CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Beieren - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"dad3f853-f852-4360-8c71-5a02a2448151","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Beieren","wgTitle":"Beieren","wgCurRevisionId":67969753,"wgRevisionId":67969753,"wgArticleId":27431,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Pagina's met niet-numerieke formatnum-argumenten","Wikipedia:Geen coördinaten lokaal maar wel op Wikidata","Beieren","Deelstaat van de Weimarrepubliek"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Beieren","wgRelevantArticleId":27431,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia", "wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q980","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles": "ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.imagemap.styles":"ready","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.imagemap","ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups", "ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.imagemap.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="noindex,nofollow,max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Locator_map_Bavaria_in_Germany.svg/1200px-Locator_map_Bavaria_in_Germany.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1624"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Locator_map_Bavaria_in_Germany.svg/800px-Locator_map_Bavaria_in_Germany.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1082"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Locator_map_Bavaria_in_Germany.svg/640px-Locator_map_Bavaria_in_Germany.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="866"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Beieren - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Beieren"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Beieren"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Beieren rootpage-Beieren skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/25_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Beieren&returntoquery=section%3D10%26veaction%3Dedit%26redirect%3Dno" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Beieren&returntoquery=section%3D10%26veaction%3Dedit%26redirect%3Dno" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Beieren&returntoquery=section%3D10%26veaction%3Dedit%26redirect%3Dno" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Beieren&returntoquery=section%3D10%26veaction%3Dedit%26redirect%3Dno" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Geschiedenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Geschiedenis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Geschiedenis</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Geschiedenis-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Geschiedenis-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Geschiedenis-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Het_eerste_stamhertogdom" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Het_eerste_stamhertogdom"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Het eerste stamhertogdom</span> </div> </a> <ul id="toc-Het_eerste_stamhertogdom-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Het_tweede_stamhertogdom_Beieren_(907)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Het_tweede_stamhertogdom_Beieren_(907)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Het tweede stamhertogdom Beieren (907)</span> </div> </a> <ul id="toc-Het_tweede_stamhertogdom_Beieren_(907)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Het_hertogdom_Beieren_onder_het_huis_Wittelsbach_(1180)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Het_hertogdom_Beieren_onder_het_huis_Wittelsbach_(1180)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Het hertogdom Beieren onder het huis Wittelsbach (1180)</span> </div> </a> <ul id="toc-Het_hertogdom_Beieren_onder_het_huis_Wittelsbach_(1180)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Het_hertogdom_Beieren_na_de_deling_van_1255" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Het_hertogdom_Beieren_na_de_deling_van_1255"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Het hertogdom Beieren na de deling van 1255</span> </div> </a> <ul id="toc-Het_hertogdom_Beieren_na_de_deling_van_1255-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Het_hertogdom_Beieren_na_de_deling_van_1349" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Het_hertogdom_Beieren_na_de_deling_van_1349"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5</span> <span>Het hertogdom Beieren na de deling van 1349</span> </div> </a> <ul id="toc-Het_hertogdom_Beieren_na_de_deling_van_1349-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Het_hertogdom_Beieren_na_de_deling_van_1392" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Het_hertogdom_Beieren_na_de_deling_van_1392"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.6</span> <span>Het hertogdom Beieren na de deling van 1392</span> </div> </a> <ul id="toc-Het_hertogdom_Beieren_na_de_deling_van_1392-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Keurvorstendom_Beieren_(1623)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Keurvorstendom_Beieren_(1623)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.7</span> <span>Keurvorstendom Beieren (1623)</span> </div> </a> <ul id="toc-Keurvorstendom_Beieren_(1623)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Beierse_Successieoorlog" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Beierse_Successieoorlog"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.8</span> <span>Beierse Successieoorlog</span> </div> </a> <ul id="toc-Beierse_Successieoorlog-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Napoleontische_tijd" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Napoleontische_tijd"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.9</span> <span>Napoleontische tijd</span> </div> </a> <ul id="toc-Napoleontische_tijd-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Reichsdeputationshauptschluss_in_1803" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Reichsdeputationshauptschluss_in_1803"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.9.1</span> <span>Reichsdeputationshauptschluss in 1803</span> </div> </a> <ul id="toc-Reichsdeputationshauptschluss_in_1803-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vrede_van_Presburg_van_1805" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Vrede_van_Presburg_van_1805"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.9.2</span> <span>Vrede van Presburg van 1805</span> </div> </a> <ul id="toc-Vrede_van_Presburg_van_1805-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Koninkrijk_Beieren" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Koninkrijk_Beieren"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.9.3</span> <span>Koninkrijk Beieren</span> </div> </a> <ul id="toc-Koninkrijk_Beieren-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Rijnbondakte" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Rijnbondakte"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.9.4</span> <span>Rijnbondakte</span> </div> </a> <ul id="toc-Rijnbondakte-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Grensverdragen_van_1810" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Grensverdragen_van_1810"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.9.5</span> <span>Grensverdragen van 1810</span> </div> </a> <ul id="toc-Grensverdragen_van_1810-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Congres_van_Wenen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Congres_van_Wenen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.9.6</span> <span>Congres van Wenen</span> </div> </a> <ul id="toc-Congres_van_Wenen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Koninkrijk_Beieren_van_1815_tot_1918" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Koninkrijk_Beieren_van_1815_tot_1918"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.10</span> <span>Koninkrijk Beieren van 1815 tot 1918</span> </div> </a> <ul id="toc-Koninkrijk_Beieren_van_1815_tot_1918-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-De_vrijstaat_Beieren" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_vrijstaat_Beieren"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.11</span> <span>De vrijstaat Beieren</span> </div> </a> <ul id="toc-De_vrijstaat_Beieren-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Geografie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Geografie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Geografie</span> </div> </a> <ul id="toc-Geografie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cultuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Cultuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Cultuur</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Cultuur-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Cultuur-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Cultuur-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Taalkunde" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Taalkunde"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Taalkunde</span> </div> </a> <ul id="toc-Taalkunde-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gastronomie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Gastronomie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Gastronomie</span> </div> </a> <ul id="toc-Gastronomie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Barokke_bouwkunst" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Barokke_bouwkunst"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Barokke bouwkunst</span> </div> </a> <ul id="toc-Barokke_bouwkunst-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Bestuurlijke_indeling" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bestuurlijke_indeling"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Bestuurlijke indeling</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Bestuurlijke_indeling-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Bestuurlijke indeling-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Bestuurlijke_indeling-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Parlement" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Parlement"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Parlement</span> </div> </a> <ul id="toc-Parlement-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Staatsbestuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Staatsbestuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Staatsbestuur</span> </div> </a> <ul id="toc-Staatsbestuur-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ministers-presidenten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Ministers-presidenten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.1</span> <span>Ministers-presidenten</span> </div> </a> <ul id="toc-Ministers-presidenten-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Regierungsbezirke" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Regierungsbezirke"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.2</span> <span>Regierungsbezirke</span> </div> </a> <ul id="toc-Regierungsbezirke-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Landratsämter" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Landratsämter"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.3</span> <span>Landratsämter</span> </div> </a> <ul id="toc-Landratsämter-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Gemeentelijk_zelfbestuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Gemeentelijk_zelfbestuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Gemeentelijk zelfbestuur</span> </div> </a> <ul id="toc-Gemeentelijk_zelfbestuur-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bezirke" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Bezirke"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3.1</span> <span>Bezirke</span> </div> </a> <ul id="toc-Bezirke-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Landkreise" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Landkreise"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3.2</span> <span>Landkreise</span> </div> </a> <ul id="toc-Landkreise-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kreisfreie_Städte" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Kreisfreie_Städte"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3.3</span> <span>Kreisfreie Städte</span> </div> </a> <ul id="toc-Kreisfreie_Städte-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Streken" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Streken"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Streken</span> </div> </a> <ul id="toc-Streken-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Natuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Natuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Natuur</span> </div> </a> <ul id="toc-Natuur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zie_ook" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Zie_ook"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Zie ook</span> </div> </a> <ul id="toc-Zie_ook-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Beieren</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 173 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-173" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">173 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Beiere" title="Beiere – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Beiere" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Bayern" title="Bayern – Zwitserduits" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Bayern" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Zwitserduits" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%A3%E1%89%AB%E1%88%AA%E1%8B%AB" title="ባቫሪያ – Amhaars" lang="am" hreflang="am" data-title="ባቫሪያ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Amhaars" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Bavera" title="Bavera – Aragonees" lang="an" hreflang="an" data-title="Bavera" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Aragonees" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/B%C3%A6gwaraland" title="Bægwaraland – Oudengels" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Bægwaraland" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Oudengels" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%A7" title="بافاريا – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="بافاريا" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A4%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%A7" title="باڤاريا – Marokkaans Arabisch" lang="ary" hreflang="ary" data-title="باڤاريا" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Marokkaans Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%A7" title="بافاريا – Egyptisch Arabisch" lang="arz" hreflang="arz" data-title="بافاريا" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptisch Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Baviera" title="Baviera – Asturisch" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Baviera" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturisch" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Bayern_suyu" title="Bayern suyu – Aymara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Bayern suyu" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="Aymara" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Bavariya" title="Bavariya – Azerbeidzjaans" lang="az" hreflang="az" data-title="Bavariya" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbeidzjaans" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%86" title="بایرن – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="بایرن" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Бавария – Basjkiers" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Бавария" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Basjkiers" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Bayern" title="Bayern – Balinees" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Bayern" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="Balinees" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="uitgelicht artikel"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Bayern" title="Bayern – Beiers" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Bayern" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Beiers" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Bavar%C4%97j%C4%97" title="Bavarėjė – Samogitisch" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Bavarėjė" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitisch" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8B%D1%8F" title="Баварыя – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="Баварыя" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8B%D1%8F" title="Баварыя – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Баварыя" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Бавария – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Бавария" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE" title="বাভারিয়া – Bengaals" lang="bn" hreflang="bn" data-title="বাভারিয়া" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bengaals" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Bavaria" title="Bavaria – Bretons" lang="br" hreflang="br" data-title="Bavaria" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Bretons" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Bavarska" title="Bavarska – Bosnisch" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Bavarska" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Bosnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B8" title="Бавари – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Бавари" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Baviera" title="Baviera – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Baviera" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cbk-zam mw-list-item"><a href="https://cbk-zam.wikipedia.org/wiki/Baviera" title="Baviera – Chavacano" lang="cbk" hreflang="cbk" data-title="Baviera" data-language-autonym="Chavacano de Zamboanga" data-language-local-name="Chavacano" class="interlanguage-link-target"><span>Chavacano de Zamboanga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Bayern" title="Bayern – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Bayern" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B8" title="Бавари – Tsjetsjeens" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Бавари" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="Tsjetsjeens" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Bavaria" title="Bavaria – Cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Bavaria" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="Cebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A4%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="باڤاریا – Soranî" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="باڤاریا" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Soranî" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Bavariya" title="Bavariya – Krim-Tataars" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Bavariya" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="Krim-Tataars" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Bavorsko" title="Bavorsko – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Bavorsko" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Bajer%C3%AB" title="Bajerë – Kasjoebisch" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Bajerë" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="Kasjoebisch" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B8" title="Бавари – Tsjoevasjisch" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Бавари" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tsjoevasjisch" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Bafaria" title="Bafaria – Welsh" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Bafaria" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Welsh" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Bayern" title="Bayern – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Bayern" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://dag.wikipedia.org/wiki/Bavaria" title="Bavaria – Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Bavaria" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target"><span>Dagbanli</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Bayern" title="Bayern – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Bayern" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Bavyera" title="Bavyera – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Bavyera" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Bayerska" title="Bayerska – Nedersorbisch" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Bayerska" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="Nedersorbisch" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%B1%CF%85%CE%B1%CF%81%CE%AF%CE%B1" title="Βαυαρία – Grieks" lang="el" hreflang="el" data-title="Βαυαρία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Grieks" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Bav%C3%A9ra" title="Bavéra – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Bavéra" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Bavaria" title="Bavaria – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Bavaria" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Bavario" title="Bavario – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Bavario" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Baviera" title="Baviera – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Baviera" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Baieri" title="Baieri – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="Baieri" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Bavaria" title="Bavaria – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Bavaria" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Baviera" title="Baviera – Extremeens" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Baviera" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremeens" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%86" title="بایرن – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="بایرن" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Baijeri" title="Baijeri – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Baijeri" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Bavi%C3%A8re" title="Bavière – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Bavière" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Bavi%C3%A9re" title="Baviére – Arpitaans" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Baviére" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Arpitaans" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Bayern" title="Bayern – Noord-Fries" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Bayern" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Noord-Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Baviere" title="Baviere – Friulisch" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Baviere" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="Friulisch" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="goed artikel"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Beieren" title="Beieren – Fries" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Beieren" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_Bhav%C3%A1ir" title="An Bhaváir – Iers" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An Bhaváir" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Iers" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/A%27_Bhaidhearn" title="A' Bhaidhearn – Schots-Gaelisch" lang="gd" hreflang="gd" data-title="A' Bhaidhearn" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Schots-Gaelisch" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Baviera" title="Baviera – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Baviera" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Vavi%C3%A9ra" title="Vaviéra – Guaraní" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Vaviéra" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="Guaraní" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Yn_Vaveyr" title="Yn Vaveyr – Manx" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Yn Vaveyr" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="Manx" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Bayern" title="Bayern – Hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Bayern" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%91%D7%95%D7%95%D7%90%D7%A8%D7%99%D7%94" title="בוואריה – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="בוואריה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A8" title="बायर्न – Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="बायर्न" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Bavarska" title="Bavarska – Kroatisch" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Bavarska" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Bayerska" title="Bayerska – Oppersorbisch" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Bayerska" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="Oppersorbisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Bajororsz%C3%A1g" title="Bajorország – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Bajorország" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B2%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A1" title="Բավարիա – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Բավարիա" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Bavaria" title="Bavaria – Interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Bavaria" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Bavaria" title="Bavaria – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="Bavaria" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Bavaria" title="Bavaria – Interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Bavaria" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="Interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Bavaria" title="Bavaria – Iloko" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Bavaria" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="Iloko" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B8" title="Бавари – Ingoesjetisch" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Бавари" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="Ingoesjetisch" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Bavaria" title="Bavaria – Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Bavaria" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/B%C3%A6jaraland" title="Bæjaraland – IJslands" lang="is" hreflang="is" data-title="Bæjaraland" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="IJslands" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Baviera" title="Baviera – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Baviera" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%90%E3%82%A4%E3%82%A8%E3%83%AB%E3%83%B3%E5%B7%9E" title="バイエルン州 – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="バイエルン州" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Bayern" title="Bayern – Javaans" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Bayern" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Javaans" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%90" title="ბავარია – Georgisch" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ბავარია" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Georgisch" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Bavariya" title="Bavariya – Karakalpaks" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Bavariya" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Karakalpaks" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kg mw-list-item"><a href="https://kg.wikipedia.org/wiki/Bavaria" title="Bavaria – Kongo" lang="kg" hreflang="kg" data-title="Bavaria" data-language-autonym="Kongo" data-language-local-name="Kongo" class="interlanguage-link-target"><span>Kongo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Bavaria" title="Bavaria – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Bavaria" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Бавария – Kazachs" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Бавария" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kazachs" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%B0%94%EC%9D%B4%EC%97%90%EB%A5%B8%EC%A3%BC" title="바이에른주 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="바이에른주" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/Bajore_(Bundesland)" title="Bajore (Bundesland) – Kölsch" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Bajore (Bundesland)" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="Kölsch" class="interlanguage-link-target"><span>Ripoarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Bavyera" title="Bavyera – Koerdisch" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Bavyera" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Koerdisch" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Bavaria" title="Bavaria – Cornish" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Bavaria" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="Cornish" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Бавария – Kirgizisch" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Бавария" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Kirgizisch" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Bavaria" title="Bavaria – Latijn" lang="la" hreflang="la" data-title="Bavaria" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latijn" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Bayern" title="Bayern – Luxemburgs" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Bayern" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Luxemburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Baiern" title="Baiern – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Baiern" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Beiere" title="Beiere – Limburgs" lang="li" hreflang="li" data-title="Beiere" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Limburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Bavea" title="Bavea – Ligurisch" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Bavea" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Ligurisch" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Paiern" title="Paiern – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Paiern" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Baviera" title="Baviera – Lombardisch" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Baviera" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombardisch" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Bavarija" title="Bavarija – Litouws" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Bavarija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litouws" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ltg mw-list-item"><a href="https://ltg.wikipedia.org/wiki/Bav%C4%81reja" title="Bavāreja – Letgaals" lang="ltg" hreflang="ltg" data-title="Bavāreja" data-language-autonym="Latgaļu" data-language-local-name="Letgaals" class="interlanguage-link-target"><span>Latgaļu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Bav%C4%81rija" title="Bavārija – Lets" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Bavārija" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Lets" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Bavaria" title="Bavaria – Malagassisch" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Bavaria" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Malagassisch" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Баварија – Macedonisch" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Баварија" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Macedonisch" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AC%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AF" title="ബവേറിയ – Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ബവേറിയ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B8" title="Бавари – Mongools" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Бавари" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Mongools" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A8" title="बायर्न – Marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="बायर्न" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Bavaria" title="Bavaria – Maleis" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Bavaria" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Maleis" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Bavarja" title="Bavarja – Maltees" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Bavarja" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="Maltees" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%98%E1%80%AC%E1%80%97%E1%80%B1%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%9A%E1%80%AC%E1%80%B8%E1%80%95%E1%80%BC%E1%80%8A%E1%80%BA%E1%80%94%E1%80%9A%E1%80%BA" title="ဘာဗေးရီးယားပြည်နယ် – Birmaans" lang="my" hreflang="my" data-title="ဘာဗေးရီးယားပြည်နယ်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Birmaans" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="باوریا – Mazanderani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="باوریا" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Mazanderani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Bayern" title="Bayern – Nedersaksisch" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Bayern" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Nedersaksisch" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Baiern" title="Baiern – Nederduits" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Baiern" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Nederduits" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A8" title="बायर्न – Nepalees" lang="ne" hreflang="ne" data-title="बायर्न" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Nepalees" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%AD%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="बभेरिया – Newari" lang="new" hreflang="new" data-title="बभेरिया" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="Newari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Bayern" title="Bayern – Noors - Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Bayern" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Noors - Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Bayern" title="Bayern – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Bayern" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Bavaria" title="Bavaria – Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Bavaria" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Bavi%C3%A8ra" title="Bavièra – Occitaans" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Bavièra" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Occitaans" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B8" title="Бавари – Ossetisch" lang="os" hreflang="os" data-title="Бавари" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="Ossetisch" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AC%E0%A8%BE%E0%A8%88%E0%A8%86%E0%A8%A8" title="ਬਾਈਆਨ – Punjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਬਾਈਆਨ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Bavaria" title="Bavaria – Pampanga" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Bavaria" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="Pampanga" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Freistaat_Bayern" title="Freistaat Bayern – Papiaments" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Freistaat Bayern" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="Papiaments" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Bavi%C3%A8re" title="Bavière – Picardisch" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Bavière" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picardisch" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pdc mw-list-item"><a href="https://pdc.wikipedia.org/wiki/Bavaari" title="Bavaari – Pennsylvania-Duits" lang="pdc" hreflang="pdc" data-title="Bavaari" data-language-autonym="Deitsch" data-language-local-name="Pennsylvania-Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deitsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pfl mw-list-item"><a href="https://pfl.wikipedia.org/wiki/Bayern" title="Bayern – Paltsisch" lang="pfl" hreflang="pfl" data-title="Bayern" data-language-autonym="Pälzisch" data-language-local-name="Paltsisch" class="interlanguage-link-target"><span>Pälzisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Bawaria" title="Bawaria – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Bawaria" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Baviera" title="Baviera – Piëmontees" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Baviera" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piëmontees" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="باویریا – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="باویریا" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%86" title="بایرن – Pasjtoe" lang="ps" hreflang="ps" data-title="بایرن" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Pasjtoe" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Baviera" title="Baviera – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Baviera" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Bayern" title="Bayern – Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Bayern" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Baviera" title="Baviera – Reto-Romaans" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Baviera" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="Reto-Romaans" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Bavaria" title="Bavaria – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Bavaria" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Бавария – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Бавария" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%96%D1%8F" title="Баварія – Roetheens" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Баварія" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Roetheens" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Бавария – Jakoets" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Бавария" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Jakoets" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Baviera" title="Baviera – Sardijns" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Baviera" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="Sardijns" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Baviera" title="Baviera – Siciliaans" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Baviera" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Siciliaans" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Bavarie" title="Bavarie – Schots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Bavarie" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Schots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%8A%D8%B1%D9%8A%D8%A7" title="بويريا – Sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="بويريا" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Bayern" title="Bayern – Noord-Samisch" lang="se" hreflang="se" data-title="Bayern" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="Noord-Samisch" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Bavarska" title="Bavarska – Servo-Kroatisch" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Bavarska" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Servo-Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Bavaria" title="Bavaria – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Bavaria" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Bavorsko" title="Bavorsko – Slowaaks" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Bavorsko" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slowaaks" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Bavarska" title="Bavarska – Sloveens" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Bavarska" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Sloveens" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Bavaria" title="Bavaria – Albanees" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Bavaria" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Albanees" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0" title="Баварска – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Баварска" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Bayern" title="Bayern – Saterfries" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Bayern" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterfries" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Bayern" title="Bayern – Soendanees" lang="su" hreflang="su" data-title="Bayern" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Soendanees" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Bayern" title="Bayern – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Bayern" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Bavaria" title="Bavaria – Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Bavaria" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Bajery" title="Bajery – Silezisch" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Bajery" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="Silezisch" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AE%B5%E0%AF%87%E0%AE%B0%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%BE" title="பவேரியா – Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="பவேரியா" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tet mw-list-item"><a href="https://tet.wikipedia.org/wiki/Baviera" title="Baviera – Tetun" lang="tet" hreflang="tet" data-title="Baviera" data-language-autonym="Tetun" data-language-local-name="Tetun" class="interlanguage-link-target"><span>Tetun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Бавария – Tadzjieks" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Бавария" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tadzjieks" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%90%E0%B9%84%E0%B8%9A%E0%B9%80%E0%B8%AD%E0%B8%B4%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%99" title="รัฐไบเอิร์น – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="รัฐไบเอิร์น" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Bawari%C3%BDa" title="Bawariýa – Turkmeens" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Bawariýa" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="Turkmeens" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Baviera" title="Baviera – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Baviera" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Bavarija" title="Bavarija – Talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Bavarija" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="Talysh" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Bavyera" title="Bavyera – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Bavyera" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Бавария – Tataars" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Бавария" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tataars" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%96%D1%8F" title="Баварія – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Баварія" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="باواریا – Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="باواریا" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Bavariya" title="Bavariya – Oezbeeks" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Bavariya" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Oezbeeks" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Baviera" title="Baviera – Venetiaans" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Baviera" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Bayern" title="Bayern – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Bayern" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Beyern" title="Beyern – West-Vlaams" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Beyern" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West-Vlaams" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Bay%C3%A4n" title="Bayän – Volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Bayän" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="Volapük" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Bayern" title="Bayern – Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Bayern" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%B7%B4%E4%BC%90%E5%88%A9%E4%BA%9A" title="巴伐利亚 – Wuyu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="巴伐利亚" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wuyu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%90" title="ბავარია – Mingreels" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ბავარია" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingreels" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%91%D7%99%D7%99%D7%A2%D7%A8%D7%9F" title="בייערן – Jiddisch" lang="yi" hreflang="yi" data-title="בייערן" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Jiddisch" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Bavaria" title="Bavaria – Yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Bavaria" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="Yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Bayern" title="Bayern – Zeeuws" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Bayern" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zeeuws" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%B7%B4%E4%BC%90%E5%88%A9%E4%BA%9A" title="巴伐利亚 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="巴伐利亚" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E6%8B%9C%E4%BB%81" title="拜仁 – Klassiek Chinees" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="拜仁" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Klassiek Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Bayern" title="Bayern – Minnanyu" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Bayern" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnanyu" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%8B%9C%E4%BB%81" title="拜仁 – Kantonees" lang="yue" hreflang="yue" data-title="拜仁" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonees" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q980#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Beieren" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Beieren" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Beieren"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Beieren"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Beieren" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Beieren" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Beieren&oldid=67969753" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Beieren&id=67969753&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3DBeieren%26section%3D10%26veaction%3Dedit"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3DBeieren%26section%3D10%26veaction%3Dedit"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Beieren"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Beieren&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Beieren&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Bayern" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikinews mw-list-item"><a href="https://nl.wikinews.org/wiki/Categorie:Beieren" hreflang="nl"><span>Wikinieuws</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikivoyage mw-list-item"><a href="https://nl.wikivoyage.org/wiki/Beieren" hreflang="nl"><span>Wikivoyage</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q980" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><div id="sjabloon_zie_artikel" class="hatnote" style="padding:0.5em; margin-bottom:0.5em; border-bottom:1px solid #aaa; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Voor het Nederlandse werkwoord beieren, dat verwijst naar het doen klinken van klokken, wat later is ontwikkeld tot <a href="/wiki/Beiaard" title="Beiaard">beiaard</a>: zie aldaar.</i> </div> <table class="infobox" cellpadding="1" cellspacing="1"> <caption class="notheme" style="font-size:large; margin-bottom:0.5em;"><b>Beieren</b><br />Freistaat Bayern </caption> <tbody><tr> <th class="infobox-kop notheme" style="text-align:center;" colspan="2">Deelstaat van <a href="/wiki/Duitsland_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Duitsland (hoofdbetekenis)">Duitsland</a> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Germany.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Duitsland"><img alt="Vlag van Duitsland" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/20px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/30px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/40px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> </th></tr> <tr> <td colspan="2"> <div style="display:grid; grid-template-columns:auto 50%; align-items:center; text-align:center;"> <div><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Bavaria_(lozengy).svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Beieren (geruite variant)"><img alt="Vlag van Beieren (geruite variant)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_Bavaria_%28lozengy%29.svg/110px-Flag_of_Bavaria_%28lozengy%29.svg.png" decoding="async" width="110" height="66" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_Bavaria_%28lozengy%29.svg/165px-Flag_of_Bavaria_%28lozengy%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_Bavaria_%28lozengy%29.svg/220px-Flag_of_Bavaria_%28lozengy%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></div> <div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Coat_of_arms_of_Bavaria.svg" class="mw-file-description" title="Wapen van Beieren"><img alt="Wapen van Beieren" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Coat_of_arms_of_Bavaria.svg/110px-Coat_of_arms_of_Bavaria.svg.png" decoding="async" width="110" height="67" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Coat_of_arms_of_Bavaria.svg/165px-Coat_of_arms_of_Bavaria.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Coat_of_arms_of_Bavaria.svg/220px-Coat_of_arms_of_Bavaria.svg.png 2x" data-file-width="712" data-file-height="431" /></a></span></div> <div><small><a href="/wiki/Vlag_van_Beieren" title="Vlag van Beieren">(Details)</a></small></div> <div></div></div> </td></tr> <tr> <td style="background:white; color:inherit;" class="center" colspan="2"><figure class="noresize mw-ext-imagemap-desc-bottom-right" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Duitsland_(hoofdbetekenis)" title="Kaart"><img alt="Kaart" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Locator_map_Bavaria_in_Germany.svg/266px-Locator_map_Bavaria_in_Germany.svg.png" decoding="async" width="266" height="360" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Locator_map_Bavaria_in_Germany.svg/399px-Locator_map_Bavaria_in_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Locator_map_Bavaria_in_Germany.svg/532px-Locator_map_Bavaria_in_Germany.svg.png 2x" data-file-width="592" data-file-height="801" usemap="#ImageMap_2f31514b315e97a9" resource="/wiki/Bestand:Locator_map_Bavaria_in_Germany.svg" /></a><map name="ImageMap_2f31514b315e97a9"><area href="/wiki/Berlijn_(hoofdbetekenis)" shape="circle" coords="216,116,12" alt="Berlijn" title="Berlijn" /><area href="/wiki/Vrije_Hanzestad_Bremen" shape="circle" coords="85,89,12" alt="Vrije Hanzestad Bremen" title="Vrije Hanzestad Bremen" /><area href="/wiki/Vrije_Hanzestad_Bremen" shape="circle" coords="81,70,8" alt="Vrije Hanzestad Bremen" title="Vrije Hanzestad Bremen" /><area href="/wiki/Hamburg_(hoofdbetekenis)" shape="circle" coords="122,70,12" alt="Hamburg" title="Hamburg" /><area href="/wiki/Nedersaksen" shape="poly" coords="82,54,27,62,26,68,39,77,36,109,27,110,27,117,36,129,55,120,62,124,61,138,76,134,71,120,83,116,84,123,93,118,96,124,91,128,102,155,112,161,106,170,114,173,139,161,138,140,151,137,144,104,162,95,149,78,130,77,114,76,113,69,100,54" alt="Nedersaksen" title="Nedersaksen" /><area href="/wiki/Beieren" shape="poly" coords="93,254,90,229,121,208,138,222,162,213,177,214,197,234,236,284,237,300,207,320,218,342,212,348,152,354,130,356,109,345,124,340,121,309,136,291,128,275,123,256,114,245,104,245" alt="Beieren" title="Beieren" /><area href="/wiki/Saarland" shape="circle" coords="26,261,17" alt="Saarland" title="Saarland" /><area href="/wiki/Sleeswijk-Holstein" shape="poly" coords="89,53,67,11,71,1,86,0,108,9,154,23,157,29,145,50,145,65,138,76,129,76,126,61,111,67,102,53" alt="Sleeswijk-Holstein" title="Sleeswijk-Holstein" /><area href="/wiki/Sleeswijk-Holstein" shape="circle" coords="63,40,8" alt="Sleeswijk-Holstein" title="Sleeswijk-Holstein" /><area href="/wiki/Brandenburg_(deelstaat)" shape="poly" coords="162,94,182,101,184,133,210,146,211,166,236,166,238,160,258,157,253,113,239,98,244,76,226,69,216,82,198,84,177,76,159,88" alt="Brandenburg" title="Brandenburg" /><area href="/wiki/Saksen_(deelstaat)" shape="poly" coords="258,157,265,167,265,184,260,192,232,197,208,213,189,223,177,213,176,207,198,189,186,182,181,165,197,157,208,156,210,165,235,169,239,160" alt="Saksen" title="Saksen" /><area href="/wiki/Th%C3%BCringen_(deelstaat)" shape="poly" coords="120,173,126,185,115,201,139,220,164,213,177,213,175,204,197,188,188,183,185,190,161,178,161,169,142,160" alt="Thüringen" title="Thüringen" /><area href="/wiki/Saksen-Anhalt" shape="poly" coords="146,104,152,137,139,140,141,159,162,169,161,177,185,190,186,183,180,165,197,155,209,156,209,146,185,135,181,101,163,95" alt="Saksen-Anhalt" title="Saksen-Anhalt" /><area href="/wiki/Mecklenburg-Voor-Pommeren" shape="poly" coords="207,11,222,18,239,44,243,75,226,69,215,82,199,85,179,76,159,88,149,77,139,75,146,65,146,51,158,30" alt="Mecklenburg-Voor-Pommeren" title="Mecklenburg-Voor-Pommeren" /><area href="/wiki/Baden-W%C3%BCrttemberg" shape="poly" coords="107,347,44,348,39,340,50,293,68,280,74,255,80,252,92,256,105,244,113,245,121,256,134,292,119,308,123,338" alt="Baden-Württemberg" title="Baden-Württemberg" /><area href="/wiki/Hessen" shape="poly" coords="65,199,54,233,70,233,73,253,80,250,93,255,89,229,120,207,115,200,123,186,119,173,112,175,105,171,109,161,105,157,85,166" alt="Hessen" title="Hessen" /><area href="/wiki/Noordrijn-Westfalen" shape="poly" coords="3,147,1,182,12,213,27,214,56,191,63,200,84,164,99,161,102,155,89,128,93,124,93,121,84,125,82,119,72,120,77,134,61,139,61,123,54,120,31,130" alt="Noordrijn-Westfalen" title="Noordrijn-Westfalen" /><area href="/wiki/Rijnland-Palts" shape="poly" coords="11,213,3,226,13,241,10,250,31,246,38,248,41,274,66,280,74,254,71,234,53,234,63,200,57,191,26,215" alt="Rijnland-Palts" title="Rijnland-Palts" /></map><figcaption>Kaart</figcaption></figure> <div style="text-align: left; padding: 0 10px 5px;"><div class="center" style="width:auto; margin-left:auto; margin-right:auto;">Locatie van Beieren in Duitsland</div></div> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Geografische_co%C3%B6rdinaten" title="Geografische coördinaten">Coördinaten</a> </th> <td><span class="coordinates plainlinks"><span id="text_coordinates"><a class="external text" href="https://geohack.toolforge.org/geohack.php?language=nl&params=49_4_43_N_11_23_8_E_type:adm1st_scale:25000&pagename=Beieren">49°4'43"NB, 11°23'8"OL</a></span></span> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" colspan="2">Basisgegevens </th></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Hoofdstad" title="Hoofdstad">Hoofdstad</a> </th> <td><a href="/wiki/M%C3%BCnchen" title="München">München</a> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Oppervlakte" title="Oppervlakte">Oppervlakte</a> </th> <td>70.551,57 km² </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Bevolking" title="Bevolking">Bevolking</a> <small>(31-12-2020)</small> </th> <td>13.140.183 </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Bevolkingsdichtheid" title="Bevolkingsdichtheid">Bevolkingsdichtheid</a> </th> <td>186 inw./km² </td></tr> <tr> <th><abbr title="Bevolking met migratieachtergrond (eerste en tweede generatie)">Migratieachtergrond</abbr> <small><span class="nowrap">(31-12-2018<sup id="cite_ref-Bevölkerung_mit_Migrationshintergrund_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-Bevölkerung_mit_Migrationshintergrund-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>)</span></small> </th> <td>3.282.000 (25,1%) </td></tr> <tr> <th><abbr title="Volgens de Aufenthaltsgesetz (verblijfswet) van 30 juli 2004 zijn buitenlanders, alle niet-Duitsers in die zin van artikel 116 lid 1 van de Duitse Grondwet (een Duitser in de zin van de Grondwet, is een persoon met het Duitse staatsburgerschap). Dit omvat ook staatlozen en mensen met een zwart staatsburgerschap. De leden van de uitgezonden strijdkrachten, de buitenlandse missies op het federale grondgebied en hun familieleden vallen niet onder deze bepalingen.">Buitenlanders</abbr> <small>(31-12-2018<sup id="cite_ref-inw_bui_statistiek_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-inw_bui_statistiek-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>)</small> </th> <td>1.726.790 (13,14%) </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Nederlanders_in_Duitsland" title="Nederlanders in Duitsland">Nederlanders</a> <small>(31-12-2018<sup id="cite_ref-inw_ned_statistiek_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-inw_ned_statistiek-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>)</small> </th> <td>9.710 (0,07%) </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" colspan="2">Politiek </th></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Minister-president" title="Minister-president">Minister-president</a> </th> <td><a href="/wiki/Markus_S%C3%B6der" title="Markus Söder">Markus Söder</a> (<a href="/wiki/Christlich-Soziale_Union" title="Christlich-Soziale Union">CSU</a>) </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Coalitie" title="Coalitie">Coalitie</a> </th> <td><span style="background-color:#000000; border:1px solid ; border-radius:2px; padding:0 0.565em; color: #202122;"></span> <a href="/wiki/Christlich-Soziale_Union" title="Christlich-Soziale Union">CSU</a><br /><span style="background-color:#ffa500; border:1px solid ; border-radius:2px; padding:0 0.565em; color: #202122;"></span> <a href="/wiki/Freie_W%C3%A4hler" title="Freie Wähler">FW</a> </td></tr> <tr> <th>Stemmen in de <a href="/wiki/Bondsraad_(Duitsland)" title="Bondsraad (Duitsland)">Bondsraad</a> </th> <td>6 </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" colspan="2">Economie </th></tr> <tr> <th><abbr title="Gemiddeld">Gem.</abbr> <a href="/wiki/Inkomen" title="Inkomen">inkomen</a> <small><span class="nowrap">(2007)</span></small> </th> <td>€ 19.670 </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Werkloosheid" title="Werkloosheid">Werkloosheid</a> <small>(mrt. 2020)</small> </th> <td>3,1% </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" colspan="2">Overig </th></tr> <tr> <th><a href="/wiki/ISO_3166-2:DE" title="ISO 3166-2:DE">ISO 3166-2</a> </th> <td>DE-BY </td></tr> <tr> <th>Website </th> <td><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bayern.de/">bayern.de</a> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" colspan="2">Landkreise </th></tr> <tr> <td class="ta-center" colspan="2"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Landkreise_Bayern.svg" class="mw-file-description"><img alt="Kaart van Beieren" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Landkreise_Bayern.svg/266px-Landkreise_Bayern.svg.png" decoding="async" width="266" height="268" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Landkreise_Bayern.svg/399px-Landkreise_Bayern.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Landkreise_Bayern.svg/532px-Landkreise_Bayern.svg.png 2x" data-file-width="1227" data-file-height="1236" /></a></span> </td></tr> <tr> <td class="ta-center" colspan="2"><small>Districten van Beieren</small> </td></tr> <tr> <td class="infobox-kop notheme center" colspan="2"> <table style="border-collapse:collapse;" cellpadding="0"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle;"><b>Portaal</b>  <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Portal.svg" class="mw-file-description" title="Portaalicoon"><img alt="Portaalicoon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" width="22" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="32" /></a></span>   </td> <td class="ta-left"><b><a href="/wiki/Portaal:Duitsland" title="Portaal:Duitsland">Duitsland</a></b> </td></tr></tbody></table> </td></tr> </tbody></table> <p>De <b>Vrijstaat Beieren</b> (<a href="/wiki/Duits_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Duits (hoofdbetekenis)">Duits</a>: <i>Freistaat Bayern</i>, <a href="/wiki/Beiers" title="Beiers">Beiers</a>: <i>Baian</i>, <a href="/wiki/Latijn" title="Latijn">Latijn</a>: <i>Bavaria</i>) is qua oppervlakte de grootste <a href="/wiki/Deelstaten_van_Duitsland" title="Deelstaten van Duitsland">deelstaat</a> van <a href="/wiki/Duitsland_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Duitsland (hoofdbetekenis)">Bondsrepubliek Duitsland</a>. De deelstaat ligt in het zuidoosten van het land. De hoofdstad van Beieren is <a href="/wiki/M%C3%BCnchen" title="München">München</a>. Het huidige Beieren is ontstaan uit het historische <a href="/wiki/Hertogdom_Beieren_(1505-1623)" title="Hertogdom Beieren (1505-1623)">hertogdom Beieren</a>, dat deel uitmaakte van de <a href="/wiki/Beierse_Kreits" title="Beierse Kreits">Beierse Kreits</a>. </p><p>De deelstaat telt 13.140.183 inwoners (31 december 2020) op een oppervlakte van 70.541,42 <a href="/wiki/Vierkante_kilometer" title="Vierkante kilometer">km²</a>. Op 31 december 2018 had 13,14% van de inwoners een niet-Duits <a href="/wiki/Staatsburgerschap" class="mw-redirect" title="Staatsburgerschap">staatsburgerschap</a> (1.726.790 niet-Duitsers)<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> en hadden 9.710 inwoners het <a href="/wiki/Nederlanders_in_Duitsland" title="Nederlanders in Duitsland">Nederlandse staatsburgerschap</a><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geschiedenis">Geschiedenis</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Geschiedenis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Geschiedenis"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Het_eerste_stamhertogdom">Het eerste stamhertogdom</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Het eerste stamhertogdom" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Het eerste stamhertogdom"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Beieren ontstond toen een <a href="/wiki/Germanen" title="Germanen">Germaanse</a> stam, de <a href="/wiki/Bajuwaren" title="Bajuwaren">Bajuwaren</a>, in <a href="/wiki/6e_eeuw" title="6e eeuw">de 6e eeuw na Christus</a> het gebied binnenviel en er een hertogdom stichtte onder de <a href="/wiki/Agilolfingen" title="Agilolfingen">Agilolfingen</a>. In naam waren de Beieren <a href="/wiki/Christendom" title="Christendom">christen</a>, maar pas na de komst van priesters uit het <a href="/wiki/Ierland_(eiland)" title="Ierland (eiland)">Iers</a>-Hallische <a href="/wiki/Westerse_wereld" title="Westerse wereld">Westen</a> ontstond er een geloofsleven. <a href="/wiki/Bonifatius_(heilige)" title="Bonifatius (heilige)">Bonifatius</a> werd ondersteund door hertog Odilo (734-748) en reorganiseerde of stichtte de bisdommen Regensburg, Salzburg, Freising en Passau. Hertog <a href="/wiki/Tassilo_III" title="Tassilo III">Tassilo III</a> (748-788) maakte zich los van het Frankische Rijk en onderwierp de <a href="/wiki/Slavische_volkeren" title="Slavische volkeren">Slavische stammen</a> in het <a href="/wiki/Alpen_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Alpen (hoofdbetekenis)">Alpengebied</a>. In 788 werd hij door <a href="/wiki/Karel_de_Grote_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Karel de Grote (hoofdbetekenis)">Karel de Grote</a> afgezet en het stamhertogdom ingelijfd bij het <a href="/wiki/Frankische_Rijk" title="Frankische Rijk">Frankische Rijk</a>. Bij de opdeling van het Frankische Rijk in 843 in het <a href="/wiki/Verdrag_van_Verdun" title="Verdrag van Verdun">Verdrag van Verdun</a> kwam Beieren ongedeeld bij het <a href="/wiki/Oost-Frankische_Rijk" title="Oost-Frankische Rijk">Oost-Frankische Rijk</a> onder <a href="/wiki/Lodewijk_de_Duitser" title="Lodewijk de Duitser">Lodewijk de Duitser</a>. Binnen het Oost-Frankische Rijk was het het kernland van de koningen. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Het_tweede_stamhertogdom_Beieren_(907)"><span id="Het_tweede_stamhertogdom_Beieren_.28907.29"></span>Het tweede stamhertogdom Beieren (907)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Het tweede stamhertogdom Beieren (907)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Het tweede stamhertogdom Beieren (907)"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i><a href="/wiki/Hertogdom_Beieren_(-1255)" title="Hertogdom Beieren (-1255)">Hertogdom Beieren (-1255)</a></i></div> <p>Onder de laatste Karolingen verzwakte het centrale gezag sterk, zodat de Beierse stam het heft weer in eigen handen nam. Markgraaf <a href="/wiki/Luitpold_van_Karinthi%C3%AB" title="Luitpold van Karinthië">Luitpold van Karinthië</a> verwierf veel invloed. Zijn zoon <a href="/wiki/Arnulf_I_van_Beieren" title="Arnulf I van Beieren">Arnulf</a> (907-937) noemde zich hertog van de Beieren en de aangrenzende gebieden. In 920 is Arnulf zelfs tegenkoning van koning <a href="/wiki/Hendrik_de_Vogelaar" title="Hendrik de Vogelaar">Hendrik I</a>. Pas in 938 werd het Duitse gezag in Beieren hersteld. In 947 werd de dynastie van Luitpold op een zijspoor gezet en benoemde koning <a href="/wiki/Keizer_Otto_I" class="mw-redirect" title="Keizer Otto I">Otto I</a> zijn broer Hendrik tot hertog. Hiermee was een zijtak van het Saksische keizershuis op de hertogelijke troon gekomen. Onder hertog Hendrik II ontstond er een strijd met <a href="/wiki/Keizer_Otto_II" title="Keizer Otto II">keizer Otto II</a>. Hierbij werd in 976 <a href="/wiki/Hertogdom_Karinthi%C3%AB" title="Hertogdom Karinthië">Karinthië</a> van Beieren losgemaakt en tot een afzonderlijk hertogdom verheven. Hertog <a href="/wiki/Keizer_Hendrik_II_de_Heilige" title="Keizer Hendrik II de Heilige">Hendrik IV</a> werd in 1002 als Hendrik II keizer. Hiermee kwam een einde aan de zelfstandigheid van het hertogdom. <a href="/wiki/Keizer_Hendrik_IV" title="Keizer Hendrik IV">Keizer Hendrik IV</a> droeg het hertogdom Beieren in 1070 over aan de Zwabisch-Italiaanse dynastie der Welfen. Onder deze dynastie werd Beieren weer een belangrijke politieke macht. In 1137 verwierf hertog Hendrik X ook het <a href="/wiki/Stamhertogdom_Saksen" class="mw-redirect" title="Stamhertogdom Saksen">hertogdom Saksen</a> en verder uitgestrekte bezittingen in <a href="/wiki/Toscane" title="Toscane">Toscane</a>. Na de verkiezing van hertog <a href="/wiki/Koenraad_III_(Rooms-koning)" class="mw-redirect" title="Koenraad III (Rooms-koning)">Koenraad van Zwaben</a> tot koning in 1138 brak de strijd tussen de twee machtige vorsten uit. In 1139 ontnam de koning Hendrik zijn Beierse hertogdom en verleende het aan zijn halfbroer <a href="/w/index.php?title=Leopold_van_Babenberg&action=edit&redlink=1" class="new" title="Leopold van Babenberg (de pagina bestaat niet)">Leopold van Babenberg</a>, markgraaf van Oostenrijk. In 1156 krijgt de Welf <a href="/wiki/Hendrik_de_Leeuw" title="Hendrik de Leeuw">Hendrik de Leeuw</a> het hertogdom Beieren terug in een verkleinde vorm: het markgraafschap Oostenrijk werd tot een afzonderlijk hertogdom verheven. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Het_hertogdom_Beieren_onder_het_huis_Wittelsbach_(1180)"><span id="Het_hertogdom_Beieren_onder_het_huis_Wittelsbach_.281180.29"></span>Het hertogdom Beieren onder het huis Wittelsbach (1180)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Het hertogdom Beieren onder het huis Wittelsbach (1180)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Het hertogdom Beieren onder het huis Wittelsbach (1180)"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i><a href="/wiki/Huis_Wittelsbach" title="Huis Wittelsbach">Huis Wittelsbach</a></i></div> <p>In 1180 werd Hendrik de Leeuw, hertog van Beieren en Saksen, door de keizer afgezet en verbannen. <a href="/wiki/Hertogdom_Stiermarken" title="Hertogdom Stiermarken">Stiermarken</a> werd vervolgens losgemaakt van Beieren en tot een afzonderlijk hertogdom verheven. Het verkleinde hertogdom Beieren werd overgedragen aan <a href="/wiki/Otto_I_van_Beieren_(paltsgraaf)" class="mw-redirect" title="Otto I van Beieren (paltsgraaf)">Otto van Wittelsbach</a>. Zijn nakomelingen zouden tot 1918 aan de regering blijven. De hertogelijke macht is in Beieren na 1180 sterk geslonken: de graven en bisschoppen zijn vrijwel onafhankelijk geworden van de hertog. In 1214 werd door het huwelijk van hertog Otto II met <a href="/wiki/Agnes_van_de_Palts_(1201-1267)" title="Agnes van de Palts (1201-1267)">Agnes van de Palts</a> het <a href="/wiki/Paltsgraafschap_aan_de_Rijn" title="Paltsgraafschap aan de Rijn">paltsgraafschap aan de Rijn</a> verworven. Dit gebied grensde niet aan Beieren en hield een afzonderlijke geschiedenis. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Het_hertogdom_Beieren_na_de_deling_van_1255">Het hertogdom Beieren na de deling van 1255</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Het hertogdom Beieren na de deling van 1255" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Het hertogdom Beieren na de deling van 1255"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Na de dood van hertog <a href="/wiki/Otto_II_van_Beieren" title="Otto II van Beieren">Otto II</a> in 1253 deelden zijn zonen in 1255 de bezittingen van het huis Wittelsbach, waarbij <a href="/wiki/Lodewijk_II_van_Beieren_(1229-1294)" title="Lodewijk II van Beieren (1229-1294)">Lodewijk II</a> <a href="/wiki/Hertogdom_Opper-Beieren_(1255-1340)" title="Hertogdom Opper-Beieren (1255-1340)">Opper-Beieren</a> en het paltsgraafschap aan de Rijn met de keurvorstelijke waardigheid verwierf, terwijl <a href="/wiki/Hendrik_XIII_van_Beieren" title="Hendrik XIII van Beieren">Hendrik XIII</a> Neder-Beieren kreeg. </p><p>Na de dood van de laatste mannelijke telg uit het vorstengeslacht <a href="/wiki/Hohenstaufen" title="Hohenstaufen">Hohenstaufen</a>, <a href="/wiki/Konradijn" title="Konradijn">Konradijn</a> in 1268, erfden de hertogen van Beieren een groot deel van de landen van de Hohenstaufen, met onder andere het graafschap Dillingen en de stad Donauwörth. Na de dood van de beide broers volgt een verdere versplintering van het hertogdom. </p><p>Hertog Lodewijk van Opper-Beieren werd in 1294 opgevolgd door zijn zonen <a href="/wiki/Rudolf_I_van_de_Palts" title="Rudolf I van de Palts">Rudolf I</a> en <a href="/wiki/Keizer_Lodewijk_de_Beier" title="Keizer Lodewijk de Beier">Lodewijk IV</a>. </p><p>Hertog Hendrik I van Neder-Beieren werd in 1290 opgevolgd door zijn zonen <a href="/wiki/Otto_III_van_Beieren" title="Otto III van Beieren">Otto III</a> samen met <a href="/wiki/Lodewijk_III_van_Beieren_(1296-1296)" class="mw-redirect" title="Lodewijk III van Beieren (1296-1296)">Lodewijk III</a> en <a href="/wiki/Stefanus_I_van_Beieren" title="Stefanus I van Beieren">Stefanus I</a>. </p><p>Hertog Lodewijk IV had een grote invloed op de Beierse en de Duitse geschiedenis. In 1314 werd hij tot Duits koning gekozen, terwijl zijn broer Rudolf op de tegenpartij stemde. In 1317 werd Rudolf uit München verdreven en door de overwinning bij Mühldorf in 1322 werd de Duitse troonstrijd ten gunste van Lodewijk de Beier beslist. In 1329 werd het huisverdrag van Pavia gesloten. De zonen van de inmiddels overleden keurvorst Rudolf kregen het paltsgraafschap aan de Rijn en het grootste deel van de Beierse Noordgouw (Opper-Palts) toegewezen. De keurvorstelijke waardigheid ging wisselen tussen beide linies. </p><p>Nadat in 1340 de hertogen van Neder-Beieren waren uitgestorven werd hun land herenigd met Opper-Beieren in een <a href="/wiki/Hertogdom_Beieren_(1340-1349)" title="Hertogdom Beieren (1340-1349)">onverdeeld hertogdom</a>. </p><p>Ook buiten Beieren verwierf de dynastie onder keizer Lodewijk vorstendommen: in 1324 het markgraafschap <a href="/wiki/Mark_Brandenburg" title="Mark Brandenburg">Brandenburg</a> en in 1342 het <a href="/wiki/Graafschap_Tirol" title="Graafschap Tirol">graafschap Tirol</a> en in 1346 volgden de graafschappen Holland, Zeeland, Friesland en Henegouwen. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Het_hertogdom_Beieren_na_de_deling_van_1349">Het hertogdom Beieren na de deling van 1349</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Het hertogdom Beieren na de deling van 1349" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Het hertogdom Beieren na de deling van 1349"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Na de dood van keizer Lodewijk de Beier in 1347 verdeelden zijn zoons in 1349 en 1353 hun bezittingen tijdens de tweede Beierse deling via het verdrag van Landsberg. Het gebied werd opgedeeld, waarbij Lodewijk V, keurvorst van Brandenburg (1324-1351), door zijn huwelijk met gravin <a href="/wiki/Margaretha_van_Tirol" title="Margaretha van Tirol">Margaretha van Tirol</a>, <a href="/wiki/Graafschap_Tirol" title="Graafschap Tirol">graaf van Tirol</a> werd. <a href="/wiki/Hertogdom_Neder-Beieren_(1349-1392)" title="Hertogdom Neder-Beieren (1349-1392)">Neder-Beieren</a>, geregeerd door <a href="/wiki/Stefanus_II_van_Beieren" title="Stefanus II van Beieren">Stefanus II</a>, en <a href="/wiki/Hertogdom_Beieren-Straubing" title="Hertogdom Beieren-Straubing">Beieren-Straubing</a>, geregeerd door <a href="/wiki/Willem_V_van_Holland" title="Willem V van Holland">Willem I</a> en <a href="/wiki/Albrecht_van_Beieren_(1336-1404)" title="Albrecht van Beieren (1336-1404)">Albrecht I</a>. In december 1351 stond Lodewijk V het markgraafschap Brandenburg af aan zijn jongere broers <a href="/wiki/Lodewijk_VI_van_Beieren" title="Lodewijk VI van Beieren">Lodewijk VI</a> en <a href="/wiki/Otto_V_van_Beieren" title="Otto V van Beieren">Otto</a>, in ruil voor de alleenheerschappij in Opper-Beieren. Lodewijk V regeerde vanaf dan enkel over Opper-Beieren en Tirol en resideerde afwisselend in München en Meran. </p><p>Door de <a href="/wiki/Gouden_Bul_van_1356" title="Gouden Bul van 1356">Gouden Bul van 1356</a> ging de keurvorstelijke waardigheid verloren die exclusief aan de oudere linie in de Palts kwam. In 1363 ging Tirol aan het huis Habsburg verloren en in 1373 Brandenburg aan het huis Luxemburg. </p><p>Na de dood van <a href="/wiki/Otto_V_van_Beieren" title="Otto V van Beieren">Otto V van Beieren</a> in 1379 bleven er nog twee linies over: <a href="/wiki/Albrecht_van_Beieren_(1336-1404)" title="Albrecht van Beieren (1336-1404)">Albrecht</a>, hertog van Beieren-Straubing en graaf van <a href="/wiki/Graafschap_Holland" title="Graafschap Holland">Holland</a>, Zeeland en Henegouwen, en de zonen van <a href="/wiki/Stefanus_II_van_Beieren" title="Stefanus II van Beieren">Stefanus II</a>, die de rest kregen van het voormalige hertogdom Beieren verdeeld in Opper- en Neder-Beieren. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Het_hertogdom_Beieren_na_de_deling_van_1392">Het hertogdom Beieren na de deling van 1392</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Het hertogdom Beieren na de deling van 1392" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Het hertogdom Beieren na de deling van 1392"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In 1392 kwamen de drie zonen de derde Beierse deling overeen, waarbij <a href="/wiki/Stefanus_III_van_Beieren" title="Stefanus III van Beieren">Stefanus III</a> <a href="/wiki/Hertogdom_Beieren-Ingolstadt" title="Hertogdom Beieren-Ingolstadt">Beieren-Ingolstadt</a>, <a href="/wiki/Frederik_van_Beieren" title="Frederik van Beieren">Frederik</a> <a href="/wiki/Hertogdom_Beieren-Landshut" title="Hertogdom Beieren-Landshut">Beieren-Landshut</a> kreeg en <a href="/wiki/Johan_II_van_Beieren" title="Johan II van Beieren">Johan</a> <a href="/wiki/Hertogdom_Beieren-M%C3%BCnchen" title="Hertogdom Beieren-München">Beieren-München</a> kreeg. </p><p>Na het uitsterven van Beieren-Straubing in 1425 met de dood van <a href="/wiki/Jan_van_Beieren" title="Jan van Beieren">Jan van Beieren</a>, voormalig prins-bisschop van Luik, werd 4 jaar lang getwist over dit gebied. Met de <a href="/wiki/Arbitrage_van_Bratislava_(1429)" class="mw-redirect" title="Arbitrage van Bratislava (1429)">Arbitrage van Bratislava (1429)</a> besliste <a href="/wiki/Keizer_Sigismund" title="Keizer Sigismund">keizer Sigismund</a> tot opsplitsing van Beieren-Straubing: Beieren-München kreeg de helft en Beieren-Ingolstadt en Beieren-Landshut kregen ieder een kwart. Na het uitsterven van Beieren-Ingolstadt in 1447 werd dit gebied verenigd met Beieren-Landshut. </p><p>De <a href="/wiki/Landshuter_Successieoorlog" title="Landshuter Successieoorlog">Landshuter Successieoorlog</a> brak in 1503 uit, omdat de laatste hertog van Beieren-Landshut, zijn land in strijd met de huisverdragen niet had vermaakt aan de hertog van Beieren-München, doch aan zijn schoonzoon, paltsgraaf <a href="/wiki/Ruprecht_van_de_Palts_(1481-1504)" title="Ruprecht van de Palts (1481-1504)">Ruprecht van de Palts</a>. De oorlog werd omvangrijk omdat het <a href="/wiki/Koninkrijk_Bohemen" title="Koninkrijk Bohemen">koninkrijk Bohemen</a> zich verbond met de Palts en Beieren-München met het <a href="/wiki/Hertogdom_W%C3%BCrttemberg" title="Hertogdom Württemberg">Hertogdom Württemberg</a>, het <a href="/wiki/Vorstendom_Ansbach" title="Vorstendom Ansbach">Ansbach</a> en de <a href="/wiki/Rijksstad_Neurenberg" title="Rijksstad Neurenberg">Rijksstad Neurenberg</a>. </p><p>In 1505 werd de oorlog beëindigd met zogenaamde de Kölner Schiedsspruch. Een deel van het voormalige Beieren-Landshut ging daarbij verloren, waarbij <a href="/wiki/Aartshertogdom_Oostenrijk" title="Aartshertogdom Oostenrijk">Oostenrijk</a> het land bij de Mondsee met het graafschap rond Kitzbühel, Kufstein en Rattenberg kreeg, Württemberg de <a href="/wiki/Heerlijkheid_Heidenheim" title="Heerlijkheid Heidenheim">heerlijkheid Heidenheim</a>, de <a href="/wiki/Rijksstad_Neurenberg" title="Rijksstad Neurenberg">rijksstad Neurenberg</a> de ambten Altdorf, Hersbruck en Lauf en de zonen van paltsgraaf Ruprecht kregen Neuburg, Höchstädt, Monheim, Hilpoltstein, Burglengenfeld en Sulzbach. Deze gebieden vormden het nieuwe <a href="/wiki/Vorstendom_Palts-Neuburg" title="Vorstendom Palts-Neuburg">vorstendom Palts-Neuburg</a>. </p><p>Tijdens de godsdienststrijd speelde Beieren een leidende rol aan de katholieke zijde. De bezetting van de evangelische rijksstad Donauwörth in 1607 was een van de opmaten voor de <a href="/wiki/Dertigjarige_Oorlog" title="Dertigjarige Oorlog">Dertigjarige Oorlog</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Keurvorstendom_Beieren_(1623)"><span id="Keurvorstendom_Beieren_.281623.29"></span>Keurvorstendom Beieren (1623)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Keurvorstendom Beieren (1623)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Keurvorstendom Beieren (1623)"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i><a href="/wiki/Keurvorstendom_Beieren" title="Keurvorstendom Beieren">Keurvorstendom Beieren</a></i></div> <p>Tijdens de <a href="/wiki/Dertigjarige_Oorlog" title="Dertigjarige Oorlog">Dertigjarige Oorlog</a> leidde Beieren de <a href="/wiki/Katholieke_Liga_(1609)" title="Katholieke Liga (1609)">Katholieke Liga</a>. In de <a href="/wiki/Boheemse_Opstand_(1618-1620)" title="Boheemse Opstand (1618-1620)">Boheemse opstand</a> steunde het <a href="/wiki/Keizer_Ferdinand_II" title="Keizer Ferdinand II">keizer Ferdinand II</a>. Nadat de troepen van de keizer en de Liga in 1620 de <a href="/wiki/Keurvorst" title="Keurvorst">keurvorst</a> van de Palts hadden verdreven uit Bohemen en zijn stamlanden liet Beieren zich belonen voor de hulp. Op de <a href="/wiki/Regensburg_(stad)" title="Regensburg (stad)">Regensburgse</a> deputatendag van 1620 kreeg de hertog voorlopig de keurvorstelijke waardigheid, die tot dan toe met het Paltsgraafschap aan de Rijn was verbonden. Verder werd het <a href="/wiki/Vorstendom_Opper-Palts" title="Vorstendom Opper-Palts">vorstendom Opper-Palts</a> aan Beieren overgedragen als betaling voor de oorlogskosten. In 1628 werd de keurwaardigheid definitief. In de <a href="/wiki/Vrede_van_Westfalen" title="Vrede van Westfalen">Westfaalse Vrede</a> van 1648 bleven de Opper-Palts en de keurwaarde bij Beieren. </p><p>Na de dood van de Habsburgse <a href="/wiki/Keizer_Karel_VI" title="Keizer Karel VI">Keizer Karel VI</a> verbrak keurvorst Karel Albrecht zijn belofte aan de <a href="/wiki/Pragmatieke_Sanctie_(1713)" title="Pragmatieke Sanctie (1713)">Pragmatieke Sanctie</a> en liet zich in 1742 verkiezen als <a href="/wiki/Keizer_Karel_VII_Albrecht" title="Keizer Karel VII Albrecht">keizer Karel VII Albrecht</a>. Oostenrijk bezette daarop München en het land ondervond slechts nadelen van de verkiezing tot keizer. In 1745 stierf de keizer en zijn zoon <a href="/wiki/Maximiliaan_III_Jozef_van_Beieren" title="Maximiliaan III Jozef van Beieren">Maximiliaan III Jozef</a> sloot direct met Oostenrijk de <a href="/wiki/Vrede_van_F%C3%BCssen" title="Vrede van Füssen">vrede van Füssen</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Beierse_Successieoorlog">Beierse Successieoorlog</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Beierse Successieoorlog" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Beierse Successieoorlog"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Met de dood van Max III Jozef in 1777 stierf het Beierse hertogelijke Huis uit. Erfgenaam was de <a href="/wiki/Keurvorst" title="Keurvorst">keurvorst</a> van de <a href="/wiki/Paltsgraafschap_aan_de_Rijn" title="Paltsgraafschap aan de Rijn">Palts</a>, <a href="/wiki/Karel_Theodoor_van_Beieren" title="Karel Theodoor van Beieren">Karel Theodoor</a>. Hierdoor werden de beide keurvorstendommen verenigd. Op grond van de bepalingen in voornoemde Vrede van Westfalen werd nu de keurvorstelijke waardigheid van de Palts opgeheven. De Habsburgers vonden dat zij evenveel recht hadden op Beieren. Met de conventie van Wenen in 1778 stond Karel Theodoor Neder-Beieren en Opper-Palts af aan Oostenrijk in ruil voor <a href="/wiki/Voor-Oostenrijk" title="Voor-Oostenrijk">Voor-Oostenrijk</a> en een financiële compensatie. Verder werd de mogelijkheid open gehouden om de rest van Beieren tegen de <a href="/wiki/Zuidelijke_Nederlanden" title="Zuidelijke Nederlanden">Zuidelijke Nederlanden</a> te ruilen. De verenigde landen werden aangeduid als het keurvorstendom Palts-<a href="/wiki/Keurvorstendom_Beieren" title="Keurvorstendom Beieren">Beieren</a>. De nieuwe vorst verhuisde van <a href="/wiki/Mannheim" title="Mannheim">Mannheim</a> naar <a href="/wiki/M%C3%BCnchen" title="München">München</a>. Pruisen, dat tegen elke prijs een uitbreiding van het Roomse Rijk wilde verhinderen, verklaarde Oostenrijk de oorlog: de <a href="/wiki/Beierse_Successieoorlog" title="Beierse Successieoorlog">Beierse Successieoorlog</a>. Toen in 1779 Russische deelname aan de oorlog dreigde, gaf Oostenrijk toe. In de <a href="/wiki/Verdrag_van_Teschen" title="Verdrag van Teschen">Vrede van Teschen</a> van 1779 werd de conventie van Wenen <a href="/wiki/Annulering" title="Annulering">geannuleerd</a>. Alleen de Innviertel bleef overgedragen aan Oostenrijk. In 1785 richtte <a href="/wiki/Frederik_II_van_Pruisen" title="Frederik II van Pruisen">Frederik II van Pruisen</a> de <a href="/wiki/Vorstenbond" title="Vorstenbond">Vorstenbond</a> op, als tegengewicht voor het Roomse Rijk. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Napoleontische_tijd">Napoleontische tijd</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Napoleontische tijd" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Napoleontische tijd"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In 1797 en 1801 gingen alle bezittingen op de linker Rijnoever verloren aan Frankrijk en werden het departement <a href="/wiki/Mont-Tonnerre" title="Mont-Tonnerre">Mont-Tonnerre</a>. In 1799 stierf de dynastie opnieuw uit. Het keurvorstendom Palts-Beieren kwam aan de hertog van Palts-Zweibrücken, in de persoon van <a href="/wiki/Maximiliaan_I_Jozef_van_Beieren" title="Maximiliaan I Jozef van Beieren">Maximiliaan I Jozef</a>. Hij was tot nu toe een vorst zonder land, want Zweibrücken was in 1797 door Frankrijk ingelijfd. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Reichsdeputationshauptschluss_in_1803">Reichsdeputationshauptschluss in 1803</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=11" title="Bewerk dit kopje: Reichsdeputationshauptschluss in 1803" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=11" title="De broncode bewerken van de sectie: Reichsdeputationshauptschluss in 1803"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Beieren bezette in 1802 een aantal gebieden. Dit werd gelegaliseerd in de <a href="/wiki/Reichsdeputationshauptschluss" title="Reichsdeputationshauptschluss">Reichsdeputationshauptschluss</a> van 25 februari 1803. In artikel 2 kreeg Beieren voor het verlies van de Rijnpalts de hertogdommen <a href="/wiki/Hertogdom_Palts-Zweibr%C3%BCcken" title="Hertogdom Palts-Zweibrücken">Zweibrücken</a> en <a href="/wiki/Hertogdom_Gulik" title="Hertogdom Gulik">Gulik</a>, het markiezaat <a href="/wiki/Markiezaat_Bergen_op_Zoom" title="Markiezaat Bergen op Zoom">Bergen op Zoom</a>, de <a href="/wiki/Land_van_Ravenstein" title="Land van Ravenstein">heerlijkheid Ravenstein</a> en het hoofddeel van <a href="/wiki/Prinsbisdom_W%C3%BCrzburg" title="Prinsbisdom Würzburg">bisdom Würzburg</a> met de abdij Ebrach, de bisdommen <a href="/wiki/Prinsbisdom_Bamberg" title="Prinsbisdom Bamberg">Bamberg</a>, <a href="/wiki/Prinsbisdom_Freising" title="Prinsbisdom Freising">Freising</a>, <a href="/wiki/Prinsbisdom_Augsburg" title="Prinsbisdom Augsburg">Augsburg</a> en van het bisdom <a href="/wiki/Prinsbisdom_Passau" title="Prinsbisdom Passau">Passau</a> met de stad Passau en de delen ten westen van de Inn en de Ilz, de <a href="/wiki/Abdij_Kempten" class="mw-redirect" title="Abdij Kempten">proosdij Kempten</a>, de abdijen <a href="/wiki/Abdij_Waldsassen" class="mw-redirect" title="Abdij Waldsassen">Waldsassen</a>, <a href="/wiki/Abdij_Ebrach" title="Abdij Ebrach">Ebrach</a>, <a href="/wiki/Abdij_Irsee" title="Abdij Irsee">Irsee</a>, Wengen, <a href="/wiki/Abdij_S%C3%B6flingen" class="mw-redirect" title="Abdij Söflingen">Söflingen</a>, <a href="/wiki/Abdij_Elchingen" class="mw-redirect" title="Abdij Elchingen">Elchingen</a>, <a href="/wiki/Abdij_Ursberg" class="mw-redirect" title="Abdij Ursberg">Ursberg</a>, <a href="/wiki/Abdij_Roggenburg" class="mw-redirect" title="Abdij Roggenburg">Roggenburg</a>, <a href="/wiki/Proosdij_Wettenhausen" title="Proosdij Wettenhausen">Wettenhausen</a>, <a href="/wiki/Abdij_Ottobeuren" title="Abdij Ottobeuren">Ottobeuren</a>, <a href="/wiki/Abdij_Kaisheim" class="mw-redirect" title="Abdij Kaisheim">Kaisersheim</a> en <a href="/wiki/Abdij_Sankt_Ulrich_und_Afra" title="Abdij Sankt Ulrich und Afra">Sankt Ulrich</a> en de <a href="/wiki/Rijksstad" class="mw-redirect" title="Rijksstad">rijkssteden</a> en rijksdorpen: <a href="/wiki/Rijksstad_Rothenburg" title="Rijksstad Rothenburg">Rothenburg</a>, <a href="/wiki/Rijksstad_Wei%C3%9Fenburg" title="Rijksstad Weißenburg">Weißenburg</a>, <a href="/wiki/Rijksstad_Windsheim" title="Rijksstad Windsheim">Windsheim</a>, <a href="/wiki/Rijksstad_Schweinfurt" title="Rijksstad Schweinfurt">Schweinfurt</a>, Gochsheim, Sennfeld, <a href="/wiki/Rijksstad_Kempten" title="Rijksstad Kempten">Kempten</a>, <a href="/wiki/Rijksstad_Kaufbeuren" title="Rijksstad Kaufbeuren">Kaufbeuren</a>, <a href="/wiki/Rijksstad_Memmingen" title="Rijksstad Memmingen">Memmingen</a>, <a href="/wiki/Rijksstad_Dinkelsb%C3%BChl" title="Rijksstad Dinkelsbühl">Dinkelsbühl</a>, <a href="/wiki/Rijksstad_N%C3%B6rdlingen" title="Rijksstad Nördlingen">Nördlingen</a>, <a href="/wiki/Rijksstad_Ulm" title="Rijksstad Ulm">Ulm</a>, <a href="/wiki/Rijksstad_Bopfingen" title="Rijksstad Bopfingen">Bopfingen</a>, <a href="/wiki/Rijksstad_Buchhorn" title="Rijksstad Buchhorn">Buchhorn</a>, <a href="/wiki/Rijksstad_Wangen" title="Rijksstad Wangen">Wangen</a>, <a href="/wiki/Rijksstad_Leutkirch" title="Rijksstad Leutkirch">Leutkirch</a> en <a href="/wiki/Rijksstad_Ravensburg" title="Rijksstad Ravensburg">Ravensburg</a> met inbegrip van de vrije lieden op de <a href="/wiki/Leutkircher_Heide" title="Leutkircher Heide">Leutkircher Heide</a>. </p><p>Een grensverdrag gesloten op 30 juni 1803 te Ansbach tussen het koninkrijk Pruisen en het keurvorstendom Beieren normaliseerde de grenzen met de Pruisische vorstendommen Ansbach en Bayreuth. De voormalige rijkssteden Weißenburg, Dinkelsbühl en Windsheim werden daarbij aan Pruisen afgestaan. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Vrede_van_Presburg_van_1805">Vrede van Presburg van 1805</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=12" title="Bewerk dit kopje: Vrede van Presburg van 1805" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=12" title="De broncode bewerken van de sectie: Vrede van Presburg van 1805"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De <a href="/wiki/Vrede_van_Presburg_(1805)" title="Vrede van Presburg (1805)">Vrede van Presburg</a>, gesloten op 15 december 1805 na de <a href="/wiki/Derde_Coalitieoorlog" title="Derde Coalitieoorlog">Derde Coalitieoorlog</a>, bracht de volgende veranderingen: </p> <ul><li>artikel 7: de titel koning van Beieren;</li> <li>artikel 8: het <a href="/wiki/Markgraafschap_Burgau" title="Markgraafschap Burgau">markgraafschap Burgau</a> en onderhorigheden, het <a href="/wiki/Prinsbisdom_Eichst%C3%A4tt" title="Prinsbisdom Eichstätt">vorstendom Eichstätt</a>, het deel van het gebied van Passau dat bij het keurvorstendom Salzburg hoorde, het <a href="/wiki/Tirol_(gebied)" class="mw-redirect" title="Tirol (gebied)">graafschap Tirol</a>, inclusief het <a href="/wiki/Prinsbisdom_Brixen" title="Prinsbisdom Brixen">vorstendom Brixen</a> en het <a href="/wiki/Prinsbisdom_Trente" title="Prinsbisdom Trente">vorstendom Trient</a>, de zeven heerlijkheden in <a href="/wiki/Vorarlberg" title="Vorarlberg">Vorarlberg</a>, het <a href="/wiki/Graafschap_Hohenems" title="Graafschap Hohenems">graafschap Hohenems</a>, het graafschap <a href="/wiki/Graafschap_Rothenfels" title="Graafschap Rothenfels">Königsegg-Rothenfels</a> de <a href="/wiki/Heerlijkheid_Tettnang" title="Heerlijkheid Tettnang">heerlijkheid Tettnang</a> en Argen en de stad en het gebied van <a href="/wiki/Rijksstad_Lindau" title="Rijksstad Lindau">Lindau</a>;</li> <li>artikel 11: Beieren moest het vorstendom Würzburg afstaan aan de keurvorst van Salzburg, aartshertog Ferdinand;</li> <li>artikel 13: de <a href="/wiki/Rijksstad_Augsburg" title="Rijksstad Augsburg">rijksstad Augsburg</a> komt aan Beieren;</li> <li>artikel 15: de keizer deed afstand van de soevereiniteit over Beieren.</li></ul> <p>In dezelfde maand sloot Beieren een verdrag met Frankrijk, waarin het <a href="/wiki/Hertogdom_Berg" title="Hertogdom Berg">hertogdom Berg</a> werd geruild tegen het <a href="/wiki/Vorstendom_Ansbach" title="Vorstendom Ansbach">markgraafschap Ansbach</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Koninkrijk_Beieren">Koninkrijk Beieren</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=13" title="Bewerk dit kopje: Koninkrijk Beieren" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=13" title="De broncode bewerken van de sectie: Koninkrijk Beieren"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Keurvorst Maximiliaan IV Jozef nam op 1 januari 1806 de titel aan van <a href="/wiki/Koninkrijk_Beieren" title="Koninkrijk Beieren">koning van Beieren</a> en werd gekroond als <a href="/wiki/Maximiliaan_I_Jozef_van_Beieren" title="Maximiliaan I Jozef van Beieren">Maximiliaan I van Beieren</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Rijnbondakte">Rijnbondakte</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=14" title="Bewerk dit kopje: Rijnbondakte" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=14" title="De broncode bewerken van de sectie: Rijnbondakte"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De <a href="/wiki/Rijnbondakte" title="Rijnbondakte">Rijnbondakte</a> van 12 juli 1806 bracht de volgende veranderingen: </p> <ul><li>artikel 13: Beieren stond de <a href="/wiki/Heerlijkheid_Wiesensteig" title="Heerlijkheid Wiesensteig">heerlijkheid Wiesensteig</a> af aan het koninkrijk Württemberg en deed afstand van de aanspraken die het als rechtsopvolger van het markgraafschap Burgau had op de abdij Wiblingen.</li> <li>artikel 17: Beieren verenigde met zijn landen de <a href="/wiki/Rijksstad_Neurenberg" title="Rijksstad Neurenberg">rijksstad Neurenberg</a> en de <a href="/wiki/Commanderij_Rohr-Waldstetten" title="Commanderij Rohr-Waldstetten">commanderijen Rohr en Waldstetten</a> van de <a href="/wiki/Duitse_Orde" title="Duitse Orde">Duitse Orde</a>.</li> <li>artikel 24: hierin werden een aantal gebieden onder de soevereiniteit van Beieren gesteld, de <a href="/wiki/Mediatisering" title="Mediatisering">mediatisering</a>: het <a href="/wiki/Vorstelijk_graafschap_Schwarzenberg" title="Vorstelijk graafschap Schwarzenberg">vorstendom Schwarzenberg</a>, het <a href="/wiki/Graafschap_Castell" title="Graafschap Castell">graafschap Castell</a>, de <a href="/wiki/Limpurg-Speckfeld" class="mw-redirect" title="Limpurg-Speckfeld">heerlijkheden Speckfeld</a> en <a href="/wiki/Heerlijkheid_Wiesentheid" title="Heerlijkheid Wiesentheid">Wiesentheid</a>, de onderhorigheden van het vorstendom <a href="/wiki/Hohenlohe" title="Hohenlohe">Hohenlohe</a>, zover ze als enclave gelegen zijn in het markgraafschap Ansbach en het gebied van <a href="/wiki/Rijksstad_Rothenburg" title="Rijksstad Rothenburg">Rothenburg</a>, met name de ambten Schillingsfürst en Kirchberg, het <a href="/wiki/Vorstelijk_graafschap_St%C3%B6rnstein" title="Vorstelijk graafschap Störnstein">graafschap Sternstein</a>, de <a href="/wiki/Graafschap_Oettingen" title="Graafschap Oettingen">vorstendommen van Oettingen</a>, de bezittingen van de vorst van <a href="/wiki/Thurn_und_Taxis" title="Thurn und Taxis">Thurn und Taxis</a> ten noorden van het vorstendom Neuburg, het graafschap <a href="/wiki/Edelstetten" class="mw-redirect" title="Edelstetten">Edelstetten</a>, de bezittingen van de vorsten en graven van <a href="/wiki/Fugger_(land)" class="mw-redirect" title="Fugger (land)">Fugger</a>, het burggraafschap <a href="/wiki/Winterrieden" title="Winterrieden">Winterrieden</a> en ten slotte de heerlijkheden <a href="/wiki/Abdij_Buxheim" title="Abdij Buxheim">Buxheim</a> en <a href="/wiki/Heerlijkheid_Thannhausen" title="Heerlijkheid Thannhausen">Thannhausen</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Grensverdragen_van_1810">Grensverdragen van 1810</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=15" title="Bewerk dit kopje: Grensverdragen van 1810" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=15" title="De broncode bewerken van de sectie: Grensverdragen van 1810"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In 1810 vond de derde grote gebiedsverandering in de napoleontische tijd plaats. Onder Franse druk werden een groot aantal grensverdragen gesloten. Oostenrijk moest aan Beieren afstaan: het Innviertel, het Hausruckviertel het hertogdom Salzburg en het vorstendom Berchtesgaden. De vorst-primaat moest aan Beieren het vorstendom Regensburg afstaan. Het sinds 1807 onder direct Frans bestuur staande <a href="/wiki/Vorstendom_Bayreuth" title="Vorstendom Bayreuth">markgraafschap Bayreuth</a> kwam aan Beieren. Beieren moest het deel van het graafschap Tirol dat ten zuiden van de lijn Brixen-Meran lag aan het koninkrijk Italië afstaan. In het verdrag van 18 mei 1810 te Parijs met het koninkrijk Württemberg werden onder andere de voormalige rijkssteden Ulm, Bopfingen, Buchhorn, Wangen, Leutkirch en Ravensburg en de Leutkircher Heide aan Württemberg afgestaan. De in het verdrag van 26 mei 1810 met het groothertogdom Würzburg werden onder andere de voormalige rijksstad Schweinfurt en de voormalige rijksdorpen Gochsheim en Sennfeld aan Würzburg afgestaan. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Congres_van_Wenen">Congres van Wenen</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=16" title="Bewerk dit kopje: Congres van Wenen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=16" title="De broncode bewerken van de sectie: Congres van Wenen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het <a href="/wiki/Congres_van_Wenen" title="Congres van Wenen">Congres van Wenen</a> in 1815 leverde de laatste grote veranderingen op, meer bepaald dat het graafschap Tirol en de heerlijkheden in Vorarlberg werden geruild tegen het <a href="/wiki/Groothertogdom_W%C3%BCrzburg" title="Groothertogdom Würzburg">groothertogdom Würzburg</a> en het vorstendom Aschaffenburg. Het Innviertel, Hausruckviertel en hertogdom Salzburg tot aan de Saalach en de Salzach werden geruild tegen een gebied op de linker Rijnoever, de zogenaamde Rijnpalts. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Koninkrijk_Beieren_van_1815_tot_1918">Koninkrijk Beieren van 1815 tot 1918</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=17" title="Bewerk dit kopje: Koninkrijk Beieren van 1815 tot 1918" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=17" title="De broncode bewerken van de sectie: Koninkrijk Beieren van 1815 tot 1918"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het <a href="/wiki/Koninkrijk_Beieren" title="Koninkrijk Beieren">koninkrijk Beieren</a> ging in 1815 deel uitmaken van de <a href="/wiki/Duitse_Bond" title="Duitse Bond">Duitse Bond</a>. Op 26 mei 1818 werd een grondwet gepubliceerd. <a href="/wiki/Lodewijk_I_van_Beieren" title="Lodewijk I van Beieren">Lodewijk I</a> (1825-1848) voerde aanvankelijk een vooruitstrevende politiek maar werd onder invloed van de <a href="/wiki/Julirevolutie" title="Julirevolutie">Julirevolutie</a> (1830) meer reactionair. Hij was een groot liefhebber van de Griekse cultuur en steunde de <a href="/wiki/Griekse_Onafhankelijkheidsoorlog" title="Griekse Onafhankelijkheidsoorlog">Griekse Onafhankelijkheidsoorlog</a>. In 1832 werd zijn tweede zoon <a href="/wiki/Otto_I_van_Griekenland" title="Otto I van Griekenland">Otto</a> zelfs de eerste koning van Griekenland. Na een schandaal trad hij op 20 maart 1848 af ten gunste van zijn zoon <a href="/wiki/Maximiliaan_II_van_Beieren" title="Maximiliaan II van Beieren">Maximiliaan II</a>. </p><p>In de <a href="/wiki/Oostenrijks-Pruisische_Oorlog" title="Oostenrijks-Pruisische Oorlog">Oostenrijks-Pruisische Oorlog</a> van 1866 streed Beieren aan de zijde van Oostenrijk tegen Pruisen. Na de Pruisische overwinning bij <a href="/wiki/Slag_bij_K%C3%B6niggr%C3%A4tz" title="Slag bij Königgrätz">Königgrätz</a> kwam er na een wapenstilstand op 23 augustus een <a href="/wiki/Verdrag_van_Praag_(1866)" title="Verdrag van Praag (1866)">vredesverdrag</a> tot stand. Beieren moest een vrij klein gebied aan Pruisen afstaan: de ambten <a href="/wiki/Bad_Orb" title="Bad Orb">Orb</a> en <a href="/wiki/Gersfeld" title="Gersfeld">Gersfeld</a> in het huidige Hessen en de exclave <a href="/wiki/Kaulsdorf_(Saale)" title="Kaulsdorf (Saale)">Kaulsdorf</a> in het huidige Thüringen. In 1870 streed Beieren aan de zijde van Pruisen en de <a href="/wiki/Noord-Duitse_Bond" title="Noord-Duitse Bond">Noord-Duitse Bond</a> <a href="/wiki/Frans-Duitse_Oorlog" title="Frans-Duitse Oorlog">tegen Frankrijk</a>, waarna het in 1871 tot het nieuwe federale <a href="/wiki/Duitse_Keizerrijk" title="Duitse Keizerrijk">Duitse Keizerrijk</a> toetrad. Beieren bleef echter in grote mate <a href="/wiki/Autonoom" class="mw-redirect" title="Autonoom">autonoom</a>. De Beierse koningen uit het huis <a href="/wiki/Wittelsbach" class="mw-redirect" title="Wittelsbach">Wittelsbach</a> behielden hun eigen leger. Daarnaast behield het koninkrijk Beieren zijn eigen posterijen en diplomatieke vertegenwoordigers. </p><p>Sinds 1864 was <a href="/wiki/Lodewijk_II_van_Beieren" class="mw-redirect" title="Lodewijk II van Beieren">Lodewijk II</a> koning van Beieren. Hij was mensenschuw en trok zich terug in zijn diverse kostbare sprookjeskastelen, zoals <a href="/wiki/Slot_Neuschwanstein" title="Slot Neuschwanstein">Slot Neuschwanstein</a>. In 1886 liet de regering de koning onbekwaam verklaren, een dag na zijn afzetting werd zijn levenloze lichaam teruggevonden in het <a href="/wiki/Starnberger_See" title="Starnberger See">Starnberger See</a>. </p><p>Lodewijk werd opgevolgd door zijn jongere broer, de geesteszieke <a href="/wiki/Otto_I_van_Beieren" title="Otto I van Beieren">Otto I</a>. Omdat Otto niet tot regeren in staat was, nam prins-regent <a href="/wiki/Luitpold_van_Beieren" title="Luitpold van Beieren">Luitpold</a> de honneurs waar. Tijdens het regentschap van prins-regent Luitpold, van 1886 tot 1912, waren de betrekkingen tussen Beieren en Pruisen koud, vooral de antikatholieke agenda van Bismarcks Kulturkampf en de strategische dominantie van Pruisen over het rijk, vielen zwaar. Na de dood van Luitpold volgde zijn zoon Lodewijk III hem op. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Theresienwiese_1918.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Theresienwiese_1918.jpg/260px-Theresienwiese_1918.jpg" decoding="async" width="260" height="201" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Theresienwiese_1918.jpg/390px-Theresienwiese_1918.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Theresienwiese_1918.jpg/520px-Theresienwiese_1918.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="464" /></a><figcaption>De Beierse Revolutie van 1918</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_vrijstaat_Beieren">De vrijstaat Beieren</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=18" title="Bewerk dit kopje: De vrijstaat Beieren" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=18" title="De broncode bewerken van de sectie: De vrijstaat Beieren"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In november 1918 werd de tot dan toe populaire koning <a href="/wiki/Lodewijk_III_van_Beieren" title="Lodewijk III van Beieren">Lodewijk III</a> door een volksopstand, de <a href="/wiki/M%C3%BCnchense_Radenrepubliek" title="Münchense Radenrepubliek">Beierse Revolutie</a> onder leiding van de onafhankelijke <a href="/wiki/Socialisme" title="Socialisme">socialist</a> <a href="/wiki/Kurt_Eisner" title="Kurt Eisner">Kurt Eisner</a>, afgezet en verjaagd. Eisner riep daarop de <i>Freistaat Bayern</i> uit en werd <a href="/wiki/Minister-president" title="Minister-president">minister-president</a>. Op 21 februari 1919 werd hij echter door de jonge graaf <a href="/wiki/Anton_von_Arco_auf_Valley" title="Anton von Arco auf Valley">Anton von Arco auf Valley</a> doodgeschoten. Als wraak riepen de onafhankelijke socialisten de <a href="/wiki/Radenrepubliek" title="Radenrepubliek">Radenrepubliek</a> Beieren uit (zie ook: <a href="/wiki/Gustav_Landauer" title="Gustav Landauer">Gustav Landauer</a>-<a href="/wiki/Erich_M%C3%BChsam" title="Erich Mühsam">Erich Mühsam</a>-<a href="/wiki/Oskar_Maria_Graf" title="Oskar Maria Graf">Oskar Maria Graf</a>). Later werden de onafhankelijke socialisten door <a href="/wiki/Communisme" title="Communisme">communisten</a> afgezet, die de tweede Radenrepubliek uitriepen. Op 1 mei 1919 werd de Radenrepubliek ten val gebracht door de diverse <a href="/wiki/Vrijkorps" title="Vrijkorps">vrijkorpsen</a>. </p><p>Na het rode experiment werd Beieren het bolwerk van extreemrechtse nationalisten en reactionairen die tegen de republiek gekant waren. In het begin van de <a href="/wiki/1920-1929" title="1920-1929">jaren 20</a> werd <a href="/wiki/Gustav_Ritter_von_Kahr" class="mw-redirect" title="Gustav Ritter von Kahr">Gustav Ritter von Kahr</a> (29 november 1862 - 30 juni 1934) rijkscommissaris van Beieren en trachtte haar af te scheiden van de rest van Duitsland. In 1923 poogde <a href="/wiki/Adolf_Hitler" title="Adolf Hitler">Adolf Hitler</a>, gesteund door zijn <a href="/wiki/Nazi" title="Nazi">nazi</a>'s en generaal <a href="/wiki/Erich_Ludendorff" title="Erich Ludendorff">Erich Ludendorff</a>, via een <a href="/wiki/Staatsgreep" title="Staatsgreep">staatsgreep</a> Von Kahr af te zetten en van Beieren een nazi-staat te maken. Deze putsch werd echter in de kiem gesmoord. </p><p>Nadien was het er vrij rustig en Von Kahr moest na verloop van tijd plaatsmaken voor meer constitutioneel gezinde lieden. Desondanks bleef Beieren de bakermat van de nazi's en ook de belangrijkste hoofdkwartieren van de <a href="/wiki/Nationaalsocialisme" title="Nationaalsocialisme">nationaalsocialisten</a> waren er gevestigd. Na de nationaalsocialistische machtsovername (1933) werden in <a href="/wiki/Neurenberg" title="Neurenberg">Neurenberg</a> de <a href="/wiki/Antisemitisme" title="Antisemitisme">antisemitische</a> <a href="/wiki/Rassenwetten_van_Neurenberg" title="Rassenwetten van Neurenberg">Neurenberger wetten</a> afgekondigd (1935). </p><p>In 1945 werd Beieren door de <a href="/wiki/Verenigde_Staten_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Verenigde Staten (hoofdbetekenis)">Amerikanen</a> bezet, en zij installeerden er een <a href="/wiki/Ad_interim" class="mw-redirect" title="Ad interim">interim</a>-bestuur, later na <a href="/wiki/Vrije_verkiezingen" title="Vrije verkiezingen">democratische verkiezingen</a> vervangen door een Beierse regering. De Rijnpalts bleef gescheiden van Beieren en ging deel uitmaken van de deelstaat <a href="/wiki/Rijnland-Palts" title="Rijnland-Palts">Rijnland-Palts</a>. Sindsdien groeide Beieren uit tot de rijkste deelstaat van Duitsland. Het wordt anno de <a href="/wiki/21e_eeuw" title="21e eeuw">21e eeuw</a> vrijwel ononderbroken geregeerd door de <a href="/wiki/Christelijk-Sociale_Unie_in_Beieren" class="mw-redirect" title="Christelijk-Sociale Unie in Beieren">Christelijk-Sociale Unie</a> (CSU), de Beierse zusterpartij van de <a href="/wiki/Christlich-Soziale_Union" title="Christlich-Soziale Union">Christen-Democratische Unie</a> (CDU). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geografie">Geografie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=19" title="Bewerk dit kopje: Geografie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=19" title="De broncode bewerken van de sectie: Geografie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Eibsee_%26_Zugspitze.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Eibsee_%26_Zugspitze.jpg/260px-Eibsee_%26_Zugspitze.jpg" decoding="async" width="260" height="171" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Eibsee_%26_Zugspitze.jpg/390px-Eibsee_%26_Zugspitze.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Eibsee_%26_Zugspitze.jpg/520px-Eibsee_%26_Zugspitze.jpg 2x" data-file-width="3825" data-file-height="2519" /></a><figcaption>De Zugspitze</figcaption></figure> <p>Beieren grenst aan de landen <a href="/wiki/Oostenrijk" title="Oostenrijk">Oostenrijk</a> (de deelstaten <a href="/wiki/Opper-Oostenrijk" title="Opper-Oostenrijk">Opper-Oostenrijk</a>, <a href="/wiki/Salzburg_(deelstaat)" title="Salzburg (deelstaat)">Salzburg</a>, <a href="/wiki/Tirol_(deelstaat)" title="Tirol (deelstaat)">Tirol</a> en <a href="/wiki/Vorarlberg" title="Vorarlberg">Vorarlberg</a>) en <a href="/wiki/Tsjechi%C3%AB" title="Tsjechië">Tsjechië</a>. Met het <a href="/wiki/Zwitserland" title="Zwitserland">Zwitserse</a> <a href="/wiki/Sankt_Gallen_(kanton)" title="Sankt Gallen (kanton)">kanton Sankt Gallen</a> wordt een grens gedeeld via het <a href="/wiki/Bodenmeer" title="Bodenmeer">Bodenmeer</a>. Beieren grenst aan de <a href="/wiki/Deelstaten_van_Duitsland" title="Deelstaten van Duitsland">Duitse deelstaten</a> <a href="/wiki/Baden-W%C3%BCrttemberg" title="Baden-Württemberg">Baden-Württemberg</a>, <a href="/wiki/Hessen" title="Hessen">Hessen</a>, <a href="/wiki/Saksen_(deelstaat)" title="Saksen (deelstaat)">Saksen</a> en <a href="/wiki/Th%C3%BCringen_(deelstaat)" title="Thüringen (deelstaat)">Thüringen</a>. </p><p>De twee grootste rivieren door Beieren zijn de <a href="/wiki/Donau_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Donau (hoofdbetekenis)">Donau</a> en de <a href="/wiki/Main" title="Main">Main</a>. De <a href="/wiki/Beierse_Alpen" title="Beierse Alpen">Beierse Alpen</a> grenzen aan <a href="/wiki/Oostenrijk" title="Oostenrijk">Oostenrijk</a> en vormen de hoogste bergen van Duitsland; met 2.962 meter is de <a href="/wiki/Zugspitze" title="Zugspitze">Zugspitze</a> de hoogste top. </p><p>De grootste steden van Beieren zijn: </p> <ul><li><a href="/wiki/M%C3%BCnchen" title="München">München</a></li> <li><a href="/wiki/Neurenberg" title="Neurenberg">Neurenberg</a></li> <li><a href="/wiki/Augsburg_(stad)" title="Augsburg (stad)">Augsburg</a></li> <li><a href="/wiki/Regensburg_(stad)" title="Regensburg (stad)">Regensburg</a></li> <li><a href="/wiki/W%C3%BCrzburg_(stad)" title="Würzburg (stad)">Würzburg</a></li> <li><a href="/wiki/Ingolstadt" title="Ingolstadt">Ingolstadt</a></li> <li><a href="/wiki/F%C3%BCrth_(stad)" title="Fürth (stad)">Fürth</a></li> <li><a href="/wiki/Erlangen" title="Erlangen">Erlangen</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Cultuur">Cultuur</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=20" title="Bewerk dit kopje: Cultuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=20" title="De broncode bewerken van de sectie: Cultuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Albert_Kretschmer_-_062_-_Bayern,_Schliersee.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Albert_Kretschmer_-_062_-_Bayern%2C_Schliersee.jpg/260px-Albert_Kretschmer_-_062_-_Bayern%2C_Schliersee.jpg" decoding="async" width="260" height="317" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Albert_Kretschmer_-_062_-_Bayern%2C_Schliersee.jpg/390px-Albert_Kretschmer_-_062_-_Bayern%2C_Schliersee.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Albert_Kretschmer_-_062_-_Bayern%2C_Schliersee.jpg/520px-Albert_Kretschmer_-_062_-_Bayern%2C_Schliersee.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="974" /></a><figcaption>Klederdracht uit Beieren</figcaption></figure> <p>Het oude Koninkrijk beieren kende een oude en rijke <a href="/wiki/Volkscultuur" title="Volkscultuur">volkscultuur</a> die zich uitte in verschillende disciplines waaronder klederdracht (<a href="/wiki/Dirndl" title="Dirndl">Dirndl</a> en <a href="/wiki/Lederhose" title="Lederhose">Lederhosen</a>, cullinaire traditie (oa. <a href="/wiki/Bier" title="Bier">Bier</a>, <a href="/wiki/Weizenbier" title="Weizenbier">Weizenbier</a>), <a href="/wiki/Volksdevotie" title="Volksdevotie">volksdevotie</a>, schilderkunst (<a href="/wiki/L%C3%BCftlmalerei" title="Lüftlmalerei">Lüftlmalerei</a>),... Sinds eeuwen is Beieren ook de meeste Katholieke regio van Duitsland, en kent verschillende belangrijke bedevaartsoorden en abdijen. Daarnaast is beieren bekend voor het erfgoed gebouwd door koning Lodewijk II, in de laat 19e eeuw. Deze aspecten zorgen voor een grote toerisme zowel intern als extern. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Taalkunde">Taalkunde</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=21" title="Bewerk dit kopje: Taalkunde" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=21" title="De broncode bewerken van de sectie: Taalkunde"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In Beieren spreekt men <a href="/wiki/Beiers" title="Beiers">Beiers</a>, een lokaal dialect. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Gastronomie">Gastronomie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=22" title="Bewerk dit kopje: Gastronomie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=22" title="De broncode bewerken van de sectie: Gastronomie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De Beierse keuken staat bekend om haar gebruik van biersoorten en varkensvlees. </p> <ul><li>Sweinshaxe</li> <li><a href="/wiki/Wei%C3%9Fwurst" title="Weißwurst">Weißwurst</a></li> <li>Kässpätzle</li> <li>Leberknödl</li> <li>Nürnberger Rotbratwurst</li> <li>Regensburger Wurstsalat</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Barokke_bouwkunst">Barokke bouwkunst</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=23" title="Bewerk dit kopje: Barokke bouwkunst" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=23" title="De broncode bewerken van de sectie: Barokke bouwkunst"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In Beieren bevinden zich verschillende barokke bouwwerken, die wereldberoemd zijn om hun indrukwekkend <a href="/wiki/Stucwerk" title="Stucwerk">stucwerk</a> en ornamenten in rococostijl. Hoodzakelijk de School van Wessobrun is zeer vermaard. </p> <ul><li><a href="/wiki/Bedevaartskerk_van_Wies" title="Bedevaartskerk van Wies">Bedevaartskerk van Wies</a></li> <li><a href="/wiki/Sint-Micha%C3%ABlkerk_(Berg_am_Laim)" title="Sint-Michaëlkerk (Berg am Laim)">Sint-Michaëlkerk</a></li> <li><a href="/wiki/Vierzehnheiligen_(basiliek)" title="Vierzehnheiligen (basiliek)">Basiliek van Vierzehnheiligen</a></li> <li><a href="/wiki/Onze-Lieve-Vrouw_ten_Hemelopnemingkerk_(Aldersbach)" title="Onze-Lieve-Vrouw ten Hemelopnemingkerk (Aldersbach)">Abdijkerk Onze-Lieve-Vrouw ten Hemelopneming</a>, Aldersbach</li> <li><a href="/wiki/Klooster_Marienm%C3%BCnster_(Die%C3%9Fen)" class="mw-redirect" title="Klooster Marienmünster (Dießen)">Klooster Marienmünster</a></li> <li><a href="/wiki/Sint-Joriskerk_(M%C3%BCnchen)" title="Sint-Joriskerk (München)">Sint-Joriskerk, München</a></li> <li><a href="/wiki/Theatinerkirche" title="Theatinerkirche">Theatinerkirche</a>, München</li> <li><a href="/wiki/Abdij_van_Braunau_in_Rohr" title="Abdij van Braunau in Rohr">Abdij van Rohr</a></li> <li><a href="/wiki/Abdij_van_Andechs" title="Abdij van Andechs">Abdij van Andechs</a></li> <li><a href="/wiki/Abdij_van_Ettal" title="Abdij van Ettal">Abdij van Ettal</a></li> <li><a href="/wiki/Abdij_Rott_am_Inn" title="Abdij Rott am Inn">Abdij Rott am Inn</a></li> <li><a href="/wiki/Abdij_van_Sch%C3%A4ftlarn" title="Abdij van Schäftlarn">Abdij van Schäftlarn</a></li> <li><a href="/wiki/Abdij_van_Weltenburg" title="Abdij van Weltenburg">Abdij van Weltenburg</a></li> <li><a href="/wiki/Asamkerk" title="Asamkerk">Asamkerk</a>, München</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bestuurlijke_indeling">Bestuurlijke indeling</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=24" title="Bewerk dit kopje: Bestuurlijke indeling" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=24" title="De broncode bewerken van de sectie: Bestuurlijke indeling"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="thumb tright"><div class="thumbinner" style="width:18em; padding-right:5px !important;"><div class="thumbcaption" style="font-weight:bold; text-align:center; font-size:100%;">Zetelverdeling Landdag 2023-2028</div><div class="thumbimage diagram noprint" style="width:16em; height:8em; padding:1em; overflow:hidden; background:white; color:#202122; text-align:center;"><div style="width:16em; height:8em; position:relative; border-top-left-radius:8em; border-top-right-radius:8em; background:#ff0000;"> <div style="width:16em; height:8em; position:absolute; z-index:1; -o-transform:rotate(-82.463054187192deg);-moz-transform:rotate(-82.463054187192deg);-webkit-transform:rotate(-82.463054187192deg);-ms-transform:rotate(-82.463054187192deg);transform:rotate(-82.463054187192deg); -o-transform-origin:bottom center;-moz-transform-origin:bottom center;-webkit-transform-origin:bottom center;-ms-transform-origin:bottom center;transform-origin:bottom center; top:-1em; line-height:1em; padding-bottom:1em;">17</div> <div style="-o-transform:rotate(15.073891625616deg);-moz-transform:rotate(15.073891625616deg);-webkit-transform:rotate(15.073891625616deg);-ms-transform:rotate(15.073891625616deg);transform:rotate(15.073891625616deg); width:16em; height:8em; position:relative; -o-transform-origin:bottom center;-moz-transform-origin:bottom center;-webkit-transform-origin:bottom center;-ms-transform-origin:bottom center;transform-origin:bottom center; border-top-left-radius:8em; border-top-right-radius:8em; background:#008900;"> <div style="width:16em; height:8em; position:absolute; z-index:1; -o-transform:rotate(-75.812807881773deg);-moz-transform:rotate(-75.812807881773deg);-webkit-transform:rotate(-75.812807881773deg);-ms-transform:rotate(-75.812807881773deg);transform:rotate(-75.812807881773deg); -o-transform-origin:bottom center;-moz-transform-origin:bottom center;-webkit-transform-origin:bottom center;-ms-transform-origin:bottom center;transform-origin:bottom center; top:-1em; line-height:1em; padding-bottom:1em;">32</div> <div style="-o-transform:rotate(28.374384236453deg);-moz-transform:rotate(28.374384236453deg);-webkit-transform:rotate(28.374384236453deg);-ms-transform:rotate(28.374384236453deg);transform:rotate(28.374384236453deg); width:16em; height:8em; position:relative; -o-transform-origin:bottom center;-moz-transform-origin:bottom center;-webkit-transform-origin:bottom center;-ms-transform-origin:bottom center;transform-origin:bottom center; border-top-left-radius:8em; border-top-right-radius:8em; background:#ff820a;"> <div style="width:16em; height:8em; position:absolute; z-index:1; -o-transform:rotate(-73.5960591133deg);-moz-transform:rotate(-73.5960591133deg);-webkit-transform:rotate(-73.5960591133deg);-ms-transform:rotate(-73.5960591133deg);transform:rotate(-73.5960591133deg); -o-transform-origin:bottom center;-moz-transform-origin:bottom center;-webkit-transform-origin:bottom center;-ms-transform-origin:bottom center;transform-origin:bottom center; top:-1em; line-height:1em; padding-bottom:1em;">37</div> <div style="-o-transform:rotate(32.807881773399deg);-moz-transform:rotate(32.807881773399deg);-webkit-transform:rotate(32.807881773399deg);-ms-transform:rotate(32.807881773399deg);transform:rotate(32.807881773399deg); width:16em; height:8em; position:relative; -o-transform-origin:bottom center;-moz-transform-origin:bottom center;-webkit-transform-origin:bottom center;-ms-transform-origin:bottom center;transform-origin:bottom center; border-top-left-radius:8em; border-top-right-radius:8em; background:#333333;"> <div style="width:16em; height:8em; position:absolute; z-index:1; -o-transform:rotate(-52.315270935961deg);-moz-transform:rotate(-52.315270935961deg);-webkit-transform:rotate(-52.315270935961deg);-ms-transform:rotate(-52.315270935961deg);transform:rotate(-52.315270935961deg); -o-transform-origin:bottom center;-moz-transform-origin:bottom center;-webkit-transform-origin:bottom center;-ms-transform-origin:bottom center;transform-origin:bottom center; top:-1em; line-height:1em; padding-bottom:1em;">85</div> <div style="-o-transform:rotate(75.369458128079deg);-moz-transform:rotate(75.369458128079deg);-webkit-transform:rotate(75.369458128079deg);-ms-transform:rotate(75.369458128079deg);transform:rotate(75.369458128079deg); width:16em; height:8em; position:relative; -o-transform-origin:bottom center;-moz-transform-origin:bottom center;-webkit-transform-origin:bottom center;-ms-transform-origin:bottom center;transform-origin:bottom center; border-top-left-radius:8em; border-top-right-radius:8em; background:#00abee;"> <div style="width:16em; height:8em; position:absolute; z-index:1; -o-transform:rotate(-75.812807881773deg);-moz-transform:rotate(-75.812807881773deg);-webkit-transform:rotate(-75.812807881773deg);-ms-transform:rotate(-75.812807881773deg);transform:rotate(-75.812807881773deg); -o-transform-origin:bottom center;-moz-transform-origin:bottom center;-webkit-transform-origin:bottom center;-ms-transform-origin:bottom center;transform-origin:bottom center; top:-1em; line-height:1em; padding-bottom:1em;">32</div> <div style="-o-transform:rotate(28.374384236453deg);-moz-transform:rotate(28.374384236453deg);-webkit-transform:rotate(28.374384236453deg);-ms-transform:rotate(28.374384236453deg);transform:rotate(28.374384236453deg); width:18em; height:8em; position:relative; left:-1em; -o-transform-origin:bottom center;-moz-transform-origin:bottom center;-webkit-transform-origin:bottom center;-ms-transform-origin:bottom center;transform-origin:bottom center; background:white;"><div style="-o-transform:scale(0);-moz-transform:scale(0);-webkit-transform:scale(0);-ms-transform:scale(0);transform:scale(0); width:100%;"><span style="display:inline-block;background:#ff0000;width:8.3743842364533%;overflow:hidden;">17 </span><span style="display:inline-block;background:#008900;width:15.763546798029%;overflow:hidden;">32 </span><span style="display:inline-block;background:#ff820a;width:18.226600985222%;overflow:hidden;">37 </span><span style="display:inline-block;background:#333333;width:41.871921182266%;overflow:hidden;">85 </span><span style="display:inline-block;background:#00abee;width:15.763546798029%;overflow:hidden;">32 </span></div> </div> </div></div></div></div></div><div style="width:6em; height:6em; margin:-3em auto; border-radius:3em; -o-transform:translate(0,0);-moz-transform:translate(0,0);-webkit-transform:translate(0,0);-ms-transform:translate(0,0);transform:translate(0,0); background:white;"></div> </div> <div class="thumbcaption">De 203 zetels zijn als volgt verdeeld: <ul><div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #ff0000; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;"><a href="/wiki/Sozialdemokratische_Partei_Deutschlands" title="Sozialdemokratische Partei Deutschlands">SPD</a>: 17 </span></div><div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #008900; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;"><a href="/wiki/B%C3%BCndnis_90/Die_Gr%C3%BCnen" title="Bündnis 90/Die Grünen">Grüne</a>: 32 </span></div><div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #ff820a; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;"><a href="/wiki/Bundesverband_Freie_W%C3%A4hler_Deutschland" class="mw-redirect" title="Bundesverband Freie Wähler Deutschland">FW</a>: 37 </span></div><div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #ffff00; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;"><a href="/wiki/Freie_Demokratische_Partei" title="Freie Demokratische Partei">FDP</a>: 0 </span></div><div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #333333; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;"><a href="/wiki/Christlich-Soziale_Union_in_Bayern" class="mw-redirect" title="Christlich-Soziale Union in Bayern">CSU</a>: 85 </span></div><div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #00abee; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;"><a href="/wiki/Alternative_f%C3%BCr_Deutschland" title="Alternative für Deutschland">AfD</a>: 32 </span></div><div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #808080; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;">fractieloos: 0 </span></div></ul> </div> </div></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Parlement">Parlement</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=25" title="Bewerk dit kopje: Parlement" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=25" title="De broncode bewerken van de sectie: Parlement"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Maximilianeum.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Maximilianeum.jpg/260px-Maximilianeum.jpg" decoding="async" width="260" height="98" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Maximilianeum.jpg/390px-Maximilianeum.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/64/Maximilianeum.jpg 2x" data-file-width="501" data-file-height="188" /></a><figcaption>Het <a href="/w/index.php?title=Maximilianeum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Maximilianeum (de pagina bestaat niet)">Maximilianeum</a> in <a href="/wiki/M%C3%BCnchen" title="München">München</a>, sinds 1949 de zetel van de <a href="/wiki/Beierse_Landdag" title="Beierse Landdag">Beierse Landdag</a></figcaption></figure> <p>De <a href="/wiki/Wetgevende_macht" title="Wetgevende macht">wetgevende macht</a> van Beieren ligt in handen van de <a href="/wiki/Beierse_Landdag" title="Beierse Landdag">Beierse Landdag</a>, die sinds 1949 gehuisvest is in het stadspaleis <a href="/w/index.php?title=Maximilianeum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Maximilianeum (de pagina bestaat niet)">Maximilianeum</a> in <a href="/wiki/M%C3%BCnchen" title="München">München</a>. Het parlement kende tot en met 1999 (als enige Duitse deelstaat) een tweekamerstelsel, met de Beierse Landdag als het lagerhuis en de Beierse Senaat als het hogerhuis. Een grondwetsherziening in 1999 schafte de Senaat af, waarna Beieren een eenkamerstelsel kreeg met de Landdag als enige kamer. De Landdag heeft verschillende taken: het stemmen over wetsvoorstellen, het kiezen van de minister-president en het uitspreken van haar vertrouwen in het kabinet. </p><p>Verkiezingen voor de Landdag vinden om de vijf jaar plaats (tot 1998 was dit om de vier jaar). De <a href="/wiki/Christelijk-Sociale_Unie_in_Beieren" class="mw-redirect" title="Christelijk-Sociale Unie in Beieren">Christelijk-Sociale Unie</a> (CSU) is sinds 1946 telkens de grootste partij geweest en heeft sinds 1957 in alle Beierse regeringen gezeteld. Na de meest recente verkiezingen, op 8 oktober 2023, vormde de CSU samen met de <a href="/wiki/Freie_W%C3%A4hler" title="Freie Wähler">Freie Wähler</a> opnieuw een coalitie onder leiding van minister-president <a href="/wiki/Markus_S%C3%B6der" title="Markus Söder">Markus Söder</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Staatsbestuur">Staatsbestuur</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=26" title="Bewerk dit kopje: Staatsbestuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=26" title="De broncode bewerken van de sectie: Staatsbestuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het staatsbestuur van Beieren is onderverdeeld in drie lagen. De bovenste laag wordt gevormd door de regering en de ministeries, de middelste laag wordt gevormd door de <i>Regierungsbezirke</i> en de onderste laag bestaat uit de <i>Landratsämter</i>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ministers-presidenten">Ministers-presidenten</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=27" title="Bewerk dit kopje: Ministers-presidenten" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=27" title="De broncode bewerken van de sectie: Ministers-presidenten"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Bayern-Regierungsbezirke.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Bayern-Regierungsbezirke.png/260px-Bayern-Regierungsbezirke.png" decoding="async" width="260" height="260" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Bayern-Regierungsbezirke.png/390px-Bayern-Regierungsbezirke.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f7/Bayern-Regierungsbezirke.png 2x" data-file-width="450" data-file-height="450" /></a><figcaption>De Beierse <a href="/wiki/Regierungsbezirk" title="Regierungsbezirk">Regierungsbezirke</a></figcaption></figure> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i><a href="/wiki/Lijst_van_ministers-presidenten_van_Beieren" title="Lijst van ministers-presidenten van Beieren">Lijst van ministers-presidenten van Beieren</a></i></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Regierungsbezirke">Regierungsbezirke</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=28" title="Bewerk dit kopje: Regierungsbezirke" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=28" title="De broncode bewerken van de sectie: Regierungsbezirke"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De Vrijstaat Beieren kent zeven <i><a href="/wiki/Regierungsbezirk" title="Regierungsbezirk">Regierungsbezirke</a></i>. Deze vertegenwoordigen de staatsregering van Beieren op regionaal niveau. </p> <ul><li><a href="/wiki/Regierungsbezirk_Middel-Franken" class="mw-redirect" title="Regierungsbezirk Middel-Franken">Regierungsbezirk Middel-Franken</a> (<i>Mittelfranken</i>)</li> <li><a href="/wiki/Regierungsbezirk_Neder-Beieren" class="mw-redirect" title="Regierungsbezirk Neder-Beieren">Regierungsbezirk Neder-Beieren</a> (<i>Niederbayern</i>)</li> <li><a href="/wiki/Regierungsbezirk_Neder-Franken" class="mw-redirect" title="Regierungsbezirk Neder-Franken">Regierungsbezirk Neder-Franken</a> (<i>Unterfranken</i>)</li> <li><a href="/wiki/Regierungsbezirk_Opper-Beieren" class="mw-redirect" title="Regierungsbezirk Opper-Beieren">Regierungsbezirk Opper-Beieren</a> (<i>Oberbayern</i>)</li> <li><a href="/wiki/Regierungsbezirk_Opper-Franken" class="mw-redirect" title="Regierungsbezirk Opper-Franken">Regierungsbezirk Opper-Franken</a> (<i>Oberfranken</i>)</li> <li><a href="/wiki/Regierungsbezirk_Opper-Palts" class="mw-redirect" title="Regierungsbezirk Opper-Palts">Regierungsbezirk Opper-Palts</a> (<i>Oberpfalz</i>)</li> <li><a href="/wiki/Regierungsbezirk_Zwaben" class="mw-redirect" title="Regierungsbezirk Zwaben">Regierungsbezirk Zwaben</a> (<i>Schwaben</i>)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Landratsämter"><span id="Landrats.C3.A4mter"></span>Landratsämter</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=29" title="Bewerk dit kopje: Landratsämter" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=29" title="De broncode bewerken van de sectie: Landratsämter"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In ieder Landkreis is er een <i><a href="/w/index.php?title=Landsratsamt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Landsratsamt (de pagina bestaat niet)">Landsratsamt</a></i>. Een Landratsamt is zowel een orgaan van een Landkreis als van de Vrijstaat. In de laatste hoedanigheid vertegenwoordigt een Landratsamt de staatsregering van Beieren op lokaal niveau. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Gemeentelijk_zelfbestuur">Gemeentelijk zelfbestuur</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=30" title="Bewerk dit kopje: Gemeentelijk zelfbestuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=30" title="De broncode bewerken van de sectie: Gemeentelijk zelfbestuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het gemeentelijk zelfbestuur bestaat uit gemeenten en gemeenteverbonden. Beieren kent 2056 steden en gemeenten, waarvan 25 <a href="/wiki/Kreisfreie_Stadt" title="Kreisfreie Stadt">kreisfreie Städte</a>. Tientallen gebieden zijn niet gemeentelijk ingedeeld (<a href="/wiki/Gemeentevrij_gebied" title="Gemeentevrij gebied">gemeentevrij gebied</a>). </p><p>De 71 <a href="/wiki/Landkreis" title="Landkreis">Landkreise</a> en de zeven <a href="/wiki/Bezirk_(Beieren)" title="Bezirk (Beieren)">Bezirke</a> zijn de zogenoemde gemeenteverbonden. Het grondgebied van een Bezirk komt overeen met dat van een Regierungsbezirk. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Bezirke">Bezirke</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=31" title="Bewerk dit kopje: Bezirke" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=31" title="De broncode bewerken van de sectie: Bezirke"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Bezirk_Middel-Franken&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bezirk Middel-Franken (de pagina bestaat niet)">Bezirk Middel-Franken</a> (<i>Mittelfranken</i>)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Bezirk_Neder-Beieren&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bezirk Neder-Beieren (de pagina bestaat niet)">Bezirk Neder-Beieren</a> (<i>Niederbayern</i>)</li> <li><a href="/wiki/Bezirk_Neder-Franken" class="mw-redirect" title="Bezirk Neder-Franken">Bezirk Neder-Franken</a> (<i>Unterfranken</i>)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Bezirk_Opper-Beieren&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bezirk Opper-Beieren (de pagina bestaat niet)">Bezirk Opper-Beieren</a> (<i>Oberbayern</i>)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Bezirk_Opper-Franken&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bezirk Opper-Franken (de pagina bestaat niet)">Bezirk Opper-Franken</a> (<i>Oberfranken</i>)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Bezirk_Opper-Palts&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bezirk Opper-Palts (de pagina bestaat niet)">Bezirk Opper-Palts</a> (<i>Oberpfalz</i>)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Bezirk_Zwaben&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bezirk Zwaben (de pagina bestaat niet)">Bezirk Zwaben</a> (<i>Schwaben</i>)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Landkreise">Landkreise</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=32" title="Bewerk dit kopje: Landkreise" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=32" title="De broncode bewerken van de sectie: Landkreise"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Wieskirche1998.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Wieskirche1998.jpg/260px-Wieskirche1998.jpg" decoding="async" width="260" height="358" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/21/Wieskirche1998.jpg 1.5x" data-file-width="329" data-file-height="453" /></a><figcaption><a href="/wiki/Bedevaartskerk_van_Wies" title="Bedevaartskerk van Wies">Bedevaartskerk van Wies</a> in <a href="/wiki/Steingaden" title="Steingaden">Steingaden</a> in de <a href="/wiki/Landkreis_Weilheim-Schongau" title="Landkreis Weilheim-Schongau">Landkreis Weilheim-Schongau</a></figcaption></figure> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r68175564">.mw-parser-output .kolommen-lijst{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .kolommen-lijst ul,.mw-parser-output .kolommen-lijst ol{margin-top:0}.mw-parser-output .kolommen-lijst li,.mw-parser-output .kolommen-lijst dd{margin-bottom:0;padding-bottom:0.1em;page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-0 .mw-parser-output .kolommen-lijst li,html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-0 .mw-parser-output .kolommen-lijst dd{line-height:1.5714285em}html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 .mw-parser-output .kolommen-lijst li,html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 .mw-parser-output .kolommen-lijst dd{line-height:1.6em}html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-2 .mw-parser-output .kolommen-lijst li,html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-2 .mw-parser-output .kolommen-lijst dd{line-height:1.5em}.mw-parser-output .infobox .kolommen-lijst{margin-top:0}.mw-parser-output .kolommen-lijst figure{break-inside:avoid-column}@media screen and (max-width:640px){.mw-parser-output .kolommen-lijst{clear:both}}</style><div class="kolommen-lijst" style="column-width:16em; column-count:3;"> <ol><li><a href="/wiki/Landkreis_Aichach-Friedberg" title="Landkreis Aichach-Friedberg">Aichach-Friedberg</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Alt%C3%B6tting" title="Landkreis Altötting">Altötting</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Amberg-Sulzbach" title="Landkreis Amberg-Sulzbach">Amberg-Sulzbach</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Ansbach" title="Landkreis Ansbach">Ansbach</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Aschaffenburg" title="Landkreis Aschaffenburg">Aschaffenburg</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Augsburg" title="Landkreis Augsburg">Augsburg</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Bad_Kissingen" title="Landkreis Bad Kissingen">Bad Kissingen</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Bad_T%C3%B6lz-Wolfratshausen" title="Landkreis Bad Tölz-Wolfratshausen">Bad Tölz-Wolfratshausen</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Bamberg" title="Landkreis Bamberg">Bamberg</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Bayreuth" title="Landkreis Bayreuth">Bayreuth</a></li> <li><a href="/wiki/Berchtesgadener_Land" class="mw-redirect" title="Berchtesgadener Land">Berchtesgadener Land</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Cham" title="Landkreis Cham">Cham</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Coburg" title="Landkreis Coburg">Coburg</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Dachau" title="Landkreis Dachau">Dachau</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Deggendorf" title="Landkreis Deggendorf">Deggendorf</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Dillingen_an_der_Donau" title="Landkreis Dillingen an der Donau">Dillingen an der Donau</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Dingolfing-Landau" title="Landkreis Dingolfing-Landau">Dingolfing-Landau</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Donau-Ries" title="Landkreis Donau-Ries">Donau-Ries</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Ebersberg" title="Landkreis Ebersberg">Ebersberg</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Eichst%C3%A4tt" title="Landkreis Eichstätt">Eichstätt</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Erding" title="Landkreis Erding">Erding</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Erlangen-H%C3%B6chstadt" title="Landkreis Erlangen-Höchstadt">Erlangen-Höchstadt</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Forchheim" title="Landkreis Forchheim">Forchheim</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Freising" title="Landkreis Freising">Freising</a></li> <li><a href="/wiki/Freyung-Grafenau" class="mw-redirect" title="Freyung-Grafenau">Freyung-Grafenau</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_F%C3%BCrstenfeldbruck" title="Landkreis Fürstenfeldbruck">Fürstenfeldbruck</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_F%C3%BCrth" title="Landkreis Fürth">Fürth</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Garmisch-Partenkirchen" title="Landkreis Garmisch-Partenkirchen">Garmisch-Partenkirchen</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_G%C3%BCnzburg" title="Landkreis Günzburg">Günzburg</a></li> <li><a href="/wiki/Ha%C3%9Fberge" class="mw-redirect" title="Haßberge">Haßberge</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Hof" title="Landkreis Hof">Hof</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Kelheim" title="Landkreis Kelheim">Kelheim</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Kitzingen" title="Landkreis Kitzingen">Kitzingen</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Kronach" title="Landkreis Kronach">Kronach</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Kulmbach" title="Landkreis Kulmbach">Kulmbach</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Landsberg_am_Lech" title="Landkreis Landsberg am Lech">Landsberg am Lech</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Landshut" title="Landkreis Landshut">Landshut</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Lichtenfels" title="Landkreis Lichtenfels">Lichtenfels</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Lindau" class="mw-redirect" title="Landkreis Lindau">Lindau</a></li> <li><a href="/wiki/Main-Spessart" class="mw-redirect" title="Main-Spessart">Main-Spessart</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Miesbach" title="Landkreis Miesbach">Miesbach</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Miltenberg" title="Landkreis Miltenberg">Miltenberg</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_M%C3%BChldorf_am_Inn" title="Landkreis Mühldorf am Inn">Mühldorf am Inn</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_M%C3%BCnchen" title="Landkreis München">München</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Neuburg-Schrobenhausen" title="Landkreis Neuburg-Schrobenhausen">Neuburg-Schrobenhausen</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Neumarkt_in_der_Oberpfalz" title="Landkreis Neumarkt in der Oberpfalz">Neumarkt in der Oberpfalz</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Neustadt_an_der_Aisch-Bad_Windsheim" title="Landkreis Neustadt an der Aisch-Bad Windsheim">Neustad an der Aisch-Bad Windsheim</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Neustadt_an_der_Waldnaab" title="Landkreis Neustadt an der Waldnaab">Neustadt an der Waldnaab</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Neu-Ulm" title="Landkreis Neu-Ulm">Neu-Ulm</a></li> <li><a href="/wiki/N%C3%BCrnberger_Land" class="mw-redirect" title="Nürnberger Land">Nürnberger Land</a></li> <li><a href="/wiki/Oberallg%C3%A4u" class="mw-redirect" title="Oberallgäu">Oberallgäu</a></li> <li><a href="/wiki/Ostallg%C3%A4u" class="mw-redirect" title="Ostallgäu">Ostallgäu</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Passau" title="Landkreis Passau">Passau</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Pfaffenhofen_an_der_Ilm" title="Landkreis Pfaffenhofen an der Ilm">Pfaffenhofen an der Ilm</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Regen" title="Landkreis Regen">Regen</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Regensburg" title="Landkreis Regensburg">Regensburg</a></li> <li><a href="/wiki/Rh%C3%B6n-Grabfeld" class="mw-redirect" title="Rhön-Grabfeld">Rhön-Grabfeld</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Rosenheim" title="Landkreis Rosenheim">Rosenheim</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Roth" title="Landkreis Roth">Roth</a></li> <li><a href="/wiki/Rottal-Inn" class="mw-redirect" title="Rottal-Inn">Rottal-Inn</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Schwandorf" title="Landkreis Schwandorf">Schwandorf</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Schweinfurt" title="Landkreis Schweinfurt">Schweinfurt</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Starnberg" title="Landkreis Starnberg">Starnberg</a></li> <li><a href="/wiki/Straubing-Bogen" class="mw-redirect" title="Straubing-Bogen">Straubing-Bogen</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Tirschenreuth" title="Landkreis Tirschenreuth">Tirschenreuth</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Traunstein" title="Landkreis Traunstein">Traunstein</a></li> <li><a href="/wiki/Unterallg%C3%A4u" class="mw-redirect" title="Unterallgäu">Unterallgäu</a></li> <li><a href="/wiki/Weilheim-Schongau" class="mw-redirect" title="Weilheim-Schongau">Weilheim-Schongau</a></li> <li><a href="/wiki/Wei%C3%9Fenburg-Gunzenhausen" class="mw-redirect" title="Weißenburg-Gunzenhausen">Weißenburg-Gunzenhausen</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_Wunsiedel_im_Fichtelgebirge" title="Landkreis Wunsiedel im Fichtelgebirge">Wunsiedel im Fichtelgebirge</a></li> <li><a href="/wiki/Landkreis_W%C3%BCrzburg" title="Landkreis Würzburg">Würzburg</a></li></ol> </div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Kreisfreie_Städte"><span id="Kreisfreie_St.C3.A4dte"></span>Kreisfreie Städte</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=33" title="Bewerk dit kopje: Kreisfreie Städte" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=33" title="De broncode bewerken van de sectie: Kreisfreie Städte"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:ChapelBavaria.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/ChapelBavaria.JPG/260px-ChapelBavaria.JPG" decoding="async" width="260" height="342" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/ChapelBavaria.JPG/390px-ChapelBavaria.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/ChapelBavaria.JPG/520px-ChapelBavaria.JPG 2x" data-file-width="1260" data-file-height="1659" /></a><figcaption>Dorpskerk bij <a href="/wiki/Bamberg_(stad)" title="Bamberg (stad)">Bamberg</a></figcaption></figure> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68175564"><div class="kolommen-lijst" style="column-width:14em; column-count:3; max-width:44em;"> <ol><li><a href="/wiki/Amberg" title="Amberg">Amberg</a></li> <li><a href="/wiki/Ansbach_(stad)" title="Ansbach (stad)">Ansbach</a></li> <li><a href="/wiki/Aschaffenburg_(stad)" title="Aschaffenburg (stad)">Aschaffenburg</a></li> <li><a href="/wiki/Augsburg_(stad)" title="Augsburg (stad)">Augsburg</a></li> <li><a href="/wiki/Bamberg_(stad)" title="Bamberg (stad)">Bamberg</a></li> <li><a href="/wiki/Bayreuth_(stad)" title="Bayreuth (stad)">Bayreuth</a></li> <li><a href="/wiki/Coburg_(stad)" title="Coburg (stad)">Coburg</a></li> <li><a href="/wiki/Erlangen" title="Erlangen">Erlangen</a></li> <li><a href="/wiki/F%C3%BCrth_(stad)" title="Fürth (stad)">Fürth</a></li> <li><a href="/wiki/Hof_(Beieren)" title="Hof (Beieren)">Hof</a></li> <li><a href="/wiki/Ingolstadt" title="Ingolstadt">Ingolstadt</a></li> <li><a href="/wiki/Kaufbeuren" title="Kaufbeuren">Kaufbeuren</a></li> <li><a href="/wiki/Kempten_im_Allg%C3%A4u" class="mw-redirect" title="Kempten im Allgäu">Kempten im Allgäu</a></li> <li><a href="/wiki/Landshut_(stad)" title="Landshut (stad)">Landshut</a></li> <li><a href="/wiki/Memmingen" title="Memmingen">Memmingen</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%BCnchen" title="München">München</a></li> <li><a href="/wiki/Neurenberg" title="Neurenberg">Neurenberg</a> (<i>Nürnberg</i>)</li> <li><a href="/wiki/Passau_(stad)" title="Passau (stad)">Passau</a></li> <li><a href="/wiki/Regensburg_(stad)" title="Regensburg (stad)">Regensburg</a></li> <li><a href="/wiki/Rosenheim_(stad)" class="mw-redirect" title="Rosenheim (stad)">Rosenheim</a></li> <li><a href="/wiki/Schwabach" title="Schwabach">Schwabach</a></li> <li><a href="/wiki/Schweinfurt_(stad)" title="Schweinfurt (stad)">Schweinfurt</a></li> <li><a href="/wiki/Straubing" title="Straubing">Straubing</a></li> <li><a href="/wiki/Weiden_in_der_Oberpfalz" title="Weiden in der Oberpfalz">Weiden</a></li> <li><a href="/wiki/W%C3%BCrzburg_(stad)" title="Würzburg (stad)">Würzburg</a></li></ol> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Streken">Streken</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=34" title="Bewerk dit kopje: Streken" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=34" title="De broncode bewerken van de sectie: Streken"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Allg%C3%A4u" title="Allgäu">Allgäu</a></li> <li><a href="/wiki/Franken_(gebied)" title="Franken (gebied)">Franken</a></li> <li><a href="/wiki/Spessart_(gebergte)" title="Spessart (gebergte)">Spessart</a></li> <li><a href="/wiki/Zwaben_(landstreek)" class="mw-redirect" title="Zwaben (landstreek)">Zwaben</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Natuur">Natuur</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=35" title="Bewerk dit kopje: Natuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=35" title="De broncode bewerken van de sectie: Natuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Beierse_Woud" title="Beierse Woud">Beierse Woud</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Natuurpark_Altm%C3%BChltal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Natuurpark Altmühltal (de pagina bestaat niet)">Natuurpark Altmühltal</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%96stliche_Karwendelspitze" title="Östliche Karwendelspitze">Östliche</a> en <a href="/wiki/Westliche_Karwendelspitze" title="Westliche Karwendelspitze">Westliche Karwendelspitze</a></li> <li><a href="/wiki/Rh%C3%B6n" title="Rhön">Rhön</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zie_ook">Zie ook</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Beieren&veaction=edit&section=36" title="Bewerk dit kopje: Zie ook" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Beieren&action=edit&section=36" title="De broncode bewerken van de sectie: Zie ook"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Bayernhymne" title="Bayernhymne">Bayernhymne</a></li> <li><a href="/wiki/Lijst_van_heersers_van_Beieren" title="Lijst van heersers van Beieren">Lijst van heersers van Beieren</a></li> <li><a href="/wiki/Lijst_van_ridderorden_van_Beieren" class="mw-redirect" title="Lijst van ridderorden van Beieren">Lijst van ridderorden van Beieren</a> voor een lijst van de Orden van de opeenvolgende Beierse staten</li></ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><span style="font-weight:bold">Bronnen, noten en/of referenties</span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-Bevölkerung_mit_Migrationshintergrund-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Bevölkerung_mit_Migrationshintergrund_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFFout:_ongeldige_tijd."><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67679320">.mw-parser-output .taalaanduiding{font-family:sans-serif;font-size:85%;cursor:help;color:var(--color-subtle,#555)}.mw-parser-output .taalaanduiding span{border-bottom:1px dotted var(--color-subtle,#555)}</style><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.destatis.de/DE/Themen/Gesellschaft-Umwelt/Bevoelkerung/Migration-Integration/Tabellen/migrationshintergrund-laender.html">Bevölkerung in Privathaushalten nach Migrationshintergrund und Bundesländern</a>. Statistisches Bundesamt (Destatis) (<span class="mw-formatted-date" title="2019-08-21">21 augustus 2019</span>). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200826000829/https://www.destatis.de/DE/Themen/Gesellschaft-Umwelt/Bevoelkerung/Migration-Integration/Tabellen/migrationshintergrund-laender.html">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2020-08-26">26 augustus 2020</span>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2020-04-27">27 april 2020</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-inw_bui_statistiek-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-inw_bui_statistiek_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.statistikdaten.bayern.de/genesis/online/data?operation=abruftabelleBearbeiten&levelindex=1&levelid=1587820052269&auswahloperation=abruftabelleAuspraegungAuswaehlen&auswahlverzeichnis=ordnungsstruktur&auswahlziel=werteabruf&selectionname=12411-005r&auswahltext=&nummer=6&variable=6&name=KREISE&werteabruf=Werteabruf">Bayerisches Landesamt für Statistik – Tabelle 12411-005r: Bevölkerung: Kreise, Geschlecht, Nationalität, Stichtag vom 31.12.2018</a></span> </li> <li id="cite_note-inw_ned_statistiek-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-inw_ned_statistiek_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.statistikdaten.bayern.de/genesis/online?sequenz=tabelleErgebnis&selectionname=12411-001">Bayerisches Landesamt für Statistik – Tabelle 12411-001: Fortschreibung des Bevölkerungsstandes: Bevölkerung: Gemeinden, Stichtage (letzten 6) vom Oktober 2015</a> (inwonersaantallen op basis van de census 2011)</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.statistikdaten.bayern.de/genesis/online/data?operation=abruftabelleBearbeiten&levelindex=1&levelid=1587820052269&auswahloperation=abruftabelleAuspraegungAuswaehlen&auswahlverzeichnis=ordnungsstruktur&auswahlziel=werteabruf&selectionname=12411-005r&auswahltext=&nummer=6&variable=6&name=KREISE&werteabruf=Werteabruf">Bayerisches Landesamt für Statistik – Tabelle 12411-005r: Bevölkerung: Kreise, Geschlecht, Nationalität, Stichtag vom 31.12.2018</a></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.statistikdaten.bayern.de/genesis/online?sequenz=tabelleErgebnis&selectionname=12411-001">Bayerisches Landesamt für Statistik – Tabelle 12411-001: Fortschreibung des Bevölkerungsstandes: Bevölkerung: Gemeinden, Stichtage (letzten 6) vom Oktober 2015</a> (inwonersaantallen op basis van de census 2011)</span> </li> </ol></div></div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67837862">.mw-parser-output .navigatie{position:relative;clear:both;overflow:auto;margin:1em auto -0.5em;padding:2px;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:87%}.mw-parser-output .navigatie-bewerken{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-bewerken .mw-ui-icon::before{background-size:0.9em}.mw-parser-output .navigatie-afb-links,.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{position:absolute}.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{right:2px}.mw-parser-output .navigatie-afb-groot{float:right;padding-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:#ddeef8;padding:2px 5.5em;font-weight:bold}.mw-parser-output .navigatie-inhoud{padding:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-inhoud p:first-child{margin:0}.mw-parser-output .navigatie div[style*="background-color"],.mw-parser-output .navigatie div[style*="background"]{color:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}</style> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="Bestuurlijke_indeling_van_Duitsland:_Landen_(Länder)"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Germany_(3-2).svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Duitsland"><img alt="Vlag van Duitsland" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Germany_%283-2%29.svg/30px-Flag_of_Germany_%283-2%29.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Germany_%283-2%29.svg/45px-Flag_of_Germany_%283-2%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Germany_%283-2%29.svg/60px-Flag_of_Germany_%283-2%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_deelstaten_Duitsland" title="Sjabloon:Navigatie deelstaten Duitsland"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span typeof="mw:File"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/nl:Overleg_sjabloon:Navigatie_deelstaten_Duitsland" title="Overleg sjabloon"><img alt="Overleg sjabloon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_deelstaten_Duitsland&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div id="Bestuurlijke_indeling_van_Duitsland:_Landen_(Länder)" class="navigatie-titel"><a href="/wiki/Bestuurlijke_indeling_van_Duitsland" title="Bestuurlijke indeling van Duitsland">Bestuurlijke indeling van Duitsland</a>: <a href="/wiki/Deelstaten_van_Duitsland" title="Deelstaten van Duitsland">Landen (<i>Länder</i>)</a></div> <div class="navigatie-inhoud"> <p><a href="/wiki/Baden-W%C3%BCrttemberg" title="Baden-Württemberg">Baden-Württemberg</a> · <a class="mw-selflink selflink">Beieren</a> · <a href="/wiki/Berlijn_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Berlijn (hoofdbetekenis)">Berlijn</a> · <a href="/wiki/Brandenburg_(deelstaat)" title="Brandenburg (deelstaat)">Brandenburg</a> · <a href="/wiki/Vrije_Hanzestad_Bremen" title="Vrije Hanzestad Bremen">Bremen</a> · <a href="/wiki/Hamburg_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Hamburg (hoofdbetekenis)">Hamburg</a> · <a href="/wiki/Hessen" title="Hessen">Hessen</a> · <a href="/wiki/Mecklenburg-Voor-Pommeren" title="Mecklenburg-Voor-Pommeren">Mecklenburg-Voor-Pommeren</a> · <a href="/wiki/Nedersaksen" title="Nedersaksen">Nedersaksen</a> · <a href="/wiki/Noordrijn-Westfalen" title="Noordrijn-Westfalen">Noordrijn-Westfalen</a> · <a href="/wiki/Rijnland-Palts" title="Rijnland-Palts">Rijnland-Palts</a> · <a href="/wiki/Saarland" title="Saarland">Saarland</a> · <a href="/wiki/Saksen_(deelstaat)" title="Saksen (deelstaat)">Saksen</a> · <a href="/wiki/Saksen-Anhalt" title="Saksen-Anhalt">Saksen-Anhalt</a> · <a href="/wiki/Sleeswijk-Holstein" title="Sleeswijk-Holstein">Sleeswijk-Holstein</a> · <a href="/wiki/Th%C3%BCringen_(deelstaat)" title="Thüringen (deelstaat)">Thüringen</a> </p> </div></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67837862"> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="Deelstaten_van_de_Weimarrepubliek_(1919–1933)"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_deelstaten_Weimarrepubliek" title="Sjabloon:Navigatie deelstaten Weimarrepubliek"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span class="ui-state-disabled" typeof="mw:File"><span title="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)"><img alt="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_deelstaten_Weimarrepubliek&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div class="navigatie-afb-rechts noviewer"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Germany_(3-2).svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Duitsland"><img alt="Vlag van Duitsland" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Germany_%283-2%29.svg/30px-Flag_of_Germany_%283-2%29.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Germany_%283-2%29.svg/45px-Flag_of_Germany_%283-2%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Germany_%283-2%29.svg/60px-Flag_of_Germany_%283-2%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></div> <div id="Deelstaten_van_de_Weimarrepubliek_(1919–1933)" class="navigatie-titel">Deelstaten van de <a href="/wiki/Weimarrepubliek" title="Weimarrepubliek">Weimarrepubliek</a> (1919–1933)</div> <div class="navigatie-inhoud"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67785531">.mw-parser-output .navigatie-tabel{margin:0 auto 0 auto;text-align:left}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:right}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding-left:0.5em}@media screen and (max-width:640px){.mw-parser-output .navigatie-tabel tr{display:grid;grid-template-columns:1fr;width:100%;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-tabel tr:last-of-type{margin-bottom:0}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:unset}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding:unset}}</style><table class="navigatie-tabel vatop" cellpadding="0" cellspacing="0" style=""><tbody><tr><td class="links" style=""></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Vrijstaat_Anhalt" title="Vrijstaat Anhalt">Anhalt</a> · <a href="/wiki/Republiek_Baden" title="Republiek Baden">Baden</a> · <a class="mw-selflink selflink">Beieren</a> · <a href="/wiki/Vrije_Hanzestad_Bremen" title="Vrije Hanzestad Bremen">Bremen</a> · <a href="/wiki/Vrijstaat_Brunswijk" title="Vrijstaat Brunswijk">Brunswijk</a> · <a href="/wiki/Hamburg_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Hamburg (hoofdbetekenis)">Hamburg</a> · <a href="/wiki/Volksstaat_Hessen" title="Volksstaat Hessen">Hessen</a> · <a href="/wiki/Vrijstaat_Lippe" title="Vrijstaat Lippe">Lippe</a> · <a href="/wiki/Vrije_en_Hanzestad_L%C3%BCbeck" title="Vrije en Hanzestad Lübeck">Lübeck</a> · <a href="/wiki/Vrijstaat_Mecklenburg-Schwerin" title="Vrijstaat Mecklenburg-Schwerin">Mecklenburg-Schwerin</a> · <a href="/wiki/Vrijstaat_Mecklenburg-Strelitz" title="Vrijstaat Mecklenburg-Strelitz">Mecklenburg-Strelitz</a> · <a href="/wiki/Vrijstaat_Oldenburg" title="Vrijstaat Oldenburg">Oldenburg</a> · <a href="/wiki/Vrijstaat_Pruisen" title="Vrijstaat Pruisen">Pruisen</a> · <a href="/wiki/Saksen_(deelstaat)" title="Saksen (deelstaat)">Saksen</a> · <a href="/wiki/Vrijstaat_Schaumburg-Lippe" title="Vrijstaat Schaumburg-Lippe">Schaumburg-Lippe</a> · <a href="/wiki/Th%C3%BCringen_(deelstaat)" title="Thüringen (deelstaat)">Thüringen</a> · <a href="/wiki/Vrijstaat_Waldeck-Pyrmont" title="Vrijstaat Waldeck-Pyrmont">Waldeck-Pyrmont</a> · <a href="/wiki/Vrije_volksstaat_W%C3%BCrttemberg" title="Vrije volksstaat Württemberg">Württemberg</a></td></tr><tr><td class="links"><b>(voor 1920):</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Vrijstaat_Coburg" title="Vrijstaat Coburg">Coburg</a> · <a href="/wiki/Vrijstaat_Gotha" title="Vrijstaat Gotha">Gotha</a> · <a href="/wiki/Volksstaat_Reuss" title="Volksstaat Reuss">Reuss</a> · <a href="/wiki/Hertogdom_Saksen-Altenburg_(1826-1918)" title="Hertogdom Saksen-Altenburg (1826-1918)">Saksen-Altenburg</a> · <a href="/wiki/Vrijstaat_Saksen-Meiningen" title="Vrijstaat Saksen-Meiningen">Saksen-Meiningen</a> · <a href="/wiki/Vrijstaat_Saksen-Weimar-Eisenach" title="Vrijstaat Saksen-Weimar-Eisenach">Saksen-Weimar-Eisenach</a> · <a href="/wiki/Vorstendom_Schwarzburg-Rudolstadt" title="Vorstendom Schwarzburg-Rudolstadt">Schwarzburg-Rudolstadt</a> · <a href="/wiki/Vrijstaat_Schwarzburg-Sondershausen" title="Vrijstaat Schwarzburg-Sondershausen">Schwarzburg-Sondershausen</a></td></tr><tr><td class="links"><span class="nowrap"><b>Niet erkend:</b></span></td><td class="rechts"><a href="/wiki/M%C3%BCnchense_Radenrepubliek" title="Münchense Radenrepubliek">Münchense Radenrepubliek</a> · <a href="/wiki/Vrijstaat_Flessenhals" title="Vrijstaat Flessenhals">Flessenhals</a> · <a href="/w/index.php?title=Rijnrepubliek&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rijnrepubliek (de pagina bestaat niet)">Rijnrepubliek</a></td></tr></tbody></table> </div></div> <div class="interProject commons mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Bavaria#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Bavaria">Mediabestanden</a></div> <div class="interProjectTemplate interProject-groot toccolours" style="display:flex; gap:1em; align-items:center; clear:both; margin:1em 0 -0.5em 0;"> <div style="min-width:max-content;"><span class="noviewer noresize" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/25px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="34" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/38px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span></div> <div>Zie de categorie <i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Bavaria#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Bavaria">Bavaria</a></b></i> van <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> voor mediabestanden over dit onderwerp.</div> </div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Beieren&oldid=67969753">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Beieren&oldid=67969753</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorieën</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Beieren" title="Categorie:Beieren">Beieren</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Deelstaat_van_de_Weimarrepubliek" title="Categorie:Deelstaat van de Weimarrepubliek">Deelstaat van de Weimarrepubliek</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Verborgen categorieën: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Pagina%27s_met_niet-numerieke_formatnum-argumenten" title="Categorie:Wikipedia:Pagina's met niet-numerieke formatnum-argumenten">Wikipedia:Pagina's met niet-numerieke formatnum-argumenten</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Geen_co%C3%B6rdinaten_lokaal_maar_wel_op_Wikidata" title="Categorie:Wikipedia:Geen coördinaten lokaal maar wel op Wikidata">Wikipedia:Geen coördinaten lokaal maar wel op Wikidata</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 15 aug 2024 om 17:31.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Beieren&section=10&veaction=edit&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-786j2","wgBackendResponseTime":156,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.537","walltime":"0.699","ppvisitednodes":{"value":6531,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":99303,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":22266,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":23,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":4,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":16755,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 543.773 1 -total"," 47.88% 260.361 1 Sjabloon:Infobox_deelstaat_Duitsland"," 45.53% 247.576 1 Sjabloon:Infobox_plaats"," 13.13% 71.414 1 Sjabloon:Zetelverdeling"," 12.45% 67.721 1 Sjabloon:Zetelverdeling/code"," 11.46% 62.321 1 Sjabloon:Coor"," 10.00% 54.359 1 Sjabloon:Statistiek_gemeente_Duitsland_oppervlakte"," 9.11% 49.559 2 Sjabloon:Array_Duitsland_gemeentes_oppervlakte/Beieren"," 9.00% 48.926 13 Sjabloon:Array_Duitsland_gemeentes_inwonertallen/Beieren"," 7.79% 42.387 14 Sjabloon:Zetelverdeling/Partij"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.060","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3502675,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-5b65756c6d-4bdnq","timestamp":"20241119151455","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Beieren","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Beieren","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q980","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q980","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-11-07T15:50:42Z","dateModified":"2024-08-15T16:31:00Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/0\/05\/Locator_map_Bavaria_in_Germany.svg","headline":"deelstaat van Duitsland"}</script> </body> </html>