CINXE.COM
Clément III (antipape) — Wikipédia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Clément III (antipape) — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"c1a62388-7889-449b-8f7f-ff739d2f6ecd","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Clément_III_(antipape)","wgTitle":"Clément III (antipape)","wgCurRevisionId":219464242,"wgRevisionId":219464242,"wgArticleId":153888,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipédia:ébauche catholicisme italien","Wikipédia:ébauche Moyen Âge","Wikipédia:ébauche évêque italien","Page utilisant des données de Wikidata à traduire de l'anglais","Page utilisant P106","Page utilisant P39","Article utilisant l'infobox Biographie2 avec la charte religieux","Article utilisant l'infobox Biographie2","Article utilisant une Infobox","Catégorie Commons avec lien local différent sur Wikidata","Page utilisant P1711","Page utilisant P1422","Page pointant vers des bases externes","Page pointant vers des bases relatives aux beaux-arts","Page utilisant P1047","Page pointant vers des bases relatives à la religion","Page utilisant P1417","Page utilisant P5019","Page utilisant P7902","Page utilisant P1986","Page utilisant P6404","Page utilisant P4223","Page utilisant P6706","Page utilisant P1296","Page utilisant P7982","Page utilisant P7305","Page utilisant P4342","Page utilisant P3365","Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes","Article de Wikipédia avec notice d'autorité","Portail:Catholicisme/Articles liés","Portail:Christianisme/Articles liés","Portail:Religions et croyances/Articles liés","Portail:Moyen Âge central/Articles liés","Portail:Moyen Âge/Articles liés","Portail:Histoire/Articles liés","Portail:Vatican/Articles liés","Portail:Europe/Articles liés","Wikipédia:Article biographique","Portail:Biographie/Articles liés/Religions et croyances","Date de naissance non renseignée (XIe siècle)","Naissance à Parme","Évêque du XIe siècle","Religieux catholique italien","Archevêque de Ravenne","Antipape","Noblesse italienne du XIe siècle","Décès à Civita Castellana","Décès en 1100"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Clément_III_(antipape)","wgRelevantArticleId":153888,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":5000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q336684","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.22"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6d/Clemente_III%2C_antipapa_%28cropped%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1516"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6d/Clemente_III%2C_antipapa_%28cropped%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1011"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="808"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Clément III (antipape) — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/Cl%C3%A9ment_III_(antipape)"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=Cl%C3%A9ment_III_(antipape)&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Cl%C3%A9ment_III_(antipape)"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Clément_III_antipape rootpage-Clément_III_antipape skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Page d’accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil" title="Regroupements d'articles par thématiques"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact" title="Qui contacter"><span>Contact</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter" title="Guide pour apprendre à contribuer à Wikipédia"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales" title="Outils pour contribuer à Wikipédia"><span>Pages spéciales</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l'encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l'apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Cl%C3%A9ment+III+%28antipape%29" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Cl%C3%A9ment+III+%28antipape%29" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Cl%C3%A9ment+III+%28antipape%29" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Cl%C3%A9ment+III+%28antipape%29" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Biographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Biographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Biographie</span> </div> </a> <ul id="toc-Biographie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voir_aussi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Voir_aussi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Voir aussi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Voir_aussi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Voir aussi</span> </button> <ul id="toc-Voir_aussi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bibliographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Bibliographie</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliographie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Articles_connexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Articles_connexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Articles connexes</span> </div> </a> <ul id="toc-Articles_connexes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="nowrap">Clément III</span> (antipape)</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 34 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-34" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">34 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Teenpous_Clemens_III" title="Teenpous Clemens III – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Teenpous Clemens III" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%83%D9%84%D9%8A%D9%85%D9%86%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D9%84%D8%AA" title="كليمنت التالت – arabe égyptien" lang="arz" hreflang="arz" data-title="كليمنت التالت" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="arabe égyptien" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D1%96%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82_III_(%D0%B0%D0%BD%D1%82%D1%8B%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%B0)" title="Клімент III (антыпапа) – biélorusse" lang="be" hreflang="be" data-title="Клімент III (антыпапа)" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="biélorusse" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82_III_(%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%B0)" title="Климент III (антипапа) – bulgare" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Климент III (антипапа)" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgare" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Climent_III" title="Climent III – catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Climent III" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Klement_III._(vzdoropape%C5%BE)" title="Klement III. (vzdoropapež) – tchèque" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Klement III. (vzdoropapež)" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="tchèque" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Clemens_III._(Gegenpapst)" title="Clemens III. (Gegenpapst) – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="Clemens III. (Gegenpapst)" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BD%CF%84%CE%AF%CF%80%CE%B1%CF%80%CE%B1%CF%82_%CE%9A%CE%BB%CE%AE%CE%BC%CE%B7%CF%82_%CE%93%CE%84" title="Αντίπαπας Κλήμης Γ΄ – grec" lang="el" hreflang="el" data-title="Αντίπαπας Κλήμης Γ΄" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grec" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Antipope_Clement_III" title="Antipope Clement III – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="Antipope Clement III" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Klemento_la_3-a_(kontra%C5%ADpapo)" title="Klemento la 3-a (kontraŭpapo) – espéranto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Klemento la 3-a (kontraŭpapo)" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="espéranto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Clemente_III_(antipapa)" title="Clemente III (antipapa) – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="Clemente III (antipapa)" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Clemens_III_(vastupaavst)" title="Clemens III (vastupaavst) – estonien" lang="et" hreflang="et" data-title="Clemens III (vastupaavst)" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estonien" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Clemente_III,_antipapa" title="Clemente III, antipapa – galicien" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Clemente III, antipapa" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicien" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Klement_III.,_protupapa" title="Klement III., protupapa – croate" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Klement III., protupapa" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croate" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/III._Kelemen_(ellenp%C3%A1pa)" title="III. Kelemen (ellenpápa) – hongrois" lang="hu" hreflang="hu" data-title="III. Kelemen (ellenpápa)" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hongrois" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Antipapa_Clemente_III" title="Antipapa Clemente III – italien" lang="it" hreflang="it" data-title="Antipapa Clemente III" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italien" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%AF%E3%83%AC%E3%83%A1%E3%83%B3%E3%82%B93%E4%B8%96_(%E5%AF%BE%E7%AB%8B%E6%95%99%E7%9A%87)" title="クレメンス3世 (対立教皇) – japonais" lang="ja" hreflang="ja" data-title="クレメンス3世 (対立教皇)" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonais" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Clemens_III_(antipapa)" title="Clemens III (antipapa) – latin" lang="la" hreflang="la" data-title="Clemens III (antipapa)" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latin" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Tegenpaus_Clemens_III" title="Tegenpaus Clemens III – néerlandais" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Tegenpaus Clemens III" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Klemens_III_(antypapie%C5%BC)" title="Klemens III (antypapież) – polonais" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Klemens III (antypapież)" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonais" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Antipapa_Clemente_III" title="Antipapa Clemente III – portugais" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Antipapa Clemente III" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugais" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82_III_(%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%B0)" title="Климент III (антипапа) – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Климент III (антипапа)" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Climenti_III_(antipapa)" title="Climenti III (antipapa) – sicilien" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Climenti III (antipapa)" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sicilien" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Antipapa_Klement_III" title="Antipapa Klement III – serbo-croate" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Antipapa Klement III" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-croate" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Klement_III._(protip%C3%A1pe%C5%BE)" title="Klement III. (protipápež) – slovaque" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Klement III. (protipápež)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovaque" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Protipape%C5%BE_Klemen_III." title="Protipapež Klemen III. – slovène" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Protipapež Klemen III." data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovène" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%B0_%D0%9A%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82_III" title="Антипапа Клемент III – serbe" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Антипапа Клемент III" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbe" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Clemens_III_(motp%C3%A5ve)" title="Clemens III (motpåve) – suédois" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Clemens III (motpåve)" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suédois" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Antipapa_Clement_III" title="Antipapa Clement III – tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Antipapa Clement III" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Antipapa_III._Clemens" title="Antipapa III. Clemens – turc" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Antipapa III. Clemens" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turc" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82_III_(%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%B0)" title="Климент III (антипапа) – ukrainien" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Климент III (антипапа)" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainien" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%86%D9%B9%DB%8C_%D9%BE%D9%88%D9%BE_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%85%D9%86%D9%B9_%D8%B3%D9%88%D9%85" title="اینٹی پوپ کلیمنٹ سوم – ourdou" lang="ur" hreflang="ur" data-title="اینٹی پوپ کلیمنٹ سوم" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ourdou" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Gi%C3%A1o_ho%C3%A0ng_%C4%91%E1%BB%91i_l%E1%BA%ADp_Cl%C3%AAment%C3%AA_III" title="Giáo hoàng đối lập Clêmentê III – vietnamien" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Giáo hoàng đối lập Clêmentê III" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamien" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%B0%8D%E7%AB%8B%E6%95%99%E5%AE%97%E5%85%8B%E5%8B%89%E4%B8%89%E4%B8%96" title="對立教宗克勉三世 – chinois" lang="zh" hreflang="zh" data-title="對立教宗克勉三世" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinois" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q336684#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Cl%C3%A9ment_III_(antipape)" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Discussion:Cl%C3%A9ment_III_(antipape)&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Discussion au sujet de cette page de contenu (page inexistante) [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Cl%C3%A9ment_III_(antipape)"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cl%C3%A9ment_III_(antipape)&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cl%C3%A9ment_III_(antipape)&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cl%C3%A9ment_III_(antipape)&action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Cl%C3%A9ment_III_(antipape)"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cl%C3%A9ment_III_(antipape)&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cl%C3%A9ment_III_(antipape)&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cl%C3%A9ment_III_(antipape)&action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/Cl%C3%A9ment_III_(antipape)" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/Cl%C3%A9ment_III_(antipape)" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cl%C3%A9ment_III_(antipape)&oldid=219464242" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cl%C3%A9ment_III_(antipape)&action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&page=Cl%C3%A9ment_III_%28antipape%29&id=219464242&wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FCl%25C3%25A9ment_III_%28antipape%29"><span>Obtenir l'URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FCl%25C3%25A9ment_III_%28antipape%29"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&bookcmd=book_creator&referer=Cl%C3%A9ment+III+%28antipape%29"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&page=Cl%C3%A9ment_III_%28antipape%29&action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cl%C3%A9ment_III_(antipape)&printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Clement_III_(antipope)" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q336684" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><p class="mw-empty-elt"> </p> <div class="bandeau-container metadata homonymie hatnote"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Aide:Homonymie" title="Aide:Homonymie"><img alt="Page d’aide sur l’homonymie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Confusion_colour.svg/20px-Confusion_colour.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Confusion_colour.svg/30px-Confusion_colour.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Confusion_colour.svg/40px-Confusion_colour.svg.png 2x" data-file-width="260" data-file-height="200" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p>Cet article traite de l'antipape Clément III. Le pape du même nom est décrit dans son <a href="/wiki/Cl%C3%A9ment_III" title="Clément III">propre article</a>. </p> </div></div> <div class="bandeau-container metadata homonymie hatnote"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Aide:Homonymie" title="Aide:Homonymie"><img alt="Page d’aide sur l’homonymie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/20px-Logo_disambig.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/30px-Logo_disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/40px-Logo_disambig.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="375" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p>Pour les articles homonymes, voir <a href="/wiki/Cl%C3%A9ment" class="mw-disambig" title="Clément">Clément</a>. </p> </div></div> <div class="bandeau-container metadata bandeau-article bandeau-niveau-ebauche"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span style="white-space:nowrap;word-spacing:5px"><span class="noviewer skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:IHS-monogram-Jesus-medievalesque.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/IHS-monogram-Jesus-medievalesque.svg/29px-IHS-monogram-Jesus-medievalesque.svg.png" decoding="async" width="29" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/IHS-monogram-Jesus-medievalesque.svg/44px-IHS-monogram-Jesus-medievalesque.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/IHS-monogram-Jesus-medievalesque.svg/58px-IHS-monogram-Jesus-medievalesque.svg.png 2x" data-file-width="692" data-file-height="600" /></a></span> <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Codex_Manesse_Hartmann_von_Aue.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Codex_Manesse_Hartmann_von_Aue.jpg/20px-Codex_Manesse_Hartmann_von_Aue.jpg" decoding="async" width="17" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Codex_Manesse_Hartmann_von_Aue.jpg/40px-Codex_Manesse_Hartmann_von_Aue.jpg 1.5x" data-file-width="991" data-file-height="1463" /></a></span> <br /> <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Template-Bishop.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Template-Bishop.svg/23px-Template-Bishop.svg.png" decoding="async" width="23" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Template-Bishop.svg/36px-Template-Bishop.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Template-Bishop.svg/47px-Template-Bishop.svg.png 2x" data-file-width="1150" data-file-height="1226" /></a></span> <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Nuvola_Italy_flag.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Nuvola_Italy_flag.svg/40px-Nuvola_Italy_flag.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Nuvola_Italy_flag.svg/60px-Nuvola_Italy_flag.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></span></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p><strong class="bandeau-titre">Cet article est une <a href="/wiki/Aide:%C3%89bauche" title="Aide:Ébauche">ébauche</a> concernant le <a href="/wiki/Catholicisme" title="Catholicisme">catholicisme</a>, le <a href="/wiki/Moyen_%C3%82ge" title="Moyen Âge">Moyen Âge</a> et un <a href="/wiki/%C3%89v%C3%AAque" title="Évêque">évêque</a> <a href="/wiki/Italie" title="Italie">italien</a>.</strong> </p> <div class="nomobile"> Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (<b><a href="/wiki/Aide:Comment_modifier_une_page" title="Aide:Comment modifier une page">comment ?</a></b>) selon les recommandations des <a href="/wiki/Projet:Accueil" title="Projet:Accueil">projets correspondants</a>.</div> </div></div> <div class="infobox_v3 infobox infobox--frwiki noarchive large"><div class="entete defaut" style="background-color:#8C8C8C;color:#000000"><div>Clément <abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></div></div><div><div class="images" style="padding:2px 0"><span typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/Fichier:Clemente_III,_antipapa_(cropped).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6d/Clemente_III%2C_antipapa_%28cropped%29.jpg" decoding="async" width="190" height="240" class="mw-file-element" data-file-width="190" data-file-height="240" /></a></span></div><div class="legend">Clément III, codex Jenesis Bose q.6, daté de 1157.</div></div><table><caption style="color:#000000;text-align:center;background-color:#8C8C8C">Fonctions</caption><tbody><tr class="row1col" style="background-color:#E1E1E1"><th colspan="2" style="background-color:#E1E1E1"><a href="/wiki/Antipape" title="Antipape">Antipape</a></th></tr><tr class="row1col" style="background-color:#F9F9F9"><th colspan="2" style="background-color:#F9F9F9"><span style="font-weight:normal"><time>1080</time>-<wbr /><time>1100</time></span></th></tr><tr class="row1col" style="background-color:#E1E1E1"><th colspan="2" style="background-color:#E1E1E1"><a href="/wiki/Liste_des_%C3%A9v%C3%AAques_et_archev%C3%AAques_de_Ravenne" title="Liste des évêques et archevêques de Ravenne">Archevêque catholique romain de Ravenne</a><br /><span style="font-weight:normal">Archevêché catholique romain de Ravenne <small>(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Archdiocese_of_Ravenna" class="extiw" title="en:Archdiocese of Ravenna"><span class="indicateur-langue" title="Article sur Wikipédia en anglais">en</span></a>)</small></span></th></tr><tr class="row1col" style="background-color:#F9F9F9"><th colspan="2" style="background-color:#F9F9F9"><span style="font-weight:normal">à partir de <time>1073</time></span></th></tr><tr><th colspan="2" class="overflow infobox-navigateur" style="background-color:#F9F9F9;font-weight:normal;padding-bottom:2%;color:var( --color-base )"><div class="prev_bloc">Hunfried <small>(<a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1637724" class="extiw" title="d:Q1637724"><span class="indicateur-langue" title="Voir l'élément Wikidata correspondant">d</span></a>)</small></div><div class="next_bloc">Gualterio <small>(<a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q98824766" class="extiw" title="d:Q98824766"><span class="indicateur-langue" title="Voir l'élément Wikidata correspondant">d</span></a>)</small></div></th></tr><tr class="row1col" style="background-color:#E1E1E1"><th colspan="2" style="background-color:#E1E1E1"><a href="/wiki/Antipape" title="Antipape">Antipape</a><br /><span style="font-weight:normal"><a href="/wiki/Gr%C3%A9goire_VII" title="Grégoire VII">Grégoire VII</a><br /><a href="/wiki/Victor_III" title="Victor III">Victor III</a><br /><a href="/wiki/Urbain_II" title="Urbain II">Urbain II</a><br /><a href="/wiki/Pascal_II" title="Pascal II">Pascal II</a></span></th></tr></tbody></table><table><caption style="color:#000000;text-align:center;background-color:#8C8C8C">Biographie</caption><tbody><tr class=""><th scope="row">Naissance</th><td class=""><div> Vers 1025–1029<br /><a href="/wiki/Parme" title="Parme">Parme</a></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Décès</th><td class=""><div> <time class="nowrap date-lien dday" datetime="1100-09-15" data-sort-value="1100-09-15"><a href="/wiki/8_septembre" title="8 septembre">8 septembre</a> <a href="/wiki/1100" title="1100">1100</a></time><br /><a href="/wiki/Civita_Castellana" title="Civita Castellana">Civita Castellana</a></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Nom de naissance</th><td class=""><div> Guiberto di Ravenna</div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Activité</th><td class=""><div> <span class="wd_p106"><a href="/wiki/Pr%C3%AAtre_catholique" title="Prêtre catholique">Prêtre catholique</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q336684?uselang=fr#P106" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr></tbody></table><p class="navbar noprint bordered navigation-not-searchable" style="border-top:1px solid#8C8C8C"><span class="plainlinks" style="text-align:left"><a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cl%C3%A9ment_III_%28antipape%29&veaction=edit&section=0">modifier</a> - <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cl%C3%A9ment_III_%28antipape%29&action=edit&section=0">modifier le code</a> - <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q336684" class="extiw" title="d:Q336684">modifier Wikidata</a></span><span style="text-align:right"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Infobox_Biographie2" title="Documentation du modèle"><img alt="Documentation du modèle" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/12px-Info_Simple.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/18px-Info_Simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/24px-Info_Simple.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></span></p></div> <p><b>Clément III</b> (<i>Guibert de Ravenne</i>), né à <a href="/wiki/Parme" title="Parme">Parme</a> vers 1025–1029 d'une famille liée aux comtes de <a href="/wiki/Canossa" title="Canossa">Canossa</a>, <a href="/wiki/Antipape" title="Antipape">antipape</a> de 1080 à 1100. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Biographie">Biographie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cl%C3%A9ment_III_(antipape)&veaction=edit&section=1" title="Modifier la section : Biographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cl%C3%A9ment_III_(antipape)&action=edit&section=1" title="Modifier le code source de la section : Biographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Guibert sert d'abord à la cour germanique (v. 1054–1055), avant d'être désigné chancelier impérial d'Italie entre 1058 et 1063. En tant que représentant du parti impérial, Guibert soutient l'élection de l'antipape <a href="/wiki/Honorius_II_(antipape)" title="Honorius II (antipape)">Honorius II</a> en 1061. L'<a href="/wiki/Liste_des_souverains_du_Saint-Empire" title="Liste des souverains du Saint-Empire">empereur du Saint-Empire</a> <a href="/wiki/Henri_IV_(empereur_du_Saint-Empire)" title="Henri IV (empereur du Saint-Empire)">Henri IV</a> nomme ensuite Guibert <a href="/wiki/Liste_des_%C3%A9v%C3%AAques_et_archev%C3%AAques_de_Ravenne" title="Liste des évêques et archevêques de Ravenne">évêque de Ravenne</a> en 1072, malgré l'opposition du pape <a href="/wiki/Alexandre_II_(pape)" title="Alexandre II (pape)">Alexandre II</a>, qui finira par accepter la situation en 1073, une fois que Guibert se soumet à son autorité. Peu de temps après l'élection de Hildebrand en tant que pape, sous le nom de <a href="/wiki/Gr%C3%A9goire_VII" title="Grégoire VII">Grégoire VII</a>, Guibert est devenu l'un des leaders les plus remarqués de l'opposition aux <a href="/wiki/R%C3%A9forme_gr%C3%A9gorienne" title="Réforme grégorienne">réformes grégoriennes</a>. </p><p>Après avoir assisté au <a href="/wiki/Concile" title="Concile">concile</a> de <a href="/wiki/Car%C3%AAme_(Italie)" title="Carême (Italie)">Carême</a> de <a href="/wiki/Gr%C3%A9goire_VII" title="Grégoire VII">Grégoire VII</a>, Guibert refuse d'assister au suivant, bien qu'il ait promis de le faire. Un concile d'évêques détrône le pontife, ce qui engendre une série d'excommunications et de destitutions. En juin 1080, un concile convoqué par Henri IV à <a href="/wiki/Brixen" class="mw-redirect" title="Brixen">Brixen</a> destitue Grégoire VII à nouveau et Guibert est élu pape à sa place<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. L'empereur marche ensuite sur Rome, au début de l'année 1084. Pendant que le Saint-Père est bloqué par le siège du <a href="/wiki/Ch%C3%A2teau_Saint-Ange" title="Château Saint-Ange">château Saint-Ange</a>, Guibert est de nouveau élu pape, sous le nom de Clément III, et intronisé le <time class="nowrap" datetime="1084-03-30" data-sort-value="1084-03-30">24 mars 1084</time>. Le nouveau pape couronne Henri IV empereur dans la <a href="/wiki/Basilique_Saint-Pierre" title="Basilique Saint-Pierre">basilique Saint-Pierre</a>, le <time class="nowrap" datetime="1084-04-06" data-sort-value="1084-04-06">31 mars 1084</time>. Grégoire VII est libéré par l'armée de son allié normand <a href="/wiki/Robert_Guiscard" title="Robert Guiscard">Robert Guiscard</a>, et Henri IV et Clément III sont expulsés de <a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a>. Cependant, les ravages causés par les Normands sont tels que Grégoire VII est chassé de la ville, et meurt en exil, à <a href="/wiki/Salerne" title="Salerne">Salerne</a>, en 1085<sup id="cite_ref-chandelier6_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-chandelier6-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>La même année, plusieurs synodes, dirigés par un légat du pape, <a href="/wiki/Eudes_de_Ch%C3%A2tillon" class="mw-redirect" title="Eudes de Châtillon">Eudes de Châtillon</a>, (le futur <a href="/wiki/Urbain_II" title="Urbain II">Urbain II</a>), condamnent les partisans de Henri IV et Clément III. Malgré cela, ce dernier continue à figurer comme antipape sous le bref pontificat de <a href="/wiki/Victor_III" title="Victor III">Victor III</a>. Après la mort de ce dernier, en <time class="nowrap" datetime="1087-09" data-sort-value="1087-09">septembre 1087</time>, les partisans de Clément III reprennent le contrôle de Rome. Eudes de Châtillon est élu pape en 1088 sous le nom de Urbain II, mais il ne peut entrer tout de suite dans la ville. Le pape effectue une tentative en 1089, et il est chassé par l'empereur. C'est seulement en 1093 que le pontife regagne Rome, à la faveur des luttes entre Henri IV et ses fils. </p><p>L'aire d'influence de Guibert se limite désormais à <a href="/wiki/Ravenne" title="Ravenne">Ravenne</a>. À la mort de <a href="/wiki/Urbain_II" title="Urbain II">Urbain II</a>, Guibert tente à nouveau de prendre Rome. Mais il est forcé d'abandonner et meurt le <time class="nowrap" datetime="1100-09-15" data-sort-value="1100-09-15">8 septembre 1100</time> à <a href="/wiki/Civita_Castellana" title="Civita Castellana">Civita Castellana</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cl%C3%A9ment_III_(antipape)&veaction=edit&section=2" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cl%C3%A9ment_III_(antipape)&action=edit&section=2" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style=""><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="/wiki/Peter_Frankopan" title="Peter Frankopan">Peter Frankopan</a>, <i>La Première Croisade</i>, Les Belles Lettres, 2019 <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 38.</span> </li> <li id="cite_note-chandelier6-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-chandelier6_2-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Chandelier2021"><span class="ouvrage" id="Joël_Chandelier2021">Joël Chandelier, <cite class="italique">L'Occident médiéval : D'Alaric à Léonard (400–1450)</cite>, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Belin" class="mw-redirect" title="Éditions Belin">Éditions Belin</a>, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « Mondes anciens », <time>2021</time>, 700 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7011-8329-9" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7011-8329-9"><span class="nowrap">978-2-7011-8329-9</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="chapitre(s)">chap.</abbr> 6 (« La révolution de l'Église (1050–1300) »), <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 293<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=L%27Occident+m%C3%A9di%C3%A9val&rft.atitle=La+r%C3%A9volution+de+l%27%C3%89glise+%281050%E2%80%931300%29&rft.pub=%C3%89ditions+Belin&rft.stitle=D%27Alaric+%C3%A0+L%C3%A9onard+%28400%E2%80%931450%29&rft.aulast=Chandelier&rft.aufirst=Jo%C3%ABl&rft.date=2021&rft.pages=293&rft.tpages=700&rft.isbn=978-2-7011-8329-9&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACl%C3%A9ment+III+%28antipape%29"></span></span></span>.</span> </li> </ol></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voir_aussi">Voir aussi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cl%C3%A9ment_III_(antipape)&veaction=edit&section=3" title="Modifier la section : Voir aussi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cl%C3%A9ment_III_(antipape)&action=edit&section=3" title="Modifier le code source de la section : Voir aussi"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r194021218">.mw-parser-output .autres-projets>.titre{text-align:center;margin:0.2em 0}.mw-parser-output .autres-projets>ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li{list-style:none;margin:0.2em 0;text-indent:0;padding-left:24px;min-height:20px;text-align:left;display:block}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li>a{font-style:italic}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .autres-projets{float:none}}</style><div class="autres-projets boite-grise boite-a-droite noprint js-interprojets"> <p class="titre">Sur les autres projets Wikimedia :</p> <ul class="noarchive plainlinks"> <li class="commons"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Clemens_III_(antipapa)?uselang=fr">Clément III (antipape)</a>, sur <span class="project">Wikimedia Commons</span></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bibliographie">Bibliographie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cl%C3%A9ment_III_(antipape)&veaction=edit&section=4" title="Modifier la section : Bibliographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cl%C3%A9ment_III_(antipape)&action=edit&section=4" title="Modifier le code source de la section : Bibliographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>« <i>Clément III</i> », dans <i>Encyclopaedia Britannica 2007 Ultimate Reference Suite</i>.</li> <li><a href="/wiki/Genevi%C3%A8ve_B%C3%BChrer-Thierry" title="Geneviève Bührer-Thierry">Geneviève Bührer-Thierry</a> et Thomas Deswarte [dir.], <i>Pouvoirs, Église et société, France, Bourgogne, Germanie (888–<abbr class="abbr" title="12ᵉ siècle"><span class="romain">XII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle)</i>, Paris, Sedes/CNED, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « Histoire », 299 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>, 2008, <span class="nowrap"><abbr class="abbr" title="chapitre(s)">chap.</abbr> 1.4</span>. « Les destinées politiques du royaume de Germanie (888–v. 1110) ».</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Articles_connexes">Articles connexes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cl%C3%A9ment_III_(antipape)&veaction=edit&section=5" title="Modifier la section : Articles connexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cl%C3%A9ment_III_(antipape)&action=edit&section=5" title="Modifier le code source de la section : Articles connexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>La <a href="/wiki/Querelle_des_Investitures" title="Querelle des Investitures">querelle des Investitures</a>, long conflit qui opposa la Papauté et l'Empire entre 1076 et 1122</li> <li><a href="/wiki/Henri_IV_(empereur_romain_germanique)" class="mw-redirect" title="Henri IV (empereur romain germanique)">Henri IV</a></li> <li><a href="/wiki/Histoire_de_la_papaut%C3%A9" title="Histoire de la papauté">Histoire de la papauté</a></li> <li><a href="/wiki/Gr%C3%A9goire_VII" title="Grégoire VII">Grégoire VII</a></li> <li><a href="/wiki/Urbain_II" title="Urbain II">Urbain II</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liens_externes">Liens externes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cl%C3%A9ment_III_(antipape)&veaction=edit&section=6" title="Modifier la section : Liens externes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cl%C3%A9ment_III_(antipape)&action=edit&section=6" title="Modifier le code source de la section : Liens externes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressources relatives aux beaux-arts<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q336684?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britishmuseum.org/collection/term/BIOG141332"><span class="lang-en" lang="en">British Museum</span></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ta.sandrart.net/en/person/view/2455"><span class="lang-de" lang="de">Sandrart.net</span></a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à la religion<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q336684?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.catholic-hierarchy.org/bishop/bravennag.html"><span class="lang-en" lang="en">Catholic Hierarchy</span></a></li> </ul></span> </li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers">Notices dans des dictionnaires ou encyclopédies généralistes<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q336684?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/biography/Clement-III-antipope"><i>Britannica</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://brockhaus.de/ecs/enzy/article/klemens-klemens-iii-20"><i>Brockhaus</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.deutsche-biographie.de/118640194.html"><i>Deutsche Biographie</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/antipapa-clemente-iii_(Dizionario-Biografico)"><i>Dizionario biografico degli italiani</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/clemente-iii-antipapa_(Dizionario-di-Storia)/"><i>Dizionario di Storia</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/antipapa-clemente-iii_(Enciclopedia-Italiana)/"><i>Enciclopedia italiana</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sapere.it/enciclopedia/Clem%C3%A8nte%2BIII%2B%28antipapa%29.html"><i>Enciclopedia De Agostini</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/EC-GEC-0018231.xml"><i>Gran Enciclopèdia Catalana</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=31822"><i>Hrvatska Enciklopedija</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3922837"><i>Internetowa encyklopedia PWN</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://snl.no/Clemens_%283.%29"><i>Store norske leksikon</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.treccani.it/enciclopedia/clemente-iii-antipapa"><i>Treccani</i></a></li> </ul></div></li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers"><a href="/wiki/Autorit%C3%A9_(sciences_de_l%27information)" title="Autorité (sciences de l'information)">Notices d'autorité</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q336684?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/265031709">VIAF</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000382350890">ISNI</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb119526183">BnF</a></span> (<span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb119526183">données</a></span>)</li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.idref.fr/027500020">IdRef</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/n83033004">LCCN</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/118640194">GND</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX1467403">Espagne</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987009344687405171">Israël</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://nukat.edu.pl/aut/n%202009094026">NUKAT</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://opac.vatlib.it/auth/detail/495_25340">Vatican</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=skuk0003422">Tchéquie</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.worldcat.org/identities/lccn-n83-033004">WorldCat</a></span></li> </ul></div></li></ul> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Catholicisme" title="Portail du catholicisme"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/IHS-monogram-Jesus-medievalesque.svg/28px-IHS-monogram-Jesus-medievalesque.svg.png" decoding="async" width="28" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/IHS-monogram-Jesus-medievalesque.svg/42px-IHS-monogram-Jesus-medievalesque.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/IHS-monogram-Jesus-medievalesque.svg/55px-IHS-monogram-Jesus-medievalesque.svg.png 2x" data-file-width="692" data-file-height="600" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Catholicisme" title="Portail:Catholicisme">Portail du catholicisme</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Moyen_%C3%82ge_central" title="Portail du Moyen Âge central"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Ecu_d%27or_%C3%A0_l%27aigle_de_sable.svg/22px-Ecu_d%27or_%C3%A0_l%27aigle_de_sable.svg.png" decoding="async" width="22" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Ecu_d%27or_%C3%A0_l%27aigle_de_sable.svg/33px-Ecu_d%27or_%C3%A0_l%27aigle_de_sable.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Ecu_d%27or_%C3%A0_l%27aigle_de_sable.svg/44px-Ecu_d%27or_%C3%A0_l%27aigle_de_sable.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="660" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Moyen_%C3%82ge_central" title="Portail:Moyen Âge central">Portail du Moyen Âge central</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Vatican" title="Portail du Vatican"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Flag_of_Vatican_City_%282023%E2%80%93present%29.svg/40px-Flag_of_Vatican_City_%282023%E2%80%93present%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Flag_of_Vatican_City_%282023%E2%80%93present%29.svg/60px-Flag_of_Vatican_City_%282023%E2%80%93present%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="1000" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Vatican" title="Portail:Vatican">Portail du Vatican</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐779c5f569f‐sm2xp Cached time: 20250328205441 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.377 seconds Real time usage: 0.641 seconds Preprocessor visited node count: 1319/1000000 Post‐expand include size: 48578/2097152 bytes Template argument size: 1430/2097152 bytes Highest expansion depth: 12/100 Expensive parser function count: 13/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 2681/5000000 bytes Lua time usage: 0.252/10.000 seconds Lua memory usage: 8041333/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 13/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 586.606 1 -total 46.59% 273.300 1 Modèle:Infobox_Biographie2 17.34% 101.696 1 Modèle:Liens 12.00% 70.395 1 Modèle:Ébauche 7.97% 46.730 1 Modèle:Références 6.07% 35.613 1 Modèle:Ouvrage 4.50% 26.418 2 Modèle:Méta_bandeau 4.50% 26.418 1 Modèle:Portail 4.00% 23.446 1 Modèle:Confusion 2.38% 13.946 1 Modèle:Dictionnaires --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:153888:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250328205441 and revision id 219464242. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de « <a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Clément_III_(antipape)&oldid=219464242">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Clément_III_(antipape)&oldid=219464242</a> ».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Naissance_%C3%A0_Parme" title="Catégorie:Naissance à Parme">Naissance à Parme</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:%C3%89v%C3%AAque_du_XIe_si%C3%A8cle" title="Catégorie:Évêque du XIe siècle">Évêque du XIe siècle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Religieux_catholique_italien" title="Catégorie:Religieux catholique italien">Religieux catholique italien</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Archev%C3%AAque_de_Ravenne" title="Catégorie:Archevêque de Ravenne">Archevêque de Ravenne</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Antipape" title="Catégorie:Antipape">Antipape</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Noblesse_italienne_du_XIe_si%C3%A8cle" title="Catégorie:Noblesse italienne du XIe siècle">Noblesse italienne du XIe siècle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:D%C3%A9c%C3%A8s_%C3%A0_Civita_Castellana" title="Catégorie:Décès à Civita Castellana">Décès à Civita Castellana</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:D%C3%A9c%C3%A8s_en_1100" title="Catégorie:Décès en 1100">Décès en 1100</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Wikip%C3%A9dia:%C3%A9bauche_catholicisme_italien" title="Catégorie:Wikipédia:ébauche catholicisme italien">Wikipédia:ébauche catholicisme italien</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Wikip%C3%A9dia:%C3%A9bauche_Moyen_%C3%82ge" title="Catégorie:Wikipédia:ébauche Moyen Âge">Wikipédia:ébauche Moyen Âge</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Wikip%C3%A9dia:%C3%A9bauche_%C3%A9v%C3%AAque_italien" title="Catégorie:Wikipédia:ébauche évêque italien">Wikipédia:ébauche évêque italien</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_des_donn%C3%A9es_de_Wikidata_%C3%A0_traduire_de_l%27anglais" title="Catégorie:Page utilisant des données de Wikidata à traduire de l'anglais">Page utilisant des données de Wikidata à traduire de l'anglais</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P106" title="Catégorie:Page utilisant P106">Page utilisant P106</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P39" title="Catégorie:Page utilisant P39">Page utilisant P39</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_utilisant_l%27infobox_Biographie2_avec_la_charte_religieux" title="Catégorie:Article utilisant l'infobox Biographie2 avec la charte religieux">Article utilisant l'infobox Biographie2 avec la charte religieux</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_utilisant_l%27infobox_Biographie2" title="Catégorie:Article utilisant l'infobox Biographie2">Article utilisant l'infobox Biographie2</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_utilisant_une_Infobox" title="Catégorie:Article utilisant une Infobox">Article utilisant une Infobox</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Cat%C3%A9gorie_Commons_avec_lien_local_diff%C3%A9rent_sur_Wikidata" title="Catégorie:Catégorie Commons avec lien local différent sur Wikidata">Catégorie Commons avec lien local différent sur Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1711" title="Catégorie:Page utilisant P1711">Page utilisant P1711</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1422" title="Catégorie:Page utilisant P1422">Page utilisant P1422</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_externes" title="Catégorie:Page pointant vers des bases externes">Page pointant vers des bases externes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_aux_beaux-arts" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives aux beaux-arts">Page pointant vers des bases relatives aux beaux-arts</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1047" title="Catégorie:Page utilisant P1047">Page utilisant P1047</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_religion" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la religion">Page pointant vers des bases relatives à la religion</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1417" title="Catégorie:Page utilisant P1417">Page utilisant P1417</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P5019" title="Catégorie:Page utilisant P5019">Page utilisant P5019</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7902" title="Catégorie:Page utilisant P7902">Page utilisant P7902</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1986" title="Catégorie:Page utilisant P1986">Page utilisant P1986</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P6404" title="Catégorie:Page utilisant P6404">Page utilisant P6404</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4223" title="Catégorie:Page utilisant P4223">Page utilisant P4223</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P6706" title="Catégorie:Page utilisant P6706">Page utilisant P6706</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1296" title="Catégorie:Page utilisant P1296">Page utilisant P1296</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7982" title="Catégorie:Page utilisant P7982">Page utilisant P7982</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7305" title="Catégorie:Page utilisant P7305">Page utilisant P7305</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4342" title="Catégorie:Page utilisant P4342">Page utilisant P4342</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3365" title="Catégorie:Page utilisant P3365">Page utilisant P3365</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_dictionnaires_ou_encyclop%C3%A9dies_g%C3%A9n%C3%A9ralistes" title="Catégorie:Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes">Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_Wikip%C3%A9dia_avec_notice_d%27autorit%C3%A9" title="Catégorie:Article de Wikipédia avec notice d'autorité">Article de Wikipédia avec notice d'autorité</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Catholicisme/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Catholicisme/Articles liés">Portail:Catholicisme/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Christianisme/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Christianisme/Articles liés">Portail:Christianisme/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Religions_et_croyances/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Religions et croyances/Articles liés">Portail:Religions et croyances/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Moyen_%C3%82ge_central/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Moyen Âge central/Articles liés">Portail:Moyen Âge central/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Moyen_%C3%82ge/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Moyen Âge/Articles liés">Portail:Moyen Âge/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Histoire/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Histoire/Articles liés">Portail:Histoire/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Vatican/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Vatican/Articles liés">Portail:Vatican/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Europe/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Europe/Articles liés">Portail:Europe/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Wikip%C3%A9dia:Article_biographique" title="Catégorie:Wikipédia:Article biographique">Wikipédia:Article biographique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Biographie/Articles_li%C3%A9s/Religions_et_croyances" title="Catégorie:Portail:Biographie/Articles liés/Religions et croyances">Portail:Biographie/Articles liés/Religions et croyances</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Date_de_naissance_non_renseign%C3%A9e_(XIe_si%C3%A8cle)" title="Catégorie:Date de naissance non renseignée (XIe siècle)">Date de naissance non renseignée (XIe siècle)</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 15 octobre 2024 à 01:26.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a> : les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a> ; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/Cl%C3%A9ment_III_(antipape)" title="Spécial:Citer/Clément III (antipape)">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Cl%C3%A9ment_III_(antipape)&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="nowrap">Clément III</span> (antipape)</div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>34 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c6f46dcf-fgdwf","wgBackendResponseTime":147,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.377","walltime":"0.641","ppvisitednodes":{"value":1319,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":48578,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1430,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":13,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":2681,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":13,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 586.606 1 -total"," 46.59% 273.300 1 Modèle:Infobox_Biographie2"," 17.34% 101.696 1 Modèle:Liens"," 12.00% 70.395 1 Modèle:Ébauche"," 7.97% 46.730 1 Modèle:Références"," 6.07% 35.613 1 Modèle:Ouvrage"," 4.50% 26.418 2 Modèle:Méta_bandeau"," 4.50% 26.418 1 Modèle:Portail"," 4.00% 23.446 1 Modèle:Confusion"," 2.38% 13.946 1 Modèle:Dictionnaires"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.252","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":8041333,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-779c5f569f-sm2xp","timestamp":"20250328205441","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Cl\u00e9ment III (antipape)","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/Cl%C3%A9ment_III_(antipape)","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q336684","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q336684","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-11-28T15:09:19Z","dateModified":"2024-10-15T00:26:00Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/6\/6d\/Clemente_III%2C_antipapa_%28cropped%29.jpg","headline":"archev\u00eaque catholique"}</script> </body> </html>