CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Tibet (gebied) - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"11c6658b-3017-4652-83b1-57c77dc89fea","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Tibet_(gebied)","wgTitle":"Tibet (gebied)","wgCurRevisionId":68278606,"wgRevisionId":68278606,"wgArticleId":665185,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Onbereikbare externe link","Tibet","Streek in China"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Tibet_(gebied)","wgRelevantArticleId":665185,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault": true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":60000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q17252","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready" ,"user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming" ,"ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7d/Tibetan_Autonomous_Areas_Map.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="752"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Tibetan_Autonomous_Areas_Map.png/800px-Tibetan_Autonomous_Areas_Map.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="501"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Tibetan_Autonomous_Areas_Map.png/640px-Tibetan_Autonomous_Areas_Map.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="401"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Tibet (gebied) - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Tibet_(gebied)"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Tibet_(gebied)"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Tibet_gebied rootpage-Tibet_gebied skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/25_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Tibet+%28gebied%29" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Tibet+%28gebied%29" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Tibet+%28gebied%29" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Tibet+%28gebied%29" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Geografie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Geografie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Geografie</span> </div> </a> <ul id="toc-Geografie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Naam" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Naam"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Naam</span> </div> </a> <ul id="toc-Naam-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bevolking" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bevolking"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Bevolking</span> </div> </a> <ul id="toc-Bevolking-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Religie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Religie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Religie</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Religie-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Religie-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Religie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Nameless_religion" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nameless_religion"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span><i>Nameless religion</i></span> </div> </a> <ul id="toc-Nameless_religion-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bön" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bön"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Bön</span> </div> </a> <ul id="toc-Bön-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tibetaans_boeddhisme" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tibetaans_boeddhisme"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Tibetaans boeddhisme</span> </div> </a> <ul id="toc-Tibetaans_boeddhisme-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Geschiedenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Geschiedenis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Geschiedenis</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Geschiedenis-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Geschiedenis-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Geschiedenis-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Koningen_en_intrede_boeddhisme_(1e_millennium)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Koningen_en_intrede_boeddhisme_(1e_millennium)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Koningen en intrede boeddhisme (1e millennium)</span> </div> </a> <ul id="toc-Koningen_en_intrede_boeddhisme_(1e_millennium)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lokale_heersers,_gevolgd_door_Mongoolse_tijd" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lokale_heersers,_gevolgd_door_Mongoolse_tijd"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Lokale heersers, gevolgd door Mongoolse tijd</span> </div> </a> <ul id="toc-Lokale_heersers,_gevolgd_door_Mongoolse_tijd-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dalai_Lama's,_onafhankelijkheid_afwisselend_met_soevereiniteit_van_de_Mantsjoes_(1640-1911)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dalai_Lama's,_onafhankelijkheid_afwisselend_met_soevereiniteit_van_de_Mantsjoes_(1640-1911)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Dalai Lama's, onafhankelijkheid afwisselend met soevereiniteit van de Mantsjoes (1640-1911)</span> </div> </a> <ul id="toc-Dalai_Lama's,_onafhankelijkheid_afwisselend_met_soevereiniteit_van_de_Mantsjoes_(1640-1911)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Periode_van_onafhankelijkheid_(1912-1951)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Periode_van_onafhankelijkheid_(1912-1951)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.4</span> <span>Periode van onafhankelijkheid (1912-1951)</span> </div> </a> <ul id="toc-Periode_van_onafhankelijkheid_(1912-1951)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Tibet_sinds_1950" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Tibet_sinds_1950"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Tibet sinds 1950</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Tibet_sinds_1950-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Tibet sinds 1950-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Tibet_sinds_1950-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Invasie_van_1950-51_en_de_volksopstand_in_1959" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Invasie_van_1950-51_en_de_volksopstand_in_1959"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Invasie van 1950-51 en de volksopstand in 1959</span> </div> </a> <ul id="toc-Invasie_van_1950-51_en_de_volksopstand_in_1959-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Culturele_Revolutie,_gevolgd_door_ontspanning" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Culturele_Revolutie,_gevolgd_door_ontspanning"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Culturele Revolutie, gevolgd door ontspanning</span> </div> </a> <ul id="toc-Culturele_Revolutie,_gevolgd_door_ontspanning-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Opstanden_van_1987-1993_en_2008" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Opstanden_van_1987-1993_en_2008"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.3</span> <span>Opstanden van 1987-1993 en 2008</span> </div> </a> <ul id="toc-Opstanden_van_1987-1993_en_2008-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Mensenrechten_in_Tibet,_voor_en_na_de_invasie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Mensenrechten_in_Tibet,_voor_en_na_de_invasie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Mensenrechten in Tibet, voor en na de invasie</span> </div> </a> <ul id="toc-Mensenrechten_in_Tibet,_voor_en_na_de_invasie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Status_van_Tibet" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Status_van_Tibet"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Status van Tibet</span> </div> </a> <ul id="toc-Status_van_Tibet-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tibetaanse_diaspora" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Tibetaanse_diaspora"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Tibetaanse diaspora</span> </div> </a> <ul id="toc-Tibetaanse_diaspora-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tibetaanse_cultuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Tibetaanse_cultuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Tibetaanse cultuur</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Tibetaanse_cultuur-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Tibetaanse cultuur-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Tibetaanse_cultuur-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Architectuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Architectuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1</span> <span>Architectuur</span> </div> </a> <ul id="toc-Architectuur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kunst" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kunst"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.2</span> <span>Kunst</span> </div> </a> <ul id="toc-Kunst-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Muziek" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Muziek"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.3</span> <span>Muziek</span> </div> </a> <ul id="toc-Muziek-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Podiumkunsten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Podiumkunsten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.4</span> <span>Podiumkunsten</span> </div> </a> <ul id="toc-Podiumkunsten-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Film" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Film"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.5</span> <span>Film</span> </div> </a> <ul id="toc-Film-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kleding" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kleding"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.6</span> <span>Kleding</span> </div> </a> <ul id="toc-Kleding-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Keuken" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Keuken"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.7</span> <span>Keuken</span> </div> </a> <ul id="toc-Keuken-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Literatuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Literatuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.8</span> <span>Literatuur</span> </div> </a> <ul id="toc-Literatuur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kalender" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kalender"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.9</span> <span>Kalender</span> </div> </a> <ul id="toc-Kalender-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Festivals" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Festivals"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.10</span> <span>Festivals</span> </div> </a> <ul id="toc-Festivals-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sport" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sport"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.11</span> <span>Sport</span> </div> </a> <ul id="toc-Sport-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Economie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Economie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Economie</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Economie-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Economie-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Economie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Landbouw_en_veeteelt" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Landbouw_en_veeteelt"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.1</span> <span>Landbouw en veeteelt</span> </div> </a> <ul id="toc-Landbouw_en_veeteelt-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Handel" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Handel"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.2</span> <span>Handel</span> </div> </a> <ul id="toc-Handel-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Valuta,_zegels_en_postzegels" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Valuta,_zegels_en_postzegels"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.3</span> <span>Valuta, zegels en postzegels</span> </div> </a> <ul id="toc-Valuta,_zegels_en_postzegels-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Twee_grote_hervormingen_sinds_1950" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Twee_grote_hervormingen_sinds_1950"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.4</span> <span>Twee grote hervormingen sinds 1950</span> </div> </a> <ul id="toc-Twee_grote_hervormingen_sinds_1950-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sinificatie_van_Tibet" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sinificatie_van_Tibet"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.5</span> <span>Sinificatie van Tibet</span> </div> </a> <ul id="toc-Sinificatie_van_Tibet-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Toerisme" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Toerisme"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Toerisme</span> </div> </a> <ul id="toc-Toerisme-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Tibet (gebied)</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 142 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-142" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">142 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Tibet" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Zwitserduits" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Tibet" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Zwitserduits" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%B2%E1%89%A4%E1%89%B5" title="ቲቤት – Amhaars" lang="am" hreflang="am" data-title="ቲቤት" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Amhaars" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Aragonees" lang="an" hreflang="an" data-title="Tibet" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Aragonees" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Oudengels" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Tibet" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Oudengels" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A8%D8%AA" title="التبت – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="التبت" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%8A%D8%A8%D9%8A%D8%AA" title="تيبيت – Egyptisch Arabisch" lang="arz" hreflang="arz" data-title="تيبيت" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptisch Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/T%C3%ADbet" title="Tíbet – Asturisch" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Tíbet" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturisch" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%AC%E0%A5%8D%E0%A4%AC%E0%A4%A4" title="तिब्बत – Awadhi" lang="awa" hreflang="awa" data-title="तिब्बत" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="Awadhi" class="interlanguage-link-target"><span>अवधी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Azerbeidzjaans" lang="az" hreflang="az" data-title="Tibet" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbeidzjaans" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Tib%C3%A9t" title="Tibét – Balinees" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Tibét" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="Balinees" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/T%C4%97bets" title="Tėbets – Samogitisch" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Tėbets" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitisch" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Tibet" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%8B%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Тыбет – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="Тыбет" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%8B%D0%B1%D1%8D%D1%82" title="Тыбэт – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Тыбэт" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Тибет – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Тибет" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%AC%E0%A5%8D%E0%A4%AC%E0%A4%A4" title="तिब्बत – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="तिब्बत" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%A4" title="তিব্বত – Bengaals" lang="bn" hreflang="bn" data-title="তিব্বত" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bengaals" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%96%E0%BD%BC%E0%BD%91%E0%BC%8B%E0%BD%A1%E0%BD%B4%E0%BD%A3%E0%BC%8D" title="བོད་ཡུལ། – Tibetaans" lang="bo" hreflang="bo" data-title="བོད་ཡུལ།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="Tibetaans" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Bretons" lang="br" hreflang="br" data-title="Tibet" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Bretons" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Bosnisch" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Tibet" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Bosnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D2%AF%D0%B1%D1%8D%D0%B4" title="Түбэд – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Түбэд" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Tibet" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/C%C3%A2ung-k%E1%B9%B3%CC%86" title="Câung-kṳ̆ – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Câung-kṳ̆" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Тибет – Tsjetsjeens" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Тибет" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="Tsjetsjeens" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%AA" title="تبت – Soranî" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="تبت" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Soranî" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Tibet" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Тибет – Tsjoevasjisch" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Тибет" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tsjoevasjisch" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Welsh" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Tibet" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Welsh" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Tibet" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="goed artikel"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Tibet" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Tibet" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dz badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://dz.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%96%E0%BD%BC%E0%BD%91" title="བོད – Dzongkha" lang="dz" hreflang="dz" data-title="བོད" data-language-autonym="ཇོང་ཁ" data-language-local-name="Dzongkha" class="interlanguage-link-target"><span>ཇོང་ཁ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%98%CE%B9%CE%B2%CE%AD%CF%84" title="Θιβέτ – Grieks" lang="el" hreflang="el" data-title="Θιβέτ" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Grieks" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Tibet" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/T%C3%ADbet" title="Tíbet – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Tíbet" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Tiibet" title="Tiibet – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="Tiibet" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Tibet" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%AA" title="تبت – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="تبت" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="aanbevolen artikel"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Tiibet" title="Tiibet – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Tiibet" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Tiibet" title="Tiibet – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Tiibet" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Faeröers" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Tibet" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="Faeröers" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Tibet" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Tiibet" title="Tiibet – Noord-Fries" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Tiibet" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Noord-Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Fries" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Tibet" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_Tib%C3%A9id" title="An Tibéid – Iers" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An Tibéid" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Iers" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Schots-Gaelisch" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Tibet" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Schots-Gaelisch" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/T%C3%ADbet" title="Tíbet – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Tíbet" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%A4%E0%AA%BF%E0%AA%AC%E0%AB%87%E0%AA%9F" title="તિબેટ – Gujarati" lang="gu" hreflang="gu" data-title="તિબેટ" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="Gujarati" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-haw mw-list-item"><a href="https://haw.wikipedia.org/wiki/Kipeka" title="Kipeka – Hawaïaans" lang="haw" hreflang="haw" data-title="Kipeka" data-language-autonym="Hawaiʻi" data-language-local-name="Hawaïaans" class="interlanguage-link-target"><span>Hawaiʻi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%98%D7%99%D7%91%D7%98" title="טיבט – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="טיבט" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%AC%E0%A5%8D%E0%A4%AC%E0%A4%A4" title="तिब्बत – Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="तिब्बत" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Fijisch Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Tibet" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fijisch Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Kroatisch" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Tibet" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Haïtiaans Creools" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Tibet" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Haïtiaans Creools" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Tibet" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8F%D5%AB%D5%A2%D5%A5%D5%A9" title="Տիբեթ – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Տիբեթ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Tibet" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="Tibet" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Tibet" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="Interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Iloko" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Tibet" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="Iloko" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Tibet" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Tibet" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%81%E3%83%99%E3%83%83%E3%83%88" title="チベット – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="チベット" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/tibet" title="tibet – Lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="tibet" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="Lojban" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Javaans" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Tibet" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Javaans" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A2%E1%83%98%E1%83%91%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%98" title="ტიბეტი – Georgisch" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ტიბეტი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Georgisch" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Karakalpaks" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Tibet" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Karakalpaks" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Tib%C9%9Btii" title="Tibɛtii – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Tibɛtii" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Тибет – Kazachs" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Тибет" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kazachs" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%91%E1%9E%B8%E1%9E%94%E1%9F%81" title="ទីបេ – Khmer" lang="km" hreflang="km" data-title="ទីបេ" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="Khmer" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%9F%E0%B2%BF%E0%B2%AC%E0%B3%86%E0%B2%9F%E0%B3%8D" title="ಟಿಬೆಟ್ – Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಟಿಬೆಟ್" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%8B%B0%EB%B2%A0%ED%8A%B8" title="티베트 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="티베트" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%90%D8%A8%D8%AA" title="تِبت – Kasjmiri" lang="ks" hreflang="ks" data-title="تِبت" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="Kasjmiri" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/T%C3%AEbet" title="Tîbet – Koerdisch" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Tîbet" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Koerdisch" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Тибет – Kirgizisch" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Тибет" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Kirgizisch" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Tibetum" title="Tibetum – Latijn" lang="la" hreflang="la" data-title="Tibetum" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latijn" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Tibet" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Ligurisch" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Tibet" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Ligurisch" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%95%E0%BA%B5%E0%BB%80%E0%BA%9A%E0%BA%94" title="ຕີເບດ – Laotiaans" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ຕີເບດ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="Laotiaans" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Tibetas" title="Tibetas – Litouws" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Tibetas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litouws" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Tibeta" title="Tibeta – Lets" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Tibeta" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Lets" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%AC%E0%A5%8D%E0%A4%AC%E0%A4%A4" title="तिब्बत – Maithili" lang="mai" hreflang="mai" data-title="तिब्बत" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="Maithili" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Malagassisch" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Tibet" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Malagassisch" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Тибет – Macedonisch" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Тибет" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Macedonisch" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AC%E0%B5%86%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D" title="തിബെത്ത് – Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="തിബെത്ത്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D3%A9%D0%B2%D3%A9%D0%B4" title="Төвөд – Mongools" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Төвөд" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Mongools" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%9F" title="तिबेट – Marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="तिबेट" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Maleis" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Tibet" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Maleis" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%90%E1%80%AD%E1%80%97%E1%80%80%E1%80%BA" title="တိဗက် – Birmaans" lang="my" hreflang="my" data-title="တိဗက်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Birmaans" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%AA" title="تبت – Mazanderani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="تبت" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Mazanderani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%AC%E0%A5%8D%E0%A4%AC%E0%A4%A4" title="तिब्बत – Nepalees" lang="ne" hreflang="ne" data-title="तिब्बत" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Nepalees" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Noors - Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Tibet" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Noors - Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Tibet" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Occitaans" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Tibet" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Occitaans" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Тибет – Ossetisch" lang="os" hreflang="os" data-title="Тибет" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="Ossetisch" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%A4%E0%A8%BF%E0%A9%B1%E0%A8%AC%E0%A8%A4" title="ਤਿੱਬਤ – Punjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਤਿੱਬਤ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Pampanga" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Tibet" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="Pampanga" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Tybet_(region)" title="Tybet (region) – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Tybet (region)" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/T%C3%ACbet" title="Tìbet – Piëmontees" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Tìbet" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piëmontees" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%AA" title="تبت – Pasjtoe" lang="ps" hreflang="ps" data-title="تبت" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Pasjtoe" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Tibete" title="Tibete – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Tibete" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Tibet" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Reto-Romaans" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Tibet" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="Reto-Romaans" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Tibet" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Тибет – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Тибет" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%96%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Тібет – Roetheens" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Тібет" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Roetheens" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Tibeti" title="Tibeti – Kinyarwanda" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Tibeti" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="Kinyarwanda" class="interlanguage-link-target"><span>Ikinyarwanda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%B1%D0%B8%D1%8D%D1%82" title="Тибиэт – Jakoets" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Тибиэт" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Jakoets" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%9B%E1%B1%A4%E1%B1%B5%E1%B1%B5%E1%B1%9A%E1%B1%9B" title="ᱛᱤᱵᱵᱚᱛ – Santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱛᱤᱵᱵᱚᱛ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="Santali" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Sardijns" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Tibet" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="Sardijns" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Siciliaans" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Tibet" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Siciliaans" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%AA" title="تبت – Sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="تبت" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Noord-Samisch" lang="se" hreflang="se" data-title="Tibet" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="Noord-Samisch" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Servo-Kroatisch" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Tibet" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Servo-Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%A7%E0%B7%92%E0%B6%B6%E0%B7%99%E0%B6%A7%E0%B7%8A" title="ටිබෙට් – Singalees" lang="si" hreflang="si" data-title="ටිබෙට්" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Singalees" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Tibet_(historick%C3%A9_%C3%BAzemie)" title="Tibet (historické územie) – Slowaaks" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Tibet (historické územie)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slowaaks" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Sloveens" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Tibet" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Sloveens" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Somalisch" lang="so" hreflang="so" data-title="Tibet" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="Somalisch" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Тибет – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Тибет" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Tibet" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Tibet" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A4%E0%AE%BF%E0%AE%AA%E0%AF%86%E0%AE%A4%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AF%81" title="திபெத்து – Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="திபெத்து" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%AC%E0%B1%86%E0%B0%9F%E0%B1%8D" title="టిబెట్ – Telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="టిబెట్" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%97%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%9A%E0%B8%95" title="ทิเบต – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="ทิเบต" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Tibet" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Tibet" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="Talysh" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Tibet" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Тибет – Tataars" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Тибет" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tataars" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D3%A9%D0%B2%D2%AF%D1%82" title="Төвүт – Toevaans" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Төвүт" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="Toevaans" class="interlanguage-link-target"><span>Тыва дыл</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Тибет – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Тибет" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%AA" title="تبت – Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="تبت" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng" title="Tây Tạng – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Tây Tạng" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Tibet" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%97%8F%E5%8C%BA" title="藏区 – Wuyu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="藏区" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wuyu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xal mw-list-item"><a href="https://xal.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D3%A9%D0%B2%D0%B4" title="Төвд – Kalmuks" lang="xal" hreflang="xal" data-title="Төвд" data-language-autonym="Хальмг" data-language-local-name="Kalmuks" class="interlanguage-link-target"><span>Хальмг</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A2%E1%83%98%E1%83%91%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%98" title="ტიბეტი – Mingreels" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ტიბეტი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingreels" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Tibet" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="Yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%97%8F%E5%8C%BA" title="藏区 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="藏区" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E8%A5%BF%E8%97%8F" title="西藏 – Klassiek Chinees" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="西藏" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Klassiek Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Se-ch%C5%8Dng" title="Se-chōng – Minnanyu" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Se-chōng" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnanyu" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%97%8F%E5%8D%80" title="藏區 – Kantonees" lang="yue" hreflang="yue" data-title="藏區" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonees" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q17252#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Tibet_(gebied)" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Tibet_(gebied)" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Tibet_(gebied)"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Tibet_(gebied)"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Tibet_(gebied)" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Tibet_(gebied)" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&oldid=68278606" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Tibet_%28gebied%29&id=68278606&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FTibet_%28gebied%29"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FTibet_%28gebied%29"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Tibet+%28gebied%29"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Tibet_%28gebied%29&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/%E0%BD%96%E0%BD%BC%E0%BD%91%E0%BC%8B" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q17252" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><table class="infobox" cellpadding="1" cellspacing="1"> <tbody><tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#ffeec2; color:inherit; text-align:center; font-size:120%;" colspan="3">Tibet </th></tr> <tr> <td style="text-align:center; padding:0;" colspan="3"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Tibetan_Autonomous_Areas_Map.png" class="mw-file-description"><img alt="De oranje lijn is de grens van het historische Tibet." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Tibetan_Autonomous_Areas_Map.png/266px-Tibetan_Autonomous_Areas_Map.png" decoding="async" width="266" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Tibetan_Autonomous_Areas_Map.png/399px-Tibetan_Autonomous_Areas_Map.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Tibetan_Autonomous_Areas_Map.png/532px-Tibetan_Autonomous_Areas_Map.png 2x" data-file-width="970" data-file-height="608" /></a></span> </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;" colspan="3"><div style="font-size:90%">De oranje lijn is de grens van het historische Tibet.</div> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Tibetaans_schrift" title="Tibetaans schrift">Tibetaans</a> </th> <td colspan="2">བོད་ </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Wylie_(romanisatie)" title="Wylie (romanisatie)">Wylie</a> </th> <td colspan="2">bod </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Traditionele_Chinese_karakters" title="Traditionele Chinese karakters">Traditioneel Chinees</a> </th> <td colspan="2">西藏 </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Vereenvoudigde_Chinese_karakters" title="Vereenvoudigde Chinese karakters">Vereenvoudigd Chinees</a> </th> <td colspan="2">西藏 </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Hanyu_pinyin" title="Hanyu pinyin">Hanyu pinyin</a> </th> <td colspan="2">Xīzàng </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Mongools" title="Mongools">Mongools</a> </th> <td colspan="2">Төвд </td></tr> <tr> <td class="infobox-kop notheme center" style="background-color:#ffeec2; color:inherit;" colspan="3"> <table cellspacing="0" cellpadding="0"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle;"><b>Portaal</b>  <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Portal.svg" class="mw-file-description" title="Portaalicoon"><img alt="Portaalicoon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" width="22" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="32" /></a></span>   </td> <td class="ta-left"><b><a href="/wiki/Portaal:Tibet" title="Portaal:Tibet">Tibet</a> </b> </td></tr></tbody></table> </td></tr> </tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Below_Chagpori_-_1993_lo-res.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Below_Chagpori_-_1993_lo-res.jpg/260px-Below_Chagpori_-_1993_lo-res.jpg" decoding="async" width="260" height="164" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Below_Chagpori_-_1993_lo-res.jpg/390px-Below_Chagpori_-_1993_lo-res.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Below_Chagpori_-_1993_lo-res.jpg/520px-Below_Chagpori_-_1993_lo-res.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="647" /></a><figcaption>Beneden de berg <a href="/wiki/Chogpori" title="Chogpori">Chogpori</a>, <a href="/wiki/Lhasa" title="Lhasa">Lhasa</a></figcaption></figure> <p><b>Tibet</b> (<a href="/wiki/Tibetaans" title="Tibetaans">Tibetaans</a>: བོད་, <i>Bod</i>; <a href="/wiki/Mandarijn_(taal)" title="Mandarijn (taal)">Chinees</a>: 西藏, <a href="/wiki/Hanyu_pinyin" title="Hanyu pinyin">pinyin</a>: <i>Xīzàng</i>) is een geografisch gebied op het <a href="/wiki/Tibetaans_Hoogland" title="Tibetaans Hoogland">Tibetaans Hoogland</a>. Het wordt voornamelijk bewoond door de <a href="/wiki/Tibetanen" title="Tibetanen">Tibetanen</a>, een volk met een eigen taal, het <a href="/wiki/Tibetaans" title="Tibetaans">Tibetaans</a>, en een eigen <a href="/wiki/Tibetaanse_cultuur" title="Tibetaanse cultuur">Tibetaanse cultuur</a>. Tibetanen behoren voornamelijk tot twee religies: de <a href="/wiki/B%C3%B6n" title="Bön">bön</a> en het <a href="/wiki/Tibetaans_boeddhisme" title="Tibetaans boeddhisme">Tibetaans boeddhisme</a>. China ziet Tibetanen als een <a href="/wiki/Offici%C3%ABle_etnische_groepen_van_de_Volksrepubliek_China" title="Officiële etnische groepen van de Volksrepubliek China">etnische minderheid in de Chinese Volksrepubliek</a>. </p><p>Na de <a href="/wiki/Xinhairevolutie" title="Xinhairevolutie">Xinhairevolutie</a> en de stichting van de <a href="/wiki/Republiek_China_(1912-1928)" class="mw-redirect" title="Republiek China (1912-1928)">Republiek China</a> verklaarde Tibet zich in 1912 onafhankelijk van China. Het gebied van het de facto onafhankelijke Tibet was in geografisch opzicht vrijwel identiek aan het gebied van de huidige <a href="/wiki/Tibetaanse_Autonome_Regio" title="Tibetaanse Autonome Regio">Tibetaanse Autonome Regio</a>, maar bevatte ook het gebied Kham and Amdo. Het gehele gebied bleef <a href="/wiki/De_facto" title="De facto">de facto</a> onafhankelijk voor 38 jaar tot de <a href="/wiki/Invasie_van_Tibet" title="Invasie van Tibet">invasie van Tibet</a> van 1950-51 door het Volksbevrijdingsleger, waarna het opnieuw deel van China werd. </p><p>Tibet is in politieke en bestuurlijke zin een autonome regio van China. Het Tibetaanse cultuurgebied omvat ook delen van de <a href="/wiki/Provincies_van_China" title="Provincies van China">provincies</a> <a href="/wiki/Sichuan" title="Sichuan">Sichuan</a> en <a href="/wiki/Qinghai" title="Qinghai">Qinghai</a>. Daartoe behoren ook <a href="/wiki/Ladakh" title="Ladakh">Ladakh</a> en <a href="/wiki/Sikkim" title="Sikkim">Sikkim</a> in <a href="/wiki/India" title="India">India</a>, <a href="/wiki/Bhutan" title="Bhutan">Bhutan</a> en sommige delen van <a href="/wiki/Nepal" title="Nepal">Nepal</a>. </p><p>De Tibetaanse Autonome Regio grenst in het zuiden en westen aan Nepal, Bhutan, <a href="/wiki/Myanmar" title="Myanmar">Birma</a> en de <a href="/wiki/Lijst_van_staten_en_territoria_van_India" title="Lijst van staten en territoria van India">Indiase deelstaten</a> <a href="/wiki/Jammu_en_Kasjmir_(staat)" title="Jammu en Kasjmir (staat)">Jammu en Kasjmir</a> en <a href="/wiki/Himachal_Pradesh" title="Himachal Pradesh">Himachal Pradesh</a>, <a href="/wiki/Sikkim" title="Sikkim">Sikkim</a>, <a href="/wiki/Arunachal_Pradesh" title="Arunachal Pradesh">Arunachal Pradesh</a>. Van noord naar oost grenst het aan de provincies <a href="/wiki/Xinjiang" title="Xinjiang">Xinjiang</a> (<a href="/wiki/Turkestan" title="Turkestan">Turkestan</a>), <a href="/wiki/Gansu" title="Gansu">Gansu</a>, <a href="/wiki/Sichuan" title="Sichuan">Sichuan</a> en <a href="/wiki/Yunnan" title="Yunnan">Yunnan</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geografie">Geografie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Geografie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Geografie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Tibet_satelliet.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Tibet_satelliet.jpg/260px-Tibet_satelliet.jpg" decoding="async" width="260" height="202" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Tibet_satelliet.jpg/390px-Tibet_satelliet.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Tibet_satelliet.jpg/520px-Tibet_satelliet.jpg 2x" data-file-width="3600" data-file-height="2800" /></a><figcaption>Satellietfoto Tibet</figcaption></figure> <p>Tibet is zeer hooggelegen: het zuiden van Tibet ligt in de <a href="/wiki/Himalaya" title="Himalaya">Himalaya</a>, de rest in het <a href="/wiki/Tibetaans_Hoogland" title="Tibetaans Hoogland">Tibetaans Hoogland</a>. Het wordt traditioneel opgedeeld in de regio’s <a href="/wiki/Kham" title="Kham">Kham</a> (oosten), <a href="/wiki/Amdo_(provincie)" class="mw-redirect" title="Amdo (provincie)">Amdo</a> (noorden), <a href="/wiki/U_(Tibet)" title="U (Tibet)">U</a> (centraal), <a href="/wiki/Ngari" title="Ngari">Ngari</a> (westen) en <a href="/wiki/Tsang" title="Tsang">Tsang</a> (zuiden). De laatste drie worden ook wel aangeduid als <a href="/wiki/U-Tsang" title="U-Tsang">U-Tsang</a> of Centraal Tibet en vormen ongeveer de grenzen van de huidige <a href="/wiki/Tibetaanse_Autonome_Regio" title="Tibetaanse Autonome Regio">Tibetaanse Autonome Regio</a>. Hiervan is <a href="/wiki/Lhasa" title="Lhasa">Lhasa</a> de hoofdstad. Andere steden zijn <a href="/wiki/Shigatse_(stad)" title="Shigatse (stad)">Shigatse</a>, <a href="/wiki/Chamdo_(stad)" title="Chamdo (stad)">Chamdo</a> en <a href="/wiki/Nagchu_(plaats)" title="Nagchu (plaats)">Nagchu</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Naam">Naam</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Naam" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Naam"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De naam Tibet is een <a href="/wiki/Leenwoord" title="Leenwoord">leenwoord</a> van het <i>Tubbat</i>, zoals vroege Arabische geschiedschrijvers het oude koninkrijk noemden. In de Orkhon-inscripties (voorloper van het <a href="/wiki/Turks" title="Turks">Turks</a>) uit de achtste eeuw na Christus sprak men van <i>Tüpüt</i>. </p><p>Hoewel <a href="/wiki/Etymologie" title="Etymologie">etymologen</a> het in het algemeen eens zijn over de Arabische herkomst van de naam in <a href="/wiki/Indo-Europese_talen" title="Indo-Europese talen">Europese talen</a>, zijn ze het niet eens over de oorspronkelijke herkomst van het woord. Sommigen verwijzen naar het Tibetaanse woord <i>tö-bhöt</i> dat <i>Boven Tibet</i> betekent, anderen verwijzen naar het <a href="/wiki/Turkse_talen" title="Turkse talen">Turkse</a> <i>Töbäd</i>, waarvan het meervoud <i>töbän</i> de <i>hoogten</i> betekent. Nog weer anderen verwijzen naar het Chinese <i>Tǔbō</i> of <i>Tǔfān</i>, het koninkrijk van de <a href="/wiki/Yarlung-dynastie" class="mw-redirect" title="Yarlung-dynastie">Yarlung-dynastie</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bevolking">Bevolking</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Bevolking" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Bevolking"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Brahmaputra11.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Brahmaputra11.JPG/260px-Brahmaputra11.JPG" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Brahmaputra11.JPG/390px-Brahmaputra11.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Brahmaputra11.JPG/520px-Brahmaputra11.JPG 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption>Tibetaanse vrouwen</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Women_in_Lhasa.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Women_in_Lhasa.jpg/260px-Women_in_Lhasa.jpg" decoding="async" width="260" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Women_in_Lhasa.jpg/390px-Women_in_Lhasa.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Women_in_Lhasa.jpg/520px-Women_in_Lhasa.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="533" /></a><figcaption>Tibetanen in Lhasa</figcaption></figure> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Bevolking_van_Tibet" title="Bevolking van Tibet">Bevolking van Tibet</a> en <a href="/wiki/Tibetanen" title="Tibetanen">Tibetanen</a> voor de hoofdartikelen over dit onderwerp.</i></div> <p>Er woonden in 2014 ongeveer 5,8 miljoen Tibetanen in China, een vervijfvoudiging ten opzichte van 1950. De Chinese <a href="/wiki/Eenkindpolitiek" title="Eenkindpolitiek">eenkindpolitiek</a> was niet van toepassing op etnische minderheden, waaronder Tibetanen. Ongeveer 50% van de Tibetanen wonen in de <a href="/wiki/Tibetaanse_Autonome_Regio" title="Tibetaanse Autonome Regio">Tibetaanse Autonome Regio</a>. De overige 50% woont in de gebieden ten oosten daarvan en die worden aangeduid met de historische namen <a href="/wiki/Amdo_(provincie)" class="mw-redirect" title="Amdo (provincie)">Amdo</a> en <a href="/wiki/Kham" title="Kham">Kham</a>. Deze verdeling is globaal dezelfde als die al eind achttiende eeuw bestond. Buiten de <a href="/wiki/Volksrepubliek_China" title="Volksrepubliek China">Volksrepubliek China</a> leven naar schatting 120.000 Tibetanen verspreid over de wereld. Met name na het neerslaan van de opstand van 1959 is er sprake van een omvangrijke <a href="/wiki/Tibetaanse_diaspora" title="Tibetaanse diaspora">Tibetaanse diaspora</a>. </p><p>Minderheden zijn <a href="/w/index.php?title=Lhoba&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lhoba (de pagina bestaat niet)">Lhoba</a> en <a href="/wiki/Monpa" title="Monpa">Monpa</a> in het zuidoosten en de <a href="/wiki/Hui_(volk)" title="Hui (volk)">Hui</a> <a href="/wiki/Moslim" title="Moslim">moslims</a>, die in de loop der tijd zich als handelaren in Tibet vestigden, net als ze in China deden. Tibetanen zijn ook nauw verwant aan de <a href="/wiki/Qiang" title="Qiang">Qiang</a> in Sichuan, de <a href="/w/index.php?title=Ladakhi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ladakhi (de pagina bestaat niet)">Ladakhi's</a> uit India en de <a href="/wiki/Sherpa_(volk)" title="Sherpa (volk)">Sherpa's</a> uit Nepal. </p><p>Mensen als soort zijn niet aangepast aan het leven op grote hoogten van meer dan 5000 meter zoals die op het <a href="/wiki/Tibetaans_Plateau" class="mw-redirect" title="Tibetaans Plateau">Tibetaans Plateau</a> voorkomen. Om toch op dergelijke hoogte permanent te verblijven zijn aanpassingen in gedrag, in cultureel en fysiologisch opzicht noodzakelijk. De meeste theorieën gaan uit van een aanpassing in stappen. De eerste stap brengt een populatie vanuit het noorden van Azië naar het laaglandgebied van het noordwesten van China tussen 30.000 en 25.000 v. Chr. De tweede stap brengt de afstammelingen van deze populatie naar het gebied van <a href="/wiki/Kokonor" title="Kokonor">Kokonor</a> en het oosten van <a href="/wiki/Qinghai" title="Qinghai">Qinghai</a> op een hoogte van ongeveer 3500 meter. Dat zou omstreeks 23.000 v. Chr. gebeurd moeten zijn, maar in ieder geval voor de koudste periode van het <a href="/wiki/Laatste_Glaciale_Maximum" title="Laatste Glaciale Maximum">Laatste Glaciale Maximum</a>. Tijdens deze tweede stap moet de fysiologische aanpassing aan omstandigheden van grote hoogte aangevangen zijn. Tussen 22.000 en 20.000 v.Chr. moet dan de derde stap genomen zijn naar het nog hogere centrale plateau.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Religie">Religie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Religie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Religie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Ladakh_Horn_Players_0032_tiny.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Ladakh_Horn_Players_0032_tiny.jpg/260px-Ladakh_Horn_Players_0032_tiny.jpg" decoding="async" width="260" height="390" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Ladakh_Horn_Players_0032_tiny.jpg/390px-Ladakh_Horn_Players_0032_tiny.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9f/Ladakh_Horn_Players_0032_tiny.jpg 2x" data-file-width="400" data-file-height="600" /></a><figcaption><a href="/wiki/Gelug" title="Gelug">Gelugmonniken</a> in <a href="/wiki/Ladakh" title="Ladakh">Ladakh</a> spelen op <a href="/wiki/Gyaling" title="Gyaling">gyalings</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:B%C3%B6nLR.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/33/B%C3%B6nLR.JPG" decoding="async" width="250" height="160" class="mw-file-element" data-file-width="250" data-file-height="160" /></a><figcaption>Deel van een <a href="/wiki/B%C3%B6n" title="Bön">bön</a>-<a href="/wiki/Levenswiel" title="Levenswiel">levenswiel</a></figcaption></figure> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Religie_in_Tibet" title="Religie in Tibet">Religie in Tibet</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nameless_religion"><i>Nameless religion</i></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Nameless religion" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Nameless religion"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Er zijn geen literaire bronnen aanwezig over de aard van de aanwezige <a href="/wiki/Religie_in_Tibet" title="Religie in Tibet">religie in Tibet</a> van voor de <a href="/wiki/7e_eeuw" title="7e eeuw">7e eeuw</a>. Voor de kennis van de toen aanwezige religie wordt daarom gebruikgemaakt van een klein, nog toenemend aantal archeologische vondsten<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> en daarnaast de aanwezigheid van geloofwaardig materiaal dat beschreven is in latere literatuur en rituelen. </p><p>In de oudste geschriften zoals de <i><a href="/wiki/Oude_Tibetaanse_kroniek" title="Oude Tibetaanse kroniek">Oude Tibetaanse kroniek</a></i> en de <i><a href="/wiki/Tibetaanse_annalen" title="Tibetaanse annalen">Tibetaanse annalen</a></i> staan verhalen over de eerste Tibetaanse koningen. Daaruit wordt duidelijk dat geloof in het sacrale karakter van de heerser een essentieel onderdeel was, De <a href="/wiki/Monarch_(staatshoofd)" title="Monarch (staatshoofd)">monarch</a> was van hemelse oorsprong en nauw verbonden met beschermende godheden die belichaamd werden door met name de bergen van Tibet.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Het heilige karakter van die bergen werd weer geassocieerd met belangrijke functies als bron van water, voeden van water naar rivieren, die het mogelijk maakten in valleien landbouw te bedrijven. Er is ook in de oudste gevonden manuscripten nooit een naam gevonden voor die verering van die grote hoeveelheid beschermende godheden in de Tibetaanse religieuze praktijk in de vorm van bergen, rivieren, beken, valleien, etc. met vaak een heel lokaal karakter. </p><p><a href="/wiki/Rolf_Stein" title="Rolf Stein">Rolf Stein</a> gebruikte hiervoor de term <i>nameless religion</i>, die ook door andere <a href="/wiki/Tibetoloog" title="Tibetoloog">tibetologen</a> werd overgenomen.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bön"><span id="B.C3.B6n"></span>Bön</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Bön" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Bön"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/B%C3%B6n" title="Bön">Bön</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Ongeveer 10% van de Tibetanen hangt het geloof van de <a href="/wiki/B%C3%B6n" title="Bön">bön</a> aan. De bön is een vorm van <a href="/wiki/Boeddhisme" title="Boeddhisme">boeddhisme</a> die is ontstaan naast en onderscheiden moet worden van alle vormen van het <a href="/wiki/Tibetaans_boeddhisme" title="Tibetaans boeddhisme">Tibetaans boeddhisme</a>. De bön ontwikkelde zich tot een vorm van georganiseerd boeddhisme vanaf het eind van de tiende eeuw. Het is ook in die periode dat de literaire traditie van de bön aanvangt. Er is lange tijd een wetenschappelijk debat geweest of de bön voor de tiende eeuw een min of meer georganiseerde religie was. Er is groeiende overeenstemming bij experts dat dit niet het geval is geweest. De term bön wordt in de oudste Tibetaanse geschriften, zoals de <a href="/wiki/Manuscripten_van_Dunhuang" title="Manuscripten van Dunhuang">manuscripten van Dunhuang</a> vooral gebruikt om een uitvoerder van een pre-boeddhistisch ritueel aan te duiden. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tibetaans_boeddhisme">Tibetaans boeddhisme</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Tibetaans boeddhisme" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Tibetaans boeddhisme"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Tibetaans_boeddhisme" title="Tibetaans boeddhisme">Tibetaans boeddhisme</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Het grootste deel van de bevolking van Tibet hangt het <a href="/wiki/Tibetaans_boeddhisme" title="Tibetaans boeddhisme">Tibetaans boeddhisme</a> aan, Het boeddhisme kwam laat naar Tibet. In de 7e eeuw was het in Tibet nog vrijwel onbekend. Het land was in die tijd voor een belangrijk deel omringd door gebieden waar dat boeddhisme zich al stevig had gevestigd. Tibet was feitelijk een <i>heidens eiland</i> in een grote boeddhistische oceaan. Die late komst van het boeddhisme in Tibet heeft als consequentie gehad, dat in Tibet dat boeddhisme beïnvloed werd - veel meer dan in gebieden waar het al eerder aanwezig was - door de latere ontwikkelingen van het boeddhisme in India zelf. </p><p>In India ontwikkelde de tantrische traditie (Vajrayāna - वज्रयान ) binnen het boeddhisme zich pas na circa 400. Pas in de 7e eeuw begon die traditie in India de beoefening van het boeddhisme meer te domineren. Als gevolg van de relatief late introductie, speelden in Tibet de tantrische elementen van meet af aan een grote rol doordat Padmasambhava deze tantrische traditie vanuit India in Tibet introduceerde. De boeddhistische literatuur wordt wel verdeeld in </p> <ul><li><a href="/wiki/Soetra" title="Soetra">soetra</a>'s: teksten, die geacht worden uitgesproken te zijn door de historische <a href="/wiki/Boeddha_(verlichte)" title="Boeddha (verlichte)">Boeddha</a> dan wel geacht worden zijn instemming te hebben.</li> <li>sastra's: commentaren op en verhandelingen over de soetra's</li> <li><a href="/wiki/Vajrayana" title="Vajrayana">tantrische geschriften</a>: teksten die een soort handleiding zijn voor rituelen en met name meditatietechnieken ten behoeve van gelovigen.</li></ul> <p>Het Tibetaans boeddhisme kan als volgt gekarakteriseerd worden: de leerstellingen zijn op de sastra's gebaseerd en de praktijk op de tantrische geschriften. </p><p>Na de val van het <a href="/wiki/Tibetaanse_rijk" class="mw-redirect" title="Tibetaanse rijk">Tibetaanse rijk</a> in het midden van de 9e eeuw verdwijnt het boeddhisme in zijn georganiseerde en monastieke vorm voor ruim een eeuw uit <a href="/wiki/Centraal-Tibet" class="mw-redirect" title="Centraal-Tibet">Centraal-Tibet</a>. Een tweede introductie van het boeddhisme uit India begint aan het eind van de 10e eeuw. Dat is een periode waarin het verval van het boeddhisme in India zelf al is begonnen. Tijdens die tweede introductie is Tibet in staat geweest om de invloed te ondergaan van de laatste grote leraren uit het Indiase boeddhisme, zoals <a href="/wiki/Atisha" title="Atisha">Atisha</a> (<a href="/wiki/980" title="980">980</a>-<a href="/wiki/1052" title="1052">1052</a>) en <a href="/wiki/Tilopa" title="Tilopa">Tilopa</a> (<a href="/wiki/988" title="988">988</a>-<a href="/wiki/1069" title="1069">1069</a>). </p><p>Het Tibetaans boeddhisme heeft een aantal kenmerken, die vooral te maken hebben met de grote weerstand tegen de introductie van de religie. Belangrijke notie is daarbij de opname in het pantheon van het Tibetaans boeddhisme van zeer veel preboeddhistische elementen. In het Tibetaans boeddhisme is verder een aanname van het geloof in wedergeboren <a href="/wiki/Tulku" title="Tulku">tulku's</a>, ofwel leraren zoals onder meer de <a href="/wiki/Dalai_lama" title="Dalai lama">dalai lama</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geschiedenis">Geschiedenis</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Geschiedenis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Geschiedenis"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Prehistorie_van_het_Tibetaans_Plateau" title="Prehistorie van het Tibetaans Plateau">Prehistorie van het Tibetaans Plateau</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Geschiedenis_van_Tibet" title="Geschiedenis van Tibet">Geschiedenis van Tibet</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>De vroegste overleveringen in de <a href="/wiki/Geschiedenis_van_Tibet" title="Geschiedenis van Tibet">geschiedenis van Tibet</a> bestaan uit <a href="/wiki/Archeologie" title="Archeologie">archeologische</a> vondsten uit de <a href="/wiki/Prehistorie" title="Prehistorie">prehistorie</a>. Er zijn onder meer vondsten gedaan van <a href="/wiki/Fort_(vesting)" title="Fort (vesting)">forten</a> berghellingen uit de <a href="/wiki/IJzertijd" title="IJzertijd">IJzertijd</a> en grafbouwwerken. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Koningen_en_intrede_boeddhisme_(1e_millennium)"><span id="Koningen_en_intrede_boeddhisme_.281e_millennium.29"></span>Koningen en intrede boeddhisme (1e millennium)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Koningen en intrede boeddhisme (1e millennium)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Koningen en intrede boeddhisme (1e millennium)"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:SongstenGampoandwives.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/SongstenGampoandwives.jpg/260px-SongstenGampoandwives.jpg" decoding="async" width="260" height="163" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/SongstenGampoandwives.jpg/390px-SongstenGampoandwives.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/SongstenGampoandwives.jpg/520px-SongstenGampoandwives.jpg 2x" data-file-width="1151" data-file-height="720" /></a><figcaption>Songtsen Gampo tussen zijn gemalinnen:<br /><a href="/wiki/Bhrikuti" title="Bhrikuti">Bhrikuti</a> (l.) en <a href="/wiki/Wencheng_(prinses)" title="Wencheng (prinses)">Wencheng</a> (r.)</figcaption></figure> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Tibetaanse_rijk" class="mw-redirect" title="Tibetaanse rijk">Tibetaanse rijk</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Historisch is het zuiden en oosten van Tibet altijd het dichtstbevolkte deel van het land geweest. In dat gebied waren in het midden van de zesde eeuw veel onderling rivaliserende koninkrijkjes aanwezig, die onder gezag stonden van een aantal clanleiders. Een daarvan was het koninkrijk Yarlung, gelegen in de Yarlung-vallei. De formele titel van de belangrijkste clanleider van Yarlung - de koning - was Tsenpo, De Machtige. Die titel werd later ook voor alle koningen van het <a href="/wiki/Tibetaanse_rijk" class="mw-redirect" title="Tibetaanse rijk">Tibetaanse rijk</a> gebruikt. De allereerste koningen van Yarlung gebruikten ook wel de dynastieke naam van Pugyel, koning van Pu, die waarschijnlijk verband houdt met de oorsprong van de dynastie in Powo, het zuidoosten van Tibet. De overgang van de periode van koningen van Yarlung als regionale clanleiders naar die van koningen van het Tibetaanse rijk markeert het begin van het Tibetaanse rijk. Die overgang vond aan het eind van de zesde eeuw plaats. In het tweede deel van de zevende en het tweede deel van de achtste eeuw was het Tibetaanse rijk een van de machtigste naties in Centraal-Azië. Het rijk en de dynastie valt in het midden van de negende eeuw en er breekt een eeuwen durende periode van politieke fragmentatie aan. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lokale_heersers,_gevolgd_door_Mongoolse_tijd"><span id="Lokale_heersers.2C_gevolgd_door_Mongoolse_tijd"></span>Lokale heersers, gevolgd door Mongoolse tijd</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Lokale heersers, gevolgd door Mongoolse tijd" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Lokale heersers, gevolgd door Mongoolse tijd"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:YuanEmperorAlbumKhubilaiPortrait.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/YuanEmperorAlbumKhubilaiPortrait.jpg/260px-YuanEmperorAlbumKhubilaiPortrait.jpg" decoding="async" width="260" height="324" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/YuanEmperorAlbumKhubilaiPortrait.jpg/390px-YuanEmperorAlbumKhubilaiPortrait.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/YuanEmperorAlbumKhubilaiPortrait.jpg/520px-YuanEmperorAlbumKhubilaiPortrait.jpg 2x" data-file-width="3221" data-file-height="4018" /></a><figcaption>Kublai Khan</figcaption></figure> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Tibet_tijdens_de_Mongoolse_periode" title="Tibet tijdens de Mongoolse periode">Tibet tijdens de Mongoolse periode</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Vanaf <a href="/wiki/1239" title="1239">1239</a> veroverde de Mongoolse leider <a href="/wiki/Godan_Khan" title="Godan Khan">Godan Khan</a> gedeeltes van Tibet. Het Mongools bestuur over Tibet bestreek globaal de periode van <a href="/wiki/1250" title="1250">1250</a>-<a href="/wiki/1360" title="1360">1360</a>. In deze periode was er sprake van een beperkte regionale autonomie, uitgeoefend door met name functionarissen van de <a href="/wiki/Sakya_(boeddhisme)" title="Sakya (boeddhisme)">sakya</a>-traditie binnen het <a href="/wiki/Tibetaans_boeddhisme" title="Tibetaans boeddhisme">Tibetaans boeddhisme</a>. De autonomie werd beperkt door een door de Mongoolse heersers tot stand gebrachte administratieve en bestuurlijke structuur. </p><p>Rond <a href="/wiki/1230" title="1230">1230</a> begon echter <a href="/wiki/Changchub_Gyaltsen" title="Changchub Gyaltsen">Changchub Gyaltsen</a>, de stichter van de latere <a href="/wiki/Phagmodru-dynastie" title="Phagmodru-dynastie">Phagmodru-dynastie</a> geleidelijk de hegemonie van de sakya te ondergraven. Na <a href="/wiki/1340" title="1340">1340</a> leidde dat opnieuw tot een soort burgeroorlog en rond <a href="/wiki/1353" title="1353">1353</a> was de Phagmodru erin geslaagd de Sakya-Mongoolse alliantie omver te werpen. Het is dan ook het jaar 1353 dat meestal wordt genoemd als het eind van de Mongoolse periode in Tibet. Een effect van de Mongoolse periode was het eind van de volledige versplintering van de macht in Tibet, die was opgetreden na de val van het Tibetaanse rijk in het midden van de 9e eeuw. Bij de Tibetaanse elite kreeg het idee van een vorm van althans enig centraal gezag weer enig draagvlak. Hoewel Centraal- Tibet tot aan het midden van de 17e eeuw een sterk verdeeld land zou blijven, zou een dergelijke vrijwel volledige fragmentatie van macht na de Mongoolse periode niet meer voorkomen. </p><p>De opvolgers van Changchub Gyaltsen kregen te maken met een nieuwe religieuze macht, de <a href="/wiki/Gelug" title="Gelug">gelugorde</a>, die in de eerste helft van de vijftiende eeuw gesticht werd door opvolgers van <a href="/wiki/Tsongkhapa" title="Tsongkhapa">Tsongkhapa</a>. Vanaf de derde opvolger van Tsongkhapa werden die de <a href="/wiki/Dalai_lama" title="Dalai lama">dalai lama</a>’s genoemd. Vanaf het midden van de <a href="/wiki/16e_eeuw" title="16e eeuw">16e eeuw</a> werd de groeiende gelugschool ook een politieke factor, toen ze een bondgenootschap met de Mongoolse leider <a href="/wiki/Altan_Khan" title="Altan Khan">Altan Khan</a> sloten. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dalai_Lama's,_onafhankelijkheid_afwisselend_met_soevereiniteit_van_de_Mantsjoes_(1640-1911)"><span id="Dalai_Lama.27s.2C_onafhankelijkheid_afwisselend_met_soevereiniteit_van_de_Mantsjoes_.281640-1911.29"></span>Dalai Lama's, onafhankelijkheid afwisselend met soevereiniteit van de Mantsjoes (1640-1911)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=11" title="Bewerk dit kopje: Dalai Lama's, onafhankelijkheid afwisselend met soevereiniteit van de Mantsjoes (1640-1911)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=11" title="De broncode bewerken van de sectie: Dalai Lama's, onafhankelijkheid afwisselend met soevereiniteit van de Mantsjoes (1640-1911)"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Dalai_lama" title="Dalai lama">Dalai lama</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>In de eerste helft van de zeventiende eeuw was er een bloedige en langdurige burgeroorlog in Tibet. Daarbij stond de <a href="/wiki/Gelug" title="Gelug">gelugtraditie</a> enkele malen op het punt geëlimineerd te worden. Door een militaire interventie van een aantal Mongoolse krijgsheren onder wie <a href="/wiki/G%C3%BCshri_Khan" title="Güshri Khan">Güshri Khan</a> kwam de gelug in 1642 toch als overwinnaar uit de strijd. </p><p>Door deze overwinning worden de Dalai Lama's, te beginnen met <a href="/wiki/Ngawang_Lobsang_Gyatso" title="Ngawang Lobsang Gyatso">Ngawang Lobsang Gyatso</a> (1617–1682) de belangrijkste lama's van het Tibetaans boeddhisme. Deze vijfde Dalai Lama was ook de eerste van de in totaal twee Dalai Lama's die werkelijk bestuurlijke en politieke macht over Tibet hebben uitgeoefend. De tweede Dalai Lama met reële politieke en bestuurlijke macht was de dertiende in de lijn van de successie, <a href="/wiki/Thubten_Gyatso" title="Thubten Gyatso">Thubten Gyatso</a> (1876–1933). </p><p>De zesde tot en met twaalfde Dalai Lama hebben niet of nauwelijks politieke of bestuurlijke invloed kunnen uitoefenen. Het grootste deel van de achttiende en negentiende eeuw werd het land bestuurd door <a href="/wiki/Regenten_in_Tibet" class="mw-redirect" title="Regenten in Tibet">Tibetaanse regenten</a>, vanaf 1724 onder een vorm van supervisie en controle door een en later twee Chinese <a href="/wiki/Amban" title="Amban">ambans</a>. In de negentiende eeuw vond er weer een verandering in de politieke situatie plaats. De feitelijke invloed van de <a href="/wiki/Qing-dynastie" title="Qing-dynastie">Qing-dynastie</a> in Tibet neemt vanaf <a href="/wiki/1840" title="1840">1840</a> en na de <a href="/wiki/Eerste_Opiumoorlog" title="Eerste Opiumoorlog">Eerste Opiumoorlog</a> sterk af. Tot aan de <a href="/wiki/Britse_Veldtocht_in_Tibet" title="Britse Veldtocht in Tibet">Britse Veldtocht in Tibet</a> in <a href="/wiki/1903" title="1903">1903</a> zou Nepal de dominante van de buitenlandse krachten in Tibet zijn. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Periode_van_onafhankelijkheid_(1912-1951)"><span id="Periode_van_onafhankelijkheid_.281912-1951.29"></span>Periode van onafhankelijkheid (1912-1951)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=12" title="Bewerk dit kopje: Periode van onafhankelijkheid (1912-1951)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=12" title="De broncode bewerken van de sectie: Periode van onafhankelijkheid (1912-1951)"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Thirteenth_Dalai_Lama_Thubten_Gyatso.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Thirteenth_Dalai_Lama_Thubten_Gyatso.jpg/260px-Thirteenth_Dalai_Lama_Thubten_Gyatso.jpg" decoding="async" width="260" height="342" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c9/Thirteenth_Dalai_Lama_Thubten_Gyatso.jpg 1.5x" data-file-width="304" data-file-height="400" /></a><figcaption>De <a href="/wiki/Thubten_Gyatso" title="Thubten Gyatso">dertiende dalai lama</a></figcaption></figure> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Geschiedenis_van_Tibet_(1912-1951)" title="Geschiedenis van Tibet (1912-1951)">Geschiedenis van Tibet (1912-1951)</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>De dertiende dalai lama <a href="/wiki/Thubten_Gyatso" title="Thubten Gyatso">Thubten Gyatso</a> regeerde vanaf <a href="/wiki/1895" title="1895">1895</a> over Tibet in het geopolitieke veld met <a href="/wiki/Brits-Indi%C3%AB" title="Brits-Indië">Brits-Indië</a>, <a href="/wiki/Rusland" title="Rusland">Rusland</a> en China, waarbij hij na de Chinese strafexpeditie van <a href="/wiki/1910" title="1910">1910</a> en de val van de Qing-dynastie met de <a href="/wiki/Xinhai-revolutie" class="mw-redirect" title="Xinhai-revolutie">Xinhai-revolutie</a> van <a href="/wiki/1911" title="1911">1911</a>, zich uiteindelijk onafhankelijk verklaarde. Eind <a href="/wiki/1912" title="1912">1912</a> verlieten de laatste Mantsjoetroepen <a href="/wiki/U-Tsang" title="U-Tsang">Centraal Tibet</a>; in <a href="/wiki/Kham" title="Kham">Kham</a> en <a href="/wiki/Amdo_(provincie)" class="mw-redirect" title="Amdo (provincie)">Amdo</a> bleef het nog lange tijd onrustig. China deed nog verschillende pogingen, maar de Chinese invloed was tot <a href="/wiki/1950" title="1950">1950</a> nihil en Tibet was in deze periode <a href="/wiki/De_facto" title="De facto">de facto</a> een onafhankelijke <a href="/wiki/Theocratie" title="Theocratie">theocratie</a>, waarin de <a href="/wiki/Dalai_lama" title="Dalai lama">dalai lama</a> zowel politiek als geestelijk de hoogste autoriteit was. </p><p>Thubten Gyatso moderniseerde het leger. Deze uitbreiding van het leger liep echter stuk op het verzet van de monniken uit de grootste kloosters, die de daarmee gepaard gaande belastingverhogingen weigerden te betalen. Ondanks dat verschillende hervormingen slaagden, waren er nog meer die, net als de uitbreiding van Tibets kleine leger, op de conservatieve geestelijkheid schipbreuk liepen. In <a href="/wiki/1933" title="1933">1933</a> overleed de dertiende dalai lama, waarna eerst twee regenten en daarna de veertiende Dalai Lama <a href="/wiki/Tenzin_Gyatso_(dalai_lama)" title="Tenzin Gyatso (dalai lama)">Tenzin Gyatso</a> vanaf 1950 vanaf vijftienjarige leeftijd regeerden. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tibet_sinds_1950">Tibet sinds 1950</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=13" title="Bewerk dit kopje: Tibet sinds 1950" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=13" title="De broncode bewerken van de sectie: Tibet sinds 1950"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Tibet_sinds_1950" title="Tibet sinds 1950">Tibet sinds 1950</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Invasie_van_1950-51_en_de_volksopstand_in_1959">Invasie van 1950-51 en de volksopstand in 1959</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=14" title="Bewerk dit kopje: Invasie van 1950-51 en de volksopstand in 1959" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=14" title="De broncode bewerken van de sectie: Invasie van 1950-51 en de volksopstand in 1959"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Invasie_van_Tibet" title="Invasie van Tibet">Invasie van Tibet</a> en <a href="/wiki/Opstand_in_Tibet_(1959)" title="Opstand in Tibet (1959)">Opstand in Tibet (1959)</a> voor de hoofdartikelen over dit onderwerp.</i></div> <p>Op <a href="/wiki/7_oktober" title="7 oktober">7 oktober</a> <a href="/wiki/1950" title="1950">1950</a> trok het <a href="/wiki/Volksbevrijdingsleger" title="Volksbevrijdingsleger">Volksbevrijdingsleger</a> Tibet binnen. De <a href="/wiki/Tibetaanse_regering_in_ballingschap" title="Tibetaanse regering in ballingschap">Tibetaanse regering in ballingschap</a>, het <a href="/wiki/Amerikaans_Congres" title="Amerikaans Congres">Amerikaans Congres</a>, militaire analisten waaronder Jane's Defence en een groot aantal <a href="/wiki/Niet-gouvernementele_organisatie" title="Niet-gouvernementele organisatie">niet-gouvernementele organisaties</a> zien deze operatie als een invasie.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De Chinese regering en de door China geïnstalleerde leiders in wat tegenwoordig door China wordt aangeduid als de <a href="/wiki/Tibetaanse_Autonome_Regio" title="Tibetaanse Autonome Regio">Tibetaanse Autonome Regio</a> karakteriseren de operatie als een "bevrijding" van Tibet van "imperialistische krachten" en "de re-integratie met het moederland". </p><p>Na een tijdelijke vlucht naar het klooster <a href="/wiki/Dungkhar_(klooster)" title="Dungkhar (klooster)">Dungkhar</a> in de <a href="/wiki/Chumbi" title="Chumbi">Chumbi</a>-vallei keerde de Dalai Lama terug naar Lhasa; inmiddels hadden zijn afgezanten in Peking het omvangrijke <i><a href="/wiki/17_puntenakkoord" title="17 puntenakkoord">17 puntenakkoord</a></i> ondertekend.<sup id="cite_ref-barraux286-294_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-barraux286-294-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Het 17-puntenakkoord was niet van toepassing op het grootste deel van <a href="/wiki/Kham" title="Kham">Kham</a>. In <a href="/wiki/1953" title="1953">1953</a> lanceerde de communistische partij daar haar eerste <a href="/wiki/Vijfjarenplan" title="Vijfjarenplan">vijfjarenplan</a>. Het plan beoogde onder meer een radicale hervorming van de landbouwproductie. Agrarisch land zou moeten worden gecollectiviseerd met het doel de oude hiërarchie van landeigenaren en landloze boeren om te vormen naar coöperatieve vormen, de voorlopers van de latere <a href="/wiki/Commune_(woongemeenschap)" title="Commune (woongemeenschap)">communes</a>. Dit soort maatregelen stuitte in Kham gelijk op weerstand. Al in 1955 was er sprake van gewapend verzet tegen de Chinezen. In <a href="/wiki/1957" title="1957">1957</a> ontstond de verzetsbeweging de <a href="/wiki/Chushi_Gangdruk" title="Chushi Gangdruk">Chushi Gangdruk</a> ("Vier Rivieren, Zes Gebieden"), die vanaf dat jaar logistieke steun en wapenzendingen van de <a href="/wiki/CIA" class="mw-redirect" title="CIA">CIA</a> ontving. </p><p>Als gevolg van de gevechten ontstond een toenemende stroom vluchtelingen, die de rivier de <a href="/w/index.php?title=Drichu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Drichu (de pagina bestaat niet)">Drichu</a> overstaken naar <a href="/wiki/Centraal-Tibet" class="mw-redirect" title="Centraal-Tibet">Centraal-Tibet</a>. Begin <a href="/wiki/1958" title="1958">1958</a> begon het Chinese leger een offensief tegen de opstandige Khampa's. Door het geweld werden steeds grotere aantallen Khampa's gedwongen hun toevlucht te zoeken in Centraal-Tibet. In begin 1959 waren er enkele tienduizenden vluchtelingen uit Kham in Lhasa en omgeving. Het straatbeeld in Lhasa en omgeving werd in belangrijke mate bepaald door gewapende Khampa-strijders. </p><p>Op 10 maart 1959 zou de Dalai Lama een voorstelling bijwonen op het hoofdkwartier van de Chinese militaire commandant in Lhasa. Een aantal functionarissen verspreidde op 9 maart het gerucht, dat tijdens of direct na de voorstelling de Dalai Lama door Chinese troepen naar Beijing ontvoerd zou worden. Dat gerucht bracht een grote volksmassa op de been, die zich verzamelde voor het <a href="/wiki/Norbulingka" title="Norbulingka">Norbulingka</a>, het paleis waar de Dalai Lama op dat moment verbleef. De massa, voor het grootste deel inwoners van Lhasa, trachtte op deze wijze de Dalai Lama te beschermen, door te verhinderen dat hij naar de voorstelling kon gaan. Dat vormde het begin van de opstand. </p><p>In deze verwarring ontsnapte de Dalai Lama naar India, waar hij <a href="/wiki/Politiek_asiel" class="mw-redirect" title="Politiek asiel">politiek asiel</a> kreeg. Vanuit ballingschap in <a href="/wiki/McLeod_Ganj" title="McLeod Ganj">McLeod Ganj</a> ondernam hij verschillende pogingen om de <a href="/wiki/Verenigde_Naties" title="Verenigde Naties">Verenigde Naties</a> ertoe te bewegen Tibet weer onder Tibetaans bestuur te brengen. <a href="/wiki/Resolutie_1353_Algemene_Vergadering_Verenigde_Naties" title="Resolutie 1353 Algemene Vergadering Verenigde Naties">Resolutie 1353</a> kreeg in 1959 een meerderheid van de <a href="/wiki/Algemene_Vergadering_van_de_Verenigde_Naties" title="Algemene Vergadering van de Verenigde Naties">algemene vergadering</a>, evenals <a href="/wiki/Resolutie_1723_Algemene_Vergadering_Verenigde_Naties" title="Resolutie 1723 Algemene Vergadering Verenigde Naties">Resolutie 1723</a> in 1961 en <a href="/wiki/Resolutie_2079_Algemene_Vergadering_Verenigde_Naties" title="Resolutie 2079 Algemene Vergadering Verenigde Naties">Resolutie 2079</a> in 1965. Niettemin leidde dit niet tot een verandering van de situatie in Tibet. </p><p>In Tibet werd het Chinese militaire apparaat in korte tijd uitgebouwd tot 160.000 manschappen. De tiende <a href="/wiki/P%C3%A4nchen_lama" title="Pänchen lama">pänchen lama</a>, <a href="/wiki/Lobsang_Trinley_Ch%C3%B6kyi_Gyaltsen" title="Lobsang Trinley Chökyi Gyaltsen">Chökyi Gyaltsen</a> werd na een kritische toespraak in 1962 in een heropvoedingsprogramma ondergebracht, die in 1977 werd omgezet naar een <a href="/wiki/Huisarrest" title="Huisarrest">huisarrest</a> in Peking, waaruit hij in 1982 werd vrijgelaten. </p><p>In de periode na 1959 werd de nog bestaande sociale ordening van Tibet geheel gewijzigd en getracht die in overeenstemming te brengen met het communistisch systeem. Deze maatregelen waren met name desastreus voor de Tibetaanse kloosters. In 1962 was het aantal functionerende kloosters teruggebracht van ongeveer 2700 in 1959 tot ongeveer 75. In 1959 waren er ongeveer 115.000 monniken. In 1962 slechts 5000. De ontmanteling van het monastieke systeem begon ruim voor de aanvang van de <a href="/wiki/Culturele_Revolutie" title="Culturele Revolutie">Culturele Revolutie</a>. Die ontmanteling was de belangrijkste sociale en politieke gebeurtenis in Tibet sinds de monastieke herleving van het boeddhisme in de elfde eeuw. Het creëerde ook een gevoel bij veel Tibetanen dat veel van wat zij als de kern van hun identiteit zagen aangevallen werd. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Culturele_Revolutie,_gevolgd_door_ontspanning"><span id="Culturele_Revolutie.2C_gevolgd_door_ontspanning"></span>Culturele Revolutie, gevolgd door ontspanning</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=15" title="Bewerk dit kopje: Culturele Revolutie, gevolgd door ontspanning" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=15" title="De broncode bewerken van de sectie: Culturele Revolutie, gevolgd door ontspanning"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Stonework_for_repairs,_Drepung.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Stonework_for_repairs%2C_Drepung.JPG/260px-Stonework_for_repairs%2C_Drepung.JPG" decoding="async" width="260" height="179" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Stonework_for_repairs%2C_Drepung.JPG/390px-Stonework_for_repairs%2C_Drepung.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Stonework_for_repairs%2C_Drepung.JPG/520px-Stonework_for_repairs%2C_Drepung.JPG 2x" data-file-width="736" data-file-height="508" /></a><figcaption>Herstelwerkzaamheden van het klooster <a href="/wiki/Drepung" title="Drepung">Drepung</a></figcaption></figure> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Culturele_Revolutie" title="Culturele Revolutie">Culturele Revolutie</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>In <a href="/wiki/1966" title="1966">1966</a> was het begin van de <a href="/wiki/Culturele_Revolutie" title="Culturele Revolutie">Culturele Revolutie</a>. De <a href="/wiki/Rode_Garde_(China)" title="Rode Garde (China)">Rode Gardisten</a> was eerst een typisch Chinees fenomeen. De Chinese militaire commandant van Tibet trachtte een eigen Tibetaanse Rode Garde te formeren. Op die wijze trachtte hij te voorkomen dat Chinese Rode Gardisten naar Tibet zouden reizen om zijn positie te ondermijnen. Ook bij de Tibetaanse Rode Gardisten lag de nadruk op het vernietigen van de oude orde. Religieuze voorwerpen zoals boeken, gebedsvlaggen, <a href="/wiki/Stoepa" title="Stoepa">stoepa</a>'s werden massaal vernietigd. Alle religieuze feesten, het reciteren van <a href="/wiki/Mantra" title="Mantra">mantras</a>, prostratie, circumbulatie werden verboden. Veel van de – vaak al leegstaande – kloosters werden vernietigd.. </p><p>Na het eind van de Culturele Revolutie was de economische en materiële situatie in Tibet erbarmelijk. In <a href="/wiki/1980" title="1980">1980</a> onderzocht <a href="/wiki/Hu_Yaobang" title="Hu Yaobang">Hu Yaobang</a> (<a href="/wiki/1915" title="1915">1915</a>–<a href="/wiki/1989" title="1989">1989</a>) de situatie in het gebied. Hij beschreef de Chinese politiek in Tibet van de laatste twee decennia als een ramp en kwam met een pakket maatregelen. </p><p>De communes werden afgeschaft, land en veestapels werd weer verdeeld onder de boeren. Daarnaast zouden de boeren enkele jaren geen belasting hoeven te betalen. Er kwamen weer enige mogelijkheden voor uitoefening en beleving van de Tibetaanse cultuur, onderwijs in het Tibetaans en beperkingen ten aanzien van religieuze activiteiten werden enigszins verminderd. In de jaren daarna zouden ook kloosters weer heropgebouwd worden. Het werd mogelijk voor Tibetanen in de ballingschap weer Tibet te bezoeken </p><p>De Dalai Lama reisde in 1979, 1981 en 1984 naar de Verenigde Staten en sprak op 21 september 1985 in het <a href="/wiki/Capitool_(Washington_D.C.)" class="mw-redirect" title="Capitool (Washington D.C.)">Capitool</a> een verklaring uit die sindsdien door het leven gaat als een vredesplan en een regeringsprogramma van vijf punten.<sup id="cite_ref-barraux302-314_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-barraux302-314-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Opstanden_van_1987-1993_en_2008">Opstanden van 1987-1993 en 2008</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=16" title="Bewerk dit kopje: Opstanden van 1987-1993 en 2008" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=16" title="De broncode bewerken van de sectie: Opstanden van 1987-1993 en 2008"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:2008_Olympic_Torch_Relay_in_SF_-_Embarcadero_49.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/2008_Olympic_Torch_Relay_in_SF_-_Embarcadero_49.JPG/260px-2008_Olympic_Torch_Relay_in_SF_-_Embarcadero_49.JPG" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/2008_Olympic_Torch_Relay_in_SF_-_Embarcadero_49.JPG/390px-2008_Olympic_Torch_Relay_in_SF_-_Embarcadero_49.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/2008_Olympic_Torch_Relay_in_SF_-_Embarcadero_49.JPG/520px-2008_Olympic_Torch_Relay_in_SF_-_Embarcadero_49.JPG 2x" data-file-width="2272" data-file-height="1704" /></a><figcaption><a href="/wiki/Fakkeltocht_Olympische_Spelen_2008" title="Fakkeltocht Olympische Spelen 2008">Fakkeltocht</a> door <a href="/wiki/San_Francisco" title="San Francisco">San Francisco</a></figcaption></figure> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Opstand_in_Tibet_(1987-1993)" title="Opstand in Tibet (1987-1993)">Opstand in Tibet (1987-1993)</a> en <a href="/wiki/Opstand_in_Tibet_(2008)" title="Opstand in Tibet (2008)">Opstand in Tibet (2008)</a> voor de hoofdartikelen over dit onderwerp.</i></div> <p>De ontspanning van de <a href="/wiki/1980-1989" title="1980-1989">jaren 80</a> en het streven van de Dalai Lama bezielde in <a href="/wiki/Lhasa" title="Lhasa">Lhasa</a> de vrijheidsdroom; de autoriteiten in Peking spraken echter van <a href="/wiki/Separatisme" title="Separatisme">separatisme</a>. Tussen 1987 en 1993 ontstonden er <a href="/wiki/Opstand_in_Tibet_(1987-1993)" title="Opstand in Tibet (1987-1993)">opstanden in Tibet</a> met als toppunt 1989. De Chinese autoriteiten sloegen deze opstanden bloedig neer, net als het <a href="/wiki/Tiananmen-protest" class="mw-redirect" title="Tiananmen-protest">Tiananmen-protest</a> in juni in datzelfde jaar. Na het onderdrukken van deze opstanden kwam er een einde aan de opening voor meer vrijheid in Tibet. In 1989 ontving de Dalai Lama de <a href="/wiki/Nobelprijs_voor_de_Vrede" title="Nobelprijs voor de Vrede">Nobelprijs voor de Vrede</a> voor zijn streven naar vrijheid voor de Tibetanen, omdat hij altijd was blijven pleiten voor strikte <a href="/wiki/Geweldloosheid" title="Geweldloosheid">geweldloosheid</a>.<sup id="cite_ref-barraux302-314_7-1" class="reference"><a href="#cite_note-barraux302-314-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>In 2008 ontstonden er opnieuw grote <a href="/wiki/Opstand_in_Tibet_(2008)" title="Opstand in Tibet (2008)">onlusten van Tibet</a>, in aanloop op de <a href="/wiki/Olympische_Zomerspelen_2008" title="Olympische Zomerspelen 2008">Olympische Zomerspelen</a>. Tibet-organisaties verstoorden onder meer de <a href="/wiki/Fakkeltocht_Olympische_Spelen_2008" title="Fakkeltocht Olympische Spelen 2008">olympische fakkeltocht van dat jaar</a> in verschillende landen. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Mensenrechten_in_Tibet,_voor_en_na_de_invasie"><span id="Mensenrechten_in_Tibet.2C_voor_en_na_de_invasie"></span>Mensenrechten in Tibet, voor en na de invasie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=17" title="Bewerk dit kopje: Mensenrechten in Tibet, voor en na de invasie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=17" title="De broncode bewerken van de sectie: Mensenrechten in Tibet, voor en na de invasie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:TibetChina.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/TibetChina.jpg/260px-TibetChina.jpg" decoding="async" width="260" height="365" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/93/TibetChina.jpg 1.5x" data-file-width="350" data-file-height="492" /></a><figcaption>Satire over Chinese dominantie in Tibet</figcaption></figure> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Mensenrechten_in_Tibet" title="Mensenrechten in Tibet">Mensenrechten in Tibet</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Voor de Chinese invasie, was de Tibetaanse samenleving streng hiërarchisch georganiseerd. Er was een vorm van <a href="/wiki/Lijfeigenschap" title="Lijfeigenschap">lijfeigenschap</a> en <a href="/wiki/Horigheid" title="Horigheid">horigheid</a> en zonder toestemming van de lijfeigenaar, mochten lijfeigenen het hof niet verlaten. Er werden draconische straffen uitgedeeld en op soms kleine vergrijpen kon een straf staan van al honderd zweepslagen. Andere straffen waren verminking van het lichaam, bijvoorbeeld door de ogen uit te steken of oren, neuzen, armen en benen af te snijden. Ook werden langzame <a href="/wiki/Martelen" class="mw-redirect" title="Martelen">martelmethoden</a> uitgevoerd die uiteindelijk leidden tot de dood. Een voorbeeld hiervan is de <i>stenen hoed</i>: hierbij kreeg het slachtoffer steeds meer stenen op het hoofd gestapeld, totdat uiteindelijk de oogbollen uit de kassen plopten.<sup id="cite_ref-Panorama_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-Panorama-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>De situatie van de <a href="/wiki/Rechten_van_de_mens" title="Rechten van de mens">mensenrechten</a> in Tibet was in de eerste decennia na de overname van het bestuur door China repressief en tijdens de <a href="/wiki/Culturele_Revolutie" title="Culturele Revolutie">Culturele Revolutie</a> zeer destructief. De <a href="/wiki/Tibetaanse_regering_in_ballingschap" title="Tibetaanse regering in ballingschap">Tibetaanse regering in ballingschap</a> noemt een hoog aantal doden, dat sinds de <a href="/wiki/Invasie_van_Tibet" title="Invasie van Tibet">invasie van Tibet</a> in 1950-51 zou zijn gevallen als gevolg van <a href="/wiki/Hongersnood" title="Hongersnood">hongersnood</a> en <a href="/wiki/Geweld" title="Geweld">geweld</a> door de Chinese autoriteiten, van 1,2 miljoen. <a href="/wiki/Patrick_French" title="Patrick French">Patrick French</a> en <a href="/wiki/Warren_W._Smith" title="Warren W. Smith">Warren W. Smith</a> berekenden dit aantal opnieuw en kwamen tot een voorzichtige schatting dat het ca. 400.000 Tibetaanse slachtoffers moeten zijn geweest.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>In China wordt aan het begin van de <a href="/wiki/21e_eeuw" title="21e eeuw">21e eeuw</a> nog steeds gemarteld in gevangenissen. De meest voorkomende martelmethoden zijn misbruik van <a href="/wiki/Handboeien" title="Handboeien">handboeien</a>, <a href="/wiki/Voetboeien" title="Voetboeien">voetboeien</a> en <a href="/wiki/Duimschroef" title="Duimschroef">duimschroeven</a>; het toedienen van <a href="/wiki/Elektriciteit" title="Elektriciteit">elektriciteit</a> met een <a href="/wiki/Stroomstootwapen" title="Stroomstootwapen">stroomstootwapen</a>; ophanging aan op de rug vastgebonden handen in combinatie met <a href="/wiki/Voetverbranding" title="Voetverbranding">voetverbranding</a> door <a href="/wiki/Steenkool" title="Steenkool">kolen</a> of <a href="/wiki/Chilipoeder" title="Chilipoeder">chilipoeder</a> onder de voeten aan te steken; blootstelling aan extreme koude of warme temperaturen; zwaar lichamelijke <a href="/wiki/Dwangarbeid" title="Dwangarbeid">dwangarbeid</a>; inzet van <a href="/wiki/Vechthond" class="mw-redirect" title="Vechthond">vechthonden</a>; <a href="/wiki/Seksueel_misbruik" title="Seksueel misbruik">seksuele dwang</a>; opsluiting in een <a href="/wiki/Isoleercel" title="Isoleercel">isoleercel</a>; het tonen van video's van foltering van andere gevangenen; <a href="/wiki/Urineren" title="Urineren">urineren</a> in de mond; gedwongen afname van <a href="/wiki/Bloed" title="Bloed">bloed</a> en ander <a href="/wiki/Lichaamsvocht" title="Lichaamsvocht">lichaamsvocht</a>; <a href="/wiki/Mishandeling" title="Mishandeling">afranseling</a>; en andere marteltechnieken.<sup id="cite_ref-US-StateDept_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-US-StateDept-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-TCHRD-Kuxing_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-TCHRD-Kuxing-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Op <a href="/wiki/8_maart" title="8 maart">8 maart</a> <a href="/wiki/2006" title="2006">2006</a> werd een rapport uitgebracht door het <a href="/wiki/Bureau_of_Democracy,_Human_Rights,_and_Labor_Affairs" title="Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor Affairs">Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor Affairs</a> dat deel uitmaakt van het <a href="/wiki/United_States_Department_of_State" title="United States Department of State">Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken</a> en waarin de mensenrechtensituatie van dat moment werd beschreven. Het rapport schrijft onder meer over <a href="/wiki/Moord" title="Moord">beroving van het leven</a>, <a href="/wiki/Martelen" class="mw-redirect" title="Martelen">marteling</a>, omstandigheden in de <a href="/wiki/Gevangenis" title="Gevangenis">gevangenissen</a>, <a href="/wiki/Willekeurige_gevangenneming" title="Willekeurige gevangenneming">willekeurige gevangenneming</a>, <a href="/wiki/Politiek_gevangene" title="Politiek gevangene">politieke gevangenen</a>, <a href="/wiki/Recht_op_een_eerlijk_proces" class="mw-redirect" title="Recht op een eerlijk proces">recht op een eerlijk proces</a>, <a href="/wiki/Godsdienstvrijheid" title="Godsdienstvrijheid">godsdienstvrijheid</a>, <a href="/wiki/Vrijheid_om_te_reizen" title="Vrijheid om te reizen">vrijheid om te reizen</a>, <a href="/wiki/Offici%C3%ABle_etnische_groepen_van_de_Volksrepubliek_China" title="Officiële etnische groepen van de Volksrepubliek China">etnische minderheden in China</a> en de bescherming van <a href="/wiki/Materieel_(cultureel)_erfgoed" title="Materieel (cultureel) erfgoed">cultureel erfgoed</a>.<sup id="cite_ref-US-StateDept_12-1" class="reference"><a href="#cite_note-US-StateDept-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Status_van_Tibet">Status van Tibet</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=18" title="Bewerk dit kopje: Status van Tibet" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=18" title="De broncode bewerken van de sectie: Status van Tibet"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Asien_Bd1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Asien_Bd1.jpg/260px-Asien_Bd1.jpg" decoding="async" width="260" height="205" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Asien_Bd1.jpg/390px-Asien_Bd1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Asien_Bd1.jpg/520px-Asien_Bd1.jpg 2x" data-file-width="2500" data-file-height="1974" /></a><figcaption>Status van Tibet in 1890 volgens <a href="/wiki/Meyers_Konversations-Lexikon" title="Meyers Konversations-Lexikon">Meyers Konversations-Lexikon</a>, als onderdeel van het <a href="/wiki/Chinees_Keizerrijk" title="Chinees Keizerrijk">Chinees Keizerrijk</a></figcaption></figure> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Debat_over_de_status_van_Tibet" title="Debat over de status van Tibet">Debat over de status van Tibet</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Sinds de <a href="/wiki/Invasie_van_Tibet" title="Invasie van Tibet">invasie van Tibet</a> in 1950 is er een <a href="/wiki/Debat_over_de_status_van_Tibet" title="Debat over de status van Tibet">debat gaande</a> over de status van Tibet. </p><p>Volgens de Chinese regering vormde Tibet al honderden jaren een onderdeel binnen de <a href="/wiki/Soevereiniteit" title="Soevereiniteit">soevereiniteit</a> van China en was het tussen 1913 en 1950 een "opstandige provincie," totdat het <a href="/wiki/Volksbevrijdingsleger" title="Volksbevrijdingsleger">Volksbevrijdingsleger</a> van <a href="/wiki/Mao_Zedong" title="Mao Zedong">Mao Zedong</a> het met de <a href="/wiki/Invasie_van_Tibet" title="Invasie van Tibet">invasie van Tibet</a> in 1950-51 "bevrijdde." </p><p>Volgens de <a href="/wiki/Tibetaanse_regering_in_ballingschap" title="Tibetaanse regering in ballingschap">Tibetaanse regering in ballingschap</a> is Tibet altijd een onafhankelijk land geweest. Het was nooit een vazalstaat van China. Vanaf 1895 regeerde de dertiende dalai lama Tibet en al bij begin van zijn regering beschouwde hij Tibet als een onafhankelijk land. Ook wordt erop gewezen dat de kantoren van de diverse landen in Lhasa van vóór 1951, in de praktijk ambassades waren, waar voor niet-Tibetanen, onder wie ook een klein aantal Chinese bezoekers, verblijfsdocumenten werden uitgeschreven. Deze feiten worden door de huidige Chinese regering ontkend. Volgens <a href="/wiki/Heinrich_Harrer" title="Heinrich Harrer">Heinrich Harrer</a>, die na de Chinese invasie in 1950 het land ontvluchtte, waren er vlak voor de Chinese invasie maar 7 Chinezen in Tibet, namelijk het kleine aantal werknemers op de Chinese ambassade in Lhasa. </p><p>Toen de <a href="/wiki/Xinhai-revolutie" class="mw-redirect" title="Xinhai-revolutie">Xinhai-revolutie</a> in 1911 de val van de <a href="/wiki/Qing-dynastie" title="Qing-dynastie">Qing-dynastie</a> en daarmee <a href="/wiki/Chinees_Keizerrijk" title="Chinees Keizerrijk">Chinees Keizerrijk</a> inluidde, keerde de gevluchte dertiende <a href="/wiki/Dalai_lama" title="Dalai lama">dalai lama</a> <a href="/wiki/Thubten_Gyatso" title="Thubten Gyatso">Thubten Gyatso</a> terug naar Tibet, verbande alle Chinezen en riep in februari 1913 de <a href="/wiki/Onafhankelijkheid_(staatkunde)" title="Onafhankelijkheid (staatkunde)">onafhankelijkheid</a> uit. Hij zette dit kracht bij door in dezelfde maand het <a href="/wiki/Verdrag_van_Urga" title="Verdrag van Urga">Verdrag van Urga</a> te sluiten met <a href="/wiki/Mongoli%C3%AB" title="Mongolië">Mongolië</a>, waarin Tibet en Mongolië elkaar als onafhankelijke staten erkenden. Voor sommige wetenschappers is dit het moment, dat Tibet de facto onafhankelijk werd van China; maar het lijkt niet waarschijnlijk dat het zwakke Mantsjoebewind, dat Tibet nooit werkelijk heeft bezet noch er belastingen heeft geheven, als een serieuze voorloper van de huidige Chinese overheersers moet worden gezien, zodat Tibet de facto al vanaf 1353 als een onafhankelijke staat kan worden beschouwd. In elk geval voerde <a href="/wiki/Thubten_Gyatso" title="Thubten Gyatso">Thubten Gyatso</a> nu <a href="/wiki/Geschiedenis_van_de_valuta_van_Tibet" title="Geschiedenis van de valuta van Tibet">Tibetaanse valuta</a>, een <a href="/wiki/Vlag_van_Tibet" title="Vlag van Tibet">vlag van Tibet</a> en <a href="/wiki/Postgeschiedenis_van_Tibet" title="Postgeschiedenis van Tibet">Tibetaanse posterijen</a> in. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tibetaanse_diaspora">Tibetaanse diaspora</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=19" title="Bewerk dit kopje: Tibetaanse diaspora" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=19" title="De broncode bewerken van de sectie: Tibetaanse diaspora"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Domaro_en_McLeod_Ganj.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Domaro_en_McLeod_Ganj.jpg/260px-Domaro_en_McLeod_Ganj.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Domaro_en_McLeod_Ganj.jpg/390px-Domaro_en_McLeod_Ganj.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Domaro_en_McLeod_Ganj.jpg/520px-Domaro_en_McLeod_Ganj.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="480" /></a><figcaption><a href="/wiki/Hill_station" title="Hill station">Hill station</a> <a href="/wiki/McLeod_Ganj" title="McLeod Ganj">McLeod Ganj</a>, sinds 1960 de woonplaats voor <a href="/wiki/Tenzin_Gyatso_(dalai_lama)" title="Tenzin Gyatso (dalai lama)">Tenzin Gyatso</a> en veel andere ballingen</figcaption></figure> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Tibetaanse_diaspora" title="Tibetaanse diaspora">Tibetaanse diaspora</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Sinds 1950 vluchtten meer dan 100.000 Tibetanen naar het buitenland. Velen bezweken aan verwondingen en barre weersomstandigheden tijdens de vlucht die meestal liep via het <a href="/wiki/Himalaya" title="Himalaya">Himalaya</a>-gebergte. Vervolgens werd bij aankomst het hoogteverschil, de verandering in klimaat en het verschil in voedsel veel vluchtelingen fataal, waaronder voornamelijk kinderen.<sup id="cite_ref-whatabout-exile_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-whatabout-exile-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Exile_as_challenge_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-Exile_as_challenge-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>De Tibetaanse ballingsoorden groeiden na verschillende generaties uit en er ontstonden op verschillende plaatsen in voornamelijk <a href="/wiki/India" title="India">India</a> en <a href="/wiki/Nepal" title="Nepal">Nepal</a> stadsdelen of steden die bevolkt worden door nagenoeg alleen nazaten of nieuwe vluchtelingen. Ze bouwden hier een religieus en cultureel leven op, met nieuwe vestigingen van de grote kloosters in Tibet, scholen en instituten. Ook in Nederland en België ontstonden er Tibetaans boeddhistische centra, zoals het <a href="/wiki/Tibetaans_Instituut" title="Tibetaans Instituut">Tibetaans Instituut</a> en het <a href="/wiki/Maitreya_Instituut" title="Maitreya Instituut">Maitreya Instituut</a> en het <a href="/wiki/Lijst_van_Tibetaanse_kloosters" title="Lijst van Tibetaanse kloosters">klooster</a> <a href="/wiki/Karma_Deleg_Ch%C3%B6_Phel_Ling" title="Karma Deleg Chö Phel Ling">Karma Deleg Chö Phel Ling</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tibetaanse_cultuur">Tibetaanse cultuur</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=20" title="Bewerk dit kopje: Tibetaanse cultuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=20" title="De broncode bewerken van de sectie: Tibetaanse cultuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Tibetan_censer_Asian_Art_Museum_SF.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Tibetan_censer_Asian_Art_Museum_SF.JPG/260px-Tibetan_censer_Asian_Art_Museum_SF.JPG" decoding="async" width="260" height="347" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Tibetan_censer_Asian_Art_Museum_SF.JPG/390px-Tibetan_censer_Asian_Art_Museum_SF.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Tibetan_censer_Asian_Art_Museum_SF.JPG/520px-Tibetan_censer_Asian_Art_Museum_SF.JPG 2x" data-file-width="2448" data-file-height="3264" /></a><figcaption><a href="/wiki/Tibetaans_wierook" title="Tibetaans wierook">Tibetaans wierookvat</a></figcaption></figure> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Tibetaanse_cultuur" title="Tibetaanse cultuur">Tibetaanse cultuur</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>De Tibetaanse cultuur ontwikkelde zich binnen specifieke <a href="/wiki/Aardrijkskunde" title="Aardrijkskunde">geografische</a> en <a href="/wiki/Klimatologie" title="Klimatologie">klimatologische</a> omstandigheden van Tibet, zoals de grote <a href="/wiki/Hoogte_(geografie)" title="Hoogte (geografie)">hoogte</a>, korte <a href="/wiki/Vegetatieperiode" title="Vegetatieperiode">vegetatieperiode</a> en lage <a href="/wiki/Temperatuur" title="Temperatuur">temperatuur</a>. De cultuur in Tibet bestaat voor een deel uit <a href="/wiki/Nomade" title="Nomade">nomadencultuur</a>. Hoewel het invloeden kent van de omliggende regio's in <a href="/wiki/India" title="India">India</a>, <a href="/wiki/Vasteland_van_China" title="Vasteland van China">China</a> en <a href="/wiki/Mongoli%C3%AB" title="Mongolië">Mongolië</a>, heeft Tibet gezien de afgelegen ligging en de ontoegankelijkheid een onderscheiden lokale cultuur opgebouwd. Van grote invloed is de introductie van het <a href="/wiki/Tibetaans_boeddhisme" title="Tibetaans boeddhisme">Tibetaans boeddhisme</a> geweest aan het eind van het <a href="/wiki/1e_millennium" title="1e millennium">1e millennium</a>. Deze werkt door in de kunst, literatuur en muziek. Een andere belangrijke invloed kwam van de traditionele <a href="/wiki/B%C3%B6n" title="Bön">bönreligie</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Architectuur">Architectuur</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=21" title="Bewerk dit kopje: Architectuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=21" title="De broncode bewerken van de sectie: Architectuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Norbulingka.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Norbulingka.jpg/260px-Norbulingka.jpg" decoding="async" width="260" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Norbulingka.jpg/390px-Norbulingka.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Norbulingka.jpg/520px-Norbulingka.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1728" /></a><figcaption><a href="/wiki/Norbulingka" title="Norbulingka">Norbulingka</a>-paleis</figcaption></figure> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Tibetaanse_architectuur" title="Tibetaanse architectuur">Tibetaanse architectuur</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p><a href="/wiki/Architectuur" title="Architectuur">Architectuur</a> in Tibet bevat <a href="/wiki/China" title="China">Chinese</a>, <a href="/wiki/India" title="India">Indiase</a> en <a href="/wiki/Mongoli%C3%AB" title="Mongolië">Mongoolse</a> invloeden en is een weerspiegeling van Tibetaans boeddhistische tradities. Op bijna elke <a href="/wiki/Gompa" title="Gompa">gompa</a> is in Tibet een <a href="/wiki/Gebedsmolen" title="Gebedsmolen">gebedsmolen</a> samen met twee <a href="/wiki/Hertachtigen" title="Hertachtigen">herten</a> of <a href="/wiki/Draak_(fabeldier)" title="Draak (fabeldier)">draken</a> te vinden. Het ontwerp van de Tibetaanse <a href="/wiki/Ch%C3%B6rten" title="Chörten">chörten</a> kan verschillen van rondachtige muren in <a href="/wiki/Kham" title="Kham">Kham</a> tot rechthoekige muren in <a href="/wiki/Ladakh" title="Ladakh">Ladakh</a>. </p><p>Vanaf <a href="/wiki/1994" title="1994">1994</a> werden drie Tibetaanse bouwwerken uitgeroepen tot <a href="/wiki/Werelderfgoed" title="Werelderfgoed">Werelderfgoed</a>. Dit waren het <a href="/wiki/Potala" title="Potala">Potala-paleisen</a> de kloostertempel <a href="/wiki/Jokhang" title="Jokhang">Jokhang</a>, beide uit de <a href="/wiki/7e_eeuw" title="7e eeuw">7e eeuw</a>, en het <a href="/wiki/18e_eeuw" title="18e eeuw">18e-eeuwse</a> zomerpaleis van de dalai lama, <a href="/wiki/Norbulingka" title="Norbulingka">Norbulingka</a>. Het Potala-complex omvat de witte en rode paleizen en nevengebouwen. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kunst">Kunst</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=22" title="Bewerk dit kopje: Kunst" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=22" title="De broncode bewerken van de sectie: Kunst"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Tibetaanse_kunst" title="Tibetaanse kunst">Tibetaanse kunst</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie ook <a href="/wiki/Tibetaanse_schilderkunst" title="Tibetaanse schilderkunst">Tibetaanse schilderkunst</a>, voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Tibetaanse kunst bestaat vooral uit religieuze kunst dat beïnvloed is door het Tibetaans boeddhisme. Voor een groot deel bestaat het uit <a href="/wiki/Relikwie" title="Relikwie">relikwieën</a> zoals beeldjes, <a href="/wiki/Thangka_(kunstwerk)" title="Thangka (kunstwerk)">thangkaschilderingen</a> of <a href="/wiki/Mandala" title="Mandala">mandala's</a> van <a href="/wiki/Gautama_Boeddha" title="Gautama Boeddha">Boeddha</a>, <a href="/wiki/Bodhisattva" title="Bodhisattva">bodhisattva's</a> of van de <a href="/wiki/Vajra" title="Vajra">vajra</a>. Veel Tibetaans boeddhistische kunst maakt onderdeel uit van de beoefening van <a href="/wiki/Tantra_(geschrift)" title="Tantra (geschrift)">tantra's</a>. </p><p>De <a href="/wiki/Hedendaagse_Tibetaanse_kunst" title="Hedendaagse Tibetaanse kunst">hedendaagse Tibetaanse kunst</a> wordt voornamelijk voortgebracht door Tibetanen in ballingschap. Deze kunststroming onderscheidt zich van traditionele Tibetaanse kunst doordat de religieuze invloed minder sterk of geheel verdwenen is. Ook zijn er invloeden van andere kunststijlen waarneembaar. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Muziek">Muziek</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=23" title="Bewerk dit kopje: Muziek" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=23" title="De broncode bewerken van de sectie: Muziek"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Street_musician_Xigatse_1993.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Street_musician_Xigatse_1993.JPG/260px-Street_musician_Xigatse_1993.JPG" decoding="async" width="260" height="391" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Street_musician_Xigatse_1993.JPG/390px-Street_musician_Xigatse_1993.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Street_musician_Xigatse_1993.JPG/520px-Street_musician_Xigatse_1993.JPG 2x" data-file-width="1068" data-file-height="1608" /></a><figcaption>Dramyenmuzikant in <a href="/wiki/Shigatse_(stad)" title="Shigatse (stad)">Shigatse</a></figcaption></figure> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Tibetaanse_muziek" title="Tibetaanse muziek">Tibetaanse muziek</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>In de traditionele Tibetaanse muziek worden <a href="/wiki/Muziekinstrument" title="Muziekinstrument">muziekinstrumenten</a> bespeeld uit de eigen regio, waaronder de <a href="/wiki/Dramyen" title="Dramyen">dramyen</a>, <a href="/wiki/Dungchen" title="Dungchen">dungchen</a> en de <a href="/wiki/Gyaling" title="Gyaling">gyaling</a>. </p><p>Een traditie die teruggaat naar de <a href="/wiki/12e_eeuw" title="12e eeuw">12e eeuw</a> is de <i>lama Maní</i>, ofwel de vertelling van boeddhistische <a href="/wiki/Parabel" title="Parabel">parabelen</a> door gebruikmaking van zang. Deze liederen werden uitgevoerd door wandelende verhalenvertellers die van dorp naar dorp reisden. Deze verhalen putten ze uit hun eigen, vaak bescheiden herkomst. Een andere vorm van klassieke muziek die nog steeds bij speciale rituelen en ceremonies wordt opgevoerd is <a href="/wiki/Gar_(muziekstijl)" title="Gar (muziekstijl)">gar</a>. Verder is de <a href="/wiki/A_capella" title="A capella">a capellastijl</a> <a href="/wiki/Lu_(muziek)" title="Lu (muziek)">lu</a> in zwang en zijn er epische troubadours die het beroemde <a href="/wiki/Epos_van_koning_Gesar" title="Epos van koning Gesar">Epos van koning Gesar</a> voordragen. </p><p>Tibetaanse muziek heeft enerzijds effect gehad op <a href="/wiki/Westerse_muziek" title="Westerse muziek">westerse muziek</a>, in het bijzonder op <a href="/wiki/New_age_(muziek)" title="New age (muziek)">new age</a>. De eerste mengeling hiervan was <i>Tibetan Bells</i>, een release uit 1971 van <a href="/w/index.php?title=Nancy_Hennings&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nancy Hennings (de pagina bestaat niet)">Nancy Hennings</a> en <a href="/w/index.php?title=Henry_Wolff&action=edit&redlink=1" class="new" title="Henry Wolff (de pagina bestaat niet)">Henry Wolff</a>. Verder hielp de soundtrack van <a href="/wiki/Kundun_(film)" title="Kundun (film)">Kundun</a> van <a href="/wiki/Philip_Glass" title="Philip Glass">Philip Glass</a> mee, aan een betere bekendheid van Tibetaanse muziek buiten Tibet. Andersom, hadden buitenlandse stijlen van <a href="/wiki/Popmuziek" title="Popmuziek">popmuziek</a> een grote impact op de Tibetaanse populaire muziek. Zo zijn de <a href="/wiki/Rock-%27n-roll" title="Rock-'n-roll">rock-'n-roll</a> en het Indische <a href="/wiki/Ghazal" class="mw-redirect" title="Ghazal">ghazal</a> en <a href="/wiki/Filmi" class="mw-redirect" title="Filmi">filmi</a> erg populair. Na de ontspanning van enkele wetten in de <a href="/wiki/1980-1989" title="1980-1989">jaren 80</a>, werd de <a href="/wiki/Tibetaans" title="Tibetaans">Tibetaanse taal</a> geïntroduceerd in <a href="/wiki/Rap_(muziekstijl)" title="Rap (muziekstijl)">rap</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Podiumkunsten">Podiumkunsten</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=24" title="Bewerk dit kopje: Podiumkunsten" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=24" title="De broncode bewerken van de sectie: Podiumkunsten"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Tibetaanse_podiumkunst" title="Tibetaanse podiumkunst">Tibetaanse podiumkunst</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>De traditionele Tibetaanse operastijl is <a href="/wiki/Lhamo" title="Lhamo">lhamo</a>, die teruggaat tot de ontwikkeling ervan door de bruggenbouwer <a href="/wiki/Thangtong_Gyalpo" title="Thangtong Gyalpo">Thangtong Gyalpo</a> in de <a href="/wiki/14e_eeuw" title="14e eeuw">14e eeuw</a>. Gyalpo rekruteerde zeven meisjes en organiseerde voor hen een optreden om fondsen te werven. Met deze fondsen wilde hij bruggen bouwen om betere verbindingen aan te leggen in het Tibet. Dit werd het eerste lhamo-optreden en de traditie zette zich voort, zodat tegenwoordig nog lhamo's worden gehouden op feestelijke gebeurtenissen. </p><p>Op Tibetaanse podia wordt toneel voornamelijk opgevoerd op een houten <a href="/wiki/Podium_(verhoging)" title="Podium (verhoging)">podium</a>. Dans, <a href="/wiki/Chant" title="Chant">chant</a> en muziek wordt vaak opgevoerd met gebruikmaking van gekleurde maskers die een karakter uitbeelden. Buiten China worden de podiumkunsten en in het bijzonder de lhamo in stand gehouden door het <a href="/wiki/Tibetaans_Instituut_voor_Podiumkunsten" title="Tibetaans Instituut voor Podiumkunsten">Tibetaans Instituut voor Podiumkunsten</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Film">Film</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=25" title="Bewerk dit kopje: Film" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=25" title="De broncode bewerken van de sectie: Film"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Monkfilms.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5f/Monkfilms.jpg" decoding="async" width="250" height="347" class="mw-file-element" data-file-width="250" data-file-height="347" /></a><figcaption>Monniken met camera (2005)</figcaption></figure> <p>Met betrekking tot Tibet kunnen film worden onderverdeeld in films die in het <a href="/wiki/Tibetaans" title="Tibetaans">Tibetaans</a> zijn, door Tibetanen zijn geregisseerd of geproduceerd, Tibetanen als thema hebben en films die in Tibet zijn gefilmd of Tibet als thema hebben. Daarnaast speelt in sommige gevallen Tibet als droom, ideaal en utopie bij mensen een rol. Deze motieven domineren meer bij Westelijke regisseurs dan bij Tibetanen. </p><p>Daarnaast onderscheiden deze films zich sterk, per invloedssfeer waarin ze gemaakt zijn: Tibetaans, Westers of Chinees. Respectievelijk verlopen deze drie van sterk documentairegericht naar een sterk accent op speelfilms. De vermenging met een opvoedkundig tot <a href="/wiki/Propaganda_(communicatie)" title="Propaganda (communicatie)">propaganda</a>-achtig element komt in alle invloedssferen voor. </p><p>Tibetanen begonnen al in de <a href="/wiki/1920-1929" title="1920-1929">jaren 20</a> te filmen. Daaruit ontwikkelde zich nog geen filmindustrie. Uit het boek <i><a href="/wiki/Zeven_jaar_in_Tibet" title="Zeven jaar in Tibet">Zeven jaar in Tibet</a></i> van <a href="/wiki/Heinrich_Harrer" title="Heinrich Harrer">Heinrich Harrer</a> blijkt dat <a href="/wiki/Tenzin_Gyatso_(dalai_lama)" title="Tenzin Gyatso (dalai lama)">Tenzin Gyatso</a>, de veertiende <a href="/wiki/Dalai_lama" title="Dalai lama">dalai lama</a>, al in de <a href="/wiki/1930-1939" title="1930-1939">jaren 30</a> in het bezit was van een filmcamera. <i><a href="/wiki/De_cup" title="De cup">De cup</a></i> uit <a href="/wiki/1999" title="1999">1999</a> van <a href="/wiki/Khyentse_Norbu" title="Khyentse Norbu">Khyentse Norbu</a> is de eerste film van een Tibetaanse regisseur die in het Westen een bioscoopsucces werd. </p><p>Andere succesvolle films op dit gebied waren <i><a href="/wiki/Samsara_(film_uit_2001)" class="mw-redirect" title="Samsara (film uit 2001)">Samsara</a></i> en <i><a href="/wiki/Travellers_and_Magicians" title="Travellers and Magicians">Travellers and Magicians</a></i>, in China behaalden <i><a href="/wiki/Xiu_Xiu:_The_Sent_Down_Girl" title="Xiu Xiu: The Sent Down Girl">Xiu Xiu: The Sent Down Girl</a></i>, <i><a href="/wiki/Kekexili:_Mountain_Patrol" title="Kekexili: Mountain Patrol">Kekexili: Mountain Patrol</a></i> en <i><a href="/wiki/The_Knot" title="The Knot">The Knot</a></i> veel prijzen en succesvolle films in het Westen waren bijvoorbeeld <i><a href="/wiki/Little_Buddha" title="Little Buddha">Little Buddha</a>, </i><a href="/wiki/Kundun_(film)" title="Kundun (film)">Kundun</a><i> en </i><a href="/wiki/Seven_Years_in_Tibet_(1997)" title="Seven Years in Tibet (1997)">Seven Years in Tibet</a><i>.</i> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kleding">Kleding</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=26" title="Bewerk dit kopje: Kleding" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=26" title="De broncode bewerken van de sectie: Kleding"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Kleding_in_Tibet" title="Kleding in Tibet">Kleding in Tibet</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>De kledingkeuze is begin <a href="/wiki/21e_eeuw" title="21e eeuw">21e eeuw</a> nog relatief conservatief. Hoewel er steeds meer wordt overgegaan op westerse kleding, blijven Tibetanen in het algemeen aan hun oorspronkelijke kledingstijl vasthouden. Aan vrouwen die een donkere wikkeljurk over een blouse dragen en een kleurige, gestreepte, geweven wollen <a href="/wiki/Schort" title="Schort">schort</a>, is te zien dat ze getrouwd zijn. Zowel mannen als vrouwen dragen lange mouwen, ook wanneer het in de zomermaanden warm is. </p><p>Er zijn verschillende typische Tibetaanse kledingstukken, zoals de <a href="/wiki/Chuba" title="Chuba">chuba</a> bij de <a href="/wiki/Nomade" title="Nomade">nomaden</a> of de <a href="/wiki/Tibetaanse_plaid" title="Tibetaanse plaid">Tibetaanse plaid</a> die als <i><a href="/w/index.php?title=Reisdeken&action=edit&redlink=1" class="new" title="Reisdeken (de pagina bestaat niet)">reisdeken</a></i> dient. Daarnaast is er de <a href="/wiki/Khata" title="Khata">khata</a>, een <a href="/wiki/Sjaal" title="Sjaal">sjaal</a> die dient geschenk. Het symboliseert goede wil, geluk en compassie. Het is meestal gemaakt van <a href="/wiki/Zijde_(textiel)" title="Zijde (textiel)">zijde</a> en als de kleur <a href="/wiki/Wit" title="Wit">wit</a> is, symboliseert het een puur hart van de gever. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Keuken">Keuken</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=27" title="Bewerk dit kopje: Keuken" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=27" title="De broncode bewerken van de sectie: Keuken"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Momo101.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Momo101.jpg/260px-Momo101.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Momo101.jpg/390px-Momo101.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/36/Momo101.jpg 2x" data-file-width="480" data-file-height="360" /></a><figcaption><a href="/wiki/Momo_(gerecht)" title="Momo (gerecht)">Momo's</a>, een Tibetaanse <a href="/wiki/Pasta_(deegwaar)" title="Pasta (deegwaar)">pasta</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Thukpa,_Tibetan_noodle_in_Osaka,_Japan.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Thukpa%2C_Tibetan_noodle_in_Osaka%2C_Japan.jpg/260px-Thukpa%2C_Tibetan_noodle_in_Osaka%2C_Japan.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Thukpa%2C_Tibetan_noodle_in_Osaka%2C_Japan.jpg/390px-Thukpa%2C_Tibetan_noodle_in_Osaka%2C_Japan.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Thukpa%2C_Tibetan_noodle_in_Osaka%2C_Japan.jpg/520px-Thukpa%2C_Tibetan_noodle_in_Osaka%2C_Japan.jpg 2x" data-file-width="2272" data-file-height="1704" /></a><figcaption><a href="/wiki/Thukpa" title="Thukpa">Thukpa</a>, een <a href="/wiki/Pasta_(deegwaar)" title="Pasta (deegwaar)">pasta</a><a href="/wiki/Soep_(voedsel)" title="Soep (voedsel)">soep</a></figcaption></figure> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Tibetaanse_keuken" title="Tibetaanse keuken">Tibetaanse keuken</a> en <a href="/wiki/Tibetaanse_theecultuur" title="Tibetaanse theecultuur">Tibetaanse theecultuur</a> voor de hoofdartikelen over dit onderwerp.</i></div> <p>De Tibetaanse keuken heeft veel overeenkomsten met de kookstijlen uit de directe omgeving, zoals <a href="/wiki/Nepal" title="Nepal">Nepal</a> en <a href="/wiki/Bhutan" title="Bhutan">Bhutan</a>, maar er zijn verschillen, onder andere omdat er slechts weinig <a href="/wiki/Gewas" title="Gewas">gewassen</a> groeien op de hoogte waarop Tibet zich bevindt. Het belangrijkste gewas is <a href="/wiki/Gerst" title="Gerst">gerst</a>. </p><p>Het <a href="/wiki/Deeg" title="Deeg">deegproduct</a> <a href="/wiki/Tsampa" title="Tsampa">tsampa</a> is het <a href="/wiki/Basisvoedsel" title="Basisvoedsel">basisvoedsel</a> van Tibet. Het is de eenvoudigste Tibetaanse maaltijd die dient als <a href="/wiki/Ontbijt" title="Ontbijt">ontbijt</a>, tussenmaaltijd of reisproviand. Het meest frequent op het menu staat <a href="/wiki/Jak" title="Jak">jakvlees</a>, <a href="/wiki/Yoghurt" title="Yoghurt">yoghurt</a>, <a href="/wiki/Boter_(zuivel)" title="Boter (zuivel)">boter</a> en <a href="/wiki/Tibetaanse_kaas" title="Tibetaanse kaas">kaas</a>. Vleesgerechten bestaan meestal uit <a href="/wiki/Vlees" title="Vlees">vlees</a> van de <a href="/wiki/Jak" title="Jak">jak</a>, <a href="/wiki/Dzo" title="Dzo">dzo</a>, <a href="/wiki/Geit" title="Geit">geit</a> of het <a href="/wiki/Schaap_(dier)" class="mw-redirect" title="Schaap (dier)">schaap</a>. Meestal wordt het vlees gedroogd of gekookt in een <a href="/wiki/Kruid_(keuken)" title="Kruid (keuken)">kruidige</a> <a href="/wiki/Stoofpot" title="Stoofpot">stoofpot</a> met <a href="/wiki/Aardappel" title="Aardappel">aardappelen</a>. </p><p>De meeste Tibetanen drinken dagelijks veel <a href="/wiki/Boterthee" title="Boterthee">boterthee</a>; andere thee wordt zelden gedronken. Tibetanen voegen <a href="/wiki/Keukenzout" title="Keukenzout">zout</a> toe aan hun thee in plaats van <a href="/wiki/Tafelsuiker" title="Tafelsuiker">suiker</a>. Het zout in de thee is van nut om aan de vochtigheidsbehoefte van het lichaam in de gure klimaatomstandigheden tegemoet te komen. <a href="/wiki/Alcoholische_drank" title="Alcoholische drank">Alcoholische dranken</a> die in Tibet worden gedronken, zijn bijvoorbeeld twee <a href="/wiki/Rijstwijn" title="Rijstwijn">rijstwijnen</a> <a href="/w/index.php?title=Pinjopo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pinjopo (de pagina bestaat niet)">pinjopo</a> en <a href="/wiki/Raksi" title="Raksi">raksi</a> en het Tibetaanse bier <a href="/wiki/Chaang" title="Chaang">chaang</a>, dat meestal van gerst wordt gemaakt. </p><p>Er zijn verschillende <a href="/wiki/Tibetaanse_kaas" title="Tibetaanse kaas">Tibetaanse kaassoorten</a> die van <a href="/wiki/Karnemelk" title="Karnemelk">karnemelk</a> (<i>dara</i>) worden gemaakt. Deze wordt vijf minuten verhit en daarna afgekoeld tot 20°C of minder. De karnemelk is dan veranderd in <a href="/wiki/Wei_(melk)" class="mw-redirect" title="Wei (melk)">wei</a> en zachte <a href="/wiki/Wrongel" title="Wrongel">wrongel</a>, ofwel de zachte kaas <i><a href="/wiki/Chura_loenpa" title="Chura loenpa">chura loenpa</a></i>. Het is tevens het basisproduct voor de gedroogde kaas <i><a href="/wiki/Chura_kampo" title="Chura kampo">chura kampo</a></i>. Een extra harde kaassoort is <i><a href="/wiki/Chhurpi" title="Chhurpi">chhurpi</a></i> die wordt gemaakt van gebonden <a href="/wiki/Yoghurt" title="Yoghurt">yoghurt</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Literatuur">Literatuur</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=28" title="Bewerk dit kopje: Literatuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=28" title="De broncode bewerken van de sectie: Literatuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Tibetaanse_literatuur" title="Tibetaanse literatuur">Tibetaanse literatuur</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Er is een rijke traditie van wereldlijke <a href="/wiki/Tibetaanse_literatuur" title="Tibetaanse literatuur">literatuur uit Tibet</a>, waaronder <a href="/wiki/Po%C3%ABzie" title="Poëzie">poëzie</a>, <a href="/wiki/Proza" title="Proza">proza</a>, <a href="/wiki/Kort_verhaal" title="Kort verhaal">korte verhalen</a>, <a href="/wiki/Choreografie" title="Choreografie">dansscripten</a> en <a href="/wiki/Pantomime" title="Pantomime">mime</a>, <a href="/wiki/Toneel_(spel)" class="mw-redirect" title="Toneel (spel)">toneelopvoeringen</a>, en dergelijke die in sommige gevallen zijn vertaald naar Westerse talen. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Woodblock_printing,_Sera,_Tibet.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Woodblock_printing%2C_Sera%2C_Tibet.JPG/260px-Woodblock_printing%2C_Sera%2C_Tibet.JPG" decoding="async" width="260" height="182" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Woodblock_printing%2C_Sera%2C_Tibet.JPG/390px-Woodblock_printing%2C_Sera%2C_Tibet.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Woodblock_printing%2C_Sera%2C_Tibet.JPG/520px-Woodblock_printing%2C_Sera%2C_Tibet.JPG 2x" data-file-width="526" data-file-height="368" /></a><figcaption>Monniken bezig met een <a href="/wiki/Blokdruk" title="Blokdruk">blokdruk</a></figcaption></figure> <p>De Tibetaanse volksliteratuur is in de loop van de eeuwen vooral van mond tot mond voortgebracht. Het meest bekend buiten Tibet zijn de <a href="/wiki/Epiek" title="Epiek">epieke</a> verhalen, in het bijzonder het <a href="/wiki/Epos_van_koning_Gesar" title="Epos van koning Gesar">Epos van koning Gesar</a>. In de vertellingen nemen de verhalen van <a href="/wiki/Oom_Tompa" title="Oom Tompa">Oom Tompa</a> een belangrijke plaats in. Verder zijn er verhalen over de <i><a href="/wiki/Gekke_yogi%27s" title="Gekke yogi's">gekke yogi's</a></i> zoals <a href="/wiki/Drugpa_K%C3%BCnleg" title="Drugpa Künleg">Drugpa Künleg</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kalender">Kalender</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=29" title="Bewerk dit kopje: Kalender" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=29" title="De broncode bewerken van de sectie: Kalender"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Tibetaanse_kalender" title="Tibetaanse kalender">Tibetaanse kalender</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>De Tibetaanse kalender is een <a href="/wiki/Lunisolaire_kalender" title="Lunisolaire kalender">lunisolaire kalender</a>. Dat betekent dat een jaar bestaat uit 12 of 13 <a href="/wiki/Maanmaand" title="Maanmaand">maanmaanden</a> die elk beginnen en eindigen met <a href="/wiki/Nieuwe_maan" title="Nieuwe maan">nieuwe maan</a>. Een dertiende maand wordt ongeveer elke drie jaar toegevoegd, zodat een gemiddeld Tibetaans jaar gelijk is aan een <a href="/wiki/Tropisch_jaar" title="Tropisch jaar">zonnejaar</a>. </p><p>Elk jaar wordt geassocieerd met een dier en een element, vergelijkbaar met de <a href="/wiki/Chinese_astrologie" title="Chinese astrologie">Chinese dierenriem</a>. De verschillende dieren zijn de <a href="/wiki/Konijn_(astrologie)" title="Konijn (astrologie)">haas</a>, <a href="/wiki/Draak_(astrologie)" title="Draak (astrologie)">draak</a>, <a href="/wiki/Slang_(astrologie)" title="Slang (astrologie)">slang</a>, <a href="/wiki/Paard_(astrologie)" title="Paard (astrologie)">paard</a>, <a href="/wiki/Geit_(astrologie)" title="Geit (astrologie)">schaap</a>, <a href="/wiki/Aap_(astrologie)" title="Aap (astrologie)">aap</a>, <a href="/w/index.php?title=Vogel_(astrologie)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vogel (astrologie) (de pagina bestaat niet)">vogel</a>, <a href="/wiki/Hond_(astrologie)" title="Hond (astrologie)">hond</a>, <a href="/wiki/Varken_(astrologie)" title="Varken (astrologie)">varken</a>, <a href="/wiki/Rat_(astrologie)" title="Rat (astrologie)">muis</a>, <a href="/wiki/Stier_(astrologie)" title="Stier (astrologie)">rund</a> en <a href="/wiki/Tijger_(astrologie)" title="Tijger (astrologie)">tijger</a>. De verschillende elementen zijn <a href="/wiki/Vuur" title="Vuur">vuur</a>, <a href="/wiki/Grond_(aarde)" title="Grond (aarde)">aarde</a>, <a href="/wiki/IJzer_(element)" title="IJzer (element)">ijzer</a>, <a href="/wiki/Water" title="Water">water</a> en <a href="/wiki/Hout" title="Hout">hout</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Festivals">Festivals</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=30" title="Bewerk dit kopje: Festivals" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=30" title="De broncode bewerken van de sectie: Festivals"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Dancing_at_Sho_Dun_Festival,_Norbulingka.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Dancing_at_Sho_Dun_Festival%2C_Norbulingka.JPG/260px-Dancing_at_Sho_Dun_Festival%2C_Norbulingka.JPG" decoding="async" width="260" height="127" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Dancing_at_Sho_Dun_Festival%2C_Norbulingka.JPG/390px-Dancing_at_Sho_Dun_Festival%2C_Norbulingka.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Dancing_at_Sho_Dun_Festival%2C_Norbulingka.JPG/520px-Dancing_at_Sho_Dun_Festival%2C_Norbulingka.JPG 2x" data-file-width="1470" data-file-height="718" /></a><figcaption><a href="/wiki/Yoghurtfestival" title="Yoghurtfestival">Yoghurtfestival</a></figcaption></figure> <p>Tibetanen kennen verschillende belangrijke festivals. Het belangrijkste hiervan is <a href="/wiki/Losar" title="Losar">losar</a>, het Tibetaan <a href="/wiki/Nieuwjaar" title="Nieuwjaar">nieuwjaar</a>. Verder is er bijvoorbeeld jaarlijks het <a href="/wiki/Yoghurtfestival" title="Yoghurtfestival">Yoghurtfestival</a> in het <i>Juweelpark</i> van het <a href="/wiki/Norbulingka" title="Norbulingka">Norbulingka-paleis</a> in Lhasa. Verder neemt elke Tibetaan drie keer in zijn leven deel aan een badfestival: bij de <a href="/wiki/Bevalling" title="Bevalling">geboorte</a>, het <a href="/wiki/Huwelijk" title="Huwelijk">huwelijk</a> en bij de <a href="/wiki/Dood" title="Dood">dood</a>. Tijdens het badfestival wordt een <a href="/wiki/Picknick" title="Picknick">picknick</a> gehouden en het vindt plaats in en bij de rivieren. Tibetaanse festivals kennen een grote mate aan entertainment, met veel sporten zoals <a href="/wiki/Jakrace" title="Jakrace">jakraces</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sport">Sport</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=31" title="Bewerk dit kopje: Sport" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=31" title="De broncode bewerken van de sectie: Sport"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:In_Tibet,_yaks_are_decorated_and_honored_by_the_families_they_are_part_of.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/In_Tibet%2C_yaks_are_decorated_and_honored_by_the_families_they_are_part_of.jpg/260px-In_Tibet%2C_yaks_are_decorated_and_honored_by_the_families_they_are_part_of.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/In_Tibet%2C_yaks_are_decorated_and_honored_by_the_families_they_are_part_of.jpg/390px-In_Tibet%2C_yaks_are_decorated_and_honored_by_the_families_they_are_part_of.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/In_Tibet%2C_yaks_are_decorated_and_honored_by_the_families_they_are_part_of.jpg/520px-In_Tibet%2C_yaks_are_decorated_and_honored_by_the_families_they_are_part_of.jpg 2x" data-file-width="799" data-file-height="600" /></a><figcaption>Gedecoreerde <a href="/wiki/Jak" title="Jak">jaks</a></figcaption></figure> <p>Sport is in Tibet traditioneel beperkt tot een aantal sporten, zoals <a href="/wiki/Rensport" title="Rensport">paardenraces</a> met <a href="/wiki/Tibetaanse_pony" title="Tibetaanse pony">Tibetaanse pony</a>'s, <a href="/wiki/Polo_(sport)" title="Polo (sport)">polo</a>, <a href="/wiki/Boogschieten" title="Boogschieten">boogschieten</a>, <a href="/wiki/Worstelen" title="Worstelen">worstelen</a> en <a href="/wiki/Jakrace" title="Jakrace">jakraces</a>. Verder zijn er van oudsher <a href="/wiki/Tibetaanse_krijgskunst" title="Tibetaanse krijgskunst">Tibetaanse krijgskunsten</a>, als <a href="/wiki/Boabom" title="Boabom">boabom</a>, <a href="/w/index.php?title=Kateda&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kateda (de pagina bestaat niet)">kateda</a>, <a href="/wiki/Lama_(krijgskunst)" class="mw-redirect" title="Lama (krijgskunst)">lama</a>, <a href="/wiki/Tescao" title="Tescao">tescao</a> en <a href="/wiki/Qi_dao" title="Qi dao">qi dao</a>. Begin 21e eeuw zijn ook andere sporten in populariteit toegenomen, waaronder <a href="/wiki/Basketbal" title="Basketbal">basketbal</a>, <a href="/wiki/Cricket" title="Cricket">cricket</a>, <a href="/wiki/Polo_(sport)" title="Polo (sport)">polo</a>, <a href="/wiki/Atletiek" title="Atletiek">atletiek</a> en <a href="/wiki/Voetbal" title="Voetbal">voetbal</a>. </p><p><a href="/wiki/Jakrace" title="Jakrace">Jakraces</a> worden die meestal gespeeld tijdens traditionele festivals. Een competitiespeler klimt op de rug van een <a href="/wiki/Jak" title="Jak">jak</a> en rent ermee naar het andere eind van het raceparcours. Jaks kunnen snel rennen over korte afstanden. De winnaar ontvangt gewoonlijk een <a href="/wiki/Khata" title="Khata">khata</a>-sjaal en prijzengeld. </p><p>Sinds 1999 hebben de Tibetanen in ballingschap een <a href="/wiki/Tibetaans_voetbalelftal_(mannen)" title="Tibetaans voetbalelftal (mannen)">nationaal voetbalelftal</a> en een eigen voetbalbond; deze wordt echter niet erkend door de <a href="/wiki/FIFA" title="FIFA">FIFA</a>. Bondscoach <a href="/wiki/Kelsang_D%C3%B6ndrub" title="Kelsang Döndrub">Kelsang Döndrub</a> vond begin <a href="/wiki/2000-2009" title="2000-2009">jaren 2000</a> zijn voetballers vooral in de <a href="/wiki/Voetbal_in_India" title="Voetbal in India">Indiase competities</a> en in enkele clubs in <a href="/wiki/Nepal" title="Nepal">Nepal</a>. In <a href="/wiki/April_2008" title="April 2008">april 2008</a> maakte het elftal een tour door <a href="/wiki/Europa_(werelddeel)" title="Europa (werelddeel)">Europa</a>, waarbij het ook enkele vriendschappelijke wedstrijden in <a href="/wiki/Nederland" title="Nederland">Nederland</a> speelde. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Economie">Economie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=32" title="Bewerk dit kopje: Economie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=32" title="De broncode bewerken van de sectie: Economie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Economie_van_Tibet" title="Economie van Tibet">Economie van Tibet</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Landbouw_en_veeteelt">Landbouw en veeteelt</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=33" title="Bewerk dit kopje: Landbouw en veeteelt" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=33" title="De broncode bewerken van de sectie: Landbouw en veeteelt"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Landbouw_en_veeteelt_in_Tibet" title="Landbouw en veeteelt in Tibet">Landbouw en veeteelt in Tibet</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>De <a href="/wiki/Economie_van_Tibet" title="Economie van Tibet">economie van Tibet</a> is altijd gedomineerd geweest door substantiële <a href="/wiki/Landbouw" title="Landbouw">landbouw</a> en <a href="/wiki/Veeteelt" title="Veeteelt">veeteelt</a>. De <a href="/wiki/Jak" title="Jak">jak</a> en de <a href="/wiki/Dzo" title="Dzo">dzo</a> zijn door de eeuwen heen belangrijk geweest voor het verrichten van zwaar werk, zoals het <a href="/wiki/Ploeg_(werktuig)" title="Ploeg (werktuig)">ploegen</a>, maar ook als <a href="/wiki/Lastdier" title="Lastdier">lastdier</a> en <a href="/wiki/Rijdier" class="mw-redirect" title="Rijdier">rijdier</a>. De melk van deze dieren wordt gebruikt voor boter en <a href="/wiki/Tibetaanse_kaas" title="Tibetaanse kaas">kaas</a>. Het belangrijkste gewas in Tibet is <a href="/wiki/Gerst" title="Gerst">gerst</a>. Daarnaast worden <a href="/wiki/Tarwe" title="Tarwe">tarwe</a>, <a href="/wiki/Boekweit" title="Boekweit">boekweit</a>, <a href="/wiki/Rogge_(graan)" title="Rogge (graan)">rogge</a>, <a href="/wiki/Haver" title="Haver">haver</a>, <a href="/wiki/Koolzaad" title="Koolzaad">koolzaad</a>, <a href="/wiki/Aardappel" title="Aardappel">aardappels</a>, <a href="/wiki/Katoen" title="Katoen">katoen</a>, <a href="/wiki/Groente" title="Groente">groenten</a> en <a href="/wiki/Fruit" title="Fruit">fruit</a> verbouwd. In de <a href="/wiki/Tibetaanse_keuken" title="Tibetaanse keuken">Tibetaanse keuken</a> wordt vooral jakvlees vaak gegeten en vaak <a href="/wiki/Boterthee" title="Boterthee">boterthee</a> gedronken. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Handel">Handel</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=34" title="Bewerk dit kopje: Handel" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=34" title="De broncode bewerken van de sectie: Handel"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Brick_tea_wik_commens.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Brick_tea_wik_commens.JPG/260px-Brick_tea_wik_commens.JPG" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Brick_tea_wik_commens.JPG/390px-Brick_tea_wik_commens.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d0/Brick_tea_wik_commens.JPG 2x" data-file-width="425" data-file-height="319" /></a><figcaption>Een samengeperst <a href="/wiki/Theeblok" title="Theeblok">theeblok</a></figcaption></figure> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Zijderoute" title="Zijderoute">Zijderoute</a> en <a href="/wiki/Theeroute" title="Theeroute">Theeroute</a> voor de hoofdartikelen over dit onderwerp.</i></div> <p>Tibet voerde door de eeuwen heen de meeste handel met China. De belangrijkste ruilgoederen waren <a href="/wiki/Paard_(dier)" title="Paard (dier)">paarden</a> uit <a href="/wiki/Amdo_(provincie)" class="mw-redirect" title="Amdo (provincie)">Amdo</a>, die werden geruild voor <a href="/wiki/Chinese_theecultuur" title="Chinese theecultuur">Chinese thee</a>. Tibet exporteerde verder <a href="/wiki/Medicinale_kruiden" class="mw-redirect" title="Medicinale kruiden">medicinale kruiden</a>, <a href="/wiki/Gewei" title="Gewei">geweien</a>, <a href="/wiki/Muskus" title="Muskus">muskus</a> en <a href="/wiki/Goud" title="Goud">goud</a> naar China. Naast thee importeerden Tibetaanse handelaren <a href="/wiki/Zijde_(textiel)" title="Zijde (textiel)">zijden</a> kleren, <a href="/wiki/Porselein" title="Porselein">porselein</a> en <a href="/wiki/Zilver" title="Zilver">zilver</a> uit China. De omvang van de handel van Tibet met de zuidelijke buren <a href="/wiki/India" title="India">India</a>, <a href="/wiki/Nepal" title="Nepal">Nepal</a> en <a href="/wiki/Bhutan" title="Bhutan">Bhutan</a> was veel kleiner. Hier betrof het vooral de ruil van <a href="/wiki/Haliet" title="Haliet">zout</a> en <a href="/wiki/Wol" title="Wol">wol</a> voor <a href="/wiki/Graan" title="Graan">granen</a> (inclusief <a href="/wiki/Rijst" title="Rijst">rijst</a>).<sup id="cite_ref-Pennant-1798p356_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-Pennant-1798p356-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/Zoutnomade" title="Zoutnomade">Zoutnomaden</a> dregden het <a href="/wiki/Haliet" title="Haliet">zout</a> uit de zoutmeren van de <a href="/wiki/Changthang_(Tibetaans_Hoogland)" title="Changthang (Tibetaans Hoogland)">Changtang</a> en vervoerden het per <a href="/wiki/Karavaan" title="Karavaan">karavaan</a> naar de lagergelegen gebieden om het via <a href="/wiki/Ruilhandel" title="Ruilhandel">ruilhandel</a> in te wisselen voor <a href="/wiki/Gerst" title="Gerst">gerst</a> en ander <a href="/wiki/Basisvoedsel" title="Basisvoedsel">basisvoedsel</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Valuta,_zegels_en_postzegels"><span id="Valuta.2C_zegels_en_postzegels"></span>Valuta, zegels en postzegels</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=35" title="Bewerk dit kopje: Valuta, zegels en postzegels" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=35" title="De broncode bewerken van de sectie: Valuta, zegels en postzegels"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:100_tam_srang_back.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/100_tam_srang_back.jpg/260px-100_tam_srang_back.jpg" decoding="async" width="260" height="169" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/100_tam_srang_back.jpg/390px-100_tam_srang_back.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/100_tam_srang_back.jpg/520px-100_tam_srang_back.jpg 2x" data-file-width="1654" data-file-height="1076" /></a><figcaption>100 tam <a href="/wiki/Srang" title="Srang">srang</a>-biljet</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Tibetan_seal_12.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Tibetan_seal_12.jpg/130px-Tibetan_seal_12.jpg" decoding="async" width="130" height="128" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Tibetan_seal_12.jpg/195px-Tibetan_seal_12.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Tibetan_seal_12.jpg/260px-Tibetan_seal_12.jpg 2x" data-file-width="1404" data-file-height="1378" /></a><figcaption>Vergulde, ijzeren <a href="/wiki/Tibetaans_zegel" title="Tibetaans zegel">zegel</a></figcaption></figure> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Geschiedenis_van_de_valuta_van_Tibet" title="Geschiedenis van de valuta van Tibet">Geschiedenis van de valuta van Tibet</a>, <a href="/wiki/Postgeschiedenis_van_Tibet" title="Postgeschiedenis van Tibet">Postgeschiedenis van Tibet</a> en <a href="/wiki/Tibetaans_zegel" title="Tibetaans zegel">Tibetaans zegel</a> voor de hoofdartikelen over dit onderwerp.</i></div> <p>Tot in de <a href="/wiki/17e_eeuw" title="17e eeuw">17e eeuw</a> had Tibet geen eigen valuta en was <a href="/wiki/Ruilhandel" title="Ruilhandel">ruilhandel</a> gebruikelijk in het economisch verkeer, waarbij ook werd geruild met <a href="/wiki/Goud" title="Goud">goud</a>, kralen of <a href="/wiki/Schelpengeld" title="Schelpengeld">schelpengeld</a>. In 1785 werden in Tibet de eerste zilvermunten geslagen, onder gezamenlijk Chinees en Tibetaans gezag. Vanaf 1840 werd er alleen nog een puur Tibetaanse munt in omloop gebracht. Met twee korte onderbrekingen werd deze munt tot 1954 gevoerd. De eerste <a href="/wiki/Bankbiljet" title="Bankbiljet">bankbiljetten</a> werden in omloop gebracht vanaf 1913 en uitgebracht tot 1959. Ook waren er in de eerste helft van de <a href="/wiki/20e_eeuw" title="20e eeuw">20e eeuw</a> <a href="/wiki/Postgeschiedenis_van_Tibet" title="Postgeschiedenis van Tibet">Tibetaanse posterijen</a>. Al daterend vanaf het eind van de <a href="/wiki/8e_eeuw" title="8e eeuw">8e eeuw</a> kwamen <a href="/wiki/Tibetaans_zegel" title="Tibetaans zegel">Tibetaanse zegels</a> voor. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Twee_grote_hervormingen_sinds_1950">Twee grote hervormingen sinds 1950</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=36" title="Bewerk dit kopje: Twee grote hervormingen sinds 1950" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=36" title="De broncode bewerken van de sectie: Twee grote hervormingen sinds 1950"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:IMG_1370_Lhasa_Cinese.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/IMG_1370_Lhasa_Cinese.jpg/260px-IMG_1370_Lhasa_Cinese.jpg" decoding="async" width="260" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/IMG_1370_Lhasa_Cinese.jpg/390px-IMG_1370_Lhasa_Cinese.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/IMG_1370_Lhasa_Cinese.jpg/520px-IMG_1370_Lhasa_Cinese.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="682" /></a><figcaption>De hoofdstraat van <a href="/wiki/Lhasa" title="Lhasa">Lhasa</a>, 2006</figcaption></figure> <p>Na de <a href="/wiki/Invasie_van_Tibet" title="Invasie van Tibet">invasie van Tibet</a> in 1950-51 probeerden de Chinese autoriteiten onder aanvoering van <a href="/wiki/Mao_Zedong" title="Mao Zedong">Mao Zedong</a> aanvankelijk de harten van de Tibetanen te winnen door overreding en de invoering van landhervormingen naar <a href="/wiki/Mao%C3%AFsme" title="Maoïsme">maoïstisch</a> model. Dit beleid mislukte echter en net als in de rest van China werd de lokale economie zodanig ontwricht, dat er begin <a href="/wiki/1960-1969" title="1960-1969">jaren 60</a> een hongersnood in Tibet ontstond met honderdduizenden doden tot gevolg. In heel China waren er tussen de 15 tot 36 miljoen doden. Het beleid werd repressiever en leidde ook de Tibetaanse gebieden in China naar de <a href="/wiki/Culturele_Revolutie" title="Culturele Revolutie">Culturele Revolutie</a>, waardoor ze verarmden in economische, religieuze en culturele zin.<sup id="cite_ref-S-N:Tibet_en_China_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-S-N:Tibet_en_China-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Mao's overlijden en het aantreden van <a href="/wiki/Deng_Xiaoping" title="Deng Xiaoping">Deng Xiaoping</a> brachten de eerste aanzet tot economische hervormingen. In geheel China leidden de hervormingen tot spectaculaire successen, maar in Tibet werkte dit averechts. De frustratie over de snel veranderende samenleving en de massale aanwezigheid van <a href="/wiki/Han-Chinezen" title="Han-Chinezen">Han-Chinezen</a> in het Tibetaanse bedrijfsleven kwam tot uitdrukking in de <a href="/wiki/Opstand_in_Tibet_(1987-1993)" title="Opstand in Tibet (1987-1993)">opstanden in Tibet van 1987-1993</a> en <a href="/wiki/Opstand_in_Tibet_(2008)" title="Opstand in Tibet (2008)">van 2008</a>. Ruiten van winkels in <a href="/wiki/Barkhor" title="Barkhor">Barkhor</a> en andere winkelcentra in handen van Chinezen sneuvelden. Voor Tibetanen betekende het een stap van culturele onderdrukking naar economische marginalisatie.<sup id="cite_ref-S-N:Tibet_en_China_18-1" class="reference"><a href="#cite_note-S-N:Tibet_en_China-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sinificatie_van_Tibet">Sinificatie van Tibet</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=37" title="Bewerk dit kopje: Sinificatie van Tibet" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=37" title="De broncode bewerken van de sectie: Sinificatie van Tibet"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Een van de meest beladen onderwerpen is de migratie van <a href="/wiki/Han-Chinezen" title="Han-Chinezen">Han-Chinezen</a> naar vooral de huidige <a href="/wiki/Tibetaanse_Autonome_Regio" title="Tibetaanse Autonome Regio">Tibetaanse Autonome Regio</a>, de TAR. In veel van de beeldvorming zouden Tibetanen in dat gebied al een minderheid zijn. De meest bij het debat betrokken partijen hanteren om ideologische redenen vaak selectieve gegevens. Daarbij worden dan bijvoorbeeld historische cijfers over Centraal-Tibet (het gebied van de huidige TAR), <a href="/wiki/Kham" title="Kham">Kham</a> en <a href="/wiki/Amdo_(provincie)" class="mw-redirect" title="Amdo (provincie)">Amdo</a> gezamenlijk afgezet tegen hedendaagse cijfers over alleen de Tibetaanse autonome regio of omgekeerd. Het debat wordt ook vaak bemoeilijkt door het soms wel of soms niet mee laten wegen van de <i>floating population</i>. Dat zijn Han-Chinezen die tijdelijk in de regio zijn, zoals onder meer de aanwezigheid van een Chinese troepenmacht. Het aantal daarvan wordt geraamd op ongeveer 130.000 maar kan in tijden van demonstraties en onrust oplopen tot het dubbele. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:5839-Linxia-City-Tuanjie-Lu-halal-bakery.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/5839-Linxia-City-Tuanjie-Lu-halal-bakery.jpg/260px-5839-Linxia-City-Tuanjie-Lu-halal-bakery.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/5839-Linxia-City-Tuanjie-Lu-halal-bakery.jpg/390px-5839-Linxia-City-Tuanjie-Lu-halal-bakery.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/5839-Linxia-City-Tuanjie-Lu-halal-bakery.jpg/520px-5839-Linxia-City-Tuanjie-Lu-halal-bakery.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption>In toenemende mate is vooral het winkelbestand in Lhasa in handen van <a href="/wiki/Hui_(volk)" title="Hui (volk)">Hui</a></figcaption></figure> <p>Een aantal patronen zijn uit rapporten en onderzoeken van onafhankelijke wetenschappers wel helder. De instroom van Han-Chinezen heeft vrijwel uitsluitend plaatsgevonden in de steden en vooral in <a href="/wiki/Lhasa" title="Lhasa">Lhasa</a>. Die werden met name aangetrokken door bonussen en hogere salarissen. Het gebied van de TAR is nog overwegend landelijk van karakter. In het hele gebied van de TAR vormen Tibetanen met ongeveer 92% de meerderheid van de totale bevolking in het gebied. In Lhasa is ongeveer de helft van de gevestigde bevolking van het stedelijk gebied Tibetaans. </p><p>De recentere spanningen in de laatste jaren zijn met name tussen Tibetanen en <a href="/wiki/Hui_(volk)" title="Hui (volk)">Hui</a>. Een aantal recente publicaties vestigt overigens niet alleen de aandacht op etnische en politieke oorzaken van de spanningen. Die publicaties benoemen ook de verschillen tussen diverse bevolkingsgroepen in het kunnen hanteren van de gevolgen van urbanisatie meer in het algemeen.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Toerisme">Toerisme</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&veaction=edit&section=38" title="Bewerk dit kopje: Toerisme" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&action=edit&section=38" title="De broncode bewerken van de sectie: Toerisme"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Toerisme_in_Tibet" title="Toerisme in Tibet">Toerisme in Tibet</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Lhasa_montage.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Lhasa_montage.png/240px-Lhasa_montage.png" decoding="async" width="240" height="309" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/ba/Lhasa_montage.png 1.5x" data-file-width="280" data-file-height="361" /></a><figcaption><a href="/wiki/Lhasa" title="Lhasa">Lhasa</a>: Het <a href="/wiki/Potala" title="Potala">Potala-paleis</a>, een stadsgezicht en de <a href="/wiki/Barkhor" title="Barkhor">Barkhor</a>-buurt en dan het <a href="/wiki/Jokhang" title="Jokhang">Jokhang</a>-plein</figcaption></figure> <p>Het <a href="/wiki/Toerisme_in_Tibet" title="Toerisme in Tibet">toerisme in Tibet</a> kwam eind <a href="/wiki/1970-1979" title="1970-1979">jaren 70</a> op gang, toen de Chinese autoriteiten de deur naar de <a href="/wiki/Tibetaanse_Autonome_Regio" title="Tibetaanse Autonome Regio">Tibetaanse Autonome Regio</a> (TAR) op een kier zetten en toerisme naar de Tibetaanse gebieden in de <a href="/wiki/Volksrepubliek_China" title="Volksrepubliek China">volksrepubliek</a> steeds meer mogelijk maakten. Gebieden buiten China als <a href="/wiki/Ladakh" title="Ladakh">Ladakh</a> en <a href="/wiki/Sikkim" title="Sikkim">Sikkim</a> waren al langer toegankelijk voor toerisme. De belangrijkste trekpleisters zijn de <a href="/wiki/Tibetaans_boeddhisme" title="Tibetaans boeddhisme">Tibetaans boeddhistische</a> kloosters en oorden, de grote steden en het natuurschoon van het <a href="/wiki/Tibetaans_Hoogland" title="Tibetaans Hoogland">Tibetaans Hoogland</a> en de <a href="/wiki/Himalaya" title="Himalaya">Himalaya</a>. </p><p>Permits voor de TAR zijn duur en de toeristen mogen zich niet buiten daarvoor bestemde gebieden begeven. Deze gebieden liggen vooral rond Lhasa. Ook zijn er speciale visa nodig en moet er bijvoorbeeld worden gereisd in groepen van minimaal vijf personen en moet de reis worden georganiseerd door een reisagentschap. Om te voorkomen dat toeristen politiek gevoelige informatie met de bevolking uitwisselen, is het buitenlanders verboden gebruik te maken van het lokale openbaar vervoer, of om huizen van de lokale bevolking te betreden. </p><p>Vanwege de grote hoogte zijn er voor Tibet andere voorbereidingen nodig dan voor een gemiddeld vakantieland. Er is sprake van een ijlere, ofwel zuurstofarmere lucht en bij iets te veel lichaamsbeweging kan iemand al buiten adem raken. Bij inspannende activiteiten wordt aangeraden voor de start eerst enkele dagen te acclimatiseren. In de eerste uren na aankomst is het bijvoorbeeld niet ongewoon opzwellingen over het gehele lichaam te voelen, de palm van de hand donker te zien kleuren en hoofdpijn te hebben. </p><p>Rondom de opstanden van 1987 tot 1993 en 2008 was er tijdelijk een sterke teruggang te zien. De regio is inmiddels sterk afhankelijk van toerisme. In vergelijking tot 2007 was het toerisme in 2008 met meer dan de helft gedaald, wat dat jaar nog altijd goed was voor 1,35 miljoen bezoekers.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De lokale autoriteiten streven sinds medio 2005 naar meer dan 10 miljoen bezoekers vanaf 2020, waarvan 10% uit andere landen.<sup id="cite_ref-Miles08042005_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-Miles08042005-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Organisaties als de <a href="/wiki/UNESCO" title="UNESCO">UNESCO</a>, specialistische reisbureaus en <a href="/wiki/Lijst_van_Tibetaanse_organisaties_in_ballingschap" title="Lijst van Tibetaanse organisaties in ballingschap">Tibetaanse organisaties in ballingschap</a> vrezen dat veel van de <a href="/wiki/Tibetaanse_cultuur" title="Tibetaanse cultuur">Tibetaanse cultuur</a> verloren zal gaan, waaronder enkele <a href="/wiki/Werelderfgoed" title="Werelderfgoed">werelderfgoederen</a>, het <a href="/wiki/Milieu" title="Milieu">milieu</a> en de Tibetaanse volksaard.<sup id="cite_ref-Miles08042005_23-1" class="reference"><a href="#cite_note-Miles08042005-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Om deze reden riep de <a href="/wiki/Tenzin_Gyatso_(dalai_lama)" title="Tenzin Gyatso (dalai lama)">veertiende</a> <a href="/wiki/Dalai_lama" title="Dalai lama">dalai lama</a> juist op om naar Tibet te reizen om met eigen ogen te zien hoe Tibet veranderd is.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="interProject commons mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Tibet#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Tibet">Mediabestanden</a></div> <div class="interProjectTemplate interProject-groot toccolours" style="display:flex; gap:1em; align-items:center; clear:both; margin:1em 0 -0.5em 0;"> <div style="min-width:max-content;"><span class="noviewer noresize" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/25px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="34" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/38px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span></div> <div>Zie de categorie <i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Tibet#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Tibet">Tibet</a></b></i> van <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> voor mediabestanden over dit onderwerp.</div> </div> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><span style="font-weight:bold">Bronnen, noten en/of referenties</span></div> <ul><li><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67679320">.mw-parser-output .taalaanduiding{font-family:sans-serif;font-size:85%;cursor:help;color:var(--color-subtle,#555)}.mw-parser-output .taalaanduiding span{border-bottom:1px dotted var(--color-subtle,#555)}</style><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><a href="/wiki/Hugh_Richardson" title="Hugh Richardson">Richardson, H.E.</a>, 1962: <i>Tibet and its history</i>, Oxford University Press</li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><a href="/wiki/Wangchug_Deden_Shakabpa" title="Wangchug Deden Shakabpa">Shakabpa, Tsepon Wangchuk Deden</a> <i>Tibet. A political history.</i> New Haven, London, 1967: p. 34.</li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span>Ziemer L. (2001).<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.law.harvard.edu/students/orgs/hrj/iss14/ziemer.shtml"><i>Application in Tibet of the principles on human rights and the environment</i></a>, Harvard Human Rights Journal 14.</li></ul> <div class="reflist" style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;-moz-column-width:30em; -webkit-column-width:30em; column-width:30em; list-style-type: decimal;"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">Aldenderfer, Mark en Zhang Yinong,(2004), The prehistory of the Tibetan Plateau to the Seventh Century AD, in: Journal of World Prehistory (18), pp. 1-55</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span>Belleza, John Vincent, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.asianart.com/articles/tibarcheo/index.html"><i>Northern Tibet Exploration - Archaeological Discoveries of the Changthang Circuit Expedition</i></a></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span>Xie, Jisheng (2001) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://journal.oraltradition.org/files/articles/16ii/Xie_Jisheng.pdf">"The mythology of Tibetan Mountain Gods: An Overview", Oral Tradition</a></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span>Stein, Rolf (1 juni 1972) <i>Tibetan civilisation</i>, Stanford University Press, pag. 14-20, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/0804709017" title="Speciaal:Boekbronnen/0804709017">ISBN 0804709017</a></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">Operatie is een invasie volgens: <ul><li>Government of Tibet in Exile, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080509122606/http://tibet.com/WhitePaper/white1.html">The Status of Tibet</a></li> <li>Resolutie van 21 mei 1991 van het Amerikaanse Congres</li> <li>Jane's, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.janes.com/news/security/countryrisk/jir/jir080121_1_n.shtml">Reborn supremacy: China's control of Tibetan reincarnation</a>, 21 January 2008</li> <li>NGO's, o.a.<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070927223610/http://www.icj.org/news.php3?id_article=3415&lang=en">Internationale Juristencommissie</a>, 5 juni 1959, zie ook <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Invasion_of_Tibet_(1950%E2%80%931951)" class="extiw" title="en:Invasion of Tibet (1950–1951)">Engelse</a> bronnenlijst.</li></ul> </span></li> <li id="cite_note-barraux286-294-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-barraux286-294_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span>Barraux, Roland (1995) <i>Die Geschichte der Dalai Lamas - Göttliches Mitleid und irdische Politik</i>, Komet/Patmos, Frechen/Düsseldorf, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/3-933366-62-3" title="Speciaal:Boekbronnen/3-933366-62-3">ISBN 3-933366-62-3</a></span></span> </li> <li id="cite_note-barraux302-314-7"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-barraux302-314_7-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-barraux302-314_7-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span>Barraux, pp. 302-314</span> </li> <li id="cite_note-Panorama-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Panorama_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span>Goetz, John & Jochen Graebert (20 november 1997) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://daserste.ndr.de/panorama/archiv/1997/erste6852.html"><i>Verklärt, verkitscht - Hollywood feiert den Dalai Lama</i></a>, Nord Deutsche Rundfunk, reportage in <i>Panorama</i> (met video)</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Nederlands">(<span>nl</span>) </span>Westerlaken, Nell (18 januari 2009) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.volkskrant.nl/archief_gratis/article816170.ece/Doordringen_tot_het_hart_van_Tibet"><i>Doordringen tot het hart van Tibet</i></a>, Volkskrant</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span>French, Patrick (2003) <i>Tibet, Tibet, a personal history of a lost land</i> pag. 278-282, Borzoi Books, Alfred A. Knopf, New York. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/1-4000-4100-7" title="Speciaal:Boekbronnen/1-4000-4100-7">ISBN 1-4000-4100-7</a></span></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span>Smith, Warren W. (1996) <i>Tibetan Nation: A history of Tibetan Nationalism and Sino- Tibetan Relations</i>, Boulder, Westview Press, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/0813331552" title="Speciaal:Boekbronnen/0813331552">ISBN 0813331552</a></span></span> </li> <li id="cite_note-US-StateDept-12"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-US-StateDept_12-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-US-StateDept_12-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span>Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken, Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor (8 maart 2006) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2005/61605.htm#tibet">Tibet Country Report on Human Rights Practices for 2005</a></span> </li> <li id="cite_note-TCHRD-Kuxing-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-TCHRD-Kuxing_13-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span><a href="/wiki/Tibetaans_centrum_voor_mensenrechten_en_democratie" title="Tibetaans centrum voor mensenrechten en democratie">Tibetaans centrum voor mensenrechten en democratie</a>, <i>Kuxing - Folter in Tibet</i>, Longtai Verlag, Giessen, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/978-3-938946-11-4" title="Speciaal:Boekbronnen/978-3-938946-11-4">ISBN 978-3-938946-11-4</a></span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span>Internationale Gesellschaft für Menschenrechte, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090528101940/http://www.igfm.de/Foltermethoden-in-der-VR-China.908.0.html"><i>Häufige Folter- und Misshandlungsmethoden in der VR China</i></a></span> </li> <li id="cite_note-whatabout-exile-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-whatabout-exile_15-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span>What about Tibet, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100419051707/http://www.whatabouttibet.com/exile.html"><i>Tibetans in Exile</i></a></span> </li> <li id="cite_note-Exile_as_challenge-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Exile_as_challenge_16-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span>Bernstorff, Dagmar & Hubertus von Welck (2003) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.nl/books?id=eR6qa-BQ8p0C&dq=tibetans+bhutan+exile&source=gbs_summary_s&cad=0"><i>Exile as challenge - The Tibetan diaspora</i></a>, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/978-8125025559" title="Speciaal:Boekbronnen/978-8125025559">ISBN 978-8125025559</a></span>, pag. 132-142, 192-193</span> </li> <li id="cite_note-Pennant-1798p356-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Pennant-1798p356_17-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> Pennant, Thomas (1798) <i>The View of Hindoostan, deel I Western Hindoostan</i>, Henry Hughs, Londen</span> </li> <li id="cite_note-S-N:Tibet_en_China-18"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-S-N:Tibet_en_China_18-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-S-N:Tibet_en_China_18-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text">Schulte Nordholt, Henk & Sander Tideman (september 2008) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.henkschultenordholt.nl/artikelis1.htm"><i>Tibet en China: separatisme of...</i></a><sup><a href="/wiki/Wikipedia:Onbereikbare_externe_links" title="Wikipedia:Onbereikbare externe links">[dode link]</a></sup></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Frans">(<span>fr</span>) </span> Chine Informations, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.chine-informations.com/guide/grande-famine-de-chine_2493.html"><i>Grande Famine de Chine</i></a></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> Emily T. Ye <a rel="nofollow" class="external text" href="http://spot.colorado.edu/~yehe/Mayaram_ch_3.pdf">"Living Together in Lhasa,Ethnic Relations, Coercive Amity, and Subaltern Cosmopolitanism"</a></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> Fischer, Andrew Martin, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://case.edu/affil/tibet/documents/fischer.pdf">Population Invasion versus Urban Exclusion in the Tibetan Areas of Western China</a></span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> People Daily.cn (7 maart 2009) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://english.peopledaily.com.cn/90001/90776/90785/6608382.html"><i>Tibet official: March Lhasa riots won't repeat</i></a></span> </li> <li id="cite_note-Miles08042005-23"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Miles08042005_23-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Miles08042005_23-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span>Miles, Paul (8 april 2005) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.telegraph.co.uk/travel/732642/Tourism-drive-is-destroying-Tibet.html"><i>Tourism drive is destroying Tibet</i></a>, <i>The Daily Telegraph</i></span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>NOS Journaal</i> (5 juni 2009) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://static.nos.nl/nosjournaal/artikelen/2009/6/5/050609_dalai_lama.html"><i>Dalai lama sluit laatste officiële bezoek af</i></a></span> </li> </ol></div> </div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&oldid=68278606">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&oldid=68278606</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorieën</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Tibet" title="Categorie:Tibet">Tibet</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Streek_in_China" title="Categorie:Streek in China">Streek in China</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Verborgen categorie: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Onbereikbare_externe_link" title="Categorie:Wikipedia:Onbereikbare externe link">Wikipedia:Onbereikbare externe link</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 21 okt 2024 om 19:00.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Tibet_(gebied)&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-mczds","wgBackendResponseTime":187,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.282","walltime":"0.391","ppvisitednodes":{"value":4308,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":30763,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":5022,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":10,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":23926,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 168.245 1 -total"," 38.49% 64.752 1 Sjabloon:Infobox_Tibetaanse_namen"," 37.26% 62.695 1 Sjabloon:Infobox_generiek"," 25.69% 43.217 1 Sjabloon:Appendix"," 18.05% 30.365 1 Sjabloon:References"," 15.86% 26.677 1 Sjabloon:Wikidata_afbeelding"," 12.89% 21.688 32 Sjabloon:Zie_hoofdartikel"," 10.82% 18.206 1 Sjabloon:Commonscat"," 9.30% 15.645 1 Sjabloon:PAGENAMEBASE"," 8.63% 14.522 31 Sjabloon:Multiparameters"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.005","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":690141,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-654c5b86d-wxthc","timestamp":"20241121082109","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Tibet (gebied)","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Tibet_(gebied)","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q17252","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q17252","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-11-05T21:27:02Z","dateModified":"2024-10-21T18:00:52Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/7\/7d\/Tibetan_Autonomous_Areas_Map.png","headline":"bezet gebied in China"}</script> </body> </html>