CINXE.COM
یخچال (معماری) - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>یخچال (معماری) - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"198b7d83-756f-484f-9498-44c9f44e8aca","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"یخچال_(معماری)","wgTitle":"یخچال (معماری)","wgCurRevisionId":36391956,"wgRevisionId":36391956,"wgArticleId":291778,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["مقاله‌های دارای مشکلات شیوه‌نامه‌ای ویکی‌پدیا از فوریه ۲۰۱۹","همه مقاله‌های نیازمند ویرایش سبک","مقاله‌های نیازمند ویرایش سبک ویکی‌پدیا از فوریه ۲۰۱۹","اختراع‌های ایرانی" ,"انبارها","تاریخ ایران باستان","تجارت یخ","فناوری سردکردن","گونه‌های خانه","معماری ایرانی","معماری بومی","یخچالهای طبیعی","تاریخ باستان ایران","واژه‌ها و عبارت‌های فارسی"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"یخچال_(معماری)","wgRelevantArticleId":291778,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true}, "wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q952940","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready", "ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession", "wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/00/Yakhchal.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1304"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/00/Yakhchal.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="869"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="695"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="یخچال (معماری) - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-یخچال_معماری rootpage-یخچال_معماری skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84+%28%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%29" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84+%28%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%29" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84+%28%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%29" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84+%28%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%29" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-کارکرد" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#کارکرد"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>کارکرد</span> </div> </a> <ul id="toc-کارکرد-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-تاریخچه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#تاریخچه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>تاریخچه</span> </div> </a> <ul id="toc-تاریخچه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-معماری_یخچالها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#معماری_یخچالها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>معماری یخچالها</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-معماری_یخچالها-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های معماری یخچالها</span> </button> <ul id="toc-معماری_یخچالها-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-دیوار_سایه‌انداز" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#دیوار_سایه‌انداز"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۱</span> <span>دیوار سایه‌انداز</span> </div> </a> <ul id="toc-دیوار_سایه‌انداز-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-حوضچه‌های_تهیه_یخ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#حوضچه‌های_تهیه_یخ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۲</span> <span>حوضچه‌های تهیه یخ</span> </div> </a> <ul id="toc-حوضچه‌های_تهیه_یخ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-مخزن_یخ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#مخزن_یخ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۳</span> <span>مخزن یخ</span> </div> </a> <ul id="toc-مخزن_یخ-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-مخازن_گنبدی_شکل" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#مخازن_گنبدی_شکل"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۳.۱</span> <span>مخازن گنبدی شکل</span> </div> </a> <ul id="toc-مخازن_گنبدی_شکل-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-مخازن_تونلی_شکل" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#مخازن_تونلی_شکل"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۳.۲</span> <span>مخازن تونلی شکل</span> </div> </a> <ul id="toc-مخازن_تونلی_شکل-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-مصالح_ساختمانی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#مصالح_ساختمانی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>مصالح ساختمانی</span> </div> </a> <ul id="toc-مصالح_ساختمانی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-تزئینات_یخچالها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#تزئینات_یخچالها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>تزئینات یخچالها</span> </div> </a> <ul id="toc-تزئینات_یخچالها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-طرز_تولید_و_برداشت_یخ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#طرز_تولید_و_برداشت_یخ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶</span> <span>طرز تولید و برداشت یخ</span> </div> </a> <ul id="toc-طرز_تولید_و_برداشت_یخ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-آسیب‌پذیری_یخچالها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#آسیب‌پذیری_یخچالها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷</span> <span>آسیب‌پذیری یخچالها</span> </div> </a> <ul id="toc-آسیب‌پذیری_یخچالها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-نگارخانه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#نگارخانه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۸</span> <span>نگارخانه</span> </div> </a> <ul id="toc-نگارخانه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-جستارهای_وابسته" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#جستارهای_وابسته"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۹</span> <span>جستارهای وابسته</span> </div> </a> <ul id="toc-جستارهای_وابسته-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۰</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">یخچال (معماری)</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۲۳ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-23" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۲۳ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%8A%D8%AE%D8%AC%D8%A7%D9%84" title="يخجال–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="يخجال" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Yakhch%C4%81l" title="Yakhchāl–بالیایی" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Yakhchāl" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="بالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D1%85%D1%87%D0%B0%D0%BB" title="Яхчал–بلغاری" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Яхчал" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="بلغاری" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Yakhchal" title="Yakhchal–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Yakhchal" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Yachtschal" title="Yachtschal–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Yachtschal" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Yakhch%C4%81l" title="Yakhchāl–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Yakhchāl" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Jak%C4%89alo" title="Jakĉalo–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Jakĉalo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Yakhchal" title="Yakhchal–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Yakhchal" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Yakhtchal" title="Yakhtchal–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Yakhtchal" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%99%D7%90%D7%97%D7%A6%27%D7%9C" title="יאחצ'ל–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="יאחצ'ל" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%85%D5%A1%D5%AF%D5%B9%D5%A1%D5%AC" title="Յակչալ–ارمنی" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Յակչալ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ارمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D4%B5%D5%A1%D5%AD%D5%B7%D5%A1%D5%AC_%D5%BD%D5%A1%D5%BC%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Եախշալ սառնարան–Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Եախշալ սառնարան" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Yakhch%C4%81l" title="Yakhchāl–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Yakhchāl" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Yakhchal" title="Yakhchal–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Yakhchal" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%A4%E3%83%95%E3%83%BB%E3%83%81%E3%83%A3%E3%83%BC%E3%83%AB" title="ヤフ・チャール–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ヤフ・チャール" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%88%D0%B0%D0%BA%D1%87%D0%B0%D0%BB" title="Јакчал–مقدونی" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Јакчал" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="مقدونی" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AF%E0%B4%BE%E0%B4%96%E0%B5%8D%E0%B4%9A%E0%B5%BD" title="യാഖ്ചൽ–مالایالامی" lang="ml" hreflang="ml" data-title="യാഖ്ചൽ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="مالایالامی" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Yakhchal" title="Yakhchal–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Yakhchal" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Yakhchal" title="Yakhchal–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Yakhchal" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D1%85%D1%87%D0%B0%D0%BB" title="Яхчал–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Яхчал" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Yakhchal" title="Yakhchal–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Yakhchal" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%A2%E0%B8%86%E0%B8%8A%E0%B8%AD%E0%B8%A5" title="แยฆชอล–تایلندی" lang="th" hreflang="th" data-title="แยฆชอล" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="تایلندی" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BA%D1%87%D0%B0%D0%BB" title="Якчал–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Якчал" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q952940#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آنها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)&oldid=36391956" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%28%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%29&id=36391956&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25DB%258C%25D8%25AE%25DA%2586%25D8%25A7%25D9%2584_%28%25D9%2585%25D8%25B9%25D9%2585%25D8%25A7%25D8%25B1%25DB%258C%29"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25DB%258C%25D8%25AE%25DA%2586%25D8%25A7%25D9%2584_%28%25D9%2585%25D8%25B9%25D9%2585%25D8%25A7%25D8%25B1%25DB%258C%29"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%28%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%29&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Icehouses_in_Iran" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q952940" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r36211177">.mw-parser-output .ambox{border:1px solid #a2a9b1;border-right:10px solid #36c;background-color:#fbfbfb;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .ambox+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+link+.ambox{margin-top:-1px}html body.mediawiki .mw-parser-output .ambox.mbox-small-left{margin:4px 0 4px 1em;overflow:hidden;width:238px;border-collapse:collapse;font-size:88%;line-height:1.25em}.mw-parser-output .ambox-speedy{border-right:10px solid #b32424;background-color:#fee7e6}.mw-parser-output .ambox-delete{border-right:10px solid #b32424}.mw-parser-output .ambox-content{border-right:10px solid #f28500}.mw-parser-output .ambox-style{border-right:10px solid #fc3}.mw-parser-output .ambox-move{border-right:10px solid #9932cc}.mw-parser-output .ambox-protection{border-right:10px solid #a2a9b1}.mw-parser-output .ambox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.5em;width:100%}.mw-parser-output .ambox .mbox-image{border:none;padding:2px 0.5em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0 2px 0.5em;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-empty-cell{border:none;padding:0;width:1px}.mw-parser-output .ambox .mbox-image-div{width:52px}html.client-js body.skin-minerva .mw-parser-output .mbox-text-span{margin-right:23px!important}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .ambox{margin:0 10%}}</style><table class="box-لحن plainlinks metadata ambox ambox-style ambox-Tone" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div class="mbox-image-div"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Edit-clear.svg/40px-Edit-clear.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Edit-clear.svg/60px-Edit-clear.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Edit-clear.svg/80px-Edit-clear.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="48" /></span></span></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-span"><b>لحن یا سبک این مقاله بازتاب‌دهندهٔ <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA%D9%86_%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D9%87%D8%AA%D8%B1#لحن" title="ویکی‌پدیا:راهنمایی برای نوشتن مقاله‌های بهتر">لحن دانشنامه‌ای</a> مورد استفاده در ویکی‌پدیا نیست</b>.<span class="hide-when-compact"> لطفاً کلمات ستایش‌گونه و غیر ادبی و عبارت‌های نادانشنامه‌ای را از این مقاله بزدایید. برای راهنمایی بیشتر <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%84%D8%AD%D9%86" class="mw-redirect" title="ویکی‌پدیا:لحن">راهنمای نوشتن مقاله‌های بهتر</a> و <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%84%D8%AD%D9%86_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%B7%D8%B1%D9%81" class="mw-redirect" title="ویکی‌پدیا:لحن بی‌طرف">لحن بی‌طرف</a> را ببینید.</span> <span class="date-container"><i>(<span class="date">فوریه ۲۰۱۹</span>)</i></span><span class="hide-when-compact"><i> (<small><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D8%AD%D8%B0%D9%81_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%D9%86%DA%AF%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="راهنما:حذف الگوی نگهداری">چگونگی و زمان حذف پیام این الگو را بدانید</a></small>)</i></span></div></td></tr></tbody></table> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r35841839">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-right:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">برای یخچال وسیله برقی، <a href="/wiki/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84" title="یخچال">یخچال</a> را ببینید.</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">برای ساختمان‌های دخیرهٔ یخ، <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)" title="سردخانه (معماری)">سردخانه (معماری)</a> را ببینید.</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">با <a href="/wiki/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="یخچال طبیعی">یخچال طبیعی</a> اشتباه نشود.</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Yakhchal.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Yakhchal.jpg/220px-Yakhchal.jpg" decoding="async" width="220" height="239" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Yakhchal.jpg/330px-Yakhchal.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Yakhchal.jpg/440px-Yakhchal.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="652" /></a><figcaption><a href="/wiki/%DB%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%A4%DB%8C%D8%AF%DB%8C" title="یخدان مؤیدی">یخدان مؤیدی</a>، <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86" title="کرمان">کرمان</a></figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Yakhchal_of_Yazd_province.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Yakhchal_of_Yazd_province.jpg/200px-Yakhchal_of_Yazd_province.jpg" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Yakhchal_of_Yazd_province.jpg/300px-Yakhchal_of_Yazd_province.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Yakhchal_of_Yazd_province.jpg/400px-Yakhchal_of_Yazd_province.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a><figcaption>یخچالی در استان یزد</figcaption></figure> <p><b>یخدان</b> یا <b>یخچال</b>، گونه‌ای ساختمان است که در <a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="معماری ایرانی">معماری قدیم ایران</a> برای تولید و نگهداری <a href="/wiki/%DB%8C%D8%AE" title="یخ">یخ</a> ساخته می‌شد. معمولاً هر یخچال دارای یک استخر و یک دیوار بلند (بنام حصار) و یک مخزن گنبددار بود. حصار طوری ساخته می‌شد که تمام روز سایه آن بر استخر می‌افتاد و از گرم شدن آب استخر جلوگیری می‌کرد. یخی را که در زمستان در استخر یخچال درست می‌شد می‌شکستند و در خزانه انبار می‌کردند و در فصل گرما آن را به کار می‌بردند. </p><p>از نظر هنر معماری و نیز دانش مهندسی، یخچال یکی از بهترین مصداق‌های دانش «انسان-طبیعت-معماری» و تعامل انسان با رفتارهای طبیعت و عناصر طبیعی در فصول مختلف سال است. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="کارکرد"><span id=".DA.A9.D8.A7.D8.B1.DA.A9.D8.B1.D8.AF"></span>کارکرد</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)&action=edit&section=1" title="ویرایش بخش: کارکرد"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>بنای یخچالهای قدیمی، غریب‌ترین عناصر معماری هستند که نه تنها مورد بی مهری قرارگرفته، بلکه تقریباً به بوته فراموشی سپرده شده‌اند. در وجود یخچالها و تولیداتش که در قلب تابستانهای داغ و سوزان، خنکای آب گوارا را به درون خانه‌ها می‌کشاند، رمز و رازی وجود دارد که حکایت از معجز ه فروتنانه خشت خام و دست‌های پرتوان معمار فرزانه‌ای می‌کند که به عشق خدمت به خلق، خشت بر خشت نهاده‌است. </p><p>در سرتاسر خطه <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="ایران زمین">ایران زمین</a> و به خصوص در <a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B7%D9%82_%DA%AF%D8%B1%D9%85_%D9%88_%D8%AE%D8%B4%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="مناطق گرم و خشک (صفحه وجود ندارد)">مناطق گرم و خشک</a> که دارای تابستانهای طاقت فرسا می‌باشند، یخ همواره از ضروریات مردم به‌شمار می‌رفته که علاوه بر خنک نمودن آب شرب، برای حفظ خوراکی‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گرفته‌است. برخلاف آب انبارها و برکه‌های عمومی <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8_%D8%A2%D8%B4%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%AF%D9%86%DB%8C" title="آب آشامیدنی">آب آشامیدنی</a> در شهرها و روستاها که احداث آنها از مبانی خیرات محسوب می‌شده و ساختمان و آبش وقف بوده، یخچالها منابع درآمد زیادی برای صاحبانش به‌شمار می‌رفته‌اند. </p> <figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Panorama_Icehouse_Abarqu_Iran.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Panorama_Icehouse_Abarqu_Iran.jpg/700px-Panorama_Icehouse_Abarqu_Iran.jpg" decoding="async" width="700" height="201" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Panorama_Icehouse_Abarqu_Iran.jpg/1050px-Panorama_Icehouse_Abarqu_Iran.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Panorama_Icehouse_Abarqu_Iran.jpg/1400px-Panorama_Icehouse_Abarqu_Iran.jpg 2x" data-file-width="3759" data-file-height="1080" /></a><figcaption>پانورامایی از یخچال خشتی ابرکوه</figcaption></figure> <div style="clear:both;"></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تاریخچه"><span id=".D8.AA.D8.A7.D8.B1.DB.8C.D8.AE.DA.86.D9.87"></span>تاریخچه</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)&action=edit&section=2" title="ویرایش بخش: تاریخچه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:ETH-BIB-K%C3%BCnstliche_Eisanlagen_von_Teheran_aus_300_m_H%C3%B6he-Persienflug_1924-1925-LBS_MH02-02-0086-AL-FL.tif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/ETH-BIB-K%C3%BCnstliche_Eisanlagen_von_Teheran_aus_300_m_H%C3%B6he-Persienflug_1924-1925-LBS_MH02-02-0086-AL-FL.tif/lossy-page1-300px-ETH-BIB-K%C3%BCnstliche_Eisanlagen_von_Teheran_aus_300_m_H%C3%B6he-Persienflug_1924-1925-LBS_MH02-02-0086-AL-FL.tif.jpg" decoding="async" width="300" height="209" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/ETH-BIB-K%C3%BCnstliche_Eisanlagen_von_Teheran_aus_300_m_H%C3%B6he-Persienflug_1924-1925-LBS_MH02-02-0086-AL-FL.tif/lossy-page1-450px-ETH-BIB-K%C3%BCnstliche_Eisanlagen_von_Teheran_aus_300_m_H%C3%B6he-Persienflug_1924-1925-LBS_MH02-02-0086-AL-FL.tif.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/ETH-BIB-K%C3%BCnstliche_Eisanlagen_von_Teheran_aus_300_m_H%C3%B6he-Persienflug_1924-1925-LBS_MH02-02-0086-AL-FL.tif/lossy-page1-600px-ETH-BIB-K%C3%BCnstliche_Eisanlagen_von_Teheran_aus_300_m_H%C3%B6he-Persienflug_1924-1925-LBS_MH02-02-0086-AL-FL.tif.jpg 2x" data-file-width="4961" data-file-height="3452" /></a><figcaption>تأسیسات یخچال مصنوعی اطراف تهران (عکس از <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1_%D9%85%DB%8C%D8%AA%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D9%88%D9%84%D8%AA%D8%B3%D8%B1" title="والتر میتل‌هولتسر">والتر میتل‌هولتسر</a> حوالی سال ۱۳۰۴)</figcaption></figure> <p>از پیشینه تاریخی یخچالها تا <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%B5%D9%81%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="دوره صفوی">دوره صفوی</a> اطلاعات دقیقی در دست نیست. هر چند در متون تاریخی و داستانها و اشعار قبل از دوره صفوی استفاده از یخ به وفور یافت می‌شود؛ اما از نحوه تولید آن سخنی به میان نیامده است. قدیمی‌ترین مدارک، مربوط به سفرنامه «<a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%86" class="mw-redirect" title="شاردن">شاردن</a>» سیاح فرانسوی دوره صفوی است. </p><p><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%86" class="mw-redirect" title="شاردن">شاردن</a> در سال ۱۰۷۶ هجری، در این سفرنامه به طرز تهیه یخ در یخچالهای شهر اصفهان پرداخته، وی می‌نویسد: «در یک محوطهٔ گود، گودال عمیقی رو به شمال حفر می‌کنند و در مقابل آن مربع‌هایی به عمق شانزده تا بیست شست به مانند تشتکی فراهم می‌آورند، آنگاه شامگاهان اینها را از آب مالامال می‌سازند … صبحگاهان که کاملاً منجمد می‌شود آن را با رندهٔ باغبانی یا شن کش می‌شکنند و تکه‌تکه می‌کنند و تمام این قطعات را در گودال مزبور روی هم انبار می‌کنند و در آنجا دوباره تا حد امکان به تکه‌های کوچکتر مبدل می‌کنند، چون هر اندازه یخ بیشتر خرد شود بهتر منجمد می‌شود. سپس حوضچه‌های مربع شکل را مانند روز گذشته با آب تازه پر می‌کنند و هنگام غروب با کدوهای قلیانی دسته دار (آب پاش) قطعات یخ گودال را آب پاشی می‌کنند تا بهتر به هم بچسبند. بعد از اقلاً هشت روز کار مداوم به ترتیب بالا، قطعات یخ به ضخامت پنج تا شش پا به دست می‌آید، و آن وقت شب هنگام مردم معمولی محله را جمع می‌نمایند و اینان با فریاد و هلهله و شادی عظیم در حالتی که مشعل‌هایی پیرامون گودال افروخته شده با آهنگ ساز و ابزار طرب که برای تهییج آنان نوخته می‌شود در گودال فرود می‌آورند… در مدت شش هفته، یک توازی (معادل ۱/۰۴۹ متر) و بیشتر به گودی و درازا و پهنای مطلوب انباشته مالامال از یخ می‌گردد…» (سیاحت نامهٔ شاردن، ترجمهٔ محمد عباسی، ج ۴، ص ۲۷۰–۲۷۲) </p><p>قدیمی‌ترین تصاویر از یخچالهای دوران صفویه هم به شاردن نسبت داده شده‌است، که در سفرنامهٔ خود دورنمایی از شهر <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%86" title="کاشان">کاشان</a> را به تصویر کشیده و یخچالهای این شهر را بیرون از قلعه و برج و باروی شهر نشان داده‌است. </p><p>«کرنلین بروین» هلندی نیز که در سال ۱۱۱۴ هـ.ق. وارد ایران شد تصویری از یک یخچال در شهر قم را در کتاب خود آورده که یکی از مهم‌ترین اسناد تاریخی از یخچالهای دورهٔ صفوی است. در این تصویر مخزن یخچال را گنبدی از نوع «رک زینه ای» تشکیل می‌دهد و دیوار سایه انداز آن در سمت چپ عکس دیده می‌شود. </p><p>اما نمونه ای از توصیف یخچالهای دوران <a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="قاجاریان">قاجار</a> در کتاب «نصف جهان فی التعریف الاصفهان» آمده‌است، مؤلف وضع یخچالهای اصفهان در دورهٔ قاجاریه را همان گونه توصیف می‌کند که شاردن به آن اشاره کرده، وی می‌نویسد: «یخچالی که ساخته شده و دیواری بلند طرف جنوب آن دارد و از طرف مشرق به طرف مغرب کشیده شده و پای آن گودالی عمیق است که موضع جمع آوری و حفظ یخ است. طرف شمال این گودال کرت‌های بلندی درست کرده‌اند و در زمستان از آب نهرها زیاد در آن می‌نمایند و به شبهای سرد روی آب بسته می‌شود…». مؤلف در ادامه به طرز تهیهٔ یخ همان گونه که شاردن فرانسوی توصیف نموده اشاره می‌کند. </p><p>معماری یخچالها و فن ساختمانی آنها به گونه‌ای است که دقت و نکته سنجی معماران این واحدها را به نکات عمده مهمی چون عایقکاری بنا، حفظ برودت مناسب جهت نگهداری یخ، <a href="/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD_%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="مصالح ساختمانی">مصالح ساختمانی</a> و چگونگی تهیه <a href="/wiki/%DB%8C%D8%AE" title="یخ">یخ</a> می‌رساند. </p><p>یخچالها متشکل از سه بخش می‌باشند: </p> <ul><li>دیوار طویل سایه انداز</li> <li>حوضچه‌های تولید یخ</li> <li>مخزن یخ</li></ul> <p>مخازن یخ نیز خود به دو گونه‌اند: </p> <ul><li>مخازن گنبدی شکل به صورت پوشش بارک مخروطی</li> <li>مخازن تونلی شکل به صورت دهلیز مستطیل شکل دراز</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="معماری_یخچالها"><span id=".D9.85.D8.B9.D9.85.D8.A7.D8.B1.DB.8C_.DB.8C.D8.AE.DA.86.D8.A7.D9.84.D9.87.D8.A7"></span>معماری یخچالها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)&action=edit&section=3" title="ویرایش بخش: معماری یخچالها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Aab_Anbar.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Aab_Anbar.jpg/220px-Aab_Anbar.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Aab_Anbar.jpg/330px-Aab_Anbar.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Aab_Anbar.jpg/440px-Aab_Anbar.jpg 2x" data-file-width="1280" data-file-height="960" /></a><figcaption>یخدانی در گناباد</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DA%AF%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AF.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DA%AF%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AF.jpg/220px-%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DA%AF%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AF.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DA%AF%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AF.jpg/330px-%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DA%AF%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AF.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DA%AF%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AF.jpg/440px-%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DA%AF%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AF.jpg 2x" data-file-width="1280" data-file-height="960" /></a><figcaption>آب انبار و یخچال کویرعمرانی گناباد</figcaption></figure> <p>فن ساختمانی و شیوه معماری یخچالها باید پاسخگوی مسائلی چون عایقکاری بنا و حفظ برودت مناسب جهت نگهداری یخ باشد. یخچالها متشکل از سه قسمت می‌باشند: </p> <ol><li>دیوار طویل سایه‌انداز</li> <li>حوضچه‌های تولید یخ</li> <li>مخزن یخ</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="دیوار_سایه‌انداز"><span id=".D8.AF.DB.8C.D9.88.D8.A7.D8.B1_.D8.B3.D8.A7.DB.8C.D9.87.E2.80.8C.D8.A7.D9.86.D8.AF.D8.A7.D8.B2"></span>دیوار سایه‌انداز</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)&action=edit&section=4" title="ویرایش بخش: دیوار سایه‌انداز"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>دیوار سایه انداز، دیوار طویل بسیار بلندی بوده که از مشرق به مغرب کشیده می‌شده‌است. ارتفاع بلند این دیوارها که گاهی تا ۱۰ متر می‌رسد، در طول روز از تابش آفتاب بر روی آب‌های منجمد شده در حوضچه‌ها جلوگیری می‌کند. در صورتی که در مشرق و مغرب کمی آفتاب بر روی سطوح یخ می‌تابید، در این نقاط نیز دیوارهای سایه انداز جانبی متصل به دیوار اصلی احداث می‌کردند. برای کم کردن فشار وارده بر پایه در طول دیوار، طاق‌نماهای متعددی احداث می‌شد که علاوه برکمک به ایستایی دیوار، ایجاد <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86" class="mw-redirect" title="سایه روشن">سایه روشن</a> در نمای دیواره نموده و از یکنواختی آنان می‌کاهد، مانند یخچال مویدی در کرمان و یخچال عباس‌آباد در رفسنجان. </p><p>گاه جهت استحکام بیشتر دیوار سایه انداز، اقدام به احداث پشتبندهای بزرگ در قسمت جنوبی دیوار می‌کردند </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="حوضچه‌های_تهیه_یخ"><span id=".D8.AD.D9.88.D8.B6.DA.86.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.AA.D9.87.DB.8C.D9.87_.DB.8C.D8.AE"></span>حوضچه‌های تهیه یخ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)&action=edit&section=5" title="ویرایش بخش: حوضچه‌های تهیه یخ"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>گودال مستطیل شکلی است که به موازات دیوار سایه انداز و در بخش شمالی آن حفر شده و طول آن اندکی کمتراز طول دیوار و عمق آن، ۳۰ الی ۵۰ سانتیمتر و گاه بیشتر بوده‌است. این گودال، محل تهیه یخ در شبهای سرد زمستان بوده‌است بدین ترتیب که شبهای زمستان آنها را از آب پر می‌کردند و صبحگاهان پس از منجمد شدن آب، یخ را قطعه قطعه می‌کردند و در مخازن جمع‌آوری می‌کردند. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="مخزن_یخ"><span id=".D9.85.D8.AE.D8.B2.D9.86_.DB.8C.D8.AE"></span>مخزن یخ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)&action=edit&section=6" title="ویرایش بخش: مخزن یخ"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>این مخازن معمولاً در پشت دیوار سایه انداز و در بخش جنوبی آن واقع شده‌اند و به وسیلهٔ یک یا چند مدخل ورودی به بخش شمالی و رو به سوی حوضچه‌های تهیه یخ راه می‌یابند. </p><p>مخازن یخ بر دو نوع اند: </p> <ul><li>مخازن گنبدی شکل</li> <li>مخازن تونلی شکل</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="مخازن_گنبدی_شکل"><span id=".D9.85.D8.AE.D8.A7.D8.B2.D9.86_.DA.AF.D9.86.D8.A8.D8.AF.DB.8C_.D8.B4.DA.A9.D9.84"></span>مخازن گنبدی شکل</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)&action=edit&section=7" title="ویرایش بخش: مخازن گنبدی شکل"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>پوشش این نوع مخازن که معمولاً از چینه یا خشت خام است، در اکثر نقاط ایران به صورت پوشش بستو یا رک مخروطی می‌باشد. این نوع پوشش به علت داشتن قابلیت باربری، در دهانه‌های وسیع به کار می‌رود. </p><p>دیوار گنبد در پاتاق دارای قطر زیاد و هر چه به رأس نزدیکتر می‌شود از قطر آن کاسته می‌شود. گاه معمار، برای کم کردن فشار وارده از گنبد بر پایه، آن را به صورت مطبق (پله پله) می‌سازند. </p><p>ورودی‌ها و خروجی‌های مخازن دارای ارتفاع کم بودند. ورودی مخازن معمولاً در جوار حوضچه‌های تولید یخ و رو به شمال قرار داشتند و به وسیلهٔ سطح شیبداری، جهت انتقال آسان یخ، به حوضچه‌ها مربوط می‌شدند. خروجی‌ها نیز، در مقابل ورودی قرار داشت و بواسطه اتاق کوچکی به بیرون راه می‌یافت. یخچالهای کاشان، ابرقو، کرمان، یزد، میبد و یخچال «میرفتاح» در ملایر از این نوع گنبد برخوردارند. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="مخازن_تونلی_شکل"><span id=".D9.85.D8.AE.D8.A7.D8.B2.D9.86_.D8.AA.D9.88.D9.86.D9.84.DB.8C_.D8.B4.DA.A9.D9.84"></span>مخازن تونلی شکل</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)&action=edit&section=8" title="ویرایش بخش: مخازن تونلی شکل"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>مخزن این نوع یخچالها به صورت دهلیز مستطیل شکل درازی هستند که به تونل شباهت دارند. عرض این نوع دهلیزها حدود ۵ متر و طول آنها گاه به ده‌ها متر می‌رسد و طاق آنها، عموماً به صورت ضربی یا طاق و تویزه بوده‌است. معمولاً در کنار این دهلیزها اتاق کوچکی قرار دارد که نصف آن در زیر زمین واقع شده‌است و به وسیلهٔ پله‌های متعددی، به کف گودال یخ راه پیدا می‌کند. </p><p>یخچال "خلیلی " درتهران و یخچال" دوقوزپله" درارومیه از (آثار قاجاریه) از این نوع یخچالها هستند. </p><p>در وسط همه مخازن یخ، گودالهای عمیق و بزرگی حفر می‌کرده‌اند که محل انبار یخها بوده‌است. شکل این گودالها در یخچالهای گنبد دار، به صورت دایره با شعاعی تا حدود ۴ متر و گاه بیشتر، و در یخچالهای تونلی به صورت مستطیل و تقریباً به اندازه طول دهلیز می‌باشد. عمق این گودالهای یخ نیز متفاوت بوده و با توجه به میزان تولید یخ و نیز میزان رطوبت و سرمای کافی زمین، گاهی به ۱۰ متر نیز می‌رسد، مانند یخچال ویران شده <a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D9%86%D8%A7%D9%86" title="سمنان">سمنان</a> در محل کنونی <a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D8%AF_%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="جهاد سازندگی">جهاد سازندگی</a> و یخچال «خلیلی» تهران. </p><p>دیوار این گودالها از سنگ یا آجر با اندود کاهگل ساخته می‌شد و پشت آن با مصالح عایقی چون خاک زغال یا مصالح دیگر پوشیده می‌شد. جهت دستیابی به کف این گودالها، از پله‌های کوچکی که در دیواره آن تعبیه می‌شد، استفاده می‌گردید. از آنجا که رطوبت و آب‌های حاصل از ذوب یخ، می‌توانست در پایه یخچال نفوذ نموده و اثر مخربی بگذارد، معماران برای پیشگیری از این فرسایش، چاهی در بیرون از یخچال حفر کرده و به وسیلهٔ مجاری باریکی که در کف گودالهای یخ تعبیه می‌نمودند، آب حاصل از ذوب یخ را به این <a href="/w/index.php?title=%DA%86%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="چاه‌ها (صفحه وجود ندارد)">چاه‌ها</a> هدایت می‌کردند. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="مصالح_ساختمانی"><span id=".D9.85.D8.B5.D8.A7.D9.84.D8.AD_.D8.B3.D8.A7.D8.AE.D8.AA.D9.85.D8.A7.D9.86.DB.8C"></span>مصالح ساختمانی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)&action=edit&section=9" title="ویرایش بخش: مصالح ساختمانی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>خشت و گل، مهم‌ترین مصالح ساختمانی معماری کویر و بالاخص معماری یخچالها را تشکیل می‌دهد، زیرا نه تنها به آسانی تهیه و در دسترس می‌باشد، بلکه بهترین عایق گرما از بیرون به درون و سرما از درون به بیرون می‌باشند و همچنین کاهگل عایق خوبی برای جلوگیری از نفوذ رطوبت حاصل از برف و باران به حساب می‌آید. ضمناً رنگ خاکی اندود یا خشت، از انعکاس نور شدید و گاه زننده و تند آفتاب می‌کاهد. </p><p>سنگ و آجر نیز از مصالح ساختمانی مهمی هستند که به علت استحکام و در دسترس بودن و ارزان بودن شان، در بنای یخچالها به کار می‌رفته‌اند. از سنگ معمولاً در پایه، و از آجر در طاقها استفاده می‌شده‌است. در چنین مواردی نمای خارجی یخچال، حتماً با اندود کاهگل پوشش می‌یافت. به علاوه، دیواره گودال یخ را نیز با سنگ یا آجر می‌ساختند و با کاهگل اندود می‌کردند. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تزئینات_یخچالها"><span id=".D8.AA.D8.B2.D8.A6.DB.8C.D9.86.D8.A7.D8.AA_.DB.8C.D8.AE.DA.86.D8.A7.D9.84.D9.87.D8.A7"></span>تزئینات یخچالها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)&action=edit&section=10" title="ویرایش بخش: تزئینات یخچالها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>تزئینات یخچالها، علیرغم سادگی، از زیبایی و جاذبه‌ای چشمگیر برخوردارند. به خصوص اینکه این تزئینات، فقط با یک مصالح و یک رنگ خشت تجلی یافته‌است. معمار با ذوق، با برگزیدن ساده‌ترین راه‌ها، با پس و پیش گذاشتن خشت‌ها، یا ایجاد فضاهای کوچک خالی یا ایجاد برجستگی، در داخل مخازن یا در بخش فوقانی دیوارها و همچنین با ایجاد طاق‌نماهای متعدد در طول آن، از یکنواختی کسل‌کننده بدنه‌های صاف و یکدست دیوارها، کاسته‌است. یخچالهای کاشان، یخچال در کرمان، یخچال عباس‌آباد در رفسنجان و یخچال موجود در ارگ بم، به این تزئینات زیبا مزین شده‌اند. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="طرز_تولید_و_برداشت_یخ"><span id=".D8.B7.D8.B1.D8.B2_.D8.AA.D9.88.D9.84.DB.8C.D8.AF_.D9.88_.D8.A8.D8.B1.D8.AF.D8.A7.D8.B4.D8.AA_.DB.8C.D8.AE"></span>طرز تولید و برداشت یخ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)&action=edit&section=11" title="ویرایش بخش: طرز تولید و برداشت یخ"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>برای تهیه یخ، حوضچه‌هایی را که در پای دیوار سایه انداز احداث می‌شد، در شبهای سرد زمستان تا سطح معینی از آب پر می‌کردند. سرمای شدید شب هنگام، موجب یخ بستن آب این حوضچه‌ها می‌شد. مقدار آبی که در شبهای بعد، بر روی این توده‌های منجمد هدایت می‌شد، به اندازه‌ای بود که سرمای یک شب بتواند آن را منجمد کند. به‌طور کلی، ارتفاع آب روی سطوح یخ قبلی، از چند سانتیمتر تجاوز نمی‌کرد و این کار آنقدر تکرار می‌شد تا قطر یخها، به اندازه عمق حوضچه‌ها می‌رسید. </p><p>پس از آن، یخچال داران، صبحگاهان، به جان یخها می‌افتادند و با پتک یا وسایل دیگر، یخها را قطعه قطعه می‌کردند و هر قطعه را با غل و زنجیر به مخزن یخ منتقل کرده و به داخل گودال می‌ریختند. </p><p>یخچال‌داران برای اینکه در تابستان بتوانند از قطعات یخ داخل مخزن به راحتی برداشت کنند، هنگام انبار کردن بین لایه‌های مختلف یخ، <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%87" title="کاه">کاه</a> یا ساقه‌های <a href="/wiki/%DA%AF%D9%86%D8%AF%D9%85" title="گندم">گندم</a> می‌ریختند و در بعضی از شهرها مثل <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86" title="اصفهان">اصفهان</a> از یک نوع جگن که در کنار رودها روئیده می‌شد، بهره گرفته و روی یخها را با آن می‌پوشاندند. در پاره‌ای از مناطق کویری، روی آن را با یک قشر گل اندود می‌کردند. آنگاه، ورودی‌های یخچالها را نیز تیغه کرده و با <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%87%DA%AF%D9%84" title="کاهگل">کاهگل</a> کردن روی آن، تمام منافذ را می‌گرفتند. </p><p>هنگامی که هوا رو به گرمی می‌رفت و ضرورت استفاده از یخ احساس می‌شد، یخ کش‌ها با چکمه‌ها و نیم تنه‌های لاستیکی و چنگک‌های آهنی، توده‌های یخ را از گودال بیرون کشیده و به پای ترازوی بزرگی که هر کفه آن به لنگه دری شباهت داشت و به وسیلهٔ چهار رشته زنجیر، به سقف اتاقک مجاور آویزان بودند، می‌آوردند. درب این اتاقک‌ها را که در قسمت خروجی یخچال قرار داشت، فقط صبح‌ها یا هنگام غروب باز می‌کردند و به تدریج یخها را شکسته و جهت فروش به بازار می‌بردند. این یخچالها در تمام فصول سال دارای یخ بودند. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="آسیب‌پذیری_یخچالها"><span id=".D8.A2.D8.B3.DB.8C.D8.A8.E2.80.8C.D9.BE.D8.B0.DB.8C.D8.B1.DB.8C_.DB.8C.D8.AE.DA.86.D8.A7.D9.84.D9.87.D8.A7"></span>آسیب‌پذیری یخچالها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)&action=edit&section=12" title="ویرایش بخش: آسیب‌پذیری یخچالها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>علیرغم وجود مصالحی مقاوم و متناسب با شرایط اقلیمی، کم و بیش خطراتی وجود این بناها را تهدید می‌کند که به مواردی چند از آن اشاره می‌شود: </p> <ol><li>به علت منفرد بودن بنا در فضایی نسبتاً باز، بادهای تند و توفان‌های شدید کویری، که معمولاً شن و ماسه را به همراه دارند، می‌توانند از عوامل مهم فرسایش یخچالها به‌شمار آیند.</li> <li>رطوبت، پدیده‌ای است که هر چند در معماری قدیمی یخچالها، تا حدودی از قدرت فرساینده‌اش پیشگیری شده‌است، لیکن نفوذ تدریجی آب حاصل از ذوب احتمالی یخها و همچنین آبی که به حوضچه‌های تولید یخ هدایت می‌شد، به علت کمی فاصله موجود بین آنها و دیوار سایه انداز می‌توانسته‌است اثرات مخربی داشته باشد.</li> <li>کم شدن منزلت فرهنگی، اعتباری و اقتصادی یخچالها به خاطر رواج روزافزون صنعت مدرن یخ سازی، چهره‌ای متروک به یخچالها بخشیده‌است. همین بی‌توجهی، باعث بی‌هویت شدن آنان گردیده و همه، شرایط مناسب را جهت ویرانی بنا فراهم می‌آورند.</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="نگارخانه"><span id=".D9.86.DA.AF.D8.A7.D8.B1.D8.AE.D8.A7.D9.86.D9.87"></span>نگارخانه</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)&action=edit&section=13" title="ویرایش بخش: نگارخانه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%AE%D8%B4%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DA%A9%D9%88%D9%87_(2).JPG" class="mw-file-description" title="یخچال خشتی ابرکوه"><img alt="یخچال خشتی ابرکوه" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%AE%D8%B4%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DA%A9%D9%88%D9%87_%282%29.JPG/120px-%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%AE%D8%B4%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DA%A9%D9%88%D9%87_%282%29.JPG" decoding="async" width="120" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%AE%D8%B4%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DA%A9%D9%88%D9%87_%282%29.JPG/180px-%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%AE%D8%B4%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DA%A9%D9%88%D9%87_%282%29.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%AE%D8%B4%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DA%A9%D9%88%D9%87_%282%29.JPG/240px-%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%AE%D8%B4%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DA%A9%D9%88%D9%87_%282%29.JPG 2x" data-file-width="2992" data-file-height="2992" /></a></span></div> <div class="gallerytext">یخچال خشتی ابرکوه</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%AE%D8%B4%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DA%A9%D9%88%D9%87_(1).JPG" class="mw-file-description" title="یخچال خشتی ابرکوه"><img alt="یخچال خشتی ابرکوه" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%AE%D8%B4%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DA%A9%D9%88%D9%87_%281%29.JPG/120px-%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%AE%D8%B4%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DA%A9%D9%88%D9%87_%281%29.JPG" decoding="async" width="120" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%AE%D8%B4%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DA%A9%D9%88%D9%87_%281%29.JPG/180px-%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%AE%D8%B4%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DA%A9%D9%88%D9%87_%281%29.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%AE%D8%B4%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DA%A9%D9%88%D9%87_%281%29.JPG/240px-%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%AE%D8%B4%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DA%A9%D9%88%D9%87_%281%29.JPG 2x" data-file-width="2992" data-file-height="2992" /></a></span></div> <div class="gallerytext">یخچال خشتی ابرکوه</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Sirjan_ice_keeping.jpg" class="mw-file-description" title="یخدان‌های دوقلوی سیرجان"><img alt="یخدان‌های دوقلوی سیرجان" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Sirjan_ice_keeping.jpg/120px-Sirjan_ice_keeping.jpg" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Sirjan_ice_keeping.jpg/180px-Sirjan_ice_keeping.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Sirjan_ice_keeping.jpg/240px-Sirjan_ice_keeping.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="533" /></a></span></div> <div class="gallerytext"> یخدان‌های دوقلوی سیرجان</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AC%D9%88_%D9%85%D8%A4%DB%8C%D8%AF%DB%8C.jpg" class="mw-file-description" title="یخدان جو مؤیدی کرمان"><img alt="یخدان جو مؤیدی کرمان" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/%DB%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AC%D9%88_%D9%85%D8%A4%DB%8C%D8%AF%DB%8C.jpg/120px-%DB%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AC%D9%88_%D9%85%D8%A4%DB%8C%D8%AF%DB%8C.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/%DB%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AC%D9%88_%D9%85%D8%A4%DB%8C%D8%AF%DB%8C.jpg/180px-%DB%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AC%D9%88_%D9%85%D8%A4%DB%8C%D8%AF%DB%8C.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/%DB%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AC%D9%88_%D9%85%D8%A4%DB%8C%D8%AF%DB%8C.jpg/240px-%DB%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AC%D9%88_%D9%85%D8%A4%DB%8C%D8%AF%DB%8C.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/%DB%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AC%D9%88_%D9%85%D8%A4%DB%8C%D8%AF%DB%8C" title="یخدان جو مؤیدی">یخدان جو مؤیدی</a> <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86" title="کرمان">کرمان</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%81_1.jpg" class="mw-file-description" title="یخدان زریسف کرمان"><img alt="یخدان زریسف کرمان" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%81_1.jpg/120px-%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%81_1.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%81_1.jpg/180px-%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%81_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%81_1.jpg/240px-%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%81_1.jpg 2x" data-file-width="4608" data-file-height="3456" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%81" title="یخچال زریسف">یخدان زریسف</a> <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86" title="کرمان">کرمان</a></div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جستارهای_وابسته"><span id=".D8.AC.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D8.B1.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.88.D8.A7.D8.A8.D8.B3.D8.AA.D9.87"></span>جستارهای وابسته</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)&action=edit&section=14" title="ویرایش بخش: جستارهای وابسته"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="یخچال طبیعی">یخچال طبیعی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1_%D9%81%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="گاه‌شمار فناوری سردسازی">گاه‌شمار فناوری سردسازی</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)&action=edit&section=15" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> </div> <ul><li>«یخچالهای قدیمی، شاهکارهای معماری از یادرفته»، محمد علی مخلصی، از مجموعه مقالات کنگره <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="تاریخ معماری">تاریخ معماری</a> وشهرسازی ایران. ارگ بم. کرمان. جلد دوم. چاپ اول. سال۱۳۷۴</li> <li>نشریه آگاهی نامه، انتشارات <a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%84%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="سازمان ملی (صفحه وجود ندارد)">سازمان ملی</a> حفاظت آثار باستانی، شماره ۱۹، سال ۱۳۵۶</li> <li>نشریه معمار، شماره ۱۲، ص ۲۶ تا ص ۲۹، بهار ۱۳۸۰.</li> <li>نشریه معمار، شماره ۳، ص ۲۰ و ص۲۱. . کارهای سیدهادی میرمیران. زمستان ۱۳۷۷.</li></ul> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="معماری_ایرانی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="الگو:معماری ایرانی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="بحث الگو:معماری ایرانی"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:معماری ایرانی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="معماری_ایرانی" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="معماری ایرانی">معماری ایرانی</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">عناصر</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B4%D9%BE%D8%B2%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C)" title="آشپزخانه (معماری ایرانی)">آشپزخانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%DA%86%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="ارچین">ارچین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="ارسی">ارسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%87" title="ازاره">ازاره</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="اسلیمی">اسلیمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C" title="اندرونی">اندرونی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86" title="ایوان">ایوان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%85_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C)" class="mw-redirect" title="بام (معماری ایرانی)">بام</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1" title="بادگیر">بادگیر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D8%AE%D8%A7%D9%86_%DA%86%D9%86%D8%AF%D8%B3%D9%88%DB%8C%D9%87" title="بادخان چندسویه">بادخان چندسویه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%BA%DA%86%D8%A7%D9%84" class="mw-redirect" title="باغچال">باغچال</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%86%D8%AC%E2%80%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C" title="پنج‌دری">پنج‌دری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%86%D8%AC%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="پنج‌کاسه‌ای">پنج‌کاسه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D8%B7%D8%A7%D9%82" title="پیش‌طاق">پیش‌طاق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%86" title="تابستان‌نشین">تابستان‌نشین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%82%DA%86%D9%87" title="تاقچه">تاقچه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B1_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C)" title="تالار (معماری ایرانی)">تالار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AA_%D9%88_%D8%AD%D9%85%D8%A7%D9%85_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C)" title="توالت و حمام (معماری ایرانی)">توالت و حمام</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%84%D9%88%D8%AE%D8%A7%D9%86" title="جلوخان">جلوخان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%A7%D8%B1_%D8%B3%D9%88" class="mw-redirect" title="چار سو">چار سو</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%BA_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)" title="چهارباغ (معماری)">چهارباغ</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%B5%D9%81%D9%87" title="چهارصفه">چهارصفه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%88%D8%B6%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="حوضخانه">حوضخانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%B7" title="حیاط">حیاط</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%86_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C)" title="دالان (معماری ایرانی)">دالان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%AE%D9%85%D9%87" title="دخمه">دخمه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)" title="درگاه (معماری)">درگاه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%B3%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="رسمی‌بندی">رسمی‌بندی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%82" title="رواق">رواق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%86" title="زمستان‌نشین">زمستان‌نشین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%B7" title="ساباط">ساباط</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="سرابستان">سرابستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%A8" title="سرداب">سرداب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%B1" title="سردر">سردر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DA%A9%D9%88_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C)" title="سکو (معماری ایرانی)">سکو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%86" title="شاه‌نشین">شاه‌نشین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="شبستان">شبستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B2%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="شبستان زمستانی">شبستان زمستانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%88%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="شوادان">شوادان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA_%D8%B3%D8%B1_%D8%AF%D8%B1" title="عمارت سر در">عمارت سر در</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%BA%D9%84%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%B4" title="غلام‌گردش">غلام‌گردش</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="کاربندی">کاربندی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D9%86%D8%A7%D8%AA" title="قنات">کاریز</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%DA%AF%D8%B1%D9%87_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)" title="کنگره (معماری)">کنگره</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%86%D8%A8%D8%AF_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)" class="mw-redirect" title="گنبد (معماری)">گنبد</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%AF%D8%A7%D9%84_%D8%A8%D8%A7%D8%BA%DA%86%D9%87" title="گودال باغچه">گودال باغچه</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B4%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C)" title="گوشواره (معماری ایرانی)">گوشواره</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%82_%DA%AF%D9%88%D8%B4%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87" title="اتاق گوشواره">اتاق گوشواره</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%B1" title="لته‌سر">لته‌سر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%82%D8%B1%D9%86%D8%B3" title="مقرنس">مقرنس</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%AA%D8%A7%D8%A8%DB%8C_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)" title="مهتابی (معماری)">مهتابی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%B1%D8%A7" title="میانسرا">میانسرا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%85%D9%86_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C)" class="mw-redirect" title="نشیمن (معماری ایرانی)">نشیمن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B4%D8%AA%DB%8C" title="هشتی">هشتی</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="یزدی‌بندی">یزدی‌بندی</a></li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="4" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Panj_Dari_Amerian_House.jpg" class="mw-file-description" title="تخت جمشید"><img alt="تخت جمشید" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Panj_Dari_Amerian_House.jpg/90px-Panj_Dari_Amerian_House.jpg" decoding="async" width="90" height="59" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Panj_Dari_Amerian_House.jpg/135px-Panj_Dari_Amerian_House.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Panj_Dari_Amerian_House.jpg/180px-Panj_Dari_Amerian_House.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="523" /></a></span><div style="clear:both;"></div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="شهرسازی ایرانی">شهرسازی ایرانی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%DA%AF_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)" title="ارگ (معماری)">ارگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1" title="آب‌انبار">آب‌انبار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%BA_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="باغ ایرانی">باغ ایرانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1" title="بازار">بازار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%84" title="پل">پل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DA%A9%DB%8C%D9%87_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C)" title="تکیه (معماری ایرانی)">تکیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%D9%85" title="حرم">حرم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%85%D8%A7%D9%85" title="حمام">حمام</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B7_(%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%86)" title="رباط (ساختمان)">رباط</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B5%D8%A7%D8%B1%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87" title="عصارخانه">عصارخانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DA%98" class="mw-redirect" title="دژ">قلعه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D9%86%D8%A7%D8%AA" title="قنات">قنات</a> (کاریز)</li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%AE" title="کاخ">کاخ</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B3%D8%B1%D8%A7" class="mw-redirect" title="کاروان‌سرا">کاروان‌سرا</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A8%D9%88%D8%AA%D8%B1%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87" title="کبوترخانه">کبوترخانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%84_(%D8%A7%D8%A8%D9%86%DB%8C%D9%87)" title="میل (ابنیه)">میل</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%DA%86%D9%87_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C)" title="کوچه (معماری سنتی ایرانی)">کوچه</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B4%DA%A9" title="کوشک">کوشک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87" title="مدرسه">مدرسه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF" title="مسجد">مسجد</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1" title="گور">مقبره</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B1%D9%87" title="مناره">مناره</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="یخدان">یخدان</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%87)" class="mw-redirect" title="یخچال (سازه)">یخچال</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">دوره‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%86%D9%88%D8%B3%D9%86%DA%AF%DB%8C_%D9%88_%D9%85%D8%B3%E2%80%8C%D8%B3%D9%86%DA%AF%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="معماری نوسنگی و مس‌سنگی در ایران">عصر سنگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%B2_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="معماری عصر برنز در ایران">عصر برنز</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7" title="معماری مادها">مادها</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%87%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%86%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="معماری هخامنشیان">هخامنشیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="معماری ساسانی">ساسانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%B5%D9%81%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="معماری ایران در دوره صفوی">صفوی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%B2%D9%86%D8%AF%DB%8C%D9%87" class="mw-redirect" title="معماری زندیه">زندیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="معماری قاجار">قاجار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%DB%8C" title="معماری دوره پهلوی">پهلوی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="معماری معاصر ایران">معاصر</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">مرتبط</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><i><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A8%DA%A9%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="سبک‌شناسی معماری ایرانی">سبک‌شناسی معماری ایرانی</a></i></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3"><div><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="رده:معماری ایرانی">رده:معماری ایرانی</a></div></td></tr></tbody></table></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐7587f976f‐p7lp7 Cached time: 20241107182719 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.233 seconds Real time usage: 0.697 seconds Preprocessor visited node count: 391/1000000 Post‐expand include size: 23087/2097152 bytes Template argument size: 177/2097152 bytes Highest expansion depth: 8/100 Expensive parser function count: 5/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 18122/5000000 bytes Lua time usage: 0.132/10.000 seconds Lua memory usage: 1589858/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 0/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 265.092 1 -total 39.13% 103.723 1 الگو:معماری_ایرانی 37.25% 98.756 1 الگو:Navbox 29.73% 78.803 1 الگو:لحن 22.69% 60.139 1 الگو:Ambox 8.68% 23.023 2 الگو:برای 6.88% 18.245 1 الگو:پانویس 4.98% 13.214 1 الگو:اشتباه_نشود 0.81% 2.145 1 الگو:- 0.78% 2.073 2 الگو:Yesno --> <!-- Saved in parser cache with key fawiki:pcache:idhash:291778-0!canonical and timestamp 20241107182719 and revision id 36391956. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=یخچال_(معماری)&oldid=36391956">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=یخچال_(معماری)&oldid=36391956</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="رده:اختراع‌های ایرانی">اختراع‌های ایرانی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7" title="رده:انبارها">انبارها</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="رده:تاریخ ایران باستان">تاریخ ایران باستان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D8%B1%D8%AA_%DB%8C%D8%AE" title="رده:تجارت یخ">تجارت یخ</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B3%D8%B1%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86" title="رده:فناوری سردکردن">فناوری سردکردن</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87" title="رده:گونه‌های خانه">گونه‌های خانه</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="رده:معماری ایرانی">معماری ایرانی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%D9%88%D9%85%DB%8C" title="رده:معماری بومی">معماری بومی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="رده:یخچالهای طبیعی">یخچالهای طبیعی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="رده:تاریخ باستان ایران">تاریخ باستان ایران</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="رده:واژه‌ها و عبارت‌های فارسی">واژه‌ها و عبارت‌های فارسی</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">رده‌های پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B4%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D8%B4%DB%8C%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D8%A7%D8%B2_%D9%81%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87_%DB%B2%DB%B0%DB%B1%DB%B9" title="رده:مقاله‌های دارای مشکلات شیوه‌نامه‌ای ویکی‌پدیا از فوریه ۲۰۱۹">مقاله‌های دارای مشکلات شیوه‌نامه‌ای ویکی‌پدیا از فوریه ۲۰۱۹</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%87%D9%85%D9%87_%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%85%D9%86%D8%AF_%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B3%D8%A8%DA%A9" title="رده:همه مقاله‌های نیازمند ویرایش سبک">همه مقاله‌های نیازمند ویرایش سبک</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%85%D9%86%D8%AF_%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B3%D8%A8%DA%A9_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D8%A7%D8%B2_%D9%81%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87_%DB%B2%DB%B0%DB%B1%DB%B9" title="رده:مقاله‌های نیازمند ویرایش سبک ویکی‌پدیا از فوریه ۲۰۱۹">مقاله‌های نیازمند ویرایش سبک ویکی‌پدیا از فوریه ۲۰۱۹</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۱۹ ژانویهٔ ۲۰۲۳ ساعت ۱۲:۱۲ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-688fc9465-v5gkj","wgBackendResponseTime":159,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.233","walltime":"0.697","ppvisitednodes":{"value":391,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":23087,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":177,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":8,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":5,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":18122,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 265.092 1 -total"," 39.13% 103.723 1 الگو:معماری_ایرانی"," 37.25% 98.756 1 الگو:Navbox"," 29.73% 78.803 1 الگو:لحن"," 22.69% 60.139 1 الگو:Ambox"," 8.68% 23.023 2 الگو:برای"," 6.88% 18.245 1 الگو:پانویس"," 4.98% 13.214 1 الگو:اشتباه_نشود"," 0.81% 2.145 1 الگو:-"," 0.78% 2.073 2 الگو:Yesno"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.132","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":1589858,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7587f976f-p7lp7","timestamp":"20241107182719","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u06cc\u062e\u0686\u0627\u0644 (\u0645\u0639\u0645\u0627\u0631\u06cc)","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C)","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q952940","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q952940","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2008-12-07T01:29:56Z","dateModified":"2023-01-19T12:12:52Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/0\/00\/Yakhchal.jpg","headline":"\u0633\u0627\u0632\u0647 \u0645\u0639\u0645\u0627\u0631\u06cc \u0628\u0631\u0627\u06cc \u062a\u0648\u0644\u06cc\u062f \u0648 \u0646\u06af\u0647\u062f\u0627\u0631\u06cc \u06cc\u062e"}</script> </body> </html>