CINXE.COM
Couleur — Wikipédia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Couleur — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"f8459d3b-5481-4091-bed7-b93fcbcdfba3","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Couleur","wgTitle":"Couleur","wgCurRevisionId":221822741,"wgRevisionId":221822741,"wgArticleId":3141770,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Page utilisant le modèle Animation","Catégorie Commons avec lien local différent sur Wikidata","Article contenant un appel à traduction en allemand","Page utilisant P5088","Page utilisant P3123","Page pointant vers des bases externes","Page pointant vers des bases relatives à la recherche","Page utilisant P486","Page pointant vers des bases relatives à la santé","Page utilisant P8406","Page pointant vers des bases relatives aux beaux-arts","Page utilisant P1417","Page utilisant P8313","Page utilisant P4223","Page utilisant P6706","Page utilisant P6058","Page utilisant P3222","Page utilisant P4342","Page utilisant P3365","Page utilisant P3219","Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes","Article de Wikipédia avec notice d'autorité","Portail:Couleurs/Articles liés","Portail:Arts/Articles liés","Portail:Œil et vue/Articles liés","Portail:Physiologie/Articles liés","Portail:Biologie/Articles liés","Portail:Sciences/Articles liés","Article de qualité en macédonien","Bon article dans une autre langue","Article de qualité en croate","Couleur"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Couleur","wgRelevantArticleId":3141770,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":80000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q1075","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.gadget.Diaporama","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.21"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Monet_-_Die_japanische_Br%C3%BCcke_in_Giverny.jpg/1200px-Monet_-_Die_japanische_Br%C3%BCcke_in_Giverny.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1078"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Monet_-_Die_japanische_Br%C3%BCcke_in_Giverny.jpg/800px-Monet_-_Die_japanische_Br%C3%BCcke_in_Giverny.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="719"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Monet_-_Die_japanische_Br%C3%BCcke_in_Giverny.jpg/640px-Monet_-_Die_japanische_Br%C3%BCcke_in_Giverny.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="575"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Couleur — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/Couleur"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Couleur"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Couleur rootpage-Couleur skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Page d’accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact"><span>Contact</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales"><span>Pages spéciales</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Portail communautaire</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l'encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l'apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Couleur" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Couleur" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Couleur" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Couleur" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Approches_de_la_couleur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Approches_de_la_couleur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Approches de la couleur</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Approches_de_la_couleur-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Approches de la couleur</span> </button> <ul id="toc-Approches_de_la_couleur-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Comparaison_des_approches" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Comparaison_des_approches"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Comparaison des approches</span> </div> </a> <ul id="toc-Comparaison_des_approches-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Couleurs_des_coloristes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Couleurs_des_coloristes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Couleurs des coloristes</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Couleurs_des_coloristes-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Couleurs des coloristes</span> </button> <ul id="toc-Couleurs_des_coloristes-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Principales_notions" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Principales_notions"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Principales notions</span> </div> </a> <ul id="toc-Principales_notions-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Études_dérivées_et_philosophie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Études_dérivées_et_philosophie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Études dérivées et philosophie</span> </div> </a> <ul id="toc-Études_dérivées_et_philosophie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Colorants" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Colorants"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Colorants</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Colorants-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Colorants</span> </button> <ul id="toc-Colorants-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Nomenclature_des_pigments" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nomenclature_des_pigments"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Nomenclature des pigments</span> </div> </a> <ul id="toc-Nomenclature_des_pigments-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nuanciers" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nuanciers"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Nuanciers</span> </div> </a> <ul id="toc-Nuanciers-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Physique_des_couleurs" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Physique_des_couleurs"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Physique des couleurs</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Physique_des_couleurs-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Physique des couleurs</span> </button> <ul id="toc-Physique_des_couleurs-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Spectre_lumineux" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Spectre_lumineux"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Spectre lumineux</span> </div> </a> <ul id="toc-Spectre_lumineux-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Production_des_couleurs" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Production_des_couleurs"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Production des couleurs</span> </div> </a> <ul id="toc-Production_des_couleurs-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Absorption" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Absorption"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.1</span> <span>Absorption</span> </div> </a> <ul id="toc-Absorption-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Diffusion" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Diffusion"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.2</span> <span>Diffusion</span> </div> </a> <ul id="toc-Diffusion-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Réfraction" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Réfraction"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.3</span> <span>Réfraction</span> </div> </a> <ul id="toc-Réfraction-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Diffraction_et_interférences" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Diffraction_et_interférences"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.4</span> <span>Diffraction et interférences</span> </div> </a> <ul id="toc-Diffraction_et_interférences-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Physiologie_de_l'appareil_visuel" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Physiologie_de_l'appareil_visuel"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Physiologie de l'appareil visuel</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Physiologie_de_l'appareil_visuel-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Physiologie de l'appareil visuel</span> </button> <ul id="toc-Physiologie_de_l'appareil_visuel-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Œil" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Œil"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Œil</span> </div> </a> <ul id="toc-Œil-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Œil_humain" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Œil_humain"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Œil humain</span> </div> </a> <ul id="toc-Œil_humain-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voies_nerveuses" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Voies_nerveuses"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Voies nerveuses</span> </div> </a> <ul id="toc-Voies_nerveuses-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Altérations_de_la_perception_des_couleurs" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Altérations_de_la_perception_des_couleurs"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.4</span> <span>Altérations de la perception des couleurs</span> </div> </a> <ul id="toc-Altérations_de_la_perception_des_couleurs-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Perception_des_couleurs" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Perception_des_couleurs"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Perception des couleurs</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Perception_des_couleurs-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Perception des couleurs</span> </button> <ul id="toc-Perception_des_couleurs-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Concepts_de_base" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Concepts_de_base"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Concepts de base</span> </div> </a> <ul id="toc-Concepts_de_base-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Détermination_de_la_sensibilité_à_la_couleur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Détermination_de_la_sensibilité_à_la_couleur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Détermination de la sensibilité à la couleur</span> </div> </a> <ul id="toc-Détermination_de_la_sensibilité_à_la_couleur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mesure_et_paramètres_des_couleurs" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mesure_et_paramètres_des_couleurs"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.3</span> <span>Mesure et paramètres des couleurs</span> </div> </a> <ul id="toc-Mesure_et_paramètres_des_couleurs-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Connaissance_des_couleurs" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Connaissance_des_couleurs"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Connaissance des couleurs</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Connaissance_des_couleurs-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Connaissance des couleurs</span> </button> <ul id="toc-Connaissance_des_couleurs-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Constance_de_couleur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Constance_de_couleur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Constance de couleur</span> </div> </a> <ul id="toc-Constance_de_couleur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Adaptation" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Adaptation"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>Adaptation</span> </div> </a> <ul id="toc-Adaptation-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Interaction_des_couleurs" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Interaction_des_couleurs"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.3</span> <span>Interaction des couleurs</span> </div> </a> <ul id="toc-Interaction_des_couleurs-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Variations_de_la_perception" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Variations_de_la_perception"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.4</span> <span>Variations de la perception</span> </div> </a> <ul id="toc-Variations_de_la_perception-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Captation_et_restitution_des_couleurs" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Captation_et_restitution_des_couleurs"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Captation et restitution des couleurs</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Captation_et_restitution_des_couleurs-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Captation et restitution des couleurs</span> </button> <ul id="toc-Captation_et_restitution_des_couleurs-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Reproduction_du_spectre_lumineux" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Reproduction_du_spectre_lumineux"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Reproduction du spectre lumineux</span> </div> </a> <ul id="toc-Reproduction_du_spectre_lumineux-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Procédés_polychromes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Procédés_polychromes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2</span> <span>Procédés polychromes</span> </div> </a> <ul id="toc-Procédés_polychromes-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Captation_d'une_image_colorée" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Captation_d'une_image_colorée"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2.1</span> <span>Captation d'une image colorée</span> </div> </a> <ul id="toc-Captation_d'une_image_colorée-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Synthèse_additive" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Synthèse_additive"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2.2</span> <span>Synthèse additive</span> </div> </a> <ul id="toc-Synthèse_additive-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Synthèse_soustractive" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Synthèse_soustractive"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2.3</span> <span>Synthèse soustractive</span> </div> </a> <ul id="toc-Synthèse_soustractive-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Signification_des_couleurs" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Signification_des_couleurs"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Signification des couleurs</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Signification_des_couleurs-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Signification des couleurs</span> </button> <ul id="toc-Signification_des_couleurs-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Codes_de_couleurs" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Codes_de_couleurs"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.1</span> <span>Codes de couleurs</span> </div> </a> <ul id="toc-Codes_de_couleurs-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Fausse_couleur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Fausse_couleur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.2</span> <span>Fausse couleur</span> </div> </a> <ul id="toc-Fausse_couleur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Symbolisme_de_la_couleur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Symbolisme_de_la_couleur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.3</span> <span>Symbolisme de la couleur</span> </div> </a> <ul id="toc-Symbolisme_de_la_couleur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Annexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Annexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Annexes</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Annexes-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Annexes</span> </button> <ul id="toc-Annexes-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bibliographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1</span> <span>Bibliographie</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliographie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Articles_connexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Articles_connexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.2</span> <span>Articles connexes</span> </div> </a> <ul id="toc-Articles_connexes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.3</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Couleur</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 197 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-197" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">197 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Kleur" title="Kleur – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Kleur" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Farbe" title="Farbe – alémanique" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Farbe" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="alémanique" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%80%E1%88%88%E1%88%9D" title="ቀለም – amharique" lang="am" hreflang="am" data-title="ቀለም" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amharique" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ami mw-list-item"><a href="https://ami.wikipedia.org/wiki/Cengel" title="Cengel – Amis" lang="ami" hreflang="ami" data-title="Cengel" data-language-autonym="Pangcah" data-language-local-name="Amis" class="interlanguage-link-target"><span>Pangcah</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Color" title="Color – aragonais" lang="an" hreflang="an" data-title="Color" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragonais" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Bleoh" title="Bleoh – ancien anglais" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Bleoh" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="ancien anglais" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ann mw-list-item"><a href="https://ann.wikipedia.org/wiki/Unwen" title="Unwen – obolo" lang="ann" hreflang="ann" data-title="Unwen" data-language-autonym="Obolo" data-language-local-name="obolo" class="interlanguage-link-target"><span>Obolo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%82%E0%A4%97" title="रंग – angika" lang="anp" hreflang="anp" data-title="रंग" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="angika" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%88%D9%86" title="لون – arabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="لون" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%93%DC%98%DC%A2%DC%90" title="ܓܘܢܐ – araméen" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܓܘܢܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="araméen" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%88%D9%86" title="لون – arabe égyptien" lang="arz" hreflang="arz" data-title="لون" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="arabe égyptien" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A7%B0%E0%A6%82" title="ৰং – assamais" lang="as" hreflang="as" data-title="ৰং" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="assamais" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Color" title="Color – asturien" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Color" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturien" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-atj mw-list-item"><a href="https://atj.wikipedia.org/wiki/Aicipekahikan" title="Aicipekahikan – atikamekw" lang="atj" hreflang="atj" data-title="Aicipekahikan" data-language-autonym="Atikamekw" data-language-local-name="atikamekw" class="interlanguage-link-target"><span>Atikamekw</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Sami" title="Sami – aymara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Sami" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="aymara" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/R%C9%99ng" title="Rəng – azerbaïdjanais" lang="az" hreflang="az" data-title="Rəng" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaïdjanais" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%86%DA%AF" title="رنگ – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="رنگ" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D3%A9%D2%AB" title="Төҫ – bachkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Төҫ" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="bachkir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Warna" title="Warna – balinais" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Warna" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="balinais" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Spalva" title="Spalva – samogitien" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Spalva" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="samogitien" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Arok" title="Arok – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Arok" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D1%80" title="Колер – biélorusse" lang="be" hreflang="be" data-title="Колер" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="biélorusse" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D1%80" title="Колер – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Колер" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A6%D0%B2%D1%8F%D1%82_(%D0%BE%D0%BF%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0)" title="Цвят (оптика) – bulgare" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Цвят (оптика)" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgare" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%82%E0%A4%97" title="रंग – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="रंग" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B0%E0%A6%82" title="রং – bengali" lang="bn" hreflang="bn" data-title="রং" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengali" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Liv" title="Liv – breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Liv" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Boja" title="Boja – bosniaque" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Boja" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniaque" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D2%AE%D0%BD%D0%B3%D1%8D" title="Үнгэ – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Үнгэ" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Color" title="Color – catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Color" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Ng%C3%A0ng-s%C3%A1ik" title="Ngàng-sáik – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Ngàng-sáik" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Kolor" title="Kolor – cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Kolor" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cho mw-list-item"><a href="https://cho.wikipedia.org/wiki/Color" title="Color – choctaw" lang="cho" hreflang="cho" data-title="Color" data-language-autonym="Chahta anumpa" data-language-local-name="choctaw" class="interlanguage-link-target"><span>Chahta anumpa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8F%97%E1%8E%A7%E1%8F%83%E1%8F%97" title="ᏗᎧᏃᏗ – cherokee" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᏗᎧᏃᏗ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="cherokee" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%95%DB%95%D9%86%DA%AF" title="ڕەنگ – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ڕەنگ" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cr mw-list-item"><a href="https://cr.wikipedia.org/wiki/Itasin%C3%A2sowin" title="Itasinâsowin – cree" lang="cr" hreflang="cr" data-title="Itasinâsowin" data-language-autonym="Nēhiyawēwin / ᓀᐦᐃᔭᐍᐏᐣ" data-language-local-name="cree" class="interlanguage-link-target"><span>Nēhiyawēwin / ᓀᐦᐃᔭᐍᐏᐣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="bon article"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCs" title="Tüs – tatar de Crimée" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Tüs" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="tatar de Crimée" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Barva" title="Barva – tchèque" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Barva" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="tchèque" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D3%97%D1%81" title="Тӗс – tchouvache" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Тӗс" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="tchouvache" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Lliw" title="Lliw – gallois" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Lliw" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="gallois" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Farve" title="Farve – danois" lang="da" hreflang="da" data-title="Farve" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danois" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Farbe" title="Farbe – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="Farbe" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%99" title="रङ्ङ – Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="रङ्ङ" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target"><span>डोटेली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A7%CF%81%CF%8E%CE%BC%CE%B1" title="Χρώμα – grec" lang="el" hreflang="el" data-title="Χρώμα" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grec" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Color" title="Color – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="Color" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Koloro" title="Koloro – espéranto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Koloro" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="espéranto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Color" title="Color – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="Color" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/V%C3%A4rvus" title="Värvus – estonien" lang="et" hreflang="et" data-title="Värvus" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estonien" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Kolore" title="Kolore – basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Kolore" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Colol" title="Colol – estrémègne" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Colol" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="estrémègne" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%86%DA%AF" title="رنگ – persan" lang="fa" hreflang="fa" data-title="رنگ" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persan" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/V%C3%A4ri" title="Väri – finnois" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Väri" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finnois" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/V%C3%A4rm" title="Värm – võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Värm" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Roka" title="Roka – fidjien" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Roka" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="fidjien" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Colors" title="Colors – francoprovençal" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Colors" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="francoprovençal" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Col%C3%B4r" title="Colôr – frioulan" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Colôr" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="frioulan" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Kleur" title="Kleur – frison occidental" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Kleur" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="frison occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Dath" title="Dath – irlandais" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Dath" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E8%89%B2" title="色 – gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="色" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="gan" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Koul%C3%B2" title="Koulò – créole guyanais" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Koulò" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="créole guyanais" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Dath" title="Dath – gaélique écossais" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Dath" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="gaélique écossais" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Cor" title="Cor – galicien" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Cor" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicien" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Sa%27y" title="Sa'y – guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Sa'y" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="guarani" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Launi" title="Launi – haoussa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Launi" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="haoussa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Ng%C3%A2n-set" title="Ngân-set – hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Ngân-set" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-haw mw-list-item"><a href="https://haw.wikipedia.org/wiki/Kala" title="Kala – hawaïen" lang="haw" hreflang="haw" data-title="Kala" data-language-autonym="Hawaiʻi" data-language-local-name="hawaïen" class="interlanguage-link-target"><span>Hawaiʻi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A6%D7%91%D7%A2" title="צבע – hébreu" lang="he" hreflang="he" data-title="צבע" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hébreu" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%82%E0%A4%97" title="रंग – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="रंग" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Rang" title="Rang – hindi fidjien" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Rang" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="hindi fidjien" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="article de qualité"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Boja" title="Boja – croate" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Boja" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croate" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Koul%C3%A8" title="Koulè – créole haïtien" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Koulè" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="créole haïtien" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Sz%C3%ADn" title="Szín – hongrois" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Szín" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hongrois" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%B6" title="Գույն – arménien" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Գույն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="arménien" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Color" title="Color – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Color" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Chura" title="Chura – iban" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Chura" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="iban" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Warna" title="Warna – indonésien" lang="id" hreflang="id" data-title="Warna" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésien" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Color" title="Color – interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Color" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/%C3%80gw%C3%A0" title="Àgwà – igbo" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Àgwà" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="igbo" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ik mw-list-item"><a href="https://ik.wikipedia.org/wiki/Kala" title="Kala – inupiaq" lang="ik" hreflang="ik" data-title="Kala" data-language-autonym="Iñupiatun" data-language-local-name="inupiaq" class="interlanguage-link-target"><span>Iñupiatun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Maris" title="Maris – ilocano" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Maris" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilocano" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Koloro" title="Koloro – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Koloro" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Litur" title="Litur – islandais" lang="is" hreflang="is" data-title="Litur" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandais" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Colore" title="Colore – italien" lang="it" hreflang="it" data-title="Colore" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italien" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E8%89%B2" title="色 – japonais" lang="ja" hreflang="ja" data-title="色" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonais" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Kola" title="Kola – créole jamaïcain" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Kola" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="créole jamaïcain" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/skari" title="skari – lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="skari" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="lojban" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Warna" title="Warna – javanais" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Warna" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="javanais" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A4%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%98" title="ფერი – géorgien" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ფერი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="géorgien" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Ini" title="Ini – kabyle" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Ini" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="kabyle" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Warna" title="Warna – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Warna" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%81" title="Түс – kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Түс" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AC%E0%B2%A3%E0%B3%8D%E0%B2%A3" title="ಬಣ್ಣ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಬಣ್ಣ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-knc mw-list-item"><a href="https://knc.wikipedia.org/wiki/Color" title="Color – Central Kanuri" lang="knc" hreflang="knc" data-title="Color" data-language-autonym="Yerwa Kanuri" data-language-local-name="Central Kanuri" class="interlanguage-link-target"><span>Yerwa Kanuri</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%83%89" title="색 – coréen" lang="ko" hreflang="ko" data-title="색" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coréen" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%86%D9%9B%DA%AF" title="رنٛگ – cachemiri" lang="ks" hreflang="ks" data-title="رنٛگ" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="cachemiri" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Reng" title="Reng – kurde" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Reng" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurde" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%81" title="Түс – kirghize" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Түс" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirghize" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Color" title="Color – latin" lang="la" hreflang="la" data-title="Color" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latin" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Kolor" title="Kolor – ladino" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Kolor" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="ladino" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Faarf" title="Faarf – luxembourgeois" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Faarf" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luxembourgeois" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%BD%D0%B3" title="Ранг – Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Ранг" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target"><span>Лакку</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%BD%D0%B3" title="Ранг – lezghien" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Ранг" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="lezghien" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Color" title="Color – lingua franca nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Color" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="lingua franca nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lg mw-list-item"><a href="https://lg.wikipedia.org/wiki/Langi" title="Langi – ganda" lang="lg" hreflang="lg" data-title="Langi" data-language-autonym="Luganda" data-language-local-name="ganda" class="interlanguage-link-target"><span>Luganda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Kluuer" title="Kluuer – limbourgeois" lang="li" hreflang="li" data-title="Kluuer" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limbourgeois" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4" title="Cô – ligure" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Cô" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="ligure" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Color" title="Color – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Color" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Culur" title="Culur – lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Culur" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/L%C3%A1ngi" title="Lángi – lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Lángi" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Spalva" title="Spalva – lituanien" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Spalva" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituanien" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Kr%C4%81sa" title="Krāsa – letton" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Krāsa" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letton" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mad mw-list-item"><a href="https://mad.wikipedia.org/wiki/B%C3%A2rna" title="Bârna – madurais" lang="mad" hreflang="mad" data-title="Bârna" data-language-autonym="Madhurâ" data-language-local-name="madurais" class="interlanguage-link-target"><span>Madhurâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97" title="रङ्ग – maïthili" lang="mai" hreflang="mai" data-title="रङ्ग" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="maïthili" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%8E%D1%81" title="Тюс – mokcha" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Тюс" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="mokcha" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="article de qualité"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%BE%D1%98%D0%B0" title="Боја – macédonien" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Боја" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macédonien" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B1%E0%B4%82" title="നിറം – malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="നിറം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D3%A8%D0%BD%D0%B3%D3%A9" title="Өнгө – mongol" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Өнгө" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongol" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%83%EA%AF%86%EA%AF%A8" title="ꯃꯆꯨ – manipuri" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯃꯆꯨ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="manipuri" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Warna" title="Warna – malais" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Warna" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malais" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Lewn" title="Lewn – maltais" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Lewn" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="maltais" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Quelor" title="Quelor – mirandais" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Quelor" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="mirandais" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%9B%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA" title="အရောင် – birman" lang="my" hreflang="my" data-title="အရောင်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birman" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%8E%D1%81" title="Тюс – erzya" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Тюс" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="erzya" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Kl%C3%B6%C3%B6r" title="Klöör – bas-allemand" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Klöör" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="bas-allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%99" title="रङ – népalais" lang="ne" hreflang="ne" data-title="रङ" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="népalais" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97" title="रङ्ग – newari" lang="new" hreflang="new" data-title="रङ्ग" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="newari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nia mw-list-item"><a href="https://nia.wikipedia.org/wiki/La%27a-la%27a" title="La'a-la'a – niha" lang="nia" hreflang="nia" data-title="La'a-la'a" data-language-autonym="Li Niha" data-language-local-name="niha" class="interlanguage-link-target"><span>Li Niha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Kleur" title="Kleur – néerlandais" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Kleur" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Farge" title="Farge – norvégien nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Farge" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvégien nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Farge" title="Farge – norvégien bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Farge" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvégien bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Couole%C3%BB" title="Couoleû – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Couoleû" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nv mw-list-item"><a href="https://nv.wikipedia.org/wiki/Nidaashch%CA%BC%C4%85%C4%85%CA%BC%C3%ADg%C3%AD%C3%AD" title="Nidaashchʼąąʼígíí – navajo" lang="nv" hreflang="nv" data-title="Nidaashchʼąąʼígíí" data-language-autonym="Diné bizaad" data-language-local-name="navajo" class="interlanguage-link-target"><span>Diné bizaad</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Color" title="Color – occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Color" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/V%C3%A4ri" title="Väri – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Väri" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Halluu" title="Halluu – oromo" lang="om" hreflang="om" data-title="Halluu" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="oromo" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B0%E0%A9%B0%E0%A8%97" title="ਰੰਗ – pendjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਰੰਗ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pendjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Couleur" title="Couleur – picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Couleur" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="picard" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Barwa" title="Barwa – polonais" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Barwa" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonais" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Color" title="Color – piémontais" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Color" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="piémontais" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%86%DA%AF" title="رنگ – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="رنگ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%86%DA%AF" title="رنگ – pachto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="رنگ" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="pachto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Cor" title="Cor – portugais" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Cor" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugais" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Llimphi" title="Llimphi – quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Llimphi" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Culoare" title="Culoare – roumain" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Culoare" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="roumain" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Hrom%C3%A2" title="Hromâ – aroumain" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Hromâ" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="aroumain" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rsk mw-list-item"><a href="https://rsk.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B0%D1%80%D0%B1%D0%B0" title="Фарба – Pannonian Rusyn" lang="rsk" hreflang="rsk" data-title="Фарба" data-language-autonym="Руски" data-language-local-name="Pannonian Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Руски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A6%D0%B2%D0%B5%D1%82" title="Цвет – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Цвет" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B0%D1%80%D0%B1%D0%B0" title="Фарба – ruthène" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Фарба" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="ruthène" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Ibara" title="Ibara – kinyarwanda" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Ibara" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="kinyarwanda" class="interlanguage-link-target"><span>Ikinyarwanda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%83" title="वर्णः – sanskrit" lang="sa" hreflang="sa" data-title="वर्णः" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="sanskrit" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Culuri" title="Culuri – sicilien" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Culuri" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sicilien" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Colour" title="Colour – écossais" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Colour" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="écossais" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%86%DA%AF" title="رنگ – sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="رنگ" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Boja" title="Boja – serbo-croate" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Boja" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-croate" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Aklu" title="Aklu – chleuh" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Aklu" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="chleuh" class="interlanguage-link-target"><span>Taclḥit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B7%8F%E0%B6%A7" title="පාට – cingalais" lang="si" hreflang="si" data-title="පාට" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="cingalais" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Color" title="Color – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Color" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Farba_(fyzika)" title="Farba (fyzika) – slovaque" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Farba (fyzika)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovaque" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Barva" title="Barva – slovène" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Barva" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovène" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Muvara" title="Muvara – shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Muvara" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Midab" title="Midab – somali" lang="so" hreflang="so" data-title="Midab" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somali" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Ngjyra" title="Ngjyra – albanais" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Ngjyra" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanais" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%BE%D1%98%D0%B0" title="Боја – serbe" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Боја" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbe" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ss mw-list-item"><a href="https://ss.wikipedia.org/wiki/B%C3%A2la" title="Bâla – swati" lang="ss" hreflang="ss" data-title="Bâla" data-language-autonym="SiSwati" data-language-local-name="swati" class="interlanguage-link-target"><span>SiSwati</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Faawe" title="Faawe – saterlandais" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Faawe" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="saterlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Warna" title="Warna – soundanais" lang="su" hreflang="su" data-title="Warna" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="soundanais" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/F%C3%A4rg" title="Färg – suédois" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Färg" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suédois" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Rangi" title="Rangi – swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Rangi" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-syl mw-list-item"><a href="https://syl.wikipedia.org/wiki/%EA%A0%9E%EA%A0%8B" title="ꠞꠋ – Sylheti" lang="syl" hreflang="syl" data-title="ꠞꠋ" data-language-autonym="ꠍꠤꠟꠐꠤ" data-language-local-name="Sylheti" class="interlanguage-link-target"><span>ꠍꠤꠟꠐꠤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/kulit" title="kulit – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="kulit" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target"><span>Sakizaya</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A8%E0%AE%BF%E0%AE%B1%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="நிறம் – tamoul" lang="ta" hreflang="ta" data-title="நிறம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamoul" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B0%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B1%81" title="రంగు – télougou" lang="te" hreflang="te" data-title="రంగు" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="télougou" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%BD%D0%B3" title="Ранг – tadjik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Ранг" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tadjik" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%B5" title="สี – thaï" lang="th" hreflang="th" data-title="สี" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thaï" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Kulay" title="Kulay – tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Kulay" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Kala" title="Kala – tok pisin" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Kala" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="tok pisin" class="interlanguage-link-target"><span>Tok Pisin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Renk" title="Renk – turc" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Renk" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turc" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Muvala" title="Muvala – tsonga" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Muvala" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="tsonga" class="interlanguage-link-target"><span>Xitsonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D3%A9%D1%81" title="Төс – tatar" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Төс" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D3%A8%D2%A3" title="Өң – touvain" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Өң" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="touvain" class="interlanguage-link-target"><span>Тыва дыл</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%83%D1%91%D0%BB" title="Буёл – oudmourte" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Буёл" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="oudmourte" class="interlanguage-link-target"><span>Удмурт</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BB%D1%96%D1%80" title="Колір – ukrainien" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Колір" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainien" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%86%DA%AF" title="رنگ – ourdou" lang="ur" hreflang="ur" data-title="رنگ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ourdou" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Rang" title="Rang – ouzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Rang" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ouzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Co%C5%82ore" title="Cołore – vénitien" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Cołore" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="vénitien" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Muju" title="Muju – vepse" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Muju" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="vepse" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/M%C3%A0u_s%E1%BA%AFc" title="Màu sắc – vietnamien" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Màu sắc" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamien" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Coleur" title="Coleur – wallon" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Coleur" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="wallon" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Kolor" title="Kolor – waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Kolor" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/Melo" title="Melo – wolof" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Melo" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="wolof" class="interlanguage-link-target"><span>Wolof</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E9%A1%8F%E8%89%B2" title="顏色 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="顏色" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A7%D7%90%D7%9C%D7%99%D7%A8" title="קאליר – yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="קאליר" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="yiddish" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Kleur" title="Kleur – zélandais" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Kleur" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="zélandais" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E9%A2%9C%E8%89%B2" title="颜色 – chinois" lang="zh" hreflang="zh" data-title="颜色" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinois" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E5%BD%A9" title="彩 – chinois littéraire" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="彩" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="chinois littéraire" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Sek" title="Sek – minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Sek" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%89%B2" title="色 – cantonais" lang="yue" hreflang="yue" data-title="色" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonais" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1075#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Couleur" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:Couleur" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Couleur"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Couleur"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/Couleur" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/Couleur" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Couleur&oldid=221822741" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&page=Couleur&id=221822741&wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FCouleur"><span>Obtenir l'URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FCouleur"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&bookcmd=book_creator&referer=Couleur"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&page=Couleur&action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Couleur&printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Colors" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1075" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><div class="bandeau-container metadata homonymie hatnote"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Aide:Homonymie" title="Aide:Homonymie"><img alt="Page d’aide sur l’homonymie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/20px-Logo_disambig.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/30px-Logo_disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/40px-Logo_disambig.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="375" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p>Pour les significations dérivées, voir <a href="/wiki/Couleur_(homonymie)" class="mw-disambig" title="Couleur (homonymie)">Couleur (homonymie)</a>. </p> </div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Monet_-_Die_japanische_Br%C3%BCcke_in_Giverny.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Monet_-_Die_japanische_Br%C3%BCcke_in_Giverny.jpg/220px-Monet_-_Die_japanische_Br%C3%BCcke_in_Giverny.jpg" decoding="async" width="220" height="198" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Monet_-_Die_japanische_Br%C3%BCcke_in_Giverny.jpg/330px-Monet_-_Die_japanische_Br%C3%BCcke_in_Giverny.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Monet_-_Die_japanische_Br%C3%BCcke_in_Giverny.jpg/440px-Monet_-_Die_japanische_Br%C3%BCcke_in_Giverny.jpg 2x" data-file-width="1247" data-file-height="1120" /></a><figcaption>Peinture de <a href="/wiki/Claude_Monet" title="Claude Monet">Claude Monet</a>.<br /><span class="citation">« Le peintre ayant sur sa palette des couleurs, peint de la couleur, c'est tout simple<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. »</span></figcaption></figure> <p>La <b>couleur</b> est la <a href="/wiki/Perception" class="mw-redirect" title="Perception">perception</a> <a href="/wiki/Vision_humaine" title="Vision humaine">visuelle</a> de l'aspect d'une surface ou d'une lumière, basée, <a href="/wiki/Vision_des_couleurs" title="Vision des couleurs">sans lui être rigoureusement liée</a>, sur la <a href="/wiki/Spectre_visible" title="Spectre visible">répartition spectrale</a> de la <a href="/wiki/Lumi%C3%A8re" title="Lumière">lumière</a>, qui <a href="/wiki/Stimulation" title="Stimulation">stimule</a> des <a href="/wiki/Photor%C3%A9cepteur_(biologie)" title="Photorécepteur (biologie)">cellules nerveuses spécialisées</a> situées sur la <a href="/wiki/R%C3%A9tine" title="Rétine">rétine</a> nommées <a href="/wiki/C%C3%B4ne_(biologie)" class="mw-redirect" title="Cône (biologie)">cônes</a>. Le <a href="/wiki/Syst%C3%A8me_nerveux" title="Système nerveux">système nerveux</a> transmet et traite l'<a href="/wiki/Influx_nerveux" title="Influx nerveux">influx</a> jusqu'au <a href="/wiki/Cortex_visuel" title="Cortex visuel">cortex visuel</a>. </p><p>L'approche <a href="/wiki/Arts_graphiques" title="Arts graphiques">artistique</a> de la couleur produit des guides pour affiner la perception de la couleur et employer des <a href="/wiki/Pigment" title="Pigment">pigments</a> ; l'approche <a href="/wiki/Chimie" title="Chimie">chimique</a> étudie les <a href="/wiki/Colorant" title="Colorant">colorants</a> ; l'approche <a href="/wiki/Physique" title="Physique">physique</a> aborde la couleur par l'<a href="/wiki/Analyse_spectrale" title="Analyse spectrale">analyse spectrale</a> ; l'approche <a href="/wiki/Physiologie" title="Physiologie">physiologique</a> relie la perception au système visuel ; l'approche <a href="/wiki/Psychophysique" title="Psychophysique">psychophysique</a> débouche sur la <a href="/wiki/Colorim%C3%A9trie" title="Colorimétrie">colorimétrie</a> et sur la synthèse des couleurs. La <a href="/wiki/Philosophie" title="Philosophie">philosophie</a> tente, depuis l'<a href="/wiki/Gr%C3%A8ce_antique" title="Grèce antique">Antiquité grecque</a>, de relier les notions de la couleur. </p><p>La couleur permet de coder une information. Un nombre réduit de nuances évite l'ambiguïté. L'usage des <a href="/wiki/Drapeau" title="Drapeau">drapeaux</a> a fait qu'à la mer et ailleurs, les « couleurs » désignent par <a href="/wiki/M%C3%A9tonymie" title="Métonymie">métonymie</a> le <a href="/wiki/Pavillon_(marine)" title="Pavillon (marine)">pavillon national</a>, comme en milieu urbain les <a href="/wiki/Livr%C3%A9e_(uniforme)" title="Livrée (uniforme)">livrées</a> et <a href="/wiki/Uniforme" title="Uniforme">uniformes</a> colorés peuvent faire appeler « couleurs » les vêtements ou accessoires caractéristiques d'un <a href="/wiki/Club" class="mw-disambig" title="Club">club</a> ou d'un groupe. </p><p>Les <a href="/wiki/Association_(psychologie)" title="Association (psychologie)">associations mentales</a> des couleurs leur donnent une <a href="/wiki/Symbole" title="Symbole">symbolique</a>, qui peut varier quelque peu selon les <a href="/wiki/Culture" title="Culture">cultures</a> et les <a href="/wiki/Individu" title="Individu">individus</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Approches_de_la_couleur">Approches de la couleur</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=1" title="Modifier la section : Approches de la couleur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=1" title="Modifier le code source de la section : Approches de la couleur"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="float:right;width:60%;margin-left:1em;text-align: right"><blockquote> <p>« Il est difficile de définir la couleur » </p> </blockquote><p style="margin:-0.7em 0 0.3em 6em">— <a href="#Sève2009">Sève 2009</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 7</p></div><div class="clear" style="clear:both;"></div> <p>Selon les circonstances, la couleur peut désigner des caractères plus ou moins variés. La couleur d'une surface peut inclure l'aspect <a href="/wiki/Brillant_et_mat" title="Brillant et mat">brillant ou mat</a> ; dans d'autre cas, elle peut au contraire n'indiquer que ce qui éloigne la perception du <a href="/wiki/Noir" title="Noir">noir</a>, du <a href="/wiki/Gris" title="Gris">gris</a> et du <a href="/wiki/Blanc" title="Blanc">blanc</a>, qu'on dit « sans couleur ». </p><p>Selon l'approche, la description de la couleur utilise des termes et des méthodes différentes. </p> <dl><dt>Approche artistique</dt> <dd>L'approche des artistes, essentiellement pratique, tire parti des approches physiologique et chimique, qu'elle a souvent inspirées. Mais alors que les deux autres recherchent des repères objectifs de la couleur, c'est-à-dire un moyen de la coder en textes transmissibles, de sorte qu'une personne insensible aux couleurs puisse employer, avec succès, la couleur désignée par un code, les artistes se basent sur la perception et l'éducation visuelles<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. L'approche artistique ne donne, par principe, aucune règle ni mesure, mais seulement les indications susceptibles d'organiser la perception en catégories de couleurs, et de faciliter la mise en œuvre des pigments. Elle implique la reconnaissance de la nature cognitive de la perception des couleurs, raffinée par l'entraînement et la pratique<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</dd> <dt>Approche chimique</dt> <dd>La couleur est une combinaison de substances, à l'origine de la perception colorée. L'approche chimique produit des nomenclatures de produits et de teintes, et note les possibilités de mélange. La <a href="/wiki/Th%C3%A9orie_de_Witt" title="Théorie de Witt">théorie de Witt</a> relie la structure <a href="/wiki/Mol%C3%A9cule" title="Molécule">moléculaire</a> des <a href="/wiki/Colorant" title="Colorant">colorants</a> à leur <a href="/wiki/Spectrom%C3%A9trie_d%27absorption" title="Spectrométrie d'absorption">spectre d'absorption</a>. Elle définit les <a href="/wiki/Chromophore" title="Chromophore">chromophores</a> et <a href="/wiki/Auxochrome" title="Auxochrome">auxochromes</a> et relie l'approche chimique à l'approche physique de la couleur.</dd> <dt>Approche <a href="/wiki/Physique" title="Physique">physique</a></dt> <dd>La lumière est un <a href="/wiki/Rayonnement_%C3%A9lectromagn%C3%A9tique" title="Rayonnement électromagnétique">rayonnement électromagnétique</a> défini par son <a href="/wiki/Analyse_spectrale" title="Analyse spectrale">analyse spectrale</a>, c'est-à-dire la répartition de l'<a href="/wiki/Intensit%C3%A9_lumineuse" title="Intensité lumineuse">intensité</a> en fonction de la <a href="/wiki/Longueur_d%27onde" title="Longueur d'onde">longueur d'onde</a>. Un rayonnement <i><a href="/wiki/Onde_monochromatique" title="Onde monochromatique">monochromatique</a></i> se définit comme ayant toute son énergie dans une seule longueur d'onde, et on peut lui faire correspondre une couleur<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</dd> <dt>Approche <a href="/wiki/Physiologie" title="Physiologie">physiologique</a></dt> <dd>La couleur dérive de l'existence de récepteurs nerveux spécifiques dans l'<a href="/wiki/%C5%92il" title="Œil">œil</a>, les <a href="/wiki/C%C3%B4ne_(biologie)" class="mw-redirect" title="Cône (biologie)">cônes</a>, dont il existe, chez l'humain, trois types. On définit la couleur par les trois intensités résultant du filtrage de la lumière par les trois filtres correspondant à ces trois types de cône. Une infinité de lumières physiquement différentes peuvent résulter dans la même couleur. Les couleurs perçues par l'<a href="/wiki/%C5%92il_humain" title="Œil humain">œil humain</a> peuvent être représentées par un <a href="/wiki/Mod%C3%A8le_colorim%C3%A9trique" title="Modèle colorimétrique">modèle colorimétrique</a> à trois dimensions.</dd> <dt>Approche <a href="/wiki/Psychophysique" title="Psychophysique">psychophysique</a></dt> <dd>La couleur est une perception répondant à des <a href="/wiki/Stimulus" title="Stimulus">stimulus</a> lumineux. Deux lumières, dont le spectre physique est différent mais que les sujets ne peuvent distinguer sont dites <i><a href="/wiki/Couleur_m%C3%A9tam%C3%A8re" title="Couleur métamère">métamères</a></i>. L'étude des métamères permet, avec la définition d'un <i>blanc</i> arbitraire, d'établir la notion de couleurs complémentaires, de définir les pourpres comme les complémentaires des couleurs qui n'en ont pas, et une lumière colorée en général par une intensité, une longueur d'onde dominante et une <a href="/wiki/Puret%C3%A9_d%27excitation" title="Pureté d'excitation">pureté d'excitation</a><sup id="cite_ref-Le_Grand197280-105_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-Le_Grand197280-105-5"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</dd> <dt>Approche <a href="/wiki/Cognition" title="Cognition">cognitive</a></dt> <dd>La couleur est une sensation, que l'on associe mentalement aux objets qui en produisent l'expression la plus marquée. L'identification des sensations colorées à des catégories est un apprentissage, plus ou moins poussé selon les personnes. Il permet l'usage conscient des couleurs dans des signes, et implique leur participation inconsciente à des symboles.</dd> <dt>Approche philosophique</dt> <dd>La <a href="/wiki/Vision_des_couleurs" title="Vision des couleurs">vision des couleurs</a> est un problème philosophique, en ce que toutes les approches citées donnent une définition de la couleur qui ne s'applique qu'avec d'importantes restrictions<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Comparaison_des_approches">Comparaison des approches</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=2" title="Modifier la section : Comparaison des approches" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=2" title="Modifier le code source de la section : Comparaison des approches"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>S'il est parfois difficile de mettre en relation ces concepts, c'est que chacune des approches utilise des approximations convenables pour sa spécialité, mais qui ne s'appliquent pas ailleurs<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite_crochet">[</span>7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>L'approche physique ne se soucie pas de la perception ; que la radiation soit visible ou non lui est indifférent. Du moment que leur nature <a href="/wiki/Coh%C3%A9rence_(physique)" title="Cohérence (physique)">incohérente</a> rend nécessaire l'étude des rayonnements par leur puissance, ils relèvent de la <a href="/wiki/Radiom%C3%A9trie" title="Radiométrie">radiométrie</a>, peu importe qu'ils soient visibles ou non. </p><p>Cependant, l'étude de la lumière visible et de la couleur a un certain intérêt pratique et industriel. Depuis la <a href="/wiki/Renaissance" title="Renaissance">Renaissance</a>, des artistes et des savants ont cherché à baser la connaissance de la lumière et de la couleur sur des expériences plus systématiques, des notions moins individuelles et plus transmissibles, et à la relier aux domaines du savoir régis, de plus en plus, par des modèles mathématiques. Ces recherches aboutissent à la création au début du <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle de la <a href="/wiki/Photom%C3%A9trie_(optique)" title="Photométrie (optique)">photométrie</a>, qui est une radiométrie pondérée par la sensibilité visuelle humaine, et de la <a href="/wiki/Colorim%C3%A9trie" title="Colorimétrie">colorimétrie</a>, fondées l'une et l'autre sur le principe des expérimentations <a href="/wiki/Psychophysique" title="Psychophysique">psychophysiques</a>, où les participants des expériences réagissent à des <a href="/wiki/Stimulus" title="Stimulus">stimulus</a> aussi simples que possible. Ces méthodes ont accompagné des productions industrielles, notamment la photographie et les écrans de télévision et d'ordinateurs en couleurs. </p><p>Les stimulus de la colorimétrie sont de deux sortes : les <i>couleurs d'ouverture</i>, présentées isolées, de sorte qu'elles ne semblent appartenir à aucun objet, et les <i>couleurs de surface</i>, présentées avec une autre teinte de référence ou de comparaison<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite_crochet">[</span>8<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Tout le système colorimétrique se fonde sur la réponse à ces stimulus. Mais les artistes et praticiens de la couleur savent parfaitement qu'une teinte se perçoit différemment selon celles qui l'entourent. En 1960, l'artiste <a href="/wiki/Josef_Albers" title="Josef Albers">Josef Albers</a> introduit son <i>Interaction des couleurs</i> par <span class="citation">« Une couleur n'est presque jamais vue telle qu'elle est réellement, telle qu'elle est physiquement<sup id="cite_ref-Albers20136_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-Albers20136-9"><span class="cite_crochet">[</span>9<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. »</span> Nombre d'enseignants désignent comme aberrations et illusions les perceptions qui ne correspondent pas au modèle colorimétrique, oubliant que la colorimétrie est supposée donner une représentation scientifique de la perception. Cette démarche ne crée à ceux qui se donnent pour objectifs d'être des praticiens, artisans de la couleur, que des difficultés : la colorimétrie ne rend que très mal compte des couleurs, dans l'environnement complexe où ils les emploient. </p><p><a href="/wiki/Josef_Albers" title="Josef Albers">Josef Albers</a> constate que <span class="citation">« la science et la vie ne sont pas toujours les meilleurs amis »</span><sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite_crochet">[</span>10<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Lorsque le propos est de former des artistes connaisseurs de la couleur, il faut prendre en compte l'interaction des couleurs. C'est un apprentissage pratique, qui témoigne que la perception des couleurs est une capacité <a href="/wiki/Cognition" title="Cognition">cognitive</a><sup id="cite_ref-Albers2013_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-Albers2013-11"><span class="cite_crochet">[</span>11<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. La recherche progresse, d'une part à partir des postulats de la <a href="/wiki/Psychologie_de_la_forme" title="Psychologie de la forme">psychologie de la forme</a>, et plus récemment par les investigations des <a href="/wiki/Neurosciences" title="Neurosciences">neurosciences</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Couleurs_des_coloristes">Couleurs des coloristes</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=3" title="Modifier la section : Couleurs des coloristes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=3" title="Modifier le code source de la section : Couleurs des coloristes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Les principales notions sur la couleur ont d'abord été développées par les teinturiers et les artistes qui, par leur profession, les emploient. Ces notions sont accessibles à l'expérience de chacun bien que l'apprentissage et l'expérience donnent aux praticiens une finesse et une sûreté de vision supérieures. Les recherches scientifiques, fondées sur la physique, la physiologie et la psychologie expérimentale ont recherché les moyens de baser les mêmes notions sur une <a href="/wiki/Mesure_physique" title="Mesure physique">mesure physique</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Principales_notions">Principales notions</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=4" title="Modifier la section : Principales notions" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=4" title="Modifier le code source de la section : Principales notions"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ces expériences se fondent sur les résultats obtenus par le mélange des pigments. Il est entendu qu'on part d'un support blanc. </p> <dl><dt>Valeur</dt> <dd>On distingue d'abord les valeurs, c'est-à-dire la luminosité, entre blanc et noir. Bien que les valeurs se distinguent des couleurs proprement dites, l'estimation des valeurs d'un sujet représenté est la première tâche de la représentation en couleurs, par opposition au dessin, préoccupé surtout des contours.</dd> <dd>La méthode traditionnelle pour évaluer la valeur consiste à cligner des yeux, pour s'approcher de la vision nocturne, qui ne perçoit pas les couleurs.</dd> <dt>Vivacité</dt> <dd>La vivacité d'une couleur est le degré de ce qui la différencie d'un gris. Une couleur vive se distingue nettement d'une autre de même valeur, au contraire d'une couleur terne ou pâle.</dd> <dt>Ton</dt> <dd>Le <a href="/wiki/Ton_et_teinte" title="Ton et teinte">ton</a> ou tonalité désigne la couleur qu'on voit, alors que le mot « couleur » peut aussi désigner la peinture qui sert à la créer. Les tons se regroupent en <a href="/wiki/Champ_chromatique" title="Champ chromatique">champs chromatiques</a> qui se reflètent dans le langage.</dd> <dt>Nuance</dt> <dd>Les nuances d'une couleur sont les petites différences entre des tons de même désignation. On peut dire que le <a href="/wiki/Bleu_outremer" title="Bleu outremer">bleu outremer</a> est une nuance de bleu, tandis que l'<a href="/wiki/Outremer_v%C3%A9ritable" title="Outremer véritable">outremer véritable</a> et le <a href="/wiki/Bleu_Guimet" title="Bleu Guimet">bleu Guimet</a>, légèrement plus violacé, sont des nuances d'outremer.</dd> <dt>Teintes élémentaires</dt> <dd>Beaucoup de tons se rattachent à la fois à plusieurs champs chromatiques. Il y a des jaunes rougeâtres et des bleus tirant sur le vert. Mais il n'y a pas de jaune tirant sur le bleu, ni de rouge tirant sur le vert ; aussi <a href="/wiki/Ewald_Hering" title="Ewald Hering">Ewald Hering</a> appelle-t-il le jaune opposé au bleu, et le vert opposé au rouge, <i>teintes élémentaires</i><sup id="cite_ref-Sève20096_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-Sève20096-12"><span class="cite_crochet">[</span>12<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</dd> <dt>Couleurs primaires</dt> <dd>Lorsqu'on mélange deux pigments, on obtient une troisième couleur, qui peut être celle d'un autre pigment. Les couleurs qui ne peuvent s'obtenir par mélange sont dites <a href="/wiki/Couleur_primaire" title="Couleur primaire">primaires</a>. Avec les pigments modernes, une <a href="/wiki/Gamut" title="Gamut">gamme de couleurs</a> suffisante dans la plupart des cas peut s'obtenir avec trois primaires, un jaune, un bleu et un rouge.</dd> <dt>Couleurs complémentaires</dt> <dd>Lorsqu'on mélange deux pigments, le ton qui en résulte peut sembler entièrement dépourvu de couleur, d'un gris généralement sombre. Quand c'est le cas, on dit que les couleurs sont <a href="/wiki/Couleur_compl%C3%A9mentaire" title="Couleur complémentaire">complémentaires</a>.</dd> <dt>Cycle des couleurs</dt> <dd>En mélangeant les pigments, on peut passer insensiblement d'un ton vif à un autre, en parcourant un cycle qui passe par toutes les couleurs primaires. Du rouge au jaune, on parcourt les orangés, puis ajoutant du bleu au jaune, on reconstitue une série de verts. En ajoutant au bleu du rouge, on obtient la série des pourpres. On dispose en général ces tons sur un disque, de sorte que les couleurs complémentaires se trouvent opposées sur un même diamètre. Les tons obtenus par mélange se trouvent sur la ligne reliant leur composantes ; de la sorte, les tons ternes se trouvent à l'intérieur, et le noir est au centre.</dd></dl> <blockquote id="defcercle" style="width:90%; border-left: solid #D0D0D0 1px; padding-left:1em;" title="defcercle"><p> Le <b><a href="/wiki/Cercle_chromatique" title="Cercle chromatique">cercle chromatique</a></b> organise les couleurs vives par proximité.</p></blockquote> <dl><dt><a href="/wiki/Couleurs_chaudes_et_froides" title="Couleurs chaudes et froides">Couleurs chaudes et froides</a></dt> <dd>Dans le disque chromatique, les tons proches du pôle orangé sont dits <i>chauds</i> et ceux proches du pôle bleu sont dits <i>froids</i>. Les tons situés à mi-chemin, gris, pourpres et verts, n'ont pas de « chaleur » en eux-mêmes ; mais on peut dire de n'importe quel couple de tons que l'un est plus chaud que l'autre. On « réchauffe » et on « refroidit » des tons en y ajoutant une couleur proche qui les rapproche des pôles orange et bleu.</dd> <dt><a href="/wiki/Ton_et_teinte" title="Ton et teinte">Ton et teinte</a></dt> <dd>Le langage professionnel des coloristes a développé bon nombre de termes d'usage pratique qui n'ont pas nécessairement de définition précise et universelle.</dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Études_dérivées_et_philosophie"><span id=".C3.89tudes_d.C3.A9riv.C3.A9es_et_philosophie"></span>Études dérivées et philosophie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=5" title="Modifier la section : Études dérivées et philosophie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=5" title="Modifier le code source de la section : Études dérivées et philosophie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Certains auteurs, bien qu'ils n'aient pas été professionnellement usagers des couleurs, ont écrit à leur sujet, à partir de ce qu'en disaient les artistes et teinturiers et d'expériences sensorielles propres ou partagées avec d'autres. Dans l'<a href="/wiki/Gr%C3%A8ce_antique" title="Grèce antique">Antiquité grecque</a>, <a href="/wiki/D%C3%A9mocrite" title="Démocrite">Démocrite</a> postule que les couleurs appartiennent à l'imagination du spectateur ; <a href="/wiki/Platon" title="Platon">Platon</a> interroge dans le <i><a href="/wiki/Ph%C3%A9don_(Platon)" title="Phédon (Platon)">Phédon</a></i> sur les couleurs pures ; <a href="/wiki/Aristote" title="Aristote">Aristote</a> classe les couleurs en ligne du noir au blanc<sup id="cite_ref-Romano201010-12_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-Romano201010-12-13"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/Isaac_Newton" title="Isaac Newton">Isaac Newton</a> montre que le blanc est un mélange d'au moins deux lumières colorées, provoquant, par cette rupture avec les connaissances <a href="/wiki/Empirisme" title="Empirisme">empiriques</a> des praticiens, de nouvelles interrogations. </p><p>L'influence du <a href="/wiki/Trait%C3%A9_des_couleurs" title="Traité des couleurs">Traité des couleurs</a> (1810) de <a href="/wiki/Johann_Wolfgang_von_Goethe" title="Johann Wolfgang von Goethe">Goethe</a> se ressent jusqu'à nos jours. <a href="/wiki/Arthur_Schopenhauer" title="Arthur Schopenhauer">Arthur Schopenhauer</a>, en relation avec Goethe à ce propos, a écrit <i>De la vision et des couleurs</i> (1816). </p><p>La théorie de la couleur de <a href="/wiki/Ewald_Hering" title="Ewald Hering">Hering</a> n'était pas reliée à son époque à des recherches physiques ou physiologiques. Il s'est opposé vigoureusement à la trichromie défendue par <a href="/wiki/Hermann_von_Helmholtz" title="Hermann von Helmholtz">Helmholtz</a>, avec un modèle où la vision distingue les oppositions blanc-noir, bleu-jaune et rouge-vert. Fondée sur l'étude psychologique de la perception, ce modèle, dont <a href="/wiki/Erwin_Schr%C3%B6dinger" title="Erwin Schrödinger">Schrödinger</a> a montré l'équivalence mathématique avec la trichromie, a été depuis confirmé par des études en <a href="/wiki/Neurosciences" title="Neurosciences">neurosciences</a>. </p><p>Depuis l'<a href="/wiki/Gr%C3%A8ce_antique" title="Grèce antique">Antiquité grecque</a>, les <a href="/wiki/Philosophie" title="Philosophie">philosophes</a> ont soulevé le problème de la nature des couleurs, propriété des objets ou concept préexistant, et quant à la possibilité de rapports entre les couleurs indépendants des observateurs<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite_crochet">[</span>14<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le philosophe <a href="/wiki/Ludwig_Wittgenstein" title="Ludwig Wittgenstein">Ludwig Wittgenstein</a> est aussi l'auteur de <i>Remarques sur la couleur</i> publiées après sa mort. Ces textes concernent plus exactement le classement des perceptions colorées<sup id="cite_ref-Romano201091-140_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-Romano201091-140-15"><span class="cite_crochet">[</span>15<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p><a href="/wiki/James_J._Gibson" title="James J. Gibson">James J. Gibson</a> a proposé dans les années 1979 une <a href="/wiki/Approche_%C3%A9cologique_de_la_perception_visuelle" title="Approche écologique de la perception visuelle">approche écologique de la perception visuelle</a> qui considère la vision des couleurs dans sa fonction de relation entre les espèces. Par exemple, un insecte pollinisateur capable de distinguer la couleur des fleurs dont il se nourrit prospère ; tandis que le pollen des fleurs les plus colorées, qu'il fréquente plus, se dissémine mieux<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite_crochet">[</span>16<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Colorants">Colorants</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=6" title="Modifier la section : Colorants" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=6" title="Modifier le code source de la section : Colorants"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés : <a href="/wiki/Colorant" title="Colorant">Colorant</a> et <a href="/wiki/Pigment" title="Pigment">Pigment</a>.</div></div> <p>La profession de <a href="/wiki/Marchand_de_couleurs" title="Marchand de couleurs">marchand de couleurs</a> a engendré une activité de production industrielle de <a href="/wiki/Colorant" title="Colorant">colorants</a>, qui a systématisé le catalogue des matières utilisables pour produire les sensations colorées. </p><p>Les colorants produisent des couleurs singulières. On les classe selon les catégories utilisées par tous les professionnels qui traitent des couleurs, artistes, <a href="/wiki/Teinture" title="Teinture">teinturiers</a>, <a href="/wiki/Imprimerie" title="Imprimerie">imprimeurs</a>, fabricants de <a href="/wiki/Meuble" title="Meuble">meubles</a> et autres. </p><p>La distinction des couleurs est une capacité professionnelle. Une différence qui ne paraît pas évidente pour la majorité des gens pourra paraître considérable pour quelqu'un qui est habitué à composer des couleurs tous les jours, comme un peintre. </p><p>Si les spécialistes connaissent bien la couleur produite par les matières qu'ils utilisent, il n'y a aucun moyen de connaître précisément leur ton avant de les avoir vus. De plus, celui-ci est susceptible de varier dans le temps. </p> <ul><li>Parfois, le mélange de plusieurs pigments, ou d'un pigment et d'un liant, produit un composé d'une couleur différente, altérant le résultat. La <a href="/wiki/Cin%C3%A9tique_chimique" title="Cinétique chimique">cinétique</a> de la réaction chimique peut empêcher de se rendre compte immédiatement du problème : par exemple, on peut mélanger du blanc et du rouge pour obtenir un rose, et les deux pigments réagissent en quelques mois pour former un composé noir.</li> <li>L'exposition à la lumière ou à l'air tend souvent à diminuer ou à modifier la coloration des pigments.</li></ul> <p>Les noms commerciaux des couleurs artistiques ou de décoration dépendent de traditions nationales, de procédés commerciaux ou de la volonté des fabricants. Pour éviter les ambiguïtés, un index international des substances colorantes les répertorie suivant un code unique. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nomenclature_des_pigments">Nomenclature des pigments</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=7" title="Modifier la section : Nomenclature des pigments" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=7" title="Modifier le code source de la section : Nomenclature des pigments"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Les colorants référencés selon le <a href="/wiki/Colour_Index" title="Colour Index">Colour Index</a> international, une base de données constituée aux États-Unis et en Angleterre, sont codés par la lettre <b>N</b>, s'ils sont naturels, ou <b>P</b>, s'ils sont synthétiques, suivie d'une lettre correspondant au <a href="/wiki/Champ_chromatique" title="Champ chromatique">champ chromatique</a>. </p> <table class="wikitable right"> <caption>Catégories du <i>Colour Index</i> </caption> <tbody><tr> <th scope="col">Lettre </th> <th scope="col">Mot-clé </th> <th scope="col">Signification </th></tr> <tr> <th scope="row">R </th> <td><b>R</b>ed </td> <td>Rouges, certains roses, pourpres et bruns </td></tr> <tr> <th scope="row">O </th> <td><b>O</b>range </td> <td>Oranges, certains bruns orangés </td></tr> <tr> <th scope="row">Y </th> <td><b>Y</b>ellow </td> <td>Jaunes, jaunes orangés </td></tr> <tr> <th scope="row">G </th> <td><b>G</b>reen </td> <td>Verts, jaunes verdâtres, certains turquoises </td></tr> <tr> <th scope="row">B </th> <td><b>B</b>lue </td> <td>Bleus, turquoises </td></tr> <tr> <th scope="row">V </th> <td><b>V</b>iolet </td> <td>Violets, bleus violacés, certains roses </td></tr> <tr> <th scope="row">Br </th> <td><b>Br</b>own </td> <td>Brun, certains jaunes </td></tr> <tr> <th scope="row">Bk </th> <td><b>B</b>lac<b>k</b> </td> <td>Noir et gris </td></tr> <tr> <th scope="row">W </th> <td><b>W</b>hite </td> <td>Blanc </td></tr></tbody></table> <p>Un numéro de classement suit ces lettres </p> <div style="margin:0.5em 2em;"><strong>Exemple :</strong> <div style="padding-left:2em; border-left:1px dotted #999;"> <p>PO73 correspond au <i>Pigment Orange <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 73</i>, chimiquement dicéto pyrrolo <a href="/wiki/Pyrrole" title="Pyrrole">pyrrole</a>, une nuance de <a href="/wiki/Vermillon" title="Vermillon">vermillon</a> (rouge vermillon), proche du vermillon véritable (<a href="/wiki/Cinabre" title="Cinabre">cinabre</a>). </p> </div></div> <p>Ce numéro représente l'ordre d'inscription dans la base de données. Il ne code que la composition chimique. Deux numéros différents désignent deux substances chimiquement distinctes, mais ces pigments peuvent donner la même couleur. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nuanciers">Nuanciers</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=8" title="Modifier la section : Nuanciers" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=8" title="Modifier le code source de la section : Nuanciers"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Les <a href="/wiki/Nuancier" title="Nuancier">nuanciers</a> constituent des collections de couleurs de pigments associées à un nom ou une autre référence. Imprimés, ils présentent une couleur qui se rapproche, quand ils sont encore neufs, du ton obtenu avec ces pigments. Leur classement peut être arbitraire tant que les couleurs sont peu nombreuses ; il parcourt en général le disque chromatique tel que conçu par les artistes. En systématisant, on arrive au nuancier de <a href="/wiki/Michel-Eug%C3%A8ne_Chevreul" title="Michel-Eugène Chevreul">Michel-Eugène Chevreul</a> (1838)<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite_crochet">[</span>17<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <dl><dt>Pantone</dt></dl> <p>Parmi les collections de couleur, le nuancier <a href="/wiki/Pantone_(entreprise)" title="Pantone (entreprise)">Pantone</a>, d'un millier de couleurs, se distingue par son principe. Chacun des tons présentés correspond à un mélange, dans des proportions spécifiées, de dix encres de couleur mélangées avant l'impression. </p> <dl><dt>Cube de Hicketier</dt></dl> <p>Le <a href="/wiki/Cube_de_Hickethier" title="Cube de Hickethier">cube de Hickethier</a> représenta une tentative de coder, en mille couleurs, les résultats de l'impression en trichromie. Il ne représente pas les couleurs, mais les moyens de les obtenir<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite_crochet">[</span>18<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> ; la technique d'impression (<a href="/wiki/H%C3%A9liogravure" title="Héliogravure">héliogravure</a>, <a href="/wiki/Offset_(imprimerie)" title="Offset (imprimerie)">offset</a>), qui affectent la constitution des encres, et le support blanc, qui les absorbe plus ou moins, peuvent amener à des résultats sensiblement différents. </p> <dl><dt>Système Munsell</dt></dl> <p>Le <a href="/wiki/Syst%C3%A8me_colorim%C3%A9trique_de_Munsell" class="mw-redirect" title="Système colorimétrique de Munsell">système colorimétrique de Munsell</a> définit des paramètres TVC : teinte (<abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> <i>hue</i>), valeur, chromaticité dans lequel la chromaticité ou niveau de coloration rejoint la définition de la saturation. </p><p>Le système repose sur l'idée de constituer des différences perceptives aussi constantes que possible. Les échelles pour les trois grandeurs sont donc différentes de celles utilisées en <a href="/wiki/Photom%C3%A9trie_(optique)" title="Photométrie (optique)">photométrie</a> et en psychophysique. Il utilise cinq teintes primaires, le bleu, le vert, le jaune, le rouge et le pourpre, donnant cinq autres teintes secondaires, entre lesquelles se trouvent neuf intermédiaires, arrivant ainsi à un total de cent teintes. Les valeurs et la chromaticité se repèrent sur des échelles donnant des écarts égaux pour des écarts de valeur perceptuellement identiques. </p><p>L'identification des couleurs dans le système Munsell se fait par référence à un atlas, contenant les couleurs réalisées avec des pigments, sous illuminant normalisé<sup id="cite_ref-Sève2009236-239_19-0" class="reference"><a href="#cite_note-Sève2009236-239-19"><span class="cite_crochet">[</span>19<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Physique_des_couleurs">Physique des couleurs</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=9" title="Modifier la section : Physique des couleurs" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=9" title="Modifier le code source de la section : Physique des couleurs"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Lorsque la physique commence, avec <a href="/wiki/Isaac_Newton" title="Isaac Newton">Isaac Newton</a>, à s'intéresser à la couleur, elle en change radicalement le sens. Jusque là, la couleur était un attribut des objets ; dans les cas où elle ne s'y rapportait pas, on la disait « spectrale », irréelle. Sur la base de ses expériences avec le prisme, Newton affirme que la couleur est un attribut de la lumière. La physique entend dépasser l'expérience sensible, qu'elle considère comme peu fiable. Elle associe invariablement la couleur à un <a href="/wiki/Onde_monochromatique" title="Onde monochromatique">rayonnement monochromatique</a>, éventuellement associé à un <a href="/wiki/Bruit_de_fond" title="Bruit de fond">bruit de fond</a> achromatique, bien qu'une quantité de spectres puissent donner la même couleur. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Spectre_lumineux">Spectre lumineux</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=10" title="Modifier la section : Spectre lumineux" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=10" title="Modifier le code source de la section : Spectre lumineux"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article connexe : <a href="/wiki/Efficacit%C3%A9_lumineuse_spectrale" title="Efficacité lumineuse spectrale">Efficacité lumineuse spectrale</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Fraunhofer_lines_FR.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Fraunhofer_lines_FR.svg/480px-Fraunhofer_lines_FR.svg.png" decoding="async" width="480" height="141" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Fraunhofer_lines_FR.svg/720px-Fraunhofer_lines_FR.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Fraunhofer_lines_FR.svg/960px-Fraunhofer_lines_FR.svg.png 2x" data-file-width="768" data-file-height="225" /></a><figcaption>Le spectre visible avec les <a href="/wiki/Raies_de_Fraunhofer" title="Raies de Fraunhofer">raies de Fraunhofer</a>.</figcaption></figure> <p>La <a href="/wiki/Spectre_visible" title="Spectre visible">lumière visible</a> est la petite partie du <a href="/wiki/Spectre_%C3%A9lectromagn%C3%A9tique" title="Spectre électromagnétique">spectre électromagnétique</a> visible par l'<a href="/wiki/%C5%92il" title="Œil">œil</a> humain. Les limites du spectre visible ne se définissent que par convention. La sensibilité est maximale autour d'une <a href="/wiki/Longueur_d%27onde" title="Longueur d'onde">longueur d'onde</a> de 540 <abbr class="abbr" title="nanomètres"><a href="/wiki/Nanom%C3%A8tre" title="Nanomètre">nanomètres</a></abbr>. Elle diminue progressivement de part et d'autre de cette valeur, se réduisant à environ 0,1 % quand on augmente ou qu'on diminue la longueur d'onde d'un tiers. Les limites dépendent des méthodes de mesure de la sensibilité et varient selon les individus<sup id="cite_ref-Le_Grand197242-48_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-Le_Grand197242-48-20"><span class="cite_crochet">[</span>20<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. La <a href="/wiki/Spectroscopie" title="Spectroscopie">spectroscopie</a> étudie la répartition de l'énergie lumineuse entre les longueurs d'onde. </p> <blockquote id="def_spectro" style="width:90%; border-left: solid #D0D0D0 1px; padding-left:1em;" title="def spectro"><p> Une lumière dont une seule longueur d'onde porte toute l'énergie est dite <b> <a href="/wiki/Monochromatique" class="mw-redirect" title="Monochromatique">monochromatique</a></b>. Les longueurs d'onde des lumières monochromatiques s'associent chacune à une perception colorée.</p></blockquote> <p>Les couleurs des lumières monochromatiques sont celles de la lumière blanche <a href="/wiki/Dispersion_(m%C3%A9canique_ondulatoire)" title="Dispersion (mécanique ondulatoire)">dispersée</a> par la <a href="/wiki/R%C3%A9fraction" title="Réfraction">réfraction</a> dans un prisme, ou par les interférence dans un <a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_diffraction" title="Réseau de diffraction">réseau de diffraction</a>. Dans l'<a href="/wiki/Arc-en-ciel" title="Arc-en-ciel">arc-en-ciel</a>, elles s'observent mêlées de blanc. </p> <table class="wikitable"> <caption>Spectre et teintes<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite_crochet">[</span>21<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> </caption> <tbody><tr> <th colspan="2" scope="col">Couleur perçue<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite_crochet">[</span>a<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> </th> <th scope="col">Longueur d'onde dans le vide (<a href="/wiki/M%C3%A8tre" title="Mètre">nm</a>) </th> <th scope="col">Fréquence (<a href="/wiki/Hertz" title="Hertz">THz</a>) </th> <th scope="col">Énergie de photon (<a href="/wiki/%C3%89lectron-volt" class="mw-redirect" title="Électron-volt">eV</a>) </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Infrarouge" title="Infrarouge">Infrarouge</a> </td> <td bgcolor="" width="30">  </td> <td>> ~ 1000 à 780 </td> <td>< ~ 300 à 384 </td> <td>< ~ 1,6 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Rouge" title="Rouge">rouge</a> </td> <td bgcolor="#EF0022"><small style="color:white">615</small> </td> <td>~ 800 à 605 </td> <td>~ 375 à 483 </td> <td>~ 1,6 à 2,0 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Orange_(couleur)" title="Orange (couleur)">orange</a> </td> <td bgcolor="#F56700"><small>595</small> </td> <td>~ 605 à 584 </td> <td>~ 496 à 513 </td> <td>~ 2,0 à 2,1 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Jaune" title="Jaune">jaune</a> </td> <td bgcolor="#D29900"><small>580</small> </td> <td>~ 584 à 573 </td> <td>~ 513 à 532 </td> <td>~ 2,1 à 2,2 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Vert" title="Vert">vert</a> </td> <td bgcolor="#7CC000"><small>550</small> </td> <td>~ 573 à 490 </td> <td>~ 532 à 612 </td> <td>~ 2,2 - 2,5 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Bleu" title="Bleu">bleu</a> </td> <td bgcolor="#000FA6"><small style="color:white">465</small> </td> <td>~ 490 à 466 </td> <td>~ 612 à 643 </td> <td>~ 2,5 à 2,7 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Violet" title="Violet">violet</a> </td> <td bgcolor="#450087"><small style="color:white">430</small> </td> <td>~ 466 à 380 </td> <td>~ 643 à 789 </td> <td>~ 2,7 - 3,3 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Ultraviolet" title="Ultraviolet">ultraviolet</a> </td> <td bgcolor="">  </td> <td>< ~ 300-400 </td> <td>> ~ 1000-750 </td> <td>> 3,3 </td></tr></tbody></table> <p>Les lumières monochromatiques donnent lieu à une sensation colorée, mais la réciproque n'est pas vraie ; la plupart des teintes qui donnent une sensation colorée ne sont pas monochromatiques. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Production_des_couleurs">Production des couleurs</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=11" title="Modifier la section : Production des couleurs" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=11" title="Modifier le code source de la section : Production des couleurs"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>L'émission de lumière peut être produite selon deux phénomènes : </p> <ul><li>L'<a href="/wiki/Incandescence" title="Incandescence">incandescence</a> est une émission de lumière par un objet due à la chaleur : la flamme d'une bougie, le métal en fusion, le Soleil… L'objet idéal dont l'émission électromagnétique serait due exclusivement à la chaleur s'appelle le <a href="/wiki/Corps_noir" title="Corps noir">corps noir</a>. Son spectre est continu et sa répartition entre les longueurs d'onde, y compris infra-rouges et ultraviolets, dépend de la <a href="/wiki/Temp%C3%A9rature" title="Température">température</a>. Plus la <a href="/wiki/Temp%C3%A9rature_de_couleur" title="Température de couleur">température de couleur</a> est élevée, plus l'énergie se distribue sur les courtes longueurs d'onde (bleus, ultraviolets)<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite_crochet">[</span>b<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li>La <a href="/wiki/Luminescence" title="Luminescence">luminescence</a> est la propriété de certains corps d'émettre des photons sans changement de température : diodes électroluminescentes, tubes fluorescents, lucioles, écran cathodique… Le spectre peut être discontinu ou présenter des pics importants pour certaines longueurs d'onde.</li></ul> <p>L'interaction entre la lumière et la matière produit des couleurs selon plusieurs mécanismes : absorption, diffusion, réfraction (ou dispersion), interférence et diffraction. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Absorption">Absorption</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=12" title="Modifier la section : Absorption" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=12" title="Modifier le code source de la section : Absorption"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Carrots_of_many_colors.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Carrots_of_many_colors.jpg/250px-Carrots_of_many_colors.jpg" decoding="async" width="170" height="274" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Carrots_of_many_colors.jpg/330px-Carrots_of_many_colors.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Carrots_of_many_colors.jpg/500px-Carrots_of_many_colors.jpg 2x" data-file-width="1675" data-file-height="2700" /></a><figcaption>Variétés de <a href="/wiki/Carotte" title="Carotte">carottes</a> sélectionnées pour leurs diverses couleurs. </figcaption></figure> <p>L'<a href="/wiki/Absorption_(optique)" title="Absorption (optique)">absorption</a> de la lumière produit la plupart des couleurs que l'on observe dans la vie courante. </p><p>La plupart des substances, en particulier les pigments et colorants, absorbent certaines longueurs d'onde plus que d'autres. </p> <div style="margin:0.5em 2em;"><strong>Exemple — La couleur des carottes :</strong> <div style="padding-left:2em; border-left:1px dotted #999;"> <p>Les <a href="/wiki/Carotte" title="Carotte">carottes</a> contiennent une molécule appelée <a href="/wiki/Carot%C3%A8ne" title="Carotène">β-carotène</a> qui absorbe les longueurs d'onde entre le violet et le vert. Elles réfléchissent ce qui reste, la partie du spectre du rouge au vert, donnant la couleur orangée. </p><p>Lorsque la carotte contient aussi des <a href="/wiki/Anthocyane" title="Anthocyane">anthocyanes</a>, elle absorbe en plus les longueurs d'onde de la région du vert, et elle apparaît violette. </p> </div></div> <p>L'énergie absorbée est généralement accumulée en chaleur. Ceci explique par exemple qu'un objet noir sera plus chaud au soleil qu'un objet blanc. </p><p>Cependant, certaines substances restituent l'énergie du rayonnement absorbé dans une longueur d'onde différente. C'est ainsi qu'un <a href="/wiki/Colorant_fluorescent" title="Colorant fluorescent">colorant fluorescent</a> absorbe l'énergie de rayonnements divers et la réémet sous une forme plus visible, donnant ainsi une <i>couleur fluo</i> plus lumineuse que les environnantes. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Diffusion">Diffusion</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=13" title="Modifier la section : Diffusion" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=13" title="Modifier le code source de la section : Diffusion"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Sky_with_puffy_clouds.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Sky_with_puffy_clouds.JPG/220px-Sky_with_puffy_clouds.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Sky_with_puffy_clouds.JPG/330px-Sky_with_puffy_clouds.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Sky_with_puffy_clouds.JPG/440px-Sky_with_puffy_clouds.JPG 2x" data-file-width="2560" data-file-height="1920" /></a><figcaption>La diffusion provoque à la fois le bleu du ciel et le blanc des nuages.</figcaption></figure> <p>La <a href="/wiki/Diffusion_des_ondes" title="Diffusion des ondes">diffusion</a> est le phénomène par lequel un <a href="/wiki/Rayonnement" title="Rayonnement">rayonnement</a> comme la lumière est dévié dans de multiples directions par une interaction avec des objets. </p><p>La <a href="/wiki/Diffusion_Rayleigh" title="Diffusion Rayleigh">diffusion Rayleigh</a> intervient quand la taille des particules est petite, inférieure à quelques dizaines de nanomètres. L'intensité diffusée est inversement proportionnelle à la puissance quatrième de la longueur d'onde : le violet-bleu à 400 <abbr class="abbr" title="nanomètre">nm</abbr> est dix fois plus diffusé que le rouge à 700 <abbr class="abbr" title="nanomètre">nm</abbr>. L'effet des molécules de <a href="/wiki/Diazote" title="Diazote">diazote</a> et <a href="/wiki/Dioxyg%C3%A8ne" title="Dioxygène">dioxygène</a> de l'<a href="/wiki/Atmosph%C3%A8re_terrestre" title="Atmosphère terrestre">atmosphère terrestre</a> provoque ainsi la <a href="/wiki/Couleur_du_ciel" title="Couleur du ciel">couleur du ciel</a> et celle du <a href="/wiki/Coucher_de_soleil" title="Coucher de soleil">coucher de soleil</a>. </p><p>Quand les particules sont plus grandes elles provoquent une <a href="/wiki/Th%C3%A9orie_de_Mie" title="Théorie de Mie">diffusion de Mie</a> qui touche de manière uniforme toutes les fréquences lumineuses. C'est ainsi que les gouttelettes d'eau provoquent la couleur blanc-gris des nuages ou du brouillard<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite_crochet">[</span>22<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Réfraction"><span id="R.C3.A9fraction"></span>Réfraction</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=14" title="Modifier la section : Réfraction" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=14" title="Modifier le code source de la section : Réfraction"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La <a href="/wiki/R%C3%A9fraction" title="Réfraction">réfraction</a> dévie une onde lorsque sa vitesse change en passant d'un milieu à un autre. Généralement l'<a href="/wiki/Indice_de_r%C3%A9fraction" title="Indice de réfraction">indice de réfraction</a> augmente quand la longueur d'onde diminue, les violets sont donc plus déviés que les rouges. </p><p>Ce phénomène décompose une lumière blanche dans ses différentes composantes pour former par exemple les <a href="/wiki/Arc-en-ciel" title="Arc-en-ciel">arcs-en-ciel</a> que l'on voit dans la nature ou à travers un prisme. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Diffraction_et_interférences"><span id="Diffraction_et_interf.C3.A9rences"></span>Diffraction et interférences</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=15" title="Modifier la section : Diffraction et interférences" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=15" title="Modifier le code source de la section : Diffraction et interférences"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Les <a href="/wiki/Iridescence" title="Iridescence">irisations</a> d'une bulle de savon ou d'un film d'huile à la surface d'une flaque proviennent d’un phénomène d'<a href="/wiki/Interf%C3%A9rence" title="Interférence">interférence</a> entre les longueurs d'onde réfléchies par les deux surfaces très proches l'une de l'autre. </p><p>Lorsque les ondes rencontrent un obstacle, elles se dispersent dans toutes les directions. Le bord de l'obstacle apparaît comme une source secondaire. Ce phénomène appelé <a href="/wiki/Diffraction" title="Diffraction">diffraction</a> permet de construire, avec des <a href="/wiki/R%C3%A9seau_de_diffraction" title="Réseau de diffraction">réseaux</a> d'obstacles espacés d'une distance comparable aux longueurs d'onde de la lumière, des dispositifs permettant d'analyser, par interférences, la lumière, en situant avec précision les longueurs d'onde présentes. Ce procédé est à la base de la <a href="/wiki/Spectroscopie" title="Spectroscopie">spectroscopie</a>. </p><p>La surface d’un <a href="/wiki/Disque_compact" title="Disque compact">disque compact</a> est un tel réseau de diffraction, ce qui explique les irisations de la lumière qui s'y reflète. </p><p>La <b><a href="/wiki/Couleur_structurelle" title="Couleur structurelle">couleur structurelle</a></b> est provoquée par des phénomènes d'interférence liés à la structure microscopique de l'objet qui diffracte la lumière reçue, comme les ailes de papillon. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Physiologie_de_l'appareil_visuel"><span id="Physiologie_de_l.27appareil_visuel"></span>Physiologie de l'appareil visuel</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=16" title="Modifier la section : Physiologie de l'appareil visuel" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=16" title="Modifier le code source de la section : Physiologie de l'appareil visuel"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Œil"><span id=".C5.92il"></span>Œil</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=17" title="Modifier la section : Œil" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=17" title="Modifier le code source de la section : Œil"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>L'<a href="/wiki/%C5%92il" title="Œil">œil</a> des <a href="/wiki/Vert%C3%A9br%C3%A9s" title="Vertébrés">vertébrés</a> comporte deux types de récepteurs. Les <a href="/wiki/B%C3%A2tonnet" title="Bâtonnet">bâtonnets</a> permettent la <a href="/wiki/Domaines_de_vision" title="Domaines de vision">vision scotopique</a>, à des faibles niveaux d'éclairement, la vision périphérique, la détection des mouvements. Seuls les <a href="/wiki/C%C3%B4ne_(biologie)" class="mw-redirect" title="Cône (biologie)">cônes</a>, moins sensibles, permettent de distinguer les objets selon la répartition spectrale de la lumière qui en provient, ce qui définit, pour toutes les espèces, la <a href="/wiki/Vision_des_couleurs" title="Vision des couleurs">vision des couleurs</a>. </p><p>En environnement diurne l'œil humain a une sensibilité maximale à la lumière d'une <a href="/wiki/Longueur_d%27onde" title="Longueur d'onde">longueur d'onde</a> d'environ 555 <abbr class="abbr" title="nanomètre">nm</abbr>, ce qui correspond à une couleur vert jaunâtre. L'<a href="/wiki/%C3%89clairement_lumineux" title="Éclairement lumineux">éclairement lumineux</a> solaire au sol a son maximum un peu en dessous de 500 <abbr class="abbr" title="nanomètre">nm</abbr>, dans le vert bleuâtre<sup id="cite_ref-Sève200943_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-Sève200943-25"><span class="cite_crochet">[</span>23<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. En condition nocturne la sensibilité maximum se situe vers 507 <abbr class="abbr" title="nanomètre">nm</abbr>, mais on ne perçoit pas les couleurs. </p><p>L'humain possède trois types de cônes. Certains animaux en possèdent moins ou pas du tout, d'autres, plus. La plupart des mammifères, comme le chat possèdent deux types de cônes - — <a href="/wiki/Dichromatisme" title="Dichromatisme">dichromatisme</a>. Le rat est <a href="/wiki/Monochromatisme" title="Monochromatisme">monochromate</a> et ne perçoit pas de couleurs. La plupart des oiseaux sont <a href="/wiki/Trichromatisme" title="Trichromatisme">trichromates</a> comme les humains, mais le pigeon est pentachromate grâce à 5 types de cônes. </p><p>L'œil est sensible à une gamme de radiations électromagnétiques dont la longueur d'onde est comprise au plus de 380-450 <abbr class="abbr" title="nanomètre">nm</abbr> à 700 <abbr class="abbr" title="nanomètre">nm</abbr>. Ce spectre est le moins dommageable pour les êtres voyants ; des longueurs d'onde plus courtes que 380 <abbr class="abbr" title="nanomètre">nm</abbr> endommageraient la structure moléculaire de l'œil tandis que celles plus longues que 720 <abbr class="abbr" title="nanomètre">nm</abbr> pourraient provoquer des lésions structurelles<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite_crochet">[</span>24<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Œil_humain"><span id=".C5.92il_humain"></span>Œil humain</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=18" title="Modifier la section : Œil humain" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=18" title="Modifier le code source de la section : Œil humain"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/%C5%92il_humain" title="Œil humain">Œil humain</a>.</div></div> <p>Les bâtonnets de l'œil humain permettent la vision en faible luminosité. Ils sont saturés à partir de 500 photons par seconde, et ne sont donc actifs que dans la pénombre. Les cônes s'activent à partir de 10 photons par seconde, ce qui explique pourquoi on voit en noir et blanc quand la lumière est faible<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite_crochet">[</span>25<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Cone-absorbance-en.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Cone-absorbance-en.svg/220px-Cone-absorbance-en.svg.png" decoding="async" width="220" height="138" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Cone-absorbance-en.svg/330px-Cone-absorbance-en.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Cone-absorbance-en.svg/440px-Cone-absorbance-en.svg.png 2x" data-file-width="550" data-file-height="346" /></a><figcaption>Zone de sensibilité des trois cônes et des bâtonnets en fonction de la longueur d'onde.</figcaption></figure> <p>L'<a href="/wiki/%C5%92il_humain" title="Œil humain">œil humain</a> comporte normalement trois types de <a href="/wiki/C%C3%B4ne_(biologie)" class="mw-redirect" title="Cône (biologie)">cônes</a><sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite_crochet">[</span>c<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> groupés principalement sur la <a href="/wiki/Fov%C3%A9a" title="Fovéa">fovéa</a> d'un <a href="/wiki/Millim%C3%A8tre" title="Millimètre">millimètre</a> de <a href="/wiki/Diam%C3%A8tre" title="Diamètre">diamètre</a>, dépression de la <a href="/wiki/Macula" title="Macula">macula</a> (tache jaune) près du centre de la <a href="/wiki/R%C3%A9tine" title="Rétine">rétine</a>, à quelques degrés de l'axe optique. Ces trois types de récepteurs sont </p> <ul><li>les cônes L (<i>long</i>), sensibles aux lumières de <a href="/wiki/Longueur_d%27onde" title="Longueur d'onde">longueur d'onde</a> dans le vide de 470 à 630 <abbr class="abbr" title="nanomètre"><a href="/wiki/M%C3%A8tre" title="Mètre">nm</a></abbr> (de bleu-vert à rouge)<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite_crochet">[</span>d<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, avec un maximum à 555 <abbr class="abbr" title="nanomètre">nm</abbr> qui est un vert-jaune.</li> <li>les cônes M (<i>medium</i>), sensibles aux ondes de longueur moyenne, de 440 à 595 <abbr class="abbr" title="nanomètre">nm</abbr> (gamme de bleu à orange), avec un maximum à 525 <abbr class="abbr" title="nanomètre">nm</abbr>, dans le vert.</li> <li>les cônes S (<i>short</i>), sensibles aux ondes courtes, d'environ 290 à 470 <abbr class="abbr" title="nanomètre">nm</abbr> (gamme de violet à bleu-vert), avec un maximum à 420 <abbr class="abbr" title="nanomètre">nm</abbr>, un violet-bleu (<a href="#Sève2009">Sève 2009</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 19).</li></ul> <p>Les photorécepteurs humains sont au total sensibles à une bande de longueurs d'onde dans un intervalle approximatif de 400 à 700 <abbr class="abbr" title="nanomètre">nm</abbr>. </p><p>La combinaison de ces trois sensibilités détermine la sensation de couleurs de l'être humain. Avec trois types de récepteurs, tous les systèmes de description des couleurs la décrivent avec trois valeurs, sur trois axes. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Voies_nerveuses">Voies nerveuses</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=19" title="Modifier la section : Voies nerveuses" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=19" title="Modifier le code source de la section : Voies nerveuses"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>L'influx nerveux issu des cônes et bâtonnets, regroupé par aires dans les cellules ganglionnaires et les cellules bipolaires, passe, par le <a href="/wiki/Nerf_optique" title="Nerf optique">nerf optique</a>, dans le <i>corps genouillé latéral</i>. Il est traité dans une région du cerveau appelée <i>cortex visuel primaire</i>, relié par de nombreuses voies spécialisées à plusieurs aires visuelles cervicales. </p><p>Les cônes, dont la sensibilité spectrale est étendue, ne génèrent pas des sensations de rouge, vert et bleu. C'est l'appareil visuel dans son ensemble qui, par des processus complexes, relie les signaux différenciés qui en sont issus à des perceptions de couleur. L'opposition entre les récepteurs M et les récepteurs L situe la couleur sur l'axe vert-rouge, tandis que le contraste entre leur somme et l'influx issu des récepteurs S situe la perception sur l'axe bleu-jaune<sup id="cite_ref-Sève200923_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-Sève200923-30"><span class="cite_crochet">[</span>26<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Altérations_de_la_perception_des_couleurs"><span id="Alt.C3.A9rations_de_la_perception_des_couleurs"></span>Altérations de la perception des couleurs</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=20" title="Modifier la section : Altérations de la perception des couleurs" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=20" title="Modifier le code source de la section : Altérations de la perception des couleurs"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La vision des couleurs s'altère avec l'âge, en raison notamment des modifications de l'absorption des différentes parties optiques de l'œil. </p><p>Les problèmes de vision des couleurs, ou dyschromatopsies, sont souvent regroupés sous le terme de <a href="/wiki/Daltonisme" title="Daltonisme">daltonisme</a>. L'absence totale de vision des couleurs est appelée <a href="/wiki/Achromatopsie" title="Achromatopsie">achromatopsie</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Perception_des_couleurs">Perception des couleurs</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=21" title="Modifier la section : Perception des couleurs" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=21" title="Modifier le code source de la section : Perception des couleurs"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La <a href="/wiki/Psychophysique" title="Psychophysique">psychophysique</a> s'est donné pour tâche de relier les phénomènes physiques aux perceptions humaines, en étudiant la réponse d'une personne à un <a href="/wiki/Stimulus" title="Stimulus">stimulus</a> physique bien défini, et en répétant les expériences avec un nombre suffisant de sujets pour arriver à une réponse moyenne. </p><p>Pour la détermination de la perception des couleurs, on dispose de stimulus approximativement monochromatiques, obtenus par la dispersion de la lumière blanche. On peut mélanger ces faisceaux de lumière colorée, dans des proportions contrôlables, et demander au sujet d'en ajuster les proportions afin que les couleurs perçues, soit dans deux parties du champ visuel, soit en succession, soient identiques<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite_crochet">[</span>27<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Concepts_de_base">Concepts de base</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=22" title="Modifier la section : Concepts de base" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=22" title="Modifier le code source de la section : Concepts de base"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <dl><dt>Couleurs métamères</dt> <dd>En utilisant ce dispositif, on vérifie tout d'abord que l'œil humain est incapable de distinguer la teinte d'une lumière <a href="/wiki/Onde_monochromatique" title="Onde monochromatique">monochromatique</a> quelconque mêlée d'un peu de blanc de l'addition de deux autres lumières monochromatiques de longueur d'onde et intensité choisies.</dd></dl> <div style="margin:0.5em 2em;"><strong>Exemple —Perception du jaune :</strong> <div style="padding-left:2em; border-left:1px dotted #999;"> <p>Le sujet peut trouver un réglage d'intensité pour deux lumières monochromatiques, l'une rouge (longueur d'onde, 650 <abbr class="abbr" title="nanomètre">nm</abbr>), l'autre verte (longueur d'onde 500 <abbr class="abbr" title="nanomètre">nm</abbr>), tel que leur mélange ne puisse se distinguer d'une lumière monochromatique jaune (longueur d'onde 580 <abbr class="abbr" title="nanomètre">nm</abbr>), complémentée d'une faible quantité de lumière blanche. </p> </div></div> <blockquote id="metamere" style="width:90%; border-left: solid #D0D0D0 1px; padding-left:1em;" title="metamere"><p> On appelle <i>métamères</i> deux couleurs de lumière de spectre physique différent qui produisent la même sensation colorée.</p></blockquote> <dl><dd><ul><li>Cette identité se maintient si on multiplie les luminosités de toutes ces lumières par la même quantité.</li></ul></dd></dl> <dl><dt>Lumière blanche</dt> <dd>Le spectre de la lumière existant dans la nature est variable. Les sources en sont généralement incandescentes, qu'il s'agisse du <a href="/wiki/Soleil" title="Soleil">soleil</a> ou d'éclairage artificiel, mais leur lumière est souvent transformée par des phénomènes physiques, comme ceux qui font que la <a href="/wiki/Couleur_du_ciel" title="Couleur du ciel">couleur du ciel</a> est bleue. On peut définir, à partir du <a href="/wiki/Corps_noir" title="Corps noir">corps noir</a>, un objet idéal dont le spectre d'émission ne dépend que de la <a href="/wiki/Temp%C3%A9rature" title="Température">température</a>, une lumière à spectre continu déterminée entièrement par sa <a href="/wiki/Temp%C3%A9rature_de_couleur" title="Température de couleur">température de couleur</a>. La <a href="/wiki/Commission_internationale_de_l%27%C3%A9clairage" title="Commission internationale de l'éclairage">Commission internationale de l'éclairage</a> a défini cinq <a href="/wiki/%C3%89talon_colorim%C3%A9trique" class="mw-redirect" title="Étalon colorimétrique">illuminants</a>, qui peuvent se caractériser par leur température de couleur, dont les plus courants sont le A ( <span title="2 584,85 °C ou 4 684,73 °F" style="cursor:help">2 858</span> <abbr class="abbr" title="kelvin">K</abbr> représentant l'éclairage à incandescence domestique) et le C (<span title="6 500,85 °C ou 11 733,53 °F" style="cursor:help">6 774</span> <abbr class="abbr" title="kelvin">K</abbr>, lumière du jour moyenne). L'illuminant choisi pour une série de mesures colorimétriques est le <i>blanc</i>.</dd> <dt>Couleurs complémentaires</dt> <dd>Ayant défini une lumière comme <i>blanche</i>,</dd></dl> <blockquote id="complementaires_additives" style="width:90%; border-left: solid #D0D0D0 1px; padding-left:1em;" title="complementaires additives"><p> On appelle <i>complémentaires</i> les couleurs de deux lumières monochromatiques dont la combinaison en proportions convenables produit une lumière de couleur métamère à la lumière définie comme blanche.</p></blockquote> <dl><dd><ul><li>Les couples de complémentaires varient si la lumière définie comme blanche change.</li> <li>Avec le blanc de la source normalisée C, les lumières monochromatiques de longueur d'onde inférieure à 492 <abbr class="abbr" title="nanomètre">nm</abbr> (correspondant à des couleurs de violet à bleu-vert) ont des complémentaires de longueur d'onde supérieure à 567 <abbr class="abbr" title="nanomètre">nm</abbr> (correspondant aux couleurs de rouge à vert jaunâtre). Les lumières monochromatiques dans l'intervalle 492 <abbr class="abbr" title="nanomètre">nm</abbr> à 567 <abbr class="abbr" title="nanomètre">nm</abbr> n'ont pas de complémentaire monochromatique.</li> <li>Si l'écart entre les longueurs d'onde de deux lumières monochromatiques est inférieur à celui qui les sépare de leurs complémentaire, une lumière composée de ces deux lumières a une couleur métamère à celle d'une lumière monochromatique de longueur d'onde intermédiaire ajoutée à de la lumière blanche.</li></ul></dd></dl> <dl><dt>Pourpres</dt> <dd>L'addition, en proportion variable, des lumières monochromatiques situées aux extrémités du spectre, donne la série des couleurs <i>pourpres</i>. <ul><li>Une lumière composée de deux longueurs d'onde plus éloignées que celles des complémentaires a une couleur métamère pourpre.</li></ul></dd></dl> <dl><dt>Longueur d'onde dominante et saturation</dt> <dd>Du fait des propriétés d'addition et de multiplication, on peut dire que toute couleur perçue est métamère de l'addition d'une couleur de lumière monochromatique et de lumière blanche. On en déduit qu'elle est également métamère de la soustraction de sa couleur complémentaire à la lumière blanche. Ce calcul permet de définir les pourpres comme des lumières d'intensité négative, et de les placer ainsi dans l'espace des couleurs. Toute couleur peut ainsi se définir par une longueur d'onde, une intensité, et la proportion de lumière monochromatique par rapport à l'ensemble. Ces trois grandeurs s'appellent l'<i>intensité</i>, la <i>longueur d'onde dominante</i> et la <i><a href="/wiki/Puret%C3%A9_d%27excitation" title="Pureté d'excitation">pureté d'excitation</a></i>. Elles définissent entièrement la lumière.</dd> <dd><blockquote id="définition" style="width:90%; border-left: solid #D0D0D0 1px; padding-left:1em;" title="définition"></blockquote></dd></dl><p> La couleur étant le caractère qui différencie des lumières de même intensité, la longueur d'onde dominante et la saturation caractérisent la couleur. </p><dl><dd>La couleur, abstraction faite de sa luminosité, étant entièrement définie par deux paramètres, on peut représenter l'espace des couleurs sur un graphique, le <a href="/wiki/Diagramme_de_chromaticit%C3%A9" title="Diagramme de chromaticité">diagramme de chromaticité</a>.</dd> <dt>Trichromie</dt> <dd>En prenant, pour chaque longueur d'onde, une unité appropriée, qui tient compte de l'efficacité lumineuse relative de chaque lumière monochromatique, on peut calculer, à partir des propriétés d'additivité et de multiplicativité de la sensibilité lumineuse humaine, une lumière métamère de n'importe quelle couleur à partir de trois lumières monochromatiques arbitrairement choisies.</dd></dl> <blockquote style="width:90%; border-left: solid #D0D0D0 1px; padding-left:1em;"><p> les trois lumières monochromatiques choisies sont les trois <i>primaires</i> pour cette représentation.</p></blockquote> <dl><dd><ul><li>Il faut que les <a href="/wiki/Couleur_primaire" title="Couleur primaire">primaires</a> soient perçues comme des couleurs bien différentes.</li> <li>On peut construire la trichromie à partir de lumières quelconques, au prix d'une complication des calculs, à condition qu'aucune des trois primaires ne soit métamère d'une combinaison quelconque des deux autres.</li> <li>Ce calcul se différencie d'une synthèse lumineuse en ce que les coefficients monochromatiques peuvent être négatifs. En particulier, quelles que soient les lumières monochromatiques de base choisies, un des coefficients est négatif pour toutes les autres lumières monochromatiques.</li></ul></dd></dl> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Cie_chromaticity_diagram_wavelength.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Cie_chromaticity_diagram_wavelength.png/220px-Cie_chromaticity_diagram_wavelength.png" decoding="async" width="220" height="210" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Cie_chromaticity_diagram_wavelength.png/330px-Cie_chromaticity_diagram_wavelength.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/40/Cie_chromaticity_diagram_wavelength.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="382" /></a><figcaption>Diagramme de coordonnées trichromatiques.</figcaption></figure> <dl><dt>Coordonnées trichromatiques</dt> <dd>Ayant défini la couleur comme le caractère qui différencie deux lumières de même intensité, on peut réduire les coefficients trichromiques de façon que leur somme soit toujours égale à 1. Il reste deux valeurs, qui peuvent servir à l'établissement d'un diagramme colorimétrique. <ul><li>Quand on peut obtenir, par mélange des trois lumières monochromatiques primaires, une couleur métamère de celle qu'on cherche à situer dans le diagramme, les coefficients se déduisent immédiatement.</li> <li>Quand on ne peut obtenir de métamère à partir des lumières monochromatiques primaires, comme c'est le cas pour les autres lumières monochromatiques, on détermine les coefficients indirectement, en recherchant les coordonnées d'une métamère d'une lumière composée de la lumière inconnue et d'une lumière monochromatique connue. On obtient ainsi des coefficients négatifs.</li></ul></dd></dl> <dl><dt>Diagrammes CIE</dt> <dd>En 1931, la <a href="/wiki/Commission_internationale_de_l%27%C3%A9clairage" title="Commission internationale de l'éclairage">Commission internationale de l'éclairage</a> a proposé un <a href="/wiki/CIE_RGB" title="CIE RGB">diagramme</a> basé sur les lumières monochromatiques de longueurs d'onde 700 <abbr class="abbr" title="nanomètre">nm</abbr> (rouge), 546,1 <abbr class="abbr" title="nanomètre">nm</abbr> (vert), 435,8 <abbr class="abbr" title="nanomètre">nm</abbr> (bleu-violet). La Commission a amélioré la représentation, en séparant mieux les sensations de <a href="/wiki/Luminance" title="Luminance">luminance</a> et de <a href="/wiki/Chrominance" title="Chrominance">chrominance</a> avec les diagrammes <a href="/wiki/CIE_XYZ" title="CIE XYZ">CIE XYZ</a>, puis <a href="/wiki/CIE_UVW" title="CIE UVW">CIE UVW</a> (1960), <a href="/wiki/CIE_U%27V%27W%27" class="mw-redirect" title="CIE U'V'W'">CIE U'V'W'</a> (1976) et surtout les systèmes chromatiques uniformes non-linéaires <a href="/wiki/CIE_Lab" class="mw-redirect" title="CIE Lab">CIE Lab</a> et <a href="/wiki/CIE_LUV" class="mw-redirect" title="CIE LUV">CIE LUV</a>.</dd> <dt>Observateur de référence</dt> <dd>À partir des résultats, évidemment quelque peu variables, obtenus avec les sujets ayant participé aux expériences, la CIE a établi les courbes conventionnelles caractéristiques de la réponse d'un observateur de référence aux stimuli visuels colorés. Ces courbes servent désormais pour définir les couleurs par des opérations de calcul à partir de leur spectre physique, sans nécessité de comparaison visuelle par un groupe de sujets.</dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Détermination_de_la_sensibilité_à_la_couleur"><span id="D.C3.A9termination_de_la_sensibilit.C3.A9_.C3.A0_la_couleur"></span>Détermination de la sensibilité à la couleur</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=23" title="Modifier la section : Détermination de la sensibilité à la couleur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=23" title="Modifier le code source de la section : Détermination de la sensibilité à la couleur"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La détermination de la sensibilité visuelle, et notamment des seuils de différenciation des couleurs, a fait l'objet de nombreuses études <a href="/wiki/Psychophysique" title="Psychophysique">psychophysiques</a>, entreprises en particulier pour déterminer les conditions les plus économiques de l'éclairage et de la transmission d'une image de <a href="/wiki/T%C3%A9l%C3%A9vision" title="Télévision">télévision</a> en couleurs. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mesure_et_paramètres_des_couleurs"><span id="Mesure_et_param.C3.A8tres_des_couleurs"></span>Mesure et paramètres des couleurs</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=24" title="Modifier la section : Mesure et paramètres des couleurs" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=24" title="Modifier le code source de la section : Mesure et paramètres des couleurs"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Colorim%C3%A9trie" title="Colorimétrie">colorimétrie</a>.</div></div> <p>La colorimétrie est l'ensemble des méthodes et conventions qui permettent de déterminer une couleur indépendamment de l'observateur, à l'image de la détermination d'une grandeur physique. Elle se base sur la statistique des réponses de sujets à des stimulus visuels colorés, suivant les principes de la psychophysique. Elle est nécessaire aux relations industrielles, qui requièrent des agents humains substituables. </p> <div style="margin:0.5em 2em;"><strong>Exemple — Numérisation et retouche digitale :</strong> <div style="padding-left:2em; border-left:1px dotted #999;"> <p>Pouvoir mesurer et coder les valeurs d'une couleur permet d'assurer la fidélité des couleurs pendant une numérisation ou une retouche digitale. Le <a href="/wiki/Profil_ICC" title="Profil ICC">profil ICC</a> d'un <a href="/wiki/P%C3%A9riph%C3%A9rique_informatique" title="Périphérique informatique">périphérique informatique</a> permet aux logiciels d'effectuer automatiquement la transposition de la couleur selon ses caractéristiques, sans avoir besoin d'un essai vérifié par un spécialiste. </p> </div></div> <p>L'expérience industrielle de la couleur a progressivement créé des modèles d'une complexité croissante. Un organisme international créé en 1913, la <a href="/wiki/Commission_internationale_de_l%27%C3%A9clairage" title="Commission internationale de l'éclairage">Commission internationale de l'éclairage</a>, publie des méthodes et tables qui servent de référence pour la colorimétrie. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:CIE1931xy_CIERGB.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/CIE1931xy_CIERGB.svg/220px-CIE1931xy_CIERGB.svg.png" decoding="async" width="220" height="234" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/CIE1931xy_CIERGB.svg/330px-CIE1931xy_CIERGB.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/CIE1931xy_CIERGB.svg/440px-CIE1931xy_CIERGB.svg.png 2x" data-file-width="495" data-file-height="526" /></a><figcaption>Représentation de l'espace de couleurs CIE 1931 XY avec la position des trois lumières monochromatiques qui ont servi pour son établissement.</figcaption></figure> <p>Actuellement l'ensemble des couleurs est plus souvent défini par ses trois caractéristiques de teinte, saturation et valeur ou luminosité (<a href="/wiki/Teinte_Saturation_Valeur" title="Teinte Saturation Valeur">TSV</a> ou <a href="/wiki/Teinte_Saturation_Luminosit%C3%A9" class="mw-redirect" title="Teinte Saturation Luminosité">TSL</a>). Le système <a href="/wiki/CIE_Lab" class="mw-redirect" title="CIE Lab">CIE Lab</a> qui en est proche mais construit plus mathématiquement a de plus en plus tendance à le remplacer dans les systèmes colorimétriques avancés. </p><p>Les couleurs décrites par ces systèmes sont des lumières. Quand les teintes sont dues à des pigments, leur couleur dépend de l'éclairage. </p><p>Des couleurs qui se confondent sous un éclairage d'une <a href="/wiki/Temp%C3%A9rature_de_couleur" title="Température de couleur">température de couleur</a> donnée pourront paraître différentes sous un blanc d'une autre température. </p> <div style="margin:0.5em 2em;"><strong>Exemple :</strong> <div style="padding-left:2em; border-left:1px dotted #999;"> <p>Un pigment bleu de <a href="/wiki/Phtalocyanine" title="Phtalocyanine">phtalocyanine</a> (PB15) peut se confondre avec un pigment <a href="/wiki/Bleu_de_Prusse" title="Bleu de Prusse">bleu de Prusse</a> (PB27) à la lumière d'une bougie, température de couleur <span title="1 576,85 °C ou 2 870,33 °F" style="cursor:help">1 850</span> <abbr class="abbr" title="kelvin">K</abbr>. Leur couleur est différente sous un éclairage du type lumière du jour température de couleur <span title="5 226,85 °C ou 9 440,33 °F" style="cursor:help">5 500</span> <abbr class="abbr" title="kelvin">K</abbr>. </p> </div></div> <p>Des éclairages luminescents, basés sur les tubes fluorescents ou les LED, peuvent éclairer avec une couleur métamère d'un blanc de corps noir, alors que leur spectre ne présente que des raies. Ils peuvent ainsi rendre indistincts des tons qui apparaissent différents sous d'autres lumières, et différents d'autres qui ne se distingueraient pas autrement<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite_crochet">[</span>e<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Cela pose donc des problèmes de référence. On trouve dans le système <a href="/wiki/CIE_Lab" class="mw-redirect" title="CIE Lab">CIE Lab</a> la notion de <a href="/wiki/Delta_E" class="mw-redirect" title="Delta E">Delta E</a>, exprimant la différence entre deux couleurs (Lab 1 et Lab 2). Des <a href="/wiki/Codage_informatique_des_couleurs" title="Codage informatique des couleurs">formules mathématiques</a> permettent de passer d'une référence à une autre. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Connaissance_des_couleurs">Connaissance des couleurs</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=25" title="Modifier la section : Connaissance des couleurs" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=25" title="Modifier le code source de la section : Connaissance des couleurs"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Vision_des_couleurs" title="Vision des couleurs">Vision des couleurs</a>.</div></div> <p>La divergence persistante entre les modèles basés sur la réflexion et la perception éduquée des artistes, tels que ceux de <a href="/wiki/Goethe" class="mw-redirect" title="Goethe">Goethe</a> et de <a href="/wiki/Ewald_Hering" title="Ewald Hering">Hering</a>, et un modèle trichrome basé sur la réponse à des stimulus aussi simplifiés que possible, n'était pas satisfaisante, et des recherches ont poussé l'étude de l'appareil visuel. </p><p>L'analyse trichrome rend compte de l'action de la lumière sur les capteurs de la rétine, et permet la synthèse de la couleur, mais elle ne rend pas compte du traitement de l'influx nerveux. Avant même de passer dans le nerf optique, les décharges nerveuses des cônes sont regroupées et converties en signaux de somme et de différence situant la perception sur les axes de clarté, d'opposition rouge-vert et d'opposition bleu-jaune<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite_crochet">[</span>28<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p><a href="/wiki/Hermann_von_Helmholtz" title="Hermann von Helmholtz">Helmholtz</a> formait l'hypothèse que le cerveau formait, à partir des influx nerveux représentant imparfaitement les objets du monde environnant, des <i>hypothèses</i> basées sur l'expérience, qu'il cherche ensuite activement à confirmer. Cette activité de recherche inconsciente repose sur des hypothèses habituelles, par exemple, que la couleur d'un objet ne change pas, ou bien que la structure régulière d'un carrelage se répète invariablement, quel que soit l'éclairage<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite_crochet">[</span>29<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Constance_de_couleur">Constance de couleur</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=26" title="Modifier la section : Constance de couleur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=26" title="Modifier le code source de la section : Constance de couleur"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r223721800">.mw-parser-output .diaporamaControl img{padding:4px;background-color:var(--background-color-base,#fff);border:1px solid var(--border-color-muted,#dadde3)}.mw-parser-output .diaporamaControl .ScrollBar{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Round_Edge.png/5px-Round_Edge.png");background-position:top;background-repeat:repeat-x}.mw-parser-output .diaporamaControl .ScrollBarContainer{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Round_Edge_bis.png/5px-Round_Edge_bis.png");background-position:top;background-repeat:repeat-x}.mw-parser-output .diaporama .magnify{display:none}.mw-parser-output .diaporama select{font-size:12px;vertical-align:middle;margin-left:0.5em}</style><div class="thumb tright diaporama Delay4" style="width: auto; margin: 0 auto .5em auto;"> <div class="thumbinner" style="width:auto;"> <div class="diaporamaFiles" style="margin:0;padding:0;"><div class="ImageFile"> <figure class="mw-default-size mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Grey_square_optical_illusion.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Grey_square_optical_illusion.svg/220px-Grey_square_optical_illusion.svg.png" decoding="async" width="220" height="170" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Grey_square_optical_illusion.svg/330px-Grey_square_optical_illusion.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Grey_square_optical_illusion.svg/440px-Grey_square_optical_illusion.svg.png 2x" data-file-width="764" data-file-height="591" /></a><figcaption>L'<a href="/wiki/%C3%89chiquier_d%27Adelson" title="Échiquier d'Adelson">échiquier d'Adelson</a> : la teinte grise du carré A est la même que celle du carré B.</figcaption></figure> </div><div class="ImageFile"> <figure class="mw-default-size mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Grey_square_optical_illusion_proof2.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Grey_square_optical_illusion_proof2.svg/220px-Grey_square_optical_illusion_proof2.svg.png" decoding="async" width="220" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Grey_square_optical_illusion_proof2.svg/330px-Grey_square_optical_illusion_proof2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Grey_square_optical_illusion_proof2.svg/440px-Grey_square_optical_illusion_proof2.svg.png 2x" data-file-width="1011" data-file-height="769" /></a><figcaption>L'<a href="/wiki/%C3%89chiquier_d%27Adelson" title="Échiquier d'Adelson">échiquier d'Adelson</a> : la teinte grise du carré A est la même que celle du carré B.</figcaption></figure> </div></div> <div class="thumbcaption diaporamaControl noZoom nopopups" style="display:none;clear:both;margin:5px;margin-top:3px;background-color:var(--background-color-interactive, #eaecf0);"><div style="text-align: center;"><span class="Play"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="#top" title="Lancer le diaporama"><img alt="Play" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/OOjs_UI_icon_play-ltr.svg/18px-OOjs_UI_icon_play-ltr.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/OOjs_UI_icon_play-ltr.svg/27px-OOjs_UI_icon_play-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/OOjs_UI_icon_play-ltr.svg/36px-OOjs_UI_icon_play-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span> <span class="Pause"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="#top" title="Pause"><img alt="Pause" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/OOjs_UI_icon_pause.svg/18px-OOjs_UI_icon_pause.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/OOjs_UI_icon_pause.svg/27px-OOjs_UI_icon_pause.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/OOjs_UI_icon_pause.svg/36px-OOjs_UI_icon_pause.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span> <span class="Stop"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="#top" title="Stop"><img alt="Stop" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/OOjs_UI_icon_stop.svg/20px-OOjs_UI_icon_stop.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/OOjs_UI_icon_stop.svg/27px-OOjs_UI_icon_stop.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/OOjs_UI_icon_stop.svg/36px-OOjs_UI_icon_stop.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span> <span class="Last"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="#top" title="Image précédente"><img alt="Précédent" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/OOjs_UI_icon_arrowPrevious-ltr.svg/18px-OOjs_UI_icon_arrowPrevious-ltr.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/OOjs_UI_icon_arrowPrevious-ltr.svg/27px-OOjs_UI_icon_arrowPrevious-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/OOjs_UI_icon_arrowPrevious-ltr.svg/36px-OOjs_UI_icon_arrowPrevious-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span> <span class="Next"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="#top" title="Image suivante"><img alt="Suivant" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/OOjs_UI_icon_arrowNext-ltr.svg/20px-OOjs_UI_icon_arrowNext-ltr.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/OOjs_UI_icon_arrowNext-ltr.svg/27px-OOjs_UI_icon_arrowNext-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/OOjs_UI_icon_arrowNext-ltr.svg/36px-OOjs_UI_icon_arrowNext-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span> <span class="Select"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="#top" title="Sélectionner une image"><img alt="Select" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/OOjs_UI_icon_listNumbered-ltr.svg/18px-OOjs_UI_icon_listNumbered-ltr.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/OOjs_UI_icon_listNumbered-ltr.svg/27px-OOjs_UI_icon_listNumbered-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/OOjs_UI_icon_listNumbered-ltr.svg/36px-OOjs_UI_icon_listNumbered-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span> </div> <div class="ScrollBarContainer" style="width:auto;height:5px;margin-top:3px;background-color:var(--border-color-muted, #dadde3);overflow:hidden;"> <div class="ScrollBar" style="width:0%;background-color:var(--border-color-interactive, #72777d);overflow:hidden;"> </div> </div> </div> </div></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Constance_de_couleur" title="Constance de couleur">Constance de couleur</a>.</div></div> <p>Les procédures de la colorimétrie permettent d'affirmer que, dans un environnement bien défini, une couleur est perçue comme identique à une autre. Hors du laboratoire, le rapport entre le rayonnement lumineux qui arrive à l'œil et la <a href="/wiki/Vision_des_couleurs" title="Vision des couleurs">vision des couleurs</a> est bien plus distendu. L'être humain attribue une couleur à un objet, et la reconnaît dans des conditions d'éclairage très variées. Un objet beige reste beige à la lumière au soleil et à l'ombre et du soir au matin, comme à la lumière de la bougie ou à celle du néon ; pourtant la la lumière qu'il renvoie vers la rétine varie considérablement. Ce phénomène de <a href="/wiki/Constance_de_couleur" title="Constance de couleur">constance de la couleur d'un objet</a> montre que le <a href="/wiki/Syst%C3%A8me_visuel" class="mw-redirect" title="Système visuel">système visuel</a> reconnaît l'influence de la lumière et en déduit le spectre d'absorption de l'objet. L'<a href="/wiki/Approche_%C3%A9cologique_de_la_perception_visuelle" title="Approche écologique de la perception visuelle">approche écologique de la perception visuelle</a> reconnaît dans cette capacité un avantage dans l'interaction de l'être humain avec son environnement (<a href="#Thompson1995">Thompson 1995</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Adaptation">Adaptation</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=27" title="Modifier la section : Adaptation" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=27" title="Modifier le code source de la section : Adaptation"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Adaptation_visuelle" title="Adaptation visuelle">Adaptation visuelle</a>.</div></div> <p>Traités par le cerveau, les influx nerveux visuels participent à un système <a href="/wiki/Cognition" title="Cognition">cognitif</a>. Ils se comparent aux traces laissées dans la mémoire, provoquent une série de réactions (mobilité oculaire, sélection d'influx élémentaires), et se condensent en l'identification d'une couleur à une structure, pour former un tableau cohérent. </p><p>C'est ce qui permet par exemple d'attribuer la même teinte à deux parties d'un même objet, l'une à l'ombre et l'autre à la lumière, alors que, du point de vue de la colorimétrie, elles ne sont pas de la même couleur. </p><p>Le processus cognitif fait de la couleur un caractère de l'objet, et cette adoption de la couleur par la forme de l'objet, telle que comprise, rend la perception de la couleur relativement constante sous différentes conditions d'éclairage. La couleur est un caractère plus élaboré et moins dépendant de la lumière touchant la rétine que ne le laisse penser le modèle colorimétrique, qui, ne mesurant que les stimulus, et non les couleurs perçues, débouche essentiellement sur la synthèse des couleurs<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite_crochet">[</span>30<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. La <a href="/wiki/Psychologie_de_la_forme" title="Psychologie de la forme">psychologie de la forme</a> tire de la similarité de cette expérience avec d'autres, dans d'autres domaines de la perception, des régularités générales. </p><p>L'adaptation visuelle chromatique est le résultat de la considération globale de l'ensemble d'une scène pour en déduire les caractéristiques de couleur probables des objets. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Interaction_des_couleurs">Interaction des couleurs</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=28" title="Modifier la section : Interaction des couleurs" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=28" title="Modifier le code source de la section : Interaction des couleurs"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Michel-Eug%C3%A8ne_Chevreul" title="Michel-Eugène Chevreul">Chevreul</a>, expérimentant avec des échantillons de couleurs sur carton au <a href="/wiki/XIXe_si%C3%A8cle" title="XIXe siècle"><abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</a> avait mis en évidence la <a href="/wiki/Loi_du_contraste_simultan%C3%A9_des_couleurs" title="Loi du contraste simultané des couleurs">loi du contraste simultané des couleurs</a>. </p><p>Les expériences pédagogiques décrites par Albers dans son <i>Interaction des couleurs</i> montrent que dans une image complexe, la perception de la couleur, y compris sa clarté, dépend des teintes environnantes<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite_crochet">[</span>31<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Ces expériences ne comportent pas d'éléments qui orientent le système visuel vers la compréhension des variations de couleur comme des variations d'éclairage. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Variations_de_la_perception">Variations de la perception</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=29" title="Modifier la section : Variations de la perception" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=29" title="Modifier le code source de la section : Variations de la perception"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Champ_chromatique" title="Champ chromatique">Champ chromatique</a>.</div></div> <p>D'après l'<a href="/wiki/Hypoth%C3%A8se_Sapir-Whorf" class="mw-redirect" title="Hypothèse Sapir-Whorf">hypothèse Sapir-Whorf</a>, le lexique des couleurs organise la perception des couleurs. Le langage et la culture sont à l'origine des notions de couleur. Des <a href="/wiki/Ethnologie" title="Ethnologie">ethnologues</a> comme <a href="/wiki/Roger_Brown_(psychologue)" title="Roger Brown (psychologue)">Roger Brown</a> ont montré une corrélation entre termes de couleur et perception et mémoire de la couleur. </p><p>Les langues comportent un petit nombre de mots désignant directement une teinte, sans passer par celle d'un objet qui la présente habituellement. En 1969 Brent Berlin et Paul Kay ont mis en évidence un ordre des termes de couleur des langues : noir et blanc, rouge, vert ou jaune, bleu, brun, pourpre ou rose ou orange ou gris. Les langues européennes utilisent tous ces termes. Les langues ayant peu de termes propres les prennent dans l'ordre de la liste. Ce modèle, dans sa compétition avec le précédent, a eu beaucoup d'influence et suscité beaucoup de recherches. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Captation_et_restitution_des_couleurs">Captation et restitution des couleurs</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=30" title="Modifier la section : Captation et restitution des couleurs" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=30" title="Modifier le code source de la section : Captation et restitution des couleurs"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Reproduction_du_spectre_lumineux">Reproduction du spectre lumineux</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=31" title="Modifier la section : Reproduction du spectre lumineux" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=31" title="Modifier le code source de la section : Reproduction du spectre lumineux"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le seul procédé connu de captation et de restitution du spectre de la lumière, sans référence à la perception visuelle colorée humaine, est la <a href="/wiki/Photographie_interf%C3%A9rentielle" title="Photographie interférentielle">photographie interférentielle</a> de <a href="/wiki/Gabriel_Lippmann" title="Gabriel Lippmann">Gabriel Lippmann</a> (1891), onéreuse et de mise en œuvre contraignante. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Procédés_polychromes"><span id="Proc.C3.A9d.C3.A9s_polychromes"></span>Procédés polychromes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=32" title="Modifier la section : Procédés polychromes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=32" title="Modifier le code source de la section : Procédés polychromes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Les systèmes de captation et de restitution des couleurs à partir de couleurs fondamentales fonctionnent à partir des principes qui fondent la colorimétrie, selon des modalités permettant une reproduction approximative, mais efficace des couleurs. </p><p>Pour la <a href="/wiki/Photographie_en_couleurs" class="mw-redirect" title="Photographie en couleurs">photographie en couleurs</a>, la <a href="/wiki/Trichromie" title="Trichromie">trichromie</a> est universellement utilisée. Des filtres séparant le spectre en trois parties précèdent ou se combinent à la partie sensible. </p><p>La restitution exige au moins trois couleurs fondamentales non complémentaires entre elles. Il n'est pas nécessaire qu'elles soient celles de la captation, et souvent ce n'est pas le cas. Les limites de la reproduction sont celles, combinées, de la captation et de la restitution, si toutefois des traitements sont pas intervenus entre les deux, déplaçant par exemple le point de compromis entre <a href="/wiki/Bruit_de_fond" title="Bruit de fond">bruit de fond</a> et saturation des couleurs. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Captation_d'une_image_colorée"><span id="Captation_d.27une_image_color.C3.A9e"></span>Captation d'une image colorée</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=33" title="Modifier la section : Captation d'une image colorée" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=33" title="Modifier le code source de la section : Captation d'une image colorée"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Selection_Trichrome.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Selection_Trichrome.svg/220px-Selection_Trichrome.svg.png" decoding="async" width="220" height="156" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Selection_Trichrome.svg/330px-Selection_Trichrome.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Selection_Trichrome.svg/440px-Selection_Trichrome.svg.png 2x" data-file-width="1052" data-file-height="744" /></a><figcaption>Courbes d'absorption des filtres de sélection trichrome Wratten 47B (bleu), 58 (vert) et 25 (rouge). Abscisses : longueur d'onde en nm ; ordonnées : densité (logarithmique).</figcaption></figure> <p>Le spectre lumineux est divisé en trois zones, une bleue, une verte, et une rouge. Pour chaque point lumineux, on crée trois valeurs, correspondant à chacune de ces composantes. </p><p>Pour décomposer la lumière, deux méthodes sont possibles : </p> <dl><dt>La soustraction successive</dt> <dd>utilisée en photographie argentique couleurs, par des colorants sensibilisateurs, et en vidéo, par des <a href="/wiki/Miroir_semi-r%C3%A9fl%C3%A9chissant" title="Miroir semi-réfléchissant">prismes dichroïques</a>. Elle opère en deux étapes. Une première séparation utilise la zone de rayonnement bleu et transmet le reste (zones verte et zone rouge). Une seconde séparation utilise la zone de rayonnement verte et transmet le reste rouge.</dd> <dt>La mosaïque de points</dt> <dd>utilisée dans la photographie <a href="/wiki/Autochrome" title="Autochrome">autochrome</a>, en photographie numérique et en vidéo monocapteur. La surface sensible est divisée en éléments, chacun muni d'un filtre correspondant à une zone du spectre.</dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Synthèse_additive"><span id="Synth.C3.A8se_additive"></span>Synthèse additive</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=34" title="Modifier la section : Synthèse additive" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=34" title="Modifier le code source de la section : Synthèse additive"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Synthese%2B.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Synthese%2B.svg/220px-Synthese%2B.svg.png" decoding="async" width="220" height="210" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Synthese%2B.svg/330px-Synthese%2B.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Synthese%2B.svg/440px-Synthese%2B.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="488" /></a><figcaption>Mélange des lumières primaires (synthèse additive).</figcaption></figure> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Synth%C3%A8se_additive" title="Synthèse additive">Synthèse additive</a>.</div></div> <p>La synthèse additive consiste à produire les couleurs par la superposition de lumières provenant d'<b>au moins trois</b> sources dont les couleurs sont choisies pour répondre au mieux à cet objectif. </p> <div style="margin:0.5em 2em;"><strong>Exemple — écran d'ordinateur :</strong> <div style="padding-left:2em; border-left:1px dotted #999;"> <p>Les écrans sont constitués d'éléments lumineux trop proches les uns des autres pour qu'on les distingue individuellement, capables d'émettre une <a href="/wiki/Couleur_primaire" title="Couleur primaire">couleur primaire</a> avec l'intensité déterminée par les instructions de la machine. </p><p>Si les deux composantes verte et rouge d'un écran électronique sont allumées, les couleurs des éléments associés (juxtaposés) se <i>superposent</i>, et on obtient une couleur jaune, qui se résout à nouveau en vert et rouge si on regarde cette zone de l'écran à travers un <a href="/wiki/Compte-fils" title="Compte-fils">compte-fils</a>. </p> </div></div> <p>La composition spectrale de ces lumières dépend des moyens physico-chimiques de les obtenir. Ce sont généralement un rouge, un vert et un bleu. Elles doivent être suffisamment saturées. La synthèse ne peut en effet obtenir que des couleurs moins saturées que ses primaires. </p><p>Un procédé dérivé a servi pour l'affichage par <a href="/wiki/Diode_%C3%A9lectroluminescente" title="Diode électroluminescente">diode électroluminescentes</a> avant que celles-ci ne soient disponibles avec la couleur bleue. Il ne transmet que le rouge et le vert, superposés à une teinte de fond bleue constante. Comme le bleu pur est moins lumineux que le vert et le rouge, on arrive, pour des images pas trop contrastées avec des couleurs peu saturées, à une reproduction défendable des tons chair, avec des ombres nécessairement bleuâtres. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Synthèse_soustractive"><span id="Synth.C3.A8se_soustractive"></span>Synthèse soustractive</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=35" title="Modifier la section : Synthèse soustractive" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=35" title="Modifier le code source de la section : Synthèse soustractive"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Synth%C3%A8se_soustractive" title="Synthèse soustractive">Synthèse soustractive</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Synthese-.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Synthese-.svg/220px-Synthese-.svg.png" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Synthese-.svg/330px-Synthese-.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Synthese-.svg/440px-Synthese-.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a><figcaption>Mélange de couleurs par soustraction avec les couleurs de la <a href="/wiki/Quadrichromie" title="Quadrichromie">quadrichromie</a>.</figcaption></figure> <p>Dans les techniques industrielles utilisant un support matériel pour les couleurs, comme en <a href="/wiki/Photographie_argentique" title="Photographie argentique">photographie argentique</a>, et en <a href="/wiki/Impression_en_couleurs" class="mw-redirect" title="Impression en couleurs">impression en couleurs</a>, les couleurs sont obtenues par des pigments et il ne peut être question d'additionner des couleurs par mélange de lumière. </p><p>Dans la <a href="/wiki/Synth%C3%A8se_soustractive" title="Synthèse soustractive">synthèse soustractive</a>, le spectre lumineux est divisé en trois zones, une bleue, une verte, et une rouge. La synthèse des couleurs se fait par retrait d'une proportion de chacune de ces parties du spectre. La soustraction se fait soit, en <a href="/wiki/Transparence_(physique)" title="Transparence (physique)">transparence</a>, de la lumière blanche par des filtres, soit, en <a href="/wiki/R%C3%A9flexion_optique" class="mw-redirect" title="Réflexion optique">réflexion diffuse</a>, par des pigments sur un support blanc, éclairé par une lumière blanche. </p> <table class="wikitable"> <caption>Pigments idéaux de la synthèse soustractive </caption> <tbody><tr> <th scope="col">Couleur du pigment </th> <th scope="col">absorbe </th> <th scope="col">laisse passer </th></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Jaune" title="Jaune">jaune</a> </th> <td>bleu </td> <td>rouge et vert </td></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Magenta_(couleur)" title="Magenta (couleur)">magenta</a> </th> <td>vert </td> <td>bleu et rouge </td></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Cyan" title="Cyan">cyan</a> </th> <td>rouge </td> <td>bleu et vert </td></tr></tbody></table> <p>Plus on ajoute de pigments, plus on absorbe de lumière et plus le mélange s'assombrit. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:CIE_Lab_RGB_CMYK.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2d/CIE_Lab_RGB_CMYK.jpg" decoding="async" width="194" height="207" class="mw-file-element" data-file-width="194" data-file-height="207" /></a><figcaption>Diagramme montrant l'espace de couleurs accessible avec les primaires CMYK.</figcaption></figure> <p>Les couleurs constitutives du système de synthèse soustractif sont appelées <i>couleurs fondamentales associées</i> pour les différencier des couleurs primaires du système additif. Contrairement aux couleurs de la synthèse additive, elles doivent laisser passer une large bande de longueurs d'onde<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite_crochet">[</span>32<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>La synthèse soustractive à partir de colorants ne permet pas d'obtenir l'ensemble des couleurs visibles par l'œil humain. Cependant, les spectateurs sont plus sensibles à l'exactitude des teintes peu saturées, comme les tons chair, qu'à celles des couleurs très vives. </p><p>On produit du noir par mélange des trois fondamentales en photographie, mais en imprimerie, la <a href="/wiki/Quadrichromie" title="Quadrichromie">quadrichromie</a>, avec une encre noire comme quatrième couleur, est préférable. </p><p>Une qualité de reproduction supérieure s'obtient en augmentant le nombre de couleurs fondamentales. L'<a href="/wiki/Hexachromie" title="Hexachromie">hexachromie</a> en utilise cinq plus le noir. Si ces couleurs sont prises en dehors de celles qui peuvent être rendues par les trois premières, elles étendent le champ chromatique possible. On peut aussi choisir des pigments de teintes pâles. En général l'imprimerie ne mélange pas les pigments, mais les juxtapose dans des trames de points<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite_crochet">[</span>f<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Lorsque les couleurs sont pâles, les points, plus petits, deviennent plus visibles. Des pigments plus pâles permettent de grossir les points, avec une trame moins visible. C'est pour cette raison que des imprimantes à jet d'encre ajoutent deux à cinq teintes pastel aux trois fondamentales. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Signification_des_couleurs">Signification des couleurs</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=36" title="Modifier la section : Signification des couleurs" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=36" title="Modifier le code source de la section : Signification des couleurs"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Codes_de_couleurs">Codes de couleurs</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=37" title="Modifier la section : Codes de couleurs" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=37" title="Modifier le code source de la section : Codes de couleurs"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La perception des couleurs par la plupart des personnes permet leur usage dans des <span class="page_h" title="Ce lien renvoie vers une page d'homonymie"><a href="/wiki/Signal" class="mw-disambig" title="Signal">signaux</a></span><small> <span style="vertical-align:top"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Signal" title="Signal"><img alt="Ce lien renvoie vers une page d'homonymie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/15px-Logo_disambig.svg.png" decoding="async" width="15" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/23px-Logo_disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/30px-Logo_disambig.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="375" /></a></span></span></small>. On restreint le nombre des nuances à un répertoire suffisamment étroit pour permettre une identification sans ambiguïté dans la plupart des circonstances. On distingue onze <a href="/wiki/Champ_chromatique" title="Champ chromatique">champs chromatiques</a> en français ; c'est à peu près le nombre maximal de couleurs qui peuvent servir à un code qui soit accessible à tous. </p><p>Les signaux lumineux de circulation et le code de couleurs des alarmes sont réduits à trois teintes, rouge, orange et vert sur les routes, plus le blanc dans la <a href="/wiki/Signalisation_ferroviaire_en_France" title="Signalisation ferroviaire en France">signalisation ferroviaire en France</a>, rouge, vert et blanc pour le <a href="/wiki/Feu_maritime" title="Feu maritime">feux maritimes</a>. Le <a href="/wiki/Code_international_des_signaux_maritimes" title="Code international des signaux maritimes">code international des signaux maritimes</a> en utilise cinq, le blanc, le noir, le rouge, le bleu, le jaune. L'<a href="/wiki/H%C3%A9raldique" title="Héraldique">héraldique</a> en connaît principalement six : <a href="/wiki/Sable_(h%C3%A9raldique)" title="Sable (héraldique)">sable</a> (noir), <a href="/wiki/Argent_(h%C3%A9raldique)" title="Argent (héraldique)">argent</a> (blanc), <a href="/wiki/Or_(h%C3%A9raldique)" class="mw-redirect" title="Or (héraldique)">or</a> (jaune), <a href="/wiki/Sinople" title="Sinople">sinople</a> (vert), <a href="/wiki/Azur_(h%C3%A9raldique)" title="Azur (héraldique)">azur</a> (bleu), <a href="/wiki/Gueules" title="Gueules">gueules</a> (rouge). </p><p>Le <a href="/wiki/Code_des_couleurs_des_r%C3%A9sistances" class="mw-redirect" title="Code des couleurs des résistances">code des couleurs des résistances</a> atteint douze couleurs, mais qui ne peuvent pas se trouver dans un ordre quelconque, les valeurs correspondantes étant prises dans une table ; cette redondance permet de limiter les ambiguïtés. Celui de l'identification des fluides dans les tuyauteries comporte en tout vingt couleurs conventionnelles<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite_crochet">[</span>33<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Une <a href="/wiki/Carte_g%C3%A9ographique" title="Carte géographique">carte géographique</a> utilise des couleurs conventionnelles pour indiquer la nature du terrain, de la végétation, du relief, et les entités politiques. Un <a href="/wiki/Th%C3%A9or%C3%A8me_des_quatre_couleurs" title="Théorème des quatre couleurs">théorème fameux</a> énonce qu'il suffit de quatre couleurs pour faire en sorte que deux entités qui ont une frontière commune ne soient jamais de la même couleur<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite_crochet">[</span>34<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Fausse_couleur">Fausse couleur</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=38" title="Modifier la section : Fausse couleur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=38" title="Modifier le code source de la section : Fausse couleur"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Les technologies d'<a href="/wiki/Imagerie_satellite" class="mw-redirect" title="Imagerie satellite">imagerie satellite</a> et d'imagerie médicale peuvent, en fonction de leur usage, observer des fréquences différentes de celles perçues par l'œil humain, par exemple l'infrarouge. Par calcul, les couleurs de ces images peuvent ensuite être retouchées, pour afficher avec une couleur visible les données collectées dans la partie invisible du spectre. </p><p>On parle alors de <a href="/wiki/Fausse_couleur" title="Fausse couleur">fausse couleur</a> ou de pseudocouleur. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Symbolisme_de_la_couleur">Symbolisme de la couleur</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=39" title="Modifier la section : Symbolisme de la couleur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=39" title="Modifier le code source de la section : Symbolisme de la couleur"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Symbolisme_des_couleurs" title="Symbolisme des couleurs">Symbolisme des couleurs</a>.</div></div> <div style="float:right;width:60%;margin-left:1em;text-align: right"><blockquote> <p>« A noir, E blanc, I rouge, U vert, O bleu » </p> </blockquote><p style="margin:-0.7em 0 0.3em 6em">— <a href="/wiki/Arthur_Rimbaud" title="Arthur Rimbaud">Arthur Rimbaud</a>, <i>Voyelles</i></p></div><div class="clear" style="clear:both;"></div> <p>Des historiens, sociologues, ethnologues et psychologues ont étudié l'influence des différentes couleurs, en tant que <a href="/wiki/Symbole" title="Symbole">symboles</a> associés, dans les différentes cultures, à des éléments importants de l'activité et de la psyché humaines. </p><p>Les couleurs en général, en ce qu'elles s'opposent à la grisaille autant qu'à la lumière et à l'obscurité, et nécessitent des efforts particuliers pour leur obtention, se relient souvent à la dépense, à la fête et au luxe. Par opposition, l'<a href="/wiki/%C3%89cru" title="Écru">écru</a>, le blanc, le noir peuvent se relier au renoncement, comme chez les moines, et au deuil<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite_crochet">[</span>35<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Chacune des couleurs principales d'un <a href="/wiki/Champ_chromatique" title="Champ chromatique">champ chromatique</a> a des associations plus ou moins généralisées à travers les cultures. Les humains associent généralement les couleurs à un objet ou un élément dont la caractéristique essentielle est d'avoir cette couleur<sup id="cite_ref-Roque202218_42-0" class="reference"><a href="#cite_note-Roque202218-42"><span class="cite_crochet">[</span>36<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Le rouge ou orangé est la couleur par excellence ; les civilisations qui ont le moins de termes pour la couleur ne connaissent que trois catégories, le blanc, le noir et le rouge (ou coloré)<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite_crochet">[</span>37<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Ces trois classes archaïques de couleur s'associent respectivement aux fonctions religieuse, productive et guerrière du système de <a href="/wiki/Fonctions_tripartites_indo-europ%C3%A9ennes" title="Fonctions tripartites indo-européennes">pensée indo-européenne</a> ; on les retrouve dans nombre de drapeaux nationaux de cette région. </p><p>On associe généralement les couleurs proches de l'orange à la chaleur, et celles proches du bleu au froid. </p><p>Dans un débat artistique prolongé, la couleur s'est opposée, du <a href="/wiki/XVe_si%C3%A8cle" title="XVe siècle"><abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</a> au <a href="/wiki/XIXe_si%C3%A8cle" title="XIXe siècle"><abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</a>, au dessin. Dans cette <i><a href="/wiki/Querelle_du_coloris" title="Querelle du coloris">Querelle du coloris</a></i>, la couleur représente, par <a href="/wiki/Synecdoque" title="Synecdoque">synecdoque</a>, la sensualité, tandis que le dessin signifie la rigueur intellectuelle<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite_crochet">[</span>38<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Annexes">Annexes</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=40" title="Modifier la section : Annexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=40" title="Modifier le code source de la section : Annexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r194021218">.mw-parser-output .autres-projets>.titre{text-align:center;margin:0.2em 0}.mw-parser-output .autres-projets>ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li{list-style:none;margin:0.2em 0;text-indent:0;padding-left:24px;min-height:20px;text-align:left;display:block}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li>a{font-style:italic}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .autres-projets{float:none}}</style><div class="autres-projets boite-grise boite-a-droite noprint js-interprojets"> <p class="titre">Sur les autres projets Wikimedia :</p> <ul class="noarchive plainlinks"> <li class="commons"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Colors?uselang=fr">Couleur</a>, sur <span class="project">Wikimedia Commons</span></li><li class="wiktionary"><a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/couleur" class="extiw" title="wikt:couleur">couleur</a>, <span class="nowrap">sur le <span class="project">Wiktionnaire</span></span> (<a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/Th%C3%A9saurus:couleur/fran%C3%A7ais" class="extiw" title="wikt:Thésaurus:couleur/français">thésaurus</a>)</li><li class="wikiquote"><a href="https://fr.wikiquote.org/wiki/Couleur" class="extiw" title="q:Couleur">Couleur</a>, <span class="nowrap">sur <span class="project">Wikiquote</span></span></li> </ul> </div> <div class="noprint boite-grise boite-a-droite" style="text-align:left;"> <div style="float:left;"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Circle-icons-frames.svg/45px-Circle-icons-frames.svg.png" decoding="async" width="45" height="45" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Circle-icons-frames.svg/68px-Circle-icons-frames.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Circle-icons-frames.svg/90px-Circle-icons-frames.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></span></span></div> <div style="margin-left:60px;">Une <a href="/wiki/Aide:Cat%C3%A9gorie" title="Aide:Catégorie">catégorie</a> est consacrée à ce sujet : <i><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Couleur" title="Catégorie:Couleur">Couleur</a></i>.</div> <div style="clear:left;"></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bibliographie">Bibliographie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=41" title="Modifier la section : Bibliographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=41" title="Modifier le code source de la section : Bibliographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><span class="ouvrage" id="Albers2013"><span class="ouvrage" id="Josef_Albers2013"><a href="/wiki/Josef_Albers" title="Josef Albers">Josef Albers</a> (<abbr class="abbr" title="traduction">trad.</abbr> Claude Gilbert), <cite class="italique">L'interaction des couleurs</cite>, Hazan, <time>2013</time> (<abbr class="abbr" title="première">1<sup>re</sup></abbr> <abbr class="abbr" title="édition">éd.</abbr> 1963)<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=L%27interaction+des+couleurs&rft.pub=Hazan&rft.aulast=Albers&rft.aufirst=Josef&rft.date=2013&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACouleur"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Ball2010"><span class="ouvrage" id="Philip_Ball2010">Philip <span class="nom_auteur">Ball</span> (<abbr class="abbr" title="traduction">trad.</abbr> Jacques Bonnet), <cite class="italique">Histoire vivante des couleurs</cite> [« <span class="lang-en" lang="en">Bright Earth: The Invention of Colour</span> »], Paris, Hazan, <time>2010</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Histoire+vivante+des+couleurs&rft.place=Paris&rft.pub=Hazan&rft.aulast=Ball&rft.aufirst=Philip&rft.date=2010&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACouleur"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Déribéré2014"><span class="ouvrage" id="Maurice_Déribéré2014"><a href="/wiki/Maurice_D%C3%A9rib%C3%A9r%C3%A9" title="Maurice Déribéré">Maurice Déribéré</a>, <cite class="italique">La couleur</cite>, Paris, <a href="/wiki/PUF" class="mw-redirect" title="PUF">PUF</a>, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « Que Sais-Je » (<abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 220), <time>2014</time>, <abbr class="abbr" title="douzième">12<sup>e</sup></abbr> <abbr class="abbr" title="édition">éd.</abbr> (<abbr class="abbr" title="première">1<sup>re</sup></abbr> <abbr class="abbr" title="édition">éd.</abbr> 1964)<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=La+couleur&rft.place=Paris&rft.pub=PUF&rft.edition=12&rft.aulast=D%C3%A9rib%C3%A9r%C3%A9&rft.aufirst=Maurice&rft.date=2014&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACouleur"></span></span></span> (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.puf.com/Que_sais-je:La_couleur">sommaire</a>).</li> <li><span class="ouvrage" id="Gregory2000"><span class="ouvrage" id="Richard_Gregory2000"><a href="/wiki/Richard_Gregory" title="Richard Gregory">Richard Gregory</a>, <cite class="italique">L'œil et le cerveau : la psychologie de la vision</cite> [« <span class="lang-en" lang="en">Eye and Brain: The Psychology of Seeing</span> »], De Boeck Université, <time>2000</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=L%27%C5%93il+et+le+cerveau&rft.pub=De+Boeck+Universit%C3%A9&rft.stitle=la+psychologie+de+la+vision&rft.aulast=Gregory&rft.aufirst=Richard&rft.date=2000&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACouleur"></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="Le_Grand1972"><span class="ouvrage" id="Yves_Le_Grand1972">Yves <span class="nom_auteur">Le Grand</span>, <cite class="italique">Optique physiologique : Tome 2, Lumière et couleurs</cite>, Paris, Masson, <time>1972</time>, <abbr class="abbr" title="deuxième">2<sup>e</sup></abbr> <abbr class="abbr" title="édition">éd.</abbr><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Optique+physiologique&rft.place=Paris&rft.pub=Masson&rft.edition=2&rft.stitle=Tome+2%2C+Lumi%C3%A8re+et+couleurs&rft.aulast=Le+Grand&rft.aufirst=Yves&rft.date=1972&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACouleur"></span></span></span>.</li> <li><a href="/wiki/Annie_Mollard-Desfour" title="Annie Mollard-Desfour">Annie Mollard-Desfour</a>, <i>Dictionnaire des mots et expressions de couleur. <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> et <abbr class="abbr" title="21ᵉ siècle"><span class="romain">XXI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècles</i>, CNRS éditions, coll. Dictionnaires, publié par volumes et champs de couleur : <i>Le Bleu</i> (1998, 2004, 2013), <i>Le Rouge</i> (2000, 2009), <i>Le Rose</i> (2002), <i>Le Noir</i> (2005, 2010), <i>Le Blanc</i> (2008), <i>Le Vert</i> (2012), <i>Le Gris</i> (2015).</li> <li><span class="ouvrage" id="PastoureauSimonnet2005"><span class="ouvrage" id="Michel_PastoureauDominique_Simonnet2005"><a href="/wiki/Michel_Pastoureau" title="Michel Pastoureau">Michel Pastoureau</a> et <a href="/wiki/Dominique_Simonnet" title="Dominique Simonnet">Dominique Simonnet</a>, <cite class="italique">Le petit livre des couleurs</cite>, Paris, Éditions du Panama, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « Points », <time>2005</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Le+petit+livre+des+couleurs&rft.place=Paris&rft.pub=%C3%89ditions+du+Panama&rft.aulast=Pastoureau&rft.aufirst=Michel&rft.au=Dominique+Simonnet&rft.date=2005&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACouleur"></span></span></span> (entretiens).</li> <li><span class="ouvrage" id="PastoureauSimonnet2015"><span class="ouvrage" id="Michel_PastoureauDominique_Simonnet2015"><a href="/wiki/Michel_Pastoureau" title="Michel Pastoureau">Michel Pastoureau</a> et <a href="/wiki/Dominique_Simonnet" title="Dominique Simonnet">Dominique Simonnet</a>, <cite class="italique">Les couleurs expliquées en image</cite>, Paris, Seuil, <time>2015</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Les+couleurs+expliqu%C3%A9es+en+image&rft.place=Paris&rft.pub=Seuil&rft.aulast=Pastoureau&rft.aufirst=Michel&rft.au=Dominique+Simonnet&rft.date=2015&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACouleur"></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="PetitRoireValot2001"><span class="ouvrage" id="Jean_PetitJacques_RoireHenri_Valot2001">Jean <span class="nom_auteur">Petit</span>, Jacques <span class="nom_auteur">Roire</span> et Henri <span class="nom_auteur">Valot</span>, <cite class="italique">Encyclopédie de la peinture : formuler, fabriquer, appliquer</cite>, <abbr class="abbr" title="tome">t.</abbr> 2, Puteaux, EREC, <time>2001</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Encyclop%C3%A9die+de+la+peinture&rft.place=Puteaux&rft.pub=EREC&rft.stitle=formuler%2C+fabriquer%2C+appliquer&rft.aulast=Petit&rft.aufirst=Jean&rft.au=Roire%2C+Jacques&rft.au=Valot%2C+Henri&rft.date=2001&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACouleur"></span></span></span>, en particulier <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">145-176</span> « Couleur et colorimétrie »</li> <li><span class="ouvrage" id="RoelofsPetillion2012"><span class="ouvrage" id="Isabelle_RoelofsFabien_Petillion2012">Isabelle <span class="nom_auteur">Roelofs</span> et Fabien <span class="nom_auteur">Petillion</span>, <cite class="italique">La couleur expliquée aux artistes</cite>, Paris, Eyrolles, <time>2012</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=La+couleur+expliqu%C3%A9e+aux+artistes&rft.place=Paris&rft.pub=Eyrolles&rft.aulast=Roelofs&rft.aufirst=Isabelle&rft.au=Petillion%2C+Fabien&rft.date=2012&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACouleur"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Romano2010"><span class="ouvrage" id="Claude_Romano2010"><a href="/wiki/Claude_Romano" title="Claude Romano">Claude <span class="nom_auteur">Romano</span></a>, <cite class="italique">De la couleur : cours</cite>, Paris, Éditions de la Transparence, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « Philosophie », <time>2010</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=De+la+couleur&rft.place=Paris&rft.pub=%C3%89ditions+de+la+Transparence&rft.stitle=cours&rft.aulast=Romano&rft.aufirst=Claude&rft.date=2010&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACouleur"></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="Sève2009"><span class="ouvrage" id="Robert_Sève2009">Robert <span class="nom_auteur">Sève</span>, <cite class="italique">Science de la couleur : Aspects physiques et perceptifs</cite>, Marseille, Chalagam, <time>2009</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Science+de+la+couleur&rft.place=Marseille&rft.pub=Chalagam&rft.stitle=Aspects+physiques+et+perceptifs&rft.aulast=S%C3%A8ve&rft.aufirst=Robert&rft.date=2009&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACouleur"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Thompson1995"><span class="ouvrage" id="Evan_Thompson1995"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Evan <span class="nom_auteur">Thompson</span>, <cite class="italique" lang="en">Colour Vision : A Study in Cognitive Science and Philosophy of Science</cite>, Routledge, <time>1995</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.taylorfrancis.com/books/9781134900800">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Colour+Vision&rft.pub=Routledge&rft.stitle=A+Study+in+Cognitive+Science+and+Philosophy+of+Science&rft.aulast=Thompson&rft.aufirst=Evan&rft.date=1995&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACouleur"></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="ZuppiroliBussac2011"><span class="ouvrage" id="Libero_ZuppiroliMarie-Noëlle_Bussac2011">Libero <span class="nom_auteur">Zuppiroli</span> et Marie-Noëlle <span class="nom_auteur">Bussac</span>, <cite class="italique">Traité des couleurs</cite>, Lausanne, PPUR, <time>2011</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Trait%C3%A9+des+couleurs&rft.place=Lausanne&rft.pub=PPUR&rft.aulast=Zuppiroli&rft.aufirst=Libero&rft.au=Bussac%2C+Marie-No%C3%ABlle&rft.date=2011&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACouleur"></span></span></span>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Articles_connexes">Articles connexes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=42" title="Modifier la section : Articles connexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=42" title="Modifier le code source de la section : Articles connexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="column-width:30em;column-gap:1em;" class="colonnes"> <ul><li><a href="/wiki/Accord_des_adjectifs_et_des_noms_de_couleur" class="mw-redirect" title="Accord des adjectifs et des noms de couleur">Accord des adjectifs et des noms de couleur</a></li> <li><a href="/wiki/Champ_chromatique" title="Champ chromatique">Champ chromatique</a></li> <li><a href="/wiki/Colorim%C3%A9trie" title="Colorimétrie">Colorimétrie</a></li> <li><a href="/wiki/Noms_et_adjectifs_de_couleur" title="Noms et adjectifs de couleur">Noms et adjectifs de couleur</a></li> <li><a href="/wiki/Nuancier" title="Nuancier">Nuancier</a></li> <li><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_ordonn%C3%A9_de_couleurs" title="Système ordonné de couleurs">Système ordonné de couleurs</a></li> <li><a href="/wiki/Ton_et_teinte" title="Ton et teinte">Ton et teinte</a></li> <li><a href="/wiki/Vision_des_couleurs" title="Vision des couleurs">Vision des couleurs</a></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liens_externes">Liens externes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=43" title="Modifier la section : Liens externes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=43" title="Modifier le code source de la section : Liens externes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cie.co.at/">Site de la CIE</a> (<a href="/wiki/Commission_internationale_de_l%27%C3%A9clairage" title="Commission internationale de l'éclairage">Commission internationale de l'éclairage</a>)</li> <li>CIE <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.electropedia.org/iev/iev.nsf/index?openform&part=845">Éclairage</a>, section 3 « Colorimétrie », dans <a href="/wiki/Commission_%C3%A9lectrotechnique_internationale" title="Commission électrotechnique internationale">Commission électrotechnique internationale</a> CIE 60050 <i>Vocabulaire électrotechnique international</i>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.color.org/index.xalter">color.org</a> (<a href="/wiki/International_Color_Consortium" title="International Color Consortium">International Color Consortium</a>)</li> <li>Narciso Silvestrini et <a href="/w/index.php?title=Ernst_Peter_Fischer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ernst Peter Fischer (page inexistante)">Ernst Peter Fischer</a> <a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Ernst_Peter_Fischer" class="extiw" title="de:Ernst Peter Fischer"><span class="indicateur-langue" title="Article en allemand : « Ernst Peter Fischer »">(de)</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.colorsystem.com/">Systèmes de couleurs dans l'art et les sciences</a></li></ul> <p><b>Bases de données et notices</b> </p> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressources relatives à la recherche<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1075?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.iep.utm.edu/color/"><span class="lang-en" lang="en">Internet Encyclopedia of Philosophy</span></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://plato.stanford.edu/entries/color/"><span class="lang-en" lang="en"><i>Stanford Encyclopedia of Philosophy</i></span></a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à la santé<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1075?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://meshb.nlm.nih.gov/record/ui?ui=D003116"><span class="lang-en" lang="en">Medical Subject Headings</span></a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative aux beaux-arts<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1075?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1093/gao/9781884446054.article.T018806"><span class="lang-en" lang="en">Grove Art Online</span></a></li> </ul></span> </li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers">Notices dans des dictionnaires ou encyclopédies généralistes<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1075?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/science/color"><i>Britannica</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://denstoredanske.lex.dk//farve/"><i>Den Store Danske Encyklopædi</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/colore_(Enciclopedia-Italiana)/"><i>Enciclopedia italiana</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sapere.it/enciclopedia/col%C3%B3re.html"><i>Enciclopedia De Agostini</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.larousse.fr/encyclopedie/divers/couleur/37793"><i>Larousse</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ne.se/uppslagsverk/encyklopedi/lång/f%C3%A4rg"><i>Nationalencyklopedin</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://snl.no/farge"><i>Store norske leksikon</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.treccani.it/enciclopedia/colore"><i>Treccani</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/couleur/"><i>Universalis</i></a></li> </ul></div></li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers"><a href="/wiki/Autorit%C3%A9_(sciences_de_l%27information)" title="Autorité (sciences de l'information)">Notices d'autorité</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1075?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb119591110">BnF</a></span> (<span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb119591110">données</a></span>)</li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/sh85028700">LCCN</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4016443-3">GND</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00564223">Japon</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007284735905171">Israël</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph118772">Tchéquie</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://kopkatalogs.lv/F/?func=direct&local_base=lnc10&doc_number=000065721">Lettonie</a></span></li> </ul></div></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Couleur&veaction=edit&section=44" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Couleur&action=edit&section=44" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small lower-alpha" style=""><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a> </span><span class="reference-text">Un écran d'ordinateur ne pouvant produire une lumière monochromatique, les cadres colorés représentent la meilleure approximation possible.<br />On suppose un écran <a href="/wiki/SRGB" title="SRGB">sRGB</a>. La couleur correspond à l'intersection, sur le diagramme de chromaticité, du segment qui relie le lieu de la lumière monochromatique de la fréquence représentative de la plage à l'illuminant <a href="/wiki/D65" title="D65">D65</a>, avec une luminosité dépendant de l'<a href="/wiki/Efficacit%C3%A9_lumineuse_spectrale" title="Efficacité lumineuse spectrale">efficacité lumineuse spectrale</a>.</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a> </span><span class="reference-text">La contradiction avec la notion artistique de <a href="/wiki/Couleurs_chaudes_et_froides" title="Couleurs chaudes et froides">couleurs chaudes et froides</a> s'explique par le fait qu'un corps noir, par exemple un morceau de fer, rayonne, au fur et à mesure qu'on le chauffe, dans l'infrarouge, donnant une sensation de chaleur sans couleur, puis dans le rouge sombre, l'orange et le blanc ; alors que la lumière du ciel sans soleil, vers lequel se tournent les fenêtres des ateliers, donne une forte lumière, beaucoup plus bleue, sans chaleur.</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a> </span><span class="reference-text">Il a été suggéré qu'environ 2 à 3 % des femmes pourraient en fait posséder quatre types de cônes ; voir à ce sujet l'article <a href="/wiki/T%C3%A9trachromatisme" title="Tétrachromatisme">Tétrachromatisme</a>. Cette question est controversée (<a href="#Sève2009">Sève 2009</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 27).</span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a> </span><span class="reference-text">L'intervalle indiqué est celui pour lequel l'absorbance normalisée est supérieure à 1/e par rapport au maximum.</span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a> </span><span class="reference-text">L'<a href="/wiki/Indice_de_rendu_de_couleur" class="mw-redirect" title="Indice de rendu de couleur">Indice de rendu de couleur</a> est une qualification de la qualité de l'éclairage pour le rendu des couleurs. Il quantifie l'obstacle que certaines lumières au spectre irrégulier mettent à l'identification des couleurs.</span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a> </span><span class="reference-text">L'<a href="/wiki/H%C3%A9liogravure" title="Héliogravure">héliogravure</a>, parce qu'elle utilise des couleurs plus fluides qui diffusent, laisse moins voir la trame.</span> </li> </ol></div> </div> <p><br /> </p> <div class="references-small decimal" style=""><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Binet1908"><span class="ouvrage" id="Alfred_Binet1908"><a href="/wiki/Alfred_Binet" title="Alfred Binet">Alfred Binet</a>, « <cite style="font-style:normal">Le mystère de la peinture</cite> », <i>L'année psychologique</i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 15, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 15,‎ <time>1908</time>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 307 <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/psy_0003-5033_1908_num_15_1_3759">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Le+myst%C3%A8re+de+la+peinture&rft.jtitle=L%27ann%C3%A9e+psychologique&rft.issue=15&rft.aulast=Binet&rft.aufirst=Alfred&rft.date=1908&rft.volume=15&rft.pages=307&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACouleur"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Sève2009">Sève 2009</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 4 cite <a href="/wiki/Yves_Le_Grand" title="Yves Le Grand">Yves Le Grand</a>, préface du livre de <span class="ouvrage" id="Kowaliski1990"><span class="ouvrage" id="Paul_Kowaliski1990">Paul <span class="nom_auteur">Kowaliski</span>, <cite class="italique">Vision et mesure de la couleur</cite>, Masson, <time>1990</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Vision+et+mesure+de+la+couleur&rft.pub=Masson&rft.aulast=Kowaliski&rft.aufirst=Paul&rft.date=1990&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACouleur"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Souriau2010"><span class="ouvrage" id="Étienne_Souriau2010"><a href="/wiki/%C3%89tienne_Souriau" title="Étienne Souriau">Étienne <span class="nom_auteur">Souriau</span></a>, <cite style="font-style:normal">« Couleur : par Étienne Souriau (1892-1979) »</cite>, dans Anne Souriau (dir.), <cite class="italique">Vocabulaire d'esthétique</cite>, Paris, PUF, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « Quadrige », <time>2010</time> (<abbr class="abbr" title="première">1<sup>re</sup></abbr> <abbr class="abbr" title="édition">éd.</abbr> 1990), 1493 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782130573692" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782130573692"><span class="nowrap">9782130573692</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">533-540</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.btitle=Vocabulaire+d%27esth%C3%A9tique&rft.atitle=Couleur&rft.place=Paris&rft.pub=PUF&rft.aulast=Souriau&rft.aufirst=%C3%89tienne&rft.date=2010&rft.pages=533-540&rft.tpages=1493&rft.isbn=9782130573692&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACouleur"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="TailletVillainFebvre2013"><span class="ouvrage" id="Richard_TailletLoïc_VillainPascal_Febvre2013">Richard <span class="nom_auteur">Taillet</span>, Loïc <span class="nom_auteur">Villain</span> et Pascal <span class="nom_auteur">Febvre</span>, <cite class="italique">Dictionnaire de physique</cite>, Bruxelles, De Boeck, <time>2013</time>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 152<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dictionnaire+de+physique&rft.place=Bruxelles&rft.pub=De+Boeck&rft.aulast=Taillet&rft.aufirst=Richard&rft.au=Villain%2C+Lo%C3%AFc&rft.au=Febvre%2C+Pascal&rft.date=2013&rft.pages=152&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACouleur"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Le_Grand197280-105-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Le_Grand197280-105_5-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Le_Grand1972">Le Grand 1972</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 80-105. </span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Al-Saleh2013"><span class="ouvrage" id="Christophe_Al-Saleh2013">Christophe <span class="nom_auteur">Al-Saleh</span>, <cite class="italique">Qu’est-ce qu’une couleur?</cite>, Paris, Vrin, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « Chemins Philosophiques », <time>2013</time>, 128 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782711624874" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782711624874"><span class="nowrap">9782711624874</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vrin.fr/livre/9782711624874/quest-ce-quune-couleur">présentation en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 8<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Qu%E2%80%99est-ce+qu%E2%80%99une+couleur%3F&rft.place=Paris&rft.pub=Vrin&rft.aulast=Al-Saleh&rft.aufirst=Christophe&rft.date=2013&rft.pages=8&rft.tpages=128&rft.isbn=9782711624874&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACouleur"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Sève2009">Sève 2009</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 4 constate ces difficultés.</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Sève2009">Sève 2009</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 6-7 ; <a href="#Le_Grand1972">Le Grand 1972</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 81.</span> </li> <li id="cite_note-Albers20136-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Albers20136_9-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Albers2013">Albers 2013</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 6. </span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="citation not_fr_quote" lang="en">« <span class="italique">Science and life are not always the best friends</span> »</span>, <span class="ouvrage" id="Albers1935"><span class="ouvrage" id="Josef_Albers1935"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> <a href="/wiki/Josef_Albers" title="Josef Albers">Josef Albers</a>, « <cite style="font-style:normal" lang="en">Art as Experience</cite> », <i><span class="lang-en" lang="en">Progressive Education</span></i>,‎ <time>1935</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.comune.modena.it/galleria/area-giornalisti/archivio-comunicati/2011/josef-albers/testi-catalogo/art-as-experience.doc">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Art+as+Experience&rft.jtitle=Progressive+Education&rft.aulast=Albers&rft.aufirst=Josef&rft.date=1935&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACouleur"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Albers2013-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Albers2013_11-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Albers2013">Albers 2013</a>. </span> </li> <li id="cite_note-Sève20096-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Sève20096_12-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Sève2009">Sève 2009</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 6. </span> </li> <li id="cite_note-Romano201010-12-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Romano201010-12_13-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Romano2010">Romano 2010</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 10-12. </span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Bouveresse2003"><span class="ouvrage" id="Jacques_Bouveresse2003"><a href="/wiki/Jacques_Bouveresse" title="Jacques Bouveresse">Jacques Bouveresse</a>, <cite style="font-style:normal">« Y a-t-il une « logique des couleurs » »</cite>, dans Jacques Bouveresse et Jean-Jacques Rosat (direction), <cite class="italique">Philosophies de la perception : Pḧénoménologie, grammaire et sciences cognitives</cite>, Paris, Odile Jacob, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « Collège de France », <time>2003</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2738113524" title="Spécial:Ouvrages de référence/2738113524"><span class="nowrap">2738113524</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.btitle=Philosophies+de+la+perception&rft.atitle=Y+a-t-il+une+%C2%AB+logique+des+couleurs+%C2%BB&rft.place=Paris&rft.pub=Odile+Jacob&rft.stitle=P%E1%B8%A7%C3%A9nom%C3%A9nologie%2C+grammaire+et+sciences+cognitives&rft.aulast=Bouveresse&rft.aufirst=Jacques&rft.date=2003&rft.isbn=2738113524&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACouleur"></span></span></span> ; <a href="#Thompson1995">Thompson 1995</a>.</span> </li> <li id="cite_note-Romano201091-140-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Romano201091-140_15-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Romano2010">Romano 2010</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 91-140. </span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Thompson1995">Thompson 1995</a> ; <a href="#Romano2010">Romano 2010</a>.</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Chevreul1855"><span class="ouvrage" id="Michel-Eugène_Chevreul1855"><a href="/wiki/Michel-Eug%C3%A8ne_Chevreul" title="Michel-Eugène Chevreul">Michel-Eugène Chevreul</a>, <cite class="italique">Cercles chromatiques de M. E. Chevreul, reproduits au moyen de la chromocalcographie, gravure et impression en taille douce combinées par R.-H. Digeon</cite>, Paris, Digeon, <time>1855</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k8405606">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Cercles+chromatiques+de+M.+E.+Chevreul%2C+reproduits+au+moyen+de+la+chromocalcographie%2C+gravure+et+impression+en+taille+douce+combin%C3%A9es+par+R.-H.+Digeon&rft.place=Paris&rft.pub=Digeon&rft.aulast=Chevreul&rft.aufirst=Michel-Eug%C3%A8ne&rft.date=1855&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACouleur"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Sève2009">Sève 2009</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 231.</span> </li> <li id="cite_note-Sève2009236-239-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Sève2009236-239_19-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Sève2009">Sève 2009</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 236-239. </span> </li> <li id="cite_note-Le_Grand197242-48-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Le_Grand197242-48_20-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Le_Grand1972">Le Grand 1972</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 42-48. </span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a> </span><span class="reference-text">Noms de couleur et longueurs d'onde : AFNOR X08-010 (<a href="#Sève2009">Sève 2009</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 247) (norme annulée en 2014)</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a> </span><span class="reference-text">« Couleur du ciel », <a href="#TailletVillainFebvre2013">Taillet, Villain et Febvre 2013</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 153 et <i>ibid</i> <span class="nowrap"><abbr class="abbr" title="pages">pp.</abbr> 198</span> et 704 « Effet Tyndall » ; <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cnrs.fr/cw/dossiers/doschim/decouv/couleurs/loupe_diff_lumiere.html"><i>La diffusion de la lumière</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-Sève200943-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Sève200943_25-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Sève2009">Sève 2009</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 43. </span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="CampbellReece2007"><span class="ouvrage" id="Neil_CampbellJane_Reece2007"><a href="/wiki/Neil_Campbell_(biologiste)" title="Neil Campbell (biologiste)">Neil <span class="nom_auteur">Campbell</span></a> et Jane <span class="nom_auteur">Reece</span>, <cite class="italique">Biologie</cite>, Pearson, <time>2007</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7440-7223-9" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7440-7223-9"><span class="nowrap">978-2-7440-7223-9</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 198<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Biologie&rft.pub=Pearson&rft.aulast=Campbell&rft.aufirst=Neil&rft.au=Reece%2C+Jane&rft.date=2007&rft.pages=198&rft.isbn=978-2-7440-7223-9&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACouleur"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Rodieck2003"><span class="ouvrage" id="Robert_W._Rodieck2003">Robert W. <span class="nom_auteur">Rodieck</span> (<abbr class="abbr" title="traduction">trad.</abbr> Françoise Koenig-Supiot et Olivier Thoumine), <cite class="italique">La vision</cite>, De Boeck, <time>2003</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7445-0095-4" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7445-0095-4"><span class="nowrap">978-2-7445-0095-4</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 143<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=La+vision&rft.pub=De+Boeck&rft.aulast=Rodieck&rft.aufirst=Robert+W.&rft.date=2003&rft.pages=143&rft.isbn=978-2-7445-0095-4&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACouleur"></span></span></span> ; pour l'ensemble de la section <a href="#Sève2009">Sève 2009</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 9-26.</span> </li> <li id="cite_note-Sève200923-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Sève200923_30-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Sève2009">Sève 2009</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 23. </span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Le_Grand1972">Le Grand 1972</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 80-95 et <a href="#Sève2009">Sève 2009</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 55-58 et 64-71 décrivent ces procédures et leurs résultats les plus généraux.</span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Sève2009">Sève 2009</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 16-24.</span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Gregory2000">Gregory 2000</a>, ch. 1. « Visions de la vision ».</span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Sève2009">Sève 2009</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 4.</span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Albers2013">Albers 2013</a> (1963) ; <a href="#Déribéré2014">Déribéré 2014</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 65-69 propose d'autres exemples.</span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Dennilauler1990"><span class="ouvrage" id="René_Dennilauler1990">René <span class="nom_auteur">Dennilauler</span>, <cite class="italique">La photographie en couleurs</cite>, <time>1990</time>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 14<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=La+photographie+en+couleurs&rft.aulast=Dennilauler&rft.aufirst=Ren%C3%A9&rft.date=1990&rft.pages=14&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACouleur"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="/wiki/Association_fran%C3%A7aise_de_normalisation" title="Association française de normalisation">AFNOR</a> X08-100.</span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-40">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Rittaud2004"><span class="ouvrage" id="Benoît_Rittaud2004">Benoît <span class="nom_auteur">Rittaud</span>, « <cite style="font-style:normal">Conjecture de Kepler encore 20ans de vérifications</cite> », <i>La recherche</i>, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 371,‎ <time class="nowrap" datetime="2004-01" data-sort-value="2004-01">janvier 2004</time>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 53 <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.larecherche.fr/encadre/calcul-machines-qui-demontrent-01-01-2004-66254">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Conjecture+de+Kepler+encore+20ans+de+v%C3%A9rifications&rft.jtitle=La+recherche&rft.issue=371&rft.aulast=Rittaud&rft.aufirst=Beno%C3%AEt&rft.date=2004-01&rft.pages=53&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACouleur"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Roque2022"><span class="ouvrage" id="Georges_Roque2022">Georges <span class="nom_auteur">Roque</span>, <cite style="font-style:normal">« Le symbolisme des couleurs : une réévaluation »</cite>, dans S. Ludwig, A. Starck-Adler et A. Karliczek (éds), <cite class="italique">Couleurs & cultures. Explorations interdisciplinaires</cite>, Salana, <time>2022</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">17-31</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.btitle=Couleurs+%26+cultures.+Explorations+interdisciplinaires&rft.atitle=Le+symbolisme+des+couleurs+%3A+une+r%C3%A9%C3%A9valuation&rft.pub=Salana&rft.aulast=Roque&rft.aufirst=Georges&rft.date=2022&rft.pages=17-31&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACouleur"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Roque202218-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Roque202218_42-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Roque2022">Roque 2022</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 18. </span> </li> <li id="cite_note-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-43">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="BerlinKay1969"><span class="ouvrage" id="Brent_BerlinPaul_Kay1969"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Brent <span class="nom_auteur">Berlin</span> et Paul <span class="nom_auteur">Kay</span>, <cite class="italique" lang="en">Basic Color Terms : Their Universality and Evolution</cite>, Berkeley, Ca, USA, University of California Press, <time>1969</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Basic+Color+Terms&rft.place=Berkeley%2C+Ca%2C+USA&rft.pub=University+of+California+Press&rft.stitle=Their+Universality+and+Evolution&rft.aulast=Berlin&rft.aufirst=Brent&rft.au=Kay%2C+Paul&rft.date=1969&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACouleur"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-44">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Lichtenstein1989"><span class="ouvrage" id="Jacqueline_Lichtenstein1989"><a href="/wiki/Jacqueline_Lichtenstein" title="Jacqueline Lichtenstein">Jacqueline Lichtenstein</a>, <cite class="italique">La Couleur éloquente : rhétorique et peinture à l'âge classique</cite>, Paris, Flammarion, <time>1989</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=La+Couleur+%C3%A9loquente&rft.place=Paris&rft.pub=Flammarion&rft.stitle=rh%C3%A9torique+et+peinture+%C3%A0+l%27%C3%A2ge+classique&rft.aulast=Lichtenstein&rft.aufirst=Jacqueline&rft.date=1989&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACouleur"></span></span></span>.</span> </li> </ol></div> </div> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Couleurs" title="Portail des couleurs"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Eight-colour-wheel-2D.png/24px-Eight-colour-wheel-2D.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Eight-colour-wheel-2D.png/36px-Eight-colour-wheel-2D.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Eight-colour-wheel-2D.png/48px-Eight-colour-wheel-2D.png 2x" data-file-width="1100" data-file-height="1099" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Couleurs" title="Portail:Couleurs">Portail des couleurs</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Arts" title="Portail des arts"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Venus_botticelli_detail.jpg/31px-Venus_botticelli_detail.jpg" decoding="async" width="31" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Venus_botticelli_detail.jpg/47px-Venus_botticelli_detail.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Venus_botticelli_detail.jpg/63px-Venus_botticelli_detail.jpg 2x" data-file-width="2178" data-file-height="1672" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Arts" title="Portail:Arts">Portail des arts</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:%C5%92il_et_vue" title="Portail de l’œil et de la vue"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/OkuloFronte.svg/29px-OkuloFronte.svg.png" decoding="async" width="29" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/OkuloFronte.svg/43px-OkuloFronte.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/OkuloFronte.svg/57px-OkuloFronte.svg.png 2x" data-file-width="693" data-file-height="581" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:%C5%92il_et_vue" title="Portail:Œil et vue">Portail de l’œil et de la vue</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐dd5c8cc7b‐98wzf Cached time: 20250318175932 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.853 seconds Real time usage: 1.097 seconds Preprocessor visited node count: 9116/1000000 Post‐expand include size: 127180/2097152 bytes Template argument size: 14646/2097152 bytes Highest expansion depth: 17/100 Expensive parser function count: 1/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 36324/5000000 bytes Lua time usage: 0.298/10.000 seconds Lua memory usage: 9308743/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 831.373 1 -total 24.18% 201.003 1 Modèle:Liens 15.41% 128.141 2 Modèle:Références 12.18% 101.221 22 Modèle:Ouvrage 5.39% 44.807 1 Modèle:Portail 5.24% 43.569 1 Modèle:Autres_projets 4.99% 41.480 31 Modèle:Unité 4.80% 39.885 1 Modèle:Autre 4.55% 37.791 1 Modèle:Autre4 4.31% 35.828 1 Modèle:Méta_bandeau_de_note --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:3141770:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250318175932 and revision id 221822741. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de « <a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Couleur&oldid=221822741">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Couleur&oldid=221822741</a> ».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégorie</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Couleur" title="Catégorie:Couleur">Couleur</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_le_mod%C3%A8le_Animation" title="Catégorie:Page utilisant le modèle Animation">Page utilisant le modèle Animation</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Cat%C3%A9gorie_Commons_avec_lien_local_diff%C3%A9rent_sur_Wikidata" title="Catégorie:Catégorie Commons avec lien local différent sur Wikidata">Catégorie Commons avec lien local différent sur Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_contenant_un_appel_%C3%A0_traduction_en_allemand" title="Catégorie:Article contenant un appel à traduction en allemand">Article contenant un appel à traduction en allemand</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P5088" title="Catégorie:Page utilisant P5088">Page utilisant P5088</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3123" title="Catégorie:Page utilisant P3123">Page utilisant P3123</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_externes" title="Catégorie:Page pointant vers des bases externes">Page pointant vers des bases externes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_recherche" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la recherche">Page pointant vers des bases relatives à la recherche</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P486" title="Catégorie:Page utilisant P486">Page utilisant P486</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_sant%C3%A9" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la santé">Page pointant vers des bases relatives à la santé</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P8406" title="Catégorie:Page utilisant P8406">Page utilisant P8406</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_aux_beaux-arts" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives aux beaux-arts">Page pointant vers des bases relatives aux beaux-arts</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1417" title="Catégorie:Page utilisant P1417">Page utilisant P1417</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P8313" title="Catégorie:Page utilisant P8313">Page utilisant P8313</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4223" title="Catégorie:Page utilisant P4223">Page utilisant P4223</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P6706" title="Catégorie:Page utilisant P6706">Page utilisant P6706</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P6058" title="Catégorie:Page utilisant P6058">Page utilisant P6058</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3222" title="Catégorie:Page utilisant P3222">Page utilisant P3222</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4342" title="Catégorie:Page utilisant P4342">Page utilisant P4342</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3365" title="Catégorie:Page utilisant P3365">Page utilisant P3365</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3219" title="Catégorie:Page utilisant P3219">Page utilisant P3219</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_dictionnaires_ou_encyclop%C3%A9dies_g%C3%A9n%C3%A9ralistes" title="Catégorie:Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes">Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_Wikip%C3%A9dia_avec_notice_d%27autorit%C3%A9" title="Catégorie:Article de Wikipédia avec notice d'autorité">Article de Wikipédia avec notice d'autorité</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Couleurs/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Couleurs/Articles liés">Portail:Couleurs/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Arts/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Arts/Articles liés">Portail:Arts/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:%C5%92il_et_vue/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Œil et vue/Articles liés">Portail:Œil et vue/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Physiologie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Physiologie/Articles liés">Portail:Physiologie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Biologie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Biologie/Articles liés">Portail:Biologie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Sciences/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Sciences/Articles liés">Portail:Sciences/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_qualit%C3%A9_en_mac%C3%A9donien" title="Catégorie:Article de qualité en macédonien">Article de qualité en macédonien</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Bon_article_dans_une_autre_langue" title="Catégorie:Bon article dans une autre langue">Bon article dans une autre langue</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_qualit%C3%A9_en_croate" title="Catégorie:Article de qualité en croate">Article de qualité en croate</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 5 janvier 2025 à 17:57.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a> : les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a> ; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/Couleur" title="Spécial:Citer/Couleur">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Couleur&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Couleur</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>197 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.eqiad.main-8f844f6d5-j4hqz","wgBackendResponseTime":215,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.853","walltime":"1.097","ppvisitednodes":{"value":9116,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":127180,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":14646,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":17,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":36324,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 831.373 1 -total"," 24.18% 201.003 1 Modèle:Liens"," 15.41% 128.141 2 Modèle:Références"," 12.18% 101.221 22 Modèle:Ouvrage"," 5.39% 44.807 1 Modèle:Portail"," 5.24% 43.569 1 Modèle:Autres_projets"," 4.99% 41.480 31 Modèle:Unité"," 4.80% 39.885 1 Modèle:Autre"," 4.55% 37.791 1 Modèle:Autre4"," 4.31% 35.828 1 Modèle:Méta_bandeau_de_note"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.298","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":9308743,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-dd5c8cc7b-98wzf","timestamp":"20250318175932","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Couleur","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/Couleur","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1075","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1075","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-12-16T22:02:39Z","dateModified":"2025-01-05T16:57:28Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/4\/46\/Monet_-_Die_japanische_Br%C3%BCcke_in_Giverny.jpg","headline":"perception subjective par l'\u0153il d'une ou plusieurs longueurs d'ondes lumineuses"}</script> </body> </html>