CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="eo" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Tuko de Edessa - Vikipedio</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )eowikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januaro","februaro","marto","aprilo","majo","junio","julio","aŭgusto","septembro","oktobro","novembro","decembro"],"wgRequestId":"5b936973-7764-4a11-b980-56ccd0df8427","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Tuko_de_Edessa","wgTitle":"Tuko de Edessa","wgCurRevisionId":8487504,"wgRevisionId":0,"wgArticleId":113642,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Listo de arkivitaj paĝoj de Retarkivo","Paĝoj kiuj uzas ISBNajn magiajn ligilojn","Kristanismo","Katolikismo"],"wgPageViewLanguage":"eo","wgPageContentLanguage":"eo","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Tuko_de_Edessa","wgRelevantArticleId":113642,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true, "wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":0,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"eo","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"eo"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":9000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q223246","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser": false};RLSTATE={"ext.gadget.niceInfoboxes":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.Rekta-ligilo-al-Komunejo","ext.gadget.DocTabs","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups", "ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eo&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=eo&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eo&modules=ext.gadget.niceInfoboxes&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eo&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/15/Abgarwithimageofedessa10thcentury.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1536"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/15/Abgarwithimageofedessa10thcentury.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1024"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="819"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Tuko de Edessa - Vikipedio"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//eo.m.wikipedia.org/wiki/Tuko_de_Edessa"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Redakti" href="/w/index.php?title=Tuko_de_Edessa&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Vikipedio (eo)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//eo.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Tuko_de_Edessa"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eo"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Vikipedio Atom-fonto" href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Lastaj_%C5%9Dan%C4%9Doj&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Tuko_de_Edessa rootpage-Tuko_de_Edessa skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Saltu al enhavo</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Retejo"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ĉefa menuo" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ĉefa menuo</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Ĉefa menuo</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">kaŝi</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigado </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-desciption" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedio:%C4%88efpa%C4%9Do"><span>Ĉefpaĝo</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portalo:Komunumo" title="Pri la projekto, kion vi povas fari, kie vi povas trovi ion"><span>Komunuma portalo</span></a></li><li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedio:Diskutejo"><span>Diskutejo</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedio:Aktuala%C4%B5oj" title="Trovi fonajn informojn pri nunaj eventoj"><span>Aktualaĵoj</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Lastaj_%C5%9Dan%C4%9Doj" title="Listo de la lastaj ŝanĝoj en la vikio. [r]" accesskey="r"><span>Lastaj ŝanĝoj</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Novaj_pa%C4%9Doj"><span>Novaj paĝoj</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Hazarda_pa%C4%9Do" title="Iri al hazarda paĝo [x]" accesskey="x"><span>Hazarda paĝo</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Helpo:Enhavo" title="La loko por eltrovi"><span>Helpo</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Vikipedio:%C4%88efpa%C4%9Do" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Vikipedio" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-eo.svg" style="width: 6.875em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-eo.svg" width="109" height="13" style="width: 6.8125em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Ser%C4%89i" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Serĉi tra Vikipedio [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Serĉi</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Serĉi tra Vikipedio" aria-label="Serĉi tra Vikipedio" autocapitalize="sentences" title="Serĉi tra Vikipedio [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specialaĵo:Serĉi"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Serĉi</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Personaj iloj"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspekto"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aspekto" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Aspekto</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_eo.wikipedia.org&uselang=eo" class=""><span>Donaci</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Krei_konton&returnto=Tuko+de+Edessa" title="Ni rekomendas ke vi kreu uzantokonton kaj ensalutu, kvankam tio ne estas deviga" class=""><span>Krei konton</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Ensaluti&returnto=Tuko+de+Edessa" title="Ni rekomendas ke vi ensalutu, kvankam tio ne estas devige. [o]" accesskey="o" class=""><span>Ensaluti</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Pliaj agordoj" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Personaj iloj" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Personaj iloj</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menuo de uzanto" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_eo.wikipedia.org&uselang=eo"><span>Donaci</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Krei_konton&returnto=Tuko+de+Edessa" title="Ni rekomendas ke vi kreu uzantokonton kaj ensalutu, kvankam tio ne estas deviga"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Krei konton</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Ensaluti&returnto=Tuko+de+Edessa" title="Ni rekomendas ke vi ensalutu, kvankam tio ne estas devige. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Ensaluti</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Paĝoj por elsalutitaj redaktistoj <a href="/wiki/Helpo:Enkonduko" aria-label="Lernu pli pri redaktado"><span>Lernu pli</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Miaj_kontribuoj" title="Listo de redaktoj faritaj el ĉi tiu IPa adreso [y]" accesskey="y"><span>Kontribuoj</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Mia_diskutpa%C4%9Do" title="Diskuto pri redaktoj sub tiu ĉi IP adreso [n]" accesskey="n"><span>Diskuto</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Retejo"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Enhavo" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Enhavo</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">kaŝi</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Komenco</div> </a> </li> <li id="toc-Historio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Historio"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Historio</span> </div> </a> <ul id="toc-Historio-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-La_kvara_krucmilito" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#La_kvara_krucmilito"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>La kvara krucmilito</span> </div> </a> <ul id="toc-La_kvara_krucmilito-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kiu_la_sorto_de_Mandylion?" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kiu_la_sorto_de_Mandylion?"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Kiu la sorto de Mandylion?</span> </div> </a> <ul id="toc-Kiu_la_sorto_de_Mandylion?-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ĉu_la_Mortotuko_de_Torino_kaj_la_Mandylion_estas_la_samo?" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ĉu_la_Mortotuko_de_Torino_kaj_la_Mandylion_estas_la_samo?"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Ĉu la Mortotuko de Torino kaj la Mandylion estas la samo?</span> </div> </a> <ul id="toc-Ĉu_la_Mortotuko_de_Torino_kaj_la_Mandylion_estas_la_samo?-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vidu_ankaŭ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Vidu_ankaŭ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Vidu ankaŭ</span> </div> </a> <ul id="toc-Vidu_ankaŭ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Eksteraj_ligiloj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Eksteraj_ligiloj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Eksteraj ligiloj</span> </div> </a> <ul id="toc-Eksteraj_ligiloj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografio"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Bibliografio</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografio-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Referencoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Referencoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Referencoj</span> </div> </a> <ul id="toc-Referencoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Enhavo" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ŝaltu la enhavtabelon" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ŝaltu la enhavtabelon</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Tuko de Edessa</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Iru al artikolo en alia lingvo. Havebla en 31 lingvo" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-31" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">31 lingvoj</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%8C%84%E1%8A%96%E1%89%AB_%E1%89%85%E1%8B%B1%E1%88%B5_%E1%88%98%E1%88%8D%E1%8A%AD" title="የጄኖቫ ቅዱስ መልክ — amhara" lang="am" hreflang="am" data-title="የጄኖቫ ቅዱስ መልክ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amhara" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%86%D8%AF%D9%8A%D9%84_%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%87%D8%A7" title="منديل الرها — araba" lang="ar" hreflang="ar" data-title="منديل الرها" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="araba" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%B1%D1%80%D1%83%D1%81" title="Убрус — bulgara" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Убрус" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgara" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Imatge_d%27Edessa" title="Imatge d'Edessa — kataluna" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Imatge d'Edessa" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataluna" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Mandylion" title="Mandylion — ĉeĥa" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Mandylion" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="ĉeĥa" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Abgar-Bild" title="Abgar-Bild — germana" lang="de" hreflang="de" data-title="Abgar-Bild" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="germana" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%86%CE%B3%CE%B9%CE%BF_%CE%9C%CE%B1%CE%BD%CE%B4%CE%AE%CE%BB%CE%B9%CE%BF" title="Άγιο Μανδήλιο — greka" lang="el" hreflang="el" data-title="Άγιο Μανδήλιο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="greka" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Image_of_Edessa" title="Image of Edessa — angla" lang="en" hreflang="en" data-title="Image of Edessa" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angla" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Mandylion" title="Mandylion — hispana" lang="es" hreflang="es" data-title="Mandylion" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hispana" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="rekomendata artikolo"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Mandylion" title="Mandylion — finna" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Mandylion" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finna" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Mandylion" title="Mandylion — franca" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Mandylion" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="franca" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Mandilion" title="Mandilion — kroata" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Mandilion" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="kroata" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Mandylion" title="Mandylion — hungara" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Mandylion" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hungara" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Gambar_dari_Edessa" title="Gambar dari Edessa — indonezia" lang="id" hreflang="id" data-title="Gambar dari Edessa" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezia" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Mandylion" title="Mandylion — itala" lang="it" hreflang="it" data-title="Mandylion" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="itala" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E8%87%AA%E5%8D%B0%E8%81%96%E5%83%8F" title="自印聖像 — japana" lang="ja" hreflang="ja" data-title="自印聖像" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japana" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%AE%E1%83%90%E1%83%A2%E1%83%98" title="ედესის ხატი — kartvela" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ედესის ხატი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="kartvela" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Ne_rok%C4%81m_darin%C4%81tais" title="Ne rokām darinātais — latva" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Ne rokām darinātais" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="latva" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BE%D0%BD" title="Мандалион — makedona" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Мандалион" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="makedona" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Kleed_van_Edessa" title="Kleed van Edessa — nederlanda" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Kleed van Edessa" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="nederlanda" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Mandylion" title="Mandylion — dannorvega" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Mandylion" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="dannorvega" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Mandylion" title="Mandylion — pola" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Mandylion" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="pola" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Imagem_de_Edessa" title="Imagem de Edessa — portugala" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Imagem de Edessa" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugala" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%81_%D0%9D%D0%B5%D1%80%D1%83%D0%BA%D0%BE%D1%82%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%BD%D1%8B%D0%B9" title="Спас Нерукотворный — rusa" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Спас Нерукотворный" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rusa" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Mandilion" title="Mandilion — serbo-Kroata" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Mandilion" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-Kroata" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Abgarov_obraz" title="Abgarov obraz — slovaka" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Abgarov obraz" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovaka" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Mandilion" title="Mandilion — slovena" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Mandilion" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovena" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%B2_%D0%BD%D0%B5%D1%80%D1%83%D0%BA%D0%BE%D1%82%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%B8_%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%B7" title="Христов нерукотворени образ — serba" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Христов нерукотворени образ" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serba" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Mandylion" title="Mandylion — sveda" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Mandylion" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="sveda" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Kutsal_Mendil" title="Kutsal Mendil — turka" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Kutsal Mendil" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turka" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%81_%D0%9D%D0%B5%D1%80%D1%83%D0%BA%D0%BE%D1%82%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%BD%D0%B8%D0%B9" title="Спас Нерукотворний — ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Спас Нерукотворний" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraina" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q223246#sitelinks-wikipedia" title="Redakti interlingvajn ligilojn" class="wbc-editpage">Redakti ligilojn</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Nomspacoj"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Tuko_de_Edessa" title="Vidi la artikolon [c]" accesskey="c"><span>Artikolo</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Diskuto:Tuko_de_Edessa&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Diskuto pri la artikolo (paĝo ne ekzistas) [t]" accesskey="t"><span>Diskuto</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ŝanĝi lingvan varianton" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Esperanto</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Vidoj"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Tuko_de_Edessa"><span>Legi</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tuko_de_Edessa&veaction=edit" title="Redakti ĉi tiun paĝon [v]" accesskey="v"><span>Redakti</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tuko_de_Edessa&action=edit" title="Redakti fontan kodon de tiu ĉi paĝo [e]" accesskey="e"><span>Redakti fonton</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tuko_de_Edessa&action=history" title="Antaŭaj versioj de ĉi tiu paĝo. [h]" accesskey="h"><span>Vidi historion</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paĝaj iloj"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Iloj" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Iloj</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Iloj</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">kaŝi</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Pliaj opcioj" > <div class="vector-menu-heading"> Agoj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Tuko_de_Edessa"><span>Legi</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tuko_de_Edessa&veaction=edit" title="Redakti ĉi tiun paĝon [v]" accesskey="v"><span>Redakti</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tuko_de_Edessa&action=edit" title="Redakti fontan kodon de tiu ĉi paĝo [e]" accesskey="e"><span>Redakti fonton</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tuko_de_Edessa&action=history"><span>Vidi historion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ĝenerale </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Kio_ligas_%C4%89i_tien%3F/Tuko_de_Edessa" title="Listo de ĉiuj vikiaj paĝoj kiuj ligas ĉi tien [j]" accesskey="j"><span>Ligiloj ĉi tien</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Rilataj_%C5%9Dan%C4%9Doj/Tuko_de_Edessa" rel="nofollow" title="Lastaj ŝanĝoj en paĝoj kiuj ligas al ĉi tiu paĝo [k]" accesskey="k"><span>Rilataj ŝanĝoj</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=eo" title="Alŝuti dosierojn [u]" accesskey="u"><span>Alŝuti dosieron</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Specialaj_pa%C4%9Doj" title="Listo de ĉiuj specialaj paĝoj [q]" accesskey="q"><span>Specialaj paĝoj</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tuko_de_Edessa&action=info" title="Pli da informo pri ĉi tiu paĝo"><span>Informoj pri la paĝo</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Feo.wikipedia.org%2Fwiki%2FTuko_de_Edessa"><span>Akiri mallongigitan URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:QrCode&url=https%3A%2F%2Feo.wikipedia.org%2Fwiki%2FTuko_de_Edessa"><span>Elŝutu QR-kodon</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Presi/elporti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Libro&bookcmd=book_creator&referer=Tuko+de+Edessa"><span>Krei libron</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:DownloadAsPdf&page=Tuko_de_Edessa&action=show-download-screen"><span>Elŝuti kiel PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tuko_de_Edessa&printable=yes" title="Presebla versio de tiu ĉi paĝo [p]" accesskey="p"><span>Presebla versio</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> En aliaj projektoj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Mandylion" hreflang="en"><span>Vikimedia Komunejo</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q223246" title="Ligilo al konektita datuma ero [g]" accesskey="g"><span>Ero en Vikidatumoj</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paĝaj iloj"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspekto"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aspekto</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">kaŝi</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-indicator-fr-review-status" class="mw-indicator"><indicator name="fr-review-status" class="mw-fr-review-status-indicator" id="mw-fr-revision-toggle"><span class="cdx-fr-css-icon-review--status--unchecked"></span><b><a href="/wiki/Helpo:Markitaj_versioj" title="Helpo:Markitaj versioj">Nuna versio</a></b> (nereviziita)</indicator></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">El Vikipedio, la libera enciklopedio</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div id="mw-fr-revision-details" class="mw-fr-revision-details-dialog" style="display:none;"><div tabindex="0"></div><div class="cdx-dialog cdx-dialog--horizontal-actions"><header class="cdx-dialog__header cdx-dialog__header--default"><div class="cdx-dialog__header__title-group"><h2 class="cdx-dialog__header__title">Page version status</h2><p class="cdx-dialog__header__subtitle">The page has not been checked</p></div><button class="cdx-button cdx-button--action-default cdx-button--weight-quiet
							cdx-button--size-medium cdx-button--icon-only cdx-dialog__header__close-button" aria-label="Close" onclick="document.getElementById("mw-fr-revision-details").style.display = "none";" type="submit"><span class="cdx-icon cdx-icon--medium
							cdx-fr-css-icon--close"></span></button></header><div class="cdx-dialog__body">Estas neniuj versioj de ĉi tiu paĝo, do ĝi eble <b>ne</b> estis <a href="/wiki/Helpo:Markitaj_versioj" title="Helpo:Markitaj versioj">kvalite kontrolita</a>.</div></div><div tabindex="0"></div></div><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="eo" dir="ltr"><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Abgarwithimageofedessa10thcentury.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Abgarwithimageofedessa10thcentury.jpg/220px-Abgarwithimageofedessa10thcentury.jpg" decoding="async" width="220" height="282" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/15/Abgarwithimageofedessa10thcentury.jpg 1.5x" data-file-width="321" data-file-height="411" /></a><figcaption>la diptiĥono</figcaption></figure> <p>La <b>Tuko de Edessa</b> aŭ Mandylion (antikvgreke: μανδύλιον aŭ Μαντήλιον aŭ Μανδήλιον, arablingve ﻣﻨﺪﻳﻞ, mandīl) estis tolaĵo, kultata ĉe la kristanaj orientaj komunumoj, sur kiu estis prezentita la vizaĝo de Jesuo. La bildo estis opiniata origininta per miraklo kaj estis do difinita Akeropita (greke: αχειροποίετα), nome “ne farita per homa mano”. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historio">Historio</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tuko_de_Edessa&veaction=edit&section=1" title="Redakti sekcion: Historio" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tuko_de_Edessa&action=edit&section=1" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Historio"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Mandylion estis konservita dekomence en Edessa en Mezopotamio (hodiaŭ Urfa, en Turkio); sekve en Konstantinopolo. Pri ĝi perdiĝis la spuroj en 1204 dum la <a href="/wiki/Kvara_krucmilito" title="Kvara krucmilito">kvara krucmilito</a> kiam la urbo estis disrabadita. Diversaj fakuloj opinias, ke la Mandylion estas la sama tolaĵo nun venerata en Torino sub la nomo <a href="/wiki/Mortotuko_de_Torino" title="Mortotuko de Torino">Mortotuko</a>. Ĝia origino estis rakontita legendmaniere de <a href="/wiki/E%C5%ADsebio_de_Cezareo" class="mw-redirect" title="Eŭsebio de Cezareo">Eŭsebio de Cezareo</a>: en sia Eklezia historio (ĉirkaŭ 325), Eŭsebo diras ke <a href="/w/index.php?title=Abgar_V_Ukama&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abgar V Ukama (paĝo ne ekzistas)">Abgar V Ukama</a> (= la Nigra), reĝo de Edessa (4 aK. ĝis 7 pK. kaj de 23 ĝis 50 pK.) kuŝis malsana. Eksciinte pri la mirakla agado de Jesuo, li sendis sian aferŝarĝiton al li por lin inviti veni al la Edessa kortego. Jesuo ne iris, sed permesis ke la reĝa ŝarĝito revenu kun letero (aliloke estas dirate je Jesuo koncedis ke li pentru liajn vizaĝajn trajtojn). </p><p>Detaloj, tamen, iomete, aŭ eble substance, ŝanĝiĝis en posta rakonto en la refaraĵo pri la <i>Doktrino de Addai</i> (unu el la sepdek du disĉiploj), titolita <a href="/w/index.php?title=Agoj_de_Tadeo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Agoj de Tadeo (paĝo ne ekzistas)">Agoj de Tadeo</a> (apostolo): la ŝarĝito Anania volis atente observi la jesuajn vizaĝajn trajtojn por ilin reprodukti pentre, sed estus Jesuo mem kiu produktis sian bildon ĝin stampante sur bantuko poste nomita <i>ràkos tetràdiplon</i>, nome kvarfoje duoble refaldita. Eble la pia legendo provis ekspliki la nepentritecon de la bildo, kiu ne montris farbaĵojn kaj kiu pro tio esti difinita akeropita (farita ne de homa mano). Aldonindas plue, ke la surtolaĵa bildo estis transdonita al la reĝa kortego kaj ke la reĝo saniĝis kaj fiksigis la bildon sur tablo orumita. </p><p>Reĝo Abgar aperas en diptiko, datita je la 10-a jarcento, kie li estas pentrita kun la tuko enmane. Alia parto de la diptiko prezentas apostolon Tadeo. La diptiko verŝajne estis triptiko kaj tiu tria parto verŝajne estis Mandylion. </p><p><a href="/w/index.php?title=Johano_el_Damasko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Johano el Damasko (paĝo ne ekzistas)">Johano el Damasko</a> (forpasinta en 749) mencias tiun bildon por defendi la ikonkulton memorigante la tradicion, laŭ kiu <a href="/wiki/Jesuo" class="mw-redirect" title="Jesuo">Jesuo</a> mem, petite, mirakle stampis sian imagon sur tolaĵo <i>oblonga</i>, ne do <i>kvadrata</i> laŭ aliaj referaĵoj. Eble li ĝin vidis integre disvolvita. Aliaj, limiĝante al la fronta vido, priskribas ĝin kvadrata. Egeria<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, pilgrimulino al Edessa en 384 referas pri la loka episkopo priskribanta al ŝi la urban pordegon, tra kiu iam pasis Anania (aŭ Hanna) portanta la leteron de Jesuo, sed ŝi ne parolas pri la bildo, pro kiu Edessa famiĝis. </p><p>La unua informo, taksata fidinda, pri la ĉeesto de Mandylion en Edessa datiĝas je la duono de la 6-a jarcento. En 544 la urbo estis sieĝita de Sasanidoj gvidataj de <a href="/w/index.php?title=Corsoes_la_1-a&action=edit&redlink=1" class="new" title="Corsoes la 1-a (paĝo ne ekzistas)">Corsoes la 1-a</a>: laŭ <a href="/w/index.php?title=Evagrio_Skolastiko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Evagrio Skolastiko (paĝo ne ekzistas)">Evagrio Skolastiko</a> (594), la urbo estis liberigita el sieĝo, laŭ popola onidiro, helpe de la sankta bildo. Ankaŭ samtempa siria himno pensigas, ke la ĉeesto de la surtolaĵa bildo estis jam konita kaj priparolita. </p><p>Estas rakontite, ke la sankta bildo estis retrovita en alta anfrakto de la muregoj: eble ĉar kaŝita pro grava inundo aŭ malamika invado. Fakte okazis tiutempe grava inundo (525): pri ĝi mencias <a href="/w/index.php?title=Procopio_el_Cezarea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Procopio el Cezarea (paĝo ne ekzistas)">Procopio el Cezarea</a>. </p><p>Povas esti ke Mandylion, pro la sieĝoj de diversaj urboj fare de <a href="/wiki/Kosroes_la_1-a" title="Kosroes la 1-a">Kosroes la 1-a</a>, estis portita de Antiokio al Edessa kaj inverse. </p><p>Kiam Edessa estis milite okupita de islamanoj, Mandylion restis tie iom da tempo. Tamen, oni ektimis pri ĝia sorto: tiam en 944 la bizanca generalo <a href="/wiki/Johano_Kurkuas" title="Johano Kurkuas">Johano Kurkuas</a><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ĝin rekuperis kompensante la okupantajn islamanojn per la liberigo de 200 prizonuloj kaj ĝin kunportis al Konstantinopolo. Ĝia procesia enirigo en urbon estis akompanata de granda popola entuziasmo kaj lokita en la preĝejo de la Virgulino (Teotoko) ĉe la Pharos (faro), poste ĝi estis translokita ĉe Blacherne najbare de la rezidejo de la imperiestro kiu por la sankta akeropita bildo nutris grandan devotecon. Poste tiu enurbiĝo de Mandylion oni memorigis per jara liturgia festo la 16-an de aŭgusto. </p><p>Ke ekzistis tolaĵo kun bildo, aŭ simpla mortotuko, kiu envolvis la kadavron de Jesuo, estas asertate ankaŭ en la apokrifa <a href="/wiki/Evangelio_la%C5%AD_Hebreoj" title="Evangelio laŭ Hebreoj">Evangelio laŭ Hebreoj</a>, eble de la dua jarcento, laŭ kiu ĝi estis konservita ĉe “servisto de la ĉefsacerdoto”. Ĉu temas pri la tuko kiu, poste, konserviĝis en Edessa kun la nomo Mandylion? </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="La_kvara_krucmilito">La kvara krucmilito</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tuko_de_Edessa&veaction=edit&section=2" title="Redakti sekcion: La kvara krucmilito" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tuko_de_Edessa&action=edit&section=2" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: La kvara krucmilito"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La marfloto de krucmilitistoj, gvidate de Veneciaj generaloj, anstataŭ laŭakorde atingi la marbordojn de Palestino, direktiĝis al Konstantinopolo kaj kontraŭgentjure disrabadis la urbon kaj Mandylion malaperis... </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kiu_la_sorto_de_Mandylion?"><span id="Kiu_la_sorto_de_Mandylion.3F"></span>Kiu la sorto de Mandylion?</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tuko_de_Edessa&veaction=edit&section=3" title="Redakti sekcion: Kiu la sorto de Mandylion?" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tuko_de_Edessa&action=edit&section=3" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Kiu la sorto de Mandylion?"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Hodiaŭ ekzistas du supozitaj posedantoj de Mandylion: unu estas la urbo Ĝenova kaj alia la urbo Romo (kaj nun konservita en la kapelo <i>Matilda</i> en <a href="/wiki/Vatikano" title="Vatikano">Vatikano</a>). Sed ili estas vere pentraĵoj, eble temas pri imitaĵoj, eĉ fantaziaj imitaĵoj. Onidiris ankaŭ ke, oni vendis la tukon de Edessa en 1204 al la francaj kavaliroj, kiuj reveninte lokigis ĝin en la pariza Sainte-Chapelle. </p><p>Fakto estas ke meze de la 14-a jarcento (1357) en Francio (Lirey, Ĉampanjo), aperis la Mortotuko kiu nun estas konservata en Torino: ĝia historio kaj peripetioj oni povas legi en la artikolo pri la <a href="/wiki/Mortotuko_de_Torino" title="Mortotuko de Torino">Mortotuko de Torino</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ĉu_la_Mortotuko_de_Torino_kaj_la_Mandylion_estas_la_samo?"><span id=".C4.88u_la_Mortotuko_de_Torino_kaj_la_Mandylion_estas_la_samo.3F"></span>Ĉu la Mortotuko de Torino kaj la Mandylion estas la samo?</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tuko_de_Edessa&veaction=edit&section=4" title="Redakti sekcion: Ĉu la Mortotuko de Torino kaj la Mandylion estas la samo?" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tuko_de_Edessa&action=edit&section=4" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Ĉu la Mortotuko de Torino kaj la Mandylion estas la samo?"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La posedanto de la Mortotuko de Lirejo estis posteulo de krucmilita kavaliro, kiu probable ĝin kunportis kun sia rabitaĵoj. Sed la indico plej forta kuŝas en la fakto ke la precipa karakterizo, nome la akeropiteco, tiom asertita rilate Mandylion, koincidas kun la sama karakterizo de la Mortotuko de Torino. Fakte, sur tiu ĉi moderna kemio ne trovas spurojn de farbo sur la tuta homa figuro! Oni provis alvidigi farbajn spurojn per spektroskopio en videbleroj kaj en ultraviola per refkekto kaj per fluoresko, per iksoradia spektroskopio kaj IR – infraruĝa radiado -, per maspektroskopio kaj infraruĝa termografio, <a href="/wiki/Radiografio" title="Radiografio">radiografio</a> ktp..., kaj ĉiam ĉio tio riveligis... koloron senfarban! </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Vidu_ankaŭ"><span id="Vidu_anka.C5.AD"></span>Vidu ankaŭ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tuko_de_Edessa&veaction=edit&section=5" title="Redakti sekcion: Vidu ankaŭ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tuko_de_Edessa&action=edit&section=5" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Vidu ankaŭ"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Mortotuko de Torino </p><p>Veronika </p><p>Kvara Krucmilito </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Eksteraj_ligiloj">Eksteraj ligiloj</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tuko_de_Edessa&veaction=edit&section=6" title="Redakti sekcion: Eksteraj ligiloj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tuko_de_Edessa&action=edit&section=6" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Eksteraj ligiloj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Oficiala situo de la Mortoruko <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.sindone.org/it/storia/edessa.htm">[1]</a> </p><p>Muzeo de la Mortotuko en Torino <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.sindone.org/it/museo.htm#storico">[2]</a> </p><p>Internacia centro pri Sindologio <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.sindone.it/storia_prima14_more.asp?sm=sindone&check=null">[3]</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080505062734/http://www.sindone.it/storia_prima14_more.asp?sm=sindone&check=null">Arkivigite je</a> 2008-05-05 per la retarkivo <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> </p><p>CICAP <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.cicap.org/piemonte/cicap.php?">[4]</a> </p><p>Ligo inter fakuloj pri Mortotuko: <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.shroud.it/STUDI.HTM">[5]</a> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografio">Bibliografio</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tuko_de_Edessa&veaction=edit&section=7" title="Redakti sekcion: Bibliografio" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tuko_de_Edessa&action=edit&section=7" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Bibliografio"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>1. Jack Markwardt, Antioch and the Shroud (1998) [1]. </p><p>2. Ian Wilson, Holy Faces, Secret Places, p. 162; Das Mandylion von Genua und sein paläologischer Rahmen - The Mandylion of Genoa [2] (en la germana); Annalen van de stad Genua uit de 14de eeuw beschrijven dat het de echte Edessa-mandylion betreft [3] (en la nederlanda). </p><p>3. Ian Wilson, Holy Faces, Secret Places, p. 193. </p><p>4. Lindsay Warner, Vatican Road Show, The Bulletin, 19-a de februaro 2008 [4]. </p><p>5. Mary e Alan Whanger, The Shroud of Turin, An Adventure of Discovery, cit. </p><p>6. Sermone di Gregorio Referendario in occasione dell'arrivo dell'Immagine di Edessa a Costantinopoli (angla traduko de Mark Guscin) [5]. </p><p>7. Pierluigi Baima Bollone e Pier Paolo Benedetto, Alla ricerca dell'Uomo della Sindone, cit. </p><p>8. Luigi Garlaschelli, Processo alla Sindone, cit., p. 125 </p><p>9. A. Cherpillod, La mortotuko de Torion, la objekto neesbla, Francio (la aŭtoro, kvankam ne kredanto, demonstras ke la Mortotuko vere envolvis la korpon de Jesuo). </p><p>10. Ian Wilson, The Shroud of Turin, Image Books, New York, 1979. </p><p>11. Ian Wilson, Holy Faces, Secret Places, Doubleday, 1991, <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780385261050" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0385261050</a>. </p><p>12. Emanuela Marinelli, Sindone, un'immagine impossibile, supplemento a Famiglia Cristiana n. 12 del 1.4.1998, edizioni San Paolo. </p><p>13. Carlo Papini, Sindone – Una sfida alla scienza e alla fede, Claudiana, Torino, 1998. </p><p>14. Lawrence M.F. Sudbury, Non per mano d'uomo?, Napoli, Boopen, 2007, <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9788862230704" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-88-6223-070-4</a> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Referencoj">Referencoj</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tuko_de_Edessa&veaction=edit&section=8" title="Redakti sekcion: Referencoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tuko_de_Edessa&action=edit&section=8" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Referencoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist references-small" style="padding-right: 6px;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><a href="#cite_ref-1">↑</a> <span class="reference-text"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89g%C3%A9rie" class="extiw" title="fr:Égérie">fr:Égérie</a></span> </li> <li id="cite_note-2"><a href="#cite_ref-2">↑</a> <span class="reference-text"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Giovanni_Curcuas" class="extiw" title="it:Giovanni Curcuas">it:Giovanni Curcuas</a></span> </li> </ol></div> <div class="noprint" id="aliaj_projektoj" style="float: right; clear: right; width: 250px; border: 1px solid #aaa; padding: 4px; font-size: 90%; background: #f9f9f9;"> <ul class="noarchive"><li class="commons"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Mandylion?uselang=eo">Tuko de Edessa en la <span>Vikimedia Komunejo</span></a> (Multrimedaj datumoj)</span></li><li class="commons"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Mandylion?uselang=eo">Kategorio Tuko de Edessa en la <span>Vikimedia Komunejo</span></a> (Multrimedaj datumoj)</span> </li></ul> </div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Elŝutita el "<a dir="ltr" href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Tuko_de_Edessa">https://eo.wikipedia.org/wiki/Tuko_de_Edessa</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Kategorioj" title="Specialaĵo:Kategorioj">Kategorioj</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategorio:Kristanismo" title="Kategorio:Kristanismo">Kristanismo</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Katolikismo" title="Kategorio:Katolikismo">Katolikismo</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Kaŝitaj kategorioj: <ul><li><a href="/wiki/Kategorio:Listo_de_arkivitaj_pa%C4%9Doj_de_Retarkivo" title="Kategorio:Listo de arkivitaj paĝoj de Retarkivo">Listo de arkivitaj paĝoj de Retarkivo</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Pa%C4%9Doj_kiuj_uzas_ISBNajn_magiajn_ligilojn" title="Kategorio:Paĝoj kiuj uzas ISBNajn magiajn ligilojn">Paĝoj kiuj uzas ISBNajn magiajn ligilojn</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-copyright">La teksto disponeblas laŭ la permesilo <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eo">Krea Komunaĵo Atribuite-Samkondiĉe 4.0 Neadaptita</a>; eble aldonaj kondiĉoj aplikeblas. Vidu la <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">uzkondiĉojn</a> por detaloj.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Regularo pri respekto de la privateco</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Vikipedio:Enkonduko">Pri Vikipedio</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Vikipedio:Malgarantio">Malgarantioj</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Programistoj</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/eo.wikipedia.org">Statistikoj</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Deklaro pri kuketoj</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//eo.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Tuko_de_Edessa&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Poŝtelefona vido</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-gxqwf","wgBackendResponseTime":153,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.086","walltime":"0.358","ppvisitednodes":{"value":209,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":1743,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":0,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":5,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":553,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 82.042 1 -total"," 61.11% 50.134 1 Ŝablono:Projektoj"," 32.75% 26.868 1 Ŝablono:Webarchiv"," 5.63% 4.622 1 Ŝablono:Referencoj"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.017","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":1340320,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-6b6c9bdc8b-pqhp8","timestamp":"20241103233454","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Tuko de Edessa","url":"https:\/\/eo.wikipedia.org\/wiki\/Tuko_de_Edessa","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q223246","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q223246","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-06-25T16:25:44Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/1\/15\/Abgarwithimageofedessa10thcentury.jpg"}</script> </body> </html>