CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Rasizm – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"761cc5bc-c861-41c0-83b5-30e24688e97f","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Rasizm","wgTitle":"Rasizm","wgCurRevisionId":75466703,"wgRevisionId":75466703,"wgArticleId":5191,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Szablon cytowania czasopisma – brak numeru strony","Uniwersalny szablon cytowania – brak strony","Szablon odn bez numeru strony","Rasizm","Ochrona praw człowieka"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Rasizm","wgRelevantArticleId":5191,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia", "wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":75466703,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q8461","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false, "wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js", "ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Negro_drinking_at_%22Colored%22_water_cooler_in_streetcar_terminal%2C_Oklahoma_City%2C_Oklahoma_by_Russell_Lee.jpg/1200px-Negro_drinking_at_%22Colored%22_water_cooler_in_streetcar_terminal%2C_Oklahoma_City%2C_Oklahoma_by_Russell_Lee.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="807"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Negro_drinking_at_%22Colored%22_water_cooler_in_streetcar_terminal%2C_Oklahoma_City%2C_Oklahoma_by_Russell_Lee.jpg/800px-Negro_drinking_at_%22Colored%22_water_cooler_in_streetcar_terminal%2C_Oklahoma_City%2C_Oklahoma_by_Russell_Lee.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="538"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Negro_drinking_at_%22Colored%22_water_cooler_in_streetcar_terminal%2C_Oklahoma_City%2C_Oklahoma_by_Russell_Lee.jpg/640px-Negro_drinking_at_%22Colored%22_water_cooler_in_streetcar_terminal%2C_Oklahoma_City%2C_Oklahoma_by_Russell_Lee.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="430"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Rasizm – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Rasizm"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Rasizm&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Rasizm"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Rasizm rootpage-Rasizm skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Rasizm" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Rasizm" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Rasizm" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Rasizm" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Rasizm_i_badania_naukowe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Rasizm_i_badania_naukowe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Rasizm i badania naukowe</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Rasizm_i_badania_naukowe-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Rasizm i badania naukowe</span> </button> <ul id="toc-Rasizm_i_badania_naukowe-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Pierwsze_koncepcje_rasistowskie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Pierwsze_koncepcje_rasistowskie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Pierwsze koncepcje rasistowskie</span> </div> </a> <ul id="toc-Pierwsze_koncepcje_rasistowskie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Rasizm_i_genetyka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Rasizm_i_genetyka"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Rasizm i genetyka</span> </div> </a> <ul id="toc-Rasizm_i_genetyka-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Pojęcie_„rasy”_w_medycynie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Pojęcie_„rasy”_w_medycynie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Pojęcie „rasy” w medycynie</span> </div> </a> <ul id="toc-Pojęcie_„rasy”_w_medycynie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Rasizm_a_psychologia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Rasizm_a_psychologia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Rasizm a psychologia</span> </div> </a> <ul id="toc-Rasizm_a_psychologia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Rasizm_i_religia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Rasizm_i_religia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Rasizm i religia</span> </div> </a> <ul id="toc-Rasizm_i_religia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Rasizm_i_społeczeństwo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Rasizm_i_społeczeństwo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Rasizm i społeczeństwo</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Rasizm_i_społeczeństwo-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Rasizm i społeczeństwo</span> </button> <ul id="toc-Rasizm_i_społeczeństwo-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Rasizm_kulturowy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Rasizm_kulturowy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Rasizm kulturowy</span> </div> </a> <ul id="toc-Rasizm_kulturowy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Aspekty_polityczne_i_prawne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Aspekty_polityczne_i_prawne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Aspekty polityczne i prawne</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Aspekty_polityczne_i_prawne-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Aspekty polityczne i prawne</span> </button> <ul id="toc-Aspekty_polityczne_i_prawne-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Definicja_dyskryminacji_rasowej" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Definicja_dyskryminacji_rasowej"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Definicja dyskryminacji rasowej</span> </div> </a> <ul id="toc-Definicja_dyskryminacji_rasowej-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sytuacja_prawna_w_Polsce" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sytuacja_prawna_w_Polsce"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Sytuacja prawna w Polsce</span> </div> </a> <ul id="toc-Sytuacja_prawna_w_Polsce-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Zobacz też</span> </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Uwagi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Uwagi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Uwagi</span> </div> </a> <ul id="toc-Uwagi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Linki zewnętrzne</span> </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Rasizm</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 147 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-147" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">147 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Rassisme" title="Rassisme – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Rassisme" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Rassismus" title="Rassismus – szwajcarski niemiecki" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Rassismus" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="szwajcarski niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%98%E1%88%A8%E1%8A%9D%E1%8A%90%E1%89%B5" title="ዘረኝነት – amharski" lang="am" hreflang="am" data-title="ዘረኝነት" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amharski" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A6" title="नस्लवाद – angika" lang="anp" hreflang="anp" data-title="नस्लवाद" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="angika" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%86%D8%B5%D8%B1%D9%8A%D8%A9" title="عنصرية – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="عنصرية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Racismo" title="Racismo – aragoński" lang="an" hreflang="an" data-title="Racismo" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragoński" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Racismu" title="Racismu – asturyjski" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Racismu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/%C3%91emboyke_piresa%27%C3%BDre" title="Ñemboyke piresa'ýre – guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Ñemboyke piresa'ýre" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="guarani" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/%C4%B0rq%C3%A7ilik" title="İrqçilik – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="İrqçilik" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%DB%8C%D8%B1%D9%82%DA%86%DB%8C%D9%84%DB%8C%DA%A9" title="عیرقچیلیک – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="عیرقچیلیک" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A3%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%A6" title="বর্ণবাদ – bengalski" lang="bn" hreflang="bn" data-title="বর্ণবাদ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalski" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Ch%C3%A9ng-cho%CC%8Dk-ch%C3%BA-g%C4%AB" title="Chéng-cho̍k-chú-gī – minnański" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Chéng-cho̍k-chú-gī" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnański" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Расизм – baszkirski" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Расизм" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baszkirski" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%96%D0%B7%D0%BC" title="Расізм – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Расізм" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%96%D0%B7%D0%BC" title="Расізм – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Расізм" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%B7%D1%8A%D0%BC" title="Расизъм – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Расизъм" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Rassismus" title="Rassismus – bawarski" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Rassismus" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="bawarski" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Rasizam" title="Rasizam – bośniacki" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Rasizam" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bośniacki" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Gouennelouriezh" title="Gouennelouriezh – bretoński" lang="br" hreflang="br" data-title="Gouennelouriezh" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoński" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Расизм – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Расизм" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Racisme" title="Racisme – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Racisme" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Расизм – czuwaski" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Расизм" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="czuwaski" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Rasismus" title="Rasismus – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Rasismus" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Rusaruraganda" title="Rusaruraganda – shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Rusaruraganda" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Hiliaeth" title="Hiliaeth – walijski" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Hiliaeth" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="walijski" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Racisme" title="Racisme – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Racisme" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%86%D8%B5%D8%B1%D9%8A%D8%A9" title="عنصرية – marokański arabski" lang="ary" hreflang="ary" data-title="عنصرية" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="marokański arabski" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Rassismus" title="Rassismus – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Rassismus" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Rassism" title="Rassism – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Rassism" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A1%CE%B1%CF%84%CF%83%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82" title="Ρατσισμός – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Ρατσισμός" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Racism" title="Racism – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Racism" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Racismo" title="Racismo – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Racismo" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Rasismo" title="Rasismo – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Rasismo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Arrazismo" title="Arrazismo – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Arrazismo" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%DA%98%D8%A7%D8%AF%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="نژادپرستی – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="نژادپرستی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Racism" title="Racism – hindi fidżyjskie" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Racism" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="hindi fidżyjskie" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Rasuskilna%C3%B0ur" title="Rasuskilnaður – farerski" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Rasuskilnaður" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="farerski" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Racisme" title="Racisme – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Racisme" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Rasisme" title="Rasisme – zachodniofryzyjski" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Rasisme" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="zachodniofryzyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Cin%C3%ADochas" title="Ciníochas – irlandzki" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Ciníochas" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Racismo" title="Racismo – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Racismo" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9D%B8%EC%A2%85_%EC%B0%A8%EB%B3%84" title="인종 차별 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="인종 차별" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Wariyar_launin_fata" title="Wariyar launin fata – hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Wariyar launin fata" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8C%D5%A1%D5%BD%D5%AB%D5%A6%D5%B4" title="Ռասիզմ – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ռասիզմ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A6" title="नस्लवाद – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="नस्लवाद" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Rasizam" title="Rasizam – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Rasizam" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Rasismo" title="Rasismo – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Rasismo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Rasismo" title="Rasismo – ilokano" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Rasismo" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilokano" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Rasisme" title="Rasisme – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Rasisme" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Racialismo" title="Racialismo – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Racialismo" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Ukucwasa_ngokwebala" title="Ukucwasa ngokwebala – zulu" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Ukucwasa ngokwebala" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="zulu" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Kyn%C3%BE%C3%A1ttahyggja" title="Kynþáttahyggja – islandzki" lang="is" hreflang="is" data-title="Kynþáttahyggja" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Razzismo" title="Razzismo – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Razzismo" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%92%D7%96%D7%A2%D7%A0%D7%95%D7%AA" title="גזענות – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="גזענות" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Rasisme" title="Rasisme – jawajski" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Rasisme" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="jawajski" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%B5%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%A3%E0%B2%AD%E0%B3%87%E0%B2%A6_%E0%B2%A8%E0%B3%80%E0%B2%A4%E0%B2%BF" title="ವರ್ಣಭೇದ ನೀತಿ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ವರ್ಣಭೇದ ನೀತಿ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Расизм – karaczajsko-bałkarski" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Расизм" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="karaczajsko-bałkarski" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%96%E1%83%9B%E1%83%98" title="რასიზმი – gruziński" lang="ka" hreflang="ka" data-title="რასიზმი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gruziński" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D3%99%D1%81%D1%96%D0%BB%D1%88%D1%96%D0%BB%D0%B4%D1%96%D0%BA" title="Нәсілшілдік – kazachski" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Нәсілшілдік" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazachski" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Hilgasieth" title="Hilgasieth – kornijski" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Hilgasieth" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="kornijski" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Ubaguzi_wa_rangi" title="Ubaguzi wa rangi – suahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Ubaguzi wa rangi" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Rasis" title="Rasis – kreolski haitański" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Rasis" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="kreolski haitański" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Rasism" title="Rasism – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Rasism" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/N%C3%AEjadperest%C3%AE" title="Nîjadperestî – kurdyjski" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Nîjadperestî" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurdyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Расизм – kirgiski" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Расизм" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgiski" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Razism" title="Razism – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Razism" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Rasizmo" title="Rasizmo – ladyński" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Rasizmo" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="ladyński" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Rassismus" title="Rassismus – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Rassismus" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Rasisms" title="Rasisms – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Rasisms" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Rassissem" title="Rassissem – luksemburski" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Rassissem" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luksemburski" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Rasizmas" title="Rasizmas – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Rasizmas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Racisme" title="Racisme – limburski" lang="li" hreflang="li" data-title="Racisme" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburski" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Razisme" title="Razisme – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Razisme" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Razzismo" title="Razzismo – lombardzki" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Razzismo" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombardzki" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Rasszizmus" title="Rasszizmus – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Rasszizmus" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D0%BC" title="Расизам – macedoński" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Расизам" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedoński" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Fanavakavaham-bolon-koditra" title="Fanavakavaham-bolon-koditra – malgaski" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Fanavakavaham-bolon-koditra" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaski" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%A3%E0%B5%8D%E0%B4%A3%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%9A%E0%B4%A8%E0%B4%82" title="വർണ്ണവിവേചനം – malajalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="വർണ്ണവിവേചനം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%B7" title="वर्णद्वेष – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="वर्णद्वेष" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%96%E1%83%9B%E1%83%98" title="რასიზმი – megrelski" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="რასიზმი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="megrelski" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%81%D8%B1%D9%82%D9%87_%D8%B9%D9%86%D8%B5%D8%B1%D9%8A%D9%87" title="تفرقه عنصريه – egipski arabski" lang="arz" hreflang="arz" data-title="تفرقه عنصريه" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="egipski arabski" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Rasisme" title="Rasisme – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Rasisme" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Rasisme" title="Rasisme – minangkabu" lang="min" hreflang="min" data-title="Rasisme" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="minangkabu" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Racismo" title="Racismo – mirandyjski" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Racismo" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="mirandyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D1%8C%D1%81%D0%BD%D1%8B_%D3%A9%D0%BD%D0%B3%D3%A9%D3%A9%D1%80_%D1%8F%D0%BB%D0%B3%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BD_%D0%B3%D0%B0%D0%B4%D1%83%D1%83%D1%80%D1%85%D0%B0%D1%85_%D2%AF%D0%B7%D1%8D%D0%BB" title="Арьсны өнгөөр ялгаварлан гадуурхах үзэл – mongolski" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Арьсны өнгөөр ялгаварлан гадуурхах үзэл" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongolski" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9C%E1%80%B0%E1%80%99%E1%80%BB%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B8%E1%80%85%E1%80%BD%E1%80%B2%E1%80%9D%E1%80%AB%E1%80%92" title="လူမျိုးစွဲဝါဒ – birmański" lang="my" hreflang="my" data-title="လူမျိုးစွဲဝါဒ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmański" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Racisme" title="Racisme – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Racisme" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%AD%E0%A5%87%E0%A4%A6" title="रंगभेद – newarski" lang="new" hreflang="new" data-title="रंगभेद" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="newarski" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E4%BA%BA%E7%A8%AE%E4%B8%BB%E7%BE%A9" title="人種主義 – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="人種主義" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Расизм – czeczeński" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Расизм" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="czeczeński" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Rasisme" title="Rasisme – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Rasisme" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Rasisme" title="Rasisme – norweski (nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Rasisme" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norweski (nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Racisme" title="Racisme – oksytański" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Racisme" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="oksytański" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Gandummaa" title="Gandummaa – oromo" lang="om" hreflang="om" data-title="Gandummaa" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="oromo" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Irqchilik" title="Irqchilik – uzbecki" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Irqchilik" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbecki" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%A8%E0%A8%B8%E0%A8%B2%E0%A8%B5%E0%A8%BE%E0%A8%A6" title="ਨਸਲਵਾਦ – pendżabski" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਨਸਲਵਾਦ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pendżabski" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84_%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="نسل پرستی – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="نسل پرستی" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Racismo" title="Racismo – papiamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Racismo" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="papiamento" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%DA%A9%D9%85%D9%BE%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%87" title="توکمپالنه – paszto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="توکمپالنه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="paszto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Riesizim" title="Riesizim – jamajski" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Riesizim" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="jamajski" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Rassism" title="Rassism – piemoncki" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Rassism" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="piemoncki" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Rassismus" title="Rassismus – dolnoniemiecki" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Rassismus" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="dolnoniemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Racismo" title="Racismo – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Racismo" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Rasism" title="Rasism – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Rasism" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Rassissem" title="Rassissem – retoromański" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Rassissem" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="retoromański" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Chawchuri_rikuri" title="Chawchuri rikuri – keczua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Chawchuri rikuri" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="keczua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%96%D0%B7%D0%BC" title="Расізм – rusiński" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Расізм" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="rusiński" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Расизм – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Расизм" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Расизм – jakucki" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Расизм" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="jakucki" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Ratzismu" title="Ratzismu – sardyński" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Ratzismu" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="sardyński" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Racizmi" title="Racizmi – albański" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Racizmi" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albański" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Razzismu" title="Razzismu – sycylijski" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Razzismu" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sycylijski" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%A2%E0%B7%8F%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B7%80%E0%B7%8F%E0%B6%AF%E0%B6%BA" title="ජාතිවාදය – syngaleski" lang="si" hreflang="si" data-title="ජාතිවාදය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="syngaleski" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Racism" title="Racism – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Racism" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Rasizmus" title="Rasizmus – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Rasizmus" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Rasizem" title="Rasizem – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Rasizem" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Rasizm" title="Rasizm – śląski" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Rasizm" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="śląski" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Midabtakoor" title="Midabtakoor – somalijski" lang="so" hreflang="so" data-title="Midabtakoor" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somalijski" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%95%DB%95%DA%AF%DB%95%D8%B2%D9%BE%DB%95%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="ڕەگەزپەرستی – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ڕەگەزپەرستی" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D0%BC" title="Расизам – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Расизам" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Rasizam" title="Rasizam – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Rasizam" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="polecany artykuł"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Rasismi" title="Rasismi – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Rasismi" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Rasism" title="Rasism – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Rasism" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Rasismo" title="Rasismo – tagalski" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Rasismo" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalski" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%87%E0%AE%A9%E0%AE%B5%E0%AE%BE%E0%AE%A4%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="இனவாதம் – tamilski" lang="ta" hreflang="ta" data-title="இனவாதம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilski" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Расизм – tatarski" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Расизм" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatarski" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%84%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%A2%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%8A%E0%B8%B7%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%95%E0%B8%B4" title="คตินิยมเชื้อชาติ – tajski" lang="th" hreflang="th" data-title="คตินิยมเชื้อชาติ" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajski" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-din mw-list-item"><a href="https://din.wikipedia.org/wiki/Nyi%C9%9Br%C3%ABth%C3%A4nd%C3%AFt" title="Nyiɛrëthändït – dinka" lang="din" hreflang="din" data-title="Nyiɛrëthändït" data-language-autonym="Thuɔŋjäŋ" data-language-local-name="dinka" class="interlanguage-link-target"><span>Thuɔŋjäŋ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B6%D0%BE%D0%B4%D0%BF%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%82%D3%A3" title="Нажодпарастӣ – tadżycki" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Нажодпарастӣ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tadżycki" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8F%97%E1%8F%93%E1%8F%93%E1%8E%B4%E1%8F%99%E1%8F%97" title="ᏗᏓᏓᎴᏙᏗ – czirokeski" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᏗᏓᏓᎴᏙᏗ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="czirokeski" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Irk%C3%A7%C4%B1l%C4%B1k" title="Irkçılık – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Irkçılık" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Расизм – tuwiński" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Расизм" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="tuwiński" class="interlanguage-link-target"><span>Тыва дыл</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Расизм – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Расизм" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84_%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="نسل پرستی – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="نسل پرستی" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%A2n_bi%E1%BB%87t_ch%E1%BB%A7ng_t%E1%BB%99c" title="Phân biệt chủng tộc – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Phân biệt chủng tộc" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Rassism" title="Rassism – võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Rassism" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Raecisse" title="Raecisse – waloński" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Raecisse" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="waloński" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Rasismo" title="Rasismo – waraj" lang="war" hreflang="war" data-title="Rasismo" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waraj" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%A7%8D%E6%97%8F%E4%B8%BB%E4%B9%89" title="种族主义 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="种族主义" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A8%D7%90%D7%A1%D7%99%D7%96%D7%9D" title="ראסיזם – jidysz" lang="yi" hreflang="yi" data-title="ראסיזם" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="jidysz" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8C%E1%B9%A3%E1%BA%B9l%E1%BA%B9%CC%81y%C3%A0m%E1%BA%B9%CC%80y%C3%A0" title="Ìṣẹlẹ́yàmẹ̀yà – joruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ìṣẹlẹ́yàmẹ̀yà" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="joruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%A8%AE%E6%97%8F%E6%AD%A7%E8%A6%96" title="種族歧視 – kantoński" lang="yue" hreflang="yue" data-title="種族歧視" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantoński" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Ras%C4%97zmos" title="Rasėzmos – żmudzki" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Rasėzmos" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="żmudzki" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%A7%8D%E6%97%8F%E4%B8%BB%E4%B9%89" title="种族主义 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="种族主义" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Rasisme" title="Rasisme – Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Rasisme" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Mandailing</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dtp mw-list-item"><a href="https://dtp.wikipedia.org/wiki/Rinanzat" title="Rinanzat – dusun centralny" lang="dtp" hreflang="dtp" data-title="Rinanzat" data-language-autonym="Kadazandusun" data-language-local-name="dusun centralny" class="interlanguage-link-target"><span>Kadazandusun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Rasizm" title="Rasizm – tałyski" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Rasizm" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="tałyski" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q8461#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Rasizm" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Rasizm" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Rasizm"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Rasizm&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Rasizm&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Rasizm&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Rasizm"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Rasizm&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Rasizm&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Rasizm&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Rasizm" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Rasizm" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Rasizm&oldid=75466703" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Rasizm&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Rasizm&id=75466703&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FRasizm"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FRasizm"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Rasizm"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Rasizm&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Rasizm&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Racism" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Rasizm" hreflang="pl"><span>Wikicytaty</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q8461" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Negro_drinking_at_%22Colored%22_water_cooler_in_streetcar_terminal,_Oklahoma_City,_Oklahoma_by_Russell_Lee.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Negro_drinking_at_%22Colored%22_water_cooler_in_streetcar_terminal%2C_Oklahoma_City%2C_Oklahoma_by_Russell_Lee.jpg/350px-Negro_drinking_at_%22Colored%22_water_cooler_in_streetcar_terminal%2C_Oklahoma_City%2C_Oklahoma_by_Russell_Lee.jpg" decoding="async" width="350" height="235" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Negro_drinking_at_%22Colored%22_water_cooler_in_streetcar_terminal%2C_Oklahoma_City%2C_Oklahoma_by_Russell_Lee.jpg/525px-Negro_drinking_at_%22Colored%22_water_cooler_in_streetcar_terminal%2C_Oklahoma_City%2C_Oklahoma_by_Russell_Lee.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Negro_drinking_at_%22Colored%22_water_cooler_in_streetcar_terminal%2C_Oklahoma_City%2C_Oklahoma_by_Russell_Lee.jpg/700px-Negro_drinking_at_%22Colored%22_water_cooler_in_streetcar_terminal%2C_Oklahoma_City%2C_Oklahoma_by_Russell_Lee.jpg 2x" data-file-width="4110" data-file-height="2764" /></a><figcaption><a href="/wiki/Segregacja_rasowa" title="Segregacja rasowa">Segregacja rasowa</a> – czarnoskóry mężczyzna pije wodę „tylko dla kolorowych”<sup id="cite_ref-Kolorowi_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-Kolorowi-1">[a]</a></sup></figcaption></figure> <p><b>Rasizm</b>, <b>dyskryminacja rasowa</b> (z <a href="/wiki/J%C4%99zyk_francuski" title="Język francuski">fr.</a> <em lang="fr">racisme</em> od <em lang="fr">race</em> „ród, <a href="/wiki/Rasa_cz%C5%82owieka" title="Rasa człowieka">rasa</a>, grupa spokrewnionych”) – zespół poglądów opartych na pseudonaukowej teorii przyjmującej wyższość jednych ras nad drugimi<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2">[1]</a></sup><sup id="cite_ref-CITEREFMała_encyklopedia197132_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFMała_encyklopedia197132-3">[2]</a></sup>. Przetrwanie tych „wyższych” ras staje się wartością nadrzędną i z racji swej wyższości dążą do dominowania nad rasami „niższymi”<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4">[b]</a></sup>. Rasizm opiera się na przekonaniu, że różnice w wyglądzie ludzi niosą za sobą niezbywalne różnice osobowościowe i intelektualne (ten pogląd określany jest w języku angielskim jako <em lang="en">racialism</em><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5">[3]</a></sup>). </p><p>Rasizm został potępiony przez <a href="/wiki/UNESCO" title="UNESCO">UNESCO</a> (1961, 1964) oraz Zgromadzenie Ogólne <a href="/wiki/Organizacja_Narod%C3%B3w_Zjednoczonych" title="Organizacja Narodów Zjednoczonych">ONZ</a> (<a href="/wiki/Powszechna_deklaracja_praw_cz%C5%82owieka" title="Powszechna deklaracja praw człowieka">Powszechna deklaracja praw człowieka</a> z 1948), a także wiele innych organizacji międzynarodowych. </p><p>Rasizm nigdy nie był ideologią jednolitą, zmieniał się i ewoluował, toteż nie istnieje modelowy wzór rasizmu – jego istotę można badać wyłącznie poprzez <a href="/wiki/Historia" title="Historia">historię</a>. Poglądy rasistowskie są zazwyczaj usytuowane na politycznej <a href="/wiki/Prawica" title="Prawica">prawicy</a><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6">[4]</a></sup>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Rasizm_i_badania_naukowe">Rasizm i badania naukowe</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Rasizm i badania naukowe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rasizm i badania naukowe"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Z punktu widzenia współczesnej nauki rasizm jest zespołem poglądów bezpodstawnych<sup id="cite_ref-Nowa_Encyklopedia_Powszechna_PWN_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-Nowa_Encyklopedia_Powszechna_PWN-7">[5]</a></sup>. Rasiści starają się jednak wspierać swoje założenia przy użyciu danych naukowych lub pseudonaukowych, m.in. <a href="/wiki/Paranauka" title="Paranauka">paranaukową</a> <a href="/wiki/Frenologia" title="Frenologia">frenologią</a>, którą posiłkowali się <a href="/wiki/Narodowy_socjalizm" class="mw-redirect" title="Narodowy socjalizm">naziści</a>, opartą na <a href="/wiki/Kraniometria" title="Kraniometria">badaniu kształtu czaszki ludzkiej</a> i jego domniemanego związku z <a href="/wiki/Inteligencja_(psychologia)" title="Inteligencja (psychologia)">inteligencją</a> i cechami charakteru. </p><p>Argumenty wysuwane przez rasistów można podzielić zasadniczo na trzy grupy: genetyczne (dziedziczenie inteligencji, w związku z różnym środowiskiem i odmiennym działaniem <a href="/wiki/Dob%C3%B3r_naturalny" title="Dobór naturalny">selekcji naturalnej</a> inteligencja miała ulec zróżnicowaniu wskutek ewolucji rozbieżnej podobnie jak kolor skóry), psychologiczne (niższe wskaźniki inteligencji np. wśród osób czarnoskórych w USA, wyższa przestępczość i wyższy wskaźnik urodzeń pozamałżeńskich) oraz historyczne (rażąco nierówny wkład ras ludzkich w dorobek cywilizacyjny)<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8">[6]</a></sup>. </p><p>Argumenty te są odrzucane poprzez odwoływanie się do uniwersalnego charakteru inteligencji ludzkiej niezależnie od warunków środowiska naturalnego, zależności wskaźnika inteligencji czy przestępczości również od uwarunkowań społecznych (wychowanie, wykształcenie, stopa życiowa), zależności tempa rozwoju od uwarunkowań geograficznych (np. brak warunków do rozwoju rolnictwa w tundrze, na pustyni czy w lasach tropikalnych). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Pierwsze_koncepcje_rasistowskie">Pierwsze koncepcje rasistowskie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Pierwsze koncepcje rasistowskie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Pierwsze koncepcje rasistowskie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Koncepcja „rasy” ludzkiej jest wielce kontrowersyjna. Z racji tego, że od wielu wieków termin ten używany był głównie w kontekście dyskryminacji ze względu na kolor skóry lub pochodzenie, jego stosowanie w sferze publicznej jest dzisiaj kojarzone z tym właśnie zjawiskiem. </p><p>Pierwszym teoretykiem rasizmu był francuski polityk i <a href="/wiki/Etnologia" title="Etnologia">etnolog</a> <a href="/wiki/Arthur_de_Gobineau" title="Arthur de Gobineau">Arthur de Gobineau</a>. Na podstawie stworzonego przez siebie rasowo-<a href="/wiki/Antropologia" title="Antropologia">antropologicznego</a> kierunku w <a href="/wiki/Socjologia" title="Socjologia">socjologii</a>, opartego na pseudonaukowych przesłankach, opracował on doktrynę rasizmu. W swojej pracy <i>Esej o nierówności ras ludzkich</i> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_francuski" title="Język francuski">fr.</a> <em lang="fr">Essai sur l’inégalite des races humaines</em>), napisanej w latach 1853–1855, próbował obalić doktrynę <a href="/wiki/Egalitaryzm" title="Egalitaryzm">egalitaryzmu</a> (co było sprzeciwem wobec ówczesnej ideologii równości <a href="/wiki/Rewolucja_francuska" title="Rewolucja francuska">Wielkiej Rewolucji Francuskiej</a>). W tym celu sformułował tezę o istnieniu „rasy aryjskiej” (mającej wywodzić się od <a href="/wiki/Ariowie" title="Ariowie">Ariów</a>) i jej rzekomej wyższości nad innymi rasami. Według Gobineau rasa aryjska miała zachować się w prawie niezmienionej postaci wśród kręgów <a href="/wiki/Arystokracja" title="Arystokracja">arystokracji</a> <a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">niemieckiej</a> i <a href="/wiki/Francja" title="Francja">francuskiej</a>. W odniesieniu do Francji Gobineau odrzucał tym samym pogląd markiza <a href="/wiki/Henri_de_Boulainvilliers" title="Henri de Boulainvilliers">Henri de Boulainvillers</a>, który w XVII wieku sformułował teorię, w myśl której szlachta francuska wywodziła się od <a href="/wiki/Frankowie" title="Frankowie">Franków</a>, a reszta społeczeństwa od <a href="/wiki/Galowie" title="Galowie">Galów</a>. Gobineau opracował również teorię zachowania czystości ras, która stanowiła podstawę przyszłej <a href="/wiki/Eugenika" title="Eugenika">eugeniki</a>, w której twierdził, iż <a href="/wiki/Bia%C5%82a_odmiana_cz%C5%82owieka" title="Biała odmiana człowieka">rasa biała</a> nie powinna się mieszać z innymi rasami – zdaniem Gobineau groziło to degeneracją i upadkiem <a href="/wiki/Cywilizacja" title="Cywilizacja">cywilizacji</a>. </p><p>Rasizm w aspekcie <a href="/wiki/Nacjonalizm" title="Nacjonalizm">nacjonalistycznym</a> został sformułowany w koncepcjach niemieckiego teoretyka pochodzenia <a href="/wiki/Wielka_Brytania" title="Wielka Brytania">brytyjskiego</a>, ideologa <a href="/wiki/Pangermanizm" title="Pangermanizm">pangermanizmu</a> i <a href="/wiki/Filozofia" title="Filozofia">filozofa</a>, <a href="/wiki/Houston_Stewart_Chamberlain" title="Houston Stewart Chamberlain">Houstona Stewarta Chamberlaina</a>. W swojej pseudonaukowej pracy <i>Podstawy XIX wieku</i> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_niemiecki" title="Język niemiecki">niem.</a> <em lang="de">Die Grundlagen des XIX Jahrhunderts</em>) z <a href="/wiki/1899" title="1899">1899</a>, opowiadał się za wyższością „rasy Teutonów” (która miała się kształtować od średniowiecza z ludów północnoeuropejskich, w szczególności z plemion germańskich <a href="/wiki/Teutoni" title="Teutoni">Teutonów</a>), których opisywał jako wysokich, jasnowłosych i długogłowych. Fizjologiczne cechy stworzonej przez Chamberlaina nowej rasy, zostały później użyte do stworzenia ideału rasowego tzw. typu nordyckiego (w rzeczywistości germańskiego). Zdaniem Chamberlaina, największym zagrożeniem dla „rasy teutońskiej” lub „rasy panów” (niem. <em lang="de">Herrenvolk</em>), mieli być <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">Żydzi</a>, a w następnej kolejności <a href="/wiki/S%C5%82owianie" title="Słowianie">Słowianie</a>. </p><p>Koncepcje Chamberlaina zostały w XX wieku wykorzystane przez <a href="/wiki/Narodowy_socjalizm" class="mw-redirect" title="Narodowy socjalizm">nazistowskich</a> teoretyków rasizmu (m.in. <a href="/wiki/Alfred_Rosenberg" title="Alfred Rosenberg">Alfreda Rosenberga</a>), do stworzenia podstaw systemu dyskryminacji rasowej, który w <a href="/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza">III Rzeszy</a> uzyskał status <a href="/wiki/Dogmat" title="Dogmat">dogmatu</a>. W propagandzie <a href="/wiki/Narodowy_socjalizm" class="mw-redirect" title="Narodowy socjalizm">narodowych socjalistów</a>, oparta na tezach Chamberlaina ideologia rasizmu, stała się elementem systemu manipulowania społeczeństwem, zmierzającego do wykreowania zbiorowego wroga – konsekwencją praktycznego zastosowania tych teorii stał się zaplanowany i zrealizowany przez nazistów <a href="/wiki/Zag%C5%82ada_%C5%BByd%C3%B3w" title="Zagłada Żydów">Holocaust</a>. </p><p>Rasizm hitlerowski był doktryną tworzoną dosyć chaotycznie, mylącą często różne pojęcia (rasa aryjska, rasa germańska, rasa nordycka). Nadawał im raz szersze, a raz węższe znaczenie, w zależności od doraźnych celów politycznych. Za „podludzi” uznano np. aryjskich Słowian (zob. <a href="/wiki/Antyslawizm" title="Antyslawizm">antyslawizm</a>), nie dyskryminując np. nieindoeuropejskich Estończyków czy Węgrów. Podbito Norwegów i Duńczyków, mimo iż są bardziej nordyccy niż Austriacy czy Niemcy z Bawarii. <a href="/wiki/Heinrich_Himmler" title="Heinrich Himmler">Heinrich Himmler</a> podjął próby uzasadniania „aryjskości” <a href="/wiki/Japo%C5%84czycy" title="Japończycy">Japończyków</a><sup id="cite_ref-CITEREFMały_słownik_antropologiczny1976_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFMały_słownik_antropologiczny1976-9">[7]</a></sup><span class="problemy problemy-w-odn" aria-hidden="true" data-nosnippet="" data-problemy="ODN: brak numeru strony"> </span>. Według typologii hitlerowskiej do rasy nordycznej zaliczono tylko około 55 procent mieszkańców III Rzeszy w 1938<sup id="cite_ref-CITEREFSchulatlas_Deutschland_und_die_Welt1938wykres_przy_mapie_„Rassen_Und_Staaten_Europas”36_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFSchulatlas_Deutschland_und_die_Welt1938wykres_przy_mapie_„Rassen_Und_Staaten_Europas”36-10">[8]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Rasizm_i_genetyka">Rasizm i genetyka</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Rasizm i genetyka" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rasizm i genetyka"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Współczesna nauka dopuszcza w pewnym kontekście stosowanie pojęcia „rasy”. Stwierdzenie istnienia ras przez współczesnych biologów nie ma nic wspólnego z ich <a href="/wiki/Hierarchia" title="Hierarchia">hierarchizacją</a>; nie pociąga ono też za sobą twierdzenia o istotnej różnicy między nimi. Zmiany w postrzeganiu koncepcji „rasy” współcześnie podlegają przewartościowaniu – w 2000 i w 2001 można było czytać w piśmie „Nature Genetics”: </p> <ul><li>„To, że rasa w tym kontekście nie jest terminem naukowym, jest rzeczą przyjętą przez ogół naukowców – jest to przekaz, który winien być bez końca przypominany”. (Editorial <i>Census, Race, and Genetics</i>, „Nature Genetics” 24, 2000, s. 97)</li> <li>„Od dawna, naukowcy twierdzili, że na poziomie genetycznym zmienność cech między poszczególnymi osobnikami z tej samej <a href="/wiki/Populacja_(biologia)" title="Populacja (biologia)">populacji</a> jest większa, niż ta, która istnieje między populacjami odrębnymi, i że nie ma biologicznego uzasadnienia dla rasy”. (Editorial <i>Genes, Drugs, and Race</i>, „Nature Genetics” 29, 2001, s. 239)</li></ul> <p>W 2003 roku A.W.F. Edwards z Uniwersytetu w Cambridge opublikował esej <i>Human Genetic Diversity: Lewontin’s Fallacy</i> („BioEssays” 25, 2003, s. 798–801), gdzie wskazuje on na błąd logiczny poprzednich badań: brało się w nich bowiem pod uwagę <a href="/wiki/Cz%C4%99stotliwo%C5%9B%C4%87" title="Częstotliwość">częstotliwość</a> występowania pojedynczych <a href="/wiki/Gen" title="Gen">genów</a>, jakby były one od siebie niezależne. Tymczasem tradycyjnie rasa definiowana jest jako „grupa etniczna, która charakteryzuje się zbiorem cech <a href="/wiki/Dziedziczenie_(biologia)" title="Dziedziczenie (biologia)">dziedzicznych</a> (jak kolor <a href="/wiki/Sk%C3%B3ra" title="Skóra">skóry</a>, kształt <a href="/wiki/G%C5%82owa" title="Głowa">głowy</a>, proporcje <a href="/wiki/Grupy_krwi" title="Grupy krwi">grup krwi</a> itp.)”. Jeśli porówna się osoby z punktu widzenia skoordynowanych genów, tradycyjne rasy prezentują dość jednoznaczne różnice genetyczne. </p><p>Termin „rasa” w kontekście <a href="/wiki/Cz%C5%82owiek_rozumny" title="Człowiek rozumny">homo sapiens</a> jest dopuszczalny w naukach humanistycznych i socjologicznych, jednak w naukach biologicznych jest niestosowany ze względu na nienaukowość<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11">[9]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Pojęcie_„rasy”_w_medycynie"><span id="Poj.C4.99cie_.E2.80.9Erasy.E2.80.9D_w_medycynie"></span>Pojęcie „rasy” w medycynie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Pojęcie „rasy” w medycynie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Pojęcie „rasy” w medycynie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ze względu na historię terminu „rasa” stosowanie go w większości kontekstów jest zbędne i powodować może różnego rodzaju wartościowanie, które już stanowi formę rasizmu. Badania nad charakterystykami ras ludzkich są dziś prowadzone z powodu m.in. zagrożeń <a href="/wiki/Epidemia" title="Epidemia">epidemiami</a>. Pewne <a href="/wiki/Choroby_genetyczne" title="Choroby genetyczne">choroby dziedziczne</a> występują tylko w określonych populacjach: na przykład <a href="/wiki/Niedokrwisto%C5%9B%C4%87_sierpowatokrwinkowa" title="Niedokrwistość sierpowatokrwinkowa">anemia sierpowata</a> występuje częściej u czarnoskórych niż u ludzi białych; <a href="/wiki/Choroba_Taya-Sachsa" title="Choroba Taya-Sachsa">choroba Tay-Sachsa</a> występuje częściej wśród aszkenazyjskich <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">Żydów</a> i u <a href="/wiki/Kanada" title="Kanada">Kanadyjczyków</a> z <a href="/wiki/Nowy_Brunszwik" title="Nowy Brunszwik">Nowego Brunszwiku</a>; i inne. Wiedza na temat pochodzenia osób chorujących pomaga nie tylko w diagnostyce, ale również w <a href="/wiki/Leczenie" class="mw-redirect" title="Leczenie">terapii</a>. W przypadku <a href="/wiki/Bia%C5%82aczka" title="Białaczka">białaczki</a> <a href="/wiki/Przeszczepianie_narz%C4%85d%C3%B3w" title="Przeszczepianie narządów">przeszczep</a> <a href="/wiki/Szpik_kostny" title="Szpik kostny">szpiku kostnego</a> winien mieć miejsce między osobami o podobnym pochodzeniu geograficznym. Z tego też powodu istnieją specjalne organizacje, jak <i>African Caribbean Leukaemia Trust</i>, które zajmują się niejako dystrybucją szpiku. Cytowany wyżej periodyk „Nature Genetics”<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12">[10]</a></sup> pisał w 2004 roku o tym, jak niektóre z lekarstw działają lepiej w danych grupach etnicznych. Jest to wynik tego, że w ramach jednej grupy etnicznej często mamy do czynienia z bliższym pokrewieństwem<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13">[11]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Rasizm_a_psychologia">Rasizm a psychologia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Rasizm a psychologia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rasizm a psychologia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Przegląd badań ekonomicznych obejmujących lata 1882–1930 w USA wykazał, że częstość występowania <a href="/wiki/Samos%C4%85d" title="Samosąd">linczów</a> na czarnych była mocno związana z przejściowymi trudnościami gospodarczymi, w szczególności cenami bawełny, i nie wynikała z takich czynników jak poziom przestępczości czarnych (w którego przypadku, <i>de facto</i>, wystąpiła negatywna korelacja)<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14">[12]</a></sup>. Incydenty tego rodzaju, występujące w różnych krajach i kulturach, wyjaśnia się przez antropologiczny mechanizm szukania <a href="/wiki/Kozio%C5%82_ofiarny" title="Kozioł ofiarny">kozła ofiarnego</a><sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15">[13]</a></sup>. </p><p>Współczesna psychologia poznawcza uznaje i bada zjawisko nieświadomych uprzedzeń. Badania z wykorzystaniem narzędzi takich jak <a href="/wiki/Test_Utajonych_Skojarze%C5%84" title="Test Utajonych Skojarzeń">Test Utajonych Skojarzeń</a> (IAT) wykazują, że ludzie deklarujący brak postaw rasistowskich mogą wykazywać jednak skłonność do automatycznego kojarzenia mniejszości etnicznych z przemocą i przestępczością<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16">[14]</a></sup>. Metaanaliza badań i eksperymentów z psychologii społecznej sugeruje, że ludzie są mniej skłonni do udzielania pomocy członkom mniejszości etnicznych w wielu kontekstach, choć nie jest to całkowicie uniwersalne zjawisko<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17">[15]</a></sup>. Badania i eksperymenty wykazują też trwającą nadal dyskryminację wielu mniejszości w wielu obszarach, takich jak rynek pracy, edukacja, opieka zdrowotna, polityka itp.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18">[16]</a></sup><sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19">[17]</a></sup><sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20">[18]</a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Rasizm_i_religia">Rasizm i religia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Rasizm i religia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rasizm i religia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Martin_Luther_King_-_March_on_Washington.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Martin_Luther_King_-_March_on_Washington.jpg/180px-Martin_Luther_King_-_March_on_Washington.jpg" decoding="async" width="180" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Martin_Luther_King_-_March_on_Washington.jpg/270px-Martin_Luther_King_-_March_on_Washington.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Martin_Luther_King_-_March_on_Washington.jpg/360px-Martin_Luther_King_-_March_on_Washington.jpg 2x" data-file-width="1296" data-file-height="1403" /></a><figcaption>Pastor <a href="/wiki/Martin_Luther_King" title="Martin Luther King">King</a> podczas słynnego przemówienia potępiającego rasizm, wygłoszonego w marcu 1963 przed <a href="/wiki/Mauzoleum_Abrahama_Lincolna" title="Mauzoleum Abrahama Lincolna">Pomnikiem Lincolna</a> (ang. <i>Lincoln Memorial</i>) w <a href="/wiki/Waszyngton" title="Waszyngton">Waszyngtonie</a></figcaption></figure> <p>Próbom wdrożenia społecznego podziału na rasy prawie zawsze towarzyszą usprawiedliwienia o naturze religijnej. Najstarszym przykładem jest tu prawdopodobnie system <a href="/wiki/Kasta" title="Kasta">warn</a>, zintegrowany z <a href="/wiki/Hinduizm" title="Hinduizm">hinduizmem</a>, który przetrwał do dziś od czasów inwazji indoeuropejskich Ariów na tereny negroidalnych Drawidów, między <a href="/wiki/XIX_wiek_p.n.e." title="XIX wiek p.n.e.">XIX</a> a <a href="/wiki/XVI_wiek_p.n.e." title="XVI wiek p.n.e.">XVI w. p.n.e.</a> (słowo <i>warna</i> w sanskrycie oznacza też „kolor”). Usprawiedliwienia religijne propagowano także w kościołach chrześcijańskich w USA podczas okresu legalnego niewolnictwa. Rasistowską interpretacją Pisma Świętego kierował się również <a href="/wiki/Ku_Klux_Klan" title="Ku Klux Klan">Ku Klux Klan</a>. Głównymi pretekstami biblijnymi dla uzasadnienia niewolnictwa i dyskryminacji rasowej były „<a href="/wiki/Przekle%C5%84stwo_Chama" title="Przekleństwo Chama">przekleństwo Chama</a>”, a także „znamię Kaina”<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21">[19]</a></sup>. </p><p>W II połowie <a href="/wiki/XX_wiek" title="XX wiek">XX</a> w. pojawiło się wielu przywódców religijnych, którzy potępiali rasizm. W <a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">USA</a> pastor <a href="/wiki/Martin_Luther_King" title="Martin Luther King">Martin Luther King</a> domagał się, aby Amerykanie różnych kolorów skóry mogli żyć razem jako równi obywatele. W <a href="/wiki/Po%C5%82udniowa_Afryka" title="Południowa Afryka">Południowej Afryce</a> o pojednanie między białymi i czarnymi apelował <a href="/wiki/Desmond_Tutu" title="Desmond Tutu">Desmond Tutu</a>. W uhonorowaniu swoich zasług na rzecz walki z rasizmem obaj ci przywódcy religijni otrzymali pokojowe <a href="/wiki/Nagroda_Nobla" title="Nagroda Nobla">nagrody Nobla</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Rasizm_i_społeczeństwo"><span id="Rasizm_i_spo.C5.82ecze.C5.84stwo"></span>Rasizm i społeczeństwo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Rasizm i społeczeństwo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rasizm i społeczeństwo"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Koncepcje rasistowskie zostały ostatecznie skompromitowane po upadku <a href="/wiki/Narodowy_socjalizm" class="mw-redirect" title="Narodowy socjalizm">hitleryzmu</a>, który nastąpił wraz z zakończeniem <a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojny światowej</a>. Upowszechnienie wiedzy o zbrodniach reżimu nazistowskiego III Rzeszy, spowodowanych konsekwencjami przyjęcia rasizmu jako ideologii państwowej, doprowadziło w rezultacie do uświadomienia sobie konsekwencji propagowania poglądów rasistowskich i całkowicie zdegradowało rasizm jako rzekomą dyscyplinę naukową. Współcześnie nie wyróżnia się jakiegokolwiek znaczącego teoretyka ideologii rasistowskiej. </p><p>W drugiej połowie XX wieku rasizm zaadaptowały na swoje potrzeby ugrupowania ekstremistyczne (np. <a href="/wiki/Skinhead" title="Skinhead">skinheadzi</a>, <a href="/wiki/Partia_Czarnych_Panter" title="Partia Czarnych Panter">Partia Czarnych Panter</a>, <a href="/wiki/Bia%C5%82a_supremacja" title="Biała supremacja">biała supremacja</a>, <a href="/wiki/Me%E2%80%99ir_Kahane" title="Me’ir Kahane">kahaniści</a>, <a href="/wiki/Neonazizm" title="Neonazizm">neonazizm</a> itp.), co nie doprowadziło jednak do rozwinięcia badań i teorii o rasach ludzkich, a stało się jedynie pretekstem dla organizacji tego typu do prześladowań wybranych grup społecznych na tle rasowym. </p><p>Rasizm był często wskazywany bądź jest ogólnie przyjęty w niektórych systemach społecznych jako podpora ideologiczna wielu systemów kontroli, przemocy lub wyzysku, m.in. <a href="/wiki/Niewolnictwo" title="Niewolnictwo">niewolnictwa</a> w <a href="/wiki/XIX_wiek" title="XIX wiek">XIX</a> w., <a href="/wiki/Apartheid" title="Apartheid">apartheidu</a> (zniesionego w <a href="/wiki/1994" title="1994">1994</a>), systemu <a href="/wiki/Kasta" title="Kasta">kast</a>, <a href="/wiki/Narodowy_socjalizm" class="mw-redirect" title="Narodowy socjalizm">nazizmu</a> oraz bardziej ogólnie <a href="/wiki/Kolonializm" title="Kolonializm">kolonializmu</a>, <a href="/wiki/Imperializm" title="Imperializm">imperializmu</a> i <a href="/wiki/Fundamentalizm" title="Fundamentalizm">fundamentalizmu</a>. Na przykład do tej pory osoby niebędące <a href="/wiki/Murzyn" title="Murzyn">murzynami</a> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_angielski" title="Język angielski">ang.</a> <em lang="en">Negroes</em>) nie mogą być obywatelami <a href="/wiki/Liberia" title="Liberia">Liberii</a><sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22">[20]</a></sup><sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23">[21]</a></sup>: </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74506874">.mw-parser-output div.cytat{display:table;border:1px solid #a2a9b1;padding:0;margin-top:0.5em;margin-bottom:0.8em;background:#f8f9fa}.mw-parser-output div.cytat>blockquote{margin:0;padding:0.5em 1.5em}.mw-parser-output div.cytat-zrodlo{text-align:right;padding:0 1em 0.5em 1.5em}.mw-parser-output div.cytat-zrodlo::before{content:"— "}.mw-parser-output div.cytat.środek{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output div.cytat.prawy{float:right;clear:right;margin-left:1.4em}.mw-parser-output div.cytat.lewy{float:left;clear:left;margin-right:1.4em}.mw-parser-output div.cytat.prawy:not([style]),.mw-parser-output div.cytat.lewy:not([style]){max-width:25em}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output div.cytat{background-color:#202122;border-color:#2e3136}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output div.cytat{background-color:#202122;border-color:#2e3136}}</style><div class="cytat"> <blockquote> <p>„[obywatelem może być tylko] osoba będąca murzynem lub pochodzenia murzyńskiego [Negro], urodzona w Liberii i podlegająca jej jurysdykcji” lub „osoba urodzona poza Liberią, której ojciec (i) urodził się obywatelem Liberii [...]” Rozdział 20 ustawy o cudzoziemcach i obywatelstwie, na podstawie art. 27 lit. b) Konstytucji </p> </blockquote> </div><p>Rasa bywa też motywem zamachów politycznych, na przykład białego <a href="/wiki/Gubernatorzy_Bermud%C3%B3w#Lista_gubernatorów_Bermudów" title="Gubernatorzy Bermudów">gubernatora</a> <a href="/wiki/Bermudy" title="Bermudy">Bermudów</a> zamordowanego przez czarnych <a href="/wiki/Black_Power" title="Black Power">działaczy Black Power</a><sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24">[22]</a></sup> i dalszych zamieszek na tym tle w latach 70. XX wieku<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25">[23]</a></sup><sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26">[24]</a></sup>. </p><div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Rasizm_kulturowy">Rasizm kulturowy</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Rasizm kulturowy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rasizm kulturowy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Scientific_racism_irish.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Scientific_racism_irish.jpg/220px-Scientific_racism_irish.jpg" decoding="async" width="220" height="129" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Scientific_racism_irish.jpg/330px-Scientific_racism_irish.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Scientific_racism_irish.jpg/440px-Scientific_racism_irish.jpg 2x" data-file-width="1020" data-file-height="600" /></a><figcaption>Rasistowska rycina z XIX wieku pokazująca domniemane pseudonaukowe podobieństwo między „<a href="/wiki/Irlandia" title="Irlandia">irlandzko</a>-<a href="/wiki/Hiszpania" title="Hiszpania">iberyjskimi</a>” a „murzyńskimi” <a href="/wiki/Fizjonomika" title="Fizjonomika">fizjonomiami</a></figcaption></figure> <p>Pojęcie „rasizmu kulturowego” lub tzw. „nowego rasizmu”<sup id="cite_ref-Nowa_Encyklopedia_Powszechna_PWN_7-1" class="reference"><a href="#cite_note-Nowa_Encyklopedia_Powszechna_PWN-7">[5]</a></sup> zaistniało w latach 80. XX wieku, kiedy w związku z dużymi migracjami ludności doszło do konfrontacji kulturowej pomiędzy określonymi grupami społecznymi. Podstawą różnicy nie była więc różnica biologiczna, lecz kulturowa, wynikająca między innymi z odmiennych religii. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Aspekty_polityczne_i_prawne">Aspekty polityczne i prawne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Aspekty polityczne i prawne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Aspekty polityczne i prawne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Definicja_dyskryminacji_rasowej">Definicja dyskryminacji rasowej</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Definicja dyskryminacji rasowej" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Definicja dyskryminacji rasowej"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:ICERD-members.PNG" class="mw-file-description"><img alt="Membership of the Convention on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/ICERD-members.PNG/400px-ICERD-members.PNG" decoding="async" width="400" height="175" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/ICERD-members.PNG/600px-ICERD-members.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/ICERD-members.PNG/800px-ICERD-members.PNG 2x" data-file-width="1425" data-file-height="625" /></a><figcaption>Konwencja o Eliminowaniu Wszystkich Form Dyskryminacji Rasowej <p style="border:none;color:inherit;background:transparent;text-align:left;font-size:90%!important;margin:0px!important"><span style="border:solid 1px silver;color:inherit;background-color:#009A30;font-size:80%!important;vertical-align:middle;">    </span> Uznanie kompetencji art. 14</p> <p style="border:none;color:inherit;background:transparent;text-align:left;font-size:90%!important;margin:0px!important"><span style="border:solid 1px silver;color:inherit;background-color:#006630;font-size:80%!important;vertical-align:middle;">    </span> Brak uznania art. 14</p> <p style="border:none;color:inherit;background:transparent;text-align:left;font-size:90%!important;margin:0px!important"><span style="border:solid 1px silver;color:inherit;background-color:#FFFF00;font-size:80%!important;vertical-align:middle;">    </span> Podpisanie bez ratyfikacji</p> <p style="border:none;color:inherit;background:transparent;text-align:left;font-size:90%!important;margin:0px!important"><span style="border:solid 1px silver;color:inherit;background-color:#9A0000;font-size:80%!important;vertical-align:middle;">    </span> Pozostałe państwa</p></figcaption></figure> <p><a href="/wiki/Organizacja_Narod%C3%B3w_Zjednoczonych" title="Organizacja Narodów Zjednoczonych">Organizacja Narodów Zjednoczonych</a> nie definiuje rasizmu. Jednakże ONZ definiuje dyskryminację rasową (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_angielski" title="Język angielski">ang.</a> <em lang="en">racial discrimination</em>). Zgodnie z <i>Konwencją o Eliminowaniu Wszystkich Form Dyskryminacji Rasowej</i> (art. 1) z 1966: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74506874"><div class="cytat"> <blockquote> <p>termin „dyskryminacja rasowa” oznacza rozróżnianie, wykluczanie, restrykcje lub preferencje na podstawie rasy, koloru, urodzenia albo narodowego lub etnicznego pochodzenia, które mają na celu lub powodują niweczenie, umniejszanie uznania, cieszenia się z lub wykonywania, na równych zasadach, praw ludzkich i podstawowych wolności w polityce, ekonomii, w sferze socjalnej, kulturalnej lub jakiejkolwiek innej dziedzinie życia publicznego<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27">[25]</a></sup>. </p> </blockquote> </div> <p>W powyższej definicji nie czyni się rozróżnienia pomiędzy dyskryminacją rasową i dyskryminacją etniczną. </p><p>Polska jest członkiem tej konwencji (podpisanie 7 marca 1966, ratyfikacja 5 grudnia 1968)<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28">[26]</a></sup>. </p><p>Inne umowy międzynarodowe zakazują dyskryminacji rasowej obok dyskryminacji z innych powodów. </p><p><a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowa_Organizacja_Pracy" title="Międzynarodowa Organizacja Pracy">Międzynarodowa Organizacja Pracy</a> w <a href="/wiki/Konwencja_w_sprawie_dyskryminacji_w_zatrudnieniu_i_wykonywaniu_zawodu" title="Konwencja w sprawie dyskryminacji w zatrudnieniu i wykonywaniu zawodu">Konwencji nr 111</a> z 1958 za dyskryminację uznaje <i>wszelkie rozróżnienie, wyłączenie lub uprzywilejowanie oparte na rasie, kolorze skóry, płci, religii, poglądach politycznych, pochodzeniu narodowym lub społecznym, które powoduje zniweczenie albo naruszenie równości szans lub traktowania w zakresie zatrudnienia lub wykonywania zawodu</i><sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29">[27]</a></sup>. </p><p>Konwencja <a href="/wiki/UNESCO" title="UNESCO">UNESCO</a> w sprawie zwalczania dyskryminacji w dziedzinie oświaty z 1960 określa dyskryminację jako <i>wszelkie wyróżnianie, wykluczanie, ograniczanie lub uprzywilejowanie ze względu na rasę, kolor skóry, płeć, język, wyznanie, przekonania polityczne lub jakiekolwiek inne, narodowość lub pochodzenie społeczne, sytuację materialną lub urodzenie, które ma na celu albo którego skutkiem jest przekreślenie lub naruszenie zasady jednakowego traktowania</i><sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30">[28]</a></sup>. </p><p><a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowy_pakt_praw_obywatelskich_i_politycznych" title="Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych">Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych</a> zabrania dyskryminacji rasowej a także z innych powodów w art. 4, 20, 24 - 26, tak samo <a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowy_pakt_praw_gospodarczych,_spo%C5%82ecznych_i_kulturalnych" title="Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych">Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych</a> w art. 2 i 10, <a href="/wiki/Europejska_konwencja_praw_cz%C5%82owieka" title="Europejska konwencja praw człowieka">Europejska konwencja praw człowieka</a> w art. 14. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sytuacja_prawna_w_Polsce">Sytuacja prawna w Polsce</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Sytuacja prawna w Polsce" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Sytuacja prawna w Polsce"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><i>Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny</i> (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220001138">Dz.U. z 2022 r. poz. 1138</a></span>, z późn. zm.): </p> <table> <tbody><tr> <td style="text-align:center;"><b>Art. 256.</b> </td></tr> <tr> <td><b>§ 1.</b> Kto publicznie propaguje nazistowski, komunistyczny, faszystowski lub inny totalitarny ustrój państwa lub nawołuje do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych albo ze względu na bezwyznaniowość, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. </td></tr> <tr> <td><b>§ 1a.</b> Tej samej karze podlega, kto publicznie propaguje ideologię nazistowską, komunistyczną, faszystowską lub ideologię nawołującą do użycia przemocy w celu wpływania na życie polityczne lub społeczne. </td></tr> <tr> <td><b>§ 2.</b> Karze określonej w § 1 podlega, <p>kto w celu rozpowszechniania produkuje, utrwala lub sprowadza, nabywa, zbywa, oferuje, przechowuje, posiada, prezentuje, przewozi lub przesyła druk, nagranie lub inny przedmiot, zawierające treść określoną w § 1 lub 1a albo będące nośnikiem symboliki nazistowskiej, komunistycznej, faszystowskiej lub innej totalitarnej, użytej w sposób służący propagowaniu treści określonej w § 1 lub 1a. </p> </td></tr></tbody></table> <table> <tbody><tr> <td style="text-align:center;"><b>Art. 257.</b> </td></tr> <tr> <td>Kto publicznie znieważa grupę ludności albo poszczególną osobę z powodu jej przynależności narodowościowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej albo z powodu jej bezwyznaniowości lub z takich powodów narusza nietykalność cielesną innej osoby, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też"><span id="Zobacz_te.C5.BC"></span>Zobacz też</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Racism?uselang=pl"><strong>Zobacz multimedia</strong> związane z tematem: <em>Rasizm</em></a> </td></tr></tbody></table> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/24px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/35px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/47px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Rasizm" class="extiw" title="q:Rasizm"><strong>Zobacz kolekcję cytatów</strong> <em>o Rasizmie</em> w Wikicytatach</a> </td></tr></tbody></table> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/28px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png" decoding="async" width="28" height="27" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/42px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/56px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 2x" data-file-width="122" data-file-height="117" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;"><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/rasizm" class="extiw" title="wikt:rasizm"><strong>Zobacz hasło</strong> <em>rasizm</em> w Wikisłowniku</a> </td></tr></tbody></table> <ul><li><a href="/wiki/Rasizm_naukowy" title="Rasizm naukowy">naukowy rasizm</a></li> <li><a href="/wiki/Ksenofobia" title="Ksenofobia">ksenofobia</a>, <a href="/wiki/Szowinizm" title="Szowinizm">szowinizm</a></li> <li><a href="/wiki/Apartheid" title="Apartheid">apartheid</a>, <a href="/wiki/Segregacja_rasowa" title="Segregacja rasowa">segregacja rasowa</a></li> <li><a href="/wiki/Stereotyp_etniczny" title="Stereotyp etniczny">stereotyp etniczny</a>, <a href="/wiki/Rasa_a_inteligencja" title="Rasa a inteligencja">rasa a inteligencja</a></li> <li><a href="/wiki/Rasizm_w_Polsce" title="Rasizm w Polsce">rasizm w Polsce</a></li> <li><a href="/wiki/Rasizm_w_Stanach_Zjednoczonych" title="Rasizm w Stanach Zjednoczonych">rasizm w Stanach Zjednoczonych</a></li> <li><a href="/wiki/Zbrodnia_nienawi%C5%9Bci" class="mw-redirect" title="Zbrodnia nienawiści">zbrodnia nienawiści</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Uwagi">Uwagi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Uwagi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Uwagi"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection refsection-uwagi ll-script ll-script-uwagi"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-Kolorowi-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Kolorowi_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Kolorowi (w <a href="/wiki/Ameryka%C5%84ska_odmiana_j%C4%99zyka_angielskiego" title="Amerykańska odmiana języka angielskiego">ortografii amerykańskiej</a> <em lang="en">colored</em>, w innych: <em lang="en">coloured</em>) – określenie <em lang="en">colored</em> używane było jako <a href="/wiki/Eufemizm" title="Eufemizm">eufemizm</a> w latach <a href="/wiki/Segregacja_rasowa" title="Segregacja rasowa">segregacji rasowej</a> w krajach <a href="/wiki/Ameryka_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Ameryka Północna">Ameryki Północnej</a>, na określenie <a href="/wiki/Czarna_odmiana_cz%C5%82owieka" title="Czarna odmiana człowieka">człowieka rasy czarnej</a>. Określenie <em lang="en">coloured</em> miało podobne znaczenie na obszarze brytyjskiej <a href="/wiki/Wsp%C3%B3lnota_Narod%C3%B3w" title="Wspólnota Narodów">Wspólnoty Narodów</a>, i stosowane było wobec przedstawicieli ras innych niż biała. Słowo <em lang="en">coloured</em> (pol. <a href="/wiki/Koloredzi" title="Koloredzi">kolorowi</a>), oznaczało również ludność mającą przodków rasy czarnej i białej, zamieszkującą głównie terytorium <a href="/wiki/Po%C5%82udniowa_Afryka" title="Południowa Afryka">RPA</a> i <a href="/wiki/Namibia" title="Namibia">Namibii</a>.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">Ten aspekt został podkreślony m.in. przez Stokeleya Carmichaela i Charlesa Hamiltona w latach 1960, oraz przez Eduardo Bonilla-Silva (in <i>Racism without Racists: Color-Blind Racism and the Persistence of Racial Inequality in the United States</i>, Rowman & Littlefield Publishers, Inc., 2003). Jednak już w 1940 roku, Ruth Benedict określiła rasizm jako „dogmat według którego jedna grupa etniczna jest skazana przez naturę na wrodzoną niższość” (in Michael Banton, «Racism», in Ellis Cashmore, <i>Encyclopedia of Race and Ethnic Studies</i>, London & New York, Routledge, 2004, p. 349).</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Magdalena Gajewska, Krzysztof Sobczak: <i>Edukacja filozoficzna – ścieżka edukacyjna</i>. Gdynia: <a href="/wiki/Wydawnictwo_Pedagogiczne_Operon" title="Wydawnictwo Pedagogiczne Operon">Wydawnictwo Pedagogiczne Operon</a>, 2009, s. 14. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788374614634" title="Specjalna:Książki/9788374614634">ISBN <span class="isbn">978-83-7461-463-4</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Edukacja+filozoficzna+%E2%80%93+%C5%9Bcie%C5%BCka+edukacyjna&rft.au=Magdalena+Gajewska&rft.pub=%5B%5BWydawnictwo+Pedagogiczne+Operon%5D%5D&rft.place=Gdynia&rft.pages=14&rft.isbn=978-83-7461-463-4"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFMała_encyklopedia197132-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFMała_encyklopedia197132_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFMała_encyklopedia1971">Mała encyklopedia 1971 ↓</a></span>, s. 32.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">Zob. <a href="/wiki/Kwame_Anthony_Appiah" title="Kwame Anthony Appiah">Kwame Anthony Appiah</a>, <i>In My Father’s House: Africa in the Philosophy of Culture</i>, New York, Oxford University Press, 1992.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text">J. Osterhammel, <i>Historia XIX wieku. Przeobrażenie świata</i>, 2020, s. 1131.</span> </li> <li id="cite_note-Nowa_Encyklopedia_Powszechna_PWN-7"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Nowa_Encyklopedia_Powszechna_PWN_7-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Nowa_Encyklopedia_Powszechna_PWN_7-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Nowa Encyklopedia Powszechna PWN</i>. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, s. 141-142 (tom 7). <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301141794" title="Specjalna:Książki/8301141794">ISBN <span class="isbn">83-01-14179-4</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Nowa+Encyklopedia+Powszechna+PWN&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.pages=141-142+%28tom+7%29&rft.isbn=83-01-14179-4"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Mały słownik antropologiczny</i>, Wiedza Powszechna, Warszawa 1976, s. 377–381, hasło <i>rasizm</i>.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFMały_słownik_antropologiczny1976-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFMały_słownik_antropologiczny1976_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFMały_słownik_antropologiczny1976">Mały słownik antropologiczny 1976 ↓</a></span>.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFSchulatlas_Deutschland_und_die_Welt1938wykres_przy_mapie_„Rassen_Und_Staaten_Europas”36-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFSchulatlas_Deutschland_und_die_Welt1938wykres_przy_mapie_„Rassen_Und_Staaten_Europas”36_10-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFSchulatlas_Deutschland_und_die_Welt1938">Schulatlas Deutschland und die Welt 1938 ↓</a></span>, wykres przy mapie „Rassen Und Staaten Europas”, s. 36.</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">McChesney Kay</span><span class="cite-name-initials" title="McChesney Kay" style="display:none">M.K.</span> </span><span class="cite-lastname">Young</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">McChesney Kay</span><span class="cite-name-initials" title="McChesney Kay">M.K.</span></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/2158244015611712"><i>Teaching Diversity: The Science You Need to Know to Explain Why Race Is Not Biological</i></a> [online], 16 października 2015<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=McChesney+Kay&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Teaching+Diversity%3A+The+Science+You+Need+to+Know+to+Explain+Why+Race+Is+Not+Biological&rft.date=2015-10-16&rft.aulast=Young&rft_id=https%3A%2F%2Fjournals.sagepub.com%2Fdoi%2F10.1177%2F2158244015611712" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Francis S</span><span class="cite-name-initials" title="Francis S" style="display:none">F.S.</span> </span><span class="cite-lastname">Collins</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Francis S</span><span class="cite-name-initials" title="Francis S">F.S.</span></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nature.com/articles/ng1436"><i>What we do and don't know about 'race', 'ethnicity', genetics and health at the dawn of the genome era</i></a> [online], 26 października 2004<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Francis+S&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=What+we+do+and+don%27t+know+about+%27race%27%2C+%27ethnicity%27%2C+genetics+and+health+at+the+dawn+of+the+genome+era&rft.date=2004-10-26&rft.aulast=Collins&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nature.com%2Farticles%2Fng1436" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Vivian</span><span class="cite-name-initials" title="Vivian" style="display:none">V.</span> </span><span class="cite-lastname">Chou</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Vivian</span><span class="cite-name-initials" title="Vivian">V.</span></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://sitn.hms.harvard.edu/flash/2017/science-genetics-reshaping-race-debate-21st-century/"><i>How Science and Genetics are Reshaping the Race Debate of the 21st Century</i></a> [online]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Vivian&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=How+Science+and+Genetics+are+Reshaping+the+Race+Debate+of+the+21st+Century&rft.aulast=Chou&rft_id=https%3A%2F%2Fsitn.hms.harvard.edu%2Fflash%2F2017%2Fscience-genetics-reshaping-race-debate-21st-century%2F" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">E. M. Beck, Stewart E. Tolnay. <em>The Killing Fields of the Deep South: The Market for Cotton and the Lynching of Blacks, 1882-1930</em>. „American Sociological Review”, s. 526–539, 1990-01-01. <a href="/wiki/DOI_(identyfikator_cyfrowy)" title="DOI (identyfikator cyfrowy)">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2307/2095805">10.2307/2095805</a>. <a href="/wiki/JSTOR" title="JSTOR">JSTOR</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jstor.org/stable/2095805">2095805</a>.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=The+Killing+Fields+of+the+Deep+South%3A+The+Market+for+Cotton+and+the+Lynching+of+Blacks%2C+1882-1930&rft.jtitle=American+Sociological+Review&rft.date=1990-01-01&rft.issue=%7B%7B%7Bnumer%7D%7D%7D&rft.au=E.+M.+Beck%2C+Stewart+E.+Tolnay&rft.pages=526%E2%80%93539&rft_id=info:doi/10.2307%2F2095805"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Tore Björgo: Terrorist Violence against Immigrants and Refugees in Scandinavia: Patterns and Motives. W: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-349-23034-1_3">Racist Violence in Europe</a></i>. Rob Witte (red.). Palgrave Macmillan UK, 1993-01-01, s. 29–45. <a href="/wiki/DOI_(identyfikator_cyfrowy)" title="DOI (identyfikator cyfrowy)">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1007/978-1-349-23034-1_3">10.1007/978-1-349-23034-1_3</a>. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780333601020" title="Specjalna:Książki/9780333601020">ISBN <span class="isbn">978-0-333-60102-0</span></a>. [dostęp 2017-01-10].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Racist+Violence+in+Europe&rft.atitle=Terrorist+Violence+against+Immigrants+and+Refugees+in+Scandinavia%3A+Patterns+and+Motives&rft.au=Tore+Bj%C3%B6rgo&rft.date=1993-01-01&rft.pub=Palgrave+Macmillan+UK&rft.pages=29%E2%80%9345&rft.isbn=978-0-333-60102-0&rft_id=info:doi/10.1007%2F978-1-349-23034-1_3&rft_id=http%3A%2F%2Flink.springer.com%2Fchapter%2F10.1007%2F978-1-349-23034-1_3"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal doi"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Jennifer L.</span><span class="cite-name-initials" title="Jennifer L." style="display:none">J.L.</span> </span><span class="cite-lastname">Eberhardt</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Jennifer L.</span><span class="cite-name-initials" title="Jennifer L.">J.L.</span></span><span class="cite-at-al" title="Jennifer L. Eberhardt, Phillip Atiba Goff, Valerie J. Purdie, Paul G. Davies"> i inni</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://psycnet.apa.org/?&fa=main.doiLanding&doi=10.1037/0022-3514.87.6.876"><i>Seeing Black: Race, Crime, and Visual Processing.</i></a>, „Journal of Personality and Social Psychology”, 6, s. 876–893, <a href="/wiki/DOI_(identyfikator_cyfrowy)" title="DOI (identyfikator cyfrowy)">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1037%2F0022-3514.87.6.876">10.1037/0022-3514.87.6.876</a><span class="accessdate"> [dostęp 2017-01-10]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft.atitle=Seeing+Black%3A+Race%2C+Crime%2C+and+Visual+Processing.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.jtitle=Journal+of+Personality+and+Social+Psychology&rft_id=info%3Adoi%2F10.1037%2F0022-3514.87.6.876&rft_id=http%3A%2F%2Fpsycnet.apa.org%2F%3F%26fa%3Dmain.doiLanding%26doi%3D10.1037%2F0022-3514.87.6.876" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal doi nourl"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Donald A.</span><span class="cite-name-initials" title="Donald A." style="display:none">D.A.</span> </span><span class="cite-lastname">Saucier</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Donald A.</span><span class="cite-name-initials" title="Donald A.">D.A.</span></span>, <span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Carol T.</span><span class="cite-name-initials" title="Carol T." style="display:none">C.T.</span> </span><span class="cite-lastname">Miller</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Carol T.</span><span class="cite-name-initials" title="Carol T.">C.T.</span></span>, <span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Nicole</span><span class="cite-name-initials" title="Nicole" style="display:none">N.</span> </span><span class="cite-lastname">Doucet</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Nicole</span><span class="cite-name-initials" title="Nicole">N.</span></span>, <i>Differences in Helping Whites and Blacks: A Meta-Analysis</i>, „Personality and Social Psychology Review”, 1, <span title="21 grudnia 2016">2016</span>, s. 2–16, <a href="/wiki/DOI_(identyfikator_cyfrowy)" title="DOI (identyfikator cyfrowy)">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1207%2Fs15327957pspr0901_1">10.1207/s15327957pspr0901_1</a><span class="accessdate"> [dostęp 2017-01-10]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=2016-12-21&rft.jtitle=Personality+and+Social+Psychology+Review&rft.atitle=Differences+in+Helping+Whites+and+Blacks%3A+A+Meta-Analysis&rft_id=info%3Adoi%2F10.1207%2Fs15327957pspr0901_1" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal doi"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Marianne</span><span class="cite-name-initials" title="Marianne" style="display:none">M.</span> </span><span class="cite-lastname">Bertrand</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Marianne</span><span class="cite-name-initials" title="Marianne">M.</span></span>, <span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Sendhil</span><span class="cite-name-initials" title="Sendhil" style="display:none">S.</span> </span><span class="cite-lastname">Mullainathan</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Sendhil</span><span class="cite-name-initials" title="Sendhil">S.</span></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/0002828042002561"><i>Are Emily and Greg More Employable Than Lakisha and Jamal? A Field Experiment on Labor Market Discrimination</i></a>, „American Economic Review”, 4, <span title="1 września 2004">2004</span>, s. 991–1013, <a href="/wiki/DOI_(identyfikator_cyfrowy)" title="DOI (identyfikator cyfrowy)">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1257%2F0002828042002561">10.1257/0002828042002561</a><span class="issn">, <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0002-8282">0002-8282</a></span><span class="accessdate"> [dostęp 2017-01-10]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=2004-09-01&rft.issn=0002-8282&rft.jtitle=American+Economic+Review&rft.atitle=Are+Emily+and+Greg+More+Employable+Than+Lakisha+and+Jamal%3F+A+Field+Experiment+on+Labor+Market+Discrimination&rft_id=info%3Adoi%2F10.1257%2F0002828042002561&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.aeaweb.org%2Farticles%3Fid%3D10.1257%2F0002828042002561" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal doi"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Devah</span><span class="cite-name-initials" title="Devah" style="display:none">D.</span> </span><span class="cite-lastname">Pager</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Devah</span><span class="cite-name-initials" title="Devah">D.</span></span>, <span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Hana</span><span class="cite-name-initials" title="Hana" style="display:none">H.</span> </span><span class="cite-lastname">Shepherd</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Hana</span><span class="cite-name-initials" title="Hana">H.</span></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.annualreviews.org/doi/10.1146/annurev.soc.33.040406.131740"><i>The Sociology of Discrimination: Racial Discrimination in Employment, Housing, Credit, and Consumer Markets</i></a>, „Annual Review of Sociology”, 1, <span title="7 lipca 2008">2008</span>, s. 181–209, <a href="/wiki/DOI_(identyfikator_cyfrowy)" title="DOI (identyfikator cyfrowy)">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1146%2Fannurev.soc.33.040406.131740">10.1146/annurev.soc.33.040406.131740</a><span class="accessdate"> [dostęp 2017-01-10]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=2008-07-07&rft.jtitle=Annual+Review+of+Sociology&rft.atitle=The+Sociology+of+Discrimination%3A+Racial+Discrimination+in+Employment%2C+Housing%2C+Credit%2C+and+Consumer+Markets&rft_id=info%3Adoi%2F10.1146%2Fannurev.soc.33.040406.131740&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.annualreviews.org%2Fdoi%2F10.1146%2Fannurev.soc.33.040406.131740" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal doi"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">P.A.</span><span class="cite-name-initials" style="display:none">P.A.</span> </span><span class="cite-lastname">Riach</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">P.A.</span><span class="cite-name-initials">P.A.</span></span>, <span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">J.</span><span class="cite-name-initials" style="display:none">J.</span> </span><span class="cite-lastname">Rich</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">J.</span><span class="cite-name-initials">J.</span></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/1468-0297.00080/abstract"><i>Field Experiments of Discrimination in the Market Place*</i></a>, „The Economic Journal”, 483, <span title="1 listopada 2002">2002</span>, F480–F518, <a href="/wiki/DOI_(identyfikator_cyfrowy)" title="DOI (identyfikator cyfrowy)">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1111%2F1468-0297.00080">10.1111/1468-0297.00080</a><span class="issn">, <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1468-0297">1468-0297</a></span><span class="accessdate"> [dostęp 2017-01-10]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=2002-11-01&rft.issn=1468-0297&rft.jtitle=The+Economic+Journal&rft.atitle=Field+Experiments+of+Discrimination+in+the+Market+Place%2A&rft_id=info%3Adoi%2F10.1111%2F1468-0297.00080&rft_id=http%3A%2F%2Fonlinelibrary.wiley.com%2Fdoi%2F10.1111%2F1468-0297.00080%2Fabstract" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Mateusz Maleszka. <em>Biblijna argumentacja w dyskusji o separacji rasowej i niewolnictwie czarnych w USA w drugiej połowie XIX wieku</em>. „<a href="/wiki/Klio_(czasopismo)" title="Klio (czasopismo)">Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym</a>”. 27/4, 2013. <span class="issn"><a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1643-8191">1643-8191</a></span>.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Biblijna+argumentacja+w+dyskusji+o+separacji+rasowej+i+niewolnictwie+czarnych+w+USA+w+drugiej+po%C5%82owie+XIX+wieku&rft.jtitle=%5B%5BKlio+%28czasopismo%29%7CKlio.+Czasopismo+po%C5%9Bwi%C4%99cone+dziejom+Polski+i+powszechnym%5D%5D&rft.date=2013&rft.volume=27%2F4&rft.au=Mateusz+Maleszka&rft.issn=1643-8191"><span style="display: none;"> </span></span><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet="">brak numeru strony</span><cite class="citation book" id="CITEREFThe_Curse_of_Ham_in_the_Early_Modern_Era">David M. Whitford: <i>The Curse of Ham in the Early Modern Era: The Bible and the Justifications for Slavery</i>. Farnham: Ashgate Publishing, 2009. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780754666257" title="Specjalna:Książki/9780754666257">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">978-0-7546-6625-7</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Curse+of+Ham+in+the+Early+Modern+Era%3A+The+Bible+and+the+Justifications+for+Slavery&rft.au=David+M.+Whitford&rft.date=2009&rft.pub=Ashgate+Publishing&rft.place=Farnham&rft.isbn=9780754666257"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Jessie</span><span class="cite-name-initials" title="Jessie" style="display:none">J.</span> </span><span class="cite-lastname">Tannenbaum</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Jessie</span><span class="cite-name-initials" title="Jessie">J.</span></span><span class="cite-at-al" title="Jessie Tannenbaum, Anthony Valcke, Andrew McPherson, Leah Mueller, Simon Conté"> i inni</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://papers.ssrn.com/abstract=1795122"><i>Analysis of the Aliens and Nationality Law of the Republic of Liberia</i></a>, Rochester, NY, 1 maja 2009<span class="accessdate"> [dostęp 2021-01-23]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Jessie&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Analysis+of+the+Aliens+and+Nationality+Law+of+the+Republic+of+Liberia&rft.place=Rochester%2C+NY&rft.date=2009-05-01&rft.aulast=Tannenbaum&rft_id=https%3A%2F%2Fpapers.ssrn.com%2Fabstract%3D1795122" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Rima</span><span class="cite-name-initials" title="Rima" style="display:none">R.</span> </span><span class="cite-lastname">Merhi</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Rima</span><span class="cite-name-initials" title="Rima">R.</span></span><span class="cite-at-al" title="Rima Merhi, ContributorFreelance, Former Human-Rights Fellow, Harvard"> i inni</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.huffpost.com/entry/liberia-citizenship-discrimination_b_1703388"><i>'The Face of America in Africa' Must End Constitutional Racism</i></a> [online], HuffPost, 30 lipca 2012<span class="accessdate"> [dostęp 2021-01-23]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Rima&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%27The+Face+of+America+in+Africa%27+Must+End+Constitutional+Racism&rft.date=2012-07-30&rft.aulast=Merhi&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.huffpost.com%2Fentry%2Fliberia-citizenship-discrimination_b_1703388" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Tamra</span><span class="cite-name-initials" title="Tamra" style="display:none">T.</span> </span><span class="cite-lastname">Orr</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Tamra</span><span class="cite-name-initials" title="Tamra">T.</span></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.co.uk/books?id=vQicIlouvvIC&lpg=PA34&dq=%22The%20motive%20for%20killing%20the%20Governor%20was%20to%20seek%20to%20make%20the%20people,%20black%20people%20in%20particular,%20become%20aware%20of%20the%20evilness%20and%20wickedness%20of%20the%20colonialist%20system%20in%20this%20island.%22&pg=PA34#v=onepage&q=motive%20for%20killing&f=false"><i>Bermuda</i></a>, Marshall Cavendish, 2009, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780761431152" title="Specjalna:Książki/9780761431152">ISBN <span class="isbn">978-0-7614-3115-2</span></a><span class="accessdate"> [dostęp 2021-10-28]</span>, Cytat: The motive for killing the Governor was to seek to make the people, black people in particular, become aware of the evilness and wickedness of the colonialist system in this island. Secondly, the motive was to show that these colonialists were just ordinary people like ourselves who eat, sleep and die just like anybody else and that we need not stand in fear and awe of them<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Tamra&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Bermuda&rft.isbn=978-0-7614-3115-2&rft.pub=Marshall+Cavendish&rft.date=2009&rft.aulast=Orr&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.co.uk%2Fbooks%3Fid%3DvQicIlouvvIC%26lpg%3DPA34%26dq%3D%2522The%2520motive%2520for%2520killing%2520the%2520Governor%2520was%2520to%2520seek%2520to%2520make%2520the%2520people%2C%2520black%2520people%2520in%2520particular%2C%2520become%2520aware%2520of%2520the%2520evilness%2520and%2520wickedness%2520of%2520the%2520colonialist%2520system%2520in%2520this%2520island.%2522%26pg%3DPA34%23v%3Donepage%26q%3Dmotive%2520for%2520killing%26f%3Dfalse" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://archive.md/tJTzI"><i>British Army in Bermuda from 1701 to 1977</i></a> [online], archive.md, 14 kwietnia 2013<span class="accessdate"> [dostęp 2021-10-28]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2013-04-14&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=British+Army+in+Bermuda+from+1701+to+1977&rft_id=http%3A%2F%2Farchive.md%2FtJTzI" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Lisa</span><span class="cite-name-initials" title="Lisa" style="display:none">L.</span> </span><span class="cite-lastname">Simpson</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Lisa</span><span class="cite-name-initials" title="Lisa">L.</span></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.royalgazette.com/other/news/article/20151010/new-book-island-flames-details-1977-riots/"><i>New book ‘Island Flames’ details 1977 riots</i></a> [online], www.royalgazette.com, 10 października 2015<span class="accessdate"> [dostęp 2021-10-28]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Lisa&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=New+book+%E2%80%98Island+Flames%E2%80%99+details+1977+riots&rft.date=2015-10-10&rft.aulast=Simpson&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.royalgazette.com%2Fother%2Fnews%2Farticle%2F20151010%2Fnew-book-island-flames-details-1977-riots%2F" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hri.org/docs/ICERD66.html">United Nations International Convention on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination, New York, 7 March 1966</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://treaties.un.org/pages/ViewDetails.aspx?src=IND&mtdsg_no=IV-2&chapter=4&lang=en">lista stron</a>.</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://amnesty.org.pl/wp-content/uploads/2016/04/Konwencja-Likwidacja_Dyskryminacji_Rasowej.pdf">Dz.U. rok 1969, nr 25, poz. 187</a>.</span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/mop/1958.html">Konwencja Nr 111 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotycząca dyskryminacji w zakresie zatrudnienia i wykonywania zawodu przyjęta w Genewie dnia 25 czerwca 1958 roku</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=NORMLEXPUB:12100:0::NO::P12100_ILO_CODE:C111">teksty oryginalne</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=1000:11300:0::NO:11300:P11300_INSTRUMENT_ID:312256">lista stron</a>.</span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://portal.unesco.org/en/ev.php-URL_ID=12949&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html">Convention against Discrimination in Education 1960</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://dziennikustaw.gov.pl/du/1964/s/40/268">Dz. U. 1969 Nr 25, poz. 187</a>.</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation book" id="CITEREFMały_słownik_antropologiczny1976"><i>Mały słownik antropologiczny</i>. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ma%C5%82y+s%C5%82ownik+antropologiczny&rft.pub=Wiedza+Powszechna&rft.place=Warszawa"></span></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFSchulatlas_Deutschland_und_die_Welt1938"><i>Schulatlas Deutschland und die Welt</i>. Leipzig: Verlagsanstalt List & vonBressensdorf, 1938.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Schulatlas+Deutschland+und+die+Welt&rft.pub=Verlagsanstalt+List+%26+vonBressensdorf&rft.place=Leipzig"></span></cite></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne"><span id="Linki_zewn.C4.99trzne"></span>Linki zewnętrzne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rasizm&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://fra.europa.eu/sites/default/files/fra_uploads/11-ar07p2_en.pdf"><i>Annual report 2007 – Report on Racism and Xenophobia in the Member States of the EU</i></a>, raport FRA 2007 o rasizmie w Europie</li></ul> <p><br /> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> </p> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-fehlt"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description"><a href="/wiki/Ideologia_polityczna" class="mw-redirect" title="Ideologia polityczna">ideologia polityczna</a></span>):</div><ul><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/sh85110266">sh85110266</a></span></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4076527-1">4076527-1</a></span></li><li><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Web_NDL_Authorities" class="extiw" title="de:Web NDL Authorities">NDL</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00574821">00574821</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale" title="Bibliothèque nationale">BnF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11940470z">11940470z</a></span></li><li><a href="/wiki/Centralna_Biblioteka_Narodowa_we_Florencji" title="Centralna Biblioteka Narodowa we Florencji">BNCF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://thes.bncf.firenze.sbn.it/termine.php?id=18065">18065</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ph125031">ph125031</a></span></li><li><a href="/wiki/Hiszpa%C5%84ska_Biblioteka_Narodowa" title="Hiszpańska Biblioteka Narodowa">BNE</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX4576282">XX4576282</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007555805405171">987007555805405171</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/racism">topic/racism</a></span></li> <li><a href="/wiki/The_Canadian_Encyclopedia" title="The Canadian Encyclopedia">The Canadian Encyclopedia</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.thecanadianencyclopedia.ca/en/article/racism/">racism</a></span></li> <li><a href="/wiki/Enciclopedia_Treccani" title="Enciclopedia Treccani">Treccani</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/razzismo">razzismo</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P3219" class="extiw" title="d:Property:P3219">Universalis</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/racisme/">racisme</a></span></li> <li><a href="/wiki/Nationalencyklopedin" title="Nationalencyklopedin">NE.se</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ne.se/uppslagsverk/encyklopedi/lång/rasism">rasism</a></span></li> <li><a href="/wiki/Store_norske_leksikon" title="Store norske leksikon">SNL</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4342&url_prefix=https://snl.no/&id=rasisme">rasisme</a></span></li> <li><a href="/wiki/Visuotin%C4%97_lietuvi%C5%B3_enciklopedija" title="Visuotinė lietuvių enciklopedija">VLE</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vle.lt/straipsnis/rasizmas/">rasizmas</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P1296" class="extiw" title="d:Property:P1296">Catalana</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0136544.xml">0136544</a></span></li> <li><a href="/wiki/Den_Store_Danske_Encyklop%C3%A6di" title="Den Store Danske Encyklopædi">DSDE</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8313&url_prefix=https://lex.dk/&id=racisme">racisme</a></span></li> <li><a href="/wiki/Hrvatska_enciklopedija" title="Hrvatska enciklopedija">Hrvatska enciklopedija</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=51856">51856</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rasizm&oldid=75466703">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rasizm&oldid=75466703</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Rasizm" title="Kategoria:Rasizm">Rasizm</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Ochrona_praw_cz%C5%82owieka" title="Kategoria:Ochrona praw człowieka">Ochrona praw człowieka</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_czasopisma_%E2%80%93_brak_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon cytowania czasopisma – brak numeru strony">Szablon cytowania czasopisma – brak numeru strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Uniwersalny_szablon_cytowania_%E2%80%93_brak_strony" title="Kategoria:Uniwersalny szablon cytowania – brak strony">Uniwersalny szablon cytowania – brak strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_odn_bez_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon odn bez numeru strony">Szablon odn bez numeru strony</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 3 gru 2024, 00:47.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Rasizm&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6dfcdd5ff5-hns2f","wgBackendResponseTime":157,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.576","walltime":"0.786","ppvisitednodes":{"value":8989,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":73906,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":11821,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":17,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":5,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":40574,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":11,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 697.968 1 -total"," 32.54% 227.114 1 Szablon:Przypisy"," 30.40% 212.178 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 15.89% 110.931 13 Szablon:Cytuj"," 11.85% 82.686 6 Szablon:Cytuj_książkę"," 9.94% 69.398 3 Szablon:Projekt_siostrzany"," 7.87% 54.923 1 Szablon:Wikicytaty"," 7.33% 51.151 1 Szablon:Pierwszy_niepusty"," 5.80% 40.490 2 Szablon:Cytat"," 5.42% 37.850 5 Szablon:W_języku"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.296","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5561018,"limit":52428800},"limitreport-logs":"required = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Journal of Personality and Social Psychology\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Personality and Social Psychology Review\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"American Economic Review\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Annual Review of Sociology\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"The Economic Journal\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-7c4dcdbb87-2c5tk","timestamp":"20241203135403","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Rasizm","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Rasizm","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q8461","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q8461","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-02-22T11:29:26Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/5\/54\/Negro_drinking_at_%22Colored%22_water_cooler_in_streetcar_terminal%2C_Oklahoma_City%2C_Oklahoma_by_Russell_Lee.jpg","headline":"zesp\u00f3\u0142 pogl\u0105d\u00f3w przyjmuj\u0105cych wy\u017cszo\u015b\u0107 jednych ras nad drugimi"}</script> </body> </html>