CINXE.COM
Italie — Wikipédia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Italie — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"e81f8e3e-8c25-438b-97a1-b6a3f0b0cb5e","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Italie","wgTitle":"Italie","wgCurRevisionId":223001391,"wgRevisionId":223001391,"wgArticleId":1492,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Article contenant un lien mort","Page en semi-protection longue","Article géolocalisé sur Terre","Article utilisant une Infobox","Article à mettre à jour","Article avec section à recycler","Article à référence souhaitée","Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata","Page utilisant P856","Page utilisant P6413","Page utilisant P6213","Page pointant vers des bases externes","Page pointant vers des bases relatives à la vie publique","Page utilisant P8974", "Page pointant vers des bases relatives au spectacle","Page utilisant P5698","Page pointant vers des bases relatives au vivant","Page utilisant P486","Page pointant vers des bases relatives à la santé","Page utilisant P3006","Page pointant vers des bases relatives à la géographie","Page utilisant P5905","Page pointant vers des bases relatives à la bande dessinée","Page utilisant P8406","Page pointant vers des bases relatives aux beaux-arts","Page utilisant P9346","Page pointant vers des bases relatives à l'audiovisuel","Page utilisant P982","Page pointant vers des bases relatives à la musique","Page utilisant P1417","Page utilisant P5019","Page utilisant P8313","Page utilisant P902","Page utilisant P6404","Page utilisant P4223","Page utilisant P4613","Page utilisant P1296","Page utilisant P7982","Page utilisant P7305","Page utilisant P6058","Page utilisant P3222","Page utilisant P8349","Page utilisant P4342","Page utilisant P3365","Page utilisant P3219", "Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes","Article de Wikipédia avec notice d'autorité","Article contenant un appel à traduction en anglais","Portail:Italie/Articles liés","Portail:Europe/Articles liés","Portail:Union européenne/Articles liés","Portail:Mer Méditerranée/Articles liés","Portail:Maritime/Articles liés","Portail:Mer/Articles liés","Portail:Géographie/Articles liés","Bon article en estonien","Article de qualité en occitan","Article de qualité en arabe","Article de qualité en croate","Article de qualité en slovène","Article de qualité en portugais","Article de qualité en afrikaans","Bon article en roumain","Article de qualité en vénitien","Bon article en vénitien","Article de qualité en espéranto","Bon article en espagnol","Bon article en islandais","Page avec des cartes","Italie","État fondé au XXe siècle","1946 en Italie","Éponyme d'un objet céleste","Fondation en 1946", "État traversé par le 45e parallèle nord"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Italie","wgRelevantArticleId":1492,"wgIsProbablyEditable":false,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":false,"wgRestrictionEdit":["autoconfirmed"],"wgRestrictionMove":["autoconfirmed"],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":200000,"wgCoordinates":{"lat":42,"lon":13.5},"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q38", "wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.kartographer.style":"ready","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.kartographer.link","ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.gallery", "mediawiki.page.media","ext.tmh.player","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.gadget.Wdsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=ext.cite.styles%7Cext.kartographer.style%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.16"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/EU-Italy.svg/1200px-EU-Italy.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1009"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/EU-Italy.svg/800px-EU-Italy.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="673"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/EU-Italy.svg/640px-EU-Italy.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="538"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Italie — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/Italie"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Italie"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject page-Italie rootpage-Italie skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact"><span>Contact</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales"><span>Pages spéciales</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l'encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l'apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Italie" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Italie" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Italie" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Italie" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Toponymie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Toponymie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Toponymie</span> </div> </a> <ul id="toc-Toponymie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Histoire" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Histoire"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Histoire</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Histoire-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Histoire</span> </button> <ul id="toc-Histoire-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Avant_et_pendant_Rome" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Avant_et_pendant_Rome"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Avant et pendant Rome</span> </div> </a> <ul id="toc-Avant_et_pendant_Rome-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Rome_et_son_empire" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Rome_et_son_empire"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Rome et son empire</span> </div> </a> <ul id="toc-Rome_et_son_empire-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Italie_médiévale" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Italie_médiévale"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Italie médiévale</span> </div> </a> <ul id="toc-Italie_médiévale-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Renaissance" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Renaissance"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Renaissance</span> </div> </a> <ul id="toc-Renaissance-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vers_l'unification" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vers_l'unification"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5</span> <span>Vers l'unification</span> </div> </a> <ul id="toc-Vers_l'unification-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-De_la_Première_à_la_Seconde_Guerre_mondiale" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_la_Première_à_la_Seconde_Guerre_mondiale"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.6</span> <span>De la Première à la Seconde Guerre mondiale</span> </div> </a> <ul id="toc-De_la_Première_à_la_Seconde_Guerre_mondiale-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Époque_contemporaine" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Époque_contemporaine"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.7</span> <span>Époque contemporaine</span> </div> </a> <ul id="toc-Époque_contemporaine-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Politique_et_administration" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Politique_et_administration"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Politique et administration</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Politique_et_administration-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Politique et administration</span> </button> <ul id="toc-Politique_et_administration-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Organisation_constitutionnelle" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Organisation_constitutionnelle"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Organisation constitutionnelle</span> </div> </a> <ul id="toc-Organisation_constitutionnelle-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Pouvoir_législatif" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Pouvoir_législatif"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1.1</span> <span>Pouvoir législatif</span> </div> </a> <ul id="toc-Pouvoir_législatif-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Loi_électorale" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Loi_électorale"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1.1.1</span> <span>Loi électorale</span> </div> </a> <ul id="toc-Loi_électorale-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Pouvoir_exécutif" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Pouvoir_exécutif"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1.2</span> <span>Pouvoir exécutif</span> </div> </a> <ul id="toc-Pouvoir_exécutif-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Pouvoir_judiciaire" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Pouvoir_judiciaire"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1.3</span> <span>Pouvoir judiciaire</span> </div> </a> <ul id="toc-Pouvoir_judiciaire-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Géographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Géographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Géographie</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Géographie-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Géographie</span> </button> <ul id="toc-Géographie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Climat" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Climat"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Climat</span> </div> </a> <ul id="toc-Climat-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Effets_du_changement_climatique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Effets_du_changement_climatique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Effets du changement climatique</span> </div> </a> <ul id="toc-Effets_du_changement_climatique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Environnement" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Environnement"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Environnement</span> </div> </a> <ul id="toc-Environnement-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Subdivisions" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Subdivisions"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Subdivisions</span> </div> </a> <ul id="toc-Subdivisions-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Population" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Population"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Population</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Population-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Population</span> </button> <ul id="toc-Population-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Démographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Démographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Démographie</span> </div> </a> <ul id="toc-Démographie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Inégalités_entre_les_genres" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Inégalités_entre_les_genres"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Inégalités entre les genres</span> </div> </a> <ul id="toc-Inégalités_entre_les_genres-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Économie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Économie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Économie</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Économie-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Économie</span> </button> <ul id="toc-Économie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Régions_économiques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Régions_économiques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Régions économiques</span> </div> </a> <ul id="toc-Régions_économiques-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Agriculture" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Agriculture"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>Agriculture</span> </div> </a> <ul id="toc-Agriculture-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tourisme" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tourisme"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.3</span> <span>Tourisme</span> </div> </a> <ul id="toc-Tourisme-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Transports" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Transports"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Transports</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Transports-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Transports</span> </button> <ul id="toc-Transports-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Transport_aérien" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Transport_aérien"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Transport aérien</span> </div> </a> <ul id="toc-Transport_aérien-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Réseau_routier" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Réseau_routier"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2</span> <span>Réseau routier</span> </div> </a> <ul id="toc-Réseau_routier-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Réseau_ferroviaire" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Réseau_ferroviaire"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.3</span> <span>Réseau ferroviaire</span> </div> </a> <ul id="toc-Réseau_ferroviaire-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Culture" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Culture"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Culture</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Culture-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Culture</span> </button> <ul id="toc-Culture-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Langues" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Langues"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.1</span> <span>Langues</span> </div> </a> <ul id="toc-Langues-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Langues_en_usage" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Langues_en_usage"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.1.1</span> <span>Langues en usage</span> </div> </a> <ul id="toc-Langues_en_usage-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Italien" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Italien"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.1.2</span> <span>Italien</span> </div> </a> <ul id="toc-Italien-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Français" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Français"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.1.3</span> <span>Français</span> </div> </a> <ul id="toc-Français-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Religions" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Religions"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.2</span> <span>Religions</span> </div> </a> <ul id="toc-Religions-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Fêtes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Fêtes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.3</span> <span>Fêtes</span> </div> </a> <ul id="toc-Fêtes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Littérature" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Littérature"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.4</span> <span>Littérature</span> </div> </a> <ul id="toc-Littérature-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cinéma" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Cinéma"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.5</span> <span>Cinéma</span> </div> </a> <ul id="toc-Cinéma-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Musique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Musique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.6</span> <span>Musique</span> </div> </a> <ul id="toc-Musique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cuisine" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Cuisine"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.7</span> <span>Cuisine</span> </div> </a> <ul id="toc-Cuisine-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sports" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sports"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.8</span> <span>Sports</span> </div> </a> <ul id="toc-Sports-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Dans_les_arts" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Dans_les_arts"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Dans les arts</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Dans_les_arts-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Dans les arts</span> </button> <ul id="toc-Dans_les_arts-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Littérature_2" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Littérature_2"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1</span> <span>Littérature</span> </div> </a> <ul id="toc-Littérature_2-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Récits_de_voyage" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Récits_de_voyage"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1.1</span> <span>Récits de voyage</span> </div> </a> <ul id="toc-Récits_de_voyage-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Guides" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Guides"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1.2</span> <span>Guides</span> </div> </a> <ul id="toc-Guides-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Romans" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Romans"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1.3</span> <span>Romans</span> </div> </a> <ul id="toc-Romans-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Bande_dessinée" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bande_dessinée"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.2</span> <span>Bande dessinée</span> </div> </a> <ul id="toc-Bande_dessinée-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cinéma_2" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Cinéma_2"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.3</span> <span>Cinéma</span> </div> </a> <ul id="toc-Cinéma_2-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Notes_et_références-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Notes et références</span> </button> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Notes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.1</span> <span>Notes</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.2</span> <span>Références</span> </div> </a> <ul id="toc-Références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Bibliographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Bibliographie</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliographie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voir_aussi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Voir_aussi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Voir aussi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Voir_aussi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Voir aussi</span> </button> <ul id="toc-Voir_aussi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Articles_connexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Articles_connexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13.1</span> <span>Articles connexes</span> </div> </a> <ul id="toc-Articles_connexes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13.2</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Italie</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 316 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-316" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">316 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B0" title="Италиа – abkhaze" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Италиа" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="abkhaze" class="interlanguage-link-target"><span>Аԥсшәа</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/Itali" title="Itali – aceh" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Itali" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="aceh" class="interlanguage-link-target"><span>Acèh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ady mw-list-item"><a href="https://ady.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B5" title="Италие – adyguéen" lang="ady" hreflang="ady" data-title="Италие" data-language-autonym="Адыгабзэ" data-language-local-name="adyguéen" class="interlanguage-link-target"><span>Адыгабзэ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="article de qualité"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Itali%C3%AB" title="Italië – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Italië" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Italien" title="Italien – alémanique" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Italien" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="alémanique" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-alt mw-list-item"><a href="https://alt.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Италия – altaï du Sud" lang="alt" hreflang="alt" data-title="Италия" data-language-autonym="Алтай тил" data-language-local-name="altaï du Sud" class="interlanguage-link-target"><span>Алтай тил</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8C%A3%E1%88%8D%E1%8B%AB%E1%8A%95" title="ጣልያን – amharique" lang="am" hreflang="am" data-title="ጣልያን" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amharique" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ami mw-list-item"><a href="https://ami.wikipedia.org/wiki/Italy" title="Italy – Amis" lang="ami" hreflang="ami" data-title="Italy" data-language-autonym="Pangcah" data-language-local-name="Amis" class="interlanguage-link-target"><span>Pangcah</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – aragonais" lang="an" hreflang="an" data-title="Italia" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragonais" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – ancien anglais" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Italia" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="ancien anglais" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ann mw-list-item"><a href="https://ann.wikipedia.org/wiki/Itali" title="Itali – obolo" lang="ann" hreflang="ann" data-title="Itali" data-language-autonym="Obolo" data-language-local-name="obolo" class="interlanguage-link-target"><span>Obolo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%9F%E0%A4%B2%E0%A5%80" title="इटली – angika" lang="anp" hreflang="anp" data-title="इटली" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="angika" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="article de qualité"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A5%D9%8A%D8%B7%D8%A7%D9%84%D9%8A%D8%A7" title="إيطاليا – arabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="إيطاليا" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%90%DC%9D%DC%9B%DC%A0%DC%9D%DC%90" title="ܐܝܛܠܝܐ – araméen" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܐܝܛܠܝܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="araméen" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%B7%D8%A7%D9%84%D9%8A%D8%A7%D9%86" title="الطاليان – arabe marocain" lang="ary" hreflang="ary" data-title="الطاليان" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="arabe marocain" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%8A%D8%B7%D8%A7%D9%84%D9%8A%D8%A7" title="ايطاليا – arabe égyptien" lang="arz" hreflang="arz" data-title="ايطاليا" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="arabe égyptien" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%80" title="ইটালী – assamais" lang="as" hreflang="as" data-title="ইটালী" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="assamais" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – asturien" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Italia" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturien" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-atj mw-list-item"><a href="https://atj.wikipedia.org/wiki/Italie" title="Italie – atikamekw" lang="atj" hreflang="atj" data-title="Italie" data-language-autonym="Atikamekw" data-language-local-name="atikamekw" class="interlanguage-link-target"><span>Atikamekw</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Италия – avar" lang="av" hreflang="av" data-title="Италия" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="avar" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="Italia" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="kotava" class="interlanguage-link-target"><span>Kotava</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%9F%E0%A4%B2%E0%A5%80" title="इटली – awadhi" lang="awa" hreflang="awa" data-title="इटली" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="awadhi" class="interlanguage-link-target"><span>अवधी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Italiya" title="Italiya – aymara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Italiya" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="aymara" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/%C4%B0taliya" title="İtaliya – azerbaïdjanais" lang="az" hreflang="az" data-title="İtaliya" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaïdjanais" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7" title="ایتالیا – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="ایتالیا" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Италия – bachkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Италия" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="bachkir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – balinais" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Italia" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="balinais" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Italien" title="Italien – bavarois" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Italien" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="bavarois" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Ital%C4%97j%C4%97" title="Italėjė – samogitien" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Italėjė" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="samogitien" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bbc mw-list-item"><a href="https://bbc.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – batak toba" lang="bbc" hreflang="bbc" data-title="Italia" data-language-autonym="Batak Toba" data-language-local-name="batak toba" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Toba</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Italya" title="Italya – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Italya" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%86%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%8F" title="Італія – biélorusse" lang="be" hreflang="be" data-title="Італія" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="biélorusse" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%86%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%8F" title="Італія – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Італія" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Itali" title="Itali – betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Itali" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Италия – bulgare" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Италия" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgare" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%9F%E0%A4%B2%E0%A5%80" title="इटली – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="इटली" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bi mw-list-item"><a href="https://bi.wikipedia.org/wiki/Itali" title="Itali – bichelamar" lang="bi" hreflang="bi" data-title="Itali" data-language-autonym="Bislama" data-language-local-name="bichelamar" class="interlanguage-link-target"><span>Bislama</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-blk mw-list-item"><a href="https://blk.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%AE%E1%80%90%E1%80%9C%E1%80%AE%E1%80%81%E1%80%99%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%91%E1%80%AE" title="အီတလီခမ်းထီ – Pa'O" lang="blk" hreflang="blk" data-title="အီတလီခမ်းထီ" data-language-autonym="ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ" data-language-local-name="Pa'O" class="interlanguage-link-target"><span>ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bm mw-list-item"><a href="https://bm.wikipedia.org/wiki/Italiya" title="Italiya – bambara" lang="bm" hreflang="bm" data-title="Italiya" data-language-autonym="Bamanankan" data-language-local-name="bambara" class="interlanguage-link-target"><span>Bamanankan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%BF" title="ইতালি – bengali" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ইতালি" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengali" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A8%E0%BD%B2%E0%BC%8B%E0%BD%8F%E0%BC%8B%E0%BD%A3%E0%BD%B2%E0%BC%8D" title="ཨི་ཏ་ལི། – tibétain" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ཨི་ཏ་ལི།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="tibétain" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bpy mw-list-item"><a href="https://bpy.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%BF" title="ইতালি – bishnupriya" lang="bpy" hreflang="bpy" data-title="ইতালি" data-language-autonym="বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী" data-language-local-name="bishnupriya" class="interlanguage-link-target"><span>বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Italia" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Italija" title="Italija – bosniaque" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Italija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniaque" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Italia" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Mandailing</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bug mw-list-item"><a href="https://bug.wikipedia.org/wiki/%E1%A8%95%E1%A8%97%E1%A8%88%E1%A8%92%E1%A8%97%E1%A8%95" title="ᨕᨗᨈᨒᨗᨕ – bugi" lang="bug" hreflang="bug" data-title="ᨕᨗᨈᨒᨗᨕ" data-language-autonym="Basa Ugi" data-language-local-name="bugi" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Ugi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8" title="Итали – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Итали" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/It%C3%A0lia" title="Itàlia – catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Itàlia" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cbk-zam mw-list-item"><a href="https://cbk-zam.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – Chavacano" lang="cbk" hreflang="cbk" data-title="Italia" data-language-autonym="Chavacano de Zamboanga" data-language-local-name="Chavacano" class="interlanguage-link-target"><span>Chavacano de Zamboanga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/%C3%89-d%C3%A2i-l%C3%A9" title="É-dâi-lé – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="É-dâi-lé" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8" title="Итали – tchétchène" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Итали" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="tchétchène" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Italya" title="Italya – cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Italya" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ch mw-list-item"><a href="https://ch.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – chamorro" lang="ch" hreflang="ch" data-title="Italia" data-language-autonym="Chamoru" data-language-local-name="chamorro" class="interlanguage-link-target"><span>Chamoru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A2%E1%8F%94%E1%8E%B5" title="ᎢᏔᎵ – cherokee" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎢᏔᎵ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="cherokee" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chy mw-list-item"><a href="https://chy.wikipedia.org/wiki/Italy" title="Italy – cheyenne" lang="chy" hreflang="chy" data-title="Italy" data-language-autonym="Tsetsêhestâhese" data-language-local-name="cheyenne" class="interlanguage-link-target"><span>Tsetsêhestâhese</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%8C%D8%AA%D8%A7%DA%B5%DB%8C%D8%A7" title="ئیتاڵیا – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ئیتاڵیا" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – corse" lang="co" hreflang="co" data-title="Italia" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="corse" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/%C4%B0taliya" title="İtaliya – tatar de Crimée" lang="crh" hreflang="crh" data-title="İtaliya" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="tatar de Crimée" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/It%C3%A1lie" title="Itálie – tchèque" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Itálie" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="tchèque" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Italsk%C3%B4" title="Italskô – kachoube" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Italskô" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="kachoube" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%D0%87%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%97%EA%99%97" title="Їталїꙗ – slavon d’église" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Їталїꙗ" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="slavon d’église" class="interlanguage-link-target"><span>Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8" title="Итали – tchouvache" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Итали" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="tchouvache" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Yr_Eidal" title="Yr Eidal – gallois" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Yr Eidal" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="gallois" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Italien" title="Italien – danois" lang="da" hreflang="da" data-title="Italien" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danois" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://dag.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Italia" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target"><span>Dagbanli</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Italien" title="Italien – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="Italien" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-din mw-list-item"><a href="https://din.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – dinka" lang="din" hreflang="din" data-title="Italia" data-language-autonym="Thuɔŋjäŋ" data-language-local-name="dinka" class="interlanguage-link-target"><span>Thuɔŋjäŋ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/%C4%B0talya" title="İtalya – Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="İtalya" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Italska" title="Italska – bas-sorabe" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Italska" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="bas-sorabe" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%9F%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%80" title="इटाली – Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="इटाली" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target"><span>डोटेली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%87%DE%A8%DE%93%DE%A6%DE%8D%DE%A9%DE%88%DE%A8%DE%8D%DE%A7%DE%8C%DE%B0" title="އިޓަލީވިލާތް – maldivien" lang="dv" hreflang="dv" data-title="އިޓަލީވިލާތް" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="maldivien" class="interlanguage-link-target"><span>ދިވެހިބަސް</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dz mw-list-item"><a href="https://dz.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A8%E0%BE%80%E0%BD%8A%E0%BC%8B%E0%BD%A3%E0%BD%B2%E0%BC%8B" title="ཨྀཊ་ལི་ – dzongkha" lang="dz" hreflang="dz" data-title="ཨྀཊ་ལི་" data-language-autonym="ཇོང་ཁ" data-language-local-name="dzongkha" class="interlanguage-link-target"><span>ཇོང་ཁ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ee mw-list-item"><a href="https://ee.wikipedia.org/wiki/Italy" title="Italy – éwé" lang="ee" hreflang="ee" data-title="Italy" data-language-autonym="Eʋegbe" data-language-local-name="éwé" class="interlanguage-link-target"><span>Eʋegbe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CF%84%CE%B1%CE%BB%CE%AF%CE%B1" title="Ιταλία – grec" lang="el" hreflang="el" data-title="Ιταλία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grec" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/It%C3%A2glia" title="Itâglia – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Itâglia" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Italy" title="Italy – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="Italy" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="article de qualité"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Italio" title="Italio – espéranto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Italio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="espéranto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="bon article"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="Italia" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="bon article"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Itaalia" title="Itaalia – estonien" lang="et" hreflang="et" data-title="Itaalia" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estonien" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Italia" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – estrémègne" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Italia" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="estrémègne" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7" title="ایتالیا – persan" lang="fa" hreflang="fa" data-title="ایتالیا" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persan" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ff mw-list-item"><a href="https://ff.wikipedia.org/wiki/Italiya" title="Italiya – peul" lang="ff" hreflang="ff" data-title="Italiya" data-language-autonym="Fulfulde" data-language-local-name="peul" class="interlanguage-link-target"><span>Fulfulde</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="article recommandé"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – finnois" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Italia" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finnois" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Itaalia" title="Itaalia – võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Itaalia" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Itali" title="Itali – fidjien" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Itali" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="fidjien" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – féroïen" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Italia" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="féroïen" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Italie" title="Italie – francoprovençal" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Italie" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="francoprovençal" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Itaalien" title="Itaalien – frison septentrional" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Itaalien" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="frison septentrional" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Italie" title="Italie – frioulan" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Italie" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="frioulan" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Itaalje" title="Itaalje – frison occidental" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Itaalje" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="frison occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_Iod%C3%A1il" title="An Iodáil – irlandais" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An Iodáil" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gag mw-list-item"><a href="https://gag.wikipedia.org/wiki/%C4%B0taliya" title="İtaliya – gagaouze" lang="gag" hreflang="gag" data-title="İtaliya" data-language-autonym="Gagauz" data-language-local-name="gagaouze" class="interlanguage-link-target"><span>Gagauz</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E6%84%8F%E5%A4%A7%E5%88%A9" title="意大利 – gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="意大利" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="gan" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Itali" title="Itali – créole guyanais" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Itali" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="créole guyanais" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/An_Eadailt" title="An Eadailt – gaélique écossais" lang="gd" hreflang="gd" data-title="An Eadailt" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="gaélique écossais" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – galicien" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Italia" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicien" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/It%C3%A1lia" title="Itália – guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Itália" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="guarani" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gom mw-list-item"><a href="https://gom.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%9F%E0%A4%B2%E0%A5%80" title="इटली – Goan Konkani" lang="gom" hreflang="gom" data-title="इटली" data-language-autonym="गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni" data-language-local-name="Goan Konkani" class="interlanguage-link-target"><span>गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gor mw-list-item"><a href="https://gor.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – gorontalo" lang="gor" hreflang="gor" data-title="Italia" data-language-autonym="Bahasa Hulontalo" data-language-local-name="gorontalo" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Hulontalo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-got mw-list-item"><a href="https://got.wikipedia.org/wiki/%F0%90%8C%B9%F0%90%8D%84%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%BB%F0%90%8C%BE%F0%90%8C%B0" title="𐌹𐍄𐌰𐌻𐌾𐌰 – gotique" lang="got" hreflang="got" data-title="𐌹𐍄𐌰𐌻𐌾𐌰" data-language-autonym="𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺" data-language-local-name="gotique" class="interlanguage-link-target"><span>𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%88%E0%AA%9F%E0%AA%B2%E0%AB%80" title="ઈટલી – goudjarati" lang="gu" hreflang="gu" data-title="ઈટલી" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="goudjarati" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Yn_Iddaal" title="Yn Iddaal – mannois" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Yn Iddaal" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="mannois" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Italiya" title="Italiya – haoussa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Italiya" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="haoussa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Yi-thai-li" title="Yi-thai-li – hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Yi-thai-li" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-haw mw-list-item"><a href="https://haw.wikipedia.org/wiki/%CA%BB%C4%AAk%C4%81lia" title="ʻĪkālia – hawaïen" lang="haw" hreflang="haw" data-title="ʻĪkālia" data-language-autonym="Hawaiʻi" data-language-local-name="hawaïen" class="interlanguage-link-target"><span>Hawaiʻi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%99%D7%98%D7%9C%D7%99%D7%94" title="איטליה – hébreu" lang="he" hreflang="he" data-title="איטליה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hébreu" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%9F%E0%A4%B2%E0%A5%80" title="इटली – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="इटली" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Italy" title="Italy – hindi fidjien" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Italy" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="hindi fidjien" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="article de qualité"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Italija" title="Italija – croate" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Italija" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croate" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Italska" title="Italska – haut-sorabe" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Italska" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="haut-sorabe" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Itali" title="Itali – créole haïtien" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Itali" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="créole haïtien" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Olaszorsz%C3%A1g" title="Olaszország – hongrois" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Olaszország" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hongrois" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BB%D5%BF%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Իտալիա – arménien" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Իտալիա" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="arménien" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D4%BB%D5%BF%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Իտալիա – arménien occidental" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Իտալիա" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="arménien occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Italia" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Itali" title="Itali – iban" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Itali" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="iban" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – indonésien" lang="id" hreflang="id" data-title="Italia" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésien" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Italia" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/Italy" title="Italy – igbo" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Italy" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="igbo" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ik mw-list-item"><a href="https://ik.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – inupiaq" lang="ik" hreflang="ik" data-title="Italia" data-language-autonym="Iñupiatun" data-language-local-name="inupiaq" class="interlanguage-link-target"><span>Iñupiatun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – ilocano" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Italia" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilocano" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8" title="Итали – ingouche" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Итали" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="ingouche" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Italia" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="bon article"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/%C3%8Dtal%C3%ADa" title="Ítalía – islandais" lang="is" hreflang="is" data-title="Ítalía" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandais" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – italien" lang="it" hreflang="it" data-title="Italia" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italien" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iu mw-list-item"><a href="https://iu.wikipedia.org/wiki/Italy" title="Italy – inuktitut" lang="iu" hreflang="iu" data-title="Italy" data-language-autonym="ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut" data-language-local-name="inuktitut" class="interlanguage-link-target"><span>ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%A4%E3%82%BF%E3%83%AA%E3%82%A2" title="イタリア – japonais" lang="ja" hreflang="ja" data-title="イタリア" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonais" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Itali" title="Itali – créole jamaïcain" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Itali" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="créole jamaïcain" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/italias" title="italias – lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="italias" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="lojban" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Itali" title="Itali – javanais" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Itali" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="javanais" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%98%E1%83%A2%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%90" title="იტალია – géorgien" lang="ka" hreflang="ka" data-title="იტალია" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="géorgien" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Italiya" title="Italiya – karakalpak" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Italiya" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="karakalpak" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/%E1%B9%AC%E1%B9%ADelyan" title="Ṭṭelyan – kabyle" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Ṭṭelyan" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="kabyle" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbd mw-list-item"><a href="https://kbd.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8D" title="Италэ – kabarde" lang="kbd" hreflang="kbd" data-title="Италэ" data-language-autonym="Адыгэбзэ" data-language-local-name="kabarde" class="interlanguage-link-target"><span>Адыгэбзэ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Itaalii" title="Itaalii – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Itaalii" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Italya" title="Italya – tyap" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Italya" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="tyap" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kg mw-list-item"><a href="https://kg.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – kikongo" lang="kg" hreflang="kg" data-title="Italia" data-language-autonym="Kongo" data-language-local-name="kikongo" class="interlanguage-link-target"><span>Kongo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Italia" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ki mw-list-item"><a href="https://ki.wikipedia.org/wiki/Itari" title="Itari – kikuyu" lang="ki" hreflang="ki" data-title="Itari" data-language-autonym="Gĩkũyũ" data-language-local-name="kikuyu" class="interlanguage-link-target"><span>Gĩkũyũ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Италия – kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Италия" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%A2%E1%9F%8A%E1%9E%B8%E1%9E%8F%E1%9E%B6%E1%9E%9B%E1%9E%B8" title="អ៊ីតាលី – khmer" lang="km" hreflang="km" data-title="អ៊ីតាលី" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="khmer" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%87%E0%B2%9F%E0%B2%B2%E0%B2%BF" title="ಇಟಲಿ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಇಟಲಿ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9D%B4%ED%83%88%EB%A6%AC%EC%95%84" title="이탈리아 – coréen" lang="ko" hreflang="ko" data-title="이탈리아" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coréen" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-koi mw-list-item"><a href="https://koi.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D1%8F" title="Италья – komi-permiak" lang="koi" hreflang="koi" data-title="Италья" data-language-autonym="Перем коми" data-language-local-name="komi-permiak" class="interlanguage-link-target"><span>Перем коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Италия – karatchaï balkar" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Италия" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="karatchaï balkar" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%90%D9%B9%D9%8E%D9%84%DB%8C" title="اِٹَلی – cachemiri" lang="ks" hreflang="ks" data-title="اِٹَلی" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="cachemiri" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/Italie" title="Italie – kölsch" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Italie" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="kölsch" class="interlanguage-link-target"><span>Ripoarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/%C3%8Etalya" title="Îtalya – kurde" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Îtalya" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurde" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Италия – komi" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Италия" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="komi" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Itali" title="Itali – cornique" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Itali" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="cornique" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Италия – kirghize" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Италия" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirghize" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – latin" lang="la" hreflang="la" data-title="Italia" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latin" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – ladino" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Italia" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="ladino" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Italien" title="Italien – luxembourgeois" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Italien" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luxembourgeois" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Италия – Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Италия" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target"><span>Лакку</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Италия – lezghien" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Италия" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="lezghien" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – lingua franca nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Italia" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="lingua franca nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lg mw-list-item"><a href="https://lg.wikipedia.org/wiki/Yitale" title="Yitale – ganda" lang="lg" hreflang="lg" data-title="Yitale" data-language-autonym="Luganda" data-language-local-name="ganda" class="interlanguage-link-target"><span>Luganda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Itali%C3%AB" title="Italië – limbourgeois" lang="li" hreflang="li" data-title="Italië" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limbourgeois" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – ligure" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Italia" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="ligure" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Talia" title="Talia – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Talia" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/It%C3%A0lia" title="Itàlia – lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Itàlia" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Italya" title="Italya – lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Italya" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%AD%E0%BA%B5%E0%BA%95%E0%BA%B2%E0%BA%A5%E0%BA%B5" title="ອີຕາລີ – lao" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ອີຕາລີ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="lao" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Italija" title="Italija – lituanien" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Italija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituanien" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ltg mw-list-item"><a href="https://ltg.wikipedia.org/wiki/Italeja" title="Italeja – latgalien" lang="ltg" hreflang="ltg" data-title="Italeja" data-language-autonym="Latgaļu" data-language-local-name="latgalien" class="interlanguage-link-target"><span>Latgaļu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/It%C4%81lija" title="Itālija – letton" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Itālija" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letton" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mad mw-list-item"><a href="https://mad.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – madurais" lang="mad" hreflang="mad" data-title="Italia" data-language-autonym="Madhurâ" data-language-local-name="madurais" class="interlanguage-link-target"><span>Madhurâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%9F%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%80" title="इटाली – maïthili" lang="mai" hreflang="mai" data-title="इटाली" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="maïthili" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Italia" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Banyumasan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Италия – mokcha" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Италия" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="mokcha" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – malgache" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Italia" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgache" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B9" title="Италий – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Италий" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/It%C4%81ria" title="Itāria – maori" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Itāria" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="maori" class="interlanguage-link-target"><span>Māori</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Itali" title="Itali – minangkabau" lang="min" hreflang="min" data-title="Itali" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="minangkabau" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Италија – macédonien" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Италија" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macédonien" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%B2%E0%B4%BF" title="ഇറ്റലി – malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ഇറ്റലി" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8" title="Итали – mongol" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Итали" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongol" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%8F%EA%AF%87%EA%AF%A5%EA%AF%82%EA%AF%A4" title="ꯏꯇꯥꯂꯤ – manipuri" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯏꯇꯥꯂꯤ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="manipuri" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%9F%E0%A4%B2%E0%A5%80" title="इटली – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="इटली" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mrj mw-list-item"><a href="https://mrj.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Италия – mari occidental" lang="mrj" hreflang="mrj" data-title="Италия" data-language-autonym="Кырык мары" data-language-local-name="mari occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Кырык мары</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Itali" title="Itali – malais" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Itali" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malais" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Italja" title="Italja – maltais" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Italja" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="maltais" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Eit%C3%A1lia" title="Eitália – mirandais" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Eitália" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="mirandais" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%AE%E1%80%90%E1%80%9C%E1%80%AE%E1%80%94%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%84%E1%80%B6" title="အီတလီနိုင်ငံ – birman" lang="my" hreflang="my" data-title="အီတလီနိုင်ငံ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birman" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F_%D0%9C%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80" title="Италия Мастор – erzya" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Италия Мастор" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="erzya" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7" title="ایتالیا – mazandérani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="ایتالیا" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazandérani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – napolitain" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Italia" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="napolitain" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Italien" title="Italien – bas-allemand" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Italien" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="bas-allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Itali%C3%ABn" title="Italiën – bas-saxon néerlandais" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Italiën" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="bas-saxon néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%9F%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%80" title="इटाली – népalais" lang="ne" hreflang="ne" data-title="इटाली" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="népalais" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%9F%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%80" title="इटाली – newari" lang="new" hreflang="new" data-title="इटाली" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="newari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nia mw-list-item"><a href="https://nia.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – niha" lang="nia" hreflang="nia" data-title="Italia" data-language-autonym="Li Niha" data-language-local-name="niha" class="interlanguage-link-target"><span>Li Niha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Itali%C3%AB" title="Italië – néerlandais" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Italië" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – norvégien nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Italia" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvégien nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – norvégien bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Italia" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvégien bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Italia" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nqo mw-list-item"><a href="https://nqo.wikipedia.org/wiki/%DF%8C%DF%95%DF%8A%DF%9F%DF%8C%DF%AB" title="ߌߕߊߟߌ߫ – n’ko" lang="nqo" hreflang="nqo" data-title="ߌߕߊߟߌ߫" data-language-autonym="ߒߞߏ" data-language-local-name="n’ko" class="interlanguage-link-target"><span>ߒߞߏ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nr mw-list-item"><a href="https://nr.wikipedia.org/wiki/I-Italy" title="I-Italy – ndébélé du Sud" lang="nr" hreflang="nr" data-title="I-Italy" data-language-autonym="IsiNdebele seSewula" data-language-local-name="ndébélé du Sud" class="interlanguage-link-target"><span>IsiNdebele seSewula</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Italie" title="Italie – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Italie" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nso mw-list-item"><a href="https://nso.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – sotho du Nord" lang="nso" hreflang="nso" data-title="Italia" data-language-autonym="Sesotho sa Leboa" data-language-local-name="sotho du Nord" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho sa Leboa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nv mw-list-item"><a href="https://nv.wikipedia.org/wiki/Doohats%CA%BC%C3%AD%C3%AD_Y%C3%A1ti%CA%BC_Dine%CA%BC%C3%A9_Bik%C3%A9yah" title="Doohatsʼíí Yátiʼ Dineʼé Bikéyah – navajo" lang="nv" hreflang="nv" data-title="Doohatsʼíí Yátiʼ Dineʼé Bikéyah" data-language-autonym="Diné bizaad" data-language-local-name="navajo" class="interlanguage-link-target"><span>Diné bizaad</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ny mw-list-item"><a href="https://ny.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – chewa" lang="ny" hreflang="ny" data-title="Italia" data-language-autonym="Chi-Chewa" data-language-local-name="chewa" class="interlanguage-link-target"><span>Chi-Chewa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="article de qualité"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/It%C3%A0lia" title="Itàlia – occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Itàlia" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Itualii" title="Itualii – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Itualii" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Xaaliyaanii" title="Xaaliyaanii – oromo" lang="om" hreflang="om" data-title="Xaaliyaanii" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="oromo" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%87%E0%AC%9F%E0%AC%BE%E0%AC%B2%E0%AD%80" title="ଇଟାଲୀ – odia" lang="or" hreflang="or" data-title="ଇଟାଲୀ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="odia" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8" title="Итали – ossète" lang="os" hreflang="os" data-title="Итали" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="ossète" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%87%E0%A8%9F%E0%A8%B2%E0%A9%80" title="ਇਟਲੀ – pendjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਇਟਲੀ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pendjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pag mw-list-item"><a href="https://pag.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – pangasinan" lang="pag" hreflang="pag" data-title="Italia" data-language-autonym="Pangasinan" data-language-local-name="pangasinan" class="interlanguage-link-target"><span>Pangasinan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Italya" title="Italya – pampangan" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Italya" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="pampangan" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – papiamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Italia" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="papiamento" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Italie" title="Italie – picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Italie" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="picard" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pdc mw-list-item"><a href="https://pdc.wikipedia.org/wiki/Idali" title="Idali – pennsilfaanisch" lang="pdc" hreflang="pdc" data-title="Idali" data-language-autonym="Deitsch" data-language-local-name="pennsilfaanisch" class="interlanguage-link-target"><span>Deitsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pfl mw-list-item"><a href="https://pfl.wikipedia.org/wiki/Italien" title="Italien – allemand palatin" lang="pfl" hreflang="pfl" data-title="Italien" data-language-autonym="Pälzisch" data-language-local-name="allemand palatin" class="interlanguage-link-target"><span>Pälzisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pi mw-list-item"><a href="https://pi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%9F%E0%A4%B2%E0%A5%80" title="इटली – pali" lang="pi" hreflang="pi" data-title="इटली" data-language-autonym="पालि" data-language-local-name="pali" class="interlanguage-link-target"><span>पालि</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pih mw-list-item"><a href="https://pih.wikipedia.org/wiki/Italii" title="Italii – Pitcairn-Norfolk" lang="pih" hreflang="pih" data-title="Italii" data-language-autonym="Norfuk / Pitkern" data-language-local-name="Pitcairn-Norfolk" class="interlanguage-link-target"><span>Norfuk / Pitkern</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/W%C5%82ochy" title="Włochy – polonais" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Włochy" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonais" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – piémontais" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Italia" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="piémontais" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%B9%D9%84%DB%8C" title="اٹلی – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="اٹلی" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnt mw-list-item"><a href="https://pnt.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CF%84%CE%B1%CE%BB%CE%AF%CE%B1" title="Ιταλία – pontique" lang="pnt" hreflang="pnt" data-title="Ιταλία" data-language-autonym="Ποντιακά" data-language-local-name="pontique" class="interlanguage-link-target"><span>Ποντιακά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%90%D9%BC%D8%A7%D9%84%D9%8A%D8%A7" title="اېټاليا – pachto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="اېټاليا" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="pachto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="article de qualité"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/It%C3%A1lia" title="Itália – portugais" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Itália" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugais" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Italya" title="Italya – quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Italya" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – romanche" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Italia" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="romanche" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rmy mw-list-item"><a href="https://rmy.wikipedia.org/wiki/Italiya" title="Italiya – Vlax Romani" lang="rmy" hreflang="rmy" data-title="Italiya" data-language-autonym="Romani čhib" data-language-local-name="Vlax Romani" class="interlanguage-link-target"><span>Romani čhib</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rn mw-list-item"><a href="https://rn.wikipedia.org/wiki/Ubutariyano" title="Ubutariyano – roundi" lang="rn" hreflang="rn" data-title="Ubutariyano" data-language-autonym="Ikirundi" data-language-local-name="roundi" class="interlanguage-link-target"><span>Ikirundi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="bon article"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – roumain" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Italia" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="roumain" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – aroumain" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Italia" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="aroumain" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-tara mw-list-item"><a href="https://roa-tara.wikipedia.org/wiki/Itaglie" title="Itaglie – Tarantino" lang="nap-x-tara" hreflang="nap-x-tara" data-title="Itaglie" data-language-autonym="Tarandíne" data-language-local-name="Tarantino" class="interlanguage-link-target"><span>Tarandíne</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Италия – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Италия" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%86%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%8F" title="Італія – ruthène" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Італія" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="ruthène" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Ubutaliyani" title="Ubutaliyani – kinyarwanda" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Ubutaliyani" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="kinyarwanda" class="interlanguage-link-target"><span>Ikinyarwanda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%9F%E0%A4%B2%E0%A5%80" title="इटली – sanskrit" lang="sa" hreflang="sa" data-title="इटली" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="sanskrit" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Италия – iakoute" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Италия" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="iakoute" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A4%E1%B1%B4%E1%B1%9F%E1%B1%9E%E1%B1%A4" title="ᱤᱴᱟᱞᱤ – santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱤᱴᱟᱞᱤ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="santali" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/It%C3%A0lia" title="Itàlia – sarde" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Itàlia" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="sarde" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – sicilien" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Italia" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sicilien" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Italy" title="Italy – écossais" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Italy" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="écossais" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%BD%D9%84%D9%8A" title="اٽلي – sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="اٽلي" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/It%C3%A1lia" title="Itália – same du Nord" lang="se" hreflang="se" data-title="Itália" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="same du Nord" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sg mw-list-item"><a href="https://sg.wikipedia.org/wiki/Ital%C3%AFi" title="Italïi – sango" lang="sg" hreflang="sg" data-title="Italïi" data-language-autonym="Sängö" data-language-local-name="sango" class="interlanguage-link-target"><span>Sängö</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Italija" title="Italija – serbo-croate" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Italija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-croate" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/%E1%B9%AC%E1%B9%ADalyan" title="Ṭṭalyan – chleuh" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Ṭṭalyan" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="chleuh" class="interlanguage-link-target"><span>Taclḥit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shn mw-list-item"><a href="https://shn.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%B0%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%A2%E1%80%AE%E1%82%87%E1%80%90%E1%82%83%E1%82%87%E1%80%9C%E1%80%AE%E1%82%87" title="မိူင်းဢီႇတႃႇလီႇ – shan" lang="shn" hreflang="shn" data-title="မိူင်းဢီႇတႃႇလီႇ" data-language-autonym="ၽႃႇသႃႇတႆး " data-language-local-name="shan" class="interlanguage-link-target"><span>ၽႃႇသႃႇတႆး </span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%89%E0%B6%AD%E0%B7%8F%E0%B6%BD%E0%B7%92%E0%B6%BA" title="ඉතාලිය – cingalais" lang="si" hreflang="si" data-title="ඉතාලිය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="cingalais" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Italy" title="Italy – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Italy" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Taliansko" title="Taliansko – slovaque" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Taliansko" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovaque" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%B9%D9%84%DB%8C" title="اٹلی – Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="اٹلی" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target"><span>سرائیکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="article de qualité"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Italija" title="Italija – slovène" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Italija" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovène" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sm mw-list-item"><a href="https://sm.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – samoan" lang="sm" hreflang="sm" data-title="Italia" data-language-autonym="Gagana Samoa" data-language-local-name="samoan" class="interlanguage-link-target"><span>Gagana Samoa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-smn mw-list-item"><a href="https://smn.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – same d’Inari" lang="smn" hreflang="smn" data-title="Italia" data-language-autonym="Anarâškielâ" data-language-local-name="same d’Inari" class="interlanguage-link-target"><span>Anarâškielâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Itari" title="Itari – shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Itari" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Talyaaniga" title="Talyaaniga – somali" lang="so" hreflang="so" data-title="Talyaaniga" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somali" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – albanais" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Italia" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanais" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Италија – serbe" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Италија" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbe" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-srn mw-list-item"><a href="https://srn.wikipedia.org/wiki/Italiyanikondre" title="Italiyanikondre – sranan tongo" lang="srn" hreflang="srn" data-title="Italiyanikondre" data-language-autonym="Sranantongo" data-language-local-name="sranan tongo" class="interlanguage-link-target"><span>Sranantongo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ss mw-list-item"><a href="https://ss.wikipedia.org/wiki/INtaliyane" title="INtaliyane – swati" lang="ss" hreflang="ss" data-title="INtaliyane" data-language-autonym="SiSwati" data-language-local-name="swati" class="interlanguage-link-target"><span>SiSwati</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-st mw-list-item"><a href="https://st.wikipedia.org/wiki/Ithali" title="Ithali – sotho du Sud" lang="st" hreflang="st" data-title="Ithali" data-language-autonym="Sesotho" data-language-local-name="sotho du Sud" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Italien" title="Italien – saterlandais" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Italien" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="saterlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – soundanais" lang="su" hreflang="su" data-title="Italia" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="soundanais" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Italien" title="Italien – suédois" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Italien" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suédois" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Italia" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Italijo" title="Italijo – silésien" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Italijo" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="silésien" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/Italy" title="Italy – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="Italy" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target"><span>Sakizaya</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%87%E0%AE%A4%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AE%BE%E0%AE%B2%E0%AE%BF" title="இத்தாலி – tamoul" lang="ta" hreflang="ta" data-title="இத்தாலி" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamoul" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tay mw-list-item"><a href="https://tay.wikipedia.org/wiki/Italy" title="Italy – Atayal" lang="tay" hreflang="tay" data-title="Italy" data-language-autonym="Tayal" data-language-local-name="Atayal" class="interlanguage-link-target"><span>Tayal</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tcy mw-list-item"><a href="https://tcy.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%87%E0%B2%9F%E0%B2%B2%E0%B2%BF" title="ಇಟಲಿ – toulou" lang="tcy" hreflang="tcy" data-title="ಇಟಲಿ" data-language-autonym="ತುಳು" data-language-local-name="toulou" class="interlanguage-link-target"><span>ತುಳು</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%87%E0%B0%9F%E0%B0%B2%E0%B1%80" title="ఇటలీ – télougou" lang="te" hreflang="te" data-title="ఇటలీ" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="télougou" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tet mw-list-item"><a href="https://tet.wikipedia.org/wiki/It%C3%A1lia" title="Itália – tétoum" lang="tet" hreflang="tet" data-title="Itália" data-language-autonym="Tetun" data-language-local-name="tétoum" class="interlanguage-link-target"><span>Tetun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%91" title="Итолиё – tadjik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Итолиё" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tadjik" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8%E0%B8%AD%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B8%B5" title="ประเทศอิตาลี – thaï" lang="th" hreflang="th" data-title="ประเทศอิตาลี" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thaï" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ti mw-list-item"><a href="https://ti.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A2%E1%8C%A3%E1%88%8D%E1%8B%AB" title="ኢጣልያ – tigrigna" lang="ti" hreflang="ti" data-title="ኢጣልያ" data-language-autonym="ትግርኛ" data-language-local-name="tigrigna" class="interlanguage-link-target"><span>ትግርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Itali%C3%BDa" title="Italiýa – turkmène" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Italiýa" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="turkmène" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Italya" title="Italya – tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Italya" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Italij%C9%99" title="Italijə – talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Italijə" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="talysh" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tn mw-list-item"><a href="https://tn.wikipedia.org/wiki/Italia" title="Italia – tswana" lang="tn" hreflang="tn" data-title="Italia" data-language-autonym="Setswana" data-language-local-name="tswana" class="interlanguage-link-target"><span>Setswana</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-to mw-list-item"><a href="https://to.wikipedia.org/wiki/%CA%BB%C4%AAtali" title="ʻĪtali – tongien" lang="to" hreflang="to" data-title="ʻĪtali" data-language-autonym="Lea faka-Tonga" data-language-local-name="tongien" class="interlanguage-link-target"><span>Lea faka-Tonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Itali" title="Itali – tok pisin" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Itali" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="tok pisin" class="interlanguage-link-target"><span>Tok Pisin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0talya" title="İtalya – turc" lang="tr" hreflang="tr" data-title="İtalya" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turc" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-trv mw-list-item"><a href="https://trv.wikipedia.org/wiki/Italy" title="Italy – taroko" lang="trv" hreflang="trv" data-title="Italy" data-language-autonym="Seediq" data-language-local-name="taroko" class="interlanguage-link-target"><span>Seediq</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Ithali" title="Ithali – tsonga" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Ithali" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="tsonga" class="interlanguage-link-target"><span>Xitsonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Италия – tatar" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Италия" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tum mw-list-item"><a href="https://tum.wikipedia.org/wiki/Italy" title="Italy – tumbuka" lang="tum" hreflang="tum" data-title="Italy" data-language-autonym="ChiTumbuka" data-language-local-name="tumbuka" class="interlanguage-link-target"><span>ChiTumbuka</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tw mw-list-item"><a href="https://tw.wikipedia.org/wiki/Italy" title="Italy – twi" lang="tw" hreflang="tw" data-title="Italy" data-language-autonym="Twi" data-language-local-name="twi" class="interlanguage-link-target"><span>Twi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ty mw-list-item"><a href="https://ty.wikipedia.org/wiki/%E2%80%99It%C4%81ria" title="’Itāria – tahitien" lang="ty" hreflang="ty" data-title="’Itāria" data-language-autonym="Reo tahiti" data-language-local-name="tahitien" class="interlanguage-link-target"><span>Reo tahiti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Италия – touvain" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Италия" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="touvain" class="interlanguage-link-target"><span>Тыва дыл</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Италия – oudmourte" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Италия" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="oudmourte" class="interlanguage-link-target"><span>Удмурт</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%D9%89%D8%AA%D8%A7%D9%84%D9%89%D9%8A%DB%95" title="ئىتالىيە – ouïghour" lang="ug" hreflang="ug" data-title="ئىتالىيە" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="ouïghour" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%86%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%8F" title="Італія – ukrainien" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Італія" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainien" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B7%D8%A7%D9%84%DB%8C%DB%81" title="اطالیہ – ourdou" lang="ur" hreflang="ur" data-title="اطالیہ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ourdou" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Italiya" title="Italiya – ouzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Italiya" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ouzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ve mw-list-item"><a href="https://ve.wikipedia.org/wiki/Italy" title="Italy – venda" lang="ve" hreflang="ve" data-title="Italy" data-language-autonym="Tshivenda" data-language-local-name="venda" class="interlanguage-link-target"><span>Tshivenda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec badge-Q17437796 badge-featuredarticle badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="article de qualité, bon article"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/It%C3%A0%C5%82ia" title="Itàłia – vénitien" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Itàłia" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="vénitien" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Italii" title="Italii – vepse" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Italii" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="vepse" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/%C3%9D" title="Ý – vietnamien" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Ý" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamien" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Itoali%C3%AB" title="Itoalië – flamand occidental" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Itoalië" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="flamand occidental" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Litaliy%C3%A4n" title="Litaliyän – volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Litaliyän" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="volapük" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/It%C3%A5leye" title="Itåleye – wallon" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Itåleye" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="wallon" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Italya" title="Italya – waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Italya" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/Itaali" title="Itaali – wolof" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Itaali" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="wolof" class="interlanguage-link-target"><span>Wolof</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%84%8F%E5%A4%A7%E5%88%A9" title="意大利 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="意大利" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xal mw-list-item"><a href="https://xal.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%BC%D1%83%D0%B4%D0%B8%D0%BD_%D0%9E%D1%80%D0%BD" title="Италмудин Орн – kalmouk" lang="xal" hreflang="xal" data-title="Италмудин Орн" data-language-autonym="Хальмг" data-language-local-name="kalmouk" class="interlanguage-link-target"><span>Хальмг</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/IItaly" title="IItaly – xhosa" lang="xh" hreflang="xh" data-title="IItaly" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="xhosa" class="interlanguage-link-target"><span>IsiXhosa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%98%E1%83%A2%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%90" title="იტალია – mingrélien" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="იტალია" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="mingrélien" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%99%D7%98%D7%90%D7%9C%D7%99%D7%A2" title="איטאליע – yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="איטאליע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="yiddish" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/It%C3%A1l%C3%AD%C3%A0" title="Itálíà – yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Itálíà" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Eiqdaihleih" title="Eiqdaihleih – zhuang" lang="za" hreflang="za" data-title="Eiqdaihleih" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="zhuang" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/It%C3%A2li%C3%AB" title="Itâlië – zélandais" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Itâlië" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="zélandais" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zgh mw-list-item"><a href="https://zgh.wikipedia.org/wiki/%E2%B5%9F%E2%B4%B0%E2%B5%8D%E2%B5%A2%E2%B4%B0%E2%B5%8F" title="ⵟⴰⵍⵢⴰⵏ – amazighe standard marocain" lang="zgh" hreflang="zgh" data-title="ⵟⴰⵍⵢⴰⵏ" data-language-autonym="ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ" data-language-local-name="amazighe standard marocain" class="interlanguage-link-target"><span>ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%84%8F%E5%A4%A7%E5%88%A9" title="意大利 – chinois" lang="zh" hreflang="zh" data-title="意大利" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinois" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E7%BE%A9%E5%A4%A7%E5%88%A9" title="義大利 – chinois littéraire" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="義大利" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="chinois littéraire" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/%C3%8D-t%C4%81i-l%C4%AB" title="Í-tāi-lī – minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Í-tāi-lī" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%84%8F%E5%A4%A7%E5%88%A9" title="意大利 – cantonais" lang="yue" hreflang="yue" data-title="意大利" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonais" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/ITaliya" title="ITaliya – zoulou" lang="zu" hreflang="zu" data-title="ITaliya" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="zoulou" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q38#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Italie" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:Italie" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Italie"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-viewsource" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Italie&action=edit" title="Cette page est protégée. Vous pouvez toutefois en visualiser la source. [e]" accesskey="e"><span>Voir le texte source</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Italie&action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Italie"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-viewsource" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Italie&action=edit"><span>Voir le texte source</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Italie&action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/Italie" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/Italie" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Italie&oldid=223001391" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Italie&action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&page=Italie&id=223001391&wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FItalie"><span>Obtenir l'URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FItalie"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&bookcmd=book_creator&referer=Italie"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&page=Italie&action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Italie&printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Italia" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikinews mw-list-item"><a href="https://fr.wikinews.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Italie" hreflang="fr"><span>Wikinews</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://fr.wikiquote.org/wiki/Italie" hreflang="fr"><span>Wikiquote</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikivoyage mw-list-item"><a href="https://fr.wikivoyage.org/wiki/Italie" hreflang="fr"><span>Wikivoyage</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q38" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-coordinates" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span id="coordinates"><a class="mw-kartographer-maplink" data-mw-kartographer="maplink" data-style="osm-intl" href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Map/6/42/13.5/fr" data-zoom="6" data-lat="42" data-lon="13.5" data-overlays="["_d8f02f7346fd0653bdb2f79b0bb12a6234ca686a"]">42, 13,5</a></span></div></div> <div id="mw-indicator-protection-edition" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><div class="nopopups"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_en_semi-protection_longue" title="Cette page est en semi-protection longue."><img alt="Cette page est en semi-protection longue." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Long-semi-protection-shackle-frwiki.svg/15px-Long-semi-protection-shackle-frwiki.svg.png" decoding="async" width="15" height="21" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Long-semi-protection-shackle-frwiki.svg/23px-Long-semi-protection-shackle-frwiki.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Long-semi-protection-shackle-frwiki.svg/30px-Long-semi-protection-shackle-frwiki.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="725" /></a></span></div></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><p class="mw-empty-elt"> </p> <div class="bandeau-container metadata homonymie hatnote"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Aide:Homonymie" title="Aide:Homonymie"><img alt="Page d’aide sur l’homonymie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/20px-Logo_disambig.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/30px-Logo_disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/40px-Logo_disambig.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="375" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p>Pour les articles homonymes, voir <a href="/wiki/Italie_(homonymie)" class="mw-disambig" title="Italie (homonymie)">Italie (homonymie)</a>. </p> </div></div> <div class="bandeau-container metadata homonymie hatnote"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Aide:Redirection" title="Aide:Redirection"><img alt="Page d’aide sur les redirections" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Arrows-move.svg/20px-Arrows-move.svg.png" decoding="async" width="20" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Arrows-move.svg/30px-Arrows-move.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Arrows-move.svg/40px-Arrows-move.svg.png 2x" data-file-width="225" data-file-height="88" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p>« République italienne » redirige ici. Pour les autres significations, voir <a href="/wiki/R%C3%A9publique_italienne_(homonymie)" class="mw-disambig" title="République italienne (homonymie)">République italienne (homonymie)</a>. </p> </div></div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <div class="infobox_v3 infobox infobox--frwiki noarchive" style="width:23em"> <div class="entete" style="background-color: #e3e3e3;"> <div><p>République italienne</p><p><small><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> <i><span class="lang-it" lang="it">Repubblica Italiana</span></i> </small></p></div> </div><table style="width:100%"><tbody><tr><td colspan="1" align="center"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Italy.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau"><img alt="Drapeau" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/110px-Flag_of_Italy.svg.png" decoding="async" width="110" height="73" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/165px-Flag_of_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/220px-Flag_of_Italy.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a></span><br /><small><a href="/wiki/Drapeau_de_l%27Italie" title="Drapeau de l'Italie">Drapeau de l'Italie</a> </small></td> <td colspan="1" align="center"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Emblem_of_Italy.svg" class="mw-file-description" title="Blason"><img alt="Blason" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Emblem_of_Italy.svg/88px-Emblem_of_Italy.svg.png" decoding="async" width="88" height="100" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Emblem_of_Italy.svg/132px-Emblem_of_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Emblem_of_Italy.svg/176px-Emblem_of_Italy.svg.png 2x" data-file-width="710" data-file-height="808" /></a></span><br /><small><a href="/wiki/Embl%C3%A8me_de_l%27Italie" title="Emblème de l'Italie">Emblème de l'Italie</a> </small></td> </tr><tr class="mw-empty-elt"></tr></tbody></table><table><caption class="hidden" style=""> </caption><tbody><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Hymne_national" title="Hymne national">Hymne</a></th> <td> en <a href="/wiki/Italien" title="Italien">italien</a> : <i><a href="/wiki/Il_Canto_degli_Italiani" class="mw-redirect" title="Il Canto degli Italiani">Il Canto degli Italiani</a></i> (<i><span class="API nowrap" title="Alphabet phonétique international" style="font-family:'Segoe UI','DejaVu Sans','Lucida Grande','Lucida Sans Unicode','Arial Unicode MS','Hiragino Kaku Gothic Pro',sans-serif;">[<a href="/wiki/API_i" class="mw-redirect" title="API i"><span title="[i] « i » dans « si ».">i</span></a><a href="/wiki/API_l" class="mw-redirect" title="API l"><span title="[l] « l » dans « loup ».">l</span></a> <a href="/wiki/API_%CB%88" class="mw-redirect" title="API ˈ"><span title="[ˈ] indique que la syllabe ou voyelle suivante porte l'accent tonique.">ˈ</span></a><a href="/wiki/API_k" class="mw-redirect" title="API k"><span title="[k] « c » dans « cabas ».">k</span></a><a href="/wiki/API_a" class="mw-redirect" title="API a"><span title="[a] « a » dans « patte ».">a</span></a><a href="/wiki/API_n" class="mw-redirect" title="API n"><span title="[n] en français « n » dans « nous » ; ailleurs avec la langue un peu plus en arrière.">n</span></a><a href="/wiki/API_t" class="mw-redirect" title="API t"><span title="[t] en français « t » dans « tous » ; ailleurs avec la langue un peu plus en arrière.">t</span></a><a href="/wiki/API_o" class="mw-redirect" title="API o"><span title="[o] « o » dans « sot ».">o</span></a> <a href="/wiki/API_d" class="mw-redirect" title="API d"><span title="[d] en français « d » dans « doux » ; ailleurs avec la langue un peu plus en arrière.">d</span></a><a href="/wiki/API_e" class="mw-redirect" title="API e"><span title="[e] « é » dans « clé ».">e</span></a><a href="/wiki/API_%CA%8E" class="mw-redirect" title="API ʎ"><span title="[ʎ] proche du « li » dans « soulier ». En arpitan, « ly » dans « felye ».">ʎ</span></a><a href="/wiki/API_%CA%8E" class="mw-redirect" title="API ʎ"><span title="[ʎ] proche du « li » dans « soulier ». En arpitan, « ly » dans « felye ».">ʎ</span></a> <a href="/wiki/API_i" class="mw-redirect" title="API i"><span title="[i] « i » dans « si ».">i</span></a><a href="/wiki/API_t" class="mw-redirect" title="API t"><span title="[t] en français « t » dans « tous » ; ailleurs avec la langue un peu plus en arrière.">t</span></a><a href="/wiki/API_a" class="mw-redirect" title="API a"><span title="[a] « a » dans « patte ».">a</span></a><a href="/wiki/API_%CB%88" class="mw-redirect" title="API ˈ"><span title="[ˈ] indique que la syllabe ou voyelle suivante porte l'accent tonique.">ˈ</span></a><a href="/wiki/API_l" class="mw-redirect" title="API l"><span title="[l] « l » dans « loup ».">l</span></a><a href="/wiki/API_j" class="mw-redirect" title="API j"><span title="[j] « y » dans « payer », « ill » dans « Versailles ».">j</span></a><a href="/wiki/API_a" class="mw-redirect" title="API a"><span title="[a] « a » dans « patte ».">a</span></a><a href="/wiki/API_%CB%90" class="mw-redirect" title="API ː"><span title="[ː] indique que le son précédent est allongé/géminé.">ː</span></a><a href="/wiki/API_n" class="mw-redirect" title="API n"><span title="[n] en français « n » dans « nous » ; ailleurs avec la langue un peu plus en arrière.">n</span></a><a href="/wiki/API_i" class="mw-redirect" title="API i"><span title="[i] « i » dans « si ».">i</span></a>]</span></i>, « Le chant des Italiens »), officiel depuis 2017<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite_crochet">[</span>note 1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><br /><figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><span><audio id="mwe_player_0" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="130" style="width:130px;" data-durationhint="99" data-mwtitle="National_anthem_of_Italy_-_U.S._Navy_Band_(long_version).ogg" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/Fichier:National_anthem_of_Italy_-_U.S._Navy_Band_(long_version).ogg"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/c/c0/National_anthem_of_Italy_-_U.S._Navy_Band_%28long_version%29.ogg/National_anthem_of_Italy_-_U.S._Navy_Band_%28long_version%29.ogg.mp3" type="audio/mpeg" data-transcodekey="mp3" data-width="0" data-height="0" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c0/National_anthem_of_Italy_-_U.S._Navy_Band_%28long_version%29.ogg" type="audio/ogg; codecs="vorbis"" data-width="0" data-height="0" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Italy_-_U.S._Navy_Band_%28long_version%29.ogg&lang=az&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="az" label="azərbaycanca (az)" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Italy_-_U.S._Navy_Band_%28long_version%29.ogg&lang=de&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="de" label="Deutsch (de)" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Italy_-_U.S._Navy_Band_%28long_version%29.ogg&lang=en&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="en" label="English (en)" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Italy_-_U.S._Navy_Band_%28long_version%29.ogg&lang=es&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="es" label="español (es)" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Italy_-_U.S._Navy_Band_%28long_version%29.ogg&lang=fr&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="fr" label="français (fr)" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Italy_-_U.S._Navy_Band_%28long_version%29.ogg&lang=hu&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="hu" label="magyar (hu)" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Italy_-_U.S._Navy_Band_%28long_version%29.ogg&lang=id&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="id" label="Bahasa Indonesia (id)" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Italy_-_U.S._Navy_Band_%28long_version%29.ogg&lang=it&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="it" label="italiano (it)" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Italy_-_U.S._Navy_Band_%28long_version%29.ogg&lang=ja&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ja" label="日本語 (ja)" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Italy_-_U.S._Navy_Band_%28long_version%29.ogg&lang=ko&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ko" label="한국어 (ko)" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Italy_-_U.S._Navy_Band_%28long_version%29.ogg&lang=ms&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ms" label="Bahasa Melayu (ms)" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Italy_-_U.S._Navy_Band_%28long_version%29.ogg&lang=pl&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="pl" label="polski (pl)" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Italy_-_U.S._Navy_Band_%28long_version%29.ogg&lang=pt-br&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="pt-BR" label="português do Brasil (pt-br)" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Italy_-_U.S._Navy_Band_%28long_version%29.ogg&lang=pt&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="pt" label="português (pt)" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Italy_-_U.S._Navy_Band_%28long_version%29.ogg&lang=ro&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ro" label="română (ro)" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Italy_-_U.S._Navy_Band_%28long_version%29.ogg&lang=tr&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="tr" label="Türkçe (tr)" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Italy_-_U.S._Navy_Band_%28long_version%29.ogg&lang=vi&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="vi" label="Tiếng Việt (vi)" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Italy_-_U.S._Navy_Band_%28long_version%29.ogg&lang=war&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="war" label="Winaray (war)" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Italy_-_U.S._Navy_Band_%28long_version%29.ogg&lang=zh-hant&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="zh-Hant" label="中文(繁體) (zh-hant)" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Italy_-_U.S._Navy_Band_%28long_version%29.ogg&lang=zh-hk&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="zh-Hant-HK" label="中文(香港) (zh-hk)" data-dir="ltr" /></audio></span><figcaption></figcaption></figure></td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/F%C3%AAte_nationale" title="Fête nationale">Fête nationale</a></th> <td> <a href="/wiki/Festa_della_Repubblica" title="Festa della Repubblica">2 juin</a></td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><small>· Événement commémoré</small></th> <td> <div style="font-size:85%;"><a href="/wiki/Naissance_de_la_R%C3%A9publique_italienne" title="Naissance de la République italienne">Naissance de la République italienne</a> (<time>1946</time>)</div></td> </tr></tbody></table><div class="hr" style="background-color:#e3e3e3; height:1px;"></div> <div class="images"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/w/index.php?title=Fichier:EU-Italy.svg&lang=fr" class="mw-file-description"><img alt="Description de cette image, également commentée ci-après" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/EU-Italy.svg/langfr-220px-EU-Italy.svg.png" decoding="async" width="220" height="185" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/EU-Italy.svg/langfr-330px-EU-Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/EU-Italy.svg/langfr-440px-EU-Italy.svg.png 2x" data-file-width="2045" data-file-height="1720" /></a></span> </div> <div class="legend">Carte montrant la place de l'Italie dans l'<a href="/wiki/Union_europ%C3%A9enne" title="Union européenne">Union européenne</a> :<br /> <div class="legende-bloc legende-bloc-vertical"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r160408543">.mw-parser-output .legende-bloc-centre{display:table;margin:0 auto;text-align:left}.mw-parser-output .legende-bloc ul li{font-size:90%}.mw-parser-output .legende-bloc-vertical ul li{list-style:none;margin:1px 0 0 -1.5em}.mw-parser-output .legende-bloc-vertical ul li li{list-style:none;margin:1px 0 0 -1.0em}</style><ul> <li><span class="legende" style="margin-right:.3em;display:inline-block;width:1.3em;height:1.3em;webkit-print-color-adjust:exact;color-adjust:exact;background:#218439;border:1px solid gray;vertical-align:middle"></span>Italie</li> <li><span class="legende" style="margin-right:.3em;display:inline-block;width:1.3em;height:1.3em;webkit-print-color-adjust:exact;color-adjust:exact;background:#C6DEBD;border:1px solid gray;vertical-align:middle"></span><a href="/wiki/Union_europ%C3%A9enne" title="Union européenne">Union européenne</a></li> <li><span class="legende" style="margin-right:.3em;display:inline-block;width:1.3em;height:1.3em;webkit-print-color-adjust:exact;color-adjust:exact;background:#C0C1C5;border:1px solid gray;vertical-align:middle"></span>Reste de l'<a href="/wiki/Europe" title="Europe">Europe</a></li> <li><span class="legende" style="margin-right:.3em;display:inline-block;width:1.3em;height:1.3em;webkit-print-color-adjust:exact;color-adjust:exact;background:#CCCED1;border:1px solid gray;vertical-align:middle"></span>Autre</li> </ul></div></div><div class="hr" style="background-color:#e3e3e3; height:1px;"></div> <div class="images"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/w/index.php?title=Fichier:Map_of_Italy-it-2.svg&lang=fr" class="mw-file-description"><img alt="Description de cette image, également commentée ci-après" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Map_of_Italy-it-2.svg/langfr-220px-Map_of_Italy-it-2.svg.png" decoding="async" width="220" height="268" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Map_of_Italy-it-2.svg/langfr-330px-Map_of_Italy-it-2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Map_of_Italy-it-2.svg/langfr-440px-Map_of_Italy-it-2.svg.png 2x" data-file-width="3240" data-file-height="3950" /></a></span> </div> <div class="legend">Carte de l'Italie avec les principales villes.</div><table><caption style="background-color:#e3e3e3;">Administration</caption><tbody><tr> <th scope="row" style="width:9em;">Forme de l'État</th> <td> <a href="/wiki/R%C3%A9publique_parlementaire" title="République parlementaire">République parlementaire</a> <a href="/wiki/%C3%89tat_unitaire" title="État unitaire">unitaire</a></td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Pr%C3%A9sident_de_la_R%C3%A9publique_italienne" title="Président de la République italienne">Président de la République</a></th> <td> <a href="/wiki/Sergio_Mattarella" title="Sergio Mattarella">Sergio Mattarella</a></td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Pr%C3%A9sident_du_Conseil_des_ministres_d%27Italie" title="Président du Conseil des ministres d'Italie">Présidente du Conseil</a></th> <td> <a href="/wiki/Giorgia_Meloni" title="Giorgia Meloni">Giorgia Meloni</a></td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Parlement" title="Parlement">Parlement</a></th> <td> <a href="/wiki/Parlement_de_la_R%C3%A9publique_italienne" title="Parlement de la République italienne">Parlement</a></td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Chambre_haute" title="Chambre haute">Chambre haute</a><br /><a href="/wiki/Chambre_basse" title="Chambre basse">Chambre basse</a></th> <td> <a href="/wiki/S%C3%A9nat_de_la_R%C3%A9publique_(Italie)" title="Sénat de la République (Italie)">Sénat de la République</a><br /><a href="/wiki/Chambre_des_d%C3%A9put%C3%A9s_(Italie)" title="Chambre des députés (Italie)">Chambre des députés</a></td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Langue_officielle" title="Langue officielle">Langue officielle</a></th> <td> <a href="/wiki/Italien" title="Italien">Italien</a><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-parlamento.it_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-parlamento.it-4"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup></td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Liste_des_capitales_du_monde" title="Liste des capitales du monde">Capitale</a></th> <td> <a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a><p style="font-size:89%;"><a class="mw-kartographer-maplink" data-mw-kartographer="maplink" data-style="osm-intl" href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Map/13/41.883/12.483/fr" data-zoom="13" data-lat="41.883" data-lon="12.483" data-overlays="["_59cb6f8ad7e79369b92ef3e572a2d690b2736b47"]">41° 53′ N, 12° 29′ E</a></p></td> </tr></tbody></table><table><caption style="background-color:#e3e3e3;">Géographie</caption><tbody><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Liste_des_villes_d%27Italie_par_nombre_d%27habitants" title="Liste des villes d'Italie par nombre d'habitants">Plus grande ville</a></th> <td> <a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a></td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;">Superficie totale</th> <td> 301 336 <a href="/wiki/Kilom%C3%A8tre_carr%C3%A9" title="Kilomètre carré">km<sup>2</sup></a><br />(<a href="/wiki/Liste_des_pays_et_territoires_par_superficie" title="Liste des pays et territoires par superficie">classé <abbr class="abbr" title="Soixante-douzième (septante-deuxième)">72<sup>e</sup></abbr></a>)</td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;">Superficie en eau</th> <td> 3,4 %</td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Fuseau_horaire" title="Fuseau horaire">Fuseau horaire</a></th> <td> <p><a href="/wiki/Temps_universel_coordonn%C3%A9" title="Temps universel coordonné">UTC</a> +1 : (<a href="/wiki/Heure_normale_d%27Europe_centrale" title="Heure normale d'Europe centrale">HNEC</a>) ;<br /> </p> Heure d'été : <a href="/wiki/Temps_universel_coordonn%C3%A9" title="Temps universel coordonné">UTC</a> +2 : (<a href="/wiki/Heure_d%27%C3%A9t%C3%A9_d%27Europe_centrale" title="Heure d'été d'Europe centrale">HAEC</a>)</td> </tr></tbody></table><table><caption style="background-color:#e3e3e3;">Histoire</caption><tbody><tr> <th scope="row" style="width:9em;">Entités précédentes</th> <td> <ul> <li><span class="datasortkey" data-sort-value="Italie royaume"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Italy_(1861-1946)_crowned.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau du Royaume d'Italie"><img alt="Drapeau du Royaume d'Italie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Italy_%281861-1946%29_crowned.svg/20px-Flag_of_Italy_%281861-1946%29_crowned.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Italy_%281861-1946%29_crowned.svg/30px-Flag_of_Italy_%281861-1946%29_crowned.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Italy_%281861-1946%29_crowned.svg/40px-Flag_of_Italy_%281861-1946%29_crowned.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a></span> </span><a href="/wiki/Royaume_d%27Italie_(1861-1946)" title="Royaume d'Italie (1861-1946)">Royaume d'Italie</a></span></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Free_Territory_Trieste_Flag.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Free_Territory_Trieste_Flag.svg/20px-Free_Territory_Trieste_Flag.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Free_Territory_Trieste_Flag.svg/30px-Free_Territory_Trieste_Flag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Free_Territory_Trieste_Flag.svg/40px-Free_Territory_Trieste_Flag.svg.png 2x" data-file-width="638" data-file-height="424" /></a></span> <a href="/wiki/Territoire_libre_de_Trieste" title="Territoire libre de Trieste">Territoire libre de Trieste</a></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> </ul></td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Fondation_de_Rome" title="Fondation de Rome">Fondation de Rome</a></th> <td> <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_750_av._J.-C." title="Années 750 av. J.-C.">753 av. J.-C.</a></td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/R%C3%A9publique_romaine" title="République romaine">République romaine</a></th> <td> <span class="nowrap"><time class="nowrap" datetime="U-0508" data-sort-value="U-0508">509 <abbr class="abbr" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr></time> – <time class="nowrap" datetime="U-0026" data-sort-value="U-0026">27 <abbr class="abbr" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr></time></span></td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Empire_romain" title="Empire romain">Empire romain</a></th> <td> <span class="nowrap"><time class="nowrap" datetime="U-0026" data-sort-value="U-0026">27 <abbr class="abbr" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr></time> – <time datetime="0476" data-sort-value="0476">476</time></span></td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/D%C3%A9clin_de_l%27Empire_romain_d%27Occident" title="Déclin de l'Empire romain d'Occident">Chute de l'Empire romain d'Occident</a></th> <td> <time class="nowrap" datetime="0476-09-05" data-sort-value="0476-09-05">4 septembre 476</time></td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Proclamation_du_royaume_d%27Italie" title="Proclamation du royaume d'Italie">Proclamation du royaume d'Italie</a></th> <td> <time class="nowrap" datetime="1861-03-17" data-sort-value="1861-03-17">17 mars 1861</time></td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Royaume_d%27Italie_(1861-1946)" title="Royaume d'Italie (1861-1946)">Royaume d'Italie</a></th> <td> <span class="nowrap"><time>1861</time>–<time>1946</time></span></td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Trait%C3%A9_de_Vienne_(1866)" title="Traité de Vienne (1866)">Intégration de la Vénétie</a></th> <td> <time class="nowrap" datetime="1866-10-22" data-sort-value="1866-10-22">22 octobre 1866</time></td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Empire_colonial_italien" title="Empire colonial italien">Empire colonial italien</a></th> <td> <span class="nowrap"><time>1869</time>–<time>1947</time></span></td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Prise_de_Rome" title="Prise de Rome">Prise de Rome</a></th> <td> <time class="nowrap" datetime="1870-09-20" data-sort-value="1870-09-20">20 septembre 1870</time></td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Histoire_de_l%27Italie_fasciste" title="Histoire de l'Italie fasciste">Italie fasciste</a></th> <td> <span class="nowrap"><time>1922</time>–<time>1943</time></span></td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Naissance_de_la_R%C3%A9publique_italienne" title="Naissance de la République italienne">Naissance de la République</a></th> <td> <time class="nowrap" datetime="1946-06-02" data-sort-value="1946-06-02">2 juin 1946</time></td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Constitution_de_la_R%C3%A9publique_italienne" title="Constitution de la République italienne">Constitution actuelle</a></th> <td> <time class="nowrap" datetime="1947-12-22" data-sort-value="1947-12-22">22 décembre 1947</time></td> </tr></tbody></table><table><caption style="background-color:#e3e3e3;">Démographie</caption><tbody><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Gentil%C3%A9" title="Gentilé">Gentilé</a></th> <td> <a href="/wiki/Italiens" title="Italiens">Italien, Italienne</a></td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Liste_des_pays_par_population" title="Liste des pays par population">Population totale</a> <span style="font-weight:normal;">(2023<sup id="cite_ref-pop_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-pop-5"><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>)</span></th> <td> 58 851 000 <abbr class="abbr" title="habitant"><abbr class="abbr" title="habitants">hab.</abbr></abbr><br />(<a href="/wiki/Liste_des_pays_par_population" title="Liste des pays par population">classé <abbr class="abbr" title="Vingt-cinquième">25<sup>e</sup></abbr></a>)</td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Densit%C3%A9_de_population" title="Densité de population">Densité</a></th> <td> 195 <abbr class="abbr" title="habitants">hab.</abbr>/km<sup>2</sup></td> </tr></tbody></table><table><caption style="background-color:#e3e3e3;">Économie</caption><tbody><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Produit_int%C3%A9rieur_brut" title="Produit intérieur brut">PIB nominal</a> <span style="font-weight:normal;">(<a href="/wiki/2022" title="2022">2022</a>)</span></th> <td> <span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en diminution"><img alt="en diminution" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/11px-Decrease2.svg.png" decoding="async" width="11" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/17px-Decrease2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/22px-Decrease2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></span> 2 058,330 milliards de <a href="/wiki/Dollar_am%C3%A9ricain" title="Dollar américain">$</a><br />- 2,04 % (<a href="/wiki/Liste_des_pays_par_PIB_nominal" title="Liste des pays par PIB nominal"><abbr class="abbr" title="Huitième">8<sup>e</sup></abbr></a>)</td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Produit_int%C3%A9rieur_brut" title="Produit intérieur brut">PIB</a> <a href="/wiki/Parit%C3%A9_de_pouvoir_d%27achat" title="Parité de pouvoir d'achat">(PPA)</a> <span style="font-weight:normal;">(<a href="/wiki/2022" title="2022">2022</a>)</span></th> <td> <span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en augmentation"><img alt="en augmentation" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/11px-Increase2.svg.png" decoding="async" width="11" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/17px-Increase2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/22px-Increase2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></span> 2 972,091 milliards de <a href="/wiki/Dollar_am%C3%A9ricain" title="Dollar américain">$</a><br />+ 8,69 %<sup id="cite_ref-weo2021_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-weo2021-6"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (<a href="/wiki/Liste_des_pays_par_PIB_(PPA)" title="Liste des pays par PIB (PPA)"><abbr class="abbr" title="Douzième">12<sup>e</sup></abbr></a>)</td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Produit_int%C3%A9rieur_brut" title="Produit intérieur brut">PIB nominal</a> <a href="/wiki/Produit_int%C3%A9rieur_brut_par_habitant" title="Produit intérieur brut par habitant">par hab.</a> <span style="font-weight:normal;">(<a href="/wiki/2022" title="2022">2022</a>)</span></th> <td> <span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en diminution"><img alt="en diminution" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/11px-Decrease2.svg.png" decoding="async" width="11" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/17px-Decrease2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/22px-Decrease2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></span> 34 777,089 de <a href="/wiki/Dollar_am%C3%A9ricain" title="Dollar américain">$</a><br />- 1,96 % (<abbr class="abbr" title="Quatorzième">14<sup>e</sup></abbr>)</td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Produit_int%C3%A9rieur_brut" title="Produit intérieur brut">PIB</a> <a href="/wiki/Parit%C3%A9_de_pouvoir_d%27achat" title="Parité de pouvoir d'achat">(PPA)</a> <a href="/wiki/Produit_int%C3%A9rieur_brut_par_habitant" title="Produit intérieur brut par habitant">par hab.</a> <span style="font-weight:normal;">(<a href="/wiki/2022" title="2022">2022</a>)</span></th> <td> <span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en augmentation"><img alt="en augmentation" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/11px-Increase2.svg.png" decoding="async" width="11" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/17px-Increase2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/22px-Increase2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></span> 50 215,801 de <a href="/wiki/Dollar_am%C3%A9ricain" title="Dollar américain">$</a><br />+ 8,78 % (<abbr class="abbr" title="Quatorzième">14<sup>e</sup></abbr>)</td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Taux_de_ch%C3%B4mage" title="Taux de chômage">Taux de chômage</a> <span style="font-weight:normal;">(<a href="/wiki/2022" title="2022">2022</a>)</span></th> <td> <span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Decrease_Positive.svg/10px-Decrease_Positive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Decrease_Positive.svg/15px-Decrease_Positive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Decrease_Positive.svg/20px-Decrease_Positive.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span> 9,3 % de la pop. active<br />- 2,53 %</td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Dette_publique" title="Dette publique">Dette publique brute</a> <span style="font-weight:normal;">(<a href="/wiki/2022" title="2022">2022</a>)</span></th> <td> <b>Nominale</b><br /><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Increase_Negative.svg/10px-Increase_Negative.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Increase_Negative.svg/15px-Increase_Negative.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Increase_Negative.svg/20px-Increase_Negative.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span> 2 780,858 milliards d'<a href="/wiki/Euro" title="Euro">€</a><br />+ 3,82 %<br /><b>Relative</b><br /><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Decrease_Positive.svg/10px-Decrease_Positive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Decrease_Positive.svg/15px-Decrease_Positive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Decrease_Positive.svg/20px-Decrease_Positive.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span> 150,568 % du PIB<br />- 0,19 %</td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Monnaie" title="Monnaie">Monnaie</a></th> <td> <a href="/wiki/Euro" title="Euro">Euro</a><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (<a href="/wiki/ISO_4217" title="ISO 4217"><code>EUR</code></a>)</td> </tr></tbody></table><table><caption style="background-color:#e3e3e3;">Développement</caption><tbody><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Indice_de_d%C3%A9veloppement_humain" title="Indice de développement humain">IDH</a> <span style="font-weight:normal;">(<a href="/wiki/2021" title="2021">2021</a>)</span></th> <td> <span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en augmentation"><img alt="en augmentation" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/11px-Increase2.svg.png" decoding="async" width="11" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/17px-Increase2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/22px-Increase2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></span> 0,895<sup id="cite_ref-hdr2021-22_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-hdr2021-22-8"><span class="cite_crochet">[</span>7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (très élevé ; <a href="/wiki/Liste_des_pays_par_IDH" title="Liste des pays par IDH"><abbr class="abbr" title="Trentième">30<sup>e</sup></abbr></a>)</td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Liste_des_pays_par_IDH_ajust%C3%A9_selon_les_in%C3%A9galit%C3%A9s" title="Liste des pays par IDH ajusté selon les inégalités">IDHI</a> <span style="font-weight:normal;">(<a href="/wiki/2021" title="2021">2021</a>)</span></th> <td> <span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en augmentation"><img alt="en augmentation" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/11px-Increase2.svg.png" decoding="async" width="11" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/17px-Increase2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/22px-Increase2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></span> 0,791<sup id="cite_ref-hdr2021-22_8-1" class="reference"><a href="#cite_note-hdr2021-22-8"><span class="cite_crochet">[</span>7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (<a href="/wiki/Liste_des_pays_par_IDH_ajust%C3%A9_selon_les_in%C3%A9galit%C3%A9s" title="Liste des pays par IDH ajusté selon les inégalités"><abbr class="abbr" title="Trente-cinquième">35<sup>e</sup></abbr></a>)</td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Liste_des_pays_par_%C3%A9galit%C3%A9_de_revenus" title="Liste des pays par égalité de revenus">Coefficient de Gini</a> <span style="font-weight:normal;">(<a href="/wiki/2020" title="2020">2020</a>)</span></th> <td> <span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Increase_Negative.svg/10px-Increase_Negative.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Increase_Negative.svg/15px-Increase_Negative.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Increase_Negative.svg/20px-Increase_Negative.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span> 35,2 %<sup id="cite_ref-Gini_BM_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-Gini_BM-9"><span class="cite_crochet">[</span>8<span class="cite_crochet">]</span></a></sup></td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Indice_d%27in%C3%A9galit%C3%A9_de_genre" title="Indice d'inégalité de genre">Indice d'inégalité de genre</a> <span style="font-weight:normal;">(<a href="/wiki/2021" title="2021">2021</a>)</span></th> <td> <span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Increase_Negative.svg/10px-Increase_Negative.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Increase_Negative.svg/15px-Increase_Negative.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Increase_Negative.svg/20px-Increase_Negative.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span> 0,056<sup id="cite_ref-hdr2021-22_8-2" class="reference"><a href="#cite_note-hdr2021-22-8"><span class="cite_crochet">[</span>7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (<a href="/wiki/Indice_d%27in%C3%A9galit%C3%A9_de_genre" title="Indice d'inégalité de genre"><abbr class="abbr" title="Treizième">13<sup>e</sup></abbr></a>)</td> </tr> <tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Indice_de_performance_environnementale" title="Indice de performance environnementale">Indice de performance <span style="word-wrap:normal;">environnementale</span></a> <span style="font-weight:normal;">(<a href="/wiki/2022" title="2022">2022</a>)</span></th> <td> <span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en augmentation"><img alt="en augmentation" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/11px-Increase2.svg.png" decoding="async" width="11" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/17px-Increase2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/22px-Increase2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></span> 57,7<sup id="cite_ref-IPE2022_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-IPE2022-10"><span class="cite_crochet">[</span>9<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (<a href="/wiki/Indice_de_performance_environnementale" title="Indice de performance environnementale"><abbr class="abbr" title="Vingt-troisième">23<sup>e</sup></abbr></a>)</td> </tr></tbody></table><table><caption style="background-color:#e3e3e3;">Divers</caption><tbody><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/ISO_3166-1" title="ISO 3166-1">Code ISO 3166-1</a></th> <td> <code>ITA, IT</code></td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Domaine_de_premier_niveau" title="Domaine de premier niveau">Domaine Internet</a></th> <td> <a href="/wiki/.it" title=".it">.it</a> (<a href="/wiki/.eu" title=".eu">.eu</a><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite_crochet">[</span>note 2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>)</td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Liste_des_indicatifs_t%C3%A9l%C3%A9phoniques_internationaux_par_pays" title="Liste des indicatifs téléphoniques internationaux par pays">Indicatif téléphonique</a></th> <td> +39</td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Liste_des_codes_internationaux_des_plaques_min%C3%A9ralogiques" class="mw-redirect" title="Liste des codes internationaux des plaques minéralogiques">Code sur plaque minéralogique</a></th> <td> I</td> </tr><tr> <th scope="row" style="width:9em;"><a href="/wiki/Organisation_internationale" title="Organisation internationale">Organisations internationales</a></th> <td> <span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_the_United_Nations.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau des Nations unies"><img alt="Drapeau des Nations unies" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_the_United_Nations.svg/20px-Flag_of_the_United_Nations.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_the_United_Nations.svg/30px-Flag_of_the_United_Nations.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_the_United_Nations.svg/40px-Flag_of_the_United_Nations.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a></span></span> <a href="/wiki/Organisation_des_Nations_unies" title="Organisation des Nations unies">ONU</a> : <time>1955</time><br /><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Europe.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l’Union européenne"><img alt="Drapeau de l’Union européenne" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/20px-Flag_of_Europe.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/30px-Flag_of_Europe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/40px-Flag_of_Europe.svg.png 2x" data-file-width="810" data-file-height="540" /></a></span></span> <a href="/wiki/Union_europ%C3%A9enne" title="Union européenne">UE</a> : <time>1958</time><br /><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Logo_du_Conseil_de_l%27Europe_(version_r%C3%A9vis%C3%A9e_2013).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/fr/thumb/4/49/Logo_du_Conseil_de_l%27Europe_%28version_r%C3%A9vis%C3%A9e_2013%29.svg/20px-Logo_du_Conseil_de_l%27Europe_%28version_r%C3%A9vis%C3%A9e_2013%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/fr/thumb/4/49/Logo_du_Conseil_de_l%27Europe_%28version_r%C3%A9vis%C3%A9e_2013%29.svg/30px-Logo_du_Conseil_de_l%27Europe_%28version_r%C3%A9vis%C3%A9e_2013%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/fr/thumb/4/49/Logo_du_Conseil_de_l%27Europe_%28version_r%C3%A9vis%C3%A9e_2013%29.svg/40px-Logo_du_Conseil_de_l%27Europe_%28version_r%C3%A9vis%C3%A9e_2013%29.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="410" /></a></span> <a href="/wiki/Conseil_de_l%27Europe" title="Conseil de l'Europe">COE</a> : <time>1949</time><br /><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_NATO.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l'OTAN"><img alt="Drapeau de l'OTAN" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Flag_of_NATO.svg/20px-Flag_of_NATO.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Flag_of_NATO.svg/30px-Flag_of_NATO.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Flag_of_NATO.svg/40px-Flag_of_NATO.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a></span></span> <a href="/wiki/Organisation_du_trait%C3%A9_de_l%27Atlantique_nord" title="Organisation du traité de l'Atlantique nord">OTAN</a> : <time>1949</time><br /><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:ESA_Logo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/fr/thumb/8/87/ESA_Logo.svg/20px-ESA_Logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="7" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/fr/thumb/8/87/ESA_Logo.svg/30px-ESA_Logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/fr/thumb/8/87/ESA_Logo.svg/40px-ESA_Logo.svg.png 2x" data-file-width="140" data-file-height="51" /></a></span> <a href="/wiki/Agence_spatiale_europ%C3%A9enne" title="Agence spatiale européenne">ESA</a> : <time>1978</time><br /><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:UFM_logo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/UFM_logo.svg/20px-UFM_logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/UFM_logo.svg/30px-UFM_logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/UFM_logo.svg/40px-UFM_logo.svg.png 2x" data-file-width="294" data-file-height="294" /></a></span> <a href="/wiki/Union_pour_la_M%C3%A9diterran%C3%A9e" title="Union pour la Méditerranée">UPM</a> : <time>2008</time><div class="clear" style="clear:both;"></div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Logo_Afrikanische_Entwicklungsbank.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Logo_Afrikanische_Entwicklungsbank.svg/20px-Logo_Afrikanische_Entwicklungsbank.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Logo_Afrikanische_Entwicklungsbank.svg/30px-Logo_Afrikanische_Entwicklungsbank.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Logo_Afrikanische_Entwicklungsbank.svg/40px-Logo_Afrikanische_Entwicklungsbank.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="268" /></a></span> <a href="/wiki/Banque_africaine_de_d%C3%A9veloppement" title="Banque africaine de développement">BAD</a> : <time>1982</time><div class="clear" style="clear:both;"></div> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:AIIB_logo_2.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/AIIB_logo_2.svg/20px-AIIB_logo_2.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/AIIB_logo_2.svg/30px-AIIB_logo_2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/AIIB_logo_2.svg/40px-AIIB_logo_2.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="1200" /></a></span> <a href="/wiki/Banque_asiatique_d%27investissement_pour_les_infrastructures" title="Banque asiatique d'investissement pour les infrastructures">AIIB</a> : <time>2016</time><div class="clear" style="clear:both;"></div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Fonds_mon%C3%A9taire_international_logo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/fr/thumb/b/b4/Fonds_mon%C3%A9taire_international_logo.svg/20px-Fonds_mon%C3%A9taire_international_logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/fr/thumb/b/b4/Fonds_mon%C3%A9taire_international_logo.svg/30px-Fonds_mon%C3%A9taire_international_logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/fr/thumb/b/b4/Fonds_mon%C3%A9taire_international_logo.svg/40px-Fonds_mon%C3%A9taire_international_logo.svg.png 2x" data-file-width="1125" data-file-height="1118" /></a></span> <a href="/wiki/Fonds_mon%C3%A9taire_international" title="Fonds monétaire international">FMI</a> : <time>1947</time><div class="clear" style="clear:both;"></div> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:OECD_logo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/OECD_logo.svg/20px-OECD_logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="5" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/OECD_logo.svg/30px-OECD_logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/OECD_logo.svg/40px-OECD_logo.svg.png 2x" data-file-width="200" data-file-height="51" /></a></span> <a href="/wiki/Organisation_de_coop%C3%A9ration_et_de_d%C3%A9veloppement_%C3%A9conomiques" title="Organisation de coopération et de développement économiques">OCDE</a> : <time>1960</time><div class="clear" style="clear:both;"></div> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:WTO_Logo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/WTO_Logo.svg/20px-WTO_Logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/WTO_Logo.svg/30px-WTO_Logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/WTO_Logo.svg/40px-WTO_Logo.svg.png 2x" data-file-width="95" data-file-height="88" /></a></span> <a href="/wiki/Organisation_mondiale_du_commerce" title="Organisation mondiale du commerce">OMC</a> : <time>1995</time><div class="clear" style="clear:both;"></div> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Cd_logo.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/fr/thumb/5/55/Cd_logo.png/20px-Cd_logo.png" decoding="async" width="20" height="4" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/fr/thumb/5/55/Cd_logo.png/30px-Cd_logo.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/fr/thumb/5/55/Cd_logo.png/40px-Cd_logo.png 2x" data-file-width="213" data-file-height="45" /></a></span> <a href="/wiki/Communaut%C3%A9_des_d%C3%A9mocraties" title="Communauté des démocraties">CD</a> : <time>2000</time><div class="clear" style="clear:both;"></div><a href="/wiki/Groupe_des_sept_(%C3%A9conomie)" title="Groupe des sept (économie)">G7</a> et <a href="/wiki/Groupe_des_vingt" title="Groupe des vingt">G20</a></td> </tr></tbody></table><p class="navbar bordered noprint" style="border-color:#e3e3e3;"><span class="plainlinks navigation-not-searchable"><a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Italie&action=edit">modifier</a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Infobox_Pays" title="Consultez la documentation du modèle"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/12px-Info_Simple.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/18px-Info_Simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/24px-Info_Simple.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></p></div> <p>L'<b>Italie</b> (<span class="API nowrap" title="Alphabet phonétique international" style="font-family:'Segoe UI','DejaVu Sans','Lucida Grande','Lucida Sans Unicode','Arial Unicode MS','Hiragino Kaku Gothic Pro',sans-serif;">/<a href="/wiki/API_i" class="mw-redirect" title="API i"><span title="[i] « i » dans « si ».">i</span></a><a href="/wiki/API_t" class="mw-redirect" title="API t"><span title="[t] en français « t » dans « tous » ; ailleurs avec la langue un peu plus en arrière.">t</span></a><a href="/wiki/API_a" class="mw-redirect" title="API a"><span title="[a] « a » dans « patte ».">a</span></a><a href="/wiki/API_l" class="mw-redirect" title="API l"><span title="[l] « l » dans « loup ».">l</span></a><a href="/wiki/API_i" class="mw-redirect" title="API i"><span title="[i] « i » dans « si ».">i</span></a>/</span><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite_crochet">[</span>10<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r216827669">.mw-parser-output .prononciation>a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8a/Loudspeaker.svg")center left no-repeat;background-size:11px 11px;padding-left:15px;font-size:smaller}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .prononciation>a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Antu_audio-volume-medium.svg/11px-Antu_audio-volume-medium.svg.png")center left no-repeat}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .prononciation>a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Antu_audio-volume-medium.svg/11px-Antu_audio-volume-medium.svg.png")center left no-repeat}}</style><sup class="prononciation noprint"><a href="/wiki/Fichier:LL-Q150_(fra)-Fhala.K-Italie.wav" title="Fichier:LL-Q150 (fra)-Fhala.K-Italie.wav">Écouter</a></sup> ; en <a href="/wiki/Italien" title="Italien">italien</a> : <span class="lang-it" lang="it"><i>Italia</i></span> <span class="API nowrap" title="Alphabet phonétique international" style="font-family:'Segoe UI','DejaVu Sans','Lucida Grande','Lucida Sans Unicode','Arial Unicode MS','Hiragino Kaku Gothic Pro',sans-serif;">/<a href="/wiki/API_i" class="mw-redirect" title="API i"><span title="[i] « i » dans « si ».">i</span></a><a href="/wiki/API_%CB%88" class="mw-redirect" title="API ˈ"><span title="[ˈ] indique que la syllabe ou voyelle suivante porte l'accent tonique.">ˈ</span></a><a href="/wiki/API_t" class="mw-redirect" title="API t"><span title="[t] en français « t » dans « tous » ; ailleurs avec la langue un peu plus en arrière.">t</span></a><a href="/wiki/API_a" class="mw-redirect" title="API a"><span title="[a] « a » dans « patte ».">a</span></a><a href="/wiki/API_%CB%90" class="mw-redirect" title="API ː"><span title="[ː] indique que le son précédent est allongé/géminé.">ː</span></a><a href="/wiki/API_l" class="mw-redirect" title="API l"><span title="[l] « l » dans « loup ».">l</span></a><a href="/wiki/API_j" class="mw-redirect" title="API j"><span title="[j] « y » dans « payer », « ill » dans « Versailles ».">j</span></a><a href="/wiki/API_a" class="mw-redirect" title="API a"><span title="[a] « a » dans « patte ».">a</span></a>/</span><sup id="cite_ref-pron_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-pron-13"><span class="cite_crochet">[</span>11<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r216827669"><sup class="prononciation noprint"><a href="/wiki/Fichier:It-Italia.ogg" title="Fichier:It-Italia.ogg">Écouter</a></sup>), en forme longue la <b>République italienne</b> (en <a href="/wiki/Italien" title="Italien">italien</a> : <span class="lang-it" lang="it"><i>Repubblica Italiana</i></span> <span class="API nowrap" title="Alphabet phonétique international" style="font-family:'Segoe UI','DejaVu Sans','Lucida Grande','Lucida Sans Unicode','Arial Unicode MS','Hiragino Kaku Gothic Pro',sans-serif;">/<a href="/wiki/API_r" class="mw-redirect" title="API r"><span title="[r] « r » roulé.">r</span></a><a href="/wiki/API_e" class="mw-redirect" title="API e"><span title="[e] « é » dans « clé ».">e</span></a><a href="/wiki/API_%CB%88" class="mw-redirect" title="API ˈ"><span title="[ˈ] indique que la syllabe ou voyelle suivante porte l'accent tonique.">ˈ</span></a><a href="/wiki/API_p" class="mw-redirect" title="API p"><span title="[p] « p » dans « papa ».">p</span></a><a href="/wiki/API_u" class="mw-redirect" title="API u"><span title="[u] « ou » dans « coup ».">u</span></a><a href="/wiki/API_b" class="mw-redirect" title="API b"><span title="[b] « b » dans « beau ».">b</span></a><a href="/wiki/API_b" class="mw-redirect" title="API b"><span title="[b] « b » dans « beau ».">b</span></a><a href="/wiki/API_l" class="mw-redirect" title="API l"><span title="[l] « l » dans « loup ».">l</span></a><a href="/wiki/API_i" class="mw-redirect" title="API i"><span title="[i] « i » dans « si ».">i</span></a><a href="/wiki/API_k" class="mw-redirect" title="API k"><span title="[k] « c » dans « cabas ».">k</span></a><a href="/wiki/API_a" class="mw-redirect" title="API a"><span title="[a] « a » dans « patte ».">a</span></a> <a href="/wiki/API_i" class="mw-redirect" title="API i"><span title="[i] « i » dans « si ».">i</span></a><a href="/wiki/API_t" class="mw-redirect" title="API t"><span title="[t] en français « t » dans « tous » ; ailleurs avec la langue un peu plus en arrière.">t</span></a><a href="/wiki/API_a" class="mw-redirect" title="API a"><span title="[a] « a » dans « patte ».">a</span></a><a href="/wiki/API_%CB%88" class="mw-redirect" title="API ˈ"><span title="[ˈ] indique que la syllabe ou voyelle suivante porte l'accent tonique.">ˈ</span></a><a href="/wiki/API_l" class="mw-redirect" title="API l"><span title="[l] « l » dans « loup ».">l</span></a><a href="/wiki/API_j" class="mw-redirect" title="API j"><span title="[j] « y » dans « payer », « ill » dans « Versailles ».">j</span></a><a href="/wiki/API_a" class="mw-redirect" title="API a"><span title="[a] « a » dans « patte ».">a</span></a><a href="/wiki/API_%CB%90" class="mw-redirect" title="API ː"><span title="[ː] indique que le son précédent est allongé/géminé.">ː</span></a><a href="/wiki/API_n" class="mw-redirect" title="API n"><span title="[n] en français « n » dans « nous » ; ailleurs avec la langue un peu plus en arrière.">n</span></a><a href="/wiki/API_a" class="mw-redirect" title="API a"><span title="[a] « a » dans « patte ».">a</span></a>/</span><sup id="cite_ref-pron_13-1" class="reference"><a href="#cite_note-pron-13"><span class="cite_crochet">[</span>11<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>), est un <a href="/wiki/%C3%89tat" title="État">État</a> souverain d'<a href="/wiki/Europe_du_Sud" title="Europe du Sud">Europe du Sud</a>. Son territoire comprend <a href="/wiki/Italie_du_Nord" title="Italie du Nord">une partie continentale</a>, <a href="/wiki/P%C3%A9ninsule_italienne" title="Péninsule italienne">une péninsule</a> située au centre de la <a href="/wiki/Mer_M%C3%A9diterran%C3%A9e" title="Mer Méditerranée">mer Méditerranée</a> ainsi qu'une partie insulaire constituée par les deux plus grandes îles de cette mer, la <a href="/wiki/Sicile" title="Sicile">Sicile</a> et la <a href="/wiki/Sardaigne" title="Sardaigne">Sardaigne</a>, et d'autres îles plus petites. Elle est rattachée au reste du continent par le massif des <a href="/wiki/Alpes" title="Alpes">Alpes</a>. Le territoire italien correspond approximativement à la <a href="/wiki/Italie_(r%C3%A9gion_g%C3%A9ographique)" title="Italie (région géographique)">région géographique homonyme</a>. Le pays possède des frontières terrestres avec la <a href="/wiki/France" title="France">France</a>, la <a href="/wiki/Suisse" title="Suisse">Suisse</a>, l'<a href="/wiki/Autriche" title="Autriche">Autriche</a> et la <a href="/wiki/Slov%C3%A9nie" title="Slovénie">Slovénie</a> ainsi que des frontières internes avec <a href="/wiki/Saint-Marin" title="Saint-Marin">Saint-Marin</a> et le <a href="/wiki/Vatican" title="Vatican">Vatican</a>. </p><p>L’Italie est le berceau de la <a href="/wiki/Civilisation_romaine" class="mw-redirect" title="Civilisation romaine">civilisation romaine</a>, qui a eu une influence majeure sur le <a href="/wiki/Droit" title="Droit">droit</a> et l’<a href="/wiki/Architecture" title="Architecture">architecture</a>. L'Italie apporte une contribution fondamentale à la <a href="/wiki/Occident" title="Occident">civilisation occidentale</a> puisqu'elle est notamment le berceau de la <a href="/wiki/%C3%89trusques" title="Étrusques">civilisation étrusque</a>, de la <a href="/wiki/Grande-Gr%C3%A8ce" title="Grande-Grèce">Grande-Grèce</a>, de l'<a href="/wiki/Empire_romain" title="Empire romain">Empire romain</a>, du <a href="/wiki/Saint-Si%C3%A8ge" title="Saint-Siège">Saint-Siège</a>, des <a href="/wiki/R%C3%A9publique_maritime" title="République maritime">républiques maritimes</a>, de l'<a href="/wiki/Humanisme" title="Humanisme">humanisme</a> et de la <a href="/wiki/Art_de_la_Renaissance" title="Art de la Renaissance">Renaissance</a>. Existant en tant qu'<a href="/wiki/%C3%89tat" title="État">État</a> unitaire depuis <a href="/wiki/1861" title="1861">1861</a> à la suite du <span class="lang-it" lang="it"><i><a href="/wiki/Risorgimento" title="Risorgimento">Risorgimento</a></i></span> (<i>Renaissance</i> ou <i>Résurrection</i>) mené par le <a href="/wiki/Royaume_de_Sardaigne_(1720-1861)" title="Royaume de Sardaigne (1720-1861)">royaume de Sardaigne</a>, l'Italie est une <a href="/wiki/R%C3%A9publique" title="République">république</a> <a href="/wiki/R%C3%A9gime_parlementaire" title="Régime parlementaire">parlementaire</a> depuis l'abolition par <a href="/wiki/R%C3%A9f%C3%A9rendum" title="Référendum">référendum</a> de la <a href="/wiki/Royaume_d%27Italie_(1861-1946)" title="Royaume d'Italie (1861-1946)">monarchie italienne</a> en <a href="/wiki/1946" title="1946">1946</a>. </p><p>L'Italie est, en ce début de <abbr class="abbr" title="21ᵉ siècle"><span class="romain">XXI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle, la <a href="/wiki/Liste_des_pays_par_PIB_nominal" title="Liste des pays par PIB nominal">huitième puissance économique mondiale</a> et troisième économie de la <a href="/wiki/Zone_euro" title="Zone euro">zone euro</a>. Elle est membre fondateur du <a href="/wiki/Conseil_de_l%E2%80%99Europe" class="mw-redirect" title="Conseil de l’Europe">Conseil de l’Europe</a>, de l'<a href="/wiki/Organisation_des_Nations_unies" title="Organisation des Nations unies">ONU</a>, de l'<a href="/wiki/Union_europ%C3%A9enne" title="Union européenne">Union européenne</a>, de l'<a href="/wiki/Union_latine_(organisation)" title="Union latine (organisation)">Union latine</a>, de l'<a href="/wiki/Organisation_du_trait%C3%A9_de_l%27Atlantique_nord" title="Organisation du traité de l'Atlantique nord">OTAN</a>, de l'<a href="/wiki/Organisation_de_coop%C3%A9ration_et_de_d%C3%A9veloppement_%C3%A9conomiques" title="Organisation de coopération et de développement économiques">OCDE</a>, du <a href="/wiki/Groupe_des_sept_(%C3%A9conomie)" title="Groupe des sept (économie)">G7</a> et de l'<a href="/wiki/Organisation_mondiale_du_commerce" title="Organisation mondiale du commerce">OMC</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Toponymie">Toponymie</h2></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:RomanItaly_fr.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/RomanItaly_fr.svg/170px-RomanItaly_fr.svg.png" decoding="async" width="170" height="209" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/RomanItaly_fr.svg/255px-RomanItaly_fr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/RomanItaly_fr.svg/340px-RomanItaly_fr.svg.png 2x" data-file-width="1760" data-file-height="2168" /></a><figcaption>Évolution du territoire dénommé <i>Italia</i> du <abbr class="abbr" title="5ᵉ siècle"><span class="romain">V</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle <abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr> à <a href="/wiki/Diocl%C3%A9tien" title="Dioclétien">Dioclétien</a><sup id="cite_ref-TCI_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-TCI-14"><span class="cite_crochet">[</span>12<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</figcaption></figure> <p>Au <abbr class="abbr" title="5ᵉ siècle"><span class="romain">V</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle <abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr> le nom <span class="citation">« Italia »</span> désigne à l'origine une partie seulement de ce qui est maintenant l'Italie du Sud. Selon <a href="/wiki/Antiochos_de_Syracuse" title="Antiochos de Syracuse">Antiochos de Syracuse</a>, c'est la partie du sud de la <a href="/wiki/P%C3%A9ninsule" title="Péninsule">péninsule</a> (<a href="/wiki/Calabre" title="Calabre">Bruttium</a>), l'actuelle région italienne de la <a href="/wiki/Calabre" title="Calabre">Calabre</a> habitée par les <i>Italoi</i> (et plus précisément l'<a href="/wiki/Isthme_de_Catanzaro" title="Isthme de Catanzaro">isthme de Catanzaro</a>). Avant le <abbr class="abbr" title="2ᵉ siècle"><span class="romain">II</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle <abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr> et l'historiographe grec <a href="/wiki/Polybe" title="Polybe">Polybe</a>, on appelle Italie le territoire compris entre le <a href="/wiki/D%C3%A9troit_de_Messine" title="Détroit de Messine">détroit de Messine</a> et les <a href="/wiki/Apennin_du_Nord" title="Apennin du Nord">Apennins septentrionaux</a>, puis lui et son contemporain romain <a href="/wiki/Caton_l%27Ancien" title="Caton l'Ancien">Caton l'Ancien</a> étendent le concept territorial de la péninsule jusqu'à l'arc alpin<sup id="cite_ref-belin_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-belin-15"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. C'est sous le règne de l'Empereur <a href="/wiki/Auguste" title="Auguste">Auguste</a> (<abbr class="abbr" title="1ᵉʳ siècle"><span class="romain">I</span><sup style="font-size:72%">er</sup></abbr> siècle <abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr>) que le terme a été étendu officiellement pour couvrir la péninsule jusqu'aux <a href="/wiki/Alpes" title="Alpes">Alpes</a>, unifiant ainsi la zone géographique italienne et unifiant pour la première fois l'ensemble du peuple ethnoculturel italique qui y vivait<sup id="cite_ref-belin_15-1" class="reference"><a href="#cite_note-belin-15"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. La <a href="/wiki/Sicile" title="Sicile">Sicile</a>, la <a href="/wiki/Sardaigne" title="Sardaigne">Sardaigne</a> et la <a href="/wiki/Corse" title="Corse">Corse</a> ne font pas partie de l'Italie à cette époque<sup id="cite_ref-belin_15-2" class="reference"><a href="#cite_note-belin-15"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, et ce jusqu'au <abbr class="abbr" title="3ᵉ siècle"><span class="romain">III</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle, conséquence des réformes administratives de <a href="/wiki/Diocl%C3%A9tien" title="Dioclétien">Dioclétien</a>, même si leurs rapports culturels étroits avec la péninsule permettent de les considérer comme partie intégrante de l'Italie<sup id="cite_ref-Gély_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-Gély-16"><span class="cite_crochet">[</span>14<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Le nom <i>Italia</i> pourrait aussi venir du nom d'<a href="/wiki/Italos" title="Italos">Italos</a>, fils de Telegonos et de Pénélope, roi des <a href="/wiki/%C5%92n%C3%B4tres" title="Œnôtres">Œnôtres</a> ou Œnotriens, royaume correspondant à une partie de la <a href="/wiki/Calabre" title="Calabre">Calabre</a> et de la <a href="/wiki/Basilicate" title="Basilicate">Basilicate</a>, allant jusqu'à Tarente au sud. <span class="citation">« Italos devint un législateur si apprécié pour sa justice et sa manière de gouverner, que son peuple appela ses territoires du nom d'Italie en son honneur, en sa mémoire »</span>, d'après l'<i><a href="/wiki/%C3%89n%C3%A9ide" title="Énéide">Énéide</a></i> de Virgile. </p><p>Une des plus anciennes inscriptions faisant apparaître le mot <i>Italie</i> sous la forme ITALIA se trouve sur une monnaie datant du <a href="/wiki/Ier_si%C3%A8cle_av._J.-C." title="Ier siècle av. J.-C."><abbr class="abbr" title="1ᵉʳ siècle"><span class="romain">I</span><sup style="font-size:72%">er</sup></abbr> siècle <abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr></a>, retrouvée dans l'ancienne <a href="/wiki/Corfinio" title="Corfinio">Corfininium</a> dans les <a href="/wiki/Abruzzes" title="Abruzzes">Abruzzes</a>, capitale de la <a href="/wiki/Conf%C3%A9d%C3%A9ration_italique" title="Confédération italique">Confédération italique</a>. La monnaie avait été frappée par la confédération des <a href="/wiki/Italiques" title="Italiques">peuples italiques</a>, en guerre contre <a href="/wiki/Rome_antique" title="Rome antique">Rome</a> pour obtenir la citoyenneté romaine (<a href="/wiki/Guerre_sociale_(Rome)" title="Guerre sociale (Rome)">Guerre sociale</a>). Le taureau était un symbole fort dans les royaumes italiques et était souvent dépeint donnant un coup de corne à la louve romaine, symbole provocant de l'Italie libre pendant la <a href="/wiki/Guerre_sociale_(Rome)" title="Guerre sociale (Rome)">Guerre sociale (Rome)</a> au <abbr class="abbr" title="1ᵉʳ siècle"><span class="romain">I</span><sup style="font-size:72%">er</sup></abbr> siècle <abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr> </p><p>Le terme même d'<i>Italia</i> évolue pendant l'Antiquité. Pour les <a href="/wiki/Gr%C3%A8ce_antique" title="Grèce antique">Grecs</a>, il s'agissait seulement du royaume voisin d'<a href="/wiki/Italos" title="Italos">Italos</a>. Une origine populaire rapproche l'étymologie à un épisode de la <a href="/wiki/Mythologie_grecque" title="Mythologie grecque">mythologie grecque</a> des <a href="/wiki/Travaux_d%27H%C3%A9racl%C3%A8s" title="Travaux d'Héraclès">travaux d'Héraclès</a>. En effet, après avoir volé les cent quinze bœufs de <a href="/wiki/G%C3%A9ryon" title="Géryon">Géryon</a>, le héros mena le troupeau le long des côtes italiennes, lorsqu'un taureau s'échappa jusqu'en <a href="/wiki/Sicile" title="Sicile">Sicile</a>. Héraclès l'y retrouva et appela le pays <i>Italia</i>. Une autre version grecque emploie les termes <i>Ouitalia</i> et <i>Ouitalios</i>, en les rapprochant du <span class="need_ref" title="Ce passage nécessite des précisions supplémentaires." style="cursor:help;">grec <i>étalon</i> (anciennement <i>Wetalon</i>) signifiant : <span class="citation">« taureau »</span></span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:Pr%C3%A9ciser_un_fait" title="Aide:Préciser un fait">[Quoi ?]</a></sup>. Il est possible également que les ítalos aient pris leur nom de l'animal, le taureau, et que dans un printemps sacré, il les avait guidés jusqu'aux lieux où ils se sont certainement installés. L'historien grec <a href="/wiki/Denys_d%27Halicarnasse" title="Denys d'Halicarnasse">Dionysius</a> de <a href="/wiki/Halicarnasse" title="Halicarnasse">Halicarnasse</a> expose ce compte rendu ensemble avec la légende que l'Italie a porté le nom d'Italus, mentionné aussi par <a href="/wiki/Aristote" title="Aristote">Aristote</a> et <a href="/wiki/Thucydide" title="Thucydide">Thucydide</a><sup id="cite_ref-Gély_16-1" class="reference"><a href="#cite_note-Gély-16"><span class="cite_crochet">[</span>14<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Une autre étymologie est proposée, sur le rapprochement de <i>it-</i> et de <i>aithô</i>, en grec : ce verbe signifie <span class="citation">« brûler »</span>, et on le retrouverait dans le radical du nom du volcan <a href="/wiki/Etna" title="Etna">Etna</a>. Sa présence serait justifiée du fait que, <span class="citation">« Italie »</span> étant un nom donné par les Grecs, venant de l'est, ils voient le soleil couchant rougeoyer et brûler l'horizon à l'endroit de la péninsule. On trouve le terme <i>aithalia</i> également utilisé à l'époque antique pour les îles de <a href="/wiki/Lemnos" title="Lemnos">Lemnos</a> (sans doute du fait de son activité métallurgique) et d'<a href="/wiki/%C3%8Ele_d%27Elbe" title="Île d'Elbe">Elbe</a>, pour la même raison qu'<span class="citation">« Italie »</span>. Son usage pour l'Etna ou <i>Aithna</i> est transparent. Le nom d'<i>aithalia</i> aurait été donné en premier lieu aux côtes sud de la Botte, là où les Grecs ont accosté en premier, sur le continent. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Histoire">Histoire</h2></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés : <a href="/wiki/Histoire_de_l%27Italie" title="Histoire de l'Italie">Histoire de l'Italie</a> et <a href="/wiki/Chronologie_de_l%27Italie" title="Chronologie de l'Italie">Chronologie de l'Italie</a>.</div></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Avant_et_pendant_Rome">Avant et pendant Rome</h3></div> <ul class="gallery mw-gallery-packed"> <li class="gallerybox" style="width: 162px"> <div class="thumb" style="width: 160px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Matera_boenisch_nov_2005.jpg" class="mw-file-description" title="Sassi de Matera dans la région de Basilicate remontant au paléolithique (Xe millénaire av. J.-C.)."><img alt="Sassi de Matera dans la région de Basilicate remontant au paléolithique (Xe millénaire av. J.-C.)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Matera_boenisch_nov_2005.jpg/240px-Matera_boenisch_nov_2005.jpg" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Matera_boenisch_nov_2005.jpg/360px-Matera_boenisch_nov_2005.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Matera_boenisch_nov_2005.jpg/480px-Matera_boenisch_nov_2005.jpg 2x" data-file-width="2240" data-file-height="1680" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Sassi_et_parc_des_%C3%A9glises_rupestres_de_Matera" title="Sassi et parc des églises rupestres de Matera">Sassi de Matera</a> dans la région de <a href="/wiki/Basilicate" title="Basilicate">Basilicate</a> remontant au <a href="/wiki/Pal%C3%A9olithique" title="Paléolithique">paléolithique</a> (<abbr class="abbr" title="10ᵉ millénaire">X<sup>e</sup></abbr> millénaire <abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr>).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 182.66666666667px"> <div class="thumb" style="width: 180.66666666667px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Nuraghe_near_Alghero.JPG" class="mw-file-description" title="Complexe nuragique de Palmavera dans la province de Sassari en Sardaigne datant du IIe millénaire av. J.-C."><img alt="Complexe nuragique de Palmavera dans la province de Sassari en Sardaigne datant du IIe millénaire av. J.-C." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Nuraghe_near_Alghero.JPG/271px-Nuraghe_near_Alghero.JPG" decoding="async" width="181" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Nuraghe_near_Alghero.JPG/406px-Nuraghe_near_Alghero.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Nuraghe_near_Alghero.JPG/541px-Nuraghe_near_Alghero.JPG 2x" data-file-width="1280" data-file-height="852" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Complexe_nuragique_de_Palmavera" title="Complexe nuragique de Palmavera">Complexe nuragique de Palmavera</a> dans la province de <a href="/wiki/Sassari" title="Sassari">Sassari</a> en <a href="/wiki/Sardaigne" title="Sardaigne">Sardaigne</a> datant du <abbr class="abbr" title="2ᵉ millénaire">II<sup>e</sup></abbr> millénaire <abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 162px"> <div class="thumb" style="width: 160px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:TombaDadoBanditaccia.jpg" class="mw-file-description" title="Alignement de tombes a dado étrusque de la nécropole de Banditaccia dans le Latium."><img alt="Alignement de tombes a dado étrusque de la nécropole de Banditaccia dans le Latium." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/TombaDadoBanditaccia.jpg/240px-TombaDadoBanditaccia.jpg" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/TombaDadoBanditaccia.jpg/360px-TombaDadoBanditaccia.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/TombaDadoBanditaccia.jpg/480px-TombaDadoBanditaccia.jpg 2x" data-file-width="2400" data-file-height="1800" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Alignement de tombes <i>a dado</i> <a href="/wiki/%C3%89trusque" title="Étrusque">étrusque</a> de la <a href="/wiki/N%C3%A9cropole_de_Banditaccia" title="Nécropole de Banditaccia">nécropole de Banditaccia</a> dans le <a href="/wiki/Latium" title="Latium">Latium</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 171.33333333333px"> <div class="thumb" style="width: 169.33333333333px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:SerpentQuadrige.jpg" class="mw-file-description" title="Vue d'artiste d'une peinture murale du Serpent mythique de la Tombe du quadrige infernal de la Nécropole des Pianacce située à Sarteano, province de Sienne."><img alt="Vue d'artiste d'une peinture murale du Serpent mythique de la Tombe du quadrige infernal de la Nécropole des Pianacce située à Sarteano, province de Sienne." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/SerpentQuadrige.jpg/254px-SerpentQuadrige.jpg" decoding="async" width="170" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/SerpentQuadrige.jpg/382px-SerpentQuadrige.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/SerpentQuadrige.jpg/509px-SerpentQuadrige.jpg 2x" data-file-width="2500" data-file-height="1770" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Vue d'artiste d'une peinture murale du <a href="/wiki/Serpentes" title="Serpentes">Serpent</a> mythique de la <a href="/wiki/Tombe_du_quadrige_infernal" title="Tombe du quadrige infernal">Tombe du quadrige infernal</a> de la <a href="/wiki/N%C3%A9cropole_des_Pianacce" title="Nécropole des Pianacce">Nécropole des Pianacce</a> située à <a href="/wiki/Sarteano" title="Sarteano">Sarteano</a>, <a href="/wiki/Province_de_Sienne" title="Province de Sienne">province de Sienne</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 179.33333333333px"> <div class="thumb" style="width: 177.33333333333px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Temple_of_Concordia,_Agrigento.jpg" class="mw-file-description" title="Temple de la Concorde dans la vallée des Temples de Agrigente, Sicile."><img alt="Temple de la Concorde dans la vallée des Temples de Agrigente, Sicile." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Temple_of_Concordia%2C_Agrigento.jpg/266px-Temple_of_Concordia%2C_Agrigento.jpg" decoding="async" width="178" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Temple_of_Concordia%2C_Agrigento.jpg/399px-Temple_of_Concordia%2C_Agrigento.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Temple_of_Concordia%2C_Agrigento.jpg/533px-Temple_of_Concordia%2C_Agrigento.jpg 2x" data-file-width="3714" data-file-height="2512" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Temple de la Concorde dans la <a href="/wiki/Vall%C3%A9e_des_Temples" title="Vallée des Temples">vallée des Temples</a> de <a href="/wiki/Agrigente" title="Agrigente">Agrigente</a>, <a href="/wiki/Sicile" title="Sicile">Sicile</a>.</div> </li> </ul> <p>Avant le développement de <a href="/wiki/Rome_antique" title="Rome antique">Rome</a>, l'Italie était composée de plusieurs cultures et civilisations, pour la plupart <a href="/wiki/Indo-Europ%C3%A9ens" title="Indo-Européens">indo-européennes</a> (<i><a href="/wiki/Italiotes" title="Italiotes">Italiotes</a></i> ou <i>italiques</i>), sur un substrat <a href="/wiki/Ligures" title="Ligures">ligure</a> du <a href="/wiki/N%C3%A9olithique" title="Néolithique">Néolithique</a>. Sur ces cultures qualifiées d'autochtones, empiétaient : </p> <ul><li>au sud, les florissantes colonies grecques de la <a href="/wiki/Grande-Gr%C3%A8ce" title="Grande-Grèce">Grande-Grèce</a>, à partir du <a href="/wiki/VIIIe_si%C3%A8cle_av._J.-C." title="VIIIe siècle av. J.-C."><abbr class="abbr" title="8ᵉ siècle"><span class="romain">VIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle <abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr></a> par exemple <a href="/wiki/Syracuse" title="Syracuse">Syracuse</a>, <a href="/wiki/Agrigente" title="Agrigente">Agrigente</a> et <a href="/wiki/S%C3%A9linonte" title="Sélinonte">Sélinonte</a> ;</li> <li>au centre, des peuples <a href="/wiki/Italiques" title="Italiques">italiques</a>, venus d'<a href="/wiki/Europe_centrale" title="Europe centrale">Europe centrale</a> à l'<a href="/wiki/%C3%82ge_du_bronze" title="Âge du bronze">âge du bronze</a>, proches des Celtes : <a href="/wiki/Osques" title="Osques">Osques</a>, <a href="/wiki/Sabins" title="Sabins">Sabins</a>, <a href="/wiki/Samnites" title="Samnites">Samnites</a>, <a href="/wiki/Latins" title="Latins">Latins</a>, <a href="/wiki/Ombriens" title="Ombriens">Ombriens</a>, <abbr class="abbr" title="et cetera">etc.</abbr> ;</li> <li>la civilisation <a href="/wiki/%C3%89trusques" title="Étrusques">étrusque</a>, non-indo-européenne, qui, selon les sources, serait autochtone ou venue d'<a href="/wiki/Anatolie" title="Anatolie">Asie Mineure</a> ;</li> <li>au nord, les <a href="/wiki/V%C3%A9n%C3%A8tes" title="Vénètes">Vénètes</a>, les <a href="/wiki/Ligures" title="Ligures">Ligures</a> et les <a href="/wiki/Celtes" title="Celtes">Celtes</a>, ces derniers arrivés plus tardivement de <a href="/wiki/Boh%C3%AAme" title="Bohême">Bohême</a>, occupent la plaine du <a href="/wiki/P%C3%B4" title="Pô">Pô</a>, appelée ensuite <a href="/wiki/Gaule_cisalpine" title="Gaule cisalpine">Gaule cisalpine</a>.</li></ul> <p>Sous la <a href="/wiki/R%C3%A9publique_romaine" title="République romaine">République romaine</a>, la limite nord de l'Italie s'arrête à la <a href="/wiki/Gaule_cisalpine" title="Gaule cisalpine">Gaule cisalpine</a>, au niveau des fleuves <a href="/wiki/Esino" title="Esino">Aesis</a> - puis en <a href="/wiki/59_av._J.-C." title="59 av. J.-C.">-59</a> le <a href="/wiki/Rubicon" title="Rubicon">Rubicon</a> - et <a href="/wiki/Magra_(fleuve)" title="Magra (fleuve)">Magra</a>. En <a href="/wiki/42_av._J.-C." title="42 av. J.-C.">-42</a>, la Cisalpine est réunie à l'Italie qui s'arrête désormais aux <a href="/wiki/Alpes" title="Alpes">Alpes</a>. Cette dernière limite est fixée au <a href="/wiki/Troph%C3%A9e_des_Alpes" title="Trophée des Alpes">trophée des Alpes</a> mais est ensuite déplacée. Rome attribue la citoyenneté romaine à l'ensemble des Italiens dès <a href="/wiki/89_av._J.-C." title="89 av. J.-C.">-89</a>, elle ne l'étend à tout l'Empire que trois siècles plus tard (<a href="/wiki/%C3%89dit_de_Caracalla" title="Édit de Caracalla">édit de Caracalla</a>, <a href="/wiki/211" title="211">211</a>-<a href="/wiki/212" title="212">212</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Rome_et_son_empire">Rome et son empire</h3></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Italie_(%C3%A9poque_romaine)" title="Italie (époque romaine)">Italie (époque romaine)</a>.</div></div> <ul class="gallery mw-gallery-packed"> <li class="gallerybox" style="width: 151.33333333333px"> <div class="thumb" style="width: 149.33333333333px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Pantheon_(Rome)_-_Right_side_and_front.jpg" class="mw-file-description" title="Panthéon (Rome)."><img alt="Panthéon (Rome)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Pantheon_%28Rome%29_-_Right_side_and_front.jpg/224px-Pantheon_%28Rome%29_-_Right_side_and_front.jpg" decoding="async" width="150" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Pantheon_%28Rome%29_-_Right_side_and_front.jpg/335px-Pantheon_%28Rome%29_-_Right_side_and_front.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Pantheon_%28Rome%29_-_Right_side_and_front.jpg/447px-Pantheon_%28Rome%29_-_Right_side_and_front.jpg 2x" data-file-width="7512" data-file-height="6048" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Panth%C3%A9on_(Rome)" title="Panthéon (Rome)">Panthéon (Rome)</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 173.33333333333px"> <div class="thumb" style="width: 171.33333333333px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Colosseo_2020.jpg" class="mw-file-description" title="Colisée à Rome."><img alt="Colisée à Rome." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Colosseo_2020.jpg/257px-Colosseo_2020.jpg" decoding="async" width="172" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Colosseo_2020.jpg/386px-Colosseo_2020.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Colosseo_2020.jpg/514px-Colosseo_2020.jpg 2x" data-file-width="12051" data-file-height="8442" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Colis%C3%A9e" title="Colisée">Colisée</a> à <a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 87.333333333333px"> <div class="thumb" style="width: 85.333333333333px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Colonnatraiana.jpg" class="mw-file-description" title="Colonne Trajane à Rome."><img alt="Colonne Trajane à Rome." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Colonnatraiana.jpg/128px-Colonnatraiana.jpg" decoding="async" width="86" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Colonnatraiana.jpg/192px-Colonnatraiana.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Colonnatraiana.jpg/255px-Colonnatraiana.jpg 2x" data-file-width="727" data-file-height="1024" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Colonne_Trajane" title="Colonne Trajane">Colonne Trajane</a> à <a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 180px"> <div class="thumb" style="width: 178px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Arch_of_Septimius_Severus_Forum_Romanum_Rome.jpg" class="mw-file-description" title="Arc de Septime Sévère à Rome."><img alt="Arc de Septime Sévère à Rome." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Arch_of_Septimius_Severus_Forum_Romanum_Rome.jpg/267px-Arch_of_Septimius_Severus_Forum_Romanum_Rome.jpg" decoding="async" width="178" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Arch_of_Septimius_Severus_Forum_Romanum_Rome.jpg/400px-Arch_of_Septimius_Severus_Forum_Romanum_Rome.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Arch_of_Septimius_Severus_Forum_Romanum_Rome.jpg/533px-Arch_of_Septimius_Severus_Forum_Romanum_Rome.jpg 2x" data-file-width="4580" data-file-height="3096" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Arc_de_Septime_S%C3%A9v%C3%A8re" title="Arc de Septime Sévère">Arc de Septime Sévère</a> à <a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 136px"> <div class="thumb" style="width: 134px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Castel_Sant%27Angelo_at_Night.jpg" class="mw-file-description" title="Château Saint-Ange à Rome."><img alt="Château Saint-Ange à Rome." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Castel_Sant%27Angelo_at_Night.jpg/201px-Castel_Sant%27Angelo_at_Night.jpg" decoding="async" width="134" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Castel_Sant%27Angelo_at_Night.jpg/302px-Castel_Sant%27Angelo_at_Night.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Castel_Sant%27Angelo_at_Night.jpg/402px-Castel_Sant%27Angelo_at_Night.jpg 2x" data-file-width="4301" data-file-height="3852" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Ch%C3%A2teau_Saint-Ange" title="Château Saint-Ange">Château Saint-Ange</a> à <a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 246.66666666667px"> <div class="thumb" style="width: 244.66666666667px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Forum_Romanum_Rom.jpg" class="mw-file-description" title="Forum Romain (Rome)."><img alt="Forum Romain (Rome)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Forum_Romanum_Rom.jpg/367px-Forum_Romanum_Rom.jpg" decoding="async" width="245" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Forum_Romanum_Rom.jpg/551px-Forum_Romanum_Rom.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Forum_Romanum_Rom.jpg/734px-Forum_Romanum_Rom.jpg 2x" data-file-width="1400" data-file-height="687" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Forum_Romain_(Rome)" title="Forum Romain (Rome)">Forum Romain (Rome)</a>.</div> </li> </ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Capitoline_she-wolf_Musei_Capitolini_MC1181.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Photographie représentant Romulus et Rémus nourris par la louve capitoline" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Capitoline_she-wolf_Musei_Capitolini_MC1181.jpg/220px-Capitoline_she-wolf_Musei_Capitolini_MC1181.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Capitoline_she-wolf_Musei_Capitolini_MC1181.jpg/330px-Capitoline_she-wolf_Musei_Capitolini_MC1181.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Capitoline_she-wolf_Musei_Capitolini_MC1181.jpg/440px-Capitoline_she-wolf_Musei_Capitolini_MC1181.jpg 2x" data-file-width="3200" data-file-height="2400" /></a><figcaption><i><a href="/wiki/Romulus_et_R%C3%A9mus" title="Romulus et Rémus">Romulus et Rémus</a> nourris par la louve</i>, mythe fondateur de la <a href="/wiki/Rome_antique" title="Rome antique">civilisation romaine</a>, <a href="/wiki/Mus%C3%A9es_du_Capitole" title="Musées du Capitole">musées du Capitole</a> (<a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a>).</figcaption></figure> <p>Selon la légende, la <a href="/wiki/Fondation_de_Rome" title="Fondation de Rome">fondation de Rome</a> est due à <a href="/wiki/Romulus_et_R%C3%A9mus" title="Romulus et Rémus">Romulus et Rémus</a> au milieu du <a href="/wiki/VIIIe_si%C3%A8cle_av._J.-C." title="VIIIe siècle av. J.-C."><abbr class="abbr" title="8ᵉ siècle"><span class="romain">VIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle <abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr></a> La civilisation de <a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a> connut une première phase d'expansion sous le gouvernement des <a href="/wiki/Royaut%C3%A9_romaine" title="Royauté romaine">rois de Rome</a>, qui sont également les fondateurs symboliques de nombreuses institutions romaines. L'unification de la péninsule est conduite à l'époque de la <a href="/wiki/R%C3%A9publique_romaine" title="République romaine">République</a>. Après la victoire de Rome contre <a href="/wiki/Carthage" title="Carthage">Carthage</a> lors de la <a href="/wiki/Premi%C3%A8re_guerre_punique" title="Première guerre punique">première guerre punique</a>, les principales îles de la <a href="/wiki/Mer_M%C3%A9diterran%C3%A9e" title="Mer Méditerranée">Méditerranée</a> occidentale passèrent également sous le contrôle de Rome. Les <a href="/wiki/Deuxi%C3%A8me_guerre_punique" title="Deuxième guerre punique">deuxième</a> et <a href="/wiki/Troisi%C3%A8me_guerre_punique" title="Troisième guerre punique">troisième guerres puniques</a> lui assurèrent le contrôle de tout le pourtour du bassin occidental de la Méditerranée. </p><p>Au <abbr class="abbr" title="1ᵉʳ siècle"><span class="romain">I</span><sup style="font-size:72%">er</sup></abbr> siècle <abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr>, <a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a> domine une grande partie du bassin méditerranéen, mais après la mort de <a href="/wiki/Jules_C%C3%A9sar" title="Jules César">Jules César</a>, le <time class="nowrap" datetime="U-0043-03-13" data-sort-value="U-0043-03-13">15 mars 44 <abbr class="abbr" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr></time>, la République sombre dans la troisième guerre civile de son histoire. Son successeur, fils adoptif par testament et petit-neveu, <a href="/wiki/Auguste" title="Auguste">Octave</a>, futur empereur Auguste, d'abord fort mal préparé à mener sa conquête du pouvoir arrive à éliminer progressivement ses rivaux : en <time class="nowrap" datetime="U-0041" data-sort-value="U-0041">42 <abbr class="abbr" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr></time>, une coalition des forces octaviennes et antoniennes détruisent les forces des <a href="/wiki/Tyrannicide" title="Tyrannicide">tyrannicides</a> dans la plaine de Philippes en <a href="/wiki/Mac%C3%A9doine_(r%C3%A9gion)" title="Macédoine (région)">Macédoine</a>, en <time class="nowrap" datetime="U-0035" data-sort-value="U-0035">36 <abbr class="abbr" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr></time> il soumet <a href="/wiki/Sextus_Pomp%C3%A9e" title="Sextus Pompée">Sextus Pompée</a> alors maître des îles tyrrhéniennes et se débarrasse de son ancien collègue triumvir <a href="/wiki/L%C3%A9pide" title="Lépide">Lépide</a>. Enfin en <time class="nowrap" datetime="U-0030" data-sort-value="U-0030">31 <abbr class="abbr" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr></time> il affronte et défait la flotte de <a href="/wiki/Marc_Antoine" title="Marc Antoine">Marc Antoine</a> et <span><a href="/wiki/Cl%C3%A9op%C3%A2tre_VII" title="Cléopâtre VII"><span class="nowrap">Cléopâtre <abbr class="abbr" title="7"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VII</span></abbr></span></a></span> à la <a href="/wiki/Bataille_d%27Actium" title="Bataille d'Actium">bataille d'Actium</a>, ce qui fait de lui le maître de l'Empire romain. À partir de <time class="nowrap" datetime="U-0026-01" data-sort-value="U-0026-01">janvier 27 <abbr class="abbr" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr></time>, faisant mine de restaurer la République dans son fonctionnement traditionnel, il la transforme progressivement en Empire (son « règne » est une période nommée par les historiens le Principat) et met ainsi fin à de longues années d'instabilité politique. Son régime se fonde sur un consensus : le désir de paix sociale après trois guerres civiles destructrices. Le gouvernement des territoires contrôlés par Rome évolue et s'améliore relativement par rapport à ce qu'étaient les pratiques de gestion républicaine. Le fer de lance de la gestion est le respect des cultures locales (par exemple le respect scrupuleux des traditions religieuses de chaque province), des formes d'autonomies (les premières à en bénéficier furent les anciennes <a href="/wiki/Cit%C3%A9-%C3%89tat" title="Cité-État">cités-États</a> de Grèce) qui s'approfondissent et s'étendent au fur et à mesure que la romanisation des provinciaux progresse et le développement économique favorisé par la réalisation de grandes infrastructures et surtout la <i><a href="/wiki/Pax_Romana" title="Pax Romana">Pax Romana</a>.</i> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Roman_Empire_Trajan_117AD.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Roman_Empire_Trajan_117AD.png/220px-Roman_Empire_Trajan_117AD.png" decoding="async" width="220" height="140" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Roman_Empire_Trajan_117AD.png/330px-Roman_Empire_Trajan_117AD.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Roman_Empire_Trajan_117AD.png/440px-Roman_Empire_Trajan_117AD.png 2x" data-file-width="2534" data-file-height="1614" /></a><figcaption><a href="/wiki/Empire_romain" title="Empire romain">Empire romain</a> à son apogée.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Meyers_b9_s0067b.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Meyers_b9_s0067b.jpg/220px-Meyers_b9_s0067b.jpg" decoding="async" width="220" height="288" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Meyers_b9_s0067b.jpg/330px-Meyers_b9_s0067b.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Meyers_b9_s0067b.jpg/440px-Meyers_b9_s0067b.jpg 2x" data-file-width="1562" data-file-height="2048" /></a><figcaption>L'Italie et ses régions à l'époque de l'<a href="/wiki/Empire_romain" title="Empire romain">Empire romain</a> au <a href="/wiki/Ier_si%C3%A8cle_av._J.-C." title="Ier siècle av. J.-C."><abbr class="abbr" title="1ᵉʳ siècle"><span class="romain">I</span><sup style="font-size:72%">er</sup></abbr> siècle <abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr></a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Castel_del_Monte_BW_2016-10-14_12-26-11_r.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/Castel_del_Monte_BW_2016-10-14_12-26-11_r.jpg/220px-Castel_del_Monte_BW_2016-10-14_12-26-11_r.jpg" decoding="async" width="220" height="161" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/Castel_del_Monte_BW_2016-10-14_12-26-11_r.jpg/330px-Castel_del_Monte_BW_2016-10-14_12-26-11_r.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/Castel_del_Monte_BW_2016-10-14_12-26-11_r.jpg/440px-Castel_del_Monte_BW_2016-10-14_12-26-11_r.jpg 2x" data-file-width="5283" data-file-height="3861" /></a><figcaption>Château El Monte.</figcaption></figure> <p>L'empire était composé de l'Italie (métropole de l'empire) et des <a href="/wiki/Province_romaine" class="mw-redirect" title="Province romaine">provinces romaines</a> (territoires situés à l'extérieur de la péninsule). Juridiquement le territoire de l'Italie était assimilé à celui de la ville de Rome, ses habitants libres étaient tous <a href="/wiki/Citoyennet%C3%A9_romaine" title="Citoyenneté romaine">citoyens romains</a> grâce au <a href="/wiki/Droit_du_sol" title="Droit du sol">droit du sol</a> (<i><span class="lang-la" lang="la">jus soli</span></i>). Les citoyens romains pouvaient servir dans les <a href="/wiki/L%C3%A9gion_romaine" title="Légion romaine">légions</a> mais avaient aussi beaucoup de privilèges sociaux par rapport aux non-citoyens. Le programme politique des empereurs était d'intégrer de plus en plus les provinces à la <a href="/wiki/Culture_latine" title="Culture latine">civilisation romaine</a>, ceci, au fil des siècles, a eu comme conséquence une perte progressive de l'hégémonie de l'Italie sur les provinces. Aux <abbr class="abbr" title="3ᵉ siècle"><span class="romain">III</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> et <abbr class="abbr" title="4ᵉ siècle"><span class="romain">IV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècles, l'Empire romain se transforme, <i>de facto</i>, d'un « empire colonial » à un empire universel où tous les hommes libres étaient citoyens d'une même nation. La date charnière de cette transformation est l'<a href="/wiki/%C3%89dit_de_Caracalla" title="Édit de Caracalla">Édit de Caracalla</a> de <a href="/wiki/211" title="211">211</a> qui octroie la citoyenneté romaine à tout homme libre de l'Empire, mesure qui fut précédée de très nombreux octrois soit à titre individuel, soit à titre collectif au cours des premiers siècles de l'Empire. À cette époque les légionnaires sont principalement recrutés parmi les citoyens romains issus des provinces, notamment d'<a href="/wiki/Illyrie" title="Illyrie">Illyrie</a> et de <a href="/wiki/Thrace" title="Thrace">Thrace</a>. Si l'apogée territoriale et économique de l'Empire couvre les <abbr class="abbr" title="1ᵉʳ siècle"><span class="romain">I</span><sup style="font-size:72%">er</sup></abbr> et <abbr class="abbr" title="2ᵉ siècle"><span class="romain">II</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècles, le <abbr class="abbr" title="3ᵉ siècle"><span class="romain">III</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle marque quant à lui une période sombre appelée <i><a href="/wiki/Anarchie_militaire" title="Anarchie militaire">Anarchie militaire</a></i> ou <i>Troubles de l'Empire</i>, marquée par des crises politiques à répétition, sur fond d'<a href="/wiki/Invasions_barbares" title="Invasions barbares">invasions barbares</a> régulières. Les Empereurs se succèdent au gré des coups d'État ou des assassinats politiques. C'est seulement l'arrivée de <a href="/wiki/Diocl%C3%A9tien" title="Dioclétien">Dioclétien</a> au pouvoir, en <a href="/wiki/284" title="284">284</a>, qui met en place le système de la <a href="/wiki/T%C3%A9trarchie" title="Tétrarchie">Tétrarchie</a>, et qui met fin à une instabilité préjudiciable pour l'Empire : grossièrement, ce système se fonde sur un partage territorial de l'Empire entre deux empereurs nommés les « Augustes », assistés de deux « dauphins » qui portent le titre de « César ». Ce système qui divise l'empire le rend paradoxalement plus apte à répondre aux incursions ennemies (chaque <i>part</i> se défend elle-même et prête renfort à sa consœur). Ce système est une tentative pour faire abstraction du système de succession héréditaire, mais qui ne survivra pas à la disparition politique de son fondateur. En <a href="/wiki/305" title="305">305</a>, d'un commun accord, les deux Auguste (Dioclétien lui-même et son homologue <a href="/wiki/Maximien_Hercule" title="Maximien Hercule">Maximien</a>) quittent le pouvoir et se retirent de la vie politique. La Tétrarchie n'y survit pas et les règles de succession dynastique reprennent le dessus avec l'arrivée de la dynastie des Constantiniens. Après le <abbr class="abbr" title="3ᵉ siècle"><span class="romain">III</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle, le <abbr class="abbr" title="4ᵉ siècle"><span class="romain">IV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle est un siècle de sécurité et de progrès économique qui voit d'autre part l'Empire progressivement se christianiser. </p><p>Depuis le début du règne de Dioclétien (<a href="/wiki/284" title="284">284</a>), une nouvelle vague de persécutions menées par l'État romain frappe les <a href="/wiki/Chr%C3%A9tien" title="Chrétien">chrétiens</a>, avec un nombre important de suppliciés. Devant l'échec de ses actions violentes, l'empereur <a href="/wiki/Gal%C3%A8re_(empereur_romain)" title="Galère (empereur romain)">Galère</a> signe en <a href="/wiki/311" title="311">311</a>, un premier édit de tolérance, mais c'est une tolérance <i>négative</i> à l'inverse de l'<a href="/wiki/%C3%89dit_de_Milan" title="Édit de Milan">édit de Milan</a>, lui édictant une tolérance <i>positive</i>, signé <a href="/wiki/313" title="313">313</a> par <span><a href="/wiki/Constantin_Ier_(empereur_romain)" title="Constantin Ier (empereur romain)"><span class="nowrap">Constantin <abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></span></a></span>. Ce texte met fin aux persécutions contre les chrétiens et garantit à tous les citoyens la liberté de culte. La déclaration se réfère à un monothéisme vague (pour ne choquer ni païens ni chrétiens) et déclare que l'État donne la liberté de conscience à ses citoyens, pieuses intentions vite remises en question par l'implication de l'État romain dans le schisme dit donatiste. Le <a href="/wiki/Christianisme" title="Christianisme">christianisme</a>, se propage en Italie surtout à partir de la ville de Rome, cité cosmopolite dans laquelle vivaient de nombreux immigrés originaires des provinces d'orient, où le christianisme était plus répandu (Les plus fortes concentrations s'enregistrent en <a href="/wiki/Jud%C3%A9e_(province_romaine)" title="Judée (province romaine)">Judée</a> et en <a href="/wiki/%C3%89gypte_antique" title="Égypte antique">Égypte</a>). L'Église romaine récupère un certain nombre de traditions païennes et les assimile dans sa liturgie : par exemple, la date du <a href="/wiki/25_d%C3%A9cembre" title="25 décembre">25 décembre</a> pour la célébration de <a href="/wiki/No%C3%ABl" title="Noël">Noël</a> coïncide avec les fêtes du dieu Sol, très vénéré au début du <abbr class="abbr" title="4ᵉ siècle"><span class="romain">IV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle. Idem, le choix de <a href="/wiki/Dimanche" title="Dimanche">dimanche</a> pour le « Jour du Seigneur », jour hebdomadaire des célébrations solaires (qui est resté dans l'anglais <i>Sunday</i> ou encore l'allemand <i>Sontag</i>). Les cultes polythéistes sont ainsi transformés en vénération des saints et de la <a href="/wiki/Marie_(m%C3%A8re_de_J%C3%A9sus)" title="Marie (mère de Jésus)">Vierge Marie</a>. Par exemple, beaucoup de temples dédiés à <a href="/wiki/V%C3%A9nus_(mythologie)" title="Vénus (mythologie)">Vénus</a> se transforment en églises consacrées à la mère de <a href="/wiki/J%C3%A9sus_de_Nazareth" title="Jésus de Nazareth">Jésus</a> et dans les petites villes les cérémonies dédiées à un dieu protecteur deviennent des fêtes patronales en l'honneur d'un saint que l'imaginaire populaire associe au dieu précédent : protecteur des malades, de l'agriculture, de la chasse, des soldats et des marins. Par cette politique, l'Église romaine arrive à mieux faire accepter aux Italiens, très attachés à leurs traditions, le passage au christianisme. Le même processus est à l'œuvre dans les provinces. En <a href="/wiki/380" title="380">380</a>, l'empereur <span><a href="/wiki/Th%C3%A9odose_Ier" title="Théodose Ier"><span class="nowrap">Théodose <abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></span></a></span> élève le christianisme au rang de religion d'État. </p><p>Au début du <abbr class="abbr" title="5ᵉ siècle"><span class="romain">V</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle, en <a href="/wiki/402" title="402">402</a>, la ville de <a href="/wiki/Ravenne" title="Ravenne">Ravenne</a>, dans le nord-est de l'Italie, devient capitale de l'<a href="/wiki/Empire_romain_d%27Occident" title="Empire romain d'Occident">empire d'Occident</a> ; elle en sera la dernière. Bien sûr, Rome n'occupait plus vraiment, depuis le <abbr class="abbr" title="3ᵉ siècle"><span class="romain">III</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle, la fonction de capitale sinon une « capitale symbolique », lieu d'ancrage de la mémoire et des traditions romaines. Des capitales plus effectives (et surtout plus proches des fronts) l'avaient depuis longtemps supplantées. Dans la nuit du <time class="nowrap" datetime="0407-01-01" data-sort-value="0407-01-01">31 décembre 406</time> au <time class="nowrap" datetime="0407-01-02" data-sort-value="0407-01-02"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier 407</time>, le front rhénan est dégarni pour des raisons de défense de l'Italie péninsulaire. Cette nuit-là, le Rhin gèle et perd son aspect de barrière naturelle, facilitant le passage massif de barbares (<a href="/wiki/Alamans" title="Alamans">Alamans</a>, Wisigoth, Ostrogoth, Vandales) face à un <i>limes</i> aminci (seulement défendu par quelques troupes de fédérés francs). C'est le début d'une décennie difficile pour l'Empire (407-420) : il est confronté à une longue série d'<a href="/wiki/Invasions_barbares" title="Invasions barbares">invasions barbares</a> : les <a href="/wiki/Wisigoths" title="Wisigoths">Wisigoths</a>, les <a href="/wiki/Huns" title="Huns">Huns</a>, les <a href="/wiki/Ostrogoths" title="Ostrogoths">Ostrogoths</a>, les <a href="/wiki/Vandales" title="Vandales">Vandales</a> et les <a href="/wiki/Francs" title="Francs">Francs</a>. L'année <a href="/wiki/410" title="410">410</a> marque durablement les esprits, les barbares mettent <a href="/wiki/Sac_de_Rome_(410)" title="Sac de Rome (410)">Rome à sac</a> mettant fin à huit siècles de sécurité <i>intramuros</i>. Le préfet de la ville de l'époque <a href="/wiki/Rutilius_Namatianus" title="Rutilius Namatianus">Rutilius Namatianus</a> écrit en poème dans lequel il parle de <span class="citation">« la Mère du Monde assassinée »</span>. En dépit de cet affaiblissement, l'Empire ne s'effondre cependant pas immédiatement : En <a href="/wiki/420" title="420">420</a>, la situation s'est stabilisée mais l'empire a déjà perdu sa première province (La <a href="/wiki/Bretagne_(province_romaine)" title="Bretagne (province romaine)">Bretagne</a>), a connu deux décennies de destructions diverses, et des barbares sont présents dans tout l'Empire d'Occident. De plus, à cette date, un quart de l'armée romaine a été anéanti et le limes et très mal défendu. L'Empire connaît une phase de redressement sous l'action énergique du général <a href="/wiki/Aetius_(Flavius_Aetius)" class="mw-redirect" title="Aetius (Flavius Aetius)">Aetius</a> (il défait notamment <a href="/wiki/Attila" title="Attila">Attila</a> à la <a href="/wiki/Bataille_des_champs_Catalauniques_(451)" title="Bataille des champs Catalauniques (451)">bataille des Champs Catalauniques</a> en <a href="/wiki/451" title="451">451</a>), mais ressort très affaibli de la période d'instabilité politique ouverte par l'assassinat de celui-ci par <span><a href="/wiki/Valentinien_III" title="Valentinien III"><span class="nowrap">Valentinien <abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></span></a></span> en <time class="nowrap" datetime="0454-09" data-sort-value="0454-09">septembre 454</time> (L'Empereur sera lui aussi assassiné un an après, mettant fin à la dynastie des théodosiens). L'Empire perd alors son meilleur général. Les barbares qui avaient été accueillis en tant que fédérés à l'intérieur des <i><a href="/wiki/Limes" title="Limes">limes</a></i>, forment des royaumes qui sont de plus en plus autonomes par rapport au pouvoir impérial. Ce morcellement progressif de l'Empire est favorisé par l'incompétence des huit empereurs qui se succèdent de <a href="/wiki/455" title="455">455</a> à <a href="/wiki/476" title="476">476</a>, la plupart faibles et peu entreprenants. <a href="/wiki/Sac_de_Rome_(455)" title="Sac de Rome (455)">Rome est de nouveau mise à sac</a> en <time class="nowrap" datetime="0455-05" data-sort-value="0455-05">mai 455</time>. Vers <a href="/wiki/470" title="470">470</a>, l'Empire d'Occident s'est réduit à l'Italie et quelques possessions en <a href="/wiki/Gaule" title="Gaule">Gaule</a>. En 476, <a href="/wiki/Odoacre" title="Odoacre">Odoacre</a>, un patrice d'origine germanique, dépose le dernier Empereur, <a href="/wiki/Romulus_Augustule" title="Romulus Augustule">Romulus Augustule</a>, et renonce à prendre le titre d'empereur et à gouverner les provinces. Il se proclame simplement roi d'Italie. Cette date marque la fin de l'Empire romain d'Occident. Symboliquement, il envoie à <a href="/wiki/Constantinople" title="Constantinople">Constantinople</a> les insignes impériaux à l'empereur d'Orient <a href="/wiki/Z%C3%A9non_(empereur_byzantin)" title="Zénon (empereur byzantin)">Zénon</a>. L'<a href="/wiki/Empire_byzantin" title="Empire byzantin">Empire romain d'Orient</a> subsiste encore un millénaire, disparaissant avec la <a href="/wiki/Chute_de_Constantinople" title="Chute de Constantinople">prise de Constantinople</a> par les <a href="/wiki/Empire_ottoman" title="Empire ottoman">Ottomans</a> en <a href="/wiki/1453" title="1453">1453</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Italie_médiévale"><span id="Italie_m.C3.A9di.C3.A9vale"></span>Italie médiévale</h3></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés : <a href="/wiki/Italie_m%C3%A9di%C3%A9vale" title="Italie médiévale">Italie médiévale</a> et <a href="/wiki/R%C3%A9publique_maritime" title="République maritime">République maritime</a>.</div></div> <ul class="gallery mw-gallery-packed"> <li class="gallerybox" style="width: 162px"> <div class="thumb" style="width: 160px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Venedig_Basilika.jpg" class="mw-file-description" title="Basilique Saint-Marc à Venise (IXe – XIVe siècle)."><img alt="Basilique Saint-Marc à Venise (IXe – XIVe siècle)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Venedig_Basilika.jpg/240px-Venedig_Basilika.jpg" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Venedig_Basilika.jpg/360px-Venedig_Basilika.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Venedig_Basilika.jpg/480px-Venedig_Basilika.jpg 2x" data-file-width="2272" data-file-height="1704" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Basilique_Saint-Marc" class="mw-redirect" title="Basilique Saint-Marc">Basilique Saint-Marc</a> à <a href="/wiki/Venise" title="Venise">Venise</a> (<abbr class="abbr" title="9ᵉ siècle"><span class="romain">IX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> – <abbr class="abbr" title="14ᵉ siècle"><span class="romain">XIV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 82px"> <div class="thumb" style="width: 80px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:San_Michele_Maggiore,_Pavia,_veduta_laterale_della_facciata.jpg" class="mw-file-description" title="Basilique San Michele Maggiore à Pavie (XIe – XIIe siècle)."><img alt="Basilique San Michele Maggiore à Pavie (XIe – XIIe siècle)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/San_Michele_Maggiore%2C_Pavia%2C_veduta_laterale_della_facciata.jpg/120px-San_Michele_Maggiore%2C_Pavia%2C_veduta_laterale_della_facciata.jpg" decoding="async" width="80" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/San_Michele_Maggiore%2C_Pavia%2C_veduta_laterale_della_facciata.jpg/180px-San_Michele_Maggiore%2C_Pavia%2C_veduta_laterale_della_facciata.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/San_Michele_Maggiore%2C_Pavia%2C_veduta_laterale_della_facciata.jpg/240px-San_Michele_Maggiore%2C_Pavia%2C_veduta_laterale_della_facciata.jpg 2x" data-file-width="2912" data-file-height="4368" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Basilique_San_Michele_Maggiore" title="Basilique San Michele Maggiore">Basilique San Michele Maggiore</a> à <a href="/wiki/Pavie" title="Pavie">Pavie</a> (<abbr class="abbr" title="11ᵉ siècle"><span class="romain">XI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> – <abbr class="abbr" title="12ᵉ siècle"><span class="romain">XII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 92px"> <div class="thumb" style="width: 90px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Genova-Porta_Soprana-DSCF7083.JPG" class="mw-file-description" title="Porta Soprana à Gênes en Ligurie (XIIe siècle)."><img alt="Porta Soprana à Gênes en Ligurie (XIIe siècle)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Genova-Porta_Soprana-DSCF7083.JPG/135px-Genova-Porta_Soprana-DSCF7083.JPG" decoding="async" width="90" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Genova-Porta_Soprana-DSCF7083.JPG/202px-Genova-Porta_Soprana-DSCF7083.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Genova-Porta_Soprana-DSCF7083.JPG/270px-Genova-Porta_Soprana-DSCF7083.JPG 2x" data-file-width="1704" data-file-height="2272" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Porta_Soprana" title="Porta Soprana">Porta Soprana</a> à <a href="/wiki/G%C3%AAnes" title="Gênes">Gênes</a> en <a href="/wiki/Ligurie" title="Ligurie">Ligurie</a> (<abbr class="abbr" title="12ᵉ siècle"><span class="romain">XII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 184px"> <div class="thumb" style="width: 182px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Cathedral_and_Campanary_-_Pisa_2014_(2).JPG" class="mw-file-description" title="Tour de Pise en Toscane (XIIe siècle)."><img alt="Tour de Pise en Toscane (XIIe siècle)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Cathedral_and_Campanary_-_Pisa_2014_%282%29.JPG/273px-Cathedral_and_Campanary_-_Pisa_2014_%282%29.JPG" decoding="async" width="182" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Cathedral_and_Campanary_-_Pisa_2014_%282%29.JPG/409px-Cathedral_and_Campanary_-_Pisa_2014_%282%29.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Cathedral_and_Campanary_-_Pisa_2014_%282%29.JPG/545px-Cathedral_and_Campanary_-_Pisa_2014_%282%29.JPG 2x" data-file-width="2632" data-file-height="1738" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Tour_de_Pise" title="Tour de Pise">Tour de Pise</a> en <a href="/wiki/Toscane" title="Toscane">Toscane</a> (<abbr class="abbr" title="12ᵉ siècle"><span class="romain">XII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 168.66666666667px"> <div class="thumb" style="width: 166.66666666667px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Castel_del_Monte_-_Andria.jpg" class="mw-file-description" title="Castel del Monte dans les Pouilles (XIIIe siècle)."><img alt="Castel del Monte dans les Pouilles (XIIIe siècle)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Castel_del_Monte_-_Andria.jpg/250px-Castel_del_Monte_-_Andria.jpg" decoding="async" width="167" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Castel_del_Monte_-_Andria.jpg/376px-Castel_del_Monte_-_Andria.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Castel_del_Monte_-_Andria.jpg/501px-Castel_del_Monte_-_Andria.jpg 2x" data-file-width="8294" data-file-height="5966" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Castel_del_Monte" title="Castel del Monte">Castel del Monte</a> dans les <a href="/wiki/Pouilles" title="Pouilles">Pouilles</a> (<abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 212px"> <div class="thumb" style="width: 210px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Naples-Castel_Nuovo.jpg" class="mw-file-description" title="Castel Nuovo à Naples (XIIIe siècle)."><img alt="Castel Nuovo à Naples (XIIIe siècle)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Naples-Castel_Nuovo.jpg/315px-Naples-Castel_Nuovo.jpg" decoding="async" width="210" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Naples-Castel_Nuovo.jpg/473px-Naples-Castel_Nuovo.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e7/Naples-Castel_Nuovo.jpg 2x" data-file-width="630" data-file-height="360" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Castel_Nuovo" title="Castel Nuovo">Castel Nuovo</a> à <a href="/wiki/Naples" title="Naples">Naples</a> (<abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 167.33333333333px"> <div class="thumb" style="width: 165.33333333333px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Florence_Duomo_from_Michelangelo_hill.jpg" class="mw-file-description" title="Cathédrale Santa Maria del Fiore à Florence en Toscane (XIIIe – XVIIe siècle)."><img alt="Cathédrale Santa Maria del Fiore à Florence en Toscane (XIIIe – XVIIe siècle)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Florence_Duomo_from_Michelangelo_hill.jpg/248px-Florence_Duomo_from_Michelangelo_hill.jpg" decoding="async" width="166" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Florence_Duomo_from_Michelangelo_hill.jpg/372px-Florence_Duomo_from_Michelangelo_hill.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Florence_Duomo_from_Michelangelo_hill.jpg/497px-Florence_Duomo_from_Michelangelo_hill.jpg 2x" data-file-width="3308" data-file-height="2399" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Cath%C3%A9drale_Santa_Maria_del_Fiore" title="Cathédrale Santa Maria del Fiore">Cathédrale Santa Maria del Fiore</a> à <a href="/wiki/Florence" title="Florence">Florence</a> en <a href="/wiki/Toscane" title="Toscane">Toscane</a> (<abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> – <abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 182.66666666667px"> <div class="thumb" style="width: 180.66666666667px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Arno_River_and_Ponte_Vecchio,_Florence.jpg" class="mw-file-description" title="Ponte Vecchio à Florence (XIVe siècle)."><img alt="Ponte Vecchio à Florence (XIVe siècle)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Arno_River_and_Ponte_Vecchio%2C_Florence.jpg/271px-Arno_River_and_Ponte_Vecchio%2C_Florence.jpg" decoding="async" width="181" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Arno_River_and_Ponte_Vecchio%2C_Florence.jpg/407px-Arno_River_and_Ponte_Vecchio%2C_Florence.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Arno_River_and_Ponte_Vecchio%2C_Florence.jpg/543px-Arno_River_and_Ponte_Vecchio%2C_Florence.jpg 2x" data-file-width="4284" data-file-height="2844" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Ponte_Vecchio" title="Ponte Vecchio">Ponte Vecchio</a> à <a href="/wiki/Florence" title="Florence">Florence</a> (<abbr class="abbr" title="14ᵉ siècle"><span class="romain">XIV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 157.33333333333px"> <div class="thumb" style="width: 155.33333333333px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Milano_Italy_Duomo-Milan-01.jpg" class="mw-file-description" title="Dôme de Milan en Lombardie (XIVe siècle)."><img alt="Dôme de Milan en Lombardie (XIVe siècle)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Milano_Italy_Duomo-Milan-01.jpg/233px-Milano_Italy_Duomo-Milan-01.jpg" decoding="async" width="156" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Milano_Italy_Duomo-Milan-01.jpg/350px-Milano_Italy_Duomo-Milan-01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Milano_Italy_Duomo-Milan-01.jpg/466px-Milano_Italy_Duomo-Milan-01.jpg 2x" data-file-width="3454" data-file-height="2669" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/D%C3%B4me_de_Milan" title="Dôme de Milan">Dôme de Milan</a> en <a href="/wiki/Lombardie" title="Lombardie">Lombardie</a> (<abbr class="abbr" title="14ᵉ siècle"><span class="romain">XIV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 86px"> <div class="thumb" style="width: 84px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Torre_del_Mangia_dall%27alto.jpg" class="mw-file-description" title="Torre del Mangia à Sienne en Toscane (XIVe siècle)."><img alt="Torre del Mangia à Sienne en Toscane (XIVe siècle)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Torre_del_Mangia_dall%27alto.jpg/126px-Torre_del_Mangia_dall%27alto.jpg" decoding="async" width="84" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Torre_del_Mangia_dall%27alto.jpg/189px-Torre_del_Mangia_dall%27alto.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Torre_del_Mangia_dall%27alto.jpg/252px-Torre_del_Mangia_dall%27alto.jpg 2x" data-file-width="488" data-file-height="697" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Torre_del_Mangia" title="Torre del Mangia">Torre del Mangia</a> à <a href="/wiki/Sienne" title="Sienne">Sienne</a> en <a href="/wiki/Toscane" title="Toscane">Toscane</a> (<abbr class="abbr" title="14ᵉ siècle"><span class="romain">XIV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 198.66666666667px"> <div class="thumb" style="width: 196.66666666667px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:(Venice)_Doge%27s_Palace_facing_the_sea.jpg" class="mw-file-description" title="Palais des Doges à Venise (XIVe siècle)."><img alt="Palais des Doges à Venise (XIVe siècle)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/%28Venice%29_Doge%27s_Palace_facing_the_sea.jpg/295px-%28Venice%29_Doge%27s_Palace_facing_the_sea.jpg" decoding="async" width="197" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/%28Venice%29_Doge%27s_Palace_facing_the_sea.jpg/442px-%28Venice%29_Doge%27s_Palace_facing_the_sea.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/%28Venice%29_Doge%27s_Palace_facing_the_sea.jpg/589px-%28Venice%29_Doge%27s_Palace_facing_the_sea.jpg 2x" data-file-width="8280" data-file-height="5064" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Palais_des_Doges" title="Palais des Doges">Palais des Doges</a> à <a href="/wiki/Venise" title="Venise">Venise</a> (<abbr class="abbr" title="14ᵉ siècle"><span class="romain">XIV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 162px"> <div class="thumb" style="width: 160px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Bologna_Italy_San_Petronio_from_Asinelli.jpg" class="mw-file-description" title="Basilique San Petronio de Bologne (XIVe – XVe siècle)."><img alt="Basilique San Petronio de Bologne (XIVe – XVe siècle)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Bologna_Italy_San_Petronio_from_Asinelli.jpg/240px-Bologna_Italy_San_Petronio_from_Asinelli.jpg" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Bologna_Italy_San_Petronio_from_Asinelli.jpg/360px-Bologna_Italy_San_Petronio_from_Asinelli.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Bologna_Italy_San_Petronio_from_Asinelli.jpg/480px-Bologna_Italy_San_Petronio_from_Asinelli.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Basilique_San_Petronio_de_Bologne" title="Basilique San Petronio de Bologne">Basilique San Petronio de Bologne</a> (<abbr class="abbr" title="14ᵉ siècle"><span class="romain">XIV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> – <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle).</div> </li> </ul> <p>Après la chute de l'Empire romain d'Occident, l'Italie est tombée sous le pouvoir du royaume d'<a href="/wiki/Odoacre" title="Odoacre">Odoacre</a> et, plus tard, a été saisie par les <a href="/wiki/Ostrogoths" title="Ostrogoths">Ostrogoths</a>, suivie au <abbr class="abbr" title="6ᵉ siècle"><span class="romain">VI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle par une <a href="/wiki/Guerre_des_Goths_(535-553)" title="Guerre des Goths (535-553)">brève reconquête</a> sous l'empereur byzantin <a href="/wiki/Justinien_Ier" title="Justinien Ier">Justinien</a>. L'invasion d'une autre tribu germanique, les <a href="/wiki/Lombards" title="Lombards">Lombards</a>, à la fin du même siècle, a réduit la présence byzantine au royaume croupion de l'<a href="/wiki/Exarchat_de_Ravenne" title="Exarchat de Ravenne">exarchat de Ravenne</a> et a marqué la fin de l'unité politique de la péninsule pour les 1 300 années suivantes<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite_crochet">[</span>15<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. La péninsule était donc divisée comme suit : le nord de l'Italie et la Toscane formaient le <a href="/wiki/Royaume_lombard" title="Royaume lombard">royaume lombard</a>, avec sa capitale à <a href="/wiki/Pavie" title="Pavie">Pavie</a>, tandis que dans le centre-sud de l'Italie, les Lombards contrôlaient les duchés de <a href="/wiki/Duch%C3%A9_de_Spol%C3%A8te" title="Duché de Spolète">Spolète</a> et de <a href="/wiki/Duch%C3%A9_de_B%C3%A9n%C3%A9vent" title="Duché de Bénévent">Bénévent</a>. Le reste de la péninsule resta sous les Byzantins et fut partagé entre l'exarchat d'Italie, basé à <a href="/wiki/Ravenne" title="Ravenne">Ravenne</a>, le <a href="/wiki/Duch%C3%A9_de_Rome" title="Duché de Rome">duché de Rome</a>, le <a href="/wiki/Duch%C3%A9_de_Naples" title="Duché de Naples">duché de Naples</a>, le <a href="/wiki/Duch%C3%A9_de_Calabre_(Empire_byzantin)" title="Duché de Calabre (Empire byzantin)">duché de Calabre</a> et la Sicile, cette dernière dépendant directement de l'empereur de <a href="/wiki/Constantinople" title="Constantinople">Constantinople</a><sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite_crochet">[</span>16<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le royaume lombard a ensuite été absorbé par l'<a href="/wiki/Empire_carolingien" title="Empire carolingien">Empire franc</a> par <a href="/wiki/Charlemagne" title="Charlemagne">Charlemagne</a> à la fin du <abbr class="abbr" title="8ᵉ siècle"><span class="romain">VIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle et devint le <a href="/wiki/Royaume_d%27Italie_(Saint-Empire_romain)" title="Royaume d'Italie (Saint-Empire romain)">royaume d'Italie</a>, gardant la capitale à Pavie. Les <a href="/wiki/Francs" title="Francs">Francs</a> ont également contribué à la formation des <a href="/wiki/%C3%89tats_pontificaux" title="États pontificaux">États pontificaux</a> dans le centre de l'Italie<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite_crochet">[</span>17<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>L'Italie médiévale est le théâtre d'une grande rivalité entre les villes du nord de la Péninsule, qui deviennent des centres textiles et des centres financiers et monétaires pour certaines d'entre elles. <a href="/wiki/Florence" title="Florence">Florence</a>, <a href="/wiki/G%C3%AAnes" title="Gênes">Gênes</a>, <a href="/wiki/Venise" title="Venise">Venise</a> créent des monnaies en or, en créant chacune une pièce fabriquée dans ce métal, plus difficile à rogner et à falsifier. Le <a href="/wiki/Florin" title="Florin">florin</a>, principale monnaie du Moyen Âge, est créé en 1252 par la corporation des changeurs et banquiers (Arte del Cambio) de Florence, l'une des cinq corporations majeures et contribue au <a href="/wiki/Histoire_des_mines_d%27argent#Florence,_Gênes,_Venise_créent_des_monnaies_en_or" title="Histoire des mines d'argent">succès de la ville</a>, qui l'impose en Europe. Le <a href="/wiki/Histoire_des_bourses_de_valeurs#Venise,_première_place_pour_l'échange_de_parts_dans_des_navires" title="Histoire des bourses de valeurs">dynamisme du quartier d'affaires vénitien</a> lui permet une expansion navale et la construction d'un arsenal qui est le plus important au monde et quadruple en quelques décennies. En <a href="/wiki/1480" title="1480">1480</a>, la ville d’<a href="/wiki/Otrante" title="Otrante">Otrante</a> sera mise à sac par les troupes envoyées par <a href="/wiki/Mehmed_II" title="Mehmed II">Mehmed II</a>. Mais après la mort de ce dernier les chrétiens reprendront la ville<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite_crochet">[</span>18<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Renaissance">Renaissance</h3></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Renaissance_italienne" title="Renaissance italienne">Renaissance italienne</a>.</div></div> <ul class="gallery mw-gallery-packed"> <li class="gallerybox" style="width: 82px"> <div class="thumb" style="width: 80px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Santa_Maria_della_Salute_from_Hotel_Monaco.jpg" class="mw-file-description" title="La basilique Santa Maria della Salute de Venise (XVIIe siècle)."><img alt="La basilique Santa Maria della Salute de Venise (XVIIe siècle)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Santa_Maria_della_Salute_from_Hotel_Monaco.jpg/120px-Santa_Maria_della_Salute_from_Hotel_Monaco.jpg" decoding="async" width="80" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Santa_Maria_della_Salute_from_Hotel_Monaco.jpg/180px-Santa_Maria_della_Salute_from_Hotel_Monaco.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Santa_Maria_della_Salute_from_Hotel_Monaco.jpg/240px-Santa_Maria_della_Salute_from_Hotel_Monaco.jpg 2x" data-file-width="3973" data-file-height="5965" /></a></span></div> <div class="gallerytext">La <a href="/wiki/Basilique_Santa_Maria_della_Salute_de_Venise" title="Basilique Santa Maria della Salute de Venise">basilique Santa Maria della Salute de Venise</a> (<abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 182.66666666667px"> <div class="thumb" style="width: 180.66666666667px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Ponte_di_Rialto_Venice_1.jpg" class="mw-file-description" title="Le pont du Rialto à Venise au-dessus du Grand Canal (XVIe siècle)."><img alt="Le pont du Rialto à Venise au-dessus du Grand Canal (XVIe siècle)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Ponte_di_Rialto_Venice_1.jpg/271px-Ponte_di_Rialto_Venice_1.jpg" decoding="async" width="181" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Ponte_di_Rialto_Venice_1.jpg/407px-Ponte_di_Rialto_Venice_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Ponte_di_Rialto_Venice_1.jpg/543px-Ponte_di_Rialto_Venice_1.jpg 2x" data-file-width="5100" data-file-height="3385" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Le <a href="/wiki/Pont_du_Rialto" title="Pont du Rialto">pont du Rialto</a> à <a href="/wiki/Venise" title="Venise">Venise</a> au-dessus du <a href="/wiki/Grand_Canal_(Venise)" title="Grand Canal (Venise)">Grand Canal</a> (<abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 116.66666666667px"> <div class="thumb" style="width: 114.66666666667px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Michelangelo%27s_Pieta_5450_cropncleaned.jpg" class="mw-file-description" title="La Pietà de Michel-Ange (XVe siècle)."><img alt="La Pietà de Michel-Ange (XVe siècle)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Michelangelo%27s_Pieta_5450_cropncleaned.jpg/172px-Michelangelo%27s_Pieta_5450_cropncleaned.jpg" decoding="async" width="115" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Michelangelo%27s_Pieta_5450_cropncleaned.jpg/258px-Michelangelo%27s_Pieta_5450_cropncleaned.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Michelangelo%27s_Pieta_5450_cropncleaned.jpg/343px-Michelangelo%27s_Pieta_5450_cropncleaned.jpg 2x" data-file-width="1584" data-file-height="1660" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Piet%C3%A0_(Michel-Ange)" title="Pietà (Michel-Ange)">La Pietà</a> de <a href="/wiki/Michel-Ange" title="Michel-Ange">Michel-Ange</a> (<abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 82.666666666667px"> <div class="thumb" style="width: 80.666666666667px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Mona_Lisa,_by_Leonardo_da_Vinci,_from_C2RMF_retouched.jpg" class="mw-file-description" title="Portrait de Mona Lisa (la Joconde) de Léonard de Vinci, (XVIe siècle)."><img alt="Portrait de Mona Lisa (la Joconde) de Léonard de Vinci, (XVIe siècle)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Mona_Lisa%2C_by_Leonardo_da_Vinci%2C_from_C2RMF_retouched.jpg/121px-Mona_Lisa%2C_by_Leonardo_da_Vinci%2C_from_C2RMF_retouched.jpg" decoding="async" width="81" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Mona_Lisa%2C_by_Leonardo_da_Vinci%2C_from_C2RMF_retouched.jpg/181px-Mona_Lisa%2C_by_Leonardo_da_Vinci%2C_from_C2RMF_retouched.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Mona_Lisa%2C_by_Leonardo_da_Vinci%2C_from_C2RMF_retouched.jpg/241px-Mona_Lisa%2C_by_Leonardo_da_Vinci%2C_from_C2RMF_retouched.jpg 2x" data-file-width="7479" data-file-height="11146" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Portrait de Mona Lisa (<a href="/wiki/La_Joconde" title="La Joconde">la Joconde</a>) de <a href="/wiki/L%C3%A9onard_de_Vinci" title="Léonard de Vinci">Léonard de Vinci</a>, (<abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 84px"> <div class="thumb" style="width: 82px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Michelangelo%27s_David_-_right_view_2.jpg" class="mw-file-description" title="Le David de Michel-Ange (XVIe siècle)."><img alt="Le David de Michel-Ange (XVIe siècle)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Michelangelo%27s_David_-_right_view_2.jpg/123px-Michelangelo%27s_David_-_right_view_2.jpg" decoding="async" width="82" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Michelangelo%27s_David_-_right_view_2.jpg/184px-Michelangelo%27s_David_-_right_view_2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Michelangelo%27s_David_-_right_view_2.jpg/246px-Michelangelo%27s_David_-_right_view_2.jpg 2x" data-file-width="6210" data-file-height="9099" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Le <a href="/wiki/David_(Michel-Ange)" title="David (Michel-Ange)">David</a> de <a href="/wiki/Michel-Ange" title="Michel-Ange">Michel-Ange</a> (<abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 162px"> <div class="thumb" style="width: 160px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Vatican-ChapelleSixtine-Plafond.jpg" class="mw-file-description" title="La voûte de la Chapelle Sixtine par Michel-Ange, (XVIe siècle)."><img alt="La voûte de la Chapelle Sixtine par Michel-Ange, (XVIe siècle)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Vatican-ChapelleSixtine-Plafond.jpg/240px-Vatican-ChapelleSixtine-Plafond.jpg" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Vatican-ChapelleSixtine-Plafond.jpg/360px-Vatican-ChapelleSixtine-Plafond.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Vatican-ChapelleSixtine-Plafond.jpg/480px-Vatican-ChapelleSixtine-Plafond.jpg 2x" data-file-width="3264" data-file-height="2448" /></a></span></div> <div class="gallerytext">La voûte de la <a href="/wiki/Chapelle_Sixtine" title="Chapelle Sixtine">Chapelle Sixtine</a> par <a href="/wiki/Michel-Ange" title="Michel-Ange">Michel-Ange</a>, (<abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 82px"> <div class="thumb" style="width: 80px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Milan_-_Castello_Sforzesco_-_Entree.jpg" class="mw-file-description" title="La tour du Filarète du château des Sforza à Milan (XVe siècle)."><img alt="La tour du Filarète du château des Sforza à Milan (XVe siècle)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Milan_-_Castello_Sforzesco_-_Entree.jpg/120px-Milan_-_Castello_Sforzesco_-_Entree.jpg" decoding="async" width="80" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Milan_-_Castello_Sforzesco_-_Entree.jpg/180px-Milan_-_Castello_Sforzesco_-_Entree.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Milan_-_Castello_Sforzesco_-_Entree.jpg/240px-Milan_-_Castello_Sforzesco_-_Entree.jpg 2x" data-file-width="2975" data-file-height="4462" /></a></span></div> <div class="gallerytext">La tour du <a href="/wiki/Le_Filar%C3%A8te" title="Le Filarète">Filarète</a> du <a href="/wiki/Ch%C3%A2teau_des_Sforza" title="Château des Sforza">château des Sforza</a> à <a href="/wiki/Milan" title="Milan">Milan</a> (<abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle).</div> </li> </ul> <p>La Renaissance italienne, qui culmine au <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle, prend racine en <a href="/wiki/Toscane" title="Toscane">Toscane</a> (Italie centrale), concentrée autour de <a href="/wiki/Florence" title="Florence">Florence</a> et <a href="/wiki/Sienne" title="Sienne">Sienne</a>. Elle a des répercussions importantes à <a href="/wiki/Venise" title="Venise">Venise</a><sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite_crochet">[</span>19<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> puis se diffuse à <a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a>, où fleurit une architecture à la mode antique. </p><p>La péninsule se distingue par les œuvres littéraires de <a href="/wiki/P%C3%A9trarque" title="Pétrarque">Pétrarque</a>, <a href="/wiki/Baldassare_Castiglione" title="Baldassare Castiglione">Castiglione</a> et <a href="/wiki/Nicolas_Machiavel" title="Nicolas Machiavel">Machiavel</a>, les travaux d'artistes comme <a href="/wiki/Michel-Ange" title="Michel-Ange">Michel-Ange</a> et <a href="/wiki/L%C3%A9onard_de_Vinci" title="Léonard de Vinci">Léonard de Vinci</a> et les grands travaux architecturaux, comme le <a href="/wiki/Cath%C3%A9drale_Santa_Maria_del_Fiore" title="Cathédrale Santa Maria del Fiore">Dôme de Florence</a> et la <a href="/wiki/Basilique_Saint-Pierre" title="Basilique Saint-Pierre">basilique Saint-Pierre</a> à Rome. La Renaissance italienne est aussi marquée par l'installation en France de financiers et d'artistes. Il en est ainsi des banques italiennes de <a href="/wiki/Florence" title="Florence">Florence</a> et <a href="/wiki/Lucques" title="Lucques">Lucques</a>, implantées à <a href="/wiki/Lyon" title="Lyon">Lyon</a>, comme la <a href="/wiki/Banque_Gadagne" title="Banque Gadagne">Banque Gadagne</a> et les Capponi, qui fusionnent<sup id="cite_ref-Bibliothèque_de_l_22-0" class="reference"><a href="#cite_note-Bibliothèque_de_l-22"><span class="cite_crochet">[</span>20<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et <a href="/wiki/Histoire_des_bourses_de_valeurs#Lyon,_première_place_des_emprunts_publics_à_long_terme" title="Histoire des bourses de valeurs">prêtent aux souverains espagnols et français qui se combattent</a>. Le banquier <a href="/wiki/Albisse_Del_Bene" title="Albisse Del Bene">Albisse Del Bene</a>, issu d'une famille d'exilés florentins, est munitionnaire des armées et contrôle la levée des impôts dans toutes les régions de <a href="/wiki/France" title="France">France</a><sup id="cite_ref-Bibliothèque_de_l_22-1" class="reference"><a href="#cite_note-Bibliothèque_de_l-22"><span class="cite_crochet">[</span>20<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vers_l'unification"><span id="Vers_l.27unification"></span>Vers l'unification</h3></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés : <a href="/wiki/Risorgimento" title="Risorgimento">Risorgimento</a> et <a href="/wiki/R%C3%A9visionnisme_sur_le_Risorgimento" title="Révisionnisme sur le Risorgimento">Révisionnisme sur le Risorgimento</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:GaribaldiParlamento1861WP.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/GaribaldiParlamento1861WP.jpg/220px-GaribaldiParlamento1861WP.jpg" decoding="async" width="220" height="215" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/GaribaldiParlamento1861WP.jpg/330px-GaribaldiParlamento1861WP.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/GaribaldiParlamento1861WP.jpg/440px-GaribaldiParlamento1861WP.jpg 2x" data-file-width="699" data-file-height="684" /></a><figcaption><a href="/wiki/Giuseppe_Garibaldi" title="Giuseppe Garibaldi">Garibaldi</a> prononçant un discours devant le parlement.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Ferrari_150_Italia_side_fin_2011_Malaysia.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Ferrari_150_Italia_side_fin_2011_Malaysia.jpg/220px-Ferrari_150_Italia_side_fin_2011_Malaysia.jpg" decoding="async" width="220" height="144" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Ferrari_150_Italia_side_fin_2011_Malaysia.jpg/330px-Ferrari_150_Italia_side_fin_2011_Malaysia.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Ferrari_150_Italia_side_fin_2011_Malaysia.jpg/440px-Ferrari_150_Italia_side_fin_2011_Malaysia.jpg 2x" data-file-width="2560" data-file-height="1672" /></a><figcaption><abbr class="abbr" title="Cent-cinquantième">150<sup>e</sup></abbr> anniversaire.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Nova_totius_Italiae_descriptio_Joannis_Andreae_Valvassorii.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Nova_totius_Italiae_descriptio_Joannis_Andreae_Valvassorii.jpg/220px-Nova_totius_Italiae_descriptio_Joannis_Andreae_Valvassorii.jpg" decoding="async" width="220" height="166" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Nova_totius_Italiae_descriptio_Joannis_Andreae_Valvassorii.jpg/330px-Nova_totius_Italiae_descriptio_Joannis_Andreae_Valvassorii.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Nova_totius_Italiae_descriptio_Joannis_Andreae_Valvassorii.jpg/440px-Nova_totius_Italiae_descriptio_Joannis_Andreae_Valvassorii.jpg 2x" data-file-width="2469" data-file-height="1858" /></a><figcaption>Carte ancienne de l'Italie au <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle (<a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_de_la_Sorbonne" title="Bibliothèque de la Sorbonne">Bibliothèque interuniversitaire de la Sorbonne</a>, NuBIS).</figcaption></figure> <p>Du <abbr class="abbr" title="14ᵉ siècle"><span class="romain">XIV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> au <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite_crochet">[</span>21<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, c'est la <a href="/wiki/Renaissance_italienne" title="Renaissance italienne">Renaissance</a> en Italie avec des artistes tels que <a href="/wiki/Michel-Ange" title="Michel-Ange">Michel-Ange</a> ou <a href="/wiki/Rapha%C3%ABl_(peintre)" title="Raphaël (peintre)">Raphaël</a>, et des scientifiques comme <a href="/wiki/Galil%C3%A9e_(savant)" title="Galilée (savant)">Galilée</a> qui font littéralement <span class="citation">« renaître »</span> l'art et la science, d'abord dans la péninsule puis dans l'Europe tout entière. À l'époque de <a href="/wiki/L%C3%A9onard_de_Vinci" title="Léonard de Vinci">Léonard de Vinci</a>, l'Italie reste très morcelée sur le plan politique. Elle est constituée d'une mosaïque de principautés (duchés, cités-États…). Les princes italiens organisent chacun leur propre cour et se livrent souvent à des guerres sanglantes avec de multiples interventions extérieures, notamment de la <a href="/wiki/France" title="France">France</a> et de l'<a href="/wiki/Espagne" title="Espagne">Espagne</a> (<a href="/wiki/Guerres_d%27Italie" title="Guerres d'Italie">guerres d'Italie</a>). Les guerres incessantes du <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle dues aux ingérences des grands états européens ainsi que la montée en puissance de l'Autriche et des principautés allemandes expliquent en partie le déclin des principautés italiennes du <abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> au <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle. </p><p>La Révolution française et les guerres d'Italie qui s'ensuivent font naître au sein de l'intelligentsia italienne l'espoir d'une Italie unifiée, espoir vite effacé après que la péninsule se trouve de nouveau découpée en différents états. </p><p>Après les campagnes napoléoniennes, la <a href="/wiki/Maison_de_Savoie" title="Maison de Savoie">maison de Savoie</a>, qui voit une occasion d'agrandir le <a href="/wiki/Royaume_de_Sardaigne_(1720-1861)" title="Royaume de Sardaigne (1720-1861)">royaume de Sardaigne</a>, utilise les poussées nationalistes et s'engage dans trois <a href="/wiki/Risorgimento" title="Risorgimento">guerres d'indépendance</a> contre l'<a href="/wiki/Autriche-Hongrie" title="Autriche-Hongrie">Empire Austro-Hongrois</a>, la <a href="/wiki/Campagne_d%27Italie_(1859)" title="Campagne d'Italie (1859)">deuxième</a> se faisant avec l'appui extérieur de la France. En 1859, la France du Second Empire et le royaume de Sardaigne concluent une alliance dans le but de rejeter l'Autriche hors de l'Italie du nord, la France devant recevoir la Savoie et le comté de Nice en récompense pour son aide. Toutefois, après l'occupation de la Lombardie, <span><a href="/wiki/Napol%C3%A9on_III" title="Napoléon III"><span class="nowrap">Napoléon <abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></span></a></span> signe l'<a href="/wiki/Armistice_de_Villafranca" title="Armistice de Villafranca">armistice de Villafranca</a> qui met fin à la campagne d'Italie, laissant ainsi la Vénétie autrichienne. N'ayant pas rempli ses obligations, le chef de gouvernement de Sardaigne <a href="/wiki/Camillo_Cavour" title="Camillo Cavour">Camillo Cavour</a> refuse de céder la Savoie et Nice à la France. Toutefois, la défaite de l'Autriche affaiblit les petits États de la péninsule, où des gouvernements libéraux se forment et demandent l'annexion au royaume de <a href="/wiki/Sardaigne" title="Sardaigne">Sardaigne</a>. <a href="/wiki/Camillo_Cavour" title="Camillo Cavour">Cavour</a> arrache l'accord de la France mais doit lui sacrifier la Savoie et Nice. La cession de Nice soulève de vives protestations, en particulier de <a href="/wiki/Giuseppe_Garibaldi" title="Giuseppe Garibaldi">Giuseppe Garibaldi</a>, né dans la ville. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Canal_Grande_Chiesa_della_Salute_e_Dogana_dal_ponte_dell_Accademia.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Photographie typique de Venise avec ses gondoles" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Canal_Grande_Chiesa_della_Salute_e_Dogana_dal_ponte_dell_Accademia.jpg/220px-Canal_Grande_Chiesa_della_Salute_e_Dogana_dal_ponte_dell_Accademia.jpg" decoding="async" width="220" height="148" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Canal_Grande_Chiesa_della_Salute_e_Dogana_dal_ponte_dell_Accademia.jpg/330px-Canal_Grande_Chiesa_della_Salute_e_Dogana_dal_ponte_dell_Accademia.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Canal_Grande_Chiesa_della_Salute_e_Dogana_dal_ponte_dell_Accademia.jpg/440px-Canal_Grande_Chiesa_della_Salute_e_Dogana_dal_ponte_dell_Accademia.jpg 2x" data-file-width="7307" data-file-height="4912" /></a><figcaption><a href="/wiki/Venise" title="Venise">Venise</a>.</figcaption></figure> <p>Le <time class="nowrap" datetime="1860-03-24" data-sort-value="1860-03-24">24 mars 1860</time>, <a href="/wiki/Napol%C3%A9on_III" title="Napoléon III">Napoléon III</a> et <a href="/wiki/Victor-Emmanuel_II" title="Victor-Emmanuel II">Victor-Emmanuel II</a> signent le <a href="/wiki/Trait%C3%A9_de_Turin_(1860)" title="Traité de Turin (1860)">traité de Turin</a>, qui prévoit l'annexion de la Savoie et de Nice à la France. À la suite de l'<a href="/wiki/Exp%C3%A9dition_des_Mille" title="Expédition des Mille">expédition des Mille</a> au sud et la descente subséquente des Piémontais du nord, le royaume de Sardaigne réussit à unifier une grande partie de la péninsule (à l'exclusion de <a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a> et de <a href="/wiki/Venise" title="Venise">Venise</a>) et à provoquer la <a href="/wiki/Proclamation_du_royaume_d%27Italie" title="Proclamation du royaume d'Italie">proclamation du royaume d'Italie</a> le <time class="nowrap" datetime="1861-03-17" data-sort-value="1861-03-17">17 mars 1861</time>, ayant comme capitale <a href="/wiki/Turin" title="Turin">Turin</a>, puis <a href="/wiki/Florence" title="Florence">Florence</a> à partir de <a href="/wiki/1865" title="1865">1865</a>. </p><p>En <a href="/wiki/1866" title="1866">1866</a>, <a href="/wiki/Venise" title="Venise">Venise</a> est annexée au royaume d'Italie, suivie par Rome, en <a href="/wiki/1870" title="1870">1870</a>. Ceci provoque le début d'une fracture entre l'État italien et l'<a href="/wiki/%C3%89glise_(organisation)" title="Église (organisation)">Église</a> qui durera jusqu'aux <a href="/wiki/Accords_du_Latran" title="Accords du Latran">accords du Latran</a>, en <a href="/wiki/1929" title="1929">1929</a>. La forme de gouvernement proclamée est celle d'une <a href="/wiki/Monarchie_constitutionnelle" title="Monarchie constitutionnelle">monarchie constitutionnelle</a>, avec un <a href="/wiki/Parlement" title="Parlement">parlement</a> élu au suffrage restreint. Rome devient officiellement capitale de l'Italie en <a href="/wiki/1871" title="1871">1871</a>. </p><p>En même temps, dans le nord de la péninsule, se développe une puissante industrialisation, facilitée par les capitaux d'une agriculture modernisée dans la plaine du Pô, les ressources hydroélectriques des Alpes dans le dernier quart du siècle et la délocalisation des industries du sud, notamment textiles, vers le nord<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite_crochet">[</span>22<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Cette industrialisation se concentre essentiellement sur le <span class="citation">« Triangle d'Or »</span>: <a href="/wiki/Turin" title="Turin">Turin</a>, <a href="/wiki/Milan" title="Milan">Milan</a> et <a href="/wiki/G%C3%AAnes" title="Gênes">Gênes</a>. Le Sud reste dominé par la production agricole mais aussi par des structures agraires quasi féodales : c'est le système des <i>latifundia</i>, grandes exploitations aux propriétaires absentéistes et routiniers, aux ouvriers agricoles sous-payés et des <i>microfundia</i>, minuscules propriétés destinées principalement à l'auto-consommation. Cette situation économique conduit au développement du <a href="/wiki/Brigandage_post-unitaire" title="Brigandage post-unitaire">brigandage</a>, mouvement insurrectionnel politique et social de l'Italie méridionale, violemment réprimé et donnera naissance au début de l'<a href="/wiki/%C3%89migration_italienne" title="Émigration italienne">immigration</a> méridionale. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_la_Première_à_la_Seconde_Guerre_mondiale"><span id="De_la_Premi.C3.A8re_.C3.A0_la_Seconde_Guerre_mondiale"></span>De la Première à la Seconde Guerre mondiale</h3></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés : <a href="/wiki/Italie_dans_la_Premi%C3%A8re_Guerre_mondiale" title="Italie dans la Première Guerre mondiale">Italie dans la Première Guerre mondiale</a>, <a href="/wiki/Histoire_de_l%27Italie_fasciste" title="Histoire de l'Italie fasciste">Histoire de l'Italie fasciste</a> et <a href="/wiki/Histoire_militaire_de_l%27Italie_pendant_la_Seconde_Guerre_mondiale" title="Histoire militaire de l'Italie pendant la Seconde Guerre mondiale">Histoire militaire de l'Italie pendant la Seconde Guerre mondiale</a>.</div></div> <p>Bien qu'ayant adhéré à la <a href="/wiki/Triplice" title="Triplice">Triple-Alliance</a> en 1882, l'Italie reste neutre au début de la <a href="/wiki/Premi%C3%A8re_Guerre_mondiale" title="Première Guerre mondiale">Première Guerre mondiale</a>, puis décide de s'allier à la <a href="/wiki/Triple-Entente" title="Triple-Entente">Triple-Entente</a>. Le <time class="nowrap" datetime="1915-05-24" data-sort-value="1915-05-24">24 mai 1915</time>, l'Italie déclare la guerre à l'<a href="/wiki/Autriche-Hongrie" title="Autriche-Hongrie">Autriche-Hongrie</a>. La guerre s'avère plus difficile que prévu : les armées autrichiennes et italiennes ne parviennent pas à prévaloir l'une sur l'autre. En 1917, après la défaite russe, les Allemands concentrent sept divisions sur le front italien pour aider leurs alliés autrichiens. Dans la bataille qui suit, à <a href="/wiki/Bataille_de_Caporetto" title="Bataille de Caporetto">Caporetto</a>, les Italiens subissent une très grave défaite et reculent de plus de 100 <abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> sur la ligne du <a href="/wiki/Piave" title="Piave">Piave</a>. En <time class="nowrap" datetime="1918-06" data-sort-value="1918-06">juin 1918</time>, s'engage la <a href="/wiki/Bataille_du_Piave" title="Bataille du Piave">bataille du Piave</a> au cours de laquelle, les Autrichiens essayent sans succès de briser la ligne nord du front italien. Le <time class="nowrap" datetime="1918-10-24" data-sort-value="1918-10-24">24 octobre 1918</time>, l'armée italienne lance une offensive victorieuse à <a href="/wiki/Vittorio_Veneto" title="Vittorio Veneto">Vittorio Veneto</a> et contraint l'Autriche-Hongrie à demander un armistice. Le <time class="nowrap" datetime="1918-11-04" data-sort-value="1918-11-04">4 novembre 1918</time> est signé l'<a href="/wiki/Armistice_de_Villa_Giusti" title="Armistice de Villa Giusti">armistice de Villa Giusti</a>. Par le <a href="/wiki/Trait%C3%A9_de_Versailles" title="Traité de Versailles">traité de Versailles</a>, les frontières italiennes furent rectifiées en sa faveur. Toutefois l'Italie n'obtint pas tous les territoires qu'elle revendiquait, notamment sur la question de l'<a href="/wiki/Irr%C3%A9dentisme" title="Irrédentisme">irrédentisme</a>, qui fut ressentie comme une <span class="citation">« victoire mutilée »</span>, ce qui va favoriser l'agitation nationaliste et l'ascension de Mussolini. En <a href="/wiki/1912" title="1912">1912</a>, l’Italie s’empare de la <a href="/wiki/R%C3%A9gence_de_Tripoli" title="Régence de Tripoli">Libye</a> qui était sous domination ottomane depuis plusieurs siècles. La résistance <a href="/wiki/Famille_Al-Sanoussi" title="Famille Al-Sanoussi">libyenne</a> soutenu par les chefs militaires comme <a href="/wiki/Mustafa_Kemal_Atat%C3%BCrk" title="Mustafa Kemal Atatürk">Mustafa Kemal</a> et <a href="/wiki/Ismail_Enver" title="Ismail Enver">Enver Bey</a> s’avère efficace mais, les <a href="/wiki/Italiens" title="Italiens">Italiens</a> prennent l’avantage sur l’Empire qui combat aussi dans les <a href="/wiki/Premi%C3%A8re_guerre_balkanique" title="Première guerre balkanique">Balkans</a> contre la <a href="/wiki/Ligue_balkanique" title="Ligue balkanique">Ligue balkanique</a>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Altare_della_Patria_(Roma).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Altare_della_Patria_%28Roma%29.jpg/220px-Altare_della_Patria_%28Roma%29.jpg" decoding="async" width="220" height="139" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Altare_della_Patria_%28Roma%29.jpg/330px-Altare_della_Patria_%28Roma%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Altare_della_Patria_%28Roma%29.jpg/440px-Altare_della_Patria_%28Roma%29.jpg 2x" data-file-width="8314" data-file-height="5246" /></a><figcaption>Le <a href="/wiki/Monument_%C3%A0_Victor-Emmanuel_II" title="Monument à Victor-Emmanuel II">Vittoriano</a>.</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/Benito_Mussolini" title="Benito Mussolini">Benito Mussolini</a> était dans le <a href="/wiki/Pacte_d%27acier" title="Pacte d'acier">Pacte d'acier</a> en 1939 avec l'Allemagne, l'Italie avait estimé ne pas pouvoir participer à une guerre de vaste ampleur avant l'année <time>1943</time>, à cause de l'usure et de la vétusté de son armement. Les victoires éclair des Allemands poussent Mussolini à entrer en guerre dès 1940, pensant que l'issue du conflit est alors proche. </p><p>Contrairement à la <a href="/wiki/Premi%C3%A8re_Guerre_mondiale" title="Première Guerre mondiale">Première Guerre mondiale</a> où elle combattait sur un seul front, l'armée italienne est forcée de s'engager sur quatre fronts différents : en Afrique du Nord, en Afrique orientale, dans les Balkans et en URSS. Les Italiens subissent plusieurs graves défaites et sont de plus en plus dépendants de leurs alliés allemands. Après la défaite de <a href="/wiki/Seconde_bataille_d%27El_Alamein" title="Seconde bataille d'El Alamein">El Alamein</a> et le débarquement anglo-américain au Maghreb en novembre 1942, Italiens et Allemands abandonnent l'Afrique en mai 1943. De plus, les armées de l'Axe ayant subi une <a href="/wiki/Bataille_de_Stalingrad" title="Bataille de Stalingrad">grave défaite à Stalingrad</a> en janvier 1943, l'armée italienne en URSS se désagrège dans une déroute catastrophique. </p><p>Le <time class="nowrap" datetime="1943-07-10" data-sort-value="1943-07-10">10 juillet 1943</time>, <a href="/wiki/Op%C3%A9ration_Husky" title="Opération Husky">les Alliés débarquent en Sicile</a> puis pénètrent dans le sud de l'Italie ; <a href="/wiki/Benito_Mussolini" title="Benito Mussolini">Mussolini</a> est renversé puis emprisonné, sur ordre du roi. Le dictateur est délivré par un commando allemand le <time class="nowrap" datetime="1943-09-12" data-sort-value="1943-09-12">12 septembre 1943</time>. Alors que les Allemands se transforment d'alliés en occupants, le Duce installe, sous l'ordre d'<a href="/wiki/Adolf_Hitler" title="Adolf Hitler">Adolf Hitler</a>, une <a href="/wiki/R%C3%A9publique_sociale_italienne" title="République sociale italienne">République sociale italienne</a> (appelée aussi République de Salò) dans le nord du pays, qui est en réalité un État fantoche fasciste entièrement dépendant des forces allemandes. Le maréchal <a href="/wiki/Pietro_Badoglio" title="Pietro Badoglio">Pietro Badoglio</a> signe la capitulation le <time class="nowrap" datetime="1943-09-08" data-sort-value="1943-09-08">8 septembre 1943</time>, et l'Italie du Sud poursuit la guerre aux côtés des Alliés, en même temps que s'engage une guerre civile en Italie du nord (fasciste) de Mussolini soutenue par les Allemands. L'Italie devient alors un vaste champ de bataille où s'affrontent plusieurs armées étrangères. Le <time class="nowrap" datetime="1945-04-28" data-sort-value="1945-04-28">28 avril 1945</time>, tentant de fuir vers la Suisse, Mussolini est exécuté (puis pendu) par des partisans <a href="/wiki/Communisme" title="Communisme">communistes</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Époque_contemporaine"><span id=".C3.89poque_contemporaine"></span>Époque contemporaine</h3></div> <div class="bandeau-container metadata bandeau-article bandeau-niveau-modere"><figure class="mw-halign-right noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Mettre_%C3%A0_jour" title="Si ce bandeau n'est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus."><img alt="Si ce bandeau n'est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/12px-Info_Simple.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/18px-Info_Simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/24px-Info_Simple.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a><figcaption>Si ce bandeau n'est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus.</figcaption></figure><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:OOjs_UI_icon_clock-warning.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/OOjs_UI_icon_clock-warning.svg/45px-OOjs_UI_icon_clock-warning.svg.png" decoding="async" width="45" height="45" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/OOjs_UI_icon_clock-warning.svg/68px-OOjs_UI_icon_clock-warning.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/OOjs_UI_icon_clock-warning.svg/90px-OOjs_UI_icon_clock-warning.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p><strong class="bandeau-titre">Cet article doit être <a href="/wiki/Aide:Articles_%C3%A0_v%C3%A9rifier" title="Aide:Articles à vérifier">actualisé</a></strong> <small>(<time class="nowrap" datetime="2024-11" data-sort-value="2024-11">novembre 2024</time>).</small> </p> <div class="nomobile"> Des passages de cet article ne sont plus d’actualité ou annoncent des événements désormais passés. <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Italie&action=edit">Améliorez-le</a> ou <a href="/wiki/Discussion:Italie" title="Discussion:Italie">discutez-en</a>. Vous pouvez également préciser les sections à actualiser en utilisant <a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Section_%C3%A0_actualiser" title="Modèle:Section à actualiser">{{section à actualiser}}</a>.</div> </div></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Naissance_de_la_R%C3%A9publique_italienne" title="Naissance de la République italienne">Naissance de la République italienne</a>.</div></div> <p>Le <time class="nowrap" datetime="1946-06-02" data-sort-value="1946-06-02">2 juin 1946</time>, un référendum met fin à la monarchie : la <a href="/wiki/Naissance_de_la_R%C3%A9publique_italienne" title="Naissance de la République italienne">République italienne est proclamée</a> et la <a href="/wiki/Maison_de_Savoie" title="Maison de Savoie">famille royale</a> est exilée. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:0_Cordonata_-_Dioscuri_-_Palazzo_Senatorio_(2).JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/0_Cordonata_-_Dioscuri_-_Palazzo_Senatorio_%282%29.JPG/220px-0_Cordonata_-_Dioscuri_-_Palazzo_Senatorio_%282%29.JPG" decoding="async" width="220" height="243" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/0_Cordonata_-_Dioscuri_-_Palazzo_Senatorio_%282%29.JPG/330px-0_Cordonata_-_Dioscuri_-_Palazzo_Senatorio_%282%29.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/0_Cordonata_-_Dioscuri_-_Palazzo_Senatorio_%282%29.JPG/440px-0_Cordonata_-_Dioscuri_-_Palazzo_Senatorio_%282%29.JPG 2x" data-file-width="2348" data-file-height="2592" /></a><figcaption>Le <a href="/wiki/Palais_s%C3%A9natorial" title="Palais sénatorial">Palais sénatorial</a> à <a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a>.</figcaption></figure> <p>L'Italie s'installe alors dans un <a href="/wiki/R%C3%A9gime_parlementaire" title="Régime parlementaire">régime parlementaire</a>, dominé par la <a href="/wiki/D%C3%A9mocratie_chr%C3%A9tienne_(Italie)" title="Démocratie chrétienne (Italie)">Démocratie chrétienne</a> et des partis <a href="/wiki/La%C3%AFcit%C3%A9" title="Laïcité">laïques</a> antifascistes, qui favorise, malgré de fréquentes crises ministérielles, à la fois la reconnaissance internationale, l'intégration européenne et un <a href="/wiki/Histoire_des_bourses_de_valeurs#Le_nouvel_essor_boursier_des_années_1950" title="Histoire des bourses de valeurs">développement économique sans précédent</a>. </p><p>Le secteur du tourisme est dopé par la mode des villages de vacances contribuant à <a href="/wiki/Tourisme_en_Sardaigne#Les_débuts_dans_les_années_1950" title="Tourisme en Sardaigne">la découverte des paysages et du potentiel touristique de l'Italie du sud</a> auprès de la clientèle internationale. Vedette de la <a href="/wiki/Borsa_Italiana" title="Borsa Italiana">bourse italienne</a> milanaise, <a href="/wiki/Fiat" title="Fiat">Fiat</a> est le symbole du <a href="/wiki/Miracle_%C3%A9conomique_italien" title="Miracle économique italien">miracle italien</a>, dont la période va des élections d'<time class="nowrap" datetime="1948-04" data-sort-value="1948-04">avril 1948</time> aux <a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_1960" title="Jeux olympiques d'été de 1960">Jeux olympiques de Rome</a> en 1960 : 700 000 automobiles en 1955, <span class="nowrap">10 millions</span> cinq ans après<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite_crochet">[</span>23<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le fabricant de <a href="/wiki/Scooter" title="Scooter">scooters</a> <a href="/wiki/Vespa" title="Vespa">Vespa</a> n'est pas en reste. Entre <a href="/wiki/1945" title="1945">1945</a> et <a href="/wiki/1965" title="1965">1965</a>, il s'en vendra 3,5 millions. </p><p>Un <a href="/wiki/Parti_communiste_italien" title="Parti communiste italien">Parti communiste italien</a> de plus en plus fort, et relativement modéré, empêche toute alternance électorale jusqu'en <a href="/wiki/1976" title="1976">1976</a>, moment du <span class="citation">« <a href="/wiki/Compromis_historique" title="Compromis historique">compromis historique</a> »</span> mais aussi des <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_de_plomb_(Italie)" title="Années de plomb (Italie)">années de plomb</a>, marquées par le <a href="/wiki/Terrorisme" title="Terrorisme">terrorisme</a> d'extrême gauche et d'extrême droite. Peu à peu, la <a href="/wiki/D%C3%A9mocratie_chr%C3%A9tienne_(Italie)" title="Démocratie chrétienne (Italie)">démocratie chrétienne</a>, tout en restant incontournable, laisse une partie du pouvoir à des partis moins importants comme le <a href="/wiki/Parti_r%C3%A9publicain_italien" title="Parti républicain italien">Parti républicain italien</a> ou le <a href="/wiki/Parti_socialiste_italien" title="Parti socialiste italien">Parti socialiste italien</a>. Des réformes sociales majeures sont adoptées après référendum (le <a href="/wiki/Divorce" title="Divorce">divorce</a>, l'<a href="/wiki/Interruption_volontaire_de_grossesse" title="Interruption volontaire de grossesse">avortement</a>) ou après le vote de lois, ainsi qu'une transformation du <a href="/wiki/Syst%C3%A8me_de_retraite_en_Italie" title="Système de retraite en Italie">Système de retraite en Italie</a>, afin de développer des formules de retraite par capitalisation. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Skyline_Milano_-_05.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Skyline_Milano_-_05.JPG/220px-Skyline_Milano_-_05.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Skyline_Milano_-_05.JPG/330px-Skyline_Milano_-_05.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Skyline_Milano_-_05.JPG/440px-Skyline_Milano_-_05.JPG 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption>Les gratte-ciel de <a href="/wiki/Milan" title="Milan">Milan</a>.</figcaption></figure> <p>Un climat affairiste corrompu s'installe, ce qui provoque l'opération judiciaire dite <i><a href="/wiki/Op%C3%A9ration_Mains_propres" title="Opération Mains propres">Mani pulite</a></i> (Mains propres). Il s'ensuit une réorganisation politique massive qui voit l'explosion des trois grandes forces politiques (la Démocratie chrétienne, le Parti communiste et le Parti socialiste) en une myriade de partis, changements accentués par le référendum de <a href="/wiki/1993" title="1993">1993</a> et l'adoption en <a href="/wiki/1994" title="1994">1994</a> d'une loi électorale posant les bases d'un système électoral mixte. Ces changements provoquent la <i>descente</i> politique de <a href="/wiki/Silvio_Berlusconi" title="Silvio Berlusconi">Silvio Berlusconi</a> dont les affaires avaient bénéficié du gouvernement du socialiste <a href="/wiki/Bettino_Craxi" title="Bettino Craxi">Bettino Craxi</a>. S'il est rapidement lâché par ses alliés (comme la <a href="/wiki/Ligue_du_Nord" title="Ligue du Nord">Ligue du Nord</a>), il n'en revient pas moins au pouvoir en <a href="/wiki/2001" title="2001">2001</a> avec une victoire électorale écrasante, après un intermède, dominé par le centre gauche, incapable de faire aboutir une réforme <a href="/wiki/Constitution_de_l%27Italie" title="Constitution de l'Italie">constitutionnelle</a> majeure. Ce <a href="/wiki/Gouvernement_Berlusconi_II" title="Gouvernement Berlusconi II">gouvernement Berlusconi <abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a> est jusqu'à présent le plus long de toute l'histoire républicaine. </p><p>En <a href="/wiki/2006" title="2006">2006</a>, la gauche, menée par <a href="/wiki/Romano_Prodi" title="Romano Prodi">Romano Prodi</a>, revient au pouvoir à la suite d'une courte victoire aux <a href="/wiki/%C3%89lections_g%C3%A9n%C3%A9rales_italiennes_de_2006" class="mw-redirect" title="Élections générales italiennes de 2006">élections législatives</a>. En août 2006, <a href="/wiki/Ehud_Olmert" title="Ehud Olmert">Ehud Olmert</a> demande à Romano Prodi que l'Italie prenne la direction de la <a href="/wiki/Force_int%C3%A9rimaire_des_Nations_unies_au_Liban" title="Force intérimaire des Nations unies au Liban">Finul</a> <i>renforcée</i> après le <a href="/wiki/Conflit_isra%C3%A9lo-libanais_de_2006" title="Conflit israélo-libanais de 2006">conflit israélo-libanais</a>, ce qui fut le cas en <time class="nowrap" datetime="2007-02" data-sort-value="2007-02">février 2007</time>. </p><p>Le <a href="/wiki/Gouvernement_Berlusconi_IV" title="Gouvernement Berlusconi IV">quatrième gouvernement</a> dirigé par <a href="/wiki/Silvio_Berlusconi" title="Silvio Berlusconi">Silvio Berlusconi</a>, qui entamait son troisième mandat, a été nommé le <time class="nowrap" datetime="2008-05-08" data-sort-value="2008-05-08">8 mai 2008</time> et était composé d'une alliance entre le parti <a href="/wiki/Le_Peuple_de_la_libert%C3%A9" title="Le Peuple de la liberté">Peuple de la liberté</a> et le parti de la <a href="/wiki/Ligue_du_Nord" title="Ligue du Nord">Ligue du Nord</a> (<i>Lega Nord</i>, <a href="/wiki/Droite_(politique)" title="Droite (politique)">droite</a> voire <a href="/wiki/Extr%C3%AAme_droite" title="Extrême droite">extrême droite</a> <a href="/wiki/F%C3%A9d%C3%A9ralisme" title="Fédéralisme">fédéraliste</a>, <a href="/wiki/R%C3%A9gionalisme_(politique)" title="Régionalisme (politique)">régionaliste</a>, <a href="/wiki/Populisme_(politique)" title="Populisme (politique)">populiste</a>, <a href="/wiki/Euroscepticisme" title="Euroscepticisme">eurosceptique</a>). </p><p>À la suite de la démission de Silvio Berlusconi, en <time class="nowrap" datetime="2011-11" data-sort-value="2011-11">novembre 2011</time>, un gouvernement dit technique est dirigé par l'économiste <a href="/wiki/Mario_Monti" title="Mario Monti">Mario Monti</a> qui démissionne le <time class="nowrap" datetime="2012-12-21" data-sort-value="2012-12-21">21 décembre 2012</time> mais reste en fonction jusqu'au <time class="nowrap" datetime="2013-04-28" data-sort-value="2013-04-28">28 avril 2013</time> et annonce sa montée en politique à travers la coalition électorale <a href="/wiki/Avec_Monti_pour_l%27Italie" title="Avec Monti pour l'Italie">Avec Monti pour l'Italie</a> puis le parti <a href="/wiki/Centrisme" title="Centrisme">centriste</a> et <a href="/wiki/Lib%C3%A9ralisme" title="Libéralisme">libéral</a> <a href="/wiki/Choix_civique_pour_l%27Italie" title="Choix civique pour l'Italie">Choix civique pour l'Italie</a> (<i>Scelta Civica per l'Italia</i>). </p><p>Dans les <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_2010" title="Années 2010">années 2010</a>, le paysage politique a beaucoup changé : le <a href="/wiki/Centre_gauche" title="Centre gauche">centre gauche</a> a convergé en un seul parti, le <a href="/wiki/Parti_d%C3%A9mocrate_(Italie)" title="Parti démocrate (Italie)">Parti démocrate</a> (<i>Partito Democratico</i>), et le <a href="/wiki/Centre_droit" title="Centre droit">centre droit</a> a fait, provisoirement de même avec la création du <a href="/wiki/Le_Peuple_de_la_libert%C3%A9" title="Le Peuple de la liberté">Peuple de la liberté</a> (<i>Popolo della Libertà</i>), le parti créé par <a href="/wiki/Silvio_Berlusconi" title="Silvio Berlusconi">Silvio Berlusconi</a> et <a href="/wiki/Gianfranco_Fini" title="Gianfranco Fini">Gianfranco Fini</a>. Cela a pour conséquence d'enrayer l'instabilité chronique de la vie politique italienne, même si le PDL subit le départ de <a href="/wiki/Futur_et_libert%C3%A9_pour_l%27Italie" title="Futur et liberté pour l'Italie">Futur et liberté pour l'Italie</a>, doit abandonner la direction du gouvernement à la suite de la <a href="/wiki/Crise_de_la_dette_dans_la_zone_euro" title="Crise de la dette dans la zone euro">crise de la dette dans la zone euro</a> en <a href="/wiki/2011" title="2011">2011</a> et finit par éclater en <a href="/wiki/2013" title="2013">2013</a>. D'un autre côté, une formation <a href="/wiki/Populisme_(politique)" title="Populisme (politique)">populiste</a>, anti-<a href="/wiki/Corruption" title="Corruption">corruption</a> et partisane d'une <a href="/wiki/D%C3%A9mocratie_directe" title="Démocratie directe">démocratie directe</a> par opposition aux formes de <a href="/wiki/D%C3%A9mocratie_repr%C3%A9sentative" title="Démocratie représentative">démocraties représentatives</a>, le <span class="nowrap"><a href="/wiki/Mouvement_5_%C3%A9toiles" title="Mouvement 5 étoiles">Mouvement 5 étoiles</a></span> (<i>Movimento <span class="nowrap">5 Stelle</span></i>) de l'ancien humoriste et polémiste <a href="/wiki/Beppe_Grillo" title="Beppe Grillo">Beppe Grillo</a>, a joué du rejet croissant des partis traditionnels au sein d'une partie de l'opinion publique pour devenir l'une des principales forces électorales du pays. </p><p>Les <a href="/wiki/%C3%89lections_g%C3%A9n%C3%A9rales_italiennes_de_2013" class="mw-redirect" title="Élections générales italiennes de 2013">élections générales</a> des <time datetime="2013-02-24" data-sort-value="2013-02-24">24</time> et <time class="nowrap" datetime="2013-02-25" data-sort-value="2013-02-25">25 février 2013</time> aboutissent à des résultats incertains. La coalition de <a href="/wiki/Gauche_(politique)" title="Gauche (politique)">gauche</a> <a href="/wiki/Italie._Bien_commun" title="Italie. Bien commun">Italie. Bien commun</a> (<i><span class="lang-it" lang="it">Italia. Bene Comune</span></i>) formée autour du <a href="/wiki/Parti_d%C3%A9mocrate_(Italie)" title="Parti démocrate (Italie)">Parti démocrate</a> et comprenant la <a href="/wiki/Gauche,_%C3%A9cologie_et_libert%C3%A9" title="Gauche, écologie et liberté">Gauche, écologie et liberté</a> (<i>Sinistra Ecologia Libertà</i>, <a href="/wiki/Gauche_(politique)" title="Gauche (politique)">gauche</a> <a href="/wiki/%C3%89cosocialisme" title="Écosocialisme">écosocialiste</a> et <a href="/wiki/Eurocommunisme" title="Eurocommunisme">eurocommuniste</a>), le <a href="/wiki/Parti_socialiste_italien_(2007)" title="Parti socialiste italien (2007)">Parti socialiste italien</a> (<i>Partito socialista italiano</i>, <a href="/wiki/Gauche_(politique)" title="Gauche (politique)">gauche</a> <a href="/wiki/Social-d%C3%A9mocratie" title="Social-démocratie">sociale-démocrate</a> et <a href="/wiki/Socialisme_d%C3%A9mocratique" title="Socialisme démocratique">socialiste démocratique</a>) et le <a href="/wiki/Centre_d%C3%A9mocrate_(Italie)" title="Centre démocrate (Italie)">Centre démocrate</a> (<i>Centro democratico</i>, <a href="/wiki/Centrisme" title="Centrisme">centre</a> <a href="/wiki/Christianisme_social" title="Christianisme social">chrétien social</a>) arrive en tête en nombre de voix et sécurise la majorité absolue à la <a href="/wiki/Chambre_des_d%C3%A9put%C3%A9s_(Italie)" title="Chambre des députés (Italie)">Chambre des députés</a>, mais ne peut obtenir le contrôle du <a href="/wiki/S%C3%A9nat_de_la_R%C3%A9publique_(Italie)" title="Sénat de la République (Italie)">Sénat</a> où elle fait presque jeu égal avec la coalition de centre droit de <a href="/wiki/Silvio_Berlusconi" title="Silvio Berlusconi">Silvio Berlusconi</a>. Le <span class="nowrap"><a href="/wiki/Mouvement_5_%C3%A9toiles" title="Mouvement 5 étoiles">Mouvement 5 étoiles</a></span> fait une percée avec un quart des suffrages exprimés, talonnant les deux formations politiques traditionnelles et les forçant à s'entendre pour stabiliser une majorité à la chambre haute. Enfin, dernière coalition à obtenir des sièges, <a href="/wiki/Avec_Monti_pour_l%27Italie" title="Avec Monti pour l'Italie">Avec Monti pour l'Italie</a> réunissant <a href="/wiki/Choix_civique_pour_l%27Italie" title="Choix civique pour l'Italie">Choix civique pour l'Italie</a>, <a href="/wiki/Futur_et_libert%C3%A9_pour_l%27Italie" title="Futur et liberté pour l'Italie">Futur et liberté pour l'Italie</a> (<i>Futuro e libertà per l'Italia</i>, <a href="/wiki/Centre_droit" title="Centre droit">centre droit</a> <a href="/wiki/Lib%C3%A9ral-conservatisme" title="Libéral-conservatisme">libéral-conservatisme</a> et <a href="/wiki/Europhilie" title="Europhilie">europhile</a>) et l'<a href="/wiki/Union_de_centre" title="Union de centre">Union de centre</a> (<i>Unione di Centro</i>, <a href="/wiki/Centrisme" title="Centrisme">centre</a> <a href="/wiki/D%C3%A9mocratie_chr%C3%A9tienne" title="Démocratie chrétienne">démocrate chrétien</a>). </p><p>À la suite de ce scrutin, une <a href="/wiki/Grande_coalition#Italie" title="Grande coalition">Grande coalition</a> (<i><span class="lang-it" lang="it">Grande coalizione</span></i>) est formée entre le <a href="/wiki/Parti_d%C3%A9mocrate_(Italie)" title="Parti démocrate (Italie)">Parti démocrate</a> (centre gauche), qui prend la tête du gouvernement, <a href="/wiki/Le_Peuple_de_la_libert%C3%A9" title="Le Peuple de la liberté">Le Peuple de la liberté</a> (centre droit), le <a href="/wiki/Choix_civique_pour_l%27Italie" title="Choix civique pour l'Italie">Choix civique pour l'Italie</a> (centre) et l'<a href="/wiki/Union_de_centre" title="Union de centre">Union de centre</a> (centre), ainsi qu'avec l'appui extérieur du <a href="/wiki/Parti_socialiste_italien_(2007)" title="Parti socialiste italien (2007)">Parti socialiste italien</a>, du <a href="/wiki/Centre_d%C3%A9mocrate_(Italie)" title="Centre démocrate (Italie)">Centre démocrate</a> et de plusieurs formations régionalistes, autonomistes ou à la représentation spécifique (<a href="/wiki/Parti_populaire_sud-tyrolien" title="Parti populaire sud-tyrolien">Parti populaire sud-tyrolien</a>, <a href="/wiki/Parti_autonomiste_tridentin_et_tyrolien" title="Parti autonomiste tridentin et tyrolien">Parti autonomiste tridentin et tyrolien</a>, l'<a href="/wiki/Union_pour_le_Trentin" title="Union pour le Trentin">Union pour le Trentin</a>, l'<a href="/wiki/Unione_Sudamericana_Emigrati_Italiani" class="mw-redirect" title="Unione Sudamericana Emigrati Italiani">Union sud-américaine des émigrés italiens</a>, le <a href="/wiki/Mouvement_associatif_des_Italiens_%C3%A0_l%27%C3%A9tranger" title="Mouvement associatif des Italiens à l'étranger">Mouvement associatif des Italiens à l'étranger</a> et l'<a href="/wiki/Union_vald%C3%B4taine" title="Union valdôtaine">Union valdôtaine</a>). Puis, <a href="/wiki/Le_Peuple_de_la_libert%C3%A9" title="Le Peuple de la liberté">Le Peuple de la liberté</a> se scinde en deux en <time class="nowrap" datetime="2013-11" data-sort-value="2013-11">novembre 2013</time> : une majorité des parlementaires suivent <a href="/wiki/Silvio_Berlusconi" title="Silvio Berlusconi">Silvio Berlusconi</a> dans l'opposition et reforment <i><a href="/wiki/Forza_Italia_(2013)" class="mw-redirect" title="Forza Italia (2013)">Forza Italia</a></i>, tandis qu'une forte minorité emmenée par le ministre de l'Intérieur <a href="/wiki/Angelino_Alfano" title="Angelino Alfano">Angelino Alfano</a> reste au sein de la Grande coalition et fondent le <a href="/wiki/Nouveau_Centre_droit" title="Nouveau Centre droit">Nouveau Centre droit</a> (<i>Nuovo Centrodestra</i>). Enfin, en <time class="nowrap" datetime="2013-12" data-sort-value="2013-12">décembre 2013</time>, le <a href="/wiki/Centrisme" title="Centrisme">centre</a> <a href="/wiki/D%C3%A9mocratie_chr%C3%A9tienne" title="Démocratie chrétienne">démocrate chrétien</a> se réunit au sein des groupes communs <a href="/wiki/D%C3%A9mocratie_solidaire_-_Centre_d%C3%A9mocrate" title="Démocratie solidaire - Centre démocrate">Pour l'Italie</a> (<i>Per l'Italia</i>) dans les deux chambres du Parlement, toujours membres de la majorité gouvernementale et coalisant l'aile <a href="/wiki/D%C3%A9mocratie_chr%C3%A9tienne" title="Démocratie chrétienne">démocrate chrétienne</a> du <a href="/wiki/Choix_civique_pour_l%27Italie" title="Choix civique pour l'Italie">Choix civique pour l'Italie</a> qui crée en <time class="nowrap" datetime="2014-02" data-sort-value="2014-02">février 2014</time> le parti <a href="/wiki/Populaires_pour_l%27Italie" title="Populaires pour l'Italie">Populaires pour l'Italie</a> (<i>Popolari per l'Italia</i>) et l'<a href="/wiki/Union_de_centre" title="Union de centre">Union de centre</a>. </p><p>Le <a href="/wiki/Gouvernement_Gentiloni" title="Gouvernement Gentiloni">gouvernement</a>, formé le <time class="nowrap" datetime="2016-12-12" data-sort-value="2016-12-12">12 décembre 2016</time>, est présidé par <a href="/wiki/Paolo_Gentiloni" title="Paolo Gentiloni">Paolo Gentiloni</a>. La <a href="/wiki/Chambre_des_d%C3%A9put%C3%A9s_(Italie)" title="Chambre des députés (Italie)">Chambre des députés</a> est présidée par <a href="/wiki/Laura_Boldrini" title="Laura Boldrini">Laura Boldrini</a>, députée de la <a href="/wiki/Gauche,_%C3%A9cologie_et_libert%C3%A9" title="Gauche, écologie et liberté">Gauche, écologie et liberté</a> élue le <time class="nowrap" datetime="2013-03-16" data-sort-value="2013-03-16">16 mars 2013</time> juste après les élections de 2013 alors que la coalition <a href="/wiki/Italie._Bien_commun" title="Italie. Bien commun">Italie. Bien commun</a>, et alors que son parti est entré immédiatement dans l'opposition au gouvernement de grande coalition qui s'est formé ensuite. Au <a href="/wiki/S%C3%A9nat_de_la_R%C3%A9publique_(Italie)" title="Sénat de la République (Italie)">Sénat</a>, c'est l'ancien juge antimafia et membre du <a href="/wiki/Parti_d%C3%A9mocrate_(Italie)" title="Parti démocrate (Italie)">Parti démocrate</a> <a href="/wiki/Pietro_Grasso" title="Pietro Grasso">Pietro Grasso</a> qui préside depuis le <time class="nowrap" datetime="2013-03-16" data-sort-value="2013-03-16">16 mars 2013</time>. </p><p>Le <time class="nowrap" datetime="2018-03-24" data-sort-value="2018-03-24">24 mars 2018</time>, après divers blocages, le parlement italien parvient à élire les nouveaux présidents des deux chambres. La présidence Chambre des députés revient à <a href="/wiki/Roberto_Fico" title="Roberto Fico">Roberto Fico</a>, membre du Mouvement <span class="nowrap">5 étoiles</span>, et celle du Sénat à Elisabetta Alberti Casellati, proche de <a href="/wiki/Silvio_Berlusconi" title="Silvio Berlusconi">Silvio Berlusconi</a>. Cet accord permet de convoquer l'ensemble des mouvements politiques afin de former le nouvel exécutif<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite_crochet">[</span>24<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/Transparency_International" title="Transparency International">Transparency International</a> (TNI) place en 2018 l'Italie au <abbr class="abbr" title="Cinquante-troisième">53<sup>e</sup></abbr> rang sur <span class="nowrap">180 pays</span> pris en compte dans son classement selon d'indice de perception de corruption<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite_crochet">[</span>25<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. En janvier 2021 en pleine <a href="/wiki/Pand%C3%A9mie_de_Covid-19" title="Pandémie de Covid-19">Pandémie de Covid-19</a> et en crise économique, <a href="/wiki/Giuseppe_Conte" title="Giuseppe Conte">Giuseppe Conte</a> démissionne de son poste de <a href="/wiki/Pr%C3%A9sident_du_Conseil_des_ministres_d%27Italie" title="Président du Conseil des ministres d'Italie">Président du Conseil des ministres d'Italie</a> dans l'espoir de retrouver une nouvelle majorité depuis la défection d'un parti pivot <i>L'Italia Viva</i>, le parti de son prédécesseur <a href="/wiki/Matteo_Renzi" title="Matteo Renzi">Matteo Renzi</a> après des semaines de critiques sur la gestion de la crise sanitaire et les plans de dépenses économiques de Giuseppe Conte<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite_crochet">[</span>26<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le 2 février suivant, il est annoncé que les négociations ouvertes pour la formation d'un nouveau gouvernement dirigé par <a href="/wiki/Giuseppe_Conte" title="Giuseppe Conte">Conte</a> ont échoué en raison de tensions provoquées par la mésentente entre le chef d'<a href="/wiki/Italia_Viva" title="Italia Viva">Italia Viva</a>, <a href="/wiki/Matteo_Renzi" title="Matteo Renzi">Matteo Renzi</a>, et les responsables du <a href="/wiki/Mouvement_5_%C3%A9toiles" title="Mouvement 5 étoiles">Mouvement 5 étoiles</a> et du <a href="/wiki/Parti_d%C3%A9mocrate_(Italie)" title="Parti démocrate (Italie)">Parti démocrate</a>. C'est <a href="/wiki/Mario_Draghi" title="Mario Draghi">Mario Draghi</a> qui est chargé par le président Mattarella de former un gouvernement, ce qu'il réussit quelques jours plus tard<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite_crochet">[</span>27<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>À partir de février 2020, l’Italie est l’un des pays les plus touchés par la <a href="/wiki/Pand%C3%A9mie_de_Covid-19_en_Italie" title="Pandémie de Covid-19 en Italie">pandémie de Covid-19</a>. L'Italie du Nord est mise en quarantaine, qui s'étend à la totalité du pays par la suite<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite_crochet">[</span>28<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>À la suite des <a href="/wiki/%C3%89lections_parlementaires_italiennes_de_2022" title="Élections parlementaires italiennes de 2022">Élections parlementaires italiennes de 2022</a> largement remportées par la <a href="/wiki/Coalition_de_centre-droit" class="mw-redirect" title="Coalition de centre-droit">coalition de centre-droit</a>, et en particulier le parti d'extrême-droite <a href="/wiki/Fr%C3%A8res_d%27Italie_(parti_politique)" title="Frères d'Italie (parti politique)">Frères d'Italie</a>, <a href="/wiki/Giorgia_Meloni" title="Giorgia Meloni">Giorgia Meloni</a> devient <a href="/wiki/Pr%C3%A9sident_du_Conseil_des_ministres_d%27Italie" title="Président du Conseil des ministres d'Italie">première ministre</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Politique_et_administration">Politique et administration</h2></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-modere"><div class="bandeau-cell bandeau-icone"><span class="mw-valign-text-top noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Emojione_267B.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Emojione_267B.svg/17px-Emojione_267B.svg.png" decoding="async" width="17" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Emojione_267B.svg/26px-Emojione_267B.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Emojione_267B.svg/34px-Emojione_267B.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></div><div class="bandeau-cell">Cette section a besoin d'être <b><a href="/wiki/Aide:Recyclage" title="Aide:Recyclage">recyclée</a></b><small> (novembre 2024)</small>.<br /> Une réorganisation et une clarification du contenu sont nécessaires. <span class="navigation-only"><span class="noprint plainlinks"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:EditPage/Italie" title="Spécial:EditPage/Italie">Améliorez-la</a></span> ou <a href="/wiki/Discussion:Italie" title="Discussion:Italie">discutez des points à améliorer</a>.</span></div></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Politique_en_Italie" title="Politique en Italie">Politique en Italie</a>.</div></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Organisation_constitutionnelle">Organisation constitutionnelle</h3></div> <p>Avant l'unification de l'Italie, la péninsule était divisée en plusieurs États indépendants, chacun ayant sa propre structure constitutionnelle. Parmi les principaux États, on trouvait le royaume de Sardaigne, les États pontificaux, le royaume des Deux-Siciles, le grand-duché de Toscane, le duché de Parme, et le duché de Modène. </p><p>Le <a href="/wiki/Royaume_de_Sardaigne_(1720-1861)" title="Royaume de Sardaigne (1720-1861)">royaume de Sardaigne</a>, dirigé par la <a href="/wiki/Maison_de_Savoie" title="Maison de Savoie">maison de Savoie</a>, adopta le Statut albertin en <a href="/wiki/1848" title="1848">1848</a>, établissant une monarchie constitutionnelle avec une certaine liberté de presse et de religion. Les <a href="/wiki/%C3%89tats_pontificaux" title="États pontificaux">États pontificaux</a>, gouvernés par le <a href="/wiki/Pape" title="Pape">Pape</a>, étaient une théocratie où le pouvoir temporel et spirituel était centralisé dans les mains du Pape. Le <a href="/wiki/Royaume_des_Deux-Siciles" title="Royaume des Deux-Siciles">royaume des Deux-Siciles</a>, couvrant le sud de l'Italie et la Sicile, était une monarchie absolue jusqu'en 1848, quand une brève période constitutionnelle fut instaurée, avant de retourner à l'absolutisme. Le <a href="/wiki/Grand-duch%C3%A9_de_Toscane" title="Grand-duché de Toscane">grand-duché de Toscane</a> et les <a href="/wiki/Duch%C3%A9_de_Parme_et_Plaisance" title="Duché de Parme et Plaisance">duché de Parme</a> et de <a href="/wiki/Duch%C3%A9_de_Mod%C3%A8ne_et_Reggio" title="Duché de Modène et Reggio">Modène</a> étaient également des monarchies, souvent influencées par les grandes puissances européennes, notamment l'Autriche. </p><p>Ces États avaient des niveaux variés de réformes et de libertés civiles, avec des constitutions allant de la monarchie absolue aux chartes constitutionnelles limitées. L'absence d'unité et les différences entre ces systèmes ont été des facteurs déterminants pour les mouvements nationalistes et révolutionnaires du Risorgimento, qui ont finalement conduit à l'unification de l'Italie sous la couronne de Victor-Emmanuel II de Savoie en <a href="/wiki/1861" title="1861">1861</a>. </p><p>Sous le <a href="/wiki/Royaume_d%27Italie_(1861-1946)" title="Royaume d'Italie (1861-1946)">royaume d'Italie</a>, le <a href="/wiki/Statut_albertin" title="Statut albertin">Statut albertin</a> faisait office de constitution flexible. Adopté en 1848 par <a href="/wiki/Charles-Albert_de_Sardaigne" class="mw-redirect" title="Charles-Albert de Sardaigne">Charles-Albert de Sardaigne</a>, cette charte constitutionnelle, initialement destinée au royaume de Sardaigne, est devenue la loi fondamentale du royaume d'Italie unifié en 1861. Contrairement aux constitutions rigides, le Statut pouvait être amendé par des procédures législatives ordinaires, ce qui permettait une certaine adaptabilité au fil du temps. Le Statut albertin est resté en vigueur jusqu'en 1948, date à laquelle il a été remplacé par l'actuelle Constitution, marquant une transition vers une forme de gouvernement républicaine et un cadre démocratique moderne. </p><p>En effet, l'ordre juridique italien contemporain trouve sa source dans la <a href="/wiki/Constitution_de_l%27Italie" title="Constitution de l'Italie">Constitution</a>, promulguée en <a href="/wiki/1947" title="1947">1947</a> et entrée en vigueur en <a href="/wiki/1948" title="1948">1948</a>. En vertu de son Article <abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr>, l'Italie est une république démocratique fondée sur le travail, la souveraineté étant exercée par le peuple dans les formes et les limites ainsi prévues<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite_crochet">[</span>29<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p> La Constitution consacre les droits et libertés fondamentaux reconnus en droit interne, la suprématie de l'<a href="/wiki/%C3%89tat_de_droit" title="État de droit">État de droit</a> ainsi que la <a href="/wiki/S%C3%A9paration_des_pouvoirs" title="Séparation des pouvoirs">séparation des pouvoirs</a> entre l'exécutif, le législatif et le judiciaire (respectivement confiés au <a href="/wiki/Gouvernement_de_l%27Italie" title="Gouvernement de l'Italie">Gouvernement</a>, au <a href="/wiki/Parlement_de_la_R%C3%A9publique_italienne" title="Parlement de la République italienne">Parlement</a> et à la magistrature).</p><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Sergio_Mattarella_Presidente_della_Repubblica_Italiana.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Sergio_Mattarella_Presidente_della_Repubblica_Italiana.jpg/170px-Sergio_Mattarella_Presidente_della_Repubblica_Italiana.jpg" decoding="async" width="170" height="213" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Sergio_Mattarella_Presidente_della_Repubblica_Italiana.jpg/255px-Sergio_Mattarella_Presidente_della_Repubblica_Italiana.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Sergio_Mattarella_Presidente_della_Repubblica_Italiana.jpg/340px-Sergio_Mattarella_Presidente_della_Repubblica_Italiana.jpg 2x" data-file-width="598" data-file-height="748" /></a><figcaption><a href="/wiki/Sergio_Mattarella" title="Sergio Mattarella">Sergio Mattarella</a>, <a href="/wiki/Pr%C3%A9sident_de_la_R%C3%A9publique_italienne" title="Président de la République italienne">Président de la République italienne</a> depuis le <time class="nowrap date-lien" datetime="2015-02-03" data-sort-value="2015-02-03"><a href="/wiki/3_f%C3%A9vrier" title="3 février">3</a> <a href="/wiki/F%C3%A9vrier_2015" title="Février 2015">février</a> <a href="/wiki/2015_en_Italie" title="2015 en Italie">2015</a></time>.</figcaption></figure> <p>Le <a href="/wiki/Pr%C3%A9sident_de_la_R%C3%A9publique_italienne" title="Président de la République italienne">Président de la République italienne</a> (it. <i>Presidente della Repubblica Italiana</i>) est le chef de l'État, élu pour un mandat de sept ans par les députés et les sénateurs ainsi que des représentants de régions réunis en session commune. Le Président de la République a un rôle <i>super partes</i>, étant le garant de la <a href="/wiki/Constitution_de_l%27Italie" title="Constitution de l'Italie">Constitution</a>. Bien que ses prérogatives politiques soient considérées comme étant symboliques, il dispose d'une certaine influence sur la vie institutionnelle et politique de l'État. Il donne le mandat au Président du Conseil des ministres de former un gouvernement et nomme, sur proposition de ce dernier, les Ministres du Gouvernement ; il dispose, également, du droit de dissoudre le Parlement sous sa propre responsabilité constitutionnelle et politique. S'il ne peut pas assurer l'exercice de ses fonctions, il revient au <a href="/wiki/Pr%C3%A9sident_du_S%C3%A9nat_de_la_R%C3%A9publique_(Italie)" title="Président du Sénat de la République (Italie)">président du Sénat</a> de le suppléer <i>par interim</i>, c'est-à-dire jusqu'à ce qu'un successeur soit élu. Depuis le <time class="nowrap" datetime="2015-02-03" data-sort-value="2015-02-03">3 février 2015</time>, <a href="/wiki/Sergio_Mattarella" title="Sergio Mattarella">Sergio Mattarella</a>, anciennement dans les rangs du <a href="/wiki/Parti_d%C3%A9mocrate_(Italie)" title="Parti démocrate (Italie)">Parti démocrate</a>, est le Président de la République. </p><p>La <a href="/wiki/Cour_constitutionnelle_de_la_R%C3%A9publique_italienne" title="Cour constitutionnelle de la République italienne">Cour constitutionnelle de la République italienne</a> est une institution d'importance constitutionnelle et indépendante, car elle ne tombe en aucun des trois pouvois de l'État. Elle est le juge constitutionnel italien, chargé d'interpréter et d'appliquer les sources constitutionnelles, à l'exclusion du droit européen, soit au principal sur saisine d'une institution constitutionnelle soit à titre d'incident au moyen d'un renvoi effectué par un <a href="/wiki/Magistrat" title="Magistrat">magistrat</a> ordinaire ou spécial. La Cour constitutionnelle peut ainsi imposer son interprétation sur l'application d'une source législative ou acte ayant force de loi<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite_crochet">[</span>30<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, voire modifier le même acte pour autant que la conformité aux sources constitutionnelles le requiert<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite_crochet">[</span>31<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Parmi ses autres attributions, la Cour constitutionnelle résout les conflits d'attribution entre les pouvoirs de l'État, voire entre l'État et les <a href="/wiki/R%C3%A9gions_d%27Italie" title="Régions d'Italie">régions</a>. Elle juge également de l'admissibilité de tout <a href="/wiki/R%C3%A9f%C3%A9rendums_en_Italie" title="Référendums en Italie">réferendum</a> au regard des sources constitutionnelles<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite_crochet">[</span>32<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Pouvoir_législatif"><span id="Pouvoir_l.C3.A9gislatif"></span>Pouvoir législatif</h4></div> <p>Le pouvoir législatif est partagé, au niveau national, entre deux chambres paritaires et, au niveau régional, par des assemblées régionales (it. <i>Consigli regionali</i>). Au niveau national, l'Italie suit un <a href="/wiki/R%C3%A9gime_parlementaire" title="Régime parlementaire">régime parlementaire</a> <a href="/wiki/Bicam%C3%A9risme" title="Bicamérisme">bicaméral</a> parfait si bien que les mêmes compétences législatives sont partagées entre : </p> <ul><li>la <a href="/wiki/Chambre_des_d%C3%A9put%C3%A9s_(Italie)" title="Chambre des députés (Italie)">Chambre des députés</a> (it. <i><span class="lang-it" lang="it">Camera dei deputati</span></i>) au sein de laquelle siègent <span class="nowrap">400 députés</span> au mandat électif ;</li> <li>le <a href="/wiki/S%C3%A9nat_de_la_R%C3%A9publique_(Italie)" title="Sénat de la République (Italie)">Sénat de la République</a> (it. <i>Senato della Repubblica</i>) au sein de laquelle siègent <span class="nowrap">200 sénateurs</span> au mandat électifs, les anciens Présidents de la République et des <a href="/wiki/S%C3%A9nateur_%C3%A0_vie_de_la_R%C3%A9publique_italienne" title="Sénateur à vie de la République italienne">sénateurs à vie</a> ; chaque Président de la République peut nommer jusqu'à cinq sénateurs à vie pendant son mandat.</li></ul> <p>Les chambres sont élues au <a href="/wiki/Suffrage_universel" title="Suffrage universel">suffrage universel</a> par les citoyens italiens, ayant au mons dix-huit ans révolus dans le cas de la Chambre des députés ou au moins vingt-et-un ans révolus s'agissant du Sénat de la République. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Loi_électorale"><span id="Loi_.C3.A9lectorale"></span>Loi électorale</h5></div> <p>La loi électorale a été substantiellement modifiée à la suite d'un <a href="/wiki/R%C3%A9f%C3%A9rendum" title="Référendum">référendum</a> abrogatif en <a href="/wiki/1993" title="1993">1993</a>, pour introduire une part de scrutin majoritaire (75 %). L'objectif de cette réforme était d'éviter l'instabilité gouvernementale chronique du début de la République due, entre autres, à un <a href="/wiki/Multipartisme" title="Multipartisme">multipartisme</a> excessif et à l'absence d'alternance. La loi électorale a été à nouveau modifiée à la fin de l'année 2005, pour rétablir un <a href="/wiki/Scrutin_proportionnel_plurinominal" title="Scrutin proportionnel plurinominal">scrutin proportionnel</a> de listes bloquées, de façon à réduire l'échec probable de la <a href="/wiki/Maison_des_libert%C3%A9s" title="Maison des libertés">Maison des libertés</a>. Critiquée, y compris par le ministre qui en a présenté le projet, cette réforme est qualifiée de <i>Porcellum</i> (de <i>porcata</i>, une cochonnerie) contrairement à la précédente, le <i>Mattarellum</i> (en réalité, la <i>loi Mattarella</i>, du nom de son rapporteur). Une certaine présidentialisation de la vie politique italienne s'est opérée dans les <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1990" title="Années 1990">années 1990</a> et <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_2000" title="Années 2000">2000</a>, incarné par la rivalité entre deux personnalités autour desquelles ont convergé plusieurs partis réunis en vastes coalitions, aboutissant à la formation du premier véritable bipartisme italien : <a href="/wiki/Silvio_Berlusconi" title="Silvio Berlusconi">Silvio Berlusconi</a> qui crée un parti personnel, <i><a href="/wiki/Forza_Italia_(1994)" class="mw-redirect" title="Forza Italia (1994)">Forza Italia</a></i>, en <a href="/wiki/1994" title="1994">1994</a> qui réunit autour de lui une coalition successivement appelée <a href="/wiki/P%C3%B4le_des_libert%C3%A9s_-_P%C3%B4le_du_bon_gouvernement" title="Pôle des libertés - Pôle du bon gouvernement">Pôle des libertés - Pôle du bon gouvernement</a> (<i>Polo delle Libertà</i> - <i>Polo del Buon Governo</i>, au pouvoir de <a href="/wiki/Mai" title="Mai">mai</a> à <time class="nowrap" datetime="1994-12" data-sort-value="1994-12">décembre 1994</time>), <a href="/wiki/P%C3%B4le_pour_les_libert%C3%A9s" title="Pôle pour les libertés">Pôle pour les libertés</a> (<i>Polo per le Libertà</i>, principale formation d'opposition de <a href="/wiki/1996" title="1996">1996</a> à <a href="/wiki/2000" title="2000">2000</a>), <a href="/wiki/Maison_des_libert%C3%A9s" title="Maison des libertés">Maison des libertés</a> (<i>Casa delle libertà</i>, au pouvoir de <a href="/wiki/2001" title="2001">2001</a> à <a href="/wiki/2006" title="2006">2006</a>, principale force d'opposition de <a href="/wiki/2006" title="2006">2006</a> à <a href="/wiki/2007" title="2007">2007</a>) et <a href="/wiki/Le_Peuple_de_la_libert%C3%A9" title="Le Peuple de la liberté">Peuple de la liberté</a> (<i>Popolo della Libertà</i>, transformé en parti politique en <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a>, au pouvoir de <a href="/wiki/2008" title="2008">2008</a> à <a href="/wiki/2011" title="2011">2011</a>) au <a href="/wiki/Centre_droit" title="Centre droit">centre droit</a> ; <a href="/wiki/Romano_Prodi" title="Romano Prodi">Romano Prodi</a> qui forme successivement les coalitions de <a href="/wiki/L%27Olivier" title="L'Olivier">L'Olivier</a> (<i>L'Ulivo</i>, au pouvoir de <a href="/wiki/1996" title="1996">1996</a> à <a href="/wiki/2001" title="2001">2001</a>, principale force d'opposition de <a href="/wiki/2001" title="2001">2001</a> à <a href="/wiki/2006" title="2006">2006</a>) puis de <a href="/wiki/L%27Union_(Italie)" title="L'Union (Italie)">L'Union</a> (<i>L'Unione</i>, qui se transforme en <time class="nowrap" datetime="2007-10" data-sort-value="2007-10">octobre 2007</time> en parti politique appelé <a href="/wiki/Parti_d%C3%A9mocrate_(Italie)" title="Parti démocrate (Italie)">Parti démocrate</a>, au pouvoir de <a href="/wiki/2006" title="2006">2006</a> à <a href="/wiki/2008" title="2008">2008</a>) au <a href="/wiki/Centre_gauche" title="Centre gauche">centre gauche</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Pouvoir_exécutif"><span id="Pouvoir_ex.C3.A9cutif"></span>Pouvoir exécutif</h4></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Giorgia_Meloni_Official_2022_(cropped).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Giorgia_Meloni_Official_2022_%28cropped%29.jpg/170px-Giorgia_Meloni_Official_2022_%28cropped%29.jpg" decoding="async" width="170" height="238" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Giorgia_Meloni_Official_2022_%28cropped%29.jpg/255px-Giorgia_Meloni_Official_2022_%28cropped%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Giorgia_Meloni_Official_2022_%28cropped%29.jpg/340px-Giorgia_Meloni_Official_2022_%28cropped%29.jpg 2x" data-file-width="523" data-file-height="731" /></a><figcaption><a href="/wiki/Giorgia_Meloni" title="Giorgia Meloni">Giorgia Meloni</a>, <a href="/wiki/Pr%C3%A9sident_du_Conseil_des_ministres_d%27Italie" title="Président du Conseil des ministres d'Italie">Présidente du Conseil des ministres</a> depuis le <time class="nowrap date-lien" datetime="2022-10-21" data-sort-value="2022-10-21"><a href="/wiki/21_octobre" title="21 octobre">21</a> <a href="/wiki/Octobre_2022" title="Octobre 2022">octobre</a> <a href="/wiki/2022_en_Italie" title="2022 en Italie">2022</a></time>.</figcaption></figure><p>Le Gouvernement de la République est constitué par le <a href="/wiki/Pr%C3%A9sident_du_Conseil_des_ministres_d%27Italie" title="Président du Conseil des ministres d'Italie">Président du Conseil des ministres</a> (<i>it. Presidente del Consiglio dei ministri</i>), les Ministres de la République ainsi que par les Secrétaires d'État. L'ensemble des membres du Gouvernement endosse une responsabilité politique devant le Parlement concernant les actes accomplies dans l'exercice des fonctions exécutives. </p><div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Pouvoir_judiciaire">Pouvoir judiciaire</h4></div> <p>En Italie, l'administration de la justice est assurée par la <a href="/wiki/Magistrature" title="Magistrature">magistrature</a> (it. <i>magistratura</i>), qui est détentrice du pouvoir judiciaire et veille à l'application et à l'interprétation du droit. La magistrature se compose d'un ordre dit ordinaire, ayant compétence sur les affaires et litiges de nature civile et pénale, et d'un ordre dit spécial, ayant compétence sur les affaires et litiges d'ordre administratif, fiscal et comptable. La magistrature militaire constitue un ordre constitutionnel autonome<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite_crochet">[</span>33<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Au sein de chaque ordre juridictionnel, les magistrats peuvent relever du siège ou du parquet. </p><p>En vertu de l'article 101 de la <a href="/wiki/Constitution_de_l%27Italie" title="Constitution de l'Italie">Constitution</a>, les magistrats du siège - soit, les juges - ne sont soumis qu'à la loi. Cette disposition entraîne une double conséquence en ce que les décisions juridictionnelles ne produisent d'effets juridiques qu'entre les parties au procès si bien que les autres juridictions sont en principe libres de s'en écarter. Néanmoins, le système juridique italien reconnaît de plus en plus la valeur de <a href="/wiki/R%C3%A8gle_du_pr%C3%A9c%C3%A9dent" title="Règle du précédent">précédent</a> aux décisions de justice, notamment celles de la <a href="/wiki/Cour_supr%C3%AAme_de_cassation_(Italie)" title="Cour suprême de cassation (Italie)"><i>Corte suprema di cassazione</i></a><sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite_crochet">[</span>34<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite_crochet">[</span>35<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. À cet égard, l'<i>Ufficio del massimario</i>, une des sections au sein de cette cour suprême, est chargé d'identifier et compiler les principes de droit formulés dans les jugements de cassation afin de guider l'interprétation et l'application conformes du droit par toute juridiction égale ou inférieure (ce que l'on appelle fonction nomophylactaire)<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite_crochet">[</span>36<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>À l'instar des magistrats du siège, la Constitution consacre l'indépendance des magistrats ordinaires du parquet (procureurs de la République, it. <i>Procuratore della Repubblica</i>) ainsi que des magistrats relevant de l'ordre spécial vis-à-vis de tout autre pouvoir et, en particulier, de l'exécutif<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite_crochet">[</span>37<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le <a href="/wiki/Minist%C3%A8re_de_la_Justice_(Italie)" title="Ministère de la Justice (Italie)">Ministre de la Justice</a> n'a pas la faculté de nommer les magistrats dans leur poste, ni il peut les transférer auprès d'une autre juridiction ou adopter des sanctions disciplinaires<sup id="cite_ref-La_Costituzione_-_Articolo_107_{{!}}_Senato_della_Repubblica_40-0" class="reference"><a href="#cite_note-La_Costituzione_-_Articolo_107_{{!}}_Senato_della_Repubblica-40"><span class="cite_crochet">[</span>38<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. De même, le Ministre ne peut pas influer sur le déroulement des enquêtes menées par un magistrat du parquet<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite_crochet">[</span>39<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Seules l'organisation et le fonctionnement du <a href="/wiki/Service_public" title="Service public">service public</a> de la justice relèvent de sa compétence<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite_crochet">[</span>40<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, dont les questions relatives au budget. </p><p>Chaque ordre de la magistrature est régi par un conseil d'autogouvernance indépendant<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite_crochet">[</span>41<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le <a href="/wiki/Conseil_sup%C3%A9rieur_de_la_magistrature_(Italie)" title="Conseil supérieur de la magistrature (Italie)">Conseil supérieur de la magistrature</a> dispose d'une prérogative constitutionnelle quant à la discipline, aux modes d'organisation et de fonctionnement de la magistrature ordinaire, dont la nomination des magistrats, à la fois du siège et du parquet, dans tout poste<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite_crochet">[</span>42<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Or, le Ministre de la justice, appelé également <i>Guardiasigilli</i>, peut promouvoir l'action disciplinaire devant le conseil d'autogouvernance compétent<sup id="cite_ref-La_Costituzione_-_Articolo_107_{{!}}_Senato_della_Repubblica_40-1" class="reference"><a href="#cite_note-La_Costituzione_-_Articolo_107_{{!}}_Senato_della_Repubblica-40"><span class="cite_crochet">[</span>38<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Géographie"><span id="G.C3.A9ographie"></span>Géographie</h2></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés : <a href="/wiki/G%C3%A9ographie_de_l%27Italie" title="Géographie de l'Italie">Géographie de l'Italie</a> et <a href="/wiki/Environnement_en_Italie" title="Environnement en Italie">Environnement en Italie</a>.</div></div> <ul class="gallery mw-gallery-packed"> <li class="gallerybox" style="width: 162px"> <div class="thumb" style="width: 160px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Spiaggia_Isola_dei_Coniglio_Lampedusa.JPG" class="mw-file-description" title="L'île de Lampedusa au sud de la Sicile."><img alt="L'île de Lampedusa au sud de la Sicile." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Spiaggia_Isola_dei_Coniglio_Lampedusa.JPG/240px-Spiaggia_Isola_dei_Coniglio_Lampedusa.JPG" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Spiaggia_Isola_dei_Coniglio_Lampedusa.JPG/360px-Spiaggia_Isola_dei_Coniglio_Lampedusa.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Spiaggia_Isola_dei_Coniglio_Lampedusa.JPG/480px-Spiaggia_Isola_dei_Coniglio_Lampedusa.JPG 2x" data-file-width="3296" data-file-height="2472" /></a></span></div> <div class="gallerytext">L'île de <a href="/wiki/Lampedusa" title="Lampedusa">Lampedusa</a> au sud de la <a href="/wiki/Sicile" title="Sicile">Sicile</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 162px"> <div class="thumb" style="width: 160px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Cala_Goloritz%C3%A9_(spiaggia).jpg" class="mw-file-description" title="Crique de Cala Goloritzé en Sardaigne."><img alt="Crique de Cala Goloritzé en Sardaigne." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Cala_Goloritz%C3%A9_%28spiaggia%29.jpg/240px-Cala_Goloritz%C3%A9_%28spiaggia%29.jpg" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Cala_Goloritz%C3%A9_%28spiaggia%29.jpg/360px-Cala_Goloritz%C3%A9_%28spiaggia%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Cala_Goloritz%C3%A9_%28spiaggia%29.jpg/480px-Cala_Goloritz%C3%A9_%28spiaggia%29.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Crique de <a href="/wiki/Cala_Goloritz%C3%A9" title="Cala Goloritzé">Cala Goloritzé</a> en <a href="/wiki/Sardaigne" title="Sardaigne">Sardaigne</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 181.33333333333px"> <div class="thumb" style="width: 179.33333333333px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Pinus_pinaster_Sierra_Bermeja.jpg" class="mw-file-description" title="Province d'Oristano en Sardaigne."><img alt="Province d'Oristano en Sardaigne." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Pinus_pinaster_Sierra_Bermeja.jpg/269px-Pinus_pinaster_Sierra_Bermeja.jpg" decoding="async" width="180" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Pinus_pinaster_Sierra_Bermeja.jpg/404px-Pinus_pinaster_Sierra_Bermeja.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Pinus_pinaster_Sierra_Bermeja.jpg/538px-Pinus_pinaster_Sierra_Bermeja.jpg 2x" data-file-width="3872" data-file-height="2592" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Province_d%27Oristano" title="Province d'Oristano">Province d'Oristano</a> en <a href="/wiki/Sardaigne" title="Sardaigne">Sardaigne</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 182px"> <div class="thumb" style="width: 180px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Mont_Blanc_from_Punta_Helbronner,_2010_July.JPG" class="mw-file-description" title="Mont Blanc en Vallée d'Aoste."><img alt="Mont Blanc en Vallée d'Aoste." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Mont_Blanc_from_Punta_Helbronner%2C_2010_July.JPG/270px-Mont_Blanc_from_Punta_Helbronner%2C_2010_July.JPG" decoding="async" width="180" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Mont_Blanc_from_Punta_Helbronner%2C_2010_July.JPG/405px-Mont_Blanc_from_Punta_Helbronner%2C_2010_July.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Mont_Blanc_from_Punta_Helbronner%2C_2010_July.JPG/540px-Mont_Blanc_from_Punta_Helbronner%2C_2010_July.JPG 2x" data-file-width="5184" data-file-height="3456" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Mont_Blanc" title="Mont Blanc">Mont Blanc</a> en <a href="/wiki/Vall%C3%A9e_d%27Aoste" title="Vallée d'Aoste">Vallée d'Aoste</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 162px"> <div class="thumb" style="width: 160px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Val-d%27Orcia-landscape-1.jpg" class="mw-file-description" title="Val d'Orcia en Toscane."><img alt="Val d'Orcia en Toscane." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Val-d%27Orcia-landscape-1.jpg/240px-Val-d%27Orcia-landscape-1.jpg" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Val-d%27Orcia-landscape-1.jpg/360px-Val-d%27Orcia-landscape-1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Val-d%27Orcia-landscape-1.jpg/480px-Val-d%27Orcia-landscape-1.jpg 2x" data-file-width="2816" data-file-height="2112" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Val_d%27Orcia" title="Val d'Orcia">Val d'Orcia</a> en <a href="/wiki/Toscane" title="Toscane">Toscane</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 182px"> <div class="thumb" style="width: 180px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Fiume_Po_a_Boretto.JPG" class="mw-file-description" title="Le Pô à Boretto (Émilie-Romagne)."><img alt="Le Pô à Boretto (Émilie-Romagne)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Fiume_Po_a_Boretto.JPG/270px-Fiume_Po_a_Boretto.JPG" decoding="async" width="180" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Fiume_Po_a_Boretto.JPG/405px-Fiume_Po_a_Boretto.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Fiume_Po_a_Boretto.JPG/540px-Fiume_Po_a_Boretto.JPG 2x" data-file-width="3456" data-file-height="2304" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Le <a href="/wiki/P%C3%B4" title="Pô">Pô</a> à <a href="/wiki/Boretto" title="Boretto">Boretto</a> (<a href="/wiki/%C3%89milie-Romagne" title="Émilie-Romagne">Émilie-Romagne</a>).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 162px"> <div class="thumb" style="width: 160px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Deserto_di_Accona-1.jpg" class="mw-file-description" title="Le désert d'Accona en Toscane."><img alt="Le désert d'Accona en Toscane." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Deserto_di_Accona-1.jpg/240px-Deserto_di_Accona-1.jpg" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Deserto_di_Accona-1.jpg/360px-Deserto_di_Accona-1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Deserto_di_Accona-1.jpg/480px-Deserto_di_Accona-1.jpg 2x" data-file-width="2507" data-file-height="1880" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Le <a href="/wiki/D%C3%A9sert_d%27Accona" title="Désert d'Accona">désert d'Accona</a> en <a href="/wiki/Toscane" title="Toscane">Toscane</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 182px"> <div class="thumb" style="width: 180px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Eruzione_Etna_13-01-2011_B.jpg" class="mw-file-description" title="L'Etna, volcan sicilien."><img alt="L'Etna, volcan sicilien." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Eruzione_Etna_13-01-2011_B.jpg/270px-Eruzione_Etna_13-01-2011_B.jpg" decoding="async" width="180" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Eruzione_Etna_13-01-2011_B.jpg/405px-Eruzione_Etna_13-01-2011_B.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Eruzione_Etna_13-01-2011_B.jpg/540px-Eruzione_Etna_13-01-2011_B.jpg 2x" data-file-width="3888" data-file-height="2592" /></a></span></div> <div class="gallerytext">L'<a href="/wiki/Etna" title="Etna">Etna</a>, volcan <a href="/wiki/Sicile" title="Sicile">sicilien</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 162px"> <div class="thumb" style="width: 160px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Cascata_delle_Marmore_2.jpg" class="mw-file-description" title="La cascade des Marmore, située en Ombrie."><img alt="La cascade des Marmore, située en Ombrie." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Cascata_delle_Marmore_2.jpg/240px-Cascata_delle_Marmore_2.jpg" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Cascata_delle_Marmore_2.jpg/360px-Cascata_delle_Marmore_2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Cascata_delle_Marmore_2.jpg/480px-Cascata_delle_Marmore_2.jpg 2x" data-file-width="2032" data-file-height="1524" /></a></span></div> <div class="gallerytext">La <a href="/wiki/Cascade_des_Marmore" title="Cascade des Marmore">cascade des Marmore</a>, située en <a href="/wiki/Ombrie" title="Ombrie">Ombrie</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 166.66666666667px"> <div class="thumb" style="width: 164.66666666667px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Orizzonte_golfi_di_napoli_e_pozzuoli.jpg" class="mw-file-description" title="La baie de Naples en Campanie."><img alt="La baie de Naples en Campanie." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Orizzonte_golfi_di_napoli_e_pozzuoli.jpg/247px-Orizzonte_golfi_di_napoli_e_pozzuoli.jpg" decoding="async" width="165" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Orizzonte_golfi_di_napoli_e_pozzuoli.jpg/370px-Orizzonte_golfi_di_napoli_e_pozzuoli.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Orizzonte_golfi_di_napoli_e_pozzuoli.jpg/494px-Orizzonte_golfi_di_napoli_e_pozzuoli.jpg 2x" data-file-width="3016" data-file-height="2200" /></a></span></div> <div class="gallerytext">La <a href="/wiki/Baie_de_Naples" title="Baie de Naples">baie de Naples</a> en <a href="/wiki/Campanie" title="Campanie">Campanie</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 209.33333333333px"> <div class="thumb" style="width: 207.33333333333px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:La_Grotta_di_Byron.jpg" class="mw-file-description" title="La Riviera en Ligurie."><img alt="La Riviera en Ligurie." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/La_Grotta_di_Byron.jpg/311px-La_Grotta_di_Byron.jpg" decoding="async" width="208" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/La_Grotta_di_Byron.jpg/466px-La_Grotta_di_Byron.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/La_Grotta_di_Byron.jpg/621px-La_Grotta_di_Byron.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1188" /></a></span></div> <div class="gallerytext">La <a href="/wiki/Riviera_ligure" title="Riviera ligure">Riviera</a> en <a href="/wiki/Ligurie" title="Ligurie">Ligurie</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 182.66666666667px"> <div class="thumb" style="width: 180.66666666667px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Castelnuovo_Calcea_from_San_Marzano_Oliveto.jpg" class="mw-file-description" title="La région historique du Montferrat au Piémont."><img alt="La région historique du Montferrat au Piémont." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Castelnuovo_Calcea_from_San_Marzano_Oliveto.jpg/271px-Castelnuovo_Calcea_from_San_Marzano_Oliveto.jpg" decoding="async" width="181" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Castelnuovo_Calcea_from_San_Marzano_Oliveto.jpg/406px-Castelnuovo_Calcea_from_San_Marzano_Oliveto.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Castelnuovo_Calcea_from_San_Marzano_Oliveto.jpg/541px-Castelnuovo_Calcea_from_San_Marzano_Oliveto.jpg 2x" data-file-width="1936" data-file-height="1288" /></a></span></div> <div class="gallerytext">La région historique du <a href="/wiki/Montferrat_(Italie)" title="Montferrat (Italie)">Montferrat</a> au <a href="/wiki/Pi%C3%A9mont" title="Piémont">Piémont</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 162px"> <div class="thumb" style="width: 160px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Campagna_di_Soresina.jpg" class="mw-file-description" title="La plaine du Pô entre Lombardie et Émilie."><img alt="La plaine du Pô entre Lombardie et Émilie." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Campagna_di_Soresina.jpg/240px-Campagna_di_Soresina.jpg" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Campagna_di_Soresina.jpg/360px-Campagna_di_Soresina.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Campagna_di_Soresina.jpg/480px-Campagna_di_Soresina.jpg 2x" data-file-width="1280" data-file-height="960" /></a></span></div> <div class="gallerytext">La <a href="/wiki/Plaine_du_P%C3%B4" title="Plaine du Pô">plaine du Pô</a> entre <a href="/wiki/Lombardie" title="Lombardie">Lombardie</a> et <a href="/wiki/%C3%89milie_(Italie)" title="Émilie (Italie)">Émilie</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 181.33333333333px"> <div class="thumb" style="width: 179.33333333333px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Lago-Maggiore_1387.JPG" class="mw-file-description" title="Lac Majeur, l'un des lacs préalpins."><img alt="Lac Majeur, l'un des lacs préalpins." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Lago-Maggiore_1387.JPG/269px-Lago-Maggiore_1387.JPG" decoding="async" width="180" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Lago-Maggiore_1387.JPG/404px-Lago-Maggiore_1387.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Lago-Maggiore_1387.JPG/538px-Lago-Maggiore_1387.JPG 2x" data-file-width="3872" data-file-height="2592" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Lac Majeur, l'un des lacs préalpins.</div> </li> </ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Italie-carte.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Italie-carte.png/220px-Italie-carte.png" decoding="async" width="220" height="236" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/76/Italie-carte.png 1.5x" data-file-width="329" data-file-height="353" /></a><figcaption>Carte de l'Italie.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Altimetria_Italia-fr.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Altimetria_Italia-fr.svg/220px-Altimetria_Italia-fr.svg.png" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Altimetria_Italia-fr.svg/330px-Altimetria_Italia-fr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Altimetria_Italia-fr.svg/440px-Altimetria_Italia-fr.svg.png 2x" data-file-width="700" data-file-height="700" /></a><figcaption>Les zones altimétriques d'Italie.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Satellite_image_of_Italy_in_March_2003.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Satellite_image_of_Italy_in_March_2003.jpg/220px-Satellite_image_of_Italy_in_March_2003.jpg" decoding="async" width="220" height="275" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Satellite_image_of_Italy_in_March_2003.jpg/330px-Satellite_image_of_Italy_in_March_2003.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Satellite_image_of_Italy_in_March_2003.jpg/440px-Satellite_image_of_Italy_in_March_2003.jpg 2x" data-file-width="4800" data-file-height="6000" /></a><figcaption>Photo satellite de l'Italie.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Interaction_des_plaques_tectoniques_en_Italie.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Interaction_des_plaques_tectoniques_en_Italie.svg/220px-Interaction_des_plaques_tectoniques_en_Italie.svg.png" decoding="async" width="220" height="213" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Interaction_des_plaques_tectoniques_en_Italie.svg/330px-Interaction_des_plaques_tectoniques_en_Italie.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Interaction_des_plaques_tectoniques_en_Italie.svg/440px-Interaction_des_plaques_tectoniques_en_Italie.svg.png 2x" data-file-width="810" data-file-height="784" /></a><figcaption>L'Italie entre la <a href="/wiki/Plaque_africaine" title="Plaque africaine">plaque tectonique africaine</a> et <a href="/wiki/Plaque_eurasiatique" title="Plaque eurasiatique">européenne</a>.</figcaption></figure> <p>L'Italie est une péninsule de l'<a href="/wiki/Europe_du_Sud" title="Europe du Sud">Europe du Sud</a> située au centre du <a href="/wiki/Bassin_m%C3%A9diterran%C3%A9en" title="Bassin méditerranéen">bassin méditerranéen</a>. D'une superficie de 301 300 <abbr class="abbr" title="kilomètre carré">km<sup>2</sup></abbr>, elle est longue de 1 360 <abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> du nord au sud et couvre à 92 % la superficie de la <a href="/wiki/Italie_(r%C3%A9gion_g%C3%A9ographique)" title="Italie (région géographique)">région géographique italienne</a><sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite_crochet">[</span>43<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Ouverte sur la <a href="/wiki/Mer_Adriatique" title="Mer Adriatique">mer Adriatique</a> au nord-est, la <a href="/wiki/Mer_Tyrrh%C3%A9nienne" title="Mer Tyrrhénienne">mer Tyrrhénienne</a> au sud-ouest, la <a href="/wiki/Mer_Ionienne" title="Mer Ionienne">mer Ionienne</a> au sud-est et la <a href="/wiki/Mer_de_Ligurie" title="Mer de Ligurie">mer de Ligurie</a> à l'ouest-nord-ouest, elle englobe de nombreuses îles dont les principales sont la <a href="/wiki/Sicile" title="Sicile">Sicile</a> et la <a href="/wiki/Sardaigne" title="Sardaigne">Sardaigne</a>. Au sud, l'Italie est séparée de <a href="/wiki/Malte" title="Malte">Malte</a>, de l'<a href="/wiki/Afrique" title="Afrique">Afrique</a> dont la <a href="/wiki/Tunisie" title="Tunisie">Tunisie</a> par le <a href="/wiki/Canal_de_Sicile" title="Canal de Sicile">détroit de Sicile</a> et au nord les <a href="/wiki/Alpes" title="Alpes">Alpes</a> constituent une frontière naturelle avec le reste de l'<a href="/wiki/Europe" title="Europe">Europe</a> (<a href="/wiki/France" title="France">France</a>, <a href="/wiki/Suisse" title="Suisse">Suisse</a>, <a href="/wiki/Autriche" title="Autriche">Autriche</a>, <a href="/wiki/Slov%C3%A9nie" title="Slovénie">Slovénie</a>). Au sud-est le <a href="/wiki/Canal_d%27Otrante" title="Canal d'Otrante">canal d'Otrante</a> sépare l'Italie de l'<a href="/wiki/Albanie" title="Albanie">Albanie</a>. Dans le sud de l'Italie, on trouve les derniers <a href="/wiki/Volcan" title="Volcan">volcans</a> en activité d'Europe (si on exclut l'<a href="/wiki/Islande" title="Islande">Islande</a>), le <a href="/wiki/V%C3%A9suve" title="Vésuve">Vésuve</a> près de <a href="/wiki/Naples" title="Naples">Naples</a>, l'<a href="/wiki/Etna" title="Etna">Etna</a> en Sicile et le <a href="/wiki/Stromboli" title="Stromboli">Stromboli</a> dans les <a href="/wiki/%C3%8Eles_%C3%89oliennes" title="Îles Éoliennes">îles Éoliennes</a>. Le Centre de la péninsule et le Nord du pays sont occupés par des chaînes de montagnes, les <a href="/wiki/Apennins" title="Apennins">Apennins</a> et la face interne de l'<a href="/wiki/Arc_alpin" title="Arc alpin">arc alpin</a>. </p><p>Ces zones sont un réservoir d'eau très important et donc un grand fournisseur d'<a href="/wiki/%C3%89nergie_hydro%C3%A9lectrique" title="Énergie hydroélectrique">énergie hydroélectrique</a>. Pour faciliter les liaisons nationales et internationales, les autorités ont fait de gros efforts d'aménagement. Huit mille kilomètres d'autoroute ont été construits. L'équipement des cols et le percement de grands tunnels comme ceux du <a href="/wiki/Tunnel_du_Mont-Blanc" title="Tunnel du Mont-Blanc">Mont-Blanc</a> ou du Fréjus relient l'Italie au reste de l'<a href="/wiki/Europe" title="Europe">Europe</a>. </p><p>Au nord de l'Italie la plaine du <a href="/wiki/P%C3%B4" title="Pô">Pô</a> est une riche zone agricole. Le méthane présent dans son sous-sol est la seule source d'énergie fossile présente en Italie. Les autres plaines sont situées sur le littoral. Longtemps marécageuses, elles ont été drainées et amendées pour permettre le développement de l'<a href="/wiki/Agriculture" title="Agriculture">agriculture</a> et du <a href="/wiki/Tourisme" title="Tourisme">tourisme</a>. </p><p>La botte italienne connaît un <a href="/wiki/Climat_m%C3%A9diterran%C3%A9en" title="Climat méditerranéen">climat méditerranéen</a>, avec des nuances. Plus on va vers le sud, plus les étés sont longs et secs. Dans le Sud des <a href="/wiki/Pouilles" title="Pouilles">Pouilles</a> et de la <a href="/wiki/Calabre" title="Calabre">Calabre</a>, la sécheresse estivale est supérieure à cinq mois. Dans les <a href="/wiki/Apennins" title="Apennins">Apennins</a>, les hivers sont plus froids. Le nord de l'Italie connaît un climat de type <a href="/wiki/Climat_subtropical_humide" title="Climat subtropical humide">subtropical humide</a> avec des hivers plutôt froids mais des étés très chauds et humides et des précipitations plus abondantes que dans la péninsule. </p><p>Les montagnes les plus hautes sont le <a href="/wiki/Mont_Blanc" title="Mont Blanc">mont Blanc</a>, le <a href="/wiki/Mont_Rose" title="Mont Rose">mont Rose</a>, le <a href="/wiki/Cervin" title="Cervin">Cervin</a> et le <a href="/wiki/Grand_Paradis" title="Grand Paradis">Grand Paradis</a>. Les fleuves et rivières les plus importants sont : le <a href="/wiki/P%C3%B4" title="Pô">Pô</a>, le <a href="/wiki/Tanaro" title="Tanaro">Tanaro</a>, le <a href="/wiki/Tessin_(rivi%C3%A8re)" title="Tessin (rivière)">Tessin</a>, l'<a href="/wiki/Adige" title="Adige">Adige</a>, l'<a href="/wiki/Adda" title="Adda">Adda</a>, l'<a href="/wiki/Arno_(fleuve)" title="Arno (fleuve)">Arno</a>, le <a href="/wiki/Tibre" title="Tibre">Tibre</a>, en italien Tevere. Les lacs les plus importants sont : le <a href="/wiki/Lac_Majeur" title="Lac Majeur">lac Majeur</a>, le <a href="/wiki/Lac_de_C%C3%B4me" title="Lac de Côme">lac de Côme</a>, le <a href="/wiki/Lac_de_Garde" title="Lac de Garde">lac de Garde</a> et le <a href="/wiki/Lac_Trasim%C3%A8ne" title="Lac Trasimène">lac Trasimène</a>. Le point culminant est le <a href="/wiki/Mont_Blanc" title="Mont Blanc">mont Blanc</a> (4 806 <abbr class="abbr" title="mètre">m</abbr>) ou le <a href="/wiki/Mont_Blanc_de_Courmayeur" title="Mont Blanc de Courmayeur">mont Blanc de Courmayeur</a> (4 748 <abbr class="abbr" title="mètre">m</abbr>) selon le regard que l'on porte au litige entre l'Italie et la France sur la <a href="/wiki/Histoire_de_la_fronti%C3%A8re_sur_le_mont_Blanc" title="Histoire de la frontière sur le mont Blanc">frontière du mont Blanc</a>. <a href="/wiki/Madesimo" title="Madesimo">Madesimo</a> est la commune italienne la plus éloignée de la mer, soit par la route 292 <abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> jusqu'à <a href="/wiki/G%C3%AAnes" title="Gênes">Gênes</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Climat">Climat</h3></div> <p>Le climat italien est à la fois <a href="/wiki/Climat_m%C3%A9diterran%C3%A9en" title="Climat méditerranéen">méditerranéen</a> dans la péninsule, <a href="/wiki/Climat_subtropical_humide" title="Climat subtropical humide">subtropical humide</a> aux hivers parfois froids dans le nord, et <a href="/wiki/Climat_montagnard" title="Climat montagnard">montagnard</a> à l'intérieur des terres. Au nord et sur un axe central du pays, le relief est montagneux. Les températures moyennes en zones de montagnes varient de <span title="23 °F ou 268,2 K">−5 </span><abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr> l'<a href="/wiki/Hiver" title="Hiver">hiver</a> à <span title="68 °F ou 293,2 K">20 </span><abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr> l'<a href="/wiki/%C3%89t%C3%A9" title="Été">été</a>. Les côtes bénéficient d'un climat plus doux grâce à la proximité de la <a href="/wiki/Mer_M%C3%A9diterran%C3%A9e" title="Mer Méditerranée">mer Méditerranée</a>. Les températures varient de <span title="33,8 °F ou 274,2 K">1 </span><abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr> l'hiver à <span title="86 °F ou 303,2 K">30 </span><abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr> l'été. Au sud de la péninsule, la <a href="/wiki/Sicile" title="Sicile">Sicile</a> est la région la plus chaude du pays. Les températures en hiver varient de <span title="28,4 °F ou 271,2 K">−2 </span><abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr> à l'<a href="/wiki/Etna" title="Etna">Etna</a> à <span title="51,8 °F ou 284,2 K">11 </span><abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr> sur la côte sicilienne. En été, les températures sur l'île varient de <span title="62,6 °F ou 290,2 K">17</span> à <span title="93,2 °F ou 307,2 K">34 </span><abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr>. </p><p>À l'ouest de la péninsule, la <a href="/wiki/Sardaigne" title="Sardaigne">Sardaigne</a> est dotée, comme ses voisines, d'une influence méditerranéenne et montagnarde. Les précipitations varient de <span class="nowrap">800 mm</span> du côté du Val d'Aoste au nord à <span class="nowrap">350 mm</span> en <a href="/wiki/Sicile" title="Sicile">Sicile</a> et en <a href="/wiki/Calabre" title="Calabre">Calabre</a>. En été, des épisodes de Sirocco peuvent survenir sur le sud du pays, notamment en <a href="/wiki/Sicile" title="Sicile">Sicile</a>, pouvant faire grimper la température à plus de <span title="104 °F ou 313,2 K">40 </span><abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr> quelques jours consécutifs. La <a href="/wiki/Neige" title="Neige">neige</a> tombe chaque hiver sur tous les massifs italiens. De façon générale, l'Italie bénéficie d'une <a href="/wiki/Dur%C3%A9e_d%27ensoleillement" title="Durée d'ensoleillement">durée d'ensoleillement</a> comprise entre 1 700 et 2 900 <abbr class="abbr" title="heure">h</abbr> par an. </p> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Climat_de_l%27Italie" title="Climat de l'Italie">Climat de l'Italie</a>.</div></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Effets_du_changement_climatique">Effets du changement climatique</h3></div> <p>Le <a href="/wiki/R%C3%A9chauffement_climatique" class="mw-redirect" title="Réchauffement climatique">changement climatique</a> a aggravé les problèmes environnementaux existants en Méditerranée. Ceci s'applique également à l'Italie<sup id="cite_ref-cramer2018_46-0" class="reference"><a href="#cite_note-cramer2018-46"><span class="cite_crochet">[</span>44<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Dans cinq domaines (eau, écosystèmes, nutrition, santé et sécurité), les changements actuels et les scénarios futurs font systématiquement apparaître des risques importants et croissants dans les décennies à venir<sup id="cite_ref-cramer2018_46-1" class="reference"><a href="#cite_note-cramer2018-46"><span class="cite_crochet">[</span>44<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Dans de grandes parties de l'Italie, les précipitations diminuent, les températures augmentent et les phénomènes météorologiques extrêmes deviennent de plus en plus fréquents. Les conséquences des changements dans les <a href="/wiki/Alpes" title="Alpes">Alpes</a> sont particulièrement visibles. Certaines parties du glacier de <a href="/wiki/Planpincieux" title="Planpincieux">Planpincieux</a>, à la frontière avec la France, menacent maintenant de plonger dans la vallée en raison de la hausse des températures. </p><p>Les conséquences sont également évidentes dans l'agriculture. Au cours de la saison 2018/2019 en Italie, la pire récolte d'olives depuis <span class="nowrap">25 ans</span> a été prise et l'Association des agriculteurs italiens parle déjà d'un <span class="citation">« effondrement de l'huile d'olive »</span>. En Sicile, les agriculteurs ont commencé à cultiver des plantes tropicales telles que la mangue ou l'avocat, en raison de l'évolution des conditions, plutôt que les oranges et les olives, qui étaient auparavant indigènes. La <a href="/wiki/R%C3%A9chauffement_climatique" class="mw-redirect" title="Réchauffement climatique">crise climatique</a> menace également le patrimoine culturel du pays. Treize des quinze sites du patrimoine mondial de l'UNESCO sont menacés par l'<a href="/wiki/%C3%89rosion_du_littoral" title="Érosion du littoral">érosion côtière</a> en Italie car ils sont situés dans la région côtière de basse altitude<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite_crochet">[</span>45<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Environnement">Environnement</h3></div> <p>La <a href="/wiki/Pollution_de_l%27air" title="Pollution de l'air">pollution de l'air</a> est à l'origine de 60 000 décès par an en Italie selon les chiffres communiqués en 2016 par l'<a href="/wiki/Agence_europ%C3%A9enne_pour_l%27environnement" title="Agence européenne pour l'environnement">Agence européenne pour l'environnement</a><sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite_crochet">[</span>46<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le pays est épinglé en 2020 par la <a href="/wiki/Cour_de_justice_de_l%27Union_europ%C3%A9enne" title="Cour de justice de l'Union européenne">Cour de justice de l'Union européenne</a>, laquelle soulignant que l’Italie avait « enfreint le droit de l’Union sur la qualité de l’air ambiant » en dépassant de « manière systématique et persistante » les valeurs limites fixées pour les particules fines<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite_crochet">[</span>47<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>La vétusté des canalisations en Italie est responsable d’un gaspillage d’eau permanent : plus de 40 % de l’eau qui coule dans les installations se perd en route. Le taux de perte atteint même les 70 % dans la <a href="/wiki/Province_de_Chieti" title="Province de Chieti">province de Chieti</a>. Parmi les régions les plus touchées figurent également la <a href="/wiki/Sicile" title="Sicile">Sicile</a> ou encore la <a href="/wiki/Basilicate" title="Basilicate">Basilicate</a>. Cette situation est surtout due à l'ancienneté du réseau de canalisation, dont 60 % remontent à plus de trente ans et 25 % à plus de cinquante ans<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite_crochet">[</span>48<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Le <a href="/wiki/Jour_du_d%C3%A9passement" title="Jour du dépassement">jour du dépassement</a> (date de l'année à partir de laquelle l'humanité est supposée avoir consommé l'ensemble des ressources que la planète est capable de régénérer en un an) de l'Italie<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite_crochet">[</span>note 3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> est le 15 mai<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite_crochet">[</span>49<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Subdivisions">Subdivisions</h2></div> <table class="DebutCarte" style="width:auto; margin:0; border:none; border-spacing:0; padding:0; text-align:center; padding:0px; float:right; clear:right;"> <tbody><tr><td style="border:none; padding:0"><div style="position:relative;;"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Italian_regions_provinces_white_no_labels.svg/400px-Italian_regions_provinces_white_no_labels.svg.png" decoding="async" width="400" height="500" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Italian_regions_provinces_white_no_labels.svg/600px-Italian_regions_provinces_white_no_labels.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Italian_regions_provinces_white_no_labels.svg/800px-Italian_regions_provinces_white_no_labels.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="1500" /></span></span> <div style="font-size: smaller; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:314px; top: 252px;"><a href="/wiki/Pouilles" title="Pouilles">Pouilles</a></div></div> <div style="font-size: smaller; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:317.9px; top: 307.7px;"><a href="/wiki/Basilicate" title="Basilicate">Basilicate</a></div></div> <div style="font-size: smaller; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:258px; top: 344px;"><a href="/wiki/Calabre" title="Calabre">Calabre</a></div></div> <div style="font-size: smaller; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:231.9px; top: 370.3px;"><a href="/wiki/Sicile" title="Sicile">Sicile</a></div></div> <div style="font-size: smaller; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:266px; top: 220px;"><a href="/wiki/Molise" title="Molise">Molise</a></div></div> <div style="font-size: smaller; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:206px; top: 296px;"><a href="/wiki/Campanie" title="Campanie">Campanie</a></div></div> <div style="font-size: smaller; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:246px; top: 200px;"><a href="/wiki/Abruzzes" title="Abruzzes">Abruzzes</a></div></div> <div style="font-size: smaller; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:142px; top: 240px;"><a href="/wiki/Latium" title="Latium">Latium</a></div></div> <div style="font-size: smaller; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:174px; top: 196px;"><a href="/wiki/Ombrie" title="Ombrie">Ombrie</a></div></div> <div style="font-size: smaller; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:234px; top: 164px;"><a href="/wiki/Marches" title="Marches">Marches</a></div></div> <div style="font-size: smaller; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:82px; top: 168px;"><a href="/wiki/Toscane" title="Toscane">Toscane</a></div></div> <div style="font-size: smaller; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:14px; top: 312px;"><a href="/wiki/Sardaigne" title="Sardaigne">Sardaigne</a></div></div> <div style="font-size: smaller; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:191.8px; top: 125.3px;"><a href="/wiki/%C3%89milie-Romagne" title="Émilie-Romagne">Émilie-Romagne</a></div></div> <div style="font-size: smaller; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:70.5px; top: 145px;"><a href="/wiki/Ligurie" title="Ligurie">Ligurie</a></div></div> <div style="font-size: smaller; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:-27.5px; top: 103.8px;"><a href="/wiki/Pi%C3%A9mont" title="Piémont">Piémont</a></div></div> <div style="font-size: smaller; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:234px; top: 40px;"><div style="text-align: center;"><a href="/wiki/Frioul-V%C3%A9n%C3%A9tie_Julienne" title="Frioul-Vénétie Julienne">Frioul-<br />Vénétie Julienne</a></div></div></div> <div style="font-size: smaller; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:-10px; top: 40px;"><a href="/wiki/Vall%C3%A9e_d%27Aoste" title="Vallée d'Aoste">Vallée<br />d'Aoste</a></div></div> <div style="font-size: smaller; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:134px; top: -4px;"><div style="text-align: center;"><a href="/wiki/Trentin-Haut-Adige" title="Trentin-Haut-Adige">Trentin-<br />Haut-Adige</a></div></div></div> <div style="font-size: smaller; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:202px; top: 100px;"><a href="/wiki/V%C3%A9n%C3%A9tie" title="Vénétie">Vénétie</a></div></div> <div style="font-size: smaller; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:70px; top: 24px;"><a href="/wiki/Lombardie" title="Lombardie">Lombardie</a></div></div> <div style="font-size: smaller; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:294px; top: 172px;"><a href="/wiki/Mer_Adriatique" title="Mer Adriatique"><span style="font-style: italic; font-weight: bold; color: #000040;">Mer Adriatique</span></a></div></div> <div style="font-size: smaller; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:337px; top: 373.5px;"><a href="/wiki/Mer_Ionienne" title="Mer Ionienne"><span style="font-style: italic; font-weight: bold; color: #000040;">Mer Ionienne</span></a></div></div> <div style="font-size: smaller; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:66px; top: 468px;"><a href="/wiki/Mer_M%C3%A9diterran%C3%A9e" title="Mer Méditerranée"><span style="font-style: italic; font-weight: bold; color: #000040;">Mer Méditerranée</span></a></div></div> <div style="font-size: smaller; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:138.4px; top: 330.2px;"><a href="/wiki/Mer_Tyrrh%C3%A9nienne" title="Mer Tyrrhénienne"><span style="font-style: italic; font-weight: bold; color: #000040;">Mer Tyrrhénienne</span></a></div></div> <div style="font-size: smaller; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:46px; top: 208px;"><a href="/wiki/Mer_de_Ligurie" title="Mer de Ligurie"><span style="font-style: italic; font-weight: bold; color: #000040;">Mer de Ligurie</span></a></div></div> </div></td></tr></tbody></table> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Administration_territoriale_de_l%27Italie" title="Administration territoriale de l'Italie">Administration territoriale de l'Italie</a>.</div></div> <p>L'organisation territoriale de l'Italie se compose de : </p> <ul><li>20 <a href="/wiki/R%C3%A9gions_d%27Italie" title="Régions d'Italie">régions</a> (<i><span class="lang-it" lang="it">regioni</span></i>) : <span class="nowrap">15 de</span> statut normal et cinq régions autonomes(Vallée d'Aoste, Trentin-Haut-Adige, Frioul-Vénétie Julienne, Sicile, Sardaigne) ;</li> <li>110 <a href="/wiki/Provinces_d%27Italie" class="mw-redirect" title="Provinces d'Italie">provinces</a> (<i><span class="lang-it" lang="it">province</span></i>) : <span class="nowrap">107 de</span> statut normal, deux provinces autonomes et une province statistique ;</li> <li>8 101 <abbr class="abbr" title="communes"><a href="/wiki/Commune_(Italie)" title="Commune (Italie)">communes</a></abbr> (<i><span class="lang-it" lang="it">comuni</span></i>).</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Population">Population</h2></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Démographie"><span id="D.C3.A9mographie"></span>Démographie</h3></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés : <a href="/wiki/D%C3%A9mographie_de_l%27Italie" title="Démographie de l'Italie">Démographie de l'Italie</a> et <a href="/wiki/Immigration_en_Italie" title="Immigration en Italie">Immigration en Italie</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Italy-demography.png" class="mw-file-description"><img alt="Consulter les données associées à cette image, dont la description suit ci-après" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Italy-demography.png/220px-Italy-demography.png" decoding="async" width="220" height="129" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Italy-demography.png/330px-Italy-demography.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Italy-demography.png/440px-Italy-demography.png 2x" data-file-width="725" data-file-height="426" /></a><figcaption>Évolution de la démographie entre 1961 et 2004 (chiffre de la <a href="/wiki/Organisation_des_Nations_unies_pour_l%27alimentation_et_l%27agriculture" title="Organisation des Nations unies pour l'alimentation et l'agriculture">FAO</a>, 2005). Population en milliers d'habitants.</figcaption></figure> <p>En janvier 2023, l'Italie compte 58 851 000 habitants<sup id="cite_ref-pop_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-pop-5"><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. La densité est de 195 habitants/km<sup>2</sup>. <a href="/wiki/%C3%89migration_italienne" title="Émigration italienne">Longtemps réservoir démographique de l'Europe et de l'Amérique</a>, l'Italie est devenue une terre d'immigration. En effet l'indice de fécondité est particulièrement bas depuis de nombreuses années. Il était en 2022 de 1,24 enfant par femme. Le taux d'accroissement naturel est négatif. Le vieillissement de la population commence déjà à grever le budget social (financement des retraites). La longévité des <a href="/wiki/Italiens" title="Italiens">Italiens</a> est cependant la plus forte d'Europe et une des plus élevées au monde : les hommes y vivent en moyenne 80,4 ans tandis que les femmes vivent 85,3 ans<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite_crochet">[</span>50<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. En <time class="nowrap" datetime="2017-04" data-sort-value="2017-04">avril 2017</time>, l'<a href="/wiki/Istituto_nazionale_di_statistica" title="Istituto nazionale di statistica">ISTAT</a> publie une étude intitulée <i>Il futuro demografico del Paese</i> (le futur démographique du pays) dont il ressort une forte chute prévisible de la population italienne qui va passer des plus de <span class="nowrap">60 millions</span> actuels à 58,6 millions en 2025 et 53,7 millions en 2065. Avec un pic négatif jusqu'en 2045, quand seulement 54,3 % de la population sera en âge de travailler. Les prévisions démontrent toutefois une Italie toujours plus déséquilibrée, avec un Nord qui croît et attire les migrants et un Sud qui se dépeuple et où reste une population vieillissante. </p><p>Les politiques de relance de la natalité ont jusqu'ici échoué du fait de la grande instabilité gouvernementale (chaque nouvel exécutif voulant mettre en place ses propres mesures, n'hésitant pas à annuler des dispositions en vigueur ou à les réactualiser) et du déséquilibre entre le Nord et le Sud, marqué par des inégalités dans l’accès aux structures de santé et d’aide à l’enfance. Les femmes trouvent par ailleurs des difficultés à se réinsérer dans le marché du travail après avoir élevé leurs enfants<sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite_crochet">[</span>51<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Le nombre d'étrangers résidant sur le territoire italien était de 1,25 million au début du <abbr class="abbr" title="21ᵉ siècle"><span class="romain">XXI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle. En 2008, il semble désormais approcher les 2,5 millions, principalement des ressortissants d'Europe de l'Est (Roumanie, Ukraine, <a href="/wiki/Albanie" title="Albanie">Albanie</a> surtout) et du <a href="/wiki/Maghreb" title="Maghreb">Maghreb</a>. Les citoyens étrangers résidant en Italie au <time class="nowrap" datetime="2008-01-01" data-sort-value="2008-01-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier 2008</time> sont évalués à 2 432 651 par l'<a href="/wiki/Istituto_nazionale_di_statistica" title="Istituto nazionale di statistica">ISTAT</a> (octobre 2009). Ils ont augmenté de 493 729 en une année (+ 16,8 %). Il s'agit de la plus forte augmentation jamais enregistrée en Italie, essentiellement due aux Roumains (+283 078). La longueur des côtes, la proximité du Sud du bassin méditerranéen et de pays en voie de développement, comme l'Albanie, font de l'Italie, à l'instar de l'<a href="/wiki/Espagne" title="Espagne">Espagne</a>, un important lieu de transit pour les filières de l'immigration clandestine. </p><p>La répartition de la population est largement dictée par les contraintes naturelles. Les montagnes et les régions très sèches du sud de l'Italie connaissent des densités assez faibles alors que les plaines littorales, et l'industrieuse plaine du <a href="/wiki/P%C3%B4" title="Pô">Pô</a>, supportent de très fortes densités. Environ 67 % de la population est urbaine. Le réseau urbain est dense en Italie du Nord et centrale, où l'on trouve la capitale économique du pays, Milan, et des grandes villes industrielles comme Gênes ou Turin. L'Italie possède un grand nombre de villes comptant entre 100 000 et 500 000 habitants<sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55"><span class="cite_crochet">[</span>52<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Avec un <a href="/wiki/Taux_de_f%C3%A9condit%C3%A9" title="Taux de fécondité">taux de fécondité</a> de 1,3 enfant par femme, plus de 20 % de la population a plus de <span class="nowrap">65 ans</span>, contre 15 % de moins de <span class="nowrap">15 ans</span> (chiffres de 2012)<sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56"><span class="cite_crochet">[</span>53<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>L’Italie compte environ 160 000 <a href="/wiki/Roms" title="Roms">Roms</a> sédentarisés. Près de 26 000 d’entre eux vivent dans des <a href="/wiki/Bidonville" title="Bidonville">bidonvilles</a><sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57"><span class="cite_crochet">[</span>54<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Entre 1860 et 1960, environ <span class="nowrap">26 millions</span> d'Italiens ont quitté leur pays natal en raison de l'instabilité économique, de la pauvreté et des tensions politiques. En 2018, la population est en diminution depuis quatre années consécutives, perdant 90 000 personnes. En 2019, ce sont 160 000 Italiens qui ont émigré, soit 3 % de plus qu'en 2017<sup id="cite_ref-58" class="reference"><a href="#cite_note-58"><span class="cite_crochet">[</span>55<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Selon un rapport du ministère italien du travail et des politiques sociales, le nombre de travailleurs étrangers en Italie a atteint près de 2,4 millions en janvier 2023, ces travailleurs gagnant moins que leurs homologues indigènes<sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59"><span class="cite_crochet">[</span>56<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Inégalités_entre_les_genres"><span id="In.C3.A9galit.C3.A9s_entre_les_genres"></span>Inégalités entre les genres</h3></div> <p>Les écarts de salaires horaires entre hommes et femmes en Italie sont relativement faibles par rapport à la moyenne européenne — presque inexistants dans le secteur public et de 17 % dans le secteur privé. Cependant, les obligations familiales qui s’imposent aux femmes en conduisent beaucoup à interrompre leur carrière professionnelle, notamment en raison du caractère particulièrement onéreux des services de garde d'enfants ou de personnes âgées. Ainsi, le patrimoine construit par les femmes en Italie au moment de la retraite ne correspond qu'à 76 % de celui des hommes et les pensions perçues ne représentent que 60 % de celles reçues par les hommes<sup id="cite_ref-60" class="reference"><a href="#cite_note-60"><span class="cite_crochet">[</span>57<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Économie"><span id=".C3.89conomie"></span>Économie</h2></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés : <a href="/wiki/%C3%89conomie_de_l%27Italie" title="Économie de l'Italie">Économie de l'Italie</a>, <a href="/wiki/%C3%89nergie_en_Italie" title="Énergie en Italie">Énergie en Italie</a> et <a href="/wiki/Histoire_de_l%E2%80%99agriculture_en_Italie" class="mw-redirect" title="Histoire de l’agriculture en Italie">Histoire de l’agriculture en Italie</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Sentinel-2_and_vega.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Sentinel-2_and_vega.jpg/170px-Sentinel-2_and_vega.jpg" decoding="async" width="170" height="255" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Sentinel-2_and_vega.jpg/255px-Sentinel-2_and_vega.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Sentinel-2_and_vega.jpg/340px-Sentinel-2_and_vega.jpg 2x" data-file-width="1001" data-file-height="1500" /></a><figcaption>Fusée italienne VEGA.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:ICub_sciencefestival_1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/ICub_sciencefestival_1.jpg/220px-ICub_sciencefestival_1.jpg" decoding="async" width="220" height="263" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/ICub_sciencefestival_1.jpg/330px-ICub_sciencefestival_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/ICub_sciencefestival_1.jpg 2x" data-file-width="377" data-file-height="451" /></a><figcaption>Robot ICUB développé à Gênes.</figcaption></figure> <p>L'Italie est membre du <a href="/wiki/Groupe_des_sept_(%C3%A9conomie)" title="Groupe des sept (économie)">G7</a>. Elle est la huitième puissance économique du monde en 2018<sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61"><span class="cite_crochet">[</span>58<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et est avec la France l'un des plus grands exportateurs mondiaux de produits de luxe. En octobre 2024, l'Italie est devenue le 4ème exportateur mondial derrière la Chine, Etats-Unis, Allemagne . Elle est <sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62"><span class="cite_crochet">[</span>59<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> classée en <abbr class="abbr" title="Vingt-sixième">26<sup>e</sup></abbr> position pour l'<a href="/wiki/Indice_mondial_de_l%27innovation" title="Indice mondial de l'innovation">indice mondial de l'innovation</a><sup id="cite_ref-63" class="reference"><a href="#cite_note-63"><span class="cite_crochet">[</span>60<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>L'économie italienne a des dimensions européennes : produits agricoles (huile, fruits, <a href="/wiki/Vinaigre_balsamique" title="Vinaigre balsamique">vinaigre balsamique</a>, fromages, <a href="/wiki/P%C3%A2tes_alimentaires" title="Pâtes alimentaires">pâtes</a>), produits industriels (voitures), vêtements (deuxième rang mondial), services (tourisme : avec <span class="nowrap">65 millions</span> de touristes l'Italie se classe comme le quatrième pays le plus visité). L'Italie est la quatrième puissance européenne (49 pays), son produit brut étant de 2 256 milliards de dollars (<a href="/wiki/Dollar_am%C3%A9ricain" title="Dollar américain">USD</a>) en 2023 et 3e puissance de l'Union Européenne derrière l'Allemagne et la France<sup id="cite_ref-64" class="reference"><a href="#cite_note-64"><span class="cite_crochet">[</span>61<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:PIB_par_habitant_Italie_2004.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Représentation géographique du produit intérieur brut par habitant." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/PIB_par_habitant_Italie_2004.jpg/220px-PIB_par_habitant_Italie_2004.jpg" decoding="async" width="220" height="283" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/PIB_par_habitant_Italie_2004.jpg/330px-PIB_par_habitant_Italie_2004.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/PIB_par_habitant_Italie_2004.jpg/440px-PIB_par_habitant_Italie_2004.jpg 2x" data-file-width="454" data-file-height="585" /></a><figcaption>PIB par habitant (<span class="nowrap">l'indice 100</span> étant la moyenne de l'Europe<sup id="cite_ref-65" class="reference"><a href="#cite_note-65"><span class="cite_crochet">[</span>62<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>).</figcaption></figure> <p>Les régions du nord, notamment la <a href="/wiki/Lombardie" title="Lombardie">Lombardie</a> et l'<a href="/wiki/%C3%89milie-Romagne" title="Émilie-Romagne">Émilie-Romagne</a>, ont un des PIB par habitant les plus élevés de l'Union européenne (30 200 euros par habitant en 2018) et comparable à celui de l'<a href="/wiki/%C3%8Ele-de-France" title="Île-de-France">Île-de-France</a> ou de la région de <a href="/wiki/Londres" title="Londres">Londres</a>. En revanche, les régions méridionales accusent toujours un retard économique notable par rapport aux régions du nord. Le taux de chômage en 2007 était de 5,6 %<sup id="cite_ref-66" class="reference"><a href="#cite_note-66"><span class="cite_crochet">[</span>63<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> mais varie selon les régions, notamment entre le nord (3 %) le centre (6 %) et le sud (15 %) du pays. En décembre 2017, le chômage était à 10,8 %<sup id="cite_ref-67" class="reference"><a href="#cite_note-67"><span class="cite_crochet">[</span>64<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>La pension des retraités italiens<sup id="cite_ref-68" class="reference"><a href="#cite_note-68"><span class="cite_crochet">[</span>65<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> se calcule depuis 1996 au prorata des cotisations versées tout au long de la carrière, et indexée sur l'espérance de vie. Depuis 2001 et à la suite de la crise financière de 2008, les pensions ont été revues à la baisse et l'âge donnant droit à la retraite a été repoussé à <span class="nowrap">66 ans</span><sup id="cite_ref-69" class="reference"><a href="#cite_note-69"><span class="cite_crochet">[</span>66<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>L'Italie a une longue tradition de fabrication de qualité et de dynamisme commercial (les premières banques furent Italiennes, la puissance des cités-État médiévales reposaient déjà sur leur puissance commerciale). Encore aujourd'hui, son économie est tirée par le dynamisme entrepreneurial, que ce soit grâce aux grands groupes industriels comme <a href="/wiki/Fiat" title="Fiat">Fiat</a> (qui connaît aujourd'hui un renouveau), <a href="/wiki/Olivetti" title="Olivetti">Olivetti</a>, <a href="/wiki/Fincantieri" title="Fincantieri">Fincantieri</a>, <a href="/wiki/Prysmian" title="Prysmian">Prysmian</a>, <a href="/wiki/Saipem" title="Saipem">Saipem</a> ou <a href="/wiki/Benetton" title="Benetton">Benetton</a>, à des sociétés d'État largement privatisées comme l'<a href="/wiki/Eni" title="Eni">Eni</a>, <a href="/wiki/Enel" title="Enel">Enel</a>, <a href="/wiki/Leonardo_(entreprise)" title="Leonardo (entreprise)">Leonardo</a> et à l'existence d'un dense réseau de PME constitué de sous-traitants ou de petites structures tournées vers l'excellence, la qualité, le design et constituant la force d'exportation de l'économie italienne. Les grands noms du luxe italien comme <a href="/wiki/Ferrari_(entreprise)" title="Ferrari (entreprise)">Ferrari</a>, <a href="/wiki/Maserati" title="Maserati">Maserati</a> dans l'automobile, <a href="/wiki/Gucci" title="Gucci">Gucci</a>, <a href="/wiki/Dolce_%26_Gabbana" title="Dolce & Gabbana">Dolce & Gabbana</a>, <a href="/wiki/Giorgio_Armani_(entreprise)" title="Giorgio Armani (entreprise)">Armani</a>, <a href="/wiki/Alberta_Ferretti" title="Alberta Ferretti">Alberta Ferretti</a>, <a href="/wiki/Prada_(entreprise)" title="Prada (entreprise)">Prada</a>, <a href="/wiki/Max_Mara" title="Max Mara">Max Mara</a> dans la mode et <a href="/wiki/Ferretti_(groupe)" title="Ferretti (groupe)">Ferretti</a>, <a href="/wiki/Azimut_Yachts" title="Azimut Yachts">Azimut</a> et <a href="/wiki/Riva_(bateaux)" title="Riva (bateaux)">Riva</a> dans le yachting font de l'Italie une référence mondiale dans le domaine de l'élégance et design. Parallèlement, il existe une économie souterraine surtout présente dans le sud de l'Italie. Le travail au noir représenterait 20 % du PIB. </p><p>Les grandes organisations criminelles comme la <i><a href="/wiki/Mafia" title="Mafia">mafia</a></i> sicilienne, la <i><a href="/wiki/Camorra" title="Camorra">camorra</a></i> napolitaine et la <i><a href="/wiki/%27Ndrangheta" title="'Ndrangheta">'Ndrangheta</a></i> calabraise pratiquent l'extorsion de fonds, le trafic de stupéfiants, de cigarettes, d'armes, les paris clandestins et l'usure. </p><p>La plupart des entreprises ainsi que les réseaux de PME dynamiques sont implantés dans le centre et le nord ou dans les régions méridionales. Le triangle industriel Milan-Gênes-Turin fait partie de la <a href="/wiki/M%C3%A9galopole" title="Mégalopole">mégalopole</a> européenne. Il en représente la partie sud. Avec l'Émilie-Romagne et la Vénétie, il compose le cœur industriel de l'Italie, fortement ancré vers l'Europe et les exportations. On y trouve des industries puissantes comme <a href="/wiki/Fiat" title="Fiat">Fiat</a> et l'<a href="/wiki/Eni" title="Eni">Eni</a> mais aussi des PME dynamiques. Les PME de la troisième Italie sont elles aussi fortement tournées vers l'exportation. Cette partie de l'Italie est beaucoup plus riche que le Sud et ne compte que 2 % de chômage alors que le sud atteint les 15 %. Entre les deux, il existe une région que les géographes ont appelé la troisième Italie. Elle base son développement économique sur des réseaux de PME dynamiques dans des secteurs diversifiés comme le textile, le cuir, les industries métalliques et mécaniques. L'Italie est le deuxième fabricant et exportateur de machines-outils après l'Allemagne. Ce pays est le premier partenaire économique de l'Italie, le suivant étant la France. Concernant les échanges commerciaux, 60 % sont effectués en Europe. L'Italie dispose d'infrastructures de communication vers l'Europe (lignes ferroviaires, autoroutes, cols aménagés) ainsi qu'une ouverture sur l'Europe Centrale et de l'Est grâce à la Slovénie et l'Autriche. L'allègement des prélèvements obligatoires, l'assouplissement du marché du travail, la réforme du système de retraites, avancent lentement du fait de l'opposition des <a href="/wiki/Syndicat" title="Syndicat">syndicats</a> qui craignent une précarisation des conditions de travail des employés et un appauvrissement des futurs retraités. Le gouvernement de Silvio Berlusconi dispose de plus de latitude pour engager ces transformations car il ne repose pas sur une coalition trop hétéroclite. Toutefois, l'Italie ayant une situation financière (<a href="/wiki/Dette_publique" title="Dette publique">dette publique</a>) délicate, ses marges de manœuvres sont réduites. En 1991, la dette publique dépassait les 100 % du <a href="/wiki/Produit_int%C3%A9rieur_brut" title="Produit intérieur brut">PIB</a>. En 2011, cette proportion a atteint 120 %, puis 135 % en 2019<sup id="cite_ref-70" class="reference"><a href="#cite_note-70"><span class="cite_crochet">[</span>67<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>En 2019 la production industrielle est en baisse et le chômage en hausse. Selon la Commission européenne et le FMI, la croissance prévue pour 2019 est proche de zéro. Pour l'<a href="/wiki/Organisation_de_coop%C3%A9ration_et_de_d%C3%A9veloppement_%C3%A9conomiques" title="Organisation de coopération et de développement économiques">OCDE</a>, elle serait même négative<sup id="cite_ref-71" class="reference"><a href="#cite_note-71"><span class="cite_crochet">[</span>68<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Le <a href="/wiki/D%C3%A9ficit" title="Déficit">déficit</a> (2, 4 % en 2019) est dû à la charge de la dette (3,8 % du PIB). Si l'on exclut cette dernière, les recettes fiscales dépassent les dépenses publiques de 1,4 % du PIB. Le ressentiment est élevé en Italie à l'égard de l'<a href="/wiki/Union_europ%C3%A9enne" title="Union européenne">Union européenne</a>. Depuis l'adoption de l'<a href="/wiki/Euro" title="Euro">euro</a>, le <a href="/wiki/Revenu_par_t%C3%AAte" title="Revenu par tête">revenu par habitant</a> de l'Italie n'a quasiment pas augmenté (le salaire moyen brut est passé, à prix constants, de 28 939 euros en 2001 à 29 214 euros en 2017)<sup id="cite_ref-72" class="reference"><a href="#cite_note-72"><span class="cite_crochet">[</span>69<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>En 2018, le gouvernement promet des <a href="/wiki/Privatisation" title="Privatisation">privatisations</a> massives à la <a href="/wiki/Commission_europ%C3%A9enne" title="Commission européenne">Commission européenne</a>. Les actifs cessibles devraient être essentiellement immobiliers, les gouvernements précédents ayant déjà privatisé la plupart des entreprises publiques<sup id="cite_ref-73" class="reference"><a href="#cite_note-73"><span class="cite_crochet">[</span>70<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Une amnistie fiscale, mesure défendue par la <a href="/wiki/Ligue_du_Nord" title="Ligue du Nord">Ligue du Nord</a>, est adoptée afin d'éponger les contentieux dans la limite de 500 000 euros. Une baisse de la fiscalité pour le petit patronat et les travailleurs indépendants est également décidée. Elle devrait par la suite concerner l'ensemble de l'<a href="/wiki/Imp%C3%B4t_sur_les_soci%C3%A9t%C3%A9s" title="Impôt sur les sociétés">impôt sur les sociétés</a>, selon un mécanisme de <i><a href="/wiki/Imp%C3%B4t_%C3%A0_taux_unique" title="Impôt à taux unique">flat tax</a></i> (système d'imposition à taux unique) tout en avantageant principalement les revenus les plus élevés<sup id="cite_ref-74" class="reference"><a href="#cite_note-74"><span class="cite_crochet">[</span>71<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Des dispositions favorables aux étrangers fortunés sont également introduites, leur permettant de bénéficier de privilèges fiscaux s'ils transfèrent leur résidence fiscale en Italie. Le régime fiscal du pays, qui en outre ne prévoit pas de droits de donation et de succession, rencontre un certain succès auprès de riches ressortissants britanniques effrayés par le <a href="/wiki/Retrait_du_Royaume-Uni_de_l%27Union_europ%C3%A9enne" title="Retrait du Royaume-Uni de l'Union européenne">retrait du Royaume-Uni de l'Union européenne</a><sup id="cite_ref-75" class="reference"><a href="#cite_note-75"><span class="cite_crochet">[</span>72<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-76" class="reference"><a href="#cite_note-76"><span class="cite_crochet">[</span>73<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Régions_économiques"><span id="R.C3.A9gions_.C3.A9conomiques"></span>Régions économiques</h3></div> <p>L'Italie présente de fortes inégalités de développement entre ses régions. En 2019, selon l’<a href="/wiki/Istituto_nazionale_di_statistica" title="Istituto nazionale di statistica">Institut national de statistique</a> (Istat), le PIB des régions du Sud et des îles (<a href="/wiki/Sardaigne" title="Sardaigne">Sardaigne</a> et <a href="/wiki/Sicile" title="Sicile">Sicile</a>) ne représentait que la moitié de celui des régions du nord-ouest du pays. Les efforts de l’État visant à amoindrir ces inégalités ont été abandonnés dans les années 1990 : « l’État a dû s’attaquer à son problème de dette publique considérable, et il a commencé à vivre au jour le jour, en investissant prioritairement sur les régions les plus fortes du pays, là où le bénéfice semblait plus immédiat », explique l’économiste Gianfranco Viesti. Entre le début des années 2000 et la période 2017-2019, les investissements publics annuels dans le Sud et les îles ont chuté de 50 %<sup id="cite_ref-77" class="reference"><a href="#cite_note-77"><span class="cite_crochet">[</span>74<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:2014-01-01-Pavia_Certosa.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Photographie de la Chartreuse de Pavie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/2014-01-01-Pavia_Certosa.jpg/220px-2014-01-01-Pavia_Certosa.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/2014-01-01-Pavia_Certosa.jpg/330px-2014-01-01-Pavia_Certosa.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/2014-01-01-Pavia_Certosa.jpg/440px-2014-01-01-Pavia_Certosa.jpg 2x" data-file-width="2700" data-file-height="1800" /></a><figcaption><a href="/wiki/Chartreuse_de_Pavie" title="Chartreuse de Pavie">Chartreuse de Pavie</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Assisi_San_Francesco_BW_2.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Assisi_San_Francesco_BW_2.JPG/220px-Assisi_San_Francesco_BW_2.JPG" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Assisi_San_Francesco_BW_2.JPG/330px-Assisi_San_Francesco_BW_2.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Assisi_San_Francesco_BW_2.JPG/440px-Assisi_San_Francesco_BW_2.JPG 2x" data-file-width="3428" data-file-height="2286" /></a><figcaption><a href="/wiki/Assise_(Italie)" title="Assise (Italie)">Assise</a> - la <a href="/wiki/Basilique_Saint-Fran%C3%A7ois_d%27Assise" title="Basilique Saint-François d'Assise">basilique de San Francesco</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Torino-mole10.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Photographie du Mole Antonelliana à Turin" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Torino-mole10.jpg/220px-Torino-mole10.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Torino-mole10.jpg/330px-Torino-mole10.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Torino-mole10.jpg/440px-Torino-mole10.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="600" /></a><figcaption><a href="/wiki/Mole_Antonelliana" title="Mole Antonelliana">Mole Antonelliana</a> de <a href="/wiki/Turin" title="Turin">Turin</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Florence_Duomo_from_Michelangelo_hill.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Photographie du Dôme de Florence" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Florence_Duomo_from_Michelangelo_hill.jpg/220px-Florence_Duomo_from_Michelangelo_hill.jpg" decoding="async" width="220" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Florence_Duomo_from_Michelangelo_hill.jpg/330px-Florence_Duomo_from_Michelangelo_hill.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Florence_Duomo_from_Michelangelo_hill.jpg/440px-Florence_Duomo_from_Michelangelo_hill.jpg 2x" data-file-width="3308" data-file-height="2399" /></a><figcaption><a href="/wiki/Cath%C3%A9drale_Santa_Maria_del_Fiore" title="Cathédrale Santa Maria del Fiore">Dôme de Florence</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Here_it_is,_The_Piazza_dei_Miracoli!_Pisa,_Italy.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Vue générale de la cathédrale, avec en fond la tour de Pise" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Here_it_is%2C_The_Piazza_dei_Miracoli%21_Pisa%2C_Italy.jpg/220px-Here_it_is%2C_The_Piazza_dei_Miracoli%21_Pisa%2C_Italy.jpg" decoding="async" width="220" height="154" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Here_it_is%2C_The_Piazza_dei_Miracoli%21_Pisa%2C_Italy.jpg/330px-Here_it_is%2C_The_Piazza_dei_Miracoli%21_Pisa%2C_Italy.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Here_it_is%2C_The_Piazza_dei_Miracoli%21_Pisa%2C_Italy.jpg/440px-Here_it_is%2C_The_Piazza_dei_Miracoli%21_Pisa%2C_Italy.jpg 2x" data-file-width="3333" data-file-height="2339" /></a><figcaption><a href="/wiki/Cath%C3%A9drale_Notre-Dame-de-l%27Assomption_de_Pise" title="Cathédrale Notre-Dame-de-l'Assomption de Pise">Cathédrale Notre-Dame-de-l'Assomption</a> et <a href="/wiki/Tour_de_Pise" title="Tour de Pise">Tour de Pise</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Naples_from_the_Castello_Sant_Elmo_with_Abbazia_San_Martino_the_port_and_the_Vesuv.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Photographie de la Piazza del Gesù" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Naples_from_the_Castello_Sant_Elmo_with_Abbazia_San_Martino_the_port_and_the_Vesuv.jpg/220px-Naples_from_the_Castello_Sant_Elmo_with_Abbazia_San_Martino_the_port_and_the_Vesuv.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Naples_from_the_Castello_Sant_Elmo_with_Abbazia_San_Martino_the_port_and_the_Vesuv.jpg/330px-Naples_from_the_Castello_Sant_Elmo_with_Abbazia_San_Martino_the_port_and_the_Vesuv.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Naples_from_the_Castello_Sant_Elmo_with_Abbazia_San_Martino_the_port_and_the_Vesuv.jpg/440px-Naples_from_the_Castello_Sant_Elmo_with_Abbazia_San_Martino_the_port_and_the_Vesuv.jpg 2x" data-file-width="7360" data-file-height="4912" /></a><figcaption><a href="/wiki/Naples" title="Naples">Naples</a> et sa célèbre <a href="/wiki/Baie_de_Naples" title="Baie de Naples">baie</a>, veillée par le <a href="/wiki/V%C3%A9suve" title="Vésuve">Vésuve</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Fontana,_Piazza_De_Ferrari,_Genoa,_Italy,_2018.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Photographie de Piazza de Ferrari à Gênes" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Fontana%2C_Piazza_De_Ferrari%2C_Genoa%2C_Italy%2C_2018.jpg/220px-Fontana%2C_Piazza_De_Ferrari%2C_Genoa%2C_Italy%2C_2018.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Fontana%2C_Piazza_De_Ferrari%2C_Genoa%2C_Italy%2C_2018.jpg/330px-Fontana%2C_Piazza_De_Ferrari%2C_Genoa%2C_Italy%2C_2018.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Fontana%2C_Piazza_De_Ferrari%2C_Genoa%2C_Italy%2C_2018.jpg/440px-Fontana%2C_Piazza_De_Ferrari%2C_Genoa%2C_Italy%2C_2018.jpg 2x" data-file-width="4608" data-file-height="3456" /></a><figcaption>Piazza De Ferrari à <a href="/wiki/G%C3%AAnes" title="Gênes">Gênes</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Panorama_of_Trevi_fountain_2015.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Photographie de la Fontaine de Trevi de Rome" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Panorama_of_Trevi_fountain_2015.jpg/220px-Panorama_of_Trevi_fountain_2015.jpg" decoding="async" width="220" height="145" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Panorama_of_Trevi_fountain_2015.jpg/330px-Panorama_of_Trevi_fountain_2015.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Panorama_of_Trevi_fountain_2015.jpg/440px-Panorama_of_Trevi_fountain_2015.jpg 2x" data-file-width="6888" data-file-height="4554" /></a><figcaption><a href="/wiki/Fontaine_de_Trevi" title="Fontaine de Trevi">Fontaine de Trevi</a> à <a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a>.</figcaption></figure> <p>L'Italie se divise en quatre grandes régions économiquement distinctes : </p> <ul><li>le Nord-Ouest, le <span class="citation">« Triangle économique »</span>, qui appartient au cœur économique de l'<a href="/wiki/Europe" title="Europe">Europe</a> et occupe le sud de la mégalopole européenne. La région concentre les principales activités lourdes ainsi que les sièges d'entreprise et s'organise autour des trois grandes villes : <ul><li><a href="/wiki/Milan" title="Milan">Milan</a>, métropole industrielle et tertiaire, médias et industries culturelles, capitale financière du pays,</li> <li><a href="/wiki/Turin" title="Turin">Turin</a>, construction automobile, banque-finance-assurance,</li> <li><a href="/wiki/G%C3%AAnes" title="Gênes">Gênes</a>, premier port d'Italie et second de la <a href="/wiki/Mer_M%C3%A9diterran%C3%A9e" title="Mer Méditerranée">mer Méditerranée</a> après <a href="/wiki/Marseille" title="Marseille">Marseille</a>, associant dans la région construction navale et tourisme haut-de-gamme ;</li></ul></li> <li>le Nord-Est, correspond à la région des PME-PMI, où leur concentration est la plus forte d'Europe. Le tissu urbain est composé de villes moyennes telles que : <a href="/wiki/V%C3%A9rone" title="Vérone">Vérone</a>, <a href="/wiki/Padoue" title="Padoue">Padoue</a>, <a href="/wiki/Venise" title="Venise">Venise</a>-<a href="/wiki/Mestre_(Venise)" title="Mestre (Venise)">Mestre</a>, <a href="/wiki/Trieste" title="Trieste">Trieste</a>, <a href="/wiki/Mod%C3%A8ne" title="Modène">Modène</a>, <a href="/wiki/Parme" title="Parme">Parme</a>, <a href="/wiki/Bologne" title="Bologne">Bologne</a>. Deux ports d'importance (Venise et Trieste) concentrent les activités d'industrie lourde et de construction navale (chantiers <a href="/wiki/Fincantieri" title="Fincantieri">Fincantieri</a>) et offrent un débouché pour les industries locales, s'ajoutant à la proximité des pays de l'Europe Centrale (qui connaissent un fort développement depuis peu) ;</li> <li>l'<i>Italie du centre</i> ou troisième Italie est une région dynamique de l'<a href="/wiki/Europe" title="Europe">Europe</a> grâce à des PME innovantes à structures familiales et de puissantes coopératives. Le réseau urbain est également composé de villes moyennes qui conjuguent patrimoine historique et zones d'activités industrielles et artisanales (tissus, automobile, haute couture). Le nord et Bologne influent sur la façade adriatique des <a href="/wiki/Marches" title="Marches">Marches</a> mais c'est davantage le pôle florentin (<a href="/wiki/Florence" title="Florence">Florence</a>, <a href="/wiki/Prato" title="Prato">Prato</a> et <a href="/wiki/Pistoia" class="mw-redirect" title="Pistoia">Pistoia</a>) associé au port de <a href="/wiki/Livourne" title="Livourne">Livourne</a>, d'une part, et <a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a>, d'autre part, qui dominent le centre ;</li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Museo_Diocesano_Tridentino.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Museo_Diocesano_Tridentino.jpg/220px-Museo_Diocesano_Tridentino.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Museo_Diocesano_Tridentino.jpg/330px-Museo_Diocesano_Tridentino.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Museo_Diocesano_Tridentino.jpg/440px-Museo_Diocesano_Tridentino.jpg 2x" data-file-width="3008" data-file-height="2000" /></a><figcaption>Piazza Duomo de <a href="/wiki/Trente_(Italie)" title="Trente (Italie)">Trente</a>.</figcaption></figure> <ul><li>l'<i>Italie du Sud</i>, (ou <i><a href="/wiki/Mezzogiorno" title="Mezzogiorno">Mezzogiorno</a></i>) est un espace moins industrialisé et, globalement, moins aisé que le reste d'Italie. Les territoires méridionaux bénéficient des aides de l'État et de l'<a href="/wiki/Union_europ%C3%A9enne" title="Union européenne">Union européenne</a> notamment pour financer un réseau routier performant et installer des complexes industrialo-portuaires, bien que ces projets se soient souvent révélés être des "cathédrales dans le désert", selon l'expression créé par <a href="/wiki/Luigi_Sturzo" title="Luigi Sturzo">Luigi Sturzo</a><sup id="cite_ref-78" class="reference"><a href="#cite_note-78"><span class="cite_crochet">[</span>75<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-79" class="reference"><a href="#cite_note-79"><span class="cite_crochet">[</span>76<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. L'ensemble des difficultés socio-économiques éprouvées par les Italiens du Sud sont connues, dans le débat public, sous l'expression « <a href="/wiki/Question_m%C3%A9ridionale" title="Question méridionale">question méridionale<b> </b></a>» (<i>questione meridionale</i>), terme forgé après l'unification de l'État<sup id="cite_ref-80" class="reference"><a href="#cite_note-80"><span class="cite_crochet">[</span>77<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-81" class="reference"><a href="#cite_note-81"><span class="cite_crochet">[</span>78<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Or, les moindres opportunités économiques alimentent une <a href="/wiki/%C3%89migration_italienne#Migrations_internes" title="Émigration italienne">émigration interne</a> du Sud au Nord-Ouest de la peninsule. Parmi les régions les plus performantes, l'on trouve les Pouilles, qui accueille la deuxième plaine d'Italie et, partant, une activité agricole intense en sus d'un secteur touristique développé; cette région dispose d'importants ports situés à <a href="/wiki/Tarente" title="Tarente">Tarente</a>, <a href="/wiki/Bari" title="Bari">Bari</a> et <a href="/wiki/Brindisi" title="Brindisi">Brindisi</a>. Le <a href="/wiki/Molise" title="Molise">Molise</a> et les <a href="/wiki/Abruzzes" title="Abruzzes">Abruzzes</a>, qui sont moins exposés à la mainmise de la <a href="/wiki/Mafia" title="Mafia">mafia</a> ou de la <a href="/wiki/Camorra" title="Camorra">camorra</a>, ont connu une croissance plus forte que le sud-ouest de l'Italie.</li></ul> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th scope="col">Région </th> <th scope="col">Chef-lieu </th></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Valle_d%27Aosta.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la région de la Vallée d'Aoste"><img alt="Drapeau de la région de la Vallée d'Aoste" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Flag_of_Valle_d%27Aosta.svg/20px-Flag_of_Valle_d%27Aosta.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Flag_of_Valle_d%27Aosta.svg/30px-Flag_of_Valle_d%27Aosta.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Flag_of_Valle_d%27Aosta.svg/40px-Flag_of_Valle_d%27Aosta.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Vall%C3%A9e_d%27Aoste" title="Vallée d'Aoste">Vallée d'Aoste</a>*</td> <td><a href="/wiki/Aoste" title="Aoste">Aoste</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Piedmont.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la région du Piémont"><img alt="Drapeau de la région du Piémont" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Piedmont.svg/20px-Flag_of_Piedmont.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Piedmont.svg/30px-Flag_of_Piedmont.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Piedmont.svg/40px-Flag_of_Piedmont.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="341" /></a></span> <a href="/wiki/Pi%C3%A9mont" title="Piémont">Piémont</a></td> <td><a href="/wiki/Turin" title="Turin">Turin</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Liguria.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la région de Ligurie"><img alt="Drapeau de la région de Ligurie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Flag_of_Liguria.svg/20px-Flag_of_Liguria.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Flag_of_Liguria.svg/30px-Flag_of_Liguria.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Flag_of_Liguria.svg/40px-Flag_of_Liguria.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Ligurie" title="Ligurie">Ligurie</a></td> <td><a href="/wiki/G%C3%AAnes" title="Gênes">Gênes</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Lombardy.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la région de Lombardie"><img alt="Drapeau de la région de Lombardie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Flag_of_Lombardy.svg/20px-Flag_of_Lombardy.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Flag_of_Lombardy.svg/30px-Flag_of_Lombardy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Flag_of_Lombardy.svg/40px-Flag_of_Lombardy.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Lombardie" title="Lombardie">Lombardie</a></td> <td><a href="/wiki/Milan" title="Milan">Milan</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Trentino-South_Tyrol.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la région du Trentin-Haut-Adige"><img alt="Drapeau de la région du Trentin-Haut-Adige" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Flag_of_Trentino-South_Tyrol.svg/20px-Flag_of_Trentino-South_Tyrol.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Flag_of_Trentino-South_Tyrol.svg/30px-Flag_of_Trentino-South_Tyrol.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Flag_of_Trentino-South_Tyrol.svg/40px-Flag_of_Trentino-South_Tyrol.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="400" /></a></span> <a href="/wiki/Trentin-Haut-Adige" title="Trentin-Haut-Adige">Trentin-Haut-Adige</a>*</td> <td><a href="/wiki/Trente_(Italie)" title="Trente (Italie)">Trente</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Veneto.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la région de Vénétie"><img alt="Drapeau de la région de Vénétie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Flag_of_Veneto.svg/20px-Flag_of_Veneto.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Flag_of_Veneto.svg/30px-Flag_of_Veneto.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Flag_of_Veneto.svg/40px-Flag_of_Veneto.svg.png 2x" data-file-width="1163" data-file-height="776" /></a></span> <a href="/wiki/V%C3%A9n%C3%A9tie" title="Vénétie">Vénétie</a></td> <td><a href="/wiki/Venise" title="Venise">Venise</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Bandiere_dal_Fri%C3%BBl.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la région de Frioul-Vénétie Julienne"><img alt="Drapeau de la région de Frioul-Vénétie Julienne" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Bandiere_dal_Fri%C3%BBl.svg/20px-Bandiere_dal_Fri%C3%BBl.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Bandiere_dal_Fri%C3%BBl.svg/30px-Bandiere_dal_Fri%C3%BBl.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Bandiere_dal_Fri%C3%BBl.svg/40px-Bandiere_dal_Fri%C3%BBl.svg.png 2x" data-file-width="1041" data-file-height="693" /></a></span> <a href="/wiki/Frioul-V%C3%A9n%C3%A9tie_Julienne" title="Frioul-Vénétie Julienne">Frioul-Vénétie Julienne</a>*</td> <td><a href="/wiki/Trieste" title="Trieste">Trieste</a> </td></tr> <tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Regione-Emilia-Romagna-Stemma.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Regione-Emilia-Romagna-Stemma.svg/20px-Regione-Emilia-Romagna-Stemma.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Regione-Emilia-Romagna-Stemma.svg/30px-Regione-Emilia-Romagna-Stemma.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Regione-Emilia-Romagna-Stemma.svg/40px-Regione-Emilia-Romagna-Stemma.svg.png 2x" data-file-width="310" data-file-height="310" /></a></span> <a href="/wiki/%C3%89milie-Romagne" title="Émilie-Romagne">Émilie-Romagne</a></td> <td><a href="/wiki/Bologne" title="Bologne">Bologne</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Tuscany.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la région de Toscane"><img alt="Drapeau de la région de Toscane" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Flag_of_Tuscany.svg/20px-Flag_of_Tuscany.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Flag_of_Tuscany.svg/30px-Flag_of_Tuscany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Flag_of_Tuscany.svg/40px-Flag_of_Tuscany.svg.png 2x" data-file-width="648" data-file-height="432" /></a></span> <a href="/wiki/Toscane" title="Toscane">Toscane</a></td> <td><a href="/wiki/Florence" title="Florence">Florence</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Umbria.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la région d'Ombrie"><img alt="Drapeau de la région d'Ombrie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Flag_of_Umbria.svg/20px-Flag_of_Umbria.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Flag_of_Umbria.svg/30px-Flag_of_Umbria.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Flag_of_Umbria.svg/40px-Flag_of_Umbria.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="400" /></a></span> <a href="/wiki/Ombrie" title="Ombrie">Ombrie</a></td> <td><a href="/wiki/P%C3%A9rouse" title="Pérouse">Pérouse</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Marche.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la région des Marches"><img alt="Drapeau de la région des Marches" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Flag_of_Marche.svg/20px-Flag_of_Marche.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Flag_of_Marche.svg/30px-Flag_of_Marche.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Flag_of_Marche.svg/40px-Flag_of_Marche.svg.png 2x" data-file-width="750" data-file-height="500" /></a></span> <a href="/wiki/Marches" title="Marches">Marches</a></td> <td><a href="/wiki/Anc%C3%B4ne" title="Ancône">Ancône</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Lazio.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la région du Latium"><img alt="Drapeau de la région du Latium" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Flag_of_Lazio.svg/20px-Flag_of_Lazio.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Flag_of_Lazio.svg/30px-Flag_of_Lazio.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Flag_of_Lazio.svg/40px-Flag_of_Lazio.svg.png 2x" data-file-width="1649" data-file-height="1101" /></a></span> <a href="/wiki/Latium" title="Latium">Latium</a></td> <td><a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Abruzzo.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la région des Abruzzes"><img alt="Drapeau de la région des Abruzzes" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Flag_of_Abruzzo.svg/20px-Flag_of_Abruzzo.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Flag_of_Abruzzo.svg/30px-Flag_of_Abruzzo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Flag_of_Abruzzo.svg/40px-Flag_of_Abruzzo.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="341" /></a></span> <a href="/wiki/Abruzzes" title="Abruzzes">Abruzzes</a></td> <td><a href="/wiki/L%27Aquila" title="L'Aquila">L'Aquila</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Molise.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la région de Molise"><img alt="Drapeau de la région de Molise" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Molise.svg/20px-Flag_of_Molise.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Molise.svg/30px-Flag_of_Molise.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Molise.svg/40px-Flag_of_Molise.svg.png 2x" data-file-width="750" data-file-height="500" /></a></span> <a href="/wiki/Molise" title="Molise">Molise</a></td> <td><a href="/wiki/Campobasso" title="Campobasso">Campobasso</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Campania.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la région de Campanie"><img alt="Drapeau de la région de Campanie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Flag_of_Campania.svg/20px-Flag_of_Campania.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Flag_of_Campania.svg/30px-Flag_of_Campania.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Flag_of_Campania.svg/40px-Flag_of_Campania.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="341" /></a></span> <a href="/wiki/Campanie" title="Campanie">Campanie</a></td> <td><a href="/wiki/Naples" title="Naples">Naples</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Apulia.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la région des Pouilles"><img alt="Drapeau de la région des Pouilles" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Flag_of_Apulia.svg/20px-Flag_of_Apulia.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Flag_of_Apulia.svg/30px-Flag_of_Apulia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Flag_of_Apulia.svg/40px-Flag_of_Apulia.svg.png 2x" data-file-width="750" data-file-height="500" /></a></span> <a href="/wiki/Pouilles" title="Pouilles">Pouilles</a></td> <td><a href="/wiki/Bari" title="Bari">Bari</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Basilicata.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la région de Basilicate"><img alt="Drapeau de la région de Basilicate" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Flag_of_Basilicata.svg/20px-Flag_of_Basilicata.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Flag_of_Basilicata.svg/30px-Flag_of_Basilicata.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Flag_of_Basilicata.svg/40px-Flag_of_Basilicata.svg.png 2x" data-file-width="890" data-file-height="593" /></a></span> <a href="/wiki/Basilicate" title="Basilicate">Basilicate</a></td> <td><a href="/wiki/Potenza" title="Potenza">Potenza</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Calabria.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la région de Calabre"><img alt="Drapeau de la région de Calabre" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Flag_of_Calabria.svg/20px-Flag_of_Calabria.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Flag_of_Calabria.svg/30px-Flag_of_Calabria.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Flag_of_Calabria.svg/40px-Flag_of_Calabria.svg.png 2x" data-file-width="1037" data-file-height="692" /></a></span> <a href="/wiki/Calabre" title="Calabre">Calabre</a></td> <td><a href="/wiki/Catanzaro" title="Catanzaro">Catanzaro</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Sicily_(revised).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la Sicile"><img alt="Drapeau de la Sicile" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Sicily_%28revised%29.svg/20px-Flag_of_Sicily_%28revised%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Sicily_%28revised%29.svg/30px-Flag_of_Sicily_%28revised%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Sicily_%28revised%29.svg/40px-Flag_of_Sicily_%28revised%29.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="530" /></a></span> <a href="/wiki/Sicile" title="Sicile">Sicile</a>*</td> <td><a href="/wiki/Palerme" title="Palerme">Palerme</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Sardinia,_Italy.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la Sardaigne"><img alt="Drapeau de la Sardaigne" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Flag_of_Sardinia%2C_Italy.svg/20px-Flag_of_Sardinia%2C_Italy.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Flag_of_Sardinia%2C_Italy.svg/30px-Flag_of_Sardinia%2C_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Flag_of_Sardinia%2C_Italy.svg/40px-Flag_of_Sardinia%2C_Italy.svg.png 2x" data-file-width="895" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Sardaigne" title="Sardaigne">Sardaigne</a>*</td> <td><a href="/wiki/Cagliari" title="Cagliari">Cagliari</a> </td></tr></tbody></table> <table class="wikitable"> <tbody><tr bgcolor="lightsteelblue"> <th scope="col">Rang </th> <th scope="col">Ville </th> <th scope="col">Agglomération urbaine </th> <th scope="col">Aire urbaine </th> <th scope="col">Superf.<br />(en km<sup>2</sup>) </th></tr> <tr> <td><b>1</b></td> <td><a href="/wiki/Milan" title="Milan">Milan</a></td> <td align="right"><b>5 248 000</b></td> <td align="right">7 400 000</td> <td align="right">8 054 </td></tr> <tr> <td><b>2</b></td> <td><a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a></td> <td align="right"><b>3 798 000</b></td> <td align="right">4 194 000</td> <td align="right">5 352 </td></tr> <tr> <td><b>3</b></td> <td><a href="/wiki/Naples" title="Naples">Naples</a></td> <td align="right"><b>3 726 000</b></td> <td align="right">4 150 000</td> <td align="right">2 300 </td></tr> <tr> <td><b>4</b></td> <td><a href="/wiki/Turin" title="Turin">Turin</a></td> <td align="right"><b>1 460 000</b></td> <td align="right">1 700 000</td> <td align="right">1 127 </td></tr> <tr> <td><b>5</b></td> <td><a href="/wiki/Palerme" title="Palerme">Palerme</a></td> <td align="right"><b>860 000</b></td> <td align="right">1 040 000</td> <td align="right">1 391 </td></tr> <tr> <td><b>6</b></td> <td><a href="/wiki/G%C3%AAnes" title="Gênes">Gênes</a></td> <td align="right"><b>745 000</b></td> <td align="right">1 400 000</td> <td align="right">4 200 </td></tr> <tr> <td><b>7</b></td> <td><a href="/wiki/Bari" title="Bari">Bari</a></td> <td align="right"><b>620 000</b></td> <td align="right">1 000 000</td> <td align="right">2 270 </td></tr> <tr> <td><b>8</b></td> <td><a href="/wiki/Florence" title="Florence">Florence</a></td> <td align="right"><b>600 000</b></td> <td align="right">1 500 000</td> <td align="right">4 844 </td></tr> <tr> <td><b>9</b></td> <td><a href="/wiki/Bologne" title="Bologne">Bologne</a></td> <td align="right"><b>580 000</b></td> <td align="right">980 000</td> <td align="right">3 703 </td></tr> <tr> <td><b>10</b></td> <td><a href="/wiki/Catane" title="Catane">Catane</a></td> <td align="right"><b>580 000</b></td> <td align="right">760 000</td> <td align="right">939 </td></tr> <tr> <td><b>11</b></td> <td><a href="/wiki/Cagliari" title="Cagliari">Cagliari</a></td> <td align="right"><b>370 000</b></td> <td align="right">470 000</td> <td align="right">1 800 </td></tr> <tr> <td><b>12</b></td> <td><a href="/wiki/Venise" title="Venise">Venise</a></td> <td align="right"><b>360 000</b></td> <td align="right">3 270 000</td> <td align="right">6 680 </td></tr> <tr> <td><b>13</b></td> <td><a href="/wiki/Messine" title="Messine">Messine</a></td> <td align="right"><b>250 000</b></td> <td align="right">480 000</td> <td align="right">1 135 </td></tr> <tr> <td><b>14</b></td> <td><a href="/wiki/Trieste" title="Trieste">Trieste</a></td> <td align="right"><b>220 000</b></td> <td align="right">240 000</td> <td align="right">212 </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Agriculture">Agriculture</h3></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Agriculture_en_Italie" title="Agriculture en Italie">Agriculture en Italie</a>.</div></div> <p>On compte près de deux millions d'exploitations agricoles en Italie. Elles sont spécialisées dans la culture des produits traditionnels dans le monde méditerranéen, c'est-à-dire la vigne, le blé, l'olivier, les fruits et légumes et les agrumes (notamment la <a href="/wiki/Bergamote" title="Bergamote">bergamote</a> à <a href="/wiki/Reggio_de_Calabre" title="Reggio de Calabre">Reggio de Calabre</a>) et les produits laitiers. </p><p>En 2018, <a href="/wiki/Global_Slavery_Index" title="Global Slavery Index">Global Slavery Index</a>, une organisation calculant le nombre de personnes réduites à l'esclavage par pays, a estimé le taux de travailleurs agricoles exploités en Italie au nombre de 50 000. Un rapport de l'Union européenne sur l'esclavagisme indique en 2019 que 400 000 travailleurs agricoles en Italie risquent d'être réduits à l'esclavage et près de 100 000 sont contraints à vivre dans des conditions inhumaines. Beaucoup sont des travailleurs immigrés<sup id="cite_ref-82" class="reference"><a href="#cite_note-82"><span class="cite_crochet">[</span>79<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tourisme">Tourisme</h3></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Tourisme_en_Italie" title="Tourisme en Italie">Tourisme en Italie</a>.</div></div> <p>Le <a href="/wiki/Tourisme_en_Italie" title="Tourisme en Italie">tourisme</a> constitue une activité motrice de l'économie : l'Italie, troisième pays touristique d'Europe derrière la France et l'Espagne, accueille <span class="nowrap">62 millions</span> de touristes<sup id="cite_ref-83" class="reference"><a href="#cite_note-83"><span class="cite_crochet">[</span>80<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et la deuxième au monde en nombre de nuitées (<span class="nowrap">221 millions</span>) après <a href="/wiki/Espagne" title="Espagne">Espagne</a> (299), et devant <a href="/wiki/Royaume-Uni" title="Royaume-Uni">Royaume-Uni</a> (192) et <a href="/wiki/France" title="France">France</a> (137). La fréquentation totale est de 432,6 millions grâce aux Alpes, sur les littoraux et dans les villes d'art et d'histoire comme Milan, Gênes, Venise, Florence, Palerme, Naples et Rome. La présence des vestiges archéologiques fait également beaucoup dans la réputation touristique du pays ; l'Italie développe également depuis quelques années un tourisme œno-gastronomique (appelé <a href="/wiki/Agritourisme" title="Agritourisme">agritourisme</a>). Selon les estimations de la <a href="/wiki/Banque_d%27Italie" title="Banque d'Italie">Banque d'Italie</a> de 2018, le secteur du tourisme génère directement plus de 5 % du <a href="/wiki/Produit_int%C3%A9rieur_brut" title="Produit intérieur brut">PIB</a> national (13 % compte tenu également du PIB généré indirectement) et représente plus de 6 % de l'emploi<sup id="cite_ref-84" class="reference"><a href="#cite_note-84"><span class="cite_crochet">[</span>81<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-85" class="reference"><a href="#cite_note-85"><span class="cite_crochet">[</span>82<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Transports">Transports</h2></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:120527-Mailand-Hbf-Panorama.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Gare de Milan-Centrale" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/120527-Mailand-Hbf-Panorama.jpg/440px-120527-Mailand-Hbf-Panorama.jpg" decoding="async" width="440" height="158" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/120527-Mailand-Hbf-Panorama.jpg/660px-120527-Mailand-Hbf-Panorama.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/120527-Mailand-Hbf-Panorama.jpg/880px-120527-Mailand-Hbf-Panorama.jpg 2x" data-file-width="4459" data-file-height="1604" /></a><figcaption><a href="/wiki/Gare_de_Milan-Centrale" title="Gare de Milan-Centrale">Gare de Milan-Centrale</a>.</figcaption></figure> <p>L'Italie est située au Centre du bassin méditerranéen. Sa position géographique centrale a permis à ses cités de jouer un rôle majeur dans le commerce entre l'Orient et l'Occident au Moyen Âge. La Méditerranée est traversée par des routes maritimes mondiales via le <a href="/wiki/Canal_de_Suez" title="Canal de Suez">canal de Suez</a>. Le <a href="/wiki/Port_de_Gioia_Tauro" title="Port de Gioia Tauro">port de Gioia Tauro</a> est devenu le premier port de conteneurs de la Méditerranée bien que mal desservi et ne disposant pas de plateforme logistique adéquate ; il reste donc un port de transbordement. L'Italie cherche à renforcer ses liaisons avec l'UE : l'aéroport international de Milan Malpensa, achevé en 2001, permet de relier plus facilement le cœur économique de l'Italie au reste du monde, intention relayée par les projets ferroviaires <a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlin</a>-<a href="/wiki/Palerme" title="Palerme">Palerme</a> et Lyon-<a href="/wiki/Turin" title="Turin">Turin</a>-<a href="/wiki/Budapest" title="Budapest">Budapest</a> qui accentueront le rôle central de l'Italie du Nord. On note aussi un réseau de ports très efficace, aussi bien dans le trafic de marchandises que dans le trafic de passagers/touristes. Malgré un arc alpin très marquant, les flux économiques entre le nord de l'Europe et l'Italie ne sont pas limités grâce aux bonnes relations entretenues avec ses voisins et les nombreuses coopérations. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Transport_aérien"><span id="Transport_a.C3.A9rien"></span>Transport aérien</h3></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles connexes : <a href="/wiki/ITA_Airways" title="ITA Airways">ITA Airways</a> et <a href="/wiki/A%C3%A9roport_L%C3%A9onard-de-Vinci_de_Rome_Fiumicino" title="Aéroport Léonard-de-Vinci de Rome Fiumicino">Aéroport Léonard-de-Vinci de Rome Fiumicino</a>.</div></div> <p>Le pays compte en tout <span class="nowrap">29 aéroports</span> internationaux. Rome avec <span class="nowrap">46 millions</span> de passagers par an est le hub le plus important du pays, deux aéroports se partagent ce trafic ; Leonardo da Vinci (ou Fiumicino) et Ciampino. Le hub de Milan est en deuxième position, avec trois aéroports (Malpensa, Linate et Orio al Serio) dont le trafic cumulé est de <span class="nowrap">44 millions</span> de passagers par an. Les autres aéroports importants sont Bologne-Borgo Panigale, Venise-Marco-Polo, Naples-Capodichino et Catane-Fontanarossa. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Réseau_routier"><span id="R.C3.A9seau_routier"></span>Réseau routier</h3></div> <p>Il y a 7 500 <abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> d'autoroute parcourant le pays du nord au sud (y compris la Sicile). La plupart de ces autoroutes sont payantes, sauf, par exemple, <span class="nowrap">l'autoroute A3</span> reliant Naples à Reggio di Calabria. La première autoroute mise en service au monde fut celle reliant Milan à Varese et ne comptait qu'une seule voie dans chaque sens. Inaugurée en 1927 par Mussolini, elle est toujours en fonction <span class="nowrap">en 2008</span> et élargie à trois ou cinq voies dans chaque sens. À cela s'ajoute un réseau de <i>superstrada</i>, route nationale (SS : <i>Strada Statale</i>) à deux ou trois voies dans chaque sens d'un total de 2 500 <abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr>, qui connecte les régions périphériques aux grands axes. Le réseau est toutefois surchargé et de nombreux projets de réhabilitation des plus anciennes autoroutes sont en cours de réalisation, afin de réduire les risques liés à la vétusté de certains ouvrages<sup id="cite_ref-86" class="reference"><a href="#cite_note-86"><span class="cite_crochet">[</span>83<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et d'en augmenter les capacités. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Réseau_ferroviaire"><span id="R.C3.A9seau_ferroviaire"></span>Réseau ferroviaire</h3></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles connexes : <a href="/wiki/Ferrovie_dello_Stato_Italiane" title="Ferrovie dello Stato Italiane">Ferrovie dello Stato Italiane</a> et <a href="/wiki/Trenitalia" title="Trenitalia">Trenitalia</a>.</div></div> <p>Le <a href="/wiki/Treno_alta_velocit%C3%A0" title="Treno alta velocità">TAV</a>, équivalent du TGV français, utilise le réseau <a href="/wiki/Grande_vitesse_ferroviaire_en_Italie" title="Grande vitesse ferroviaire en Italie">AV/AC italien</a> (Alta Velocità/Alta Capacità) qui est composé de deux axes principaux : l'axe Turin-Milan-Verone-Venise et l'axe Milan-Bologne-Florence-Rome-Naples-Salerne. À cela s'ajoutera l'axe Milan-Gênes et Naples-Bari (ce dernier étant déjà desservi par un système à grande vitesse mais plus lent que le TAV). Actuellement le réseau TAV compte 1 243 <abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> de lignes AV/AC. L'ensemble du réseau ferroviaire est de 16 726 <abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Culture">Culture</h2></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Culture_de_l%27Italie" title="Culture de l'Italie">Culture de l'Italie</a>.</div></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Langues">Langues</h3></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Langues_en_usage">Langues en usage</h4></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Langues_en_Italie" title="Langues en Italie">Langues en Italie</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Linguistic_map_of_the_Italian_language.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Linguistic_map_of_the_Italian_language.svg/220px-Linguistic_map_of_the_Italian_language.svg.png" decoding="async" width="220" height="113" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Linguistic_map_of_the_Italian_language.svg/330px-Linguistic_map_of_the_Italian_language.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Linguistic_map_of_the_Italian_language.svg/440px-Linguistic_map_of_the_Italian_language.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="263" /></a><figcaption>L'<a href="/wiki/Italien" title="Italien">italien</a> dans le monde.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:ItalophoneEuropeMap.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/ItalophoneEuropeMap.png/220px-ItalophoneEuropeMap.png" decoding="async" width="220" height="242" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/ItalophoneEuropeMap.png/330px-ItalophoneEuropeMap.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/ItalophoneEuropeMap.png/440px-ItalophoneEuropeMap.png 2x" data-file-width="1452" data-file-height="1600" /></a><figcaption>L'<a href="/wiki/Italien" title="Italien">italien</a> principalement parlé dans la <a href="/wiki/Italie_(r%C3%A9gion_g%C3%A9ographique)" title="Italie (région géographique)">zone géographique italienne</a> en <a href="/wiki/Europe" title="Europe">Europe</a>.</figcaption></figure> <p>La réalisation de l'unité nationale seulement en 1870, à l'issue du <i><a href="/wiki/Risorgimento" title="Risorgimento">Risorgimento</a></i> avec la prise de Rome, a contribué, en partie, à la persistance de plusieurs langues régionales ainsi que de différentes variantes locales, donnant ainsi vie à un phénomène de diglossie<sup id="cite_ref-87" class="reference"><a href="#cite_note-87"><span class="cite_crochet">[</span>84<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Or, l'unification linguistique d'Italie s'est opérée sur fond d'une réelle diversité culturelle et linguistique, qui reste toujours d'actualité. </p><p>L'italien doit composer avec les langues minoritaires et <a href="/wiki/Dialecte" title="Dialecte">dialectes</a> locaux. D'après une étude de l'<a href="/wiki/Istituto_nazionale_di_statistica" title="Istituto nazionale di statistica">Istituto nazionale di statistica</a>, en 2015, 45,9 % de la population résidant sur le territoire italien s'exprimait principalement en <a href="/wiki/Italien" title="Italien">italien</a>, tandis que 32,2 % employait à la fois l'italien et une autre langue régionale ou dialectale. Seule 14 % de la population utilisait exclusivement une langue régionale ou dialectale et 6,9 % une langue étrangère<sup id="cite_ref-88" class="reference"><a href="#cite_note-88"><span class="cite_crochet">[</span>85<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Dans la République italienne, les minorités linguistiques sont protégées en vertu de l'Article 6 de la Constitution de 1948, sachant que certaines langues minoritaires ont un statut de langue co-officielle dans certaines régions. Parmi l'ensemble des langues minoritaires, l'on trouve le <a href="/wiki/Frioulan" title="Frioulan">frioulan</a> (ou ladin oriental), le <a href="/wiki/Ladin" title="Ladin">ladin</a> dolomitique (ou ladin occidental), l'<a href="/wiki/Allemand" title="Allemand">allemand</a>, le <a href="/wiki/Slov%C3%A8ne" title="Slovène">slovène</a>, l'<a href="/wiki/Occitan" title="Occitan">occitan</a>, le <a href="/wiki/Fran%C3%A7ais" title="Français">français</a>, le <a href="/wiki/Francoproven%C3%A7al" title="Francoprovençal">francoprovençal</a>, l'<a href="/wiki/Albanais" title="Albanais">albanais</a>, le <a href="/wiki/Grec" title="Grec">grec</a>, le <a href="/wiki/Sarde" title="Sarde">sarde</a>, le <a href="/wiki/Catalan" title="Catalan">catalan</a> et le <a href="/wiki/Croate" title="Croate">croate</a><sup id="cite_ref-parlamento.it_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-parlamento.it-4"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Outre l'italien, les langues les plus parlées sont l'anglais (29 %), le français (14 %) et les langues régionales (6 %)<sup id="cite_ref-89" class="reference"><a href="#cite_note-89"><span class="cite_crochet">[</span>86<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Italien">Italien</h4></div> <p>En Italie, l'<a href="/wiki/Italien" title="Italien">italien</a> est la langue officielle principalement par consuétude. Alors que la Constitution de 1948 ne dispose rien au sujet de la langue nationale, l'article 1 alinéa <abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> de la loi <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 482/1999 relative à la protection des minorités linguistiques prévoit que « la langue italienne […] est la langue officielle de l'État »<sup id="cite_ref-90" class="reference"><a href="#cite_note-90"><span class="cite_crochet">[</span>87<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>L'italien fait partie de la famille des <a href="/wiki/Langues_romanes" title="Langues romanes">langues romanes</a> et est la langue moderne la plus proche du <a href="/wiki/Latin" title="Latin">latin</a>, 90% des mots la composant en dérivant directement<sup id="cite_ref-91" class="reference"><a href="#cite_note-91"><span class="cite_crochet">[</span>88<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Son histoire remonte au bas Moyen Âge lorsque la <a href="/wiki/Toscan" title="Toscan">langue vulgaire toscane</a> commença à s'imposer comme <a href="/wiki/Langue_vernaculaire" title="Langue vernaculaire">langue vernaculaire</a> pour l'expression littéraire et ainsi à se propager au-delà de son aire géographique d'origine. Jusqu'alors, dans la péninsule, seul le <a href="/wiki/Sicilien" title="Sicilien">sicilien</a> avait brièvement émergé comme langue écrite aux côtés du latin. </p><p>Le succès du toscan littéraire se doit notamment aux œuvres de <a href="/wiki/Dante_Alighieri" title="Dante Alighieri">Dante Alighieri</a>, <a href="/wiki/P%C3%A9trarque" title="Pétrarque">Pétrarque</a> et <a href="/wiki/Boccace" title="Boccace">Boccace</a>, réputés les <a href="/wiki/Histoire_de_la_langue_italienne#Les_«_trois_couronnes_»_et_le_succès_du_toscan_littéraire" title="Histoire de la langue italienne">trois couronnes</a> de la langue italienne et auteurs de la <i><a href="/wiki/Divine_Com%C3%A9die" title="Divine Comédie">Divine Comédie</a></i>, du<i> <a href="/wiki/Canzoniere" title="Canzoniere">Canzoniere</a></i> et du <i><a href="/wiki/D%C3%A9cam%C3%A9ron" title="Décaméron">Décaméron</a></i> respectivement. Grâce à leur travail naît l'italien vulgaire, lequel sert de base pour la formation de l'italien moderne entre les <abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> et <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècles par la succession de courants littéraires dont le <a href="/wiki/Romantisme_italien" title="Romantisme italien">romantisme italien</a>. À cette époque, <a href="/wiki/Alessandro_Manzoni" title="Alessandro Manzoni">Alessandro Manzoni</a> et <a href="/wiki/Giacomo_Leopardi" title="Giacomo Leopardi">Giacomo Leopardi</a> figurent parmi les pères linguistiques fondateurs. D'autres représentants majeurs de la littérature italienne sont <a href="/wiki/Grazia_Deledda" title="Grazia Deledda">Grazia Deledda</a>, <a href="/wiki/Eugenio_Montale" title="Eugenio Montale">Eugenio Montale</a>, <a href="/wiki/Alda_Merini" title="Alda Merini">Alda Merini</a> et <a href="/wiki/Erri_De_Luca" title="Erri De Luca">Erri De Luca</a>. </p><p>L'italien est principalement parlé en Italie, en <a href="/wiki/Suisse_italienne" title="Suisse italienne">Suisse italienne</a>, au <a href="/wiki/Vatican" title="Vatican">Vatican</a> et à <a href="/wiki/Saint-Marin" title="Saint-Marin">Saint-Marin</a> comme langue officielle, mais aussi en <a href="/wiki/Slov%C3%A9nie" title="Slovénie">Slovénie</a> et <a href="/wiki/Croatie" title="Croatie">Croatie</a>, où elle bénéficie du statut de langue officielle de minorité<sup id="cite_ref-92" class="reference"><a href="#cite_note-92"><span class="cite_crochet">[</span>89<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-93" class="reference"><a href="#cite_note-93"><span class="cite_crochet">[</span>90<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, ainsi qu'en <a href="/wiki/Libye" title="Libye">Libye</a>. Une communauté italophone subsiste en <a href="/wiki/%C3%89thiopie" title="Éthiopie">Éthiopie</a>, là où des langues nationales comme l'<a href="/wiki/Amharique" title="Amharique">Amharique</a> et le <a href="/wiki/Tigrigna" title="Tigrigna">Tigrigna</a> ont été influencées par la présence coloniale<sup id="cite_ref-94" class="reference"><a href="#cite_note-94"><span class="cite_crochet">[</span>91<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. À travers le monde, une communauté <a href="/wiki/Italophone" class="mw-redirect" title="Italophone">italophone</a> d'<a href="/wiki/Expatri%C3%A9" title="Expatrié">expatriés</a> continue à exister, y compris d'Italiens de deuxième voire troisième génération. </p><p>En France, l'italien s'est diffusé à raison de l'<a href="/wiki/Immigration_italienne_en_France" title="Immigration italienne en France">immigration</a> économique, puis politique sous le Fascisme, ayant eu lieu entre le <abbr class="abbr" title="Dix-neuvième"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> et la première moitié du <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle. Or, l'influence de l'italien sur le français remonte au moins aux <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> et <abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècles, lorsque l’engouement de la France pour l’art et la musique italienne avait pris une importance et une densité considérables, surtout à la Cour royale ce dont témoigne la présence de deux reines italiennes<sup id="cite_ref-95" class="reference"><a href="#cite_note-95"><span class="cite_crochet">[</span>92<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Français"><span id="Fran.C3.A7ais"></span>Français</h4></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Langue_fran%C3%A7aise_en_Vall%C3%A9e_d%27Aoste" title="Langue française en Vallée d'Aoste">Langue française en Vallée d'Aoste</a>.</div></div> <p>Le <a href="/wiki/Fran%C3%A7ais" title="Français">français</a> est une langue co-officielle dans la région de la <a href="/wiki/Vall%C3%A9e_d%27Aoste" title="Vallée d'Aoste">Vallée d'Aoste</a>. Il est compris par environ 19 % de la population italienne<sup id="cite_ref-96" class="reference"><a href="#cite_note-96"><span class="cite_crochet">[</span>93<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>L'influence culturelle de la France remonte jusqu'au Moyen Âge, et a aussi contribué au développement du français en Italie<sup id="cite_ref-97" class="reference"><a href="#cite_note-97"><span class="cite_crochet">[</span>94<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Cette situation se traduit par : </p> <ul><li>le nombre de chaires d'études francophones dans les universités italiennes ;</li> <li>le réseau français comporte cinq instituts français, trente-huit associations regroupées dans les Alliances françaises d'Italie et seize régions où sont présentes les Alliances françaises ;</li> <li>la force du réseau francophone italien composé de nombreux organismes tels : l'Associazione culturale italo-francese et la lingua E nuova didattica<sup id="cite_ref-98" class="reference"><a href="#cite_note-98"><span class="cite_crochet">[</span>95<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <p>L'importance du français en Italie est due aussi au origines linguistiques latines, qui le rendent plus compréhensible que toute autre langue étrangère, est palpable à la présence d'une littérature franco-italienne diversifiée et historique<sup id="cite_ref-99" class="reference"><a href="#cite_note-99"><span class="cite_crochet">[</span>96<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Religions">Religions</h3></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Saint_Peter%27s_Basilica_facade,_Rome,_Italy.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Basilique Saint-Pierre" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Saint_Peter%27s_Basilica_facade%2C_Rome%2C_Italy.jpg/220px-Saint_Peter%27s_Basilica_facade%2C_Rome%2C_Italy.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Saint_Peter%27s_Basilica_facade%2C_Rome%2C_Italy.jpg/330px-Saint_Peter%27s_Basilica_facade%2C_Rome%2C_Italy.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Saint_Peter%27s_Basilica_facade%2C_Rome%2C_Italy.jpg/440px-Saint_Peter%27s_Basilica_facade%2C_Rome%2C_Italy.jpg 2x" data-file-width="4470" data-file-height="2975" /></a><figcaption><a href="/wiki/Basilique_Saint-Pierre" title="Basilique Saint-Pierre">Basilique Saint-Pierre</a> au Vatican.</figcaption></figure> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Religion_en_Italie" title="Religion en Italie">Religion en Italie</a>.</div></div> <p>L'Italie reconnaît la liberté de culte au niveau individuel<sup id="cite_ref-100" class="reference"><a href="#cite_note-100"><span class="cite_crochet">[</span>97<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, collectif<sup id="cite_ref-101" class="reference"><a href="#cite_note-101"><span class="cite_crochet">[</span>98<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-102" class="reference"><a href="#cite_note-102"><span class="cite_crochet">[</span>99<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et institutionnel<sup id="cite_ref-103" class="reference"><a href="#cite_note-103"><span class="cite_crochet">[</span>100<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, ainsi que la liberté de toutes les confessions quant à leur organisation interne, tant que celle-ci ne porte pas atteinte à la loi. Cela consiste dans la liberté de croire, de ne pas croire, de manifester sa foi en public et en privé<sup id="cite_ref-104" class="reference"><a href="#cite_note-104"><span class="cite_crochet">[</span>101<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>L'État italien est laïque, sachant que, selon la position assumée par le <a href="/wiki/Conseil_d%27%C3%89tat_(Italie)" title="Conseil d'État (Italie)"><i>Consiglio di stato</i></a>, le principe de laïcité (it. <i>laicità</i>) implique une attitude favorable à l’égard du phénomène religieux et des confessions religieuses engageant le pouvoir public à préserver toutes les confessions et maintenir une position équidistante et impartiale à l’égard de chacune d’elles, dans un régime de pluralisme confessionnel et culturel<sup id="cite_ref-:0_105-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-105"><span class="cite_crochet">[</span>102<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Or, la <i>laicità</i> n'impose ni aux agents publics de ne pas manifester leur foi, pour autant que cela ne porte pas atteinte aux obligations de service public, ni l'indifférence du pouvoir public à l'égard du phénomène religieux<sup id="cite_ref-:0_105-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-105"><span class="cite_crochet">[</span>102<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Dans la jurisprudence de la <a href="/wiki/Cour_constitutionnelle_de_la_R%C3%A9publique_italienne" title="Cour constitutionnelle de la République italienne">Cour constitutionnelle de la République italienne</a>, toutes les croyances, cultures et traditions différentes doivent vivre ensemble dans l’égalité et la liberté devant la loi<sup id="cite_ref-106" class="reference"><a href="#cite_note-106"><span class="cite_crochet">[</span>103<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>L'<a href="/wiki/%C3%89glise_catholique" title="Église catholique">Église catholique</a> - dont le siège mondial se situe dans la <a href="/wiki/Basilique_Saint-Pierre" title="Basilique Saint-Pierre">Basilique Saint-Pierre</a> dans la <a href="/wiki/Vatican" title="Vatican">Ville du Vatican</a> - représente la confession religieuse la plus importante en Italie. En nombre d'adhérents, la religion catholique est suivie de très loin par ce qu'on appelle les <i><span class="lang-it" lang="it">Assemblee di Dio</span></i>, les <a href="/wiki/Pentec%C3%B4tisme" title="Pentecôtisme">communautés pentecôtistes</a> ainsi que les <a href="/wiki/T%C3%A9moins_de_J%C3%A9hovah" title="Témoins de Jéhovah">témoins de Jéhovah</a>. Les flux migratoires au <abbr class="abbr" title="21ᵉ siècle"><span class="romain">XXI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle vers l'Italie ont permis le développement de communautés <a href="/wiki/%C3%89glise_orthodoxe" title="Église orthodoxe">orthodoxes</a> et <a href="/wiki/Islam" title="Islam">musulmanes</a>, auparavant inexistantes ou fortement minoritaires<sup id="cite_ref-107" class="reference"><a href="#cite_note-107"><span class="cite_crochet">[</span>104<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Les <a href="/wiki/Histoire_des_Juifs_en_Italie" title="Histoire des Juifs en Italie">juifs</a><sup id="cite_ref-108" class="reference"><a href="#cite_note-108"><span class="cite_crochet">[</span>105<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et les <i>Valdesi</i><sup id="cite_ref-109" class="reference"><a href="#cite_note-109"><span class="cite_crochet">[</span>106<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (<a href="/wiki/%C3%89glise_%C3%A9vang%C3%A9lique_vaudoise" title="Église évangélique vaudoise">Vaudois</a> dans les régions <a href="/wiki/Francoproven%C3%A7al" title="Francoprovençal">francoprovençales</a>) du <a href="/wiki/Pi%C3%A9mont" title="Piémont">Piémont</a> ont, quant à eux, une présence séculaire sur le territoire italien bien que marginale. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Fêtes"><span id="F.C3.AAtes"></span>Fêtes</h3></div> <table class="wikitable centre"> <caption>Fêtes et jours fériés<sup id="cite_ref-110" class="reference"><a href="#cite_note-110"><span class="cite_crochet">[</span>107<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> </caption> <tbody><tr> <th scope="col">Date</th> <th scope="col">Nom français</th> <th scope="col">Nom local</th> <th scope="col">Remarques </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/1er_janvier" title="1er janvier"><abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier</a></td> <td><a href="/wiki/Th%C3%A9otokos" title="Théotokos">Solennité de Sainte Marie, Mère de Dieu</a></td> <td><i><span class="lang-it" lang="it">Solennità di Maria Santissima Madre di Dio</span></i></td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/1er_janvier" title="1er janvier"><abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier</a></td> <td><a href="/wiki/Jour_de_l%27an" title="Jour de l'an">Jour de l'an</a></td> <td><i><span class="lang-it" lang="it">Capodanno</span></i></td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/6_janvier" title="6 janvier">6 janvier</a></td> <td><a href="/wiki/%C3%89piphanie" title="Épiphanie">Épiphanie</a></td> <td><i>Epifania</i> (nom populaire : <i>Befana</i>)</td> <td>Le jour de l'Epiphanie commémore principalement la visite des rois Mages à l'<a href="/wiki/Enfant_J%C3%A9sus" title="Enfant Jésus">Enfant Jésus</a>, ainsi que la révélation (<a href="/wiki/Th%C3%A9ophanie" title="Théophanie">théophanie</a>) de Dieu incarné dans sa qualité de <a href="/wiki/J%C3%A9sus-Christ" title="Jésus-Christ">Jésus-Christ</a>. <p>Ce jour férié a une deuxième signification de nature civile, liée à la légende de la Befana. Lors de cette nuit, l'on veut qu'une sorcière, portant le nom de Befana, se rende de maison en maison pour distribuer des présents aux enfants. Les enfants ayant été sages pendant l'année écoulée reçoivent des petits cadeaux ainsi qu'une orange ou une pomme, tandis que les enfants s'étant mal conduits reçoivent du charbon. Selon la tradition, les présents sont déposés dans une chaussette (que l'on appelle chaussette de la Befana, it. <i>calza della Befana</i>), le plus souvent accrochée à la porte de chambre de l'enfant ou à la cheminée. Comme dans le cas du père Nöel, tout enfant sait que la Befana ne passera que si ce dernier est endormi. </p> </td></tr> <tr> <td>Mobile</td> <td><a href="/wiki/P%C3%A2ques" title="Pâques">Pâques</a></td> <td><i><span class="lang-it" lang="it">Pasqua</span></i></td> <td> </td></tr> <tr> <td>Mobile</td> <td><a href="/wiki/Lundi_de_P%C3%A2ques" title="Lundi de Pâques">Lundi de Pâques</a></td> <td><i><span class="lang-it" lang="it">Lunedì dell'Angelo</span></i> ou <i><span class="lang-it" lang="it">Lunedì di Pasqua</span></i> (nom populaire : <i><span class="lang-it" lang="it">Pasquetta</span></i>)</td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/25_avril" title="25 avril">25 avril</a></td> <td>Anniversaire de la Libération</td> <td><i><span class="lang-it" lang="it">Anniversario della Liberazione</span></i></td> <td>Anniversaire (25 avril <a href="/wiki/1945" title="1945">1945</a>) de la libération d'Italie du nazifascime, de la fin de l'occupation nazie et de la chute du régime fasciste. </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/1er_mai" title="1er mai"><abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> mai</a></td> <td><a href="/wiki/F%C3%AAte_du_Travail" title="Fête du Travail">Fête du Travail</a></td> <td><i><span class="lang-it" lang="it">Festa dei lavoratori</span></i></td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/2_juin" title="2 juin">2 juin</a></td> <td><a href="/wiki/F%C3%AAte_de_la_R%C3%A9publique" title="Fête de la République">Fête de la République</a></td> <td><i><span class="lang-it" lang="it">Festa della Repubblica italiana</span></i></td> <td>Anniversaire du référendum (2 juin <a href="/wiki/1946" title="1946">1946</a>) par lequel les Italiens ont été appelés aux urnes pour choisir la forme de l'État, donnant ainsi vie à la République italienne. </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/15_ao%C3%BBt" title="15 août">15 août</a></td> <td><a href="/wiki/Assomption" title="Assomption">Assomption</a></td> <td><i><span class="lang-it" lang="it">Assunzione</span></i> (nom populaire : <i><span class="lang-it" lang="it">Ferragosto</span></i>)</td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/1er_novembre" title="1er novembre"><abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> novembre</a></td> <td><a href="/wiki/Toussaint" title="Toussaint">Toussaint</a></td> <td><i><span class="lang-it" lang="it">Tutti i Santi</span></i> ou <i><span class="lang-it" lang="it">Ognissanti</span></i></td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/8_d%C3%A9cembre" title="8 décembre">8 décembre</a></td> <td><a href="/wiki/Immacul%C3%A9e_Conception" title="Immaculée Conception">Immaculée Conception</a></td> <td><i><span class="lang-it" lang="it">Immacolata Concezione</span></i></td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/25_d%C3%A9cembre" title="25 décembre">25 décembre</a></td> <td><a href="/wiki/No%C3%ABl" title="Noël">Noël</a></td> <td><i><span class="lang-it" lang="it">Natale</span></i></td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/26_d%C3%A9cembre" title="26 décembre">26 décembre</a></td> <td><a href="/wiki/%C3%89tienne_(martyr)" title="Étienne (martyr)">Saint Étienne</a></td> <td><i><span class="lang-it" lang="it">Santo Stefano</span></i></td> <td><a href="/wiki/F%C3%AAte_de_la_Saint-%C3%89tienne" title="Fête de la Saint-Étienne">Commémoration</a> de <a href="/wiki/%C3%89tienne_(martyr)" title="Étienne (martyr)">Saint Étienne</a>, premier martyr chrétien condamné pour blaphémie et mort par lapidation. </td></tr></tbody></table> <p>Un décret de 1985 fixe les fêtes religieuses (<a href="/wiki/%C3%89glise_catholique" title="Église catholique">catholiques</a>), en application de l'accord concordataire (<span class="nowrap"><abbr class="abbr" title="article(s)">art.</abbr> 6</span>) signé à Rome le <time class="nowrap" datetime="1984-02-18" data-sort-value="1984-02-18">18 février 1984</time> entre la République italienne et le <a href="/wiki/Saint-Si%C3%A8ge" title="Saint-Siège">Saint-Siège</a>, ratifié par la loi <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 121 du <time class="nowrap" datetime="1985-03-25" data-sort-value="1985-03-25">25 mars 1985</time> : </p> <ul><li>quasiment tous les mois ;</li> <li>le <a href="/wiki/1er_janvier" title="1er janvier"><abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier</a>, <i><span class="lang-it" lang="it">Maria Santissima Madre di Dio</span></i> (Marie saintissime, mère de Dieu) ;</li> <li>le <a href="/wiki/6_janvier" title="6 janvier">6 janvier</a>, <i><span class="lang-it" lang="it">Epifania del Signore</span></i> (Épiphanie du Seigneur) ;</li> <li>le <a href="/wiki/29_juin" title="29 juin">29 juin</a>, <i><span class="lang-it" lang="it">SS. Pietro e Paolo</span></i> (Saints Pierre et Paul), pour la commune de <a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a> ;</li> <li>le <a href="/wiki/15_ao%C3%BBt" title="15 août">15 août</a>, <i><span class="lang-it" lang="it">Assunzione della Beata Vergine Maria</span></i> (Assomption de la Bienheureuse Vierge Marie) ;</li> <li>le <a href="/wiki/1er_novembre" title="1er novembre"><abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> novembre</a>, <i><span class="lang-it" lang="it">Tutti i Santi</span></i> (Toussaint) ;</li> <li>le <a href="/wiki/7_d%C3%A9cembre" title="7 décembre">7 décembre</a>, <i><span class="lang-it" lang="it">S. Ambrogio</span></i> (la Saint-Ambroise), pour la commune de <a href="/wiki/Milan" title="Milan">Milan</a> ; ouverture de la nouvelle saison du théâtre <a href="/wiki/La_Scala" title="La Scala">La Scala</a> ;</li> <li>le <a href="/wiki/8_d%C3%A9cembre" title="8 décembre">8 décembre</a>, <i><span class="lang-it" lang="it">Immacolata Concezione della Beata Vergine Maria</span></i> (Immaculée Conception) ;</li> <li>le <a href="/wiki/25_d%C3%A9cembre" title="25 décembre">25 décembre</a>, <i><span class="lang-it" lang="it">Natale del Signore</span></i> (Noël du Seigneur).</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Littérature"><span id="Litt.C3.A9rature"></span>Littérature</h3></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Litt%C3%A9rature_italienne" title="Littérature italienne">Littérature italienne</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Dante_Domenico_di_Michelino_Duomo_Florence.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Dante_Domenico_di_Michelino_Duomo_Florence.jpg/220px-Dante_Domenico_di_Michelino_Duomo_Florence.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Dante_Domenico_di_Michelino_Duomo_Florence.jpg/330px-Dante_Domenico_di_Michelino_Duomo_Florence.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Dante_Domenico_di_Michelino_Duomo_Florence.jpg/440px-Dante_Domenico_di_Michelino_Duomo_Florence.jpg 2x" data-file-width="1530" data-file-height="1150" /></a><figcaption><a href="/wiki/Dante_Alighieri" title="Dante Alighieri">Dante</a>, <a href="/wiki/Purgatoire_(Divine_Com%C3%A9die)" title="Purgatoire (Divine Comédie)">Le Purgatoire</a>.</figcaption></figure> <p>La <a href="/wiki/Litt%C3%A9rature_italienne" title="Littérature italienne">littérature italienne</a> naît avec les œuvres poétiques écrites en diverses langues régionales de l'Italie, issues du <a href="/wiki/Latin" title="Latin">latin</a>, et qui se développent aux environs du <abbr class="abbr" title="11ᵉ siècle"><span class="romain">XI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle, mais c'est seulement au <abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle que débute la tradition littéraire en <a href="/wiki/Italien" title="Italien">langue italienne</a>, c'est-à-dire dans le dialecte <a href="/wiki/Toscan" title="Toscan">toscan</a>, de <a href="/wiki/Florence" title="Florence">Florence</a>, <a href="/wiki/Pise" title="Pise">Pise</a> et <a href="/wiki/Sienne" title="Sienne">Sienne</a>, qui s'est imposé et enrichi, sous l'influence et les apports <a href="/wiki/Langues_romanes" title="Langues romanes">romans</a>, principalement de la <a href="/wiki/Occitan" title="Occitan">langue d'oc</a> et de la <a href="/wiki/Langue_d%27o%C3%AFl" title="Langue d'oïl">langue d'oïl</a>, même si certains considèrent le <i><a href="/wiki/Cantique_des_cr%C3%A9atures" title="Cantique des créatures">Cantique des créatures</a></i> de <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_d%27Assise" title="François d'Assise">saint François d'Assise</a>, écrit dans le <a href="/wiki/Dialecte" title="Dialecte">dialecte</a> italien de l'<a href="/wiki/Ombrie" title="Ombrie">Ombrie</a> autour de 1220, comme le premier document littéraire italien. </p><p>Après les grands fondateurs du <a href="/wiki/Trecento" title="Trecento">Trecento</a> (<abbr class="abbr" title="14ᵉ siècle"><span class="romain">XIV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle) : <a href="/wiki/Dante_Alighieri" title="Dante Alighieri">Dante</a>, <a href="/wiki/P%C3%A9trarque" title="Pétrarque">Pétrarque</a> et <a href="/wiki/Boccace" title="Boccace">Boccace</a>, on remarque au <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle les figures de <a href="/wiki/L%27Arioste" title="L'Arioste">L'Arioste</a>, de <a href="/wiki/Nicolas_Machiavel" title="Nicolas Machiavel">Machiavel</a> et du <a href="/wiki/Le_Tasse" title="Le Tasse">Tasse</a>. Plus tard la <a href="/wiki/Com%C3%A9die" title="Comédie">comédie</a> italienne connaît son maître avec <a href="/wiki/Carlo_Goldoni" title="Carlo Goldoni">Carlo Goldoni</a> au <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle, tandis que la période romantique voit apparaître le grand romancier <a href="/wiki/Alessandro_Manzoni" title="Alessandro Manzoni">Alessandro Manzoni</a> et le poète <a href="/wiki/Giacomo_Leopardi" title="Giacomo Leopardi">Giacomo Leopardi</a>. </p><p>Si la fin du <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle est illustrée par <a href="/wiki/Carlo_Collodi" title="Carlo Collodi">Carlo Collodi</a>, le père de <a href="/wiki/Pinocchio" title="Pinocchio">Pinocchio</a>, le <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle est riche de grands <a href="/wiki/Dramaturge" title="Dramaturge">dramaturges</a> comme <a href="/wiki/Luigi_Pirandello" title="Luigi Pirandello">Luigi Pirandello</a> ou <a href="/wiki/Ugo_Betti" title="Ugo Betti">Ugo Betti</a>, à côté de <a href="/wiki/Romancier" title="Romancier">romanciers</a> comme <a href="/wiki/Gabriele_D%27Annunzio" title="Gabriele D'Annunzio">Gabriele D'Annunzio</a>, <a href="/wiki/Curzio_Malaparte" title="Curzio Malaparte">Curzio Malaparte</a>, <a href="/wiki/Giuseppe_Tomasi_di_Lampedusa" title="Giuseppe Tomasi di Lampedusa">Giuseppe Tomasi di Lampedusa</a>, <a href="/wiki/Alberto_Moravia" title="Alberto Moravia">Alberto Moravia</a> ou <a href="/wiki/Dino_Buzzati" title="Dino Buzzati">Dino Buzzati</a>, et leurs cadets <a href="/wiki/Primo_Levi" title="Primo Levi">Primo Levi</a>, <a href="/wiki/Leonardo_Sciascia" title="Leonardo Sciascia">Leonardo Sciascia</a>, <a href="/wiki/Italo_Calvino" title="Italo Calvino">Italo Calvino</a>, <a href="/wiki/Umberto_Eco" title="Umberto Eco">Umberto Eco</a> ou <a href="/wiki/Erri_De_Luca" title="Erri De Luca">Erri De Luca</a>. La poésie occupe, cependant, jusqu'à nos jours, une place primordiale. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Cinéma"><span id="Cin.C3.A9ma"></span>Cinéma</h3></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Cin%C3%A9ma_italien" title="Cinéma italien">Cinéma italien</a>.</div></div> <p>L'histoire du cinéma italien a commencé quelques mois après que les <a href="/wiki/Auguste_et_Louis_Lumi%C3%A8re" title="Auguste et Louis Lumière">frères Lumière</a> eurent présenté au public leur appareil original, le <a href="/wiki/Cam%C3%A9ra_Cin%C3%A9matographe" title="Caméra Cinématographe">Caméra Cinématographe</a>, le <time class="nowrap" datetime="1895-12-28" data-sort-value="1895-12-28">28 décembre 1895</time> à Paris : ce sont eux qui l'introduisent en Italie au cours de l'année 1896. À la fin de l'après-guerre, le cinéma italien était l'un des cinémas nationaux les plus influents et reconnus au niveau mondial, avec des mouvements très forts comme celui du <a href="/wiki/N%C3%A9or%C3%A9alisme_(cin%C3%A9ma)" title="Néoréalisme (cinéma)">néoréalisme</a>. Certains remarquables réalisateurs italiens sont <a href="/wiki/Vittorio_De_Sica" title="Vittorio De Sica">Vittorio De Sica</a>, <a href="/wiki/Federico_Fellini" title="Federico Fellini">Federico Fellini</a>, <a href="/wiki/Sergio_Leone" title="Sergio Leone">Sergio Leone</a>, <a href="/wiki/Pier_Paolo_Pasolini" title="Pier Paolo Pasolini">Pier Paolo Pasolini</a>, <a href="/wiki/Luchino_Visconti" title="Luchino Visconti">Luchino Visconti</a>, <a href="/wiki/Michelangelo_Antonioni" title="Michelangelo Antonioni">Michelangelo Antonioni</a>, <a href="/wiki/Roberto_Rossellini" title="Roberto Rossellini">Roberto Rossellini</a>, <a href="/wiki/Luigi_Comencini" title="Luigi Comencini">Luigi Comencini</a>, <a href="/wiki/Dino_Risi" title="Dino Risi">Dino Risi</a>, <a href="/wiki/Dario_Argento" title="Dario Argento">Dario Argento</a>, et <a href="/wiki/Roberto_Benigni" title="Roberto Benigni">Roberto Benigni</a>. Le cinéma italien a aussi ses acteurs et actrices vedettes comme <a href="/wiki/Sophia_Loren" title="Sophia Loren">Sophia Loren</a>, <a href="/wiki/Claudia_Cardinale" title="Claudia Cardinale">Claudia Cardinale</a>, <a href="/wiki/Rudolph_Valentino" title="Rudolph Valentino">Rudolph Valentino</a>, <a href="/wiki/Anna_Magnani" title="Anna Magnani">Anna Magnani</a>, <a href="/wiki/Rosanna_Schiaffino" title="Rosanna Schiaffino">Rosanna Schiaffino</a>, <a href="/wiki/Gino_Cervi" title="Gino Cervi">Gino Cervi</a>, <a href="/wiki/Monica_Bellucci" title="Monica Bellucci">Monica Bellucci</a>, <a href="/wiki/Roberto_Benigni" title="Roberto Benigni">Roberto Benigni</a>, <a href="/wiki/Nino_Manfredi" title="Nino Manfredi">Nino Manfredi</a>, <a href="/wiki/Bud_Spencer" title="Bud Spencer">Bud Spencer</a> ou <a href="/wiki/Terence_Hill" title="Terence Hill">Terence Hill</a>. </p><p>Le cinéma italien se déploie dans de nombreux sous-genres, dont le fameux <a href="/wiki/Western_spaghetti" title="Western spaghetti">western spaghetti</a> ou le <a href="/wiki/Giallo" title="Giallo">giallo</a>. Souvent méprisé par la critique, le <a href="/wiki/Cin%C3%A9ma_de_genre" title="Cinéma de genre">cinéma de genre</a> italien a pourtant donné de véritables œuvres d'art et inspiré le reste du cinéma mondial. D'un point de vue technique, le cinéma italien se caractérise par la généralisation dès l'après-guerre de la <a href="/wiki/Postsynchronisation" title="Postsynchronisation">postsynchronisation</a>, technique de <a href="/wiki/Doublage" title="Doublage">doublage</a> consistant à réenregistrer en studio <i>a posteriori</i> les dialogues d'un film. Ceci facilitera l'emploi de grandes vedettes étrangères dans les films italiens, en faisant substituer par des acteurs italiens la voix d'acteurs s'étant exprimés dans des langues différentes lors du tournage. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Musique">Musique</h3></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Chanson_italienne" title="Chanson italienne">Chanson italienne</a>.</div></div> <p>L'histoire de la musique écrite en Italie remonte au <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle avec des pièces composées pour le luth par <a href="/wiki/Francesco_Canova_da_Milano" title="Francesco Canova da Milano">Francesco Canova da Milano</a>. La période de la <a href="/wiki/Renaissance" title="Renaissance">Renaissance</a> voit s'imposer le compositeur <a href="/wiki/Giovanni_Pierluigi_da_Palestrina" title="Giovanni Pierluigi da Palestrina">Palestrina</a> (1525-1594) qui par ses messes et motets renouvelle l'art de la polyphonie religieuse. <a href="/wiki/Gregorio_Allegri" title="Gregorio Allegri">Gregorio Allegri</a> (1582-1652) quant à lui compose de nombreux motets et son célèbre <a href="/wiki/Miserere_(Allegri)" title="Miserere (Allegri)">Miserere</a> à neuf voix. La période classique du <abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle voit la naissance de l'opéra en Italie avec les chanteurs-compositeurs <a href="/wiki/Jacopo_Peri" title="Jacopo Peri">Jacopo Peri</a> et <a href="/wiki/Giulio_Caccini" title="Giulio Caccini">Giulio Caccini</a> qui composent en 1597-1600 deux drames en musique <i>Dafné</i> et <a href="/wiki/Euridice_(Caccini)" title="Euridice (Caccini)">Euridice</a>. Premier maître de l'opéra italien <a href="/wiki/Claudio_Monteverdi" title="Claudio Monteverdi">Claudio Monteverdi</a> (1567-1643) compose <a href="/wiki/L%27Orfeo" title="L'Orfeo">l'Orfeo</a> en 1607 et <i>Ariane</i> en 1608. Pour la musique instrumentale <a href="/wiki/Arcangelo_Corelli" title="Arcangelo Corelli">Arcangelo Corelli</a> (1653-1713) compose de nombreux concertos. Le <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle voit s'affirmer le génie d'<a href="/wiki/Antonio_Vivaldi" title="Antonio Vivaldi">Antonio Vivaldi</a> qui compose des centaines de concertos, des dizaines d'opéras et de cantates, et de <a href="/wiki/Domenico_Scarlatti" title="Domenico Scarlatti">Domenico Scarlatti</a>, extraordinaire innovateur de sonates pour instruments à clavier. Le <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle voit l'apogée de l'opéra romantique italien avec <a href="/wiki/Gioachino_Rossini" title="Gioachino Rossini">Gioachino Rossini</a> (1792-1868) qui compose l'opéra-bouffe <a href="/wiki/Le_Barbier_de_S%C3%A9ville_(Rossini)" title="Le Barbier de Séville (Rossini)">Le Barbier de Séville</a> en 1816 et un opéra seria <a href="/wiki/Guillaume_Tell_(op%C3%A9ra)" title="Guillaume Tell (opéra)">Guillaume Tell</a>. <a href="/wiki/Gaetano_Donizetti" title="Gaetano Donizetti">Gaetano Donizetti</a> (1797-1848) compose <a href="/wiki/Lucie_de_Lammermoor" title="Lucie de Lammermoor">Lucie de Lammermoor</a> tandis que <a href="/wiki/Vincenzo_Bellini" title="Vincenzo Bellini">Vincenzo Bellini</a> (1801-1835) compose son célèbre opéra <a href="/wiki/La_Norma" title="La Norma">La Norma</a>. Né en 1813, <a href="/wiki/Giuseppe_Verdi" title="Giuseppe Verdi">Giuseppe Verdi</a> atteint la renommée avec ses opéras <a href="/wiki/Il_trovatore" title="Il trovatore">Le Trouvère</a>, <a href="/wiki/La_traviata" title="La traviata">La traviata</a>, <a href="/wiki/Rigoletto" title="Rigoletto">Rigoletto</a>, <a href="/wiki/Aida" title="Aida">Aïda</a>, <a href="/wiki/Don_Carlos_(op%C3%A9ra)" title="Don Carlos (opéra)">Don Carlos</a>. L'école vériste est représentée par <a href="/wiki/Giacomo_Puccini" title="Giacomo Puccini">Giacomo Puccini</a> (1858-1924) qui compose les opéras <a href="/wiki/Turandot" title="Turandot">Turandot</a>, <a href="/wiki/Madame_Butterfly" title="Madame Butterfly">Madame Butterfly</a>, <a href="/wiki/La_Boh%C3%A8me" title="La Bohème">La Bohème</a>. Au <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle <a href="/wiki/Ottorino_Respighi" title="Ottorino Respighi">Ottorino Respighi</a> compose des poèmes symphoniques au style descriptif. </p><p>Parmi les plus célèbres compositeurs de musiques de film figurent <a href="/wiki/Ennio_Morricone" title="Ennio Morricone">Ennio Morricone</a> et <a href="/wiki/Nino_Rota" title="Nino Rota">Nino Rota</a>. </p><p>L'Italie donne également naissance à des chanteurs à tendance pop dès les <span class="nowrap">années 1980</span> comme <a href="/wiki/Eros_Ramazzotti" title="Eros Ramazzotti">Eros Ramazzotti</a>, <a href="/wiki/Giorgia" title="Giorgia">Giorgia</a>, <a href="/wiki/Laura_Pausini" title="Laura Pausini">Laura Pausini</a>, <a href="/wiki/Toto_Cutugno" title="Toto Cutugno">Toto Cutugno</a>, <a href="/wiki/Zucchero" title="Zucchero">Zucchero</a>, <a href="/wiki/Umberto_Tozzi" title="Umberto Tozzi">Umberto Tozzi</a> ou encore <a href="/wiki/Andrea_Bocelli" title="Andrea Bocelli">Andrea Bocelli</a>. </p><p>L'Italie voit chaque année depuis 1951 s'organiser le <a href="/wiki/Festival_de_Sanremo" title="Festival de Sanremo">Festival de Sanremo</a>, dont le vainqueur se voit offrir la possibilité de représenter le pays au <a href="/wiki/Concours_Eurovision_de_la_chanson" title="Concours Eurovision de la chanson">concours Eurovision de la chanson</a>. C'est le cas par exemple de <a href="/wiki/Gigliola_Cinquetti" title="Gigliola Cinquetti">Gigliola Cinquetti</a><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">[<abbr class="abbr" title="référence">réf.</abbr> souhaitée]</a></sup> en 1964 et du groupe <a href="/wiki/M%C3%A5neskin" title="Måneskin">Måneskin</a> en 2021, tous deux vainqueurs de Sanremo et de l'Eurovision. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Cuisine">Cuisine</h3></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Eq_it-na_pizza-margherita_sep2005_sml.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Eq_it-na_pizza-margherita_sep2005_sml.jpg/220px-Eq_it-na_pizza-margherita_sep2005_sml.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Eq_it-na_pizza-margherita_sep2005_sml.jpg/330px-Eq_it-na_pizza-margherita_sep2005_sml.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Eq_it-na_pizza-margherita_sep2005_sml.jpg/440px-Eq_it-na_pizza-margherita_sep2005_sml.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a><figcaption>La <i>pizza Margherita</i>, créée en l'honneur de <a href="/wiki/Marguerite_de_Savoie_(reine_d%27Italie)" class="mw-redirect" title="Marguerite de Savoie (reine d'Italie)">Marguerite de Savoie (reine d'Italie)</a> en <a href="/wiki/1889" title="1889">1889</a> par le pizzaiolo Raffaele Esposito.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Troffiette_genovese.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Troffiette_genovese.jpg/220px-Troffiette_genovese.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Troffiette_genovese.jpg/330px-Troffiette_genovese.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Troffiette_genovese.jpg/440px-Troffiette_genovese.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a><figcaption><a href="/wiki/Trofie" title="Trofie">Trofie</a> au <a href="/wiki/Pesto" title="Pesto">pesto</a> de la cuisine <a href="/wiki/Ligurie" title="Ligurie">ligurienne</a>.</figcaption></figure> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Cuisine_italienne" title="Cuisine italienne">Cuisine italienne</a>.</div></div> <p>La cuisine italienne est profondément enracinée dans le régime méditerranéen, mettant en avant l'utilisation de produits frais, et représente une expression riche et diversifiée des arts culinaires développés à travers toute l'Italie. Cette cuisine se distingue par la diversité des ingrédients utilisés, la richesse des saveurs et une grande variété régionale<sup id="cite_ref-111" class="reference"><a href="#cite_note-111"><span class="cite_crochet">[</span>108<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Parmi les plats les plus emblématiques, on trouve la <a href="/wiki/Pizza" title="Pizza">pizza</a>, avec des variantes célèbres dans le monde entier telles que la <a href="/wiki/Pizza_Margherita" title="Pizza Margherita">pizza margherita</a> ou la <a href="/wiki/Pizza_marinara" title="Pizza marinara">pizza marinara</a>, ainsi que les pâtes (it. <i>pasta</i>), avec des recettes renommées comme la <a href="/wiki/P%C3%A2tes_%C3%A0_la_carbonara" title="Pâtes à la carbonara">carbonara</a> ou l'<a href="/wiki/Amatriciana" title="Amatriciana">amatriciana</a>. Côté desserts, les plus connus sont le <a href="/wiki/Gelato_(cr%C3%A8me_glac%C3%A9e)" title="Gelato (crème glacée)">gelato</a>, ou d'autres pâtisseries mondialement reconnues telles que le <a href="/wiki/Tiramisu" title="Tiramisu">tiramisu</a> ou la <a href="/wiki/Panna_cotta" title="Panna cotta">panna cotta</a>. Enfin, le café italien (it. <i>il caffè</i>), sous ses formes variées comme le <a href="/wiki/Cappuccino_(caf%C3%A9)" title="Cappuccino (café)">cappuccino</a>, l'<a href="/wiki/Expresso" title="Expresso"><i>espresso</i></a> ou le <a href="/wiki/Lungo_(caf%C3%A9)" title="Lungo (café)">lungo</a>, est une boisson omniprésente et emblématique de la culture italienne. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sports">Sports</h3></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Sport_en_Italie" title="Sport en Italie">Sport en Italie</a>.</div></div> <p>Le sport le plus populaire en Italie est le <a href="/wiki/Football" title="Football">football</a><sup id="cite_ref-sp_112-0" class="reference"><a href="#cite_note-sp-112"><span class="cite_crochet">[</span>109<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, dit <i>calcio</i> en italien. L'<a href="/wiki/%C3%89quipe_d%27Italie_de_football" title="Équipe d'Italie de football">équipe nationale</a> (connue sous le surnom de <i>Gli Azzurri</i>) a remporté la <a href="/wiki/Coupe_du_monde_de_football" title="Coupe du monde de football">Coupe du monde de football</a> à quatre reprises (<a href="/wiki/Finale_de_la_Coupe_du_monde_de_football_1934" title="Finale de la Coupe du monde de football 1934">1934</a>, <a href="/wiki/Finale_de_la_Coupe_du_monde_de_football_1938" title="Finale de la Coupe du monde de football 1938">1938</a>, <a href="/wiki/Finale_de_la_Coupe_du_monde_de_football_1982" title="Finale de la Coupe du monde de football 1982">1982</a> et <a href="/wiki/Finale_de_la_Coupe_du_monde_de_football_2006" title="Finale de la Coupe du monde de football 2006">2006</a>) soit autant que l'Allemagne et seulement derrière le Brésil au niveau mondial. L'Italie a été championne d'Europe en <a href="/wiki/Championnat_d%27Europe_de_football_1968" title="Championnat d'Europe de football 1968">1968</a> et est tenante du titre de la dernière manifestation organisée en <a href="/wiki/Championnat_d%27Europe_de_football_2020" title="Championnat d'Europe de football 2020">2020</a>. </p><p>Le <a href="/wiki/Tennis" title="Tennis">tennis</a> est un autre sport pratiqué par de nombreux Italiens, ayant vu sa popularité accroître à compter des années '70, lorsque le succès de <a href="/wiki/Adriano_Panatta" title="Adriano Panatta">Adriano Panatta</a>, <a href="/wiki/Corrado_Barazzutti" title="Corrado Barazzutti">Corrado Barazzutti</a>, <a href="/wiki/Paolo_Bertolucci" title="Paolo Bertolucci">Paolo Bertolucci</a> e <a href="/w/index.php?title=Tonino_Zugarelli&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tonino Zugarelli (page inexistante)">Tonino Zugarelli</a> à la <a href="/wiki/Coupe_Davis_1976" title="Coupe Davis 1976">Coupe Davis organisée en 1976</a> contribuent à son affirmation comme sport de masse<sup id="cite_ref-113" class="reference"><a href="#cite_note-113"><span class="cite_crochet">[</span>110<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. De nos jours, <a href="/wiki/Jannik_Sinner" title="Jannik Sinner">Jannik Sinner</a> est le jouer italien à avoir obtenu le plus haut <a href="/wiki/Classement_ATP" class="mw-redirect" title="Classement ATP">classement ATP</a> (<abbr class="abbr" title="Deuxième">2<sup>e</sup></abbr> place<sup id="cite_ref-114" class="reference"><a href="#cite_note-114"><span class="cite_crochet">[</span>111<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>) ainsi que le seul à avoir remporté l'<a href="/wiki/Open_d%27Australie" title="Open d'Australie">Open d'Australie</a>. La ville de <a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a> est le siège des <a href="/wiki/Tournoi_de_tennis_de_Rome" title="Tournoi de tennis de Rome">Internationaux d'Italie</a>. </p><p>En <a href="/wiki/Formule_1" title="Formule 1">Formule 1</a>, l'Italie accueille le <a href="/wiki/Grand_Prix_automobile_d%27Italie" title="Grand Prix automobile d'Italie">Grand Prix automobile d'Italie</a> sur le célèbre circuit de l'<a href="/wiki/Autodromo_nazionale_di_Monza" title="Autodromo nazionale di Monza">Autodromo nazionale di Monza</a>, dans le <a href="/wiki/Province_d%27Italie" title="Province d'Italie">département</a> de <a href="/wiki/Monza" title="Monza">Monza</a>. Plusieurs pilotes italiens ont participé au <a href="/wiki/Championnat_du_monde_de_Formule_1" title="Championnat du monde de Formule 1">Championnat du monde</a>, mais seuls les pilotes <a href="/wiki/Giuseppe_Farina" title="Giuseppe Farina">Giuseppe Farina</a> (en <a href="/wiki/Championnat_du_monde_de_Formule_1_1950" title="Championnat du monde de Formule 1 1950">1950</a>) et <a href="/wiki/Alberto_Ascari" title="Alberto Ascari">Alberto Ascari</a> (en <a href="/wiki/Championnat_du_monde_de_Formule_1_1952" title="Championnat du monde de Formule 1 1952">1952</a> et <a href="/wiki/Championnat_du_monde_de_Formule_1_1953" title="Championnat du monde de Formule 1 1953">1953</a>) ont remporté le titre mondial. Quant à elle, la <a href="/wiki/Scuderia_Ferrari" title="Scuderia Ferrari">Scuderia Ferrari</a>, l'écurie de matrice italienne et parmi les plus emblématiques de l'Histoire de la <span class="nowrap">Formule 1</span>, est la seule à avoir présenté ses voitures au départ d'une course au moins une fois chaque saison depuis la création du championnat du monde <span class="nowrap">en 1950</span>. Huit pilotes ont été titrés dans une Ferrari pour quinze titres cumulés, seize titres de champion du monde des constructeurs ont été remportés par la Scuderia. </p><p>D'autres sports populaires sont le <a href="/wiki/Cyclisme" title="Cyclisme">cyclisme</a>, l'<a href="/wiki/Escrime" title="Escrime">escrime</a>, le <a href="/wiki/Volley-ball" title="Volley-ball">volley-ball</a>, le <a href="/wiki/Basket-ball" title="Basket-ball">basket-ball</a>, le <span class="nowrap"><a href="/wiki/Rugby_%C3%A0_XV" title="Rugby à XV">rugby à XV</a></span>, la <a href="/wiki/P%C3%AAche_sportive" title="Pêche sportive">pêche sportive</a>, l'<a href="/wiki/Athl%C3%A9tisme" title="Athlétisme">athlétisme</a>, le <a href="/wiki/Sport_motocycliste" title="Sport motocycliste">sport motocycliste</a> et le <a href="/wiki/Sport_%C3%A9questre" title="Sport équestre">sport équestre</a><sup id="cite_ref-sp_112-1" class="reference"><a href="#cite_note-sp-112"><span class="cite_crochet">[</span>109<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dans_les_arts">Dans les arts</h2></div> <p>Cette section présente des œuvres ne se déroulant pas que dans une seule ville italienne, mais plutôt dans plusieurs lieux du pays. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Littérature_2"><span id="Litt.C3.A9rature_2"></span>Littérature</h3></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Récits_de_voyage"><span id="R.C3.A9cits_de_voyage"></span>Récits de voyage</h4></div> <p>Quand on pense aux <a href="/wiki/R%C3%A9cit_de_voyage" title="Récit de voyage">récits de voyage</a>, on imagine réellement à des contrées lointaines dans lesquels une bonne partie d'entre eux s'y déroulent. Pourtant, fait méconnu, l'Italie est un pays qui a beaucoup servi de décors à ces récits. Il semble que ce soit surtout sa voisine la <a href="/wiki/France" title="France">France</a> où les auteurs voyageurs aiment à décrire ce pays dans leurs écrits : </p> <ul><li>Carlo Maggi (Charles Magius), gentilhomme <a href="/wiki/Venise" title="Venise">vénitien</a> du <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle (dont on ne sait s'il a réellement existé), s'y est rendu lors d'une mission. Lorsque le sultan ottoman Selim a déclaré la guerre à la <a href="/wiki/R%C3%A9publique_de_Venise" title="République de Venise">Sérénissime</a>, il fut envoyé par le Sénat en tant qu'homme sûr pour vérifier l'état des postes méditerranéens. Lors de son voyage à travers la <a href="/wiki/Mer_M%C3%A9diterran%C3%A9e#Toponymie" title="Mer Méditerranée">Mer Intérieure</a>, il fut chargé de se rendre à Rome pour implorer l'aide du pape. Il profita de sa mission pour faire des relevés des vues cavalières et des plans précis des lieux visités. Il en tire, à la suite de son retour, une série de peintures (peut-être réalisées par un paysagiste flamand), visibles dans le Codex Maggi, actuellement conservé à la <a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France" title="Bibliothèque nationale de France">Bibliothèque nationale de France</a>. Ainsi, on y découvre des tableaux représentant différents sites : <a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a>, <a href="/wiki/Venise" title="Venise">Venise</a>, <a href="/wiki/Pesaro" title="Pesaro">Pesaro</a>, <a href="/wiki/Florence" title="Florence">Florence</a>, <a href="/wiki/Bologne" title="Bologne">Bologne</a>, <a href="/wiki/Ferrare" title="Ferrare">Ferrare</a>, <a href="/wiki/Istrie" title="Istrie">Cap d'Istrie</a> ;</li> <li>le <a href="/wiki/Charles_de_Brosses" title="Charles de Brosses">président (Charles) de Brosses</a>, <a href="/wiki/Magistrat" title="Magistrat">magistrat</a> et <a href="/wiki/Historien" title="Historien">historien</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a>, par l'œuvre du romain <a href="/wiki/Salluste" title="Salluste">Salluste</a> (auteur des <i>Histoires</i>, sur l'histoire de Rome), partit en Italie, à la recherche de fragments perdus de ses œuvres. Bien qu'il n'y parvint pas, il écrivit de nombreuses lettres au cours de son séjour, qui seront envoyées à plusieurs destinataires. Elles seront publiées en recueil sous différents titres, le plus courant étant <i>Lettres familières écrites d'Italie</i> ;</li> <li>le <a href="/wiki/France" title="France">Français</a> <a href="/wiki/Stendhal" title="Stendhal">Stendhal</a> (Henri Beyle de son vrai nom), ayant beaucoup séjourné en Italie, a tiré plusieurs récits de ses voyages. Dans <i><a href="/wiki/Rome,_Naples_et_Florence" title="Rome, Naples et Florence">Rome, Naples et Florence</a></i> (paru en 1817), il raconte ses voyages dans de nombreuses villes italiennes : <a href="/wiki/Milan" title="Milan">Milan</a>, <a href="/wiki/Bologne" title="Bologne">Bologne</a>, <a href="/wiki/Florence" title="Florence">Florence</a>, <a href="/wiki/Naples" title="Naples">Naples</a> et <a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a> ;</li> <li><a href="/wiki/Fran%C3%A7ois-Ren%C3%A9_de_Chateaubriand" title="François-René de Chateaubriand">François-René de Chateaubriand</a>, écrivain <a href="/wiki/France" title="France">français</a>, se rendit plusieurs fois dans ce pays, en particulier pour remplir des missions officielles. Il accompagna, sous ordre de <a href="/wiki/Napol%C3%A9on_Ier" title="Napoléon Ier">Napoléon Bonaparte</a>, le <a href="/wiki/Joseph_Fesch" title="Joseph Fesch">cardinal Fesch</a> à <a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a> en 1803. Il est ensuite nommé en 1828 <a href="/wiki/Liste_des_ambassadeurs_de_France_pr%C3%A8s_le_Saint-Si%C3%A8ge" title="Liste des ambassadeurs de France près le Saint-Siège">ambassadeur</a> <a href="/wiki/Ambassade_de_France_pr%C3%A8s_le_Saint-Si%C3%A8ge" title="Ambassade de France près le Saint-Siège">à Rome</a>. De ces voyages, il rédigea un récit de voyage, compilé avec d'autres dans <i>Voyages en Amérique et en Italie</i>, Ladvocat, 1827 ;</li> <li><a href="/wiki/Alexandre_Dumas" title="Alexandre Dumas">Alexandre Dumas père</a>, écrivain <a href="/wiki/France" title="France">français</a> surtout célèbre pour ses romans, a aussi rédigé une trilogie de récits de voyage : <i>Impressions de voyage dans le <a href="/wiki/Royaume_de_Naples" title="Royaume de Naples">Royaume de Naples</a>.</i> Parue entre 1842 et 1843, elle se compose de : <i><a href="/wiki/Le_Speronare" title="Le Speronare">Le Speronare</a>, Le Capitaine Arena</i> et <i><a href="/wiki/Le_Corricolo_(Dumas)" title="Le Corricolo (Dumas)">Le Corricolo</a></i> ;</li> <li>les <a href="/wiki/Fr%C3%A8res_Goncourt" title="Frères Goncourt">Frères Goncourt</a>, duo d'artistes <a href="/wiki/France" title="France">français</a>, ont remarquablement bien décrit le pays quand ils y ont voyagé en 1855-1856, dans <i>Carnet des Goncourt : Voyage en Italie</i>, avec <a href="/wiki/Jules_de_Goncourt" title="Jules de Goncourt">Jules</a> à la plume et <a href="/wiki/Edmond_de_Goncourt" title="Edmond de Goncourt">Edmond</a> au pinceau, les deux étant si complémentaires. Le passage à <a href="/wiki/Florence" title="Florence">Florence</a> est un des plus connus de l'ouvrage ;</li> <li>dans son <i>Voyage en Italie</i> (1866), le <a href="/wiki/Philosophe" title="Philosophe">philosophe</a> et historien <a href="/wiki/France" title="France">français</a> <a href="/wiki/Hippolyte_Taine" title="Hippolyte Taine">Hippolyte Taine</a> porte un regard mélancolique sur ce pays et sa culture. Il est à noter qu'il publia la même année <i>Philosophie de l'art en Italie : leçons professées à l'<a href="/wiki/Beaux-Arts_de_Paris" title="Beaux-Arts de Paris">École des beaux-arts</a></i> ;</li> <li><a href="/wiki/Andr%C3%A9_Suar%C3%A8s" title="André Suarès">André Suarès</a>, <a href="/wiki/Liste_chronologique_de_po%C3%A8tes" title="Liste chronologique de poètes">poète</a> et écrivain français, raconte ses nombreux voyages italiens, réalisés <span class="nowrap">entre 1893</span> <span class="nowrap">et 1928</span>, dans <i><a href="/wiki/Le_Voyage_du_condotti%C3%A8re" title="Le Voyage du condottière">Le Voyage du condottière</a></i> (<a href="/wiki/1932_en_litt%C3%A9rature" title="1932 en littérature">1932</a>), où il décrit autant de villes que d'artistes ;</li> <li>un autre récit intitulé <i>Voyage en Italie</i> fut écrit par l'écrivain <a href="/wiki/France" title="France">français</a> <a href="/wiki/Jean_Giono" title="Jean Giono">Jean Giono</a>. Accompagné de son épouse et de deux amis, il prit le volant de sa décapotable pour traverser le pays trois semaines durant, ralliant <a href="/wiki/Turin" title="Turin">Turin</a> et <a href="/wiki/Assise_(Italie)" title="Assise (Italie)">Assise</a>, via <a href="/wiki/Milan" title="Milan">Milan</a>, <a href="/wiki/V%C3%A9rone" title="Vérone">Vérone</a>, <a href="/wiki/Venise" title="Venise">Venise</a>, <a href="/wiki/Padoue" title="Padoue">Padoue</a>, <a href="/wiki/Bologne" title="Bologne">Bologne</a> et <a href="/wiki/Florence" title="Florence">Florence</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Guides">Guides</h4></div> <ul><li><span class="ouvrage" id="Heuzé2015"><span class="ouvrage" id="Richard_Heuzé2015">Richard Heuzé, <cite class="italique">Italie : L’esthétique du miracle</cite>, Nevicata, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « L'âme des peuples », <time>2015</time>, 88 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-87523-068-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-87523-068-3"><span class="nowrap">978-2-87523-068-3</span></a> et <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-87523-068-9" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-87523-068-9"><span class="nowrap">2-87523-068-9</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Italie&rft.pub=Nevicata&rft.stitle=L%E2%80%99esth%C3%A9tique+du+miracle&rft.aulast=Heuz%C3%A9&rft.aufirst=Richard&rft.date=2015&rft.tpages=88&rft.isbn=978-2-87523-068-3&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Romans">Romans</h4></div> <ul><li><span class="ouvrage" id="Corazza2012"><span class="ouvrage" id="Pascal_Corazza2012">Pascal Corazza, <cite class="italique">Voyage en Italique</cite>, <a href="/wiki/Transbor%C3%A9al_(%C3%A9ditions)" class="mw-redirect" title="Transboréal (éditions)">Transboréal</a>, <time>2012</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Voyage+en+Italique&rft.pub=Transbor%C3%A9al&rft.aulast=Corazza&rft.aufirst=Pascal&rft.date=2012&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="Kauffmann2012"><span class="ouvrage" id="Daphné_Kauffmann2012">Daphné Kauffmann, <cite class="italique">Un personnage en Italie</cite>, Intervalles, <time>2012</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Un+personnage+en+Italie&rft.pub=Intervalles&rft.aulast=Kauffmann&rft.aufirst=Daphn%C3%A9&rft.date=2012&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="Guerrier2015"><span class="ouvrage" id="Gérard_Guerrier2015">Gérard Guerrier, <cite class="italique">L'Opéra alpin, À pied de la <a href="/wiki/Bavi%C3%A8re" title="Bavière">Bavière</a> à <a href="/wiki/Bergame" title="Bergame">Bergame</a></cite>, <a href="/wiki/Transbor%C3%A9al_(%C3%A9ditions)" class="mw-redirect" title="Transboréal (éditions)">Transboréal</a>, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « Voyage en poche », <time>2015</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=L%27Op%C3%A9ra+alpin%2C+%C3%80+pied+de+la+Bavi%C3%A8re+%C3%A0+Bergame&rft.pub=Transbor%C3%A9al&rft.aulast=Guerrier&rft.aufirst=G%C3%A9rard&rft.date=2015&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bande_dessinée"><span id="Bande_dessin.C3.A9e"></span>Bande dessinée</h3></div> <ul><li><i><a href="/wiki/Ast%C3%A9rix_et_la_Transitalique" title="Astérix et la Transitalique">Astérix et la Transitalique</a></i>, épisode d'<i><a href="/wiki/Ast%C3%A9rix" title="Astérix">Astérix</a></i> réalisé par le scénariste <a href="/wiki/Jean-Yves_Ferri" title="Jean-Yves Ferri">Jean-Yves Ferri</a> et le dessinateur <a href="/wiki/Didier_Conrad" title="Didier Conrad">Didier Conrad</a>, dans lequel les héros traversent une Italie composée d'une multitude de peuples, que <a href="/wiki/Jules_C%C3%A9sar" title="Jules César">Jules César</a> rêve d'unifier. Si deux aventures de la série se déroulent dans ce pays (<a href="/wiki/Ren%C3%A9_Goscinny" title="René Goscinny">René Goscinny</a> au scénario et <a href="/wiki/Albert_Uderzo" title="Albert Uderzo">Albert Uderzo</a> au dessin), elles ne prennent place qu'à <a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a>. Cette histoire est donc l'occasion de montrer que l'Italie n'est pas composée que de <a href="/wiki/Rome_antique" title="Rome antique">Romains</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Cinéma_2"><span id="Cin.C3.A9ma_2"></span>Cinéma</h3></div> <ul><li><i><a href="/wiki/Le_Corniaud" title="Le Corniaud">Le Corniaud</a></i>, <a href="/wiki/Com%C3%A9die_(cin%C3%A9ma)" title="Comédie (cinéma)">film comique</a> <a href="/wiki/Cin%C3%A9ma_fran%C3%A7ais" title="Cinéma français">franco</a>-<a href="/wiki/Cin%C3%A9ma_italien" title="Cinéma italien">italo</a>-<a href="/wiki/Cin%C3%A9ma_espagnol" title="Cinéma espagnol">espagnol</a> réalisé par <a href="/wiki/G%C3%A9rard_Oury" title="Gérard Oury">Gérard Oury</a>, sorti en <a href="/wiki/1965_au_cin%C3%A9ma" title="1965 au cinéma">1965</a>. <a href="/wiki/Road_movie" title="Road movie">Road movie</a> à travers l'Italie et le Sud de la France, différents sites italiens sont montrés : <a href="/wiki/Naples" title="Naples">Naples</a> (autour du <a href="/wiki/Castel_dell%27Ovo" title="Castel dell'Ovo">Castel dell'Ovo</a>, <a href="/wiki/Pausilippe" title="Pausilippe">Pausilippe</a>) et sa <a href="/wiki/Baie_de_Naples" title="Baie de Naples">baie</a>, <a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a> (aux alentours du <a href="/wiki/Colis%C3%A9e" title="Colisée">Colisée</a>, du <a href="/wiki/Vatican" title="Vatican">Vatican</a>, du <a href="/wiki/Ch%C3%A2teau_Saint-Ange" title="Château Saint-Ange">château Saint-Ange</a>), la <a href="/wiki/Villa_d%27Este" title="Villa d'Este">villa d'Este</a> à <a href="/wiki/Tivoli" title="Tivoli">Tivoli</a>, <a href="/wiki/Sutri" title="Sutri">Sutri</a>, <a href="/wiki/Pise" title="Pise">Pise</a> etc.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Notes">Notes</h3></div> <div class="references-small decimal" style=""><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a> </span><span class="reference-text">Hymne adopté de façon provisoire en 1946.</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="/wiki/.eu" title=".eu">.eu</a>, partagé avec les autres pays de l’Union européenne.</span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-51">↑</a> </span><span class="reference-text">Le jour du dépassement calculé par pays est le jour où le dépassement mondial se produirait si toute la population mondiale consommait comme la population du pays en question.</span> </li> </ol></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Références"><span id="R.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Références</h3></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r222998893">@media screen{body:not(.mw-mf) .mw-parser-output .reference-cadre{height:30em;overflow:auto;padding:3px;border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin-top:0.3em}body:not(.mw-mf) .mw-parser-output .reference-cadre .references-small{margin-top:0}}@media screen and (prefers-reduced-motion:reduce){body:not(.mw-mf) .mw-parser-output .reference-cadre{height:auto;padding:0;border:0 none}}</style><div class="reference-cadre" tabindex="0"> <div class="references-small decimal" style="column-width:30em;"><ol class="references"> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2017"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.gazzettaufficiale.it/atto/serie_generale/caricaDettaglioAtto/originario?atto.dataPubblicazioneGazzetta=2017-12-15&atto.codiceRedazionale=17G00195&elenco30giorni=false"><cite style="font-style:normal;" lang="it">LEGGE 4 dicembre 2017, n. 181 : Riconoscimento del «Canto degli italiani» di Goffredo Mameli quale inno nazionale della Repubblica.</cite></a> », sur <span class="italique">gazzettaufficiale.it</span>, <time class="nowrap" datetime="2017-12-15" data-sort-value="2017-12-15">15 décembre 2017</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-12-02" data-sort-value="2022-12-02">2 décembre 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a> </span><span class="reference-text">Les trois autres langues les plus parlées sont l'anglais - 29 %, le français - 15 % et les langues régionales - 6 %<br /><span class="ouvrage" id="2006"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_243_en.pdf"><cite style="font-style:normal;" lang="en">Special Eurobarometer : Europeans and their Languages</cite></a> » <abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF) d'Adobe">[PDF]</abbr>, sur <span class="italique">ec.europa.eu</span>, <time class="nowrap" datetime="2006-02" data-sort-value="2006-02">février 2006</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2016-12-12" data-sort-value="2016-12-12">12 décembre 2016</time>)</small></span>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 14.</span> </li> <li id="cite_note-parlamento.it-4"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-parlamento.it_4-0">a</a> et <a href="#cite_ref-parlamento.it_4-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.parlamento.it/parlam/leggi/99482l.htm"><cite style="font-style:normal;" lang="it">Loi du 15 décembre 1999, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 482, <abbr class="abbr" title="article(s)">art.</abbr> 2, section 1</cite></a> », sur <span class="italique"><a href="/wiki/Parlement_de_la_R%C3%A9publique_italienne" title="Parlement de la République italienne">parlamento.it</a></span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2016-12-12" data-sort-value="2016-12-12">12 décembre 2016</time>)</small></span> : <span class="citation not_fr_quote" lang="it">« <span class="italique">In attuazione dell'articolo 6 della Costituzione e in armonia con i princípi generali stabiliti dagli organismi europei e internazionali, la Repubblica tutela la lingua e la cultura delle popolazioni albanesi, catalane, germaniche, greche, slovene e croate e di quelle parlanti il francese, il franco-provenzale, il friulano, il ladino, l'occitano e il sardo.</span> »</span>.</span> </li> <li id="cite_note-pop-5"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-pop_5-0">a</a> et <a href="#cite_ref-pop_5-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.istat.it/it/files//2023/04/indicatori-2022-english.pdf">Demographic Indicators - Year 2022</a>.</span> </li> <li id="cite_note-weo2021-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-weo2021_6-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2022/April/weo-report"><cite style="font-style:normal;">WEO April 2022 report</cite></a> » <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-06-28" data-sort-value="2022-06-28">28 juin 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a> </span><span class="reference-text">Avant <a href="/wiki/2002" title="2002">2002</a>, la monnaie était la <a href="/wiki/Lire_italienne" title="Lire italienne">lire italienne</a>.</span> </li> <li id="cite_note-hdr2021-22-8"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-hdr2021-22_8-0">a</a> <a href="#cite_ref-hdr2021-22_8-1">b</a> et <a href="#cite_ref-hdr2021-22_8-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2022"><cite class="italique">Rapport sur le développement humain 2021/2022 : Temps incertains, vies bouleversées : façonner notre avenir dans un monde en mutation</cite>, <a href="/wiki/New_York" title="New York">New York</a>, <a href="/wiki/Programme_des_Nations_unies_pour_le_d%C3%A9veloppement" title="Programme des Nations unies pour le développement">Programme des Nations unies pour le développement</a>, <time class="nowrap" datetime="2022-09" data-sort-value="2022-09">septembre 2022</time>, 337 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-92-1-126452-4" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-92-1-126452-4"><span class="nowrap">978-92-1-126452-4</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://hdr.undp.org/content/human-development-report-2021-22">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rapport+sur+le+d%C3%A9veloppement+humain+2021%2F2022&rft.place=New+York&rft.pub=Programme+des+Nations+unies+pour+le+d%C3%A9veloppement&rft.stitle=Temps+incertains%2C+vies+boulevers%C3%A9es+%3A+fa%C3%A7onner+notre+avenir+dans+un+monde+en+mutation&rft.date=2022-09&rft.tpages=337&rft.isbn=978-92-1-126452-4&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Gini_BM-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Gini_BM_9-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?most_recent_value_desc=false"><cite style="font-style:normal;" lang="en">Gini index</cite></a> », sur <span class="italique"><a href="/wiki/Banque_mondiale" title="Banque mondiale">Banque mondiale</a></span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-04-24" data-sort-value="2023-04-24">24 avril 2023</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-IPE2022-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-IPE2022_10-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="WolfEmersonEstyde_Sherbinin2022"><span class="ouvrage" id="Martin_J._WolfJohn_W._EmersonDaniel_C._EstyAlex_de_Sherbinin2022"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Martin J. Wolf, John W. Emerson, Daniel C. Esty, Alex de Sherbinin, Zachary A. Wendling <i><abbr class="abbr" title="et alii (et d’autres)">et al.</abbr></i>, <cite class="italique" lang="en">2022 Environmental Performance Index</cite>, New Haven, Connecticut, États-Unis, Yale Center for Environmental Law & Policy, <time>2022</time>, 192 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://epi.yale.edu/downloads/epi2022report06062022.pdf">lire en ligne</a> <abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF) d'Adobe">[PDF]</abbr>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=2022+Environmental+Performance+Index&rft.place=New+Haven%2C+Connecticut%2C+%C3%89tats-Unis&rft.pub=Yale+Center+for+Environmental+Law+%26+Policy&rft.aulast=Wolf&rft.aufirst=Martin+J.&rft.au=John+W.+Emerson&rft.au=Daniel+C.+Esty&rft.au=Alex+de+Sherbinin&rft.au=Zachary+A.+Wendling&rft.date=2022&rft.tpages=192&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="/wiki/Prononciation_du_fran%C3%A7ais" title="Prononciation du français">Prononciation</a> en <a href="/wiki/Fran%C3%A7ais_de_France" title="Français de France">français de France</a> <a href="/wiki/Transcription_phon%C3%A9tique" title="Transcription phonétique">retranscrite</a> selon la norme <a href="/wiki/Alphabet_phon%C3%A9tique_international" title="Alphabet phonétique international">API</a>.</span> </li> <li id="cite_note-pron-13"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-pron_13-0">a</a> et <a href="#cite_ref-pron_13-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><a href="/wiki/Prononciation_de_l%27italien" title="Prononciation de l'italien">Prononciation</a> en <a href="/wiki/Variantes_r%C3%A9gionales_de_la_langue_italienne#Langue_standard_et_langues_régionales" title="Variantes régionales de la langue italienne">italien standard</a> <a href="/wiki/Transcription_phon%C3%A9tique" title="Transcription phonétique">retranscrite</a> selon la <a href="/wiki/Alphabet_phon%C3%A9tique_international" title="Alphabet phonétique international">norme API</a>.</span> </li> <li id="cite_note-TCI-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-TCI_14-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Club_Italiano1957"><span class="ouvrage" id="Touring_Club_Italiano1957"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> Touring Club Italiano, <cite class="italique" lang="it">Conosci l’Italia : L’Italia fisica</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> <abbr class="abbr" title="1"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span></abbr>, <time>1957</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">11-13</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Conosci+l%E2%80%99Italia&rft.stitle=L%E2%80%99Italia+fisica&rft.au=Touring+Club+Italiano&rft.date=1957&rft.volume=%3Cabbr+class%3D%22abbr+%22+title%3D%221%22+%3E%3Cspan+class%3D%22romain%22+style%3D%22text-transform%3Auppercase%22%3EI%3C%2Fspan%3E%3C%2Fabbr%3E&rft.pages=11-13&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-belin-15"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-belin_15-0">a</a> <a href="#cite_ref-belin_15-1">b</a> et <a href="#cite_ref-belin_15-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="VirlouvetBourdin2020"><span class="ouvrage" id="Catherine_VirlouvetStéphane_Bourdin2020"><a href="/wiki/Catherine_Virlouvet" title="Catherine Virlouvet">Catherine Virlouvet</a> (<abbr class="abbr" title="directeur de publication">dir.</abbr>) et Stéphane Bourdin, <cite class="italique">Rome, naissance d'un empire : De Romulus à Pompée 753-70 av. J.-C</cite>, Paris, <a href="/wiki/Belin_%C3%A9diteur" title="Belin éditeur">Belin éditeur</a>, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « Mondes anciens », <time>2020</time>, 796 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7011-6495-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7011-6495-3"><span class="nowrap">978-2-7011-6495-3</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="chapitre(s)">chap.</abbr> 6 (« Le duel entre Rome et Carthage et les débuts de l'impérialisme romain »), <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">306-309</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rome%2C+naissance+d%27un+empire&rft.atitle=Le+duel+entre+Rome+et+Carthage+et+les+d%C3%A9buts+de+l%27imp%C3%A9rialisme+romain&rft.place=Paris&rft.pub=Belin+%C3%A9diteur&rft.stitle=De+Romulus+%C3%A0+Pomp%C3%A9e+753-70+av.+J.-C&rft.aulast=Virlouvet&rft.aufirst=Catherine&rft.au=St%C3%A9phane+Bourdin&rft.date=2020&rft.pages=306-309&rft.tpages=796&rft.isbn=978-2-7011-6495-3&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Gély-16"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Gély_16-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Gély_16-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text">Suzanne Gély, <i>Le nom de l'Italie : Mythe et histoire, d'Hellanicos à Virgile</i> (« Bibliothèque du Voyage en Italie, Études », 37), Genève, Slatkine, 1991, 532 p.</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/italia_(Dizionario-di-Storia)"><cite style="font-style:normal;" lang="it-it">Italia in "Dizionario di Storia"</cite></a> », sur <span class="italique">treccani.it</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-09-29" data-sort-value="2022-09-29">29 septembre 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/place/Italy/Lombards-and-Byzantines"><cite style="font-style:normal;" lang="en">Italy - Lombards and Byzantines | Britannica</cite></a> », sur <span class="italique">britannica.com</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-09-29" data-sort-value="2022-09-29">29 septembre 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Larousse"><span class="ouvrage" id="Éditions_Larousse">Éditions <span class="nom_auteur">Larousse</span>, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.larousse.fr/encyclopedie/autre-region/%C3%89tats_de_l%C3%89glise/118568"><cite style="font-style:normal;">États de l'Église ou États pontificaux - LAROUSSE</cite></a> », sur <span class="italique">larousse.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-09-29" data-sort-value="2022-09-29">29 septembre 2022</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Tribune2019"><span class="ouvrage" id="The_Italian_Tribune2019"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais américain">(en-US)</abbr> The Italian <span class="nom_auteur">Tribune</span>, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://italiantribune.com/the-battle-of-otranto-2/"><cite style="font-style:normal;" lang="en-us">The Battle of Otranto</cite></a> », sur <span class="italique">The Italian Tribune</span>, <time class="nowrap" datetime="2019-12-05" data-sort-value="2019-12-05">5 décembre 2019</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-04-20" data-sort-value="2024-04-20">20 avril 2024</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Crouzet-Pavan1997"><span class="ouvrage" id="Élisabeth_Crouzet-Pavan1997"><a href="/wiki/%C3%89lisabeth_Crouzet-Pavan" title="Élisabeth Crouzet-Pavan">Élisabeth Crouzet-Pavan</a>, <cite class="italique">Venise : une invention de la ville (<abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> – <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle)</cite>, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Champ_Vallon" title="Éditions Champ Vallon">Champ Vallon</a>, <time>1997</time>, 344 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-87673-254-4" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-87673-254-4"><span class="nowrap">978-2-87673-254-4</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=kAWzmchkmw0C&printsec=frontcover">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Venise+%3A+une+invention+de+la+ville+%28XIIIe%E2%80%89%E2%80%93%E2%80%89XVe%26nbsp%3Bsi%C3%A8cle%29&rft.pub=Champ+Vallon&rft.aulast=Crouzet-Pavan&rft.aufirst=%C3%89lisabeth&rft.date=1997&rft.tpages=344&rft.isbn=978-2-87673-254-4&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Bibliothèque_de_l-22"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Bibliothèque_de_l_22-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Bibliothèque_de_l_22-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="1880"><cite class="italique">Bibliothèque de l'École des chartes</cite>, <a href="/wiki/Librairie_Droz" title="Librairie Droz">Librairie Droz</a>, <time>1880</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.fr/books?id=_CqqCo7gaNEC">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Biblioth%C3%A8que+de+l%27%C3%89cole+des+chartes&rft.pub=Librairie+Droz&rft.date=1880&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Jeandroz"><span class="ouvrage" id="Patrice_Jeandroz">Patrice Jeandroz, « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.edelo.net/italie/art.htm"><cite style="font-style:normal;">Renaissance italienne</cite></a> », sur <span class="italique">edelo.net</span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://cronologia.leonardo.it/storia/a1861m.htm"><cite style="font-style:normal;" lang="it">Guerra d'indipendenza italiana - La Seconda - Anna 1859</cite></a> », sur <span class="italique">cronologia.leonardo.it</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-05-22" data-sort-value="2018-05-22">22 mai 2018</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2005">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lesechos.fr/04/03/2005/LesEchos/19364-514-ECH_les-annees-1950-a-l-italienne.htm"><cite style="font-style:normal;">Les années 1950 à l'italienne</cite></a> », sur <span class="italique"><a href="/wiki/Les_%C3%89chos" title="Les Échos">lesechos.fr</a></span>, <time class="nowrap" datetime="2005-03-04" data-sort-value="2005-03-04">4 mars 2005</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-04-10" data-sort-value="2018-04-10">10 avril 2018</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2018">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rfi.fr/europe/20180324-italie-presidences-parlement-fico-casellati-formation-gouvernement"><cite style="font-style:normal;">Italie : le M5S et Forza Italia se partagent les présidences du Parlement</cite></a> », sur <span class="italique"><a href="/wiki/Radio_France_internationale" title="Radio France internationale">rfi.fr</a></span>, <time class="nowrap" datetime="2018-03-24" data-sort-value="2018-03-24">24 mars 2018</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-03-28" data-sort-value="2018-03-28">28 mars 2018</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.transparency.org/country/ITA"><cite style="font-style:normal;" lang="en">Italy</cite></a> », sur <span class="italique">transparency.org</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-02-13" data-sort-value="2019-02-13">13 février 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2021">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.france24.com/fr/europe/20210126-en-quête-d-une-nouvelle-majorité-le-premier-ministre-italien-giuseppe-conte-va-démissionner"><cite style="font-style:normal;">Italie : le Premier ministre Conte démissionne dans l'espoir de former un nouveau gouvernement</cite></a> », sur <span class="italique">France 24</span>, <time class="nowrap" datetime="2021-01-26" data-sort-value="2021-01-26">26 janvier 2021</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2021-01-27" data-sort-value="2021-01-27">27 janvier 2021</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2021">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lepoint.fr/monde/mario-draghi-prete-serment-pour-diriger-l-italie-13-02-2021-2413805_24.php"><cite style="font-style:normal;">Mario Draghi prête serment pour diriger l'Italie</cite></a> », sur <span class="italique">lepoint.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2021-02-13" data-sort-value="2021-02-13">13 février 2021</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-03-27" data-sort-value="2022-03-27">27 mars 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2020">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/podcasts/article/2020/04/12/en-italie-le-moment-ou-les-hopitaux-ont-ete-debordes-a-ete-terrible_6036382_5463015.html"><cite style="font-style:normal;">Podcast. En Italie, « le moment où les hôpitaux ont été débordés a été terrible »</cite></a> », sur <span class="italique">Le Monde.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2020-04-12" data-sort-value="2020-04-12">12 avril 2020</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-07-22" data-sort-value="2020-07-22">22 juillet 2020</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Senato"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> Senato, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.senato.it/istituzione/la-costituzione/principi-fondamentali/articolo-1"><cite style="font-style:normal;" lang="it">Costituzione della Repubblica italiana</cite></a> », sur <span class="italique">senato.it</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-05-09" data-sort-value="2024-05-09">9 mai 2024</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.senato.it/istituzione/la-costituzione/parte-ii/titolo-vi/sezione-i/articolo-134"><cite style="font-style:normal;">La Costituzione - Articolo 134 | Senato della Repubblica</cite></a> », sur <span class="italique">senato.it</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-05-09" data-sort-value="2024-05-09">9 mai 2024</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cortecostituzionale.it/jsp/consulta/istituzioni/le_funzioni.do"><cite style="font-style:normal;">Corte costituzionale - Le funzioni</cite></a> », sur <span class="italique">cortecostituzionale.it</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-05-11" data-sort-value="2024-05-11">11 mai 2024</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.brocardi.it/costituzione/parte-ii/titolo-vi/art134.html?t=eBGYOmQPQiQ1"><cite style="font-style:normal;" lang="it">Art. 134 costituzione</cite></a> » <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-05-15" data-sort-value="2024-05-15">15 mai 2024</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.senato.it/istituzione/la-costituzione/parte-ii/titolo-iv/sezione-i/articolo-102"><cite style="font-style:normal;">La Costituzione - Articolo 102 | Senato della Repubblica</cite></a> », sur <span class="italique">senato.it</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-07-09" data-sort-value="2024-07-09">9 juillet 2024</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Rordorf2006"><span class="ouvrage" id="Renato_Rordorf2006">Renato <span class="nom_auteur">Rordorf</span>, « <cite style="font-style:normal">Stare decisis: osservazioni sul valore del precedente giudiziario nell'ordinamento italiano</cite> », <i>Il Foro Italiano</i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 129, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 9,‎ <time>2006</time>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 279/280–285/286 <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <span class="plainlinks noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://portal.issn.org/resource/issn/0015-783X">0015-783X</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jstor.org/stable/23201688">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-07-06" data-sort-value="2024-07-06">6 juillet 2024</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Stare+decisis%3A+osservazioni+sul+valore+del+precedente+giudiziario+nell%27ordinamento+italiano&rft.jtitle=Il+Foro+Italiano&rft.issue=9&rft.aulast=Rordorf&rft.aufirst=Renato&rft.date=2006&rft.volume=129&rft.pages=279%2F280%E2%80%93285%2F286&rft.issn=0015-783X&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="BaccagliniDi_PaoloCortese2016"><span class="ouvrage" id="Laura_BaccagliniGabriella_Di_PaoloFulvio_Cortese2016"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Laura Baccaglini, Gabriella Di Paolo et Fulvio Cortese, « <cite style="font-style:normal" lang="en">The value of judicial precedent in the Italian legal system</cite> », <i><span class="lang-en" lang="en">Civil Procedure Review</span></i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 7, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 1,‎ jan. - apr. 2016, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">3-62</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://civilprocedurereview.com/revista/article/download/116/109/218">lire en ligne</a> <abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF) d'Adobe">[PDF]</abbr>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=The+value+of+judicial+precedent+in+the+Italian+legal+system&rft.jtitle=Civil+Procedure+Review&rft.issue=1&rft.aulast=Baccaglini&rft.aufirst=Laura&rft.au=Gabriella+Di+Paolo&rft.au=Fulvio+Cortese&rft.date=2016&rft.volume=7&rft.pages=3-62&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.cortedicassazione.it/it/massimario.page">https://www.cortedicassazione.it/it/massimario.page</a></span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.senato.it/istituzione/la-costituzione/parte-ii/titolo-iv/sezione-i/articolo-108"><cite style="font-style:normal;">La Costituzione - Articolo 108 | Senato della Repubblica</cite></a> », sur <span class="italique">senato.it</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-07-09" data-sort-value="2024-07-09">9 juillet 2024</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-La_Costituzione_-_Articolo_107_{{!}}_Senato_della_Repubblica-40"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-La_Costituzione_-_Articolo_107_{{!}}_Senato_della_Repubblica_40-0">a</a> et <a href="#cite_ref-La_Costituzione_-_Articolo_107_{{!}}_Senato_della_Repubblica_40-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.senato.it/istituzione/la-costituzione/parte-ii/titolo-iv/sezione-i/articolo-107"><cite style="font-style:normal;">La Costituzione - Articolo 107 | Senato della Repubblica</cite></a> », sur <span class="italique">senato.it</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-07-09" data-sort-value="2024-07-09">9 juillet 2024</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.senato.it/istituzione/la-costituzione/parte-ii/titolo-iv/sezione-i/articolo-108"><cite style="font-style:normal;">La Costituzione - Articolo 108 | Senato della Repubblica</cite></a> », sur <span class="italique">senato.it</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-07-10" data-sort-value="2024-07-10">10 juillet 2024</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.senato.it/istituzione/la-costituzione/parte-ii/titolo-iv/sezione-i/articolo-110"><cite style="font-style:normal;">La Costituzione - Articolo 110 | Senato della Repubblica</cite></a> », sur <span class="italique">senato.it</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-07-09" data-sort-value="2024-07-09">9 juillet 2024</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-43">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Civinini2008"><span class="ouvrage" id="Maria_Giuliana_Civinini2008">Maria Giuliana <span class="nom_auteur">Civinini</span>, « <cite style="font-style:normal">Le modèle italien d'administration de la justice</cite> », <i>Revue française d'administration publique</i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 125, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 1,‎ <time>2008</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">81–91</span> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <span class="plainlinks noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://portal.issn.org/resource/issn/0152-7401">0152-7401</a></span>, <a href="/wiki/Digital_Object_Identifier" title="Digital Object Identifier">DOI</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.3917/rfap.125.0081">10.3917/rfap.125.0081</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cairn.info/revue-francaise-d-administration-publique-2008-1-page-81.htm">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-07-09" data-sort-value="2024-07-09">9 juillet 2024</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Le+mod%C3%A8le+italien+d%27administration+de+la+justice&rft.jtitle=Revue+fran%C3%A7aise+d%27administration+publique&rft.issue=1&rft.aulast=Civinini&rft.aufirst=Maria+Giuliana&rft.date=2008&rft.volume=125&rft.pages=81%E2%80%9391&rft.issn=0152-7401&rft_id=info%3Adoi%2F10.3917%2Frfap.125.0081&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-44">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.senato.it/istituzione/la-costituzione/parte-ii/titolo-iv/sezione-i/articolo-105"><cite style="font-style:normal;">La Costituzione - Articolo 105 | Senato della Repubblica</cite></a> », sur <span class="italique">senato.it</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-07-09" data-sort-value="2024-07-09">9 juillet 2024</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2004"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> <cite class="italique" lang="it">L'Enciclopedia Geografica - Vol.I : Italia</cite>, De Agostini, <time>2004</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=L%27Enciclopedia+Geografica+-+Vol.I&rft.pub=De+Agostini&rft.stitle=Italia&rft.date=2004&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-cramer2018-46"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-cramer2018_46-0">a</a> et <a href="#cite_ref-cramer2018_46-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text">Cramer, W. et al. (2018). Climate change and interconnected risks to sustainable development in the Mediterranean. Nature Climate Change, 8, 972–980. <a rel="nofollow" class="external free" href="https://doi.org/10.1038/s41558-018-0299-2">https://doi.org/10.1038/s41558-018-0299-2</a></span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a> </span><span class="reference-text">Reimann, L., Vafeidis, A. T., Brown, S., Hinkel, J., & Tol, R. S. (2018). Mediterranean UNESCO World Heritage at risk from coastal flooding and erosion due to sea-level rise. Nature communications, 9(1), 4161. <a rel="nofollow" class="external free" href="https://doi.org/10.1038/s41467-018-06645-9">https://doi.org/10.1038/s41467-018-06645-9</a></span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2019">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nicematin.com/environnement/pollution-de-lair-voici-les-points-noirs-de-la-carte-europeenne-383200"><cite style="font-style:normal;">Pollution de l'air: voici les points noirs de la carte européenne</cite></a> », sur <span class="italique"><a href="/wiki/Nice-Matin" title="Nice-Matin">Nice-Matin</a></span>, <time class="nowrap" datetime="2019-05-18" data-sort-value="2019-05-18">18 mai 2019</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-09-03" data-sort-value="2019-09-03">3 septembre 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2020">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/planete/article/2020/11/10/pollution-l-italie-condamnee-pour-avoir-depasse-les-normes-europeennes-de-facon-systematique_6059216_3244.html"><cite style="font-style:normal;">Pollution : l’Italie condamnée pour avoir dépassé les normes européennes de façon « systématique »</cite></a> », sur <span class="italique"><a href="/wiki/Lemonde.fr" class="mw-redirect" title="Lemonde.fr">lemonde.fr</a></span>, <time class="nowrap" datetime="2020-11-10" data-sort-value="2020-11-10">10 novembre 2020</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2021-01-01" data-sort-value="2021-01-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier 2021</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2022">« <cite style="font-style:normal">En Italie, la vétusté des canalisations responsable d’un gaspillage d’eau permanent</cite> », <i>Le Monde.fr</i>,‎ <time class="nowrap" datetime="2022-08-14" data-sort-value="2022-08-14">14 août 2022</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/international/article/2022/08/14/en-italie-la-vetuste-des-canalisations-responsable-d-un-gaspillage-d-eau-permanent_6137997_3210.html">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=En+Italie%2C+la+v%C3%A9tust%C3%A9+des+canalisations+responsable+d%E2%80%99un+gaspillage+d%E2%80%99eau+permanent&rft.jtitle=Le+Monde.fr&rft.date=2022-08-14&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-52">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Mouchon2019"><span class="ouvrage" id="Frédéric_Mouchon2019">Frédéric Mouchon, « <cite style="font-style:normal">Jour du dépassement : quelles solutions pour la planète ?</cite> », <i><a href="/wiki/Le_Parisien" title="Le Parisien">Le Parisien</a></i>,‎ <time class="nowrap" datetime="2019-05-10" data-sort-value="2019-05-10">10 mai 2019</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/environnement/jour-du-depassement-quelles-solutions-pour-la-planete-10-05-2019-8069085.php">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-05-20" data-sort-value="2019-05-20">20 mai 2019</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Jour+du+d%C3%A9passement+%3A+quelles+solutions+pour+la+plan%C3%A8te+%3F&rft.jtitle=Le+Parisien&rft.aulast=Mouchon&rft.aufirst=Fr%C3%A9d%C3%A9ric&rft.date=2019-05-10&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-53">↑</a> </span><span class="reference-text">Les Italiennes sont dépassées très légèrement par les Françaises, avec 85,4 ans, mais la moyenne globale est nettement favorable aux Italiens, tous sexes confondus. <i><a href="/wiki/The_Lancet" title="The Lancet">The Lancet</a></i>, 18 novembre 2008.</span> </li> <li id="cite_note-54"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-54">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Bonnel2023"><span class="ouvrage" id="Olivier_Bonnel2023">Olivier Bonnel, « <cite style="font-style:normal">En Italie, Giorgia Meloni face à l’« hiver démographique »</cite> », <i><a href="/wiki/Le_Monde" title="Le Monde">Le Monde</a></i>,‎ <time class="nowrap" datetime="2023-07-06" data-sort-value="2023-07-06">6 juillet 2023</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/idees/article/2023/07/06/en-italie-giorgia-meloni-face-a-l-hiver-demographique_6180732_3232.html">lire en ligne</a> <span typeof="mw:File"><span title="Accès payant au document"><img alt="Accès payant" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/14px-Lock-red-alt-2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/18px-Lock-red-alt-2.svg.png 2x" data-file-width="597" data-file-height="947" /></span></span>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-01-04" data-sort-value="2024-01-04">4 janvier 2024</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=En+Italie%2C+Giorgia+Meloni+face+%C3%A0+l%E2%80%99%C2%AB+hiver+d%C3%A9mographique+%C2%BB&rft.jtitle=Le+Monde&rft.aulast=Bonnel&rft.aufirst=Olivier&rft.date=2023-07-06&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-55"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-55">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Matthieu2003"><span class="ouvrage" id="J.-P._Matthieu2003">J.-P. Matthieu (<abbr class="abbr" title="directeur de publication">dir.</abbr>), <cite class="italique">Géographie <abbr class="abbr" title="Première">1<sup>re</sup></abbr></cite>, <a href="/wiki/Nathan_(%C3%A9ditions)" class="mw-redirect" title="Nathan (éditions)">Nathan</a>, <time>2003</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=G%C3%A9ographie+1re&rft.pub=Nathan&rft.aulast=Matthieu&rft.aufirst=J.-P.&rft.date=2003&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-56"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-56">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2012">« <cite style="font-style:normal">L'amer réveil de l'Italie</cite> », <i><a href="/wiki/Geo_(magazine)" title="Geo (magazine)">Geo</a></i>, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 397,‎ <time class="nowrap" datetime="2012-03" data-sort-value="2012-03">mars 2012</time>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 109<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=L%27amer+r%C3%A9veil+de+l%27Italie&rft.jtitle=Geo&rft.issue=397&rft.date=2012-03&rft.pages=109&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-57"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-57">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2019">« <cite style="font-style:normal">À Rome : des Roms au milieu des rats, la honte des camps italiens</cite> », <i>La Croix</i>,‎ <time class="nowrap" datetime="2019-07-04" data-sort-value="2019-07-04">4 juillet 2019</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <span class="plainlinks noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://portal.issn.org/resource/issn/0242-6056">0242-6056</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.la-croix.com/Monde/Europe/A-Rome-Roms-milieu-rats-honte-camps-italiens-2019-07-04-1201033380">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%C3%80+Rome+%3A+des+Roms+au+milieu+des+rats%2C+la+honte+des+camps+italiens&rft.jtitle=La+Croix&rft.date=2019-07-04&rft.issn=0242-6056&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-58"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-58">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2020">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.la-croix.com/Monde/Europe/Italie-fuite-cerveaux-saccentue-2020-01-08-1201070442"><cite style="font-style:normal;">Italie, la fuite des cerveaux s’accentue</cite></a> », sur <span class="italique">La Croix</span>, <time class="nowrap" datetime="2020-01-08" data-sort-value="2020-01-08">8 janvier 2020</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <span class="plainlinks noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://portal.issn.org/resource/issn/0242-6056">0242-6056</a></span>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-08-04" data-sort-value="2020-08-04">4 août 2020</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-59"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-59">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://schengen.news/foreign-workers-in-italy-generally-earn-less-compared-to-native-workers-study-reveals/"><cite style="font-style:normal;" lang="en">Foreign Workers in Italy Generally Earn Less Compared to Native Workers, Study Reveals</cite></a> », sur <span class="italique"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://schengen.news">https://schengen.news</a></span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-08-20" data-sort-value="2024-08-20">20 août 2024</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-60"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-60">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2023">« <cite style="font-style:normal">Retraites : en Italie des inégalités persistantes entre les femmes et les hommes</cite> », <i>Le Monde.fr</i>,‎ <time class="nowrap" datetime="2023-01-18" data-sort-value="2023-01-18">18 janvier 2023</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/economie/article/2023/01/18/retraites-en-italie-des-inegalites-persistantes-entre-les-femmes-et-les-hommes_6158374_3234.html">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Retraites+%3A+en+Italie+des+in%C3%A9galit%C3%A9s+persistantes+entre+les+femmes+et+les+hommes&rft.jtitle=Le+Monde.fr&rft.date=2023-01-18&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-61"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-61">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://bfmbusiness.bfmtv.com/diaporama/les-10-plus-grandes-puissances-economiques-passees-au-crible-2052/8-l-italie-2-141-milliards-de-dollars-8/"><cite style="font-style:normal;">Les 10 plus grandes puissances économiques passées au crible</cite></a> », sur <span class="italique"><a href="/wiki/BFM_Business" title="BFM Business">BFM Business</a></span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-09-18" data-sort-value="2018-09-18">18 septembre 2018</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-62"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-62">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2021"><cite style="font-style:normal">« Autres fragments de journaux de bord (X) »</cite>, dans <cite class="italique">Les Papyrus de la Mer Rouge II</cite>, IFAO, <time class="nowrap" datetime="2021-10-15" data-sort-value="2021-10-15">15 octobre 2021</time>, 131–178 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7247-0855-4" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7247-0855-4"><span class="nowrap">978-2-7247-0855-4</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.2307/jj.18654600.10">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.btitle=Les+Papyrus+de+la+Mer+Rouge+II&rft.atitle=Autres+fragments+de+journaux+de+bord+%28X%29&rft.pub=IFAO&rft.date=2021-10-15&rft.tpages=131%E2%80%93178&rft.isbn=978-2-7247-0855-4&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-63"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-63">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2024">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wipo.int/fr/web/global-innovation-index/2024/index"><cite style="font-style:normal;">Indice mondial de l’innovation 2024 : Quelles sont les économies les plus innovantes en 2024?</cite></a> », sur <span class="italique"><a href="/wiki/Organisation_mondiale_de_la_propri%C3%A9t%C3%A9_intellectuelle" title="Organisation mondiale de la propriété intellectuelle">Organisation mondiale de la propriété intellectuelle</a></span>, <time>2024</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-11-15" data-sort-value="2024-11-15">15 novembre 2024</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-64"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-64">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="1953">« <cite style="font-style:normal">Salaires et prix, Laval, Quebec, Les Presses universitaires, 1952.</cite> », <i>Bulletin de l'Institut de recherches économiques et sociales</i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 19, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 5,‎ <time class="nowrap" datetime="1953-08" data-sort-value="1953-08">août 1953</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">547–547</span> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <span class="plainlinks noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://portal.issn.org/resource/issn/1373-9719">1373-9719</a></span>, <a href="/wiki/Digital_Object_Identifier" title="Digital Object Identifier">DOI</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1017/s1373971900101830">10.1017/s1373971900101830</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1017/s1373971900101830">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-11-18" data-sort-value="2024-11-18">18 novembre 2024</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Salaires+et+prix%2C+Laval%2C+Quebec%2C+Les+Presses+universitaires%2C+1952.&rft.jtitle=Bulletin+de+l%27Institut+de+recherches+%C3%A9conomiques+et+sociales&rft.issue=5&rft.date=1953-08&rft.volume=19&rft.pages=547%E2%80%93547&rft.issn=1373-9719&rft_id=info%3Adoi%2F10.1017%2Fs1373971900101830&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-65"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-65">↑</a> </span><span class="reference-text"><i>Les Échos</i> du 11 avril 2008.</span> </li> <li id="cite_note-66"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-66">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2007"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ilsole24ore.com/art/SoleOnLine4/Economia%20e%20Lavoro/2007/12/Disoccupazione.shtml"><cite style="font-style:normal;" lang="it">Cala ancora la disoccupazione: è al 5,6 per cento</cite></a> », sur <span class="italique"><a href="/wiki/Il_Sole_24_Ore" title="Il Sole 24 Ore">ilsole24ore.com</a></span>, <time class="nowrap" datetime="2007-12-20" data-sort-value="2007-12-20">20 décembre 2007</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-05-06" data-sort-value="2018-05-06">6 mai 2018</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-67"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-67">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2017"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.istat.it/it/archivio/208681"><cite style="font-style:normal;" lang="it">Occupati e disoccupati (dati provvisori)</cite></a> », sur <span class="italique">istat.it</span>, <time class="nowrap" datetime="2017-11-30" data-sort-value="2017-11-30">30 novembre 2017</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-04-08" data-sort-value="2019-04-08">8 avril 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-68"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-68">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Misuraca2024"><span class="ouvrage" id="Maria_Rita_Misuraca2024"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> Maria Rita <span class="nom_auteur">Misuraca</span>, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cinturaovest.it/2024/05/04/pagamento-pensioni-di-maggio-con-tanti-soldi-in-piu-una-bella-sorpresa-per-i-pensionati/"><cite style="font-style:normal;" lang="it-it">Pagamento pensioni di maggio con tanti soldi in più, una bella sorpresa per i pensionati</cite></a> », sur <span class="italique">cinturaovest.it</span>, <time class="nowrap" datetime="2024-05-04" data-sort-value="2024-05-04">4 mai 2024</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-05-10" data-sort-value="2024-05-10">10 mai 2024</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-69"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-69">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2019">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lexpress.fr/actualite/societe/retraites-et-comment-font-les-autres-pays-europeens_2111293.html"><cite style="font-style:normal;">Retraites : et comment font les autres pays européens ?</cite></a> », sur <span class="italique">LExpress.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2019-12-15" data-sort-value="2019-12-15">15 décembre 2019</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-08-04" data-sort-value="2020-08-04">4 août 2020</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-70"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-70">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Janson2019"><span class="ouvrage" id="Nathalie_Janson2019">Nathalie Janson, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://theconversation.com/mini-bots-quand-litalie-agite-le-chiffon-rouge-monetaire-121056"><cite style="font-style:normal;">« Mini-bots », quand l’Italie agite le chiffon rouge monétaire</cite></a> », sur <span class="italique">The Conversation</span>, <time class="nowrap" datetime="2019-07-26" data-sort-value="2019-07-26">26 juillet 2019</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-12-10" data-sort-value="2019-12-10">10 décembre 2019</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-71"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-71">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2019">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rfi.fr/economie/20190402-economie-italienne-fait-grand-plongeon"><cite style="font-style:normal;">L'économie italienne fait le grand plongeon</cite></a> », <time class="nowrap" datetime="2019-04-02" data-sort-value="2019-04-02">2 avril 2019</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-04-08" data-sort-value="2019-04-08">8 avril 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-72"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-72">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Pucciarelli2019"><span class="ouvrage" id="Matteo_Pucciarelli2019">Matteo <span class="nom_auteur">Pucciarelli</span>, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.monde-diplomatique.fr/2019/06/PUCCIARELLI/59962"><cite style="font-style:normal;">Matteo Salvini, héraut des nationalistes européens</cite></a> », <time class="nowrap" datetime="2019-06-01" data-sort-value="2019-06-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> juin 2019</time></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-73"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-73">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2018">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lefigaro.fr/conjoncture/2018/11/14/20002-20181114ARTFIG00320-budget-l-italie-promet-des-privatisations-massives-a-bruxelles.php"><cite style="font-style:normal;">Budget : l'Italie promet des privatisations massives à Bruxelles</cite></a> », sur <span class="italique">Le Figaro</span>, <time class="nowrap" datetime="2018-11-14" data-sort-value="2018-11-14">14 novembre 2018</time></span>.</span> </li> <li id="cite_note-74"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-74">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Palombarini2018"><span class="ouvrage" id="Stefano_Palombarini2018">Stefano <span class="nom_auteur">Palombarini</span>, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.monde-diplomatique.fr/2018/11/PALOMBARINI/59217"><cite style="font-style:normal;">En Italie, une fronde antieuropéenne ?</cite></a> », <time class="nowrap" datetime="2018-11-01" data-sort-value="2018-11-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> novembre 2018</time></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-75"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-75">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2020"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> « <cite style="font-style:normal" lang="en">A flat-tax scheme is luring the wealthy to Italy</cite> », <i><a href="/wiki/The_Economist" title="The Economist"><span class="lang-en" lang="en">The Economist</span></a></i>,‎ <time class="nowrap" datetime="2020-10-29" data-sort-value="2020-10-29">29 octobre 2020</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.economist.com/europe/2020/10/29/a-flat-tax-scheme-is-luring-the-wealthy-to-italy">lire en ligne</a> <span typeof="mw:File"><span title="Accès payant au document"><img alt="Accès payant" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/14px-Lock-red-alt-2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/18px-Lock-red-alt-2.svg.png 2x" data-file-width="597" data-file-height="947" /></span></span>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=A+flat-tax+scheme+is+luring+the+wealthy+to+Italy&rft.jtitle=The+Economist&rft.date=2020-10-29&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-76"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-76">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2020">« <cite style="font-style:normal">L’Italie veut attirer les (riches) expatriés</cite> », <i><a href="/wiki/Courrier_international" title="Courrier international">Courrier international</a></i>,‎ <time class="nowrap" datetime="2020-12-09" data-sort-value="2020-12-09">9 décembre 2020</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.courrierinternational.com/article/fiscalite-litalie-veut-attirer-les-riches-expatries">lire en ligne</a> <span typeof="mw:File"><span title="Accès libre au document"><img alt="Accès libre" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=L%E2%80%99Italie+veut+attirer+les+%28riches%29+expatri%C3%A9s&rft.jtitle=Courrier+international&rft.date=2020-12-09&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-77"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-77">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2020">« <cite style="font-style:normal">Le rattrapage économique du sud italien n’a pas eu lieu</cite> », <i>Le Monde.fr</i>,‎ <time class="nowrap" datetime="2020-12-10" data-sort-value="2020-12-10">10 décembre 2020</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/economie/article/2020/12/10/le-rattrapage-economique-du-sud-italien-n-a-pas-eu-lieu_6062882_3234.html">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Le+rattrapage+%C3%A9conomique+du+sud+italien+n%E2%80%99a+pas+eu+lieu&rft.jtitle=Le+Monde.fr&rft.date=2020-12-10&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-78"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-78">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.at/books?hl=fr&id=RHMUAQAAIAAJ&dq=sturzo+cattedrali+nel+deserto&focus=searchwithinvolume&q=cattedrali+nel+deserto">Luigi Sturzo, "Politica di questi anni: consensi e critiche : dal gennaio 1957 all'agosto 1959" : [l'ultima battaglia di Luigi Sturzo], Gangemi, Volume 14 de Opera omnia di Luigi Sturzo: Ser. 2.: Saggi discorsi articoli / Istituto Luigi Sturzo, 1998, pag. IX</a></span> </li> <li id="cite_note-79"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-79">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/magazine/lingua_italiana/domande_e_risposte/lessico/lessico_043.html">Cattedrali nel deserto, Treccani.it</a></span> </li> <li id="cite_note-80"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-80">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Saverio_Nitti1901"><span class="ouvrage" id="Francesco_Saverio_Nitti1901"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> Francesco Saverio Nitti, <cite class="italique" lang="it">L'Italia all'alba del secolo XX</cite>, Rome et Turin, Casa Editrice Roux e Viarengo, <time>1901</time>, 19-21 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=L%27Italia+all%27alba+del+secolo+XX&rft.place=Rome+et+Turin&rft.pub=Casa+Editrice+Roux+e+Viarengo&rft.au=Francesco+Saverio+Nitti&rft.date=1901&rft.tpages=19-21&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-81"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-81">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="cibal2013"><span class="ouvrage" id="Di_cibal2013"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> Di <span class="nom_auteur">cibal</span>, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://lapennadallarete.wordpress.com/2013/02/27/considerazioni-sulla-questione-meridionale/"><cite style="font-style:normal;" lang="it-it">Considerazioni sulla Questione Meridionale</cite></a> », sur <span class="italique">La Penna dalla Rete</span>, <time class="nowrap" datetime="2013-02-27" data-sort-value="2013-02-27">27 février 2013</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-01-23" data-sort-value="2024-01-23">23 janvier 2024</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-82"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-82">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Bellotti2019"><span class="ouvrage" id="Diletta_Bellotti2019">Diletta Bellotti, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://lvsl.fr/tomates-rouges-sang-en-italie-la-reduction-en-esclavage-des-immigres-dans-les-exploitations-agricoles/"><cite style="font-style:normal;">« Tomates rouges sang » : en Italie, la réduction en « esclavage » des immigrés dans les exploitations agricoles</cite></a> », sur <span class="italique">Le Vent Se Lève</span>, <time class="nowrap" datetime="2019-09-11" data-sort-value="2019-09-11">11 septembre 2019</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-08-04" data-sort-value="2020-08-04">4 août 2020</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-83"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-83">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.populationdata.net/pays/italie/"><cite style="font-style:normal;">Italie, Fiche pays, PopulationData.net</cite></a> », sur <span class="italique">PopulationData.net</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-05-05" data-sort-value="2019-05-05">5 mai 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-84"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-84">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2018"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bancaditalia.it/pubblicazioni/collana-seminari-convegni/2018-0023/Petrella_11dic.pdf"><cite style="font-style:normal;" lang="it">Il peso del turismo in Italia, le caratteristiche della domanda e la capacità ricettiva</cite></a> », Banca d'Italia, <time class="nowrap" datetime="2018-12-11" data-sort-value="2018-12-11">11 décembre 2018</time></span>.</span> </li> <li id="cite_note-85"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-85">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2019"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bancaditalia.it/pubblicazioni/indagine-turismo-internazionale/2019-indagine-turismo-internazionale/statistiche_ITI_18062019.pdf"><cite style="font-style:normal;" lang="it">Indagine sul turismo internazionale</cite></a> », Banca d'Italia, <time class="nowrap" datetime="2019-06-18" data-sort-value="2019-06-18">18 juin 2019</time></span>.</span> </li> <li id="cite_note-86"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-86">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2020">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://fr.euronews.com/my-europe/2020/02/28/l-entretien-des-autoroutes-en-italie-scandale-d-une-ampleur-insoupconnee"><cite style="font-style:normal;">L'entretien des autoroutes en Italie, scandale d'une ampleur insoupçonnée</cite></a> », sur <span class="italique">fr.euronews.com</span>, <time class="nowrap" datetime="2020-03-20" data-sort-value="2020-03-20">20 mars 2020</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-03-19" data-sort-value="2022-03-19">19 mars 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-87"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-87">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="admin2022"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> <span class="nom_auteur">admin</span>, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ultimavoce.it/la-lingua-italiana-dagli-anni-60-fino-ad-oggi/"><cite style="font-style:normal;" lang="it-it">La lingua italiana: la sua evoluzione dal 1960 fino ad oggi</cite></a> », sur <span class="italique">Ultima Voce</span>, <time class="nowrap" datetime="2022-11-29" data-sort-value="2022-11-29">29 novembre 2022</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-11-10" data-sort-value="2023-11-10">10 novembre 2023</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-88"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-88">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2018"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.istat.it/it/archivio/207961"><cite style="font-style:normal;" lang="it">L’uso della lingua italiana, dei dialetti e di altre lingue in Italia</cite></a> », sur <span class="italique">istat.it</span>, <time class="nowrap" datetime="2018-03-09" data-sort-value="2018-03-09">9 mars 2018</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-11-10" data-sort-value="2023-11-10">10 novembre 2023</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-89"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-89">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_243_en.pdf"><cite style="font-style:normal;" lang="en">Europeans and their Languages</cite></a> » <abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF) d'Adobe">[PDF]</abbr>, sur <span class="italique">Europa.eu</span></span>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 14.</span> </li> <li id="cite_note-90"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-90">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.normattiva.it/uri-res/N2Ls?urn:nir:stato:legge:1999;482"><cite style="font-style:normal;">LEGGE 15 dicembre 1999, n. 482 - Normattiva</cite></a> », sur <span class="italique">normattiva.it</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-11-15" data-sort-value="2023-11-15">15 novembre 2023</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-91"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-91">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Morelli2011"><span class="ouvrage" id="Gugliemina_Morelli2011"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> Gugliemina Morelli, <cite class="italique" lang="it">Dal latino all'italiano</cite>, Hoepli, <time>2011</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.severi-correnti.edu.it/sites/default/files/pagine-docenti/morelli-guglielmina/dal-latino-allitaliano.pdf">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dal+latino+all%27italiano&rft.pub=Hoepli&rft.aulast=Morelli&rft.aufirst=Gugliemina&rft.date=2011&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-92"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-92">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="UNESCO"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> UNESCO, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://en.wal.unesco.org/countries/slovenia/languages/italian"><cite style="font-style:normal;" lang="en">Italian in Slovenia</cite></a> », sur <span class="italique">en.wal.unesco.org</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-03-22" data-sort-value="2024-03-22">22 mars 2024</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-93"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-93">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2013">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131227001603/http://www.pravosudje.hr/europska-povelja-o-regionalnim-ili-manjinskim-jezi"><cite style="font-style:normal;">Ministarstvo pravosuđa RH</cite></a> », sur <span class="italique">web.archive.org</span>, <time class="nowrap" datetime="2013-12-27" data-sort-value="2013-12-27">27 décembre 2013</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-03-22" data-sort-value="2024-03-22">22 mars 2024</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-94"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-94">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Totalitarismo2018"><span class="ouvrage" id="Mister_Totalitarismo2018"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> Mister <span class="nom_auteur">Totalitarismo</span>, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.totalitarismo.blog/italianismi-nel-somalo-e-nell-amarico/"><cite style="font-style:normal;" lang="it-it">Italianismi nel somalo e nell’amarico</cite></a> », sur <span class="italique">totalitarismo.blog</span>, <time class="nowrap" datetime="2018-12-02" data-sort-value="2018-12-02">2 décembre 2018</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-11-15" data-sort-value="2023-11-15">15 novembre 2023</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-95"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-95">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="SMG2017"><span class="nom_auteur">SMG</span>, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.smglanguages.com/influence-des-langues-etrangeres-sur-le-francais-litalien/?lang=fr"><cite style="font-style:normal;">Influence des langues étrangères sur le français : l’italien</cite></a> », sur <span class="italique">SMG Languages</span>, <time class="nowrap" datetime="2017-02-16" data-sort-value="2017-02-16">16 février 2017</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-11-15" data-sort-value="2023-11-15">15 novembre 2023</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-96"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-96">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://it.ambafrance.org/La-langue-francaise-en-Italie"><cite style="font-style:normal;">La langue française en Italie</cite></a> », sur <span class="italique"><a href="/wiki/Ambassade_de_France_en_Italie" title="Ambassade de France en Italie">ambafrance-it.org</a></span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-02-11" data-sort-value="2019-02-11">11 février 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-97"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-97">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.axl.cefan.ulaval.ca/europe/italieetat-HST.htm"><cite style="font-style:normal;">Italie - histoire de la langue italienne</cite></a> », sur <span class="italique"><a href="/wiki/Universit%C3%A9_Laval" title="Université Laval">ulaval.ca</a></span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-04-27" data-sort-value="2018-04-27">27 avril 2018</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-98"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-98">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2014">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://lepetitjournal.com/milan/actualites/langue-la-place-de-la-francophonie-en-italie-31713"><cite style="font-style:normal;">Langue – La place de la francophonie en Italie</cite></a> », sur <span class="italique"><a href="/wiki/Le_Petit_Journal_(web)" class="mw-redirect" title="Le Petit Journal (web)">lepetitjournal.com</a></span>, <time class="nowrap" datetime="2014-03-18" data-sort-value="2014-03-18">18 mars 2014</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-05-23" data-sort-value="2018-05-23">23 mai 2018</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-99"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-99">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Nissim2007"><span class="ouvrage" id="Liana_Nissim2007">Liana Nissim, « <cite style="font-style:normal">Les littératures francophones en Italie</cite> », <i>Cahiers de l'Association internationale des études françaises</i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 59, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 1,‎ <time>2007</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">69–78</span> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <span class="plainlinks noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://portal.issn.org/resource/issn/0571-5865">0571-5865</a></span>, <a href="/wiki/Digital_Object_Identifier" title="Digital Object Identifier">DOI</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.3406/caief.2007.1637">10.3406/caief.2007.1637</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/doc/caief_0571-5865_2007_num_59_1_1637">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-05-18" data-sort-value="2018-05-18">18 mai 2018</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Les+litt%C3%A9ratures+francophones+en+Italie&rft.jtitle=Cahiers+de+l%27Association+internationale+des+%C3%A9tudes+fran%C3%A7aises&rft.issue=1&rft.aulast=Nissim&rft.aufirst=Liana&rft.date=2007&rft.volume=59&rft.pages=69%E2%80%9378&rft.issn=0571-5865&rft_id=info%3Adoi%2F10.3406%2Fcaief.2007.1637&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-100"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-100">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.senato.it/istituzione/la-costituzione/parte-i/titolo-i/articolo-19"><cite style="font-style:normal;" lang="it">Articolo 19 Costituzione</cite></a> », sur <span class="italique">senato.it</span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-101"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-101">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.senato.it/istituzione/la-costituzione/principi-fondamentali/articolo-8"><cite style="font-style:normal;" lang="it">Articolo 8 Costituzione</cite></a> », sur <span class="italique">senato.it</span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-102"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-102">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.senato.it/istituzione/la-costituzione/principi-fondamentali/articolo-7"><cite style="font-style:normal;" lang="it">Articolo 7 Costituzione</cite></a> », sur <span class="italique">senato.it</span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-103"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-103">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.senato.it/istituzione/la-costituzione/parte-i/titolo-i/articolo-20"><cite style="font-style:normal;" lang="it">Articolo 20 Costituzione</cite></a> », sur <span class="italique">senato.it</span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-104"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-104">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Costa2014"><span class="ouvrage" id="Giacomo_Costa2014">Giacomo Costa, « <cite style="font-style:normal">La laïcité à l'italienne</cite> », <i>Revue Projet</i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 5, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 2014,‎ <time>2014</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">40-44</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cairn.info/revue-projet-2014-5-page-40.htm">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=La+la%C3%AFcit%C3%A9+%C3%A0+l%27italienne&rft.jtitle=Revue+Projet&rft.issue=2014&rft.aulast=Costa&rft.aufirst=Giacomo&rft.date=2014&rft.volume=5&rft.pages=40-44&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-:0-105"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:0_105-0">a</a> et <a href="#cite_ref-:0_105-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Spadaro2022"><span class="ouvrage" id="Ignazio_Spadaro2022">Ignazio Spadaro, « <cite style="font-style:normal">Tendances récentes du modèle italien de laïcité de l’État</cite> », <i>Revue du droit des religions</i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 14, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 2022,‎ <time class="nowrap" datetime="2022-11-15" data-sort-value="2022-11-15">15 novembre 2022</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">71-85</span> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/Digital_Object_Identifier" title="Digital Object Identifier">DOI</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/doi.org/10.4000/rdr.1899">doi.org/10.4000/rdr.1899</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://journals.openedition.org/rdr/1899">lire en ligne</a> <span typeof="mw:File"><span title="Accès libre au document"><img alt="Accès libre" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Tendances+r%C3%A9centes+du+mod%C3%A8le+italien+de+la%C3%AFcit%C3%A9+de+l%E2%80%99%C3%89tat&rft.jtitle=Revue+du+droit+des+religions&rft.issue=2022&rft.aulast=Spadaro&rft.aufirst=Ignazio&rft.date=2022-11-15&rft.volume=14&rft.pages=71-85&rft_id=info%3Adoi%2Fdoi.org%2F10.4000%2Frdr.1899&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-106"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-106">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="costituzionale1995"><span class="ouvrage" id="Corte_costituzionale1995"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> Corte costituzionale, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://giurcost.org/decisioni/1995/0440s-95.htm"><cite style="font-style:normal;" lang="it">Sentenza 440/1995</cite></a> », sur <span class="italique">giurcost.org</span>, <time class="nowrap" datetime="1995-10-18" data-sort-value="1995-10-18">18 octobre 1995</time></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-107"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-107">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://religion.info/french/entretiens/article_284.shtml"><cite style="font-style:normal;">Livre: panorama des religions en Italie – Entretien avec Massimo Introvigne</cite></a> », sur <span class="italique">religion.info</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-05-24" data-sort-value="2018-05-24">24 mai 2018</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-108"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-108">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jewishagency.org/jewish-population-rises-to-15-7-million-worldwide-in-2023/"><cite style="font-style:normal;">Jewish Population Rises to 15.7 Million Worldwide | The Jewish Agency</cite></a> », sur <span class="italique">jewishagency.org</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-02-28" data-sort-value="2024-02-28">28 février 2024</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-109"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-109">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://museeprotestant.org/notice/histoire-des-vaudois/"><cite style="font-style:normal;">Histoire des vaudois</cite></a> », sur <span class="italique">museeprotestant.org</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-02-28" data-sort-value="2024-02-28">28 février 2024</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-110"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-110">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://presidenza.governo.it/ufficio_cerimoniale/cerimoniale/giornate.html"><cite style="font-style:normal;">Governo Italiano - Dipartimento per il Cerimoniale dello Stato</cite></a> », sur <span class="italique">presidenza.governo.it</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-04-26" data-sort-value="2024-04-26">26 avril 2024</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-111"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-111">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2021">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20211031013059/https://www.viedelgusto.it/piccola-storia-della-cucina-italiana/"><cite style="font-style:normal;">Piccola storia della cucina italiana | Vie del Gusto - Rivista di Enogastronomia e Turismo</cite></a> », sur <span class="italique">web.archive.org</span>, <time class="nowrap" datetime="2021-10-31" data-sort-value="2021-10-31">31 octobre 2021</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-03-31" data-sort-value="2024-03-31">31 mars 2024</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-sp-112"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-sp_112-0">a</a> et <a href="#cite_ref-sp_112-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> <span class="noarchive">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://sport.playtennis.it/badminton-10%C2%B0-sport-piu-praticato-ditalia/"><cite style="font-style:normal;" lang="it">Sport piu praticato d'Italia</cite></a> » <small class="plainlinks cachelinks">[<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130415013806/http://sport.playtennis.it/badminton-10%C2%B0-sport-piu-praticato-ditalia/">archive du <time class="nowrap" datetime="2013-04-15" data-sort-value="2013-04-15">15 avril 2013</time></a>]</small></span>, sur <span class="italique">playtennis.it</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2012-11-29" data-sort-value="2012-11-29">29 novembre 2012</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-113"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-113">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.fitp.it/Federazione/Storia/Il-tennis-in-Italia"><cite style="font-style:normal;">FITP - Il Tennis in Italia</cite></a> », sur <span class="italique">fitp.it</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-03-27" data-sort-value="2024-03-27">27 mars 2024</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-114"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-114">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2024"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais britannique">(en-GB)</abbr> « <cite style="font-style:normal" lang="en-gb">Miami Open: Jannik Sinner beats Grigor Dimitrov in straight sets to win men's title</cite> », <i><span class="lang-en-gb" lang="en-gb">BBC Sport</span></i>,‎ <time class="nowrap" datetime="2024-03-31" data-sort-value="2024-03-31">31 mars 2024</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.com/sport/tennis/68705252">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-04-02" data-sort-value="2024-04-02">2 avril 2024</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Miami+Open%3A+Jannik+Sinner+beats+Grigor+Dimitrov+in+straight+sets+to+win+men%27s+title&rft.jtitle=BBC+Sport&rft.date=2024-03-31&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span> </li> </ol> </div> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliographie">Bibliographie</h2></div> <ul><li><span class="ouvrage" id="Blondy2018"><span class="ouvrage" id="Alain_Blondy2018"><a href="/wiki/Alain_Blondy" title="Alain Blondy">Alain Blondy</a>, <cite class="italique">Le monde méditerranéen : 15 000 ans d'histoire</cite>, Paris, Perrin, <time>2018</time>, 452 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-262-06556-0" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-262-06556-0"><span class="nowrap">978-2-262-06556-0</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/1032807046">1032807046</a></span>, <a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France" title="Bibliothèque nationale de France">BNF</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb454917048.public">45491704</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cairn.info/le-monde-mediterraneen-15000-ans-d-histoire--9782262065560.htm">lire en ligne</a> <span typeof="mw:File"><span title="Inscription nécessaire pour accéder au document"><img alt="Inscription nécessaire" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/14px-Lock-gray-alt-2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/18px-Lock-gray-alt-2.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Le+monde+m%C3%A9diterran%C3%A9en&rft.place=Paris&rft.pub=Perrin&rft.stitle=15%C2%A0000%C2%A0ans+d%27histoire&rft.aulast=Blondy&rft.aufirst=Alain&rft.date=2018&rft.tpages=452&rft.isbn=978-2-262-06556-0&rft_id=info%3Aoclcnum%2F1032807046&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Brice2019"><span class="ouvrage" id="Catherine_Brice2019"><a href="/wiki/Catherine_Brice" title="Catherine Brice">Catherine Brice</a> (postface de l'auteur), <cite class="italique">Histoire de l'Italie</cite>, Paris, Perrin, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « Tempus » (<abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 28), <time>2019</time>, <abbr class="abbr" title="deuxième">2<sup>e</sup></abbr> <abbr class="abbr" title="édition">éd.</abbr> (<abbr class="abbr" title="première">1<sup>re</sup></abbr> <abbr class="abbr" title="édition">éd.</abbr> 2002), 588 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-262-08305-2" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-262-08305-2"><span class="nowrap">978-2-262-08305-2</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/1138898655">1138898655</a></span>, <a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France" title="Bibliothèque nationale de France">BNF</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb458066599.public">45806659</a></span>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Histoire+de+l%27Italie&rft.place=Paris&rft.pub=Perrin&rft.edition=2&rft.aulast=Brice&rft.aufirst=Catherine&rft.date=2019&rft.tpages=588&rft.isbn=978-2-262-08305-2&rft_id=info%3Aoclcnum%2F1138898655&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="DelpirouMourlane2019"><span class="ouvrage" id="Aurélien_DelpirouStéphane_Mourlane2019">Aurélien Delpirou et Stéphane Mourlane (<abbr class="abbr" title="préface">préf.</abbr> <a href="/wiki/Marc_Lazar" title="Marc Lazar">Marc Lazar</a>, <abbr class="abbr" title="illustrations">ill.</abbr> Aurélie Boissière), <cite class="italique">Atlas de l'Italie contemporaine</cite>, Paris, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Autrement" class="mw-redirect" title="Éditions Autrement">Éditions Autrement</a>, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « Atlas », <time>2019</time>, <abbr class="abbr" title="deuxième">2<sup>e</sup></abbr> <abbr class="abbr" title="édition">éd.</abbr> (<abbr class="abbr" title="première">1<sup>re</sup></abbr> <abbr class="abbr" title="édition">éd.</abbr> 2011), 96 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7467-5118-7" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7467-5118-7"><span class="nowrap">978-2-7467-5118-7</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/1127391654">1127391654</a></span>, <a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France" title="Bibliothèque nationale de France">BNF</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb467111634.public">46711163</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.autrement.com/atlas-de-litalie-contemporaine/9782746751187">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Atlas+de+l%27Italie+contemporaine&rft.place=Paris&rft.pub=%C3%89ditions+Autrement&rft.edition=2&rft.aulast=Delpirou&rft.aufirst=Aur%C3%A9lien&rft.au=St%C3%A9phane+Mourlane&rft.date=2019&rft.tpages=96&rft.isbn=978-2-7467-5118-7&rft_id=info%3Aoclcnum%2F1127391654&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Milza2005"><span class="ouvrage" id="Pierre_Milza2005"><a href="/wiki/Pierre_Milza" title="Pierre Milza">Pierre Milza</a>, <cite class="italique">Histoire de l'Italie : Des origines à nos jours</cite>, Paris, <a href="/wiki/Librairie_Arth%C3%A8me_Fayard" title="Librairie Arthème Fayard">Fayard</a>, <time>2005</time>, 1104 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-213-62391-0" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-213-62391-0"><span class="nowrap">2-213-62391-0</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/62176359">62176359</a></span>, <a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France" title="Bibliothèque nationale de France">BNF</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb40056980x.public">40056980</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.fayard.fr/histoire/histoire-de-litalie-9782213623917">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Histoire+de+l%27Italie&rft.place=Paris&rft.pub=Fayard&rft.stitle=Des+origines+%C3%A0+nos+jours&rft.aulast=Milza&rft.aufirst=Pierre&rft.date=2005&rft.tpages=1104&rft.isbn=2-213-62391-0&rft_id=info%3Aoclcnum%2F62176359&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AItalie"></span></span></span>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voir_aussi">Voir aussi</h2></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Articles_connexes">Articles connexes</h3></div> <div style="column-count:2;column-gap:1em;" class="colonnes"> <ul><li><a href="/wiki/Drapeau_de_l%27Italie" title="Drapeau de l'Italie">Drapeau de l'Italie</a></li> <li><a href="/wiki/Ferrovie_dello_Stato_Italiane" title="Ferrovie dello Stato Italiane">Ferrovie dello Stato Italiane</a></li> <li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_italiennes" title="Forces armées italiennes">Forces armées italiennes</a></li> <li><a href="/wiki/Gentil%C3%A9s_d%27Italie" title="Gentilés d'Italie">Gentilés d'Italie</a></li> <li><a href="/wiki/Irr%C3%A9dentisme_italien_en_Corse" title="Irrédentisme italien en Corse">Irrédentisme italien en Corse</a></li> <li><a href="/wiki/Italophilie" title="Italophilie">Italophilie</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_de_fromages_italiens" title="Liste de fromages italiens">Liste de fromages italiens</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_de_journaux_en_Italie" title="Liste de journaux en Italie">Liste de journaux en Italie</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_pr%C3%A9sidents_de_la_R%C3%A9publique_italienne" title="Liste des présidents de la République italienne">Liste des présidents de la République italienne</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_villes_d%27Italie_par_nombre_d%27habitants" title="Liste des villes d'Italie par nombre d'habitants">Liste des villes d'Italie par nombre d'habitants</a></li> <li><a href="/wiki/Italie_(r%C3%A9gion_g%C3%A9ographique)" title="Italie (région géographique)">Région géographique italienne</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9gions_d%27Italie" title="Régions d'Italie">Régions d'Italie</a></li> <li><a href="/wiki/Universit%C3%A9_en_Italie" title="Université en Italie">Université en Italie</a></li> <li><a href="/wiki/Viticulture_en_Italie" title="Viticulture en Italie">Viticulture en Italie</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_provinces_italiennes_par_population" title="Liste des provinces italiennes par population">Liste des provinces italiennes par population</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_du_patrimoine_mondial_en_Europe" title="Liste du patrimoine mondial en Europe">Liste du patrimoine mondial en Europe</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_mammif%C3%A8res_en_Italie" title="Liste des mammifères en Italie">Liste des mammifères en Italie</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_rois_d%27Italie" title="Liste des rois d'Italie">Liste des rois d'Italie</a></li> <li><a href="/wiki/Plaque_d%27immatriculation_italienne" title="Plaque d'immatriculation italienne">Plaque d'immatriculation italienne</a></li> <li><a href="/wiki/Ch%C3%B4mage_en_Italie" title="Chômage en Italie">Chômage en Italie</a></li> <li><a href="/wiki/Chanson_italienne" title="Chanson italienne">Chanson italienne</a></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liens_externes">Liens externes</h3></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r194021218">.mw-parser-output .autres-projets>.titre{text-align:center;margin:0.2em 0}.mw-parser-output .autres-projets>ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li{list-style:none;margin:0.2em 0;text-indent:0;padding-left:24px;min-height:20px;text-align:left;display:block}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li>a{font-style:italic}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .autres-projets{float:none}}</style><div class="autres-projets boite-grise boite-a-droite noprint js-interprojets"> <p class="titre">Sur les autres projets Wikimedia :</p> <ul class="noarchive plainlinks"> <li class="commons"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Italy?uselang=fr">Italie</a>, sur <span class="project">Wikimedia Commons</span></li><li class="wiktionary"><a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/Italie" class="extiw" title="wikt:Italie">Italie</a>, <span class="nowrap">sur le <span class="project">Wiktionnaire</span></span></li><li class="wikisource"><a href="https://fr.wikisource.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Italie" class="extiw" title="s:Catégorie:Italie">Italie</a>, <span class="nowrap">sur <span class="project">Wikisource</span></span></li><li class="wikiquote"><a href="https://fr.wikiquote.org/wiki/Italie" class="extiw" title="q:Italie">Italie</a>, <span class="nowrap">sur <span class="project">Wikiquote</span></span></li><li class="wikinews"><a href="https://fr.wikinews.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Italie" class="extiw" title="n:Catégorie:Italie">Italie</a>, <span class="nowrap">sur <span class="project">Wikinews</span></span></li><li class="wikivoyage"><a href="https://fr.wikivoyage.org/wiki/Italie" class="extiw" title="voy:Italie">Italie</a>, <span class="nowrap">sur <span class="project">Wikivoyage</span></span></li> </ul> </div> <div class="noprint boite-grise boite-a-droite" style="text-align:left;"> <div style="float:left;"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Circle-icons-frames.svg/45px-Circle-icons-frames.svg.png" decoding="async" width="45" height="45" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Circle-icons-frames.svg/68px-Circle-icons-frames.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Circle-icons-frames.svg/90px-Circle-icons-frames.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></span></span></div> <div style="margin-left:60px;">Une <a href="/wiki/Aide:Cat%C3%A9gorie" title="Aide:Catégorie">catégorie</a> est consacrée à ce sujet : <i><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Italie" title="Catégorie:Italie">Italie</a></i>.</div> <div style="clear:left;"></div> </div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <ul><li><cite class="ouvrage" id="site_officiel" style="font-style: normal;"><span class="wd_p856"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langues : italien, anglais et espagnol">(it + en + es)</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.italia.it/">Site officiel</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q38?uselang=fr#P856" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></cite></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressources relatives à la vie publique<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q38?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://jorfsearch.steinertriples.ch/Q38">Nominations au <i>Journal officiel</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://beta.parliament.uk/people/hTr8I8xb">Parlement du Royaume-Uni</a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative au spectacle<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q38?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.performing-arts.ch/p/2521af2e-cd56-4dfb-b5ae-1f9872514c73"><i>Archives suisses des arts de la scène</i></a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative au vivant<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q38?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cabi.org/isc/datasheet/108464"><span class="lang-en" lang="en">Invasive Species Compendium</span></a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à la santé<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q38?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://meshb.nlm.nih.gov/record/ui?ui=D007558"><span class="lang-en" lang="en">Medical Subject Headings</span></a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à la géographie<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q38?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.marineregions.org/gazetteer.php?p=details&id=2133"><span class="lang-en" lang="en">Marine Gazetteer</span></a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à la bande dessinée<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q38?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://comicvine.gamespot.com/wd/4020-55920/"><span class="lang-en" lang="en">Comic Vine</span></a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative aux beaux-arts<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q38?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1093/gao/9781884446054.article.T042658"><span class="lang-en" lang="en">Grove Art Online</span></a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à l'audiovisuel<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q38?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.france24.com/fr/tag/italie/">France 24</a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à la musique<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q38?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://musicbrainz.org/area/c6500277-9a3d-349b-bf30-41afdbf42add"><span class="lang-en" lang="en">MusicBrainz</span></a></li> </ul></span> </li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers">Notices dans des dictionnaires ou encyclopédies généralistes<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q38?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/place/Italy"><i>Britannica</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://brockhaus.de/ecs/enzy/article/italien"><i>Brockhaus</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://denstoredanske.lex.dk//Italien/"><i>Den Store Danske Encyklopædi</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hls-dhs-dss.ch/textes/f/F011196.php"><i>Dictionnaire historique de la Suisse</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/italia_(Dizionario-di-Storia)/"><i>Dizionario di Storia</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/italia_(Enciclopedia-Italiana)/"><i>Enciclopedia italiana</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://esu.com.ua/search_articles.php?id=12857"><i>Encyclopédie de l'Ukraine moderne</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/EC-GEC-0034099.xml"><i>Gran Enciclopèdia Catalana</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=28030"><i>Hrvatska Enciklopedija</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;4169179"><i>Internetowa encyklopedia PWN</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.larousse.fr/encyclopedie/pays/Italie/125325"><i>Larousse</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ne.se/uppslagsverk/encyklopedi/lång/italien"><i>Nationalencyklopedin</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://proleksis.lzmk.hr/28389"><i>Proleksis enciklopedija</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://snl.no/Italia"><i>Store norske leksikon</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.treccani.it/enciclopedia/italia"><i>Treccani</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/italie-vue-d-ensemble/"><i>Universalis</i></a></li> </ul></div></li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers"><a href="/wiki/Autorit%C3%A9_(sciences_de_l%27information)" title="Autorité (sciences de l'information)">Notices d'autorité</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q38?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/152361066">VIAF</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000121869395">ISNI</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11864655t">BnF</a></span> (<span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11864655t">données</a></span>)</li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.idref.fr/026389908">IdRef</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/n79021783">LCCN</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4027833-5">GND</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00564289">Japon</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ci.nii.ac.jp/author/DA01369312?l=en">CiNii</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX450723">Espagne</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007554958205171">Israël</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://cantic.bnc.cat/registre/981060022249106706">Catalogne</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://opac.vatlib.it/auth/detail/494_31499">Vatican</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://nla.gov.au/anbd.aut-an35710095">Australie</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://katalog.nsk.hr/F/?func=direct&doc_number=000392541&local_base=nsk10">Croatie</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ge129398">Tchéquie</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://urn.bn.pt/nca/unimarc-authorities/txt?id=106839">Portugal</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://acervo.bn.br/sophia_web/autoridade/detalhe/000061599">Brésil</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://lod.nl.go.kr/resource/KAB202014116">Corée du Sud</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.worldcat.org/identities/lccn-n79-021783">WorldCat</a></span></li> </ul></div></li></ul> <div class="navbox-container" style="clear:both;"> <table class="navbox collapsible noprint collapsed" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Pays_d%27Europe_et_organisations_europ%C3%A9ennes" title="Modèle:Palette Pays d'Europe et organisations européennes"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a> · <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Pays_d%27Europe_et_organisations_europ%C3%A9ennes&action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Liste_des_pays_du_monde" title="Liste des pays du monde">États souverains</a>, <a href="/wiki/Liste_des_d%C3%A9pendances_et_territoires_%C3%A0_souverainet%C3%A9_sp%C3%A9ciale" title="Liste des dépendances et territoires à souveraineté spéciale">dépendances et territoires à souveraineté spéciale</a> d'<a href="/wiki/Europe" title="Europe">Europe</a></div></th> </tr> <tr> <td class="navbox-banner" style="" colspan="2"><i>Les dates correspondent aux dates de fondation des organisations</i></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:20em;"><a href="/wiki/Conseil_de_l%27Europe" title="Conseil de l'Europe">Conseil de l'Europe</a><br /><small><i><time class="nowrap" datetime="1949-05-05" data-sort-value="1949-05-05">5 mai 1949</time></i></small></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale">46 États membres : <ul><li><a href="/wiki/Albanie" title="Albanie">Albanie</a></li> <li><a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a></li> <li><a href="/wiki/Andorre" title="Andorre">Andorre</a></li> <li><a href="/wiki/Arm%C3%A9nie" title="Arménie">Arménie</a></li> <li><a href="/wiki/Autriche" title="Autriche">Autriche</a></li> <li><a href="/wiki/Azerba%C3%AFdjan" title="Azerbaïdjan">Azerbaïdjan</a></li> <li><a href="/wiki/Belgique" title="Belgique">Belgique</a></li> <li><a href="/wiki/Bosnie-Herz%C3%A9govine" title="Bosnie-Herzégovine">Bosnie-Herzégovine</a></li> <li><a href="/wiki/Bulgarie" title="Bulgarie">Bulgarie</a></li> <li><a href="/wiki/Chypre_(pays)" title="Chypre (pays)">Chypre</a></li> <li><a href="/wiki/Croatie" title="Croatie">Croatie</a></li> <li><a href="/wiki/Danemark" title="Danemark">Danemark</a></li> <li><a href="/wiki/Espagne" title="Espagne">Espagne</a></li> <li><a href="/wiki/Estonie" title="Estonie">Estonie</a></li> <li><a href="/wiki/Finlande" title="Finlande">Finlande</a></li> <li><a href="/wiki/France" title="France">France</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%A9orgie_(pays)" title="Géorgie (pays)">Géorgie</a></li> <li><a href="/wiki/Gr%C3%A8ce" title="Grèce">Grèce</a></li> <li><a href="/wiki/Hongrie" title="Hongrie">Hongrie</a></li> <li><a href="/wiki/Irlande_(pays)" title="Irlande (pays)">Irlande</a></li> <li><a href="/wiki/Islande" title="Islande">Islande</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Italie</a></li> <li><a href="/wiki/Lettonie" title="Lettonie">Lettonie</a></li> <li><a href="/wiki/Liechtenstein" title="Liechtenstein">Liechtenstein</a></li> <li><a href="/wiki/Lituanie" title="Lituanie">Lituanie</a></li> <li><a href="/wiki/Luxembourg" title="Luxembourg">Luxembourg</a></li> <li><a href="/wiki/Mac%C3%A9doine_du_Nord" title="Macédoine du Nord">Macédoine du Nord</a></li> <li><a href="/wiki/Malte" title="Malte">Malte</a></li> <li><a href="/wiki/Moldavie" title="Moldavie">Moldavie</a></li> <li><a href="/wiki/Monaco" title="Monaco">Monaco</a></li> <li><a href="/wiki/Mont%C3%A9n%C3%A9gro" title="Monténégro">Monténégro</a></li> <li><a href="/wiki/Norv%C3%A8ge" title="Norvège">Norvège</a></li> <li><a href="/wiki/Pays-Bas" title="Pays-Bas">Pays-Bas</a></li> <li><a href="/wiki/Pologne" title="Pologne">Pologne</a></li> <li><a href="/wiki/Portugal" title="Portugal">Portugal</a></li> <li><a href="/wiki/Roumanie" title="Roumanie">Roumanie</a></li> <li><a href="/wiki/Royaume-Uni" title="Royaume-Uni">Royaume-Uni</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-Marin" title="Saint-Marin">Saint-Marin</a></li> <li><a href="/wiki/Serbie" title="Serbie">Serbie</a></li> <li><a href="/wiki/Slovaquie" title="Slovaquie">Slovaquie</a></li> <li><a href="/wiki/Slov%C3%A9nie" title="Slovénie">Slovénie</a></li> <li><a href="/wiki/Su%C3%A8de" title="Suède">Suède</a></li> <li><a href="/wiki/Suisse" title="Suisse">Suisse</a></li> <li><a href="/wiki/Tch%C3%A9quie" title="Tchéquie">Tchéquie</a></li> <li><a href="/wiki/Turquie" title="Turquie">Turquie</a></li> <li><a href="/wiki/Ukraine" title="Ukraine">Ukraine</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:20em;"><a href="/wiki/Union_europ%C3%A9enne" title="Union européenne">Union européenne</a><br /><small><i><time class="nowrap" datetime="1957-03-25" data-sort-value="1957-03-25">25 mars 1957</time></i></small></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale">27 États membres : <ul><li><a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a></li> <li><a href="/wiki/Autriche" title="Autriche">Autriche</a></li> <li><a href="/wiki/Belgique" title="Belgique">Belgique</a></li> <li><a href="/wiki/Bulgarie" title="Bulgarie">Bulgarie</a></li> <li><a href="/wiki/Chypre_(pays)" title="Chypre (pays)">Chypre</a></li> <li><a href="/wiki/Croatie" title="Croatie">Croatie</a></li> <li><a href="/wiki/Danemark" title="Danemark">Danemark</a></li> <li><a href="/wiki/Espagne" title="Espagne">Espagne</a></li> <li><a href="/wiki/Estonie" title="Estonie">Estonie</a></li> <li><a href="/wiki/Finlande" title="Finlande">Finlande</a></li> <li><a href="/wiki/France" title="France">France</a></li> <li><a href="/wiki/Gr%C3%A8ce" title="Grèce">Grèce</a></li> <li><a href="/wiki/Hongrie" title="Hongrie">Hongrie</a></li> <li><a href="/wiki/Irlande_(pays)" title="Irlande (pays)">Irlande</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Italie</a></li> <li><a href="/wiki/Lettonie" title="Lettonie">Lettonie</a></li> <li><a href="/wiki/Lituanie" title="Lituanie">Lituanie</a></li> <li><a href="/wiki/Luxembourg" title="Luxembourg">Luxembourg</a></li> <li><a href="/wiki/Malte" title="Malte">Malte</a></li> <li><a href="/wiki/Pays-Bas" title="Pays-Bas">Pays-Bas</a></li> <li><a href="/wiki/Pologne" title="Pologne">Pologne</a></li> <li><a href="/wiki/Portugal" title="Portugal">Portugal</a></li> <li><a href="/wiki/Roumanie" title="Roumanie">Roumanie</a></li> <li><a href="/wiki/Slovaquie" title="Slovaquie">Slovaquie</a></li> <li><a href="/wiki/Slov%C3%A9nie" title="Slovénie">Slovénie</a></li> <li><a href="/wiki/Su%C3%A8de" title="Suède">Suède</a></li> <li><a href="/wiki/Tch%C3%A9quie" title="Tchéquie">Tchéquie</a></li></ul> </div> <div class="liste-horizontale">8 États dont les <a href="/wiki/%C3%89largissement_de_l%27Union_europ%C3%A9enne#Pays_candidats_déclarés_ou_potentiels" title="Élargissement de l'Union européenne">candidatures sont reconnues</a> : <ul><li><a href="/wiki/Albanie" title="Albanie">Albanie</a></li> <li><a href="/wiki/Bosnie-Herz%C3%A9govine" title="Bosnie-Herzégovine">Bosnie-Herzégovine</a></li> <li><a href="/wiki/Mac%C3%A9doine_du_Nord" title="Macédoine du Nord">Macédoine du Nord</a></li> <li><a href="/wiki/Moldavie" title="Moldavie">Moldavie</a></li> <li><a href="/wiki/Mont%C3%A9n%C3%A9gro" title="Monténégro">Monténégro</a></li> <li><a href="/wiki/Serbie" title="Serbie">Serbie</a></li> <li><a href="/wiki/Turquie" title="Turquie">Turquie</a></li> <li><a href="/wiki/Ukraine" title="Ukraine">Ukraine</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:20em;"><a href="/wiki/Espace_Schengen" title="Espace Schengen">Espace Schengen</a><br /><small><i><time class="nowrap" datetime="1995-03-26" data-sort-value="1995-03-26">26 mars 1995</time></i></small></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale">25 États de l'Union européenne : <ul><li><a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a></li> <li><a href="/wiki/Autriche" title="Autriche">Autriche</a></li> <li><a href="/wiki/Belgique" title="Belgique">Belgique</a></li> <li><a href="/wiki/Bulgarie" title="Bulgarie">Bulgarie</a></li> <li><a href="/wiki/Croatie" title="Croatie">Croatie</a></li> <li><a href="/wiki/Danemark" title="Danemark">Danemark</a></li> <li><a href="/wiki/Espagne" title="Espagne">Espagne</a></li> <li><a href="/wiki/Estonie" title="Estonie">Estonie</a></li> <li><a href="/wiki/Finlande" title="Finlande">Finlande</a></li> <li><a href="/wiki/France" title="France">France</a></li> <li><a href="/wiki/Gr%C3%A8ce" title="Grèce">Grèce</a></li> <li><a href="/wiki/Hongrie" title="Hongrie">Hongrie</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Italie</a></li> <li><a href="/wiki/Lettonie" title="Lettonie">Lettonie</a></li> <li><a href="/wiki/Lituanie" title="Lituanie">Lituanie</a></li> <li><a href="/wiki/Luxembourg" title="Luxembourg">Luxembourg</a></li> <li><a href="/wiki/Malte" title="Malte">Malte</a></li> <li><a href="/wiki/Pays-Bas" title="Pays-Bas">Pays-Bas</a></li> <li><a href="/wiki/Pologne" title="Pologne">Pologne</a></li> <li><a href="/wiki/Portugal" title="Portugal">Portugal</a></li> <li><a href="/wiki/Roumanie" title="Roumanie">Roumanie</a></li> <li><a href="/wiki/Slovaquie" title="Slovaquie">Slovaquie</a></li> <li><a href="/wiki/Slov%C3%A9nie" title="Slovénie">Slovénie</a></li> <li><a href="/wiki/Su%C3%A8de" title="Suède">Suède</a></li> <li><a href="/wiki/Tch%C3%A9quie" title="Tchéquie">Tchéquie</a></li></ul> </div> <div class="liste-horizontale">5 autres États membres : <ul><li><i><a href="/wiki/Gibraltar" title="Gibraltar">Gibraltar</a></i> (<a href="/wiki/Royaume-Uni" title="Royaume-Uni">Royaume-Uni</a>)</li> <li><a href="/wiki/Islande" title="Islande">Islande</a></li> <li><a href="/wiki/Liechtenstein" title="Liechtenstein">Liechtenstein</a></li> <li><a href="/wiki/Norv%C3%A8ge" title="Norvège">Norvège</a></li> <li><a href="/wiki/Suisse" title="Suisse">Suisse</a></li></ul> </div> <div class="liste-horizontale">3 autres États membres <i>de facto</i> : <ul><li><a href="/wiki/Monaco" title="Monaco">Monaco</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-Marin" title="Saint-Marin">Saint-Marin</a></li> <li><a href="/wiki/Vatican" title="Vatican">Vatican</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:20em;"><a href="/wiki/Zone_euro" title="Zone euro">Zone euro</a><br /><small><i><time class="nowrap" datetime="1999-01-01" data-sort-value="1999-01-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier 1999</time></i></small></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale">20 États de l'Union européenne : <ul><li><a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a></li> <li><a href="/wiki/Autriche" title="Autriche">Autriche</a></li> <li><a href="/wiki/Belgique" title="Belgique">Belgique</a></li> <li><a href="/wiki/Chypre_(pays)" title="Chypre (pays)">Chypre</a></li> <li><a href="/wiki/Croatie" title="Croatie">Croatie</a></li> <li><a href="/wiki/Espagne" title="Espagne">Espagne</a></li> <li><a href="/wiki/Estonie" title="Estonie">Estonie</a></li> <li><a href="/wiki/Finlande" title="Finlande">Finlande</a></li> <li><a href="/wiki/France" title="France">France</a></li> <li><a href="/wiki/Gr%C3%A8ce" title="Grèce">Grèce</a></li> <li><a href="/wiki/Irlande_(pays)" title="Irlande (pays)">Irlande</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Italie</a></li> <li><a href="/wiki/Lettonie" title="Lettonie">Lettonie</a></li> <li><a href="/wiki/Lituanie" title="Lituanie">Lituanie</a></li> <li><a href="/wiki/Luxembourg" title="Luxembourg">Luxembourg</a></li> <li><a href="/wiki/Malte" title="Malte">Malte</a></li> <li><a href="/wiki/Pays-Bas" title="Pays-Bas">Pays-Bas</a></li> <li><a href="/wiki/Portugal" title="Portugal">Portugal</a></li> <li><a href="/wiki/Slovaquie" title="Slovaquie">Slovaquie</a></li> <li><a href="/wiki/Slov%C3%A9nie" title="Slovénie">Slovénie</a></li></ul> </div> <div class="liste-horizontale">4 autres États <a href="/wiki/Zone_euro#Micro-États_européens_utilisant_l'euro" title="Zone euro">ayant adopté l'euro</a> : <ul><li><a href="/wiki/Andorre" title="Andorre">Andorre</a></li> <li><a href="/wiki/Monaco" title="Monaco">Monaco</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-Marin" title="Saint-Marin">Saint-Marin</a></li> <li><a href="/wiki/Vatican" title="Vatican">Vatican</a></li></ul> </div> <div class="liste-horizontale">2 autres États <a href="/wiki/Zone_euro#Pays_européens_sans_accord_formel" title="Zone euro">sans accord formel</a> : <ul><li><a href="/wiki/Kosovo" title="Kosovo">Kosovo</a></li> <li><a href="/wiki/Mont%C3%A9n%C3%A9gro" title="Monténégro">Monténégro</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:20em;"><a href="/wiki/Conseil_nordique" title="Conseil nordique">Conseil nordique</a><br /><small><i><time class="nowrap" datetime="1953-02-13" data-sort-value="1953-02-13">13 février 1953</time></i></small></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale">5 États membres : <ul><li><a href="/wiki/Danemark" title="Danemark">Danemark</a></li> <li><a href="/wiki/Finlande" title="Finlande">Finlande</a></li> <li><a href="/wiki/Islande" title="Islande">Islande</a></li> <li><a href="/wiki/Norv%C3%A8ge" title="Norvège">Norvège</a></li> <li><a href="/wiki/Su%C3%A8de" title="Suède">Suède</a></li></ul> </div> <div class="liste-horizontale">3 territoires autonomes : <ul><li><a href="/wiki/%C3%85land" title="Åland">Åland</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%8Eles_F%C3%A9ro%C3%A9" title="Îles Féroé">îles Féroé</a></li> <li><a href="/wiki/Groenland" title="Groenland">Groenland</a></li></ul> </div> <div class="liste-horizontale">3 États observateurs : <ul><li><a href="/wiki/Estonie" title="Estonie">Estonie</a></li> <li><a href="/wiki/Lettonie" title="Lettonie">Lettonie</a></li> <li><a href="/wiki/Lituanie" title="Lituanie">Lituanie</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:20em;"><a href="/wiki/Association_europ%C3%A9enne_de_libre-%C3%A9change" title="Association européenne de libre-échange">AELE</a> — <small><i><time class="nowrap" datetime="1960-05-03" data-sort-value="1960-05-03">3 mai 1960</time></i></small></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale">4 États membres : <ul><li><a href="/wiki/Islande" title="Islande">Islande</a></li> <li><a href="/wiki/Liechtenstein" title="Liechtenstein">Liechtenstein</a></li> <li><a href="/wiki/Norv%C3%A8ge" title="Norvège">Norvège</a></li> <li><a href="/wiki/Suisse" title="Suisse">Suisse</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:20em;"><a href="/wiki/Groupe_de_Visegr%C3%A1d" title="Groupe de Visegrád">Groupe de Visegrád</a> — <small><i><time class="nowrap" datetime="1991-02-15" data-sort-value="1991-02-15">15 février 1991</time></i></small></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale">4 États membres : <ul><li><a href="/wiki/Pologne" title="Pologne">Pologne</a></li> <li><a href="/wiki/Tch%C3%A9quie" title="Tchéquie">Tchéquie</a></li> <li><a href="/wiki/Slovaquie" title="Slovaquie">Slovaquie</a></li> <li><a href="/wiki/Hongrie" title="Hongrie">Hongrie</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:20em;"><a href="/wiki/Conseil_des_%C3%89tats_de_la_mer_Baltique" title="Conseil des États de la mer Baltique">CEMB</a> — <small><i><time class="nowrap" datetime="1992-03-06" data-sort-value="1992-03-06">6 mars 1992</time></i></small></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale">11 États membres : <ul><li><a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a></li> <li><a href="/wiki/Danemark" title="Danemark">Danemark</a></li> <li><a href="/wiki/Estonie" title="Estonie">Estonie</a></li> <li><a href="/wiki/Finlande" title="Finlande">Finlande</a></li> <li><a href="/wiki/Islande" title="Islande">Islande</a></li> <li><a href="/wiki/Lettonie" title="Lettonie">Lettonie</a></li> <li><a href="/wiki/Lituanie" title="Lituanie">Lituanie</a></li> <li><a href="/wiki/Norv%C3%A8ge" title="Norvège">Norvège</a></li> <li><a href="/wiki/Pologne" title="Pologne">Pologne</a></li> <li><a href="/wiki/Russie" title="Russie">Russie</a></li> <li><a href="/wiki/Su%C3%A8de" title="Suède">Suède</a></li> <li><a href="/wiki/Union_europ%C3%A9enne" title="Union européenne">UE</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:20em;"><a href="/wiki/Nordic-Baltic_Eight" title="Nordic-Baltic Eight">Nordic-Baltic Eight</a> — <small><i><time class="nowrap" datetime="1992-05-30" data-sort-value="1992-05-30">30 mai 1992</time></i></small></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale">8 États membres : <ul><li><a href="/wiki/Danemark" title="Danemark">Danemark</a></li> <li><a href="/wiki/Estonie" title="Estonie">Estonie</a></li> <li><a href="/wiki/Finlande" title="Finlande">Finlande</a></li> <li><a href="/wiki/Islande" title="Islande">Islande</a></li> <li><a href="/wiki/Lettonie" title="Lettonie">Lettonie</a></li> <li><a href="/wiki/Lituanie" title="Lituanie">Lituanie</a></li> <li><a href="/wiki/Norv%C3%A8ge" title="Norvège">Norvège</a></li> <li><a href="/wiki/Su%C3%A8de" title="Suède">Suède</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:20em;"><a href="/wiki/Accord_de_libre-%C3%A9change_centre-europ%C3%A9en" title="Accord de libre-échange centre-européen">ALECE</a> — <small><i><time class="nowrap" datetime="1992-12-21" data-sort-value="1992-12-21">21 décembre 1992</time></i></small></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale">7 États membres : <ul><li><a href="/wiki/Albanie" title="Albanie">Albanie</a></li> <li><a href="/wiki/Bosnie-Herz%C3%A9govine" title="Bosnie-Herzégovine">Bosnie-Herzégovine</a></li> <li><a href="/wiki/Kosovo" title="Kosovo">Kosovo</a></li> <li><a href="/wiki/Mac%C3%A9doine_du_Nord" title="Macédoine du Nord">Macédoine du Nord</a></li> <li><a href="/wiki/Moldavie" title="Moldavie">Moldavie</a></li> <li><a href="/wiki/Mont%C3%A9n%C3%A9gro" title="Monténégro">Monténégro</a></li> <li><a href="/wiki/Serbie" title="Serbie">Serbie</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:20em;"><a href="/wiki/Organisation_pour_la_d%C3%A9mocratie_et_le_d%C3%A9veloppement" title="Organisation pour la démocratie et le développement">GUAM</a> — <small><i><time class="nowrap" datetime="2001-06-07" data-sort-value="2001-06-07">7 juin 2001</time></i></small></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale">4 États membres : <ul><li><a href="/wiki/G%C3%A9orgie_(pays)" title="Géorgie (pays)">Géorgie</a></li> <li><a href="/wiki/Ukraine" title="Ukraine">Ukraine</a></li> <li><a href="/wiki/Azerba%C3%AFdjan" title="Azerbaïdjan">Azerbaïdjan</a></li> <li><a href="/wiki/Moldavie" title="Moldavie">Moldavie</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:20em;"><a href="/wiki/Communaut%C3%A9_du_choix_d%C3%A9mocratique" title="Communauté du choix démocratique">CCD/CDC</a> — <small><i><time class="nowrap" datetime="2005-12-02" data-sort-value="2005-12-02">2 décembre 2005</time></i></small></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale">9 États membres : <ul><li><a href="/wiki/Estonie" title="Estonie">Estonie</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%A9orgie_(pays)" title="Géorgie (pays)">Géorgie</a></li> <li><a href="/wiki/Lettonie" title="Lettonie">Lettonie</a></li> <li><a href="/wiki/Lituanie" title="Lituanie">Lituanie</a></li> <li><a href="/wiki/Mac%C3%A9doine_du_Nord" title="Macédoine du Nord">Macédoine du Nord</a></li> <li><a href="/wiki/Moldavie" title="Moldavie">Moldavie</a></li> <li><a href="/wiki/Roumanie" title="Roumanie">Roumanie</a></li> <li><a href="/wiki/Slov%C3%A9nie" title="Slovénie">Slovénie</a></li> <li><a href="/wiki/Ukraine" title="Ukraine">Ukraine</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:20em;"><a href="/wiki/Partenariat_oriental" title="Partenariat oriental">Partenariat oriental</a> — <small><i><time class="nowrap" datetime="2009-05-07" data-sort-value="2009-05-07">7 mai 2009</time></i></small></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale">6 États ayant un <a href="/wiki/Accord_d%27association" title="Accord d'association">accord d'association</a> avec l'<a href="/wiki/Union_europ%C3%A9enne" title="Union européenne">UE</a> : <ul><li><a href="/wiki/Arm%C3%A9nie" title="Arménie">Arménie</a></li> <li><a href="/wiki/Azerba%C3%AFdjan" title="Azerbaïdjan">Azerbaïdjan</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%A9orgie_(pays)" title="Géorgie (pays)">Géorgie</a></li> <li><a href="/wiki/Moldavie" title="Moldavie">Moldavie</a></li> <li><a href="/wiki/Ukraine" title="Ukraine">Ukraine</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%C3%A9lorussie" title="Biélorussie">Biélorussie</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:20em;"><a href="/wiki/Union_%C3%A9conomique_eurasiatique" title="Union économique eurasiatique">Union économique eurasiatique</a><br /><small><i><time class="nowrap" datetime="2015-01-01" data-sort-value="2015-01-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier 2015</time></i></small></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale">5 États membres : <ul><li><a href="/wiki/Arm%C3%A9nie" title="Arménie">Arménie</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%C3%A9lorussie" title="Biélorussie">Biélorussie</a></li> <li><a href="/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan">Kazakhstan</a></li> <li><a href="/wiki/Kirghizistan" title="Kirghizistan">Kirghizistan</a></li> <li><a href="/wiki/Russie" title="Russie">Russie</a></li></ul> </div> <div class="liste-horizontale">1 État observateur : <ul><li><a href="/wiki/Moldavie" title="Moldavie">Moldavie</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:20em;"><a href="/wiki/EuroMed" title="EuroMed">EuroMed</a> — <small><i><time class="nowrap" datetime="2016-09-09" data-sort-value="2016-09-09">9 septembre 2016</time></i></small></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale">7 États membres : <ul><li><a href="/wiki/France" title="France">France</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Italie</a></li> <li><a href="/wiki/Espagne" title="Espagne">Espagne</a></li> <li><a href="/wiki/Portugal" title="Portugal">Portugal</a></li> <li><a href="/wiki/Gr%C3%A8ce" title="Grèce">Grèce</a></li> <li><a href="/wiki/Chypre_(pays)" title="Chypre (pays)">Chypre</a></li> <li><a href="/wiki/Malte" title="Malte">Malte</a></li> <li><a href="/wiki/Slov%C3%A9nie" title="Slovénie">Slovénie</a></li> <li><a href="/wiki/Croatie" title="Croatie">Croatie</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:20em;"><a href="/wiki/Liste_des_d%C3%A9pendances_et_territoires_%C3%A0_souverainet%C3%A9_sp%C3%A9ciale" title="Liste des dépendances et territoires à souveraineté spéciale">Dépendances et territoires<br />à souveraineté spéciale</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Akrotiri_et_Dhekelia" title="Akrotiri et Dhekelia">Akrotiri et Dhekelia</a> <small>(<a href="/wiki/Base_militaire_souveraine" title="Base militaire souveraine">bases militaires souveraines</a> <a href="/wiki/Royaume-Uni" title="Royaume-Uni">britanniques</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/%C3%85land" title="Åland">Åland</a> <small>(<a href="/wiki/%C3%89tat_associ%C3%A9" title="État associé">État libre associé</a> à la <a href="/wiki/Finlande" title="Finlande">Finlande</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/%C3%8Eles_F%C3%A9ro%C3%A9" title="Îles Féroé">Îles Féroé</a> <small>(<a href="/wiki/Pays_constitutif" title="Pays constitutif">pays constitutif</a> du <a href="/wiki/Danemark" title="Danemark">royaume du Danemark</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Gibraltar" title="Gibraltar">Gibraltar</a> <small>(<a href="/wiki/Territoire_britannique_d%27outre-mer" title="Territoire britannique d'outre-mer">territoire britannique d'outre-mer</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Bailliage_de_Guernesey" title="Bailliage de Guernesey">Guernesey</a> <small>(<a href="/wiki/D%C3%A9pendances_de_la_Couronne" title="Dépendances de la Couronne">dépendance de la Couronne</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Groenland" title="Groenland">Groenland</a> <small>(<a href="/wiki/Pays_constitutif" title="Pays constitutif">pays constitutif</a> du <a href="/wiki/Danemark" title="Danemark">royaume du Danemark</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/%C3%8Ele_Jan_Mayen" title="Île Jan Mayen">Île Jan Mayen</a> <small>(territoire sous souveraineté <a href="/wiki/Norv%C3%A8ge" title="Norvège">norvégienne</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/%C3%8Ele_de_Man" title="Île de Man">Île de Man</a> <small>(<a href="/wiki/D%C3%A9pendances_de_la_Couronne" title="Dépendances de la Couronne">dépendance de la Couronne</a>)</small></li> <li><span style="white-space:normal;"><a href="/wiki/Jersey" title="Jersey">Jersey</a> <small>(<a href="/wiki/D%C3%A9pendances_de_la_Couronne" title="Dépendances de la Couronne">dépendance de la Couronne</a>)</small></span></li> <li><span style="white-space:normal;"><a href="/wiki/Svalbard" title="Svalbard">Svalbard</a> <small>(territoire sous souveraineté <a href="/wiki/Norv%C3%A8ge" title="Norvège">norvégienne</a>)</small></span></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:20em;">États européens non reconnus<br />par la communauté internationale</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/R%C3%A9publique_d%27Abkhazie" title="République d'Abkhazie">Abkhazie</a></li> <li><a href="/wiki/Chypre_du_Nord" title="Chypre du Nord">Chypre du Nord</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9publique_du_Haut-Karabagh" title="République du Haut-Karabagh">Haut-Karabagh</a></li> <li><a href="/wiki/Kosovo" title="Kosovo">Kosovo</a></li> <li><a href="/wiki/Oss%C3%A9tie_du_Sud-Alanie" title="Ossétie du Sud-Alanie">Ossétie du Sud-Alanie</a></li> <li><a href="/wiki/Transnistrie_(%C3%89tat)" title="Transnistrie (État)">Transnistrie</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:20em;">Autres organisations<br />partiellement européennes</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Communaut%C3%A9_des_%C3%89tats_ind%C3%A9pendants" title="Communauté des États indépendants">CEI</a> <small>(<time class="nowrap" datetime="1991-12-08" data-sort-value="1991-12-08">8 décembre 1991</time>)</small></li> <li><a href="/wiki/Organisation_de_coop%C3%A9ration_et_de_d%C3%A9veloppement_%C3%A9conomiques" title="Organisation de coopération et de développement économiques">OCDE</a> <small>(<time class="nowrap" datetime="1961-09-30" data-sort-value="1961-09-30">30 septembre 1961</time>)</small></li> <li><a href="/wiki/Organisation_pour_la_s%C3%A9curit%C3%A9_et_la_coop%C3%A9ration_en_Europe" title="Organisation pour la sécurité et la coopération en Europe">OSCE</a> <small>(<time class="nowrap" datetime="1995-01-01" data-sort-value="1995-01-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier 1995</time>)</small></li> <li><a href="/wiki/Organisation_du_trait%C3%A9_de_l%27Atlantique_nord" title="Organisation du traité de l'Atlantique nord">OTAN</a> <small>(<time class="nowrap" datetime="1949-04-04" data-sort-value="1949-04-04">4 avril 1949</time>)</small></li> <li><a href="/wiki/Organisation_du_trait%C3%A9_de_s%C3%A9curit%C3%A9_collective" title="Organisation du traité de sécurité collective">OTSC</a> <small>(<time class="nowrap" datetime="2002-10-07" data-sort-value="2002-10-07">7 octobre 2002</time>)</small></li> <li><span style="white-space:normal;"><a href="/wiki/Union_%C3%A9conomique_eurasiatique" title="Union économique eurasiatique">UEEA</a> <small>(<time class="nowrap" datetime="2015-01-01" data-sort-value="2015-01-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier 2015</time>)</small></span></li> <li><span style="white-space:normal;"><a href="/wiki/Union_pour_la_M%C3%A9diterran%C3%A9e" title="Union pour la Méditerranée">UpM</a> <small>(<time class="nowrap" datetime="2008-07-13" data-sort-value="2008-07-13">13 juillet 2008</time>)</small></span></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint collapsed" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Conseil_de_l%27Europe" title="Modèle:Palette Conseil de l'Europe"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a> · <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Conseil_de_l%27Europe&action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Conseil_de_l%27Europe" title="Conseil de l'Europe">Conseil de l'Europe</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Institutions</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Secr%C3%A9taire_g%C3%A9n%C3%A9ral_du_Conseil_de_l%27Europe" title="Secrétaire général du Conseil de l'Europe">Secrétaire générale</a> (<a href="/wiki/Marija_Pej%C4%8Dinovi%C4%87_Buri%C4%87" title="Marija Pejčinović Burić">Marija Pejčinović Burić</a>)</li> <li><a href="/wiki/Comit%C3%A9_des_ministres" title="Comité des ministres">Comité des ministres</a></li> <li><a href="/wiki/Assembl%C3%A9e_parlementaire_du_Conseil_de_l%27Europe" title="Assemblée parlementaire du Conseil de l'Europe">Assemblée parlementaire</a></li> <li><a href="/wiki/Congr%C3%A8s_des_pouvoirs_locaux_et_r%C3%A9gionaux" title="Congrès des pouvoirs locaux et régionaux">Congrès des pouvoirs locaux et régionaux</a></li> <li><a href="/wiki/Conf%C3%A9rence_des_organisations_internationales_non_gouvernementales" title="Conférence des organisations internationales non gouvernementales">Conférence des OING</a></li> <li><a href="/wiki/Cour_europ%C3%A9enne_des_droits_de_l%27homme" title="Cour européenne des droits de l'homme">Cour européenne des droits de l’homme</a></li> <li><a href="/wiki/Commissaire_aux_droits_de_l%27homme_du_Conseil_de_l%27Europe" title="Commissaire aux droits de l'homme du Conseil de l'Europe">Commissaire aux droits de l’homme</a></li> <li><a href="/wiki/Commission_europ%C3%A9enne_pour_l%27efficacit%C3%A9_de_la_justice" title="Commission européenne pour l'efficacité de la justice">Commission européenne pour l'efficacité de la justice</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Traités et conventions</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Statut_du_Conseil_de_l%27Europe" title="Statut du Conseil de l'Europe">Statut du Conseil de l'Europe</a> (1949)</li> <li><a href="/wiki/Convention_europ%C3%A9enne_des_droits_de_l%27homme" title="Convention européenne des droits de l'homme">Droits de l'homme</a> (1950)</li> <li><a href="/wiki/Charte_sociale_europ%C3%A9enne" title="Charte sociale européenne">Charte sociale</a> (1961)</li> <li><a href="/wiki/Convention_pour_la_protection_des_personnes_%C3%A0_l%27%C3%A9gard_du_traitement_automatis%C3%A9_des_donn%C3%A9es_%C3%A0_caract%C3%A8re_personnel" title="Convention pour la protection des personnes à l'égard du traitement automatisé des données à caractère personnel">Protection des personnes à l'égard du traitement automatisé des données à caractère personnel</a> (1981)</li> <li><a href="/wiki/Charte_europ%C3%A9enne_de_l%27autonomie_locale" title="Charte européenne de l'autonomie locale">Autonomie locale</a> (1985)</li> <li><a href="/wiki/Convention-cadre_pour_la_protection_des_minorit%C3%A9s_nationales" title="Convention-cadre pour la protection des minorités nationales">Protection des minorités nationales</a> (1991)</li> <li><a href="/wiki/Charte_europ%C3%A9enne_des_langues_r%C3%A9gionales_ou_minoritaires" title="Charte européenne des langues régionales ou minoritaires">Langues régionales ou minoritaires</a> (1992)</li> <li><a href="/wiki/Convention_sur_la_participation_des_%C3%A9trangers_%C3%A0_la_vie_publique_au_niveau_local" title="Convention sur la participation des étrangers à la vie publique au niveau local">Participation des étrangers à la vie publique au niveau local</a> (1992)</li> <li><a href="/wiki/Charte_sur_la_participation_des_jeunes_%C3%A0_la_vie_locale_et_r%C3%A9gionale" title="Charte sur la participation des jeunes à la vie locale et régionale">Participation des jeunes à la vie locale et régionale</a> (1992)</li> <li><a href="/wiki/Charte_urbaine_europ%C3%A9enne" title="Charte urbaine européenne">Charte urbaine</a> (1992)</li> <li><a href="/wiki/Convention_europ%C3%A9enne_du_paysage" title="Convention européenne du paysage">Paysage</a> (2000)</li> <li><a href="/wiki/Convention_sur_la_cybercriminalit%C3%A9" title="Convention sur la cybercriminalité">Cybercriminalité</a> (2001)</li> <li><a href="/wiki/Convention_du_Conseil_de_l%27Europe_sur_la_lutte_contre_la_traite_des_%C3%AAtres_humains" title="Convention du Conseil de l'Europe sur la lutte contre la traite des êtres humains">Lutte contre la traite des êtres humains</a> (2005)</li> <li><a href="/wiki/Convention_du_Conseil_de_l%27Europe_sur_la_protection_des_enfants_contre_l%27exploitation_et_les_abus_sexuels" title="Convention du Conseil de l'Europe sur la protection des enfants contre l'exploitation et les abus sexuels">Protection des enfants contre l'exploitation et les abus sexuels</a> (2007)</li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Pays liés</th> <td class="navbox-list" style=""><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style="">Membres</th> <td class="navbox-list" style=";"><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style="width:80px;">Fondateurs</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Belgique" title="Belgique">Belgique</a></li> <li><a href="/wiki/Danemark" title="Danemark">Danemark</a></li> <li><a href="/wiki/France" title="France">France</a></li> <li><a href="/wiki/Irlande_(pays)" title="Irlande (pays)">Irlande</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Italie</a></li> <li><a href="/wiki/Luxembourg" title="Luxembourg">Luxembourg</a></li> <li><a href="/wiki/Norv%C3%A8ge" title="Norvège">Norvège</a></li> <li><a href="/wiki/Pays-Bas" title="Pays-Bas">Pays-Bas</a></li> <li><a href="/wiki/Royaume-Uni" title="Royaume-Uni">Royaume-Uni</a></li> <li><a href="/wiki/Su%C3%A8de" title="Suède">Suède</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:80px;">Autres</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Albanie" title="Albanie">Albanie</a></li> <li><a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a></li> <li><a href="/wiki/Andorre" title="Andorre">Andorre</a></li> <li><a href="/wiki/Arm%C3%A9nie" title="Arménie">Arménie</a></li> <li><a href="/wiki/Autriche" title="Autriche">Autriche</a></li> <li><a href="/wiki/Azerba%C3%AFdjan" title="Azerbaïdjan">Azerbaïdjan</a></li> <li><a href="/wiki/Bosnie-Herz%C3%A9govine" title="Bosnie-Herzégovine">Bosnie-Herzégovine</a></li> <li><a href="/wiki/Bulgarie" title="Bulgarie">Bulgarie</a></li> <li><a href="/wiki/Chypre_(pays)" title="Chypre (pays)">Chypre</a></li> <li><a href="/wiki/Croatie" title="Croatie">Croatie</a></li> <li><a href="/wiki/Espagne" title="Espagne">Espagne</a></li> <li><a href="/wiki/Estonie" title="Estonie">Estonie</a></li> <li><a href="/wiki/Finlande" title="Finlande">Finlande</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%A9orgie_(pays)" title="Géorgie (pays)">Géorgie</a></li> <li><a href="/wiki/Gr%C3%A8ce" title="Grèce">Grèce</a></li> <li><a href="/wiki/Hongrie" title="Hongrie">Hongrie</a></li> <li><a href="/wiki/Islande" title="Islande">Islande</a></li> <li><a href="/wiki/Lettonie" title="Lettonie">Lettonie</a></li> <li><a href="/wiki/Liechtenstein" title="Liechtenstein">Liechtenstein</a></li> <li><a href="/wiki/Lituanie" title="Lituanie">Lituanie</a></li> <li><a href="/wiki/Mac%C3%A9doine_du_Nord" title="Macédoine du Nord">Macédoine du Nord</a></li> <li><a href="/wiki/Malte" title="Malte">Malte</a></li> <li><a href="/wiki/Moldavie" title="Moldavie">Moldavie</a></li> <li><a href="/wiki/Monaco" title="Monaco">Monaco</a></li> <li><a href="/wiki/Mont%C3%A9n%C3%A9gro" title="Monténégro">Monténégro</a></li> <li><a href="/wiki/Pologne" title="Pologne">Pologne</a></li> <li><a href="/wiki/Portugal" title="Portugal">Portugal</a></li> <li><a href="/wiki/Roumanie" title="Roumanie">Roumanie</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-Marin" title="Saint-Marin">Saint-Marin</a></li> <li><a href="/wiki/Serbie" title="Serbie">Serbie</a></li> <li><a href="/wiki/Slovaquie" title="Slovaquie">Slovaquie</a></li> <li><a href="/wiki/Slov%C3%A9nie" title="Slovénie">Slovénie</a></li> <li><a href="/wiki/Suisse" title="Suisse">Suisse</a></li> <li><a href="/wiki/Tch%C3%A9quie" title="Tchéquie">Tchéquie</a></li> <li><a href="/wiki/Turquie" title="Turquie">Turquie</a></li> <li><a href="/wiki/Ukraine" title="Ukraine">Ukraine</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Pays candidats</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Bi%C3%A9lorussie" title="Biélorussie">Biélorussie</a></li> <li><a href="/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan">Kazakhstan</a></li> <li><a href="/wiki/Kosovo" title="Kosovo">Kosovo</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Observateurs</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Canada" title="Canada">Canada</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89tats-Unis" title="États-Unis">États-Unis</a></li> <li><a href="/wiki/Isra%C3%ABl" title="Israël">Israël</a></li> <li><a href="/wiki/Japon" title="Japon">Japon</a></li> <li><a href="/wiki/Jordanie" title="Jordanie">Jordanie</a></li> <li><a href="/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan">Kazakhstan</a></li> <li><a href="/wiki/Kirghizistan" title="Kirghizistan">Kirghizistan</a></li> <li><a href="/wiki/Maroc" title="Maroc">Maroc</a></li> <li><a href="/wiki/Mexique" title="Mexique">Mexique</a></li> <li><a href="/wiki/Palestine_(%C3%89tat)" title="Palestine (État)">Palestine</a></li> <li><a href="/wiki/Vatican" title="Vatican">Vatican</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> </tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Organisation_de_coop%C3%A9ration_et_de_d%C3%A9veloppement_%C3%A9conomiques" title="Modèle:Palette Organisation de coopération et de développement économiques"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a> · <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Organisation_de_coop%C3%A9ration_et_de_d%C3%A9veloppement_%C3%A9conomiques&action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Organisation_de_coop%C3%A9ration_et_de_d%C3%A9veloppement_%C3%A9conomiques" title="Organisation de coopération et de développement économiques">Organisation de coopération et de développement économiques</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">États membres</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/%C3%89conomie_de_l%27Allemagne" title="Économie de l'Allemagne">Allemagne</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_de_l%27Australie" title="Économie de l'Australie">Australie</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_de_l%27Autriche" title="Économie de l'Autriche">Autriche</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_de_la_Belgique" title="Économie de la Belgique">Belgique</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_du_Canada" title="Économie du Canada">Canada</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_du_Chili" title="Économie du Chili">Chili</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_de_la_Colombie" title="Économie de la Colombie">Colombie</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_de_la_Cor%C3%A9e_du_Sud" title="Économie de la Corée du Sud">Corée du Sud</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_du_Costa_Rica" title="Économie du Costa Rica">Costa Rica</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_du_Danemark" title="Économie du Danemark">Danemark</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_de_l%27Espagne" title="Économie de l'Espagne">Espagne</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_de_l%27Estonie" title="Économie de l'Estonie">Estonie</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_des_%C3%89tats-Unis" title="Économie des États-Unis">États-Unis</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_de_la_Finlande" title="Économie de la Finlande">Finlande</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_de_la_France" title="Économie de la France">France</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_de_la_Gr%C3%A8ce" title="Économie de la Grèce">Grèce</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_de_la_Hongrie" title="Économie de la Hongrie">Hongrie</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_de_l%27Irlande" title="Économie de l'Irlande">Irlande</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_de_l%27Islande" title="Économie de l'Islande">Islande</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_d%27Isra%C3%ABl" title="Économie d'Israël">Israël</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_de_l%27Italie" title="Économie de l'Italie">Italie</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_du_Japon" title="Économie du Japon">Japon</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_de_la_Lettonie" title="Économie de la Lettonie">Lettonie</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_de_la_Lituanie" title="Économie de la Lituanie">Lituanie</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_du_Luxembourg" title="Économie du Luxembourg">Luxembourg</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_du_Mexique" title="Économie du Mexique">Mexique</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_de_la_Norv%C3%A8ge" title="Économie de la Norvège">Norvège</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_de_la_Nouvelle-Z%C3%A9lande" title="Économie de la Nouvelle-Zélande">Nouvelle-Zélande</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_des_Pays-Bas" title="Économie des Pays-Bas">Pays-Bas</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_de_la_Pologne" title="Économie de la Pologne">Pologne</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_du_Portugal" title="Économie du Portugal">Portugal</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_du_Royaume-Uni" title="Économie du Royaume-Uni">Royaume-Uni</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_de_la_Slovaquie" title="Économie de la Slovaquie">Slovaquie</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_de_la_Slov%C3%A9nie" title="Économie de la Slovénie">Slovénie</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_de_la_Su%C3%A8de" title="Économie de la Suède">Suède</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_de_la_Suisse" title="Économie de la Suisse">Suisse</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_de_la_Tch%C3%A9quie" title="Économie de la Tchéquie">Tchéquie</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_de_la_Turquie" title="Économie de la Turquie">Turquie</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint collapsed" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="3" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Organisation_du_trait%C3%A9_de_l%27Atlantique_nord" title="Modèle:Palette Organisation du traité de l'Atlantique nord"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a> · <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Organisation_du_trait%C3%A9_de_l%27Atlantique_nord&action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_NATO.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l'OTAN"><img alt="Drapeau de l'OTAN" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Flag_of_NATO.svg/20px-Flag_of_NATO.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Flag_of_NATO.svg/30px-Flag_of_NATO.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Flag_of_NATO.svg/40px-Flag_of_NATO.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a></span></span> <a href="/wiki/Organisation_du_trait%C3%A9_de_l%27Atlantique_nord" title="Organisation du traité de l'Atlantique nord">Organisation du traité de l'Atlantique nord</a> (OTAN)</div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Histoire</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Trait%C3%A9_de_l%27Atlantique_nord" title="Traité de l'Atlantique nord">Traité de l'Atlantique nord</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89largissement_de_l%27OTAN" title="Élargissement de l'OTAN">Élargissement de l'OTAN</a></li> <li><a href="/wiki/Sommet_de_l%27OTAN" title="Sommet de l'OTAN">Sommets de l'OTAN</a></li> <li><a href="/wiki/Groupe_de_Vilnius" title="Groupe de Vilnius">Groupe de Vilnius</a></li> <li><a href="/wiki/Groupe_de_Visegr%C3%A1d" title="Groupe de Visegrád">Groupe de Visegrád</a></li> <li><a href="/wiki/Neuf_de_Bucarest" title="Neuf de Bucarest">Neuf de Bucarest</a></li> <li><a href="/wiki/Retrait_de_l%27OTAN" title="Retrait de l'OTAN">Retrait de l'OTAN</a></li></ul> </div></td> <td class="navbox-image" rowspan="9" style="vertical-align:middle;padding-left:7px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Coat_of_arms_of_the_Chairman_of_the_NATO_Military_Committee.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Coat_of_arms_of_the_Chairman_of_the_NATO_Military_Committee.svg/100px-Coat_of_arms_of_the_Chairman_of_the_NATO_Military_Committee.svg.png" decoding="async" width="100" height="121" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Coat_of_arms_of_the_Chairman_of_the_NATO_Military_Committee.svg/150px-Coat_of_arms_of_the_Chairman_of_the_NATO_Military_Committee.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Coat_of_arms_of_the_Chairman_of_the_NATO_Military_Committee.svg/200px-Coat_of_arms_of_the_Chairman_of_the_NATO_Military_Committee.svg.png 2x" data-file-width="290" data-file-height="350" /></a></span></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Structure et gouvernance</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Allied_Joint_Force_Command_Naples" title="Allied Joint Force Command Naples">Allied Joint Force Command Naples</a></li> <li><a href="/wiki/Allied_Joint_Force_Command_Brunssum" title="Allied Joint Force Command Brunssum">Allied Joint Force Command Brunssum</a></li> <li><a href="/wiki/Assembl%C3%A9e_parlementaire_de_l%27OTAN" title="Assemblée parlementaire de l'OTAN">Assemblée parlementaire de l'OTAN</a></li> <li><a href="/wiki/Commandement_alli%C3%A9_Transformation" title="Commandement allié Transformation">Commandement allié Transformation</a></li> <li><a href="/wiki/Conseil_de_l%27Atlantique_nord" title="Conseil de l'Atlantique nord">Conseil de l'Atlantique nord</a></li> <li><a href="/wiki/D%C3%A9penses_de_d%C3%A9fense_des_pays_de_l%27OTAN" title="Dépenses de défense des pays de l'OTAN">Dépenses de défense des pays de l'OTAN</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89tats_membres_de_l%27OTAN" title="États membres de l'OTAN">États membres de l'OTAN</a></li> <li><a href="/wiki/Grand_Quartier_g%C3%A9n%C3%A9ral_des_puissances_alli%C3%A9es_en_Europe" title="Grand Quartier général des puissances alliées en Europe">Grand Quartier général des puissances alliées en Europe</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Personnalité</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Secr%C3%A9taire_g%C3%A9n%C3%A9ral_de_l%27OTAN" title="Secrétaire général de l'OTAN">Secrétaire général de l'OTAN</a></li> <li><a href="/wiki/Pr%C3%A9sident_du_comit%C3%A9_militaire_de_l%27OTAN" title="Président du comité militaire de l'OTAN">Président du comité militaire de l'OTAN</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Politique_%C3%A9trang%C3%A8re_de_l%27OTAN" title="Politique étrangère de l'OTAN">Politique étrangère</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style="width:50px">Partenariats</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Alli%C3%A9_majeur_non-membre_de_l%27OTAN" title="Allié majeur non-membre de l'OTAN">Allié majeur non-membre de l'OTAN</a></li> <li><span class="lang-en" lang="en"><a href="/w/index.php?title=Atlantic_Treaty_Association&action=edit&redlink=1" class="new" title="Atlantic Treaty Association (page inexistante)">Atlantic Treaty Association</a> <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Atlantic_Treaty_Association" class="extiw" title="en:Atlantic Treaty Association"><span class="indicateur-langue" title="Article en anglais : « Atlantic Treaty Association »">(en)</span></a></span></li> <li><a href="/wiki/Conseil_de_partenariat_euro-atlantique" title="Conseil de partenariat euro-atlantique">Conseil de partenariat euro-atlantique</a></li> <li><a href="/wiki/Conseil_OTAN-Russie" title="Conseil OTAN-Russie">Conseil OTAN-Russie</a></li> <li><a href="/wiki/Dispositif_de_l%27OTAN_en_M%C3%A9diterran%C3%A9e" title="Dispositif de l'OTAN en Méditerranée">Dialogue méditerranéen</a></li> <li><a href="/wiki/Initiative_de_coop%C3%A9ration_d%27Istanbul" title="Initiative de coopération d'Istanbul">Initiative de coopération d'Istanbul</a></li> <li><a href="/wiki/Partenariat_pour_la_paix" title="Partenariat pour la paix">Partenariat pour la paix</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:50px">Relations bilatérales</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Relations_entre_l%27Albanie_et_l%27OTAN" title="Relations entre l'Albanie et l'OTAN">Albanie</a></li> <li><a href="/wiki/Relations_entre_la_Finlande_et_l%27OTAN" title="Relations entre la Finlande et l'OTAN">Finlande</a></li> <li><a href="/wiki/Relations_entre_la_France_et_l%27OTAN" title="Relations entre la France et l'OTAN">France</a></li> <li><a href="/wiki/Relations_entre_la_G%C3%A9orgie_et_l%27OTAN" title="Relations entre la Géorgie et l'OTAN">Géorgie</a></li> <li><a href="/wiki/Relations_entre_la_Moldavie_et_l%27OTAN" title="Relations entre la Moldavie et l'OTAN">Moldavie</a></li> <li><a href="/wiki/Relations_entre_l%27OTAN_et_la_Roumanie" title="Relations entre l'OTAN et la Roumanie">Roumanie</a></li> <li><a href="/wiki/Relations_entre_l%27OTAN_et_la_Russie" title="Relations entre l'OTAN et la Russie">Russie</a></li> <li><a href="/wiki/Relations_entre_l%27OTAN_et_la_Su%C3%A8de" title="Relations entre l'OTAN et la Suède">Suède</a></li> <li><a href="/wiki/Relations_entre_l%27OTAN_et_l%27Ukraine" title="Relations entre l'OTAN et l'Ukraine">Ukraine</a></li> <li><a href="/wiki/Relations_entre_l%27OTAN_et_l%27Union_europ%C3%A9enne" title="Relations entre l'OTAN et l'Union européenne">Union européenne</a> <ul><li><a href="/wiki/Identit%C3%A9_europ%C3%A9enne_de_s%C3%A9curit%C3%A9_et_de_d%C3%A9fense" title="Identité européenne de sécurité et de défense">Identité européenne de sécurité et de défense</a></li> <li><a href="/wiki/Missions_de_Petersberg" title="Missions de Petersberg">Missions de Petersberg</a></li> <li><a href="/wiki/Berlin_plus" title="Berlin plus">Berlin plus</a></li></ul></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/%C3%89largissement_de_l%27OTAN#Candidatures_et_promesses_à_l'adhésion" title="Élargissement de l'OTAN">Pays candidats à l'adhésion</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Bosnie-Herz%C3%A9govine" title="Bosnie-Herzégovine">Bosnie-Herzégovine</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%A9orgie_(pays)" title="Géorgie (pays)">Géorgie</a></li> <li><a href="/wiki/Ukraine" title="Ukraine">Ukraine</a> <small>(<a href="/wiki/Controverse_autour_de_la_promesse_de_non-entr%C3%A9e_de_l%27Ukraine_dans_l%27OTAN" title="Controverse autour de la promesse de non-entrée de l'Ukraine dans l'OTAN">Controverse</a>)</small></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Militaire</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Code_OTAN" title="Code OTAN">Code OTAN</a></li> <li><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_OTAN_de_d%C3%A9fense_a%C3%A9rienne_et_antimissile_int%C3%A9gr%C3%A9e" title="Système OTAN de défense aérienne et antimissile intégrée">Système OTAN de défense aérienne et antimissile intégrée</a></li> <li><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_de_d%C3%A9fense_antimissile_de_l%27OTAN" title="Système de défense antimissile de l'OTAN">Système de défense antimissile de l'OTAN</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Forces armées</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_albanaises" title="Forces armées albanaises">Albanie</a></li> <li><a href="/wiki/Bundeswehr" title="Bundeswehr">Allemagne</a></li> <li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_belges" title="Forces armées belges">Belgique</a></li> <li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_bulgares" title="Forces armées bulgares">Bulgarie</a></li> <li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_canadiennes" title="Forces armées canadiennes">Canada</a></li> <li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_de_la_r%C3%A9publique_de_Croatie" title="Forces armées de la république de Croatie">Croatie</a></li> <li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_danoises" title="Forces armées danoises">Danemark</a></li> <li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_espagnoles" title="Forces armées espagnoles">Espagne</a></li> <li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_estoniennes" title="Forces armées estoniennes">Estonie</a></li> <li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_des_%C3%89tats-Unis" title="Forces armées des États-Unis">États-Unis</a></li> <li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_finlandaises" title="Forces armées finlandaises">Finlande</a></li> <li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_fran%C3%A7aises" title="Forces armées françaises">France</a></li> <li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_grecques" title="Forces armées grecques">Grèce</a></li> <li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_hongroises" title="Forces armées hongroises">Hongrie</a></li> <li><a href="/wiki/D%C3%A9fense_islandaise" title="Défense islandaise">Islande</a></li> <li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_italiennes" title="Forces armées italiennes">Italie</a></li> <li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_lettones" title="Forces armées lettones">Lettonie</a></li> <li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_lituaniennes" title="Forces armées lituaniennes">Lituanie</a></li> <li><a href="/wiki/Arm%C3%A9e_luxembourgeoise" title="Armée luxembourgeoise">Luxembourg</a></li> <li><a href="/wiki/Arm%C3%A9e_de_la_r%C3%A9publique_de_Mac%C3%A9doine_du_Nord" title="Armée de la république de Macédoine du Nord">Macédoine du Nord</a></li> <li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_mont%C3%A9n%C3%A9grines" title="Forces armées monténégrines">Monténégro</a></li> <li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_norv%C3%A9giennes" title="Forces armées norvégiennes">Norvège</a></li> <li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_n%C3%A9erlandaises" title="Forces armées néerlandaises">Pays-Bas</a></li> <li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_polonaises" title="Forces armées polonaises">Pologne</a></li> <li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_portugaises" title="Forces armées portugaises">Portugal</a></li> <li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_tch%C3%A8ques" title="Forces armées tchèques">République tchèque</a></li> <li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_roumaines" title="Forces armées roumaines">Roumanie</a></li> <li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_britanniques" title="Forces armées britanniques">Royaume-Uni</a></li> <li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_slovaques" title="Forces armées slovaques">Slovaquie</a></li> <li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_slov%C3%A8nes" title="Forces armées slovènes">Slovénie</a></li> <li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_su%C3%A9doises" title="Forces armées suédoises">Suède</a></li> <li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_turques" title="Forces armées turques">Turquie</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Unités militaires</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style="width:50px">Actives</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Force_de_r%C3%A9action_de_l%27OTAN" title="Force de réaction de l'OTAN">Force de réaction de l'OTAN</a></li> <li><a href="/wiki/Force_pour_le_Kosovo" title="Force pour le Kosovo">Force pour le Kosovo</a></li> <li><a href="/wiki/Heavy_Airlift_Wing" title="Heavy Airlift Wing">Heavy Airlift Wing</a></li> <li><a href="/wiki/Plan_d%27action_%C2%AB_r%C3%A9activit%C3%A9_%C2%BB_de_l%27OTAN" title="Plan d'action « réactivité » de l'OTAN">Plan d'action réactivité</a></li> <li><a href="/wiki/Polygone_de_guerre_%C3%A9lectronique" title="Polygone de guerre électronique">Polygone de guerre électronique</a></li> <li><a href="/wiki/Standing_NATO_Maritime_Group_1" title="Standing NATO Maritime Group 1">Standing NATO Maritime Group 1</a></li> <li><a href="/wiki/Standing_NATO_Maritime_Group_2" title="Standing NATO Maritime Group 2">Standing NATO Maritime Group 2</a></li> <li><a href="/wiki/Baltic_Naval_Squadron" title="Baltic Naval Squadron">Baltic Naval Squadron</a></li> <li><a href="/wiki/Swisscoy" title="Swisscoy">Swisscoy</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:50px">Retirées</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Implementation_Force" title="Implementation Force">Implementation Force</a></li> <li><a href="/wiki/Force_de_stabilisation" title="Force de stabilisation">Force de stabilisation</a></li> <li><a href="/wiki/Force_internationale_d%27assistance_et_de_s%C3%A9curit%C3%A9" title="Force internationale d'assistance et de sécurité">Force internationale d'assistance et de sécurité</a> <ul><li><a href="/wiki/POMLT" title="POMLT">POMLT</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Northern_Army_Group" title="Northern Army Group">Northern Army Group</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Liste_des_op%C3%A9rations_de_l%27OTAN" title="Liste des opérations de l'OTAN">Opérations militaires</a></th> <td class="navbox-list" style=""><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style="width:50px">Actives</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Baltic_Air_Policing" title="Baltic Air Policing">Baltic Air Policing</a></li> <li><a href="/wiki/Op%C3%A9ration_Enduring_Freedom" title="Opération Enduring Freedom">Opération Enduring Freedom</a></li> <li><a href="/wiki/Op%C3%A9ration_Sea_Guardian" title="Opération Sea Guardian">Opération Sea Guardian</a></li> <li><a href="/wiki/Protection_de_l%27espace_a%C3%A9rien_islandais_par_l%27OTAN" title="Protection de l'espace aérien islandais par l'OTAN">Protection de l'espace aérien islandais par l'OTAN</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:50px">Terminées</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Intervention_de_l%27OTAN_en_Bosnie-Herz%C3%A9govine" title="Intervention de l'OTAN en Bosnie-Herzégovine">Intervention en Bosnie-Herzégovine</a></li> <li><a href="/wiki/Intervention_militaire_de_2011_en_Libye" title="Intervention militaire de 2011 en Libye">Intervention militaire de 2011 en Libye</a></li> <li><a href="/wiki/Op%C3%A9ration_Active_Endeavour" title="Opération Active Endeavour">Opération Active Endeavour</a></li> <li><a href="/wiki/Mission_Resolute_Support" title="Mission Resolute Support">Mission Resolute Support</a></li> <li><a href="/wiki/Op%C3%A9ration_Deny_Flight" title="Opération Deny Flight">Opération Deny Flight</a></li> <li><a href="/wiki/Op%C3%A9ration_Essential_Harvest" title="Opération Essential Harvest">Opération Essential Harvest</a></li> <li><a href="/wiki/Bombardement_de_l%27OTAN_sur_la_Yougoslavie" title="Bombardement de l'OTAN sur la Yougoslavie">Opération Force alliée</a></li> <li><a href="/wiki/Op%C3%A9ration_Ocean_Shield" title="Opération Ocean Shield">Opération Ocean Shield</a></li> <li><a href="/wiki/Op%C3%A9ration_Sharp_Guard" title="Opération Sharp Guard">Opération Sharp Guard</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> </tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Union_latine" title="Modèle:Palette Union latine"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a> · <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Union_latine&action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Union_latine_(organisation)" title="Union latine (organisation)">Union latine</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Union_latine_(organisation)#États_membres" title="Union latine (organisation)">États membres</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Andorre" title="Andorre">Andorre</a></li> <li><a href="/wiki/Angola" title="Angola">Angola</a></li> <li><a href="/wiki/Bolivie" title="Bolivie">Bolivie</a></li> <li><a href="/wiki/Br%C3%A9sil" title="Brésil">Brésil</a></li> <li><a href="/wiki/Cap-Vert" title="Cap-Vert">Cap-Vert</a></li> <li><a href="/wiki/Chili" title="Chili">Chili</a></li> <li><a href="/wiki/Colombie" title="Colombie">Colombie</a></li> <li><a href="/wiki/Costa_Rica" title="Costa Rica">Costa Rica</a></li> <li><a href="/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire" title="Côte d'Ivoire">Côte d'Ivoire</a></li> <li><a href="/wiki/Cuba" title="Cuba">Cuba</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9publique_dominicaine" title="République dominicaine">République dominicaine</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89quateur_(pays)" title="Équateur (pays)">Équateur</a></li> <li><a href="/wiki/Espagne" title="Espagne">Espagne</a></li> <li><a href="/wiki/France" title="France">France</a></li> <li><a href="/wiki/Guatemala" title="Guatemala">Guatemala</a></li> <li><a href="/wiki/Guin%C3%A9e-Bissau" title="Guinée-Bissau">Guinée-Bissau</a></li> <li><a href="/wiki/Ha%C3%AFti" title="Haïti">Haïti</a></li> <li><a href="/wiki/Honduras" title="Honduras">Honduras</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Italie</a></li> <li><a href="/wiki/Moldavie" title="Moldavie">Moldavie</a></li> <li><a href="/wiki/Monaco" title="Monaco">Monaco</a></li> <li><a href="/wiki/Mozambique" title="Mozambique">Mozambique</a></li> <li><a href="/wiki/Nicaragua" title="Nicaragua">Nicaragua</a></li> <li><a href="/wiki/Panama" title="Panama">Panama</a></li> <li><a href="/wiki/Paraguay" title="Paraguay">Paraguay</a></li> <li><a href="/wiki/P%C3%A9rou" title="Pérou">Pérou</a></li> <li><a href="/wiki/Philippines" title="Philippines">Philippines</a></li> <li><a href="/wiki/Portugal" title="Portugal">Portugal</a></li> <li><a href="/wiki/Roumanie" title="Roumanie">Roumanie</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-Marin" title="Saint-Marin">Saint-Marin</a></li> <li><a href="/wiki/Salvador" title="Salvador">Salvador</a></li> <li><a href="/wiki/Sao_Tom%C3%A9-et-Principe" title="Sao Tomé-et-Principe">Sao Tomé-et-Principe</a></li> <li><a href="/wiki/Timor_oriental" title="Timor oriental">Timor oriental</a></li> <li><a href="/wiki/Uruguay" title="Uruguay">Uruguay</a></li> <li><a href="/wiki/Venezuela" title="Venezuela">Venezuela</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Union_latine_(organisation)#Gouvernements_observateurs" title="Union latine (organisation)">États observateurs</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Argentine" title="Argentine">Argentine</a></li> <li><a href="/wiki/Ordre_souverain_militaire_et_hospitalier_de_Saint-Jean_de_J%C3%A9rusalem,_de_Rhodes_et_de_Malte" title="Ordre souverain militaire et hospitalier de Saint-Jean de Jérusalem, de Rhodes et de Malte">Ordre souverain de Malte</a></li> <li><a href="/wiki/Mexique" title="Mexique">Mexique</a></li> <li><a href="/wiki/Vatican" title="Vatican">Vatican</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="3" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_G7" title="Modèle:Palette G7"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a> · <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_G7&action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Groupe_des_sept_(%C3%A9conomie)" title="Groupe des sept (économie)">Groupe des sept (G7)</a></div></th> </tr> <tr> <td class="navbox-list" style="text-align:center;" colspan="2"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><span class="datasortkey" data-sort-value="Allemagne"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Germany.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l'Allemagne"><img alt="Drapeau de l'Allemagne" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/20px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/30px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/40px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a></span></li> <li><span class="datasortkey" data-sort-value="Canada"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Canada.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau du Canada"><img alt="Drapeau du Canada" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Flag_of_Canada.svg/20px-Flag_of_Canada.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Flag_of_Canada.svg/30px-Flag_of_Canada.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Flag_of_Canada.svg/40px-Flag_of_Canada.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Canada" title="Canada">Canada</a></span></li> <li><span class="nowrap"><span class="datasortkey" data-sort-value="États unis"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_the_United_States.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau des États-Unis"><img alt="Drapeau des États-Unis" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/20px-Flag_of_the_United_States.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/30px-Flag_of_the_United_States.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/40px-Flag_of_the_United_States.svg.png 2x" data-file-width="1235" data-file-height="650" /></a></span> </span><a href="/wiki/%C3%89tats-Unis" title="États-Unis">États-Unis</a></span></span></li> <li><span class="datasortkey" data-sort-value="France"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France_(1976%E2%80%932020).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la France"><img alt="Drapeau de la France" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg/20px-Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg/30px-Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg/40px-Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/France" title="France">France</a></span></li> <li><span class="datasortkey" data-sort-value="Italie"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Italy.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l'Italie"><img alt="Drapeau de l'Italie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/20px-Flag_of_Italy.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/30px-Flag_of_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/40px-Flag_of_Italy.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a></span> </span><a class="mw-selflink selflink">Italie</a></span></li> <li><span class="datasortkey" data-sort-value="Japon"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Japan.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau du Japon"><img alt="Drapeau du Japon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/20px-Flag_of_Japan.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/30px-Flag_of_Japan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/40px-Flag_of_Japan.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Japon" title="Japon">Japon</a></span></li> <li><span class="datasortkey" data-sort-value="Royaume uni"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_the_United_Kingdom_(3-5).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau du Royaume-Uni"><img alt="Drapeau du Royaume-Uni" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/20px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/30px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/40px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Royaume-Uni" title="Royaume-Uni">Royaume-Uni</a></span></li></ul> </div></td> <td class="navbox-image" rowspan="1" style="vertical-align:middle;padding-left:7px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:8NumberEightInCircle.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/8NumberEightInCircle.png/50px-8NumberEightInCircle.png" decoding="async" width="50" height="50" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/8NumberEightInCircle.png/75px-8NumberEightInCircle.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/8NumberEightInCircle.png/100px-8NumberEightInCircle.png 2x" data-file-width="500" data-file-height="500" /></a></span></td> </tr> </tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_G20" title="Modèle:Palette G20"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a> · <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_G20&action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Groupe_des_vingt" title="Groupe des vingt">Groupe des vingt (G20)</a></div></th> </tr> <tr> <td class="navbox-list" style="text-align:center;;" colspan="2"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><span class="datasortkey" data-sort-value="Afrique du Sud"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_South_Africa.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau d'Afrique du Sud"><img alt="Drapeau d'Afrique du Sud" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/20px-Flag_of_South_Africa.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/30px-Flag_of_South_Africa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/40px-Flag_of_South_Africa.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Afrique_du_Sud" title="Afrique du Sud">Afrique du Sud</a></span></li> <li><span class="datasortkey" data-sort-value="Allemagne"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Germany.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l'Allemagne"><img alt="Drapeau de l'Allemagne" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/20px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/30px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/40px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a></span></li> <li><span class="datasortkey" data-sort-value="Arabie saoudite"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Saudi_Arabia.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l'Arabie saoudite"><img alt="Drapeau de l'Arabie saoudite" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/20px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/30px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/40px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Arabie_saoudite" title="Arabie saoudite">Arabie saoudite</a></span></li> <li><span class="datasortkey" data-sort-value="Argentine"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Argentina.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l'Argentine"><img alt="Drapeau de l'Argentine" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Flag_of_Argentina.svg/20px-Flag_of_Argentina.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Flag_of_Argentina.svg/30px-Flag_of_Argentina.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Flag_of_Argentina.svg/40px-Flag_of_Argentina.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="500" /></a></span> </span><a href="/wiki/Argentine" title="Argentine">Argentine</a></span></li> <li><span class="datasortkey" data-sort-value="Australie"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Australia.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l'Australie"><img alt="Drapeau de l'Australie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Australia.svg/20px-Flag_of_Australia.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Australia.svg/30px-Flag_of_Australia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Australia.svg/40px-Flag_of_Australia.svg.png 2x" data-file-width="1280" data-file-height="640" /></a></span> </span><a href="/wiki/Australie" title="Australie">Australie</a></span></li> <li><span class="datasortkey" data-sort-value="Bresil"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Brazil.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau du Brésil"><img alt="Drapeau du Brésil" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Flag_of_Brazil.svg/20px-Flag_of_Brazil.svg.png" decoding="async" width="20" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Flag_of_Brazil.svg/30px-Flag_of_Brazil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Flag_of_Brazil.svg/40px-Flag_of_Brazil.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="700" /></a></span> </span><a href="/wiki/Br%C3%A9sil" title="Brésil">Brésil</a></span></li> <li><span class="datasortkey" data-sort-value="Canada"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Canada.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau du Canada"><img alt="Drapeau du Canada" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Flag_of_Canada.svg/20px-Flag_of_Canada.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Flag_of_Canada.svg/30px-Flag_of_Canada.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Flag_of_Canada.svg/40px-Flag_of_Canada.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Canada" title="Canada">Canada</a></span></li> <li><span class="datasortkey" data-sort-value="Chine"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la République populaire de Chine"><img alt="Drapeau de la République populaire de Chine" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/20px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/30px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/40px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Chine" title="Chine">Chine</a></span></li> <li><span class="datasortkey" data-sort-value="Corée du Sud"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_South_Korea.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la Corée du Sud"><img alt="Drapeau de la Corée du Sud" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Flag_of_South_Korea.svg/20px-Flag_of_South_Korea.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Flag_of_South_Korea.svg/30px-Flag_of_South_Korea.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Flag_of_South_Korea.svg/40px-Flag_of_South_Korea.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Cor%C3%A9e_du_Sud" title="Corée du Sud">Corée du Sud</a></span></li> <li><span class="nowrap"><span class="datasortkey" data-sort-value="États unis"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_the_United_States.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau des États-Unis"><img alt="Drapeau des États-Unis" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/20px-Flag_of_the_United_States.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/30px-Flag_of_the_United_States.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/40px-Flag_of_the_United_States.svg.png 2x" data-file-width="1235" data-file-height="650" /></a></span> </span><a href="/wiki/%C3%89tats-Unis" title="États-Unis">États-Unis</a></span></span></li> <li><span class="datasortkey" data-sort-value="France"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France_(1976%E2%80%932020).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la France"><img alt="Drapeau de la France" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg/20px-Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg/30px-Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg/40px-Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/France" title="France">France</a></span></li> <li><span class="datasortkey" data-sort-value="Inde"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_India.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l'Inde"><img alt="Drapeau de l'Inde" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/20px-Flag_of_India.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/30px-Flag_of_India.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/40px-Flag_of_India.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Inde" title="Inde">Inde</a></span></li> <li><span class="datasortkey" data-sort-value="Indonesie"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Indonesia.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l'Indonésie"><img alt="Drapeau de l'Indonésie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Flag_of_Indonesia.svg/20px-Flag_of_Indonesia.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Flag_of_Indonesia.svg/30px-Flag_of_Indonesia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Flag_of_Indonesia.svg/40px-Flag_of_Indonesia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Indon%C3%A9sie" title="Indonésie">Indonésie</a></span></li> <li><span class="datasortkey" data-sort-value="Italie"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Italy.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l'Italie"><img alt="Drapeau de l'Italie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/20px-Flag_of_Italy.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/30px-Flag_of_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/40px-Flag_of_Italy.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a></span> </span><a class="mw-selflink selflink">Italie</a></span></li> <li><span class="datasortkey" data-sort-value="Japon"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Japan.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau du Japon"><img alt="Drapeau du Japon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/20px-Flag_of_Japan.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/30px-Flag_of_Japan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/40px-Flag_of_Japan.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Japon" title="Japon">Japon</a></span></li> <li><span class="datasortkey" data-sort-value="Mexique"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Mexico.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau du Mexique"><img alt="Drapeau du Mexique" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Flag_of_Mexico.svg/20px-Flag_of_Mexico.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Flag_of_Mexico.svg/30px-Flag_of_Mexico.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Flag_of_Mexico.svg/40px-Flag_of_Mexico.svg.png 2x" data-file-width="980" data-file-height="560" /></a></span> </span><a href="/wiki/Mexique" title="Mexique">Mexique</a></span></li> <li><span class="datasortkey" data-sort-value="Royaume uni"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_the_United_Kingdom_(3-5).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau du Royaume-Uni"><img alt="Drapeau du Royaume-Uni" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/20px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/30px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/40px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Royaume-Uni" title="Royaume-Uni">Royaume-Uni</a></span></li> <li><span class="datasortkey" data-sort-value="Russie"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Russia.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la Russie"><img alt="Drapeau de la Russie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/20px-Flag_of_Russia.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/30px-Flag_of_Russia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/40px-Flag_of_Russia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Russie" title="Russie">Russie</a></span></li> <li><span class="datasortkey" data-sort-value="Turquie"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Turkey.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la Turquie"><img alt="Drapeau de la Turquie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/20px-Flag_of_Turkey.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/30px-Flag_of_Turkey.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/40px-Flag_of_Turkey.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a></span> </span><a href="/wiki/Turquie" title="Turquie">Turquie</a></span></li> <li><span class="datasortkey" data-sort-value="Union africaine"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_the_African_Union.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l'Union africaine"><img alt="Drapeau de l'Union africaine" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Flag_of_the_African_Union.svg/20px-Flag_of_the_African_Union.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Flag_of_the_African_Union.svg/30px-Flag_of_the_African_Union.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Flag_of_the_African_Union.svg/40px-Flag_of_the_African_Union.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Union_africaine" title="Union africaine">Union africaine</a></span></li> <li><span data-sort-value="Union europeenne"><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Europe.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l’Union européenne"><img alt="Drapeau de l’Union européenne" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/20px-Flag_of_Europe.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/30px-Flag_of_Europe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/40px-Flag_of_Europe.svg.png 2x" data-file-width="810" data-file-height="540" /></a></span></span> <a href="/wiki/Union_europ%C3%A9enne" title="Union européenne">Union européenne</a></span></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> </div> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Italie" title="Portail de l’Italie"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/33px-Flag_of_Italy.svg.png" decoding="async" width="33" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/50px-Flag_of_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/66px-Flag_of_Italy.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Italie" title="Portail:Italie">Portail de l’Italie</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Union_europ%C3%A9enne" title="Portail de l’Union européenne"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/33px-Flag_of_Europe.svg.png" decoding="async" width="33" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/50px-Flag_of_Europe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/66px-Flag_of_Europe.svg.png 2x" data-file-width="810" data-file-height="540" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Union_europ%C3%A9enne" title="Portail:Union européenne">Portail de l’Union européenne</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Mer_M%C3%A9diterran%C3%A9e" title="Portail de la mer Méditerranée"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Mediterranean_icon.svg/48px-Mediterranean_icon.svg.png" decoding="async" width="48" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Mediterranean_icon.svg/72px-Mediterranean_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Mediterranean_icon.svg/96px-Mediterranean_icon.svg.png 2x" data-file-width="937" data-file-height="359" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Mer_M%C3%A9diterran%C3%A9e" title="Portail:Mer Méditerranée">Portail de la mer Méditerranée</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:G%C3%A9ographie" title="Portail de la géographie"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Circle-icons-globe.svg/24px-Circle-icons-globe.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Circle-icons-globe.svg/36px-Circle-icons-globe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Circle-icons-globe.svg/48px-Circle-icons-globe.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:G%C3%A9ographie" title="Portail:Géographie">Portail de la géographie</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐b766959bd‐zwrkg Cached time: 20250216125941 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 1.965 seconds Real time usage: 2.433 seconds Preprocessor visited node count: 32699/1000000 Post‐expand include size: 777964/2097152 bytes Template argument size: 183085/2097152 bytes Highest expansion depth: 23/100 Expensive parser function count: 7/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 171220/5000000 bytes Lua time usage: 0.640/10.000 seconds Lua memory usage: 14624188/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 1715.642 1 -total 18.25% 313.133 1 Modèle:Infobox_Pays 13.20% 226.477 1 Modèle:Références_nombreuses 13.15% 225.525 2 Modèle:Références 10.58% 181.562 2 Modèle:Coord 9.06% 155.389 1 Modèle:Palette 8.34% 143.036 1 Modèle:Liens 7.59% 130.211 7 Modèle:Méta_palette_de_navigation 6.42% 110.132 72 Modèle:Infobox_V3/Tableau_Ligne_mixte 5.47% 93.838 70 Modèle:Lien_web --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:1492:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250216125941 and revision id 223001391. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de « <a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Italie&oldid=223001391">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Italie&oldid=223001391</a> ».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Italie" title="Catégorie:Italie">Italie</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:%C3%89tat_fond%C3%A9_au_XXe_si%C3%A8cle" title="Catégorie:État fondé au XXe siècle">État fondé au XXe siècle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:1946_en_Italie" title="Catégorie:1946 en Italie">1946 en Italie</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:%C3%89ponyme_d%27un_objet_c%C3%A9leste" title="Catégorie:Éponyme d'un objet céleste">Éponyme d'un objet céleste</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Fondation_en_1946" title="Catégorie:Fondation en 1946">Fondation en 1946</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:%C3%89tat_travers%C3%A9_par_le_45e_parall%C3%A8le_nord" title="Catégorie:État traversé par le 45e parallèle nord">État traversé par le 45e parallèle nord</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_contenant_un_lien_mort" title="Catégorie:Article contenant un lien mort">Article contenant un lien mort</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_en_semi-protection_longue" title="Catégorie:Page en semi-protection longue">Page en semi-protection longue</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_g%C3%A9olocalis%C3%A9_sur_Terre" title="Catégorie:Article géolocalisé sur Terre">Article géolocalisé sur Terre</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_utilisant_une_Infobox" title="Catégorie:Article utilisant une Infobox">Article utilisant une Infobox</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_%C3%A0_mettre_%C3%A0_jour" title="Catégorie:Article à mettre à jour">Article à mettre à jour</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_avec_section_%C3%A0_recycler" title="Catégorie:Article avec section à recycler">Article avec section à recycler</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_%C3%A0_r%C3%A9f%C3%A9rence_souhait%C3%A9e" title="Catégorie:Article à référence souhaitée">Article à référence souhaitée</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Cat%C3%A9gorie_Commons_avec_lien_local_identique_sur_Wikidata" title="Catégorie:Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata">Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P856" title="Catégorie:Page utilisant P856">Page utilisant P856</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P6413" title="Catégorie:Page utilisant P6413">Page utilisant P6413</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P6213" title="Catégorie:Page utilisant P6213">Page utilisant P6213</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_externes" title="Catégorie:Page pointant vers des bases externes">Page pointant vers des bases externes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_vie_publique" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la vie publique">Page pointant vers des bases relatives à la vie publique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P8974" title="Catégorie:Page utilisant P8974">Page utilisant P8974</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_au_spectacle" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives au spectacle">Page pointant vers des bases relatives au spectacle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P5698" title="Catégorie:Page utilisant P5698">Page utilisant P5698</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_au_vivant" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives au vivant">Page pointant vers des bases relatives au vivant</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P486" title="Catégorie:Page utilisant P486">Page utilisant P486</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_sant%C3%A9" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la santé">Page pointant vers des bases relatives à la santé</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3006" title="Catégorie:Page utilisant P3006">Page utilisant P3006</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_g%C3%A9ographie" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la géographie">Page pointant vers des bases relatives à la géographie</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P5905" title="Catégorie:Page utilisant P5905">Page utilisant P5905</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_bande_dessin%C3%A9e" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la bande dessinée">Page pointant vers des bases relatives à la bande dessinée</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P8406" title="Catégorie:Page utilisant P8406">Page utilisant P8406</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_aux_beaux-arts" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives aux beaux-arts">Page pointant vers des bases relatives aux beaux-arts</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P9346" title="Catégorie:Page utilisant P9346">Page utilisant P9346</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_l%27audiovisuel" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à l'audiovisuel">Page pointant vers des bases relatives à l'audiovisuel</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P982" title="Catégorie:Page utilisant P982">Page utilisant P982</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_musique" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la musique">Page pointant vers des bases relatives à la musique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1417" title="Catégorie:Page utilisant P1417">Page utilisant P1417</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P5019" title="Catégorie:Page utilisant P5019">Page utilisant P5019</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P8313" title="Catégorie:Page utilisant P8313">Page utilisant P8313</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P902" title="Catégorie:Page utilisant P902">Page utilisant P902</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P6404" title="Catégorie:Page utilisant P6404">Page utilisant P6404</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4223" title="Catégorie:Page utilisant P4223">Page utilisant P4223</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4613" title="Catégorie:Page utilisant P4613">Page utilisant P4613</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1296" title="Catégorie:Page utilisant P1296">Page utilisant P1296</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7982" title="Catégorie:Page utilisant P7982">Page utilisant P7982</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7305" title="Catégorie:Page utilisant P7305">Page utilisant P7305</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P6058" title="Catégorie:Page utilisant P6058">Page utilisant P6058</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3222" title="Catégorie:Page utilisant P3222">Page utilisant P3222</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P8349" title="Catégorie:Page utilisant P8349">Page utilisant P8349</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4342" title="Catégorie:Page utilisant P4342">Page utilisant P4342</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3365" title="Catégorie:Page utilisant P3365">Page utilisant P3365</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3219" title="Catégorie:Page utilisant P3219">Page utilisant P3219</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_dictionnaires_ou_encyclop%C3%A9dies_g%C3%A9n%C3%A9ralistes" title="Catégorie:Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes">Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_Wikip%C3%A9dia_avec_notice_d%27autorit%C3%A9" title="Catégorie:Article de Wikipédia avec notice d'autorité">Article de Wikipédia avec notice d'autorité</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_contenant_un_appel_%C3%A0_traduction_en_anglais" title="Catégorie:Article contenant un appel à traduction en anglais">Article contenant un appel à traduction en anglais</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Italie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Italie/Articles liés">Portail:Italie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Europe/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Europe/Articles liés">Portail:Europe/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Union_europ%C3%A9enne/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Union européenne/Articles liés">Portail:Union européenne/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Mer_M%C3%A9diterran%C3%A9e/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Mer Méditerranée/Articles liés">Portail:Mer Méditerranée/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Maritime/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Maritime/Articles liés">Portail:Maritime/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Mer/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Mer/Articles liés">Portail:Mer/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:G%C3%A9ographie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Géographie/Articles liés">Portail:Géographie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Bon_article_en_estonien" title="Catégorie:Bon article en estonien">Bon article en estonien</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_qualit%C3%A9_en_occitan" title="Catégorie:Article de qualité en occitan">Article de qualité en occitan</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_qualit%C3%A9_en_arabe" title="Catégorie:Article de qualité en arabe">Article de qualité en arabe</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_qualit%C3%A9_en_croate" title="Catégorie:Article de qualité en croate">Article de qualité en croate</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_qualit%C3%A9_en_slov%C3%A8ne" title="Catégorie:Article de qualité en slovène">Article de qualité en slovène</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_qualit%C3%A9_en_portugais" title="Catégorie:Article de qualité en portugais">Article de qualité en portugais</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_qualit%C3%A9_en_afrikaans" title="Catégorie:Article de qualité en afrikaans">Article de qualité en afrikaans</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Bon_article_en_roumain" title="Catégorie:Bon article en roumain">Bon article en roumain</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_qualit%C3%A9_en_v%C3%A9nitien" title="Catégorie:Article de qualité en vénitien">Article de qualité en vénitien</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Bon_article_en_v%C3%A9nitien" title="Catégorie:Bon article en vénitien">Bon article en vénitien</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_qualit%C3%A9_en_esp%C3%A9ranto" title="Catégorie:Article de qualité en espéranto">Article de qualité en espéranto</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Bon_article_en_espagnol" title="Catégorie:Bon article en espagnol">Bon article en espagnol</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Bon_article_en_islandais" title="Catégorie:Bon article en islandais">Bon article en islandais</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_avec_des_cartes" title="Catégorie:Page avec des cartes">Page avec des cartes</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 14 février 2025 à 11:28.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a> : les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a> ; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/Italie" title="Spécial:Citer/Italie">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Italie&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Italie</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>316 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-b766959bd-nls2h","wgBackendResponseTime":175,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.965","walltime":"2.433","ppvisitednodes":{"value":32699,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":777964,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":183085,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":23,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":7,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":171220,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1715.642 1 -total"," 18.25% 313.133 1 Modèle:Infobox_Pays"," 13.20% 226.477 1 Modèle:Références_nombreuses"," 13.15% 225.525 2 Modèle:Références"," 10.58% 181.562 2 Modèle:Coord"," 9.06% 155.389 1 Modèle:Palette"," 8.34% 143.036 1 Modèle:Liens"," 7.59% 130.211 7 Modèle:Méta_palette_de_navigation"," 6.42% 110.132 72 Modèle:Infobox_V3/Tableau_Ligne_mixte"," 5.47% 93.838 70 Modèle:Lien_web"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.640","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":14624188,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-b766959bd-zwrkg","timestamp":"20250216125941","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Italie","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/Italie","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q38","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q38","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-06-24T12:02:50Z","dateModified":"2025-02-14T10:28:55Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/b\/ba\/EU-Italy.svg","headline":"pays d'Europe du Sud"}</script> </body> </html>