CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Achemenidzi – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"5c89621d-019b-459f-9896-eed88464a5f3","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Achemenidzi","wgTitle":"Achemenidzi","wgCurRevisionId":74615926,"wgRevisionId":74615926,"wgArticleId":317,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Szablony lokalizacyjne – brak współrzędnych – Państwo infobox","Szablon cytowania książki – brak numeru strony","Achemenidzi","Mezopotamskie dynastie królewskie","Imperium Achemenidów"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Achemenidzi","wgRelevantArticleId":317,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[], "wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":74615926,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q13527812","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true, "wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=[ "ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022", "ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Achaemenid_Empire_500_BC.png/1200px-Achaemenid_Empire_500_BC.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="640"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Achaemenid_Empire_500_BC.png/800px-Achaemenid_Empire_500_BC.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="427"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Achaemenid_Empire_500_BC.png/640px-Achaemenid_Empire_500_BC.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="341"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Achemenidzi – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Achemenidzi"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Achemenidzi&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Achemenidzi"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Achemenidzi rootpage-Achemenidzi skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Achemenidzi" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Achemenidzi" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Achemenidzi" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Achemenidzi" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Historia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Historia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Historia</span> </button> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Początki" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Początki"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Początki</span> </div> </a> <ul id="toc-Początki-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cyrus_Wielki" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Cyrus_Wielki"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Cyrus Wielki</span> </div> </a> <ul id="toc-Cyrus_Wielki-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Następcy_Cyrusa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Następcy_Cyrusa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Następcy Cyrusa</span> </div> </a> <ul id="toc-Następcy_Cyrusa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kryzys_i_upadek_imperium_Achemenidów" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kryzys_i_upadek_imperium_Achemenidów"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Kryzys i upadek imperium Achemenidów</span> </div> </a> <ul id="toc-Kryzys_i_upadek_imperium_Achemenidów-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Administracja_w_Persji_Achemenidów" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Administracja_w_Persji_Achemenidów"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Administracja w Persji Achemenidów</span> </div> </a> <ul id="toc-Administracja_w_Persji_Achemenidów-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Władcy_dynastii_Achemenidów" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Władcy_dynastii_Achemenidów"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Władcy dynastii Achemenidów</span> </div> </a> <ul id="toc-Władcy_dynastii_Achemenidów-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Achemenidzi_w_Egipcie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Achemenidzi_w_Egipcie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Achemenidzi w Egipcie</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Achemenidzi_w_Egipcie-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Achemenidzi w Egipcie</span> </button> <ul id="toc-Achemenidzi_w_Egipcie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-XXVII_dynastia_faraonów" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#XXVII_dynastia_faraonów"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>XXVII dynastia faraonów</span> </div> </a> <ul id="toc-XXVII_dynastia_faraonów-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-XXXI_dynastia_faraonów" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#XXXI_dynastia_faraonów"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>XXXI dynastia faraonów</span> </div> </a> <ul id="toc-XXXI_dynastia_faraonów-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Zobacz też</span> </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Achemenidzi</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 38 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-38" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">38 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B3%D8%B1%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%AE%D9%85%D9%8A%D9%86%D9%8A%D8%A9" title="الأسرة الأخمينية – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="الأسرة الأخمينية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/%C6%8Fh%C9%99m%C9%99nil%C9%99r_s%C3%BClal%C9%99si" title="Əhəmənilər sülaləsi – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Əhəmənilər sülaləsi" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%84%D8%B1" title="هخامنشیلر – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="هخامنشیلر" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D3%98%D2%BB%D3%99%D0%BC%D3%99%D0%BD%D0%B8%D2%99%D3%99%D1%80" title="Әһәмәниҙәр – baszkirski" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Әһәмәниҙәр" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baszkirski" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%96%D0%B4%D1%8B" title="Ахеменіды – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Ахеменіды" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B4%D0%B8" title="Ахемениди – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Ахемениди" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B4_%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B3" title="Ахеменид обог – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Ахеменид обог" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%B5%D0%BC" title="Ахеменидсем – czuwaski" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Ахеменидсем" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="czuwaski" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Achaimenovci" title="Achaimenovci – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Achaimenovci" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Achaemenidiske_dynasti" title="Achaemenidiske dynasti – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Achaemenidiske dynasti" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Ahhemeniidid" title="Ahhemeniidid – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Ahhemeniidid" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CF%85%CE%BD%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B5%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CF%89%CE%BD_%CE%91%CF%87%CE%B1%CE%B9%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%B9%CE%B4%CF%8E%CE%BD" title="Δυναστεία των Αχαιμενιδών – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Δυναστεία των Αχαιμενιδών" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Achaemenid_dynasty" title="Achaemenid dynasty – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Achaemenid dynasty" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Dinast%C3%ADa_aquem%C3%A9nida" title="Dinastía aqueménida – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Dinastía aqueménida" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/A%C4%A5emenida_dinastio" title="Aĥemenida dinastio – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Aĥemenida dinastio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D9%87%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%86%D8%B4%DB%8C" title="خاندان هخامنشی – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="خاندان هخامنشی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Dynastie_des_Ach%C3%A9m%C3%A9nides" title="Dynastie des Achéménides – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Dynastie des Achéménides" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Dinast%C3%ADa_aquem%C3%A9nida" title="Dinastía aqueménida – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Dinastía aqueménida" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%95%84%EC%BC%80%EB%A9%94%EB%84%A4%EC%8A%A4_%EC%99%95%EC%A1%B0" title="아케메네스 왕조 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="아케메네스 왕조" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D6%84%D5%A5%D5%B4%D5%A5%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Աքեմենյաններ – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Աքեմենյաններ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Ahemenidi" title="Ahemenidi – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Ahemenidi" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Dinasti_Akhemeniyah" title="Dinasti Akhemeniyah – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Dinasti Akhemeniyah" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Dinastia_achemenide" title="Dinastia achemenide – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Dinastia achemenide" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B4%D0%B4%D0%B5%D1%80" title="Ахемениддер – kirgiski" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Ахемениддер" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgiski" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Achaemenidae" title="Achaemenidae – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Achaemenidae" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Ahemen%C4%ABdu_dinastija" title="Ahemenīdu dinastija – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Ahemenīdu dinastija" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B4%D0%B8" title="Ахемениди – macedoński" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Ахемениди" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedoński" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Ahamoniylar" title="Ahamoniylar – uzbecki" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Ahamoniylar" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbecki" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Dinastia_aquem%C3%AAnida" title="Dinastia aquemênida – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Dinastia aquemênida" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B4%D1%8B" title="Ахемениды – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Ахемениды" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Achajmenovci" title="Achajmenovci – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Achajmenovci" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Ahemenidi" title="Ahemenidi – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Ahemenidi" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B4%D0%B8" title="Ахемениди – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Ахемениди" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Ahemenidi" title="Ahemenidi – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Ahemenidi" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D2%B2%D0%B0%D1%85%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%88%D0%B8%D1%91%D0%BD" title="Ҳахоманишиён – tadżycki" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Ҳахоманишиён" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tadżycki" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Ahameni%C5%9F_Hanedan%C4%B1" title="Ahameniş Hanedanı – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Ahameniş Hanedanı" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%96%D0%B4%D0%B8" title="Ахеменіди – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Ахеменіди" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%DB%81%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%86%D8%B4%DB%8C_%D8%AE%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="ہخامنشی خاندان – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="ہخامنشی خاندان" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q13527812#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Achemenidzi" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Achemenidzi" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Achemenidzi"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Achemenidzi"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Achemenidzi" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Achemenidzi" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&oldid=74615926" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Achemenidzi&id=74615926&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FAchemenidzi"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FAchemenidzi"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Achemenidzi"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Achemenidzi&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Achaemenid_dynasty" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q13527812" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><table class="infobox"> <caption class="naglowek"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r65781301">.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex{display:flex;justify-content:flex-start;align-items:center;gap:4px}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-ikona{flex-grow:0;flex-shrink:0;font-size:7px;max-width:40px;overflow:hidden}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-tekst{flex-grow:1}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-1{font-weight:bold}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-2{font-style:italic}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-3{font-style:italic;font-size:90%}</style><div class="iboxt-1">Imperium Perskie</div><div class="iboxt-2">𐎧𐏁𐏂</div> </caption> <tbody><tr style="background:var(--background-color-base, white); color:var(--color-base, black); text-align:center; font-weight:bold; border:1px solid #aaa;"> <td colspan="2">600–330 p.n.e. </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Ustr%C3%B3j_polityczny" title="Ustrój polityczny">Ustrój polityczny</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/Monarchia" title="Monarchia">monarchia</a> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Stolica" title="Stolica">Stolica</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/Babilon" title="Babilon">Babilon</a> <span style="font-size:smaller; line-height:130%">(główna stolica)</span><br /><a href="/wiki/Pasargady" title="Pasargady">Pasargady</a><br /><a href="/wiki/Ekbatana" title="Ekbatana">Ekbatana</a><br /><a href="/wiki/Suza" title="Suza">Suza</a><br />i <a href="/wiki/Persepolis" title="Persepolis">Persepolis</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Data powstania </th> <td> <p>600 p.n.e. </p> </td></tr> <tr> <th>Data likwidacji </th> <td> <p>330 p.n.e. </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Monarcha" title="Monarcha">Władca</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/Dariusz_III" title="Dariusz III">Dariusz III</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Powierzchnia </th> <td> <p>5 500 000 km² (500 p.n.e)<sup id="cite_ref-jeden_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-jeden-1">[1]</a></sup><sup id="cite_ref-dwa_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-dwa-2">[2]</a></sup><br />8 000 000 km² (480 p.n.e.)<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3">[3]</a></sup> </p> </td></tr> <tr> <th>Populacja <small>(500 p.n.e.)</small><br />• liczba ludności </th> <td> <p><br />od 17 do 35 milionów<sup id="cite_ref-jeden_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-jeden-1">[1]</a></sup><sup id="cite_ref-dwa_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-dwa-2">[2]</a></sup><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4">[4]</a></sup> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Waluta" title="Waluta">Waluta</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/Darejek" title="Darejek">darejek</a>, <a href="/wiki/Szekel_(masa)" title="Szekel (masa)">sykl</a> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Religia" title="Religia">Religia</a> dominująca </th> <td> <p><a href="/wiki/Zaratusztrianizm" title="Zaratusztrianizm">Zaratusztrianizm</a> <span style="font-size:smaller; line-height:130%">(oficjalna)</span><br /><a href="/wiki/Religia_babilo%C5%84ska" title="Religia babilońska">Religia babilońska</a><br /><a href="/wiki/Religia_staro%C5%BCytnego_Egiptu" title="Religia starożytnego Egiptu">Religia starożytnego Egiptu</a><br /><a href="/wiki/Wedyzm" title="Wedyzm">Wedyzm</a><br /><a href="/wiki/Religia_staro%C5%BCytnej_Grecji" title="Religia starożytnej Grecji">Religia starożytnej Grecji</a><br /><a href="/wiki/Judaizm" title="Judaizm">Judaizm</a> </p> </td></tr> <tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Achaemenid_Empire_500_BC.png" class="mw-file-description" title="Imperium Achemenidów w czasie największego zasięgu terytorialnego za Dariusza I (522–486 p.n.e.)"><img alt="Mapa opisywanego kraju" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Achaemenid_Empire_500_BC.png/240px-Achaemenid_Empire_500_BC.png" decoding="async" width="240" height="128" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Achaemenid_Empire_500_BC.png/360px-Achaemenid_Empire_500_BC.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Achaemenid_Empire_500_BC.png/480px-Achaemenid_Empire_500_BC.png 2x" data-file-width="3070" data-file-height="1637" /></a></span><br />Imperium Achemenidów w czasie największego zasięgu terytorialnego za <a href="/wiki/Dariusz_I_Wielki" title="Dariusz I Wielki">Dariusza I</a> (522–486 p.n.e.) </td></tr> <tr style="display:none;"> <th colspan="2">brak współrzędnych </th></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Achaemenid_Empire" title="Commons"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Achaemenid_Empire" class="extiw" title="commons:Category:Achaemenid Empire">Multimedia w Wikimedia Commons</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> </tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Achaemenid_Empire_under_different_kings_(flat_map).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Achaemenid_Empire_under_different_kings_%28flat_map%29.svg/220px-Achaemenid_Empire_under_different_kings_%28flat_map%29.svg.png" decoding="async" width="220" height="145" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Achaemenid_Empire_under_different_kings_%28flat_map%29.svg/330px-Achaemenid_Empire_under_different_kings_%28flat_map%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Achaemenid_Empire_under_different_kings_%28flat_map%29.svg/440px-Achaemenid_Empire_under_different_kings_%28flat_map%29.svg.png 2x" data-file-width="672" data-file-height="442" /></a><figcaption>Rozwój terytorialny Imperium Achemenidów</figcaption></figure> <p><b>Achemenidzi</b> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_staroperski" title="Język staroperski">staropers.</a> 𐎧𐏁𐏂, <a href="/wiki/J%C4%99zyk_perski" title="Język perski">pers.</a> <span style="font-style: normal;" lang="fa">‏هخامنشیان‎</span>) – <a href="/wiki/Dynastia" title="Dynastia">dynastia</a> panująca w <a href="/wiki/Staro%C5%BCytny_Iran" title="Starożytny Iran">Persji</a> w latach 550–330 p.n.e. </p><p>Nazwa dynastii wiąże się z imieniem legendarnego <a href="/wiki/Achemenes" title="Achemenes">Achemenesa</a>. Szczyt potęgi dynastii przypada na czasy <a href="/wiki/Dariusz_I_Wielki" title="Dariusz I Wielki">Dariusza I Wielkiego</a> i jego syna <a href="/wiki/Kserkses_I" title="Kserkses I">Kserksesa I</a>. Za ich czasów Iran osiągnął największe rozmiary rozciągając się od <a href="/wiki/Anatolia" title="Anatolia">Azji Mniejszej</a> i <a href="/wiki/Egipt" title="Egipt">Egiptu</a> (jako XXVII dynastia) aż po <a href="/wiki/Indie" title="Indie">Indie</a>. </p><p>Achemenidzi zbudowali wielkie zespoły pałacowe w: <a href="/wiki/Pasargady" title="Pasargady">Pasargadach</a>, <a href="/wiki/Persepolis" title="Persepolis">Persepolis</a>, <a href="/wiki/Suza" title="Suza">Suzie</a> i <a href="/wiki/Ekbatana" title="Ekbatana">Ekbatanie</a>. Po śmierci Kserksesa I (465 p.n.e.) rozpoczął się powolny upadek dynastii. </p><p>Ostatnim władcą z tej dynastii był <a href="/wiki/Dariusz_III" title="Dariusz III">Dariusz III</a> (336–330 p.n.e.), pokonany przez <a href="/wiki/Aleksander_Macedo%C5%84ski" title="Aleksander Macedoński">Aleksandra Macedońskiego</a>. </p><p>W 1971 r. w ruinach <a href="/wiki/Persepolis" title="Persepolis">Persepolis</a> szach <a href="/wiki/Iran" title="Iran">Iranu</a> <a href="/wiki/Mohammad_Reza_Pahlawi" title="Mohammad Reza Pahlawi">Mohammad Reza Pahlawi</a> obchodził 2500 rocznicę założenia państwa perskiego (liczoną od momentu śmierci <a href="/wiki/Cyrus_II_Wielki" title="Cyrus II Wielki">Cyrusa Wielkiego</a> w 529 p.n.e.), co miało szczególnie podkreślić znaczenie dynastii Achemenidów w dziejach Iranu. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Historia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Historia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Początki"><span id="Pocz.C4.85tki"></span>Początki</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Początki" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Początki"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Persowie" title="Persowie">Persowie</a> przybyli do <a href="/wiki/Staro%C5%BCytny_Iran" title="Starożytny Iran">Iranu</a> ze stepów <a href="/wiki/Azja_%C5%9Arodkowa" title="Azja Środkowa">Azji Centralnej</a> w VIII w. p.n.e. Osiedli oni na wschód od <a href="/wiki/Staro%C5%BCytno%C5%9B%C4%87" title="Starożytność">starożytnego</a> <a href="/wiki/Elam" title="Elam">Elamu</a>, u wybrzeży <a href="/wiki/Zatoka_Perska" title="Zatoka Perska">Zatoki Perskiej</a>. Za założyciela pierwszej perskiej dynastii uważa się <a href="/wiki/Achemenes" title="Achemenes">Achemenesa</a>, od którego pochodzi jej nazwa – Achemenidzi, nie wiadomo jednak dokładnie, kiedy Achemenes panował. Pierwszy perski podbój związany był z upadkiem Elamu w wyniku <a href="/wiki/Asyria" title="Asyria">asyryjskiego</a> najazdu w 646 p.n.e. W 612 p.n.e., wraz z <a href="/wiki/Medowie" title="Medowie">Medami</a> i <a href="/wiki/Babilon" title="Babilon">Babilończykami</a>, Persowie zdobyli <a href="/wiki/Niniwa" title="Niniwa">Niniwę</a>, przyczyniając się do upadku <a href="/wiki/Asyria" title="Asyria">Asyrii</a>. Korzystając z sytuacji, Persowie zajęli wschodnie tereny zniszczonego państwa. Mimo to ich państwo było wciąż mało znaczące i często popadało w zależność od żyjących na północy Medów, którzy wówczas stali się jedną z największych potęg starożytnego świata. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Cyrus_Wielki">Cyrus Wielki</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Cyrus Wielki" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Cyrus Wielki"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Zobacz też: <a href="/wiki/Teispidzi" title="Teispidzi">Teispidzi</a>.</i></div> <p>Sytuacja ta zmieniła się, gdy władcą Persji został <a href="/wiki/Cyrus_II_Wielki" title="Cyrus II Wielki">Cyrus Wielki</a>. Około 551 p.n.e. stanął on na czele perskiego powstania przeciwko królowi Medów <a href="/wiki/Astyages" title="Astyages">Astyagesowi</a>. Król Medów najechał Persję, ale poniósł całkowitą klęskę. Pod <a href="/wiki/Pasargady" title="Pasargady">Pasargadami</a> jego wojska i dworzanie przeszli na stronę Cyrusa (Medowie i Persowie byli blisko spokrewnieni), a Astyages stał się jeńcem perskiego władcy. Cyrus zajął następnie medyjską stolicę <a href="/wiki/Ekbatana" title="Ekbatana">Ekbatana</a>, a następnie całe imperium Medów, rozciągające się wówczas od <a href="/wiki/Anatolia" title="Anatolia">Anatolii</a> aż po <a href="/wiki/Wy%C5%BCyna_Ira%C5%84ska" title="Wyżyna Irańska">Wyżynę Irańską</a>. </p><p>W obronie Astyagesa, swojego sojusznika i szwagra, stanął <a href="/wiki/Krezus" title="Krezus">Krezus</a>, król <a href="/wiki/Lidia_(kraina)" title="Lidia (kraina)">Lidii</a> w Anatolii. Jego wojska starły się z Persami w 547 p.n.e. w nierozstrzygniętej <a href="/w/index.php?title=Bitwa_pod_Pteri%C4%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bitwa pod Pterią (strona nie istnieje)">bitwie pod Pterią</a>. Jako że nadchodziła zima, Krezus wycofał się do swojej stolicy <a href="/wiki/Sardes" title="Sardes">Sardes</a> i rozpuścił wojska. Tymczasem Cyrus postanowił, wbrew starożytnym praktykom wojennym, kontynuować wojnę zimą i ruszył z całą armią za Krezusem. Nieprzygotowane do oblężenia Sardes padło po 14 dniach, a Lidia stała się kolejnym łupem perskiego władcy. Cyrus pozostawił w Anatolii swoich wodzów z częścią wojsk, aby podbili greckie miasta na zachodnim krańcu Anatolii, a sam wyruszył na wschód, gdzie przesunął granice perskiego imperium aż do dzisiejszego <a href="/wiki/Afganistan" title="Afganistan">Afganistanu</a> i doliny <a href="/wiki/Indus" title="Indus">Indusu</a>. Ukoronowaniem podbojów Cyrusa stało się <a href="/wiki/Upadek_Babilonu" title="Upadek Babilonu">zdobycie w 539 p.n.e.</a> <a href="/wiki/Babilonia" title="Babilonia">Babilonii</a>. Tutaj również nie napotkał poważniejszego oporu, a mieszkańcy przyjęli go z radością, co zawdzięczał swojej sławie łagodnego i tolerancyjnego władcy. Jego panowanie zakończyło się w 529 p.n.e. śmiercią w bitwie z <a href="/wiki/Sakowie" title="Sakowie">Sakami</a> – koczownikami z Azji Centralnej. </p><p>W ciągu kilkunastu lat Cyrus stworzył największe imperium, jakie dotychczas istniało. Jego panowanie wyróżniało się umiarkowaniem (m.in. w wysokości nakładanych danin) oraz poszanowaniem zwyczajów, praw i kultury podbitych ludów. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Następcy_Cyrusa"><span id="Nast.C4.99pcy_Cyrusa"></span>Następcy Cyrusa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Następcy Cyrusa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Następcy Cyrusa"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Syn Cyrusa, <a href="/wiki/Kambyzes_II" title="Kambyzes II">Kambyzes</a>, kontynuował dzieło ojca. W 525 p.n.e. podbił <a href="/wiki/Staro%C5%BCytny_Egipt" title="Starożytny Egipt">Egipt</a>, a następnie wyruszył do <a href="/wiki/Nubia" title="Nubia">Nubii</a>. Musiał jednak zawrócić, gdy w Persji pojawił się samozwańczy władca imieniem <a href="/wiki/Bardija_(kr%C3%B3l_Persji)" title="Bardija (król Persji)">Smerdis</a>. Podczas powrotu Kambyzes zmarł w tajemniczych okolicznościach (522 p.n.e.). W imperium zapanował chaos. </p><p>Na pierwsze miejsce wybił się wtedy przedstawiciel młodszej gałęzi Achemenidów, <a href="/wiki/Dariusz_I_Wielki" title="Dariusz I Wielki">Dariusz</a>. Zabił on Smerdisa i stłumił liczne rebelie, które wybuchły w całym imperium. Później wyprawił się przeciwko <a href="/wiki/Scytowie" title="Scytowie">Scytom</a> znad <a href="/wiki/Morze_Kaspijskie" title="Morze Kaspijskie">Morza Kaspijskiego</a>. W 518 p.n.e. podbił ziemie nad Indusem, a być może wdarł się nawet w głąb <a href="/wiki/Indie" title="Indie">Indii</a>. Po tych sukcesach zainteresował się zachodnimi rubieżami imperium. W 513 p.n.e. wkroczył do <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europy</a> i zaatakował <a href="/wiki/Tracja" title="Tracja">Trację</a>, po czym przekroczył <a href="/wiki/Dunaj" title="Dunaj">Dunaj</a> i zaatakował Scytów żyjących na nadczarnomorskich stepach. Wyprawa zakończyła się jednak fiaskiem, gdyż Persowie nie potrafili zmusić nieuchwytnych scytyjskich jeźdźców do otwartej bitwy. Dariusz wrócił do Persji zostawiając w Europie część armii, by dokończyła podboju Tracji. </p><p>W 499 p.n.e. wybuchł bunt w greckich miastach w Anatolii. Jego zdławienie zajęło perskiej armii pięć lat. Buntownikom niewielkiej pomocy udzieliły <a href="/wiki/Eretria" title="Eretria">Eretria</a> i <a href="/wiki/Ateny" title="Ateny">Ateny</a>. Dariusz postanowił ukarać oba greckie miasta i w 490 p.n.e. wysłał armię do <a href="/wiki/Staro%C5%BCytna_Grecja" title="Starożytna Grecja">Grecji</a>. Persowie zniszczyli leżącą na wyspie <a href="/wiki/Eubea" title="Eubea">Eubea</a> Eretrię, a następnie wylądowali w <a href="/wiki/Attyka_(kraina_historyczna)" title="Attyka (kraina historyczna)">Attyce</a> pod <a href="/wiki/Maraton_(miejscowo%C5%9B%C4%87)" title="Maraton (miejscowość)">Maratonem</a>. Tam jednak ponieśli klęskę w starciu z ateńskimi <a href="/wiki/Hoplici" title="Hoplici">hoplitami</a>. Porażka nie zniechęciła Dariusza. Postanowił wysłać drugą, dużo silniejszą armię. Przygotowania przerwała jego śmierć w 486 p.n.e. Syn Dariusza, <a href="/wiki/Kserkses_I" title="Kserkses I">Kserkses I</a>, postanowił zrealizować marzenie ojca. W 480 p.n.e. co najmniej 200 tysięcy zbrojnych ściągniętych ze wszystkich ziem imperium i wspieranych przez ponad tysiąc okrętów wyruszyło przez Trację i <a href="/wiki/Staro%C5%BCytna_Macedonia" title="Starożytna Macedonia">Macedonię</a> do Grecji. Jednak <a href="/wiki/Bitwa_pod_Salamin%C4%85" title="Bitwa pod Salaminą">pod Salaminą</a> (480 p.n.e.) i <a href="/wiki/Bitwa_pod_Platejami" title="Bitwa pod Platejami">Platejami</a> (479 p.n.e.) zwyciężyli mniej liczni, ale lepiej uzbrojeni i wyszkoleni Grecy. Perscy władcy musieli porzucić marzenia o podboju Grecji. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kryzys_i_upadek_imperium_Achemenidów"><span id="Kryzys_i_upadek_imperium_Achemenid.C3.B3w"></span>Kryzys i upadek imperium Achemenidów</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Kryzys i upadek imperium Achemenidów" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kryzys i upadek imperium Achemenidów"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Wojny_Aleksandra_Wielkiego#Wojna_z_Imperium_Perskim" title="Wojny Aleksandra Wielkiego">Wojna Macedonii z Imperium Perskim</a>.</i></div> <p>Klęska w wojnie z Grekami nie tworzyła żadnego zagrożenia dla perskiego imperium. Było ono wciąż najbogatszym i najpotężniejszym państwem starożytnego świata i nawet wyzwolenie przez Ateny wielu greckich miast w Anatolii nie zmieniło tego. Grecy byli zbyt słabi, by wyruszyć na podbój rozległego imperium, i mogli co najwyżej szarpać jego zachodni kraniec. </p><p>W 465 p.n.e. w niejasnych okolicznościach zginął Kserkses. Jego miejsce zajął syn Dariusz, lecz wkrótce zginął z ręki swego brata <a href="/wiki/Artakserkses_I" title="Artakserkses I">Artakserksesa I</a>. W 448 p.n.e. perski król zakończył wojnę z Grekami godząc się na niepodległość greckich miast w Anatolii. Kontrolę nad greckimi miastami w Anatolii Persowie odzyskali w 404 p.n.e., gdy <a href="/wiki/Sparta" title="Sparta">Sparta</a> zmiażdżyła potęgę Aten (zobacz: <a href="/wiki/Wojna_peloponeska_(431%E2%80%93404_p.n.e.)" title="Wojna peloponeska (431–404 p.n.e.)">wojna peloponeska</a>). Sukces ten przyćmiła jednak utrata Egiptu, który się zbuntował. </p><p>Artakserkses zmarł w 425 p.n.e. Pierwsi dwaj jego synowie zostali kolejno zamordowani w kilka miesięcy po wstąpieniu na tron. Trzeci, <a href="/wiki/Dariusz_II" title="Dariusz II">Dariusz II</a>, przetrwał dzięki rzezi wszystkich potencjalnych konkurentów. Synowie Dariusza II wszczęli po jego śmierci wojnę domową. W 404 p.n.e. <a href="/wiki/Cyrus_M%C5%82odszy" title="Cyrus Młodszy">Cyrus</a>, który był satrapą Sardes, zebrał silną armię (służyło w niej m.in. 13 tysięcy greckich najemników) i pomaszerował na wschód, by obalić <a href="/wiki/Artakserkses_II" title="Artakserkses II">Artakserksesa II</a>. W <a href="/wiki/Bitwa_pod_Kunaks%C4%85" title="Bitwa pod Kunaksą">bitwie pod Kunaksą</a> niedaleko <a href="/wiki/Babilon" title="Babilon">Babilonu</a> Cyrus poległ, a jego armia została rozbita. Z pola bitwy uszli tylko Grecy, którzy z <a href="/wiki/Mezopotamia" title="Mezopotamia">Mezopotamii</a> pomaszerowali na północ aż do greckiej kolonii <a href="/wiki/Trabzon" title="Trabzon">Trapezunt</a> nad <a href="/wiki/Morze_Czarne" title="Morze Czarne">Morzem Czarnym</a>, skąd wrócili do Grecji. Udana eskapada greckich najemników (tzw. <a href="/wiki/Marsz_dziesi%C4%99ciu_tysi%C4%99cy" title="Marsz dziesięciu tysięcy">marsz dziesięciu tysięcy</a>) ukazała militarną słabość Persji. Wielu Greków nabrało przekonania, że podbój Persji jest możliwy. </p><p>Państwo Achemenidów przetrwało jednak jeszcze ponad 70 lat, głównie dzięki ciągłym wojnom między greckimi miastami. Gdy jednak król Macedonii <a href="/wiki/Filip_II_Macedo%C5%84ski" title="Filip II Macedoński">Filip II</a> podbił Grecję w 338 p.n.e., zaczął przygotowania do podboju Persji. Po śmierci Filipa w 336 p.n.e. jego zamiary kontynuował syn <a href="/wiki/Aleksander_Macedo%C5%84ski" title="Aleksander Macedoński">Aleksander</a>. Dwa lata później wyruszył na wschód i w kilka lat <a href="/wiki/Wojny_Aleksandra_Wielkiego" title="Wojny Aleksandra Wielkiego">podbił całe imperium</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Administracja_w_Persji_Achemenidów"><span id="Administracja_w_Persji_Achemenid.C3.B3w"></span>Administracja w Persji Achemenidów</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Administracja w Persji Achemenidów" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Administracja w Persji Achemenidów"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Cyrus zaprzęgał na swoje potrzeby administrację, którą zastał w zdobytym kraju. Zarządzanie rozległym imperium zreformował dopiero Dariusz, który podzielił je na około 20 <a href="/wiki/Satrapia" title="Satrapia">satrapii</a>. Na ich czele postawił satrapów, najczęściej swoich krewnych lub przyjaciół. Ujednolicił system danin, nakładając na każdą prowincję daninę dostosowaną do jej możliwości (najczęściej satrapie płaciły ją w srebrze, ale często dostarczały też np. koni, <a href="/wiki/Eunuch" title="Eunuch">eunuchów</a> czy broni). By ograniczyć władzę satrapów, Dariusz ustanowił w każdej prowincji dowódcę garnizonu, który odpowiadał bezpośrednio przed królem. </p><p>Oficjalną stolicą imperium było za panowania Cyrusa i Kambyzesa Pasargady w Persji, ale głównym ośrodkiem administracyjnym była dawna stolica Medów, <a href="/wiki/Ekbatana" title="Ekbatana">Ekbatana</a>. Dariusz przeniósł oficjalną stolicę do <a href="/wiki/Persepolis" title="Persepolis">Persepolis</a> (kilkanaście kilometrów na południowy zachód od Pasargady), a administracyjną do <a href="/wiki/Suza" title="Suza">Suzy</a> w Elamie. Dariusz zadbał o sprawny system pocztowy, niezbędny w zarządzaniu tak rozległym imperium, i drogi. Najsłynniejszą z nich jest tak zwana <a href="/wiki/Droga_Kr%C3%B3lewska_(Persja)" title="Droga Królewska (Persja)">Droga Królewska</a> z Suzy do Sardes, licząca 2575 kilometrów. Najlepsi kurierzy potrafili ją pokonać w tydzień, wymieniając konie i posilając się w 111 <a href="/wiki/Karczma" title="Karczma">gospodach</a> zbudowanych wzdłuż tej drogi. </p><p>W czasach Dariusza administracja sporządzała jeszcze dokumenty <a href="/wiki/Pismo_klinowe" title="Pismo klinowe">pismem klinowym</a> na glinianych tabliczkach. Za jego następców powszechne stało się jednak używanie <a href="/wiki/J%C4%99zyk_aramejski" title="Język aramejski">języka aramejskiego</a>, zapisywanego pismem <a href="/wiki/Alfabet" title="Alfabet">alfabetycznym</a> na <a href="/wiki/Pergamin" title="Pergamin">pergaminie</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Władcy_dynastii_Achemenidów"><span id="W.C5.82adcy_dynastii_Achemenid.C3.B3w"></span>Władcy dynastii Achemenidów</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Władcy dynastii Achemenidów" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Władcy dynastii Achemenidów"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Achemenes" title="Achemenes">Achemenes</a>, panował ok. 700–675 p.n.e.</li> <li><a href="/wiki/Teispes" title="Teispes">Teispes</a>, panował ok. 675–640 p.n.e.</li></ul> <div style="float:left"> <p><b>Starsza linia</b>: </p> <ul><li><a href="/wiki/Cyrus_I" title="Cyrus I">Cyrus I</a>, panował ok. 640–600 p.n.e.</li> <li><a href="/wiki/Kambyzes_I" title="Kambyzes I">Kambyzes I</a>, panował 600–559 p.n.e.</li> <li><a href="/wiki/Cyrus_II_Wielki" title="Cyrus II Wielki">Cyrus II Wielki</a>, panował 559–550 p.n.e.</li></ul> </div> <div style="float:left;margin-left:1em"> <p><b>Młodsza linia</b>: </p> <ul><li><a href="/wiki/Ariaramnes" title="Ariaramnes">Ariaramnes</a>, panował ok. 640–ok.595 p.n.e.</li> <li><a href="/wiki/Arsames" title="Arsames">Arsames</a>, panował?–550 p.n.e.</li></ul> </div> <p><br style="clear:both;" /> </p><p><b>Zjednoczenie pod rządami starszej linii</b>: </p> <ul><li><a href="/wiki/Cyrus_II_Wielki" title="Cyrus II Wielki">Cyrus II Wielki</a>, panował 550–529 p.n.e.</li> <li><a href="/wiki/Kambyzes_II" title="Kambyzes II">Kambyzes II</a>, panował 529–522 p.n.e.</li> <li><a href="/wiki/Bardija_(kr%C3%B3l_Persji)" title="Bardija (król Persji)">Bardija</a>, panował 521 p.n.e.</li> <li><a href="/wiki/Dariusz_I_Wielki" title="Dariusz I Wielki">Dariusz I Wielki</a>, panował 521–486 p.n.e.</li> <li><a href="/wiki/Kserkses_I" title="Kserkses I">Kserkses I</a>, panował 486–465 p.n.e.</li> <li><a href="/wiki/Artakserkses_I" title="Artakserkses I">Artakserkses I</a>, panował 464–425 p.n.e.</li> <li><a href="/wiki/Kserkses_II" title="Kserkses II">Kserkses II</a>, panował 425 p.n.e.</li> <li><a href="/wiki/Sogdianos" title="Sogdianos">Sogdianos</a>, panował 425–424 p.n.e.</li> <li><a href="/wiki/Dariusz_II" title="Dariusz II">Dariusz II</a>, panował 423–404 p.n.e.</li> <li><a href="/wiki/Artakserkses_II" title="Artakserkses II">Artakserkses II Mnemon</a>, panował 404–358 p.n.e.</li> <li><a href="/wiki/Artakserkses_III" title="Artakserkses III">Artakserkses III Ochos</a>, panował 358–338 p.n.e.</li> <li><a href="/wiki/Arses" title="Arses">Artakserkses IV Arses</a>, panował 338–336 p.n.e.</li> <li><a href="/wiki/Dariusz_III" title="Dariusz III">Dariusz III</a>, panował 336–330 p.n.e.</li> <li><small><a href="/wiki/Bessos" title="Bessos">Bessos</a> − jako Artakserkses V − panował 330–329 p.n.e., ale historycy nie uznają go za prawowitego władcę Persji</small></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Achemenidzi_w_Egipcie">Achemenidzi w Egipcie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Achemenidzi w Egipcie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Achemenidzi w Egipcie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="XXVII_dynastia_faraonów"><span id="XXVII_dynastia_faraon.C3.B3w"></span>XXVII dynastia faraonów</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: XXVII dynastia faraonów" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: XXVII dynastia faraonów"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><b>Pierwsze panowanie perskie</b> – władcy Persji panujący w Egipcie, wywodzący się z dynastii Achemenidów, rezydujący w <a href="/wiki/Suza" title="Suza">Suzie</a> i <a href="/wiki/Persepolis" title="Persepolis">Persepolis</a> – 525–404 p.n.e. </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th style="background:#dfdfdf" colspan="7">Pierwsze panowanie perskie – XXVII dynastia </th></tr> <tr> <th>Władca</th> <th>Lata panowania p.n.e.</th> <th><a href="/wiki/Kr%C3%B3lewski_Protok%C3%B3%C5%82" title="Królewski Protokół">Nomen</a></th> <th><a href="/wiki/Kr%C3%B3lewski_Protok%C3%B3%C5%82" title="Królewski Protokół">Prenomen</a></th> <th>Imię perskie</th> <th>Żony/Mężowie</th> <th>Miejsce pochówku </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Kambyzes_II" title="Kambyzes II">Kambyzes II</a></td> <td>525-522</td> <td>Kembiczet</td> <td>Mesutire</td> <td>Kambudżija</td> <td>Roksana, Atossa</td> <td>Tacht-e-Rostam (Iran) </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Dariusz_I_Wielki" title="Dariusz I Wielki">Dariusz I Wielki</a></td> <td>522-486</td> <td>Intriusza (Tariusza)</td> <td>Setutre</td> <td>Darajawausz</td> <td>Artystone, Atossa, Otane</td> <td><a href="/wiki/Naghsz-e_Rostam" title="Naghsz-e Rostam">Naghsz-e Rostam</a> (Iran) </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Kserkses_I" title="Kserkses I">Kserkses I</a></td> <td>486-465</td> <td>Kszaiarsza</td> <td></td> <td>Kszajarsza</td> <td>Amestris</td> <td>Naghsz-e Rostam (Iran) </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Artakserkses_I" title="Artakserkses I">Artakserkses I (Makrocheir)</a></td> <td>465-424</td> <td>Artachszassza</td> <td></td> <td>Artachszatra</td> <td>Damaspia</td> <td>Naghsz-e Rostam (Iran) </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Kserkses_II" title="Kserkses II">Kserkses II</a></td> <td>45 dni w 424 r.</td> <td></td> <td></td> <td>Kszajarsza</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Sogdianos" title="Sogdianos">Sogdianos</a></td> <td>424-423</td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Dariusz_II" title="Dariusz II">Dariusz II (Ochos)</a></td> <td>423-405</td> <td></td> <td></td> <td>Darajawausz</td> <td>Parysatis</td> <td>Naghsz-e Rostam (Iran) </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Artakserkses_II" title="Artakserkses II">Artakserkses II (Mnemon)</a></td> <td>405-404</td> <td>Arsakes</td> <td></td> <td>Artachszatra</td> <td>Statejra</td> <td><a href="/wiki/Persepolis" title="Persepolis">Persepolis</a> (Iran) </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="XXXI_dynastia_faraonów"><span id="XXXI_dynastia_faraon.C3.B3w"></span>XXXI dynastia faraonów</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: XXXI dynastia faraonów" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: XXXI dynastia faraonów"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><b>Drugie panowanie perskie</b> – władcy Persji panujący w Egipcie, wywodzący się z dynastii Achemenidów, rezydujący w <a href="/wiki/Persepolis" title="Persepolis">Persepolis</a> – 342–332 p.n.e. </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th style="background:#dfdfdf" colspan="7">Drugie panowanie perskie – XXXI dynastia </th></tr> <tr> <th>Władca</th> <th>Lata panowania p.n.e.</th> <th><a href="/wiki/Kr%C3%B3lewski_Protok%C3%B3%C5%82" title="Królewski Protokół">Nomen</a></th> <th><a href="/wiki/Kr%C3%B3lewski_Protok%C3%B3%C5%82" title="Królewski Protokół">Prenomen</a></th> <th>Imię perskie</th> <th>Żony</th> <th>Miejsce pochówku </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Artakserkses_III" title="Artakserkses III">Artakserkses III</a></td> <td>342-338</td> <td></td> <td></td> <td>Artachszatra</td> <td>Atossa</td> <td><a href="/wiki/Persepolis" title="Persepolis">Persepolis</a> (Iran) </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Arses" title="Arses">Arses</a></td> <td>338-336</td> <td></td> <td></td> <td>Arses</td> <td></td> <td><a href="/wiki/Persepolis" title="Persepolis">Persepolis</a> (Iran) </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Dariusz_III" title="Dariusz III">Dariusz III (Kodomanos)</a></td> <td>336-332</td> <td>Inczriusza</td> <td></td> <td>Darajawausz</td> <td>Statejra</td> <td><a href="/wiki/Persepolis" title="Persepolis">Persepolis</a> (Iran) </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też"><span id="Zobacz_te.C5.BC"></span>Zobacz też</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/W%C5%82adcy_Persji" title="Władcy Persji">władcy Persji</a></li> <li><a href="/wiki/W%C5%82adcy_Egiptu" title="Władcy Egiptu">władcy Egiptu</a></li> <li><a href="/wiki/Mumia_ksi%C4%99%C5%BCniczki_perskiej" title="Mumia księżniczki perskiej">mumia księżniczki perskiej</a></li> <li><a href="/wiki/Droga_Kr%C3%B3lewska_(Persja)" title="Droga Królewska (Persja)">Droga Królewska (Persja)</a></li> <li><a href="/wiki/Drzewo_genealogiczne_Achemenid%C3%B3w" title="Drzewo genealogiczne Achemenidów">drzewo genealogiczne Achemenidów</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-jeden-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-jeden_1-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-jeden_1-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text">Turchin, Peter; Adams, Jonathan M.; Hall, Thomas D (December 2006). „East-West Orientation of Historical Empires”. Journal of World-systems Research. 12 (2): 223. ISSN 1076-156X. Retrieved 12 September 2016.</span> </li> <li id="cite_note-dwa-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-dwa_2-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-dwa_2-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text">Taagepera, Rein (1979). „Size and Duration of Empires: Growth-Decline Curves, 600 B.C. to 600 A.D”. Social Science History. 3 (3/4): 121. doi:10.2307/1170959. JSTOR 1170959.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">Brzezinski, Zbigniew (2012). Strategic vision: America and the crisis of globalpower. New York: Basic Books. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780465029556" title="Specjalna:Książki/9780465029556">ISBN <span class="isbn isbn-do-sprawdzenia">978-0465029556</span></a>. OCLC 787847809.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book nourl"><i>The Dynamics of Ancient Empires: State Power from Assyria to Byzantium</i>, <span class="cite-name-full">Ian</span><span class="cite-name-initials" title="Ian" style="display:none">I.</span> <span class="cite-lastname">Morris</span>, <span class="cite-name-full">Walter</span><span class="cite-name-initials" title="Walter" style="display:none">W.</span> <span class="cite-lastname">Scheidel</span>, Oxford: Oxford University Press, 2009, s. 77, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780199758340" title="Specjalna:Książki/9780199758340">ISBN <span class="isbn">978-0-19-975834-0</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/308630032">308630032</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=The+Dynamics+of+Ancient+Empires%3A+State+Power+from+Assyria+to+Byzantium&rft.isbn=978-0-19-975834-0&rft.place=Oxford&rft.pub=Oxford+University+Press&rft.date=2009&rft_id=info%3Aoclcnum%2F308630032" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Achemenidzi&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation book">Nicolas Grimal: <i>A History of Ancient Egypt</i>. Oxford, UK & Cambridge, USA: Blackwell, 1994. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0631174729" title="Specjalna:Książki/0631174729">ISBN <span class="isbn">0-631-17472-9</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+History+of+Ancient+Egypt&rft.au=Nicolas+Grimal&rft.pub=Blackwell&rft.place=Oxford%2C+UK+%26+Cambridge%2C+USA&rft.isbn=0-631-17472-9"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book"><a href="/wiki/Adam_Zi%C3%B3%C5%82kowski" title="Adam Ziółkowski">Adam Ziółkowski</a>: <i>Historia powszechna. Starożytność</i>. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788301158101" title="Specjalna:Książki/9788301158101">ISBN <span class="isbn">978-83-01-15810-1</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+powszechna.+Staro%C5%BCytno%C5%9B%C4%87&rft.aulast=Zi%C3%B3%C5%82kowski&rft.aufirst=Adam&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.place=Warszawa&rft.isbn=978-83-01-15810-1"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li></ul> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74983602">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:W%C5%82adcy_staro%C5%BCytnego_Egiptu" title="Szablon:Władcy starożytnego Egiptu"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:W%C5%82adcy_staro%C5%BCytnego_Egiptu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Władcy starożytnego Egiptu (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:W%C5%82adcy_staro%C5%BCytnego_Egiptu&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption">Władcy <a href="/wiki/Staro%C5%BCytny_Egipt" title="Starożytny Egipt">starożytnego Egiptu</a></div><div class="mw-collapsible-content"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><td colspan="2" class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Dynastia_0" title="Dynastia 0">Dynastia 0</a></li> <li><a href="/wiki/I_dynastia" title="I dynastia">I dynastia</a></li> <li><a href="/wiki/II_dynastia" title="II dynastia">II dynastia</a></li> <li><a href="/wiki/III_dynastia" title="III dynastia">III dynastia</a></li> <li><a href="/wiki/IV_dynastia" title="IV dynastia">IV dynastia</a></li> <li><a href="/wiki/V_dynastia" title="V dynastia">V dynastia</a></li> <li><a href="/wiki/VI_dynastia" title="VI dynastia">VI dynastia</a></li> <li><a href="/wiki/VII_dynastia" title="VII dynastia">VII dynastia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=VIII_dynastia&action=edit&redlink=1" class="new" title="VIII dynastia (strona nie istnieje)">VIII dynastia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=IX_dynastia&action=edit&redlink=1" class="new" title="IX dynastia (strona nie istnieje)">IX dynastia</a></li> <li><a href="/wiki/X_dynastia_egipska" title="X dynastia egipska">X dynastia</a></li> <li><a href="/wiki/XI_dynastia" title="XI dynastia">XI dynastia</a></li> <li><a href="/wiki/XII_dynastia" title="XII dynastia">XII dynastia</a></li> <li><a href="/wiki/XIII_dynastia" title="XIII dynastia">XIII dynastia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=XIV_dynastia&action=edit&redlink=1" class="new" title="XIV dynastia (strona nie istnieje)">XIV dynastia</a></li> <li><a href="/wiki/XV_dynastia" title="XV dynastia">XV dynastia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=XVI_dynastia&action=edit&redlink=1" class="new" title="XVI dynastia (strona nie istnieje)">XVI dynastia</a></li> <li><a href="/wiki/XVII_dynastia" title="XVII dynastia">XVII dynastia</a></li> <li><a href="/wiki/XVIII_dynastia" title="XVIII dynastia">XVIII dynastia</a></li> <li><a href="/wiki/XIX_dynastia" title="XIX dynastia">XIX dynastia</a></li> <li><a href="/wiki/XX_dynastia" title="XX dynastia">XX dynastia</a></li> <li><a href="/wiki/XXI_dynastia" title="XXI dynastia">XXI dynastia</a></li> <li><a href="/wiki/XXII_dynastia" title="XXII dynastia">XXII dynastia</a></li> <li><a href="/wiki/XXIII_dynastia" title="XXIII dynastia">XXIII dynastia</a></li> <li><a href="/wiki/XXIV_dynastia" title="XXIV dynastia">XXIV dynastia</a></li> <li><a href="/wiki/XXV_dynastia" title="XXV dynastia">XXV dynastia</a></li> <li><a href="/wiki/XXVI_dynastia" title="XXVI dynastia">XXVI dynastia</a></li> <li><a href="/wiki/XXVII_dynastia" title="XXVII dynastia">XXVII dynastia</a></li> <li><a href="/wiki/XXVIII_dynastia" title="XXVIII dynastia">XXVIII dynastia</a></li> <li><a href="/wiki/XXIX_dynastia" title="XXIX dynastia">XXIX dynastia</a></li> <li><a href="/wiki/XXX_dynastia" title="XXX dynastia">XXX dynastia</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Achemenidzi</a></li> <li><a href="/wiki/Macedo%C5%84scy_w%C5%82adcy_Egiptu" title="Macedońscy władcy Egiptu">Macedońscy władcy Egiptu</a></li> <li><a href="/wiki/Ptolemeusze" title="Ptolemeusze">Ptolemeusze</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Historia_Iranu_(Persji)" title="Szablon:Historia Iranu (Persji)"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Historia_Iranu_(Persji)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Historia Iranu (Persji) (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Historia_Iranu_(Persji)&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Historia_Iranu" title="Historia Iranu">Historia Iranu</a></div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Staro%C5%BCytny_Iran" title="Starożytny Iran">Starożytny Iran</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Elam" title="Elam">Elam</a></li> <li><a href="/wiki/Medowie" title="Medowie">Medowie</a> <ul><li><a href="/wiki/Media_(kraina)" title="Media (kraina)">Media</a></li></ul></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Achemenidzi</a> <ul><li><a href="/wiki/Wojny_Aleksandra_Wielkiego" title="Wojny Aleksandra Wielkiego">Wojny Aleksandra Wielkiego</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Seleucydzi" title="Seleucydzi">Seleucydzi</a></li> <li><a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Greko-Baktryjskie" title="Królestwo Greko-Baktryjskie">Królestwo Greko-Baktryjskie</a></li> <li><a href="/wiki/Arsacydzi" title="Arsacydzi">Arsacydzi</a></li> <li><a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Part%C3%B3w" title="Królestwo Partów">Królestwo Partów</a></li> <li><a href="/wiki/Sasanidzi" title="Sasanidzi">Sasanidzi</a> <ul><li><a href="/wiki/Upadek_Imperium_Sasanid%C3%B3w" title="Upadek Imperium Sasanidów">Upadek Imperium Sasanidów</a></li></ul></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Iran średniowieczny</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Arabski_podb%C3%B3j_Iranu" title="Arabski podbój Iranu">Arabski podbój Iranu</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Wieki_Milczenia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wieki Milczenia (strona nie istnieje)">Wieki Milczenia</a></li> <li><a href="/wiki/Tahirydzi" title="Tahirydzi">Tahirydzi</a></li> <li><a href="/wiki/Saffarydzi" title="Saffarydzi">Saffarydzi</a></li> <li><a href="/wiki/Samanidzi" title="Samanidzi">Samanidzi</a></li> <li><a href="/wiki/Ghaznawidzi" title="Ghaznawidzi">Ghaznawidzi</a></li> <li><a href="/wiki/Bujidzi" title="Bujidzi">Bujidzi</a></li> <li><a href="/wiki/Wielcy_Seld%C5%BCucy" title="Wielcy Seldżucy">Wielcy Seldżucy</a></li> <li><a href="/wiki/Imperium_Chorezmijskie" title="Imperium Chorezmijskie">Imperium Chorezmszahów</a></li> <li><a href="/wiki/Ilchanidzi" title="Ilchanidzi">Ilchanidzi</a></li> <li><a href="/wiki/Mozaffarydzi" title="Mozaffarydzi">Mozaffarydzi</a></li> <li><a href="/wiki/Czobanidzi" title="Czobanidzi">Czobanidzi</a></li> <li><a href="/wiki/D%C5%BCalajirydzi" title="Dżalajirydzi">Dżalajirydzi</a></li> <li><a href="/wiki/Timurydzi" title="Timurydzi">Timurydzi</a></li> <li><a href="/wiki/Kara_Kojunlu" title="Kara Kojunlu">Kara Kojunlu</a></li> <li><a href="/wiki/Ak_Kojunlu" title="Ak Kojunlu">Ak Kojunlu</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row">Iran nowożytny</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Safawidzi" title="Safawidzi">Safawidzi</a></li> <li><a href="/wiki/Afszarydzi" title="Afszarydzi">Afszarydzi</a></li> <li><a href="/wiki/Zandowie" title="Zandowie">Zandowie</a></li> <li><a href="/wiki/Kad%C5%BCarowie" title="Kadżarowie">Kadżarowie</a></li></ul> </td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row">Iran współczesny</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Dynastia_Pahlawi" class="mw-redirect" title="Dynastia Pahlawi">Pahlawi</a></li> <li><a href="/wiki/Ira%C5%84ska_rewolucja_islamska" title="Irańska rewolucja islamska">Irańska rewolucja islamska</a></li> <li><a href="/wiki/Islamska_Republika_Iranu" class="mw-redirect" title="Islamska Republika Iranu">Islamska Republika Iranu</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/God%C5%82o_Iranu" title="Godło Iranu"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Emblem_of_Iran.svg/50px-Emblem_of_Iran.svg.png" decoding="async" width="50" height="49" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Emblem_of_Iran.svg/75px-Emblem_of_Iran.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Emblem_of_Iran.svg/100px-Emblem_of_Iran.svg.png 2x" data-file-width="500" data-file-height="492" /></a></span> </p> </div></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-k"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description"><a href="/wiki/Dynastia" title="Dynastia">dynastia</a></span>):</div><ul><li><a href="/wiki/International_Standard_Name_Identifier" title="International Standard Name Identifier">ISNI</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000486129226">0000000486129226</a></span></li><li><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">VIAF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/305087836">305087836</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/46151776825318012826">46151776825318012826</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/1155830512333071902">1155830512333071902</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/300159474179927661383">300159474179927661383</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/164149196668174792877">164149196668174792877</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/307146822235007381539">307146822235007381539</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/18149294073680520094">18149294073680520094</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/74646471">74646471</a></span></li><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/sh85000482">sh85000482</a></span></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/118646672">118646672</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale" title="Bibliothèque nationale">BnF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb119399275">119399275</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/jo2016918468">jo2016918468</a></span></li><li><a href="/wiki/BIBSYS" title="BIBSYS">BIBSYS</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://authority.bibsys.no/authority/rest/authorities/html/5017522">5017522</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_(Warszawa)" title="Biblioteka Narodowa (Warszawa)">PLWABN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dbn.bn.org.pl/descriptor-details/9810535010705606">9810535010705606</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007287861805171">987007287861805171</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_%C5%81otwy" title="Biblioteka Narodowa Łotwy">LNB</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://kopkatalogs.lv/F?func=direct&local_base=lnc10&doc_number=000143165&P_CON_LNG=ENG">000143165</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">PWN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3865482.html">3865482</a></span></li> <li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/Achaemenid-dynasty">topic/Achaemenid-dynasty</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P3219" class="extiw" title="d:Property:P3219">Universalis</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/achemenides/">achemenides</a></span></li> <li><a href="/wiki/Store_norske_leksikon" title="Store norske leksikon">SNL</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4342&url_prefix=https://snl.no/&id=akemenider">akemenider</a></span></li> <li><a href="/wiki/Den_Store_Danske_Encyklop%C3%A6di" title="Den Store Danske Encyklopædi">DSDE</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8313&url_prefix=https://lex.dk/&id=achaimenider">achaimenider</a></span></li> <li><a href="/wiki/Hrvatska_enciklopedija" title="Hrvatska enciklopedija">Hrvatska enciklopedija</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=928">928</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Achemenidzi&oldid=74615926">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Achemenidzi&oldid=74615926</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Achemenidzi" title="Kategoria:Achemenidzi">Achemenidzi</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Mezopotamskie_dynastie_kr%C3%B3lewskie" title="Kategoria:Mezopotamskie dynastie królewskie">Mezopotamskie dynastie królewskie</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Imperium_Achemenid%C3%B3w" title="Kategoria:Imperium Achemenidów">Imperium Achemenidów</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablony_lokalizacyjne_%E2%80%93_brak_wsp%C3%B3%C5%82rz%C4%99dnych_%E2%80%93_Pa%C5%84stwo_infobox" title="Kategoria:Szablony lokalizacyjne – brak współrzędnych – Państwo infobox">Szablony lokalizacyjne – brak współrzędnych – Państwo infobox</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_ksi%C4%85%C5%BCki_%E2%80%93_brak_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon cytowania książki – brak numeru strony">Szablon cytowania książki – brak numeru strony</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 25 sie 2024, 19:15.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Achemenidzi&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-57488d5c7d-rv8bh","wgBackendResponseTime":189,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.385","walltime":"0.564","ppvisitednodes":{"value":3172,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":39320,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":7478,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":18,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":6,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":22775,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":7,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 484.310 1 -total"," 33.91% 164.241 1 Szablon:Państwo_infobox"," 24.23% 117.341 1 Szablon:Władcy_starożytnego_Egiptu"," 23.88% 115.654 2 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 19.46% 94.246 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 8.79% 42.556 1 Szablon:Infobox_dwie_grafiki"," 8.13% 39.376 1 Szablon:Infobox_2x2_dodaj"," 8.05% 38.984 1 Szablon:Przypisy"," 7.42% 35.913 1 Szablon:Infobox_tytuł"," 5.25% 25.416 27 Szablon:Infobox_wiersz_dodaj"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.218","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5257036,"limit":52428800},"limitreport-logs":"\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"before\"] = true,\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = table#1 {\n [\"value\"] = true,\n}\n#prop A = 1\n#prop B = 0\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"before\"] = true,\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = table#1 {\n [\"value\"] = true,\n}\n#prop A = 1\n#prop B = 0\nWRAP: lead = \"span\"\nWRAP: tail = \"span\"\nWRAP: lead = \"span\"\nWRAP: tail = \"span\"\n{{#invoke:Moduł:Mapa|Infobox}}\ninfobox może wyszukać współrzędne w wikidanych\nargumenty = table#1 {\n [\"category\"] = \"Państwo infobox\",\n [\"precision\"] = \"min\",\n}\nbrak punktów na mapę i współrzędnych, nadszedł czas na Wikidane\nbrak punktów na mapę nawet w Wikidanych\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-75c465f4c6-mc6gh","timestamp":"20241125120541","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Achemenidzi","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Achemenidzi","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q13527812","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q13527812","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-09-06T16:42:18Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/2\/2f\/Achaemenid_Empire_500_BC.png","headline":"perska dynastia panuj\u0105ca mi\u0119dzy VI a IV wiekiem przed nasz\u0105 er\u0105"}</script> </body> </html>