CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="eu" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Hiri - Wikipedia, entziklopedia askea.</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )euwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","urtarrila","otsaila","martxoa","apirila","maiatza","ekaina","uztaila","abuztua","iraila","urria","azaroa","abendua"],"wgRequestId":"8115473c-8e5a-4c3d-b30c-cf1db51475b6","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Hiri","wgTitle":"Hiri","wgCurRevisionId":9614021,"wgRevisionId":9614021,"wgArticleId":7855,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluak","Wikipedia:Kanpo esteka hautsiak dituzten orri guztiak","Txantiloi batean data parametro ez-egokia duten artikuluak","Betiko hautsitako kanpo estekak dituzten artikuluak","Wikipedia:BNE identifikatzailea duten artikuluak","Wikipedia:BNF identifikatzailea duten artikuluak","Wikipedia:GND identifikatzailea duten artikuluak","Wikipedia:AAT identifikatzailea duten artikuluak","Wikipedia:Kanpo esteka hautsiak dituzten orriak from ekaina 2023","Demografia","Hirigintza","Hiria","Herrialde azpibanaketa motak"],"wgPageViewLanguage":"eu","wgPageContentLanguage":"eu","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Hiri","wgRelevantArticleId":7855,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"eu","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"eu"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":70000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q515","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.0"}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ErrefAurrebista","ext.gadget.UkensKonkurranse","ext.gadget.TxikipediaTab","ext.gadget.ArtikuluenKalitatea","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eu&modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=eu&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eu&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.23"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Hiri.png/1200px-Hiri.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1935"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Hiri.png/960px-Hiri.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1290"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="1032"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Hiri - Wikipedia, entziklopedia askea."> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//eu.m.wikipedia.org/wiki/Hiri"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Aldatu" href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (eu)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//eu.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Hiri"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eu"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom Jarioa" href="/w/index.php?title=Berezi:AzkenAldaketak&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="auth.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Hiri rootpage-Hiri skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Edukira joan</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Gunea"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu nagusia" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu nagusia" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu nagusia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu nagusia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ezkutatu</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nabigazioa </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Azala" title="Azala bisitatu [z]" accesskey="z"><span>Azala</span></a></li><li id="n-Txikipedia" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Txikipedia:Azala"><span>Txikipedia</span></a></li><li id="n-Ikusgela" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Atari:Hezkuntza/Ikusgela"><span>Ikusgela</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Txokoa" title="Proiektuaren inguruan, zer egin dezakezu, non aurkitu nahi duzuna"><span>Txokoa</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:AzkenAldaketak" title="Wikiko azken aldaketen zerrenda. [r]" accesskey="r"><span>Aldaketa berriak</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:Ausazkoa" title="Ausazko orrialde bat kargatu [x]" accesskey="x"><span>Ausazko orria</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Laguntza:Sarrera" title="Aurkitzeko lekua."><span>Laguntza</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:OrrialdeBereziak"><span>Orri bereziak</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Azala" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Entziklopedia askea" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-eu.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Berezi:Bilatu" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Wikipedia(e)n bilatu [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Bilatu</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Wikipedia wikian bilatu" aria-label="Wikipedia wikian bilatu" autocapitalize="sentences" title="Wikipedia(e)n bilatu [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Berezi:Bilatu"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Bilatu</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Tresna pertsonalak"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Itxura"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Itxura" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Itxura</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=eu.wikipedia.org&uselang=eu" class=""><span>Dohaintza egin</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Berezi:KontuaSortu&returnto=Hiri" title="Kontu bat sortu eta horrekin saioa hastea eskatu nahi genizuke; ez da ezinbestekoa, ordea." class=""><span>Sortu kontua</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Berezi:SaioaHasi&returnto=Hiri" title="Izen ematera gonbidatzen zaitugu. [o]" accesskey="o" class=""><span>Hasi saioa</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Aukera gehiago" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Tresna pertsonalak" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Tresna pertsonalak</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="User menu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=eu.wikipedia.org&uselang=eu"><span>Dohaintza egin</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:KontuaSortu&returnto=Hiri" title="Kontu bat sortu eta horrekin saioa hastea eskatu nahi genizuke; ez da ezinbestekoa, ordea."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Sortu kontua</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:SaioaHasi&returnto=Hiri" title="Izen ematera gonbidatzen zaitugu. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Hasi saioa</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Izena eman gabeko erabiltzaileentzako orrialdeak <a href="/wiki/Laguntza:Sarrera" aria-label="Artikuluak aldatzeari buruz gehiago ikasi"><span>gehiago ikasi</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:NireEkarpenak" title="IP helbide honetatik egindako aldaketen zerrenda [y]" accesskey="y"><span>Ekarpenak</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:NireEztabaida" title="Zure IParen eztabaida [n]" accesskey="n"><span>Eztabaida</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eⓧ\u003C/a\u003E\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"sitenotice\" lang=\"eu\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Cdiv style=\"width: 48%; float:left; background-color: #f3f3f3; height: 40px; border-top: 4px solid #a89332; border-bottom: 4px solid #a89332; padding: 6px; margin-right: 2px; font-size: 1.2em; margin-bottom: 15px;\"\u003E\u003Cfigure class=\"mw-halign-left\" typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/Fitxategi:Ipuscua_-_lehen_aipamena_(cropped).png\" class=\"mw-file-description\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Ipuscua_-_lehen_aipamena_%28cropped%29.png/60px-Ipuscua_-_lehen_aipamena_%28cropped%29.png\" decoding=\"async\" width=\"60\" height=\"23\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Ipuscua_-_lehen_aipamena_%28cropped%29.png/120px-Ipuscua_-_lehen_aipamena_%28cropped%29.png 1.5x\" data-file-width=\"738\" data-file-height=\"288\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003Cfigcaption\u003E\u003C/figcaption\u003E\u003C/figure\u003E \u003Ccenter\u003E\u003Cb\u003E\u003Ca href=\"/wiki/Atari:Hezkuntza/Lehiaketak/Ipuscuatik_Gipuzkoara\" title=\"Atari:Hezkuntza/Lehiaketak/Ipuscuatik Gipuzkoara\"\u003EIpuscuatik Gipuzkoara\u003C/a\u003E\u003C/b\u003E\u003Cbr /\u003EOspatu gurekin batera Gipuzkoaren lehen aipamenaren milurtekoa.\u003C/center\u003E\u003C/div\u003E\n\u003Cdiv style=\"width: 48%; float:left; background-color: #f9f9f9; height: 40px; border-top: 4px solid #0072CE; border-bottom: 4px solid #0072CE; padding: 6px; font-size: 1.2em;\"\u003E\u003Cfigure class=\"mw-halign-left mw-image-border\" typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/Fitxategi:Flag_of_Estonia.svg\" class=\"mw-file-description\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Flag_of_Estonia.svg/60px-Flag_of_Estonia.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"60\" height=\"38\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Flag_of_Estonia.svg/90px-Flag_of_Estonia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Flag_of_Estonia.svg/120px-Flag_of_Estonia.svg.png 2x\" data-file-width=\"990\" data-file-height=\"630\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003Cfigcaption\u003E\u003C/figcaption\u003E\u003C/figure\u003E \u003Ccenter\u003E\u003Cb\u003E\u003Ca href=\"/wiki/Atari:Hezkuntza/Lehiaketak/Estonia\" title=\"Atari:Hezkuntza/Lehiaketak/Estonia\"\u003EEstoniari buruzko lehiaketa\u003C/a\u003E\u003C/b\u003E\u003Cbr /\u003EParte hartu Wikimedia Estoniak jarritako erronkan.\u003C/center\u003E\u003C/div\u003E\n\u003Cdiv style=\"clear:both;\"\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Gunea"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Edukiak" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Edukiak</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ezkutatu</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">⇑ Gora</div> </a> </li> <li id="toc-Kontzeptua" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Kontzeptua"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Kontzeptua</span> </div> </a> <ul id="toc-Kontzeptua-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Historia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Historia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Erakutsi/ezkutatu Historia azpiatal</span> </button> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Antzinako_mundua" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Antzinako_mundua"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Antzinako mundua</span> </div> </a> <ul id="toc-Antzinako_mundua-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Mesopotamia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Mesopotamia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.1</span> <span>Mesopotamia</span> </div> </a> <ul id="toc-Mesopotamia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Egipto" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Egipto"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.2</span> <span>Egipto</span> </div> </a> <ul id="toc-Egipto-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Grezia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Grezia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.3</span> <span>Grezia</span> </div> </a> <ul id="toc-Grezia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Erroma" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Erroma"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.4</span> <span>Erroma</span> </div> </a> <ul id="toc-Erroma-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Erdi_Aroa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Erdi_Aroa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Erdi Aroa</span> </div> </a> <ul id="toc-Erdi_Aroa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Aro_Modernoa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Aro_Modernoa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Aro Modernoa</span> </div> </a> <ul id="toc-Aro_Modernoa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Hirigintza" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Hirigintza"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Hirigintza</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Hirigintza-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Erakutsi/ezkutatu Hirigintza azpiatal</span> </button> <ul id="toc-Hirigintza-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Hirietako_arazoa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Hirietako_arazoa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Hirietako arazoa</span> </div> </a> <ul id="toc-Hirietako_arazoa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Hiriaren_antolaketa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Hiriaren_antolaketa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Hiriaren antolaketa</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Hiriaren_antolaketa-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Erakutsi/ezkutatu Hiriaren antolaketa azpiatal</span> </button> <ul id="toc-Hiriaren_antolaketa-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Espazio_publikoak_(hiri-parkea)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Espazio_publikoak_(hiri-parkea)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Espazio publikoak (hiri-parkea)</span> </div> </a> <ul id="toc-Espazio_publikoak_(hiri-parkea)-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Espazio_publikoa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Espazio_publikoa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.1</span> <span>Espazio publikoa</span> </div> </a> <ul id="toc-Espazio_publikoa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hiri-parkea" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Hiri-parkea"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.2</span> <span>Hiri-parkea</span> </div> </a> <ul id="toc-Hiri-parkea-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Azpiegiturak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Azpiegiturak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Azpiegiturak</span> </div> </a> <ul id="toc-Azpiegiturak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Hiri_garrantzitsuak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Hiri_garrantzitsuak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Hiri garrantzitsuak</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Hiri_garrantzitsuak-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Erakutsi/ezkutatu Hiri garrantzitsuak azpiatal</span> </button> <ul id="toc-Hiri_garrantzitsuak-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Paris" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Paris"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Paris</span> </div> </a> <ul id="toc-Paris-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Garraio-azpiegiturak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Garraio-azpiegiturak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1.1</span> <span>Garraio-azpiegiturak</span> </div> </a> <ul id="toc-Garraio-azpiegiturak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Metroa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Metroa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1.2</span> <span>Metroa</span> </div> </a> <ul id="toc-Metroa-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Aurrekariak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Aurrekariak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1.2.1</span> <span>Aurrekariak</span> </div> </a> <ul id="toc-Aurrekariak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Eraikuntza" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Eraikuntza"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1.2.2</span> <span>Eraikuntza</span> </div> </a> <ul id="toc-Eraikuntza-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Metroaren_sorrera" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Metroaren_sorrera"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1.2.3</span> <span>Metroaren sorrera</span> </div> </a> <ul id="toc-Metroaren_sorrera-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Parisko_katakonbak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Parisko_katakonbak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1.3</span> <span>Parisko katakonbak</span> </div> </a> <ul id="toc-Parisko_katakonbak-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Historia_2" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia_2"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1.3.1</span> <span>Historia</span> </div> </a> <ul id="toc-Historia_2-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-New_York" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#New_York"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>New York</span> </div> </a> <ul id="toc-New_York-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lagos" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lagos"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Lagos</span> </div> </a> <ul id="toc-Lagos-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Zerbitzuak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Zerbitzuak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Zerbitzuak</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Zerbitzuak-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Erakutsi/ezkutatu Zerbitzuak azpiatal</span> </button> <ul id="toc-Zerbitzuak-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Edateko_uraren_horinidura-sarea" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Edateko_uraren_horinidura-sarea"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Edateko uraren horinidura-sarea</span> </div> </a> <ul id="toc-Edateko_uraren_horinidura-sarea-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liburutegi_publikoa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liburutegi_publikoa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Liburutegi publikoa</span> </div> </a> <ul id="toc-Liburutegi_publikoa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gizarte_segurantza" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Gizarte_segurantza"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.3</span> <span>Gizarte segurantza</span> </div> </a> <ul id="toc-Gizarte_segurantza-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Posta" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Posta"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.4</span> <span>Posta</span> </div> </a> <ul id="toc-Posta-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Justizia_zerbitzua" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Justizia_zerbitzua"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.5</span> <span>Justizia zerbitzua</span> </div> </a> <ul id="toc-Justizia_zerbitzua-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hondakinen_kudeaketa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Hondakinen_kudeaketa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.6</span> <span>Hondakinen kudeaketa</span> </div> </a> <ul id="toc-Hondakinen_kudeaketa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Babes_Zibila" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Babes_Zibila"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.7</span> <span>Babes Zibila</span> </div> </a> <ul id="toc-Babes_Zibila-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Segurtasun_publikoa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Segurtasun_publikoa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.8</span> <span>Segurtasun publikoa</span> </div> </a> <ul id="toc-Segurtasun_publikoa-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Hiri-indarkeria" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Hiri-indarkeria"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.8.1</span> <span>Hiri-indarkeria</span> </div> </a> <ul id="toc-Hiri-indarkeria-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Garraioa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Garraioa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.9</span> <span>Garraioa</span> </div> </a> <ul id="toc-Garraioa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Osasun_asistentzia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Osasun_asistentzia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.10</span> <span>Osasun asistentzia</span> </div> </a> <ul id="toc-Osasun_asistentzia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Motak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Motak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.10.1</span> <span>Motak</span> </div> </a> <ul id="toc-Motak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Hezkuntza-zerbitzua" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Hezkuntza-zerbitzua"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.11</span> <span>Hezkuntza-zerbitzua</span> </div> </a> <ul id="toc-Hezkuntza-zerbitzua-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Kudeaketa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Kudeaketa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.11.1</span> <span>Kudeaketa</span> </div> </a> <ul id="toc-Kudeaketa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Administrazioa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Administrazioa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.12</span> <span>Administrazioa</span> </div> </a> <ul id="toc-Administrazioa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Populazioaren_bilakaera" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Populazioaren_bilakaera"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Populazioaren bilakaera</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Populazioaren_bilakaera-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Erakutsi/ezkutatu Populazioaren bilakaera azpiatal</span> </button> <ul id="toc-Populazioaren_bilakaera-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Gentrifikazioa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Gentrifikazioa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Gentrifikazioa</span> </div> </a> <ul id="toc-Gentrifikazioa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tugurizazioa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tugurizazioa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>Tugurizazioa</span> </div> </a> <ul id="toc-Tugurizazioa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Klase-sozialak_eta_ekonomia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Klase-sozialak_eta_ekonomia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Klase-sozialak eta ekonomia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Klase-sozialak_eta_ekonomia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Erakutsi/ezkutatu Klase-sozialak eta ekonomia azpiatal</span> </button> <ul id="toc-Klase-sozialak_eta_ekonomia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Erdigunearen_garestitzea" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Erdigunearen_garestitzea"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Erdigunearen garestitzea</span> </div> </a> <ul id="toc-Erdigunearen_garestitzea-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Hiri_motak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Hiri_motak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Hiri motak</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Hiri_motak-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Erakutsi/ezkutatu Hiri motak azpiatal</span> </button> <ul id="toc-Hiri_motak-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Metropolia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Metropolia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.1</span> <span>Metropolia</span> </div> </a> <ul id="toc-Metropolia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Industriala" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Industriala"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.2</span> <span>Industriala</span> </div> </a> <ul id="toc-Industriala-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Multifuntzionala" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Multifuntzionala"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.3</span> <span>Multifuntzionala</span> </div> </a> <ul id="toc-Multifuntzionala-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bitartekoa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bitartekoa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.4</span> <span>Bitartekoa</span> </div> </a> <ul id="toc-Bitartekoa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kulturala" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kulturala"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.5</span> <span>Kulturala</span> </div> </a> <ul id="toc-Kulturala-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Administratiboa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Administratiboa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.6</span> <span>Administratiboa</span> </div> </a> <ul id="toc-Administratiboa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Turistikoa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Turistikoa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.7</span> <span>Turistikoa</span> </div> </a> <ul id="toc-Turistikoa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Portukoa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Portukoa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.8</span> <span>Portukoa</span> </div> </a> <ul id="toc-Portukoa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Hiria_artean" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Hiria_artean"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Hiria artean</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Hiria_artean-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Erakutsi/ezkutatu Hiria artean azpiatal</span> </button> <ul id="toc-Hiria_artean-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Literatura" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Literatura"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1</span> <span>Literatura</span> </div> </a> <ul id="toc-Literatura-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zinema" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Zinema"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.2</span> <span>Zinema</span> </div> </a> <ul id="toc-Zinema-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Etorkizuna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Etorkizuna"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Etorkizuna</span> </div> </a> <ul id="toc-Etorkizuna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Euskal_Herriko_hiriak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Euskal_Herriko_hiriak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Euskal Herriko hiriak</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Euskal_Herriko_hiriak-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Erakutsi/ezkutatu Euskal Herriko hiriak azpiatal</span> </button> <ul id="toc-Euskal_Herriko_hiriak-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Historia_3" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia_3"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.1</span> <span>Historia</span> </div> </a> <ul id="toc-Historia_3-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Funtzio_militarra" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Funtzio_militarra"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.1.1</span> <span>Funtzio militarra</span> </div> </a> <ul id="toc-Funtzio_militarra-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Funtzio_komertziala" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Funtzio_komertziala"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.1.2</span> <span>Funtzio komertziala</span> </div> </a> <ul id="toc-Funtzio_komertziala-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hiri_motak_2" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Hiri_motak_2"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.1.3</span> <span>Hiri motak</span> </div> </a> <ul id="toc-Hiri_motak_2-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Euskal_Herriko_hirigintza" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Euskal_Herriko_hirigintza"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.2</span> <span>Euskal Herriko hirigintza</span> </div> </a> <ul id="toc-Euskal_Herriko_hirigintza-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hirien_ezaugarriak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Hirien_ezaugarriak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.3</span> <span>Hirien ezaugarriak</span> </div> </a> <ul id="toc-Hirien_ezaugarriak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Euro-hiria" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Euro-hiria"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.4</span> <span>Euro-hiria</span> </div> </a> <ul id="toc-Euro-hiria-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hiri_nagusiak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Hiri_nagusiak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.5</span> <span>Hiri nagusiak</span> </div> </a> <ul id="toc-Hiri_nagusiak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Erreferentziak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Erreferentziak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Erreferentziak</span> </div> </a> <ul id="toc-Erreferentziak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ikus,_gainera" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ikus,_gainera"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14</span> <span>Ikus, gainera</span> </div> </a> <ul id="toc-Ikus,_gainera-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kanpo_estekak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Kanpo_estekak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15</span> <span>Kanpo estekak</span> </div> </a> <ul id="toc-Kanpo_estekak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Edukiak" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Eduki-taula" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Eduki taularen ikusgarritasuna aldatu" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Eduki taularen ikusgarritasuna aldatu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Hiri</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Joan beste hizkuntza batean idatzitako artikulu batera. 216 hizkuntzatan eskuragarri." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-216" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">216 hizkuntza</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D2%9B%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D2%9B%D1%8C" title="Ақалақь – abkhaziera" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Ақалақь" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="abkhaziera" class="interlanguage-link-target"><span>Аԥсшәа</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Stad" title="Stad – afrikaansa" lang="af" hreflang="af" data-title="Stad" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaansa" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Stadt" title="Stadt – Suitzako alemana" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Stadt" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Suitzako alemana" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A8%E1%89%B0%E1%88%9B" title="ከተማ – amharera" lang="am" hreflang="am" data-title="ከተማ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amharera" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ami mw-list-item"><a href="https://ami.wikipedia.org/wiki/Tokayto" title="Tokayto – Amis" lang="ami" hreflang="ami" data-title="Tokayto" data-language-autonym="Pangcah" data-language-local-name="Amis" class="interlanguage-link-target"><span>Pangcah</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Ciudat" title="Ciudat – aragoiera" lang="an" hreflang="an" data-title="Ciudat" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragoiera" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Burg" title="Burg – Old English" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Burg" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Old English" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D8%A9" title="مدينة – arabiera" lang="ar" hreflang="ar" data-title="مدينة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabiera" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%A1%DC%95%DC%9D%DC%A2%DC%AC%DC%90" title="ܡܕܝܢܬܐ – Aramaic" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܡܕܝܢܬܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="Aramaic" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D8%A9" title="مدينة – Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="مدينة" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87" title="مدينه – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="مدينه" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%B9%E0%A7%B0" title="চহৰ – assamera" lang="as" hreflang="as" data-title="চহৰ" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="assamera" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Ciud%C3%A1" title="Ciudá – asturiera" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Ciudá" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiera" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%B3%D1%8C%D0%B0%D1%80" title="Шагьар – avarera" lang="av" hreflang="av" data-title="Шагьар" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="avarera" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Marka" title="Marka – aimara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Marka" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="aimara" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99h%C9%99r" title="Şəhər – azerbaijanera" lang="az" hreflang="az" data-title="Şəhər" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaijanera" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%B1" title="شهر – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="شهر" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D2%A0%D0%B0%D0%BB%D0%B0" title="Ҡала – baxkirera" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Ҡала" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baxkirera" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Kota" title="Kota – baliera" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Kota" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="baliera" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Stod" title="Stod – Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Stod" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Miests" title="Miests – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Miests" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Syudad" title="Syudad – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Syudad" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%BE%D1%80%D0%B0%D0%B4" title="Горад – bielorrusiera" lang="be" hreflang="be" data-title="Горад" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="bielorrusiera" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%BE%D1%80%D0%B0%D0%B4" title="Горад – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Горад" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B0%D0%B4" title="Град – bulgariera" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Град" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgariera" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B6%E0%A4%B9%E0%A4%B0" title="शहर – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="शहर" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Kuta" title="Kuta – Banjar" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Kuta" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="Banjar" class="interlanguage-link-target"><span>Banjar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A8%E0%A6%97%E0%A6%B0" title="নগর – bengalera" lang="bn" hreflang="bn" data-title="নগর" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalera" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%82%E0%BE%B2%E0%BD%BC%E0%BD%84%E0%BC%8B%E0%BD%81%E0%BE%B1%E0%BD%BA%E0%BD%A2%E0%BC%8D" title="གྲོང་ཁྱེར། – tibetera" lang="bo" hreflang="bo" data-title="གྲོང་ཁྱེར།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="tibetera" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/K%C3%AAr" title="Kêr – bretoiera" lang="br" hreflang="br" data-title="Kêr" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoiera" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Grad" title="Grad – bosniera" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Grad" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniera" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%BE%D1%82%D0%BE" title="Хото – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Хото" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Ciutat" title="Ciutat – katalana" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Ciutat" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="katalana" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Si%C3%A0ng-ch%C3%AA" title="Siàng-chê – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Siàng-chê" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D3%80%D0%B0%D0%BB%D0%B0" title="ГӀала – txetxenera" lang="ce" hreflang="ce" data-title="ГӀала" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="txetxenera" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Dakbayan" title="Dakbayan – cebuanoera" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Dakbayan" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuanoera" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ch mw-list-item"><a href="https://ch.wikipedia.org/wiki/Dangkulo" title="Dangkulo – txamorroera" lang="ch" hreflang="ch" data-title="Dangkulo" data-language-autonym="Chamoru" data-language-local-name="txamorroera" class="interlanguage-link-target"><span>Chamoru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A6%E1%8F%9A%E1%8E%B2%E1%8E%A2" title="ᎦᏚᎲᎢ – txerokiera" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎦᏚᎲᎢ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="txerokiera" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%B1" title="شار – erdialdeko kurduera" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="شار" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="erdialdeko kurduera" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/%C5%9Eeer" title="Şeer – Crimean Tatar" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Şeer" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="Crimean Tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/M%C4%9Bsto" title="Město – txekiera" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Město" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="txekiera" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%8A" title="Градъ – elizako eslaviera" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Градъ" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="elizako eslaviera" class="interlanguage-link-target"><span>Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%83%D0%BB%D0%B0" title="Хула – txuvaxera" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Хула" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="txuvaxera" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Dinas" title="Dinas – galesa" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Dinas" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="galesa" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/By" title="By – daniera" lang="da" hreflang="da" data-title="By" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="daniera" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Stadt" title="Stadt – alemana" lang="de" hreflang="de" data-title="Stadt" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alemana" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/S%C3%BBke" title="Sûke – Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Sûke" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CF%8C%CE%BB%CE%B7" title="Πόλη – greziera" lang="el" hreflang="el" data-title="Πόλη" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="greziera" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Sit%C3%AA" title="Sitê – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Sitê" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/City" title="City – ingelesa" lang="en" hreflang="en" data-title="City" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ingelesa" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Urbo" title="Urbo – esperantoa" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Urbo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperantoa" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Ciudad" title="Ciudad – gaztelania" lang="es" hreflang="es" data-title="Ciudad" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="gaztelania" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Linn" title="Linn – estoniera" lang="et" hreflang="et" data-title="Linn" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoniera" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Ci%C3%A1" title="Ciá – Extremaduran" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Ciá" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremaduran" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%B1" title="شهر – persiera" lang="fa" hreflang="fa" data-title="شهر" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persiera" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kaupunki" title="Kaupunki – finlandiera" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kaupunki" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finlandiera" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Liin" title="Liin – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Liin" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Siti" title="Siti – fijiera" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Siti" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="fijiera" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/B%C3%BDur" title="Býur – faroera" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Býur" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="faroera" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Ville" title="Ville – frantsesa" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Ville" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="frantsesa" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Vela" title="Vela – Arpitan" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Vela" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Arpitan" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/St%C3%A4%C3%A4d" title="Stääd – iparraldeko frisiera" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Stääd" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="iparraldeko frisiera" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Cit%C3%A2t" title="Citât – friulera" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Citât" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="friulera" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/St%C3%AAd" title="Stêd – mendebaldeko frisiera" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Stêd" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="mendebaldeko frisiera" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Cathair" title="Cathair – irlandera" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Cathair" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandera" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gag mw-list-item"><a href="https://gag.wikipedia.org/wiki/Kasaba" title="Kasaba – gagauzera" lang="gag" hreflang="gag" data-title="Kasaba" data-language-autonym="Gagauz" data-language-local-name="gagauzera" class="interlanguage-link-target"><span>Gagauz</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E5%9F%8E%E5%B8%82" title="城市 – Gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="城市" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Gan" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Vil" title="Vil – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Vil" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Baile_m%C3%B2r" title="Baile mòr – Eskoziako gaelikoa" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Baile mòr" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Eskoziako gaelikoa" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Cidade" title="Cidade – galiziera" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Cidade" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galiziera" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/T%C3%A1va" title="Táva – guaraniera" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Táva" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="guaraniera" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%B6%E0%AA%B9%E0%AB%87%E0%AA%B0" title="શહેર – gujaratera" lang="gu" hreflang="gu" data-title="શહેર" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="gujaratera" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-guc mw-list-item"><a href="https://guc.wikipedia.org/wiki/Alijunapiapa%27a" title="Alijunapiapa'a – Wayuu" lang="guc" hreflang="guc" data-title="Alijunapiapa'a" data-language-autonym="Wayuunaiki" data-language-local-name="Wayuu" class="interlanguage-link-target"><span>Wayuunaiki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Ard-valley" title="Ard-valley – manxera" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Ard-valley" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="manxera" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/S%C3%A0ng-s%E1%B9%B3" title="Sàng-sṳ – Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Sàng-sṳ" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-haw mw-list-item"><a href="https://haw.wikipedia.org/wiki/K%C5%ABlanakauhale" title="Kūlanakauhale – hawaiiera" lang="haw" hreflang="haw" data-title="Kūlanakauhale" data-language-autonym="Hawaiʻi" data-language-local-name="hawaiiera" class="interlanguage-link-target"><span>Hawaiʻi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A2%D7%99%D7%A8" title="עיר – hebreera" lang="he" hreflang="he" data-title="עיר" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebreera" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B6%E0%A4%B9%E0%A4%B0" title="शहर – hindia" lang="hi" hreflang="hi" data-title="शहर" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindia" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/City" title="City – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="City" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Grad" title="Grad – kroaziera" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Grad" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="kroaziera" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/M%C4%9Bsto" title="Město – goi-sorabiera" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Město" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="goi-sorabiera" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Vil" title="Vil – Haitiko kreolera" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Vil" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Haitiko kreolera" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/V%C3%A1ros" title="Város – hungariera" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Város" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hungariera" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%94%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84" title="Քաղաք – armeniera" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Քաղաք" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armeniera" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Citate" title="Citate – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Citate" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Kota" title="Kota – indonesiera" lang="id" hreflang="id" data-title="Kota" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonesiera" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Cit%C3%A9" title="Cité – interlinguea" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Cité" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="interlinguea" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/Okeama" title="Okeama – igboera" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Okeama" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="igboera" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ik mw-list-item"><a href="https://ik.wikipedia.org/wiki/Iniqpak" title="Iniqpak – Inupiaq" lang="ik" hreflang="ik" data-title="Iniqpak" data-language-autonym="Iñupiatun" data-language-local-name="Inupiaq" class="interlanguage-link-target"><span>Iñupiatun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Siudad" title="Siudad – ilocanoera" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Siudad" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilocanoera" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%85%D1%8C%D0%B5" title="Пхье – ingushera" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Пхье" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="ingushera" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Urbo" title="Urbo – idoa" lang="io" hreflang="io" data-title="Urbo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="idoa" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Borg" title="Borg – islandiera" lang="is" hreflang="is" data-title="Borg" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandiera" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Citt%C3%A0" title="Città – italiera" lang="it" hreflang="it" data-title="Città" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italiera" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iu mw-list-item"><a href="https://iu.wikipedia.org/wiki/%E1%93%84%E1%93%87%E1%93%96%E1%91%A6" title="ᓄᓇᓖᑦ – inuitera" lang="iu" hreflang="iu" data-title="ᓄᓇᓖᑦ" data-language-autonym="ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut" data-language-local-name="inuitera" class="interlanguage-link-target"><span>ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="artikulu onak"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E9%83%BD%E5%B8%82" title="都市 – japoniera" lang="ja" hreflang="ja" data-title="都市" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoniera" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Siti" title="Siti – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Siti" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/tcadu" title="tcadu – lojbana" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="tcadu" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="lojbana" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Kutha" title="Kutha – javera" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Kutha" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="javera" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%93%E1%83%98_%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%A5%E1%83%98" title="დიდი ქალაქი – georgiera" lang="ka" hreflang="ka" data-title="დიდი ქალაქი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="georgiera" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Tamdint" title="Tamdint – kabiliera" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Tamdint" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="kabiliera" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbd mw-list-item"><a href="https://kbd.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%8A%D0%B0%D0%BB%D1%8D" title="Къалэ – kabardiera" lang="kbd" hreflang="kbd" data-title="Къалэ" data-language-autonym="Адыгэбзэ" data-language-local-name="kabardiera" class="interlanguage-link-target"><span>Адыгэбзэ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ki mw-list-item"><a href="https://ki.wikipedia.org/wiki/C%C4%A9t%C4%A9" title="Cĩtĩ – kikuyuera" lang="ki" hreflang="ki" data-title="Cĩtĩ" data-language-autonym="Gĩkũyũ" data-language-local-name="kikuyuera" class="interlanguage-link-target"><span>Gĩkũyũ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%BB%D0%B0" title="Қала – kazakhera" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Қала" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazakhera" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%91%E1%9E%B8%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%84" title="ទីក្រុង – khemerera" lang="km" hreflang="km" data-title="ទីក្រុង" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="khemerera" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%A8%E0%B2%97%E0%B2%B0" title="ನಗರ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ನಗರ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%8F%84%EC%8B%9C" title="도시 – koreera" lang="ko" hreflang="ko" data-title="도시" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreera" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%80" title="Шахар – karachayera-balkarera" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Шахар" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="karachayera-balkarera" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D9%8E%DB%81%D9%8E%D8%B1" title="شَہَر – kaxmirera" lang="ks" hreflang="ks" data-title="شَہَر" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="kaxmirera" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/Stadt" title="Stadt – koloniera" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Stadt" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="koloniera" class="interlanguage-link-target"><span>Ripoarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Bajar" title="Bajar – kurduera" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Bajar" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurduera" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80" title="Кар – komiera" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Кар" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="komiera" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Cita" title="Cita – kornubiera" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Cita" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="kornubiera" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%B0%D1%80" title="Шаар – kirgizera" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Шаар" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgizera" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Urbs" title="Urbs – latina" lang="la" hreflang="la" data-title="Urbs" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latina" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Sivdad" title="Sivdad – ladinoa" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Sivdad" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="ladinoa" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Stad" title="Stad – luxenburgera" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Stad" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luxenburgera" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%B3%D1%8C%D1%80%D1%83" title="Шагьру – Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Шагьру" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target"><span>Лакку</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B5%D0%B3%D1%8C%D0%B5%D1%80" title="Шегьер – lezginera" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Шегьер" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="lezginera" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Sjtad" title="Sjtad – limburgera" lang="li" hreflang="li" data-title="Sjtad" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburgera" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Zit%C3%A0" title="Zità – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Zità" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Cit%C3%A0" title="Cità – lombardiera" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Cità" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombardiera" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Engumba" title="Engumba – lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Engumba" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Miestas" title="Miestas – lituaniera" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Miestas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituaniera" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ltg mw-list-item"><a href="https://ltg.wikipedia.org/wiki/M%C4%ABsts" title="Mīsts – Latgalian" lang="ltg" hreflang="ltg" data-title="Mīsts" data-language-autonym="Latgaļu" data-language-local-name="Latgalian" class="interlanguage-link-target"><span>Latgaļu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Pils%C4%93ta" title="Pilsēta – letoniera" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Pilsēta" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letoniera" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mad mw-list-item"><a href="https://mad.wikipedia.org/wiki/Kottha" title="Kottha – madurera" lang="mad" hreflang="mad" data-title="Kottha" data-language-autonym="Madhurâ" data-language-local-name="madurera" class="interlanguage-link-target"><span>Madhurâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B6%E0%A4%B9%E0%A4%B0" title="शहर – maithilia" lang="mai" hreflang="mai" data-title="शहर" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="maithilia" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D1%88%D1%81%D1%8C" title="Ошсь – mokxera" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Ошсь" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="mokxera" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Tan%C3%A0n-dehibe" title="Tanàn-dehibe – malgaxea" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Tanàn-dehibe" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaxea" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%BB%D0%B0" title="Ола – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Ола" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/T%C4%81one" title="Tāone – maoriera" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Tāone" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="maoriera" class="interlanguage-link-target"><span>Māori</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Kota" title="Kota – minangkabauera" lang="min" hreflang="min" data-title="Kota" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="minangkabauera" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B0%D0%B4" title="Град – mazedoniera" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Град" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="mazedoniera" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%A8%E0%B4%97%E0%B4%B0%E0%B4%82" title="നഗരം – malabarera" lang="ml" hreflang="ml" data-title="നഗരം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malabarera" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%BE%D1%82" title="Хот – mongoliera" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Хот" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongoliera" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%83%EA%AF%8C%EA%AF%A3%EA%AF%9C%EA%AF%82%EA%AF%9D%EA%AF%82%EA%AF%A6%EA%AF%9F" title="ꯃꯌꯣꯜꯂꯝꯂꯦꯟ – manipurera" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯃꯌꯣꯜꯂꯝꯂꯦꯟ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="manipurera" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B6%E0%A4%B9%E0%A4%B0" title="शहर – marathera" lang="mr" hreflang="mr" data-title="शहर" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathera" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Bandar" title="Bandar – malaysiera" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Bandar" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malaysiera" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Cidade" title="Cidade – mirandesa" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Cidade" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="mirandesa" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%B1" title="شهر – mazandarandera" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="شهر" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazandarandera" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Altepetl" title="Altepetl – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Altepetl" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Cit%C3%A0" title="Cità – napoliera" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Cità" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="napoliera" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Stadt" title="Stadt – behe-alemana" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Stadt" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="behe-alemana" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Stad_(woonstee)" title="Stad (woonstee) – behe-saxoiera" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Stad (woonstee)" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="behe-saxoiera" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%B0" title="सहर – nepalera" lang="ne" hreflang="ne" data-title="सहर" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepalera" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%97%E0%A4%B0" title="नगर – newarera" lang="new" hreflang="new" data-title="नगर" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="newarera" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Stad" title="Stad – nederlandera" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Stad" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="nederlandera" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/By" title="By – nynorsk (norvegiera)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="By" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="nynorsk (norvegiera)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/By" title="By – bokmål (norvegiera)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="By" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="bokmål (norvegiera)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Cit%C3%A9" title="Cité – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Cité" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Vila" title="Vila – okzitaniera" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Vila" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="okzitaniera" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Linnu" title="Linnu – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Linnu" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%80" title="Сахар – osetiera" lang="os" hreflang="os" data-title="Сахар" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="osetiera" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B8%E0%A8%BC%E0%A8%B9%E0%A8%BF%E0%A8%B0" title="ਸ਼ਹਿਰ – punjabera" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਸ਼ਹਿਰ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="punjabera" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Siudat" title="Siudat – papiamentoa" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Siudat" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="papiamentoa" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pdc mw-list-item"><a href="https://pdc.wikipedia.org/wiki/Schtadt" title="Schtadt – Pennsylvania German" lang="pdc" hreflang="pdc" data-title="Schtadt" data-language-autonym="Deitsch" data-language-local-name="Pennsylvania German" class="interlanguage-link-target"><span>Deitsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Miasto" title="Miasto – poloniera" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Miasto" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="poloniera" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Sit%C3%A0" title="Sità – Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Sità" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%81%D8%B1" title="شہر – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="شہر" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnt mw-list-item"><a href="https://pnt.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CF%8C%CE%BB%CE%B7" title="Πόλη – Pontic" lang="pnt" hreflang="pnt" data-title="Πόλη" data-language-autonym="Ποντιακά" data-language-local-name="Pontic" class="interlanguage-link-target"><span>Ποντιακά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%9A%D8%A7%D8%B1" title="ښار – paxtunera" lang="ps" hreflang="ps" data-title="ښار" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="paxtunera" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Cidade" title="Cidade – portugesa" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Cidade" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugesa" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Llaqta" title="Llaqta – kitxua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Llaqta" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="kitxua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rmy mw-list-item"><a href="https://rmy.wikipedia.org/wiki/Foro" title="Foro – Vlax Romani" lang="rmy" hreflang="rmy" data-title="Foro" data-language-autonym="Romani čhib" data-language-local-name="Vlax Romani" class="interlanguage-link-target"><span>Romani čhib</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Ora%C8%99" title="Oraș – errumaniera" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Oraș" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="errumaniera" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/C%C3%A2s%C3%A2b%C4%83" title="Câsâbă – aromaniera" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Câsâbă" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="aromaniera" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-tara mw-list-item"><a href="https://roa-tara.wikipedia.org/wiki/Cetata_granne" title="Cetata granne – Tarantino" lang="nap-x-tara" hreflang="nap-x-tara" data-title="Cetata granne" data-language-autonym="Tarandíne" data-language-local-name="Tarantino" class="interlanguage-link-target"><span>Tarandíne</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4" title="Город – errusiera" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Город" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="errusiera" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE" title="Місто – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Місто" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%83%D0%BE%D1%80%D0%B0%D1%82" title="Куорат – sakhera" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Куорат" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="sakhera" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%B1%E1%B1%9F%E1%B1%9C%E1%B1%9F%E1%B1%A8" title="ᱱᱟᱜᱟᱨ – santalera" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱱᱟᱜᱟᱨ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="santalera" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Citati" title="Citati – siziliera" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Citati" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="siziliera" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Ceety" title="Ceety – eskoziera" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Ceety" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="eskoziera" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DA%BE%D8%B1" title="شھر – sindhia" lang="sd" hreflang="sd" data-title="شھر" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhia" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Grad" title="Grad – serbokroaziera" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Grad" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbokroaziera" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B1%E0%B6%9C%E0%B6%BB" title="නගර – sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="නගර" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="sinhala" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/City" title="City – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="City" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Mesto_(v%C5%A1eobecne)" title="Mesto (všeobecne) – eslovakiera" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Mesto (všeobecne)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="eslovakiera" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Mesto" title="Mesto – esloveniera" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Mesto" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="esloveniera" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Guta" title="Guta – shonera" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Guta" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="shonera" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Caasimad" title="Caasimad – somaliera" lang="so" hreflang="so" data-title="Caasimad" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somaliera" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Qyteti" title="Qyteti – albaniera" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Qyteti" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albaniera" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B0%D0%B4" title="Град – serbiera" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Град" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbiera" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Kota" title="Kota – sundanera" lang="su" hreflang="su" data-title="Kota" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sundanera" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Stad" title="Stad – suediera" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Stad" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suediera" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Jiji" title="Jiji – swahilia" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Jiji" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="swahilia" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Mjasto" title="Mjasto – silesiera" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Mjasto" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="silesiera" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AE%E0%AE%BE%E0%AE%A8%E0%AE%95%E0%AE%B0%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="மாநகரம் – tamilera" lang="ta" hreflang="ta" data-title="மாநகரம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilera" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%A8%E0%B0%97%E0%B0%B0%E0%B0%82_(%E0%B0%B8%E0%B0%BF%E0%B0%9F%E0%B1%80)" title="నగరం (సిటీ) – telugua" lang="te" hreflang="te" data-title="నగరం (సిటీ)" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugua" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B0%D2%B3%D1%80" title="Шаҳр – tajikera" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Шаҳр" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tajikera" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B8%A3" title="นคร – thailandiera" lang="th" hreflang="th" data-title="นคร" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thailandiera" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Lungsod" title="Lungsod – tagaloa" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Lungsod" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagaloa" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/%C5%A0%C9%99h%C9%99r" title="Šəhər – Talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Šəhər" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="Talysh" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/%C5%9Eehir" title="Şehir – turkiera" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Şehir" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turkiera" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Dorobha" title="Dorobha – tsongera" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Dorobha" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="tsongera" class="interlanguage-link-target"><span>Xitsonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D3%99%D2%BB%D3%99%D1%80" title="Шәһәр – tatarera" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Шәһәр" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatarera" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80_(%D0%B3%D0%B5%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F)" title="Кар (география) – udmurtera" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Кар (география)" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="udmurtera" class="interlanguage-link-target"><span>Удмурт</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE" title="Місто – ukrainera" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Місто" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainera" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%81%D8%B1" title="شہر – urdua" lang="ur" hreflang="ur" data-title="شہر" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdua" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Shahar" title="Shahar – uzbekera" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Shahar" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbekera" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Sit%C3%A0" title="Sità – veneziera" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Sità" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="veneziera" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Lidn" title="Lidn – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Lidn" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91" title="Thành phố – vietnamera" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Thành phố" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamera" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Stad" title="Stad – West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Stad" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Zif" title="Zif – volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Zif" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="volapük" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Veye_(djeyografeye)" title="Veye (djeyografeye) – valoniera" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Veye (djeyografeye)" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="valoniera" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Syudad" title="Syudad – warayera" lang="war" hreflang="war" data-title="Syudad" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="warayera" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%9F%8E%E5%B8%82" title="城市 – wu txinera" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="城市" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu txinera" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A9%D7%98%D7%90%D7%98" title="שטאט – yiddisha" lang="yi" hreflang="yi" data-title="שטאט" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="yiddisha" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Cl%C3%BA" title="Ìlú – jorubera" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ìlú" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="jorubera" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Stad" title="Stad – Zeelandic" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Stad" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zeelandic" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%9F%8E%E5%B8%82" title="城市 – txinera" lang="zh" hreflang="zh" data-title="城市" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="txinera" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Si%C3%A2%E2%81%BF-chh%C4%AB" title="Siâⁿ-chhī – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Siâⁿ-chhī" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%9F%8E%E5%B8%82" title="城市 – kantonera" lang="yue" hreflang="yue" data-title="城市" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantonera" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Isidlavela" title="Isidlavela – zuluera" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Isidlavela" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="zuluera" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q515#sitelinks-wikipedia" title="Aldatu hizkuntzen arteko loturak" class="wbc-editpage">Aldatu loturak</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Izen-tarteak"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Hiri" title="Eduki orrialdea ikusi [c]" accesskey="c"><span>Artikulua</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Eztabaida:Hiri" rel="discussion" title="Artikuluari buruzko eztabaida [t]" accesskey="t"><span>Eztabaida</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aldatu hizkuntza aldaera" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">euskara</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Ikusketak"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Hiri"><span>Irakurri</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit" title="Orri hau aldatu [v]" accesskey="v"><span>Aldatu</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit" title="Idatzi orri honen iturburu kodea [e]" accesskey="e"><span>Aldatu iturburu kodea</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=history" title="Artikulu honen aurreko bertsioak. [h]" accesskey="h"><span>Ikusi historia</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Tresnak" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Tresnak</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Tresnak</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ezkutatu</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="More options" > <div class="vector-menu-heading"> Ekintzak </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Hiri"><span>Irakurri</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit" title="Orri hau aldatu [v]" accesskey="v"><span>Aldatu</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit" title="Idatzi orri honen iturburu kodea [e]" accesskey="e"><span>Aldatu iturburu kodea</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=history"><span>Ikusi historia</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Orokorra </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:ZerkLotzenDuHona/Hiri" title="Orri honetaranzko esteka duten wiki orri guztien zerrenda [j]" accesskey="j"><span>Honanzko esteka duten orriak</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:RecentChangesLinked/Hiri" rel="nofollow" title="Orri honetatik esteka duten orrietako azken aldaketak [k]" accesskey="k"><span>Lotutako orrietako aldaketak</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=eu" title="Irudiak edo media fitxategiak igo [u]" accesskey="u"><span>Fitxategia igo</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hiri&oldid=9614021" title="Orriaren bertsio honetaranzko esteka iraunkorra"><span>Lotura iraunkorra</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=info" title="Orrialde honi buruzko informazio gehiago"><span>Orri honen datuak</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:CiteThisPage&page=Hiri&id=9614021&wpFormIdentifier=titleform" title="Orri honen aipua egiteko moduari buruzko informazioa"><span>Artikulu hau aipatu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Feu.wikipedia.org%2Fwiki%2FHiri"><span>URL laburra lortu</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:QrCode&url=https%3A%2F%2Feu.wikipedia.org%2Fwiki%2FHiri"><span>QR kodea jaitsi</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Inprimatu/esportatu </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:Book&bookcmd=book_creator&referer=Hiri"><span>Liburu bat sortu</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:DownloadAsPdf&page=Hiri&action=show-download-screen"><span>Deskargatu PDF formatuan</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hiri&printable=yes" title="Orrialde honen bertsio inprimagarria [p]" accesskey="p"><span>Inprimatzeko bertsioa</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Beste proiektuetan </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Cities" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q515" title="Datuen biltegi elementu batera lotuta [g]" accesskey="g"><span>Wikidata itema</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Itxura"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Itxura</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ezkutatu</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-1-Wikipedia10000" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Wikipedia_guztiek_izan_beharreko_artikuluen_zerrenda/3._maila" title="Artikulu hau Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluen zerrendaren parte da"><img alt="Artikulu hau Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluen zerrendaren parte da" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Wikipedia-1000.png/20px-Wikipedia-1000.png" decoding="async" width="20" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Wikipedia-1000.png/30px-Wikipedia-1000.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Wikipedia-1000.png/40px-Wikipedia-1000.png 2x" data-file-width="1122" data-file-height="1024" /></a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Wikipedia, Entziklopedia askea</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="eu" dir="ltr"><p> <b>Hiria</b> jende ugari bizitzeko <a href="/wiki/Etxe" title="Etxe">etxe</a> eta <a href="/wiki/Eraikin" title="Eraikin">eraikin</a> multzo egituratua da. Bertan, bereziki bigarren eta hirugarren sektoreko jardueretan diharduten <a href="/wiki/Biztanleria" title="Biztanleria">biztanleak</a> daude.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Beste zenbait erakunde urbanorengandik desberdintzen da; hainbat irizpideren arabera: <a href="/wiki/Biztanleria" title="Biztanleria">biztanleria</a>, <a href="/wiki/Biztanleriaren_dentsitate" title="Biztanleriaren dentsitate">biztanleriaren dentsitatea</a> edo <a href="/w/index.php?title=Egoera_juridiko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Egoera juridiko (sortu gabe)">egoera juridikoa</a>. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Hiri.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Hiri.png/400px-Hiri.png" decoding="async" width="400" height="645" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Hiri.png/600px-Hiri.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Hiri.png/800px-Hiri.png 2x" data-file-width="8117" data-file-height="13086" /></a><figcaption></figcaption></figure> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kontzeptua">Kontzeptua</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=1" title="Aldatu atal hau: «Kontzeptua»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Kontzeptua"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/1966" title="1966">1966an</a> egindako <a href="/wiki/Praga" title="Praga">Pragako</a> Europar Estatistika Konferentziaren arabera, hiria, <a href="/wiki/10000_(zenbakia)" class="mw-redirect" title="10000 (zenbakia)">10.000</a> biztanle baino gehiagoko aglomerazioari deritzo eta <a href="/wiki/2000_(zenbakia)" class="mw-redirect" title="2000 (zenbakia)">2.000</a> eta 10.000 biztanle arteko guneei, betiere, <a href="/wiki/Nekazaritza" title="Nekazaritza">nekazaritzari</a> eskainitako biztanleria % 25etik gorakoa baldin bada.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 10.000 biztanletik aurrera, aglomerazio guztiak hiritzat hartzen dira, betiere kontzentratuta badaude eta orokorrean eraikin kolektiboetan eta garaiera esanguratsu bat badute. Gaur egun, definizio honek ez du inolako indar edo esanahirik, beraz, arau globalik ezean, bere ezaugarri partikularretara egokituta, <a href="/wiki/Herrialde" title="Herrialde">herrialde</a> bakoitzak arau propioak sortu ditu . </p><p>Hiriaren kontzeptu <a href="/wiki/Politika" title="Politika">politikoa</a> eta eskualdeko kapitala, garrantzi handiagoa duten hiri konglomeratuetan aplikatzen da, batez ere, eta <a href="/wiki/Estatua_(argipena)" class="mw-disambig" title="Estatua (argipena)">Estatuaren</a> edo <a href="/wiki/Nazio" title="Nazio">nazioaren</a> eskumenak bereganatzen ditu. </p><p>Kontzeptu <a href="/wiki/Erlijiosoa" class="mw-redirect mw-disambig" title="Erlijiosoa">erlijiosoan</a>, <a href="/wiki/Erdi_Aroa" title="Erdi Aroa">Erdi Aro</a> eta <a href="/wiki/Pizkundea" title="Pizkundea">Errenazimentuan</a>, eta lehenago, <a href="/wiki/XII._mendea" title="XII. mendea">XII. mendearen</a> aurretik, hiria, harresien barnean <a href="/wiki/Katedral" title="Katedral">katedral</a> bat zuen edozein gune zen. Izan ere, iraganean <a href="/wiki/Katedrala" title="Katedrala">katedralak</a> hezkuntza zentroak ere baziren. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=2" title="Aldatu atal hau: «Historia»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Historia"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Hiriaren_historia" title="Hiriaren historia">Hiriaren historia</a>»</div> <p>Munduko hirien historia, oro har, luzea da. Lehen hiriak, duela hamabost eta bost mila urte artean sortu baitziren. Hiri hauek, <a href="/wiki/Tenplu" title="Tenplu">tenplu</a> baten barruan aurkitzen ziren, lehenengo <a href="/wiki/Sumer" title="Sumer">Sumeria</a> zela esanez. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Antzinako_mundua">Antzinako mundua</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=3" title="Aldatu atal hau: «Antzinako mundua»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Antzinako mundua"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bertako hiriek, espazioaren kontzeptu sinboliko bati erantzuten zioten, hain zuzen ere, <a href="/wiki/Pentsamendu_magiko" title="Pentsamendu magiko">pentsamendu magikoari</a> eta <a href="/w/index.php?title=Pentsamendu_erlijioso&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pentsamendu erlijioso (sortu gabe)">pentsamendu erlijiosoari</a>. Aro horretan, inperio desberdinak nabarmendu ziren eta gehienak <a href="/wiki/Merkataritza" title="Merkataritza">merkataritzaren</a> faktoreaz ahalbidetzen ziren: <a href="/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia">Mesopotamia</a>, <a href="/wiki/Egipto" title="Egipto">Egipto</a>, <a href="/wiki/Grezia" title="Grezia">Grezia</a> eta <a href="/wiki/Erroma" title="Erroma">Erroma</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Mesopotamia">Mesopotamia</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=4" title="Aldatu atal hau: «Mesopotamia»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Mesopotamia"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Nekazaritzaren garapenaren ondorioz hasi zen, eta gizarte horietan, <a href="/wiki/Literatura" title="Literatura">literatura</a>, <a href="/wiki/Filosofia" title="Filosofia">filosofia</a>, <a href="/wiki/Erlijio" title="Erlijio">erlijo</a> eta <a href="/wiki/Arkitektura" title="Arkitektura">arkitektura</a> asko erabiltzen ziren. Hiri hauek <a href="/wiki/Harresi" title="Harresi">harresituta</a> zeuden, gobernu propio bat edukiz. Tenplua, hiriko eraikin nagusia eta erdigunea zen; bertan nekazaritza ekoizpenak kontrolatu, <a href="/wiki/Zerga" title="Zerga">zergak</a> bildu eta <a href="/wiki/Armada" title="Armada">armadak</a> eratzen ziren.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <ul><li>Hiri nagusiak: <ul><li>Ur</li> <li><a href="/wiki/Uruk" title="Uruk">Uruk</a></li> <li><a href="/wiki/Lagash" title="Lagash">Lagash</a></li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Egipto">Egipto</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=5" title="Aldatu atal hau: «Egipto»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Egipto"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Egypt.Giza.Sphinx.02.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Egypt.Giza.Sphinx.02.jpg/250px-Egypt.Giza.Sphinx.02.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Egypt.Giza.Sphinx.02.jpg/330px-Egypt.Giza.Sphinx.02.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Egypt.Giza.Sphinx.02.jpg/500px-Egypt.Giza.Sphinx.02.jpg 2x" data-file-width="2272" data-file-height="1704" /></a><figcaption>Egiptoko Khafre Piramidea</figcaption></figure> <p>Egiptoko zibilizazioa, <a href="/wiki/Nilo" title="Nilo">Nilo</a> ibaiaren erdialdeko eta behealdeko ibilguetan zeuden kokalekuak elkartzean sortu zen. Hiriek orden hierarkiko bat jarraitzen zuten, hau da, espazio antolaketa bat, hirigunean tenplua eta <a href="/wiki/Jauregi" title="Jauregi">jauregiak</a> kokatuz. Urak protagonismo handia zuen hiri hauetan, eta <a href="/wiki/Kale" title="Kale">kaleak</a> eta <a href="/wiki/Auzo" title="Auzo">auzoak</a> sare <a href="/wiki/Oktogono" title="Oktogono">oktogonal</a> baten barruan zeuden.   </p> <ul><li>Egiptoko hiraren garapena hiru garai desberdinetan banatzen zen, eta hauetan elementu nagusi hauek bereizten ziren: <ul><li><a href="/wiki/Egiptoko_Inperio_Zaharra" title="Egiptoko Inperio Zaharra">Antzinako Erresuma</a>, lehenengo <a href="/wiki/Piramide_(arkitektura)" title="Piramide (arkitektura)">piramideak</a> eraikitzen hasi ziren, baita <a href="/wiki/Itsasontzi" title="Itsasontzi">itsasontziak</a> ere.</li> <li><a href="/wiki/Egiptoko_Inperio_Ertaina" title="Egiptoko Inperio Ertaina">Erdi Inperioa</a>, <a href="/wiki/Gotorleku" title="Gotorleku">gotorlekuak</a> eraikitzen hasi ziren.</li> <li><a href="/wiki/Egiptoko_Inperio_Berria" title="Egiptoko Inperio Berria">Inperio Berria</a>, eraikuntza proiektu berriak egin zituzten, tenpluak adibidez.</li></ul></li> <li>Hiri nagusiak: <ul><li><a href="/wiki/Menfis" title="Menfis">Menfis</a></li> <li><a href="/wiki/Tebas_(Egipto)" title="Tebas (Egipto)">Tebas</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hereaklopolis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hereaklopolis (sortu gabe)">Hereaklopolis</a></li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Grezia">Grezia</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=6" title="Aldatu atal hau: «Grezia»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Grezia"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Hirigintza" title="Hirigintza">Hirigintzaren</a> hastapena Grezian hasi zen, bertan, <a href="/wiki/Polis" title="Polis">Polis</a> eta <a href="/wiki/Hiri_estatu" class="mw-redirect" title="Hiri estatu">hiri estatuak</a> hedatu ziren. Hiri-estatuak elementu txiki eta independenteak ziren; orokorrean, nekazaritza lurrez inguratuta zeuden. Gainera, Greziako hiri-estatuek, hainbat gobernatze moduak garatu zituzten, egitura eta indargune politiko oso desberdinekin. Polisa, aldiz, harresituta zegoen hiri batean zentratzen zen, baina inguruan zelaia hartzen zen ere, adibidez Atenas.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <ul><li>Greziarrek egindako elementu nagusiak honako hauek izan ziren ziren: <a href="/wiki/Akropoli" title="Akropoli">Akropolia</a>, <a href="/wiki/Agora" title="Agora">Agora</a> eta <a href="/wiki/Etxebizitza" title="Etxebizitza">etxebizitzak</a>.</li> <li>Hiri nagusiak: <ul><li><a href="/wiki/Atenas" title="Atenas">Atenas</a></li> <li><a href="/wiki/Esparta" title="Esparta">Esparta</a></li> <li><a href="/wiki/Korinto" title="Korinto">Korintoa</a></li></ul></li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Oinplano_Erromanikoa.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Oinplano_Erromanikoa.jpg/220px-Oinplano_Erromanikoa.jpg" decoding="async" width="220" height="344" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Oinplano_Erromanikoa.jpg/330px-Oinplano_Erromanikoa.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Oinplano_Erromanikoa.jpg/440px-Oinplano_Erromanikoa.jpg 2x" data-file-width="441" data-file-height="689" /></a><figcaption>Oinplano Erromatarra</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Erroma">Erroma</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=7" title="Aldatu atal hau: «Erroma»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Erroma"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/K.a._750eko_hamarkada" title="K.a. 750eko hamarkada">K.a. 753</a>ko <a href="/wiki/Apirilaren_21" title="Apirilaren 21">apirilaren 21ea</a>n, <a href="/wiki/Tiber" title="Tiber">Tiber</a> ibaia inguratzen zuten zazpi muinoren arteko zabalgune batean sortu zen. Beste hiri erromatarrak bezala, Greziar ereduan oinarritzen zen: <a href="/wiki/Arrazionaltasun" title="Arrazionaltasun">arrazionaltasun</a>, <a href="/w/index.php?title=Funtzionaltasun&action=edit&redlink=1" class="new" title="Funtzionaltasun (sortu gabe)">funtzionaltasun</a>, harmonia eta orden irizpideekin. Erromako eraikinak, funtzio batzuk betetzen zuten, bereziki komandoa eta boterea, adibidez, <a href="/wiki/Foro_(Antzinako_Erroma)" title="Foro (Antzinako Erroma)">foroa</a>, <a href="/wiki/Anfiteatro" title="Anfiteatro">anfiteatroa</a>, tenpluak…  Horrez gain, Erroma inperialismoaren garaian kokaleku militarrak sortu zituzten, <a href="/wiki/Castra" title="Castra">castra</a> izenekoak. </p> <ul><li>Hiri honen beste ekarpen garrantzitsuenetako batzuk <a href="/wiki/Akueduktu" title="Akueduktu">akueduktua</a>, auzoak, harresiak, <a href="/wiki/Errepide" title="Errepide">errepideak</a>, etxebizitzak eta <a href="/wiki/Espazio_publiko" title="Espazio publiko">espazio publikoak</a> izan ziren.</li> <li>Hiri nagusiak: <ul><li><a href="/wiki/Erroma" title="Erroma">Erroma</a></li> <li><a href="/wiki/Tarraco" title="Tarraco">Tarraco</a></li> <li><a href="/wiki/Carthago_Nova" title="Carthago Nova">Cartago Nova</a></li></ul></li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Schedelsche_Weltchronik_-_Paris-noborder.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Schedelsche_Weltchronik_-_Paris-noborder.jpg/220px-Schedelsche_Weltchronik_-_Paris-noborder.jpg" decoding="async" width="220" height="186" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Schedelsche_Weltchronik_-_Paris-noborder.jpg/330px-Schedelsche_Weltchronik_-_Paris-noborder.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Schedelsche_Weltchronik_-_Paris-noborder.jpg/440px-Schedelsche_Weltchronik_-_Paris-noborder.jpg 2x" data-file-width="765" data-file-height="646" /></a><figcaption>Parisko xilografia</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Erdi_Aroa">Erdi Aroa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=8" title="Aldatu atal hau: «Erdi Aroa»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: Erdi Aroa"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Hiria <a href="/wiki/V._mendea" title="V. mendea">V. mendeko</a> <a href="/wiki/Erromatar_Inperioaren_erorialdia" class="mw-redirect" title="Erromatar Inperioaren erorialdia">Erromatar Inperioaren erorialdia</a> eta Pizkunde artean garatzen zen, <a href="/wiki/Espainia" title="Espainia">Espainian</a> <a href="/wiki/XVI._mendea" title="XVI. mendea">XVI. mendean</a> garatu zen. Baita ere, <a href="/wiki/III._mendea" title="III. mendea">III. mendeko</a> krisialdiaren ostean kokatzen zuten, <a href="/wiki/Ekonomia" title="Ekonomia">ekonomian</a> (hiriak hustu ziren), <a href="/wiki/Gizarte" title="Gizarte">gizartean</a> (kristautasuna nagusitu zen) eta <a href="/wiki/Politika" title="Politika">politikan</a> (Diokleziano eta Konstantino enperadoreek ezarritako erreforma ugariei esker hein handi batean) aldaketa handiak gertatu baitziren: Nekazaritza eta <a href="/wiki/Basogintza" title="Basogintza">basogintza</a> ekoizpenak nagusitu ziren. </p><p>Erdi Aroko eraikin batzuk, gazteluen ondoan edo bidegurutzetan sortu ziren. Hiri guztiak administrazio defentsa zuten eta hiriak, trazadura bihurgunetsua eta irregularrarekin zeuden harresituta. Aro honetan ez zuten kanon geometriko bat jarraitzen hiriak sortzeko, plano desberdinak eta hiri mota desberdinak ziren. Baina, itxurazko desordena horretan egitura bat zegoen: erdigunea, <a href="/wiki/Merkatu-plaza" class="mw-redirect" title="Merkatu-plaza">merkatu-plaza</a>, eraikin adierazgarrienekin, eta bertatik kale estu eta bihurgune ugari irteten ziren, jendea ofizioka (urregileak, arotzak, tindatzaileak, etab.), erlijioka (kristauak, juduak edo musulmanak) edo jatorriz biltzen zuten auzoak osatuz. Etxeek, aldi berean, eskulangileentzako etxebizitza eta lantegi bezala balio zuten. Hirian nahi ez ziren lanbideak, usain txarrengatik zurratzaileak kasu, harresitik kanpo kokatzen ziren. Garai horretan merkatuak eta azokak antolatzen hasi ziren.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <ul><li>Elementu nagusiak: Harresia, Kaleak, <a href="/wiki/Merkatu" class="mw-redirect" title="Merkatu">Merkatua</a> eta <a href="/w/index.php?title=Eliza_Plaza&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eliza Plaza (sortu gabe)">Eliza Plaza</a>.</li> <li>Hiri Nagusiak: <ul><li><a href="/wiki/York" title="York">York</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%93bidos" title="Óbidos">Obidos</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%81vila" title="Ávila">Avila</a></li></ul></li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Basilica_di_San_Pietro_-_Esterrno.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Basilica_di_San_Pietro_-_Esterrno.jpg/220px-Basilica_di_San_Pietro_-_Esterrno.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Basilica_di_San_Pietro_-_Esterrno.jpg/330px-Basilica_di_San_Pietro_-_Esterrno.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Basilica_di_San_Pietro_-_Esterrno.jpg/440px-Basilica_di_San_Pietro_-_Esterrno.jpg 2x" data-file-width="12402" data-file-height="8215" /></a><figcaption>Basilique Saint-Pierre - Erroma</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Aro_Modernoa">Aro Modernoa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=9" title="Aldatu atal hau: «Aro Modernoa»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: Aro Modernoa"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Aro hau ere hiru garai desberdinetan banatzen zen. Lehenik, Pizkundean, hiri egiturak aldatu ziren. Horretaz aparte, <a href="/wiki/Ameriketako_Estatu_Batuak" title="Ameriketako Estatu Batuak">Amerika</a> eta <a href="/wiki/Australia" title="Australia">Australia</a> lurraldeak zeudela konturatu ziren eta honek ezagutza zabalagoa eta mapa zehatzagoak egiteko aukera ekarri zuen. Bigarrenik, Barrokoan, nekazaritzarako teknikak hobetu ziren eta soberakinen eta beste ogibideen produktuen salerosketarekin, <a href="/wiki/Merkataritza" title="Merkataritza">merkataritza</a> sortu zen. <a href="/wiki/Nazio-estatu" title="Nazio-estatu">Nazio-estatuak</a> sortzen hasi ziren, harresiak ez ziren hain defentsarako hain beharrezkoak. Espainian, <a href="/wiki/Plaza_Nagusia_(Madril)" title="Plaza Nagusia (Madril)">plaza nagusia</a> eraiki zuten, <a href="/wiki/Arkupe" title="Arkupe">arkupez</a> inguratuta. <a href="/wiki/Hiri_ideal" title="Hiri ideal">Hiri idealak</a> diseinatzera daraman patroi geometrikoa normalizatzen hasi zen. <a href="/w/index.php?title=Hiri-arkitektura&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hiri-arkitektura (sortu gabe)">Hiri-arkitektura</a> nabarmentzea izango zen garai honetako hirien helburua. Hala nola, elementu formalek indarra hartzen zuten, Greziar Polisaren izaera humanistaren aurrean. Azkenik, industria-iraultzarekin hirigintzs masiboa eta hiri handi berrien sorrera ahalbidetu zen, lehenik <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europan</a>, eta gero beste eskualde batzuetan. Hirietan sortutako aukera berrien ondorioz, landa-komunitateetatik etorritako emigrante asko hiri-eremuetan kokatu ziren heinean.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <ul><li>Honako hauek izan ziren elementu nagusiak:   <ul><li><a href="/wiki/Pizkundea" title="Pizkundea">Pizkundea</a>: Kale nagusiak, erretikulan oinarritutako auzoak eta plazak.</li> <li><a href="/wiki/Barrokoa" title="Barrokoa">Barrokoa</a>: Plaza nagusiak, Lorategiak…</li> <li><a href="/wiki/Industria_Iraultza" title="Industria Iraultza">Industria Iraultza</a>: hiri-egitura sendoagoa.</li></ul></li> <li>Hiri Nagusiak <ul><li>Pizkundea: <a href="/wiki/Venezia" title="Venezia">Venezia</a>, Erroma, <a href="/wiki/Florentzia" title="Florentzia">Florentzia</a>...</li> <li>Barrokoa: <a href="/wiki/Madril" title="Madril">Madril</a>, <a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a>...</li> <li>Industria Iraultza: <a href="/wiki/Manchester" title="Manchester">Manchester</a>, <a href="/wiki/Londres" title="Londres">Londres</a>, <a href="/wiki/New_York" title="New York">New York</a>...</li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Hirigintza">Hirigintza</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=10" title="Aldatu atal hau: «Hirigintza»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=10" title="Edit section's source code: Hirigintza"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Urbanizazio_(prozesua)" title="Urbanizazio (prozesua)">Urbanizazio (prozesua)</a>»</div> <p>Urbanizazio edo hiritze-prozesua, mundu osoan gertatzen ari den hirien hazkundea da, biztanleak hiriguneetan eta hirietan bizitzen jartzeko prozesua. </p><p><a href="/wiki/Historiaurrea" title="Historiaurrea">Historiaurreko</a> gizakiak bizimodu nomada zuten, alde batetik bestera mugitzen ziren. Duela 10.000 urte inguru, nekazaritzaren hasiera izan zen, honek urbanizazioaren hasiera ekarri zuen. Hau da, ez zuten hainbeste mugitu behar janaria aurkitzeko, eta, bide horretatik, lehen <a href="/wiki/Herrixka" title="Herrixka">herrixka</a> edo bizigune finkoak sortu ziren, beti ere <a href="/wiki/Erreka" title="Erreka">erreka</a> edo <a href="/wiki/Ibai" title="Ibai">ibaietatik</a> hurbil. Nekazaritzaren teknikak hobetu zirenean, ez zen beharrezkoa mundu guztia nekazaritzan edo abeltzaintzan jardutea; beste ogibide batzuk jaio ziren, <a href="/wiki/Merkataritza" title="Merkataritza">merkataritza</a>. Horrek denak komenigarri bihurtu zuen biziguneak eta haien biztanle-kopurua handitzen joateko. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Roundstones_62_St_5_Av_jeh_crop.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Roundstones_62_St_5_Av_jeh_crop.JPG/220px-Roundstones_62_St_5_Av_jeh_crop.JPG" decoding="async" width="220" height="114" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Roundstones_62_St_5_Av_jeh_crop.JPG/330px-Roundstones_62_St_5_Av_jeh_crop.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Roundstones_62_St_5_Av_jeh_crop.JPG/440px-Roundstones_62_St_5_Av_jeh_crop.JPG 2x" data-file-width="3440" data-file-height="1786" /></a><figcaption>Bizitegi-eremua Brooklynen</figcaption></figure> <p>Gaur egun, prozesu hau oso garrantzitsua da, mundu osora zabaltzen hari delako. Gizakiaren historiak azken 200 urteetan ezagutu duen eta egun bizi duen prozesu garrantzitsuenetakoa da. </p><p>Urbanizazio Prozesuak ez du geldialdirik izan; gainera, are garrantzitsuagoa da gaur egun, mundu osora hedatu delako. Urbanizazioa dagoeneko ez da herrialde garatuenen kontua, zuzeneko eragina baitu mundu osoan. </p><p>Horregatik, gure bizitzaren esparru guztietan du eragina urbanizazioaren fenomenoak: ekonomia, kultura eta ingurumena. </p> <ul><li><a href="/wiki/Ekonomia" title="Ekonomia">Ekonomian</a>: hiriak ekoizpen guneak bihurtu ziren, industria-iraultzaren ondorioz, beraz <a href="/wiki/Fabrika" title="Fabrika">fabrika</a> gehienak hiriguneetan kokatu ziren.</li> <li><a href="/wiki/Kultura" title="Kultura">Kulturan</a>: hiriak beti izan dira kultura sortzeko eta hedatzeko guneak. <a href="/wiki/Arte" title="Arte">Artea</a>, kulturaren agerkari adierazgarrienetakoa, hiriak hasiera-hasieratik bildu duen elementu bat da. Artea munduko hiri handienetan eta konplexuetan berritzen da, Antzinako Erroman bezala, era berean egungo New Yorken edo Los Angelesen. Hiria, aldi berean, kultura hedatzeko ibilgailua izan daiteke.</li> <li><a href="/wiki/Politika" title="Politika">Politikan</a>: esan daiteke hiri bat zabalagoa den gorputz politiko baten barneko administrazio-unitate bat edo batzuen esparrura biltzen dela, lurralde edo nazio-estatu batera alegia. Herrialde bakoitzean oreka jakin bat dago boterea bertako gobernuaren eta maila handiagoko instantzien artean banatzeko; udal edo korporazio lokal batzuek beren politikak kudeatzeko botere handia dute; beste batzuek, berriz, jarduteko ahalmen txikia dute botere gorenen aurrean.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Hirietako_arazoa">Hirietako arazoa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=11" title="Aldatu atal hau: «Hirietako arazoa»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=11" title="Edit section's source code: Hirietako arazoa"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Hiriaren espazioa azkar zabaltzen ari da. Honek, <a href="/wiki/Izadi" class="mw-redirect" title="Izadi">izadiari</a> eragin handia dakarkio, eta <a href="/w/index.php?title=Hiri-hedapena&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hiri-hedapena (sortu gabe)">Hiri-hedapenak</a> hainbat ingurumen-arazo sortzen ditu ere. Hiri bat sortzeko, <a href="/wiki/Energia" title="Energia">energia</a> eta materialen kontzentrazioa, eta azpiegitura fisikoak aldatzen dituzte, ezaugarri naturalak kontuan hartu gabe. Hirigintza handitzeko beharrezkoa da, baina, <a href="/wiki/Ekoizpen_(argipena)" class="mw-disambig" title="Ekoizpen (argipena)">ekoizpen</a> masiboa sortzen du. </p><p>Hirigintza-prozesuak ere, aditu askoren ustez, bereziki gutxi garatutako herrialdeetan duten hirigintza-prozesu lasterrak ondorio oso txarrak ditu: </p> <ul><li>Eragin oso kaltegarria izaten ari da <a href="/wiki/Ingurumen" title="Ingurumen">ingurumenean</a> eta biztanleen bizi-kalitatean. <ul><li>Megahiriek ur-behar ikaragarri handiak izaten dituzte.</li> <li><a href="/wiki/Energia-kontsumo" title="Energia-kontsumo">Energia-kontsumo</a> handiak izaten dira.</li> <li>Birziklatzen ez diren hondakin kopuru oso handiak eragiten dituzte.</li></ul></li> <li>Hirietako <a href="/wiki/Pobrezia" class="mw-redirect" title="Pobrezia">pobrezia</a> handitzen ari da.</li> <li>Desberdintasun sozial handiak gertatzen ari dira eta horrek <a href="/wiki/Delinkuentzia" title="Delinkuentzia">delinkuentzia</a> eta <a href="/wiki/Kriminalitate" class="mw-redirect" title="Kriminalitate">kriminalitatearen</a> igoera eta bestelako arazo sozial ugari eragiten ditu.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Hiriaren_antolaketa">Hiriaren antolaketa</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=12" title="Aldatu atal hau: «Hiriaren antolaketa»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=12" title="Edit section's source code: Hiriaren antolaketa"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Espazio_publikoak_(hiri-parkea)"><span id="Espazio_publikoak_.28hiri-parkea.29"></span>Espazio publikoak (hiri-parkea)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=13" title="Aldatu atal hau: «Espazio publikoak (hiri-parkea)»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=13" title="Edit section's source code: Espazio publikoak (hiri-parkea)"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Espazio_publiko" title="Espazio publiko">Espazio publiko</a>»</div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Espazio_publikoa">Espazio publikoa</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=14" title="Aldatu atal hau: «Espazio publikoa»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=14" title="Edit section's source code: Espazio publikoa"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Biztanle ororen eskura dagoen eta bakean eta harmonian zirkulatzeko eskubidea dagoen lekua da. Elkargune bat edo auzo bat izan daiteke, hiriaren erdigunean, itsasoaren ondoan edo eremu publikoaren barruko beste eremu bateko zati batean kokatua, gizarte-interakzioa eta komunitate-zentzua sustatzen laguntzen duen tokia da. </p><p>Ondasun publikoan laguntzen dute; baita gizarte kohesioa sustatu ere. Definizioz, herritar guztiek erabil ditzakete, diru-sarrera eta egoera pertsonalak edozein izanik. Oro har, zirkulazio-bide irekiak hartzen ditu, hala nola: <a href="/w/index.php?title=Kaleak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kaleak (sortu gabe)">kaleak</a>, <a href="/wiki/Plaza" title="Plaza">plazak</a>, <a href="/wiki/Errepide" title="Errepide">errepideak</a>; baita eraikin publikoetako eremu zabalak ere, hala nola, <a href="/wiki/Liburutegi" title="Liburutegi">liburutegiak</a>, <a href="/wiki/Eskola" title="Eskola">eskolak</a>, <a href="/wiki/Ospitale" title="Ospitale">ospitaleak</a>. <a href="/wiki/Udalerri" title="Udalerri">udalak</a>, geltokiak edo lorategiak, <a href="/wiki/Parke" title="Parke">parkeak</a> eta naturguneak, horien lurzorua jabetza publikokoa izanik. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Hiri-parkea">Hiri-parkea</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=15" title="Aldatu atal hau: «Hiri-parkea»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=15" title="Edit section's source code: Hiri-parkea"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Hiri-parke" title="Hiri-parke">Hiri-parke</a>»</div> <p>Hiri-parkea (lorategi publikoa, udal-parkea edo parke publikoa ere deitua) hirigunean dagoen eta jolas eremua zein berdegunea eskaintzen duen parkea da. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Azpiegiturak">Azpiegiturak</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=16" title="Aldatu atal hau: «Azpiegiturak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=16" title="Edit section's source code: Azpiegiturak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Azpiegitura" title="Azpiegitura">Azpiegitura</a> (<a href="/wiki/Etimologia" title="Etimologia">etimologia</a>: <i>infra</i> = «azpia») ingeniaritza zibileko, arkitekturako, hirigintzako eta abarreko profesionalek diseinatu eta zuzendutako giza errealizazioa da, beste jarduera batzuk garatzeko eta haien funtzionamendurako euskarri gisa balio duena, eta hiri zein enpresen egiturazko antolamenduan beharrezkoa dena. Herri-lanaren sinonimo gisa erabili ohi da, herri-onura eta gauzatze-kostuak direla eta Estatua arduratu delako obra hori eraikitzeaz eta mantentzeaz. Normalean, kostu horiek handiak izaten dira. </p> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Garraio-azpiegitura&action=edit&redlink=1" class="new" title="Garraio-azpiegitura (sortu gabe)">Garraio-azpiegiturak</a>. <ul><li>Lurrekoa: kaleak, errepideak, <a href="/wiki/Trenbide" title="Trenbide">trenbideak</a> eta <a href="/wiki/Zubi" title="Zubi">zubiak</a>.</li> <li>Itsasokoa: <a href="/wiki/Portu" title="Portu">portuak</a> eta <a href="/wiki/Kanala" class="mw-redirect mw-disambig" title="Kanala">kanalak</a>.</li> <li>Airekoa: <a href="/wiki/Aireportu" title="Aireportu">aireportuak</a>.</li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Energia-azpiegitura&action=edit&redlink=1" class="new" title="Energia-azpiegitura (sortu gabe)">Energia-azpiegiturak</a>. <ul><li><a href="/wiki/Sare_elektriko" title="Sare elektriko">Elektrizitate-sarea</a>k: goi-tentsioa, erdi-tentsioa, behe-tentsioa, transformazioa, banaketa eta argiteria publikoa.</li> <li>Beroa banatzeko sareak: hiriko berokuntza.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Erregai-sareak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Erregai-sareak (sortu gabe)">Erregai-sareak</a>: oliobideak, gasbideak, kontzentratzaileak, banaketa.</li> <li>Beste energia-iturri batzuk: <a href="/wiki/Presa" title="Presa">presak</a>, <a href="/wiki/Energia_eoliko" title="Energia eoliko">eolikoak</a>, termikoak, nuklearrak, etab.</li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Azpiegitura_hidrauliko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Azpiegitura hidrauliko (sortu gabe)">Azpiegitura hidraulikoak</a>. <ul><li>Edateko uraren sareak: <a href="/wiki/Urtegi" title="Urtegi">urtegiak</a>, <a href="/w/index.php?title=Depositua&action=edit&redlink=1" class="new" title="Depositua (sortu gabe)">deposituak</a>, tratamendua eta banaketa.</li> <li>Hustubide-sareak: estolderia edo saneamendua eta araztegiak.</li> <li>Birziklatzeko sareak: hondakinen bilketa, <a href="/wiki/Zabortegi" title="Zabortegi">zabortegiak</a>, <a href="/wiki/Errausketa_(hondakinak)" title="Errausketa (hondakinak)">erraustegiak</a>…</li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Telekomunikazio-azpiegitura&action=edit&redlink=1" class="new" title="Telekomunikazio-azpiegitura (sortu gabe)">Telekomunikazio-azpiegiturak</a>. <ul><li>Telefonia finkoko sareak.</li> <li>Seinale itxiko telebista-sareak.</li> <li>Errepikagailuak.</li> <li>Telefonoguneak.</li> <li>Zuntz optikoa.</li> <li>Telefonia Zelularreko gelaxkak.</li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Eraikuntzako_azpiegitura&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eraikuntzako azpiegitura (sortu gabe)">Eraikuntzako azpiegiturak</a>. <ul><li>Etxebizitza.</li> <li>Merkataritza.</li> <li>Industria.</li> <li>Osasuna: ospitaleak, osasun-zentroak...</li> <li><a href="/wiki/Hezkuntza" title="Hezkuntza">Hezkuntza</a>: ikastetxeak, institutuak eta unibertsitateak.</li> <li>Birsortzea: parkeak eta lorategiak.</li></ul></li></ul> <p>Azpiegitura-obra handiek, askotan, inpaktu sozialak eta ingurumenekoak eragiten dituzte, eta arriskuan jartzen dute komunitateen osasuna eta ongizatea; beraz, ingurumen-inpaktuaren azterketa sakonak egin behar dira obra horiek egin aurretik. </p><p>Era berean, azpiegitura izenarekin deitzen zaio "azpiegitura berdeari", nagusiki landarez eta lurrez osatua dagoena eta eraikitako inguruneetako euri-uraren kudeaketa hobetzeko helburua duena, airearen kalitatea hobetuz, "Bero-uharte" efektua murriztea, etab. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Hiri_garrantzitsuak">Hiri garrantzitsuak</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=17" title="Aldatu atal hau: «Hiri garrantzitsuak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=17" title="Edit section's source code: Hiri garrantzitsuak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Paris">Paris</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=18" title="Aldatu atal hau: «Paris»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=18" title="Edit section's source code: Paris"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Garraio-azpiegiturak">Garraio-azpiegiturak</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=19" title="Aldatu atal hau: «Garraio-azpiegiturak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=19" title="Edit section's source code: Garraio-azpiegiturak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Paris_Night.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Paris_Night.jpg/220px-Paris_Night.jpg" decoding="async" width="220" height="69" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Paris_Night.jpg/330px-Paris_Night.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Paris_Night.jpg/440px-Paris_Night.jpg 2x" data-file-width="11528" data-file-height="3639" /></a><figcaption></figcaption></figure> <p><a href="/wiki/Paris" title="Paris">Parisko</a> garraio sistema oso eraginkorra da tamaina horretako <a href="/wiki/Megalopoli" title="Megalopoli">megalopoli</a> batentzat. Bere kaleak egoera onean mantentzen dira eta <a href="/wiki/Ibilgailu" title="Ibilgailu">ibilgailu</a>entzat arazo bakarra, pilaketak egotea da. Sistema eraginkor batek, metro-sistemarekin lotzen ditu aldiriko trenak, eta hori, aldi berean, autobus-ibilbideen sare trinko bati lotuta dago. Ondorioz, oso erraza da hirian zehar mugitzea. </p><p>Paris, Europa osoarekin konektatzen da autobien sare modernoetan <a href="/wiki/TGV" class="mw-redirect" title="TGV">TGV</a> trenbide sistema osoari esker. Hasieratik erabaki zen Paristik Lyonera doan linea berriak bidaiarien trafikorako soilik balioko zuela, eta <a href="/wiki/Abiadura" title="Abiadura">abiadura</a> handian joateko diseinatutako ekipo ibiltaria erabiliko zela. Linea honetako gauzarik harrigarriena tunelen presentzia eza da.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Metroa">Metroa</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=20" title="Aldatu atal hau: «Metroa»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=20" title="Edit section's source code: Metroa"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a>ko metroa, <a href="/wiki/Frantzia" title="Frantzia">Frantzia</a>ko Paris hiriari eta inguruko herri batzuei zerbitzua ematen dien metropoli-trenbide sare bat da. Lehen zatia, <a href="/wiki/1900" title="1900">1900eko</a> <a href="/wiki/Uztailaren_19" title="Uztailaren 19">uztailaren 19an</a> amaitu zuten, munduko seigarren metro sarerik antzinakoena bihurtuz, <a href="/wiki/Chicago" title="Chicago">Chicago</a>, <a href="/wiki/Boston" title="Boston">Boston</a>, <a href="/wiki/Glasgow" title="Glasgow">Glasgow</a>, <a href="/wiki/Budapest" title="Budapest">Budapest</a> eta <a href="/wiki/Londres" title="Londres">Londres</a>en atzetik. Hiriko ikurretako bat da, neurri handi batean art-nouveau-aren eragina duena, eta hiriaren barruan geltoki eta linea dentsitate handia du, metropoli-eremuan dauden geltoki gutxirekin kontrastatzen duena. Gaur egungo <a href="/wiki/303" title="303">303</a> estazioetatik <a href="/wiki/24" title="24">24</a> gainazalean daude, <a href="/wiki/43" title="43">43</a>tan bi linea gelditzen dira, <a href="/wiki/11" title="11">11</a>tan horietako hiru gelditzen dira, eta azkenengo <a href="/wiki/5" title="5">5</a>etan – lau edo gehiago. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Aurrekariak">Aurrekariak</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=21" title="Aldatu atal hau: «Aurrekariak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=21" title="Edit section's source code: Aurrekariak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/1845" title="1845">1845</a> inguruan, Parisko Udalak merkantziak garraiatzeko lurpeko linea bat eraikitzea erabaki zuen, hiriko geltoki ezberdinak lotuz, garai hartan <a href="/w/index.php?title=Gare_du_Nord&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gare du Nord (sortu gabe)">Gare du Nord</a>, <a href="/w/index.php?title=Gare_de_l%27Est&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gare de l'Est (sortu gabe)">Gare de l'Est</a>, <a href="/wiki/Bastille" class="mw-redirect" title="Bastille">Bastille</a>, <a href="/w/index.php?title=Gare_de_Lyon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gare de Lyon (sortu gabe)">Gare de Lyon</a>, <a href="/wiki/Mus%C3%A9e_d%27Orsay" class="mw-redirect" title="Musée d'Orsay">Orléans</a>, <a href="/w/index.php?title=Denfert-Rochereau&action=edit&redlink=1" class="new" title="Denfert-Rochereau (sortu gabe)">Enfer</a>, <a href="/w/index.php?title=Gare_Montparnasse&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gare Montparnasse (sortu gabe)">Gare Montparnasse</a>, <a href="/w/index.php?title=Gare_des_Invalides&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gare des Invalides (sortu gabe)">Gare des Invalides</a> eta <a href="/w/index.php?title=Gare_Saint-Lazare&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gare Saint-Lazare (sortu gabe)">Gare Saint-Lazare</a>.<a href="/wiki/1871" title="1871">1871</a>ko hauteskundeen ondoren, aldiriko tren bat eraikitzea aurreikusten zuten. Hori dela eta, 1856 eta 1890 artean, arrakastarik gabeko zenbait proiektu burutu ziren, horien artean Girardeko ur-metroan edo Chicagoko aireko metroaren antzeko zerbait. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Eraikuntza">Eraikuntza</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=22" title="Aldatu atal hau: «Eraikuntza»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=22" title="Edit section's source code: Eraikuntza"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/1900" title="1900">1900</a>eko Parisko Erakusketa Unibertsala eta 1900eko Joko Olinpikoak gertu zeudenez, erabaki irmo bat hartu zen. Horregatik, <a href="/wiki/1896" title="1896">1896ko</a> <a href="/wiki/Apirilaren_20" title="Apirilaren 20">apirilaren 20an</a>, <a href="/w/index.php?title=Fulgence_Bienven%C3%BCe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fulgence Bienvenüe (sortu gabe)">Fulgence Bienvenüe</a> proiektua onartu zen, eta <a href="/wiki/Montparnasse-Bienven%C3%BCe_(Parisko_metroa)" title="Montparnasse-Bienvenüe (Parisko metroa)">Montparnasse-Bienvenüe geltokia</a> eskaini zitzaion. Lehen linea eraikitzeko lanak urte bereko urriaren <a href="/wiki/4" title="4">4</a>ean hasi ziren..<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Metroaren_sorrera">Metroaren sorrera</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=23" title="Aldatu atal hau: «Metroaren sorrera»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=23" title="Edit section's source code: Metroaren sorrera"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Hasierako proiektuak <a href="/w/index.php?title=Nation-%C3%89toile-Nation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nation-Étoile-Nation (sortu gabe)">Nation-Étoile-Nation</a> linea zirkular bat eta zeharkako bi linea hartu zituen, iparraldetik hegoaldera (<i>Porte de Clignancourt-Porte d 'Orleans</i>) eta ekialdetik mendebaldera (Gambetta etorbidea – Porte Maillot). </p><p>Lehen linea (<i>Porte de Vincennes</i> – <i>Porte Maillot</i>) <a href="/wiki/1900" title="1900">1900eko</a> <a href="/wiki/Uztailaren_19" title="Uztailaren 19">uztailaren 19an</a> ireki zen, <a href="/wiki/1900" title="1900">1900eko</a> Parisko Olinpiar Jokoei zerbitzua emateko, <a href="/wiki/Boise" title="Boise">Bois</a> de Vincennes-en ospatu zirenak. Aurreikusita zegoen <a href="/w/index.php?title=1900eko&action=edit&redlink=1" class="new" title="1900eko (sortu gabe)">1900eko</a> Parisko Erakusketa Unibertsalaren aurretik irekitzea, urte bereko <a href="/wiki/Apirilaren_14" title="Apirilaren 14">apirilaren 14an</a> hasi zena, baina ezinezkoa izan zen. Geltokietako sarrerak, <a href="/wiki/Art_Nouveau" title="Art Nouveau">art-nouveau</a> estilokoak, Hector Guimardek diseinatu zituen. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Katatumbas_de_paris.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Katatumbas_de_paris.jpg/220px-Katatumbas_de_paris.jpg" decoding="async" width="220" height="138" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Katatumbas_de_paris.jpg/330px-Katatumbas_de_paris.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Katatumbas_de_paris.jpg/440px-Katatumbas_de_paris.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="643" /></a><figcaption></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Parisko_katakonbak">Parisko katakonbak</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=24" title="Aldatu atal hau: «Parisko katakonbak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=24" title="Edit section's source code: Parisko katakonbak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Parisko_katakonbak" title="Parisko katakonbak">Parisko katakonbak</a> (frantsesez: <i>Les Catacombes</i>) hiriburuko hilerri ospetsuenetako bat dira. Erromatarren garaian, kareharrizko meategietan kokatutako tunel eta lurpeko gela sare bat da. Meategiak, hilerri arrunt bihurtu ziren <a href="/wiki/XVIII._mendea" title="XVIII. mendea">XVIII. mendea</a>ren amaieran. Gaur egun, sei milioi giza hezurdura baino gehiago dituen hezurtegi bat bezala kontserbatzen da; mota honetako kontzentraziorik handiena <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europa</a>n.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Bere bisita ofizialak, Parisko hamalaugarren barrutiko meategiak hartzen ditu, eta <a href="/wiki/800" title="800">800</a> <a href="/wiki/Metro" title="Metro">metro</a>ko hezurrez forratutako horma galeriak ditu. Baina publikoari irekitako zati hau, bosgarren, seigarren, hamabigarren, hamahirugarren, hamabosgarren eta hamaseigarren barrutietan dauden "Parisko lurpeko harrobien" (frantsesez: <i>les carrières souterraines de Paris</i>) % 0,5a besterik ez da. Galeria hauen bisita. <a href="/wiki/1955" title="1955">1955eko</a> <a href="/wiki/Azaroaren_2" title="Azaroaren 2">azaroaren 2ko</a> ministro-agindu baten bidez debekatu zen, legez kanpoko praktika hau oraindik ohikoa den arren. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Historia_2">Historia</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=25" title="Aldatu atal hau: «Historia»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=25" title="Edit section's source code: Historia"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/1786" title="1786">1786an</a> <a href="/w/index.php?title=Charles-Axel_Guillaumot&action=edit&redlink=1" class="new" title="Charles-Axel Guillaumot (sortu gabe)">Charles-Axel Guillaumot</a>, Harrobien Ikuskari Nagusiak meategi higatu hauen erabilera ezarri zuen, batez ere mila urte baino gehiagoren ondoren hiriko hilerri txikiek betetzen zituzten giza hondakin ugariengatik. Aldi berean, <a href="/wiki/Les_Halles" title="Les Halles">Les Halles</a> barrutiak gaixotasunak jasaten zituen gorpuen erabilera desegokiaren ondorioz. </p><p>Saint Nicolas des Champs hilerritik zetozen gorpuak izan ziren lekualdatu zituzten lehenak. <a href="/w/index.php?title=Place_de_Gr%C3%A8ve&action=edit&redlink=1" class="new" title="Place de Grève (sortu gabe)">Place de Grève</a>, Hôtel de Brienne eta Rue Mesléeko desordenek eragindako heriotzen gorpuak, katakonbetan jarri ziren <a href="/wiki/1788" title="1788">1788ko</a> abuztuaren 28 eta 29an. </p><p><a href="/wiki/15" title="15">15</a> hilabete inguru behar izan ziren hilerri askotatik zetozen milioika hezur lekualdatzeko, gauez egiten zena, hiria gurdietan gurutzatuz. <a href="/wiki/1870" title="1870">1870</a>eko hamarkadan amaitu zen lana, <a href="/wiki/6" title="6">6</a> milioi paristar ingururen hondakinak metatuz. </p><p>Katakonben hormak, <a href="/wiki/Grafiti" title="Grafiti">grafitiz</a> estalita daude, <a href="/wiki/XVIII._mendea" title="XVIII. mendea">XVIII. mendeaz</a> geroztik. <a href="/wiki/Hezur" title="Hezur">Hezurrak</a> harresi moduan kokatuta daude. Harrobien Ikuskari nagusiak hartutako erabakia da, non hezurren jatorria identifikatzen duten plakak aurki daitezkeen, baita latinezko epitafioak dituzten aldare txikiak ere. </p><p>Katakonben kilometro eta erdi inguru baino ez dago irekita publikoarentzat; izan ere, Parisko agintariek, katakonben barruan meza beltzak eta erritualak egiten zirela jakin zuten.Tunelen sistema konplexuegia da, eta bisitaria zein kaleren azpian dagoen identifikatzeko plakak dituzten arren, oso erraza da bidean galtzea. Pasabide estu eta baxuegiak daude, eta horietako batzuk erraz urez betetzen dira; horregatik, bisitariek gidari baten laguntza izan behar dute. Arrisku horiek direla eta, <a href="/wiki/1955" title="1955">1955eko</a> <a href="/wiki/Azaroaren_2" title="Azaroaren 2">azaroaren 2tik</a>, <a href="/wiki/Lege" title="Lege">legez</a> kanpokotzat hartzen da eskolta ofizialik gabeko bisita oro, eta hori bete ezean, <a href="/wiki/60" title="60">60</a> <a href="/wiki/Euro" title="Euro">euroko</a> isuna jartzen da. Hala ere, Parisko hiriak, hainbat sekretu gordetzen ditu, estolden edo metroaren bidez katakonbetan sartzea ahalbidetzen dutenak. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="New_York">New York</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=26" title="Aldatu atal hau: «New York»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=26" title="Edit section's source code: New York"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/XIX._mendea_Londresen" title="XIX. mendea Londresen">XIX. mendea</a>ren erdialdetik aurrera, New York bere azpimundu erraldoia eraikitzen hasi zen. 10.300 kilometro estolda eta dozena bat tunel baino gehiago ibai azpian eraikiz. Sare konplexu horretan, <a href="/wiki/XVII._mendeko_krisia" title="XVII. mendeko krisia">XVII. mendeko</a> gotorlekuak, kontrabandisten tunelak eta lege lehorrean zehar sortutako hainbat ezkutaleku klandestino daude. </p><p>Askok uste dute Londresek munduko metro sarerik zaharrena duela, baina <a href="/wiki/New_York" title="New York">New York</a>ekoak bere lehen tunela Londresko metroa martxan jarri baino ia <a href="/wiki/20" title="20">20</a> urte lehenago ireki zuen. Tunela, Brooklyn etorbide atlantikotik hamar metrora dago eta, neurri batean, frantziarrek finantzatu zuten. <a href="/wiki/1859" title="1859">1859</a>an, ustelkeriek proiektua amaitaraztea ekarri zuten. </p><p>Halaber, oraindik behera bota ez diren harresietako baten atzean <a href="/w/index.php?title=John_Waylwuthen&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Waylwuthen (sortu gabe)">John Waylwuthen</a> egunkariari falta zaizkion <a href="/wiki/18" title="18">18</a> orrialdeak aurkituko liratekeela uste da, Lincoln presidenteari tiro egin zion gizona. <a href="/wiki/1865" title="1865">1865</a>ean egin zen epaiketan desagertu ziren orri hauek. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lagos">Lagos</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=27" title="Aldatu atal hau: «Lagos»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=27" title="Edit section's source code: Lagos"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:A_street_in_Lagos,_Nigeria.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/A_street_in_Lagos%2C_Nigeria.jpg/220px-A_street_in_Lagos%2C_Nigeria.jpg" decoding="async" width="220" height="95" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/A_street_in_Lagos%2C_Nigeria.jpg/330px-A_street_in_Lagos%2C_Nigeria.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/A_street_in_Lagos%2C_Nigeria.jpg/440px-A_street_in_Lagos%2C_Nigeria.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="443" /></a><figcaption></figcaption></figure> <p><a href="/wiki/Lagos" title="Lagos">Lagos</a> (<a href="/wiki/Jorubera" title="Jorubera">yorubaz</a>) <a href="/wiki/Nigeria" title="Nigeria">Nigeria</a>ko kostaldean dagoen portu hiri bat da, izen bereko estatuan, non <a href="/wiki/1976" title="1976">1976</a>ra arte hiriburua izan zen (gaur egun <a href="/wiki/Abuja" title="Abuja">Abuja)</a>, Beningo badiaren kostaldean eta kontinentearen aurrean dagoen artxipelago batean. 13.123.000 biztanle ditu <a href="/wiki/2015_Kachuevskaya" title="2015 Kachuevskaya">(2015)</a> herrialdeko lehenengo hiririk populatuena da; Afrikako bigarrena, <a href="/wiki/Kairo" title="Kairo">Kairo</a>ren (<a href="/wiki/Egipto" title="Egipto">Egipto</a>) atzetik. Gainera<a href="/wiki/Afrika" title="Afrika">, Afrika</a>ko kontinenteko hazkunde <a href="/wiki/Demografia" title="Demografia">demografiko</a> handietan bigarrena da, eta munduko zazpigarrena, Afrikako bigarren eremu Metropolitar handienaren nukleoa eta munduko <a href="/wiki/24" title="24">24</a>.a biztanleriari dagokionez. </p><p>Lagos udalerriak, Lagos uharteak, Ikoyi uhartea eta Victoria uhartea hartzen ditu, <a href="/wiki/Kontinente" title="Kontinente">kontinente</a>ko lurraldearen zati bat bezala<a href="/wiki/Leccinum" title="Leccinum">, LCC</a>k administratzen zuen (Lagos Hiriko Udala, ingelesezko siglengatik), baina <a href="/wiki/1976" title="1976">1976</a>an desegin eta zenbait <a href="/w/index.php?title=AGL&action=edit&redlink=1" class="new" title="AGL (sortu gabe)">AGL</a>etan banatu zen (tokiko gobernu eremuak). Lagos <a href="/wiki/Udalerri" title="Udalerri">udalerri</a> inguruko lurraldeak, bestalde, zenbait herrixka eta kokaleku bananduak hartzen zituen: <a href="/w/index.php?title=Mushin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mushin (sortu gabe)">Mushin</a>, <a href="/w/index.php?title=Ikeja&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ikeja (sortu gabe)">Ikeja</a> eta <a href="/w/index.php?title=Agege&action=edit&redlink=1" class="new" title="Agege (sortu gabe)">Agege</a>. Aintzira, herrialdeko antzinako hiriburua izan zen, <a href="/wiki/1991" title="1991">1991</a>n <a href="/w/index.php?title=Abuya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abuya (sortu gabe)">Abuya</a>ra lekualdatu zen arte. </p><p>Lagoseko ekonomiari dagokionez, Lakuak Nigeriako hiririk oparoenak dira, gainera nazioaren aberastasunaren zati handi bat eta jarduera ekonomiko gehiena hemen biltzen da. Bizi-kalitatea handiagoa da Lagosen herrialdeko beste edozein tokitan baino. Hala ere, <a href="/wiki/2002" title="2002">2002</a>. urterako, Lagos estatuaren urteko diru-sarrera osoa <a href="/wiki/220" title="220">220</a> <a href="/wiki/Milioi" title="Milioi">milioi</a> <a href="/wiki/Dolar" title="Dolar">dolar</a>rekoa da, beraz, bizi-kalitatea baxua da munduko estandarrekin alderatuta. </p><p>Nazio mailako banku eta finantza-erakunde gehienak hirian daude, eta Nigeriaren industria-ahalmenaren erdia baino gehiago haren aldirietan dago, bereziki Ikeja inguruan. Aipagarria da hirian manufakturatutako ondasun asko ekoizten direla, ekipo elektronikoak, kimikoak, garagardoak, janari prozesatua eta ehunak barne. Hiriko portua, Nigeria osoko handiena eta Afrikako handienetako bat da, Nigeriako Portu Agintaritzak administratzen du eta hiru sektoretan banatuta dago: portu zaharra (gaur egun erabiltzen ez dena), <a href="/w/index.php?title=Apapa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Apapa (sortu gabe)">Apapa</a>ko <a href="/wiki/Portu" title="Portu">portua</a>, hiru sekzioetatik handiena eta hiru sekzioetatik handiena dena, eta <a href="/w/index.php?title=Tin_Can&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tin Can (sortu gabe)">Tin Can</a>.<a href="/wiki/16" title="16">16</a>. Portuko <a href="/wiki/Merkantzia-ontzi" title="Merkantzia-ontzi">merkantzia</a> nagusia petrolioa da, <a href="/wiki/1997" title="1997">1997</a> eta <a href="/wiki/2000" title="2000">2000</a> artean nabarmen handitu zena.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zerbitzuak">Zerbitzuak</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=28" title="Aldatu atal hau: «Zerbitzuak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=28" title="Edit section's source code: Zerbitzuak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Erdi garatuta dagoen edozein gizartetako eguneroko bizitzan, <a href="/wiki/Zerbitzu_publiko" title="Zerbitzu publiko">zerbitzu publiko</a> ugari aurki ditzakegu, zaharrenetatik hasi (posta) eta modernoenetaraino. </p><p>Zerbitzua, zuzenean sektore publikoak dituen baliabideen bitartez edo zerbitzu horiek hornitzen dituzten enpresak finantzatuz eman daiteke. Zerbitzu publikoaren existentziak nolabaiteko gizarte kontsentsua du. Herritar guztiontzat eskuragarri egon behar diren oinarrizko zerbitzuak behar direla kontsideratzen da; herritarren <a href="/wiki/Diru_sarrera" title="Diru sarrera">diru sarrerak</a> kontuan izan gabe. <a href="/wiki/Suhiltzaile" title="Suhiltzaile">Su-hiltzaileak</a>, <a href="/wiki/Polizia" title="Polizia">polizia</a>, oinarrizko <a href="/wiki/Medikuntza" title="Medikuntza">medikuntza</a>, oinarrizko hezkuntza, eta zenbait azpiegituraren mantenimendua, zerbitzu publikoen adibide dira . </p><p>Hauek dira zerbitzu batzuk, besteak beste: </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Edateko_uraren_horinidura-sarea">Edateko uraren horinidura-sarea</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=29" title="Aldatu atal hau: «Edateko uraren horinidura-sarea»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=29" title="Edit section's source code: Edateko uraren horinidura-sarea"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Edateko uraren hornidura-sarea, kateatutako ingeniaritzako obra-sistema da. Honi esker, hiri, herri edo populazio-dentsitate altuko landa-espazioetako biztanleen etxebizitzetara, edateko ura eramaten da. </p><p>Edateko uraren hornidura-sareak jatorritzat duten ur-iturriaren arabera sailka daitezke: </p> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Uharketa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Uharketa (sortu gabe)">Uharketan</a> bildutako euri-urak.</li> <li><a href="/wiki/Lurrazpiko_ura" class="mw-redirect" title="Lurrazpiko ura">Lurrazpiko ura</a> azaleratzen den iturburu naturaletatik eratorritako urak.</li> <li>Iragazteko <a href="/wiki/Putzu" title="Putzu">putzu</a> edo galerietatik jasotako lurrazpiko urak.</li> <li>Ibai, erreka, <a href="/wiki/Urtegi" title="Urtegi">urtegi</a> edo aintzira naturaletatik datozen azaleko urak (azaleko urek aurretiko tratamendua daukate).</li> <li>Itsasoko ura (<a href="/wiki/Gatzgabetu" class="mw-redirect" title="Gatzgabetu">gatzgabetu</a> egin behar da derrigorrean).</li></ul> <p>Ura edangarri bihurtzeko bere jatorriaren arabera tratatu behar da. Tratamendu hauek oso desberdinak izan daitezke: <a href="/wiki/Desinfekzio" title="Desinfekzio">desinfekzio</a> eta <a href="/w/index.php?title=Filtrazio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Filtrazio (sortu gabe)">filtrazio</a> hutsak adibidez, baita gatzgabetze konplexuagoak ere. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Donostia-Liburutegi-Nagusia-Alderdi-Eder.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Donostia-Liburutegi-Nagusia-Alderdi-Eder.jpg/220px-Donostia-Liburutegi-Nagusia-Alderdi-Eder.jpg" decoding="async" width="220" height="135" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Donostia-Liburutegi-Nagusia-Alderdi-Eder.jpg/330px-Donostia-Liburutegi-Nagusia-Alderdi-Eder.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Donostia-Liburutegi-Nagusia-Alderdi-Eder.jpg/440px-Donostia-Liburutegi-Nagusia-Alderdi-Eder.jpg 2x" data-file-width="4096" data-file-height="2516" /></a><figcaption>Donostiako Udal Liburutegi Nagusia</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liburutegi_publikoa">Liburutegi publikoa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=30" title="Aldatu atal hau: «Liburutegi publikoa»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=30" title="Edit section's source code: Liburutegi publikoa"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Liburutegi_publiko" title="Liburutegi publiko">Liburutegi publikoa</a> toki-mailako informazio-zentro bat da eta bere erabiltzaileei mota orotako ezagupenak eta <a href="/wiki/Informazio" title="Informazio">informazioa</a> eskaintzen dizkie. </p><p>Liburutegi publikoaren zerbitzuak eskaintzeko orduan, oinarrizko baldintza bat da pertsona orok informazioa eskuratzeko orduan eskubide berberak izatea, adina, arraza, sexua, erlijioa, nazionalitatea, hizkuntza edo gizarte-maila edozein izanda ere. Arrazoi desberdinak direla medio, zerbitzu eta material arruntak erabiltzea ezinezkoa zaien erabiltzaileen kasuan, zerbitzu eta material bereziak eskainiko dira, esate baterako, hizkuntz gutxiengoen kasuan, minusbaliotasunak dituzten pertsonen edo ospitaletan edo kartzelan dauden pertsonen kasuan. </p><p>Adin-talde guztiek aurkitu behar dute beren beharretara egokituriko materiala. Bildumek eta zerbitzuek mota guztietako euskarri egokiak barne hartu behar dituzte, nola teknologia modernoen ingurukoak hala material tradizionalei dagozkienak. Funtsezkoak dira haien kalitate ona eta bertako premietara zein baldintzetara moldatuak izatea. Materialek gaur egungo joerak eta gizartearen bilakaera islatu behar dituzte, baita gizadiaren esfortzuaren eta irudimenaren memoria ere. </p><p>Ez funtsak ez zerbitzuak ere ez dira ideologia, politika edo erlijioa dela eta zentsuratuko, eta ez dira presio komertzialen menpe egongo. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Gizarte_segurantza">Gizarte segurantza</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=31" title="Aldatu atal hau: «Gizarte segurantza»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=31" title="Edit section's source code: Gizarte segurantza"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Gizarte_segurantza" title="Gizarte segurantza">Gizarte segurantza</a> —gizarte asegurua eta gizarte aurreikuspena izenez ere ezaguna da— gizarte ongizateko atal nagusi bati doakio batez ere, gizarte babesari loturik dago eta gizarteko arazo diren osasuna, txirotasuna, zahartzaroa, ahal urritasuna, etxebizitza, langabezia, haurrak dituzten familiak, familia ugariak, arriskuan dauden familiak eta antzeko beste egoera batzuekin du zerikusia. </p><p><a href="/wiki/Nazioarteko_Lan_Erakundea" title="Nazioarteko Lan Erakundea">Nazioarteko Lan Erakundeak</a> <a href="/wiki/1991" title="1991">1991an</a> argitaratu zuen “Gizarte segurantzaren administrazioa” agiria, eta bertan esaten du gizarte segurantza dela: </p> <table style="background-color:#e0e0e0;border-collapse:collapse;border-radius: 6px;border-style:none;margin: .5em 2.75em; padding: 20px;"> <tbody><tr> <td width="20" valign="top" style="color:silver;font-size:40px;font-family:'Times New Roman',serif;font-weight:bold;text-align:left;padding-left:10px; padding-right:10px;">« </td> <td align="left" style="padding:10px; padding-bottom:10px; font-size: 90%;">Gizarteak bere kideek dituzten ekonomia eta gizarte gabezien aurka, bitarteko publiko batzuk erabiliaz, ematen dien babesa da, eta hala izan ezean, gaixotasuna, amatasuna, lan-istripua edo lan-gaixotasuna, langabezia, ahalmen ezintasuna, zahartzaroa eta heriotzaren ondorioz diru-sarreren desagerpena edo gutxitze handia eragingo lukete; eta, era berean, osasun zaintza bidez ematen den babesa eta haurrak dituzten familiei ematen zaien laguntza da. </td> <td width="20" valign="bottom" style="color:silver;font-size:40px;font-family:'Times New Roman',serif;font-weight:bold;text-align:right;padding-left:10px; padding-right:10px;">» </td></tr></tbody></table> <p><br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Posta">Posta</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=32" title="Aldatu atal hau: «Posta»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=32" title="Edit section's source code: Posta"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Posta <a href="/wiki/Eskutitz" title="Eskutitz">gutunak</a>, idatzizko agiriak, <a href="/wiki/Diru" title="Diru">dirua</a> eta paketatutako objektuak <a href="/w/index.php?title=Bidaltzaile&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bidaltzaile (sortu gabe)">bidaltzaile</a> izeneko pertsona batengandik jaso, helbide batera garraiatu eta bertan <a href="/w/index.php?title=Hartzaile&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hartzaile (sortu gabe)">hartzaile</a> izeneko pertsona bati emateko sistema bat da. Posta zerbitzua unibertsala eta publikoa da: munduko edozein tokitako edozein pertsonatara igor daiteke gutun edo objektu bat. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Justizia_zerbitzua">Justizia zerbitzua</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=33" title="Aldatu atal hau: «Justizia zerbitzua»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=33" title="Edit section's source code: Justizia zerbitzua"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Justizia oinarrizko printzipio <a href="/wiki/Filosofia" title="Filosofia">filosofikoa</a>, juridikoa eta <a href="/wiki/Moral" title="Moral">morala</a> da: printzipio horren arabera, <a href="/wiki/Gizaki" title="Gizaki">giza</a> ekintzak onartu edo baztertu egin behar dira, ekintza horiek moralari (ongiari), <a href="/wiki/Zuzenbide" title="Zuzenbide">zuzenbideari</a>, <a href="/wiki/Bertute" title="Bertute">bertuteari</a> edo portaeren beste edozein arauri erreparaturik duten meritua aintzakotzat hartuz. </p><p><a href="/wiki/Estatu" title="Estatu">Estatu</a> baten barruan, "Justizia" <a href="/wiki/Erakunde" title="Erakunde">erakunde</a> multzo bat da (polizia, <a href="/wiki/Auzitegi" title="Auzitegi">auzitegiak</a>, kartzelak…), <a href="/wiki/Lege" title="Lege">legearen</a> erresuma inposatzen duena eta printzipio filosofikoarekin beti beharrezko loturarik ez duena. Indarrean dagoen agintaritzaren legeak errespetarazteko funtsezkoa da, zilegi izan ala ez. Suposatzen da justiziak legea errespetatzen ez duen edonor <a href="/wiki/Zigor" title="Zigor">zigortzen</a> duela legeak irakastea helburu duen zigor batekin, zigor horrek, helburu <a href="/wiki/Didaktika" title="Didaktika">didaktiko</a> horretaz gain, ondare pribatuan zein komunean edo <a href="/wiki/Ingurumen" title="Ingurumen">ingurumenean</a> egindako akatsak konpontzen lagunduko duela. </p><p>Justizia, balio <a href="/wiki/Politika" title="Politika">politiko</a> gisa, zerrenda guztien erdigunean agertzen da. Ez da <a href="/wiki/Gobernu" title="Gobernu">gobernariek</a> soilik izan behar duten balioa, edozein <a href="/wiki/Erakunde" title="Erakunde">instituziok</a> edo pertsonak izan behar duen balioa da. Justizia da autoritate politikoa justifikatzeko erabiltzen den arrazoi nagusietako bat, izan ere, autoritate politikoak justizia bermatu behar du.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Hondakinen_kudeaketa">Hondakinen kudeaketa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=34" title="Aldatu atal hau: «Hondakinen kudeaketa»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=34" title="Edit section's source code: Hondakinen kudeaketa"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Hondakinen kudeaketa, <a href="/wiki/Zabor" title="Zabor">zaborraren</a> garraioa eta bilketa burutu ondoren, hauen tratamendua era egokian egitea helburu duten jarduera eta prozesu guztien multzoa da. Ingurumena zaindu eta giza jardueren jasangarritasuna bermatzea zein herritarren <a href="/wiki/Bizi-kalitate" title="Bizi-kalitate">bizi kalitatea</a> egokia izatea dira jarraian aipatuko diren jarduera multzo honen helburuak. Termino honek prozesu guztiaren atal oro hartzen ditu bere baitan, hondakinak biltzen den momentutik honen berreskurapen, balorizazio edo eliminazioraino. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Babes_Zibila">Babes Zibila</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=35" title="Aldatu atal hau: «Babes Zibila»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=35" title="Edit section's source code: Babes Zibila"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Babes Zibila ia herrialde guztietan bertako gobernuen laguntzaz antolatzen diren ekintza multzoak dira. Helburua edozein larrialdiaren aurrean (uholdeak, lurrikarak, suteak, istripu larriak) herritarrak antolatzea da horien ondorioei aurre egiteko. Halaber, Babes zibila komunitate baten barruan helburu horrekin antolatutako pertsonak dira. Ofizialki <a href="/wiki/1949" title="1949">1949ko</a> <a href="/wiki/Abuztuaren_12" title="Abuztuaren 12">abuztuaren 12an</a> sortu zen, <a href="/wiki/Genevako_Konbentzioak" title="Genevako Konbentzioak">Genevako Itunaren</a> bitartez. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Segurtasun_publikoa">Segurtasun publikoa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=36" title="Aldatu atal hau: «Segurtasun publikoa»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=36" title="Edit section's source code: Segurtasun publikoa"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Arriskurik, kalterik edo arriskurik eza da segurtasuna. “Segurtasuna” kontzeptua <a href="/wiki/Latin" title="Latin">latinezko</a> <i>securitas</i> hitzetik dator, eta, aldi berean, <i>securus</i> adjektibotik eratortzen da; izan ere, azken hori <i>se</i> («gabe») eta <i>cura</i> («kontuz» edo «kezkaz») osatzen da; eta horrek beldurrik, kezkarik edo kezkatzeko beldurrik gabe esan nahi du.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/w/index.php?title=Segurtasun_publiko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Segurtasun publiko (sortu gabe)">Segurtasun publikoa</a> Estatuak herritar guztien eta haien ondasunen osotasuna bermatzeko eskaini behar duen zerbitzua da. </p><p>Estatuak bermatzen du segurtasun publikoa, eta erantzukizun handiena du gizarte-arloko aldaketak saihesteko. Hori dela eta, segurtasun publikoa unibertsala izan behar duen zerbitzua da (pertsona guztientzat zuzendua), herritarren eta haien ondasunen osotasun fisikoa babesteko. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Hiri-indarkeria">Hiri-indarkeria</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=37" title="Aldatu atal hau: «Hiri-indarkeria»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=37" title="Edit section's source code: Hiri-indarkeria"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Nahiz eta hiri-indarkeriaren esanahiak hainbat definizio izan, gaur egun kriminalitatearen fenomenoarekin bakarrik lotzen da, bere dimentsio indibidualean. </p><p>Delinkuentzia eta krimena sortzen denean -bai periferiako auzoetan, bai hiri probintzialetan, bai hiriburu handietan- <a href="/wiki/Presio_sozial" class="mw-redirect" title="Presio sozial">presio sozial</a> sakon eta konplexuen substratua dago. Hori dela eta, gizarte-arazo larriak saihesteko gai den hiri-gizarte bat kontserbatu nahi badugu, lehenik eta behin, segurtasuna eta zibilizazioa maila onargarrietan mantentzeko gai diren indarrak indartu behar dira </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Garraioa">Garraioa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=38" title="Aldatu atal hau: «Garraioa»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=38" title="Edit section's source code: Garraioa"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Garraio_publiko" title="Garraio publiko">Garraio publiko</a>»</div> <p>Garraioa desplazamendua eta komunikazioa helburu dituen prozesu multzoa da. Prozesu horiek gauzatzeko, hainbat garraiobide erabiltzen dira (<a href="/wiki/Automobil" title="Automobil">autoa</a>, <a href="/wiki/Kamioi" title="Kamioi">kamioia</a>, <a href="/wiki/Hegazkin" title="Hegazkin">hegazkina</a>, etab.), komunikazio-bide jakin batzuetatik zirkulatzen dutenak (<a href="/wiki/Errepide" title="Errepide">errepideak</a>, <a href="/wiki/Trenbide" title="Trenbide">trenbideak</a>, etab.). Garraioaren esparrua hiru taldetan bana daiteke, betetzen den funtzioaren arabera: <a href="/wiki/Azpiegitura" title="Azpiegitura">azpiegiturak</a>, <a href="/wiki/Ibilgailu" title="Ibilgailu">ibilgailuak</a> eta <a href="/wiki/Negozio_(argipena)" class="mw-disambig" title="Negozio (argipena)">negozio</a>-eragiketak. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Osasun_asistentzia">Osasun asistentzia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=39" title="Aldatu atal hau: «Osasun asistentzia»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=39" title="Edit section's source code: Osasun asistentzia"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Osasun_asistentzia" class="mw-redirect" title="Osasun asistentzia">Osasun asistentzia</a>»</div> <p>Gizabanakoari osasuna sustatu, babestu eta lehengoratzeko ematen zaizkion zerbitzuen multzoa da. Espainian <a href="/wiki/Osasun" title="Osasun">Osasun</a> asistentzia izenez ezagutua bada ere, Latinoamerikako herrialde batzuetan arreta mediko, asistentzia mediko edo osasun-arreta bezala ezagutzen da. </p><p>Osasun-laguntzatzat hartzen dira gaixotasunen prebentzioa, tratamendua eta maneiua eta ongizate mentala eta fisikoa zaintzea, medikuntza, <a href="/wiki/Farmazia" title="Farmazia">farmazia</a>, <a href="/wiki/Odontologia" title="Odontologia">odontologia,</a> <a href="/wiki/Obstetrizia" title="Obstetrizia">obstetrizia</a>, <a href="/wiki/Erizaintza" title="Erizaintza">erizaintza</a> eta antzeko lanbideek eskainitako zerbitzuen bidez. </p><p><a href="/wiki/Munduko_Osasun_Erakundea" title="Munduko Osasun Erakundea">Munduko Osasun Erakundea</a>ren arabera, <a href="/wiki/Osasun-laguntza" title="Osasun-laguntza">osasun-laguntzak</a> osasuna sustatzeko diseinatutako ondasun eta zerbitzu guztiak hartzen ditu bere baitan, "prebentziozko, sendatzeko eta arintzeko esku-hartzeak, gizabanakoei zein biztanleei zuzendutakoak" barne.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Motak">Motak</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=40" title="Aldatu atal hau: «Motak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=40" title="Edit section's source code: Motak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Osasun_asistentzia_publikoa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Osasun asistentzia publikoa (sortu gabe)">Osasun asistentzia publikoa</a>:<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> <p>Bere izenak esaten duen bezala asistentzia hau publikoa da. Barnean segurtasun publikoa edo osasun aseguru publikoak daude. </p> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Osasun_asistentzia_pribatua&action=edit&redlink=1" class="new" title="Osasun asistentzia pribatua (sortu gabe)">Osasun asistentzia pribatua</a>:</li></ul> <p>Bere izenak esaten duen bezala asistentzia hau pribatua da, ondorioz <a href="/wiki/Aseguru-konpainia" class="mw-redirect" title="Aseguru-konpainia">Aseguru-konpainia</a> pribatuen bidez egiten da edo <a href="/wiki/Hornitzaile" title="Hornitzaile">Hornitzailea</a>ri zuzenean ordainduta. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Hezkuntza-zerbitzua">Hezkuntza-zerbitzua</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=41" title="Aldatu atal hau: «Hezkuntza-zerbitzua»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=41" title="Edit section's source code: Hezkuntza-zerbitzua"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Hezkuntza" title="Hezkuntza">Hezkuntza</a>»</div> <p><a href="/wiki/Zerbitzu_(argipena)" class="mw-disambig" title="Zerbitzu (argipena)">Zerbitzu</a>a, bezero bati eskaintzen zaizkion ahalmen intelektual edo tekniko huts batez baliatzen diren jarduera ekonomikoen multzoa da. Hezkuntza, berriz, ezagupenen transmisioaren bidez, pertsonen sozializazioa ahalbidetzen du prozesua da. <a href="/wiki/Hezkuntza" title="Hezkuntza">Hezkuntza</a> sistema, beraz, biztanlea hezitzea ahalbidetzen duen hainbat osagairekin osatutako egitura da. <a href="/wiki/Eskola" title="Eskola">Eskola</a>k, <a href="/wiki/Unibertsitate" title="Unibertsitate">unibertsitate</a>ak, <a href="/wiki/Liburutegi" title="Liburutegi">biblioteka</a>k, <a href="/wiki/Irakasle" title="Irakasle">irakasle</a>ak, besteak beste, sistema honen parte dira.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Kudeaketa">Kudeaketa</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=42" title="Aldatu atal hau: «Kudeaketa»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=42" title="Edit section's source code: Kudeaketa"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Gizarte erakundeak dira  <a href="/wiki/Hezkuntza_sistema" title="Hezkuntza sistema">hezkuntza sistema</a>ren gestio eta erregulazioaren  erantzule. <a href="/w/index.php?title=Hezkuntza_Ministerio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hezkuntza Ministerio (sortu gabe)">Hezkuntza Ministerio</a>aren edo antzeko organismoen bitartez, erakundeek, lurralde bakoitzeko hezkuntzaren garapenerako oinarriak finkatzen dituzte. Modu honetan ikasketa programak zehaztuko dira eta oinarrizko hezkuntzako praktikak finkatuko dira, besteak beste. </p><p>Estatu mailan kudeatzen diren instituzioak existitzen dira (<a href="/wiki/Hezkuntza_publiko" title="Hezkuntza publiko">hezkuntza publiko</a> moduan ezagutzen dena), baina hezkuntza zerbitzua eskaintzen duten eta korrituak bilatzen duten sektore pribatuak ere badaude. Hezkuntza sisteman, eskola publikoak eta <a href="/w/index.php?title=Eskola_pribatu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eskola pribatu (sortu gabe)">eskola pribatuak</a>, unibertsitate publikoak eta unibertsitate pribatuak eta abar elkarbizitzen dira. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Administrazioa">Administrazioa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=43" title="Aldatu atal hau: «Administrazioa»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=43" title="Edit section's source code: Administrazioa"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Erakunde" title="Erakunde">Erakundeetan</a>, administrazioa edo arduralaritza <a href="/wiki/Zuzendaritza_(argipena)" class="mw-disambig" title="Zuzendaritza (argipena)">zuzendaritzak</a> bere <a href="/wiki/Kudeaketa" title="Kudeaketa">kudeaketa</a>-jardueran jarritako helburuak lortzeko eta emandako bitartekoak modu eraginkorrenean erabiliz, erakundeko pertsonak, baliabide eta sistemak koordinatu, helburuak lortzeko hartu behar diren erabaki zehatzak hartu eta abiarazi egiten dituen funtzioa edo jarduera da. Horrela, kudeaketa erabaki estrategikoez arduratzen den bitarteaz, administrazioa eguneroko zereginaz arduratzen da, zuzendaritzatik ezarritako politikak eta programak martxan jarriz. Horrela, administrazioaren funtzioa exekutiboa da batik bat, kudeaketan ezarritako irizpideak aplikatuz. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Populazioaren_bilakaera">Populazioaren bilakaera</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=44" title="Aldatu atal hau: «Populazioaren bilakaera»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=44" title="Edit section's source code: Populazioaren bilakaera"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Gentrifikazioa">Gentrifikazioa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=45" title="Aldatu atal hau: «Gentrifikazioa»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=45" title="Edit section's source code: Gentrifikazioa"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Gentrifikazio" title="Gentrifikazio">Gentrifikazio</a>»</div> <p>Gentrifikazioa langileen mailako eta diru-sarrera gutxiko <a href="/wiki/Auzo" title="Auzo">auzoetan</a> diru gehiago duten pertsonek <a href="/wiki/Ondasun_higiezin" title="Ondasun higiezin">higiezinak</a> erosten dituztenean gertatzen den desplazamendu soziokulturala da. Gentrifikazioaren ondorioz, batez besteko <a href="/wiki/Irabazi" class="mw-redirect" title="Irabazi">diru-sarrera</a> igo egiten da eta familien batez besteko kide-kopurua jaitsi egiten da, eta lehendik auzoan bizi ziren lagun txiroagoek ezin diote alokairuen, etxebizitzen prezioen eta <a href="/wiki/Zerga" title="Zerga">zergen</a> garestitzeari eutsi eta alde egin behar izaten dute. Modu horretan moldatutako auzoetan negozio eta denda berriak irekitzen dira, eta honek oraindik diru gehiagoko jende gehiago erakartzen du eta bertakoen irisgarritasuna are gehiago jaisten du. </p><p>Kasu batzuetan, <a href="/wiki/Administrazio_publiko" title="Administrazio publiko">administrazio publikoak</a> auzo narriatuen egoera hobetzeko asmoz sortzen dituen egitasmoen ondorioz, mota honetako prozesuak gerta daitezke. Azpiegitura berrien eraikuntza sustatzen da, etxebizitza zaharkituen eraberritzerako <a href="/w/index.php?title=Diru-laguntzak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Diru-laguntzak (sortu gabe)">diru-laguntzak</a> eskaintzen dira, eta denda berriak kokatzeko laguntzak ematen dira, eta honek jabegoen prezioa igotzen du. </p><p>Azken urteotan, zenbait adibide nabarmendu dira, hala nola Berlingo zati askoren birmoldaketa (Harresia erori ondoren), Manhattango meatpacking-a eta Madrilgo <a href="/wiki/Chueca" title="Chueca">Chueca</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tugurizazioa">Tugurizazioa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=46" title="Aldatu atal hau: «Tugurizazioa»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=46" title="Edit section's source code: Tugurizazioa"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/w/index.php?title=Tugurizazioa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tugurizazioa (sortu gabe)">Tugurizazioa</a> jatorri latindarreko hitz espainiarra da (<i>tugurium</i>), batez ere Iberoamerikako hirietan izandako hiri-prozesuak deskribatzeko sortua. </p><p>Tugurizazioak gentrifikazioaren alderantzizko prozesua esan nahi du, klase ertainak eta altuak desagertu eta klase sozial pobre edo marjinalekin ordezkatzea. Tugurizazioaren arrazoi nagusia, kasu askotan, bizitza modernorako hobeto prestatutako tokien aldeko lehentasunari dagokio. </p><p>Iberoamerikako hiri garrantzitsuak, hala nola <a href="/wiki/Lima" title="Lima">Lima</a>, <a href="/wiki/Peru" title="Peru">Peruko</a> hiriburua, edo <a href="/wiki/Quito" title="Quito">Quito</a>, <a href="/wiki/Ekuador" title="Ekuador">Ekuadorreko</a> hiriburua, bilakaera hori jasaten ari dira beren gune historikoetan.<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Klase-sozialak_eta_ekonomia">Klase-sozialak eta ekonomia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=47" title="Aldatu atal hau: «Klase-sozialak eta ekonomia»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=47" title="Edit section's source code: Klase-sozialak eta ekonomia"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Gizarte klasea <a href="/wiki/Gizarte_estratifikazio" title="Gizarte estratifikazio">estratifikazio sozialaren</a> mota bat da, zeinean <a href="/wiki/Gizaki" title="Gizaki">gizabanakoen</a> talde batek ezaugarri komun bat partekatzen duen, sozioekonomikoki elkarren artean erlazionatzen dituena. Harreman horiek interesa sortu edo interesagatik edo objektuengatik sortuak izan daitezke, zeinak komunak kontsideratzen diren eta gizabanakoen arteko elkartasuna indartzen duten. </p><p>Gizabanako bat klase jakin bati atxikitzeko, funtsean, irizpide ekonomikoak erabiltzen dira, beste <a href="/wiki/Gizarte_estratifikazio" title="Gizarte estratifikazio">gizarte-estratifikazio</a> mota batzuetan ez bezala, kastetan eta estamentuetan oinarriturik, non atxikipenaren oinarrizko irizpidea ez baita ekonomikoa (nahiz eta talde jakin bati atxikitzeak bigarren mailako baldintza ekonomikoak ekar ditzakeen). </p> <ul><li>Oro har, klase bat osatzen duten gizabanakoen multzorako interes komun batzuk daude, edo haien botere politikoa eta gizarte-ongizatea maximizatzen dituen gizarte-estrategia bat. Zenbait kasutan, gizabanako batzuk ez dira beren gizarte-klasearen interesez ulertzen.</li> <li>Oro har, familia baten jaiotzeak eta herentziak zehazten dituzte mota batera edo bestera atxikitzeko baldintza ekonomikoak. Hala, gizarte gehienetan, gizarte-egoera ahuleko klaseetako seme-alabek klase pobreenetako kide izaten jarraituko dute, eta klase aberatsenetako seme-alabek aukera handiagoa dute klase aberatseko gainerako bizitzan parte hartzeko.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Erdigunearen_garestitzea">Erdigunearen garestitzea</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=48" title="Aldatu atal hau: «Erdigunearen garestitzea»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=48" title="Edit section's source code: Erdigunearen garestitzea"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Antzinatik, arrazoi sozialak, geografikoak eta eraginkortasun ekonomikoa direla eta, biztanleria-guneetan edo komunikazio handia dagoen inguruetan kontzentratzeko berezko joera izan da. Kontzentrazioak dakartzan abantaila horiek direla eta, eskaera handiagoa dago lurzoru-eskaintzari dagokionez. Hau da, erabilera intentsiboagoa den heinean, lurrak balio handiagoa hartzen du. </p><p>Klase altuko eta herri-mailako merkataritzaren arteko lurzoruaren balioak ez dira asko urruntzen. Izan ere, <a href="/wiki/Merkataritza-gune" title="Merkataritza-gune">merkataritza-gune</a> publikoetan kokatutako lokal bat errentagarriagoa izaten da lokal bat baino (goi-geruzako eremuetan). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Hiri_motak">Hiri motak</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=49" title="Aldatu atal hau: «Hiri motak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=49" title="Edit section's source code: Hiri motak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Metropolia">Metropolia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=50" title="Aldatu atal hau: «Metropolia»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=50" title="Edit section's source code: Metropolia"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Erroma_ikuspegia.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Erroma_ikuspegia.jpg/250px-Erroma_ikuspegia.jpg" decoding="async" width="220" height="124" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Erroma_ikuspegia.jpg/330px-Erroma_ikuspegia.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Erroma_ikuspegia.jpg/500px-Erroma_ikuspegia.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1456" /></a><figcaption>Erroma</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/Metropoli" title="Metropoli">Metropolia</a>, hiri zentrala biltzen duen eskualde urbano bat da. Beste modu batera esanda, eskualde edo herrialde batean garrantzi ekonomiko, politiko eta kultural handia duten eta eskualdeko edo nazioarteko konexioetarako, merkataritzarako eta komunikazioetarako garrantzitsuak diren hiri global eta handiak dira metropoliak. </p><p>Termino hau, <a href="/wiki/Antzinako_Grezia" title="Antzinako Grezia">Antzinako Grezia</a>n erabiltzen zen geroago, kolonia bihurtuko ziren hiriak izendatzeko. </p><p>Populazioari dagokionez, horrelako hiriek, 1 eta 10 milioi arteko biztanleak dituzte. Baina <a href="/wiki/Biztanleria" title="Biztanleria">populazioa</a> ez da, ekonomia bezain garrantzitsua. Biztanle hauek, zerbitzu guztiak jasotzen dituzte, baina horrelako hirietan garatzen diren jarduera ekonomikoak, askotarikoak eta konplexuak dira. </p><p>Metropoliek, zein hiri handiek, hainbat arazo izaten dituzte; hala nola, <a href="/wiki/Ustelkeria" title="Ustelkeria">ustelkeria</a>, <a href="/wiki/Langabezia" title="Langabezia">langabezia</a>, pobrezia, ingurumen arazoak, gatazka sozialak, zerbitzuen horniketaren hondatzea…<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Honen adibide, <a href="/wiki/Erroma" title="Erroma">Erroma</a> edo <a href="/wiki/Milan" title="Milan">Milan</a> dira. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Industriala">Industriala</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=51" title="Aldatu atal hau: «Industriala»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=51" title="Edit section's source code: Industriala"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/w/index.php?title=Hiri_industriala&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hiri industriala (sortu gabe)">Hiri industrialetan</a>, produktu manufakturatuetan lehengaiak eraldatzen dituzten establezimenduak dira nagusi. Bertan, industria ezberdinen metaketaka dago. Azken honek, ingurunearen kutsaduragatik, paisai urbanoa negatiboki eragiten ari da. </p><p>Landetatik etorritako jendea, hirietara joaten hasi zen eta fabriketatik gertu zeuden auzo inprobisatuetan ostatatzen ziren. <a href="/wiki/XIX._mendea" title="XIX. mendea">XIX.mendeko</a> hiri industrialetan, langileak, egoera larrian bizi ziren. Ordu askotako lanegunak burutu behar zituzten eta zigorrak jasaten zituzten nagusiak euren errendimendua nahikoa ez zela uste zuenean. <a href="/wiki/Soldata" title="Soldata">Soldatak</a> ere oso kaskarrak ziren. Auzo txiroetan bizi ziren, zerbitzu publiko eskasekin. Industriaren garapenak behar zuen <a href="/w/index.php?title=Inbertsio-tasa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Inbertsio-tasa (sortu gabe)">inbertsio-tasa</a> altuak errendimenduak ere altuak izatera behartzen zuen eta horren zama langileen gainean jartzen zen. Ez zeuden higiene neurririk, ezta estolderia sistemarik ere ez, beraz, kaleak zikin zeuden. Fabrikak gertu zeudenez, kutsadura hazi egiten zen.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/Langile" title="Langile">Langileen</a> egoera larri honek pentsamendu <a href="/wiki/Sozialismo" title="Sozialismo">sozialista</a> eta <a href="/wiki/Marxismo" title="Marxismo">marxista</a> garatu zuen, langileak industrialismoaren gehiegikerien aurka antolatzen ziren bitartean. Langilea beste makina bat balitz bezala hartzen zuen industriako metodo zientifikoak, alienazio kontzeptua sortzera eraman zuen teoria marxistaren baitan: antzinako artisauek ez bezala, langileek euren lanaren fruituarekin duten harremana arrotza da, langilea bere gizatasuna galduz horrela. </p><p>Hiri industrialen sorreran, populazioa hazi egiten da <a href="/wiki/Immigrazio" title="Immigrazio">immigranteen</a> etorreragatik. Garraio zerbitzuek, betetako azaleraren igoera baimentzen dute. Hiria, komunikazio bideetatik hedatzen da. Harresiak eraitsi egiten dira; bulebarrez ordezkatuz. </p><p><b>3 zatitan banatzen da:</b> </p> <ul><li><a href="/wiki/Erdigune_(geometria)" title="Erdigune (geometria)">Erdigunea</a> (luxuzko egoitzak eta merkataritza eta administrazio jarduerak).</li> <li><a href="/wiki/Zabalgune" title="Zabalgune">Zabalgunea</a> (kalitatezko etxebizitzak eta erosotasun berriak dituen burgesia).</li> <li>Kanpoaldea (langileen industriak eta auzoak, gaizki egituratuta, instalazio gutxi eta babespeko etxebizitza, marjinaltasun guneak eta gatazka soziala.</li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Charles_Soulier,_Panorama_de_Paris_-_Pris_de_la_tour_Saint_Jacques,_ca._1865.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Charles_Soulier%2C_Panorama_de_Paris_-_Pris_de_la_tour_Saint_Jacques%2C_ca._1865.jpg/220px-Charles_Soulier%2C_Panorama_de_Paris_-_Pris_de_la_tour_Saint_Jacques%2C_ca._1865.jpg" decoding="async" width="220" height="153" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Charles_Soulier%2C_Panorama_de_Paris_-_Pris_de_la_tour_Saint_Jacques%2C_ca._1865.jpg/330px-Charles_Soulier%2C_Panorama_de_Paris_-_Pris_de_la_tour_Saint_Jacques%2C_ca._1865.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Charles_Soulier%2C_Panorama_de_Paris_-_Pris_de_la_tour_Saint_Jacques%2C_ca._1865.jpg/440px-Charles_Soulier%2C_Panorama_de_Paris_-_Pris_de_la_tour_Saint_Jacques%2C_ca._1865.jpg 2x" data-file-width="5881" data-file-height="4082" /></a><figcaption>Charles Soulier, Panorama de Paris </figcaption></figure> <p><b><a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a>:</b> </p> <ul><li>XIX.mendean, iraultza handien agertokia izan zen.</li> <li>Ia hiri osoa bota zuten eta etorbide handiak zabaldu zituzten</li> <li>Ondare kultural handia galdu zen</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Multifuntzionala">Multifuntzionala</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=52" title="Aldatu atal hau: «Multifuntzionala»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=52" title="Edit section's source code: Multifuntzionala"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Funtzio urbanoak, hirian bertan egin daitezkeen jarduerak dira. Normalean funtzio printzipal bat izaten du. Adibidez, <a href="/wiki/Madril" title="Madril">Madril</a>en, funtzio politiko-administratiboa da nagusi, baina funtzio komertzialak, industrialak, erresidentzialak, aisialdikoak... ere garatzen dira. Orokorrean, hiri gehienak multifuntzionalak dira; funtzio printzipalaz gaindi, beste hainbat funtzio garatzen direlako. Honen adibide da <a href="/wiki/Argentina" title="Argentina">Argentina</a>. </p><p>Zonalde hauek bereiz daitezke: </p> <ul><li>Egoitza nagusiak</li> <li>Bigarren mailako egoitzak</li> <li>Merkataritza guneak</li> <li>Industrialdeak</li> <li>Portuak eta aireportuak</li> <li>Ekipamendu publikoak, kulturalak, kirol instalazioak eta abar</li> <li>Zerbitzu azpiegiturak</li> <li>Garraio azpiegitura</li> <li>Erakunde publikoak</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bitartekoa">Bitartekoa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=53" title="Aldatu atal hau: «Bitartekoa»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=53" title="Edit section's source code: Bitartekoa"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/w/index.php?title=Bitarteko_hiriak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bitarteko hiriak (sortu gabe)">Bitarteko hiriak,</a> tamaina ertaina duten eta 20.000 eta 150.000 biztanle dituzten hiriak dira. Funtzio politiko-administratiboak eta zerbitzuetakoak (osasuna, hezkuntza eta finantzaketa)  betetzen dituzte eta eskualdeetako izadi-gune gisa funtzionatzen dute. % 10 baino gehiago handitu dute herrialdeko hiri biztanleriaren partaidetza. </p><p>Errealitate askotarikoak suposatzen dituzte, oso zabalduak eta testuinguru guztiak presente daudenak, baina ez dira aglomerazio urbanoak bezain agerikoak. Presentzia diskretua eta basatia (ez isolatuta) ez hain agerikoak, eta ez hain presenteak, behatoki egoki bat ez badago behintzat. </p><p>Hain zuzen ere, CIMES proiektuaren helburuetako bat, hiri horiek ikusgarriagoak izatea, beraien ezaugarriak azpimarratuz eta bere aniztasuna kontuan hartuz da. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kulturala">Kulturala</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=54" title="Aldatu atal hau: «Kulturala»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=54" title="Edit section's source code: Kulturala"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Hiri_kultural" title="Hiri kultural">Hiri kultural</a>»</div> <p>Hiri kulturala, arkitektura, museo, jaialdi, artelan, kongresu edo beste ariketa kulturalengatik populazioa erakartzen duen hiria da. Beste lurralde guztia, landa inguruak hartzen du. Honen adibide nagusiak <a href="/wiki/Amsterdam" title="Amsterdam">Amsterdam</a>, <a href="/wiki/Dublin" title="Dublin">Dublin</a>, <a href="/wiki/Praga" title="Praga">Praga</a>, <a href="/wiki/Miami" title="Miami">Miami</a>, Paris, <a href="/wiki/Bartzelona" title="Bartzelona">Bartzelona</a>, Milan, Erroma, <a href="/wiki/Viena" title="Viena">Viena</a> eta <a href="/wiki/Londres" title="Londres">Londres</a> dira. </p><p>Herri kulturalak, <a href="/wiki/Antzoki" title="Antzoki">antzoki</a>, <a href="/wiki/Museo" title="Museo">museo</a>, <a href="/wiki/Galeria" class="mw-redirect mw-disambig" title="Galeria">galeria</a>, <a href="/w/index.php?title=Ondare_gune&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ondare gune (sortu gabe)">ondare gune</a>, <a href="/wiki/Kontzertu_areto" title="Kontzertu areto">kontzertu areto</a>, <a href="/wiki/Michelin_Gida" title="Michelin Gida">Michelin izar</a>dun jatetxe...gatik izaten dira izendatuak. </p><p>Hiria berez, biztanle dentsitate handiko eta industria nahiz zerbitzuen sektore ekonomiko garrantzitsuak dituen gune eraikia da. Kultura berriz, gizarte edo gizatalde baten ezaugarri diren berezitasun espiritual, material, intelektual eta afektiboak dira. Arteaz gain, honen barnean dira bizimodua, oinarrizko eskubideak, balio sistemak, ohiturak eta sinesmenak. Horrela, kulturak hiru atal nagusi ditu: artea, hizkuntza eta teknika...<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><b>Funtzioak:</b> </p> <ul><li>Erabilera</li> <li>Sentimenduen zabalkundea</li> <li>Garapen iraunkorra</li> <li>Diru-sartzea</li> <li>Ondare higiezin bat babestea</li> <li>Nazioarteko mailan sendotasuna eta unibertsitateen arteko lankidetza</li> <li>Ezagutzaren transferentziaren alde egitea</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Administratiboa">Administratiboa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=55" title="Aldatu atal hau: «Administratiboa»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=55" title="Edit section's source code: Administratiboa"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:MG-019-045_(Corte_Suprema_(La_Plata)).tif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/MG-019-045_%28Corte_Suprema_%28La_Plata%29%29.tif/lossy-page1-220px-MG-019-045_%28Corte_Suprema_%28La_Plata%29%29.tif.jpg" decoding="async" width="220" height="158" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/MG-019-045_%28Corte_Suprema_%28La_Plata%29%29.tif/lossy-page1-330px-MG-019-045_%28Corte_Suprema_%28La_Plata%29%29.tif.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/MG-019-045_%28Corte_Suprema_%28La_Plata%29%29.tif/lossy-page1-440px-MG-019-045_%28Corte_Suprema_%28La_Plata%29%29.tif.jpg 2x" data-file-width="5335" data-file-height="3825" /></a><figcaption>La Plata</figcaption></figure> <p><a href="/w/index.php?title=Hiri_administratiboak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hiri administratiboak (sortu gabe)">Hiri administratiboak</a>, funtsean, gobernuaren egoitzak dira. Normalean herrialdeko erdigune ekonomiko edo geografikoan kokatzen dira. Orokorrean,bere sorrera ez da espontaneoa, helburu batekin sortzen dira. Adibidez, <a href="/wiki/La_Plata" title="La Plata">La Plata</a> edo Azul. </p><p>Erakunde administratibo batek hiriko bizitza modu ordenatuan egitea ahalbidetzen du. </p><p>Hiriko administrazioa, herrialde bakoitzaren arabera, hainbat erakunderi dagokio. Hiri bateko administrazio organoa izendatzeko erabiltzen diren izen arrunten artean <a href="/wiki/Udal" title="Udal">udala</a> eta <a href="/wiki/Prefektura" title="Prefektura">prefektura</a> daude. Erakunde horiek hirigintzaz arduratzen dira, dagozkien lege nazionalek emandako eskumenen arabera eta garraio sistema publikoa, eskola sistema eta liburutegi publikoak, polizia eta suhiltzaileen administrazioa arduratu daitezke. Hiriko administrazioa, oro har, alkate batek edo udal presidenteak eta / edo kontseilu batek zuzentzen dute, guztiak herri bozketa bidez hautatuak (erregimen demokratikoetan). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Turistikoa">Turistikoa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=56" title="Aldatu atal hau: «Turistikoa»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=56" title="Edit section's source code: Turistikoa"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/w/index.php?title=Hiri_turistikoak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hiri turistikoak (sortu gabe)">Hiri turistikoak</a>, aisialdirako eta atseden jarduerei eskainitako hiriak dira.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Orokorrean mendi zentroetan edo kostaldeetan kokatzen dira. Adibidez, <a href="/wiki/Bariloche" title="Bariloche">Bariloche</a> edo <a href="/wiki/Mar_del_Plata" title="Mar del Plata">Mar de Plata</a>. </p><p>Hiri turistikoa turistek bisitatzen duten interes lekua da, normalean bere balio kulturala berezkoa delako, bere esanahi historikoa duelako edo edertasuna, aisialdia, abentura eta dibertsioa eskaintzen dituelako. Hiri baten leku erakargarriak funtsezko elementuak dira turismoaren motibazioan. (Ostalaritza, gastronomia, txangoak egiten dituzten agentziak, tokiko negozioak, besteak beste) </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Tonle_Sap_Siem_Reap_Cambodia_Girl-begging-for-money-with-snake-01.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Tonle_Sap_Siem_Reap_Cambodia_Girl-begging-for-money-with-snake-01.jpg/220px-Tonle_Sap_Siem_Reap_Cambodia_Girl-begging-for-money-with-snake-01.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Tonle_Sap_Siem_Reap_Cambodia_Girl-begging-for-money-with-snake-01.jpg/330px-Tonle_Sap_Siem_Reap_Cambodia_Girl-begging-for-money-with-snake-01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Tonle_Sap_Siem_Reap_Cambodia_Girl-begging-for-money-with-snake-01.jpg/440px-Tonle_Sap_Siem_Reap_Cambodia_Girl-begging-for-money-with-snake-01.jpg 2x" data-file-width="4272" data-file-height="2848" /></a><figcaption>Siem Reap</figcaption></figure> <p>Helmuga turistikoa turismoaren diru sarreren menpe dagoena hiri, herrialde, estatu, eskualde edo herri bat da. Adibidez, <a href="/wiki/Siem_Reap" title="Siem Reap">Siem Reap</a> <a href="/wiki/Kanbodia" title="Kanbodia">Kanbodia</a>ko turismo helmuga ezaguna da, batez ere <a href="/wiki/Angkor" title="Angkor">Angkor</a>reko tenpluak duen gertutasunagatik. </p><p>Guzti honek turismo gune bakoitzak aukera paregabeak eskain ditzakeela erakusten digu, zeren turismoarekin lotzen diren jarduera kopurua oso handia da. </p><p>Espazio hauetako gehienen ohitura bidaian zehar bisitatutako paisaien eta monumentuen oroitzapenak egiteko argazkiak ateratzea bada ere, turismo arlo batekin inplikatzeko modu askoz ere aktiboagoak daude. Hala nola, <a href="/wiki/Txirrindularitza" title="Txirrindularitza">txirrindularitza</a>, urpean igeri egitea, espedizioak, <a href="/wiki/Paisaia" title="Paisaia">paisaiak</a>... </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Portukoa">Portukoa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=57" title="Aldatu atal hau: «Portukoa»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=57" title="Edit section's source code: Portukoa"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/w/index.php?title=Portuko_hiriak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Portuko hiriak (sortu gabe)">Portuko hiriak</a>, ibaien, aintziren edo itsasoen ertzetan instalatzen diren hiriak dira. Horietan bidaiarien eta kargen mugimendua nabarmena da. Lurreko eta ur garraiatzeko konexio zentroak dira. Adibidez, <a href="/w/index.php?title=Bahia_zuria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bahia zuria (sortu gabe)">Bahia zuria</a> edo <a href="/w/index.php?title=San_Antonio_Oeste&action=edit&redlink=1" class="new" title="San Antonio Oeste (sortu gabe)">San Antonio Oeste</a>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:San_Antonio_Oeste.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/San_Antonio_Oeste.JPG/220px-San_Antonio_Oeste.JPG" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/San_Antonio_Oeste.JPG/330px-San_Antonio_Oeste.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/San_Antonio_Oeste.JPG/440px-San_Antonio_Oeste.JPG 2x" data-file-width="4288" data-file-height="2848" /></a><figcaption>San Antonio Oeste</figcaption></figure> <p>Portuko hiria, beste batzuk ez bezala, guztiz osotasunean aitortzen den burua da, beste bati lotuta mantentzen duen falta iraunkorrean. Hiriko portua bere beste "erdia" bilatzen du, eta gabezia horrek herrien arteko lehia areagotzen du. Horrelako hiriek, beste hiriekin lurralde loturak ezartzeko joera dute.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Azken hamarkadetan, portu-hiriaren harremanek aldaketak izan dituzte. Portuko erabilera tradizionalak aisialdirako erabiltzearen ordez, portuko negozioak berriro garatzen jarraitu behar izan baitute. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Hiria_artean">Hiria artean</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=58" title="Aldatu atal hau: «Hiria artean»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=58" title="Edit section's source code: Hiria artean"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/XX._mendea" title="XX. mendea">XX. mendearen</a> amaieran, <a href="/w/index.php?title=Hiri_garaikide&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hiri garaikide (sortu gabe)">hiri garaikidearekiko</a> interesa hazi zen, beraz, <a href="/w/index.php?title=Hiri_moderno&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hiri moderno (sortu gabe)">hiri modernoaren</a> kontraesanak azaleratu egin ziren. Hau da, hiri moderno eta garbi baten ideiak baztertzen hasi ziren, proposamen artistiko berriak hiriko espazio publikoak beraien gain “hartzen” hasiz. Proposamen berri hauek, hiria, arte garaikidearen euskarri bilakatzeko asmoz sortu ziren. </p><p>Espazioak, publikoa izateaz gain,giza-sare bat daramate beraiekin, historia, botere harremanak eta artelanari ez dizkio soilik baldintza arkitektoniko, espazial edo pertzepziozkoak gehitzen. Argiago esanda, espazioa, obraren osagai bat da eta espazioaren arabera esanahia aldatzen da. Beraz, beste eremu batean jarriko balitz, bere esanahiaren zati bat desagertUko litzateke.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/1970eko_hamarkada" title="1970eko hamarkada">70. hamarkadan</a>, artistek, hiria pentsamendu eta ekoizpen artistikorako leku gisa hartu zuten, pinturaren formatu itxi eta laua alde batera utziz eta haratago joanez. Espazio publikoan eta, zehazki, hiri ingurunean, esku hartzearen alde apustu egiten duten artistak, azken batean, espazioarekiko enpatiaren adibide oso egokiak dira. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Literatura">Literatura</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=59" title="Aldatu atal hau: «Literatura»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=59" title="Edit section's source code: Literatura"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/XIX._mendea" title="XIX. mendea">XIX. mendean</a> Espainian gertatu zen aldaketa politiko, ekonomiko eta sozialaren prozesuaren ezaugarri nagusienetako bat hiri eraldaketak izan ziren. Estatuko hiri garrantzitsuenak, hala nola Madril eta <a href="/wiki/Bartzelona" title="Bartzelona">Bartzelona</a>, beren hiri izateko baldintzetatik eratorritako krisia sentitzen hasi ziren, batez ere, populazio handia jasateko tokirik ez zegoelako. </p><p>Horregatik, hiri-krisi hau ezin zen erreforma zehatz eta txiki batzuen bidez konpondu. Obren helburu nagusia, <a href="/wiki/Burgesia" title="Burgesia">burgesia</a> ondo egokituko zen hiri bat eraikitzea zen, hala nola, mende berriak eskatzen zituen behar politiko, ideologiko eta teknikoak jasateko. </p><p>Hiriak, protagonismoa hartuko zuen jasaten ari zen aldaketekin jaiotako literatur genero berri batean. Komunikazio bide egoki baten hedapenarekin, prentsa periodikoa. <a href="/wiki/1831" title="1831">1831</a>tik behin betiko oinarria hartuta, hiriak etapa berri bat izango zuen; protagonistak beren biztanleak izango baitziren eta; gaia, hiri jarduera bera. </p><p>Momentuko idazlerik esanguratsuena <a href="/wiki/Pedro_Antonio_de_Alarc%C3%B3n" title="Pedro Antonio de Alarcón">Pedro Antonio de Alarcón</a> izan zen, hiria hainbat alderditan azaltzen zuelarik: bere eleberrien ekintzarako eszenatoki gisa; interes historiko eta kulturaleko objektu gisa; eta, etorkizunerako erretratatu gisa. Alarconek, azken bi aspektutan erakusten digu XIX. mendeko hirian eragina duten aldaketen inguruko bere ikuspegia. </p><p>Alarconek, ez du hiriaren ikuspegi probintzial eta lokalista bat. <a href="/wiki/1853" title="1853">1853</a>an, Guadixetik alde egin ondoren, "<i>Cuadro general de mis viajes por España</i>" lana plazaratu zuen, non hiria ardatz hartuta, penintsula osoan zehar egindako laurogei bidai baino gehiago kontatzen diuen. Gainera, hiri europar eta afrikarrak ezagutzeko aukera ere izan zuen <i>Diario de un testigo de la guerra del Africa</i> eta <i>De Madrid a Nápoles</i> lanetan azaltzen duen bezala.<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Zinema">Zinema</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=60" title="Aldatu atal hau: «Zinema»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=60" title="Edit section's source code: Zinema"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Historiak hiriaren zinemagintza gai politiko eta kultural garrantzitsuak nabarmentzeko tresna bat izan dela erakusten du. Gaia edozein izanik, zinema eta hiria oso tresna erabilgarriak dira industrializazioa, klaseen gatazka, arraza edo talde etnikoen gatazka, gerrak, immigrazioa, drama erromantikoa edo zientzia fikzioko istorioak kontatzeko. </p><p>Arazo fisikoek konponbide fisikoak izan ditzakete, baina arazo sozialek oso gutxitan izaten dute irtenbide zehatz bat. Horregatik, zinemagileek oso sentikor eta trebeak izan behar dute istoria bat kontatzerako orduan. </p><p><a href="/wiki/Film_(zinema)" title="Film (zinema)">Filmek</a> adin eta kultura guztietako pertsonen arteko eztabaidak sor ditzakete, edozein dela ere erlijioa, klase soziala, hezkuntza edo ekonomia maila. Mota guztietako hiriak daude: zaharrak eta berriak, handiak eta txikiak, planifikatuak eta espontaneoak, txiroak eta aberatsak, kontzentratuak eta sakabanatuak, tropikalak eta arideak, gatazkatsuak eta baketsuak, hazten ari direnak eta gainbehera doazenak. </p><p>Filmek maiz erakusten dute fabrikako langileen esplotazioa. Adibidez, <a href="/wiki/Martin_Ritt" title="Martin Ritt">Martin Ritten</a> <a href="/wiki/Norma_Rae" title="Norma Rae">Norma Rae</a> (<a href="/wiki/1979" title="1979">1979</a>) filmean. Protagonistaren osasuna arriskuan jartzen duen ehungintza-fabrika batean.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Bestalde, eta adibide oso argi eta ezagun bat jarriz, New Yorkeko hiria hainbat filmetan ikusi ohi dugu. Bitxikeria modura, hemen duzue film horien zerrenda txiki bat: </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <td><b>Filma</b> </td> <td><b>Estrenaitze urtea</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/King_Kong_(1933ko_filma)" title="King Kong (1933ko filma)"><i>King Kong</i></a> </td> <td>1933 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Breakfast_at_Tiffany%27s_(filma)" title="Breakfast at Tiffany's (filma)"><i>Breakfast at Tiffany’s</i></a> </td> <td>1966 </td></tr> <tr> <td><i><a href="/wiki/The_Godfather" title="The Godfather">Aita Jauna</a> 1/2</i> </td> <td>1972/1974 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Taxi_Driver" title="Taxi Driver"><i>Taxi Driver</i></a> </td> <td>1976 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Manhattan_(filma)" title="Manhattan (filma)"><i>Manhattan</i></a> </td> <td>1979 </td></tr> <tr> <td><i><a href="/wiki/Ghostbusters" title="Ghostbusters">Mamu-Harrapariak</a></i> </td> <td>1984 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Hellboy_(2004ko_filma)" title="Hellboy (2004ko filma)"><i>Hellboy</i></a> </td> <td>2004 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Night_at_the_Museum" title="Night at the Museum"><i>Night at the Museum</i></a> </td> <td>2006 </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=The_Nanny_Diaries&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Nanny Diaries (sortu gabe)"><i>The Nanny Diaries</i></a> </td> <td>2007 </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=New_York,_I_love_you&action=edit&redlink=1" class="new" title="New York, I love you (sortu gabe)"><i>New York, I love you</i></a> </td> <td>2008 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/The_Incredible_Hulk_(filma)" title="The Incredible Hulk (filma)"><i>The Incredible Hulk</i></a> </td> <td>2008 </td></tr> <tr> <td><i><a href="/wiki/Sex_and_the_City" title="Sex and the City">Sex and the City</a> 1/2</i> </td> <td>2008/2010 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Birdman_(filma)" title="Birdman (filma)"><i>Birdman o</i></a> </td> <td>2014 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Joker_(2019ko_filma)" title="Joker (2019ko filma)"><i>Joker</i></a> </td> <td>2019 </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Etorkizuna">Etorkizuna</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=61" title="Aldatu atal hau: «Etorkizuna»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=61" title="Edit section's source code: Etorkizuna"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/NBE_(argipena)" class="mw-disambig" title="NBE (argipena)">NBE</a>ren arabera, gaur egun 10 milioi biztanle baino gehiagoko 33 megahiri badaude (<a href="/wiki/Guangzhou" title="Guangzhou">Guangzhou</a>, <a href="/wiki/Tokio" title="Tokio">Tokio</a>, <a href="/wiki/Shanghai" title="Shanghai">Shangai</a>, <a href="/wiki/Jakarta" title="Jakarta">Jakarta</a>, <a href="/wiki/New_Delhi" title="New Delhi">New Delhi</a>...), 2030. urterako, 43 izango dira munduan. Momentuz munduko hiririk jendetsuena Japoniako hiriburua da Tokio, 38 milioi biztanle baino gehiago dituena. Hala ere, aurreikuspenek diotenez, 2075. urtean posizio hori, orain munduko hamar hiri pupulatuenen zerrendan ez dagoen hiri batek hartuko du: <a href="/wiki/Kinshasa" title="Kinshasa">Kinsasa</a>, <a href="/wiki/Kongoko_Errepublika_Demokratikoa" title="Kongoko Errepublika Demokratikoa">Kongoko Errepublika Demokratikoko</a> hiriburuak. 2030erako aurreikusten da, Kinsasa, 20 milioi biztanle izatera iritsiko dela. Eta, 2075.urtean, 58 milioi.<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Gaur egun jadanik 27 hiri daude munduko smart list garrantzitsuenetan (New York, <a href="/wiki/Singapur" title="Singapur">Singapur</a>, Londres, Bartzelona, <a href="/wiki/Oslo" title="Oslo">Oslo</a>…), 100.000 biztanle baino gehiago dituzten 5.550 hiri, <a href="/wiki/Glasgowko_Unibertsitatea" title="Glasgowko Unibertsitatea">Glasgowko Unibertsitateak</a> egindako ikerketaren arabera. Londres, Singapur eta Bartzelona dira zerrenda hortako lehenak. <a href="/wiki/Teknologia" title="Teknologia">Teknologia</a> eta datuak arma gisa erabiltzen dituzte hiriaren erronka ekonomiko, sozial eta ingurumenei aurre egiteko. </p><p>Viena eta <a href="/wiki/Z%C3%BCrich" title="Zürich">Zurichek</a> urteak daramatzate hiri adimendunak izateko asmoarekin. Eta etengabeko aldaketarako irrika horrekin jarraitzen dute, are gehiago hobetzeko, bakoitza ondo diseinatutako proiektuekin, esaterako, "<i>Smart City Vienna</i> 2050". Edo "2.000 <i>watt Zurich</i>", hiriaren energia kontsumoa 2.000 watt / pertsonako murriztu nahi duena.<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Euskal_Herriko_hiriak">Euskal Herriko hiriak</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=62" title="Aldatu atal hau: «Euskal Herriko hiriak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=62" title="Edit section's source code: Euskal Herriko hiriak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Historia_3">Historia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=63" title="Aldatu atal hau: «Historia»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=63" title="Edit section's source code: Historia"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Erromotarren garaian, hiriak loraldia ekarri zuen, baina <a href="/wiki/Euskal_Herria" title="Euskal Herria">Euskal Herrian</a> hiribilduen sorrera eta zabalkundea <a href="/wiki/Erdi_Aroa" title="Erdi Aroa">Erdi Aroan</a> eman zen. <a href="/wiki/XII._mendea" title="XII. mendea">XII. mendean</a> eta <a href="/wiki/XIV._mendea" title="XIV. mendea">XIV.mendean</a> sortu ziren hiribilduak, <a href="/wiki/Nafarroa" class="mw-disambig" title="Nafarroa">Nafarroa</a>, <a href="/wiki/Gipuzkoa" title="Gipuzkoa">Gipuzkoa</a>, <a href="/wiki/Araba" title="Araba">Araba</a> eta <a href="/wiki/Bizkaia" title="Bizkaia">Bizkaia</a>.  XII. mendearen bigarren erditik XIV.ekoaren amaieraraino, jendearen finkatze aldaketa prozesua jasan  zuen Euskal Herriak XX. mendera arte. Laurogeita zortzi hiri eta hiribildu berri sortu ziren.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Hiribilduak funtzio desberdinak betetzen zituzten: militarra, komertziala, kulturala eta administratiboa.<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Funtzio_militarra">Funtzio militarra</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=64" title="Aldatu atal hau: «Funtzio militarra»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=64" title="Edit section's source code: Funtzio militarra"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Erdi Aroko garaian, hiriak harresituta zeuden. Bi hiri mota bereizten dira: batetik, hiria bera babesteko funtzioa zutenak, adibidez, <a href="/wiki/Elgoibar" title="Elgoibar">Elgoibar</a>, <a href="/wiki/Zumaia" title="Zumaia">Zumaia</a> eta <a href="/wiki/Errigoiti" title="Errigoiti">Errigoiti</a>, eta, bestetik, lurraldea babestekoa zutenak (hiri gotortuak edo mugako hiriak), adibidez ,<a href="/wiki/Gasteiz" title="Gasteiz">Gasteiz</a> eta <a href="/wiki/Agurain" title="Agurain">Agurain</a> Araban; <a href="/wiki/Gares" title="Gares">Gares</a> eta <a href="/wiki/Iru%C3%B1ea" title="Iruñea">Iruñea</a> Nafarroan; <a href="/wiki/Hondarribia" title="Hondarribia">Hondarribia</a>, <a href="/wiki/Segura" title="Segura">Segura</a> eta <a href="/wiki/Donostia" title="Donostia">Donostia</a> Gipuzkoan; <a href="/wiki/Balmaseda" title="Balmaseda">Balmaseda</a> eta <a href="/wiki/Urdu%C3%B1a" title="Urduña">Urduña</a> Bizkaian; eta <a href="/wiki/Baiona" title="Baiona">Baiona</a> Lapurdin. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Funtzio_komertziala">Funtzio komertziala</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=65" title="Aldatu atal hau: «Funtzio komertziala»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=65" title="Edit section's source code: Funtzio komertziala"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Hiriko bizimodua eta merkataritza edo salerosketan oinarritutakoak. Hiriaren kokalekua eskaintza eta eskaria leku jakin batean biltzeko aukerak zehazten zituzten. Hiri batek funtzio komertziala izateko bete beharreko baldintzak hauek dira: kontsumo-gune izateaz gainera, produkzio-gune (eskulangileak) eta esportazio-gune ere izatea, biak elkarren osagarri behar baititu hiriak bere mailari eusteko (hiriaren zentralitatea).<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Hiri_motak_2">Hiri motak</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=66" title="Aldatu atal hau: «Hiri motak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=66" title="Edit section's source code: Hiri motak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Mendi mazela edo maldetan daudenak, azpitik ibaia edo erreka igarotzen dela.</li> <li>Muino edo goi ordokietan daudenak, ibaietatik hurbil.</li> <li>Ibarretan eta zabaldietan daudenak, ibaien ondoan horiek ere.</li></ul> <p>XVI. mendetik XIX. mendera, hau da, hiriak zabaltzen hasi ziren arte, Euskal Herriko hiriek ez zuten hazkunde handirik izan. Krisi ekonomiko larri eta XVII. mendeko izurriteen ondorioz, XVIII. mendearen hasierako biztanle kopurua 1500-1550 urteetakoerara murriztu zen. Komunikazioen hobekuntza, hala Euskal Herriko hirien arteko komunikazioa, nola hiri horien eta Gaztelaren artekoa, da garai hartako ezaugarrietako bat. </p><p><a href="/wiki/XVIII._mendea" title="XVIII. mendea">XVIII. mendearen</a> lehen laurdenaz gero, Euskal Herriko hiriek, eraberritze bat izan zuten, orduko plazek eta mendearen bukaeran egin ziren zabaltze lanek argi erakusten duten bezala. Lan horiek betiere hirietako klasizismoaren moldeari jarraituz egin ziren: lerro zuzena, bikaintasuna. Horren erakusgarri dira, adibidez, <a href="/w/index.php?title=Gasteizko_Plaza_Nagusia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gasteizko Plaza Nagusia (sortu gabe)">Gasteizko Plaza Nagusia</a>, Donostiakoa, Bilbokoa, eta Tafallakoa. </p><p><a href="/wiki/XIX._mendea" title="XIX. mendea">XIX. mendean</a> atzerapenez iritsitako industria garapenak eragina izan zuen hiriko antolamenduan. Azkeneko karlista gerraterainoko aldia trantsizio edo igaroalditzat har daiteke. Hiriaren garapenak bi ezaugarri nagusi izan zituen: hiriburuetan zabaltze lanak egitea eta industria haztea; Ibaizabal ibaiaren bokale inguruetan eta Gipuzkoako hiri batzuetan batez ere. Baiona poliki-poliki handitu eta Euskal Herriko hiri nagusi bihurtu zen. 1857an, Saint-Esprit bereganatuta, 35.000 biztanle zituen. Donibane Garazik 2.000tik gora biztanle zituen eta Maulek – 1.700, Bilbok – 15.000 doi, eta Donostiak – 10.000, Iruñeak eta Gasteizek baino pixka bat gutxiago. 1887an probintzietako hiribiruek baino ez zituzten 10.000 biztanletik gora. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Euskal_Herriko_hirigintza">Euskal Herriko hirigintza</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=67" title="Aldatu atal hau: «Euskal Herriko hirigintza»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=67" title="Edit section's source code: Euskal Herriko hirigintza"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Euskal Herriko hirigintza-prozesuan hiri gutxi batzuk asko handitu ziren. Prozesu hori, Industria Iraultzan eman zen, XVIII. mendearen bukaeran hasi eta hurrengo mende osoan iraun zuen, eta gaur egun arte etengabe hazi da. </p><p>Hazkundearen arabera Euskal Herriko populazioak hazkunde handia izan zuen XIX. mendearen erdialdetik <a href="/wiki/1970eko_hamarkada" title="1970eko hamarkada">1970eko hamarkadaren</a> hasierara arte, eta immigrazio handia jaso zuen Espainiako beste eskualde batzuetatik. Etorkinen lehen oldea <a href="/w/index.php?title=Bizkaiko_industria-iraultza&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bizkaiko industria-iraultza (sortu gabe)">Bizkaiko industria-iraultzaren</a> ondorioa izan zen. <a href="/wiki/50eko_hamarkada" title="50eko hamarkada">50eko hamarkadan</a> eta, batez ere, <a href="/wiki/60ko_hamarkada" title="60ko hamarkada">60ko hamarkadan</a>, Garapenaren garaian, Espainiatik etorritako etorkinen bigarren uholde handia gertatu zen, eta Euskal Herrira joan ziren lan bila.<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Esan genezake emigranteak izan zirela lana ekarri zutenak, eta hori oinarrizkoa izan zela lurraldeko ekonomia garatzeko eta aberastasuna sortzeko. Kulturan ere ekarpen handiak egin zituzten.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Hirien_ezaugarriak">Hirien ezaugarriak</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=68" title="Aldatu atal hau: «Hirien ezaugarriak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=68" title="Edit section's source code: Hirien ezaugarriak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Hiriko osagaiak aztertuz, eraikuntzen kokalekua, hiribulduen egitura soziala eta hirien garapena jakin daiteke. Hiribilduetan hiriaren oinarrizko bi elementu nagusi bereizten dira: harresia eta eliza. </p><p><a href="/w/index.php?title=J._I._Linazasoro&action=edit&redlink=1" class="new" title="J. I. Linazasoro (sortu gabe)">J. I. Linazasorok</a> hiri mota hauek bereizten ditu Euskal Herrian: </p> <ul><li>Bide ondoko hiriak (<a href="/wiki/Auritz" title="Auritz">Auritz</a>, <a href="/wiki/Lizarra" title="Lizarra">Lizarra</a>, <a href="/wiki/Villabona-Amasa" title="Villabona-Amasa">Billabona</a>).</li> <li>Oina angelu zuzena duten hiri erabat gotortuak (<a href="/wiki/Gares" title="Gares">Gares</a>, <a href="/wiki/Zangoza" title="Zangoza">Zangoza</a>, Donostia).</li> <li>Hiri gotortu irregularrak, bi eliza harresiaren parte dutenak (<a href="/wiki/Biasteri" title="Biasteri">Biasteri</a>, Gasteiz, <a href="/wiki/Agurain" title="Agurain">Agurain</a>).</li> <li>Eliza bakar baten inguruko hiriak (Arrasate, Azpeitia). Mota honetakoak dira Gipuzkoan sortutako hiri gehienak.</li> <li>Bizkaiko hiriak. Besteak baino beranduago sortu ziren, kale gutxirekin, eta hierarkia egiturarik edo mailakako antolaketarik gabe.</li></ul> <p>Euskal Herriko Erdi Aroko hiribildu gehienak plan baten arabera sortu zituzten. <a href="/wiki/Durango" title="Durango">Durango</a>, <a href="/wiki/Bermeo" title="Bermeo">Bermeo</a>, <a href="/wiki/Bilbo" title="Bilbo">Bilbo</a>, <a href="/wiki/Markina-Xemein" title="Markina-Xemein">Markina</a>, <a href="/wiki/Gernika-Lumo" title="Gernika-Lumo">Gernika</a>, <a href="/wiki/Tolosa" title="Tolosa">Tolosa</a> eta <a href="/wiki/Agurain" title="Agurain">Agurainek</a>, esaterako, antzekotasun handiak dituzte Frantziako hego-mendebaleko hiri gotortuekin. </p><p>Euskal Herriko hirien arteko desberdintasunei dagokienez, aldea ez dago hainbeste hiriaren ezaugarrietan, hiriak ezartzeko aukeratu ziren lekuetan baizik: kostaldea, <a href="/wiki/Pirinioak" title="Pirinioak">Pirinio</a> aldea eta goi ibarrak, Gipuzkoako eta Bizkaiko haranak, Iruñerria eta Arabako Lautada, <a href="/wiki/Errioxako_Autonomia_Erkidegoa" title="Errioxako Autonomia Erkidegoa">Errioxa</a> eta Nafarroako hegoaldea. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Euro-hiria">Euro-hiria</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=69" title="Aldatu atal hau: «Euro-hiria»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=69" title="Edit section's source code: Euro-hiria"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/2016" title="2016">2016.urtea</a>n, Donostia, kultura Europarreko hiriburu izendatu zuten. Izendapen hau, beste hiri batzuek jaso izan dute; esaterako, <a href="/wiki/Timi%C8%99oara" title="Timișoara">Timisoarak</a> (<a href="/wiki/Errumania" title="Errumania">Errumania</a>), <a href="/w/index.php?title=Elefsinak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Elefsinak (sortu gabe)">Elefsinak</a> (Grezia) edo <a href="/wiki/Tartu" title="Tartu">Tartuk</a> (<a href="/wiki/Estonia" title="Estonia">Estonia</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Hiri_nagusiak">Hiri nagusiak</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=70" title="Aldatu atal hau: «Hiri nagusiak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=70" title="Edit section's source code: Hiri nagusiak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Bilbo" title="Bilbo">Bilbo</a></li> <li><a href="/wiki/Gasteiz" title="Gasteiz">Gasteiz</a></li> <li><a href="/wiki/Iru%C3%B1ea" title="Iruñea">Iruñea</a></li> <li><a href="/wiki/Donostia" title="Donostia">Donostia</a></li> <li><a href="/wiki/Baiona" title="Baiona">Baiona</a></li> <li><a href="/wiki/Barakaldo" title="Barakaldo">Barakaldo</a></li> <li><a href="/wiki/Getxo" title="Getxo">Getxo</a></li> <li><a href="/wiki/Irun" title="Irun">Irun</a></li> <li><a href="/wiki/Portugalete" title="Portugalete">Portugalete</a></li> <li><a href="/wiki/Santurtzi" title="Santurtzi">Santurtzi</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Erreferentziak">Erreferentziak</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=71" title="Aldatu atal hau: «Erreferentziak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=71" title="Edit section's source code: Erreferentziak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist columns references-column-width" style="-moz-column-width: 30em; -webkit-column-width: 30em; column-width: 30em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><a href="#cite_ref-1">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www1.euskadi.net/harluxet/hiztegia1.asp?sarrera=hiri">«hiri - Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa»</a> <i>www1.euskadi.net</i> <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-27)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-2"><a href="#cite_ref-2">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ub.edu/geocrit/sv-33.htm">«La definicion de lo urbano»</a> <i>www.ub.edu</i> <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-27)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nodo50.org/filosofem/spip.php?article399">«Las primeras civilizaciones (I). Mesopotamia - Filosofem»</a> <i>www.nodo50.org</i> <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-27)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-4"><a href="#cite_ref-4">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span></span> <span class="citation" id="CITEREFEditors">Editors, History com. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.history.com/topics/ancient-history/ancient-egypt">«Ancient Egypt»</a> <i>HISTORY</i> <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-27)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-5"><a href="#cite_ref-5">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://matematicasentumundo.es/CIUDAD/ciudad_medieval.htm">«Ciudad Medieval - Matemáticas en tu mundo»</a> <i>matematicasentumundo.es</i> <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-27)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-6"><a href="#cite_ref-6">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://matematicasentumundo.es/CIUDAD/ciudad_moderna.htm">«Ciudad Moderna - Matemáticas en tu mundo»</a> <i>matematicasentumundo.es</i> <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-27)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-7"><a href="#cite_ref-7">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREFLopez_Odriozola2010-03-30">Lopez Odriozola, Urko.  (2010-03-30). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.26876/uztaro.72.2010.2">«Euskal sektore aeronautikoa. Eraketa, egoera eta berrikuntza-sistema sektorialeko eragileak»</a> <i>Uztaro. Giza eta gizarte-zientzien aldizkaria</i> (72): 23–56.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.26876%2Fuztaro.72.2010.2">10.26876/uztaro.72.2010.2</a></span>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1130-5738">1130-5738</a>. <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-27)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-8"><a href="#cite_ref-8">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREFAbino2009-06">Abino, J.-F..  (2009-06). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016/j.revmed.2009.03.015">«Bienvenue à Ajaccio, bienvenue en Corse, bienvenue en Méditerranée !»</a> <i>La Revue de Médecine Interne</i> 30: S1–S2.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2Fj.revmed.2009.03.015">10.1016/j.revmed.2009.03.015</a></span>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0248-8663">0248-8663</a>. <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-27)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Gaztelaniaz dago aipu honen iturburua"><b>(Gaztelaniaz)</b></span></span> <span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ngenespanol.com/fotografia/paris-subterraneo/">«París Subterráneo»</a> <i>National Geographic en Español</i> 2018-08-09 <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-27)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Gaztelaniaz dago aipu honen iturburua"><b>(Gaztelaniaz)</b></span></span> <span class="citation"> <a class="external text" href="https://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Lagos&oldid=123936906"><i>Lagos. </i></a> 2020-03-01 <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-28)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Gaztelaniaz dago aipu honen iturburua"><b>(Gaztelaniaz)</b></span></span> <span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eusko-ikaskuntza.eus/es/publicaciones/arrieta-urtizberea-agustin-filosofiarako-sarrera-bat/art-24315/">«Arrieta Urtizberea, Agustín: Filosofiarako sarrera bat»</a> <i>www.eusko-ikaskuntza.eus</i> <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-28)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-12"><a href="#cite_ref-12">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gestiondelriesgo.com/artic/discipl/4163.htm">«Definición : Definición de seguridad, qué es la seguridad, qué es la seguridad pública y qué es la seguridad privada»</a> <i>www.gestiondelriesgo.com</i> <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-28)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-13"><a href="#cite_ref-13">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Gaztelaniaz dago aipu honen iturburua"><b>(Gaztelaniaz)</b></span></span> <span class="citation" id="CITEREFNations2012-04-10">Nations, United.  (2012-04-10). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.un-ilibrary.org/human-rights-and-refugees/declaracion-universal-de-derechos-humanos_edcaa4d1-es"><i>Declaración Universal de Derechos Humanos. </i></a>, 1–12 or.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/https%3A%2F%2Fdoi.org%2F10.18356%2Fedcaa4d1-es">https://doi.org/10.18356/edcaa4d1-es</a></span>. <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-28)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-14"><a href="#cite_ref-14">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Gaztelaniaz dago aipu honen iturburua"><b>(Gaztelaniaz)</b></span></span> <span class="citation" id="CITEREFCentre2004-03-08">Centre, International Trade.  (2004-03-08). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.un-ilibrary.org/international-trade-and-finance/la-clave-de-la-propiedad-intelectual_ff0c947a-es"><i>¿Cuál es la forma más sencilla de solicitar la protección de patente en varios países? ¿Qué es el PCT?. </i></a>, 121–121 or.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/https%3A%2F%2Fdoi.org%2F10.18356%2Fff0c947a-es">https://doi.org/10.18356/ff0c947a-es</a></span>. <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-28)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-15"><a href="#cite_ref-15">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span></span> <span class="citation" id="CITEREFMichalos2014">Michalos, Alex C., ed. (2014). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1007/978-94-007-0753-5_101221">«Erikson-Goldthorpe-Portocarero Classification (EGP)»</a> <i>Encyclopedia of Quality of Life and Well-Being Research</i> (Springer Netherlands): 1963–1963.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1007%2F978-94-007-0753-5_101221">10.1007/978-94-007-0753-5_101221</a></span>. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/978-94-007-0753-5" title="Berezi:BookSources/978-94-007-0753-5">978-94-007-0753-5</a>. <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-28)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREFBlasco2014-06-28">Blasco, José Antonio.  (2014-06-28). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://urban-networks.blogspot.com/2014/06/gentrificacion-y-tugurizacion-procesos.html">«Urban Networks: Gentrificación y tugurización: procesos opuestos en la transformación social de barrios (vocabulario urbanístico).»</a> <i>Urban Networks</i> <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-28)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-17"><a href="#cite_ref-17">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREFLacayoarq20142014-02-24">Lacayoarq2014.  (2014-02-24). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://es.slideshare.net/Lacayoarq2014/tipos-de-ciudades-31587913"><i>Tipos de ciudades. </i></a> <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-28)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-18"><a href="#cite_ref-18">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREFJhon_Sebastian_Sebastian2015-05-05">Jhon Sebastian Sebastian.  (2015-05-05). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://es.slideshare.net/jhonsebastian73345/ciudad-industrial-47783717"><i>Ciudad industrial. </i></a> <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-28)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-19"><a href="#cite_ref-19">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Gaztelaniaz dago aipu honen iturburua"><b>(Gaztelaniaz)</b></span></span> <span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lavanguardia.com/cultura/20180511/443518454074/cultura-ciudades-barcelona-crisis.html">«¿Salvará la cultura a las ciudades?»</a> <i>La Vanguardia</i> 2018-05-13 <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-28)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-20"><a href="#cite_ref-20">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Gaztelaniaz dago aipu honen iturburua"><b>(Gaztelaniaz)</b></span></span> <span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://definicion.de/zona-turistica/">«Definición de zona turística — Definicion.de»</a> <i>Definición.de</i> <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-28)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-21"><a href="#cite_ref-21">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Gaztelaniaz dago aipu honen iturburua"><b>(Gaztelaniaz)</b></span></span> <span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://urbanismoytransporte.com/relacion-puerto-ciudad/">«La relación puerto-ciudad»</a> <i>Urbanismo y Transporte</i> 2014-10-23 <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-28)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-22"><a href="#cite_ref-22">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Gaztelaniaz dago aipu honen iturburua"><b>(Gaztelaniaz)</b></span></span> <span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www2.ual.es/RedURBS/BlogURBS/la-ciudad-como-espacio-de-nuevas-creaciones-artisticas/">«La ciudad como espacio de nuevas creaciones artísticas»</a> <i>blogURBS</i> <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-28)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-23"><a href="#cite_ref-23">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ub.edu/geocrit/sv-50.htm">«La idea de ciudad en la literatura española»</a> <i>www.ub.edu</i> <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-28)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-24"><a href="#cite_ref-24">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span></span> <span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://arquitexto.com/2019/02/la-ciudad-cine/">«La ciudad en el cine: una perspectiva global»</a> <i>Arquitexto</i> 2019-02-13 <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-28)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-25"><a href="#cite_ref-25">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Gaztelaniaz dago aipu honen iturburua"><b>(Gaztelaniaz)</b></span></span> <span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://elordenmundial.com/megaciudades-futuro-africa/">«Las megaciudades del futuro tienen nombre africano»</a> <i>El Orden Mundial - EOM</i> 2019-11-18 <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-28)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-26"><a href="#cite_ref-26">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Gaztelaniaz dago aipu honen iturburua"><b>(Gaztelaniaz)</b></span></span> <span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lavanguardia.com/natural/20190617/462678309648/vivir-ciudades-futuro-smart-city-barcelona-brl.html">«¿Cómo será vivir en las ciudades del futuro?»</a> <i>La Vanguardia</i> 2019-06-10 <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-28)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-27"><a href="#cite_ref-27">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> </span> <span class="citation" id="CITEREFr01epd0122e4ed314423e0db04c97a47b5baa317f2011-07-13">r01epd0122e4ed314423e0db04c97a47b5baa317f, r01e00000ff26d465bca470b8832717fd08b75808.  (2011-07-13). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.euskara.euskadi.eus/r59-luredir/eu/contenidos/articulo/c0201/eu_d0201005/0201005.html">«d0201005»</a> <i>www.euskara.euskadi.eus</i> <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-28)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-28"><a href="#cite_ref-28">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> </span> <span class="citation" id="CITEREFr01epd0122e4ed314423e0db04c97a47b5baa317f2011-07-13">r01epd0122e4ed314423e0db04c97a47b5baa317f, r01e00000ff26d465bca470b8832717fd08b75808.  (2011-07-13). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.euskadi.eus/gobierno-vasco/contenidos/articulo/c0409/eu_d0409001/0409001.html">«d0409001»</a> <i>www.euskadi.eus</i> <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-28)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-29"><a href="#cite_ref-29">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Gaztelaniaz dago aipu honen iturburua"><b>(Gaztelaniaz)</b></span></span> <span class="citation" id="CITEREFr01epd0122e4ed314423e0db04c97a47b5baa317f">r01epd0122e4ed314423e0db04c97a47b5baa317f, r01e00000ff26d465bca470b8832717fd08b75808. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.euskadi.eus/web01-s2ing/es/contenidos/articulo/c0502/eu_d0502001/0502001.html">«d0502001 - Departamento de Medio Ambiente, Planificación Territorial y Vivienda - Gobierno Vasco - Euskadi.eus»</a> <i>www.euskadi.eus</i> <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-28)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-30"><a href="#cite_ref-30">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREFAznar1998">Aznar, José Aranda.  (1998). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=199623">«La mezcla del pueblo vasco»</a> <i>Empiria: Revista de metodología de ciencias sociales</i> (1): 121–180. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1139-5737">1139-5737</a>. <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-28)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-31"><a href="#cite_ref-31">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> </span> <span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.gipuzkoa.eus/eu/-/mig">«Aldundiak Barne Migrazioei eta Gipuzkoako garapenari haren ekarpenei buruzko ikerketa sustatu du»</a> <i>ORAIN Gipuzkoa</i> <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-05-28)</small></span></span>.</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ikus,_gainera"><span id="Ikus.2C_gainera"></span>Ikus, gainera</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=72" title="Aldatu atal hau: «Ikus, gainera»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=72" title="Edit section's source code: Ikus, gainera"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Munduko_hiri_jendetsuenen_zerrenda" class="mw-redirect" title="Munduko hiri jendetsuenen zerrenda">Munduko hiririk populatuenak</a></li> <li><a href="/wiki/Lorategi-hiri" title="Lorategi-hiri">Lorategi-hiri</a></li> <li><a href="/wiki/Lo-hiri" title="Lo-hiri">Lo-hiri</a></li> <li><a href="/wiki/Hirigintza" title="Hirigintza">Hirigintza</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kanpo_estekak">Kanpo estekak</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hiri&veaction=edit&section=73" title="Aldatu atal hau: «Kanpo estekak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hiri&action=edit&section=73" title="Edit section's source code: Kanpo estekak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table style="clear: right; float: right; margin: 4px 0 4px 1em; width: 233px; font-size: 88%; line-height: 1.25em; border:1px solid #aaa; background-color:#f9f9f9;"> <tbody><tr> <td class="mbox-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Wiktionary-logo-eu.png/37px-Wiktionary-logo-eu.png" decoding="async" width="37" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Wiktionary-logo-eu.png/55px-Wiktionary-logo-eu.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Wiktionary-logo-eu.png/73px-Wiktionary-logo-eu.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="1089" /></span></span></td> <td class="mbox-text" style=""><b><a class="external text" href="https://eu.wiktionary.org/wiki/Azala?uselang=eu">Wikiztegian</a></b> orri bat dago honi buruz: <i><b><a href="https://eu.wiktionary.org/wiki/hiri" class="extiw" title="wikt:hiri">hiri</a></b></i> .</td> </tr> </tbody></table> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080228153739/http://www.hiru.com/geografia/geografia_01500.html">Hiriari buruzko artikulua hiru.com web gunean</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20041222125433/http://www.ingeba.euskalnet.net/euskara/urbano/urbano.htm"><i>EUSKAL HERRIKO HIRI INGURUNEA</i> artikulua</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://zientzia.net/artikuluak/megahiriak-mundua-gero-eta-hiritarragoa/">Megahiriak; mundua gero eta hiritarragoa</a><sup class="noprint Inline-Template"><span style="white-space: nowrap;">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:Esteka_hautsia" class="mw-redirect" title="Wikipedia:Esteka hautsia"><span title=" Data honetatik dago hautsita esteka: ekaina 2023">Betiko hautsitako esteka</span></a></i>]</span></sup> Zientzia.net (2011)</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://zientzia.net/artikuluak/euskal-hirigintza-jasangarria/">Euskal hirigintza, jasangarria?</a><sup class="noprint Inline-Template"><span style="white-space: nowrap;">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:Esteka_hautsia" class="mw-redirect" title="Wikipedia:Esteka hautsia"><span title=" Data honetatik dago hautsita esteka: ekaina 2023">Betiko hautsitako esteka</span></a></i>]</span></sup> Zientzia.net (2007)</li></ul> <div style="clear:both;"></div><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r7786466">.mw-parser-output .mw-authority-control{margin-top:1.5em}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox hr:last-child{display:none}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox+.mw-mf-linked-projects{display:none}.mw-parser-output .mw-authority-control,.mw-parser-output .mw-mf-linked-projects{border:1px solid #a2a9b1;font-size:88%}.mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects ul li{margin-bottom:0}</style><div class="mw-authority-control"><div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9236167">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9236165">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Autoritate_kontrola" style="width: inherit;padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Autoritate_kontrola" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width: 12%; text-align:center;"><a href="/wiki/Laguntza:Autoritate_kontrola" title="Laguntza:Autoritate kontrola">Autoritate kontrola</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><b>Wikimedia proiektuak</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikidata" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span> Datuak:</span> <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q515" class="extiw" title="wikidata:Q515">Q515</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Commonscat"><img alt="Commonscat" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> Multimedia:</span> <span class="uid"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Cities">Cities</a></span> / <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:MediaSearch?type=image&search=%22Q515%22">Q515</a></span></span></li></ul> <hr /> <ul><li><b>Identifikadoreak</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_Espa%C3%B1a" class="mw-redirect" title="Biblioteca Nacional de España">BNE</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://datos.bne.es/resource/XX525968">XX525968</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France" class="mw-redirect" title="Bibliothèque nationale de France">BNF</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11933792m">11933792m</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11933792m">(data)</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Integrated_Authority_File" class="mw-redirect" title="Integrated Authority File">GND</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4056723-0">4056723-0</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/National_Diet_Library" class="mw-redirect" title="National Diet Library">NDL</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00573347">00573347</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/National_Library_of_the_Czech_Republic" class="mw-redirect" title="National Library of the Czech Republic">NKC</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph115399">ph115399</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Art_%26_Architecture_Thesaurus" title="Art & Architecture Thesaurus">AAT</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://vocab.getty.edu/page/aat/300008389">300008389</a></span></li> <li><b>Hiztegiak eta entziklopediak</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Historical_Dictionary_of_Switzerland" class="mw-redirect" title="Historical Dictionary of Switzerland">HDS</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://hls-dhs-dss.ch/de/articles/007875">007875</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Britannica" title="Encyclopædia Britannica">Britannica</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/city">url</a></span></li> <li><b>Medikuntzako identifikadoreak</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Medical_Subject_Headings" title="Medical Subject Headings">MeSH</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://meshb.nlm.nih.gov/record/ui?ui=D002947">D002947</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div><div class="mw-mf-linked-projects hlist"> <ul><li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikidata" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span> Datuak:</span> <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q515" class="extiw" title="wikidata:Q515">Q515</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Commonscat"><img alt="Commonscat" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> Multimedia:</span> <span class="uid"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Cities">Cities</a></span> / <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:MediaSearch?type=image&search=%22Q515%22">Q515</a></span></span></li></ul> </div></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r9236167" /><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r9236165" /></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Euskal_Herriko_lurralde,_hirigintza_eta_administrazio_entitateak" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r9236167" /><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9235565">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-ikusi"><a href="/w/index.php?title=Txantiloi:Hiri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Txantiloi:Hiri (sortu gabe)"><abbr title="Txantiloi hau ikusi" style=";;background:none transparent;border:none;box-shadow:none;padding:0;">i</abbr></a></li><li class="nv-eztabaida"><a href="/w/index.php?title=Txantiloi_eztabaida:Hiri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Txantiloi eztabaida:Hiri (sortu gabe)"><abbr title="Txantiloi hau eztabaidatu" style=";;background:none transparent;border:none;box-shadow:none;padding:0;">e</abbr></a></li><li class="nv-aldatu"><a class="external text" href="https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Txantiloi:Hiri&action=edit"><abbr title="Txantiloi hau aldatu" style=";;background:none transparent;border:none;box-shadow:none;padding:0;">a</abbr></a></li></ul></div><div id="Euskal_Herriko_lurralde,_hirigintza_eta_administrazio_entitateak" style="font-size:114%;margin:0 4em">Euskal Herriko <a href="/wiki/Lurralde" class="mw-redirect" title="Lurralde">lurralde</a>, <a href="/wiki/Hirigintza" title="Hirigintza">hirigintza</a> eta <a href="/wiki/Administrazio" title="Administrazio">administrazio</a> entitateak</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Lurraldekoak</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;padding:0.25em 0; line-height:1.4em;"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/Aldiri" title="Aldiri">Aldiria</a> • <a href="/wiki/Auzo" title="Auzo">Auzoa / Auzunea / Etxadia</a> • <a href="/wiki/Zone_%C3%80_D%C3%A9fendre" title="Zone À Défendre">Babestu beharreko gunea</a> • <a href="/wiki/Basaburu" title="Basaburu">Basaburua</a> • <a href="/wiki/Baserri" title="Baserri">Baserria</a> • <a href="/wiki/Bazter-herri" title="Bazter-herri">Bazter-herria / Bazter herrixka</a> • <a href="/wiki/Borda" title="Borda">Bordaldea</a> • <a href="/wiki/Burgu_(hirigintza)" title="Burgu (hirigintza)">Burgua / Hirixka</a> • <a href="/wiki/Ekoherrixka" title="Ekoherrixka">Ekoherrixka</a> • <a href="/wiki/Etxalde" title="Etxalde">Etxaldea</a> • <a href="/w/index.php?title=Erdigune&action=edit&redlink=1" class="new" title="Erdigune (sortu gabe)">Erdigunea / Erdialdea</a> • <a href="/wiki/Giza_kokagune" title="Giza kokagune">Giza kokagunea / Kokalekua</a> • <a href="/wiki/Herri_(hiria)" title="Herri (hiria)">Herria</a> • <a href="/w/index.php?title=Herrigunea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Herrigunea (sortu gabe)">Herrigunea / Alde zaharra / Hiri-barnea</a> • <a href="/wiki/Herrixka" title="Herrixka">Herrixka</a> • <a class="mw-selflink selflink">Hiria</a> • <a href="/wiki/Hiribildu" title="Hiribildu">Hiribildua</a> • <a href="/wiki/Herri_hustu" title="Herri hustu">Herri hustua</a> • <a href="/wiki/Hiri_global" title="Hiri global">Hiri globala</a> • <a href="/wiki/Hirigune" title="Hirigune">Hirigunea / Aglomerazioa</a> • <a href="/w/index.php?title=Hiripe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hiripe (sortu gabe)">Hiripea</a> • <a href="/wiki/Industria_kolonia" title="Industria kolonia">Industria kolonia</a> • <a href="/wiki/Konurbazio" title="Konurbazio">Konurbazioa</a> • <a href="/wiki/Lieu-dit" title="Lieu-dit">Lieu-dit</a> <i>(Ipar)</i> • <a href="/wiki/Komunal" title="Komunal">Komunala</a> • <a href="/wiki/Lo-hiri" title="Lo-hiri">Lo-hiria</a> • <a href="/w/index.php?title=Lotizamendu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lotizamendu (sortu gabe)">Lotizamendua</a> • <a href="/wiki/Lorategi-hiri" title="Lorategi-hiri">Lorategi-hiria</a> • <a href="/wiki/Megalopoli" title="Megalopoli">Megalopolia</a> • <a href="/wiki/Metropoli" title="Metropoli">Metropolia</a> • <a href="/wiki/Metropoli-eremu" title="Metropoli-eremu">Metropoli-eremua</a> • <a href="/wiki/Okupazio" title="Okupazio">Okupazioa</a> • <a href="/wiki/Parrokia_(zibila)" title="Parrokia (zibila)">Parrokia / Eliztia</a> • <a href="/wiki/Txabola_auzo" title="Txabola auzo">Txabola auzoa</a></div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="3" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fitxategi:Guardia_Coello_1840.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Guardia_Coello_1840.jpg/100px-Guardia_Coello_1840.jpg" decoding="async" width="100" height="140" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Guardia_Coello_1840.jpg/150px-Guardia_Coello_1840.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Guardia_Coello_1840.jpg/200px-Guardia_Coello_1840.jpg 2x" data-file-width="394" data-file-height="550" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Administraziokoak</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;padding:0.25em 0; line-height:1.4em;"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/Udalerria_baino_lurralde-eremu_txikiagoko_erakunde" title="Udalerria baino lurralde-eremu txikiagoko erakunde">Alkate-auzoa</a> <i>(Hego)</i> • <a href="/wiki/Frantziako_barrutiak" title="Frantziako barrutiak">Barrutia</a> <i>(Ipar)</i> • <a href="/wiki/Departamendu" title="Departamendu">Departamendua</a> <i>(Ipar)</i> • <a href="/wiki/Erresuma" title="Erresuma">Erresuma</a> • <a href="/wiki/Eskualde" title="Eskualde">Eskualdea</a> • <a href="/wiki/Estatu" title="Estatu">Estatua</a> • <a href="/wiki/Herrialde" title="Herrialde">Herrialdea</a> • <a href="/wiki/Foru_lurralde" title="Foru lurralde">Foru lurraldeak</a> <small>(<a href="/wiki/Autonomia_erkidego" title="Autonomia erkidego">Autonomia erkidegoak</a> eta <a href="/wiki/Foru_erkidego" title="Foru erkidego">Foru erkidegoa</a>)</small> <i>(Hego)</i> • <a href="/wiki/Herrialde_(Frantzia)" title="Herrialde (Frantzia)">Frantziako Herrialdea</a> <i>(Ipar)</i> • <a href="/wiki/Hirialde_elkargo" title="Hirialde elkargo">Hirialde elkargoa</a> <i>(Ipar)</i> • <a href="/wiki/Hirigune_elkargo" title="Hirigune elkargo">Hirigune elkargoa</a> <i>(Ipar)</i> • <a href="/wiki/Kantonamendu" title="Kantonamendu">Kantonamendua / Kantoia</a> <i>(Ipar)</i> • <a href="/wiki/Komuna" title="Komuna">Komuna</a> <i>(Ipar)</i> • <a href="/wiki/Konderri" title="Konderri">Konderria</a> • <a href="/wiki/Kontzeju" title="Kontzeju">Kontzejua</a> <i>(Hego)</i> • <a href="/wiki/Leku_(unitate_administratiboa)" title="Leku (unitate administratiboa)">Lekua</a> <i>(Hego)</i> • <a href="/wiki/Lurralde_kolektibitate" title="Lurralde kolektibitate">Lurralde kolektibitatea</a> <i>(Ipar)</i> • <a href="/wiki/Mankomunitate" title="Mankomunitate">Mankomunitatea</a> <i>(Hego)</i> • <a href="/wiki/Prefektura" title="Prefektura">Prefektura</a> <i>(Ipar)</i> • <a href="/wiki/Printzerri" title="Printzerri">Printzerri</a> • <a href="/wiki/Probintzia" title="Probintzia">Probintzia</a> • <a href="/wiki/Udal" title="Udal">Udala</a> • <a href="/wiki/Udalerri" title="Udalerri">Udalerria</a> • <a href="/wiki/Unitate_administratibo" title="Unitate administratibo">Unitate administratiboa</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Historikoak</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;padding:0.25em 0; line-height:1.4em;"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/Agger" title="Agger">Agger</a> • <a href="/wiki/Bastida_(hirigintza)" title="Bastida (hirigintza)">Bastida</a> • <a href="/wiki/Bizkonderri" class="mw-redirect" title="Bizkonderri">Bizkonderria</a> • <a href="/wiki/Blokau" title="Blokau">Blokaua</a> • <a href="/wiki/Castrum" class="mw-redirect" title="Castrum">Castrum</a> • <a href="/wiki/Dukerri" title="Dukerri">Dukerria</a> • <a href="/wiki/Elizate" title="Elizate">Elizatea</a> <i>(Hego)</i> • <a href="/wiki/Erromatar_hiri" title="Erromatar hiri">Erromatar hiria</a> • <a href="/wiki/Villa" title="Villa">Erromatar villa</a> • <a href="/wiki/Gaztelu" title="Gaztelu">Gaztelua</a> • <a href="/wiki/Gaztelu_zahar" class="mw-redirect" title="Gaztelu zahar">Gaztelu zaharra</a> • <a href="/wiki/Gotorleku" title="Gotorleku">Gotorlekua / Zitadela</a> (<a href="/wiki/Akropoli" title="Akropoli">Akropolia</a>) • <a href="/wiki/Jaurerri" title="Jaurerri">Jaurerria</a> • <a href="/wiki/Kastro" title="Kastro">Kastroa / Gazteluzaharra</a> • <a href="/wiki/Oppidum" title="Oppidum">Oppidum</a> • <a href="/wiki/Vicus" title="Vicus">Vicus</a></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3"><div><i>Hego:</i> Hego Euskal Herrikoa • <i>Ipar:</i> Ipar Euskal Herrikoa</div></td></tr></tbody></table></div>    </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("Gadget \"ErrefAurrebista\" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See \u003Chttps://eu.wikipedia.org/wiki/Berezi:Gadgetak\u003E.");});</script><noscript><img src="https://auth.wikimedia.org/loginwiki/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Hiri&oldid=9614021">https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Hiri&oldid=9614021</a>"(e)tik eskuratuta</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Berezi:Kategoriak" title="Berezi:Kategoriak">Kategoriak</a>: <ul><li><a href="/w/index.php?title=Kategoria:Wikipedia:Kanpo_esteka_hautsiak_dituzten_orriak_from_ekaina_2023&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kategoria:Wikipedia:Kanpo esteka hautsiak dituzten orriak from ekaina 2023 (sortu gabe)">Wikipedia:Kanpo esteka hautsiak dituzten orriak from ekaina 2023</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Demografia" title="Kategoria:Demografia">Demografia</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Hirigintza" title="Kategoria:Hirigintza">Hirigintza</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Hiria" title="Kategoria:Hiria">Hiria</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Herrialde_azpibanaketa_motak" title="Kategoria:Herrialde azpibanaketa motak">Herrialde azpibanaketa motak</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ezkutuko kategoriak: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia_guztiek_izan_beharreko_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluak">Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:Kanpo_esteka_hautsiak_dituzten_orri_guztiak" title="Kategoria:Wikipedia:Kanpo esteka hautsiak dituzten orri guztiak">Wikipedia:Kanpo esteka hautsiak dituzten orri guztiak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Txantiloi_batean_data_parametro_ez-egokia_duten_artikuluak" title="Kategoria:Txantiloi batean data parametro ez-egokia duten artikuluak">Txantiloi batean data parametro ez-egokia duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Betiko_hautsitako_kanpo_estekak_dituzten_artikuluak" title="Kategoria:Betiko hautsitako kanpo estekak dituzten artikuluak">Betiko hautsitako kanpo estekak dituzten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:BNE_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:BNE identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:BNE identifikatzailea duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:BNF_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:BNF identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:BNF identifikatzailea duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:GND_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:GND identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:GND identifikatzailea duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:AAT_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:AAT identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:AAT identifikatzailea duten artikuluak</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Orriaren azken aldaketa: 2 martxoa 2024, 19:22.</li> <li id="footer-info-copyright">Testua <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eu">Creative Commons Aitortu-PartekatuBerdin 4.0 lizentziari</a> jarraituz erabil daiteke; baliteke beste klausularen batzuk ere aplikatu behar izatea. Xehetasunen berri izateko, ikus <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">erabilera-baldintzak</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Pribazitate politika</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Laguntza:Wikipediari_buruz">Wikipediari buruz</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Erantzukizunen_mugaketa_orokorra">Lege oharra</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Garatzaileak</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/eu.wikipedia.org">Estatistikak</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie adierazpena</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//eu.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Hiri&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mugikorreko bista</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Bilatu</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Wikipedia wikian bilatu"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Berezi:Bilatu"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Bilatu</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Edukiak" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Eduki taularen ikusgarritasuna aldatu" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Eduki taularen ikusgarritasuna aldatu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Hiri</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>216 hizkuntza</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Gehitu atala</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-58f486c48d-7ql5c","wgBackendResponseTime":200,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.609","walltime":"0.767","ppvisitednodes":{"value":18976,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":115845,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":34463,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":19,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":11,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":37776,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":11,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 562.074 1 -total"," 50.74% 285.189 1 Txantiloi:Autoritate_kontrola"," 28.03% 157.536 1 Txantiloi:Erreferentzia_zerrenda"," 24.58% 138.150 31 Txantiloi:Erreferentzia"," 23.02% 129.409 62 Txantiloi:Erreferentzia/oinarria"," 9.17% 51.533 5 Txantiloi:Category_handler"," 7.79% 43.807 1 Txantiloi:Wikipedia1000"," 7.41% 41.630 1 Txantiloi:Top_icon"," 5.43% 30.536 5 Txantiloi:Category_handler/numbered"," 4.87% 27.395 5 Txantiloi:Namespace_detect"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.237","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4301675,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-684d67cf54-tnv9w","timestamp":"20250313141214","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Hiri","url":"https:\/\/eu.wikipedia.org\/wiki\/Hiri","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q515","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q515","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-12-29T17:53:53Z","dateModified":"2024-03-02T17:22:35Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/6\/60\/Hiri.png"}</script> </body> </html>