CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="vi" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Cao Ly – Wikipedia tiếng Việt</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )viwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"vi normal","wgMonthNames":["","tháng 1","tháng 2","tháng 3","tháng 4","tháng 5","tháng 6","tháng 7","tháng 8","tháng 9","tháng 10","tháng 11","tháng 12"],"wgRequestId":"7cb306af-21d5-4b87-b231-062704390ac2","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Cao_Ly","wgTitle":"Cao Ly","wgCurRevisionId":71734652,"wgRevisionId":71734652,"wgArticleId":141966,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback","Nguồn CS1 tiếng Anh (en)","Lỗi không có mục tiêu Harv và Sfn","Trang thiếu chú thích trong bài","Bài viết có văn bản tiếng Triều Tiên","Trang sử dụng hộp thông tin quốc gia có các tham số không rõ","Trang có bản mẫu cổng thông tin trống","Trang sử dụng bản mẫu sfn với tham số không rõ", "Bản mẫu Portal-inline có liên kết đỏ đến cổng thông tin","Cao Ly","Thành lập 918","Diệt vong 1392","Cựu quốc gia châu Á","Chấm dứt năm 1392","Cựu quốc gia trong lịch sử Triều Tiên","Cựu vương quốc","Chế độ độc tài quân sự"],"wgPageViewLanguage":"vi","wgPageContentLanguage":"vi","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Cao_Ly","wgRelevantArticleId":141966,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"vi","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"vi"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgRelatedArticlesCompat":[], "wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q28208","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready", "ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.did_you_mean","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.AVIM","ext.gadget.AVIM_portlet","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.purgetab","ext.gadget.switcher","ext.gadget.AdvancedSiteNotices","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022", "ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=vi&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.gadget.charinsert-styles&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Royal_flag_of_Goryeo_%28Bong-gi%29.svg/1200px-Royal_flag_of_Goryeo_%28Bong-gi%29.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Royal_flag_of_Goryeo_%28Bong-gi%29.svg/800px-Royal_flag_of_Goryeo_%28Bong-gi%29.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="533"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Royal_flag_of_Goryeo_%28Bong-gi%29.svg/640px-Royal_flag_of_Goryeo_%28Bong-gi%29.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="427"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Cao Ly – Wikipedia tiếng Việt"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//vi.m.wikipedia.org/wiki/Cao_Ly"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Sửa đổi" href="/w/index.php?title=Cao_Ly&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (vi)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//vi.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Cao_Ly"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.vi"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Nguồn cấp Atom của Wikipedia" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Cao_Ly rootpage-Cao_Ly skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Bước tới nội dung</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Trình đơn chính" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Trình đơn chính</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Trình đơn chính</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Điều hướng </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" title="Xem trang chính [z]" accesskey="z"><span>Trang Chính</span></a></li><li id="n-wikipedia-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:N%E1%BB%99i_dung_ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc"><span>Nội dung chọn lọc</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ng%E1%BA%ABu_nhi%C3%AAn" title="Xem trang ngẫu nhiên [x]" accesskey="x"><span>Bài viết ngẫu nhiên</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y" title="Danh sách thay đổi gần đây trong wiki [r]" accesskey="r"><span>Thay đổi gần đây</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:B%C3%A1o_l%E1%BB%97i_b%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt"><span>Báo lỗi nội dung</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikipedia-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikipedia-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> Tương tác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-wikipedia-helppage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:S%C3%A1ch_h%C6%B0%E1%BB%9Bng_d%E1%BA%ABn"><span>Hướng dẫn</span></a></li><li id="n-aboutsite" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u"><span>Giới thiệu Wikipedia</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:C%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BB%93ng" title="Giới thiệu dự án, cách sử dụng và tìm kiếm thông tin ở đây"><span>Cộng đồng</span></a></li><li id="n-wikipedia-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn"><span>Thảo luận chung</span></a></li><li id="n-wikipedia-helpdesk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%C3%BAp_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_Wikipedia"><span>Giúp sử dụng</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="//vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Liên_lạc"><span>Liên lạc</span></a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tr%C3%ACnh_t%E1%BA%A3i_l%C3%AAn_t%E1%BA%ADp_tin"><span>Tải lên tập tin</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Bách khoa toàn thư mở" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-vi.svg" width="120" height="10" style="width: 7.5em; height: 0.625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Tìm kiếm</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tìm kiếm trên Wikipedia" aria-label="Tìm kiếm trên Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Đặc_biệt:Tìm_kiếm"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tìm kiếm</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Công cụ cá nhân"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Giao diện" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Giao diện</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi" class=""><span>Quyên góp</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=Cao+Ly" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản" class=""><span>Tạo tài khoản</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=Cao+Ly" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o" class=""><span>Đăng nhập</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Thêm tùy chọn" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ cá nhân" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ cá nhân</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Bảng chọn thành viên" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi"><span>Quyên góp</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=Cao+Ly" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Tạo tài khoản</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=Cao+Ly" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Đăng nhập</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Trang dành cho người dùng chưa đăng nhập <a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u" aria-label="Tìm hiểu thêm về sửa đổi"><span>tìm hiểu thêm</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C3%B3ng_g%C3%B3p_c%E1%BB%A7a_t%C3%B4i" title="Danh sách các sửa đổi được thực hiện qua địa chỉ IP này [y]" accesskey="y"><span>Đóng góp</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_t%C3%B4i" title="Thảo luận với địa chỉ IP này [n]" accesskey="n"><span>Thảo luận cho địa chỉ IP này</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Nội dung" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Nội dung</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ẩn</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Đầu</div> </a> </li> <li id="toc-Thành_lập" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Thành_lập"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Thành lập</span> </div> </a> <ul id="toc-Thành_lập-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hệ_thống_chính_trị" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Hệ_thống_chính_trị"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Hệ thống chính trị</span> </div> </a> <ul id="toc-Hệ_thống_chính_trị-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Chiến_tranh_và_bất_ổn_nội" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Chiến_tranh_và_bất_ổn_nội"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Chiến tranh và bất ổn nội</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Chiến_tranh_và_bất_ổn_nội-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Chiến tranh và bất ổn nội</span> </button> <ul id="toc-Chiến_tranh_và_bất_ổn_nội-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Cuộc_xâm_lăng_của_Khiết_Đan_và_Nữ_Chân" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Cuộc_xâm_lăng_của_Khiết_Đan_và_Nữ_Chân"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Cuộc xâm lăng của Khiết Đan và Nữ Chân</span> </div> </a> <ul id="toc-Cuộc_xâm_lăng_của_Khiết_Đan_và_Nữ_Chân-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tranh_giành_quyền_lực" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tranh_giành_quyền_lực"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Tranh giành quyền lực</span> </div> </a> <ul id="toc-Tranh_giành_quyền_lực-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kháng_chiến_chống_Mông_Cổ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kháng_chiến_chống_Mông_Cổ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Kháng chiến chống Mông Cổ</span> </div> </a> <ul id="toc-Kháng_chiến_chống_Mông_Cổ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nỗ_lực_cải_cách_cuối_cùng" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nỗ_lực_cải_cách_cuối_cùng"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Nỗ lực cải cách cuối cùng</span> </div> </a> <ul id="toc-Nỗ_lực_cải_cách_cuối_cùng-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Đối_ngoại" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Đối_ngoại"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Đối ngoại</span> </div> </a> <ul id="toc-Đối_ngoại-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Diệt_vong" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Diệt_vong"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Diệt vong</span> </div> </a> <ul id="toc-Diệt_vong-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Giao_thương_thời_Cao_Ly" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Giao_thương_thời_Cao_Ly"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Giao thương thời Cao Ly</span> </div> </a> <ul id="toc-Giao_thương_thời_Cao_Ly-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Văn_hóa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Văn_hóa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Văn hóa</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Văn_hóa-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Văn hóa</span> </button> <ul id="toc-Văn_hóa-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bát_vạn_Đại_tạng_kinh" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bát_vạn_Đại_tạng_kinh"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Bát vạn Đại tạng kinh</span> </div> </a> <ul id="toc-Bát_vạn_Đại_tạng_kinh-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nghệ_thuật" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nghệ_thuật"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>Nghệ thuật</span> </div> </a> <ul id="toc-Nghệ_thuật-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Men_ngọc_bích_Cao_Ly" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Men_ngọc_bích_Cao_Ly"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2.1</span> <span>Men ngọc bích Cao Ly</span> </div> </a> <ul id="toc-Men_ngọc_bích_Cao_Ly-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kỹ_thuật_làm_gốm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Kỹ_thuật_làm_gốm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2.2</span> <span>Kỹ thuật làm gốm</span> </div> </a> <ul id="toc-Kỹ_thuật_làm_gốm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Khoa_học_kỹ_thuật" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Khoa_học_kỹ_thuật"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.3</span> <span>Khoa học kỹ thuật</span> </div> </a> <ul id="toc-Khoa_học_kỹ_thuật-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nho_giáo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nho_giáo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.4</span> <span>Nho giáo</span> </div> </a> <ul id="toc-Nho_giáo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Phật_giáo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Phật_giáo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.5</span> <span>Phật giáo</span> </div> </a> <ul id="toc-Phật_giáo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Xem_thêm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Xem_thêm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Xem thêm</span> </div> </a> <ul id="toc-Xem_thêm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Chú_thích" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Chú_thích"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Chú thích</span> </div> </a> <ul id="toc-Chú_thích-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tham_khảo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Tham_khảo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Tham khảo</span> </div> </a> <ul id="toc-Tham_khảo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Nội dung" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Đóng mở mục lục" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Đóng mở mục lục</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Cao Ly</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Xem bài viết trong ngôn ngữ khác. Bài có sẵn trong 58 ngôn ngữ" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-58" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">58 ngôn ngữ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Goryeo" title="Goryeo – Tiếng Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Goryeo" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Tiếng Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%85%D9%84%D9%83%D8%A9_%D8%BA%D9%88%D8%B1%D9%8A%D9%88" title="مملكة غوريو – Tiếng Ả Rập" lang="ar" hreflang="ar" data-title="مملكة غوريو" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Koryo" title="Koryo – Tiếng Asturias" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Koryo" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Tiếng Asturias" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Qoryo" title="Qoryo – Tiếng Azerbaijan" lang="az" hreflang="az" data-title="Qoryo" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Tiếng Azerbaijan" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%88" title="قوریو – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="قوریو" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Dinasti_Goryeo" title="Dinasti Goryeo – Tiếng Indonesia" lang="id" hreflang="id" data-title="Dinasti Goryeo" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Tiếng Indonesia" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Dinasti_Goryeo" title="Dinasti Goryeo – Tiếng Mã Lai" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Dinasti Goryeo" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Tiếng Mã Lai" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Ko-l%C3%AA" title="Ko-lê – Tiếng Mân Nam" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Ko-lê" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Tiếng Mân Nam" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%80%D1%91" title="Корё – Tiếng Bashkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Корё" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Tiếng Bashkir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Goryeo" title="Goryeo – Tiếng Bosnia" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Goryeo" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Tiếng Bosnia" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%80%D1%8C%D0%BE" title="Корьо – Tiếng Bulgaria" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Корьо" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Tiếng Bulgaria" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%80%D1%91_%D1%83%D0%BB%D0%B0%D1%81" title="Корё улас – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Корё улас" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Goryeo" title="Goryeo – Tiếng Catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Goryeo" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Tiếng Catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Korjo" title="Korjo – Tiếng Séc" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Korjo" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tiếng Séc" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Goryeo" title="Goryeo – Tiếng Đan Mạch" lang="da" hreflang="da" data-title="Goryeo" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Tiếng Đan Mạch" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Goryeo" title="Goryeo – Tiếng Đức" lang="de" hreflang="de" data-title="Goryeo" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Tiếng Đức" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Goryeo" title="Goryeo – Tiếng Anh" lang="en" hreflang="en" data-title="Goryeo" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Tiếng Anh" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Koryo" title="Koryo – Tiếng Tây Ban Nha" lang="es" hreflang="es" data-title="Koryo" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Tiếng Tây Ban Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Goryeo" title="Goryeo – Tiếng Basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Goryeo" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Tiếng Basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%88" title="گوریو – Tiếng Ba Tư" lang="fa" hreflang="fa" data-title="گوریو" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Tiếng Ba Tư" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Goryeo" title="Goryeo – Tiếng Pháp" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Goryeo" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Tiếng Pháp" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B3%A0%EB%A0%A4" title="고려 – Tiếng Hàn" lang="ko" hreflang="ko" data-title="고려" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Tiếng Hàn" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D5%B8%D6%80%D5%B5%D5%B8" title="Գորյո – Tiếng Armenia" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Գորյո" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Tiếng Armenia" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Goryeo" title="Goryeo – Tiếng Italy" lang="it" hreflang="it" data-title="Goryeo" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Tiếng Italy" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Dinasti_Goryeo" title="Dinasti Goryeo – Tiếng Java" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Dinasti Goryeo" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Tiếng Java" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%9D" title="კორიო – Tiếng Georgia" lang="ka" hreflang="ka" data-title="კორიო" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Tiếng Georgia" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Goryeo" title="Goryeo – Tiếng Kurd" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Goryeo" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Tiếng Kurd" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Gorijo" title="Gorijo – Tiếng Litva" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Gorijo" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Tiếng Litva" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Korjo" title="Korjo – Tiếng Hungary" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Korjo" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Tiếng Hungary" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%80%D1%98%D0%BE" title="Корјо – Tiếng Macedonia" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Корјо" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Tiếng Macedonia" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%9D" title="კორიო – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="კორიო" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%88" title="گوریو – Tiếng Mazanderani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="گوریو" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Tiếng Mazanderani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/G%C5%8F%CC%A4-l%C3%A0%CC%A4" title="Gŏ̤-là̤ – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Gŏ̤-là̤" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%83%D1%83%D0%BB%D0%B8%D0%BD_%D1%83%D0%BB%D1%81" title="Гуулин улс – Tiếng Mông Cổ" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Гуулин улс" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Tiếng Mông Cổ" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%82%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%9C%E1%80%BB%E1%80%B1%E1%80%AC" title="ဂိုလျော – Tiếng Miến Điện" lang="my" hreflang="my" data-title="ဂိုလျော" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Tiếng Miến Điện" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Goryeo" title="Goryeo – Tiếng Hà Lan" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Goryeo" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Tiếng Hà Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E9%AB%98%E9%BA%97" title="高麗 – Tiếng Nhật" lang="ja" hreflang="ja" data-title="高麗" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Tiếng Nhật" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Goryeo" title="Goryeo – Tiếng Na Uy (Bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Goryeo" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%88" title="گوریو – Tiếng Pashto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="گوریو" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Tiếng Pashto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Goryeo" title="Goryeo – Tiếng Ba Lan" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Goryeo" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Tiếng Ba Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Goryeo" title="Goryeo – Tiếng Bồ Đào Nha" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Goryeo" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Tiếng Bồ Đào Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Dinastia_Goryeo" title="Dinastia Goryeo – Tiếng Romania" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Dinastia Goryeo" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Tiếng Romania" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%80%D1%91" title="Корё – Tiếng Nga" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Корё" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Tiếng Nga" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%9C%E0%B7%9C%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B6%BA%E0%B7%9D" title="ගොර්යෝ – Tiếng Sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="ගොර්යෝ" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Tiếng Sinhala" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Goryeo" title="Goryeo – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Goryeo" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Korjo" title="Korjo – Tiếng Slovak" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Korjo" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Tiếng Slovak" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%DB%86%D8%B1%DB%8C%DB%86" title="گۆریۆ – Tiếng Kurd Miền Trung" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="گۆریۆ" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Tiếng Kurd Miền Trung" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/Korjo" title="Korjo – Tiếng Serbia" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Korjo" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Tiếng Serbia" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Goryeo" title="Goryeo – Tiếng Serbo-Croatia" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Goryeo" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Tiếng Serbo-Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Goryeo" title="Goryeo – Tiếng Phần Lan" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Goryeo" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Tiếng Phần Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="bài chất lượng cao"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Koryo" title="Koryo – Tiếng Thụy Điển" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Koryo" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Tiếng Thụy Điển" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%82%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%A2%E0%B8%AD" title="โครยอ – Tiếng Thái" lang="th" hreflang="th" data-title="โครยอ" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Tiếng Thái" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Koryo" title="Koryo – Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Koryo" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%80%D1%8C%D0%BE" title="Корьо – Tiếng Ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Корьо" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Tiếng Ukraina" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E9%AB%98%E9%BA%97%E5%9C%8B" title="高麗國 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="高麗國" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E9%AB%98%E4%B8%BD%E7%8E%8B%E6%9C%9D" title="高丽王朝 – Tiếng Ngô" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="高丽王朝" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Tiếng Ngô" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E9%AB%98%E9%BA%97" title="高麗 – Tiếng Quảng Đông" lang="yue" hreflang="yue" data-title="高麗" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Tiếng Quảng Đông" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E9%AB%98%E9%BA%97" title="高麗 – Tiếng Trung" lang="zh" hreflang="zh" data-title="高麗" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Tiếng Trung" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q28208#sitelinks-wikipedia" title="Sửa liên kết giữa ngôn ngữ" class="wbc-editpage">Sửa liên kết</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Không gian tên"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Cao_Ly" title="Xem bài viết [c]" accesskey="c"><span>Bài viết</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn:Cao_Ly" rel="discussion" title="Thảo luận về trang này [t]" accesskey="t"><span>Thảo luận</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Thay đổi biến thể ngôn ngữ" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Tiếng Việt</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Giao diện"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Cao_Ly"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&action=history" title="Các phiên bản cũ của trang này [h]" accesskey="h"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Công cụ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Thêm tùy chọn" > <div class="vector-menu-heading"> Tác vụ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Cao_Ly"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&action=history"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Chung </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BA%BFn_%C4%91%C3%A2y/Cao_Ly" title="Các trang liên kết đến đây [j]" accesskey="j"><span>Các liên kết đến đây</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_li%C3%AAn_quan/Cao_Ly" rel="nofollow" title="Thay đổi gần đây của các trang liên kết đến đây [k]" accesskey="k"><span>Thay đổi liên quan</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Trang_%C4%91%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t" title="Một danh sách chứa tất cả trang đặc biệt [q]" accesskey="q"><span>Trang đặc biệt</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&oldid=71734652" title="Liên kết thường trực đến phiên bản này của trang"><span>Liên kết thường trực</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&action=info" title="Thêm chi tiết về trang này"><span>Thông tin trang</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Tr%C3%ADch_d%E1%BA%ABn&page=Cao_Ly&id=71734652&wpFormIdentifier=titleform" title="Hướng dẫn cách trích dẫn trang này"><span>Trích dẫn trang này</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FCao_Ly"><span>Lấy URL ngắn gọn</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:QrCode&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FCao_Ly"><span>Tải mã QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> In và xuất </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:S%C3%A1ch&bookcmd=book_creator&referer=Cao+Ly"><span>Tạo một quyển sách</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:DownloadAsPdf&page=Cao_Ly&action=show-download-screen"><span>Tải dưới dạng PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&printable=yes" title="Bản để in ra của trang [p]" accesskey="p"><span>Bản để in ra</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Tại dự án khác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Goryeo_Dynasty" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q28208" title="Liên kết đến khoản mục kết nối trong kho dữ liệu [g]" accesskey="g"><span>Khoản mục Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Giao diện</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ẩn</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Bách khoa toàn thư mở Wikipedia</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="vi" dir="ltr"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Đừng nhầm với <a href="/wiki/Cao_C%C3%A2u_Ly" title="Cao Câu Ly">Cao Câu Ly</a></div> <table class="box-Chú_thích_trong_bài plainlinks metadata ambox ambox-content ambox-Refimprove" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div style="width:52px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Question_book-new.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Question_book-new.svg/50px-Question_book-new.svg.png" decoding="async" width="50" height="39" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Question_book-new.svg/75px-Question_book-new.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Question_book-new.svg/100px-Question_book-new.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="399" /></a></span></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-span">Bài viết này <b>cần thêm <a href="/wiki/Wikipedia:Ch%C3%BA_th%C3%ADch_ngu%E1%BB%93n_g%E1%BB%91c" title="Wikipedia:Chú thích nguồn gốc">chú thích nguồn gốc</a> để <a href="/wiki/Wikipedia:Th%C3%B4ng_tin_ki%E1%BB%83m_ch%E1%BB%A9ng_%C4%91%C6%B0%E1%BB%A3c" title="Wikipedia:Thông tin kiểm chứng được">kiểm chứng thông tin</a></b>.<span class="hide-when-compact"> Mời bạn giúp <a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Cao_Ly&action=edit">hoàn thiện bài viết này</a> bằng cách bổ sung chú thích tới <a href="/wiki/Wikipedia:Ngu%E1%BB%93n_%C4%91%C3%A1ng_tin_c%E1%BA%ADy" title="Wikipedia:Nguồn đáng tin cậy">các nguồn đáng tin cậy</a>. Các nội dung không có nguồn có thể bị nghi ngờ và xóa bỏ.</span> <small class="date-container"><i>(<span class="date">tháng 9/2024</span>)</i></small></div></td></tr></tbody></table> <table class="infobox" style="width:22em;font-size:88%;"><caption></caption> <tbody><tr> <th colspan="2" style="text-align:center;font-weight:bold;position: relative; padding: 12px; line-height: 1.1em; font-size: 135%; background-color:#E5E5E5; color:#000000;"> <div><span style="display:inline" class="fn org country-name">Cao Ly Quốc<br /><i>Cao Ly Vương triều</i></span></div> </th> </tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center"><div class="collapsible-list mw-collapsible mw-collapsed" style="text-align: left;"> <div style="line-height: 1.6em; font-weight: bold; text-align:center; font-weight:bold; background-color:#E5E5E5;"><div style="margin: 0 4em">Tên bản ngữ</div></div> <ul class="mw-collapsible-content" style="margin-top: 0; margin-bottom: 0; line-height: inherit; list-style: none; margin-left: 0; padding-top:0.25em; font-weight:normal; word-break:break-all; text-align:center;"><li style="line-height: inherit; margin: 0"><span lang="ko" title="Văn bản tiếng Triều Tiên">고려국 (高麗國)</span><br /><span lang="ko" title="Văn bản tiếng Triều Tiên">고려왕조 (高麗王朝)</span></li></ul> </div></td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center">918–1392</td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center;text-align:center;padding:0.5em 0;"><div style="display:table; width:100%;"> <div style="display:table-cell; vertical-align:middle; padding:0 2px 0 5px;"> <div style="padding-bottom:3px;"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Royal_flag_of_Goryeo_(Bong-gi).svg" class="mw-file-description" title="Cờ Hoàng gia Cao Ly Cao Ly"><img alt="Cờ Hoàng gia Cao Ly Cao Ly" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Royal_flag_of_Goryeo_%28Bong-gi%29.svg/125px-Royal_flag_of_Goryeo_%28Bong-gi%29.svg.png" decoding="async" width="125" height="83" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Royal_flag_of_Goryeo_%28Bong-gi%29.svg/188px-Royal_flag_of_Goryeo_%28Bong-gi%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Royal_flag_of_Goryeo_%28Bong-gi%29.svg/250px-Royal_flag_of_Goryeo_%28Bong-gi%29.svg.png 2x" data-file-width="750" data-file-height="500" /></a></span></div> <div>Cờ Hoàng gia Cao Ly</div> </div> <div style="display:table-cell; vertical-align:middle; padding:0 5px 0 2px;"> <div style="padding-bottom:3px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Seal_of_Goryeo_King.svg" class="mw-file-description" title="Quốc Tỷ Cao Ly"><img alt="Quốc Tỷ" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Seal_of_Goryeo_King.svg/85px-Seal_of_Goryeo_King.svg.png" decoding="async" width="85" height="85" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Seal_of_Goryeo_King.svg/128px-Seal_of_Goryeo_King.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Seal_of_Goryeo_King.svg/170px-Seal_of_Goryeo_King.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></div> <div>Quốc Tỷ</div> </div> </div></td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Goryeo_(orthographic_projection).svg" class="mw-file-description" title="Cao Ly vào năm 1374."><img alt="Cao Ly vào năm 1374." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Goryeo_%28orthographic_projection%29.svg/250px-Goryeo_%28orthographic_projection%29.svg.png" decoding="async" width="250" height="250" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Goryeo_%28orthographic_projection%29.svg/375px-Goryeo_%28orthographic_projection%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Goryeo_%28orthographic_projection%29.svg/500px-Goryeo_%28orthographic_projection%29.svg.png 2x" data-file-width="541" data-file-height="541" /></a></span><div style="position:relative;top:0.3em;">Cao Ly vào năm 1374.</div></td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;text-align:center;background-color:#E5E5E5;">Tổng quan</th></tr><tr><th scope="row"><a href="/wiki/Th%E1%BB%A7_%C4%91%C3%B4" title="Thủ đô">Thủ đô</a></th><td><a href="/wiki/Kaesong" title="Kaesong">Khai Thành</a></td></tr><tr><th scope="row">Ngôn ngữ thông dụng</th><td><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn_c%E1%BB%95" title="Tiếng Triều Tiên cổ">Tiếng Triều Tiên cổ</a>, <a href="/wiki/V%C4%83n_ng%C3%B4n" title="Văn ngôn">Văn ngôn</a></td></tr><tr><th scope="row"><a href="/wiki/T%C3%B4n_gi%C3%A1o" title="Tôn giáo">Tôn giáo chính</a><div style="font-weight:normal;display:inline;"></div></th><td><a href="/wiki/Ph%E1%BA%ADt_gi%C3%A1o" title="Phật giáo">Đạo Phật</a>, <a href="/wiki/Nho_gi%C3%A1o" title="Nho giáo">đạo Khổng</a>, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1o_gi%C3%A1o" title="Đạo giáo">đạo Lão</a>, <a href="/wiki/Vu_gi%C3%A1o" title="Vu giáo">Vu giáo</a></td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;text-align:center;background-color:#E5E5E5;">Chính trị</th></tr><tr><th scope="row"><a href="/wiki/Ch%C3%ADnh_ph%E1%BB%A7" title="Chính phủ">Chính phủ</a></th><td>Quân chủ chuyên chế</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"><a href="/wiki/Vua_Cao_Ly" title="Vua Cao Ly">Vua</a></th><td> </td></tr><tr class="mergedrow"><td colspan="2" style="text-align:center"></td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• 918–946 </div></th><td><a href="/wiki/Cao_Ly_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95" title="Cao Ly Thái Tổ">Thái Tổ</a> (sáng lập vương triều)</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• 949–975 </div></th><td><a href="/wiki/Cao_Ly_Quang_T%C3%B4ng" title="Cao Ly Quang Tông">Quang Tông</a></td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• 1359–1374 </div></th><td><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly_V%C5%A9_T%C3%B4ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cao Ly Vũ Tông (trang không tồn tại)">Vũ Tông</a></td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• 1389–1392 </div></th><td><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly_Thu%E1%BA%A7n_T%C3%B4ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cao Ly Thuần Tông (trang không tồn tại)">Thuần Tông</a> (cuối cùng)</td></tr><tr style="display:none"><td colspan="2"> </td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;text-align:center;background-color:#E5E5E5;">Lịch sử</th></tr><tr><th scope="row">Lịch sử</th><td> </td></tr><tr class="mergedrow"><td colspan="2" style="text-align:center"></td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/H%E1%BA%ADu_Tam_Qu%E1%BB%91c" title="Hậu Tam Quốc">Hậu Tam Quốc Triều Tiên</a> </div></th><td>900</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/Cao_Ly_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95" title="Cao Ly Thái Tổ">Vương Kiến</a> đăng cơ </div></th><td>25 tháng 7 năm 918<br /><small>(15 tháng 6 năm Mậu Dần)</small> 918</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• Thống nhất <a href="/wiki/H%E1%BA%ADu_Tam_Qu%E1%BB%91c" title="Hậu Tam Quốc">Hậu Tam Quốc Triều Tiên</a> </div></th><td>936</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/w/index.php?title=Chi%E1%BA%BFn_tranh_Cao_Ly-Khi%E1%BA%BFt_%C4%90an&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chiến tranh Cao Ly-Khiết Đan (trang không tồn tại)">Chiến tranh Cao Ly-Khiết Đan</a> </div></th><td>993–1019</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_M%C3%B4ng_C%E1%BB%95_-_Cao_Ly" class="mw-redirect" title="Chiến tranh Mông Cổ - Cao Ly">Mông Cổ xâm lăng Triều Tiên</a> </div></th><td>1231–1270</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• Hoàn thành <a href="/wiki/B%C3%A1t_v%E1%BA%A1n_%C4%91%E1%BA%A1i_t%E1%BA%A1ng_kinh" class="mw-redirect" title="Bát vạn đại tạng kinh">Bát vạn đại tạng kinh</a> </div></th><td>1251</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/Cung_Nh%C6%B0%E1%BB%A3ng_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Cung Nhượng Vương">Cung Nhượng Vương</a> thoái vị </div></th><td>1392 1392</td></tr><tr style="display:none"><td colspan="2"> </td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center"></td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center;background-color:#E5E5E5;"> <table style="width:95%; background: transparent; text-align:center; margin:0 auto; display:inline-table;"> <tbody><tr> <td style="text-align:center; border:0; padding-bottom:0"><div id="before-after"></div> <b>Tiền thân</b></td> <td style="text-align:center;border:0; padding-bottom:0;"><b>Kế tục</b> </td></tr> <tr> <td style="vertical-align:top; text-align:center; border:0;"> <table style="width:100%; background: transparent; text-align:center; margin:0 auto; border:0;"> <tbody><tr> <td style="border:0; padding:0; vertical-align:middle;"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d2/Blank.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" data-file-width="3" data-file-height="2" /></span></span> </td> <td style="border:0; padding:0; vertical-align:middle; text-align:left;"><a href="/wiki/H%E1%BA%ADu_Cao_C%C3%A2u_Ly" class="mw-redirect" title="Hậu Cao Câu Ly">Hậu Cao Câu Ly</a> </td></tr> <tr> <td style="border:0; padding:0; vertical-align:middle;"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Seal_of_Silla.png/20px-Seal_of_Silla.png" decoding="async" width="20" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Seal_of_Silla.png/30px-Seal_of_Silla.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Seal_of_Silla.png/40px-Seal_of_Silla.png 2x" data-file-width="2000" data-file-height="1859" /></span></span> </td> <td style="border:0; padding:0; vertical-align:middle; text-align:left;"><a href="/wiki/T%C3%A2n_La" title="Tân La">Tân La</a> </td></tr> <tr> <td style="border:0; padding:0; vertical-align:middle;"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d2/Blank.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" data-file-width="3" data-file-height="2" /></span></span> </td> <td style="border:0; padding:0; vertical-align:middle; text-align:left;"><a href="/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_B%E1%BB%99t_H%E1%BA%A3i" title="Vương quốc Bột Hải">Vương quốc Bột Hải</a> </td></tr> </tbody></table> </td> <td style="vertical-align:top; text-align:center;border:0;"> <table style="width:92%; background:transparent; text-align:center; margin:0 auto; border:0;"> <tbody><tr> <td style="border:0; padding:0; vertical-align:middle; text-align:right;"><a href="/wiki/Nh%C3%A0_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Nhà Triều Tiên">Nhà Triều Tiên</a> </td> <td style="border:0; padding:0; vertical-align:middle;"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_the_king_of_Joseon.svg/20px-Flag_of_the_king_of_Joseon.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_the_king_of_Joseon.svg/30px-Flag_of_the_king_of_Joseon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_the_king_of_Joseon.svg/40px-Flag_of_the_king_of_Joseon.svg.png 2x" data-file-width="706" data-file-height="519" /></span></span> </td></tr> </tbody></table> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr style="display:none"><td colspan="2"> </td></tr></tbody></table> <table class="vertical-navbox" style="float:right;clear:right;width:18em;margin:0 0 1.0em 1.0em;background:#f9f9f9;border:1px solid #aaa;padding:0.2em;border-spacing:0.4em 0;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%"><tbody><tr><td style="padding-top:0.4em;line-height:1.2em;padding-bottom:0.1em;">Một phần của <a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Thể loại:Lịch sử Triều Tiên"><b>loạt bài</b></a> về</td></tr><tr><th class="vcard navbox-title" style="padding:0.2em 0.4em 0.2em;padding-top:0;font-size:145%;line-height:1.2em;padding-top:0.2em;"><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Lịch sử Triều Tiên">Lịch sử <span class="fn org label">Triều Tiên</span></a></th></tr><tr><td style="padding:0.2em 0 0.4em;border-bottom:1px solid #ccc;;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Gyeongbok-gung_palace-05_(xndr).jpg" class="mw-file-description" title="Cung Gyeongbok, Seoul"><img alt="Cung Gyeongbok, Seoul" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Gyeongbok-gung_palace-05_%28xndr%29.jpg/200px-Gyeongbok-gung_palace-05_%28xndr%29.jpg" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Gyeongbok-gung_palace-05_%28xndr%29.jpg/300px-Gyeongbok-gung_palace-05_%28xndr%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Gyeongbok-gung_palace-05_%28xndr%29.jpg/400px-Gyeongbok-gung_palace-05_%28xndr%29.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1944" /></a></span></td></tr><tr><th style="padding:0.1em;background:#eee;"> <a href="/wiki/Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn_ti%E1%BB%81n_s%E1%BB%AD" class="mw-redirect" title="Triều Tiên tiền sử">Tiền sử</a></th></tr><tr><td style="padding:0 0.1em 0.4em"> <a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_k%E1%BB%B3_%C4%91%E1%BB%93_g%E1%BB%91m_Tr%E1%BA%A5t_V%C4%83n" title="Thời kỳ đồ gốm Trất Văn">Thời kỳ Trất Văn (Jeulmun)</a></td> </tr><tr><td style="padding:0 0.1em 0.4em"> <a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_k%E1%BB%B3_%C4%91%E1%BB%93_g%E1%BB%91m_V%C3%B4_V%C4%83n" title="Thời kỳ đồ gốm Vô Văn">Thời kỳ Vô Văn (Mumun)</a></td> </tr><tr><th style="padding:0.1em;background:#eee;"> <b><a href="/wiki/C%E1%BB%95_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Cổ Triều Tiên">Cổ Triều Tiên</a></b> <small style="color:#aaa;">?–108 TCN </small></th></tr><tr><td style="padding:0 0.1em 0.4em"> <a href="/wiki/V%E1%BB%87_M%C3%A3n_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Vệ Mãn Triều Tiên">Vệ Mãn Triều Tiên</a> <small style="color:#aaa;">194–108 TCN </small></td> </tr><tr><th style="padding:0.1em;background:#eee;"> <a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_%C4%91%E1%BA%A1i_Ti%E1%BB%81n_Tam_Qu%E1%BB%91c" title="Thời đại Tiền Tam Quốc">Tiền Tam Quốc</a> <small style="color:#aaa;">300–57 TCN </small></th></tr><tr><td style="padding:0 0.1em 0.4em"> <small><a href="/wiki/Ph%C3%B9_D%C6%B0_Qu%E1%BB%91c" class="mw-redirect" title="Phù Dư Quốc">Phù Dư</a>, <a href="/wiki/Cao_C%C3%A2u_Ly" title="Cao Câu Ly">Cao Câu Ly</a>, <a href="/wiki/%E1%BB%90c_Tr%E1%BB%9F" title="Ốc Trở">Ốc Trở</a>, <a href="/wiki/%C4%90%C3%B4ng_U%E1%BA%BF" title="Đông Uế">Đông Uế</a></small></td> </tr><tr><td style="padding:0 0.1em 0.4em"> <small><a href="/wiki/Th%C3%ACn_Qu%E1%BB%91c" class="mw-redirect" title="Thìn Quốc">Thìn Quốc</a>, <a href="/wiki/Tam_H%C3%A0n" title="Tam Hàn">Tam Hàn</a> (<a href="/wiki/M%C3%A3_H%C3%A0n" title="Mã Hàn">Mã</a>, <a href="/wiki/Bi%E1%BB%87n_H%C3%A0n" title="Biện Hàn">Biện</a>, <a href="/wiki/Th%C3%ACn_H%C3%A0n" title="Thìn Hàn">Thìn</a>)</small></td> </tr><tr><th style="padding:0.1em;background:#eee;"> <b><a href="/wiki/Tam_Qu%E1%BB%91c_(Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn)" title="Tam Quốc (Triều Tiên)">Tam Quốc</a></b> <small style="color:#aaa;">57 TCN–668</small></th></tr><tr><td style="padding:0 0.1em 0.4em"> <a href="/wiki/T%C3%A2n_La" title="Tân La">Tân La</a> <small style="color:#aaa;">57 TCN–935 </small></td> </tr><tr><td style="padding:0 0.1em 0.4em"> <a href="/wiki/Cao_C%C3%A2u_Ly" title="Cao Câu Ly">Cao Câu Ly</a> <small style="color:#aaa;">37 TCN–668 </small></td> </tr><tr><td style="padding:0 0.1em 0.4em"> <a href="/wiki/B%C3%A1ch_T%E1%BA%BF" title="Bách Tế">Bách Tế</a> <small style="color:#aaa;">18 TCN–660 </small></td> </tr><tr><td style="padding:0 0.1em 0.4em"> <small><a href="/wiki/Gi%C3%A0_Da" title="Già Da">Già Da</a></small> <small style="color:#aaa;">42–562</small></td> </tr><tr><th style="padding:0.1em;background:#eee;"> <b><a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_k%E1%BB%B3_nh%C3%A0_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_B%E1%BA%AFc-Nam" class="mw-redirect" title="Thời kỳ nhà nước Bắc-Nam">Nam-Bắc Quốc</a></b> <small style="color:#aaa;">698–926</small></th></tr><tr><td style="padding:0 0.1em 0.4em"> <a href="/wiki/T%C3%A2n_La_Th%E1%BB%91ng_Nh%E1%BA%A5t" class="mw-redirect" title="Tân La Thống Nhất">Tân La Thống Nhất</a> <small style="color:#aaa;">668–935</small></td> </tr><tr><td style="padding:0 0.1em 0.4em"> <a href="/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_B%E1%BB%99t_H%E1%BA%A3i" title="Vương quốc Bột Hải">Bột Hải</a> <small style="color:#aaa;">698–926</small></td> </tr><tr><th style="padding:0.1em;background:#eee;"> <a href="/wiki/H%E1%BA%ADu_Tam_Qu%E1%BB%91c" title="Hậu Tam Quốc">Hậu Tam Quốc</a> <small style="color:#aaa;">892–936</small></th></tr><tr><td style="padding:0 0.1em 0.4em"> <small><a href="/wiki/T%C3%A2n_La" title="Tân La">Tân La</a>, <a href="/wiki/H%E1%BA%ADu_B%C3%A1ch_T%E1%BA%BF" title="Hậu Bách Tế">Hậu Bách Tế</a>, <a href="/wiki/Th%C3%A1i_Phong" title="Thái Phong">Hậu Cao Câu Ly</a>, <a href="/wiki/H%E1%BA%ADu_Sa_Bheor" class="mw-redirect" title="Hậu Sa Bheor">Hậu Sa Bheor</a></small></td> </tr><tr><th style="padding:0.1em;background:#eee;"> <b><a class="mw-selflink selflink">Triều đại Cao Ly</a></b> <small style="color:#aaa;">918–1392</small></th></tr><tr><th style="padding:0.1em;background:#eee;"> <b><a href="/wiki/Nh%C3%A0_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Nhà Triều Tiên">Triều đại Triều Tiên</a></b> <small style="color:#aaa;">1392–1897</small></th></tr><tr><th style="padding:0.1em;background:#eee;"> <b><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_%C4%90%E1%BA%A1i_H%C3%A0n" title="Đế quốc Đại Hàn">Đế quốc Đại Hàn</a></b> <small style="color:#aaa;">1897–1910</small></th></tr><tr><td style="padding:0 0.1em 0.4em"> <i><a href="/wiki/Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn_thu%E1%BB%99c_Nh%E1%BA%ADt" title="Triều Tiên thuộc Nhật">Triều Tiên thuộc Nhật</a></i> <small style="color:#aaa;">1910–1945</small></td> </tr><tr><th style="padding:0.1em;background:#eee;"> <a href="/wiki/Ch%C3%ADnh_ph%E1%BB%A7_l%C3%A2m_th%E1%BB%9Di_%C4%90%E1%BA%A1i_H%C3%A0n_D%C3%A2n_Qu%E1%BB%91c" class="mw-redirect" title="Chính phủ lâm thời Đại Hàn Dân Quốc">Chính phủ lâm thời</a> <small style="color:#aaa;">1919–1948</small></th></tr><tr><td style="padding:0 0.1em 0.4em"> <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Chiến tranh Triều Tiên">Phân chia Triều Tiên</a> <small style="color:#aaa;">1945–nay</small></td> </tr><tr><th style="padding:0.1em;background:#eee;"> <b><a href="/wiki/C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_D%C3%A2n_ch%E1%BB%A7_Nh%C3%A2n_d%C3%A2n_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên">CHDCND Triều Tiên</a></b> <br /> <b><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_H%C3%A0n_D%C3%A2n_Qu%E1%BB%91c" class="mw-redirect" title="Đại Hàn Dân Quốc">Đại Hàn Dân Quốc</a></b> <br /> <small style="color:#aaa;">1948-nay</small></th></tr><tr><th style="padding:0.1em;background:#eee;"> Theo chủ đề</th></tr><tr><td style="padding:0 0.1em 0.4em"> <a href="/w/index.php?title=Ni%C3%AAn_bi%E1%BB%83u_l%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Niên biểu lịch sử Triều Tiên (trang không tồn tại)">Niên biểu</a></td> </tr><tr><td style="padding:0 0.1em 0.4em"> <a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_vua_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" class="mw-redirect" title="Danh sách vua Triều Tiên">Danh sách vua</a></td> </tr><tr><td style="padding:0 0.1em 0.4em"> <a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_qu%C3%A2n_s%E1%BB%B1_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Lịch sử quân sự Triều Tiên">Lịch sử quân sự</a></td> </tr><tr><td style="padding:0.3em 0.4em 0.3em;font-weight:bold;border-top:1px solid #ccc;text-align:center;"></td></tr><tr><td style="text-align:right;font-size:115%;border-top:1px solid #ccc;"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-xem"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Bản mẫu:Lịch sử Triều Tiên"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-thảo luận"><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thảo luận Bản mẫu:Lịch sử Triều Tiên (trang không tồn tại)"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-sửa"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn&action=edit"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <table class="infobox" style="width: 22em"><tbody><tr><td colspan="2" style="text-align:center;font-size: 125%; background-color: #b0c4de;">Cao Ly</td></tr><tr><th scope="row" style="font-weight: normal;"><a href="/wiki/Hangul" title="Hangul">Hangul</a></th><td style="width: 50%"><div style="display:inline;font-size:1rem;"><span lang="ko-Hang" title="Văn bản tiếng Triều Tiên"><a href="https://vi.wiktionary.org/wiki/%EA%B3%A0%EB%A0%A4" class="extiw" title="wikt:고려">고려</a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" style="font-weight: normal;"><a href="/wiki/Hanja" title="Hanja">Hanja</a></th><td style="width: 50%"><div style="display:inline;font-size:1rem;"><span lang="ko-Hani" title="Văn bản tiếng Triều Tiên"><a href="https://vi.wiktionary.org/wiki/%E9%AB%98%E9%BA%97" class="extiw" title="wikt:高麗">高麗</a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" style="font-weight: normal;"><a href="/wiki/Romaja_qu%E1%BB%91c_ng%E1%BB%AF" title="Romaja quốc ngữ">Romaja quốc ngữ</a></th><td style="width: 50%">Goryeo</td></tr><tr><th scope="row" style="font-weight: normal;"><a href="/wiki/McCune%E2%80%93Reischauer" title="McCune–Reischauer">McCune–Reischauer</a></th><td style="width: 50%">Koryŏ</td></tr><tr><th scope="row" style="font-weight: normal;"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Help:IPA/Korean" class="extiw" title="en:Help:IPA/Korean">IPA</a></th><td style="width: 50%"><small></small><span title="Kí hiệu đại diện trong IPA" class="IPA"><a href="/w/index.php?title=Wikipedia:IPA_c%E1%BB%A7a_ti%E1%BA%BFng_H%C3%A0n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wikipedia:IPA của tiếng Hàn (trang không tồn tại)">[ko.ɾjʌ]</a></span></td></tr></tbody></table> <p><b>Cao Ly</b> (<a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" class="mw-redirect" title="Tiếng Triều Tiên">Tiếng Hàn</a>: <span lang="ko-Hang" title="Văn bản tiếng Triều Tiên">고려</span>; <a href="/wiki/Hanja" title="Hanja">Hanja</a>: <span lang="ko-Hani" title="Văn bản tiếng Triều Tiên">高麗</span>; <a href="/wiki/Romaja_qu%E1%BB%91c_ng%E1%BB%AF" title="Romaja quốc ngữ">Romaja</a>: <i><i lang="ko-Latn" title="Chuyển tự tiếng Triều Tiên">Goryeo</i></i>; <a href="/wiki/McCune%E2%80%93Reischauer" title="McCune–Reischauer">McCune–Reischauer</a>: <i><i lang="ko-Latn" title="Chuyển tự tiếng Triều Tiên">Koryŏ</i></i>), tên đầy đủ là <b>Vương quốc Cao Ly</b>, là một vương quốc có chủ quyền ở <a href="/wiki/B%C3%A1n_%C4%91%E1%BA%A3o_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Bán đảo Triều Tiên">bán đảo Triều Tiên</a> được thành lập vào năm 918 bởi <a href="/wiki/Cao_Ly_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95" title="Cao Ly Thái Tổ">vua Thái Tổ</a> sau khi thống nhất các vương quốc thời <a href="/wiki/H%E1%BA%ADu_Tam_Qu%E1%BB%91c" title="Hậu Tam Quốc">Hậu Tam Quốc</a> và bị thay thế bởi <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Nhà Triều Tiên">nhà Triều Tiên</a> vào năm 1392. Tên <i>Cao Ly</i>, bắt nguồn từ tên <a href="/wiki/Cao_C%C3%A2u_Ly" title="Cao Câu Ly">Cao Câu Ly</a>, đã được <a href="/wiki/Marco_Polo" title="Marco Polo">Marco Polo</a> nhắc đến với tên <i>Cauli</i> trong tiếng Ý trước khi thành <i>Corea</i> rồi <i>Korea,</i> dùng làm tên gọi chính thức ngày nay của bán đảo này trong tiếng Anh. Cao Ly đã mở rộng biên giới vương quốc đến tỉnh Wŏnsan (<i>Nguyên Sơn</i>, 원산, 元山) ngày nay về phía đông bắc (936 - 943) và <a href="/wiki/%C3%81p_L%E1%BB%A5c" class="mw-redirect" title="Áp Lục">sông Áp Lục</a> (Amnok hay Yalu, 압록, 鴨綠) (993) và cuối cùng hầu như toàn bộ bán đảo Triều Tiên (1374). </p><p>Cai trị vương quốc Cao Ly là nhà Cao Ly của dòng <a href="/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_(h%E1%BB%8D)" title="Vương (họ)">họ Vương</a> (<span lang="ko" title="Văn bản tiếng Triều Tiên">왕</span>, <span lang="ko" title="Văn bản tiếng Triều Tiên">王</span>, <i>Wang</i>), kinh đô đóng ở <a href="/wiki/Kaesong" title="Kaesong">Khai Thành</a> (<span lang="ko" title="Văn bản tiếng Triều Tiên">개성</span>, <span lang="ko" title="Văn bản tiếng Triều Tiên">開城</span>, <i>Kaesŏng</i>). Người sáng lập nhà Cao Ly là <a href="/wiki/Cao_Ly_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95" title="Cao Ly Thái Tổ">Vương Kiến</a> (<i>Wang Kŏn</i>, 왕건, 王建), tức <a href="/wiki/Cao_Ly_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95" title="Cao Ly Thái Tổ">vua Thái Tổ</a> vào năm 918. Vương triều này kéo dài 474 năm với nhiều biến cố lịch sử thăng trầm nhưng đã để lại nhiều dấu ấn rất đáng kể trong lòng lịch sử Triều Tiên cùng với sự phát triển <a href="/wiki/Ph%E1%BA%ADt_gi%C3%A1o" title="Phật giáo">Phật giáo</a>, khoa học quân sự, nghệ thuật. Vua nhà Cao Ly cuối cùng đã bị một vị tướng là <a href="/wiki/L%C3%BD_Th%C3%A0nh_Qu%E1%BA%BF" class="mw-redirect" title="Lý Thành Quế">Lý Thành Quế</a> phế truất vào năm 1392 để lập ra <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Nhà Triều Tiên">nhà Triều Tiên</a>. Đây là Chính phủ đầu tiên thống nhất hoàn toàn dân tộc <a href="/wiki/Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Triều Tiên">Triều Tiên</a> kể từ thời kỳ <a href="/wiki/C%E1%BB%95_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Cổ Triều Tiên">Cổ Triều Tiên</a> tại hơn 1000 năm trước. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Thành_lập"><span id="Th.C3.A0nh_l.E1.BA.ADp"></span>Thành lập</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&veaction=edit&section=1" title="Sửa đổi phần “Thành lập”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&action=edit&section=1" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thành lập"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:WangGeon.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d8/WangGeon.jpg" decoding="async" width="155" height="191" class="mw-file-element" data-file-width="155" data-file-height="191" /></a><figcaption><a href="/wiki/Cao_Ly_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95" title="Cao Ly Thái Tổ">Vương Kiến</a> (877-943), người sáng lập Vương triều Cao Ly</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/T%C3%A2n_La" title="Tân La">Nhà Tân La</a> thống nhất Triều Tiên vào năm 668, có công phổ biến <a href="/wiki/Ph%E1%BA%ADt_gi%C3%A1o" title="Phật giáo">Phật giáo</a> và phát triển kinh tế. Tuy nhiên, từ cuối thế kỷ thứ 9, sự tranh giành vương vị đã gây ra <a href="/wiki/N%E1%BB%99i_chi%E1%BA%BFn" title="Nội chiến">nội chiến</a> và sự nổi dậy của <a href="/wiki/N%C3%B4ng_d%C3%A2n" title="Nông dân">nông dân</a> ở nhiều nơi. Các địa phương ở xa trung ương trở nên coi thường mệnh lệnh của triều đình. Trước tình thế chính trị như vậy, Chân Thánh nữ vương đã phải tăng cường các biện pháp trấn áp, song điều này lại khiến gia tăng sự chống đối triều đình của các hào tộc có thế lực ở các địa phương. Năm 900, Chân Huyên (<i>Kyŏn Hwŏn</i>, 견훤, 甄萱) tuyên bố thành lập nhà <a href="/wiki/H%E1%BA%ADu_B%C3%A1ch_T%E1%BA%BF" title="Hậu Bách Tế">Hậu Bách Tế</a> tại <a href="/wiki/Jeonju" title="Jeonju">Toàn Châu</a> (<i><a href="/wiki/Jeonju" title="Jeonju">Chŏnju</a></i>, 전주, 全州), tây nam bán đảo Triều Tiên. Năm 901, đến lượt Cung Duệ (<i>Kung Ye,</i> 궁예, 弓裔) thành lập nhà <a href="/wiki/Th%C3%A1i_Phong" title="Thái Phong">Hậu Cao Câu Ly</a> tại <a href="/wiki/Kaesong" title="Kaesong">Khai Thành</a>. Một lần nữa, bán đảo Triều Tiên lại rơi vào thế ba nước phân tranh mà sử sách gọi là thời <a href="/wiki/H%E1%BA%ADu_Tam_Qu%E1%BB%91c" title="Hậu Tam Quốc">Hậu Tam Quốc</a> Triều Tiên. </p><p><a href="/wiki/Cao_Ly_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95" title="Cao Ly Thái Tổ">Vương Kiến</a> vốn là võ tướng của nhà <a href="/wiki/Th%C3%A1i_Phong" title="Thái Phong">Hậu Cao Câu Ly</a>. Trong cuộc chiến giữa nhà <a href="/wiki/Th%C3%A1i_Phong" title="Thái Phong">Hậu Cao Câu Ly</a> và nhà <a href="/wiki/H%E1%BA%ADu_B%C3%A1ch_T%E1%BA%BF" title="Hậu Bách Tế">Hậu Bách Tế</a>, <a href="/wiki/Cao_Ly_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95" title="Cao Ly Thái Tổ">Vương Kiến</a> đã chỉ huy nhiều trận đánh và giành được nhiều thắng lợi, chứng tỏ tài năng của mình nên được quần thần nhà <a href="/wiki/Th%C3%A1i_Phong" title="Thái Phong">Hậu Cao Câu Ly</a> kính nể. Tuy nhiên, điều này lại làm cho vua <a href="/wiki/Th%C3%A1i_Phong" title="Thái Phong">Hậu Cao Câu Ly</a> là <a href="/wiki/Cung_Du%E1%BB%87" title="Cung Duệ">Cung Duệ</a> lo ngại nên tìm cách trừ khử. Trong khi tự nhận mình là <a href="/wiki/Di-l%E1%BA%B7c" title="Di-lặc">Di Lặc Bồ Tát</a>, <a href="/wiki/Cung_Du%E1%BB%87" title="Cung Duệ">Cung Duệ</a> lại huy động sức dân ở quy mô lớn để xây đền đài cung điện cho mình. Điều này khiến cho dân chúng bất mãn, còn quần thần trong triều cũng hình thành phái chống đối. <a href="/wiki/Cao_Ly_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95" title="Cao Ly Thái Tổ">Vương Kiến</a> đã nhân cơ hội này đã làm <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A3o_ch%C3%ADnh" title="Đảo chính">binh biến</a>, lật đổ <a href="/wiki/Cung_Du%E1%BB%87" title="Cung Duệ">Cung Duệ</a>, lập nên nhà Cao Ly năm 918. </p><p>Sau khi thành lập, nhà Cao Ly tiếp tục cuộc chiến chống nhà <a href="/wiki/H%E1%BA%ADu_B%C3%A1ch_T%E1%BA%BF" title="Hậu Bách Tế">Hậu Bách Tế</a> và <a href="/wiki/T%C3%A2n_La" title="Tân La">Tân La</a>. Năm 927, Cao Ly bị bại trận dưới tay <a href="/wiki/H%E1%BA%ADu_B%C3%A1ch_T%E1%BA%BF" title="Hậu Bách Tế">Hậu Bách Tế</a> tại khu vực Đại Khâu (<i>Taegu</i>, 대구, 大邱) ngày nay, rất nhiều tướng lĩnh thân cận của <a href="/wiki/Cao_Ly_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95" title="Cao Ly Thái Tổ">Vương Kiến</a> đã tử trận trong cuộc chiến này. Trong suốt 3 năm tiếp theo, <a href="/wiki/H%E1%BA%ADu_B%C3%A1ch_T%E1%BA%BF" title="Hậu Bách Tế">Hậu Bách Tế</a> đã chiếm ưu thế hơn <a href="/wiki/T%C3%A2n_La" title="Tân La">Tân La</a> và Cao Ly nhưng sau đó đã bị suy yếu sau trận chiến bại với Cao Ly vào năm 930. </p><p>Đến tháng 11 năm 935, <a href="/wiki/K%C3%ADnh_Thu%E1%BA%ADn_V%C6%B0%C6%A1ng" class="mw-redirect" title="Kính Thuận Vương">Kính Thuận Vương</a> (<i>Kyŏngsun wang</i>, 경순왕, 敬順王) nhà <a href="/wiki/T%C3%A2n_La" title="Tân La">Tân La</a> quy thuận <a href="/wiki/Cao_Ly_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95" title="Cao Ly Thái Tổ">Vương Kiến</a> và sáp nhập lãnh thổ Tân La vào Cao Ly. Đến năm 936, sau 18 năm chiến tranh dai đẳng, Cao Ly tiêu diệt <a href="/wiki/H%E1%BA%ADu_B%C3%A1ch_T%E1%BA%BF" title="Hậu Bách Tế">Hậu Bách Tế</a>, thống nhất bán đảo Triều Tiên. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Hệ_thống_chính_trị"><span id="H.E1.BB.87_th.E1.BB.91ng_ch.C3.ADnh_tr.E1.BB.8B"></span>Hệ thống chính trị</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&veaction=edit&section=2" title="Sửa đổi phần “Hệ thống chính trị”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&action=edit&section=2" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Hệ thống chính trị"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Mặc dù Cao Ly là nước chư hầu của <a href="/wiki/Nh%C3%A0_T%E1%BB%91ng" title="Nhà Tống">nhà Tống</a> nhưng danh xưng trong triều đình Cao Ly chiếu theo hệ thống hoàng triều như <a href="/wiki/Nh%C3%A0_T%E1%BB%91ng" title="Nhà Tống">nhà Tống</a> chứ không phải là vương triều. Kinh đô <a href="/wiki/Kaesong" title="Kaesong">Khai Thành</a> được gọi là "hoàng đô" (<i>hwangdo</i>, 황도, 皇都), kinh thành là "hoàng thành" (<i>hwangsŏng</i>, 황성, 皇城). Cách xưng hô khác như "bệ hạ" (<i>pyeha</i>, 폐하, 陛下), "thái tử: (<i>t'aeja</i>, 태자, 太子), "thái hậu" (<i>t'aehu</i>, 태후, 太后) và sắc lệnh của nhà vua được gọi là chiếu (詔) hoặc sắc (勅) càng khẳng định giả thiết Cao Ly dùng danh xưng theo hệ thống hoàng triều. Tuy nhiên, thường thì nhà Cao Ly không gọi vua của mình là "hoàng đế" như các vua <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">Trung Quốc</a> mà chỉ gọi là "đại vương" (<i>taewang</i>, 대왕, 大王). Chỉ đôi khi, họ mới gọi vua là "hoàng đế" (<i>hwangje</i>, 황제, 皇帝) hoặc "Hải Đông thiên tử" (<i>Haedong ch'ŏnja</i>, 해동천자, 海東天子). Sau khi <a href="/wiki/M%C3%B4ng_C%E1%BB%95" title="Mông Cổ">Mông Cổ</a> xâm lăng Cao Ly, các danh xưng này bị người <a href="/wiki/M%C3%B4ng_C%E1%BB%95" title="Mông Cổ">Mông Cổ</a> cấm sử dụng. </p><p>Để củng cố quyền lực của triều đình trung ương, <a href="/wiki/Cao_Ly_Quang_T%C3%B4ng" title="Cao Ly Quang Tông">Quang Tông</a> (<i>Kwangjong</i>, 광종, 光宗), vị vua thứ tư, ban hành một loạt các bộ luật trong đó có luật giải phóng nô lệ vào năm 958, luật thiết lập chế độ thi tuyển nhân tài làm quan. <a href="/wiki/Cao_Ly_Quang_T%C3%B4ng" title="Cao Ly Quang Tông">Quang Tông</a> còn tự xưng mình là <i>hoàng đế</i>, độc lập với các nước khác cùng thời. </p><p>Vị vua thứ năm, vua <a href="/wiki/Cao_Ly_C%E1%BA%A3nh_T%C3%B4ng" title="Cao Ly Cảnh Tông">Cảnh Tông</a> (<i>Kyŏngjong</i>, 경종, 景宗) đã tiến hành chính sách cải cách quyền sở hữu ruộng đất gọi là <b>Điền sài khoa</b> (<i>Chŏnsigwa</i>, 전시과, 田柴科). Còn vị vua thứ sáu, vua <a href="/wiki/Cao_Ly_Th%C3%A0nh_T%C3%B4ng" title="Cao Ly Thành Tông">Thành Tông</a> (<i>Sŏngjong</i>, 성종, 成宗) đã tiến hành bổ nhiệm các quan lại tại các địa phương, những nơi trước đây do các hào trưởng kế vị nhau nắm quyền. Từ năm 993 đến năm 1019, cuộc chiến tranh Cao Ly - Khiết Đan đã tàn phá vùng biên giới phía bắc Cao Ly. </p><p>Những cải cách này đã làm tăng đáng kể quyền lực của triều đình. Đến đời vua <a href="/wiki/Cao_Ly_V%C4%83n_T%C3%B4ng" title="Cao Ly Văn Tông">Văn Tông</a> (<i>Munjong</i>, 문종, 文宗), triều đình trung ương đã thâu tóm hoàn toàn quyền lực của các hào trưởng địa phương. <a href="/wiki/Cao_Ly_V%C4%83n_T%C3%B4ng" title="Cao Ly Văn Tông">Văn Tông</a> và các vua về sau đề cao tầm quan trọng của chính quyền dân sự hơn quân sự, do đó có thái độ trọng dụng các quan văn hơn là các quan võ. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Chiến_tranh_và_bất_ổn_nội"><span id="Chi.E1.BA.BFn_tranh_v.C3.A0_b.E1.BA.A5t_.E1.BB.95n_n.E1.BB.99i"></span>Chiến tranh và bất ổn nội</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&veaction=edit&section=3" title="Sửa đổi phần “Chiến tranh và bất ổn nội”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&action=edit&section=3" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Chiến tranh và bất ổn nội"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Cuộc_xâm_lăng_của_Khiết_Đan_và_Nữ_Chân"><span id="Cu.E1.BB.99c_x.C3.A2m_l.C4.83ng_c.E1.BB.A7a_Khi.E1.BA.BFt_.C4.90an_v.C3.A0_N.E1.BB.AF_Ch.C3.A2n"></span>Cuộc xâm lăng của <a href="/wiki/Khi%E1%BA%BFt_%C4%90an" class="mw-disambig" title="Khiết Đan">Khiết Đan</a> và <a href="/wiki/N%E1%BB%AF_Ch%C3%A2n" class="mw-disambig" title="Nữ Chân">Nữ Chân</a></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&veaction=edit&section=4" title="Sửa đổi phần “Cuộc xâm lăng của Khiết Đan và Nữ Chân”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&action=edit&section=4" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Cuộc xâm lăng của Khiết Đan và Nữ Chân"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Chi%E1%BA%BFn_tranh_Khi%E1%BA%BFt_%C4%90an-Cao_Ly&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chiến tranh Khiết Đan-Cao Ly (trang không tồn tại)">Chiến tranh Khiết Đan-Cao Ly</a></div> <p>Từ năm 993 đến năm 1019, Cao Ly và <a href="/wiki/Khi%E1%BA%BFt_%C4%90an" class="mw-disambig" title="Khiết Đan">Khiết Đan</a> xung đột liên tục ở vùng biên giới. </p><p>Năm 993, khoảng 6 vạn quân <a href="/wiki/Khi%E1%BA%BFt_%C4%90an" class="mw-disambig" title="Khiết Đan">Khiết Đan</a> đã tấn công xâm lược khu vực biên giới Tây Bắc của Cao Ly. Tuy nhiên, sau cuộc thương thuyết của sứ thần Cao Ly là <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_Hy_(Cao_Ly)" class="mw-redirect" title="Từ Hy (Cao Ly)">Từ Hy</a> (<i>Sŏ Hŭi</i>, 서희, 徐熙), người <a href="/wiki/Khi%E1%BA%BFt_%C4%90an" class="mw-disambig" title="Khiết Đan">Khiết Đan</a> chấp nhận rút quân và nhường vùng lãnh thổ phía đông <a href="/wiki/%C3%81p_L%E1%BB%A5c" class="mw-redirect" title="Áp Lục">sông Áp Lục</a> cho Cao Ly, đổi lại Cao Ly phải đồng ý từ bỏ liên minh với <a href="/wiki/Nh%C3%A0_T%E1%BB%91ng" title="Nhà Tống">nhà Tống</a>. Tuy nhiên, Cao Ly không hoàn toàn tuân thủ hòa ước, họ vẫn tiếp tục bang giao với <a href="/wiki/Nh%C3%A0_T%E1%BB%91ng" title="Nhà Tống">nhà Tống</a>, củng cố vị thế của mình bằng cách xây dựng thành trì tại các vùng lãnh thổ mới giành được ở biên giới phía bắc. </p><p>Trong lúc đó, năm 1009, tướng <a href="/w/index.php?title=Khang_Tri%E1%BB%87u&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khang Triệu (trang không tồn tại)">Khang Triệu</a> (<i>Kang Cho</i>, 강조, 康兆) của Cao Ly đã thực hiện một cuộc binh biến chống lại <a href="/wiki/Cao_Ly_M%E1%BB%A5c_T%C3%B4ng" title="Cao Ly Mục Tông">vua Mục Tông</a> (<i>Mokchong</i>, 목종, 穆宗), giết chết nhà vua và áp đặt quân luật lên triều đình. Nhân lúc nội bộ Cao Ly đang tranh giành quyền lực, 40 vạn quân <a href="/wiki/Khi%E1%BA%BFt_%C4%90an" class="mw-disambig" title="Khiết Đan">Khiết Đan</a> lần nữa mở cuộc tấn công xâm lược Cao Ly. <a href="/w/index.php?title=Khang_Tri%E1%BB%87u&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khang Triệu (trang không tồn tại)">Khang Triệu</a> đã thống lĩnh quân đội Cao Ly chặn đứng quân xâm lược <a href="/wiki/Khi%E1%BA%BFt_%C4%90an" class="mw-disambig" title="Khiết Đan">Khiết Đan</a> cho đến khi ông bị người <a href="/wiki/Khi%E1%BA%BFt_%C4%90an" class="mw-disambig" title="Khiết Đan">Khiết Đan</a> bắt được và xử tử. <a href="/wiki/Cao_Ly_Hi%E1%BB%83n_T%C3%B4ng" title="Cao Ly Hiển Tông">Vua Hiển Tông</a> (<i>Hyŏnjong</i>, 현종, 顯宗) buộc phải bỏ kinh thành tạm thời chạy về <a href="/wiki/Naju" title="Naju">La Châu</a> (<i>Naju</i>, 나주 hay 라주, 羅州). Nhận thấy không thể thiết lập được chỗ đứng trên lãnh thổ Cao Ly và lo sợ bị phản công, quân <a href="/wiki/Khi%E1%BA%BFt_%C4%90an" class="mw-disambig" title="Khiết Đan">Khiết Đan</a> buộc phải rút lui. </p><p>Năm 1018, người <a href="/wiki/Khi%E1%BA%BFt_%C4%90an" class="mw-disambig" title="Khiết Đan">Khiết Đan</a> lần thứ ba xâm lược Cao Ly với 10 vạn quân. Tại sông Hưng Hải Tân (<i>Hŭnghaejin</i>, 흥해진, 興海津), tướng <a href="/w/index.php?title=Kh%C6%B0%C6%A1ng_H%C3%A0m_T%C3%A1n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khương Hàm Tán (trang không tồn tại)">Khương Hàm Tán</a> (<i>Kang Hamch'an</i>, 강함찬, 姜邯贊) hạ lệnh xây đập chặn dòng sông, khi quân <a href="/wiki/Khi%E1%BA%BFt_%C4%90an" class="mw-disambig" title="Khiết Đan">Khiết Đan</a> vượt sông đến giữa dòng thì ông ra lệnh phá đập để nước sông nhấn chìm phần lớn quân <a href="/wiki/Khi%E1%BA%BFt_%C4%90an" class="mw-disambig" title="Khiết Đan">Khiết Đan</a>. Thiệt hại khi qua sông khá lớn cộng thêm việc tướng Khương Hàm Tán tổng tấn công vào lực lượng còn lại của quân <a href="/wiki/Khi%E1%BA%BFt_%C4%90an" class="mw-disambig" title="Khiết Đan">Khiết Đan</a> dẫn đến kết quả chỉ còn trơ trọi vài nghìn quân <a href="/wiki/Khi%E1%BA%BFt_%C4%90an" class="mw-disambig" title="Khiết Đan">Khiết Đan</a> sống sót tháo chạy về nước sau thảm bại tại <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_Kwiju&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận Kwiju (trang không tồn tại)">Quy Châu</a> (<i>Kwiju</i>, 귀주, 龜州) một năm sau đó. </p><p>Trong khi đó, tộc người <a href="/wiki/N%E1%BB%AF_Ch%C3%A2n" class="mw-disambig" title="Nữ Chân">Nữ Chân</a> ở phía Bắc - trước đây luôn thần phục và cống nạp cho Cao Ly - nay phát triển thành một thế lực mạnh và thống nhất dưới trướng của dòng họ <a href="/wiki/Ho%C3%A0n_Nhan" title="Hoàn Nhan">Hoàn Nhan</a> (<i>Wanan</i>, 完颜). Họ bắt đầu tổ chức nhiều cuộc tấn công vào biên giới Cao Ly - <a href="/wiki/N%E1%BB%AF_Ch%C3%A2n" class="mw-disambig" title="Nữ Chân">Nữ Chân</a> và cuối cùng, tấn công xâm lược Cao Ly. </p><p>Năm <a href="/wiki/1107" title="1107">1107</a>, tướng <a href="/w/index.php?title=Do%C3%A3n_Qu%C3%A1n_(Cao_Ly)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Doãn Quán (Cao Ly) (trang không tồn tại)">Doãn Quán</a> (<i>Yun Kwan</i>, 윤관, 尹瓘) thống lĩnh một đạo quân khoảng 17 nghìn người mới thành lập mang tên <a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%87t_V%C5%A9_Ban&action=edit&redlink=1" class="new" title="Biệt Vũ Ban (trang không tồn tại)">Biệt Vũ Ban</a> (<i>Pyǒlmuban</i>, 별무반, 別武班) tấn công người <a href="/wiki/N%E1%BB%AF_Ch%C3%A2n" class="mw-disambig" title="Nữ Chân">Nữ Chân</a>. Cuộc chiến đã kéo dài trong nhiều năm và kết quả cuối cùng người Nữ Chân bị đánh bại và đầu hàng Doãn Quán. Để đánh dấu chiến thắng này, <a href="/w/index.php?title=Do%C3%A3n_Qu%C3%A1n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Doãn Quán (trang không tồn tại)">Doãn Quán</a> cho xây dựng chín pháo đài ở phía đông bắc biên giới Cao Ly - <a href="/wiki/N%E1%BB%AF_Ch%C3%A2n" class="mw-disambig" title="Nữ Chân">Nữ Chân</a> được gọi là <b>Đông Bắc Cửu Thành</b> (<i>Tongbuk Kusŏng</i>, 동북9성, 東北九城). Tuy nhiên, năm <a href="/wiki/1108" title="1108">1108</a>, tân vương của Cao Ly, <a href="/wiki/Cao_Ly_Du%E1%BB%87_T%C3%B4ng" title="Cao Ly Duệ Tông">vua Duệ Tông</a> (<i>Yejong</i>, 예종, 睿宗) ra lệnh cho Doãn Quán rút quân. Vì sự ngấm ngầm hãm hại và dèm pha của phe đối lập trong triều, ông bị bãi chức. Song song đó, phe đối lập còn đấu tranh đòi trả lại chín thành mới trên đất mà Doãn Quán vừa đoạt được cho người <a href="/wiki/N%E1%BB%AF_Ch%C3%A2n" class="mw-disambig" title="Nữ Chân">Nữ Chân</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tranh_giành_quyền_lực"><span id="Tranh_gi.C3.A0nh_quy.E1.BB.81n_l.E1.BB.B1c"></span>Tranh giành quyền lực</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&veaction=edit&section=5" title="Sửa đổi phần “Tranh giành quyền lực”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&action=edit&section=5" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tranh giành quyền lực"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Từ đời vua Văn Tông đến đời vua thứ 17, vua <a href="/wiki/Cao_Ly_Nh%C3%A2n_T%C3%B4ng" title="Cao Ly Nhân Tông">Nhân Tông</a>, đều tấn cung hậu, phi từ dòng họ Lý ở Nhân Châu (<i>Inju Yissi</i>, 인주 이씨, 仁州李氏). Vì vậy, cuối cùng dòng họ Lý đã thâu tóm quyền hành trong tay, lấn át cả nhà vua. Hậu quả của việc này là cuộc binh biến của <a href="/w/index.php?title=L%C3%BD_T%C6%B0_Khi%C3%AAm_(Cao_Ly)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lý Tư Khiêm (Cao Ly) (trang không tồn tại)">Lý Tư Khiêm</a> (<i>Yi Chagyŏm</i>, 이자겸, 李資謙) vào năm 1126. Tuy cuộc binh biến thất bại nhưng quyền hành của nhà vua cũng trở nên suy yếu sau đó. Triều đình Cao Ly ngày càng sa vào các cuộc tranh chấp, bè đảng giữa các quan lại, quý tộc. </p><p>Năm 1135, nhà sư <a href="/w/index.php?title=Di%E1%BB%87u_Thanh_(Cao_Ly)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Diệu Thanh (Cao Ly) (trang không tồn tại)">Diệu Thanh</a> (<i>Myo Ch'ŏng</i>, 묘청, 妙淸) thuyết phục nhà vua dời kinh đô về Tây Kinh (<i>Sŏgyŏng</i>, 서경, 西京 - tức <a href="/wiki/B%C3%ACnh_Nh%C6%B0%E1%BB%A1ng" title="Bình Nhưỡng">Bình Nhưỡng</a> ngày nay). Đề xuất này đã phân hóa triều đình Cao Ly thành hai phe đối nghịch nhau: phe ủng hộ dời đô về Tây Kinh và bành trướng thế lực sang <a href="/wiki/M%C3%A3n_Ch%C3%A2u" title="Mãn Châu">Mãn Châu</a> do Diệu Thanh cầm đầu; phe phản đối do <a href="/w/index.php?title=Kim_Ph%C3%BA_Th%E1%BB%A9c&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kim Phú Thức (trang không tồn tại)">Kim Phú Thức</a> (<i>Kim Pusik</i>, 김부식, 金富軾) (tác giả của <i><a href="/wiki/Tam_qu%E1%BB%91c_s%E1%BB%AD_k%C3%BD" title="Tam quốc sử ký">Tam quốc sử ký</a></i>) cầm đầu, muốn giữ nguyên như hiện tại. Diệu Thanh đã thất bại trong việc thuyết phục nhà vua dời đô nên bỏ lên <a href="/wiki/T%C3%A2y_Kinh" class="mw-disambig" title="Tây Kinh">Tây Kinh</a> và nổi loạn chống lại triều đình trung ương, thành lập nước Đại Phương (<i>Taebang</i>, 대방, 大方). Vương quốc này tồn tại không lâu và người lãnh đạo nó - Diệu Thanh - cũng bị giết sau đó. </p><p>Năm 1170, một nhóm võ quan được lãnh đạo bởi <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BB%8Bnh_Tr%E1%BB%8Dng_Phu_(Cao_Ly)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trịnh Trọng Phu (Cao Ly) (trang không tồn tại)">Trịnh Trọng Phu</a> (<i>Chŏng Chungbu</i>, 정중부, 鄭仲夫), <a href="/w/index.php?title=L%C3%BD_Ngh%C4%A9a_Ph%C6%B0%C6%A1ng_(Cao_Ly)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lý Nghĩa Phương (Cao Ly) (trang không tồn tại)">Lý Nghĩa Phương</a> (<i>Yi Ŭibang</i>, 이의방, 李義方) và <a href="/w/index.php?title=L%C3%BD_Cao_(Cao_Ly)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lý Cao (Cao Ly) (trang không tồn tại)">Lý Cao</a> (<i>Yi Ko</i>, 이고, 李高) thực hiện một cuộc <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A3o_ch%C3%ADnh" title="Đảo chính">binh biến</a>, phế vua <a href="/wiki/Cao_Ly_Ngh%E1%BB%8B_T%C3%B4ng" title="Cao Ly Nghị Tông">Nghị Tông</a> (<i>Ŭijong</i>, 의종, 毅宗) và đưa vua <a href="/wiki/Cao_Ly_Minh_T%C3%B4ng" title="Cao Ly Minh Tông">Minh Tông</a> (<i>Myŏngjong</i>, 명종, 明宗) lên ngôi. Quyền lực thật sự nằm trong tay các võ quan - những kẻ kế tiếp nhau thống lĩnh lực lượng cấm quân <a href="/w/index.php?title=%C4%90%C3%B4_Ph%C3%B2ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đô Phòng (trang không tồn tại)">Đô Phòng</a> (<i>Tobang</i>, 도방, 都房) nhằm khống chế nhà vua, bắt đầu thời kỳ các võ quan thao túng chính quyền. Năm 1179, viên tướng trẻ <a href="/w/index.php?title=Kh%C6%B0%C6%A1ng_%C4%90%E1%BA%A1i_Th%C4%83ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khương Đại Thăng (trang không tồn tại)">Khánh Đại Thăng</a> (<i>Kyŏng Taesŭng</i>, 경대승, 慶大升) nắm quyền và ông bắt đầu những nỗ lực khôi phục lại toàn quyền cho nhà vua cũng như thanh lọc nạn tham nhũng trong triều. </p><p>Tuy nhiên, không bao lâu sau ông qua đời vào năm 1183 và người thay ông là tướng <a href="/wiki/L%C3%BD_Ngh%C4%A9a_M%E1%BA%ABn" title="Lý Nghĩa Mẫn">Lý Nghĩa Mẫn</a> (Yi <i>Ŭi-min</i>, 이의민, 李義旼). Vào năm 1197, một số võ quan có tư tưởng bảo thủ do tướng <a href="/wiki/Th%C3%B4i_Trung_Hi%E1%BA%BFn" title="Thôi Trung Hiến">Thôi Trung Hiến</a> (<i>Ch'oe Ch'unghŏn</i>,최충헌, 崔忠獻) cầm đầu đã ám sát Lý Nghĩa Mẫn cùng ba người con của ông, giành quyền lực về tay <a href="/wiki/Th%C3%B4i_Trung_Hi%E1%BA%BFn" title="Thôi Trung Hiến">Thôi Trung Hiến</a>. Liên tục trong suốt 61 năm, gia tộc họ Thôi hoàn toàn lũng đoạn chính trường Cao Ly, biến các vua Cao Ly trở thành những ông vua bù nhìn. "Triều đại" của họ Thôi bắt đầu từ Thôi Trung Hiến; sau đó là con trai của ông, <a href="/w/index.php?title=Th%C3%B4i_V%C5%A9_(Cao_Ly)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thôi Vũ (Cao Ly) (trang không tồn tại)">Thôi Vũ</a> (<i>Ch'oe U</i>, 최우, 崔瑀); cháu trai <a href="/w/index.php?title=Th%C3%B4i_H%C3%A0ng_(Cao_Ly)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thôi Hàng (Cao Ly) (trang không tồn tại)">Thôi Hàng</a> (<i>Ch'oe Hang</i>, 최항, 崔沆) và chắt <a href="/w/index.php?title=Th%C3%B4i_Ngh%E1%BB%8B_(Cao_Ly)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thôi Nghị (Cao Ly) (trang không tồn tại)">Thôi Nghị</a> (<i>Ch'oe Ŭi</i>, 최의, 崔竩). Để thâu tóm quyền lực, <a href="/wiki/Th%C3%B4i_Trung_Hi%E1%BA%BFn" title="Thôi Trung Hiến">Thôi Trung Hiến</a> phế bỏ vua Minh Tông và lập vua <a href="/wiki/Cao_Ly_Th%E1%BA%A7n_T%C3%B4ng" title="Cao Ly Thần Tông">Thần Tông</a> (<i>Sinjong</i>, 신종, 神宗). Tuy nhiên, sau khi vua Thần Tông qua đời, Thôi lại tiếp tục phế lập hai vị vua nữa (vua <a href="/wiki/Cao_Ly_Hi_T%C3%B4ng" title="Cao Ly Hi Tông">Hy Tông</a> - <i>Hŭijong</i>, 희종, 熙宗 và vua <a href="/wiki/Cao_Ly_Khang_T%C3%B4ng" title="Cao Ly Khang Tông">Khang Tông</a> - <i>Kangjong</i>, 강종, 康宗) cho đến khi ông lập được <a href="/wiki/Cao_Ly_Cao_T%C3%B4ng" title="Cao Ly Cao Tông">Cao Tông</a> (<i>Kojong</i>, 고종, 高宗) là một ông vua dễ bảo. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kháng_chiến_chống_Mông_Cổ"><span id="Kh.C3.A1ng_chi.E1.BA.BFn_ch.E1.BB.91ng_M.C3.B4ng_C.E1.BB.95"></span>Kháng chiến chống Mông Cổ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&veaction=edit&section=6" title="Sửa đổi phần “Kháng chiến chống Mông Cổ”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&action=edit&section=6" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Kháng chiến chống Mông Cổ"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/M%C3%B4ng_C%E1%BB%95_x%C3%A2m_l%C4%83ng_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" class="mw-redirect" title="Mông Cổ xâm lăng Triều Tiên">Mông Cổ xâm lăng Triều Tiên</a></div> <p>Năm 1231, Đại Hãn <a href="/wiki/Oa_Kho%C3%A1t_%C4%90%C3%A0i" title="Oa Khoát Đài">Oa Khoát Đài</a> của <a href="/wiki/M%C3%B4ng_C%E1%BB%95" title="Mông Cổ">Mông Cổ</a> xua quân xâm lược Cao Ly, đây là một phần trong kế hoạch bình định khu vực Đông Bắc <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">Trung Quốc</a>. Triều đình Cao Ly buộc phải chạy ra <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A3o_Giang_Hoa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đảo Giang Hoa (trang không tồn tại)">đảo Giang Hoa</a> nằm trong <a href="/w/index.php?title=V%E1%BB%8Bnh_Kinh_K%E1%BB%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vịnh Kinh Kỳ (trang không tồn tại)">vịnh Kinh Kỳ</a> (<i>Kyŏnggi</i>, 경기, 京畿) vào năm 1232. Thừa tướng Thôi Vũ, thống lĩnh quân đội Cao Ly, đã kiên cường tổ chức kháng chiến chống quân xâm lược. Triều đình Cao Ly đã kháng chiến trong gần 30 năm nhưng cuối cùng phải xin nghị hòa vào năm 1259. </p><p>Trong khi đó, từ năm 1231 đến 1259 người Mông Cổ nhiều lần mở chiến dịch tấn công và tàn phá nhiều khu vực thuộc các đạo <a href="/wiki/Gyeongsang" title="Gyeongsang">Khánh Thượng</a> (<i>Kyŏngsang</i>, 경상, 慶尙) và <a href="/wiki/Jeolla" title="Jeolla">Toàn La</a> (<i>Chŏlla</i>, 전라, 全羅). Có 6 đợt đợt tấn công chính diễn ra vào các năm 1231, 1232, 1235, 1238, 1247, 1253; từ năm 1253 đến 1258 quân <a href="/wiki/M%C3%B4ng_C%E1%BB%95" title="Mông Cổ">Mông Cổ</a> dưới sự chỉ huy của <a href="/w/index.php?title=Jalairtai&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jalairtai (trang không tồn tại)">Jalairtai</a> (Xa La Thái - 车罗大 hoặc Trác Khắc Nhi Đái - 札克儿带) đã mở bốn đợt tấn công liên tiếp có tính chất hủy diệt nhằm vào Cao Ly trong chiến dịch quân sự giành chiến thắng chung cuộc cho người <a href="/wiki/M%C3%B4ng_C%E1%BB%95" title="Mông Cổ">Mông Cổ</a> đối với Cao Ly. Chiến dịch này đã gây ra sự tàn phá, đau thương và chết chóc kinh hoàng cho thường dân trên khắp <a href="/wiki/B%C3%A1n_%C4%91%E1%BA%A3o_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Bán đảo Triều Tiên">bán đảo Triều Tiên</a>, để rồi cuối cùng triều đình Cao Ly phải chấp nhận đầu hàng vào năm 1259. </p><p>Nhân dân Cao Ly đã kháng cự rất dũng cảm và kiên cường, bản thân triều đình Cao Ly đóng ở Giang Hoa cũng nỗ lực củng cố thành lũy. Trên chiến trường, quân Cao Ly cũng đã giành được nhiều chiến thắng nhưng họ không đủ sức chống đỡ nhiều cuộc xâm lăng ồ ạt của kẻ thù quá mạnh. Năm 1236, vua Cao Tông ban lệnh biên soạn lại bộ <a href="/wiki/B%C3%A1t_v%E1%BA%A1n_%C4%91%E1%BA%A1i_t%E1%BA%A1ng_kinh" class="mw-redirect" title="Bát vạn đại tạng kinh">Bát vạn đại tạng kinh</a> - vốn đã bị phá hủy khi quân Mông Cổ xâm lược vào năm 1232. Bộ <a href="/wiki/Kinh_Ph%E1%BA%ADt" class="mw-redirect" title="Kinh Phật">kinh Phật</a> này phải mất 15 năm mới hoàn thành bản khắc trên 81 nghìn tấm gỗ và vẫn còn được bảo tồn đến ngày nay. Tháng 3 năm 1258, Tể Tướng Thôi Nghị bị Kim Tuấn (<i>Kim Chun</i>, 김준, 金俊) ám sát. Chế độ độc tài quân sự của dòng họ Thôi chấm dứt và nhóm quan văn chủ hòa với <a href="/wiki/M%C3%B4ng_C%E1%BB%95" title="Mông Cổ">Mông Cổ</a> nắm lấy quyền lực. Kết quả, nhóm quan văn cử sứ giả đến cầu hòa với quân <a href="/wiki/M%C3%B4ng_C%E1%BB%95" title="Mông Cổ">Mông Cổ</a> và một hòa ước được ký kết giữa đế quốc Mông Cổ và Cao Ly thừa nhận sự thống trị của người Mông Cổ đối với Cao Ly. Tuy nhiên, một số quan võ không chịu đầu hàng, họ khởi binh chống lại triều đình và lập căn cứ kháng chiến trên các hòn đảo ven biển phía Nam của <a href="/wiki/B%C3%A1n_%C4%91%E1%BA%A3o_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Bán đảo Triều Tiên">bán đảo Triều Tiên</a>, sự kiện này được gọi là <a href="/w/index.php?title=Cu%E1%BB%99c_kh%E1%BB%9Fi_ngh%C4%A9a_Tam_Bi%E1%BB%87t_Sao&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cuộc khởi nghĩa Tam Biệt Sao (trang không tồn tại)">Cuộc khởi nghĩa Tam Biệt Sao</a> (1270-1273) (<i>Sambyŏlch'o</i>, 삼별초, 三別抄).<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Hòa ước với Mông Cổ vẫn cho phép Cao Ly giữ chủ quyền và văn hóa truyền thống của mình - ngụ ý Cao Ly không phải chịu một sự đô hộ trực tiếp của người <a href="/wiki/M%C3%B4ng_C%E1%BB%95" title="Mông Cổ">Mông Cổ</a>.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tuy nhiên, sau cuộc xâm lăng, <a href="/wiki/M%C3%B4ng_C%E1%BB%95" title="Mông Cổ">Mông Cổ</a> đã sáp nhập các tỉnh phía Bắc Cao Ly vào lãnh thổ đế quốc và lập thành hai huyện. Ký xong hòa ước với Cao Ly, người <a href="/wiki/M%C3%B4ng_C%E1%BB%95" title="Mông Cổ">Mông Cổ</a> - sau này là <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Nguy%C3%AAn" title="Nhà Nguyên">nhà Nguyên</a> ở Trung Quốc - dự định liên minh quân sự với Cao Ly để chinh phục <a href="/wiki/Nh%E1%BA%ADt_B%E1%BA%A3n" title="Nhật Bản">Nhật Bản</a>, dùng Cao Ly làm bàn đạp và làm nguồn hỗ trợ tài lực cho cuộc chiến. Năm 1274 và 1281, quân <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Nguy%C3%AAn" title="Nhà Nguyên">Nguyên</a> vượt biển xâm lăng <a href="/wiki/Nh%E1%BA%ADt_B%E1%BA%A3n" title="Nhật Bản">Nhật Bản</a> nhưng tất cả đều thất bại do những trận bão biển <i>thần phong</i> <a href="/wiki/Th%E1%BA%A7n_phong" title="Thần phong">Kamikaze</a>-神風 dữ dội cũng như sức kháng cự mãnh liệt của quân <a href="/wiki/Nh%E1%BA%ADt_B%E1%BA%A3n" title="Nhật Bản">Nhật</a>, đã gây nhiều thiệt hại nặng nề cho quân <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Nguy%C3%AAn" title="Nhà Nguyên">Nguyên</a>. </p><p>Bắt đầu từ triều vua <a href="/wiki/Cao_Ly_Nguy%C3%AAn_T%C3%B4ng" title="Cao Ly Nguyên Tông">Nguyên Tông</a> (1260-1274) (<i>Wŏnjong</i>, 원종, 元宗), Cao Ly trở thành một thuộc quốc của <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Nguy%C3%AAn" title="Nhà Nguyên">nhà Nguyên</a>. Dưới triều Nguyên Thế Tổ <a href="/wiki/H%E1%BB%91t_T%E1%BA%A5t_Li%E1%BB%87t" title="Hốt Tất Liệt">Hốt Tất Liệt</a> (1260-1294), Cao Ly đã sai sứ cống nạp cho <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Nguy%C3%AAn" title="Nhà Nguyên">nhà Nguyên</a> tổng cộng 36 lần.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Nhà Cao Ly phải chịu sự khống chế của <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Nguy%C3%AAn" title="Nhà Nguyên">nhà Nguyên</a> trong gần một thế kỷ, mãi đến khi <a href="/wiki/Cao_Ly_Cung_M%E1%BA%ABn_v%C6%B0%C6%A1ng" title="Cao Ly Cung Mẫn vương">Cung Mẫn Vương</a> (<i>Kongmin wang</i>, 공민왕, 恭愍王) lên nắm quyền vào năm 1350 và bắt đầu bài trừ những ảnh hưởng của <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Nguy%C3%AAn" title="Nhà Nguyên">nhà Nguyên</a>. Kể từ thập niên 1350, Cao Ly đã giành lại được độc lập cho mình. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nỗ_lực_cải_cách_cuối_cùng"><span id="N.E1.BB.97_l.E1.BB.B1c_c.E1.BA.A3i_c.C3.A1ch_cu.E1.BB.91i_c.C3.B9ng"></span>Nỗ lực cải cách cuối cùng</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&veaction=edit&section=7" title="Sửa đổi phần “Nỗ lực cải cách cuối cùng”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&action=edit&section=7" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Nỗ lực cải cách cuối cùng"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:History_of_Korea-1374.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/History_of_Korea-1374.png/220px-History_of_Korea-1374.png" decoding="async" width="220" height="302" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/History_of_Korea-1374.png/330px-History_of_Korea-1374.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/History_of_Korea-1374.png/440px-History_of_Korea-1374.png 2x" data-file-width="1058" data-file-height="1450" /></a><figcaption>Lãnh thổ Cao Ly năm 1374</figcaption></figure> <p>Lúc <a href="/wiki/Cao_Ly_Cung_M%E1%BA%ABn_v%C6%B0%C6%A1ng" title="Cao Ly Cung Mẫn vương">Cung Mẫn Vương</a> lên ngôi, Cao Ly vẫn còn chịu ách thống trị của <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Nguy%C3%AAn" title="Nhà Nguyên">Nhà Nguyên</a>. Chính vì vậy cũng giống như các vua khác của Cao Ly trong thời kỳ này, trước khi lên ngôi Cung Mẫn Vương phải sống ở Trung Quốc từ năm 1341 đến 1351 như một con tin và sau khi lên ngôi ông không được phép đặt miếu hiệu. Ông cũng buộc phải kết hôn với một công chúa <a href="/wiki/M%C3%B4ng_C%E1%BB%95" title="Mông Cổ">Mông Cổ</a>, tức <a href="/wiki/Nh%C3%A2n_%C4%90%E1%BB%A9c_V%C6%B0%C6%A1ng_h%E1%BA%ADu" title="Nhân Đức Vương hậu">Vương hậu Lỗ Quốc</a> sau này <i>(Noguk Taejang Kongju, 노국대장공주, 魯國大長公主, Lỗ Quốc Đại Trường Công chúa)</i>. Tuy nhiên vào khoảng giữa thế kỷ 14, nhà Nguyên bắt đầu đi vào con đường suy vong và bị <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Minh" title="Nhà Minh">nhà Minh</a> đánh đuổi khỏi <a href="/wiki/Trung_Nguy%C3%AAn" title="Trung Nguyên">Trung Nguyên</a> vào năm 1368. Cung Mẫn Vương đã nhân cơ hội để cải tổ lại triều đình và thanh trừ mọi ảnh hưởng của <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Nguy%C3%AAn" title="Nhà Nguyên">nhà Nguyên</a> lên Cao Ly. </p><p>Hành động đầu tiên ông là cho bãi chức tất cả những quần thần văn võ trong triều có tư tưởng thân <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Nguy%C3%AAn" title="Nhà Nguyên">nhà Nguyên</a>. Sau đó Cung Mẫn Vương hướng đến các vùng lãnh thổ của Cao Ly ở phía Bắc, nơi mà quân <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Nguy%C3%AAn" title="Nhà Nguyên">Nguyên</a> đã chiếm đóng và biến thành hai phủ của đế quốc Nguyên: <b>Song Thành</b> (<i>Ssangsŏng Ch'onggwanbu</i>, 쌍성총관부, 雙城摠管府, <i>Song Thành Tổng quản phủ</i>) và <b>Đông Ninh</b> (<i>Tongnyŏngbu</i>, 동녕부, 東寧府, <i>Đông Ninh phủ</i>) - tương ứng với vị trí của hai tỉnh <a href="/wiki/Hamgyong_B%E1%BA%AFc" title="Hamgyong Bắc">Bắc Hamgyong</a> và <a href="/wiki/Pyongan_B%E1%BA%AFc" title="Pyongan Bắc">Bắc Pyongan</a> ngày nay. Quân Cao Ly nhanh chóng tái chiếm hai phủ này nhờ vào sự quy hàng của <a href="/w/index.php?title=L%C3%BD_T%E1%BB%AD_Xu%C3%A2n_(Cao_Ly)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lý Tử Xuân (Cao Ly) (trang không tồn tại)">Lý Tử Xuân</a> (<i>Yi Cha-ch'un</i>, 이자춘, 李子春) - một viên tiểu tướng người Cao Ly phục vụ trong hàng ngũ quân Nguyên tại Song Thành - và con trai ông ta <a href="/wiki/Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95" title="Triều Tiên Thái Tổ">Lý Thành Quế</a> (<i>Yi Sŏnggye</i>, 이성계, 李成桂). Tiếp theo đó, tướng Lý Tử Xuân cùng với tướng Trì Long Thụ (<i>Chi Yongsu</i>, 지용수, 篪龍樹) chỉ huy một đợt tấn công vào <a href="/wiki/Li%C3%AAu_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Liêu Dương">Liêu Dương</a>. Năm 1365, Vương hậu Lỗ Quốc qua đời trong khi sinh nở khiến Cung Mẫn Vương suy sụp, ông không màng gì đến chính sự và giao phó hoàn toàn việc nước cho nhà sư Tân Đôn (<i>Sin Ton</i>, 신돈, 辛旽). Tuy nhiên chỉ sau sáu năm, Tân Đôn bị mất chức. Cuối cùng vào năm 1374, Cung Mẫn Vương bị một người tình nam của mình giết chết. Cái chết của Cung Mẫn Vương đã làm tiêu tan mọi mơ ước của ông và đẩy Cao Ly vào con đường sụp đổ. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Đối_ngoại"><span id=".C4.90.E1.BB.91i_ngo.E1.BA.A1i"></span>Đối ngoại</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&veaction=edit&section=8" title="Sửa đổi phần “Đối ngoại”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&action=edit&section=8" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Đối ngoại"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Năm 962, Cao Ly bắt đầu thiết lập quan hệ với triều đại <a href="/wiki/Nh%C3%A0_T%E1%BB%91ng" title="Nhà Tống">nhà Tống</a>. Trên thực tế nhà Tống hoàn toàn không có quyền thống trị đối với Cao Ly, và Cao Ly gửi triều cống chủ yếu là vì lợi ích thương mại <sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Sau đó, Cao Ly cũng thiết lập quan hệ triều cống trên danh nghĩa với <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Li%C3%AAu" title="Nhà Liêu">Liêu</a> và <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Kim" title="Nhà Kim">Kim</a>. Nhà Hán học Hans Bielenstein mô tả bản chất của mối quan hệ triều cống trên danh nghĩa giữa Cao Ly với các triều đại ở <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">Trung Quốc</a> <sup id="cite_ref-FOOTNOTEBielenstein2005184_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEBielenstein2005184-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: </p> <table class="cquote" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; color: var(--color-base); background-color: transparent; width: auto;"> <tbody><tr> <td style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;">“ </td> <td style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;"><i>Ngũ Đại, Tống, Liêu và Kim đều thích giả vờ rằng Cao Ly là một chư hầu triều cống. Trên thực tế điều này là hoàn toàn không chính xác. Ngũ Đại và nhà Tống không có biên giới chung với Cao Ly và không có cách nào, ngay cả khi họ có nguồn lực về quân sự, để khẳng định bất kỳ quyền lực thống trị nào đối với Cao Ly. Các cuộc xâm lược của người Liêu vào Cao Ly từ năm 993 đến năm 1020 đã bị nhân dân Triều Tiên đẩy lùi thành công. Kim không có nỗ lực đáng kể nào nhằm chống lại Cao Ly...</i> <p><i>Cần nhắc lại, Cao Ly không phải là một chư hầu với nhiệm vụ triều cống cho Ngũ đại, Tống, Liêu và Kịm. Mặc dù là nước nhỏ hơn, Cao Ly vẫn có thể chống lại các cuộc xâm lược của Liêu và Kim, và không cần phải cầu xin sự hòa bình. Điều này đòi hỏi chính sách ngoại giao khôn khéo và sự xoa dịu tối thiểu... Cao Ly đã thành công trong việc giữ quyền tự chủ của mình cho đến khi đế quốc Mông Cổ ra đời.</i> </p> </td> <td style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;">” </td></tr> </tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Diệt_vong"><span id="Di.E1.BB.87t_vong"></span>Diệt vong</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&veaction=edit&section=9" title="Sửa đổi phần “Diệt vong”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&action=edit&section=9" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Diệt vong"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Đến cuối thế kỷ 14, sau khi <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Nguy%C3%AAn" title="Nhà Nguyên">nhà Nguyên</a> bị <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Minh" title="Nhà Minh">nhà Minh</a> đánh đuổi khỏi <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">Trung Quốc</a>, triều đình Cao Ly, dưới triều U Vương (<i>U-wang</i>, 우왕, 禑王) (con trai của <a href="/wiki/Cao_Ly_Cung_M%E1%BA%ABn_v%C6%B0%C6%A1ng" title="Cao Ly Cung Mẫn vương">Cung Mẫn Vương</a> với một nữ nô), chia làm hai phe với hai đường lối đối ngoại trái ngược nhau: phe theo <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Minh" title="Nhà Minh">nhà Minh</a> do tướng <a href="/wiki/Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95" title="Triều Tiên Thái Tổ">Lý Thành Quế</a> đứng đầu và phe theo <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Nguy%C3%AAn" title="Nhà Nguyên">nhà Nguyên</a> do Tể tướng <a href="/wiki/Choi_Young" class="mw-redirect" title="Choi Young">Thôi Vinh</a> (<i>Ch'oe Yŏng</i>, 최영, 崔榮) đứng đầu. Khi một sứ thần của <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Minh" title="Nhà Minh">nhà Minh</a> đến Cao Ly năm 1388 (năm <a href="/wiki/Cao_Ly_U_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Cao Ly U Vương">U Vương</a> thứ 14) để đòi lại một phần quan trọng của lãnh thổ phía bắc Cao Ly, <a href="/wiki/Choi_Young" class="mw-redirect" title="Choi Young">Thôi Vinh</a> liền chớp lấy cơ hội này hạ lệnh tấn công cướp lấy <a href="/wiki/B%C3%A1n_%C4%91%E1%BA%A3o_Li%C3%AAu_%C4%90%C3%B4ng" title="Bán đảo Liêu Đông">bán đảo Liêu Đông</a> (lâu nay Cao Ly luôn tự nhận mình có quyền thừa kế trực tiếp của vương quốc <a href="/wiki/Cao_C%C3%A2u_Ly" title="Cao Câu Ly">Cao Câu Ly</a> xưa; vì vậy họ xem phần đất của <a href="/wiki/Cao_C%C3%A2u_Ly" title="Cao Câu Ly">Cao Câu Ly</a> cũ tại <a href="/wiki/M%C3%A3n_Ch%C3%A2u" title="Mãn Châu">Mãn Châu</a> cũng là đất của Cao Ly). </p><p>Lý Thành Quế được chọn là người chỉ huy chiến dịch này; nhưng sau đó Lý nổi loạn, không phục tùng mệnh lệnh. Ông dẫn quân về kinh đô <a href="/wiki/Kaesong" title="Kaesong">Khai Thành</a> và thực hiện một cuộc <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A3o_ch%C3%ADnh" title="Đảo chính">đảo chính</a>, lật đổ U Vương và người kế vị của ông ta là <a href="/wiki/Cao_Ly_X%C6%B0%C6%A1ng_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Cao Ly Xương Vương">Xương Vương</a> (<i>Ch'ang wang</i>, 창왕, 昌王) (1388) và dùng vũ lực đưa một nhân vật thuộc hoàng tộc tên là Vương Dao (<i>Wang Yo</i>, 왕요, 王搖) lên ngôi lấy hiệu là <a href="/wiki/Cung_Nh%C6%B0%E1%BB%A3ng_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Cung Nhượng Vương">Cung Nhượng Vương</a> (<i>Kongyang wang</i>, 공양왕, 恭讓王). Sau đó cả U Vương và Dương Vương đều bị giết chết sau một nỗ lực không thành nhằm giành lại quyền lực đã mất. Cuối cùng, năm 1392, Lý Thành Quế lật đổ Cung Nhượng Vương, đày ông ta đến <a href="/wiki/Wonju" title="Wonju">Nguyên Châu</a> (<i>Wŏnju</i>, 원주, 原州) và tiếm lấy ngôi vua, thành lập <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Nhà Triều Tiên">nhà Triều Tiên</a>. Nhà Cao Ly chính thức cáo chung sau gần 5 thế kỷ cầm quyền. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Giao_thương_thời_Cao_Ly"><span id="Giao_th.C6.B0.C6.A1ng_th.E1.BB.9Di_Cao_Ly"></span>Giao thương thời Cao Ly</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&veaction=edit&section=10" title="Sửa đổi phần “Giao thương thời Cao Ly”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&action=edit&section=10" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Giao thương thời Cao Ly"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Tình hình giao thương nhìn chung phát đạt và nhộn nhịp dưới thời vương triều Cao Ly. Cảng thông thương chính của Cao Ly vào thời kỳ đầu là Bích Lan Độ (<i>Pyŏngnando</i>, 벽란도, 碧瀾渡) một cảng sông nằm trên một hòn đảo của sông Lễ Thành (<i>Ryesŏng</i>, 례성, 禮成), gần kinh đô <a href="/wiki/Kaesong" title="Kaesong">Khai Thành</a> của Cao Ly: </p> <table border="1" style="border-collapse: collapse" width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" id="AutoNumber1"> <tbody><tr> <td>TT</td> <td><b>Giao thương với</b></td> <td><b>Nhập khẩu</b></td> <td><b>Xuất khẩu</b></td> <td> </td></tr> <tr> <td>1</td> <td><a href="/wiki/Nh%C3%A0_T%E1%BB%91ng" title="Nhà Tống">Nhà Tống</a></td> <td>Lụa, ngọc trai, chè, gia vị, dược phẩm, sách, nhạc cụ</td> <td>Vàng bạc, nhân sâm, đá hoa, giấy, mực </td></tr> <tr> <td>2</td> <td><a href="/wiki/Nh%C3%A0_Li%C3%AAu" title="Nhà Liêu">Nhà Liêu</a></td> <td>Ngựa, cừu, lụa chất lượng thấp</td> <td>Khoáng sản, vải sợi bông, đá hoa, mực, giấy, nhân sâm </td></tr> <tr> <td>3</td> <td><a href="/wiki/Nh%C3%A0_Kim" title="Nhà Kim">Nhà Kim</a></td> <td>Vàng, ngựa, vũ khí</td> <td>Bạc, lụa, vải sợi bông </td></tr> <tr> <td>4</td> <td><a href="/wiki/Nh%E1%BA%ADt_B%E1%BA%A3n" title="Nhật Bản">Nhật Bản</a></td> <td>Thủy ngân, khoáng sản</td> <td>Nhân sâm, sách </td></tr> <tr> <td>5</td> <td><a href="/wiki/Nh%C3%A0_Abbas" title="Nhà Abbas">Nhà Abbas</a></td> <td>Thủy ngân, gia vị, ngà voi</td> <td>Vàng bạc </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Văn_hóa"><span id="V.C4.83n_h.C3.B3a"></span>Văn hóa</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&veaction=edit&section=11" title="Sửa đổi phần “Văn hóa”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&action=edit&section=11" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Văn hóa"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bát_vạn_Đại_tạng_kinh"><span id="B.C3.A1t_v.E1.BA.A1n_.C4.90.E1.BA.A1i_t.E1.BA.A1ng_kinh"></span>Bát vạn Đại tạng kinh</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&veaction=edit&section=12" title="Sửa đổi phần “Bát vạn Đại tạng kinh”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&action=edit&section=12" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Bát vạn Đại tạng kinh"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/B%C3%A1t_v%E1%BA%A1n_%C4%91%E1%BA%A1i_t%E1%BA%A1ng_kinh" class="mw-redirect" title="Bát vạn đại tạng kinh">Bát vạn đại tạng kinh</a></div> <p><a href="/wiki/B%C3%A1t_v%E1%BA%A1n_%C4%91%E1%BA%A1i_t%E1%BA%A1ng_kinh" class="mw-redirect" title="Bát vạn đại tạng kinh">Bát vạn đại tạng kinh</a> (<i>P'alman Taejanggyŏng</i>, 팔만대장경, 八萬大藏經) hay Cao Ly đại tạng kinh (<i>Koryŏ Taejanggyŏng</i>, 고려 대장경, 高麗大藏經) là bộ kinh <a href="/wiki/Tam_t%E1%BA%A1ng" title="Tam tạng">Tam tạng</a> với khoảng 80.000 bài kinh <a href="/wiki/Ph%E1%BA%ADt" title="Phật">Phật</a>. Bộ kinh này được bảo tồn tại chùa Hải Ấn (<i>Haeinsa</i>, 해인사, 海印寺), tỉnh <a href="/wiki/Gyeongsang_Nam" title="Gyeongsang Nam">Khánh Thượng Nam</a> (<i>Kyŏngsangnam-to</i>, 경상남도, 慶尙南道) - <a href="/wiki/H%C3%A0n_Qu%E1%BB%91c" title="Hàn Quốc">Hàn Quốc</a>. Được biên soạn năm 1251 bởi <a href="/wiki/Cao_Ly_Cao_T%C3%B4ng" title="Cao Ly Cao Tông">vua Cao Tông</a> trong một nỗ lực dùng <a href="/wiki/Ph%E1%BA%ADt_gi%C3%A1o" title="Phật giáo">đạo Phật</a> để đấu tranh thoát khỏi sự xâm lăng của người <a href="/wiki/M%C3%B4ng_C%E1%BB%95" title="Mông Cổ">Mông Cổ</a>. Bộ kinh được giữ sạch sẽ bằng cách phơi khô ngoài trời hằng năm. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nghệ_thuật"><span id="Ngh.E1.BB.87_thu.E1.BA.ADt"></span>Nghệ thuật</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&veaction=edit&section=13" title="Sửa đổi phần “Nghệ thuật”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&action=edit&section=13" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Nghệ thuật"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Men_ngọc_bích_Cao_Ly"><span id="Men_ng.E1.BB.8Dc_b.C3.ADch_Cao_Ly"></span>Men ngọc bích Cao Ly</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&veaction=edit&section=14" title="Sửa đổi phần “Men ngọc bích Cao Ly”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&action=edit&section=14" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Men ngọc bích Cao Ly"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=G%E1%BB%91m_s%E1%BB%A9_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gốm sứ Triều Tiên (trang không tồn tại)">Gốm sứ Triều Tiên</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Korea_-_Seoul_-_National_Museum_-_Incense_Burner_0252-06a.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Korea_-_Seoul_-_National_Museum_-_Incense_Burner_0252-06a.jpg/170px-Korea_-_Seoul_-_National_Museum_-_Incense_Burner_0252-06a.jpg" decoding="async" width="170" height="227" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Korea_-_Seoul_-_National_Museum_-_Incense_Burner_0252-06a.jpg/255px-Korea_-_Seoul_-_National_Museum_-_Incense_Burner_0252-06a.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Korea_-_Seoul_-_National_Museum_-_Incense_Burner_0252-06a.jpg/340px-Korea_-_Seoul_-_National_Museum_-_Incense_Burner_0252-06a.jpg 2x" data-file-width="1944" data-file-height="2592" /></a><figcaption>Lư hương ngọc bích, một trong những <a href="/w/index.php?title=B%C3%A1u_v%E1%BA%ADt_Qu%E1%BB%91c_gia_c%E1%BB%A7a_H%C3%A0n_Qu%E1%BB%91c&action=edit&redlink=1" class="new" title="Báu vật Quốc gia của Hàn Quốc (trang không tồn tại)">Báu vật Quốc gia của Hàn Quốc</a>.</figcaption></figure> <p>Đồ gốm Cao Ly được một số người cho rằng là loại gốm cầu kỳ và tỉ mỉ nhất trong lịch sử Triều Tiên. Hoa văn hình chữ triện, các kiểu trang trí hình lá cây, những dãi bông hoa cuộn tròn, những bảng dài hình ô van, côn trùng và cá được cách điệu và các mẫu khắc chạm bắt đầu xuất hiện tại thời kỳ này. Men thường có màu ngọc bích với nhiều tông khác nhau, với men có màu nâu đến màu gần như đen được sử dụng cho đồ gồm bằng đất sét có pha đá và vật dụng để chứa. Nước men ngọc bích có thể được tráng một lớp gần như trong suốt để lộ ra nền đen và trắng ở bên dưới. </p><p>Trong khi các dạng thường thấy là bình vai rộng, chén và tô cạn, hộp đựng đồ trang điểm cao cấp trang trí bằng men ngọc bích và tách trà tráng men nhỏ, đồ gốm dành cho <a href="/wiki/Ph%E1%BA%ADt_gi%C3%A1o" title="Phật giáo">đạo Phật</a> có các loại bình hình <a href="/wiki/Qu%E1%BA%A3_d%C6%B0a" title="Quả dưa">quả dưa</a>, chén trà hình hoa cúc với mẫu cấu trúc đẹp mắt đứng trên đài sen và hoa sen. Bát ăn xin có đường viền cong bên trong cũng cho thấy sự tương đồng với đồ dùng kim loại Triều Tiên. Tách uống rượu thường có chân cao gắn trên đế hình đĩa. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Kỹ_thuật_làm_gốm"><span id="K.E1.BB.B9_thu.E1.BA.ADt_l.C3.A0m_g.E1.BB.91m"></span>Kỹ thuật làm gốm</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&veaction=edit&section=15" title="Sửa đổi phần “Kỹ thuật làm gốm”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&action=edit&section=15" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Kỹ thuật làm gốm"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Am_CaoLy.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Am_CaoLy.jpg/200px-Am_CaoLy.jpg" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Am_CaoLy.jpg/300px-Am_CaoLy.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Am_CaoLy.jpg/400px-Am_CaoLy.jpg 2x" data-file-width="3264" data-file-height="2448" /></a><figcaption> Ấm <a href="/wiki/Men" class="mw-disambig" title="Men">men</a> <a href="/wiki/Lam" class="mw-disambig" title="Lam">lam</a> hình <a href="/wiki/B%E1%BB%99_R%C3%B9a" title="Bộ Rùa">rùa</a> đầu <a href="/wiki/R%E1%BB%93ng" title="Rồng">rồng</a> thời Cao Ly</figcaption></figure> <p>Gốm có lõi rắn chắc bằng thạch gốm là một trong những thành phần then chốt; tuy vậy không nên nhầm lẫn với đồ sứ. Phần lõi ít <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A5t_s%C3%A9t" title="Đất sét">sét</a>, giàu <a href="/wiki/Th%E1%BA%A1ch_anh" title="Thạch anh">thạch anh</a> và <a href="/wiki/Kali" title="Kali">kali</a>, gần như đồng nhất với thành phần của gốm <i>việt</i> (<a href="/wiki/B%C3%A1ch_Vi%E1%BB%87t" title="Bách Việt">Yueh</a> - 越) <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">Trung Quốc</a>, do đó, nhiều học giả cho rằng đây là xuất xứ của loại men <a href="/wiki/Ng%E1%BB%8Dc_b%C3%ADch" class="mw-disambig" title="Ngọc bích">ngọc bích</a> Triều Tiên. Men là loại men tro với thuốc màu sắt, được đốt yếm khí trong một lò nung 'rồng' kiểu <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">Trung Quốc</a> cải tiến. Màu lam đặc thù của men Triều Tiên được hình thành từ thành phần sắt trong nước men với một lượng rất nhỏ tạp chất Titan, đã điều chỉnh màu sắc ngả sang <a href="/wiki/Xanh_l%C3%A1_c%C3%A2y" title="Xanh lá cây">xanh lá cây</a>, như có thể thấy trong đồ gốm <i>việt</i> của <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">Trung Quốc</a>. Tuy nhiên, những người thợ gốm Cao Ly đã đưa đồ gốm Cao Ly đi theo một hướng khác so với các bậc tiền bối <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">Trung Quốc</a>; thay vì chỉ dựa vào duy nhất các mẫu được khắc vào lớp men trong, cuối cùng họ phát triển kỹ thuật thượng cam (<i>sanggam</i>, 上甘) dát màu đen (ma-nhê-tít) và trắng (thạch anh) để tạo nên sự tương phản đậm nét với nước men. Nhiều học giả cho rằng kỹ thuật này được phát triển như là một bộ phận của kỹ thuật khắc dát truyền thống trong gia công kim loại và tranh sơn mài của <a href="/wiki/Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Triều Tiên">Triều Tiên</a>, và cũng từ sự không thỏa mãn với hiệu ứng cận quan khi khắc dát dưới một lớp men ngọc bích dày.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Khoa_học_kỹ_thuật"><span id="Khoa_h.E1.BB.8Dc_k.E1.BB.B9_thu.E1.BA.ADt"></span>Khoa học kỹ thuật</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&veaction=edit&section=16" title="Sửa đổi phần “Khoa học kỹ thuật”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&action=edit&section=16" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Khoa học kỹ thuật"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Korean_book-Jikji-Selected_Teachings_of_Buddhist_Sages_and_Seon_Masters-1377.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Korean_book-Jikji-Selected_Teachings_of_Buddhist_Sages_and_Seon_Masters-1377.jpg/220px-Korean_book-Jikji-Selected_Teachings_of_Buddhist_Sages_and_Seon_Masters-1377.jpg" decoding="async" width="220" height="176" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Korean_book-Jikji-Selected_Teachings_of_Buddhist_Sages_and_Seon_Masters-1377.jpg/330px-Korean_book-Jikji-Selected_Teachings_of_Buddhist_Sages_and_Seon_Masters-1377.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Korean_book-Jikji-Selected_Teachings_of_Buddhist_Sages_and_Seon_Masters-1377.jpg/440px-Korean_book-Jikji-Selected_Teachings_of_Buddhist_Sages_and_Seon_Masters-1377.jpg 2x" data-file-width="500" data-file-height="400" /></a><figcaption><i><a href="/wiki/Jikji" title="Jikji">Jikji</a></i>, <i>Các bài giảng chọn lọc của các Phật hữu và thiền sư</i>, quyển sách in bằng máy in kim loại được biết đến sớm nhất vào năm 1377. <i>Thư viện quốc gia Paris</i>.</figcaption></figure> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Khoa_h%E1%BB%8Dc_k%E1%BB%B9_thu%E1%BA%ADt_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khoa học kỹ thuật Triều Tiên (trang không tồn tại)">Khoa học kỹ thuật Triều Tiên</a></div> <p>Vào năm 1234 máy in bằng cơ cấu kim loại chuyển động đầu tiên trên thế giới được phát minh bởi Thôi Duẫn Nghi (<i>Ch'oe Yun-ŭi</i>, 최윤의, 崔允儀) vào thời Cao Ly. Quyển sách "Tường định cổ kim lễ văn" (<i>Sangjŏng Kogŭm Yemun</i>, 상정고금예문, 詳定古今禮文) - sách hướng dẫn về lễ nghi xưa và nay - được in bằng khuôn kim loại di động vào năm 1234. Nền kỹ thuật Triều Tiên tiến một bước dài ở triều đại Cao Ly và có quan hệ mật thiết với <a href="/wiki/Nh%C3%A0_T%E1%BB%91ng" title="Nhà Tống">nhà Tống</a>. Ở triều đại này, kỹ thuật làm giấy và gốm sứ, nay đã mai một, bắt đầu được áp dụng để sản xuất quy mô. </p><p>Vào thời thoái triều, Cao Ly đã gần hoàn chỉnh loại súng thần công lắp trên thuyền. Vào năm 1356 những thí nghiệm sơ bộ đã được tiến hành với vũ khí dùng thuốc súng bắn ra đạn gỗ hay kim loại. Vào năm 1373 thí nghiệm với tên lửa và <i>ống phóng lửa</i> có thể là dạng sơ khai của <i>hỏa xa</i> đã được phát triển và lắp đặt trên các thuyền chiến của Triều Tiên. Chủ trương lắp đặt súng thần công và những vũ khí dùng thuốc súng khác đã tiếp nối tốt vào thời <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Nhà Triều Tiên">nhà Triều Tiên</a> và vào khoảng năm 1410, hơn 160 thuyền chiến của Triều Tiên đã được lắp súng thần công. Thôi Mậu Tuyên (Ch'oe Musŏn, 최무선, 崔茂宣), một nhà phát minh Triều Tiên thời trung cổ, nhà khoa học và tướng lĩnh quân đội lần đầu tiên đã giới thiệu nhiều ứng dụng rộng rãi của thuốc súng cho Triều Tiên và chế tạo nhiều loại vũ khí dùng thuốc súng. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nho_giáo"><span id="Nho_gi.C3.A1o"></span>Nho giáo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&veaction=edit&section=17" title="Sửa đổi phần “Nho giáo”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&action=edit&section=17" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Nho giáo"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Nho_gi%C3%A1o_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nho giáo Triều Tiên (trang không tồn tại)">Nho giáo Triều Tiên</a></div> <p><a href="/wiki/Cao_Ly_Quang_T%C3%B4ng" title="Cao Ly Quang Tông">Vua Quang Tông</a> (<i>Kwangjong</i>, 광종, 光宗), người đã cho thành lập khoa cử (<i>kwagŏ</i>, 과거, 科擧) - một trung tâm khảo thí quốc gia - và <a href="/wiki/Cao_Ly_Th%C3%A0nh_T%C3%B4ng" title="Cao Ly Thành Tông">vua Thành Tông</a> (<i>Sŏngjong</i>, 성종, 成宗) là những vị vua chủ chốt đã chính thức hóa <a href="/wiki/Nho_gi%C3%A1o" title="Nho giáo">Nho giáo</a>. Vua Thành Tông cho thành lập Quốc tử giám (<i>Kukchagam</i>, 국자감, 國子監), là một cơ quan giáo dục cao nhất của nhà Cao Ly. Việc truyền bá <a href="/wiki/Nho_gi%C3%A1o" title="Nho giáo">Nho giáo</a> được tạo điều kiện dễ dàng hơn sau khi Thành quân quán (<i>Sŏnggyun'gwan</i>, 성균관, 成均館) hay Thái học (<i>T'aehak</i>, 태학, 太學) được thành lập vào năm 1398 - đây là một học viện với chương trình giảng dạy về <a href="/wiki/Nho_gi%C3%A1o" title="Nho giáo">Nho giáo</a> - và một thái miếu trong lâu đài, nơi nhà vua thờ phụng tổ tiên. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Phật_giáo"><span id="Ph.E1.BA.ADt_gi.C3.A1o"></span>Phật giáo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&veaction=edit&section=18" title="Sửa đổi phần “Phật giáo”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&action=edit&section=18" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Phật giáo"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Ph%E1%BA%ADt_gi%C3%A1o_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn_tr%E1%BB%9F_th%C3%A0nh_qu%E1%BB%91c_gi%C3%A1o_th%E1%BB%9Di_Cao_Ly_(918-1392)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phật giáo Triều Tiên trở thành quốc giáo thời Cao Ly (918-1392) (trang không tồn tại)">Phật giáo Triều Tiên trở thành quốc giáo thời Cao Ly (918-1392)</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Goryeo-Avalokiteshvara-1310-kagami_Jinjya_Temple.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Goryeo-Avalokiteshvara-1310-kagami_Jinjya_Temple.jpg/220px-Goryeo-Avalokiteshvara-1310-kagami_Jinjya_Temple.jpg" decoding="async" width="220" height="394" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Goryeo-Avalokiteshvara-1310-kagami_Jinjya_Temple.jpg/330px-Goryeo-Avalokiteshvara-1310-kagami_Jinjya_Temple.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fa/Goryeo-Avalokiteshvara-1310-kagami_Jinjya_Temple.jpg 2x" data-file-width="335" data-file-height="600" /></a><figcaption>Bức họa <a href="/wiki/Qu%C3%A1n_Th%E1%BA%BF_%C3%82m" title="Quán Thế Âm">Quán Thế Âm</a> thời Cao Ly vào năm 1310.</figcaption></figure> <p>Thoạt đầu, phái <a href="/wiki/Thi%E1%BB%81n_t%C3%B4ng" title="Thiền tông">Thiền tông</a> (<i>Sŏn</i>, 선, 善) mới bị các phái kinh điển hiện hữu xem là tông phái cấp tiến và nguy hiểm mới nổi lên. Do đó, những người khai sáng các tu viện "cửu sơn - 九山" gặp phải sự chống đối quyết liệt, bị trấn áp bởi uy thế từ lâu trong triều đình của phái <a href="/wiki/Gi%C3%A1o" title="Giáo">Giáo</a> (<i>Kyo</i>, 교, 教). Sự tranh chấp xảy ra sau đó tiếp diễn gần suốt thời nhà Cao Ly, nhưng dần dần lý luận của <a href="/wiki/Thi%E1%BB%81n_t%C3%B4ng" title="Thiền tông">Thiền tông</a> về sự sở hữu của chân truyền giác ngộ đã giành được quyền hành cao hơn. Địa vị có được vào giai đoạn sau của <a href="/wiki/Thi%E1%BB%81n_t%C3%B4ng" title="Thiền tông">Thiền tông</a> nói chung là nhờ vai trò to lớn từ những nỗ lực của nhà sư <a href="/wiki/Tri_N%E1%BB%99t" class="mw-redirect" title="Tri Nột">Tri Nột</a> (<i>Chinul</i>, 지눌, 知訥), đã không xem các phương pháp thiền định của <a href="/wiki/Thi%E1%BB%81n_t%C3%B4ng" title="Thiền tông">Thiền tông</a> có vị trí cao hơn mà còn tuyên bố tư tưởng <a href="/wiki/Thi%E1%BB%81n_t%C3%B4ng" title="Thiền tông">Thiền tông</a> và <a href="/wiki/Gi%C3%A1o" title="Giáo">Giáo</a> có sự tương đồng và sự thống nhất về mặt bản chất. Mặc dù cả hai trường phái đều để lại dấu ấn trong lịch sử, nhưng đến cuối triều đại, phái <a href="/wiki/Thi%E1%BB%81n_t%C3%B4ng" title="Thiền tông">Thiền tông</a> trở nên lấn át trong những ảnh hưởng của nó đến triều đình và xã hội cũng như trong những tác phẩm <a href="/wiki/Ph%E1%BA%ADt_gi%C3%A1o" title="Phật giáo">Phật học</a> của nhiều học giả uyên thâm. Trong suốt triều đại Cao Ly, <a href="/wiki/Thi%E1%BB%81n_t%C3%B4ng" title="Thiền tông">Thiền tông</a> trở thành "quốc giáo", nhận được sự ủng hộ và nhiều đặc quyền rộng rãi thông qua mối quan hệ với gia quyến vương tộc và các thành viên quyền lực trong triều đình. </p><p>Mặc dù các tông phái kinh điển đã suy yếu trong hoạt động và tầm ảnh hưởng của mình vào thời điểm này do sự lớn mạnh của phái <a href="/wiki/Thi%E1%BB%81n_t%C3%B4ng" title="Thiền tông">Thiền tông</a>, tông phái <a href="/w/index.php?title=Hoa_Nghi%C3%AAm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hoa Nghiêm (trang không tồn tại)">Hoa Nghiêm</a> (<i>Hwaŏm</i>, 화엄, 華嚴) vẫn tiếp tục là nguồn kiến thức sinh động của vương quốc Cao Ly, tông phái này đa phần kế tục từ các tông phái <a href="/w/index.php?title=Ngh%C4%A9a_S%C6%B0%C6%A1ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nghĩa Sương (trang không tồn tại)">Nghĩa Sương</a> (<i>Ŭisang</i>, 의상, 義湘) và <a href="/wiki/Nguy%C3%AAn_Hi%E1%BB%83u" title="Nguyên Hiểu">Nguyên Hiểu</a> (<i>Wŏnhyo</i>, 원효, 元曉). Đặc biệt, tác phẩm của <a href="/w/index.php?title=Qu%C3%A2n_Nh%C6%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quân Như (trang không tồn tại)">Quân Như</a> (<i>Kyunyŏ</i>, 균여, 均如; 923-973) đã mở đường cho sự hòa giải giữa hai phái <a href="/w/index.php?title=Hoa_Nghi%C3%AAm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hoa Nghiêm (trang không tồn tại)">Hoa Nghiêm</a> và <a href="/wiki/Thi%E1%BB%81n_t%C3%B4ng" title="Thiền tông">Thiền tông</a> với quan điểm hòa nhã của phái <a href="/w/index.php?title=Hoa_Nghi%C3%AAm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hoa Nghiêm (trang không tồn tại)">Hoa Nghiêm</a> về sau này. Những tác phẩm của <a href="/w/index.php?title=Qu%C3%A2n_Nh%C6%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quân Như (trang không tồn tại)">Quân Như</a> là một nguồn tài liệu quan trọng cho nền học thuật hiện đại nhận diện bản chất đặc thù của phái <a href="/w/index.php?title=Hoa_Nghi%C3%AAm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hoa Nghiêm (trang không tồn tại)">Hoa Nghiêm</a> Triều Tiên. </p><p>Một nhân vật quan trọng khác ủng hộ sự thống nhất Thiền/Giáo tông là <a href="/w/index.php?title=Ngh%C4%A9a_Thi%C3%AAn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nghĩa Thiên (trang không tồn tại)">Nghĩa Thiên</a> (<i>Ŭich'ŏn</i>, 의천, 義天). Như hầu hết các nhà sư khác thời sơ Cao Ly, ông bắt đầu nghiên cứu <a href="/wiki/Ph%E1%BA%ADt_gi%C3%A1o" title="Phật giáo">Phật học</a> theo tông phái <a href="/w/index.php?title=Hoa_Nghi%C3%AAm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hoa Nghiêm (trang không tồn tại)">Hoa Nghiêm</a>. Sau đó, ông sang <a href="/wiki/T%C3%AAn_g%E1%BB%8Di_Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Tên gọi Trung Quốc">Trung Hoa</a>, và ngay khi trở về, ông đã nhanh chóng truyền giảng Thiên đài tông (<i>Ch'ŏnt'ae</i>, 천태종, 天台宗), vốn trở nên dễ nhận ra là một phái <a href="/wiki/Thi%E1%BB%81n_t%C3%B4ng" title="Thiền tông">Thiền tông</a> khác. Do đó, giai đoạn này được mô tả là thời "ngũ giáo, lưỡng tông" (<i>ogyo yangjong</i>, 5교2육, 五教兩宗). Tuy nhiên, bản thân <a href="/w/index.php?title=Ngh%C4%A9a_Thi%C3%AAn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nghĩa Thiên (trang không tồn tại)">Nghĩa Thiên</a> bị rất nhiều môn đồ <a href="/wiki/Thi%E1%BB%81n_t%C3%B4ng" title="Thiền tông">Thiền tông</a> xa lánh và ông đã qua đời khi còn tương đối trẻ mà không chứng kiến được sự hợp nhất Thiền - Giáo. </p><p>Nhân vật quan trọng nhất của phái <a href="/wiki/Thi%E1%BB%81n_t%C3%B4ng" title="Thiền tông">Thiền tông</a> dưới thời Cao Ly là <a href="/wiki/Tri_N%E1%BB%99t" class="mw-redirect" title="Tri Nột">Tri Nột</a> (1158-1210). Vào thời đại của ông, giới tăng già đang khủng hoảng về giáo lý bên trong và ngoài đạo. <a href="/wiki/Ph%E1%BA%ADt_gi%C3%A1o" title="Phật giáo">Phật giáo</a> dần chịu ảnh hưởng của những khuynh hướng thế tục và sự liên quan đến thế tục, như bói toán, cầu kinh và hành lễ cầu thành đạt trong những cố gắng thế tục. Sự xuống dốc này có nguyên nhân từ sự gia tăng ngày càng nhanh của số lượng các tăng ni với động cơ theo đạo đáng nghi ngờ. Do đó, chủ đề trừng giới, phục hồi niềm tin và cải tổ chất lượng <a href="/wiki/Ph%E1%BA%ADt_gi%C3%A1o" title="Phật giáo">Phật giáo</a> là những chủ đề tranh cãi đáng chú ý của giới lãnh đạo <a href="/wiki/Ph%E1%BA%ADt_gi%C3%A1o" title="Phật giáo">Phật giáo</a> thời bấy giờ. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Korea-Goryeo-Hwaeomgyeong.Byeonsangdo-d5.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Korea-Goryeo-Hwaeomgyeong.Byeonsangdo-d5.jpg/220px-Korea-Goryeo-Hwaeomgyeong.Byeonsangdo-d5.jpg" decoding="async" width="220" height="272" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Korea-Goryeo-Hwaeomgyeong.Byeonsangdo-d5.jpg/330px-Korea-Goryeo-Hwaeomgyeong.Byeonsangdo-d5.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Korea-Goryeo-Hwaeomgyeong.Byeonsangdo-d5.jpg/440px-Korea-Goryeo-Hwaeomgyeong.Byeonsangdo-d5.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="741" /></a><figcaption>Hoa Nghiêm kinh biến tướng đồ (<i>Hwaŏmgyŏng Pyŏnsangdo</i>, 화엄경변상도, 華嚴經變相圖), bức tranh minh họa sự truyền giảng kinh Hoa Nghiêm thời Cao Ly.</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/Tri_N%E1%BB%99t" class="mw-redirect" title="Tri Nột">Tri Nột</a> đeo đuổi việc hình thành một trào lưu mới bên trong <a href="/wiki/Thi%E1%BB%81n_t%C3%B4ng" title="Thiền tông">Thiền tông</a> Triều Tiên mà ông gọi là <i>hội <a href="/w/index.php?title=Tam_mu%C3%B4i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tam muôi (trang không tồn tại)">tam muội địa</a> (samādhi - 三昧地) và <a href="/wiki/B%C3%A1t-nh%C3%A3" title="Bát-nhã">bát nhã</a> (prajñā - 般若)</i> với mục tiêu tạo dựng một giáo phái mới với các bậc tu hành khổ luyện, tĩnh tâm ở sâu trong núi. Cuối cùng, ông cũng hoàn thành tâm nguyện với sự sáng lập chùa Tùng Quảng (<i>Songgwangsa</i>, 송광사, 松廣寺) trên đỉnh núi Tào Khê (<i>Chogye</i>, 조계, 曹溪). Các công trình của <a href="/wiki/Tri_N%E1%BB%99t" class="mw-redirect" title="Tri Nột">Tri Nột</a> đã khẳng định đặc điểm riêng biệt của tông phái mình thông qua sự phân tích và công thức hóa một cách hoàn hảo phương pháp luận nghiên cứu và thực hành Thiền. Một cuộc tranh cãi lớn đã gây xáo động một thời gian dài trong phái <a href="/wiki/Thi%E1%BB%81n_t%C3%B4ng" title="Thiền tông">Thiền tông</a> <a href="/wiki/T%C3%AAn_g%E1%BB%8Di_Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Tên gọi Trung Quốc">Trung Hoa</a> nhận được sự quan tâm sâu sắc từ <a href="/wiki/Tri_N%E1%BB%99t" class="mw-redirect" title="Tri Nột">Tri Nột</a>, là mối quan hệ giữa phương pháp "tiệm" (từ từ) và "đốn" (ngay lập tức) trong hành và ngộ. Rút tỉa từ sự luận bàn của người <a href="/wiki/T%C3%AAn_g%E1%BB%8Di_Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Tên gọi Trung Quốc">Trung Hoa</a> về chủ đề này, quan trọng nhất là của <a href="/w/index.php?title=T%C3%B4ng_M%E1%BA%ADt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tông Mật (trang không tồn tại)">Tông Mật</a> (<i>Zongmi</i>, 宗密; 780-841) và Đại Tuệ (<i>Dahui</i>, 大慧; 1089-1163), <a href="/wiki/Tri_N%E1%BB%99t" class="mw-redirect" title="Tri Nột">Tri Nột</a> đã sáng tạo ra phương pháp tự chứng "đột ngộ từ tiệm hành" (giác ngộ nhanh từ thực hành chậm), ông đã phác thảo một số bài giảng tương đối súc tích và dễ hiểu về phương pháp này. <a href="/wiki/Tri_N%E1%BB%99t" class="mw-redirect" title="Tri Nột">Tri Nột</a> cũng đã hợp nhất phương pháp quán thoại (<i>kwanhwa</i>, 관훈, 觀話) vào hành pháp của <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1i_Tu%E1%BB%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đại Tuệ (trang không tồn tại)">Đại Tuệ</a>. Dạng tham thiền này là phương pháp chính được dạy trong <a href="/wiki/Thi%E1%BB%81n_t%C3%B4ng" title="Thiền tông">Thiền tông</a> Triều Tiên ngày nay. Quan điểm trung dung của <a href="/wiki/Tri_N%E1%BB%99t" class="mw-redirect" title="Tri Nột">Tri Nột</a> trong mâu thuẫn giữa Thiền - Giáo đã có ảnh hưởng sâu sắc và lâu dài đến <a href="/wiki/Ph%E1%BA%ADt_gi%C3%A1o" title="Phật giáo">Phật giáo</a> Triều Tiên. </p><p>Trào lưu chung của <a href="/wiki/Ph%E1%BA%ADt_gi%C3%A1o" title="Phật giáo">Phật giáo</a> vào nửa sau của triều đại Cao Ly đã đi xuống vì tham nhũng và sự gia tăng của tư tưởng chính trị và triết học bài <a href="/wiki/Ph%E1%BA%ADt_gi%C3%A1o" title="Phật giáo">Phật giáo</a> mạnh mẽ. Tuy nhiên, dù đã sa sút nhưng thời kỳ này cũng xuất hiện một vài trong số những cao tăng kiệt xuất nhất của <a href="/wiki/Thi%E1%BB%81n_t%C3%B4ng" title="Thiền tông">Thiền tông</a> Triều Tiên. Ba vị sư nổi tiếng nhất của thời kỳ này, những người đã ghi lại tên tuổi của mình một cách xuất sắc trong việc vẽ nên đường tương lai của <a href="/wiki/Thi%E1%BB%81n_t%C3%B4ng" title="Thiền tông">Thiền tông</a> Triều Tiên, vừa là đồng đạo vừa là thân hữu: <b>Cảnh Nhàn Bạch Vân</b> (<i>Kyŏnghan Baeg'un</i>, 경한백운, 景閑白雲; 1298-1374), <b>Thái Cổ Phổ Ngu</b> (<i>T'aego Pou</i>, 태고보우, 太古普愚; 1301-1382) và <b>Lãn Ông Tuệ Cần</b> (<i>Naong Hyegŭn</i>, 나옹혜근, 懶翁慧勤; 1320-1376). Cả ba ông đều đến <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Nguy%C3%AAn" title="Nhà Nguyên">nhà Nguyên</a> <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">Trung Quốc</a> để học phép giảng <a href="/w/index.php?title=L%C3%A2m_t%E1%BA%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lâm tế (trang không tồn tại)">Lâm tế</a> (臨濟; <i>Imje</i> trong tiếng Triều Tiên) <i>quán thoại</i> vốn đã được <a href="/wiki/Tri_N%E1%BB%99t" class="mw-redirect" title="Tri Nột">Tri Nột</a> truyền bá. Sau khi trở về, cả ba người đã xây dựng những phương pháp sâu sắc có đối chiếu của phái Lâm tế cho phép giảng của họ. Mỗi người được cho là thu nạp hằng trăm môn đồ, cho thấy phương pháp này đưa vào <a href="/wiki/Thi%E1%BB%81n_t%C3%B4ng" title="Thiền tông">Thiền tông</a> Triều Tiên đã mang lại một hiệu quả rất đáng kể. Bất chấp sự ảnh hưởng của <i>Lâm tế</i>, một phương pháp cơ bản bị cho là chống <i>giáo</i> về bản chất, Cảnh Nhàn và Lãn Ông, dưới ảnh hưởng của <a href="/wiki/Tri_N%E1%BB%99t" class="mw-redirect" title="Tri Nột">Tri Nột</a> và trào lưu thông Phật giáo (<i>t'ong pulgyo</i>, 통불교, 通佛敎) truyền thống, cho thấy một sự quan tâm hơn bình thường vào nghiên cứu kinh kệ, cũng như sự hiểu biết sâu sắc về <a href="/wiki/Nho_gi%C3%A1o" title="Nho giáo">Nho giáo</a> và <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1o_gi%C3%A1o" title="Đạo giáo">Lão giáo</a> do sự ảnh hưởng ngày càng tăng của triết học <a href="/wiki/T%C3%AAn_g%E1%BB%8Di_Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Tên gọi Trung Quốc">Trung Hoa</a> như là nền tảng của hệ thống giáo dục chính quy. Từ giai đoạn này, xuất hiện một xu hướng đáng ghi nhớ dành cho giới tăng ni <a href="/wiki/Ph%E1%BA%ADt_gi%C3%A1o" title="Phật giáo">Phật giáo</a> Triều Tiên đó là "tam pháp luận". </p><p>Một sự kiện lịch sử trọng đại ở thời Cao Ly là sự xuất bản bản khắc gỗ đầu tiên của bộ kinh <a href="/wiki/Tam_t%E1%BA%A1ng" title="Tam tạng">Tam tạng</a> được gọi là <a href="/wiki/B%C3%A1t_v%E1%BA%A1n_%C4%91%E1%BA%A1i_t%E1%BA%A1ng_kinh" class="mw-redirect" title="Bát vạn đại tạng kinh">Bát vạn đại tạng kinh</a>. Hai bản đã được khắc, bản đầu tiên bắt đầu từ năm 1210 đến năm 1231 thì hoàn thành và bản thứ hai từ năm 1214 đến năm 1259 thì hoàn thành. Bản đầu tiên bị hủy hoại do hỏa hoạn trong một cuộc tấn công của quân <a href="/wiki/M%C3%B4ng_C%E1%BB%95" title="Mông Cổ">Mông Cổ</a> vào năm 1232, còn bản thứ hai vẫn còn tồn tại đến ngày nay và được lưu giữ tại chùa <a href="/w/index.php?title=H%E1%BA%A3i_%E1%BA%A5n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hải ấn (trang không tồn tại)">Hải ấn</a>, tỉnh Khánh Thượng Nam (Kyŏngsangnam). Bản kinh <a href="/wiki/Tam_t%E1%BA%A1ng" title="Tam tạng">Tam tạng</a> này có chất lượng cao và được xem như là phiên bản chuẩn của kinh <a href="/wiki/Tam_t%E1%BA%A1ng" title="Tam tạng">Tam tạng</a> tại <a href="/wiki/%C4%90%C3%B4ng_%C3%81" title="Đông Á">Đông Á</a> trong gần 700 năm. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Xem_thêm"><span id="Xem_th.C3.AAm"></span>Xem thêm</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&veaction=edit&section=19" title="Sửa đổi phần “Xem thêm”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&action=edit&section=19" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Xem thêm"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Vua_Cao_Ly" title="Vua Cao Ly">Vua Cao Ly</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Chi%E1%BA%BFn_tranh_Cao_Ly_-_Khi%E1%BA%BFt_%C4%90an&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chiến tranh Cao Ly - Khiết Đan (trang không tồn tại)">Chiến tranh Cao Ly - Khiết Đan</a></li> <li><a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_M%C3%B4ng_C%E1%BB%95_-_Cao_Ly" class="mw-redirect" title="Chiến tranh Mông Cổ - Cao Ly">Mông Cổ xâm lăng Triều Tiên</a></li> <li><a href="/wiki/B%C3%A1t_v%E1%BA%A1n_%C4%91%E1%BA%A1i_t%E1%BA%A1ng_kinh" class="mw-redirect" title="Bát vạn đại tạng kinh">Bát vạn đại tạng kinh</a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%BD_Long_T%C6%B0%E1%BB%9Dng" title="Lý Long Tường">Lý Long Tường</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Chú_thích"><span id="Ch.C3.BA_th.C3.ADch"></span>Chú thích</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&veaction=edit&section=20" title="Sửa đổi phần “Chú thích”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&action=edit&section=20" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Chú thích"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71936381">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70981351">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về <i><b><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Goryeo_Dynasty?uselang=vi">Goryeo</a></b></i>.</div></div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71936381"><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70981351"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về <i><b><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Goryeo_celadon?uselang=vi">Cao Ly</a></b></i>.</div></div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71728118">.mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><b><a href="#cite_ref-1">^</a></b> <span class="reference-text">국방부 군사편찬연구소, 고려시대 군사 전략 (2006) (The Ministry of National Defense, Military Strategies in Goryeo)</span> </li> <li id="cite_note-2"><b><a href="#cite_ref-2">^</a></b> <span class="reference-text">국사편찬위원회, 고등학교국사교과서 p63(National Institute of Korean History, History for High School Students, p64)<a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.e-history.go.kr/book/index.htm">[1]</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20051224143706/http://www.e-history.go.kr/book/index.htm">Lưu trữ</a> 2005-12-24 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></span> </li> <li id="cite_note-3"><b><a href="#cite_ref-3">^</a></b> <span class="reference-text">Rossabi, M. Khubilai Khan: His Life and Times, p98</span> </li> <li id="cite_note-4"><b><a href="#cite_ref-4">^</a></b> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67233549">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output .citation q{quotes:"“""”""‘""’"}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFHsu2012" class="citation book cs1">Hsu, Cho-yun (2012). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=a2_GQpLPPl8C&pg=PA266"><i>China: A New Cultural History</i></a> (bằng tiếng Anh). Columbia University Press. tr. 266–267. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9780231528184" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9780231528184"><bdi>9780231528184</bdi></a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 12 tháng 4 năm 2019</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=China%3A+A+New+Cultural+History&rft.pages=266-267&rft.pub=Columbia+University+Press&rft.date=2012&rft.isbn=9780231528184&rft.aulast=Hsu&rft.aufirst=Cho-yun&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3Da2_GQpLPPl8C%26pg%3DPA266&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ACao+Ly" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEBielenstein2005184-5"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTEBielenstein2005184_5-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFBielenstein2005">Bielenstein 2005</a>, tr. 184.<span class="error harv-error" style="display: none; font-size:100%">Lỗi sfn: không có mục tiêu: CITEREFBielenstein2005 (<a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_Harv_v%C3%A0_Sfn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Lỗi bản mẫu Harv và Sfn (trang không tồn tại)">trợ giúp</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-6"><b><a href="#cite_ref-6">^</a></b> <span class="reference-text">Wood, Nigel. "Technological Parallels between Chinese Yue wares and Korean celadons." in Papers of the British Association for Korean Studies (BAKS Papers), vol 5. Gina Barnes and Beth McKillop, eds. London: British Association for Korean Studies, 1994; pp. 39-64.</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tham_khảo"><span id="Tham_kh.E1.BA.A3o"></span>Tham khảo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&veaction=edit&section=21" title="Sửa đổi phần “Tham khảo”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cao_Ly&action=edit&section=21" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tham khảo"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://tudienphathoc.com/">Tự điển Phật học trực tuyến</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100305181020/http://tudienphathoc.com/">Lưu trữ</a> 2010-03-05 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.buddhism-guide.com/buddhism">Buddhism Guide</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100309090538/http://pagesperso-orange.fr/dang.tk/langues/hanviet.htm">Từ điển Hán Việt Thiều Chửu chú thích</a></li></ul>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Lấy từ “<a dir="ltr" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Cao_Ly&oldid=71734652">https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Cao_Ly&oldid=71734652</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i" title="Đặc biệt:Thể loại">Thể loại</a>: <ul><li><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_Portal-inline_c%C3%B3_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8F_%C4%91%E1%BA%BFn_c%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Bản mẫu Portal-inline có liên kết đỏ đến cổng thông tin (trang không tồn tại)">Bản mẫu Portal-inline có liên kết đỏ đến cổng thông tin</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Cao_Ly" title="Thể loại:Cao Ly">Cao Ly</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Th%C3%A0nh_l%E1%BA%ADp_918&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Thành lập 918 (trang không tồn tại)">Thành lập 918</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Di%E1%BB%87t_vong_1392&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Diệt vong 1392 (trang không tồn tại)">Diệt vong 1392</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:C%E1%BB%B1u_qu%E1%BB%91c_gia_ch%C3%A2u_%C3%81" title="Thể loại:Cựu quốc gia châu Á">Cựu quốc gia châu Á</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ch%E1%BA%A5m_d%E1%BB%A9t_n%C4%83m_1392" title="Thể loại:Chấm dứt năm 1392">Chấm dứt năm 1392</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:C%E1%BB%B1u_qu%E1%BB%91c_gia_trong_l%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Thể loại:Cựu quốc gia trong lịch sử Triều Tiên">Cựu quốc gia trong lịch sử Triều Tiên</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:C%E1%BB%B1u_v%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c" title="Thể loại:Cựu vương quốc">Cựu vương quốc</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ch%E1%BA%BF_%C4%91%E1%BB%99_%C4%91%E1%BB%99c_t%C3%A0i_qu%C3%A2n_s%E1%BB%B1" title="Thể loại:Chế độ độc tài quân sự">Chế độ độc tài quân sự</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Thể loại ẩn: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_webarchive_d%C3%B9ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_wayback" title="Thể loại:Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback">Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ngu%E1%BB%93n_CS1_ti%E1%BA%BFng_Anh_(en)" title="Thể loại:Nguồn CS1 tiếng Anh (en)">Nguồn CS1 tiếng Anh (en)</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_kh%C3%B4ng_c%C3%B3_m%E1%BB%A5c_ti%C3%AAu_Harv_v%C3%A0_Sfn" title="Thể loại:Lỗi không có mục tiêu Harv và Sfn">Lỗi không có mục tiêu Harv và Sfn</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_thi%E1%BA%BFu_ch%C3%BA_th%C3%ADch_trong_b%C3%A0i" title="Thể loại:Trang thiếu chú thích trong bài">Trang thiếu chú thích trong bài</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_c%C3%B3_v%C4%83n_b%E1%BA%A3n_ti%E1%BA%BFng_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Thể loại:Bài viết có văn bản tiếng Triều Tiên">Bài viết có văn bản tiếng Triều Tiên</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_h%E1%BB%99p_th%C3%B4ng_tin_qu%E1%BB%91c_gia_c%C3%B3_c%C3%A1c_tham_s%E1%BB%91_kh%C3%B4ng_r%C3%B5" title="Thể loại:Trang sử dụng hộp thông tin quốc gia có các tham số không rõ">Trang sử dụng hộp thông tin quốc gia có các tham số không rõ</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_c%C3%B3_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_c%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin_tr%E1%BB%91ng" title="Thể loại:Trang có bản mẫu cổng thông tin trống">Trang có bản mẫu cổng thông tin trống</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_sfn_v%E1%BB%9Bi_tham_s%E1%BB%91_kh%C3%B4ng_r%C3%B5" title="Thể loại:Trang sử dụng bản mẫu sfn với tham số không rõ">Trang sử dụng bản mẫu sfn với tham số không rõ</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Trang này được sửa đổi lần cuối vào ngày 10 tháng 9 năm 2024, 18:41.</li> <li id="footer-info-copyright">Văn bản được phát hành theo <a href="/wiki/Wikipedia:Nguy%C3%AAn_v%C4%83n_Gi%E1%BA%A5y_ph%C3%A9p_Creative_Commons_Ghi_c%C3%B4ng%E2%80%93Chia_s%E1%BA%BB_t%C6%B0%C6%A1ng_t%E1%BB%B1_phi%C3%AAn_b%E1%BA%A3n_4.0_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Wikipedia:Nguyên văn Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự phiên bản 4.0 Quốc tế">Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự</a>; có thể áp dụng điều khoản bổ sung. Với việc sử dụng trang web này, bạn chấp nhận <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/vi">Điều khoản Sử dụng</a> và <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/vi">Quy định quyền riêng tư</a>. Wikipedia® là thương hiệu đã đăng ký của <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, một tổ chức phi lợi nhuận.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Quy định quyền riêng tư</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u">Giới thiệu Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Ph%E1%BB%A7_nh%E1%BA%ADn_chung">Lời phủ nhận</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Bộ Quy tắc Ứng xử Chung</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Lập trình viên</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/vi.wikipedia.org">Thống kê</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Tuyên bố về cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//vi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Cao_Ly&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Phiên bản di động</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-pdn6j","wgBackendResponseTime":171,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.789","walltime":"0.943","ppvisitednodes":{"value":5792,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":103569,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":10644,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":18,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":6,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":9135,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 783.290 1 -total"," 53.92% 422.370 7 Bản_mẫu:Hộp_thông_tin"," 50.17% 392.998 1 Bản_mẫu:Infobox_Former_Country"," 18.40% 144.150 1 Bản_mẫu:Hộp_thông_tin/Định_dạng_đầu"," 17.14% 134.293 10 Bản_mẫu:Lang"," 13.76% 107.816 1 Bản_mẫu:Tham_khảo"," 12.76% 99.923 1 Bản_mẫu:ISO_3166_code"," 10.63% 83.298 1 Bản_mẫu:Chú_thích_sách"," 8.84% 69.224 2 Bản_mẫu:Thể_loại_Commons"," 7.15% 56.041 1 Bản_mẫu:Tên_Triều_Tiên"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.439","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":15101714,"limit":52428800},"limitreport-logs":"table#1 {\n}\nanchor_id_list = table#1 {\n [\"CITEREFHsu2012\"] = 1,\n}\ntemplate_list = table#1 {\n [\"Chính\"] = 7,\n [\"Chú thích sách\"] = 1,\n [\"Chú thích trong bài\"] = 1,\n [\"Cquote\"] = 1,\n [\"Dablink\"] = 1,\n [\"IPA-ko\"] = 1,\n [\"Infobox Former Country\"] = 1,\n [\"Korean\"] = 1,\n [\"Lang\"] = 6,\n [\"Linktext\"] = 2,\n [\"Lịch sử Triều Tiên\"] = 1,\n [\"Sfn\"] = 1,\n [\"Tham khảo\"] = 1,\n [\"Thể loại Commons\"] = 2,\n [\"Tên Triều Tiên\"] = 1,\n [\"Webarchive\"] = 2,\n}\narticle_whitelist = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.codfw.main-849f99967d-svt9k","timestamp":"20241124043826","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Cao Ly","url":"https:\/\/vi.wikipedia.org\/wiki\/Cao_Ly","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q28208","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q28208","author":{"@type":"Organization","name":"Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00f3ng g\u00f3p v\u00e0o c\u00e1c d\u1ef1 \u00e1n Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Qu\u1ef9 Wikimedia","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2007-11-26T14:45:32Z","dateModified":"2024-09-10T18:41:12Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/5\/54\/Royal_flag_of_Goryeo_%28Bong-gi%29.svg","headline":"V\u01b0\u01a1ng qu\u1ed1c c\u00f3 ch\u1ee7 quy\u1ec1n \u1edf b\u00e1n \u0111\u1ea3o Tri\u1ec1u Ti\u00ean \u0111\u01b0\u1ee3c th\u00e0nh l\u1eadp v\u00e0o n\u0103m 918."}</script> </body> </html>