CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Lüneburger Heide - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"4d54c609-e4bb-4220-a5c2-f900cbe90421","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Lüneburger_Heide","wgTitle":"Lüneburger Heide","wgCurRevisionId":68409622,"wgRevisionId":68409622,"wgArticleId":711467,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Coördinaten op Wikidata","Bos in Duitsland","Geografie van Nedersaksen","Heide in Duitsland","Streek in Duitsland","Militair oefenterrein","Important Bird Area in Duitsland"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Lüneburger_Heide","wgRelevantArticleId":711467,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[ ],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgCoordinates":{"lat":53.168613888888885,"lon":9.939694444444445},"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q311124","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false, "wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages", "ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/51/Karte_L%C3%BCneburger_Heide.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1071"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/51/Karte_L%C3%BCneburger_Heide.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="714"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Karte_L%C3%BCneburger_Heide.jpg/640px-Karte_L%C3%BCneburger_Heide.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="571"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Lüneburger Heide - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/L%C3%BCneburger_Heide"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/L%C3%BCneburger_Heide"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Lüneburger_Heide rootpage-Lüneburger_Heide skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/24_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=L%C3%BCneburger+Heide" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=L%C3%BCneburger+Heide" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=L%C3%BCneburger+Heide" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=L%C3%BCneburger+Heide" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Ligging" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ligging"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Ligging</span> </div> </a> <ul id="toc-Ligging-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ontstaan_en_geschiedenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ontstaan_en_geschiedenis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Ontstaan en geschiedenis</span> </div> </a> <ul id="toc-Ontstaan_en_geschiedenis-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-De_Lüneburger_Heide_in_de_cultuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#De_Lüneburger_Heide_in_de_cultuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>De Lüneburger Heide in de cultuur</span> </div> </a> <ul id="toc-De_Lüneburger_Heide_in_de_cultuur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hoogte" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Hoogte"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Hoogte</span> </div> </a> <ul id="toc-Hoogte-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Belangrijke_plaatsen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Belangrijke_plaatsen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Belangrijke plaatsen</span> </div> </a> <ul id="toc-Belangrijke_plaatsen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Verkeer" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Verkeer"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Verkeer</span> </div> </a> <ul id="toc-Verkeer-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Toerisme" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Toerisme"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Toerisme</span> </div> </a> <ul id="toc-Toerisme-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dialect" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Dialect"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Dialect</span> </div> </a> <ul id="toc-Dialect-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Oefenterrein" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Oefenterrein"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Oefenterrein</span> </div> </a> <ul id="toc-Oefenterrein-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Trivia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Trivia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Trivia</span> </div> </a> <ul id="toc-Trivia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Externe_link" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Externe_link"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Externe link</span> </div> </a> <ul id="toc-Externe_link-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Lüneburger Heide</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 31 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-31" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">31 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%8A%D8%AB_%D9%84%D9%88%D9%86%D9%8A%D8%A8%D9%88%D8%B1%D8%BA" title="هيث لونيبورغ – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="هيث لونيبورغ" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%8E%D0%BD%D0%B5%D0%B1%D1%83%D1%80%D0%B3%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D1%83%D1%81%D1%82%D0%BA%D0%B0" title="Люнебургская пустка – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="Люнебургская пустка" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%8E%D0%BD%D0%B5%D0%B1%D1%83%D1%80%D0%B3%D1%81%D0%BA%D0%BE_%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B5" title="Люнебургско поле – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Люнебургско поле" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/L%C3%BCneburger_Heide" title="Lüneburger Heide – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Lüneburger Heide" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/L%C3%BCnebursk%C3%A9_v%C5%99esovi%C5%A1t%C4%9B" title="Lüneburské vřesoviště – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Lüneburské vřesoviště" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Rhostir_L%C3%BCneburg" title="Rhostir Lüneburg – Welsh" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Rhostir Lüneburg" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Welsh" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/L%C3%BCneburger_Heide" title="Lüneburger Heide – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Lüneburger Heide" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="goed artikel"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/L%C3%BCneburger_Heide" title="Lüneburger Heide – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Lüneburger Heide" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/L%C3%BCneburg_Heath" title="Lüneburg Heath – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Lüneburg Heath" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/L%C3%BCneburger_Heide" title="Lüneburger Heide – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Lüneburger Heide" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Brezal_de_Luneburgo" title="Brezal de Luneburgo – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Brezal de Luneburgo" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/L%C3%BCneburgi_n%C3%B5mm" title="Lüneburgi nõmm – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="Lüneburgi nõmm" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Lande_de_Lunebourg" title="Lande de Lunebourg – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Lande de Lunebourg" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/L%C3%BCneburger_Heide" title="Lüneburger Heide – Schots-Gaelisch" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Lüneburger Heide" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Schots-Gaelisch" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Limborska_hola" title="Limborska hola – Oppersorbisch" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Limborska hola" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="Oppersorbisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/L%C3%BCneburger_Heide" title="Lüneburger Heide – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Lüneburger Heide" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Landa_di_Luneburgo" title="Landa di Luneburgo – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Landa di Luneburgo" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%AA%E3%83%A5%E3%83%BC%E3%83%8D%E3%83%96%E3%83%AB%E3%82%AC%E3%83%BC%E3%83%8F%E3%82%A4%E3%83%87" title="リューネブルガーハイデ – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="リューネブルガーハイデ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%A4%BC%EB%84%A4%EB%B6%80%EB%A5%B4%EA%B1%B0%ED%95%98%EC%9D%B4%EB%8D%B0" title="뤼네부르거하이데 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="뤼네부르거하이데" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B8%D0%BD%D0%B5%D0%B1%D1%83%D1%80%D1%88%D0%BA%D0%BE_%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%B5" title="Линебуршко Поле – Macedonisch" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Линебуршко Поле" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Macedonisch" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/L%C3%BCmb%C3%B6rger_Heid" title="Lümbörger Heid – Nedersaksisch" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Lümbörger Heid" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Nedersaksisch" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/L%C3%BCneburger_Heide" title="Lüneburger Heide – Noors - Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Lüneburger Heide" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Noors - Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/L%C3%BCneburger_Heide" title="Lüneburger Heide – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Lüneburger Heide" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Pusta%C4%87_L%C3%BCneburska" title="Pustać Lüneburska – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Pustać Lüneburska" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Charneca_de_Luneburgo" title="Charneca de Luneburgo – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Charneca de Luneburgo" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/L%C3%BCneburger_Heide" title="Lüneburger Heide – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Lüneburger Heide" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%8E%D0%BD%D0%B5%D0%B1%D1%83%D1%80%D0%B3%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D1%83%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%88%D1%8C" title="Люнебургская пустошь – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Люнебургская пустошь" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/L%C3%BCneburgheden" title="Lüneburgheden – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Lüneburgheden" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/L%C3%BCneburg_Fundal%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Lüneburg Fundalığı – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Lüneburg Fundalığı" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%8E%D0%BD%D0%B5%D0%B1%D1%83%D1%80%D0%B7%D1%8C%D0%BA%D0%B5_%D0%BF%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%89%D0%B5" title="Люнебурзьке пустище – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Люнебурзьке пустище" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%91%82%E8%A8%A5%E5%A0%A1%E7%9F%B3%E6%A5%A0%E8%8D%89%E5%8E%9F" title="呂訥堡石楠草原 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="呂訥堡石楠草原" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q311124#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/L%C3%BCneburger_Heide" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Overleg:L%C3%BCneburger_Heide&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Overleg over deze pagina (de pagina bestaat niet) [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/L%C3%BCneburger_Heide"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/L%C3%BCneburger_Heide"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/L%C3%BCneburger_Heide" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/L%C3%BCneburger_Heide" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&oldid=68409622" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=L%C3%BCneburger_Heide&id=68409622&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FL%25C3%25BCneburger_Heide"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FL%25C3%25BCneburger_Heide"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=L%C3%BCneburger+Heide"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=L%C3%BCneburger_Heide&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/L%C3%BCneburger_Heide" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q311124" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-coordinates" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span id="tpl_Coordinaten"><span class="plainlinks" title="Klik op de coördinaten om een plattegrond of satellietfoto te bekijken" style="font-size:87%;"> <span typeof="mw:File"><span title="Coördinaten"><img alt="Coördinaten" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Internet-web-browser.svg/23px-Internet-web-browser.svg.png" decoding="async" width="23" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Internet-web-browser.svg/35px-Internet-web-browser.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Internet-web-browser.svg/46px-Internet-web-browser.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="48" /></span></span> <a class="external text" href="https://geohack.toolforge.org/geohack.php?language=nl&params=53_10_07.01_N_9_56_22.90_E_region:DE-NI_type:landmark&pagename=L%C3%BCneburger_Heide">53° 10′ 7″ NB, 9° 56′ 23″ OL</a></span></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Karte_L%C3%BCneburger_Heide.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Karte_L%C3%BCneburger_Heide.jpg/260px-Karte_L%C3%BCneburger_Heide.jpg" decoding="async" width="260" height="232" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Karte_L%C3%BCneburger_Heide.jpg/390px-Karte_L%C3%BCneburger_Heide.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Karte_L%C3%BCneburger_Heide.jpg/520px-Karte_L%C3%BCneburger_Heide.jpg 2x" data-file-width="706" data-file-height="630" /></a><figcaption>De locatie van de Lüneburger Heide</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Karte_Lueneburger_Heide.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Karte_Lueneburger_Heide.png/260px-Karte_Lueneburger_Heide.png" decoding="async" width="260" height="240" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Karte_Lueneburger_Heide.png/390px-Karte_Lueneburger_Heide.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Karte_Lueneburger_Heide.png/520px-Karte_Lueneburger_Heide.png 2x" data-file-width="1089" data-file-height="1007" /></a><figcaption>Kaart van de Lüneburger Heide</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Drawehn.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Drawehn.png/260px-Drawehn.png" decoding="async" width="260" height="305" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Drawehn.png/390px-Drawehn.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Drawehn.png/520px-Drawehn.png 2x" data-file-width="775" data-file-height="909" /></a><figcaption>Kaart van de Drawehn</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:L%C3%BCneburger_Heide_054.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/L%C3%BCneburger_Heide_054.jpg/260px-L%C3%BCneburger_Heide_054.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/L%C3%BCneburger_Heide_054.jpg/390px-L%C3%BCneburger_Heide_054.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/L%C3%BCneburger_Heide_054.jpg/520px-L%C3%BCneburger_Heide_054.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1944" /></a><figcaption>De Lüneburger Heide, met <a href="/wiki/Grafheuvel" title="Grafheuvel">grafheuvel</a>, bij Tütsberg</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:L%C3%BCneburger_Heide_-_043.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/L%C3%BCneburger_Heide_-_043.jpg/260px-L%C3%BCneburger_Heide_-_043.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/L%C3%BCneburger_Heide_-_043.jpg/390px-L%C3%BCneburger_Heide_-_043.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/L%C3%BCneburger_Heide_-_043.jpg/520px-L%C3%BCneburger_Heide_-_043.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1944" /></a><figcaption>De Lüneburger Heide tussen Wilsede en Undeloh</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:L%C3%BCneburger_Heide_1960_002.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/L%C3%BCneburger_Heide_1960_002.jpg/260px-L%C3%BCneburger_Heide_1960_002.jpg" decoding="async" width="260" height="169" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/L%C3%BCneburger_Heide_1960_002.jpg/390px-L%C3%BCneburger_Heide_1960_002.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/L%C3%BCneburger_Heide_1960_002.jpg/520px-L%C3%BCneburger_Heide_1960_002.jpg 2x" data-file-width="650" data-file-height="423" /></a><figcaption>De Lüneburger Heide in 1960</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Rehrhof_Treppenspeicher.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Rehrhof_Treppenspeicher.jpg/260px-Rehrhof_Treppenspeicher.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Rehrhof_Treppenspeicher.jpg/390px-Rehrhof_Treppenspeicher.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Rehrhof_Treppenspeicher.jpg/520px-Rehrhof_Treppenspeicher.jpg 2x" data-file-width="2008" data-file-height="1507" /></a><figcaption>Trap<a href="/wiki/Spieker" title="Spieker">spieker</a> in Rehlingen</figcaption></figure> <p>De <b>Lüneburger Heide</b> is een groot <a href="/wiki/Heide_(vegetatie)" title="Heide (vegetatie)">heide</a>- en boslandschap in het noordoosten van <a href="/wiki/Nedersaksen" title="Nedersaksen">Nedersaksen</a>, gelegen in de stedendriehoek <a href="/wiki/Hamburg" title="Hamburg">Hamburg</a> – <a href="/wiki/Wolfsburg" title="Wolfsburg">Wolfsburg</a> – <a href="/wiki/Hannover_(stad)" title="Hannover (stad)">Hannover</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ligging">Ligging</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Ligging" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Ligging"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De Lüneburger Heide strekt zich uit over meerdere <i><a href="/wiki/Landkreis" title="Landkreis">Landkreise</a></i> (districten), onder andere <a href="/wiki/Landkreis_Celle" title="Landkreis Celle">Celle</a>, <a href="/wiki/Landkreis_Gifhorn" title="Landkreis Gifhorn">Gifhorn</a>, <a href="/wiki/Landkreis_Heidekreis" title="Landkreis Heidekreis">Heidekreis</a>, <a href="/wiki/Landkreis_Uelzen" title="Landkreis Uelzen">Uelzen</a>, <a href="/wiki/Landkreis_L%C3%BCneburg" title="Landkreis Lüneburg">Lüneburg</a>, <a href="/wiki/Landkreis_L%C3%BCchow-Dannenberg" title="Landkreis Lüchow-Dannenberg">Lüchow-Dannenberg</a>, het zuidoostelijk deel van <a href="/wiki/Landkreis_Rotenburg_(W%C3%BCmme)" title="Landkreis Rotenburg (Wümme)">Rotenburg (Wümme)</a> (<a href="/wiki/Visselh%C3%B6vede" title="Visselhövede">Visselhövede</a>, <a href="/wiki/Fintel" title="Fintel">Fintel</a> en delen van de gemeenten <a href="/wiki/Schee%C3%9Fel" title="Scheeßel">Scheeßel</a> en <a href="/wiki/Bothel" title="Bothel">Bothel</a>) en <a href="/wiki/Landkreis_Harburg" title="Landkreis Harburg">Harburg</a>. Aan de noordoostzijde daalt het gebied met een hoogteverschil van soms meer dan 100 m steil af naar het dal van de <a href="/wiki/Elbe_(rivier)" title="Elbe (rivier)">Elbe</a>. Het dal van de <a href="/wiki/Jeetzel" title="Jeetzel">Jeetzel</a> in de landstreek <i>Drawehn</i>, in de <a href="/wiki/Landkreis_L%C3%BCchow-Dannenberg" title="Landkreis Lüchow-Dannenberg">Landkreis Lüchow-Dannenberg</a>, wordt als de oostelijke afsluiting van de Lüneburger Heide beschouwd; de naam van deze landstreek is afkomstig uit een Slavische taal en betekent ongeveer: <i>bosrijke streek</i>. Ook het bij de Drawehn gelegen bos <a href="/wiki/G%C3%B6hrde" title="Göhrde">Göhrde</a> heeft een naam van Slavische oorsprong. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ontstaan_en_geschiedenis">Ontstaan en geschiedenis</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Ontstaan en geschiedenis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Ontstaan en geschiedenis"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De Lüneburger Heide is, grofweg ca. 230.000 tot 130.000 jaar geleden, ontstaan ten tijde van de <a href="/wiki/Saale-ijstijd" class="mw-redirect" title="Saale-ijstijd">Saale-ijstijd</a>. De meeste heuvels zijn als <a href="/wiki/Eindmorene" title="Eindmorene">eindmorenes</a> tijdens die <a href="/wiki/Saalien" title="Saalien">ijstijd</a> gevormd. Aan de zuidkant van het gebied ontstonden zogenaamde <a href="/wiki/Sandr" title="Sandr">sandr</a>- of spoelzandvlaktes. Evenals in <a href="/wiki/Nederland" title="Nederland">Nederland</a> de <a href="/wiki/Veluwe" title="Veluwe">Veluwe</a>, welk gebied veel gelijkenis vertoont met de Lüneburger Heide, is dit (van oorsprong met <a href="/wiki/Gemengd_bos" title="Gemengd bos">gemengd bos</a> bedekte) gebied vanaf de <a href="/wiki/Jonge_Steentijd" class="mw-redirect" title="Jonge Steentijd">Jonge Steentijd</a> tot en met de <a href="/wiki/19e_eeuw" title="19e eeuw">19e eeuw</a> stelselmatig door <a href="/wiki/Schaapherder" title="Schaapherder">herders</a> voor de exploitatie van hun schaapskuddes gebruikt. In het min of meer legendarische deel van de geschiedschrijving van de <a href="/wiki/Longobarden" title="Longobarden">Longobarden</a> is sprake van een landstreek <i>Golaida </i>of<i> Golanda</i>, waar de Longobarden in de <a href="/wiki/3e_eeuw" title="3e eeuw">3e</a> of <a href="/wiki/4e_eeuw" title="4e eeuw">4e eeuw</a> gewoond zouden hebben. Wellicht is dit <i>Golanda</i> als de Lüneburger Heide te identificeren. Tussen ca. <a href="/wiki/500" title="500">500</a> en <a href="/wiki/1000" title="1000">1000</a> na Chr. was het gebied nagenoeg ongebruikt en trad tijdelijk herstel van de bosvegetatie op. De ondergrond van de vegetatie bestaat uit arme <a href="/wiki/Zandgrond" class="mw-redirect" title="Zandgrond">zandgrond</a>, die zonder <a href="/wiki/Bemesting" class="mw-redirect" title="Bemesting">bemesting</a> ongeschikt was voor <a href="/wiki/Akkerbouw" title="Akkerbouw">akkerbouw</a>. En evenals op de <a href="/wiki/Veluwe" title="Veluwe">Veluwe</a> wordt het heidelandschap met zijn karakteristieke <a href="/wiki/Jeneverbes" title="Jeneverbes">jeneverbesstruiken</a> door de beweiding met <a href="/wiki/Heidschnucke" title="Heidschnucke">Heidschnucken</a>-schapen juist in stand gehouden. De steile hellingen aan de rand van het gebied bleven bebost; hoewel de hellingen vaak werden kaalgekapt, bestond er regelmatig een heraanplant van naaldbomen (vooral <a href="/wiki/Den_(geslacht)" title="Den (geslacht)">dennenbomen</a>) als <a href="/wiki/Productiebos" title="Productiebos">productiebos</a>. In sommige Duitse geschiedenisboeken wordt beweerd dat de vraag naar brandhout voor de <a href="/wiki/Keukenzout" title="Keukenzout">zoutwinning</a> in <a href="/wiki/L%C3%BCneburg_(stad)" title="Lüneburg (stad)">de stad Lüneburg</a> de hoofdoorzaak van de <a href="/wiki/Ontbossing" title="Ontbossing">ontbossing</a> van het heidegebied zou zijn, maar dat wordt tegenwoordig als onjuist beschouwd. Het meeste brandhout werd per schip van elders aangevoerd. </p><p>Ook was er sprake van zgn. <a href="/wiki/Bosweide" title="Bosweide">Hudewälder</a>, niet dichtbegroeide bossen, waarin men vee losliet en liet grazen, en die zo het gebrek aan <a href="/wiki/Weiland" title="Weiland">weiland</a> opvingen. Wanneer er voldoende <a href="/wiki/Heide_(vegetatie)" title="Heide (vegetatie)">heide</a> groeide, kon men ook de <a href="/wiki/Imkerij" class="mw-redirect" title="Imkerij">imkerij</a> gaan bedrijven. Nog steeds is er op de Lüneburger Heide sprake van een aanzienlijke productie van heide<a href="/wiki/Honing" title="Honing">honing</a>. Vanaf de <a href="/wiki/9e_eeuw" title="9e eeuw">9e eeuw</a> was er sprake van enige bevolkingstoename. Ook werden er enige <a href="/wiki/Klooster_(gebouw)" title="Klooster (gebouw)">kloosters</a> gebouwd aan de rand van de heide. De dorpen bleven echter klein. Er was sprake van <a href="/wiki/Marke_(bestuur)" title="Marke (bestuur)">gemeenschappelijk bezit</a> van de heide (Duits: <i>Allmende</i>); dit systeem werd pas in 1831 afgeschaft door het <a href="/wiki/Koninkrijk_Hannover" title="Koninkrijk Hannover">Koninkrijk Hannover</a>. Veel boeren verkochten hun marke-aandeel aan een klooster of aan de overheid en kregen hierdoor wat geld. Het zo verkregen terrein werd met snelgroeiende dennen bebost ten behoeve van de hout- en papierverwerkende industrie. In het eerste decennium van de <a href="/wiki/20e_eeuw" title="20e eeuw">20e eeuw</a> kwam, als protest tegen de geplande aanplant van meer <a href="/wiki/Naaldbos" title="Naaldbos">naaldbos</a> en tegen woningbouwplannen, de natuurbescherming op. In <a href="/wiki/1921" title="1921">1921</a> werd voor het eerst een gedeelte van het gebied onder <a href="/wiki/Natuurbescherming" title="Natuurbescherming">natuurbescherming</a> geplaatst, en wel onder de vleugels van de in <a href="/wiki/1909" title="1909">1909</a> opgerichte VNP (<i>Verein Naturschutzpark</i>). Dat is een Duitse tegenhanger van de <a href="/wiki/Vereniging_Natuurmonumenten" title="Vereniging Natuurmonumenten">Vereniging Natuurmonumenten</a> in Nederland, die een groot deel van het gebied tot op de huidige dag beheert. Vanaf het eind van de <a href="/wiki/Eerste_Wereldoorlog" title="Eerste Wereldoorlog">Eerste Wereldoorlog</a> tot <a href="/wiki/1994" title="1994">1994</a> was een gedeelte van de heide in gebruik als <a href="/wiki/Militair_oefenterrein" title="Militair oefenterrein">militair oefenterrein</a>. Dit verstoorde het landschap weliswaar door onder andere het veelvuldig rijden met pantservoertuigen en tanks (er ontstonden enige kale zandvlaktes door) en door de schietoefeningen, maar dat had als voordeel dat verder niemand het gebied mocht betreden en dus verstoren. De Hamburgse zakenman <a href="/wiki/Alfred_Toepfer" title="Alfred Toepfer">Alfred Toepfer</a> was van <a href="/wiki/1953" title="1953">1953</a>-<a href="/wiki/1986" title="1986">1986</a> voorzitter van de <i>Verein Naturschutzpark</i>. Tevergeefs probeerde hij, de militaire oefenterreinen van de heide weg te krijgen. Omstreden bebossingsplannen wist hij voor een deel tegen te houden. Toepfers eigen visie was om grote heidevlaktes te realiseren, die begraasd werden door <a href="/wiki/Heidschnucke" title="Heidschnucke">Heidschnucken</a>-schapen (waarvan hij zelf een grote kudde bezat). Ook was hij voorstander van vrij uitgebreide recreatiemogelijkheden voor toeristen, die de vuile stadslucht moesten kunnen ontvluchten. Dit kwam echter de <a href="/wiki/Biodiversiteit" title="Biodiversiteit">biodiversiteit</a> niet ten goede. De heide werd in zijn tijd getroffen door drie plagen: eerst de <a href="/wiki/Storm_van_13_november_1972" title="Storm van 13 november 1972">storm van 13 november 1972</a>, die tienduizenden dennenbomen deed omwaaien, vervolgens in augustus <a href="/wiki/1975" title="1975">1975</a> een<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> zeer grote <a href="/wiki/Natuurbrand" title="Natuurbrand">natuurbrand</a>, waarbij 7 doden vielen en 13.000 hectare natuurterrein afbrandde<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, en in <a href="/wiki/1980" title="1980">1980</a> een extreme wildgroei van de grassoort <a href="/wiki/Bochtige_smele" title="Bochtige smele">bochtige smele</a>. Na 1990 werd het beheer van het gebied steeds meer aangepast aan moderne opvattingen over natuur- en landschapsbehoud. Het in 1994, op de Truppenübungsplätze van <a href="/wiki/Munster_(Nedersaksen)" title="Munster (Nedersaksen)">Munster (Nedersaksen)</a> na, grotendeels ontruimde militaire oefenterrein is ook weer omgezet in een heidelandschap. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="De_Lüneburger_Heide_in_de_cultuur"><span id="De_L.C3.BCneburger_Heide_in_de_cultuur"></span>De Lüneburger Heide in de cultuur</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: De Lüneburger Heide in de cultuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: De Lüneburger Heide in de cultuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De culturele belangstelling voor de Lüneburger Heide begon in <a href="/wiki/1794" title="1794">1794</a>, toen Jens Immanuel Baggesen, een <a href="/wiki/Denemarken" title="Denemarken">Deense</a> dichter, een voettocht door het gebied ondernam en er in zijn boek <i>Labyrinth</i> over schreef. De <a href="/wiki/Romantiek_(stroming)" title="Romantiek (stroming)">romantiek</a> was een periode, waarin veel kunstenaars de natuur opzochten; vanaf het midden van de <a href="/wiki/19e_eeuw" title="19e eeuw">19e eeuw</a> begon men de Lüneburger Heide te "ontdekken" als onderwerp voor artistiek werk. Ook <a href="/wiki/Friedrich_Hebbel" title="Friedrich Hebbel">Friedrich Hebbel</a> schreef erover in <a href="/wiki/1844" title="1844">1844</a>. Talrijke schrijvers en kunstschilders beschreven de schoonheid van de heide, vooral tijdens het bloeiseizoen (augustus-september). Belangrijke Duitse heideschilders waren <i>Eugen Bracht</i> (1842-1921) en <i>Arnold Lyongrün</i>, een vertegenwoordiger van de <a href="/wiki/Jugendstil" title="Jugendstil">jugendstil</a>, (1871-1935). De politiek omstreden schrijver <a href="/wiki/Hermann_L%C3%B6ns" title="Hermann Löns">Hermann Löns</a> (1866–1914), die enige tijd in een jachthuisje bij Westenholz woonde, wordt beschouwd als belangrijkste <i>heidedichter</i>. Hij verwerkte het heidelandschap in zijn werk. Zijn verdienste is dat hij zich inzette om de Lüneburger Heide tot het eerste <a href="/wiki/Natuurreservaat" title="Natuurreservaat">natuurreservaat</a> van Duitsland te laten worden. In 1934 werd hij in het Tietlinger jeneverbesbos bij <a href="/wiki/Walsrode" title="Walsrode">Walsrode</a> begraven. Veel Duitse <i><a href="/wiki/Heimatfilm" title="Heimatfilm">Heimatfilms</a></i> van tussen <a href="/wiki/1923" title="1923">1923</a> en <a href="/wiki/1979" title="1979">1979</a> spelen zich in dit traditierijke gebied af. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Hoogte">Hoogte</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Hoogte" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Hoogte"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De hoogste 'berg' van de Lüneburger Heide is de <a href="/wiki/Bispingen" title="Bispingen">Wilseder Berg, bij Bispingen</a> met een hoogte van 169,2 meter boven <a href="/wiki/Normalnull" title="Normalnull">Normalnull</a> (NN). Hierlangs loopt de <a href="/wiki/Waterscheiding" title="Waterscheiding">waterscheiding</a> tussen de stroomgebieden van de <a href="/wiki/Wezer" title="Wezer">Weser</a> en de <a href="/wiki/Elbe_(rivier)" title="Elbe (rivier)">Elbe</a>. Hoger dan 100 meter zijn bovendien: </p> <ul><li>Bolterberg (160,2 m), op minder dan 2 km van de Wilseder Berg vandaan</li> <li>Stattberg (145 m)</li> <li>Ahrberg (145 m)</li> <li>Hoher Mechtin, in de <i>Drawehn</i> (142 m)</li> <li>Pampower Berg (140 m)</li> <li>Turmberg (135m)</li> <li>Lüßberg (130 m); deze heuvel ligt in het fraaie Lüßwald, een 7500 ha groot gemengd bos (natuurreservaat)</li> <li>Hingstberg (126 m)</li> <li>Höpenberg bij <a href="/wiki/Schneverdingen" title="Schneverdingen">Schneverdingen</a> (120 m)</li> <li>Hausselberg (118 m)</li> <li>Mützenberg (115 m)</li> <li>Tellmer Berg (113 m)</li> <li>Schiffberg (107 m)</li> <li>Hummelsberg (106 m)</li> <li>Hengstberg (105 m)</li> <li>Drullberg en Thonhopsberg (beide 104 m)</li> <li>Kruckberg en Wietzer Berg (beide 102 m)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Belangrijke_plaatsen">Belangrijke plaatsen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Belangrijke plaatsen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Belangrijke plaatsen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Bad_Fallingbostel" title="Bad Fallingbostel">Bad Fallingbostel</a></li> <li><a href="/wiki/Bispingen" title="Bispingen">Bispingen</a>, een gemeente waarin veel toeristisch belangrijke dorpen liggen</li> <li><a href="/wiki/Buchholz_in_der_Nordheide" title="Buchholz in der Nordheide">Buchholz in der Nordheide</a></li> <li><a href="/wiki/Celle_(stad)" title="Celle (stad)">Celle</a></li> <li><a href="/wiki/Gifhorn_(stad)" title="Gifhorn (stad)">Gifhorn</a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%BCneburg_(stad)" title="Lüneburg (stad)">Lüneburg</a></li> <li><a href="/wiki/Soltau" title="Soltau">Soltau</a></li> <li><a href="/wiki/Uelzen_(stad)" title="Uelzen (stad)">Uelzen</a> (niet te verwarren met <i><a href="/wiki/Uelsen" title="Uelsen">Uelsen</a></i>, een dorp vlak bij de Nederlandse grens ter hoogte van <a href="/wiki/Hardenberg_(stad)" title="Hardenberg (stad)">Hardenberg</a>)</li> <li><a href="/wiki/Undeloh" title="Undeloh">Undeloh</a></li> <li><a href="/wiki/Walsrode" title="Walsrode">Walsrode</a> (met <i>Vogelpark Walsrode</i>)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Verkeer">Verkeer</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Verkeer" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Verkeer"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Door de Lüneburger Heide lopen de <a href="/wiki/Autobahn_(Duitsland)" title="Autobahn (Duitsland)">Autobahnen</a> <a href="/wiki/Bundesautobahn_7" title="Bundesautobahn 7">A7</a>, <a href="/wiki/Bundesautobahn_27" title="Bundesautobahn 27">A27</a> en <a href="/wiki/Bundesautobahn_39" title="Bundesautobahn 39">A39</a> alsmede verscheidene <a href="/wiki/Wegen_in_Duitsland" title="Wegen in Duitsland">Bundesstraßen</a> (<a href="/wiki/Bundesstra%C3%9Fe_3" title="Bundesstraße 3">B3</a>, <a href="/wiki/Bundesstra%C3%9Fe_71" title="Bundesstraße 71">B71</a>, <a href="/wiki/Bundesstra%C3%9Fe_440" title="Bundesstraße 440">B440</a> en andere). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Toerisme">Toerisme</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Toerisme" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Toerisme"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Dolmen_in_the_L%C3%BCneburger_Heide,_by_Edward_Theodore_Compton,_1912.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Dolmen_in_the_L%C3%BCneburger_Heide%2C_by_Edward_Theodore_Compton%2C_1912.jpg/260px-Dolmen_in_the_L%C3%BCneburger_Heide%2C_by_Edward_Theodore_Compton%2C_1912.jpg" decoding="async" width="260" height="174" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Dolmen_in_the_L%C3%BCneburger_Heide%2C_by_Edward_Theodore_Compton%2C_1912.jpg/390px-Dolmen_in_the_L%C3%BCneburger_Heide%2C_by_Edward_Theodore_Compton%2C_1912.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Dolmen_in_the_L%C3%BCneburger_Heide%2C_by_Edward_Theodore_Compton%2C_1912.jpg/520px-Dolmen_in_the_L%C3%BCneburger_Heide%2C_by_Edward_Theodore_Compton%2C_1912.jpg 2x" data-file-width="2272" data-file-height="1524" /></a><figcaption>Afbeelding van een <a href="/wiki/Hunebed" title="Hunebed">hunebed</a> op de Lüneburger Heide, 1912</figcaption></figure> <p>In het zuiden van de Lüneburger Heide bevindt zich het (<i>Naturpark</i>) <i>Natuurbeschermingspark Südheide</i>. In het noordwesten ervan ligt het <i>Natuurbeschermingspark Lüneburger Heide</i>. Het park heeft – vooral in de weekeinden – grote aantrekkingskracht op de inwoners van de grote steden in de omgeving zoals <a href="/wiki/Bremen_(stad)" title="Bremen (stad)">Bremen</a>, Hamburg en Hannover, maar ook voor toeristen uit verdere oorden is het een geliefde landstreek voor ontspanning. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dialect">Dialect</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Dialect" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Dialect"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In de landelijke delen van het gebied wordt een soort <a href="/wiki/Nederduits" title="Nederduits">platduits</a> gesproken, dat <i>Heidjerisch</i> genoemd wordt naar de bewoners van de Lüneburger Heide, de "Heidjer". </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Oefenterrein">Oefenterrein</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Oefenterrein" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Oefenterrein"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:L%C3%BCneburger_Heide_1960_003.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/L%C3%BCneburger_Heide_1960_003.jpg/260px-L%C3%BCneburger_Heide_1960_003.jpg" decoding="async" width="260" height="177" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/L%C3%BCneburger_Heide_1960_003.jpg/390px-L%C3%BCneburger_Heide_1960_003.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/L%C3%BCneburger_Heide_1960_003.jpg/520px-L%C3%BCneburger_Heide_1960_003.jpg 2x" data-file-width="638" data-file-height="434" /></a><figcaption>Sporen van zwaar militair verkeer</figcaption></figure> <p>Vanaf de jaren vijftig van de 20e eeuw tot heden wordt het gebied veel gebruikt als militair oefenterrein door het <a href="/wiki/Koninklijke_Landmacht" title="Koninklijke Landmacht">Nederlandse leger</a>. Hiervoor was het al een oefenterrein van het Duitse leger. Het groot materieel, wordt vanuit Nederland per <a href="/wiki/Trein" title="Trein">trein</a> regelmatig van en naar het terrein getransporteerd. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Trivia">Trivia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Trivia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Trivia"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Op de Lüneburger Heide ligt <a href="/wiki/Heinrich_Himmler" title="Heinrich Himmler">Heinrich Himmler</a> begraven. Himmler was de op een na machtigste man van het <a href="/wiki/Nazi-Duitsland" title="Nazi-Duitsland">Derde Rijk</a>. De exacte locatie van het graf is geheim.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Externe_link">Externe link</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&veaction=edit&section=11" title="Bewerk dit kopje: Externe link" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&action=edit&section=11" title="De broncode bewerken van de sectie: Externe link"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67679320">.mw-parser-output .taalaanduiding{font-family:sans-serif;font-size:85%;cursor:help;color:var(--color-subtle,#555)}.mw-parser-output .taalaanduiding span{border-bottom:1px dotted var(--color-subtle,#555)}</style><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.naturpark-lueneburger-heide.de/">Natuurpark Lüneburger Heide</a></li></ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><span style="font-weight:bold">Bronnen, noten en/of referenties</span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"> Door de aanwezigheid van kilometerslange stroken, bedekt met na de storm van drie jaar eerder nog niet opgeruimde, alleen met bulldozers op een hoop geveegde, boomstronken, versnelde de verspreiding van de brand. Duitse media en brandweerlieden spraken van <i>natuurlijke lonten.</i></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Aan de bluswerkzaamheden namen ook Britse, Franse en Nederlandse, in NAVO-verband op de Lüneburger Heide gelegerde, soldaten deel. Bij de bestrijding van de brand trad veel vertraging op door onvoldoende coördinatie en afstemming van taakverdelingen. Na deze catastrofale brand werd hier op uitgebreide schaal over gediscussieerd, wat tot de nodige verbeteringen in rampenplannen leidde.</span> </li> </ol></div></div> </div> <div class="interProject commons mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/L%C3%BCneburger_Heide" class="extiw" title="commons:Lüneburger Heide">Mediabestanden</a></div> <div class="interProjectTemplate interProject-groot toccolours" style="display:flex; gap:1em; align-items:center; clear:both; margin:1em 0 -0.5em 0;"> <div style="min-width:max-content;"><span class="noviewer noresize" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/25px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="34" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/38px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span></div> <div>Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina <i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/L%C3%BCneburger_Heide" class="extiw" title="commons:Lüneburger Heide">Lüneburger Heide</a></b></i> op <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a>.</div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67837862">.mw-parser-output .navigatie{position:relative;clear:both;overflow:auto;margin:1em auto -0.5em;padding:2px;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:87%}.mw-parser-output .navigatie-bewerken{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-bewerken .mw-ui-icon::before{background-size:0.9em}.mw-parser-output .navigatie-afb-links,.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{position:absolute}.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{right:2px}.mw-parser-output .navigatie-afb-groot{float:right;padding-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:#ddeef8;padding:2px 5.5em;font-weight:bold}.mw-parser-output .navigatie-inhoud{padding:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-inhoud p:first-child{margin:0}.mw-parser-output .navigatie div[style*="background-color"],.mw-parser-output .navigatie div[style*="background"]{color:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}</style> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="Landstreken_in_Nedersaksen"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_landstreken_Nedersaksen" title="Sjabloon:Navigatie landstreken Nedersaksen"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span class="ui-state-disabled" typeof="mw:File"><span title="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)"><img alt="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_landstreken_Nedersaksen&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div class="navigatie-afb-rechts noviewer"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Lower_Saxony.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Nedersaksen"><img alt="Vlag van Nedersaksen" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Flag_of_Lower_Saxony.svg/30px-Flag_of_Lower_Saxony.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Flag_of_Lower_Saxony.svg/45px-Flag_of_Lower_Saxony.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Flag_of_Lower_Saxony.svg/60px-Flag_of_Lower_Saxony.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></div> <div id="Landstreken_in_Nedersaksen" class="navigatie-titel">Landstreken in <a href="/wiki/Nedersaksen" title="Nedersaksen">Nedersaksen</a></div> <div class="navigatie-inhoud"> <p><a href="/wiki/Altes_Land" title="Altes Land">Altes Land</a> · <a href="/wiki/Landkreis_Ammerland" title="Landkreis Ammerland">Ammerland</a> · <a href="/w/index.php?title=Braunschweiger_Land&action=edit&redlink=1" class="new" title="Braunschweiger Land (de pagina bestaat niet)">Braunschweiger Land</a> · <a href="/w/index.php?title=Eichsfeld_(landstreek)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eichsfeld (landstreek) (de pagina bestaat niet)">Eichsfeld</a> · <a href="/w/index.php?title=Elbe-Weser-Dreieck&action=edit&redlink=1" class="new" title="Elbe-Weser-Dreieck (de pagina bestaat niet)">Elbe-Weser-Dreieck</a> · <a href="/wiki/Landkreis_Emsland" title="Landkreis Emsland">Eemsland</a> (<i>Emsland</i>) · <a href="/wiki/Land_Hadeln" title="Land Hadeln">Land Hadeln</a> · <a href="/wiki/Wursten" title="Wursten">Land Wursten</a> · <a href="/wiki/Harz_(gebergte)" title="Harz (gebergte)">Harz</a> · <a href="/w/index.php?title=Hildesheimer_B%C3%B6rde&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hildesheimer Börde (de pagina bestaat niet)">Hildesheimer Börde</a> · <a href="/w/index.php?title=H%C3%BCmmling&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hümmling (de pagina bestaat niet)">Hümmling</a> · <a href="/wiki/Kehdingen" title="Kehdingen">Kehdingen</a> · <a href="/wiki/Leinebergland" title="Leinebergland">Leinebergland</a> · <a class="mw-selflink selflink">Lüneburger Heide</a> · <a href="/wiki/Oldenburger_Land" title="Oldenburger Land">Oldenburger Land</a> · <a href="/wiki/Oldenburger_M%C3%BCnsterland" class="mw-redirect" title="Oldenburger Münsterland">Oldenburger Münsterland</a> · <a href="/wiki/Oostfalen" title="Oostfalen">Oostfalen</a> (<i>Ostfalen</i>) · <a href="/wiki/Oost-Friesland" title="Oost-Friesland">Oost-Friesland</a> (<i>Ostfriesland</i>) · <a href="/w/index.php?title=Osnabr%C3%BCcker_Land&action=edit&redlink=1" class="new" title="Osnabrücker Land (de pagina bestaat niet)">Osnabrücker Land</a> · <a href="/w/index.php?title=Schaumburger_Land&action=edit&redlink=1" class="new" title="Schaumburger Land (de pagina bestaat niet)">Schaumburger Land</a> · <a href="/wiki/Solling" title="Solling">Solling</a> · <a href="/w/index.php?title=Zuid-Nedersaksen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zuid-Nedersaksen (de pagina bestaat niet)">Zuid-Nedersaksen</a> (<i>Südniedersachsen</i>) · <a href="/wiki/Wendland_(regio)" title="Wendland (regio)">Wendland</a> · <a href="/wiki/Weserbergland" title="Weserbergland">Weserbergland</a> · <a href="/w/index.php?title=W%C3%BCmmeniederung&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wümmeniederung (de pagina bestaat niet)">Wümmeniederung</a> </p> </div></div> <p class="mw-empty-elt"> </p>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lüneburger_Heide&oldid=68409622">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lüneburger_Heide&oldid=68409622</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorieën</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Bos_in_Duitsland" title="Categorie:Bos in Duitsland">Bos in Duitsland</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Geografie_van_Nedersaksen" title="Categorie:Geografie van Nedersaksen">Geografie van Nedersaksen</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Heide_in_Duitsland" title="Categorie:Heide in Duitsland">Heide in Duitsland</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Streek_in_Duitsland" title="Categorie:Streek in Duitsland">Streek in Duitsland</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Militair_oefenterrein" title="Categorie:Militair oefenterrein">Militair oefenterrein</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Important_Bird_Area_in_Duitsland" title="Categorie:Important Bird Area in Duitsland">Important Bird Area in Duitsland</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Verborgen categorie: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Co%C3%B6rdinaten_op_Wikidata" title="Categorie:Wikipedia:Coördinaten op Wikidata">Wikipedia:Coördinaten op Wikidata</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 20 nov 2024 om 22:34.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=L%C3%BCneburger_Heide&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-fkn9p","wgBackendResponseTime":143,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.153","walltime":"0.215","ppvisitednodes":{"value":604,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":8300,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1971,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":11,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":2994,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 125.986 1 -total"," 42.15% 53.104 1 Sjabloon:Coor_title_dms"," 36.10% 45.478 1 Sjabloon:Coördinaten2"," 21.55% 27.152 1 Sjabloon:Navigatie_landstreken_Nedersaksen"," 18.82% 23.708 1 Sjabloon:Navigatie"," 18.13% 22.847 1 Sjabloon:Appendix"," 15.39% 19.394 1 Sjabloon:References"," 11.66% 14.691 1 Sjabloon:De"," 8.07% 10.165 1 Sjabloon:Taalaanduiding"," 6.19% 7.797 1 Sjabloon:Commons"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.006","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":694957,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-59776cd8c7-xmvsg","timestamp":"20241120213747","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"L\u00fcneburger Heide","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/L%C3%BCneburger_Heide","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q311124","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q311124","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-12-22T00:05:07Z","dateModified":"2024-11-20T21:34:15Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/5\/51\/Karte_L%C3%BCneburger_Heide.jpg","headline":"heide(gebied) in Landkreis Harburg, Duitsland"}</script> </body> </html>