CINXE.COM

Biển – Wikipedia tiếng Việt

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="vi" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Biển – Wikipedia tiếng Việt</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )viwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"vi normal","wgMonthNames":["","tháng 1","tháng 2","tháng 3","tháng 4","tháng 5","tháng 6","tháng 7","tháng 8","tháng 9","tháng 10","tháng 11","tháng 12"],"wgRequestId":"609a7a8f-b297-4316-913d-873813fd53b4","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Biển","wgTitle":"Biển","wgCurRevisionId":71945379,"wgRevisionId":71945379,"wgArticleId":16925,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả","Lỗi CS1: tham số thừa","Lỗi CS1: thiếu tên","Lỗi CS1: thiếu tạp chí","Quản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả","Lỗi CS1: liên kết ngoài","Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả","Nguồn CS1 tiếng Pháp (fr)","Trang với các tham chiếu DOI chưa đầy đủ","Nguồn CS1 tiếng Nhật (ja)","Bài cơ bản", "Bài viết chứa liên kết DMOZ","Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback","Bài cơ bản dài","Địa hình biển và đại dương","Biển","Vùng nước","Hải dương học","Địa mạo đại dương và duyên hải","Đại dương"],"wgPageViewLanguage":"vi","wgPageContentLanguage":"vi","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Biển","wgRelevantArticleId":16925,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"vi","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"vi"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false, "wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q165","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["architecture","bitness","brands","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.math.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.tablesorter.styles":"ready", "jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.tmh.player","site","mediawiki.page.ready","jquery.tablesorter","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.did_you_mean","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.AVIM","ext.gadget.AVIM_portlet","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.purgetab","ext.gadget.switcher","ext.gadget.AdvancedSiteNotices","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface", "ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.math.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cjquery.tablesorter.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=vi&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&amp;modules=ext.gadget.charinsert-styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.3"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/14/Sea-chile.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="900"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/14/Sea-chile.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="480"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Biển – Wikipedia tiếng Việt"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//vi.m.wikipedia.org/wiki/Bi%E1%BB%83n"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Sửa đổi" href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (vi)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//vi.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Bi%E1%BB%83n"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.vi"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Nguồn cấp Atom của Wikipedia" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Biển rootpage-Biển skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Bước tới nội dung</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Trình đơn chính" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Trình đơn chính</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Trình đơn chính</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Điều hướng </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" title="Xem trang chính [z]" accesskey="z"><span>Trang Chính</span></a></li><li id="n-wikipedia-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:N%E1%BB%99i_dung_ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc"><span>Nội dung chọn lọc</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ng%E1%BA%ABu_nhi%C3%AAn" title="Xem trang ngẫu nhiên [x]" accesskey="x"><span>Bài viết ngẫu nhiên</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y" title="Danh sách thay đổi gần đây trong wiki [r]" accesskey="r"><span>Thay đổi gần đây</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:B%C3%A1o_l%E1%BB%97i_b%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt"><span>Báo lỗi nội dung</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikipedia-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikipedia-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> Tương tác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-wikipedia-helppage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:S%C3%A1ch_h%C6%B0%E1%BB%9Bng_d%E1%BA%ABn"><span>Hướng dẫn</span></a></li><li id="n-aboutsite" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u"><span>Giới thiệu Wikipedia</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:C%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BB%93ng" title="Giới thiệu dự án, cách sử dụng và tìm kiếm thông tin ở đây"><span>Cộng đồng</span></a></li><li id="n-wikipedia-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn"><span>Thảo luận chung</span></a></li><li id="n-wikipedia-helpdesk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%C3%BAp_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_Wikipedia"><span>Giúp sử dụng</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="//vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Liên_lạc"><span>Liên lạc</span></a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tr%C3%ACnh_t%E1%BA%A3i_l%C3%AAn_t%E1%BA%ADp_tin"><span>Tải lên tập tin</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Bách khoa toàn thư mở" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-vi.svg" width="120" height="10" style="width: 7.5em; height: 0.625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Tìm kiếm</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tìm kiếm trên Wikipedia" aria-label="Tìm kiếm trên Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Đặc_biệt:Tìm_kiếm"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tìm kiếm</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Công cụ cá nhân"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page&#039;s font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Giao diện" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Giao diện</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&amp;utm_medium=sidebar&amp;utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&amp;uselang=vi" class=""><span>Quyên góp</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&amp;returnto=Bi%E1%BB%83n" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản" class=""><span>Tạo tài khoản</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&amp;returnto=Bi%E1%BB%83n" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o" class=""><span>Đăng nhập</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Thêm tùy chọn" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ cá nhân" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ cá nhân</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Bảng chọn thành viên" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&amp;utm_medium=sidebar&amp;utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&amp;uselang=vi"><span>Quyên góp</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&amp;returnto=Bi%E1%BB%83n" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Tạo tài khoản</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&amp;returnto=Bi%E1%BB%83n" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Đăng nhập</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Trang dành cho người dùng chưa đăng nhập <a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u" aria-label="Tìm hiểu thêm về sửa đổi"><span>tìm hiểu thêm</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C3%B3ng_g%C3%B3p_c%E1%BB%A7a_t%C3%B4i" title="Danh sách các sửa đổi được thực hiện qua địa chỉ IP này [y]" accesskey="y"><span>Đóng góp</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_t%C3%B4i" title="Thảo luận với địa chỉ IP này [n]" accesskey="n"><span>Thảo luận cho địa chỉ IP này</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Nội dung" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Nội dung</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ẩn</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Đầu</div> </a> </li> <li id="toc-Định_nghĩa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Định_nghĩa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Định nghĩa</span> </div> </a> <ul id="toc-Định_nghĩa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vật_lý_học" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Vật_lý_học"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Vật lý học</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Vật_lý_học-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Vật lý học</span> </button> <ul id="toc-Vật_lý_học-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Nước_biển" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nước_biển"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Nước biển</span> </div> </a> <ul id="toc-Nước_biển-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Axít_hóa_đại_dương" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Axít_hóa_đại_dương"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Axít hóa đại dương</span> </div> </a> <ul id="toc-Axít_hóa_đại_dương-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sóng_biển" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sóng_biển"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Sóng biển</span> </div> </a> <ul id="toc-Sóng_biển-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Thủy_triều" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thủy_triều"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Thủy triều</span> </div> </a> <ul id="toc-Thủy_triều-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hải_lưu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Hải_lưu"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5</span> <span>Hải lưu</span> </div> </a> <ul id="toc-Hải_lưu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Các_bồn_đại_dương" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Các_bồn_đại_dương"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.6</span> <span>Các bồn đại dương</span> </div> </a> <ul id="toc-Các_bồn_đại_dương-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bờ_biển" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bờ_biển"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.7</span> <span>Bờ biển</span> </div> </a> <ul id="toc-Bờ_biển-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mực_nước_biển" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mực_nước_biển"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.8</span> <span>Mực nước biển</span> </div> </a> <ul id="toc-Mực_nước_biển-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Chu_trình_nước" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Chu_trình_nước"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.9</span> <span>Chu trình nước</span> </div> </a> <ul id="toc-Chu_trình_nước-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Chu_trình_cacbon" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Chu_trình_cacbon"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.10</span> <span>Chu trình cacbon</span> </div> </a> <ul id="toc-Chu_trình_cacbon-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Sự_sống_ở_biển" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Sự_sống_ở_biển"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Sự sống ở biển</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Sự_sống_ở_biển-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Sự sống ở biển</span> </button> <ul id="toc-Sự_sống_ở_biển-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Sinh_cảnh_đại_dương" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sinh_cảnh_đại_dương"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Sinh cảnh đại dương</span> </div> </a> <ul id="toc-Sinh_cảnh_đại_dương-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tảo_và_thực_vật" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tảo_và_thực_vật"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Tảo và thực vật</span> </div> </a> <ul id="toc-Tảo_và_thực_vật-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Động_vật_và_các_dạng_sống_khác" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Động_vật_và_các_dạng_sống_khác"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Động vật và các dạng sống khác</span> </div> </a> <ul id="toc-Động_vật_và_các_dạng_sống_khác-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Vai_trò" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Vai_trò"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Vai trò</span> </div> </a> <ul id="toc-Vai_trò-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Danh_sách_một_số_biển_theo_đại_dương" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Danh_sách_một_số_biển_theo_đại_dương"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Danh sách một số biển theo đại dương</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Danh_sách_một_số_biển_theo_đại_dương-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Danh sách một số biển theo đại dương</span> </button> <ul id="toc-Danh_sách_một_số_biển_theo_đại_dương-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Thái_Bình_Dương" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thái_Bình_Dương"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Thái Bình Dương</span> </div> </a> <ul id="toc-Thái_Bình_Dương-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Đại_Tây_Dương" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Đại_Tây_Dương"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Đại Tây Dương</span> </div> </a> <ul id="toc-Đại_Tây_Dương-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ấn_Độ_Dương" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ấn_Độ_Dương"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Ấn Độ Dương</span> </div> </a> <ul id="toc-Ấn_Độ_Dương-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bắc_Băng_Dương" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bắc_Băng_Dương"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.4</span> <span>Bắc Băng Dương</span> </div> </a> <ul id="toc-Bắc_Băng_Dương-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nam_Đại_Dương" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nam_Đại_Dương"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.5</span> <span>Nam Đại Dương</span> </div> </a> <ul id="toc-Nam_Đại_Dương-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Các_biển_kín" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Các_biển_kín"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.6</span> <span>Các biển kín</span> </div> </a> <ul id="toc-Các_biển_kín-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Danh_sách_các_biển_theo_diện_tích_bề_mặt" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Danh_sách_các_biển_theo_diện_tích_bề_mặt"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Danh sách các biển theo diện tích bề mặt</span> </div> </a> <ul id="toc-Danh_sách_các_biển_theo_diện_tích_bề_mặt-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Các_biển_ngoài_Trái_Đất" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Các_biển_ngoài_Trái_Đất"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Các biển ngoài Trái Đất</span> </div> </a> <ul id="toc-Các_biển_ngoài_Trái_Đất-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Khoa_học" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Khoa_học"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Khoa học</span> </div> </a> <ul id="toc-Khoa_học-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Biển_và_nhân_loại" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Biển_và_nhân_loại"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Biển và nhân loại</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Biển_và_nhân_loại-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Biển và nhân loại</span> </button> <ul id="toc-Biển_và_nhân_loại-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Trong_văn_hóa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Trong_văn_hóa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.1</span> <span>Trong văn hóa</span> </div> </a> <ul id="toc-Trong_văn_hóa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Xem_thêm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Xem_thêm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Xem thêm</span> </div> </a> <ul id="toc-Xem_thêm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ghi_chú" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ghi_chú"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Ghi chú</span> </div> </a> <ul id="toc-Ghi_chú-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Chú_thích" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Chú_thích"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Chú thích</span> </div> </a> <ul id="toc-Chú_thích-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Thư_mục" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Thư_mục"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Thư mục</span> </div> </a> <ul id="toc-Thư_mục-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liên_kết_ngoài" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Liên_kết_ngoài"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14</span> <span>Liên kết ngoài</span> </div> </a> <ul id="toc-Liên_kết_ngoài-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Nội dung" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Đóng mở mục lục" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Đóng mở mục lục</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Biển</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Xem bài viết trong ngôn ngữ khác. Bài có sẵn trong 225 ngôn ngữ" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-225" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">225 ngôn ngữ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/La%C3%B4t" title="Laôt – Tiếng Achinese" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Laôt" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="Tiếng Achinese" class="interlanguage-link-target"><span>Acèh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbd mw-list-item"><a href="https://kbd.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%8B" title="Хы – Tiếng Kabardian" lang="kbd" hreflang="kbd" data-title="Хы" data-language-autonym="Адыгэбзэ" data-language-local-name="Tiếng Kabardian" class="interlanguage-link-target"><span>Адыгэбзэ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/See" title="See – Tiếng Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="See" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Tiếng Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Meer" title="Meer – Tiếng Đức (Thụy Sĩ)" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Meer" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Tiếng Đức (Thụy Sĩ)" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%A3%E1%88%85%E1%88%AD" title="ባህር – Tiếng Amharic" lang="am" hreflang="am" data-title="ባህር" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Tiếng Amharic" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/S%C7%A3" title="Sǣ – Tiếng Anh cổ" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Sǣ" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Tiếng Anh cổ" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BC%D1%88%D1%8B%D0%BD" title="Амшын – Tiếng Abkhazia" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Амшын" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="Tiếng Abkhazia" class="interlanguage-link-target"><span>Аԥсшәа</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%B1" title="بحر – Tiếng Ả Rập" lang="ar" hreflang="ar" data-title="بحر" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Mar" title="Mar – Tiếng Aragon" lang="an" hreflang="an" data-title="Mar" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Tiếng Aragon" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%9D%DC%A1%DC%90" title="ܝܡܐ – Tiếng Aramaic" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܝܡܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="Tiếng Aramaic" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D4%BE%D5%B8%D5%BE" title="Ծով – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Ծով" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Amari" title="Amari – Tiếng Aromania" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Amari" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="Tiếng Aromania" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Mar" title="Mar – Tiếng Arpitan" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Mar" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Tiếng Arpitan" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A7%B0" title="সাগৰ – Tiếng Assam" lang="as" hreflang="as" data-title="সাগৰ" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="Tiếng Assam" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Mar" title="Mar – Tiếng Asturias" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Mar" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Tiếng Asturias" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%B0" title="समुन्द्र – Tiếng Awadhi" lang="awa" hreflang="awa" data-title="समुन्द्र" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="Tiếng Awadhi" class="interlanguage-link-target"><span>अवधी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Para" title="Para – Tiếng Guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Para" data-language-autonym="Avañe&#039;ẽ" data-language-local-name="Tiếng Guarani" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%BB%D1%8A%D0%B0%D0%B4" title="Ралъад – Tiếng Avaric" lang="av" hreflang="av" data-title="Ралъад" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="Tiếng Avaric" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Lamara" title="Lamara – Tiếng Aymara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Lamara" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="Tiếng Aymara" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/D%C9%99niz" title="Dəniz – Tiếng Azerbaijan" lang="az" hreflang="az" data-title="Dəniz" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Tiếng Azerbaijan" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%86%DB%8C%D8%B2" title="دنیز – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="دنیز" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Laut" title="Laut – Tiếng Indonesia" lang="id" hreflang="id" data-title="Laut" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Tiếng Indonesia" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Laut" title="Laut – Tiếng Mã Lai" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Laut" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Tiếng Mã Lai" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Segara" title="Segara – Tiếng Bali" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Segara" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="Tiếng Bali" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0" title="সাগর – Tiếng Bangla" lang="bn" hreflang="bn" data-title="সাগর" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Tiếng Bangla" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/H%C3%A1i" title="Hái – Tiếng Mân Nam" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Hái" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Tiếng Mân Nam" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Segara" title="Segara – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Segara" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Banyumasan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B8%D2%A3%D0%B3%D0%B5%D2%99" title="Диңгеҙ – Tiếng Bashkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Диңгеҙ" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Tiếng Bashkir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D1%80%D0%B0" title="Мора – Tiếng Belarus" lang="be" hreflang="be" data-title="Мора" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Tiếng Belarus" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D1%80%D0%B0" title="Мора – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Мора" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mad mw-list-item"><a href="https://mad.wikipedia.org/wiki/Tas%C3%A8%E2%80%99" title="Tasè’ – Tiếng Madura" lang="mad" hreflang="mad" data-title="Tasè’" data-language-autonym="Madhurâ" data-language-local-name="Tiếng Madura" class="interlanguage-link-target"><span>Madhurâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%B0" title="समुंद्र – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="समुंद्र" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Dagat" title="Dagat – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Dagat" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Meea" title="Meea – Tiếng Bavaria" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Meea" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Tiếng Bavaria" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A2%E0%BE%92%E0%BE%B1%E0%BC%8B%E0%BD%98%E0%BD%9A%E0%BD%BC" title="རྒྱ་མཚོ – Tiếng Tây Tạng" lang="bo" hreflang="bo" data-title="རྒྱ་མཚོ" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="Tiếng Tây Tạng" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/More" title="More – Tiếng Bosnia" lang="bs" hreflang="bs" data-title="More" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Tiếng Bosnia" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Mor" title="Mor – Tiếng Breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Mor" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Tiếng Breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D1%80%D0%B5" title="Море – Tiếng Bulgaria" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Море" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Tiếng Bulgaria" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%8D%D0%BD%D0%B3%D0%B8%D1%81" title="Тэнгис – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Тэнгис" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Mar" title="Mar – Tiếng Catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Mar" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Tiếng Catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%BD%C4%95%D1%81" title="Тинĕс – Tiếng Chuvash" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Тинĕс" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tiếng Chuvash" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Mo%C5%99e" title="Moře – Tiếng Séc" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Moře" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tiếng Séc" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Bhahari" title="Bhahari – Tiếng Shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Bhahari" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="Tiếng Shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Mare" title="Mare – Tiếng Corsica" lang="co" hreflang="co" data-title="Mare" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="Tiếng Corsica" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/M%C3%B4r" title="Môr – Tiếng Wales" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Môr" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Tiếng Wales" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="bài chất lượng cao"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Hav" title="Hav – Tiếng Đan Mạch" lang="da" hreflang="da" data-title="Hav" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Tiếng Đan Mạch" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Meer" title="Meer – Tiếng Đức" lang="de" hreflang="de" data-title="Meer" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Tiếng Đức" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/M%C3%B3rjo" title="Mórjo – Tiếng Hạ Sorbia" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Mórjo" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="Tiếng Hạ Sorbia" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%97%E0%A4%B0" title="सागर – Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="सागर" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target"><span>डोटेली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Meri" title="Meri – Tiếng Estonia" lang="et" hreflang="et" data-title="Meri" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Tiếng Estonia" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%98%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CF%83%CF%83%CE%B1" title="Θάλασσα – Tiếng Hy Lạp" lang="el" hreflang="el" data-title="Θάλασσα" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Tiếng Hy Lạp" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/M%C3%A8r" title="Mèr – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Mèr" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Sea" title="Sea – Tiếng Anh" lang="en" hreflang="en" data-title="Sea" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Tiếng Anh" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D0%BD%D0%B5%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D1%8C_(%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%8C_%D0%BF%D1%83%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D1%81)" title="Иневедь (ведень пурнавкс) – Tiếng Erzya" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Иневедь (ведень пурнавкс)" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="Tiếng Erzya" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Mar" title="Mar – Tiếng Tây Ban Nha" lang="es" hreflang="es" data-title="Mar" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Tiếng Tây Ban Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Maro" title="Maro – Tiếng Quốc Tế Ngữ" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Maro" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Tiếng Quốc Tế Ngữ" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Mari" title="Mari – Tiếng Extremadura" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Mari" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Tiếng Extremadura" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Itsaso" title="Itsaso – Tiếng Basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Itsaso" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Tiếng Basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="دریا – Tiếng Ba Tư" lang="fa" hreflang="fa" data-title="دریا" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Tiếng Ba Tư" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Samundar" title="Samundar – Tiếng Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Samundar" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Tiếng Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Sj%C3%B3gvur" title="Sjógvur – Tiếng Faroe" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Sjógvur" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="Tiếng Faroe" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Mer" title="Mer – Tiếng Pháp" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Mer" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Tiếng Pháp" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/See" title="See – Tiếng Frisia" lang="fy" hreflang="fy" data-title="See" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Tiếng Frisia" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/M%C3%A2r" title="Mâr – Tiếng Friulian" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Mâr" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="Tiếng Friulian" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Farraige" title="Farraige – Tiếng Ireland" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Farraige" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Tiếng Ireland" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Mooir" title="Mooir – Tiếng Manx" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Mooir" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="Tiếng Manx" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Muir" title="Muir – Tiếng Gael Scotland" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Muir" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Tiếng Gael Scotland" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Mar" title="Mar – Tiếng Galician" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Mar" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Tiếng Galician" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%BE%D1%80%D0%B4" title="Форд – Tiếng Ingush" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Форд" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="Tiếng Ingush" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E6%B5%B7" title="海 – Tiếng Cám" lang="gan" hreflang="gan" data-title="海" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Tiếng Cám" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%B0%94%EB%8B%A4" title="바다 – Tiếng Hàn" lang="ko" hreflang="ko" data-title="바다" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Tiếng Hàn" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Teku" title="Teku – Tiếng Hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Teku" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="Tiếng Hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BE%D5%B8%D5%BE" title="Ծով – Tiếng Armenia" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ծով" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Tiếng Armenia" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%B0" title="समुद्र – Tiếng Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="समुद्र" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Tiếng Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Morjo" title="Morjo – Tiếng Thượng Sorbia" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Morjo" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="Tiếng Thượng Sorbia" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/More" title="More – Tiếng Croatia" lang="hr" hreflang="hr" data-title="More" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Tiếng Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Maro" title="Maro – Tiếng Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Maro" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Tiếng Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/Osimmiri" title="Osimmiri – Tiếng Igbo" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Osimmiri" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="Tiếng Igbo" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Baybay" title="Baybay – Tiếng Iloko" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Baybay" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="Tiếng Iloko" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Mar" title="Mar – Tiếng Khoa Học Quốc Tế" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Mar" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Tiếng Khoa Học Quốc Tế" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B6%D1%8B%D0%B7" title="Денджыз – Tiếng Ossetic" lang="os" hreflang="os" data-title="Денджыз" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="Tiếng Ossetic" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Ulwandle" title="Ulwandle – Tiếng Zulu" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Ulwandle" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="Tiếng Zulu" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Sj%C3%B3r" title="Sjór – Tiếng Iceland" lang="is" hreflang="is" data-title="Sjór" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="Tiếng Iceland" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Mare" title="Mare – Tiếng Italy" lang="it" hreflang="it" data-title="Mare" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Tiếng Italy" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%99%D7%9D" title="ים – Tiếng Do Thái" lang="he" hreflang="he" data-title="ים" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Tiếng Do Thái" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Sagara" title="Sagara – Tiếng Java" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Sagara" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Tiếng Java" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Te%C5%8Bgu" title="Teŋgu – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Teŋgu" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%B8%E0%B2%AE%E0%B3%81%E0%B2%A6%E0%B3%8D%E0%B2%B0" title="ಸಮುದ್ರ – Tiếng Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಸಮುದ್ರ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Tiếng Kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BD%D0%B3%D0%B8%D0%B7" title="Тенгиз – Tiếng Karachay-Balkar" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Тенгиз" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="Tiếng Karachay-Balkar" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%96%E1%83%A6%E1%83%95%E1%83%90" title="ზღვა – Tiếng Georgia" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ზღვა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Tiếng Georgia" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D2%A3%D1%96%D0%B7" title="Теңіз – Tiếng Kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Теңіз" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Tiếng Kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Mor" title="Mor – Tiếng Cornwall" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Mor" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="Tiếng Cornwall" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B5%D2%A3%D0%B8%D0%B7" title="Деңиз – Tiếng Kyrgyz" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Деңиз" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Tiếng Kyrgyz" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mrj mw-list-item"><a href="https://mrj.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D1%8B%D0%B6" title="Тангыж – Western Mari" lang="mrj" hreflang="mrj" data-title="Тангыж" data-language-autonym="Кырык мары" data-language-local-name="Western Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Кырык мары</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Bahari" title="Bahari – Tiếng Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Bahari" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Tiếng Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B4%D0%B7" title="Саридз – Tiếng Komi" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Саридз" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="Tiếng Komi" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kg mw-list-item"><a href="https://kg.wikipedia.org/wiki/Kalunga" title="Kalunga – Tiếng Kongo" lang="kg" hreflang="kg" data-title="Kalunga" data-language-autonym="Kongo" data-language-local-name="Tiếng Kongo" class="interlanguage-link-target"><span>Kongo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Lanm%C3%A8" title="Lanmè – Tiếng Haiti" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Lanmè" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Tiếng Haiti" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Lanm%C3%A8" title="Lanmè – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Lanmè" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Derya" title="Derya – Tiếng Kurd" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Derya" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Tiếng Kurd" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Mer" title="Mer – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Mer" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Mar" title="Mar – Tiếng Ladino" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Mar" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="Tiếng Ladino" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%8C%D1%85%D1%8C%D0%B8%D1%80%D0%B8" title="Хьхьири – Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Хьхьири" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target"><span>Лакку</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%97%E0%BA%B0%E0%BB%80%E0%BA%A5" title="ທະເລ – Tiếng Lào" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ທະເລ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="Tiếng Lào" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Mare" title="Mare – Tiếng La-tinh" lang="la" hreflang="la" data-title="Mare" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Tiếng La-tinh" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/J%C5%ABra" title="Jūra – Tiếng Latvia" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Jūra" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Tiếng Latvia" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Mier" title="Mier – Tiếng Luxembourg" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Mier" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Tiếng Luxembourg" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%8C%D1%83%D1%8C%D0%BB" title="Гьуьл – Tiếng Lezghian" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Гьуьл" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="Tiếng Lezghian" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/J%C5%ABra" title="Jūra – Tiếng Litva" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Jūra" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Tiếng Litva" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nia mw-list-item"><a href="https://nia.wikipedia.org/wiki/Asi" title="Asi – Tiếng Nias" lang="nia" hreflang="nia" data-title="Asi" data-language-autonym="Li Niha" data-language-local-name="Tiếng Nias" class="interlanguage-link-target"><span>Li Niha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/M%C3%A2" title="Mâ – Ligurian" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Mâ" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Ligurian" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Zie%C3%AB" title="Zieë – Tiếng Limburg" lang="li" hreflang="li" data-title="Zieë" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Tiếng Limburg" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Lomb%C3%BA" title="Lombú – Tiếng Lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Lombú" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="Tiếng Lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/xamsi" title="xamsi – Tiếng Lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="xamsi" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="Tiếng Lojban" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Mar" title="Mar – Tiếng Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Mar" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Tiếng Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Tenger" title="Tenger – Tiếng Hungary" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Tenger" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Tiếng Hungary" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%B0" title="समुन्द्र – Tiếng Maithili" lang="mai" hreflang="mai" data-title="समुन्द्र" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="Tiếng Maithili" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D1%80%D0%B5" title="Море – Tiếng Macedonia" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Море" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Tiếng Macedonia" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%95%E0%B4%9F%E0%B5%BD" title="കടൽ – Tiếng Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="കടൽ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Tiếng Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%B0" title="समुद्र – Tiếng Marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="समुद्र" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Tiếng Marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%96%E1%83%A3%E1%83%A6%E1%83%90" title="ზუღა – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ზუღა" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%B1" title="بحر – Tiếng Ả Rập Ai Cập" lang="arz" hreflang="arz" data-title="بحر" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập Ai Cập" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D9%88" title="دریو – Tiếng Mazanderani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="دریو" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Tiếng Mazanderani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%8F%EA%AF%84%EA%AF%A5%EA%AF%9B" title="ꯏꯄꯥꯛ – Tiếng Manipuri" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯏꯄꯥꯛ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="Tiếng Manipuri" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Lauik" title="Lauik – Tiếng Minangkabau" lang="min" hreflang="min" data-title="Lauik" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="Tiếng Minangkabau" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/H%C4%81i" title="Hāi – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Hāi" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Mar" title="Mar – Tiếng Miranda" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Mar" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="Tiếng Miranda" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D0%BD%D0%B5%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D1%81%D1%8C" title="Иневедсь – Tiếng Moksha" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Иневедсь" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="Tiếng Moksha" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%8D%D0%BD%D0%B3%D0%B8%D1%81" title="Тэнгис – Tiếng Mông Cổ" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Тэнгис" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Tiếng Mông Cổ" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%95%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%9C%E1%80%9A%E1%80%BA" title="ပင်လယ် – Tiếng Miến Điện" lang="my" hreflang="my" data-title="ပင်လယ်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Tiếng Miến Điện" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Hu%C4%93y%C4%81tl" title="Huēyātl – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Huēyātl" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Wasawasa" title="Wasawasa – Tiếng Fiji" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Wasawasa" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="Tiếng Fiji" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Zee" title="Zee – Tiếng Hà Lan" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Zee" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Tiếng Hà Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Zee" title="Zee – Tiếng Hạ Saxon" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Zee" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Tiếng Hạ Saxon" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%B0" title="समुद्र – Tiếng Nepal" lang="ne" hreflang="ne" data-title="समुद्र" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Tiếng Nepal" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%B0" title="समुद्र – Tiếng Newari" lang="new" hreflang="new" data-title="समुद्र" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="Tiếng Newari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%B5%B7" title="海 – Tiếng Nhật" lang="ja" hreflang="ja" data-title="海" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Tiếng Nhật" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Mare" title="Mare – Tiếng Napoli" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Mare" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="Tiếng Napoli" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D3%80%D0%BE%D1%80%D0%B4" title="ХӀорд – Tiếng Chechen" lang="ce" hreflang="ce" data-title="ХӀорд" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="Tiếng Chechen" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Weltsia" title="Weltsia – Tiếng Frisia Miền Bắc" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Weltsia" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Tiếng Frisia Miền Bắc" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Hav" title="Hav – Tiếng Na Uy (Bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Hav" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Hav" title="Hav – Tiếng Na Uy (Nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Hav" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9" title="Mé – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Mé" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Mar" title="Mar – Tiếng Occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Mar" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Tiếng Occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D2%A5%D1%8B%D0%B7" title="Теҥыз – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Теҥыз" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%B8%E0%AC%AE%E0%AD%81%E0%AC%A6%E0%AD%8D%E0%AC%B0" title="ସମୁଦ୍ର – Tiếng Odia" lang="or" hreflang="or" data-title="ସମୁଦ୍ର" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="Tiếng Odia" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Dengiz" title="Dengiz – Tiếng Uzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Dengiz" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Tiếng Uzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B8%E0%A8%BE%E0%A8%97%E0%A8%B0" title="ਸਾਗਰ – Tiếng Punjab" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਸਾਗਰ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Tiếng Punjab" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ami mw-list-item"><a href="https://ami.wikipedia.org/wiki/Riyar" title="Riyar – Amis" lang="ami" hreflang="ami" data-title="Riyar" data-language-autonym="Pangcah" data-language-local-name="Amis" class="interlanguage-link-target"><span>Pangcah</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%B1" title="سمندر – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="سمندر" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-blk mw-list-item"><a href="https://blk.wikipedia.org/wiki/%E1%80%95%E1%80%84%E1%80%BA%E1%82%8F%E1%80%9C%E1%80%9A%E1%80%BA%E1%82%8F" title="ပင်ႏလယ်ႏ – Pa&#039;O" lang="blk" hreflang="blk" data-title="ပင်ႏလယ်ႏ" data-language-autonym="ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ" data-language-local-name="Pa&#039;O" class="interlanguage-link-target"><span>ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Laman" title="Laman – Tiếng Papiamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Laman" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="Tiếng Papiamento" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%B1%DA%AB%DB%8C" title="سمندرګی – Tiếng Pashto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="سمندرګی" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Tiếng Pashto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%9F%E1%9E%98%E1%9E%BB%E1%9E%91%E1%9F%92%E1%9E%9A" title="សមុទ្រ – Tiếng Khmer" lang="km" hreflang="km" data-title="សមុទ្រ" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="Tiếng Khmer" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Mers" title="Mers – Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Mers" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Solten_See" title="Solten See – Tiếng Hạ Giéc-man" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Solten See" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Tiếng Hạ Giéc-man" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Morze" title="Morze – Tiếng Ba Lan" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Morze" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Tiếng Ba Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Mar" title="Mar – Tiếng Bồ Đào Nha" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Mar" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Tiếng Bồ Đào Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Te%C5%84iz" title="Teńiz – Tiếng Kara-Kalpak" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Teńiz" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Tiếng Kara-Kalpak" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/De%C3%B1iz" title="Deñiz – Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ Crimean" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Deñiz" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ Crimean" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/Meer" title="Meer – Tiếng Cologne" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Meer" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="Tiếng Cologne" class="interlanguage-link-target"><span>Ripoarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Mare" title="Mare – Tiếng Romania" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Mare" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Tiếng Romania" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rmy mw-list-item"><a href="https://rmy.wikipedia.org/wiki/Derya" title="Derya – Vlax Romani" lang="rmy" hreflang="rmy" data-title="Derya" data-language-autonym="Romani čhib" data-language-local-name="Vlax Romani" class="interlanguage-link-target"><span>Romani čhib</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Hatun_qucha" title="Hatun qucha – Tiếng Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Hatun qucha" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Tiếng Quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D1%80%D0%B5" title="Море – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Море" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D1%80%D0%B5" title="Море – Tiếng Nga" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Море" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Tiếng Nga" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B9%D2%95%D0%B0%D0%BB" title="Байҕал – Tiếng Sakha" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Байҕал" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Tiếng Sakha" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/bayu" title="bayu – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="bayu" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target"><span>Sakizaya</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%AB%E1%B1%9A%E1%B1%A8%E1%B1%AD%E1%B1%9F" title="ᱫᱚᱨᱭᱟ – Tiếng Santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱫᱚᱨᱭᱟ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="Tiếng Santali" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Mare" title="Mare – Tiếng Sardinia" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Mare" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="Tiếng Sardinia" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Sea" title="Sea – Tiếng Scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Sea" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Tiếng Scots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/See" title="See – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="See" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Deti" title="Deti – Tiếng Albania" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Deti" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Tiếng Albania" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Mari" title="Mari – Tiếng Sicilia" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Mari" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Tiếng Sicilia" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Sea" title="Sea – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Sea" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%85%D9%86%DA%8A" title="سمنڊ – Tiếng Sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="سمنڊ" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Tiếng Sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/More" title="More – Tiếng Slovak" lang="sk" hreflang="sk" data-title="More" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Tiếng Slovak" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Morje" title="Morje – Tiếng Slovenia" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Morje" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Tiếng Slovenia" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Bad" title="Bad – Tiếng Somali" lang="so" hreflang="so" data-title="Bad" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="Tiếng Somali" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DB%95%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="دەریا – Tiếng Kurd Miền Trung" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="دەریا" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Tiếng Kurd Miền Trung" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D1%80%D0%B5" title="Море – Tiếng Serbia" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Море" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Tiếng Serbia" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/More" title="More – Tiếng Serbo-Croatia" lang="sh" hreflang="sh" data-title="More" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Tiếng Serbo-Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Sagara" title="Sagara – Tiếng Sunda" lang="su" hreflang="su" data-title="Sagara" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Tiếng Sunda" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Meri" title="Meri – Tiếng Phần Lan" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Meri" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Tiếng Phần Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Hav" title="Hav – Tiếng Thụy Điển" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Hav" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Tiếng Thụy Điển" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Dagat" title="Dagat – Tiếng Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Dagat" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tiếng Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%95%E0%AE%9F%E0%AE%B2%E0%AF%8D" title="கடல் – Tiếng Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="கடல்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tiếng Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Ilel" title="Ilel – Tiếng Kabyle" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Ilel" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="Tiếng Kabyle" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-tara mw-list-item"><a href="https://roa-tara.wikipedia.org/wiki/Mare" title="Mare – Tarantino" lang="nap-x-tara" hreflang="nap-x-tara" data-title="Mare" data-language-autonym="Tarandíne" data-language-local-name="Tarantino" class="interlanguage-link-target"><span>Tarandíne</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B8%D2%A3%D0%B3%D0%B5%D0%B7" title="Диңгез – Tiếng Tatar" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Диңгез" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tiếng Tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tay mw-list-item"><a href="https://tay.wikipedia.org/wiki/bcilung" title="bcilung – Tayal" lang="tay" hreflang="tay" data-title="bcilung" data-language-autonym="Tayal" data-language-local-name="Tayal" class="interlanguage-link-target"><span>Tayal</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B8%E0%B0%AE%E0%B1%81%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82" title="సముద్రం – Tiếng Telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="సముద్రం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Tiếng Telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%97%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%A5" title="ทะเล – Tiếng Thái" lang="th" hreflang="th" data-title="ทะเล" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Tiếng Thái" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D2%B3%D1%80" title="Баҳр – Tiếng Tajik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Баҳр" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tiếng Tajik" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tcy mw-list-item"><a href="https://tcy.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%95%E0%B2%A1%E0%B2%B2%E0%B3%8D%E2%80%8D" title="ಕಡಲ್‍ – Tulu" lang="tcy" hreflang="tcy" data-title="ಕಡಲ್‍" data-language-autonym="ತುಳು" data-language-local-name="Tulu" class="interlanguage-link-target"><span>ತುಳು</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Deniz" title="Deniz – Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Deniz" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/De%C5%88iz" title="Deňiz – Tiếng Turkmen" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Deňiz" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="Tiếng Turkmen" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tw mw-list-item"><a href="https://tw.wikipedia.org/wiki/%C6%90po" title="Ɛpo – Tiếng Twi" lang="tw" hreflang="tw" data-title="Ɛpo" data-language-autonym="Twi" data-language-local-name="Tiếng Twi" class="interlanguage-link-target"><span>Twi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Kyai_a%CC%B1sa%CC%B1khwot" title="Kyai a̱sa̱khwot – Tiếng Tyap" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Kyai a̱sa̱khwot" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="Tiếng Tyap" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D1%80%D0%B5" title="Море – Tiếng Ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Море" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Tiếng Ukraina" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%B1" title="سمندر – Tiếng Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="سمندر" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Tiếng Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DB%90%DA%AD%D9%89%D8%B2" title="دېڭىز – Tiếng Uyghur" lang="ug" hreflang="ug" data-title="دېڭىز" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="Tiếng Uyghur" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Haij" title="Haij – Tiếng Choang" lang="za" hreflang="za" data-title="Haij" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="Tiếng Choang" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Mar" title="Mar – Venetian" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Mar" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetian" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Meri" title="Meri – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Meri" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Mel" title="Mel – Tiếng Volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Mel" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="Tiếng Volapük" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Meri" title="Meri – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Meri" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Mer" title="Mer – Tiếng Walloon" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Mer" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="Tiếng Walloon" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E6%B5%B7" title="海 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="海" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Z%C3%AAe" title="Zêe – West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Zêe" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Dagat" title="Dagat – Tiếng Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Dagat" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Tiếng Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/G%C3%A9ej" title="Géej – Tiếng Wolof" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Géej" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="Tiếng Wolof" class="interlanguage-link-target"><span>Wolof</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%B5%B7" title="海 – Tiếng Ngô" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="海" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Tiếng Ngô" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%99%D7%9D" title="ים – Tiếng Yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="ים" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Tiếng Yiddish" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%B5%B7" title="海 – Tiếng Quảng Đông" lang="yue" hreflang="yue" data-title="海" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Tiếng Quảng Đông" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Derya" title="Derya – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Derya" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Ze%C3%AA" title="Zeê – Zeelandic" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Zeê" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zeelandic" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/J%C5%ABra" title="Jūra – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Jūra" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%B5%B7" title="海 – Tiếng Trung" lang="zh" hreflang="zh" data-title="海" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Tiếng Trung" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ann mw-list-item"><a href="https://ann.wikipedia.org/wiki/Okwaan%CC%84_ile" title="Okwaan̄ ile – Tiếng Obolo" lang="ann" hreflang="ann" data-title="Okwaan̄ ile" data-language-autonym="Obolo" data-language-local-name="Tiếng Obolo" class="interlanguage-link-target"><span>Obolo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bbc mw-list-item"><a href="https://bbc.wikipedia.org/wiki/Laut" title="Laut – Tiếng Batak Toba" lang="bbc" hreflang="bbc" data-title="Laut" data-language-autonym="Batak Toba" data-language-local-name="Tiếng Batak Toba" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Toba</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Laot" title="Laot – Tiếng Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Laot" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Tiếng Betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Tasik" title="Tasik – Tiếng Iban" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Tasik" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="Tiếng Iban" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Lawok" title="Lawok – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Lawok" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tdd mw-list-item"><a href="https://tdd.wikipedia.org/wiki/%E1%A5%99%E1%A5%A3%E1%A5%92%E1%A5%B1_%E1%A5%98%E1%A5%A3%E1%A5%AD%E1%A5%B1" title="ᥙᥣᥒᥱ ᥘᥣᥭᥱ – Tai Nuea" lang="tdd" hreflang="tdd" data-title="ᥙᥣᥒᥱ ᥘᥣᥭᥱ" data-language-autonym="ᥖᥭᥰ ᥖᥬᥲ ᥑᥨᥒᥰ" data-language-local-name="Tai Nuea" class="interlanguage-link-target"><span>ᥖᥭᥰ ᥖᥬᥲ ᥑᥨᥒᥰ</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q165#sitelinks-wikipedia" title="Sửa liên kết giữa ngôn ngữ" class="wbc-editpage">Sửa liên kết</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Không gian tên"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n" title="Xem bài viết [c]" accesskey="c"><span>Bài viết</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn:Bi%E1%BB%83n" rel="discussion" title="Thảo luận về trang này [t]" accesskey="t"><span>Thảo luận</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Thay đổi biến thể ngôn ngữ" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Tiếng Việt</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Giao diện"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=history" title="Các phiên bản cũ của trang này [h]" accesskey="h"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Công cụ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Thêm tùy chọn" > <div class="vector-menu-heading"> Tác vụ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=history"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Chung </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BA%BFn_%C4%91%C3%A2y/Bi%E1%BB%83n" title="Các trang liên kết đến đây [j]" accesskey="j"><span>Các liên kết đến đây</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_li%C3%AAn_quan/Bi%E1%BB%83n" rel="nofollow" title="Thay đổi gần đây của các trang liên kết đến đây [k]" accesskey="k"><span>Thay đổi liên quan</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Trang_%C4%91%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t" title="Một danh sách chứa tất cả trang đặc biệt [q]" accesskey="q"><span>Trang đặc biệt</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;oldid=71945379" title="Liên kết thường trực đến phiên bản này của trang"><span>Liên kết thường trực</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=info" title="Thêm chi tiết về trang này"><span>Thông tin trang</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Tr%C3%ADch_d%E1%BA%ABn&amp;page=Bi%E1%BB%83n&amp;id=71945379&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Hướng dẫn cách trích dẫn trang này"><span>Trích dẫn trang này</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FBi%25E1%25BB%2583n"><span>Lấy URL ngắn gọn</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FBi%25E1%25BB%2583n"><span>Tải mã QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> In và xuất </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:S%C3%A1ch&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=Bi%E1%BB%83n"><span>Tạo một quyển sách</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:DownloadAsPdf&amp;page=Bi%E1%BB%83n&amp;action=show-download-screen"><span>Tải dưới dạng PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;printable=yes" title="Bản để in ra của trang [p]" accesskey="p"><span>Bản để in ra</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Tại dự án khác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Seas" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q165" title="Liên kết đến khoản mục kết nối trong kho dữ liệu [g]" accesskey="g"><span>Khoản mục Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Giao diện</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ẩn</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-1000BCB" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Danh_s%C3%A1ch_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n_n%C3%AAn_c%C3%B3" title="Đây là một bài viết cơ bản. Nhấn vào đây để biết thêm thông tin."><img alt="Đây là một bài viết cơ bản. Nhấn vào đây để biết thêm thông tin." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg/20px-1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg.png" decoding="async" width="20" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg/30px-1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg/40px-1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg.png 2x" data-file-width="103" data-file-height="94" /></a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Bách khoa toàn thư mở Wikipedia</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="vi" dir="ltr"><p class="mw-empty-elt"> </p> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Sea-chile.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Sea-chile.jpg/300px-Sea-chile.jpg" decoding="async" width="300" height="225" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Sea-chile.jpg/450px-Sea-chile.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/14/Sea-chile.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="450" /></a><figcaption>Bờ biển miền trung Chile</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Waves_lajolla.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Waves_lajolla.jpg/300px-Waves_lajolla.jpg" decoding="async" width="300" height="225" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Waves_lajolla.jpg/450px-Waves_lajolla.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Waves_lajolla.jpg/600px-Waves_lajolla.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a><figcaption>Một con sóng đánh vào bờ biển tại <a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Santa_Catalina" title="Vịnh Santa Catalina">Vịnh Santa Catalina</a></figcaption></figure> <p><b>Biển</b> nói chung là một vùng <a href="/wiki/N%C6%B0%E1%BB%9Bc_m%E1%BA%B7n" title="Nước mặn">nước mặn</a> rộng lớn nối liền với các <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_d%C6%B0%C6%A1ng" title="Đại dương">đại dương</a>, hoặc là các <a href="/wiki/H%E1%BB%93" title="Hồ">hồ</a> lớn chứa nước mặn mà không có đường thông ra đại dương một cách tự nhiên như <a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Caspi" title="Biển Caspi">biển Caspi</a>, <a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Ch%E1%BA%BFt" title="Biển Chết">biển Chết</a>. Thuật ngữ này đôi khi cũng được sử dụng với một số hồ nước ngọt khép kín hoặc có đường thông tự nhiên ra biển cả như <a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_h%E1%BB%93_Galilee" title="Biển hồ Galilee">biển Galilee</a> ở <a href="/wiki/Israel" title="Israel">Israel</a> là một hồ nước ngọt nhỏ không có đường thông tự nhiên ra đại dương hay <a href="/wiki/H%E1%BB%93_Tonl%C3%A9_Sap" title="Hồ Tonlé Sap">Biển Hồ</a> ở <a href="/wiki/Campuchia" title="Campuchia">Campuchia</a>. Thuật ngữ này được sử dụng trong đời sống thông thường như một từ đồng nghĩa với đại dương, như trong các câu <i>biển nhiệt đới</i> hay <i>đi ra bờ biển</i>, hoặc cụm từ <i><a href="/wiki/N%C6%B0%E1%BB%9Bc_bi%E1%BB%83n" title="Nước biển">nước biển</a></i> là chỉ một cách rõ nét tới các vùng nước của đại dương nói chung. </p><p>Các <a href="/wiki/Ion" title="Ion">ion</a> phong phú nhất trong nước biển là <a href="/wiki/Clo" class="mw-redirect" title="Clo">clo</a> và <a href="/wiki/Natri" title="Natri">natri</a>. Nước biển còn có <a href="/wiki/Magi%C3%AA" class="mw-redirect" title="Magiê">magiê</a>, <a href="/wiki/Sulfat" title="Sulfat">sulfat</a>, <a href="/wiki/Calci" title="Calci">calci</a>, <a href="/wiki/Kali" title="Kali">kali</a>, và nhiều thành phần khác, một số có hàm lượng rất nhỏ. Độ mặn của nước biển thay đổi rất lớn. Biển có độ mặn thấp ở những lớp nước gần bề mặt và các cửa sông lớn, và cao hơn theo chiều sâu của đại dương, tuy nhiên, tỷ lệ tương đối của các muối hòa tan thay đổi nhỏ trên khắp các đại dương. <a href="/wiki/Carbon_dioxide" title="Carbon dioxide">Carbon dioxide</a> từ không khí hiện đang được hấp thụ bởi biển với số lượng tăng dần, làm giảm độ pH nước biển trong một quá trình được gọi là <a href="/wiki/Ax%C3%ADt_h%C3%B3a_%C4%91%E1%BA%A1i_d%C6%B0%C6%A1ng" class="mw-redirect" title="Axít hóa đại dương">axít hóa đại dương</a>, quá trình này có khả năng gây thiệt hại cho các <a href="/wiki/H%E1%BB%87_sinh_th%C3%A1i_bi%E1%BB%83n" title="Hệ sinh thái biển">hệ sinh thái biển</a> trong tương lai <a href="/wiki/Steve_Jobs" title="Steve Jobs">gần</a>. </p><p><a href="/wiki/Gi%C3%B3" title="Gió">Gió</a> thổi trên bề mặt biển tạo ra <a href="/wiki/S%C3%B3ng_bi%E1%BB%83n" title="Sóng biển">sóng</a>, mà chúng sẽ vỡ khi chạm đến đới nước nông. Gió cũng tạo ra các dòng chảy mặt do <a href="/wiki/Ma_s%C3%A1t" title="Ma sát">ma sát</a>, vận tốc vận chuyển chậm nhưng đi khắp các đại dương. Hướng dòng chảy được điều chỉnh bởi các yếu tố bao gồm cả các hình dạng của các châu lục và sự quay của Trái Đất (các <a href="/wiki/L%E1%BB%B1c_Coriolis" class="mw-redirect" title="Lực Coriolis">lực Coriolis</a>) dòng biển sâu, được gọi là <a href="/w/index.php?title=D%C3%B2ng_mu%E1%BB%91i_nhi%E1%BB%87t&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Dòng muối nhiệt (trang không tồn tại)">dòng muối nhiệt</a>, mang nước lạnh từ gần các cực đến tất cả các đại dương. <a href="/wiki/Th%E1%BB%A7y_tri%E1%BB%81u" title="Thủy triều">Thủy triều</a> thường dâng lên và hạ xuống 2 lần mỗi ngày, được gây ra bởi sự quay của Trái Đất và các tác động <a href="/wiki/Tr%E1%BB%8Dng_l%E1%BB%B1c" class="mw-redirect" title="Trọng lực">trọng lực</a> của <a href="/wiki/M%E1%BA%B7t_Tr%C4%83ng" title="Mặt Trăng">Mặt Trăng</a> quay xung quanh, và ở mức ảnh hưởng ít hơn từ <a href="/wiki/M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Mặt Trời">Mặt Trời</a>. Thủy triều có thể có độ cao lớn ở các vịnh hoặc các cửa sông. <a href="/wiki/S%C3%B3ng_th%E1%BA%A7n" title="Sóng thần">Sóng thần</a> có thể được gây ra bởi các trận <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BA%A5t" title="Động đất">động đất</a> dưới biển phát sinh <a href="/wiki/Stephen_Hawking" title="Stephen Hawking">từ</a> sự chuyển động của các <a href="/wiki/Ki%E1%BA%BFn_t%E1%BA%A1o_m%E1%BA%A3ng" title="Kiến tạo mảng">mảng kiến ​​tạo</a> chuyển động, các vụ phun trào <a href="/wiki/N%C3%BAi_l%E1%BB%ADa" title="Núi lửa">núi lửa</a>, lở đất lớn, hoặc tác động lớn do <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_th%E1%BA%A1ch" title="Thiên thạch">thiên thạch</a>. </p><p>Biển có đa dạng về sự sống bao gồm <a href="/wiki/Virus" title="Virus">virus</a>, <a href="/wiki/Vi_khu%E1%BA%A9n" title="Vi khuẩn">vi khuẩn</a>, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_nguy%C3%AAn_sinh" title="Động vật nguyên sinh">động vật nguyên sinh</a>, <a href="/wiki/T%E1%BA%A3o" title="Tảo">tảo</a>, <a href="/wiki/Th%E1%BB%B1c_v%E1%BA%ADt" title="Thực vật">thực vật</a>, <a href="/wiki/N%E1%BA%A5m" title="Nấm">nấm</a> và <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt" title="Động vật">động vật</a> sống ở biển, trong đó cung cấp một loạt các <a href="/wiki/Sinh_c%E1%BA%A3nh" title="Sinh cảnh">sinh cảnh</a> và <a href="/wiki/H%E1%BB%87_sinh_th%C3%A1i" title="Hệ sinh thái">hệ sinh thái</a> biển thay đổi từ bề mặt nước biển ngập nắng đến các độ sâu rất lớn với áp lực lớn của đáy biển sâu tối và lạnh. Biển cũng thay đổi theo vĩ độ từ vùng nước lạnh bên dưới lớp băng <a href="/wiki/B%E1%BA%AFc_c%E1%BB%B1c" class="mw-redirect" title="Bắc cực">Bắc cực</a> đến đa dạng đầy màu sắc của các <a href="/wiki/R%E1%BA%A1n_san_h%C3%B4" title="Rạn san hô">rạn san hô</a> ở vùng <a href="/wiki/Nhi%E1%BB%87t_%C4%91%E1%BB%9Bi" title="Nhiệt đới">nhiệt đới</a>. Nhiều nhóm lớn các sinh vật đã tiến hóa từ biển và <a href="/wiki/Ngu%E1%BB%93n_g%E1%BB%91c_s%E1%BB%B1_s%E1%BB%91ng" class="mw-redirect" title="Nguồn gốc sự sống">nguồn gốc sự sống</a> có thể đã bắt đầu từ đó. </p><p>Biển cung cấp cho con người những <a href="/wiki/Th%E1%BB%B1c_ph%E1%BA%A9m" title="Thực phẩm">thực phẩm</a> đáng kể, chủ yếu là <a href="/wiki/C%C3%A1" title="Cá">cá</a>, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_gi%C3%A1p_x%C3%A1c" title="Động vật giáp xác">động vật giáp xác</a>, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_c%C3%B3_v%C3%BA" class="mw-redirect" title="Động vật có vú">động vật có vú</a> và <a href="/wiki/Rong_bi%E1%BB%83n" title="Rong biển">rong biển</a> thông qua đánh bắt trong tự nhiên hoặc <a href="/wiki/Nu%C3%B4i_tr%E1%BB%93ng_th%E1%BB%A7y_s%E1%BA%A3n" title="Nuôi trồng thủy sản">nuôi</a> nhân tạo. Việc khai thác quá mức các nguồn tài nguyên thực phẩm này đã trở thành một vấn đề lớn. </p><p>Biển cũng phục vụ các mục đích khác, bao gồm cả <a href="/wiki/V%E1%BA%ADn_chuy%E1%BB%83n" class="mw-redirect" title="Vận chuyển">thương mại</a>, <a href="/wiki/Du_l%E1%BB%8Bch" title="Du lịch">du lịch</a>, <a href="/wiki/Khai_th%C3%A1c_m%E1%BB%8F" title="Khai thác mỏ">khai thác khoáng sản</a> dưới biển, <a href="/wiki/Ph%C3%A1t_%C4%91i%E1%BB%87n" class="mw-redirect" title="Phát điện">điện</a>, <a href="/wiki/H%E1%BA%A3i_chi%E1%BA%BFn" title="Hải chiến">chiến tranh</a>, và các hoạt động giải trí như <a href="/wiki/B%C6%A1i" title="Bơi">bơi</a>, <a href="/wiki/L%C6%B0%E1%BB%9Bt_s%C3%B3ng" title="Lướt sóng">lướt sóng</a>, <a href="/w/index.php?title=%C4%90i_thuy%E1%BB%81n&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Đi thuyền (trang không tồn tại)">đi thuyền</a> và <a href="/w/index.php?title=L%E1%BA%B7n_bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Lặn biển (trang không tồn tại)">lặn biển</a>. Biển cũng có nguy cơ bị <a href="/wiki/%C3%94_nhi%E1%BB%85m" class="mw-redirect" title="Ô nhiễm">ô nhiễm</a>. Biển đã đóng một phần quan trọng về <a href="/wiki/V%C4%83n_h%C3%B3a" title="Văn hóa">văn hóa</a> trong suốt <a href="/wiki/Chi%E1%BB%81u_d%C3%A0i" title="Chiều dài">chiều dài</a> <a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" title="Lịch sử">lịch sử</a>, với sự xuất hiện quan trọng trong <a href="/wiki/V%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Văn học">văn học</a>, xa nhất là từ tác phẩm <i><a href="/wiki/Odyssey" title="Odyssey">Odyssey</a></i> của <a href="/wiki/Homer" class="mw-redirect" title="Homer">Homer</a>, trong <a href="/wiki/Ngh%E1%BB%87_thu%E1%BA%ADt" title="Nghệ thuật">nghệ thuật</a>, trong <a href="/wiki/R%E1%BA%A1p_chi%E1%BA%BFu_phim" title="Rạp chiếu phim">rạp chiếu phim</a>, ở <a href="/wiki/S%C3%A2n_kh%E1%BA%A5u" title="Sân khấu">sân khấu</a>, và trong <a href="/wiki/%C3%82m_nh%E1%BA%A1c_c%E1%BB%95_%C4%91i%E1%BB%83n" class="mw-redirect" title="Âm nhạc cổ điển">âm nhạc cổ điển</a>. Về biểu tượng, ​​biển xuất hiện như là <a href="/wiki/Qu%C3%A1i_v%E1%BA%ADt" title="Quái vật">quái vật</a> như <a href="/wiki/Scylla" title="Scylla">Scylla</a> trong <a href="/wiki/Th%E1%BA%A7n_tho%E1%BA%A1i" title="Thần thoại">thần thoại</a> và đại diện cho <a href="/wiki/V%C3%B4_th%E1%BB%A9c" title="Vô thức">vô thức</a> trong <a href="/wiki/Gi%E1%BA%A3i_m%E1%BB%99ng" title="Giải mộng">giải mộng</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Định_nghĩa"><span id=".C4.90.E1.BB.8Bnh_ngh.C4.A9a"></span>Định nghĩa</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=1" title="Sửa đổi phần “Định nghĩa”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=1" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Định nghĩa"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Oceans_of_the_World.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Oceans_of_the_World.jpg/300px-Oceans_of_the_World.jpg" decoding="async" width="300" height="96" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Oceans_of_the_World.jpg/450px-Oceans_of_the_World.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Oceans_of_the_World.jpg/600px-Oceans_of_the_World.jpg 2x" data-file-width="2000" data-file-height="637" /></a><figcaption>Hệ thống kết nối của tất cả các vùng chứa nước trên <a href="/wiki/Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Trái Đất">Trái Đất</a>.</figcaption></figure> <p>Biển là hệ thống kết nối của tất cả các vùng chứa nước của Trái Đất, bao gồm năm đại dương lớn: <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_T%C3%A2y_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Đại Tây Dương">Đại Tây Dương</a>, <a href="/wiki/Th%C3%A1i_B%C3%ACnh_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Thái Bình Dương">Thái Bình Dương</a>, <a href="/wiki/%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Ấn Độ Dương">Ấn Độ Dương</a>, <a href="/wiki/Nam_B%C4%83ng_D%C6%B0%C6%A1ng" class="mw-redirect" title="Nam Băng Dương">Nam Băng Dương</a> và <a href="/wiki/B%E1%BA%AFc_B%C4%83ng_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Bắc Băng Dương">Bắc Băng Dương</a><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">&#91;</span>1<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Từ "biển" được sử dụng trong tên của một vùng nước mặn cụ thể, nhỏ hơn, chẳng hạn như Biển Bắc hoặc <a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_%C4%90%E1%BB%8F" title="Biển Đỏ">Biển Đỏ</a>. </p><p>Không có sự phân biệt rõ ràng giữa biển và đại dương, mặc dù vùng biển nhỏ hơn, và là một phần hoặc toàn bộ giáp với đất liền<sup id="cite_ref-oceanservice.noaa_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-oceanservice.noaa-2"><span class="cite-bracket">&#91;</span>2<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Tuy nhiên, <a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Sargasso" title="Biển Sargasso">biển Sargasso</a> không có bờ biển và nằm trong một dòng chảy Bắc <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_T%C3%A2y_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Đại Tây Dương">Đại Tây Dương</a><sup id="cite_ref-Stow_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-Stow-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Biển nói chung là lớn hơn so với <a href="/wiki/H%E1%BB%93" title="Hồ">hồ</a> và chứa nước mặn, nhưng <a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Galilee" class="mw-redirect" title="Biển Galilee">biển Galilee</a> là một hồ nước ngọt<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">&#91;</span>4<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">&#91;</span>a<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. <a href="/wiki/C%C3%B4ng_%C6%B0%E1%BB%9Bc_Li%C3%AAn_H%E1%BB%A3p_Qu%E1%BB%91c_v%E1%BB%81_Lu%E1%BA%ADt_bi%E1%BB%83n" title="Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển">Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển</a> khẳng định tất cả các đại dương là "biển".<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">&#91;</span>8<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">&#91;</span>9<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">&#91;</span>b<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Vật_lý_học"><span id="V.E1.BA.ADt_l.C3.BD_h.E1.BB.8Dc"></span>Vật lý học</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=2" title="Sửa đổi phần “Vật lý học”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=2" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Vật lý học"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=V%E1%BA%ADt_l%C3%BD_h%E1%BA%A3i_d%C6%B0%C6%A1ng_h%E1%BB%8Dc&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Vật lý hải dương học (trang không tồn tại)">Vật lý hải dương học</a></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:BlueMarble-2001-2002.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/BlueMarble-2001-2002.jpg/300px-BlueMarble-2001-2002.jpg" decoding="async" width="300" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/BlueMarble-2001-2002.jpg/450px-BlueMarble-2001-2002.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/BlueMarble-2001-2002.jpg/600px-BlueMarble-2001-2002.jpg 2x" data-file-width="4096" data-file-height="2048" /></a><figcaption>Hình ảnh Trái Đất của <a href="/wiki/NASA" title="NASA">NASA</a> năm 2001</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Trái Đất">Trái Đất</a> là <a href="/wiki/H%C3%A0nh_tinh" title="Hành tinh">hành tinh</a> duy nhất trong <a href="/wiki/H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_tr%E1%BB%9Di" class="mw-redirect" title="Hệ Mặt trời">Hệ Mặt trời</a> với bề mặt <a href="/wiki/Ch%E1%BA%A5t_l%E1%BB%8Fng" title="Chất lỏng">chất lỏng</a>,<sup id="cite_ref-Stow_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-Stow-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference" style="white-space:nowrap;">(tr22)</sup> nhưng các <a href="/w/index.php?title=H%C3%A0nh_tinh_gi%E1%BB%91ng_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Hành tinh giống Trái Đất (trang không tồn tại)">hành tinh giống Trái Đất</a> trong các hệ <a href="/wiki/H%C3%A0nh_tinh_ngo%C3%A0i_H%E1%BB%87_m%E1%BA%B7t_tr%E1%BB%9Di" class="mw-redirect" title="Hành tinh ngoài Hệ mặt trời">hành tinh ngoài Hệ mặt trời</a> có thể có đại dương<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">&#91;</span>11<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Biển bao phủ hơn 70% bề mặt Trái Đất với <a href="/wiki/N%C6%B0%E1%BB%9Bc" title="Nước">nước</a> ở dạng lỏng.<sup id="cite_ref-Stow_3-2" class="reference"><a href="#cite_note-Stow-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference" style="white-space:nowrap;">(tr7)</sup> Khoảng 97,2% lượng nước của Trái Đất ở trên biển, với khoảng 1,36 tỷ km³ nước mặn. 2,15% số còn lại là băng trong các sông băng, băng trên bề mặt biển, 0,65% còn lại là hơi nước và nước ngọt trong các <a href="/wiki/H%E1%BB%93" title="Hồ">hồ</a>, <a href="/wiki/S%C3%B4ng" title="Sông">sông</a>, đất và <a href="/wiki/Kh%C3%B4ng_kh%C3%AD" class="mw-disambig" title="Không khí">không khí</a>.<sup id="cite_ref-visibleearth.nasa.gov_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-visibleearth.nasa.gov-14"><span class="cite-bracket">&#91;</span>12<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Nhìn từ <a href="/wiki/V%C5%A9_tr%E1%BB%A5" title="Vũ trụ">vũ trụ</a>, hành tinh của chúng ta xuất hiện như một "viên đá cẩm thạch màu xanh" với các dạng khác nhau của nước: nước mặn ở các đại dương, các khối băng ở hai cực và những đám mây hơi nước.<sup id="cite_ref-visibleearth.nasa.gov_14-1" class="reference"><a href="#cite_note-visibleearth.nasa.gov-14"><span class="cite-bracket">&#91;</span>12<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Nhà văn khoa học viễn tưởng <a href="/wiki/Arthur_C._Clarke" title="Arthur C. Clarke">Arthur C. Clarke</a> đã từng đề xuất rằng "Trái Đất" nên được đặt tên là "Trái nước" vì diện tích chứa nước chiếm phần nhiều của Trái Đất.<sup id="cite_ref-Stow_3-3" class="reference"><a href="#cite_note-Stow-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference" style="white-space:nowrap;">(tr7)</sup> </p><p>Vật lý Hải dương học, hoặc vật lý biển, nghiên cứu thuộc tính vật lý của đại dương bao gồm tương quan giữa nhiệt độ và độ mặn, sóng biển, các sóng ngầm dưới đáy biển, thủy triều trên bề mặt, thủy triều dưới lòng biển, và các dòng hải lưu.<sup id="cite_ref-Stow_3-4" class="reference"><a href="#cite_note-Stow-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference" style="white-space:nowrap;">(tr14–17)</sup><sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">&#91;</span>13<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Sự di chuyển của nước với hình thức các <a href="/wiki/H%E1%BA%A3i_l%C6%B0u" title="Hải lưu">hải lưu</a>, <a href="/wiki/Th%E1%BB%A7y_tri%E1%BB%81u" title="Thủy triều">thủy triều</a> và <a href="/wiki/S%C3%B3ng" title="Sóng">sóng</a> ảnh hưởng đến bờ biển và thay đổi <a href="/wiki/Kh%C3%AD_h%E1%BA%ADu" title="Khí hậu">khí hậu</a> của khu vực ven biển.<sup id="cite_ref-Jenkins_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-Jenkins-16"><span class="cite-bracket">&#91;</span>14<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Địa vật lý biển liên quan đến việc nghiên cứu về hình dạng và sự mở rộng lưu vực biển và bờ biển. </p><p>Việc khai quật đáy biển cung cấp các bằng chứng của các vật liệu tạo ra Trái Đất, cũng như sự trôi dạt lục địa, sự phân bố của các khu vực có hoạt động địa chấn và <a href="/wiki/N%C3%BAi_l%E1%BB%ADa" title="Núi lửa">núi lửa</a>, và sự tích tụ trầm tích mà cuối cùng có thể kết tinh thành đá trầm tích.<sup id="cite_ref-Jenkins_16-1" class="reference"><a href="#cite_note-Jenkins-16"><span class="cite-bracket">&#91;</span>14<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nước_biển"><span id="N.C6.B0.E1.BB.9Bc_bi.E1.BB.83n"></span>Nước biển</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=3" title="Sửa đổi phần “Nước biển”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=3" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Nước biển"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/N%C6%B0%E1%BB%9Bc_bi%E1%BB%83n" title="Nước biển">Nước biển</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Aquarius_spacecraft_first_global_salinity_map_Aug-Sep_2011.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Aquarius_spacecraft_first_global_salinity_map_Aug-Sep_2011.jpg/300px-Aquarius_spacecraft_first_global_salinity_map_Aug-Sep_2011.jpg" decoding="async" width="300" height="148" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Aquarius_spacecraft_first_global_salinity_map_Aug-Sep_2011.jpg/450px-Aquarius_spacecraft_first_global_salinity_map_Aug-Sep_2011.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Aquarius_spacecraft_first_global_salinity_map_Aug-Sep_2011.jpg/600px-Aquarius_spacecraft_first_global_salinity_map_Aug-Sep_2011.jpg 2x" data-file-width="2340" data-file-height="1156" /></a><figcaption>Bản đồ độ mặn bề mặt dựa trên dữ liệu vệ tinh. Màu sắc thể hiện mức độ mặn: đỏ = 40‰ (lớn nhất), tím = 30‰ (nhỏ nhất).</figcaption></figure> <p>Nước trong biển được cho là có nguồn gốc từ hoạt động phun trào <a href="/wiki/N%C3%BAi_l%E1%BB%ADa" title="Núi lửa">núi lửa</a> trên Trái Đất, bắt đầu cách nay 4 tỉ năm, làm giải phóng các khí từ đá nóng chảy.<sup id="cite_ref-Stow_3-5" class="reference"><a href="#cite_note-Stow-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference" style="white-space:nowrap;">(tr24–25)</sup> Công trình nghiên cứu gần đây hơn cho rằng hầu hết nước trên Trái Đất có thể từ <a href="/wiki/Sao_ch%E1%BB%95i" title="Sao chổi">sao chổi</a>.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">&#91;</span>15<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Một đặc điểm quan trọng của nước biển là mặn. Độ mặn thường được đo bằng phần nghìn (ký hiệu ‰), và các đại dương chứa vào khoảng 35 gam (1,2&#160;oz) chất rắn trên một lít, độ mặn 35 ‰ (khoảng 90% nước trong đại dương có độ mặn nằm trong khoảng 34 đến 35‰<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">&#91;</span>16<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>). Biển Địa Trung Hải có độ mặn cao hơn ở 37 ‰. Thành phần của muối ăn (<a href="/wiki/Natri" title="Natri">natri</a> và <a href="/wiki/Clo" class="mw-redirect" title="Clo">clo</a>) chiếm khoảng 85% chất rắn hòa tan trong nước biển. Ngoài ra, còn có các ion kim loại khác như <a href="/wiki/Magie" class="mw-redirect" title="Magie">magie</a> và <a href="/wiki/Calci" title="Calci">calci</a>, và các ion âm như <a href="/w/index.php?title=Sulphat&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Sulphat (trang không tồn tại)">sulphat</a>, <a href="/wiki/Carbonat" title="Carbonat">carbonat</a>, và <a href="/wiki/Bromide" title="Bromide">bromide</a>. Mặc dù có sự khác biệt độ mặn trong vùng biển khác nhau, các thành phần tương đối của các muối hòa tan là ổn định trong khắp các đại dương của thế giới.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">&#91;</span>17<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-Millero_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-Millero-20"><span class="cite-bracket">&#91;</span>18<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Nước biển là quá mặn để con người có thể uống vì <a href="/wiki/Th%E1%BA%ADn" title="Thận">thận</a> không thể bài tiết qua đường tiểu những chất mặn như nước biển.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">&#91;</span>19<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Ngược lại, các hồ nước mặn nằm trong lục địa có độ mặn cao hơn trong đại dương, ví dụ như <a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Ch%E1%BA%BFt" title="Biển Chết">Biển Chết</a> có 300 gam (11&#160;oz) chất rắn hòa tan trong một lít (300 ‰). </p> <table class="wikitable" style="float:right;"> <caption>Các chất hòa tan chính trong nước biển (3.5% độ mặn)<sup id="cite_ref-Millero_20-1" class="reference"><a href="#cite_note-Millero-20"><span class="cite-bracket">&#91;</span>18<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </caption> <tbody><tr> <th>Hòa tan</th> <th>nồng độ (‰)</th> <th>% trong tổng muối </th></tr> <tr> <td>Chloride</td> <td>19,3</td> <td>55 </td></tr> <tr> <td>Natri</td> <td>10,8</td> <td>30,6 </td></tr> <tr> <td>Sulphat</td> <td>2,7</td> <td>7,7 </td></tr> <tr> <td>Magnesi</td> <td>1,3</td> <td>3,7 </td></tr> <tr> <td>Calci</td> <td>0,41</td> <td>1,2 </td></tr> <tr> <td>Kali</td> <td>0,40</td> <td>1,1 </td></tr> <tr> <td>Bicarbonat</td> <td>0,10</td> <td>0,4 </td></tr> <tr> <td>Bromide</td> <td>0,07</td> <td>0,2 </td></tr> <tr> <td>Carbonat</td> <td>0,01</td> <td>0,05 </td></tr> <tr> <td>Stronti</td> <td>0,01</td> <td>0,04 </td></tr> <tr> <td>Borat</td> <td>0,01</td> <td>0,01 </td></tr> <tr> <td>Fluoride</td> <td>0,001</td> <td>&lt; 0,01 </td></tr> <tr> <td>Các chất hòa tan khác</td> <td>&lt; 0,001</td> <td>&lt; 0,01 </td></tr></tbody></table> <p>Độ mặn của các vực nước thay đổi theo sự bay hơi từ bề mặt của nó (gia tăng bởi nhiệt độ cao, gió và chuyển động của sóng), lượng mưa, đóng băng hoặc tan chảy của băng biển, sự tan chảy của sông băng, dòng nước ngọt từ sông, và sự pha trộn của các vực nước có độ mặn khác nhau. Ví dụ, <a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Baltic" title="Biển Baltic">biển Baltic</a> là trong một vùng khí hậu mát mẻ với độ bay hơi thấp, có nhiều con sông chảy vào nó và bổ sung liên tục từ Biển Bắc nên tạo ra một lớp nước bên dưới lạnh, dày đặc mà hầu như không hòa lẫn với các lớp bề mặt. Lớp trên cùng có thể có độ mặn 10-15 ‰, với mức độ thậm chí thấp hơn trong các <a href="/wiki/C%E1%BB%ADa_s%C3%B4ng" title="Cửa sông">cửa sông</a>.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">&#91;</span>20<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Biển Đỏ ấm có độ bốc hơi cao nhưng lượng mưa thấp; có ít sông đổ vào nó, và <a href="/wiki/Bab-el-Mandeb" title="Bab-el-Mandeb">Bab-el-Mandeb</a>, nối nó với <a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Aden" title="Vịnh Aden">Vịnh Aden</a>, đây là một vịnh hẹp có độ mặn trung bình 40 ‰.<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">&#91;</span>21<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Nhiệt độ của biển phụ thuộc vào lượng bức xạ mặt trời chiếu trên bề mặt của nó. Ở các vùng nhiệt đới, mặt trời chiếu thường xuyên, nhiệt độ bề mặt biển có thể lên đến hơn 30&#160;°C (86&#160;°F) trong khi ở gần các Cực, nhiệt độ ở trạng thái cân bằng với băng biển vào khoảng −2&#160;°C (28&#160;°F). Có một dòng hải lưu liên tục trong các đại dương. Các dòng hải lưu ấm trên mặt lạnh đi khi chúng chảy xa các vùng nhiệt đới, và nước trở nên đặc hơn và chìm xuống. Dòng nước lạnh di chuyển trở về xích đạo ở dạng các dòng ở dưới sâu, được điều khiển bở sự thay đổi về nhiệt độ và trọng lượng của nước, cuối cùng trồi lên mặt và tiếp tục tuần hoàn. Nước biển sâu có nhiệt độ khoảng −2&#160;°C (28&#160;°F) đến 5&#160;°C (41&#160;°F) trong tất cả các vùng trên toàn cầu.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">&#91;</span>22<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Nước biển đóng băng ở nhiệt độ khoảng −1.8&#160;°C (28.8&#160;°F). Khi nhiệt độ của nước xuống đủ thấp, các tinh thể băng hình thành trên bề mặt. Các khối băng bề mặt này vỡ thành các mảng nhỏ và kết hợp lại thành đĩa phẳng tạo thành một hệ thống treo dày được gọi là <a href="/w/index.php?title=B%C4%83ng_%C4%91%C3%B3ng_%E1%BB%9F_d%C6%B0%E1%BB%9Bi_%C4%91%C3%A1y&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Băng đóng ở dưới đáy (trang không tồn tại)">băng đóng ở dưới đáy</a>. Trong điều kiện tĩnh lặng, lớp này bị đóng băng thành một tấm phẳng mỏng được gọi là <a href="/w/index.php?title=Nilas&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Nilas (trang không tồn tại)">nilas</a>, nó làm dày các lớp băng mới ở mặt dưới của nó. Trong vùng biển nhiều sóng gió hơn, các tinh thể băng đóng ở dưới đáy cùng tham gia vào đĩa phẳng được gọi là pancake. Các bánh này trượt với nhau và kết hợp lại để tạo thành <a href="/wiki/B%C4%83ng_tr%C3%B4i" title="Băng trôi">băng trôi</a>. Trong quá trình làm lạnh, nước muối và không khí bị bắt giữ trong các tinh thể băng. Nilas có thể có độ mặn 12-15 ‰, nhưng theo thời gian, <a href="/wiki/B%C4%83ng_bi%E1%BB%83n" title="Băng biển">băng biển</a> sau một năm thì nó giảm xuống 4-6 ‰.<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">&#91;</span>23<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Lượng oxy có trong nước biển phụ thuộc chủ yếu vào thực vật phát triển trong đó. Các loài này chủ yếu là tảo, bao gồm <a href="/wiki/Th%E1%BB%B1c_v%E1%BA%ADt_ph%C3%B9_du" title="Thực vật phù du">thực vật phù du</a>, với một số <a href="/wiki/Th%E1%BB%B1c_v%E1%BA%ADt_c%C3%B3_m%E1%BA%A1ch" title="Thực vật có mạch">thực vật có mạch</a> như <a href="/wiki/C%E1%BB%8F_bi%E1%BB%83n" title="Cỏ biển">cỏ biển</a>. Hoạt động quang hợp vào ban ngày của các thực vật này sản sinh oxy, chúng hòa tan trong nước biển và được các động vật biển sử dụng. Vào ban đêm, hoạt động quan hợp dừng lại, lượng <a href="/wiki/Oxy_h%C3%B2a_tan" title="Oxy hòa tan">oxy hòa tan</a> sụt giảm. Ở đới biển sâu, ánh sáng không đủ khả năng xuyên đến cho thực vật phát triển, thì có rất ít oxy hòa tan. Do thiếu oxy, vật liệu hữu cơ bị phân hủy bởi các vi sinh vật yếm khí tạo ra <a href="/wiki/Hydro_sulfide" title="Hydro sulfide">hydro sulfide</a>.<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">&#91;</span>24<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <a href="/wiki/%E1%BA%A4m_l%C3%AAn_to%C3%A0n_c%E1%BA%A7u" class="mw-redirect" title="Ấm lên toàn cầu">Ấm lên toàn cầu</a> có thể làm giảm hàm lượng oxy trong cả nước tầng mặt do khả năng hòa tan của oxy giảm do ở nhiệt độ cao, và cả trong nước tầng sâu do giảm khả năng hòa tan của oxy do tăng sự phân tầng cột nước.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">&#91;</span>25<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Lượng ánh sáng xuyên thấu vào biển phụ thuộc vào góc tới của mặt trời, các điều kiện thời tiết, và <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%99_%C4%91%E1%BB%A5c&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Độ đục (trang không tồn tại)">độ đục</a> của nước biển. Hầu hết ánh sáng phản xạ ở bề mặt, và ánh sáng đỏ hấp thụ xuống ở vài mét từ bề mặt. Ánh sáng vàng và lục xuyên thấu sâu hơn, và ánh sáng xanh và tím có thể xuống đến độ sâu khoảng 1.000 mét (3.300&#160;ft). Không đủ ánh sáng cho quang hợp và thực vật phát triển ở độ sâu dưới 200 mét (660&#160;ft).<sup id="cite_ref-Russell_28-0" class="reference"><a href="#cite_note-Russell-28"><span class="cite-bracket">&#91;</span>26<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Axít_hóa_đại_dương"><span id="Ax.C3.ADt_h.C3.B3a_.C4.91.E1.BA.A1i_d.C6.B0.C6.A1ng"></span>Axít hóa đại dương</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=4" title="Sửa đổi phần “Axít hóa đại dương”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=4" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Axít hóa đại dương"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Ax%C3%ADt_h%C3%B3a_%C4%91%E1%BA%A1i_d%C6%B0%C6%A1ng" class="mw-redirect" title="Axít hóa đại dương">Axít hóa đại dương</a></div> <p>Nước biển có tính kiềm nhẹ và độ pH thời kỳ tiền công nghiệp vào khoảng 8,2. Gần đây, các hoạt động nhân sinh đã làm gia tăng hàm lượng <a href="/wiki/Carbon_dioxide" title="Carbon dioxide">carbon dioxide</a> trong khí quyển; có khoảng 30–40% CO<sub>2</sub> gia tăng đã được hấp thụ vào các đại dương, tạo thành <a href="/wiki/Ax%C3%ADt_carbonic" class="mw-redirect" title="Axít carbonic">axít carbonic</a> và làm giảm pH (hiện dưới 8,1<sup id="cite_ref-EPA_Ocean_Acidity_29-0" class="reference"><a href="#cite_note-EPA_Ocean_Acidity-29"><span class="cite-bracket">&#91;</span>27<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>) qua một quá trình được gọi là axít hóa đại dương.<sup id="cite_ref-Feely04_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-Feely04-30"><span class="cite-bracket">&#91;</span>28<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-Zeebe2008_31-0" class="reference"><a href="#cite_note-Zeebe2008-31"><span class="cite-bracket">&#91;</span>29<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-GattusoHansson2011_32-0" class="reference"><a href="#cite_note-GattusoHansson2011-32"><span class="cite-bracket">&#91;</span>30<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Giá trị pH được cho là sẽ giảm xuống còn 7,7 (tăng gấp 3 lần nồng độ ion H+) vào năm 2100, đây sẽ là sự thay đổi đáng kể trong thế kỷ này.<sup id="cite_ref-AboutAntarctica_33-0" class="reference"><a href="#cite_note-AboutAntarctica-33"><span class="cite-bracket">&#91;</span>31<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">&#91;</span>c<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Một nguyên tố quan trọng trong việc hình thành khung xương của các động vật biển là <a href="/wiki/Calci" title="Calci">calci</a>, nhưng <a href="/wiki/Calci_cacbonat" class="mw-redirect" title="Calci cacbonat">calci cacbonat</a> trở nên dễ hòa tan hơn theo áp suất, vì vậy vỏ sò bằng cacbonat và khung xương hòa tan bên dưới độ sâu bù cacbonat.<sup id="cite_ref-Pinet_36-0" class="reference"><a href="#cite_note-Pinet-36"><span class="cite-bracket">&#91;</span>33<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Calci carbonat cũng dễ hòa tan hơn khi pH thấp hơn, vì vậy axít hóa đại dương có thể có những ảnh hưởng sâu sắc lên các sinh vật biển có cấu trúc calci như sò, hào, hải sâm và san hô,<sup id="cite_ref-PMEL_37-0" class="reference"><a href="#cite_note-PMEL-37"><span class="cite-bracket">&#91;</span>34<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> bởi vì khả năng tạo vỏ của chúng sẽ bị giảm,<sup id="cite_ref-orr05_38-0" class="reference"><a href="#cite_note-orr05-38"><span class="cite-bracket">&#91;</span>35<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> và độ sâu bù đắp cacbon sẽ tăng gần về phía mặt biển. Các sinh vật phù du bị ảnh hưởng sẽ bao gồm các loài động vật hai mảnh vỏ giống ốc như <a href="/w/index.php?title=Pteropoda&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Pteropoda (trang không tồn tại)">pteropoda</a>, <a href="/wiki/T%E1%BA%A3o" title="Tảo">tảo</a> đơn bào được gọi là <a href="/w/index.php?title=Coccolithophorida&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Coccolithophorida (trang không tồn tại)">coccolithophorida</a> và <a href="/wiki/Tr%C3%B9ng_l%E1%BB%97" title="Trùng lỗ">foraminifera</a>. Tất cả các loài này là những phần quan trọng trong chuỗi thức ăn và sự suy giảm số lượng của chúng sẽ có hậu quả đáng kể. Trong vùng nhiệt đới, <a href="/wiki/San_h%C3%B4" title="San hô">san hô</a> có khả năng bị ảnh hưởng nghiêm trọng khi nó trở nên khó khăn hơn trong việc tạo bộ xương cacbonat của chúng,<sup id="cite_ref-Cohen2009_39-0" class="reference"><a href="#cite_note-Cohen2009-39"><span class="cite-bracket">&#91;</span>36<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> lần lượt tác động xấu đến các loài sống dựa vào rạn san hô.<sup id="cite_ref-AboutAntarctica_33-1" class="reference"><a href="#cite_note-AboutAntarctica-33"><span class="cite-bracket">&#91;</span>31<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Tốc độ thay đổi hóa học trong đại dương hiện tại dường như là không có tiền lệ trong lịch sử địa chất của Trái Đất, làm thể hiện một điều không rõ rằng như thế nào hệ sinh thái biển sẽ có thể thích ứng với các điều kiện thay đổi của tương lai gần.<sup id="cite_ref-Hönisch2012_40-0" class="reference"><a href="#cite_note-Hönisch2012-40"><span class="cite-bracket">&#91;</span>37<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Sự quan tâm đặc biệt là cách thức kết hợp của quá trình axit hóa với các yếu tố bổ sung làm nhiệt độ cao hơn và hàm lượng oxy giảm xuống sẽ ảnh hưởng đến các vùng biển.<sup id="cite_ref-Gruber2011_41-0" class="reference"><a href="#cite_note-Gruber2011-41"><span class="cite-bracket">&#91;</span>38<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sóng_biển"><span id="S.C3.B3ng_bi.E1.BB.83n"></span>Sóng biển</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=5" title="Sửa đổi phần “Sóng biển”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=5" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Sóng biển"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><span><video id="mwe_player_0" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Steep_deep_water_wave.ogv/220px--Steep_deep_water_wave.ogv.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" height="165" data-durationhint="13" data-mwtitle="Steep_deep_water_wave.ogv" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Steep_deep_water_wave.ogv"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/f/fa/Steep_deep_water_wave.ogv/Steep_deep_water_wave.ogv.360p.webm" type="video/webm; codecs=&quot;vp8, vorbis&quot;" data-transcodekey="360p.webm" data-width="390" data-height="292" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fa/Steep_deep_water_wave.ogv" type="video/ogg; codecs=&quot;theora&quot;" data-width="390" data-height="292" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/f/fa/Steep_deep_water_wave.ogv/Steep_deep_water_wave.ogv.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs=&quot;vp9, opus&quot;" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="320" data-height="240" /></video></span><figcaption>Chuyển động của các hạt chất lỏng khi sóng đi qua</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Propagation_du_tsunami_en_profondeur_variable.gif" class="mw-file-description"><img alt="Mô hình thể hiện sóng đổ vào bờ" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Propagation_du_tsunami_en_profondeur_variable.gif/220px-Propagation_du_tsunami_en_profondeur_variable.gif" decoding="async" width="220" height="115" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Propagation_du_tsunami_en_profondeur_variable.gif/330px-Propagation_du_tsunami_en_profondeur_variable.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2d/Propagation_du_tsunami_en_profondeur_variable.gif 2x" data-file-width="429" data-file-height="225" /></a><figcaption>Khi sóng đi vào vùng nước nông, nó chậm lại và tăng độ cao sóng.</figcaption></figure> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/S%C3%B3ng_bi%E1%BB%83n" title="Sóng biển">Sóng biển</a> và <a href="/wiki/S%C3%B3ng_th%E1%BA%A7n" title="Sóng thần">Sóng thần</a></div> <p>Gió thổi trên bề mặt một vực nước tạo thành <a href="/wiki/S%C3%B3ng_bi%E1%BB%83n" title="Sóng biển">sóng</a> có phương vuông góc với hướng gió. Ma sát giữa khối không khí và nước gây ra bởi làn gió nhẹ làm tạo thành những vế gợn sóng. Gió mạng thổ trên mặt biển tạo ra các sóng lớn hơn và khi khối không khi chuyển động sẽ đẩy mặt nước làm tạo thành các font sóng dâng cao. Sóng đạt đến độ cao lớn nhất khi mà tốc độ tại lúc đó nó di chuyển gần bằng với vận tốc gió. Ở vùng nước mở, khi gió thổi liên tục (như ở Nam bán cầu trong <a href="/w/index.php?title=Roaring_Forties&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Roaring Forties (trang không tồn tại)">Roaring Forties</a>), kéo dài.<sup id="cite_ref-Stow_3-6" class="reference"><a href="#cite_note-Stow-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference" style="white-space:nowrap;">(tr83–84)</sup><sup id="cite_ref-NOAA_42-0" class="reference"><a href="#cite_note-NOAA-42"><span class="cite-bracket">&#91;</span>39<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">&#91;</span>40<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">&#91;</span>d<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Nếu gió giảm, thì sự hình thành sóng cũng giảm, nhưng các sóng đã hình thành trước đó vẫn tiếp tục chuyển động theo hướng ban đầu cho đến khi chúng vỗ vào bờ. Kích thước của sóng phụ thuộc vào quãng đường mà nó truyền qua và độ mạnh cũng như thời gian gió tiếp xúc với mặt nước. Khi sóng gặp những loại sóng khác đến với những hướng khác nhau, sự giao thoa giữ hai sóng có thể tạo các vùng biển bất thường.<sup id="cite_ref-NOAA_42-1" class="reference"><a href="#cite_note-NOAA-42"><span class="cite-bracket">&#91;</span>39<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Phần cao của sóng được gọi là đỉnh sóng; phần thấp nhất được gọi là chân sóng; và khoảng cách giữa các đỉnh được gọi là bước sóng. Sóng bị gió đẩy qua bề mặt của đại dương, nhưng điều này đại diện cho một sự truyền năng lượng và không phải là một chuyển động ngang của nước. Khi sóng đi tới, các phân tử nước tại một điểm dâng cao lên và khi tĩnh sóng, chúng đi xuống, các phân tử nước chuyển động theo một mô hình tròn mỗi lần sóng đi qua. Những phân tử ở gần bề mặt di chuyển nhanh hơn so với những phân tử ở dưới. Khi sóng tiếp cận bờ và di chuyển vào vùng nước nông, chúng thay đổi đặc điểm. Nếu tiếp xúc ở một góc tới bất kỳ, sóng có thể uốn cong hoặc ôm xung quanh các vật thể như đá hoặc mũi đất. Khi các phân tử nước dao động ở dưới cùng của cột sóng tiếp xúc với đáy biển, ma sát giữa các phân tử nước và các bãi biển làm tốc độ truyền sóng chậm lại, khoảng cách giữa các đỉnh sẽ thu hẹp lại và biên độ sóng tăng lên. Lúc này theo mặt cắt sóng, phần đỉnh sóng di chuyển nhanh hơn so với phần chân sóng, và cuối cùng là xuất hiện hiện tượng "sóng vỡ" khi đỉnh chờm về phía trước (so với chân sóng). Chúng tràn lên bãi biển trước khi rút trở lại biển do ảnh hưởng của trọng lực.<sup id="cite_ref-NOAA_42-2" class="reference"><a href="#cite_note-NOAA-42"><span class="cite-bracket">&#91;</span>39<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Sóng thần là một loại sóng bất thường gây ra bởi các sự kiện có năng lượng lớn không thường xuyên như <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BA%A5t" title="Động đất">động đất</a> hoặc trượt lở đất dưới biển, sự va chạm của thiên thạch, núi lửa phun trào hoặc lở đất xuống biển. Các sự kiện này có thể làm dâng cao hoặc hạ thấp mặt nước biển tạm thời trong khu vực bị ảnh hưởng, thường khoảng vài foot. Thế năng của nước biển bị choáng chỗ này được chuyển thành động năng, tạo ra sóng nông, một dạng sóng thần, tỏa ra phía ngoài với vận tốc vài foot vuông theo độ sâu và sau đó chuyển động nhanh hơn trong vùng biển mở so với trên thềm lục địa.<sup id="cite_ref-usgstsunami_45-0" class="reference"><a href="#cite_note-usgstsunami-45"><span class="cite-bracket">&#91;</span>41<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Trong vùng biển mở và sâu, sóng thần có bước sóng vào khoảng 80 đến 300 dặm (130 đến 480&#160;km), chuyển động với vận tốc hơn 970&#160;km/h (hơn 600 dặm/giờ)<sup id="cite_ref-NTWC-physics_46-0" class="reference"><a href="#cite_note-NTWC-physics-46"><span class="cite-bracket">&#91;</span>42<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> và thường có độ cao nhỏ hơn 1 mét (3 foot), vì vậy chúng thường không được chú ý (quan sát) trong giai đoạn này.<sup id="cite_ref-UoW_47-0" class="reference"><a href="#cite_note-UoW-47"><span class="cite-bracket">&#91;</span>43<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Ngược lại, sóng biển do gió có bước sóng vài trăm foot, chuyển động với vận tốc lên đến 65 dặm Anh trên giờ (105&#160;km/h) và có <a href="/wiki/Chi%E1%BB%81u_cao" title="Chiều cao">chiều cao</a> sóng đến 45 foot (14 mét).<sup id="cite_ref-UoW_47-1" class="reference"><a href="#cite_note-UoW-47"><span class="cite-bracket">&#91;</span>43<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Một sự kiện xảy ra trên thềm lục địa có thể gây ra sóng thần địa phương ở phía bờ và khoảng cách sóng thần di chuyển qua đại dương. Năng lượng sóng chỉ bị phân tán từ từ, nhưng trải rộng ra toàn font sóng, vì vậy khi sóng tỏa ra nhiều hướng từ nguồn, font sóng kéo dài hơn và năng lượng trung bình giảm xuống, khi đó bờ biển sẽ bị tác động bởi sóng yếu hơn. Tuy nhiên, vì vận tốc sóng bị khống chế bởi <a href="/wiki/Chi%E1%BB%81u_cao" title="Chiều cao">chiều cao</a> sóng nên nó không thể di chuyển với cùng vận tốc theo mọi hướng, và điều này ảnh hưởng đến hướng truyền của font sóng-được gọi là khúc xạ-mà có thể tập trung sức mạnh của sóng thần tiến vào một số khu vực và làm suy yếu nó bởi những yếu tố khác tùy thuộc vào địa hình dưới đáy biển.<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">&#91;</span>44<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite-bracket">&#91;</span>45<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:2004-tsunami.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Sóng thần ở Thái Lan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/2004-tsunami.jpg/220px-2004-tsunami.jpg" decoding="async" width="220" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/2004-tsunami.jpg/330px-2004-tsunami.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/2004-tsunami.jpg/440px-2004-tsunami.jpg 2x" data-file-width="1536" data-file-height="1114" /></a><figcaption><a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BA%A5t_v%C3%A0_s%C3%B3ng_th%E1%BA%A7n_%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99_D%C6%B0%C6%A1ng_2004" title="Động đất và sóng thần Ấn Độ Dương 2004">Sóng thần 2004</a> ở Thái Lan</figcaption></figure> <p>Khi sóng thần di chuyển vào vùng nước nông hơn vận tốc của nó giảm, bước sóng của nó ngắn lại và biên độ tăng lên vô cùng lớn,<sup id="cite_ref-UoW_47-2" class="reference"><a href="#cite_note-UoW-47"><span class="cite-bracket">&#91;</span>43<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> như cách mà sóng do gió đi vào vùng nước nông, nhưng quy mô thì lớn hơn rất rất nhiều. Bụng hoặc đỉnh của sóng thần có thể đến bờ biển trước.<sup id="cite_ref-usgstsunami_45-1" class="reference"><a href="#cite_note-usgstsunami-45"><span class="cite-bracket">&#91;</span>41<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Trong trường hợp bụng sóng đến trước, biển rút trở lại và rời khỏi làm lộ ra vùng dưới triều gần bờ, đây là một cảnh báo quan trọng trong việc nhận biết sóng thần sắp ập đến.<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">&#91;</span>46<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Khi đỉnh sóng đến, nó thường không vỡ nhưng lao vào trong bờ, làm ngập lụt tất tả những gì trên đường đi của nó. Phần lớn sự phá hủy có thể do nước lụt rút/kéo trở lại biển sau khi sóng thần tấn công, mang theo những mãnh vỡ và con người. Nhiều trận sóng thần thường sinh ra từ các sự kiện địa chất riêng lẻ và đến bờ từng đợt khoảng 8 phút đến 2 giờ. Đợt sóng đầu tiên đến bờ có thể không phải là lớn nhất hoặc phá hoại mạnh nhất.<sup id="cite_ref-usgstsunami_45-2" class="reference"><a href="#cite_note-usgstsunami-45"><span class="cite-bracket">&#91;</span>41<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Thỉnh thoảng, sóng thần có thể chuyển thành sóng triền lớn, đặc biệt là vùng vịnh nông hay cửa sông.<sup id="cite_ref-NTWC-physics_46-1" class="reference"><a href="#cite_note-NTWC-physics-46"><span class="cite-bracket">&#91;</span>42<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <a href="/wiki/H%E1%BB%87_th%E1%BB%91ng_c%E1%BA%A3nh_b%C3%A1o_s%C3%B3ng_th%E1%BA%A7n" title="Hệ thống cảnh báo sóng thần">Hệ thống cảnh báo sóng thần</a> hoạt động dựa trên nguyên tắc ghi nhận các sóng địa chất gây ra bởi các trận động đất chuyển động khắp thế giới với vận tốc khoảng 14.400 kilômét (8.900&#160;mi)/giờ, cho phép các khu vực bị đe dọa được cảnh báo khả năng sóng thần tấn công.<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">&#91;</span>47<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Những số liệu đo đạc từ mạng lưới các trạm đo mực nước biển có thể xác nhận hoặc dỡ bỏ cảnh báo sóng thần.<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">&#91;</span>48<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thủy_triều"><span id="Th.E1.BB.A7y_tri.E1.BB.81u"></span>Thủy triều</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=6" title="Sửa đổi phần “Thủy triều”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=6" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thủy triều"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Th%E1%BB%A7y_tri%E1%BB%81u" title="Thủy triều">Thủy triều</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Tides_overview.png" class="mw-file-description"><img alt="Diagram showing how the sun and moon cause tides" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Tides_overview.png/170px-Tides_overview.png" decoding="async" width="170" height="153" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Tides_overview.png/255px-Tides_overview.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Tides_overview.png/340px-Tides_overview.png 2x" data-file-width="1914" data-file-height="1718" /></a><figcaption>Triều cao (lam) ở các điểm gần nhất và xa nhất của Trái Đất theo Mặt Trăng</figcaption></figure> <p>Thủy triều là sự dâng cao và hạ thấp mực nước trong biển và đại dương, là kết quả tương tác của lực trọng trường từ Mặt Trăng và Mặt Trời, và những ảnh hưởng do sự quay của Trái Đất. Trong mỗi chu kỳ triều, tại một địa điểm cho trước, mực nước dâng lên cao nhất được gọi là "triều cao" trước khi triều rút đi đến vị trí thấp nhất thì được gọi là "triều kiệt" hay "triều thấp". Khi nước rút,nó để lộ ra phần trước bờ, đới này được gọi là đới gian triều. Biên độ dao động giữa triều cao và triều thấp được gọi là biên độ triều.<sup id="cite_ref-oceanservice_53-0" class="reference"><a href="#cite_note-oceanservice-53"><span class="cite-bracket">&#91;</span>49<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite-bracket">&#91;</span>50<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Một chu kỳ triều diễn ra trong 24 giờ 50 phút, đó là thời gian mà Trái Đất tiến hóa hoàn toàn và trả Mặt Trăng về vị trí của nó trước đó so với người quan sát Khối lượng Mặt Trăng nhỏ hơn Mặt Trời khoảng 27 triệu lần, nhưng nó gần Trái Đất hơn Mặt Trời 400 lần.<sup id="cite_ref-NOAAtides_55-0" class="reference"><a href="#cite_note-NOAAtides-55"><span class="cite-bracket">&#91;</span>51<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <a href="/wiki/L%E1%BB%B1c_th%E1%BB%A7y_tri%E1%BB%81u" title="Lực thủy triều">Lực thủy triều</a> giảm nhanh theo khoảng cách, vì vậy mặt trăng có ảnh hưởng lên thủy triều gấp đôi Mặt Trời.<sup id="cite_ref-NOAAtides_55-1" class="reference"><a href="#cite_note-NOAAtides-55"><span class="cite-bracket">&#91;</span>51<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Phần phình ra xuất hiện trong đại dương ở nơi mà Trái Đất gần Mặt Trăng nhất, bởi vì nó chịu ảnh hưởng của lực trọng trường từ Mặt Trăng mạnh hơn. Mặt đối diện của Trái Đất, lục tác động của mặt trăng khi đó là yếu nhất và điều này tạo ra một chỗ phình khác. Khi Mặt Trăng quay quanh Trái Đất, các vị trí phình ra này cũng sẽ lần lượt di chuyển theo quanh Trái Đất. Lực hấp dẫn của Mặt Trời cũng tác động lên các biển, những ảnh hưởng của nó ít mạnh hơn so với Mặt Trăng, và khi Mặt Trời, Mặt Trăng và Trái Đất nằm trên một trục thẳng hàng (lúc trăng tròn và trăng non), ảnh hưởng kết hợp làm tạo ra các đợt "triều cường". Ngược lại, khi Mặt Trời nằm trên trục vuông góc với trục của Mặt Trăng và Trái Đất, sự ảnh hưởng trọng trường kết hợp tác động lên thủy triều sẽ gây ra "triều kiệt".<sup id="cite_ref-oceanservice_53-1" class="reference"><a href="#cite_note-oceanservice-53"><span class="cite-bracket">&#91;</span>49<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Dòng chảy thủy triều của nước biển bị hạn chế bởi quán tính của nước và có thể bị ảnh hưởng bởi phần đất liền. Ở những nơi như <a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Mexico" class="mw-redirect" title="Vịnh Mexico">vịnh Mexico</a> nơi mà đất liền ở đây làm hạn chế sự phình ra, chỉ có một lần xuất hiện triều cao mỗi ngày. Trên bờ của đảo có thể có chu kỳ triều phức tạp với bốn lần triều cao. Các eo biển đảo ở <a href="/w/index.php?title=Halkis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Halkis (trang không tồn tại)">Chalkis</a> thuộc <a href="/w/index.php?title=Evvia&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Evvia (trang không tồn tại)">Euboea</a> có các dòng chảy mạnh đột ngột chuyển hướng, thường 4 lần mỗi ngày nhưng có thể lên đến 12 lần mỗi ngày khi Mặt Trăng và Mặt Trời vuông góc.<sup id="cite_ref-EuripusStraits_56-0" class="reference"><a href="#cite_note-EuripusStraits-56"><span class="cite-bracket">&#91;</span>52<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57"><span class="cite-bracket">&#91;</span>53<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Ở nơi có vịnh dạng phễu hoặc cửa sông, biên độ triều có thể rất lớn. <a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Fundy" title="Vịnh Fundy">Vịnh Fundy</a> là một ví dụ điển hình với biên độ triều đạt 15&#160;m (49&#160;ft). Mặc dù thủy triều tuân theo những quy tắc và có thể dự đoán được, nhưng ở một số nơi cao độ này chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố khác; độ cao của triều lớn có thể bị giảm xuống bởi gió xa bờ và dâng lên bởi gió gần bờ. Áp suất cao của trung tâm xoáy nghịch đẩy nước xuống và liên quan đến triều thấp bất thường trong khi các vùng áp thấp có thể làm độ cao triều cực lớn.<sup id="cite_ref-oceanservice_53-2" class="reference"><a href="#cite_note-oceanservice-53"><span class="cite-bracket">&#91;</span>49<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Nước dâng do bão có thể xuất hiện khi gió có tốc độ cao tấn công vào bờ biển ở những vùng nước nông và điều này kết hợp với áp suất thấp có thể làm dâng cao mực nước biển đáng kể cùng lúc triều cường. Năm 1900, <a href="/wiki/Galveston,_Texas" title="Galveston, Texas">Galveston, Texas</a> đã hứng chịu đợt nước dâng cao 15&#160;ft (5&#160;m) trong trận <a href="/w/index.php?title=B%C3%A3o_Galveston_1900&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Bão Galveston 1900 (trang không tồn tại)">bão Galveston 1900</a> làm ngập thành phố và cướp đi hơn 3.500 người và phá hủy 3.636 căn nhà.<sup id="cite_ref-58" class="reference"><a href="#cite_note-58"><span class="cite-bracket">&#91;</span>54<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Hải_lưu"><span id="H.E1.BA.A3i_l.C6.B0u"></span>Hải lưu</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=7" title="Sửa đổi phần “Hải lưu”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=7" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Hải lưu"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Corrientes-oceanicas.png" class="mw-file-description"><img alt="Map showing surface currents" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Corrientes-oceanicas.png/300px-Corrientes-oceanicas.png" decoding="async" width="300" height="157" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Corrientes-oceanicas.png/450px-Corrientes-oceanicas.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Corrientes-oceanicas.png/600px-Corrientes-oceanicas.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="522" /></a><figcaption>Các dòng hải lưu mặt: màu đỏ là dòng ấm, màu xanh là dòng lạnh</figcaption></figure> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/H%E1%BA%A3i_l%C6%B0u" title="Hải lưu">Hải lưu</a></div> <p><a href="/wiki/Gi%C3%B3" title="Gió">Gió</a> thổi trên mặt biển gây ra <a href="/wiki/Ma_s%C3%A1t" title="Ma sát">ma sát</a> tại mặt thoáng tiếp xúc giữa khối <a href="/wiki/Kh%C3%B4ng_kh%C3%AD" class="mw-disambig" title="Không khí">không khí</a> và biển. Không chỉ tạo <a href="/wiki/S%C3%B3ng" title="Sóng">sóng</a> mà nó còn làm cho nước ở bề mặt chuyển động cùng chiều với chiều gió. Mặc dù gió đổi chiều, ở bất kỳ một nơi nào nó thổi theo một hướng duy nhất và điều này có thể hình thành dòng chảy trên mặt. Gió thổi về hướng tây thường nằm ở vĩ độ trung bình còn gió thổi về hướng đông chủ yếu ở vùng <a href="/wiki/Nhi%E1%BB%87t_%C4%91%E1%BB%9Bi" title="Nhiệt đới">nhiệt đới</a>.<sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59"><span class="cite-bracket">&#91;</span>55<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Khi nước chuyển động theo cách này, các dạng nước khác chảy vào lấp đầy khoảng trống và sự chuyển động vòng tròn của các hải lưu mặt được gọi là vòng hoàn lưu (<i>Ocean gyre</i>). Có 5 vòng hoàn lưu chính trong các đại dương thế giới: 2 vòng hoàn lưu ở <a href="/wiki/Th%C3%A1i_B%C3%ACnh_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Thái Bình Dương">Thái Bình Dương</a>, 2 ở <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_T%C3%A2y_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Đại Tây Dương">Đại Tây Dương</a> và 1 ở <a href="/wiki/%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Ấn Độ Dương">Ấn Độ Dương</a>. Các vòng hoàn lưu nhỏ hơn được tìm thấy trong các biển nhỏ hơn và một vòng riêng biệt chảy quanh <a href="/wiki/Nam_B%C4%83ng_D%C6%B0%C6%A1ng" class="mw-redirect" title="Nam Băng Dương">Nam Băng Dương</a>. Các vòng hoàn lưu này chảy theo các lộ trình giống nhau qua hàng ngàn năm, được dẫn dắt bởi <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Ba_h%C3%ACnh" title="Địa hình">địa hình</a> của đất liền, hướng gió và <a href="/wiki/Hi%E1%BB%87u_%E1%BB%A9ng_Coriolis" title="Hiệu ứng Coriolis">hiệu ứng Coriolis</a>. Các dòng hải lưu mặt chảy theo chiều kim đồng hồ ở Bắc Bán cầu và ngược chiều kim đồng hồ ở Nam Bán cầu. Nước chuyển động ra xa <a href="/wiki/X%C3%ADch_%C4%91%E1%BA%A1o" title="Xích đạo">xích đạo</a> là nước nóng, và nước tuần hoàn trở lại mất hầu hết nhiệt của chúng. Các dòng hải lưu này có khuynh hướng điều hòa khí hậu của Trái Đất, làm lạnh vùng xích đạo và làm ấm các vùng ở vĩ độ cao hơn.<sup id="cite_ref-NOAAcurrent_60-0" class="reference"><a href="#cite_note-NOAAcurrent-60"><span class="cite-bracket">&#91;</span>56<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Khí hậu toàn cầu và dự báo thời tiết chịu ảnh hưởng mạnh mẽ bởi các đại dương trên thế giới, vì vậy mô hình hóa khí hậu toàn cầu sử dụng các mô hình tuần hoàn nước đại dương cũng như các thành phần chính khác như khí quyển, bề mặt đất, sol khí và băng biển.<sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61"><span class="cite-bracket">&#91;</span>57<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Các mô hình đại dương sử dụng một nhánh của vật lý là động lực chất lưu địa vật lý, nó mô tả dòng chảy của lưu chất ở quy mô lớn như nước biển.<sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62"><span class="cite-bracket">&#91;</span>58<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Thermohaline_Circulation_2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Thermohaline_Circulation_2.png/300px-Thermohaline_Circulation_2.png" decoding="async" width="300" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Thermohaline_Circulation_2.png/450px-Thermohaline_Circulation_2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Thermohaline_Circulation_2.png/600px-Thermohaline_Circulation_2.png 2x" data-file-width="1100" data-file-height="690" /></a><figcaption>Chuyển động của các dòng hải lưu màu xanh, các dòng ấm hơn màu đỏ</figcaption></figure> <p>Các dòng chảy trên bề mặt chỉ ảnh hưởng đến vài trăm mét trên cùng của biển, nhưng cũng có các dòng chảy lớn ở những độ sâu khác nhau gây ra bởi sự chuyển động của các khối nước dưới sâu. Dòng hải lưu sâu chảy qua tất cả các đại dương trên thế giới và được gọi là <b>vòng tuần hoàn muối nhiệt</b>. Sự chuyển động này chậm và được điều khiển bởi sự khác biệt về tỷ trọng của nước do sự khác biệt về độ mặn và nhiệt độ giữa các đại dương.<sup id="cite_ref-63" class="reference"><a href="#cite_note-63"><span class="cite-bracket">&#91;</span>59<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Ở vĩ độ cao, nước được gia lạnh bởi nhiệt độ không khí thấp và trở nên mặn như biển băng kết tinh. Cả hai yếu tố này làm cho nó đặc hơn, và nước chìm xuống dưới. Từ biển sâu gần <a href="/wiki/Greenland" title="Greenland">Greenland</a>, nước kiểu này chảy về phía nam giữa các lục địa ở hai bên bờ <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_T%C3%A2y_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Đại Tây Dương">Đại Tây Dương</a>. Khi nó đạt đến <a href="/wiki/Nam_C%E1%BB%B1c" title="Nam Cực">Nam Cực</a>, nó kết hợp với các khối lạnh khác, chìm xuống và chảy về phía đông. Sau đó nó chia tách thành hai dòng di chuyển về phía bắc vào <a href="/wiki/%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Ấn Độ Dương">Ấn Độ Dương</a> và <a href="/wiki/Th%C3%A1i_B%C3%ACnh_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Thái Bình Dương">Thái Bình Dương</a>. Ở đây nó từ từ ấm lên, trở nên ít dày đặc hơn, trồi lên bề mặt và tiếp tục lặp lại vòng tuần hoàn đó. Một số dòng chảy trở lại vào <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_T%C3%A2y_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Đại Tây Dương">Đại Tây Dương</a>. Phải mất một ngàn năm để mô hình lưu thông này hoàn tất.<sup id="cite_ref-NOAAcurrent_60-1" class="reference"><a href="#cite_note-NOAAcurrent-60"><span class="cite-bracket">&#91;</span>56<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Bên cạnh các hoàn lưu, có nhiều hải lưu trên bề mặt tạm thời xuất hiện trong một số điều kiện đặc biệt. Khi sóng chạm tới bờ ở một góc nhất định, dòng chảy ven bờ được tạo ra khi nước bị đẩy chạy dọc theo bờ biển. Nước xoáy lên các bãi biển khi góc tới thẳng góc và dòng rút ra chảy dưới đáy do tác dụng của trọng lực. Sóng vỡ càng lớn, các bãi biển càng dài và góc tới bờ càng xiên, dòng chảy ven bờ càng mạnh.<sup id="cite_ref-64" class="reference"><a href="#cite_note-64"><span class="cite-bracket">&#91;</span>60<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Các dòng chảy này có thể mang một lượng lớn <a href="/wiki/C%C3%A1t" title="Cát">cát</a> hoặc sạn, tạo thành các đê cát ngầm, bào mòn các bãi biển và tạo ra các kênh <a href="/wiki/Ph%C3%B9_sa" title="Phù sa">phù sa</a>.<sup id="cite_ref-NOAAcurrent_60-2" class="reference"><a href="#cite_note-NOAAcurrent-60"><span class="cite-bracket">&#91;</span>56<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <a href="/w/index.php?title=D%C3%B2ng_xo%C3%A1y&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Dòng xoáy (trang không tồn tại)">Dòng xoáy</a> có thể xuất hiện khi nước tích lũy gần bờ từ các đợt sóng lớn và chảy ra phía biển theo một kênh ngầm dưới đáy. Có thể xuất hiện một khoảng trống trong một đê cát hoặc gần các công trình nhân tạo. Các dòng chảy mạnh này có thể có vận tốc lên đến 3&#160;ft (0,9&#160;m)/giây, có thể hình thành ở nhiều nơi khác nhau ở các giai đoạn khác nhau của thủy triều và có thể cuốn người tắm ra xa nếu không cẩn thận.<sup id="cite_ref-65" class="reference"><a href="#cite_note-65"><span class="cite-bracket">&#91;</span>61<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Các <a href="/wiki/N%C6%B0%E1%BB%9Bc_tr%E1%BB%93i" title="Nước trồi">dòng trồi</a> tạm thời xuất hiện khi gió đẩy nước ra xa từ đất liền và nước ở sâu hơn dâng lên để thế vào vị trí đó. Dòng nước lạnh này thường rất giàu chất dinh dưỡng và có thể khiến thực vật phù du cũng như các sinh vật khác của biển phát triển mạnh.<sup id="cite_ref-NOAAcurrent_60-3" class="reference"><a href="#cite_note-NOAAcurrent-60"><span class="cite-bracket">&#91;</span>56<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Các_bồn_đại_dương"><span id="C.C3.A1c_b.E1.BB.93n_.C4.91.E1.BA.A1i_d.C6.B0.C6.A1ng"></span>Các bồn đại dương</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=8" title="Sửa đổi phần “Các bồn đại dương”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=8" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Các bồn đại dương"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/B%E1%BB%93n_%C4%91%E1%BA%A1i_d%C6%B0%C6%A1ng" class="mw-redirect" title="Bồn đại dương">Bồn đại dương</a></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Tectonic_plate_boundaries.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Tectonic_plate_boundaries.png/300px-Tectonic_plate_boundaries.png" decoding="async" width="300" height="166" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Tectonic_plate_boundaries.png/450px-Tectonic_plate_boundaries.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Tectonic_plate_boundaries.png/600px-Tectonic_plate_boundaries.png 2x" data-file-width="775" data-file-height="429" /></a><figcaption>Ba loại ranh giới mảng</figcaption></figure> <p>Trái Đất được cấu tạo bởi lõi có từ tính, bên ngoài là thạch quyển rắn, đến manti chủ yếu ở dạng lỏng và nhân trong ở thể rắn Trên đất liền, vỏ Trái Đất được gọi là <a href="/wiki/V%E1%BB%8F_l%E1%BB%A5c_%C4%91%E1%BB%8Ba" title="Vỏ lục địa">vỏ lục địa</a>, trong khi phần vỏ dưới biển được gọi là <a href="/wiki/V%E1%BB%8F_%C4%91%E1%BA%A1i_d%C6%B0%C6%A1ng" title="Vỏ đại dương">vỏ đại dương</a>. Vỏ đại dương được cấu tạo bởi <a href="/wiki/Bazan" title="Bazan">bazan</a> tương đối nặng và dày từ 5 đến 10&#160;km. Thạch quyển tương đối mỏng (so với các lớp khác) nổi trên manti mềm hơn và nóng hơn nằm bên dưới và bị vỡ ra thành các <a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_c%C3%A1c_m%E1%BA%A3ng_ki%E1%BA%BFn_t%E1%BA%A1o" class="mw-redirect" title="Danh sách các mảng kiến tạo">mảng kiến tạo</a>.<sup id="cite_ref-66" class="reference"><a href="#cite_note-66"><span class="cite-bracket">&#91;</span>62<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Ở giữa đại dương, mácma trồi lên liên tục từ đáy biển ở ranh giới giữa các mảng để tạo thành <a href="/wiki/S%E1%BB%91ng_n%C3%BAi_gi%E1%BB%AFa_%C4%91%E1%BA%A1i_d%C6%B0%C6%A1ng" title="Sống núi giữa đại dương">sống núi giữa đại dương</a> và các dòng <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%91i_l%C6%B0u_manti" title="Đối lưu manti">đối lưu manti</a> có khuynh hướng đẩy hai mảng xa ra nhau, chúng chuyển đông song song nhau và ngày càng gần bờ hơn. Một mảng đại dương có thể trượt bên dưới một mảng đại dương khác theo quá trình được gọi là <a href="/wiki/H%C3%BAt_ch%C3%ACm" title="Hút chìm">hút chìm</a>. Các <a href="/wiki/R%C3%A3nh_%C4%91%E1%BA%A1i_d%C6%B0%C6%A1ng" title="Rãnh đại dương">máng nước sâu</a> được hình thành ở nơi hút chìm này và quá trình bày đi cùng với sự ma sát khi các mảng trượt lên nhau. Sự tích lũy năng lượng ma sát trong quá trình chuyển động này khi giải phóng sẽ sinh ra động đất, giải phóng nhiệt và mác ma được phun ra tạo thành các núi dưới đáy biển, một số núi có thể tạo thành một chuỗi các đảo núi lửa ở gần các máng nước sâu. Ở gần một số ranh giới giữa đất liền và biển, các mảng đại dương hơi nặng hơn trượt bên dưới các mảng lục địa và cũng hình thành các máng nước sây. Khi chúng va nhau, các mảng lục địa bị biến dạng và hình thành các dãy núi và phát sinh địa chấn.<sup id="cite_ref-67" class="reference"><a href="#cite_note-67"><span class="cite-bracket">&#91;</span>63<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-68" class="reference"><a href="#cite_note-68"><span class="cite-bracket">&#91;</span>64<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Rãnh đại dương sâu nhất trên Trái Đất là <a href="/wiki/R%C3%A3nh_Mariana" title="Rãnh Mariana">rãnh Mariana</a> với bề rộng khoảng 2.500 kilômét (1.600&#160;mi) dưới đáy biển. Nó nằm gần <a href="/wiki/Qu%E1%BA%A7n_%C4%91%E1%BA%A3o_Mariana" title="Quần đảo Mariana">quần đảo Mariana</a>,đây là một quần đảo núi lửa ở Tây Thái Bình Dương, và có bề rộng trung bình chỉ 68 kilômét (42&#160;mi), điểm sâu nhất của nó là 10.994&#160;km bên dưới mặt nước biển.<sup id="cite_ref-smmt_69-0" class="reference"><a href="#cite_note-smmt-69"><span class="cite-bracket">&#91;</span>65<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Một rãnh đại dương dài hơn chạy dọc theo bờ biển Peru và Chile, có độ sâu 8.065 mét (26.460&#160;ft) và rộng khoảng 5.900 kilômét (3.700&#160;mi). Nó là kết quả của sự hút chìm của mảng đại dương <a href="/wiki/M%E1%BA%A3ng_Nazca" title="Mảng Nazca">Nazca</a> bên dưới mảng lục địa <a href="/wiki/M%E1%BA%A3ng_Nam_M%E1%BB%B9" title="Mảng Nam Mỹ">Nam Mỹ</a> và liên quan đến hoạt động núi lửa của Andes.<sup id="cite_ref-70" class="reference"><a href="#cite_note-70"><span class="cite-bracket">&#91;</span>66<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bờ_biển"><span id="B.E1.BB.9D_bi.E1.BB.83n"></span>Bờ biển</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=9" title="Sửa đổi phần “Bờ biển”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=9" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Bờ biển"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/B%E1%BB%9D_bi%E1%BB%83n" title="Bờ biển">Bờ biển</a></div> <p>Khu vực mà đất liền tiếp giáp biển được gọi là <a href="/wiki/B%E1%BB%9D_bi%E1%BB%83n" title="Bờ biển">bờ biển</a> và phần đất nằm giữa triều thấp nhất và nơi cao nhất mà sóng vỗ tới được gọi là đới sóng vỗ. <a href="/wiki/B%C3%A3i_bi%E1%BB%83n" title="Bãi biển">Bãi biển</a> là nơi tích tụ cát hoặc đá cuội trên bờ biển.<sup id="cite_ref-Monkhouse291_71-0" class="reference"><a href="#cite_note-Monkhouse291-71"><span class="cite-bracket">&#91;</span>67<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Phần đất liền nhô ra biển được gọi là mũi đất. Phần lõm vào của đường bờ đặc biệt là giữa hai mũi đất được gọi là <a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh" title="Vịnh">vịnh</a>.<sup id="cite_ref-72" class="reference"><a href="#cite_note-72"><span class="cite-bracket">&#91;</span>68<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Đường bờ chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố như độ mạnh của sóng tới bờ, sự thay đổi của địa hình đáy gần bờ, thành phần và độ cứng của đá cấu tạo bờ, độ nghiêng của sườn bờ và sự thay đổi về cao độ của đất liền do sự nâng lên hoặc nhấn chìm. Thông thường, sóng cuộn về phía bờ biển với tốc độ từ sáu đến tám mỗi phút và chúng được gọi là <a href="/w/index.php?title=S%C3%B3ng_t%C3%ADch_t%E1%BB%A5&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Sóng tích tụ (trang không tồn tại)">sóng tích tụ</a> vì chúng có xu hướng bồi đắp vật liệu cho bãi biển và ít ảnh hưởng xâm thực. Sóng bão tiến vào bờ rất nhanh và được gọi là sóng phá hủy vì chúng mang vật liệu ra khỏi bãi biển. Dưới ảnh hưởng của chúng, cát và đá cuội trên bãi biển là vật liệu được mang đến và mang đi. Vào lúc thủy triều cao, năng lượng của sóng bão tác động đến chân vách đá có tác dụng làm đảo lộn khi không khí trong các vết nứt và khe hở được nén và sau đó mở rộng nhanh chóng khi giải phóng áp lực. Đồng thời, cát và sỏi có tác dụng ăn mòn khi chúng tán vào đá. Điều này có xu hướng làm cắt chân vách núi, và các quá trình phong hóa bình thường như tác động của sương giá sau đó, gây ra sự phá hủy tiếp theo. Dần dần, một địa hình bằng phẳng hình thành do sóng phát triển ở chân vách đá và điều này có tác dụng bảo vệ, giảm ảnh hưởng xâm thực do sóng.<sup id="cite_ref-Monkhouse291_71-1" class="reference"><a href="#cite_note-Monkhouse291-71"><span class="cite-bracket">&#91;</span>67<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Vật liệu được mang từ rìa của đất liền cuối cùng lắng đọng trong biển. Ở đây nó là đối tượng tiêu hao khi dòng chảy song song bờ khuấy động mang ra các lạch và vận chuyển cá và cuội ra khỏi nơi ban đầu của chúng. Trầm tích được mang ra biển bởi các con sông tích tụ trên đáy biển tạo thành các <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%93ng_b%E1%BA%B1ng_ch%C3%A2u_th%E1%BB%95" class="mw-redirect" title="Đồng bằng châu thổ">đồng bằng châu thổ</a> ở cửa sông. Tất cả vật liệu này di chuyển qua lại dưới đáy do ảnh hưởng của sóng, thủy triều và dòng chảy.<sup id="cite_ref-Monkhouse291_71-2" class="reference"><a href="#cite_note-Monkhouse291-71"><span class="cite-bracket">&#91;</span>67<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Việc nạo vét loại bỏ các vật liệu này và đào sâu các kênh nhưng có thể có tác ảnh hưởng không lường được ở những nơi khác trên bờ biển. Các chính phủ có những nỗ lực chống lụt bằng các kè biển, đê biển và các công trình bảo vệ khác. Các kè sông Thames được thiết kế để bảo vệ London từ một cơn bão<sup id="cite_ref-73" class="reference"><a href="#cite_note-73"><span class="cite-bracket">&#91;</span>69<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> và các đê được xây dựng nhằm kiểm soát dòng nước và bảo vệ những vùng đất lấn biển khỏi sự xâm thực. Một trong những đê nhân tạo dài nhất là hệ thống đê <a href="/wiki/S%C3%B4ng_Mississippi" title="Sông Mississippi">sông Mississippi</a>, với tổng <a href="/wiki/Chi%E1%BB%81u_d%C3%A0i" title="Chiều dài">chiều dài</a> khoảng 1.000 kilômét (620&#160;mi) ven sông từ <a href="/wiki/Cape_Girardeau,_Missouri" title="Cape Girardeau, Missouri">Cape Girardeau</a> trên <a href="/wiki/Ch%C3%A2u_th%E1%BB%95_s%C3%B4ng_Mississippi" title="Châu thổ sông Mississippi">châu thổ sông Mississippi</a>, và mục đích của đê này này bảo vệ thành phố <a href="/wiki/New_Orleans" title="New Orleans">New Orleans</a>.<sup id="cite_ref-74" class="reference"><a href="#cite_note-74"><span class="cite-bracket">&#91;</span>70<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Sân bay quốc tế Hồng Kông được xây dựng trên một <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A3o_nh%C3%A2n_t%E1%BA%A1o" title="Đảo nhân tạo">đảo nhân tạo</a> lớn, được hình thành khi nối và lắp bằng hai đảo với diện tích 9,38 kilômét vuông (3,62&#160;dặm&#160;vuông&#160;Anh) trên đáy biển.<sup id="cite_ref-75" class="reference"><a href="#cite_note-75"><span class="cite-bracket">&#91;</span>71<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mực_nước_biển"><span id="M.E1.BB.B1c_n.C6.B0.E1.BB.9Bc_bi.E1.BB.83n"></span>Mực nước biển</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=10" title="Sửa đổi phần “Mực nước biển”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=10" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Mực nước biển"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/M%E1%BB%B1c_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_bi%E1%BB%83n" title="Mực nước biển">Mực nước biển</a></div> <p>Trải qua hầu hết lịch sử địa chất, mực nước biển từng cao hơn ngày nay.<sup id="cite_ref-Stow_3-8" class="reference"><a href="#cite_note-Stow-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference" style="white-space:nowrap;">(tr74)</sup> Yếu tố chính làm thay đổi mực nước biển theo thời gian là kết quả của sự thay đổi vỏ đại dương, với xu hướng nhấn chìm tiếp diễn trong thời gian dài.<sup id="cite_ref-76" class="reference"><a href="#cite_note-76"><span class="cite-bracket">&#91;</span>72<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Vào thời kỳ băng hà cực đại gần đây nhất, khoảng 20.000 năm trước, mực nước biển thấp hơn mực nước ngày nay khoảng 120 mét (390&#160;ft). Trong vòng ít nhất 100 năm gần đây, mực nước biển đã và đang dân lên với tốc độ trung bình khoảng 1,8 milimét (0,071&#160;in)/năm.<sup id="cite_ref-77" class="reference"><a href="#cite_note-77"><span class="cite-bracket">&#91;</span>73<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Hầu hết sự tăng cao mực nước biển này có thể có sự góp mặt của sự gia tăng nhiệt độ của biển và kết quả giãn nở nhiệt nhẹ ở 500 mét (1.600&#160;ft) nước trên mặt. Yếu tố khác chiếm khoảng 1/4 là từ các nguồn nước trên đất liền như tuyết và băng hà tan và việc khai thác nước dưới đất phục vụ cho tưới tiêu và các nhu cầu nông nghiệp và con người khác.<sup id="cite_ref-78" class="reference"><a href="#cite_note-78"><span class="cite-bracket">&#91;</span>74<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Sự gia tăng có khuynh hước từ sự ấm lên toàn cầu được dự báo là tiếp tục cho đến ít nhất là cuối thế kỷ XXI.<sup id="cite_ref-79" class="reference"><a href="#cite_note-79"><span class="cite-bracket">&#91;</span>75<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Chu_trình_nước"><span id="Chu_tr.C3.ACnh_n.C6.B0.E1.BB.9Bc"></span>Chu trình nước</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=11" title="Sửa đổi phần “Chu trình nước”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=11" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Chu trình nước"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Chu_tr%C3%ACnh_n%C6%B0%E1%BB%9Bc" class="mw-redirect" title="Chu trình nước">Chu trình nước</a></div> <p>Biển đóng là một phần trong <a href="/wiki/Chu_tr%C3%ACnh_n%C6%B0%E1%BB%9Bc" class="mw-redirect" title="Chu trình nước">chu trình nước</a>, trong đó, nước bốc hơi từ biển, chuyển động trong khí quyển ở dạng hơi nước, ngưng tụ, rơi xuống ở dạng mưa hoặc tuyết, do đó duy trì sự sống trên đất liền, và phần lớn nước sẽ trở về biển.<sup id="cite_ref-80" class="reference"><a href="#cite_note-80"><span class="cite-bracket">&#91;</span>76<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Thậm chí ở <a href="/wiki/Sa_m%E1%BA%A1c_Atacama" class="mw-redirect" title="Sa mạc Atacama">sa mạc Atacama</a>, nơi có ít mưa trong năm, các đám mây dày đặc sương mù được gọi là <a href="/w/index.php?title=Camanchaca&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Camanchaca (trang không tồn tại)">camanchaca</a> thổi vào từ biển và hỗ trợ sự sống của thực vật ở đây.<sup id="cite_ref-81" class="reference"><a href="#cite_note-81"><span class="cite-bracket">&#91;</span>77<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Ở Trung Á và các vùng đất liền khác, có <a href="/w/index.php?title=B%E1%BB%93n_tr%C5%A9ng_endorheic&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Bồn trũng endorheic (trang không tồn tại)">bồn trũng endorheic</a> mà không có lối thoát ra biển, ngăn cách với biển bởi các dãy núi hoặc các đặc điểm địa chất tự nhiên có khả năng ngăn chặn nước thoát đi. <a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Caspi" title="Biển Caspi">Biển Caspi</a> là lớn nhất trong nhóm này. Dòng chính của nó là <a href="/wiki/S%C3%B4ng_Volga" title="Sông Volga">sông Volga</a>, không có dòng chảy ra và sự bay hơi của nước làm cho nó mặn vì khoáng chất hòa tan tích tụ. <a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Aral" title="Biển Aral">Biển Aral</a> ở Trung Á và <a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%93_Pyramid_(Nevada)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Hồ Pyramid (Nevada) (trang không tồn tại)">Hồ Pyramid</a> ở miền Tây Hoa Kỳ là ví dụ về các vực nước mặn nội địa mà không có hệ thống thoát nước ra ngoài. Một số hồ endorheic ít mặn, nhưng tất cả đều nhạy cảm với sự thay đổi trong chất lượng của các nước chảy vào.<sup id="cite_ref-82" class="reference"><a href="#cite_note-82"><span class="cite-bracket">&#91;</span>78<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Chu_trình_cacbon"><span id="Chu_tr.C3.ACnh_cacbon"></span>Chu trình cacbon</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=12" title="Sửa đổi phần “Chu trình cacbon”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=12" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Chu trình cacbon"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Chu_tr%C3%ACnh_cacbon_%C4%91%E1%BA%A1i_d%C6%B0%C6%A1ng&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Chu trình cacbon đại dương (trang không tồn tại)">Chu trình cacbon đại dương</a></div> <p>Các đại dương chứng một lượng cacbon tuần hoàn chủ động lớn nhất trên thế giới và xếp thứ 2 chỉ sau <a href="/wiki/Th%E1%BA%A1ch_quy%E1%BB%83n" title="Thạch quyển">thạch quyển</a> về lượng cacbon mà nó có.<sup id="cite_ref-GlobalCarbonCycle_83-0" class="reference"><a href="#cite_note-GlobalCarbonCycle-83"><span class="cite-bracket">&#91;</span>79<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Lớp mặt của đại dương giữ một lượng lớn cacon hữu cơ hòa tan, loại này được trao đổi nhanh chóng với khí quyển. Nồng độ cacbon vô cơ hòa tan trong lớp nước sâu cao hơn 15% so với của lớp nước mặt<sup id="cite_ref-Sarmiento_and_Gruber_2006_84-0" class="reference"><a href="#cite_note-Sarmiento_and_Gruber_2006-84"><span class="cite-bracket">&#91;</span>80<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> và nó duy trì trong khoảng thời gian dài hơn.<sup id="cite_ref-Prentice_etal_2001_85-0" class="reference"><a href="#cite_note-Prentice_etal_2001-85"><span class="cite-bracket">&#91;</span>81<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Dòng muối nhiệt trao đổi cacbon giữa hai lớp nước này.<sup id="cite_ref-GlobalCarbonCycle_83-1" class="reference"><a href="#cite_note-GlobalCarbonCycle-83"><span class="cite-bracket">&#91;</span>79<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Cacbon đi vào đại dương khi cacbon dioxide trong khí quyển hòa tan vào các tầng nước mặt và bị biến đổi thành <a href="/wiki/Axit_cacbonic" class="mw-redirect" title="Axit cacbonic">axit cacbonic</a>, <a href="/w/index.php?title=Bicarbonat&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Bicarbonat (trang không tồn tại)">bicarbonat</a> và <a href="/wiki/Carbonat" title="Carbonat">carbonat</a>: </p><p>CO<sub>2</sub> <sub>(aq)</sub> + H<sub>2</sub>O <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \leftrightarrow }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mo stretchy="false">&#x2194;<!-- ↔ --></mo> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \leftrightarrow }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/046b918c43e05caf6624fe9b676c69ec9cd6b892" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:2.324ex; height:1.843ex;" alt="{\displaystyle \leftrightarrow }"></span> H<sub>2</sub>CO<sub>3</sub> <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \leftrightarrow }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mo stretchy="false">&#x2194;<!-- ↔ --></mo> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \leftrightarrow }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/046b918c43e05caf6624fe9b676c69ec9cd6b892" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:2.324ex; height:1.843ex;" alt="{\displaystyle \leftrightarrow }"></span> HCO<sub>3</sub><sup>−</sup> + H<sup>+</sup> <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \leftrightarrow }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mo stretchy="false">&#x2194;<!-- ↔ --></mo> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \leftrightarrow }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/046b918c43e05caf6624fe9b676c69ec9cd6b892" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:2.324ex; height:1.843ex;" alt="{\displaystyle \leftrightarrow }"></span> CO<sub>3</sub><sup>2−</sup> + 2 H<sup>+</sup>. </p><p>Quá trình này giải phóng các ion hydro (<span class="chemf" style="white-space:nowrap;">H<span style="display:inline-block;margin-bottom:-0.3em;vertical-align:0.8em;line-height:1.2em;font-size:80%;text-align:left"><sup style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline">+</sup><br /><sub style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline"></sub></span></span>), làm giảm pH của đại dương. </p><p>Nó cũng đi vào đại dương qua các con sông ở dạng cacbon hữu cơ hòa tan và được biến đổi bởi các sinh vật quang hợp thành cacon hữu cơ. Loại cacon này có thể hoặc được trao đổi thông quan chuỗi thức ăn hoặc tích tụ dưới các tầng giàu cacbon hơn, sâu hơn ở dạng các tế bào mềm, chết hoặc vỏ sò và xương ở dạng <a href="/wiki/Calci_cacbonat" class="mw-redirect" title="Calci cacbonat">calci cacbonat</a>. Nó lưu thông trong lớp này trong khoảng thời gian dài trước khi chúng lắng đọng hoặc được trả lại vào nước mặt lưu thông qua dòng muối nhiệt.<sup id="cite_ref-Prentice_etal_2001_85-1" class="reference"><a href="#cite_note-Prentice_etal_2001-85"><span class="cite-bracket">&#91;</span>81<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sự_sống_ở_biển"><span id="S.E1.BB.B1_s.E1.BB.91ng_.E1.BB.9F_bi.E1.BB.83n"></span>Sự sống ở biển</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=13" title="Sửa đổi phần “Sự sống ở biển”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=13" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Sự sống ở biển"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Blue_Linckia_Starfish.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Blue_Linckia_Starfish.JPG/170px-Blue_Linckia_Starfish.JPG" decoding="async" width="170" height="227" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Blue_Linckia_Starfish.JPG/255px-Blue_Linckia_Starfish.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Blue_Linckia_Starfish.JPG/340px-Blue_Linckia_Starfish.JPG 2x" data-file-width="1200" data-file-height="1600" /></a><figcaption><a href="/wiki/R%E1%BA%A1n_san_h%C3%B4" title="Rạn san hô">Rạn san hô</a> là một trong những nơi cư trú <a href="/wiki/%C4%90a_d%E1%BA%A1ng_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Đa dạng sinh học">đa dạng sinh học</a> nhất trên Trái Đất.</figcaption></figure> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_bi%E1%BB%83n" title="Sinh học biển">Sinh học biển</a></div> <p>Đại dương là mái nhà của tập hợp đa dạng các dạng sống dùng nó làm nơi cư trú. Do ánh sáng Mặt Trời chỉ chiếu sáng ở các tầng nước trên cùng, cho nên phần lớn đại dương chìm trong bóng tối vĩnh viễn. Mỗi vùng khác nhau về nhiệt độ và độ sâu cung cấp nơi trú ngụ cho một tập hợp duy nhất các loài sinh vật, môi trường biển trên tổng thể bao trùm toàn bộ sự sống đa dạng rộng lớn.<sup id="cite_ref-86" class="reference"><a href="#cite_note-86"><span class="cite-bracket">&#91;</span>82<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Nơi cư ngụ biển có phạm vi từ vùng nước bề mặt cho tới những <a href="/wiki/R%C3%A3nh_%C4%91%E1%BA%A1i_d%C6%B0%C6%A1ng" title="Rãnh đại dương">rãnh đại dương</a> sâu nhất, bao gồm rạn san hô, rừng tảo biển, <a href="/wiki/C%E1%BB%8F_bi%E1%BB%83n" title="Cỏ biển">đồng cỏ biển</a>, <a href="/w/index.php?title=V%C5%A9ng_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_tri%E1%BB%81u&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Vũng nước triều (trang không tồn tại)">vũng nước triều</a>, bãi bùn và bãi cát, tầng đá đáy biển và vùng <a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_kh%C6%A1i" class="mw-redirect" title="Biển khơi">biển khơi</a>. Sinh vật sống trong vùng biển có kích cỡ lớn như <a href="/wiki/B%E1%BB%99_c%C3%A1_voi" class="mw-redirect" title="Bộ cá voi">cá voi</a> dài 30 mét cho đến thực vật nổi và <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_ph%C3%B9_du" title="Động vật phù du">động vật phù du</a> cỡ vài micrô mét, nấm, <a href="/wiki/Vi_khu%E1%BA%A9n" title="Vi khuẩn">vi khuẩn</a> và <a href="/wiki/Vi_r%C3%BAt" class="mw-redirect" title="Vi rút">vi rút</a>, bao gồm các vi rút ăn vi khuẩn biển mới được khám phá gần đây (những vi rút mà sống bên trong vi khuẩn).<sup id="cite_ref-87" class="reference"><a href="#cite_note-87"><span class="cite-bracket">&#91;</span>83<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Sự sống ở biển đóng một vai trò quan trọng trong <a href="/wiki/Chu_tr%C3%ACnh_cacbon" class="mw-redirect" title="Chu trình cacbon">chu trình cacbon</a> nhờ các sinh vật quang tổng hợp biến đổi cacbon đioxyt hòa tan trong nước biển thành cacbon hữu cơ và nó có tầm quan trọng kinh tế đối với con người trong vai trò cung cấp và khai thác nguồn <a href="/wiki/Th%E1%BB%A7y_s%E1%BA%A3n" title="Thủy sản">thủy sản</a>.<sup id="cite_ref-Jeffrey_88-0" class="reference"><a href="#cite_note-Jeffrey-88"><span class="cite-bracket">&#91;</span>84<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-DKlife_89-0" class="reference"><a href="#cite_note-DKlife-89"><span class="cite-bracket">&#91;</span>85<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference" style="white-space:nowrap;">(tr204–229)</sup> </p><p>Sự sống có thể đã bắt đầu từ biển và mọi <a href="/wiki/Ng%C3%A0nh_(sinh_h%E1%BB%8Dc)" title="Ngành (sinh học)">nhóm chính</a> động vật đều có mặt ở đây. Các nhà khoa học chỉ chưa đồng tình chính xác nơi mà sự sống ở biển xuất hiện: <a href="/wiki/Th%C3%AD_nghi%E1%BB%87m_Miller-Urey" class="mw-redirect" title="Thí nghiệm Miller-Urey">thí nghiệm Miller-Urey</a> cho thấy một món "súp" các chất hóa học loãng tồn tại trong vùng nước rộng, nhưng có chứng cứ gần đây cho rằng bao gồm các nguồn nước nóng từ núi lửa, trầm tích sét hạt mịn, hoặc các "mạch khói phun đen" dưới đáy biển sâu, tất cả chúng đều bảo vệ cho sinh vật không bị phá hủy dưới bức xạ cực tím mà những bức xạ này không bị cản trở bởi bầu khí quyển sơ khai của Trái Đất.<sup id="cite_ref-Stow_3-9" class="reference"><a href="#cite_note-Stow-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference" style="white-space:nowrap;">(tr138–140)</sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sinh_cảnh_đại_dương"><span id="Sinh_c.E1.BA.A3nh_.C4.91.E1.BA.A1i_d.C6.B0.C6.A1ng"></span>Sinh cảnh đại dương</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=14" title="Sửa đổi phần “Sinh cảnh đại dương”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=14" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Sinh cảnh đại dương"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Sinh_c%E1%BA%A3nh_%C4%91%E1%BA%A1i_d%C6%B0%C6%A1ng" title="Sinh cảnh đại dương">Sinh cảnh đại dương</a></div> <table class="vertical-navbox nowraplinks plainlist" style="float:right;clear:right;width:22.0em;margin:0 0 1.0em 1.0em;background:#f9f9f9;border:1px solid #aaa;padding:0.2em;border-spacing:0.4em 0;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%"><tbody><tr><th style="padding:0.2em 0.4em 0.2em;font-size:145%;line-height:1.2em"><a href="/wiki/Sinh_c%E1%BA%A3nh_%C4%91%E1%BA%A1i_d%C6%B0%C6%A1ng" title="Sinh cảnh đại dương">Sinh cảnh đại dương</a></th></tr><tr><td style="padding:0 0.1em 0.4em;text-align: left"> <ul> <li style="border-left: 20px solid powderblue; line-height: 18px; padding-left: 0.7em"><a href="/wiki/C%E1%BA%ADn_duy%C3%AAn" class="mw-redirect" title="Cận duyên">Vùng cận duyên</a></li> <li style="border-left: 20px solid lightblue; line-height: 18px; padding-left: 0.7em"><a href="/wiki/V%C3%B9ng_gian_tri%E1%BB%81u" title="Vùng gian triều">Vùng gian triều</a></li> <li style="border-left: 20px solid skyblue; line-height: 18px; padding-left: 0.7em"><a href="/wiki/C%E1%BB%ADa_s%C3%B4ng" title="Cửa sông">Cửa sông</a></li> <li style="border-left: 20px solid skyblue; line-height: 18px; padding-left: 0.7em"><a href="/wiki/R%E1%BB%ABng_t%E1%BA%A3o_b%E1%BA%B9" title="Rừng tảo bẹ">Rừng tảo bẹ</a></li> <li style="border-left: 20px solid deepskyblue; line-height: 18px; padding-left: 0.7em"><a href="/wiki/R%E1%BA%A1n_san_h%C3%B4" title="Rạn san hô">Rạn san hô</a></li> <li style="border-left: 20px solid dodgerblue; line-height: 18px; padding-left: 0.7em"><a href="/wiki/B%C3%A3i_ng%E1%BA%A7m" title="Bãi ngầm">Bãi ngầm</a></li> <li style="border-left: 20px solid dodgerblue; line-height: 18px; padding-left: 0.7em"><a href="/wiki/Th%E1%BB%81m_l%E1%BB%A5c_%C4%91%E1%BB%8Ba" title="Thềm lục địa">Thềm lục địa</a></li> <li style="border-left: 20px solid royalblue; line-height: 18px; padding-left: 0.7em"><a href="/w/index.php?title=V%C3%B9ng_ven_b%E1%BB%9D&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Vùng ven bờ (trang không tồn tại)">Vùng ven bờ</a></li> <li style="border-left: 20px solid royalblue; line-height: 18px; padding-left: 0.7em"><a href="/wiki/Eo_bi%E1%BB%83n" title="Eo biển">Eo biển</a></li> <li style="border-left: 20px solid royalblue; line-height: 18px; padding-left: 0.7em"><a href="/w/index.php?title=V%C3%B9ng_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_n%E1%BB%95i&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Vùng nước nổi (trang không tồn tại)">Vùng nước nổi</a></li> <li style="border-left: 20px solid mediumblue; line-height: 18px; padding-left: 0.7em"><a href="/wiki/V%C3%B9ng_kh%C6%A1i_%C4%91%E1%BA%A1i_d%C6%B0%C6%A1ng" title="Vùng khơi đại dương">Vùng khơi</a></li> <li style="border-left: 20px solid darkblue; line-height: 18px; padding-left: 0.7em"><a href="/wiki/N%C3%BAi_ng%E1%BA%A7m" title="Núi ngầm">Núi dưới biển</a></li> <li style="border-left: 20px solid indigo; line-height: 18px; padding-left: 0.7em"><a href="/wiki/Mi%E1%BB%87ng_phun_th%E1%BB%A7y_nhi%E1%BB%87t" title="Miệng phun thủy nhiệt">Miệng phun thủy nhiệt</a></li> <li style="border-left: 20px solid navy; line-height: 18px; padding-left: 0.7em"><a href="/wiki/L%E1%BB%97_phun_l%E1%BA%A1nh" title="Lỗ phun lạnh">Lỗ phun lạnh</a></li> <li style="border-left: 20px solid gray; line-height: 18px; padding-left: 0.7em"><a href="/w/index.php?title=Demersal_zone&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Demersal zone (trang không tồn tại)">Demersal zone</a></li> <li style="border-left: 20px solid tan; line-height: 18px; padding-left: 0.7em"><a href="/wiki/V%C3%B9ng_%C4%91%C3%A1y_n%C6%B0%E1%BB%9Bc" title="Vùng đáy nước">Vùng đáy nước</a></li> </ul></td> </tr><tr><td style="text-align:right;font-size:115%"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-xem"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Ocean_habitat_topics" title="Bản mẫu:Ocean habitat topics"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-thảo luận"><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Ocean_habitat_topics&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Thảo luận Bản mẫu:Ocean habitat topics (trang không tồn tại)"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-sửa"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Ocean_habitat_topics&amp;action=edit"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <p>Sinh cảnh đại dương chia theo phương ngang thành bờ biển và sinh cảnh nước mặt thoáng. Sinh cảnh bờ biển mở rộng từ đường bờ tới biên giới của <a href="/wiki/Th%E1%BB%81m_l%E1%BB%A5c_%C4%91%E1%BB%8Ba" title="Thềm lục địa">thềm lục địa</a>. Hầu hết sự sống trong đại dương tìm thấy ở sinh cảnh bờ biển, mặc dù vùng thềm lục địa chỉ chiếm khoảng 7 phần trăm tổng diện tích đại dương. Sinh cảnh đại dương nước mặt thoáng nằm sâu trong lòng đại dương vượt bên ngoài thềm lục địa. Theo cách khác, sinh cảnh đại dương có thể chia theo phương đứng thành <a href="/w/index.php?title=V%C3%B9ng_bi%E1%BB%83n_kh%C6%A1i&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Vùng biển khơi (trang không tồn tại)">vùng biển khơi</a> (nước mặt thoáng), <a href="/w/index.php?title=V%C3%B9ng_%C4%91%C3%A1y_ch%C3%ACm&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Vùng đáy chìm (trang không tồn tại)">vùng đáy chìm</a> (ngay bên trên <a href="/wiki/%C4%90%C3%A1y_%C4%91%E1%BA%A1i_d%C6%B0%C6%A1ng" title="Đáy đại dương">đáy đại dương</a>) và nơi cư ngụ đáy biển (benthic). Cách phân chia thứ ba theo vĩ độ địa lý: từ vùng biển cực với thềm băng, biển băng và tảng băng trôi, cho tới vùng nước nhiệt đới.<sup id="cite_ref-Stow_3-10" class="reference"><a href="#cite_note-Stow-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference" style="white-space:nowrap;">(tr150–151)</sup> </p><p>Rạn san hô, còn gọi là "rừng mưa của biển", chiếm ít hơn 0,1% bề mặt diện tích đại dương Trái Đất nhưng hệ sinh thái của nó chứa 25% mọi loài sinh vật biển.<sup id="cite_ref-90" class="reference"><a href="#cite_note-90"><span class="cite-bracket">&#91;</span>86<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Những rạn san hô nhiệt đới là nổi tiếng nhất như <a href="/wiki/R%E1%BA%A1n_san_h%C3%B4_Great_Barrier" title="Rạn san hô Great Barrier">rạn san hô Great Barrier</a> ở Australia, nhưng các rạn san hô vùng nước lạnh cũng tồn tại nhiều loại sinh vật bao gồm san hô (chỉ có sáu loại san hô đóng góp vào sự hình thành rạn).<sup id="cite_ref-Stow_3-11" class="reference"><a href="#cite_note-Stow-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference" style="white-space:nowrap;">(tr204–207)</sup><sup id="cite_ref-91" class="reference"><a href="#cite_note-91"><span class="cite-bracket">&#91;</span>87<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tảo_và_thực_vật"><span id="T.E1.BA.A3o_v.C3.A0_th.E1.BB.B1c_v.E1.BA.ADt"></span>Tảo và thực vật</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=15" title="Sửa đổi phần “Tảo và thực vật”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=15" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tảo và thực vật"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/T%E1%BA%A3o" title="Tảo">Tảo</a></div> <p>Thực vật sản xuất sơ cấp ở viển và các vi sinh vật ở dạng phiêu sinh phân bố rộng khắp và rất đa dạng. Vi tảo quang hợp, thực vật phù du, đóng góp một tỷ lệ lớn sản lượng sản phẩm quang hợp so với tất cả các rừng trên lục địa. Khoảng 45% sản phẩm sơ cấp của vật liệu sống trong biển là từ <a href="/wiki/Diatom" class="mw-redirect" title="Diatom">diatom</a>.<sup id="cite_ref-92" class="reference"><a href="#cite_note-92"><span class="cite-bracket">&#91;</span>88<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Phần lớn tảo, hay còn được gọi là <a href="/wiki/Rong_bi%E1%BB%83n" title="Rong biển">rong biển</a>, quan trọng đối với từng khu vực; <i>Sargassum</i> là dạng sống trôi nổi, trong khi loài <a href="/w/index.php?title=Kelp&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Kelp (trang không tồn tại)">kelp</a> sống thành rừng ở đáy biển.<sup id="cite_ref-DKlife_89-1" class="reference"><a href="#cite_note-DKlife-89"><span class="cite-bracket">&#91;</span>85<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference" style="white-space:nowrap;">(tr246–255)</sup> <a href="/wiki/Th%E1%BB%B1c_v%E1%BA%ADt_c%C3%B3_hoa" title="Thực vật có hoa">Thực vật có hoa</a> ở dạng cỏ biển phát triển thành "<a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%93ng_c%E1%BB%8F" title="Đồng cỏ">đồng cỏ</a> ở các vùng nước nông đáy cát,<sup id="cite_ref-93" class="reference"><a href="#cite_note-93"><span class="cite-bracket">&#91;</span>89<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> các dải rừng ngập mặn chạy ven bờ biển ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới,<sup id="cite_ref-94" class="reference"><a href="#cite_note-94"><span class="cite-bracket">&#91;</span>90<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> và thực vật <a href="/wiki/Halophyte" class="mw-redirect" title="Halophyte">Halophyte</a> phát triển mạnh trong các đầm lầy ngập mặn thường xuyên.<sup id="cite_ref-95" class="reference"><a href="#cite_note-95"><span class="cite-bracket">&#91;</span>91<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Tất cả các môi trường sống này có thể hấp thụ một lượng lớn cacbon và hỗ trợ đa dạng sinh học của các động vật lớn hơn và nhỏ hơn.<sup id="cite_ref-96" class="reference"><a href="#cite_note-96"><span class="cite-bracket">&#91;</span>92<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Ánh sáng chỉ có thể xuyên đến độ sâu 200&#160;m (660&#160;ft) vì vậy đây chỉ là một phần của biển nơi mà thực vật có thể phát triển.<sup id="cite_ref-Russell_28-1" class="reference"><a href="#cite_note-Russell-28"><span class="cite-bracket">&#91;</span>26<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Các lớp trên mặt thường thiếu các hợp chất nitơ cung cấp cho hoạt động sinh học. Chu trình nitơ biển bao gồm những sự chuyển đổi vi sinh vật phức tạp bao gồm sự cố định nitơ, đồng hóa ni tơ, nitơ hóa, <a href="/w/index.php?title=Anammox&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anammox (trang không tồn tại)">anammox</a>, và khử nitơ.<sup id="cite_ref-97" class="reference"><a href="#cite_note-97"><span class="cite-bracket">&#91;</span>93<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Một số quá trình này diễn ra trong các lớp nước sâu do đó nơi mà dòng nước lạnh trồi lên hoặc gần các cửa sông lại có nguồn dinh dưỡng dồi dào, thực vật phát triển mạnh hơn. Điều này có nghĩa các khu vực sản xuất mạnh nhất, giàu về phiêu sinh và cũng như cá chủ yếu là vùng ven bờ.<sup id="cite_ref-Stow_3-12" class="reference"><a href="#cite_note-Stow-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference" style="white-space:nowrap;">(tr160–163)</sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Động_vật_và_các_dạng_sống_khác"><span id=".C4.90.E1.BB.99ng_v.E1.BA.ADt_v.C3.A0_c.C3.A1c_d.E1.BA.A1ng_s.E1.BB.91ng_kh.C3.A1c"></span>Động vật và các dạng sống khác</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=16" title="Sửa đổi phần “Động vật và các dạng sống khác”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=16" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Động vật và các dạng sống khác"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Xem thêm thông tin: <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Động vật biển (trang không tồn tại)">Động vật biển</a></div> <p>Các bậc phân loại động vật ở biển đa dạng hơn trên đất liền, nhiều loài ở biển chưa được phát hiện, và có nhiều loài được phát hiện mới hàng năm.<sup id="cite_ref-Thorne-Miller_98-0" class="reference"><a href="#cite_note-Thorne-Miller-98"><span class="cite-bracket">&#91;</span>94<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Một số loài động vật có xương sống như chim biển, hải cẩu, rùa biển quay trở lại đất liền để sinh sản, nhưng cá, cá voi, và rắn biển hoàn toàn có vòng đời trong môi trường nước và nhiều ngành động vật không xương sống sống hoàn toàn ở biển. Thực tế, các đại dương tràn ngập sự sống và cung cấp nhiều vi môi trường sống khác nhau.<sup id="cite_ref-Thorne-Miller_98-1" class="reference"><a href="#cite_note-Thorne-Miller-98"><span class="cite-bracket">&#91;</span>94<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Một trong số đó là môi trường bề mặt, mặc dù bị xáo trộn bởi sự vận động của sóng tạo nên môi trường giàu dinh dưỡng và là nơi sinh sống của các vi khuẩn, nấm, vi tảo, <a href="/wiki/Protozoa" class="mw-redirect" title="Protozoa">protozoa</a>, trứng cá, và nhiều loại ấu trùng khác.<sup id="cite_ref-99" class="reference"><a href="#cite_note-99"><span class="cite-bracket">&#91;</span>95<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Vai_trò"><span id="Vai_tr.C3.B2"></span>Vai trò</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=17" title="Sửa đổi phần “Vai trò”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=17" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Vai trò"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Biển là nguồn cung cấp <a href="/wiki/H%C6%A1i_n%C6%B0%E1%BB%9Bc" title="Hơi nước">hơi nước</a> để tạo ra <a href="/wiki/M%C6%B0a" title="Mưa">mưa</a> cho <a href="/wiki/Kh%C3%AD_quy%E1%BB%83n" title="Khí quyển">khí quyển</a>. Mưa đã duy trì sự sống cho các sinh vật trên đất liền. </p><p>Biển là kho báu cho ngành <a href="/wiki/H%E1%BA%A3i_s%E1%BA%A3n" title="Hải sản">hải sản</a>, ngành sản xuất muối, du lịch biển. Hiện nay biển có 160000 loài <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt" title="Động vật">động vật</a> và 10000 loài <a href="/wiki/Th%E1%BB%B1c_v%E1%BA%ADt" title="Thực vật">thực vật</a>. </p><p>Biển còn chứa vô số mỏ dầu ở dưới đáy đại dương. Trữ lượng <a href="/wiki/D%E1%BA%A7u_m%E1%BB%8F" title="Dầu mỏ">dầu mỏ</a> 21 tỉ tấn, <a href="/wiki/Kh%C3%AD_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn" class="mw-redirect" title="Khí tự nhiên">khí tự nhiên</a> 14 nghìn tỉ m³. </p><p>Rất nhiều mỏ nằm ở dưới đáy đại dương đã được con người khai thác từ lâu như <a href="/wiki/S%E1%BA%AFt" title="Sắt">sắt</a>, <a href="/wiki/L%C6%B0u_hu%E1%BB%B3nh" title="Lưu huỳnh">lưu huỳnh</a>, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%93ng" title="Đồng">đồng</a>, <a href="/wiki/Phosphor" title="Phosphor">phosphor</a>... </p><p>Ngoài ra biển chứa một lượng lớn các nguồi tài nguyên <a href="/wiki/H%C3%B3a_h%E1%BB%8Dc" title="Hóa học">hóa học</a> với trên 70 <a href="/wiki/Nguy%C3%AAn_t%E1%BB%91_h%C3%B3a_h%E1%BB%8Dc" title="Nguyên tố hóa học">nguyên tố hóa học</a> khác nhau: <a href="/wiki/Natri" title="Natri">Natri</a>, <a href="/wiki/Clo" class="mw-redirect" title="Clo">Clo</a>, <a href="/wiki/Kali" title="Kali">Kali</a>, <a href="/wiki/Nit%C6%A1" title="Nitơ">Nitơ</a>... Không chỉ có biển mà <a href="/wiki/Th%E1%BB%A7y_tri%E1%BB%81u" title="Thủy triều">thủy triều</a> là nguồn năng lượng vô tận của nhiều quốc gia trên thế giới. Nhà máy thủy triều đầu tiên ở cửa sông <a href="/w/index.php?title=R%C4%83ng-x%C6%A1&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Răng-xơ (trang không tồn tại)">Răng-xơ</a> (Pháp) năm 1967 công suất là 240000&#160;kW. Nhiệt độ của nước biển chệnh lệch rất lớn tạo ra 1 nguồn thủy nhiệt điện vô cùng to lớn; dựa vào nguyên lý đó mà người ta xây dựng những nhà máy thủy nhiệt. Nhà máy thủy nhiệt đầu tiên đang hoạt động ở <a href="/wiki/Abidjan" title="Abidjan">Abidjan</a> (<a href="/wiki/B%E1%BB%9D_Bi%E1%BB%83n_Ng%C3%A0" title="Bờ Biển Ngà">Bờ Biển Ngà</a>) với công suất 14000&#160;kW </p><p>Vận tải đường biển <a href="/wiki/Xu%E1%BA%A5t_nh%E1%BA%ADp_kh%E1%BA%A9u" class="mw-disambig" title="Xuất nhập khẩu">xuất nhập khẩu</a> có vai trò quan trọng trong buôn bán quốc tế, là chiếm lược của nền kinh tế của mỗi quốc gia. Vận tải biển chiếm 3/4 khối lượng hàng hóa trao đổi trên thế giới. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Danh_sách_một_số_biển_theo_đại_dương"><span id="Danh_s.C3.A1ch_m.E1.BB.99t_s.E1.BB.91_bi.E1.BB.83n_theo_.C4.91.E1.BA.A1i_d.C6.B0.C6.A1ng"></span>Danh sách một số biển theo đại dương</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=18" title="Sửa đổi phần “Danh sách một số biển theo đại dương”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=18" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Danh sách một số biển theo đại dương"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thái_Bình_Dương"><span id="Th.C3.A1i_B.C3.ACnh_D.C6.B0.C6.A1ng"></span>Thái Bình Dương</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=19" title="Sửa đổi phần “Thái Bình Dương”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=19" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thái Bình Dương"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Th%C3%A1i_B%C3%ACnh_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Thái Bình Dương">Thái Bình Dương</a></div> <div> <table class="multicol" role="presentation" style="padding: 0; border: 0; border-collapse: collapse; background-color: transparent; color: inherit; table-layout: fixed; width: 100%"> <tbody><tr valign="top"> <td style="padding-right:1.5em;"> <ul><li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Arafura" title="Biển Arafura">Biển Arafura</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Banda" title="Biển Banda">Biển Banda</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Bering" title="Biển Bering">Biển Bering</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Bismarck" title="Biển Bismarck">Biển Bismarck</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BB%99t_H%E1%BA%A3i_(bi%E1%BB%83n)" title="Bột Hải (biển)">Biển Bột Hải</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Bohol" title="Biển Bohol">Biển Bohol</a> (còn được gọi là biển Mindanao)</li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Camotes" title="Biển Camotes">Biển Camotes</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Celebes" title="Biển Celebes">Biển Celebes</a></li></ul> <p>&#32; </p> </td> <td style="text-align: left; vertical-align: top;"> <ul><li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Ceram" title="Biển Ceram">Biển Ceram</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_San_H%C3%B4" title="Biển San Hô">Biển Coral</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_%C4%90%C3%B4ng" title="Biển Đông">Biển Đông</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Flores" title="Biển Flores">Biển Flores</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Halmahera" title="Biển Halmahera">Biển Halmahera</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Java" title="Biển Java">Biển Java</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Koro" title="Biển Koro">Biển Koro</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Molucca" title="Biển Molucca">Biển Molucca</a></li></ul> <p>&#32; </p> </td> <td style="text-align: left; vertical-align: top;"> <ul><li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Nh%E1%BA%ADt_B%E1%BA%A3n" title="Biển Nhật Bản">Biển Nhật Bản</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_n%E1%BB%99i_%C4%91%E1%BB%8Ba_Seto" title="Biển nội địa Seto">Biển nội địa Seto</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Okhotsk" title="Biển Okhotsk">Biển Okhotsk</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Philippines" title="Biển Philippines">Biển Philippines</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Savu" title="Biển Savu">Biển Savu</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Sibuyan" title="Biển Sibuyan">Biển Sibuyan</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Solomon" title="Biển Solomon">Biển Solomon</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Sulu" title="Biển Sulu">Biển Sulu</a></li></ul> <p>&#32; </p> </td> <td style="text-align: left; vertical-align: top;"> <ul><li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Tasman" title="Biển Tasman">Biển Tasman</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Visayas" title="Biển Visayas">Biển Visayas</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Hoa_%C4%90%C3%B4ng" title="Biển Hoa Đông">Biển Hoa Đông</a></li> <li><a href="/wiki/Ho%C3%A0ng_H%E1%BA%A3i" title="Hoàng Hải">Hoàng Hải</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Alaska" title="Vịnh Alaska">Vịnh Alaska</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_B%E1%BA%AFc_B%E1%BB%99" title="Vịnh Bắc Bộ">Vịnh Bắc Bộ</a>.</li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_California" title="Vịnh California">Vịnh California</a> (còn được gọi là biển Cortés)</li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Carpentaria" title="Vịnh Carpentaria">Vịnh Carpentaria</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_H%E1%BA%A1_Long" title="Vịnh Hạ Long">Vịnh Hạ Long</a>.</li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Th%C3%A1i_Lan" title="Vịnh Thái Lan">Vịnh Thái Lan</a></li></ul> <p>&#32; </p> </td></tr></tbody></table></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Đại_Tây_Dương"><span id=".C4.90.E1.BA.A1i_T.C3.A2y_D.C6.B0.C6.A1ng"></span>Đại Tây Dương</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=20" title="Sửa đổi phần “Đại Tây Dương”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=20" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Đại Tây Dương"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_T%C3%A2y_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Đại Tây Dương">Đại Tây Dương</a></div> <div> <table class="multicol" role="presentation" style="padding: 0; border: 0; border-collapse: collapse; background-color: transparent; color: inherit; table-layout: fixed; width: 100%"> <tbody><tr valign="top"> <td style="padding-right:1.5em;"> <ul><li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Adriatic" title="Biển Adriatic">Biển Adriatic</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Aegea" title="Biển Aegea">Biển Aegea</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Azov" title="Biển Azov">Biển Azov</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Alboran" title="Biển Alboran">Biển Alboran</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Argentina" title="Biển Argentina">Biển Argentine</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Baltic" title="Biển Baltic">Biển Baltic</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_B%E1%BA%AFc" title="Biển Bắc">Biển Bắc</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Bothnia" title="Biển Bothnia">Biển Bothnia</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Caribe" title="Biển Caribe">Biển Caribe</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Celtic" title="Biển Celtic">Biển Celtic</a></li></ul> <p>&#32; </p> </td> <td style="text-align: left; vertical-align: top;"> <ul><li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Crete" title="Biển Crete">Biển Crete</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_%C4%90en" title="Biển Đen">Biển Đen</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Hebrides" title="Biển Hebrides">Biển Hebrides</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Ionia" title="Biển Ionia">Biển Ionia</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Ireland" title="Biển Ireland">Biển Ireland</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Labrador" title="Biển Labrador">Biển Labrador</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Ligure" title="Biển Ligure">Biển Ligure</a></li> <li><a href="/wiki/Eo_bi%E1%BB%83n_Manche" title="Eo biển Manche">Biển Manche</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Marmara" title="Biển Marmara">Biển Marmara</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n_Mirtoon&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Biển Mirtoon (trang không tồn tại)">Biển Mirtoon</a></li></ul> <p>&#32; </p> </td> <td style="text-align: left; vertical-align: top;"> <ul><li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Na_Uy" title="Biển Na Uy">Biển Na Uy</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Sargasso" title="Biển Sargasso">Biển Sargasso</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Thrace" title="Biển Thrace">Biển Thrace</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Tyrrhenus" class="mw-redirect" title="Biển Tyrrhenus">Biển Tyrrhenus</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Wadden" title="Biển Wadden">Biển Wadden</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Ba_Trung_H%E1%BA%A3i" title="Địa Trung Hải">Địa Trung Hải</a></li> <li><a href="/wiki/Eo_bi%E1%BB%83n_Davis" title="Eo biển Davis">Eo biển Davis</a></li> <li><a href="/wiki/Eo_bi%E1%BB%83n_%C4%90an_M%E1%BA%A1ch" title="Eo biển Đan Mạch">Eo biển Đan Mạch</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Biscay" title="Vịnh Biscay">Vịnh Biscay</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Bothnia" title="Vịnh Bothnia">Vịnh Bothnia</a></li></ul> <p>&#32; </p> </td> <td style="text-align: left; vertical-align: top;"> <ul><li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Campeche" title="Vịnh Campeche">Vịnh Campeche</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Chesapeake" title="Vịnh Chesapeake">Vịnh Chesapeake</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Fundy" title="Vịnh Fundy">Vịnh Fundy</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Guinea" title="Vịnh Guinea">Vịnh Guinea</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Mexico" class="mw-redirect" title="Vịnh Mexico">Vịnh Mexico</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Ph%E1%BA%A7n_Lan" title="Vịnh Phần Lan">Vịnh Phần Lan</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Sidra" title="Vịnh Sidra">Vịnh Sidra</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Saint_Lawrence" title="Vịnh Saint Lawrence">Vịnh Saint Lawrence</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Venezuela" title="Vịnh Venezuela">Vịnh Venezuela</a></li></ul> <p>&#32; </p> </td></tr></tbody></table></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ấn_Độ_Dương"><span id=".E1.BA.A4n_.C4.90.E1.BB.99_D.C6.B0.C6.A1ng"></span>Ấn Độ Dương</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=21" title="Sửa đổi phần “Ấn Độ Dương”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=21" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Ấn Độ Dương"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Ấn Độ Dương">Ấn Độ Dương</a></div> <div> <table class="multicol" role="presentation" style="padding: 0; border: 0; border-collapse: collapse; background-color: transparent; color: inherit; table-layout: fixed; width: 100%"> <tbody><tr valign="top"> <td style="padding-right:1.5em;"> <ul><li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Andaman" title="Biển Andaman">Biển Andaman</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_%E1%BA%A2_R%E1%BA%ADp" title="Biển Ả Rập">Biển Ả Rập</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_%C4%90%E1%BB%8F" title="Biển Đỏ">Biển Đỏ</a></li></ul> <p>&#32; </p> </td> <td style="text-align: left; vertical-align: top;"> <ul><li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Timor" title="Biển Timor">Biển Timor</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Aden" title="Vịnh Aden">Vịnh Aden</a></li></ul> <p>&#32; </p> </td> <td style="text-align: left; vertical-align: top;"> <ul><li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Oman" title="Vịnh Oman">Vịnh Oman</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Ba_T%C6%B0" title="Vịnh Ba Tư">Vịnh Ba Tư</a></li></ul> <p>&#32; </p> </td> <td style="text-align: left; vertical-align: top;"> <ul><li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Bengal" title="Vịnh Bengal">Vịnh Bengal</a></li> <li><a href="/wiki/Eo_bi%E1%BB%83n_Mozambique" title="Eo biển Mozambique">Eo biển Mozambique</a></li></ul> <p>&#32; </p> </td></tr></tbody></table></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bắc_Băng_Dương"><span id="B.E1.BA.AFc_B.C4.83ng_D.C6.B0.C6.A1ng"></span>Bắc Băng Dương</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=22" title="Sửa đổi phần “Bắc Băng Dương”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=22" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Bắc Băng Dương"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/B%E1%BA%AFc_B%C4%83ng_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Bắc Băng Dương">Bắc Băng Dương</a></div> <div> <table class="multicol" role="presentation" style="padding: 0; border: 0; border-collapse: collapse; background-color: transparent; color: inherit; table-layout: fixed; width: 100%"> <tbody><tr valign="top"> <td style="padding-right:1.5em;"> <ul><li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Barents" title="Biển Barents">Biển Barents</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Beaufort" title="Biển Beaufort">Biển Beaufort</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Bering" title="Biển Bering">Biển Bering</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Chukotka" title="Biển Chukotka">Biển Chukchi</a></li></ul> <p>&#32; </p> </td> <td style="text-align: left; vertical-align: top;"> <ul><li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_%C4%90%C3%B4ng_Siberi" class="mw-redirect" title="Biển Đông Siberi">Biển Đông Siberi</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Greenland" title="Biển Greenland">Biển Greenland</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n_Ho%C3%A0ng_t%E1%BB%AD_Gustav_Adolf&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Biển Hoàng tử Gustav Adolf (trang không tồn tại)">Biển Hoàng tử Gustav Adolf</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Kara" title="Biển Kara">Biển Kara</a></li></ul> <p>&#32; </p> </td> <td style="text-align: left; vertical-align: top;"> <ul><li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Laptev" title="Biển Laptev">Biển Laptev</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Lincoln" title="Biển Lincoln">Biển Lincoln</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Pechora" title="Biển Pechora">Biển Pechora</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Tr%E1%BA%AFng" title="Biển Trắng">Biển Trắng</a></li></ul> <p>&#32; </p> </td> <td style="text-align: left; vertical-align: top;"> <ul><li><a href="/wiki/Eo_bi%E1%BB%83n_Kara" title="Eo biển Kara">Eo biển Kara</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Amundsen" title="Vịnh Amundsen">Vịnh Amundsen</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Baffin" title="Vịnh Baffin">Vịnh Baffin</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Hudson" title="Vịnh Hudson">Vịnh Hudson</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_James" title="Vịnh James">Vịnh James</a></li></ul> <p>&#32; </p> </td></tr></tbody></table></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nam_Đại_Dương"><span id="Nam_.C4.90.E1.BA.A1i_D.C6.B0.C6.A1ng"></span>Nam Đại Dương</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=23" title="Sửa đổi phần “Nam Đại Dương”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=23" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Nam Đại Dương"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Nam_%C4%90%E1%BA%A1i_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Nam Đại Dương">Nam Đại Dương</a></div> <div> <table class="multicol" role="presentation" style="padding: 0; border: 0; border-collapse: collapse; background-color: transparent; color: inherit; table-layout: fixed; width: 100%"> <tbody><tr valign="top"> <td style="padding-right:1.5em;"> <ul><li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Amundsen" title="Biển Amundsen">Biển Amundsen</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Bellingshausen" title="Biển Bellingshausen">Biển Bellingshausen</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Davis" title="Biển Davis">Biển Davis</a></li></ul> <p>&#32; </p> </td> <td style="text-align: left; vertical-align: top;"> <ul><li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_%C4%90%E1%BA%A1i_%C3%9Ac" title="Vịnh Đại Úc">Vịnh Đại Úc</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Mawson" title="Biển Mawson">Biển Mawson</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Ross" title="Biển Ross">Biển Ross</a></li></ul> <p>&#32; </p> </td> <td style="text-align: left; vertical-align: top;"> <ul><li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Scotia" title="Biển Scotia">Biển Scotia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=V%E1%BB%8Bnh_Spencer&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Vịnh Spencer (trang không tồn tại)">Vịnh Spencer</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Weddell" title="Biển Weddell">Biển Weddell</a></li></ul> <p>&#32; </p> </td> <td style="text-align: left; vertical-align: top;"> <ul><li><a href="/wiki/Eo_bi%E1%BB%83n_Bass" title="Eo biển Bass">Eo biển Bass</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Saint_Vincent" title="Vịnh Saint Vincent">Vịnh Saint Vincent</a></li></ul> <p>&#32; </p> </td></tr></tbody></table></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Các_biển_kín"><span id="C.C3.A1c_bi.E1.BB.83n_k.C3.ADn"></span>Các biển kín</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=24" title="Sửa đổi phần “Các biển kín”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=24" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Các biển kín"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div> <table class="multicol" role="presentation" style="padding: 0; border: 0; border-collapse: collapse; background-color: transparent; color: inherit; table-layout: fixed; width: 100%"> <tbody><tr valign="top"> <td style="padding-right:1.5em;"> <ul><li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Aral" title="Biển Aral">Biển Aral</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Caspi" title="Biển Caspi">Biển Caspia</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Ch%E1%BA%BFt" title="Biển Chết">Biển Chết</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Salton" title="Biển Salton">Biển Salton</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Chott_Melrhir&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Chott Melrhir (trang không tồn tại)">Chott Melrhir</a></li></ul> <p>&#32; </p> </td> <td style="text-align: left; vertical-align: top;"> <ul><li><a href="/wiki/H%E1%BB%93_Mu%E1%BB%91i_L%E1%BB%9Bn" title="Hồ Muối Lớn">Hồ Great Salt</a></li> <li><a href="/wiki/H%E1%BB%93_Balkhash" title="Hồ Balkhash">Hồ Balkhash</a></li> <li><a href="/wiki/H%E1%BB%93_Tchad" title="Hồ Tchad">Hồ Chad</a></li> <li><a href="/wiki/H%E1%BB%93_Chilwa" title="Hồ Chilwa">Hồ Chilwa</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%93_Pyramid_(Nevada)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Hồ Pyramid (Nevada) (trang không tồn tại)">Hồ Pyramid</a></li></ul> <p>&#32; </p> </td> <td style="text-align: left; vertical-align: top;"> <ul><li><a href="/wiki/H%E1%BB%93_Turkana" title="Hồ Turkana">Hồ Turkana</a></li> <li><a href="/wiki/H%E1%BB%93_Thanh_H%E1%BA%A3i" title="Hồ Thanh Hải">Hồ Thanh Hải</a></li> <li><a href="/wiki/H%E1%BB%93_Van" title="Hồ Van">Hồ Van</a></li> <li><a href="/wiki/Issyk_Kul" class="mw-redirect" title="Issyk Kul">Issyk Kul</a></li> <li><a href="/wiki/Namtso" title="Namtso">Namtso</a></li></ul> <p>&#32; </p> </td> <td style="text-align: left; vertical-align: top;"> <ul><li><a href="/wiki/Ng%C5%A9_%C4%90%E1%BA%A1i_H%E1%BB%93" title="Ngũ Đại Hồ">Ngũ Đại Hồ</a> của Bắc Mỹ (đôi khi được coi là biển nội địa)</li> <li><a href="/wiki/H%E1%BB%93_Tonl%C3%A9_Sap" title="Hồ Tonlé Sap">Hồ Tonlé Sap</a></li></ul> <p>&#32; </p> </td></tr></tbody></table></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Danh_sách_các_biển_theo_diện_tích_bề_mặt"><span id="Danh_s.C3.A1ch_c.C3.A1c_bi.E1.BB.83n_theo_di.E1.BB.87n_t.C3.ADch_b.E1.BB.81_m.E1.BA.B7t"></span>Danh sách các biển theo diện tích bề mặt</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=25" title="Sửa đổi phần “Danh sách các biển theo diện tích bề mặt”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=25" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Danh sách các biển theo diện tích bề mặt"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="wikitable sortable"> <tbody><tr> <th>STT</th> <th>tên vùng nước</th> <th>Diện tích bề mặt (dặm vuông)</th> <th>Diện tích bề mặt (km vuông) </th></tr> <tr> <td>1</td> <td><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Philippines" title="Biển Philippines">Biển Philippine</a></td> <td>2.000.000</td> <td>5.177.762 </td></tr> <tr> <td>2</td> <td><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_San_H%C3%B4" title="Biển San Hô">Biển Coral</a></td> <td>1.850.000</td> <td>4.791.000 </td></tr> <tr> <td>3</td> <td><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_%E1%BA%A2_R%E1%BA%ADp" title="Biển Ả Rập">Biển Ả Rập</a></td> <td>1.491.130</td> <td>3.862.000 </td></tr> <tr> <td>4</td> <td><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_%C4%90%C3%B4ng" title="Biển Đông">Biển Đông</a></td> <td>1.351.936</td> <td>3.500.000 </td></tr> <tr> <td>5</td> <td><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Weddell" title="Biển Weddell">Biển Weddell</a></td> <td>1.081.548</td> <td>2.800.000 </td></tr> <tr> <td>6</td> <td><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Caribe" title="Biển Caribe">Biển Caribe</a></td> <td>1.063.000</td> <td>2.754.000 </td></tr> <tr> <td>7</td> <td><a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Ba_Trung_H%E1%BA%A3i" title="Địa Trung Hải">Địa Trung Hải</a></td> <td>965,000</td> <td>2.500.000 </td></tr> <tr> <td>8</td> <td><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Tasman" title="Biển Tasman">Biển Tasman</a></td> <td>900,000</td> <td>2.330.000 </td></tr> <tr> <td>9</td> <td><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Bering" title="Biển Bering">Biển Bering</a></td> <td>873,000</td> <td>2.260.100 </td></tr> <tr> <td>10</td> <td><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Bengal" title="Vịnh Bengal">Vịnh Bengal</a></td> <td>838,970</td> <td>2.172.000 </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Các_biển_ngoài_Trái_Đất"><span id="C.C3.A1c_bi.E1.BB.83n_ngo.C3.A0i_Tr.C3.A1i_.C4.90.E1.BA.A5t"></span>Các biển ngoài Trái Đất</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=26" title="Sửa đổi phần “Các biển ngoài Trái Đất”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=26" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Các biển ngoài Trái Đất"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Các biển trên <a href="/wiki/M%E1%BA%B7t_Tr%C4%83ng" title="Mặt Trăng">Mặt Trăng</a> là những đồng bằng <a href="/wiki/%C4%90%C3%A1_bazan" class="mw-redirect" title="Đá bazan">bazan</a> rộng lớn mà trước đây các nhà thiên văn học cho rằng chúng có chứa nước và gọi chúng là "biển". </p><p>Nước ở trạng thái lỏng được cho là đã từng tồn tại trên bề mặt <a href="/wiki/Sao_H%E1%BB%8Fa" title="Sao Hỏa">Hỏa Tinh</a> trong quá khứ xa xăm và một số vùng lòng chảo trên Sao Hỏa được coi là các đáy biển đã khô cạn. Lớn nhất trong số đó là <a href="/w/index.php?title=Vastitas_Borealis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Vastitas Borealis (trang không tồn tại)">Vastitas Borealis</a>; các "biển" khác là <a href="/w/index.php?title=Hellas_Planitia&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Hellas Planitia (trang không tồn tại)">Hellas Planitia</a> và <a href="/w/index.php?title=Argyre_Planitia&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Argyre Planitia (trang không tồn tại)">Argyre Planitia</a>. </p> <dl><dt>Các "biển" trên Sao Hỏa</dt> <dd></dd></dl> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Acidalia.jpg" class="mw-file-description" title="Acidalia"><img alt="Acidalia" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Acidalia.jpg/120px-Acidalia.jpg" decoding="async" width="120" height="111" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Acidalia.jpg/180px-Acidalia.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Acidalia.jpg/240px-Acidalia.jpg 2x" data-file-width="4996" data-file-height="4624" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Acidalia</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Amazonis_planitia_topo.jpg" class="mw-file-description" title="Amazonis"><img alt="Amazonis" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Amazonis_planitia_topo.jpg/114px-Amazonis_planitia_topo.jpg" decoding="async" width="114" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Amazonis_planitia_topo.jpg/171px-Amazonis_planitia_topo.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Amazonis_planitia_topo.jpg/228px-Amazonis_planitia_topo.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1077" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Amazonis</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Arcadia_Planitia.jpg" class="mw-file-description" title="Arcadia"><img alt="Arcadia" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Arcadia_Planitia.jpg/47px-Arcadia_Planitia.jpg" decoding="async" width="47" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Arcadia_Planitia.jpg/70px-Arcadia_Planitia.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Arcadia_Planitia.jpg/94px-Arcadia_Planitia.jpg 2x" data-file-width="1181" data-file-height="3007" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Arcadia</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Hellas_basin_topo.jpg" class="mw-file-description" title="Hellas"><img alt="Hellas" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Hellas_basin_topo.jpg/120px-Hellas_basin_topo.jpg" decoding="async" width="120" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Hellas_basin_topo.jpg/180px-Hellas_basin_topo.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Hellas_basin_topo.jpg/240px-Hellas_basin_topo.jpg 2x" data-file-width="1000" data-file-height="1000" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Hellas</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Endeavour_crater_context.jpg" class="mw-file-description" title="Meridiani"><img alt="Meridiani" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Endeavour_crater_context.jpg/118px-Endeavour_crater_context.jpg" decoding="async" width="118" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Endeavour_crater_context.jpg/177px-Endeavour_crater_context.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Endeavour_crater_context.jpg/237px-Endeavour_crater_context.jpg 2x" data-file-width="1830" data-file-height="1857" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Meridiani</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:PIA09946_fig1.jpg" class="mw-file-description" title="Vastitas Borealis"><img alt="Vastitas Borealis" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/PIA09946_fig1.jpg/120px-PIA09946_fig1.jpg" decoding="async" width="120" height="79" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/PIA09946_fig1.jpg/180px-PIA09946_fig1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/PIA09946_fig1.jpg/240px-PIA09946_fig1.jpg 2x" data-file-width="962" data-file-height="630" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Vastitas Borealis</div> </li> </ul> <p>Nước ở trạng thái lỏng cũng được cho là có tồn tại dưới bề mặt của một số <a href="/wiki/V%E1%BB%87_tinh" title="Vệ tinh">vệ tinh</a> tự nhiên, chẳng hạn như <a href="/wiki/Europa_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Europa (vệ tinh)">Europa</a>. </p><p>Hydrocarbon lỏng được coi là có mặt ở bề mặt của <a href="/wiki/Titan_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Titan (vệ tinh)">Titan</a>, mặc dù nó có thể được miêu tả một cách chính xác hơn là "hồ" chứ không phải "biển". Sự phân bổ của các khu vực chứa chất lỏng này được hy vọng là sẽ được hiểu rõ hơn sau khi <a href="/w/index.php?title=T%C3%A0u_th%C4%83m_d%C3%B2_Cassini&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Tàu thăm dò Cassini (trang không tồn tại)">tàu thăm dò Cassini</a> đến đây. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Khoa_học"><span id="Khoa_h.E1.BB.8Dc"></span>Khoa học</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=27" title="Sửa đổi phần “Khoa học”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=27" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Khoa học"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Thuật ngữ "biển" cũng được sử dụng trong <a href="/wiki/V%E1%BA%ADt_l%C3%BD_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_t%E1%BB%AD" class="mw-redirect" title="Vật lý lượng tử">vật lý lượng tử</a>. <a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n_Dirac&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Biển Dirac (trang không tồn tại)">Biển Dirac</a> là sự diễn giải của các trạng thái năng lượng âm, bao gồm có <a href="/wiki/Ch%C3%A2n_kh%C3%B4ng" title="Chân không">chân không</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Biển_và_nhân_loại"><span id="Bi.E1.BB.83n_v.C3.A0_nh.C3.A2n_lo.E1.BA.A1i"></span>Biển và nhân loại</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=28" title="Sửa đổi phần “Biển và nhân loại”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=28" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Biển và nhân loại"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Trong_văn_hóa"><span id="Trong_v.C4.83n_h.C3.B3a"></span>Trong văn hóa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=29" title="Sửa đổi phần “Trong văn hóa”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=29" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Trong văn hóa"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n_trong_v%C4%83n_h%C3%B3a&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Biển trong văn hóa (trang không tồn tại)">Biển trong văn hóa</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Katsushika_Hokusai_-_Thirty-Six_Views_of_Mount_Fuji-_The_Great_Wave_Off_the_Coast_of_Kanagawa_-_Google_Art_Project.jpg" class="mw-file-description"><img alt="&quot;Sóng lớn&quot; của Hokusai" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Katsushika_Hokusai_-_Thirty-Six_Views_of_Mount_Fuji-_The_Great_Wave_Off_the_Coast_of_Kanagawa_-_Google_Art_Project.jpg/220px-Katsushika_Hokusai_-_Thirty-Six_Views_of_Mount_Fuji-_The_Great_Wave_Off_the_Coast_of_Kanagawa_-_Google_Art_Project.jpg" decoding="async" width="220" height="151" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Katsushika_Hokusai_-_Thirty-Six_Views_of_Mount_Fuji-_The_Great_Wave_Off_the_Coast_of_Kanagawa_-_Google_Art_Project.jpg/330px-Katsushika_Hokusai_-_Thirty-Six_Views_of_Mount_Fuji-_The_Great_Wave_Off_the_Coast_of_Kanagawa_-_Google_Art_Project.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Katsushika_Hokusai_-_Thirty-Six_Views_of_Mount_Fuji-_The_Great_Wave_Off_the_Coast_of_Kanagawa_-_Google_Art_Project.jpg/440px-Katsushika_Hokusai_-_Thirty-Six_Views_of_Mount_Fuji-_The_Great_Wave_Off_the_Coast_of_Kanagawa_-_Google_Art_Project.jpg 2x" data-file-width="4242" data-file-height="2915" /></a><figcaption>Bức tranh <i><a href="/w/index.php?title=Kanagawa-Oki_Nami-Ura&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Kanagawa-Oki Nami-Ura (trang không tồn tại)">Kanagawa-Oki Nami-Ura</a></i> của <a href="/w/index.php?title=Hokusai_Katsushika&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Hokusai Katsushika (trang không tồn tại)">Hokusai Katsushika</a>, khoảng năm 1830<sup id="cite_ref-Stow_3-13" class="reference"><a href="#cite_note-Stow-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference" style="white-space:nowrap;">(tr8)</sup></figcaption></figure> <p>Biển xuất hiện trong nền văn hóa nhân loại dưới những hình thức trái ngược nhau, vừa dữ dội nhưng lại thanh bình, vừa tốt đẹp nhưng đầy hiểm nguy.<sup id="cite_ref-Stow_3-14" class="reference"><a href="#cite_note-Stow-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference" style="white-space:nowrap;">(tr10)</sup> Biển chiếm một vị trí trong <a href="/wiki/V%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Văn học">văn học</a>, <a href="/wiki/Ngh%E1%BB%87_thu%E1%BA%ADt" title="Nghệ thuật">nghệ thuật</a>, <a href="/wiki/Thi_ca" class="mw-redirect" title="Thi ca">thi ca</a>, <a href="/wiki/%C4%90i%E1%BB%87n_%E1%BA%A3nh" title="Điện ảnh">điện ảnh</a>, <a href="/wiki/S%C3%A2n_kh%E1%BA%A5u" title="Sân khấu">sân khấu</a>, <a href="/wiki/%C3%82m_nh%E1%BA%A1c_c%E1%BB%95_%C4%91i%E1%BB%83n" class="mw-redirect" title="Âm nhạc cổ điển">âm nhạc cổ điển</a>, <a href="/wiki/Th%E1%BA%A7n_tho%E1%BA%A1i" title="Thần thoại">thần thoại</a> và <a href="/wiki/Gi%E1%BA%A3i_m%E1%BB%99ng" title="Giải mộng">giải mộng</a>.<sup id="cite_ref-Westerdahl_100-0" class="reference"><a href="#cite_note-Westerdahl-100"><span class="cite-bracket">&#91;</span>96<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_k%E1%BB%B3_c%E1%BB%95_%C4%91%E1%BA%A1i" title="Thời kỳ cổ đại">Người cổ đại</a> đã <a href="/wiki/Nh%C3%A2n_c%C3%A1ch_h%C3%B3a" title="Nhân cách hóa">nhân cách hóa</a> biển, và tin rằng nó được điều khiển bởi một <a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_c%C3%A1c_v%E1%BB%8B_th%E1%BA%A7n_n%C6%B0%E1%BB%9Bc&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Danh sách các vị thần nước (trang không tồn tại)">thực thể</a> và cần phải xoa dịu những cơn thịnh nộ của thực thể này, và một cách hình tượng hóa, nó đã được coi là một môi trường nguy hiểm, nơi sinh sống của các sinh vật quái dị; chẳng hạn như <a href="/wiki/Leviathan" title="Leviathan">Leviathan</a> trong <a href="/wiki/Kinh_Th%C3%A1nh" title="Kinh Thánh">Kinh Thánh</a>,,<sup id="cite_ref-101" class="reference"><a href="#cite_note-101"><span class="cite-bracket">&#91;</span>97<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <a href="/wiki/Scylla" title="Scylla">Scylla</a> trong <a href="/wiki/Th%E1%BA%A7n_tho%E1%BA%A1i_Hy_L%E1%BA%A1p" title="Thần thoại Hy Lạp">thần thoại Hy Lạp</a>,<sup id="cite_ref-102" class="reference"><a href="#cite_note-102"><span class="cite-bracket">&#91;</span>98<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <a href="/wiki/Isonade" title="Isonade">Isonade</a> trong <a href="/wiki/Th%E1%BA%A7n_tho%E1%BA%A1i_Nh%E1%BA%ADt_B%E1%BA%A3n" title="Thần thoại Nhật Bản">thần thoại Nhật Bản</a>,<sup id="cite_ref-103" class="reference"><a href="#cite_note-103"><span class="cite-bracket">&#91;</span>99<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> và <a href="/wiki/B%E1%BA%A1ch_tu%E1%BB%99c_kh%E1%BB%95ng_l%E1%BB%93" title="Bạch tuộc khổng lồ">kraken</a> trong <a href="/wiki/Th%E1%BA%A7n_tho%E1%BA%A1i_B%E1%BA%AFc_%C3%82u" title="Thần thoại Bắc Âu">thần thoại Bắc Âu</a> cận đại.<sup id="cite_ref-104" class="reference"><a href="#cite_note-104"><span class="cite-bracket">&#91;</span>100<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Các nền văn minh đã khai sáng thông qua thương mại bằng đường biển và sự thay đổi các quan niệm.<sup id="cite_ref-105" class="reference"><a href="#cite_note-105"><span class="cite-bracket">&#91;</span>101<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-Cotterell_106-0" class="reference"><a href="#cite_note-Cotterell-106"><span class="cite-bracket">&#91;</span>102<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference" style="white-space:nowrap;">(tr206–208)</sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Xem_thêm"><span id="Xem_th.C3.AAm"></span>Xem thêm</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=30" title="Sửa đổi phần “Xem thêm”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=30" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Xem thêm"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint plainlinks" style="clear: right; border: solid #C0C0C0 1px; margin: 0 0 1em 1em; font-size: 85%; background: #f9f9f9; width: 305px; padding: 4px; spacing: 0px; text-align: left; float: right"> <div style="float: left;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Wiktsister_en.png" class="mw-file-description" title="Wiktionary"><img alt="Wiktionary" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Wiktsister_en.png/30px-Wiktsister_en.png" decoding="async" width="30" height="33" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Wiktsister_en.png/45px-Wiktsister_en.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Wiktsister_en.png/60px-Wiktsister_en.png 2x" data-file-width="110" data-file-height="120" /></a></span></div> <div style="margin-left: 33px;">Tra <i><b><a href="https://vi.wiktionary.org/wiki/bi%E1%BB%83n" class="extiw" title="wikt:biển">biển</a></b></i> trong từ điển mở <a href="/wiki/Wiktionary" title="Wiktionary">Wiktionary</a>.</div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71936381">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70981351">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về <i><b><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Oceans?uselang=vi">Đại dương</a></b></i>.</div></div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71936381"><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70981351"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về <i><b><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Seas?uselang=vi">Biển</a></b></i>.</div></div> </div> <ul><li><a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Ba_l%C3%BD" title="Địa lý">Địa lý</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_d%C6%B0%C6%A1ng" title="Đại dương">Đại dương</a></li> <li><a href="/wiki/Eo_bi%E1%BB%83n" title="Eo biển">Eo biển</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh" title="Vịnh">Vịnh</a></li> <li><a href="/wiki/T%E1%BB%95_ch%E1%BB%A9c_H%C3%A0ng_h%E1%BA%A3i_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Tổ chức Hàng hải Quốc tế">Tổ chức Hàng hải Quốc tế</a> (IMO)</li> <li><a href="/wiki/S%C3%B4ng" title="Sông">Sông</a></li> <li><a href="/wiki/N%C6%B0%E1%BB%9Bc_bi%E1%BB%83n" title="Nước biển">Nước biển</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ng%C3%A0y_%C4%91%E1%BA%A1i_d%C6%B0%C6%A1ng_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ngày đại dương thế giới (trang không tồn tại)">Ngày đại dương thế giới</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ghi_chú"><span id="Ghi_ch.C3.BA"></span>Ghi chú</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=31" title="Sửa đổi phần “Ghi chú”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=31" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Ghi chú"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ol class="references"> <li id="cite_note-8"><b><a href="#cite_ref-8">^</a></b> <span class="reference-text">There is no accepted technical definition of <i>sea</i> amongst oceanographers. One definition is that a sea is a sub-division of an ocean, which means that it must have <a href="/w/index.php?title=Oceanic_basin&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Oceanic basin (trang không tồn tại)">oceanic basin</a> crust on its floor. This definition accepts the <a href="/w/index.php?title=Caspian_Sea&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Caspian Sea (trang không tồn tại)">Caspian</a> as a sea because it was once part of an ancient ocean.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> The <i>Introduction to Marine Biology</i> defines a sea as a "land-locked" body of water, adding that the term "sea" is only one of convenience.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">&#91;</span>6<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <i>The Glossary of Mapping Sciences</i> similarly states that the boundaries between seas and other bodies of water are arbitrary.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">&#91;</span>7<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></span> </li> <li id="cite_note-12"><b><a href="#cite_ref-12">^</a></b> <span class="reference-text">Theo định nghĩa này, <a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Caspian" class="mw-redirect" title="Biển Caspian">biển Caspian</a> sẽ bị loại trừ vì nó được coi là một "hồ nước".<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">&#91;</span>10<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></span> </li> <li id="cite_note-35"><b><a href="#cite_ref-35">^</a></b> <span class="reference-text"> To help put a change of this magnitude into perspective, when the pH of human blood plasma is raised from its normal 7.4 to a value above 7.8, or lowered to a value below 6.8, death ensues.<sup id="cite_ref-Tanner2012_34-0" class="reference"><a href="#cite_note-Tanner2012-34"><span class="cite-bracket">&#91;</span>32<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></span> </li> <li id="cite_note-44"><b><a href="#cite_ref-44">^</a></b> <span class="reference-text">"As the waves leave the region where they were generated, the longer ones outpace the shorter because their velocity is greater. Gradually, they fall in with other waves travelling at similar speed—-where different waves are in phase they reinforce each other, and where out of phase they are reduced. Eventually, a regular pattern of high and low waves (or swell) is developed that remains constant as it travels out across the ocean."<sup id="cite_ref-Stow_3-7" class="reference"><a href="#cite_note-Stow-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference" style="white-space:nowrap;">(tr83–84)</sup></span> </li> </ol> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Chú_thích"><span id="Ch.C3.BA_th.C3.ADch"></span>Chú thích</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=32" title="Sửa đổi phần “Chú thích”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=32" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Chú thích"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71728118">.mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist columns references-column-count references-column-count-3" style="-moz-column-count: 3; -webkit-column-count: 3; column-count: 3; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><b><a href="#cite_ref-1">^</a></b> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67233549">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output .citation q{quotes:"“""”""‘""’"}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.merriam-webster.com/dictionary/sea">“Sea”</a>. Merriam-webster.com<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 13 tháng 3 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Sea&amp;rft.pub=Merriam-webster.com&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.merriam-webster.com%2Fdictionary%2Fsea&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-oceanservice.noaa-2"><b><a href="#cite_ref-oceanservice.noaa_2-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://oceanservice.noaa.gov/facts/oceanorsea.html">“What's the difference between an ocean and a sea?”</a>. <i>Ocean facts</i>. National Oceanic and Atmospheric Administration<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 19 tháng 4 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=Ocean+facts&amp;rft.atitle=What%27s+the+difference+between+an+ocean+and+a+sea%3F&amp;rft_id=http%3A%2F%2Foceanservice.noaa.gov%2Ffacts%2Foceanorsea.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Stow-3">^ <a href="#cite_ref-Stow_3-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Stow_3-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Stow_3-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Stow_3-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Stow_3-4"><sup><i><b>e</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Stow_3-5"><sup><i><b>f</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Stow_3-6"><sup><i><b>g</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Stow_3-7"><sup><i><b>h</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Stow_3-8"><sup><i><b>i</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Stow_3-9"><sup><i><b>j</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Stow_3-10"><sup><i><b>k</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Stow_3-11"><sup><i><b>l</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Stow_3-12"><sup><i><b>m</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Stow_3-13"><sup><i><b>n</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Stow_3-14"><sup><i><b>o</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="Stow" class="citation book cs1">Stow, Dorrik (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/encyclopediaofoc0000stow"><i>Encyclopedia of the Oceans</i></a>. Oxford University Press. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-19-860687-7" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-19-860687-7"><bdi>0-19-860687-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Encyclopedia+of+the+Oceans&amp;rft.pub=Oxford+University+Press&amp;rft.date=2004&amp;rft.isbn=0-19-860687-7&amp;rft.au=Stow%2C+Dorrik&amp;rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fencyclopediaofoc0000stow&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><b><a href="#cite_ref-4">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFNishri,_A.;_Stiller,_M;_Rimmer,_A.;_Geifman,_Y.;_Krom,_M.1999" class="citation journal cs1">Nishri, A.; Stiller, M; Rimmer, A.; Geifman, Y.; Krom, M. (1999). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0009254199000078">“Lake Kinneret (The Sea of Galilee): the effects of diversion of external salinity sources and the probable chemical composition of the internal salinity sources”</a>. <i>Chemical Geology</i>. <b>158</b> (1–2): 37–52. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2FS0009-2541%2899%2900007-8">10.1016/S0009-2541(99)00007-8</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Chemical+Geology&amp;rft.atitle=Lake+Kinneret+%28The+Sea+of+Galilee%29%3A+the+effects+of+diversion+of+external+salinity+sources+and+the+probable+chemical+composition+of+the+internal+salinity+sources&amp;rft.volume=158&amp;rft.issue=1%E2%80%932&amp;rft.pages=37-52&amp;rft.date=1999&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2FS0009-2541%2899%2900007-8&amp;rft.au=Nishri%2C+A.%3B+Stiller%2C+M%3B+Rimmer%2C+A.%3B+Geifman%2C+Y.%3B+Krom%2C+M.&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.sciencedirect.com%2Fscience%2Farticle%2Fpii%2FS0009254199000078&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-5"><b><a href="#cite_ref-5">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFBravo2005" class="citation journal cs1">Bravo, Luigi Ferrari (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=tLcin2NyJQgC&amp;pg=PA237">“The Italian Yearbook of International Law, Volume 14”</a>. Martinus Nijhoff Publishers: 237. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-90-04-15027-0" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-90-04-15027-0"><bdi>978-90-04-15027-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=The+Italian+Yearbook+of+International+Law%2C+Volume+14&amp;rft.pages=237&amp;rft.date=2005&amp;rft.isbn=978-90-04-15027-0&amp;rft.aulast=Bravo&amp;rft.aufirst=Luigi+Ferrari&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DtLcin2NyJQgC%26pg%3DPA237&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error error citation-comment">Đã định rõ hơn một tham số trong author-name-list parameters (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#redundant_parameters" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>); </span><span class="cs1-visible-error error citation-comment"><code class="cs1-code">&#124;first1=</code> thiếu <code class="cs1-code">&#124;last1=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#first_missing_last" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>); </span><span class="cs1-hidden-error error citation-comment">Chú thích journal cần <code class="cs1-code">&#124;journal=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#missing_periodical" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-6"><b><a href="#cite_ref-6">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFTurnerSmall2009" class="citation journal cs1">Turner, Richard L.; Small, James W. (2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=0JkKOFIj5pgC&amp;pg=PA47&amp;lpg=PA47">“Introduction to Marine Biology”</a>. Cengage Learning: 47. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-495-56197-2" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-495-56197-2"><bdi>978-0-495-56197-2</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Introduction+to+Marine+Biology&amp;rft.pages=47&amp;rft.date=2009&amp;rft.isbn=978-0-495-56197-2&amp;rft.aulast=Turner&amp;rft.aufirst=Richard+L.&amp;rft.au=Small%2C+James+W.&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3D0JkKOFIj5pgC%26pg%3DPA47%26lpg%3DPA47&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error error citation-comment">Đã định rõ hơn một tham số trong author-name-list parameters (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#redundant_parameters" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>); </span><span class="cs1-visible-error error citation-comment"><code class="cs1-code">&#124;first1=</code> thiếu <code class="cs1-code">&#124;last1=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#first_missing_last" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>); </span><span class="cs1-hidden-error error citation-comment">Chú thích journal cần <code class="cs1-code">&#124;journal=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#missing_periodical" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-7"><b><a href="#cite_ref-7">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFAmerican_Society_of_Civil_Engineers_(eds.)1994" class="citation book cs1">American Society of Civil Engineers (eds.) (1994). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=jPVxSDzVRP0C&amp;pg=PA365"><i>The Glossary of the Mapping Sciences</i></a>. ASCE Publications. tr.&#160;365. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-7844-7570-9" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-7844-7570-9"><bdi>0-7844-7570-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Glossary+of+the+Mapping+Sciences&amp;rft.pages=365&amp;rft.pub=ASCE+Publications&amp;rft.date=1994&amp;rft.isbn=0-7844-7570-9&amp;rft.au=American+Society+of+Civil+Engineers+%28eds.%29&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DjPVxSDzVRP0C%26pg%3DPA365&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_v%C4%83n_b%E1%BA%A3n_d%C6%B0:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-9"><b><a href="#cite_ref-9">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation journal cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=sbqBvQy04XwC&amp;pg=PA271">“The Law of the Sea: Selected Writings”</a>. Martinus Nijhoff Publishers. 2004: 271. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-90-04-13863-6" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-90-04-13863-6"><bdi>978-90-04-13863-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=The+Law+of+the+Sea%3A+Selected+Writings&amp;rft.pages=271&amp;rft.date=2004&amp;rft.isbn=978-90-04-13863-6&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DsbqBvQy04XwC%26pg%3DPA271&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error error citation-comment">Đã định rõ hơn một tham số trong author-name-list parameters (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#redundant_parameters" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>); </span><span class="cs1-visible-error error citation-comment"><code class="cs1-code">&#124;first1=</code> thiếu <code class="cs1-code">&#124;last1=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#first_missing_last" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>); </span><span class="cs1-hidden-error error citation-comment">Chú thích journal cần <code class="cs1-code">&#124;journal=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#missing_periodical" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-10"><b><a href="#cite_ref-10">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation journal cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=5zpbN8I2ZR4C&amp;pg=PA57">“Indian Ocean Region: Maritime Regimes for Regional Cooperation”</a>. Springer. 2010: 57. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1-4419-5989-8" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1-4419-5989-8"><bdi>978-1-4419-5989-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Indian+Ocean+Region%3A+Maritime+Regimes+for+Regional+Cooperation&amp;rft.pages=57&amp;rft.date=2010&amp;rft.isbn=978-1-4419-5989-8&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D5zpbN8I2ZR4C%26pg%3DPA57&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error error citation-comment">Đã định rõ hơn một tham số trong author-name-list parameters (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#redundant_parameters" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>); </span><span class="cs1-visible-error error citation-comment"><code class="cs1-code">&#124;first1=</code> thiếu <code class="cs1-code">&#124;last1=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#first_missing_last" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>); </span><span class="cs1-hidden-error error citation-comment">Chú thích journal cần <code class="cs1-code">&#124;journal=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#missing_periodical" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-11"><b><a href="#cite_ref-11">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation journal cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=uxmInSrE9vQC&amp;pg=PA74">“The Polithics of Caspian Oil”</a>. Palgrave Macmillan. 2001: 74. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-333-73973-0" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-333-73973-0"><bdi>978-0-333-73973-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=The+Polithics+of+Caspian+Oil&amp;rft.pages=74&amp;rft.date=2001&amp;rft.isbn=978-0-333-73973-0&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DuxmInSrE9vQC%26pg%3DPA74&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error error citation-comment">Đã định rõ hơn một tham số trong author-name-list parameters (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#redundant_parameters" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>); </span><span class="cs1-visible-error error citation-comment"><code class="cs1-code">&#124;first1=</code> thiếu <code class="cs1-code">&#124;last1=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#first_missing_last" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>); </span><span class="cs1-hidden-error error citation-comment">Chú thích journal cần <code class="cs1-code">&#124;journal=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#missing_periodical" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-13"><b><a href="#cite_ref-13">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFRavilious,_Kate2009" class="citation web cs1">Ravilious, Kate (ngày 21 tháng 4 năm 2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.nationalgeographic.co.uk/news/2009/04/090421-most-earthlike-planet.html">“Most Earthlike Planet Yet Found May Have Liquid Oceans”</a>. National Geographic<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 10 tháng 9 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Most+Earthlike+Planet+Yet+Found+May+Have+Liquid+Oceans&amp;rft.pub=National+Geographic&amp;rft.date=2009-04-21&amp;rft.au=Ravilious%2C+Kate&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fnews.nationalgeographic.co.uk%2Fnews%2F2009%2F04%2F090421-most-earthlike-planet.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-visibleearth.nasa.gov-14">^ <a href="#cite_ref-visibleearth.nasa.gov_14-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-visibleearth.nasa.gov_14-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPlatnick,_Steven_E." class="citation web cs1">Platnick, Steven E. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://visibleearth.nasa.gov/view.php?id=57723">“Visible Earth”</a>. NASA<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 22 tháng 4 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Visible+Earth&amp;rft.pub=NASA&amp;rft.au=Platnick%2C+Steven+E.&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fvisibleearth.nasa.gov%2Fview.php%3Fid%3D57723&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-15"><b><a href="#cite_ref-15">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFStewart,_Robert_H2008" class="citation web cs1">Stewart, Robert H (tháng 9 năm 2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://oceanworld.tamu.edu/resources/ocng_textbook/PDF_files/book.pdf">“Introduction To Physical Oceanography”</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Texas A &amp; M University. tr.&#160;2–3<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 15 tháng 9 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Introduction+To+Physical+Oceanography&amp;rft.pages=2-3&amp;rft.pub=Texas+A+%26+M+University&amp;rft.date=2008-09&amp;rft.au=Stewart%2C+Robert+H&amp;rft_id=http%3A%2F%2Foceanworld.tamu.edu%2Fresources%2Focng_textbook%2FPDF_files%2Fbook.pdf&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Jenkins-16">^ <a href="#cite_ref-Jenkins_16-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Jenkins_16-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFMonkhouse1975" class="citation book cs1">Monkhouse, F. J. (1975). <i>Principles of Physical Geography</i>. Hodder &amp; Stoughton. tr.&#160;327–328. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-340-04944-0" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-340-04944-0"><bdi>978-0-340-04944-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Principles+of+Physical+Geography&amp;rft.pages=327-328&amp;rft.pub=Hodder+%26+Stoughton&amp;rft.date=1975&amp;rft.isbn=978-0-340-04944-0&amp;rft.aulast=Monkhouse&amp;rft.aufirst=F.+J.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-17"><b><a href="#cite_ref-17">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFCowen,_Ron2011" class="citation web cs1">Cowen, Ron (ngày 5 tháng 10 năm 2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nature.com/news/2011/111005/full/news.2011.579.html">“Comets take pole position as water bearers”</a>. <i>Nature</i><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 10 tháng 9 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=Nature&amp;rft.atitle=Comets+take+pole+position+as+water+bearers&amp;rft.date=2011-10-05&amp;rft.au=Cowen%2C+Ron&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nature.com%2Fnews%2F2011%2F111005%2Ffull%2Fnews.2011.579.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-18"><b><a href="#cite_ref-18">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPond,_Stephen;_Pickard,_George1978" class="citation book cs1">Pond, Stephen; Pickard, George (1978). <i>Introductory Dynamic Oceanography</i>. Pergamon Press. tr.&#160;5.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Introductory+Dynamic+Oceanography&amp;rft.pages=5&amp;rft.pub=Pergamon+Press&amp;rft.date=1978&amp;rft.au=Pond%2C+Stephen%3B+Pickard%2C+George&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-19"><b><a href="#cite_ref-19">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFSwenson,_Herbert" class="citation web cs1">Swenson, Herbert. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150209191609/http://www.palomar.edu/oceanography/salty_ocean.htm">“Why is the ocean salty?”</a>. US Geological Survey. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.palomar.edu/oceanography/salty_ocean.htm">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 9 tháng 2 năm 2015<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 17 tháng 4 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Why+is+the+ocean+salty%3F&amp;rft.pub=US+Geological+Survey&amp;rft.au=Swenson%2C+Herbert&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.palomar.edu%2Foceanography%2Fsalty_ocean.htm&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Millero-20">^ <a href="#cite_ref-Millero_20-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Millero_20-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFMillero,_Frank_J;_Feistel,_Rainer;_Wright,_Daniel_G;_McDougall,_Trevor_J2008" class="citation journal cs1">Millero, Frank J; Feistel, Rainer; Wright, Daniel G; McDougall, Trevor J (2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0967063707002282">“The composition of Standard Seawater and the definition of the Reference-Composition Salinity Scale”</a>. <i>Deep Sea Research Part I: Oceanographic Research Papers</i>. <b>55</b> (1): 50–72. <a href="/wiki/Bibcode_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="Bibcode (định danh)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2008DSRI...55...50M">2008DSRI...55...50M</a>. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fj.dsr.2007.10.001">10.1016/j.dsr.2007.10.001</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Deep+Sea+Research+Part+I%3A+Oceanographic+Research+Papers&amp;rft.atitle=The+composition+of+Standard+Seawater+and+the+definition+of+the+Reference-Composition+Salinity+Scale&amp;rft.volume=55&amp;rft.issue=1&amp;rft.pages=50-72&amp;rft.date=2008&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.dsr.2007.10.001&amp;rft_id=info%3Abibcode%2F2008DSRI...55...50M&amp;rft.au=Millero%2C+Frank+J%3B+Feistel%2C+Rainer%3B+Wright%2C+Daniel+G%3B+McDougall%2C+Trevor+J&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.sciencedirect.com%2Fscience%2Farticle%2Fpii%2FS0967063707002282&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-21"><b><a href="#cite_ref-21">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://oceanservice.noaa.gov/facts/drinksw.html">“Drinking seawater can be deadly to humans”</a>. NOAA. ngày 11 tháng 1 năm 2013<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 16 tháng 9 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Drinking+seawater+can+be+deadly+to+humans&amp;rft.pub=NOAA&amp;rft.date=2013-01-11&amp;rft_id=http%3A%2F%2Foceanservice.noaa.gov%2Ffacts%2Fdrinksw.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-22"><b><a href="#cite_ref-22">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFThulin,_Jan;_Andrushaitis,_Andris2003" class="citation web cs1">Thulin, Jan; Andrushaitis, Andris (2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070606211738/http://www.ices.dk/projects/balticsea/Baltic%20Sea-RSE%20Thulin%20and%20Andrusaitis.pdf">“The Baltic Sea: Its Past, Present and Future”</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>Religion, Science and the Environment Symposium V on the Baltic Sea</i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ices.dk/projects/balticsea/Baltic%20Sea-RSE%20Thulin%20and%20Andrusaitis.pdf">Bản gốc</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> lưu trữ ngày 6 tháng 6 năm 2007<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 16 tháng 4 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=Religion%2C+Science+and+the+Environment+Symposium+V+on+the+Baltic+Sea&amp;rft.atitle=The+Baltic+Sea%3A+Its+Past%2C+Present+and+Future&amp;rft.date=2003&amp;rft.au=Thulin%2C+Jan%3B+Andrushaitis%2C+Andris&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ices.dk%2Fprojects%2Fbalticsea%2FBaltic%2520Sea-RSE%2520Thulin%2520and%2520Andrusaitis.pdf&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-23"><b><a href="#cite_ref-23">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFThunell,_Robert_C.;_Locke,_Sharon_M.;_Williams,_Douglas_F.1988" class="citation journal cs1">Thunell, Robert C.; Locke, Sharon M.; Williams, Douglas F. (1988). “Glacio-eustatic sea-level control on Red Sea salinity”. <i>Nature</i>. <b>334</b> (6183): 601–604. <a href="/wiki/Bibcode_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="Bibcode (định danh)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1988Natur.334..601T">1988Natur.334..601T</a>. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2F334601a0">10.1038/334601a0</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Nature&amp;rft.atitle=Glacio-eustatic+sea-level+control+on+Red+Sea+salinity&amp;rft.volume=334&amp;rft.issue=6183&amp;rft.pages=601-604&amp;rft.date=1988&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2F334601a0&amp;rft_id=info%3Abibcode%2F1988Natur.334..601T&amp;rft.au=Thunell%2C+Robert+C.%3B+Locke%2C+Sharon+M.%3B+Williams%2C+Douglas+F.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-24"><b><a href="#cite_ref-24">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFGordon,_Arnold2004" class="citation web cs1">Gordon, Arnold (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://eesc.columbia.edu/courses/ees/climate/lectures/o_circ.html">“Ocean Circulation”</a>. <i>The Climate System</i>. Columbia University<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 6 tháng 7 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=The+Climate+System&amp;rft.atitle=Ocean+Circulation&amp;rft.date=2004&amp;rft.au=Gordon%2C+Arnold&amp;rft_id=http%3A%2F%2Feesc.columbia.edu%2Fcourses%2Fees%2Fclimate%2Flectures%2Fo_circ.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-25"><b><a href="#cite_ref-25">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFJeffries,_Martin_O.2012" class="citation web cs1">Jeffries, Martin O. (2012). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.britannica.com/EBchecked/topic/939404/sea-ice">“Sea ice”</a>. <i>Encyclopedia Britannica</i>. Britannica Online Encyclopedia<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 21 tháng 4 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=Encyclopedia+Britannica&amp;rft.atitle=Sea+ice&amp;rft.date=2012&amp;rft.au=Jeffries%2C+Martin+O.&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2FEBchecked%2Ftopic%2F939404%2Fsea-ice&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-26"><b><a href="#cite_ref-26">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.smhi.se/en/theme/oxygen-in-the-sea-1.11274">“Oxygen in the Sea”</a>. Swedish Meteorological and Hydrological Institute. ngày 3 tháng 6 năm 2010<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 6 tháng 7 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Oxygen+in+the+Sea&amp;rft.pub=Swedish+Meteorological+and+Hydrological+Institute&amp;rft.date=2010-06-03&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.smhi.se%2Fen%2Ftheme%2Foxygen-in-the-sea-1.11274&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-27"><b><a href="#cite_ref-27">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFShaffer,_Gary;_Olsen,_Steffen_Malskær;_Pedersen,_Jens_Olaf_Pepke2009" class="citation journal cs1">Shaffer, Gary; Olsen, Steffen Malskær; Pedersen, Jens Olaf Pepke (2009). “Long-term ocean oxygen depletion in response to carbon dioxide emissions from fossil fuels”. <i>Nature Geoscience</i>. <b>2</b> (2): 105–109. <a href="/wiki/Bibcode_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="Bibcode (định danh)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2009NatGe...2..105S">2009NatGe...2..105S</a>. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2Fngeo420">10.1038/ngeo420</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Nature+Geoscience&amp;rft.atitle=Long-term+ocean+oxygen+depletion+in+response+to+carbon+dioxide+emissions+from+fossil+fuels&amp;rft.volume=2&amp;rft.issue=2&amp;rft.pages=105-109&amp;rft.date=2009&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fngeo420&amp;rft_id=info%3Abibcode%2F2009NatGe...2..105S&amp;rft.au=Shaffer%2C+Gary%3B+Olsen%2C+Steffen+Malsk%C3%A6r%3B+Pedersen%2C+Jens+Olaf+Pepke&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Russell-28">^ <a href="#cite_ref-Russell_28-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Russell_28-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFRussellYonge1928" class="citation book cs1">Russell, F. S.; Yonge, C. M. (1928). <i>The Seas</i>. Frederick Warne. tr.&#160;225–227.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Seas&amp;rft.pages=225-227&amp;rft.pub=Frederick+Warne&amp;rft.date=1928&amp;rft.aulast=Russell&amp;rft.aufirst=F.+S.&amp;rft.au=Yonge%2C+C.+M.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-EPA_Ocean_Acidity-29"><b><a href="#cite_ref-EPA_Ocean_Acidity_29-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.epa.gov/climatechange/science/indicators/oceans/acidity.html">“Ocean Acidity”</a>. <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.epa.gov/climatechange/">U.S. EPA climate change web site</a></i>. <a href="/wiki/EPA" class="mw-disambig" title="EPA">EPA</a>. ngày 13 tháng 9 năm 2013<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 1 tháng 11 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=%5Bhttp%3A%2F%2Fwww.epa.gov%2Fclimatechange%2F+U.S.+EPA+climate+change+web+site%5D&amp;rft.atitle=Ocean+Acidity&amp;rft.date=2013-09-13&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.epa.gov%2Fclimatechange%2Fscience%2Findicators%2Foceans%2Facidity.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error error citation-comment">Liên kết ngoài trong <code class="cs1-code">&#124;work=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#param_has_ext_link" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Feely04-30"><b><a href="#cite_ref-Feely04_30-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation journal cs1">R. A. Feely (tháng 7 năm 2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sciencemag.org/content/305/5682/362.abstract">“Impact of Anthropogenic CO<sub>2</sub> on the CaCO<sub>3</sub> System in the Oceans”</a>. <i>Science</i>. <b>305</b> (5682): 362–366. <a href="/wiki/Bibcode_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="Bibcode (định danh)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2004Sci...305..362F">2004Sci...305..362F</a>. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1126%2Fscience.1097329">10.1126/science.1097329</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15256664">15256664</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Science&amp;rft.atitle=Impact+of+Anthropogenic+CO%3Csub%3E2%3C%2Fsub%3E+on+the+CaCO%3Csub%3E3%3C%2Fsub%3E+System+in+the+Oceans&amp;rft.volume=305&amp;rft.issue=5682&amp;rft.pages=362-366&amp;rft.date=2004-07&amp;rft_id=info%3Apmid%2F15256664&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.1097329&amp;rft_id=info%3Abibcode%2F2004Sci...305..362F&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.sciencemag.org%2Fcontent%2F305%2F5682%2F362.abstract&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_tham_s%E1%BB%91_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Zeebe2008-31"><b><a href="#cite_ref-Zeebe2008_31-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFZeebeZachosCaldeiraTyrrell2008" class="citation journal cs1">Zeebe, R. E.; Zachos, J. C.; Caldeira, K.; Tyrrell, T. (ngày 4 tháng 7 năm 2008). “OCEANS: Carbon Emissions and Acidification”. <i>Science</i>. <b>321</b> (5885): 51–52. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1126%2Fscience.1159124">10.1126/science.1159124</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18599765">18599765</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Science&amp;rft.atitle=OCEANS%3A+Carbon+Emissions+and+Acidification&amp;rft.volume=321&amp;rft.issue=5885&amp;rft.pages=51-52&amp;rft.date=2008-07-04&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.1159124&amp;rft_id=info%3Apmid%2F18599765&amp;rft.aulast=Zeebe&amp;rft.aufirst=R.+E.&amp;rft.au=Zachos%2C+J.+C.&amp;rft.au=Caldeira%2C+K.&amp;rft.au=Tyrrell%2C+T.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-GattusoHansson2011-32"><b><a href="#cite_ref-GattusoHansson2011_32-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation book cs1">Gattuso, J.-P.; Hansson, L. (ngày 15 tháng 9 năm 2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=8yjNFxkALjIC&amp;printsec=frontcover"><i>Ocean Acidification</i></a>. Oxford University Press. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-19-959109-1" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-19-959109-1"><bdi>978-0-19-959109-1</bdi></a>. <a href="/wiki/OCLC_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="OCLC (định danh)">OCLC</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/oclc/730413873">730413873</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Ocean+Acidification&amp;rft.pub=Oxford+University+Press&amp;rft.date=2011-09-15&amp;rft_id=info%3Aoclcnum%2F730413873&amp;rft.isbn=978-0-19-959109-1&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D8yjNFxkALjIC%26printsec%3Dfrontcover&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_tham_s%E1%BB%91_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-AboutAntarctica-33">^ <a href="#cite_ref-AboutAntarctica_33-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-AboutAntarctica_33-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.antarctica.gov.au/about-antarctica/environment/climate-change/ocean-acidification-and-the-southern-ocean">“Ocean acidification”</a>. Department of Sustainability, Environment, Water, Population &amp; Communities: Australian Antarctic Division. ngày 28 tháng 9 năm 2007<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 17 tháng 4 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Ocean+acidification&amp;rft.pub=Department+of+Sustainability%2C+Environment%2C+Water%2C+Population+%26+Communities%3A+Australian+Antarctic+Division&amp;rft.date=2007-09-28&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.antarctica.gov.au%2Fabout-antarctica%2Fenvironment%2Fclimate-change%2Focean-acidification-and-the-southern-ocean&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Tanner2012-34"><b><a href="#cite_ref-Tanner2012_34-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFTanner2012" class="citation book cs1">Tanner, G. A. (ngày 18 tháng 1 năm 2012). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.inkling.com/read/medical-physiology-rodney-rhoades-david-bell-4th/chapter-24/acidbase-balance-disturbances">“Acid-Base Homeostasis”</a>. Trong Rhoades, R. A.; Bell, D. R. (biên tập). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=1kGcFOKCUzkC"><i>Medical Physiology: Principles for Clinical Medicine</i></a>. Lippincott Williams &amp; Wilkins. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1-60913-427-3" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1-60913-427-3"><bdi>978-1-60913-427-3</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft.atitle=Acid-Base+Homeostasis&amp;rft.btitle=Medical+Physiology%3A+Principles+for+Clinical+Medicine&amp;rft.pub=Lippincott+Williams+%26+Wilkins&amp;rft.date=2012-01-18&amp;rft.isbn=978-1-60913-427-3&amp;rft.aulast=Tanner&amp;rft.aufirst=G.+A.&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.inkling.com%2Fread%2Fmedical-physiology-rodney-rhoades-david-bell-4th%2Fchapter-24%2Facidbase-balance-disturbances&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Pinet-36"><b><a href="#cite_ref-Pinet_36-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPinet1996" class="citation book cs1">Pinet, Paul R. (1996). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=eAqQvGYap24C&amp;printsec=frontcover"><i>Invitation to Oceanography</i></a>. West Publishing Company. tr.&#160;126, 134–135. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-314-06339-7" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-314-06339-7"><bdi>978-0-314-06339-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Invitation+to+Oceanography&amp;rft.pages=126%2C+134-135&amp;rft.pub=West+Publishing+Company&amp;rft.date=1996&amp;rft.isbn=978-0-314-06339-7&amp;rft.aulast=Pinet&amp;rft.aufirst=Paul+R.&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DeAqQvGYap24C%26printsec%3Dfrontcover&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-PMEL-37"><b><a href="#cite_ref-PMEL_37-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130902071022/http://www.pmel.noaa.gov/co2/story/What+is+Ocean+Acidification%3F">“What is Ocean Acidification?”</a>. NOAA PMEL Carbon Program. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pmel.noaa.gov/co2/story/What+is+Ocean+Acidification%3F">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 2 tháng 9 năm 2013<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 15 tháng 9 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=What+is+Ocean+Acidification%3F&amp;rft.pub=NOAA+PMEL+Carbon+Program&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.pmel.noaa.gov%2Fco2%2Fstory%2FWhat%2Bis%2BOcean%2BAcidification%253F&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-orr05-38"><b><a href="#cite_ref-orr05_38-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation journal cs1">James C. Orr (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ipsl.jussieu.fr/~jomce/acidification/paper/Orr_OnlineNature04095.pdf">“Anthropogenic ocean acidification over the twenty-first century and its impact on calcifying organisms”</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i><a href="/wiki/Nature_(journal)" class="mw-redirect" title="Nature (journal)">Nature</a></i>. <b>437</b> (7059): 681–686. <a href="/wiki/Bibcode_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="Bibcode (định danh)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2005Natur.437..681O">2005Natur.437..681O</a>. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2Fnature04095">10.1038/nature04095</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16193043">16193043</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080625100559/http://www.ipsl.jussieu.fr/~jomce/acidification/paper/Orr_OnlineNature04095.pdf">Lưu trữ</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> bản gốc ngày 25 tháng 6 năm 2008<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 3 tháng 7 năm 2014</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Nature&amp;rft.atitle=Anthropogenic+ocean+acidification+over+the+twenty-first+century+and+its+impact+on+calcifying+organisms&amp;rft.volume=437&amp;rft.issue=7059&amp;rft.pages=681-686&amp;rft.date=2005&amp;rft_id=info%3Apmid%2F16193043&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fnature04095&amp;rft_id=info%3Abibcode%2F2005Natur.437..681O&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ipsl.jussieu.fr%2F~jomce%2Facidification%2Fpaper%2FOrr_OnlineNature04095.pdf&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_tham_s%E1%BB%91_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Cohen2009-39"><b><a href="#cite_ref-Cohen2009_39-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFCohenHolcomb2009" class="citation journal cs1">Cohen, A.; Holcomb, M. (2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131106020339/http://coralreef.noaa.gov/education/oa/resources/22-4_cohen.pdf">“Why Corals Care About Ocean Acidification: Uncovering the Mechanism”</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>Oceanography</i>. <b>24</b> (4): 118–127. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.5670%2Foceanog.2009.102">10.5670/oceanog.2009.102</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://coralreef.noaa.gov/education/oa/resources/22-4_cohen.pdf">Bản gốc</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> lưu trữ ngày 6 tháng 11 năm 2013<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 3 tháng 7 năm 2014</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Oceanography&amp;rft.atitle=Why+Corals+Care+About+Ocean+Acidification%3A+Uncovering+the+Mechanism&amp;rft.volume=24&amp;rft.issue=4&amp;rft.pages=118-127&amp;rft.date=2009&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.5670%2Foceanog.2009.102&amp;rft.aulast=Cohen&amp;rft.aufirst=A.&amp;rft.au=Holcomb%2C+M.&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fcoralreef.noaa.gov%2Feducation%2Foa%2Fresources%2F22-4_cohen.pdf&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Hönisch2012-40"><b><a href="#cite_ref-Hönisch2012_40-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFHönischRidgwellSchmidtThomas2012" class="citation journal cs1">Hönisch, Bärbel; Ridgwell, Andy; Schmidt, Daniela N.; Thomas, E.; Gibbs, S. J.; Sluijs, A.; Zeebe, R.; Kump, L.; Martindale, R. C.; Greene, S. E.; Kiessling, W.; Ries, J.; Zachos, J. C.; Royer, D. L.; Barker, S.; Marchitto, T. M.; Moyer, R.; Pelejero, C.; Ziveri, P.; Foster, G. L.; Williams, B. (2012). “The Geological Record of Ocean Acidification”. <i><a href="/wiki/Science_(journal)" class="mw-redirect" title="Science (journal)">Science</a></i>. <b>335</b> (6072): 1058–1063. <a href="/wiki/Bibcode_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="Bibcode (định danh)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2012Sci...335.1058H">2012Sci...335.1058H</a>. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1126%2Fscience.1208277">10.1126/science.1208277</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22383840">22383840</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Science&amp;rft.atitle=The+Geological+Record+of+Ocean+Acidification&amp;rft.volume=335&amp;rft.issue=6072&amp;rft.pages=1058-1063&amp;rft.date=2012&amp;rft_id=info%3Apmid%2F22383840&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.1208277&amp;rft_id=info%3Abibcode%2F2012Sci...335.1058H&amp;rft.aulast=H%C3%B6nisch&amp;rft.aufirst=B%C3%A4rbel&amp;rft.au=Ridgwell%2C+Andy&amp;rft.au=Schmidt%2C+Daniela+N.&amp;rft.au=Thomas%2C+E.&amp;rft.au=Gibbs%2C+S.+J.&amp;rft.au=Sluijs%2C+A.&amp;rft.au=Zeebe%2C+R.&amp;rft.au=Kump%2C+L.&amp;rft.au=Martindale%2C+R.+C.&amp;rft.au=Greene%2C+S.+E.&amp;rft.au=Kiessling%2C+W.&amp;rft.au=Ries%2C+J.&amp;rft.au=Zachos%2C+J.+C.&amp;rft.au=Royer%2C+D.+L.&amp;rft.au=Barker%2C+S.&amp;rft.au=Marchitto%2C+T.+M.&amp;rft.au=Moyer%2C+R.&amp;rft.au=Pelejero%2C+C.&amp;rft.au=Ziveri%2C+P.&amp;rft.au=Foster%2C+G.+L.&amp;rft.au=Williams%2C+B.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Gruber2011-41"><b><a href="#cite_ref-Gruber2011_41-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFGruber2011" class="citation journal cs1">Gruber, N. (ngày 18 tháng 4 năm 2011). “Warming up, turning sour, losing breath: ocean biogeochemistry under global change”. <i>Philosophical Transactions of the Royal Society A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences</i>. <b>369</b> (1943): 1980–1996. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1098%2Frsta.2011.0003">10.1098/rsta.2011.0003</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Philosophical+Transactions+of+the+Royal+Society+A%3A+Mathematical%2C+Physical+and+Engineering+Sciences&amp;rft.atitle=Warming+up%2C+turning+sour%2C+losing+breath%3A+ocean+biogeochemistry+under+global+change&amp;rft.volume=369&amp;rft.issue=1943&amp;rft.pages=1980-1996&amp;rft.date=2011-04-18&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1098%2Frsta.2011.0003&amp;rft.aulast=Gruber&amp;rft.aufirst=N.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-NOAA-42">^ <a href="#cite_ref-NOAA_42-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-NOAA_42-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-NOAA_42-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://oceanexplorer.noaa.gov/edu/learning/player/lesson09.html">“Ocean waves”</a>. <i>Ocean Explorer</i>. National Oceanic and Atmospheric Administration<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 17 tháng 4 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=Ocean+Explorer&amp;rft.atitle=Ocean+waves&amp;rft_id=http%3A%2F%2Foceanexplorer.noaa.gov%2Fedu%2Flearning%2Fplayer%2Flesson09.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-43"><b><a href="#cite_ref-43">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFYoung1999" class="citation book cs1">Young, I. R. (1999). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/windgeneratedoce00youn"><i>Wind Generated Ocean Waves</i></a>. Elsevier. tr.&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/windgeneratedoce00youn/page/n101">83</a>. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-08-043317-0" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-08-043317-0"><bdi>0-08-043317-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Wind+Generated+Ocean+Waves&amp;rft.pages=83&amp;rft.pub=Elsevier&amp;rft.date=1999&amp;rft.isbn=0-08-043317-0&amp;rft.aulast=Young&amp;rft.aufirst=I.+R.&amp;rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fwindgeneratedoce00youn&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-usgstsunami-45">^ <a href="#cite_ref-usgstsunami_45-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-usgstsunami_45-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-usgstsunami_45-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://walrus.wr.usgs.gov/tsunami/basics.html">“Life of a Tsunami”</a>. <i>Tsunamis &amp; Earthquakes</i>. US Geological Survey<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 18 tháng 4 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=Tsunamis+%26+Earthquakes&amp;rft.atitle=Life+of+a+Tsunami&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwalrus.wr.usgs.gov%2Ftsunami%2Fbasics.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-NTWC-physics-46">^ <a href="#cite_ref-NTWC-physics_46-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-NTWC-physics_46-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ntwc.arh.noaa.gov/?page=tsunami_science">“Physics of Tsunamis”</a>. <a href="/w/index.php?title=National_Tsunami_Warning_Center&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="National Tsunami Warning Center (trang không tồn tại)">National Tsunami Warning Center</a> of the USA<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 3 tháng 10 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Physics+of+Tsunamis&amp;rft.pub=National+Tsunami+Warning+Center+of+the+USA&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fntwc.arh.noaa.gov%2F%3Fpage%3Dtsunami_science&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-UoW-47">^ <a href="#cite_ref-UoW_47-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-UoW_47-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-UoW_47-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://earthweb.ess.washington.edu/tsunami/general/physics/physics.html">“The Physics of Tsunamis”</a>. <i>Earth and Space Sciences</i>. University of Washington<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 21 tháng 9 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=Earth+and+Space+Sciences&amp;rft.atitle=The+Physics+of+Tsunamis&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fearthweb.ess.washington.edu%2Ftsunami%2Fgeneral%2Fphysics%2Fphysics.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-48"><b><a href="#cite_ref-48">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFOur_Amazing_Planet_staff2012" class="citation web cs1">Our Amazing Planet staff (ngày 12 tháng 3 năm 2012). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.livescience.com/18998-deep-ocean-floor-focus-tsunami-waves.html">“Deep Ocean Floor Can Focus Tsunami Waves”</a>. <i>Livescience</i><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 4 tháng 10 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=Livescience&amp;rft.atitle=Deep+Ocean+Floor+Can+Focus+Tsunami+Waves&amp;rft.date=2012-03-12&amp;rft.au=Our+Amazing+Planet+staff&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.livescience.com%2F18998-deep-ocean-floor-focus-tsunami-waves.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-49"><b><a href="#cite_ref-49">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFBerry,_M._V.2007" class="citation journal cs1">Berry, M. V. (2007). “Focused tsunami waves”. <i>Proceedings of the Royal Society: A</i>. <b>463</b> (2087): 3055. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1098%2Frspa.2007.0051">10.1098/rspa.2007.0051</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Proceedings+of+the+Royal+Society%3A+A&amp;rft.atitle=Focused+tsunami+waves&amp;rft.volume=463&amp;rft.issue=2087&amp;rft.pages=3055&amp;rft.date=2007&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1098%2Frspa.2007.0051&amp;rft.au=Berry%2C+M.+V.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-50"><b><a href="#cite_ref-50">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bom.gov.au/tsunami/info/index.shtml">“Tsunami Facts and Information”</a>. <a href="/w/index.php?title=Bureau_of_Meteorology&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Bureau of Meteorology (trang không tồn tại)">Bureau of Meteorology</a> of the Australian Government<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 3 tháng 10 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Tsunami+Facts+and+Information&amp;rft.pub=Bureau+of+Meteorology+of+the+Australian+Government&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bom.gov.au%2Ftsunami%2Finfo%2Findex.shtml&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-51"><b><a href="#cite_ref-51">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://pptsndprojects.blogspot.co.uk/2009/06/tsunami-warning-system-ppt.html">“Tsunami warning system”</a>. ngày 28 tháng 6 năm 2009<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 4 tháng 10 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Tsunami+warning+system&amp;rft.date=2009-06-28&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fpptsndprojects.blogspot.co.uk%2F2009%2F06%2Ftsunami-warning-system-ppt.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-52"><b><a href="#cite_ref-52">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ioc-tsunami.org/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=1&amp;Itemid=2&amp;lang=en">“Tsunami Programme: About Us”</a>. Intergovernmental Oceanographic Commission<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 4 tháng 10 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Tsunami+Programme%3A+About+Us&amp;rft.pub=Intergovernmental+Oceanographic+Commission&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fioc-tsunami.org%2Findex.php%3Foption%3Dcom_content%26view%3Darticle%26id%3D1%26Itemid%3D2%26lang%3Den&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-oceanservice-53">^ <a href="#cite_ref-oceanservice_53-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-oceanservice_53-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-oceanservice_53-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://oceanservice.noaa.gov/education/tutorial_tides/">“Tides and Water Levels”</a>. <i>NOAA Oceans and Coasts</i>. NOAA Ocean Service Education<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 20 tháng 4 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=NOAA+Oceans+and+Coasts&amp;rft.atitle=Tides+and+Water+Levels&amp;rft_id=http%3A%2F%2Foceanservice.noaa.gov%2Feducation%2Ftutorial_tides%2F&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-54"><b><a href="#cite_ref-54">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.arctic.uoguelph.ca/cpe/environments/marine_water/features/Tides/amplitude.htm">“Tidal amplitudes”</a>. University of Guelph<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 12 tháng 9 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Tidal+amplitudes&amp;rft.pub=University+of+Guelph&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.arctic.uoguelph.ca%2Fcpe%2Fenvironments%2Fmarine_water%2Ffeatures%2FTides%2Famplitude.htm&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-NOAAtides-55">^ <a href="#cite_ref-NOAAtides_55-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-NOAAtides_55-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://oceanexplorer.noaa.gov/edu/learning/player/lesson10.html">“Tides”</a>. <i>Ocean Explorer</i>. National Oceanic and Atmospheric Administration<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 20 tháng 4 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=Ocean+Explorer&amp;rft.atitle=Tides&amp;rft_id=http%3A%2F%2Foceanexplorer.noaa.gov%2Fedu%2Flearning%2Fplayer%2Flesson10.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-EuripusStraits-56"><b><a href="#cite_ref-EuripusStraits_56-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFEginitis,_D.1929" class="citation journal cs1">Eginitis, D. (1929). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://articles.adsabs.harvard.edu/full/1929AN....236..321E">“The problem of the tide of Euripus”</a>. <i>Astronomische Nachrichten</i>. <b>236</b> (19–20): 321–328. <a href="/wiki/Bibcode_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="Bibcode (định danh)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1929AN....236..321E">1929AN....236..321E</a>. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1002%2Fasna.19292361904">10.1002/asna.19292361904</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Astronomische+Nachrichten&amp;rft.atitle=The+problem+of+the+tide+of+Euripus&amp;rft.volume=236&amp;rft.issue=19%E2%80%9320&amp;rft.pages=321-328&amp;rft.date=1929&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1002%2Fasna.19292361904&amp;rft_id=info%3Abibcode%2F1929AN....236..321E&amp;rft.au=Eginitis%2C+D.&amp;rft_id=http%3A%2F%2Farticles.adsabs.harvard.edu%2Ffull%2F1929AN....236..321E&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span> See also the commentary about this explanation in <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFLagrange,_E.1930" class="citation journal cs1">Lagrange, E. (1930). “Les marées de l'Euripe”. <i>Ciel et Terre (Bulletin of the Société Belge d'Astronomie)</i> (bằng tiếng Pháp). <b>46</b>: 66–69. <a href="/wiki/Bibcode_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="Bibcode (định danh)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1930C&amp;T....46...66L">1930C&#38;T....46...66L</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Ciel+et+Terre+%28Bulletin+of+the+Soci%C3%A9t%C3%A9+Belge+d%27Astronomie%29&amp;rft.atitle=Les+mar%C3%A9es+de+l%27Euripe&amp;rft.volume=46&amp;rft.pages=66-69&amp;rft.date=1930&amp;rft_id=info%3Abibcode%2F1930C%26T....46...66L&amp;rft.au=Lagrange%2C+E.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-57"><b><a href="#cite_ref-57">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.evia.gr/en/node/1250">“Evia Island”</a>. <i>Chalkis</i>. Evia.gr<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 29 tháng 6 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=Chalkis&amp;rft.atitle=Evia+Island&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.evia.gr%2Fen%2Fnode%2F1250&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-58"><b><a href="#cite_ref-58">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFCline,_Isaac_M.2004" class="citation web cs1">Cline, Isaac M. (ngày 4 tháng 2 năm 2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160806085243/http://www.history.noaa.gov/stories_tales/cline2.html">“Galveston Storm of 1900”</a>. National Oceanic and Atmospheric Administration. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.history.noaa.gov/stories_tales/cline2.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 6 tháng 8 năm 2016<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 21 tháng 4 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Galveston+Storm+of+1900&amp;rft.pub=National+Oceanic+and+Atmospheric+Administration&amp;rft.date=2004-02-04&amp;rft.au=Cline%2C+Isaac+M.&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.history.noaa.gov%2Fstories_tales%2Fcline2.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-59"><b><a href="#cite_ref-59">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFAhrensJacksonJacksonJackson2012" class="citation book cs1">Ahrens, C. Donald; Jackson, Peter Lawrence; Jackson, Christine E. J.; Jackson, Christine E. O. (2012). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=jvnQiFG3dPkC&amp;pg=PA283"><i>Meteorology Today: An Introduction to Weather, Climate, and the Environment</i></a>. Cengage Learning. tr.&#160;283. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-17-650039-1" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-17-650039-1"><bdi>0-17-650039-1</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Meteorology+Today%3A+An+Introduction+to+Weather%2C+Climate%2C+and+the+Environment&amp;rft.pages=283&amp;rft.pub=Cengage+Learning&amp;rft.date=2012&amp;rft.isbn=0-17-650039-1&amp;rft.aulast=Ahrens&amp;rft.aufirst=C.+Donald&amp;rft.au=Jackson%2C+Peter+Lawrence&amp;rft.au=Jackson%2C+Christine+E.+J.&amp;rft.au=Jackson%2C+Christine+E.+O.&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DjvnQiFG3dPkC%26pg%3DPA283&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-NOAAcurrent-60">^ <a href="#cite_ref-NOAAcurrent_60-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-NOAAcurrent_60-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-NOAAcurrent_60-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-NOAAcurrent_60-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://oceanexplorer.noaa.gov/edu/learning/player/lesson08.html">“Ocean Currents”</a>. <i>Ocean Explorer</i>. National Oceanic and Atmospheric Administration<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 19 tháng 4 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=Ocean+Explorer&amp;rft.atitle=Ocean+Currents&amp;rft_id=http%3A%2F%2Foceanexplorer.noaa.gov%2Fedu%2Flearning%2Fplayer%2Flesson08.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-61"><b><a href="#cite_ref-61">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPope,_Vicky2007" class="citation news cs1">Pope, Vicky (ngày 2 tháng 2 năm 2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/6320515.stm">“Models 'key to climate forecasts<span class="cs1-kern-right">'</span>”</a>. BBC<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 8 tháng 9 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Models+%27key+to+climate+forecasts%27&amp;rft.date=2007-02-02&amp;rft.au=Pope%2C+Vicky&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fnews.bbc.co.uk%2F1%2Fhi%2Fsci%2Ftech%2F6320515.stm&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-62"><b><a href="#cite_ref-62">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFCushman-Roisin,_Benoit;_Beckers,_Jean-Marie2011" class="citation book cs1">Cushman-Roisin, Benoit; Beckers, Jean-Marie (2011). <i>Introduction to Geophysical Fluid Dynamics: Physical and Numerical Aspects</i>. Academic Press. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-12-088759-0" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-12-088759-0"><bdi>978-0-12-088759-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Introduction+to+Geophysical+Fluid+Dynamics%3A+Physical+and+Numerical+Aspects&amp;rft.pub=Academic+Press&amp;rft.date=2011&amp;rft.isbn=978-0-12-088759-0&amp;rft.au=Cushman-Roisin%2C+Benoit%3B+Beckers%2C+Jean-Marie&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-63"><b><a href="#cite_ref-63">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFWunsch,_Carl2002" class="citation journal cs1">Wunsch, Carl (2002). “What is the thermohaline circulation?”. <i>Science</i>. <b>298</b> (5596): 1179–1181. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1126%2Fscience.1079329">10.1126/science.1079329</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12424356">12424356</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Science&amp;rft.atitle=What+is+the+thermohaline+circulation%3F&amp;rft.volume=298&amp;rft.issue=5596&amp;rft.pages=1179-1181&amp;rft.date=2002&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.1079329&amp;rft_id=info%3Apmid%2F12424356&amp;rft.au=Wunsch%2C+Carl&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-64"><b><a href="#cite_ref-64">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.usoceansafety.com/safety/popup/lscurrent.asp">“Long-shore currents”</a>. Orange County Lifeguards. 2007<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 19 tháng 4 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Long-shore+currents&amp;rft.pub=Orange+County+Lifeguards&amp;rft.date=2007&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.usoceansafety.com%2Fsafety%2Fpopup%2Flscurrent.asp&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-65"><b><a href="#cite_ref-65">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ceoe.udel.edu/ripcurrents/characteristics/">“Rip current characteristics”</a>. <i>Rip currents</i>. University of Delaware Sea Grant College Program<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 19 tháng 4 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=Rip+currents&amp;rft.atitle=Rip+current+characteristics&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ceoe.udel.edu%2Fripcurrents%2Fcharacteristics%2F&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-66"><b><a href="#cite_ref-66">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPidwirny,_Michael2013" class="citation web cs1">Pidwirny, Michael (ngày 28 tháng 3 năm 2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eoearth.org/view/article/156285/">“Structure of the Earth”</a>. <i>The Encyclopedia of Earth</i><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 20 tháng 9 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=The+Encyclopedia+of+Earth&amp;rft.atitle=Structure+of+the+Earth&amp;rft.date=2013-03-28&amp;rft.au=Pidwirny%2C+Michael&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.eoearth.org%2Fview%2Farticle%2F156285%2F&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-67"><b><a href="#cite_ref-67">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPidwirny,_Michael2013" class="citation web cs1">Pidwirny, Michael (ngày 28 tháng 3 năm 2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eoearth.org/view/article/155264/">“Plate tectonics”</a>. <i>The Encyclopedia of Earth</i><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 20 tháng 9 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=The+Encyclopedia+of+Earth&amp;rft.atitle=Plate+tectonics&amp;rft.date=2013-03-28&amp;rft.au=Pidwirny%2C+Michael&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.eoearth.org%2Fview%2Farticle%2F155264%2F&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-68"><b><a href="#cite_ref-68">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ucmp.berkeley.edu/geology/tectonics.html">“Plate Tectonics: The Mechanism”</a>. University of California Museum of Paleontology<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 20 tháng 9 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Plate+Tectonics%3A+The+Mechanism&amp;rft.pub=University+of+California+Museum+of+Paleontology&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ucmp.berkeley.edu%2Fgeology%2Ftectonics.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-smmt-69"><b><a href="#cite_ref-smmt_69-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120225145800/http://www.telegraph.co.uk/earth/environment/8940571/Scientists-map-Mariana-Trench-deepest-known-section-of-ocean-in-the-world.html">“Scientists map Mariana Trench, deepest known section of ocean in the world”</a>. <i>The Telegraph</i>. ngày 7 tháng 12 năm 2011. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.telegraph.co.uk/earth/environment/8940571/Scientists-map-Mariana-Trench-deepest-known-section-of-ocean-in-the-world.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 25 tháng 2 năm 2012<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 24 tháng 9 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=The+Telegraph&amp;rft.atitle=Scientists+map+Mariana+Trench%2C+deepest+known+section+of+ocean+in+the+world&amp;rft.date=2011-12-07&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.telegraph.co.uk%2Fearth%2Fenvironment%2F8940571%2FScientists-map-Mariana-Trench-deepest-known-section-of-ocean-in-the-world.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-70"><b><a href="#cite_ref-70">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.britannica.com/EBchecked/topic/453259/Peru-Chile-Trench">“Peru-Chile Trench”</a>. <i>Encyclopedia Britannica</i>. Britannica Online Encyclopedia<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 24 tháng 9 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=Encyclopedia+Britannica&amp;rft.atitle=Peru-Chile+Trench&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2FEBchecked%2Ftopic%2F453259%2FPeru-Chile-Trench&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Monkhouse291-71">^ <a href="#cite_ref-Monkhouse291_71-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Monkhouse291_71-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Monkhouse291_71-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFMonkhouse1975" class="citation book cs1">Monkhouse, F. J. (1975). <i>Principles of Physical Geography</i>. Hodder &amp; Stoughton. tr.&#160;280–291. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-340-04944-0" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-340-04944-0"><bdi>978-0-340-04944-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Principles+of+Physical+Geography&amp;rft.pages=280-291&amp;rft.pub=Hodder+%26+Stoughton&amp;rft.date=1975&amp;rft.isbn=978-0-340-04944-0&amp;rft.aulast=Monkhouse&amp;rft.aufirst=F.+J.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-72"><b><a href="#cite_ref-72">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFWhittow1984" class="citation book cs1">Whittow, John B. (1984). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/penguindictionar0000whit_b9d8"><i>The Penguin Dictionary of Physical Geography</i></a>. Penguin Books. tr.&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/penguindictionar0000whit_b9d8/page/29">29</a>, 80, 246. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-14-051094-2" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-14-051094-2"><bdi>978-0-14-051094-2</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Penguin+Dictionary+of+Physical+Geography&amp;rft.pages=29%2C+80%2C+246&amp;rft.pub=Penguin+Books&amp;rft.date=1984&amp;rft.isbn=978-0-14-051094-2&amp;rft.aulast=Whittow&amp;rft.aufirst=John+B.&amp;rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fpenguindictionar0000whit_b9d8&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-73"><b><a href="#cite_ref-73">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.co.uk/news/uk-england-london-20904885">“Thames Barrier engineer says second defence needed”</a>. <i>BBC News</i>. ngày 5 tháng 1 năm 2013<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 18 tháng 9 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=BBC+News&amp;rft.atitle=Thames+Barrier+engineer+says+second+defence+needed&amp;rft.date=2013-01-05&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bbc.co.uk%2Fnews%2Fuk-england-london-20904885&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-74"><b><a href="#cite_ref-74">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFKemp,_Katherine" class="citation web cs1">Kemp, Katherine. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tulane.edu/~bfleury/envirobio/enviroweb/FloodControl.htm">“The Mississippi Levee System and the Old River Control Structure”</a>. <i>The Louisiana Environment</i><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 18 tháng 9 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=The+Louisiana+Environment&amp;rft.atitle=The+Mississippi+Levee+System+and+the+Old+River+Control+Structure&amp;rft.au=Kemp%2C+Katherine&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.tulane.edu%2F~bfleury%2Fenvirobio%2Fenviroweb%2FFloodControl.htm&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-75"><b><a href="#cite_ref-75">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPlant,_G.W.;_Covil,_C.S;_Hughes,_R.A.;_Airport_Authority_Hong_Kong1998" class="citation book cs1">Plant, G.W.; Covil, C.S; Hughes, R.A.; Airport Authority Hong Kong (1998). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=NVlGrr9WOp4C&amp;printsec=frontcover"><i>Site Preparation for the New Hong Kong International Airport</i></a>. Thomas Telford. tr.&#160;1–4, 43. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-7277-2696-4" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-7277-2696-4"><bdi>978-0-7277-2696-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Site+Preparation+for+the+New+Hong+Kong+International+Airport&amp;rft.pages=1-4%2C+43&amp;rft.pub=Thomas+Telford&amp;rft.date=1998&amp;rft.isbn=978-0-7277-2696-4&amp;rft.au=Plant%2C+G.W.%3B+Covil%2C+C.S%3B+Hughes%2C+R.A.%3B+Airport+Authority+Hong+Kong&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DNVlGrr9WOp4C%26printsec%3Dfrontcover&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-76"><b><a href="#cite_ref-76">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFMüller,_R._Dietmar;_Sdrolias,_Maria;_Gaina,_Carmen;_Steinberger,_Bernhard;_Heine,_Christian2008" class="citation journal cs1">Müller, R. Dietmar; Sdrolias, Maria; Gaina, Carmen; Steinberger, Bernhard; Heine, Christian, R. D. (2008). “Long-term sea-level fluctuations driven by ocean basin dynamics”. <i>Science</i>. <b>319</b> (5868): 1357–1362. <a href="/wiki/Bibcode_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="Bibcode (định danh)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2008Sci...319.1357M">2008Sci...319.1357M</a>. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1126%2Fscience.1151540">10.1126/science.1151540</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18323446">18323446</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Science&amp;rft.atitle=Long-term+sea-level+fluctuations+driven+by+ocean+basin+dynamics&amp;rft.volume=319&amp;rft.issue=5868&amp;rft.pages=1357-1362&amp;rft.date=2008&amp;rft_id=info%3Apmid%2F18323446&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.1151540&amp;rft_id=info%3Abibcode%2F2008Sci...319.1357M&amp;rft.aulast=M%C3%BCller%2C+R.+Dietmar%3B+Sdrolias%2C+Maria%3B+Gaina%2C+Carmen%3B+Steinberger%2C+Bernhard%3B+Heine%2C+Christian&amp;rft.aufirst=R.+D.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error error citation-comment"><code class="cs1-code">&#124;first2=</code> thiếu <code class="cs1-code">&#124;last2=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#first_missing_last" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>); </span><span class="cs1-visible-error error citation-comment"><code class="cs1-code">&#124;first3=</code> thiếu <code class="cs1-code">&#124;last3=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#first_missing_last" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>); </span><span class="cs1-visible-error error citation-comment"><code class="cs1-code">&#124;first4=</code> thiếu <code class="cs1-code">&#124;last4=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#first_missing_last" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>); </span><span class="cs1-visible-error error citation-comment"><code class="cs1-code">&#124;first5=</code> thiếu <code class="cs1-code">&#124;last5=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#first_missing_last" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>)</span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-77"><b><a href="#cite_ref-77">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFBruce_C._Douglas1997" class="citation journal cs1">Bruce C. Douglas (1997). “Global sea rise: a redetermination”. <i>Surveys in Geophysics</i>. <b>18</b> (2/3): 279–292. <a href="/wiki/Bibcode_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="Bibcode (định danh)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1997SGeo...18..279D">1997SGeo...18..279D</a>. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1023%2FA%3A1006544227856">10.1023/A:1006544227856</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Surveys+in+Geophysics&amp;rft.atitle=Global+sea+rise%3A+a+redetermination&amp;rft.volume=18&amp;rft.issue=2%2F3&amp;rft.pages=279-292&amp;rft.date=1997&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1023%2FA%3A1006544227856&amp;rft_id=info%3Abibcode%2F1997SGeo...18..279D&amp;rft.au=Bruce+C.+Douglas&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-78"><b><a href="#cite_ref-78">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFBindoffWillebrandArtaleCazenave2007" class="citation book cs1">Bindoff, N. L.; Willebrand, J.; Artale, V.; Cazenave, A.; Gregory, J.; Gulev, S.; Hanawa, K.; Le Quéré, C.; Levitus, S.; Nojiri, Y.; Shum, A.; Talley, L. D.; Unnikrishnan, A. S.; Josey, S. A.; Tamisiea, M.; Tsimplis, M.; Woodworth, P. (2007). <i>Observations: Oceanic Climate Change and Sea Level</i>. Cambridge University Press. tr.&#160;385–428. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-521-88009-1" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-521-88009-1"><bdi>978-0-521-88009-1</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Observations%3A+Oceanic+Climate+Change+and+Sea+Level&amp;rft.pages=385-428&amp;rft.pub=Cambridge+University+Press&amp;rft.date=2007&amp;rft.isbn=978-0-521-88009-1&amp;rft.aulast=Bindoff&amp;rft.aufirst=N.+L.&amp;rft.au=Willebrand%2C+J.&amp;rft.au=Artale%2C+V.&amp;rft.au=Cazenave%2C+A.&amp;rft.au=Gregory%2C+J.&amp;rft.au=Gulev%2C+S.&amp;rft.au=Hanawa%2C+K.&amp;rft.au=Le+Qu%C3%A9r%C3%A9%2C+C.&amp;rft.au=Levitus%2C+S.&amp;rft.au=Nojiri%2C+Y.&amp;rft.au=Shum%2C+A.&amp;rft.au=Talley%2C+L.+D.&amp;rft.au=Unnikrishnan%2C+A.+S.&amp;rft.au=Josey%2C+S.+A.&amp;rft.au=Tamisiea%2C+M.&amp;rft.au=Tsimplis%2C+M.&amp;rft.au=Woodworth%2C+P.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-79"><b><a href="#cite_ref-79">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFMeeh,_Gerald_A.;_Washington,_Warren_M.;_Collins,_William_D.;_Arblaster,_Julie_M.;_Hu,_Aixue;_Buja,_Lawrence_E.;_Strand,_Warren_G.;_Teng,_Haiyan2005" class="citation journal cs1">Meeh, Gerald A.; Washington, Warren M.; Collins, William D.; Arblaster, Julie M.; Hu, Aixue; Buja, Lawrence E.; Strand, Warren G.; Teng, Haiyan, G. A. (2005). “How much more global warming and sea level rise?”. <i>Science</i>. <b>307</b> (5716): 1769–1772. <a href="/wiki/Bibcode_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="Bibcode (định danh)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2005Sci...307.1769M">2005Sci...307.1769M</a>. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1126%2Fscience.1106663">10.1126/science.1106663</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15774757">15774757</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Science&amp;rft.atitle=How+much+more+global+warming+and+sea+level+rise%3F&amp;rft.volume=307&amp;rft.issue=5716&amp;rft.pages=1769-1772&amp;rft.date=2005&amp;rft_id=info%3Apmid%2F15774757&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.1106663&amp;rft_id=info%3Abibcode%2F2005Sci...307.1769M&amp;rft.aulast=Meeh%2C+Gerald+A.%3B+Washington%2C+Warren+M.%3B+Collins%2C+William+D.%3B+Arblaster%2C+Julie+M.%3B+Hu%2C+Aixue%3B+Buja%2C+Lawrence+E.%3B+Strand%2C+Warren+G.%3B+Teng%2C+Haiyan&amp;rft.aufirst=G.+A.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error error citation-comment"><code class="cs1-code">&#124;first2=</code> thiếu <code class="cs1-code">&#124;last2=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#first_missing_last" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>); </span><span class="cs1-visible-error error citation-comment"><code class="cs1-code">&#124;first3=</code> thiếu <code class="cs1-code">&#124;last3=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#first_missing_last" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>); </span><span class="cs1-visible-error error citation-comment"><code class="cs1-code">&#124;first4=</code> thiếu <code class="cs1-code">&#124;last4=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#first_missing_last" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>); </span><span class="cs1-visible-error error citation-comment"><code class="cs1-code">&#124;first5=</code> thiếu <code class="cs1-code">&#124;last5=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#first_missing_last" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>); </span><span class="cs1-visible-error error citation-comment"><code class="cs1-code">&#124;first6=</code> thiếu <code class="cs1-code">&#124;last6=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#first_missing_last" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>); </span><span class="cs1-visible-error error citation-comment"><code class="cs1-code">&#124;first7=</code> thiếu <code class="cs1-code">&#124;last7=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#first_missing_last" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>); </span><span class="cs1-visible-error error citation-comment"><code class="cs1-code">&#124;first8=</code> thiếu <code class="cs1-code">&#124;last8=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#first_missing_last" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>)</span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-80"><b><a href="#cite_ref-80">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://ga.water.usgs.gov/edu/watercycleoceans.html">“The Water Cycle: The Oceans”</a>. US Geological Survey<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 12 tháng 9 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=The+Water+Cycle%3A+The+Oceans&amp;rft.pub=US+Geological+Survey&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fga.water.usgs.gov%2Fedu%2Fwatercycleoceans.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-81"><b><a href="#cite_ref-81">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFVesilind,_Priit_J.2003" class="citation web cs1">Vesilind, Priit J. (2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071218212813/http://ngm.nationalgeographic.com/ngm/0308/feature3/">“The Driest Place on Earth”</a>. National Geographic. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ngm.nationalgeographic.com/ngm/0308/feature3/">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 18 tháng 12 năm 2007<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 12 tháng 9 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=The+Driest+Place+on+Earth&amp;rft.pub=National+Geographic&amp;rft.date=2003&amp;rft.au=Vesilind%2C+Priit+J.&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fngm.nationalgeographic.com%2Fngm%2F0308%2Ffeature3%2F&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-82"><b><a href="#cite_ref-82">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070927023634/http://www.unep.or.jp/ietc/Publications/Short_Series/LakeReservoirs-2/10.asp">“Endorheic Lakes: Waterbodies That Don't Flow to the Sea”</a>. <i>The Watershed: Water from the Mountains into the Sea</i>. United Nations Environment Programme. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.unep.or.jp/ietc/publications/short_series/lakereservoirs-2/10.asp">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 27 tháng 9 năm 2007<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 16 tháng 9 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=The+Watershed%3A+Water+from+the+Mountains+into+the+Sea&amp;rft.atitle=Endorheic+Lakes%3A+Waterbodies+That+Don%27t+Flow+to+the+Sea&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.unep.or.jp%2Fietc%2Fpublications%2Fshort_series%2Flakereservoirs-2%2F10.asp&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-GlobalCarbonCycle-83">^ <a href="#cite_ref-GlobalCarbonCycle_83-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-GlobalCarbonCycle_83-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a href="/wiki/DOI" title="DOI">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1126%2Fscience.290.5490.291">10.1126/science.290.5490.291</a><br /><span class="plainlinks nourlexpansion"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Ch%C3%BA_th%C3%ADch_DOI/10.1126/science.290.5490.291&amp;preload=Bản_mẫu:Chú_thích_DOI/preload&amp;editintro=Bản_mẫu:Chú_thích_DOI/editintro&amp;action=edit">Hoàn thành chú thích này</a></span></span> </li> <li id="cite_note-Sarmiento_and_Gruber_2006-84"><b><a href="#cite_ref-Sarmiento_and_Gruber_2006_84-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFSarmientoGruber2006" class="citation book cs1">Sarmiento, J. L.; Gruber, N. (2006). <i>Ocean Biogeochemical Dynamics</i>. Princeton University Press.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Ocean+Biogeochemical+Dynamics&amp;rft.pub=Princeton+University+Press&amp;rft.date=2006&amp;rft.aulast=Sarmiento&amp;rft.aufirst=J.+L.&amp;rft.au=Gruber%2C+N.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Prentice_etal_2001-85">^ <a href="#cite_ref-Prentice_etal_2001_85-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Prentice_etal_2001_85-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPrentice2001" class="citation web cs1">Prentice, I. C. (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130927203243/http://ir.anet.ua.ac.be/irua/handle/10067/381670151162165141?show=full">“The carbon cycle and atmospheric carbon dioxide”</a>. Climate change 2001: the scientific basis: contribution of Working Group I to the Third Assessment Report of the Intergouvernmental Panel on Climate Change / Houghton, J. T. [ed.] <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ir.anet.ua.ac.be/irua/handle/10067/381670151162165141?show=full">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 27 tháng 9 năm 2013<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 26 tháng 9 năm 2012</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=The+carbon+cycle+and+atmospheric+carbon+dioxide&amp;rft.pub=Climate+change+2001%3A+the+scientific+basis%3A+contribution+of+Working+Group+I+to+the+Third+Assessment+Report+of+the+Intergouvernmental+Panel+on+Climate+Change+%2F+Houghton%2C+J.+T.+%5Bed.%5D&amp;rft.date=2001&amp;rft.aulast=Prentice&amp;rft.aufirst=I.+C.&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fir.anet.ua.ac.be%2Firua%2Fhandle%2F10067%2F381670151162165141%3Fshow%3Dfull&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-86"><b><a href="#cite_ref-86">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.k.u-tokyo.ac.jp/pros-e/nenv-e/index-e.htm">“Profile”</a>. Department of Natural Environmental Studies: University of Tokyo<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 26 tháng 9 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Profile&amp;rft.pub=Department+of+Natural+Environmental+Studies%3A+University+of+Tokyo&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.k.u-tokyo.ac.jp%2Fpros-e%2Fnenv-e%2Findex-e.htm&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-87"><b><a href="#cite_ref-87">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFMann2005" class="citation journal cs1">Mann, Nicholas H. (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1110918">“The third age of phage”</a>. <i>PLoS Biology</i>. <b>3</b> (5): 753–755. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1371%2Fjournal.pbio.0030182">10.1371/journal.pbio.0030182</a>. <a href="/wiki/PMC_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="PMC (định danh)">PMC</a>&#160;<span class="cs1-lock-free" title="Truy cập mở"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1110918">1110918</a></span>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15884981">15884981</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=PLoS+Biology&amp;rft.atitle=The+third+age+of+phage&amp;rft.volume=3&amp;rft.issue=5&amp;rft.pages=753-755&amp;rft.date=2005&amp;rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1110918%23id-name%3DPMC&amp;rft_id=info%3Apmid%2F15884981&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pbio.0030182&amp;rft.aulast=Mann&amp;rft.aufirst=Nicholas+H.&amp;rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1110918&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Jeffrey-88"><b><a href="#cite_ref-Jeffrey_88-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFLevinton,_Jeffrey_S.2010" class="citation book cs1">Levinton, Jeffrey S. (2010). “18. Fisheries and Food from the Sea”. <i>Marine Biology: International Edition: Function, Biodiversity, Ecology</i>. Oxford University Press. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-19-976661-1" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-19-976661-1"><bdi>978-0-19-976661-1</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft.atitle=18.+Fisheries+and+Food+from+the+Sea&amp;rft.btitle=Marine+Biology%3A+International+Edition%3A+Function%2C+Biodiversity%2C+Ecology&amp;rft.pub=Oxford+University+Press&amp;rft.date=2010&amp;rft.isbn=978-0-19-976661-1&amp;rft.au=Levinton%2C+Jeffrey+S.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-DKlife-89">^ <a href="#cite_ref-DKlife_89-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-DKlife_89-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="Kindersley" class="citation book cs1">Kindersley, Dorling (2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/illustratedencyc0000unse_j5c3"><i>Illustrated Encyclopedia of the Ocean</i></a>. Dorling Kindersley. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1-4053-3308-5" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1-4053-3308-5"><bdi>978-1-4053-3308-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Illustrated+Encyclopedia+of+the+Ocean&amp;rft.pub=Dorling+Kindersley&amp;rft.date=2011&amp;rft.isbn=978-1-4053-3308-5&amp;rft.au=Kindersley%2C+Dorling&amp;rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fillustratedencyc0000unse_j5c3&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-90"><b><a href="#cite_ref-90">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFSpalding_MD_and_Grenfell_AM1997" class="citation journal cs1">Spalding MD and Grenfell AM (1997). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sim_coral-reefs_1997-12_16_4/page/225">“New estimates of global and regional coral reef areas”</a>. <i>Coral Reefs</i>. <b>16</b> (4): 225. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1007%2Fs003380050078">10.1007/s003380050078</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Coral+Reefs&amp;rft.atitle=New+estimates+of+global+and+regional+coral+reef+areas&amp;rft.volume=16&amp;rft.issue=4&amp;rft.pages=225&amp;rft.date=1997&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1007%2Fs003380050078&amp;rft.au=Spalding+MD+and+Grenfell+AM&amp;rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsim_coral-reefs_1997-12_16_4%2Fpage%2F225&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-91"><b><a href="#cite_ref-91">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFNeulinger,_Sven2008–2009" class="citation web cs1">Neulinger, Sven (2008–2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/6TVxAAKtE?url=http://www.coralscience.org/main/articles/climate-a-ecology-16/cold-water-reefs">“Cold-water reefs”</a>. CoralScience.org. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.coralscience.org/main/articles/climate-a-ecology-16/cold-water-reefs">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 22 tháng 10 năm 2014<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 22 tháng 4 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Cold-water+reefs&amp;rft.pub=CoralScience.org&amp;rft.date=2008%2F2009&amp;rft.au=Neulinger%2C+Sven&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.coralscience.org%2Fmain%2Farticles%2Fclimate-a-ecology-16%2Fcold-water-reefs&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-92"><b><a href="#cite_ref-92">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFYool,_Andrew;_Tyrrell,_Toby2003" class="citation journal cs1">Yool, Andrew; Tyrrell, Toby (2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150924103354/http://www.soes.soton.ac.uk/staff/tt/pdfs/silica.pdf">“Role of diatoms in regulating the ocean's silicon cycle”</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>Global Biogeochemical Cycles</i>. <b>17</b> (4): 1103–1124. <a href="/wiki/Bibcode_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="Bibcode (định danh)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2003GBioC..17.1103Y">2003GBioC..17.1103Y</a>. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1029%2F2002GB002018">10.1029/2002GB002018</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.soes.soton.ac.uk/staff/tt/pdfs/silica.pdf">Bản gốc</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> lưu trữ ngày 24 tháng 9 năm 2015<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 31 tháng 8 năm 2014</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Global+Biogeochemical+Cycles&amp;rft.atitle=Role+of+diatoms+in+regulating+the+ocean%27s+silicon+cycle&amp;rft.volume=17&amp;rft.issue=4&amp;rft.pages=1103-1124&amp;rft.date=2003&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1029%2F2002GB002018&amp;rft_id=info%3Abibcode%2F2003GBioC..17.1103Y&amp;rft.au=Yool%2C+Andrew%3B+Tyrrell%2C+Toby&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.soes.soton.ac.uk%2Fstaff%2Ftt%2Fpdfs%2Fsilica.pdf&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-93"><b><a href="#cite_ref-93">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFvan_der_Heide,_T.;_van_Nes,_E._H.;_van_Katwijk,_M._M.;_Olff,_H.;_Smolders,_A._J._P.2011" class="citation journal cs1">van der Heide, T.; van Nes, E. H.; van Katwijk, M. M.; Olff, H.; Smolders, A. J. P. (2011). Romanuk, Tamara (biên tập). “Positive feedbacks in seagrass ecosystems: evidence from large-scale empirical data”. <i>PLoS ONE</i>. <b>6</b> (1): e16504. <a href="/wiki/Bibcode_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="Bibcode (định danh)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2011PLoSO...616504V">2011PLoSO...616504V</a>. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1371%2Fjournal.pone.0016504">10.1371/journal.pone.0016504</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=PLoS+ONE&amp;rft.atitle=Positive+feedbacks+in+seagrass+ecosystems%3A+evidence+from+large-scale+empirical+data&amp;rft.volume=6&amp;rft.issue=1&amp;rft.pages=e16504&amp;rft.date=2011&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pone.0016504&amp;rft_id=info%3Abibcode%2F2011PLoSO...616504V&amp;rft.au=van+der+Heide%2C+T.%3B+van+Nes%2C+E.+H.%3B+van+Katwijk%2C+M.+M.%3B+Olff%2C+H.%3B+Smolders%2C+A.+J.+P.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-94"><b><a href="#cite_ref-94">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.botgard.ucla.edu/html/botanytextbooks/worldvegetation/marinewetlands/mangal/">“Mangal (Mangrove)”</a>. Mildred E. Mathias Botanical Garden<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 11 tháng 7 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Mangal+%28Mangrove%29&amp;rft.pub=Mildred+E.+Mathias+Botanical+Garden&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.botgard.ucla.edu%2Fhtml%2Fbotanytextbooks%2Fworldvegetation%2Fmarinewetlands%2Fmangal%2F&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-95"><b><a href="#cite_ref-95">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.botgard.ucla.edu/html/botanytextbooks/worldvegetation/marinewetlands/saltmarsh/">“Coastal Salt Marsh”</a>. Mildred E. Mathias Botanical Garden<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 11 tháng 7 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Coastal+Salt+Marsh&amp;rft.pub=Mildred+E.+Mathias+Botanical+Garden&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.botgard.ucla.edu%2Fhtml%2Fbotanytextbooks%2Fworldvegetation%2Fmarinewetlands%2Fsaltmarsh%2F&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-96"><b><a href="#cite_ref-96">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.unesco.org/new/en/natural-sciences/ioc-oceans/priority-areas/rio-20-ocean/blueprint-for-the-future-we-want/marine-biodiversity/facts-and-figures-on-marine-biodiversity/">“Facts and figures on marine biodiversity”</a>. <i>Marine biodiversity</i>. UNESCO. 2012<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 11 tháng 7 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=Marine+biodiversity&amp;rft.atitle=Facts+and+figures+on+marine+biodiversity&amp;rft.date=2012&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.unesco.org%2Fnew%2Fen%2Fnatural-sciences%2Fioc-oceans%2Fpriority-areas%2Frio-20-ocean%2Fblueprint-for-the-future-we-want%2Fmarine-biodiversity%2Ffacts-and-figures-on-marine-biodiversity%2F&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-97"><b><a href="#cite_ref-97">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFVoss,_Maren;_Bange,_Hermann_W.;_Dippner,_Joachim_W.;_Middelburg,_Jack_J.;_Montoya,_Joseph_P.;_Ward,_Bess2013" class="citation journal cs1">Voss, Maren; Bange, Hermann W.; Dippner, Joachim W.; Middelburg, Jack J.; Montoya, Joseph P.; Ward, Bess (2013). “The marine nitrogen cycle: recent discoveries, uncertainties and the potential relevance of climate change”. <i>Philosophical Transactions of the Royal Society B</i>. <b>368</b> (1621): 20130121. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1098%2Frstb.2013.0121">10.1098/rstb.2013.0121</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Philosophical+Transactions+of+the+Royal+Society+B&amp;rft.atitle=The+marine+nitrogen+cycle%3A+recent+discoveries%2C+uncertainties+and+the+potential+relevance+of+climate+change&amp;rft.volume=368&amp;rft.issue=1621&amp;rft.pages=20130121&amp;rft.date=2013&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1098%2Frstb.2013.0121&amp;rft.au=Voss%2C+Maren%3B+Bange%2C+Hermann+W.%3B+Dippner%2C+Joachim+W.%3B+Middelburg%2C+Jack+J.%3B+Montoya%2C+Joseph+P.%3B+Ward%2C+Bess&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Thorne-Miller-98">^ <a href="#cite_ref-Thorne-Miller_98-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Thorne-Miller_98-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFThorne-Miller1999" class="citation book cs1">Thorne-Miller, Boyce (1999). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=ZM7MEk7f4Q4C&amp;printsec=frontcover&amp;dq=Marine+biodiversity#v=onepage&amp;q=Marine%20biodiversity&amp;f=false"><i>The Living Ocean: Understanding and Protecting Marine Biodiversity</i></a>. Island Press. tr.&#160;2. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1-59726-897-4" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1-59726-897-4"><bdi>978-1-59726-897-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Living+Ocean%3A+Understanding+and+Protecting+Marine+Biodiversity&amp;rft.pages=2&amp;rft.pub=Island+Press&amp;rft.date=1999&amp;rft.isbn=978-1-59726-897-4&amp;rft.aulast=Thorne-Miller&amp;rft.aufirst=Boyce&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DZM7MEk7f4Q4C%26printsec%3Dfrontcover%26dq%3DMarine%2Bbiodiversity%23v%3Donepage%26q%3DMarine%2520biodiversity%26f%3Dfalse&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-99"><b><a href="#cite_ref-99">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFThorne-Miller1999" class="citation book cs1">Thorne-Miller, Boyce (1999). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=ZM7MEk7f4Q4C&amp;printsec=frontcover&amp;dq=Marine+biodiversity#v=onepage&amp;q=surface%20film&amp;f=false"><i>The Living Ocean: Understanding and Protecting Marine Biodiversity</i></a>. Island Press. tr.&#160;88. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1-59726-897-4" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1-59726-897-4"><bdi>978-1-59726-897-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Living+Ocean%3A+Understanding+and+Protecting+Marine+Biodiversity&amp;rft.pages=88&amp;rft.pub=Island+Press&amp;rft.date=1999&amp;rft.isbn=978-1-59726-897-4&amp;rft.aulast=Thorne-Miller&amp;rft.aufirst=Boyce&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DZM7MEk7f4Q4C%26printsec%3Dfrontcover%26dq%3DMarine%2Bbiodiversity%23v%3Donepage%26q%3Dsurface%2520film%26f%3Dfalse&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Westerdahl-100"><b><a href="#cite_ref-Westerdahl_100-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFWesterdahl,_Christer1994" class="citation journal cs1">Westerdahl, Christer (1994). “Maritime cultures and ship types: brief comments on the significance of maritime archaeology”. <i>International Journal of Nautical Archaeology</i>. <b>23</b> (4): 265–270. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1111%2Fj.1095-9270.1994.tb00471.x">10.1111/j.1095-9270.1994.tb00471.x</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=International+Journal+of+Nautical+Archaeology&amp;rft.atitle=Maritime+cultures+and+ship+types%3A+brief+comments+on+the+significance+of+maritime+archaeology&amp;rft.volume=23&amp;rft.issue=4&amp;rft.pages=265-270&amp;rft.date=1994&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1111%2Fj.1095-9270.1994.tb00471.x&amp;rft.au=Westerdahl%2C+Christer&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-101"><b><a href="#cite_ref-101">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation book cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.kingjamesbibleonline.org/Job-Chapter-41/"><i>The Bible (King James Version)</i></a>. 1611. tr.&#160;Job 41: 1–34.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Bible+%28King+James+Version%29&amp;rft.pages=Job+41%3A+1-34&amp;rft.date=1611&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.kingjamesbibleonline.org%2FJob-Chapter-41%2F&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-102"><b><a href="#cite_ref-102">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFKerenyi,_C.1974" class="citation book cs1">Kerenyi, C. (1974). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/godsofgreeks00kerrich"><i>The Gods of the Greeks</i></a>. Thames and Hudson. tr.&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/godsofgreeks00kerrich/page/37">37</a>–40. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-500-27048-1" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-500-27048-1"><bdi>0-500-27048-1</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Gods+of+the+Greeks&amp;rft.pages=37-40&amp;rft.pub=Thames+and+Hudson&amp;rft.date=1974&amp;rft.isbn=0-500-27048-1&amp;rft.au=Kerenyi%2C+C.&amp;rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fgodsofgreeks00kerrich&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-103"><b><a href="#cite_ref-103">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFShunsen,_Takehara1841" class="citation book cs1">Shunsen, Takehara (1841). <i>Ehon Hyaku Monogatari (絵本百物語, "Picture Book of a Hundred Stories")</i> (bằng tiếng Nhật). Kyoto: Ryûsuiken.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Ehon+Hyaku+Monogatari+%28%E7%B5%B5%E6%9C%AC%E7%99%BE%E7%89%A9%E8%AA%9E%2C+%22Picture+Book+of+a+Hundred+Stories%22%29&amp;rft.place=Kyoto&amp;rft.pub=Ry%C3%BBsuiken&amp;rft.date=1841&amp;rft.au=Shunsen%2C+Takehara&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-104"><b><a href="#cite_ref-104">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPontoppidan,_Erich1839" class="citation book cs1">Pontoppidan, Erich (1839). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.co.uk/books?id=vwoOAAAAQAAJ&amp;pg=PA327"><i>The Naturalist's Library, Volume 8: The Kraken</i></a>. W. H. Lizars. tr.&#160;327–336.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Naturalist%27s+Library%2C+Volume+8%3A+The+Kraken&amp;rft.pages=327-336&amp;rft.pub=W.+H.+Lizars&amp;rft.date=1839&amp;rft.au=Pontoppidan%2C+Erich&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.co.uk%2Fbooks%3Fid%3DvwoOAAAAQAAJ%26pg%3DPA327&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-105"><b><a href="#cite_ref-105">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFDiamond2005" class="citation book cs1"><a href="/wiki/Jared_Diamond" title="Jared Diamond">Diamond, Jared</a> (2005). <i><a href="/w/index.php?title=Collapse:_How_Societies_Choose_to_Fail_or_Succeed&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Collapse: How Societies Choose to Fail or Succeed (trang không tồn tại)">Collapse</a></i>. Penguin. tr.&#160;14. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-14-027951-1" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-14-027951-1"><bdi>978-0-14-027951-1</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Collapse&amp;rft.pages=14&amp;rft.pub=Penguin&amp;rft.date=2005&amp;rft.isbn=978-0-14-027951-1&amp;rft.aulast=Diamond&amp;rft.aufirst=Jared&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Cotterell-106"><b><a href="#cite_ref-Cotterell_106-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFCotterell2000" class="citation book cs1">Cotterell, Arthur (ed.) (2000). <i>World Mythology</i>. Parragon. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-7525-3037-6" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-7525-3037-6"><bdi>978-0-7525-3037-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=World+Mythology&amp;rft.pub=Parragon&amp;rft.date=2000&amp;rft.isbn=978-0-7525-3037-6&amp;rft.aulast=Cotterell&amp;rft.aufirst=Arthur+%28ed.%29&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_v%C4%83n_b%E1%BA%A3n_d%C6%B0:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Thư_mục"><span id="Th.C6.B0_m.E1.BB.A5c"></span>Thư mục</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=33" title="Sửa đổi phần “Thư mục”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=33" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thư mục"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFCotterell2000" class="citation book cs1">Cotterell, Arthur (ed.) (2000). <i>World Mythology</i>. Parragon. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-7525-3037-6" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-7525-3037-6"><bdi>978-0-7525-3037-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=World+Mythology&amp;rft.pub=Parragon&amp;rft.date=2000&amp;rft.isbn=978-0-7525-3037-6&amp;rft.aulast=Cotterell&amp;rft.aufirst=Arthur+%28ed.%29&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_v%C4%83n_b%E1%BA%A3n_d%C6%B0:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="Kindersley" class="citation book cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/illustratedencyc0000unse_j5c3"><i>Illustrated Encyclopedia of the Ocean</i></a>. Dorling Kindersley. 2011. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1-4053-3308-5" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1-4053-3308-5"><bdi>978-1-4053-3308-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Illustrated+Encyclopedia+of+the+Ocean&amp;rft.pub=Dorling+Kindersley&amp;rft.date=2011&amp;rft.isbn=978-1-4053-3308-5&amp;rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fillustratedencyc0000unse_j5c3&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="Stow" class="citation book cs1">Stow, Dorrik (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/encyclopediaofoc0000stow"><i>Encyclopedia of the Oceans</i></a>. Oxford University Press. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-19-860687-7" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-19-860687-7"><bdi>0-19-860687-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Encyclopedia+of+the+Oceans&amp;rft.pub=Oxford+University+Press&amp;rft.date=2004&amp;rft.isbn=0-19-860687-7&amp;rft.au=Stow%2C+Dorrik&amp;rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fencyclopediaofoc0000stow&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ABi%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Liên_kết_ngoài"><span id="Li.C3.AAn_k.E1.BA.BFt_ngo.C3.A0i"></span>Liên kết ngoài</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;veaction=edit&amp;section=34" title="Sửa đổi phần “Liên kết ngoài”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;section=34" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Liên kết ngoài"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dmoztools.net/Science/Environment/Water_Resources/Oceans">Oceans</a> trên <a href="/wiki/DMOZ" title="DMOZ">DMOZ</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.noaa.gov/ocean.html">NOAA</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130424102601/http://www.noaa.gov/ocean.html">Lưu trữ</a> 2013-04-24 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li></ul> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70958518">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71573313">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .navbox{display:none!important}}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Các_biển_và_đại_dương_trên_Trái_Đất" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-xem"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Danh_s%C3%A1ch_bi%E1%BB%83n" title="Bản mẫu:Danh sách biển"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-thảo luận"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Danh_s%C3%A1ch_bi%E1%BB%83n" title="Thảo luận Bản mẫu:Danh sách biển"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-sửa"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Danh_s%C3%A1ch_bi%E1%BB%83n&amp;action=edit"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="Các_biển_và_đại_dương_trên_Trái_Đất" style="font-size:114%;margin:0 4em">Các <a class="mw-selflink selflink">biển</a> và <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_d%C6%B0%C6%A1ng" title="Đại dương">đại dương</a> trên <a href="/wiki/Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Trái Đất">Trái Đất</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/B%E1%BA%AFc_B%C4%83ng_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Bắc Băng Dương">Bắc Băng Dương</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Amundsen" title="Vịnh Amundsen">Vịnh Amundsen</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Barents" title="Biển Barents">Biển Barents</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Beaufort" title="Biển Beaufort">Biển Beaufort</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Chukotka" title="Biển Chukotka">Biển Chukotka</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_%C4%90%C3%B4ng_Siberia" title="Biển Đông Siberia">Biển Đông Siberia</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Greenland" title="Biển Greenland">Biển Greenland</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Boothia" title="Vịnh Boothia">Vịnh Boothia</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Kara" title="Biển Kara">Biển Kara</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Laptev" title="Biển Laptev">Biển Laptev</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Lincoln" title="Biển Lincoln">Biển Lincoln</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Prince_Gustav_Adolf" title="Biển Prince Gustav Adolf">Biển Prince Gustav Adolf</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Pechora" title="Biển Pechora">Biển Pechora</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Wandel" title="Biển Wandel">Biển Wandel</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Tr%E1%BA%AFng" title="Biển Trắng">Biển Trắng</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_T%C3%A2y_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Đại Tây Dương">Đại Tây Dương</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Adriatic" title="Biển Adriatic">Biển Adriatic</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Aegea" title="Biển Aegea">Biển Aegea</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Alboran" title="Biển Alboran">Biển Alboran</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n_Archipelago&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Biển Archipelago (trang không tồn tại)">Biển Archipelago</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Argentina" title="Biển Argentina">Biển Argentina</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Baffin" title="Vịnh Baffin">Vịnh Baffin</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Balear" title="Biển Balear">Biển Balear</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Baltic" title="Biển Baltic">Biển Baltic</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Biscay" title="Vịnh Biscay">Vịnh Biscay</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Bothnia" title="Biển Bothnia">Biển Bothnia</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Campeche" title="Vịnh Campeche">Vịnh Campeche</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Fundy" title="Vịnh Fundy">Vịnh Fundy</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_%C4%90en" title="Biển Đen">Biển Đen</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Bothnia" title="Vịnh Bothnia">Vịnh Bothnia</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Caribe" title="Biển Caribe">Biển Caribe</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Celtic" title="Biển Celtic">Biển Celtic</a></li> <li><a href="/wiki/Eo_bi%E1%BB%83n_Manche" title="Eo biển Manche">Eo biển Manche</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=B%E1%BB%93n_%C4%91%E1%BB%8Ba_Foxe&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Bồn địa Foxe (trang không tồn tại)">Bồn địa Foxe</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Greenland" title="Biển Greenland">Biển Greenland</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=V%E1%BB%8Bnh_Bothnian&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Vịnh Bothnian (trang không tồn tại)">Vịnh Bothnian</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Ph%E1%BA%A7n_Lan" title="Vịnh Phần Lan">Vịnh Phần Lan</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=V%E1%BB%8Bnh_Lion&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Vịnh Lion (trang không tồn tại)">Vịnh Lion</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Guinea" title="Vịnh Guinea">Vịnh Guinea</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Maine" title="Vịnh Maine">Vịnh Maine</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_M%C3%A9xico" title="Vịnh México">Vịnh México</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Saint_Lawrence" title="Vịnh Saint Lawrence">Vịnh Saint Lawrence</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Sidra" title="Vịnh Sidra">Vịnh Sidra</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Venezuela" title="Vịnh Venezuela">Vịnh Venezuela</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Hudson" title="Vịnh Hudson">Vịnh Hudson</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Ionia" title="Biển Ionia">Biển Ionia</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Ireland" title="Biển Ireland">Biển Ireland</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Irminger" title="Biển Irminger">Biển Irminger</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_James" title="Vịnh James">Vịnh James</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Labrador" title="Biển Labrador">Biển Labrador</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Levant" title="Biển Levant">Biển Levant</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Libya" title="Biển Libya">Biển Libya</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Ligure" title="Biển Ligure">Biển Ligure</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Marmara" title="Biển Marmara">Biển Marmara</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Ba_Trung_H%E1%BA%A3i" title="Địa Trung Hải">Địa Trung Hải</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Myrtoa" title="Biển Myrtoa">Biển Myrtoa</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_B%E1%BA%AFc" title="Biển Bắc">Biển Bắc</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Na_Uy" title="Biển Na Uy">Biển Na Uy</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Sargasso" title="Biển Sargasso">Biển Sargasso</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_%C3%85land" title="Biển Åland">Biển Åland</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Azov" title="Biển Azov">Biển Azov</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Crete" title="Biển Crete">Biển Crete</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Hebrides" title="Biển Hebrides">Biển Hebrides</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Thrace" title="Biển Thrace">Biển Thrace</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Tyrrhenus" class="mw-redirect" title="Biển Tyrrhenus">Biển Tyrrhenus</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Wadden" title="Biển Wadden">Biển Wadden</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Ấn Độ Dương">Ấn Độ Dương</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Andaman" title="Biển Andaman">Biển Andaman</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_%E1%BA%A2_R%E1%BA%ADp" title="Biển Ả Rập">Biển Ả Rập</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Bengal" title="Vịnh Bengal">Vịnh Bengal</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Tadjoura" title="Vịnh Tadjoura">Vịnh Tadjoura</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Aden" title="Vịnh Aden">Vịnh Aden</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Aqaba" title="Vịnh Aqaba">Vịnh Aqaba</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Khambhat" title="Vịnh Khambhat">Vịnh Khambhat</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Kutch" title="Vịnh Kutch">Vịnh Kutch</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Oman" title="Vịnh Oman">Vịnh Oman</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Suez" title="Vịnh Suez">Vịnh Suez</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Laccadive" title="Biển Laccadive">Biển Laccadive</a></li> <li><a href="/wiki/Eo_bi%E1%BB%83n_Mozambique" title="Eo biển Mozambique">Eo biển Mozambique</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Ba_T%C6%B0" title="Vịnh Ba Tư">Vịnh Ba Tư</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_%C4%90%E1%BB%8F" title="Biển Đỏ">Biển Đỏ</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Timor" title="Biển Timor">Biển Timor</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Th%C3%A1i_B%C3%ACnh_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Thái Bình Dương">Thái Bình Dương</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Arafura" title="Biển Arafura">Biển Arafura</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Bali" title="Biển Bali">Biển Bali</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Banda" title="Biển Banda">Biển Banda</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Bering" title="Biển Bering">Biển Bering</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Bismarck" title="Biển Bismarck">Biển Bismarck</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_B%E1%BB%99t_H%E1%BA%A3i" class="mw-redirect" title="Biển Bột Hải">Biển Bột Hải</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Bohol" title="Biển Bohol">Biển Bohol</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Camotes" title="Biển Camotes">Biển Camotes</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Celebes" title="Biển Celebes">Biển Celebes</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Ceram" title="Biển Ceram">Biển Ceram</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Chile" title="Biển Chile">Biển Chile</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_San_H%C3%B4" title="Biển San Hô">Biển San Hô</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Hoa_%C4%90%C3%B4ng" title="Biển Hoa Đông">Biển Hoa Đông</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Flores" title="Biển Flores">Biển Flores</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Alaska" title="Vịnh Alaska">Vịnh Alaska</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Anadyr" title="Vịnh Anadyr">Vịnh Anadyr</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_California" title="Vịnh California">Vịnh California</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Carpentaria" title="Vịnh Carpentaria">Vịnh Carpentaria</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=V%E1%BB%8Bnh_Fonseca&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Vịnh Fonseca (trang không tồn tại)">Vịnh Fonseca</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Panama" title="Vịnh Panama">Vịnh Panama</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Th%C3%A1i_Lan" title="Vịnh Thái Lan">Vịnh Thái Lan</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_B%E1%BA%AFc_B%E1%BB%99" title="Vịnh Bắc Bộ">Vịnh Bắc Bộ</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Halmahera" title="Biển Halmahera">Biển Halmahera</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Java" title="Biển Java">Biển Java</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Koro" title="Biển Koro">Biển Koro</a></li> <li><a href="/wiki/Mar_de_Grau" title="Mar de Grau">Mar de Grau</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Molucca" title="Biển Molucca">Biển Molucca</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Moro" title="Vịnh Moro">Vịnh Moro</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Philippine" class="mw-redirect" title="Biển Philippine">Biển Philippine</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Salish" title="Biển Salish">Biển Salish</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Savu" title="Biển Savu">Biển Savu</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Nh%E1%BA%ADt_B%E1%BA%A3n" title="Biển Nhật Bản">Biển Nhật Bản</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Okhotsk" title="Biển Okhotsk">Biển Okhotsk</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_n%E1%BB%99i_%C4%91%E1%BB%8Ba_Seto" title="Biển nội địa Seto">Biển nội địa Seto</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Shantar" title="Biển Shantar">Biển Shantar</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Sibuyan" title="Biển Sibuyan">Biển Sibuyan</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Solomon" title="Biển Solomon">Biển Solomon</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_%C4%90%C3%B4ng" title="Biển Đông">Biển Đông</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Sulu" title="Biển Sulu">Biển Sulu</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Tasman" title="Biển Tasman">Biển Tasman</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Visayas" title="Biển Visayas">Biển Visayas</a></li> <li><a href="/wiki/Ho%C3%A0ng_H%E1%BA%A3i" title="Hoàng Hải">Hoàng Hải</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Nam_%C4%90%E1%BA%A1i_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Nam Đại Dương">Nam Đại Dương</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Amundsen" title="Biển Amundsen">Biển Amundsen</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Bellingshausen" title="Biển Bellingshausen">Biển Bellingshausen</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n_Sodruzhestvo&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Biển Sodruzhestvo (trang không tồn tại)">Biển Sodruzhestvo</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n_Cosmonauts&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Biển Cosmonauts (trang không tồn tại)">Biển Cosmonauts</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Davis" title="Biển Davis">Biển Davis</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_D%27Urville" title="Biển D&#39;Urville">Biển D'Urville</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_%C4%90%E1%BA%A1i_%C3%9Ac" title="Vịnh Đại Úc">Vịnh Đại Úc</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_King_Haakon_VII" class="mw-redirect" title="Biển King Haakon VII">Biển King Haakon VII</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Lazarev" title="Biển Lazarev">Biển Lazarev</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Riiser-Larsen" title="Biển Riiser-Larsen">Biển Riiser-Larsen</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Mawson" title="Biển Mawson">Biển Mawson</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Ross" title="Biển Ross">Biển Ross</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Scotia" title="Biển Scotia">Biển Scotia</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Somov" title="Biển Somov">Biển Somov</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Weddell" title="Biển Weddell">Biển Weddell</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Biển kín</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Aral" title="Biển Aral">Biển Aral</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Caspi" title="Biển Caspi">Biển Caspi</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Ch%E1%BA%BFt" title="Biển Chết">Biển Chết</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div> <ul><li>&#160;<b><span typeof="mw:File"><span title="Sách Wikipedia"><img alt="Sách Wikipedia" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Symbol_book_class2.svg/16px-Symbol_book_class2.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Symbol_book_class2.svg/23px-Symbol_book_class2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Symbol_book_class2.svg/31px-Symbol_book_class2.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></span></span> <a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch:Bi%E1%BB%83n&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Sách:Biển (trang không tồn tại)">Sách</a></b></li> <li>&#160;<b><span typeof="mw:File"><span title="Thể loại"><img alt="Thể loại" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/16px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/24px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/32px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="31" /></span></span> <a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Bi%E1%BB%83n" title="Thể loại:Biển">Thể loại</a></b></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐api‐ext.codfw.main‐5d6cbfccfb‐2x2xl Cached time: 20241117105045 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [vary‐revision‐sha1, show‐toc] CPU time usage: 1.425 seconds Real time usage: 1.834 seconds Preprocessor visited node count: 6661/1000000 Post‐expand include size: 247988/2097152 bytes Template argument size: 3237/2097152 bytes Highest expansion depth: 16/100 Expensive parser function count: 1/500 Unstrip recursion depth: 1/20 Unstrip post‐expand size: 367597/5000000 bytes Lua time usage: 0.778/10.000 seconds Lua memory usage: 7318940/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 1412.381 1 -total 57.54% 812.677 1 Bản_mẫu:Tham_khảo 23.35% 329.823 45 Bản_mẫu:Chú_thích_web 12.90% 182.216 28 Bản_mẫu:Chú_thích_tạp_chí 9.70% 136.997 29 Bản_mẫu:Chú_thích_sách 9.27% 130.903 1 Bản_mẫu:Danh_sách_biển 8.65% 122.209 2 Bản_mẫu:Thể_loại_Commons 8.59% 121.326 1 Bản_mẫu:Hộp_điều_hướng 6.03% 85.187 2 Bản_mẫu:If_then_show 4.47% 63.167 1 Bản_mẫu:1000_bài_cơ_bản --> <!-- Saved in parser cache with key viwiki:pcache:idhash:16925-0!canonical and timestamp 20241117105044 and revision id 71945379. Rendering was triggered because: edit-page --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Lấy từ “<a dir="ltr" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Biển&amp;oldid=71945379">https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Biển&amp;oldid=71945379</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i" title="Đặc biệt:Thể loại">Thể loại</a>: <ul><li><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:%C4%90%E1%BB%8Ba_h%C3%ACnh_bi%E1%BB%83n_v%C3%A0_%C4%91%E1%BA%A1i_d%C6%B0%C6%A1ng&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Thể loại:Địa hình biển và đại dương (trang không tồn tại)">Địa hình biển và đại dương</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Bi%E1%BB%83n" title="Thể loại:Biển">Biển</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:V%C3%B9ng_n%C6%B0%E1%BB%9Bc" title="Thể loại:Vùng nước">Vùng nước</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:H%E1%BA%A3i_d%C6%B0%C6%A1ng_h%E1%BB%8Dc" title="Thể loại:Hải dương học">Hải dương học</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:%C4%90%E1%BB%8Ba_m%E1%BA%A1o_%C4%91%E1%BA%A1i_d%C6%B0%C6%A1ng_v%C3%A0_duy%C3%AAn_h%E1%BA%A3i" title="Thể loại:Địa mạo đại dương và duyên hải">Địa mạo đại dương và duyên hải</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:%C4%90%E1%BA%A1i_d%C6%B0%C6%A1ng" title="Thể loại:Đại dương">Đại dương</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Thể loại ẩn: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_CS1:_tham_s%E1%BB%91_th%E1%BB%ABa" title="Thể loại:Lỗi CS1: tham số thừa">Lỗi CS1: tham số thừa</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_CS1:_thi%E1%BA%BFu_t%C3%AAn" title="Thể loại:Lỗi CS1: thiếu tên">Lỗi CS1: thiếu tên</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_CS1:_thi%E1%BA%BFu_t%E1%BA%A1p_ch%C3%AD" title="Thể loại:Lỗi CS1: thiếu tạp chí">Lỗi CS1: thiếu tạp chí</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_v%C4%83n_b%E1%BA%A3n_d%C6%B0:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả">Quản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_CS1:_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_ngo%C3%A0i" title="Thể loại:Lỗi CS1: liên kết ngoài">Lỗi CS1: liên kết ngoài</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_tham_s%E1%BB%91_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả">Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ngu%E1%BB%93n_CS1_ti%E1%BA%BFng_Ph%C3%A1p_(fr)" title="Thể loại:Nguồn CS1 tiếng Pháp (fr)">Nguồn CS1 tiếng Pháp (fr)</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_v%E1%BB%9Bi_c%C3%A1c_tham_chi%E1%BA%BFu_DOI_ch%C6%B0a_%C4%91%E1%BA%A7y_%C4%91%E1%BB%A7" title="Thể loại:Trang với các tham chiếu DOI chưa đầy đủ">Trang với các tham chiếu DOI chưa đầy đủ</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ngu%E1%BB%93n_CS1_ti%E1%BA%BFng_Nh%E1%BA%ADt_(ja)" title="Thể loại:Nguồn CS1 tiếng Nhật (ja)">Nguồn CS1 tiếng Nhật (ja)</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n" title="Thể loại:Bài cơ bản">Bài cơ bản</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_DMOZ" title="Thể loại:Bài viết chứa liên kết DMOZ">Bài viết chứa liên kết DMOZ</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_webarchive_d%C3%B9ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_wayback" title="Thể loại:Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback">Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n_d%C3%A0i" title="Thể loại:Bài cơ bản dài">Bài cơ bản dài</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Trang này được sửa đổi lần cuối vào ngày 17 tháng 11 năm 2024, 10:50.</li> <li id="footer-info-copyright">Văn bản được phát hành theo <a href="/wiki/Wikipedia:Nguy%C3%AAn_v%C4%83n_Gi%E1%BA%A5y_ph%C3%A9p_Creative_Commons_Ghi_c%C3%B4ng%E2%80%93Chia_s%E1%BA%BB_t%C6%B0%C6%A1ng_t%E1%BB%B1_phi%C3%AAn_b%E1%BA%A3n_4.0_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Wikipedia:Nguyên văn Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự phiên bản 4.0 Quốc tế">Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự</a>; có thể áp dụng điều khoản bổ sung. Với việc sử dụng trang web này, bạn chấp nhận <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/vi">Điều khoản Sử dụng</a> và <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/vi">Quy định quyền riêng tư</a>. Wikipedia® là thương hiệu đã đăng ký của <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, một tổ chức phi lợi nhuận.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Quy định quyền riêng tư</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u">Giới thiệu Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Ph%E1%BB%A7_nh%E1%BA%ADn_chung">Lời phủ nhận</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Bộ Quy tắc Ứng xử Chung</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Lập trình viên</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/vi.wikipedia.org">Thống kê</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Tuyên bố về cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//vi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Bi%E1%BB%83n&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Phiên bản di động</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-84d8f4b96-s7lqs","wgBackendResponseTime":169,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.425","walltime":"1.834","ppvisitednodes":{"value":6661,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":247988,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":3237,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":367597,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1412.381 1 -total"," 57.54% 812.677 1 Bản_mẫu:Tham_khảo"," 23.35% 329.823 45 Bản_mẫu:Chú_thích_web"," 12.90% 182.216 28 Bản_mẫu:Chú_thích_tạp_chí"," 9.70% 136.997 29 Bản_mẫu:Chú_thích_sách"," 9.27% 130.903 1 Bản_mẫu:Danh_sách_biển"," 8.65% 122.209 2 Bản_mẫu:Thể_loại_Commons"," 8.59% 121.326 1 Bản_mẫu:Hộp_điều_hướng"," 6.03% 85.187 2 Bản_mẫu:If_then_show"," 4.47% 63.167 1 Bản_mẫu:1000_bài_cơ_bản"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.778","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":7318940,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-ext.codfw.main-5d6cbfccfb-2x2xl","timestamp":"20241117105045","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Bi\u1ec3n","url":"https:\/\/vi.wikipedia.org\/wiki\/Bi%E1%BB%83n","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q165","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q165","author":{"@type":"Organization","name":"Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00f3ng g\u00f3p v\u00e0o c\u00e1c d\u1ef1 \u00e1n Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Qu\u1ef9 Wikimedia","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-11-01T15:15:39Z","dateModified":"2024-11-17T10:50:44Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/1\/14\/Sea-chile.jpg","headline":"v\u00f9ng n\u01b0\u1edbc m\u1eb7n r\u1ed9ng l\u1edbn n\u1ed1i li\u1ec1n v\u1edbi c\u00e1c \u0111\u1ea1i d\u01b0\u01a1ng"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10