CINXE.COM
Kanisa Katoliki - Wikipedia, kamusi elezo huru
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="sw" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Kanisa Katoliki - Wikipedia, kamusi elezo huru</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )swwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","Januari","Februari","Machi","Aprili","Mei","Juni","Julai","Agosti","Septemba","Oktoba","Novemba","Desemba"],"wgRequestId":"d53f4306-c2ef-479b-8875-4a3aec39985c","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Kanisa_Katoliki","wgTitle":"Kanisa Katoliki","wgCurRevisionId":1342390,"wgRevisionId":1342390,"wgArticleId":15959,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Pages using ISBN magic links","CS1 maint: date auto-translated","Mbegu za Kanisa Katoliki","Dini","Ukristo","Kanisa Katoliki"],"wgPageViewLanguage":"sw","wgPageContentLanguage":"sw","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Kanisa_Katoliki","wgRelevantArticleId":15959,"wgTempUserName":null,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true, "wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"sw","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"sw"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q9592","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready", "user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=sw&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=sw&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=sw&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.17"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Francis_Inauguration_fc10.jpg/1200px-Francis_Inauguration_fc10.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="900"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Francis_Inauguration_fc10.jpg/800px-Francis_Inauguration_fc10.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Francis_Inauguration_fc10.jpg/640px-Francis_Inauguration_fc10.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="480"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Kanisa Katoliki - Wikipedia, kamusi elezo huru"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//sw.m.wikipedia.org/wiki/Kanisa_Katoliki"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Hariri" href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (sw)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//sw.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Kanisa_Katoliki"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.sw"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Tawanyiko la Atom la Wikipedia" href="/w/index.php?title=Maalum:MabadalikoyaKaribuni&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Kanisa_Katoliki rootpage-Kanisa_Katoliki skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Nenda kwa yaliyomo</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Tovuti"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menyu kuu" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menyu kuu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menyu kuu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menyu kuu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">hamishia kwenye mwambaa upande</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ficha</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Urambazaji </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Mwanzo" title="Tembelea Mwanzo [z]" accesskey="z"><span>Mwanzo</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Jumuia" title="Kuhusu mradi, mambo unaweza kufanya, na mahali pa kugundua vitu"><span>Jumuiya</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Maalum:MabadalikoyaKaribuni" title="Orodha ya mabadiliko ya hivi karibuni katika Wiki. [r]" accesskey="r"><span>Mabadiliko ya karibuni</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Maalum:UkurasawaBahati" title="Onyesha ukurasa wa bahati [x]" accesskey="x"><span>Ukurasa wa bahati</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Help:Contents" title="Mahali pa kueleweshwa."><span>Msaada</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Maalum:KurasaMaalum"><span>Kurasa maalumu</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Mwanzo" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Kamusi elezo ya maandishi huru" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-sw.svg" width="117" height="10" style="width: 7.3125em; height: 0.625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Maalum:Tafuta" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Tafuta Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Tafuta</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tafuta Wikipedia" aria-label="Tafuta Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Tafuta Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Maalum:Tafuta"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tafuta</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Zana binafsi"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Mandhari"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Badilisha mandhari ya ukubwa, upana, na rangi ya fonti ya ukurasa" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mandhari" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mandhari</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=sw.wikipedia.org&uselang=sw" class=""><span>Michango</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Maalum:SajiliAkaunti&returnto=Kanisa+Katoliki" title="You are encouraged to create an account and log in; however, it is not mandatory" class=""><span>Unda akaunti</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Maalum:IngiaMtumiaji&returnto=Kanisa+Katoliki" title="Tunakushajiisha kuingia, lakini siyo lazima. [o]" accesskey="o" class=""><span>Ingia</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out user-links-collapsible-item" title="Chaguo zaidi" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zana binafsi" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Zana binafsi</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="User menu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=sw.wikipedia.org&uselang=sw"><span>Michango</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Maalum:SajiliAkaunti&returnto=Kanisa+Katoliki" title="You are encouraged to create an account and log in; however, it is not mandatory"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Unda akaunti</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Maalum:IngiaMtumiaji&returnto=Kanisa+Katoliki" title="Tunakushajiisha kuingia, lakini siyo lazima. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Ingia</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Tovuti"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Yaliyomo" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Yaliyomo</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">hamishia kwenye mwambaa upande</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ficha</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Mwanzo</div> </a> </li> <li id="toc-Maana_ya_jina" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Maana_ya_jina"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Maana ya jina</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Maana_ya_jina-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Maana ya jina subsection</span> </button> <ul id="toc-Maana_ya_jina-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Kanisa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kanisa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Kanisa</span> </div> </a> <ul id="toc-Kanisa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Katoliki" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Katoliki"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Katoliki</span> </div> </a> <ul id="toc-Katoliki-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Imani_yake_kuhusu_fumbo_lake_kama_ushirika" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Imani_yake_kuhusu_fumbo_lake_kama_ushirika"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Imani yake kuhusu fumbo lake kama ushirika</span> </div> </a> <ul id="toc-Imani_yake_kuhusu_fumbo_lake_kama_ushirika-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Aina_za_waumini" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Aina_za_waumini"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Aina za waumini</span> </div> </a> <ul id="toc-Aina_za_waumini-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Uenezi_wake" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Uenezi_wake"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Uenezi wake</span> </div> </a> <ul id="toc-Uenezi_wake-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Miundo_yake" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Miundo_yake"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Miundo yake</span> </div> </a> <ul id="toc-Miundo_yake-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tanbihi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Tanbihi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Tanbihi</span> </div> </a> <ul id="toc-Tanbihi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Marejeo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Marejeo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Marejeo</span> </div> </a> <ul id="toc-Marejeo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Viungo_vya_nje" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Viungo_vya_nje"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Viungo vya nje</span> </div> </a> <ul id="toc-Viungo_vya_nje-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Yaliyomo" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Yaliyomo" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Geuza uonekanaji wa yaliyomo" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Geuza uonekanaji wa yaliyomo</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Kanisa Katoliki</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Nenda kwenye makala kwa lugha nyingine. Lugha 173 zinapatikana" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-173" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Lugha 173</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/Geurija_Katolik_Roma" title="Geurija Katolik Roma – Kiacheni" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Geurija Katolik Roma" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="Kiacheni" class="interlanguage-link-target"><span>Acèh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Rooms-Katolieke_Kerk" title="Rooms-Katolieke Kerk – Kiafrikana" lang="af" hreflang="af" data-title="Rooms-Katolieke Kerk" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Kiafrikana" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/R%C3%B6misch-katholische_Kirche" title="Römisch-katholische Kirche – Kijerumani cha Uswisi" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Römisch-katholische Kirche" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Kijerumani cha Uswisi" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%AE%E1%88%9B_%E1%8A%AB%E1%89%B6%E1%88%8A%E1%8A%AD_%E1%89%A4%E1%89%B0_%E1%8A%AD%E1%88%AD%E1%88%B5%E1%89%B2%E1%8B%AB%E1%8A%95" title="የሮማ ካቶሊክ ቤተ ክርስቲያን – Kiamhari" lang="am" hreflang="am" data-title="የሮማ ካቶሊክ ቤተ ክርስቲያን" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Kiamhari" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Ilesia_Catolica" title="Ilesia Catolica – Kiaragoni" lang="an" hreflang="an" data-title="Ilesia Catolica" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Kiaragoni" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Remisc_Cirice" title="Remisc Cirice – Kiingereza cha Kale" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Remisc Cirice" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Kiingereza cha Kale" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%83%D9%86%D9%8A%D8%B3%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%A7%D8%AB%D9%88%D9%84%D9%8A%D9%83%D9%8A%D8%A9" title="الكنيسة الرومانية الكاثوليكية – Kiarabu" lang="ar" hreflang="ar" data-title="الكنيسة الرومانية الكاثوليكية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Kiarabu" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%A5%DC%95%DC%AC%DC%90_%DC%A9%DC%AC%DC%98%DC%A0%DC%9D%DC%A9%DC%9D_%DC%95%DC%AA%DC%97%DC%98%DC%A1%DC%9D%DC%90" title="ܥܕܬܐ ܩܬܘܠܝܩܝ ܕܪܗܘܡܝܐ – Kiaramu" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܥܕܬܐ ܩܬܘܠܝܩܝ ܕܪܗܘܡܝܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="Kiaramu" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%83%D9%86%D9%8A%D8%B3%D9%87_%D9%83%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%84%D9%8A%D9%83%D9%8A%D9%87_%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%8A%D9%87" title="كنيسه كاتوليكيه رومانيه – Kiarabu cha Misri" lang="arz" hreflang="arz" data-title="كنيسه كاتوليكيه رومانيه" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Kiarabu cha Misri" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Ilesia_Cat%C3%B3lica" title="Ilesia Católica – Kiasturia" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Ilesia Católica" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Kiasturia" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Roma-Katolik_kils%C9%99si" title="Roma-Katolik kilsəsi – Kiazerbaijani" lang="az" hreflang="az" data-title="Roma-Katolik kilsəsi" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Kiazerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="کاتولیک کیلیساسی – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="کاتولیک کیلیساسی" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%BA_%D1%81%D0%B8%D1%80%D0%BA%D3%99%D2%AF%D0%B5" title="Католик сиркәүе – Kibashkiri" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Католик сиркәүе" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Kibashkiri" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Remisch-katholische_Kira" title="Remisch-katholische Kira – Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Remisch-katholische Kira" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Ruomas_Katal%C4%97ku_Ba%C5%BEn%C4%AB%C4%8D%C4%97" title="Ruomas Katalėku Bažnīčė – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Ruomas Katalėku Bažnīčė" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Simbahan_Katoliko" title="Simbahan Katoliko – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Simbahan Katoliko" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D1%8B%D0%BC%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%A6%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B0" title="Рымска-Каталіцкая Царква – Kibelarusi" lang="be" hreflang="be" data-title="Рымска-Каталіцкая Царква" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Kibelarusi" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%A6%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B0" title="Каталіцкая Царква – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Каталіцкая Царква" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Ger%C3%A9ja_Katolik" title="Geréja Katolik – Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Geréja Katolik" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D1%86%D1%8A%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B0" title="Католическа църква – Kibulgaria" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Католическа църква" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Kibulgaria" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A5%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%A3%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%B2%E0%A7%80" title="ক্যাথলিক মণ্ডলী – Kibengali" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ক্যাথলিক মণ্ডলী" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Kibengali" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Iliz_katolik_roman" title="Iliz katolik roman – Kibretoni" lang="br" hreflang="br" data-title="Iliz katolik roman" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Kibretoni" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Rimokatoli%C4%8Dka_crkva" title="Rimokatolička crkva – Kibosnia" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Rimokatolička crkva" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Kibosnia" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Gareja_Katolik_Roma" title="Gareja Katolik Roma – Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Gareja Katolik Roma" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Mandailing</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%BA_%D1%81%D2%AF%D0%BC%D1%8D" title="Католик сүмэ – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Католик сүмэ" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Esgl%C3%A9sia_Cat%C3%B2lica_Romana" title="Església Catòlica Romana – Kikatalani" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Església Catòlica Romana" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Kikatalani" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cbk-zam mw-list-item"><a href="https://cbk-zam.wikipedia.org/wiki/Iglesia_romano_catolico" title="Iglesia romano catolico – Chavacano" lang="cbk" hreflang="cbk" data-title="Iglesia romano catolico" data-language-autonym="Chavacano de Zamboanga" data-language-local-name="Chavacano" class="interlanguage-link-target"><span>Chavacano de Zamboanga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/L%C3%B2%CC%A4-m%C4%81-ti%C4%95ng-ci%C5%8D-g%C3%A1u" title="Lò̤-mā-tiĕng-ciō-gáu – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Lò̤-mā-tiĕng-ciō-gáu" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Simbahang_Katoliko_Romano" title="Simbahang Katoliko Romano – Kichebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Simbahang Katoliko Romano" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="Kichebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DA%B5%DB%8E%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%A7%D8%AA%DB%86%D9%84%DB%8C%DA%A9" title="کڵێسای کاتۆلیک – Kikurdi cha Sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="کڵێسای کاتۆلیک" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Kikurdi cha Sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Katolick%C3%A1_c%C3%ADrkev" title="Katolická církev – Kicheki" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Katolická církev" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Kicheki" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Katol%C3%ABcczi_K%C3%B2sc%C3%B3%C5%82" title="Katolëcczi Kòscół – Kashubian" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Katolëcczi Kòscół" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="Kashubian" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Yr_Eglwys_Gatholig_Rufeinig" title="Yr Eglwys Gatholig Rufeinig – Kiwelisi" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Yr Eglwys Gatholig Rufeinig" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Kiwelisi" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Romerskkatolske_kirke" title="Romerskkatolske kirke – Kidenmaki" lang="da" hreflang="da" data-title="Romerskkatolske kirke" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Kidenmaki" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://dag.wikipedia.org/wiki/Roman_cheechi" title="Roman cheechi – Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Roman cheechi" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target"><span>Dagbanli</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/R%C3%B6misch-katholische_Kirche" title="Römisch-katholische Kirche – Kijerumani" lang="de" hreflang="de" data-title="Römisch-katholische Kirche" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Kijerumani" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/K%C4%B1lisa_Katolike" title="Kılisa Katolike – Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Kılisa Katolike" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A1%CF%89%CE%BC%CE%B1%CE%B9%CE%BF%CE%BA%CE%B1%CE%B8%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%95%CE%BA%CE%BA%CE%BB%CE%B7%CF%83%CE%AF%CE%B1" title="Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία – Kigiriki" lang="el" hreflang="el" data-title="Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Kigiriki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Ce%E1%B9%A1a_Cat%C3%B2lica" title="Ceṡa Catòlica – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Ceṡa Catòlica" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="good article badge"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Catholic_Church" title="Catholic Church – Kiingereza" lang="en" hreflang="en" data-title="Catholic Church" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Kiingereza" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="featured article badge"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Katolika_Eklezio" title="Katolika Eklezio – Kiesperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Katolika Eklezio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Kiesperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Iglesia_cat%C3%B3lica" title="Iglesia católica – Kihispania" lang="es" hreflang="es" data-title="Iglesia católica" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Kihispania" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Katoliku_kirik" title="Katoliku kirik – Kiestonia" lang="et" hreflang="et" data-title="Katoliku kirik" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Kiestonia" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Erromatar_Eliza_Katolikoa" title="Erromatar Eliza Katolikoa – Kibaski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Erromatar Eliza Katolikoa" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Kibaski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/El%C3%A9sia_cat%C3%B3lica" title="Elésia católica – Extremaduran" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Elésia católica" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremaduran" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%DA%A9" title="کلیسای کاتولیک – Kiajemi" lang="fa" hreflang="fa" data-title="کلیسای کاتولیک" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Kiajemi" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Katolinen_kirkko" title="Katolinen kirkko – Kifini" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Katolinen kirkko" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Kifini" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/R%C3%B3mversk-kat%C3%B3lska_kirkjan" title="Rómversk-katólska kirkjan – Kifaroe" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Rómversk-katólska kirkjan" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="Kifaroe" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89glise_catholique" title="Église catholique – Kifaransa" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Église catholique" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Kifaransa" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/%C3%89gll%C3%A9se_catolica_rom%C3%A8na" title="Égllése catolica romèna – Arpitan" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Égllése catolica romèna" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Arpitan" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr badge-Q70894304 mw-list-item" title=""><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/R%C3%B6%C3%B6ms-Katuulsk_Sark" title="Rööms-Katuulsk Sark – Kifrisia cha Kaskazini" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Rööms-Katuulsk Sark" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Kifrisia cha Kaskazini" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Roomsk-Katolike_Tsjerke" title="Roomsk-Katolike Tsjerke – Kifrisia cha Magharibi" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Roomsk-Katolike Tsjerke" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Kifrisia cha Magharibi" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_Eaglais_Chaitliceach_R%C3%B3mh%C3%A1nach" title="An Eaglais Chaitliceach Rómhánach – Kiayalandi" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An Eaglais Chaitliceach Rómhánach" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Kiayalandi" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/L%C3%A9gliz_katolik" title="Légliz katolik – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Légliz katolik" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Eaglais_Chaitligeach" title="Eaglais Chaitligeach – Kigaeli cha Uskoti" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Eaglais Chaitligeach" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Kigaeli cha Uskoti" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Igrexa_cat%C3%B3lica" title="Igrexa católica – Kigalisi" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Igrexa católica" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Kigalisi" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Tup%C3%A3rape_Oparupigua" title="Tupãrape Oparupigua – Kiguarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Tupãrape Oparupigua" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="Kiguarani" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gom mw-list-item"><a href="https://gom.wikipedia.org/wiki/Katolik_firgoz" title="Katolik firgoz – Goan Konkani" lang="gom" hreflang="gom" data-title="Katolik firgoz" data-language-autonym="गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni" data-language-local-name="Goan Konkani" class="interlanguage-link-target"><span>गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Cocin_katolika" title="Cocin katolika – Kihausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Cocin katolika" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="Kihausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Thi%C3%AAn-ch%C3%BA-kau" title="Thiên-chú-kau – Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Thiên-chú-kau" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%9B%D7%A0%D7%A1%D7%99%D7%99%D7%94_%D7%94%D7%A7%D7%AA%D7%95%D7%9C%D7%99%D7%AA" title="הכנסייה הקתולית – Kiebrania" lang="he" hreflang="he" data-title="הכנסייה הקתולית" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Kiebrania" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%88%E0%A4%A5%E0%A5%8B%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%97%E0%A4%BF%E0%A4%B0%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%98%E0%A4%B0" title="कैथोलिक गिरजाघर – Kihindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="कैथोलिक गिरजाघर" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Kihindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Roman_Catholic_Church" title="Roman Catholic Church – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Roman Catholic Church" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Katoli%C4%8Dka_Crkva" title="Katolička Crkva – Kikorasia" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Katolička Crkva" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kikorasia" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Legliz_Katolik" title="Legliz Katolik – Kihaiti" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Legliz Katolik" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Kihaiti" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/R%C3%B3mai_katolikus_egyh%C3%A1z" title="Római katolikus egyház – Kihungaria" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Római katolikus egyház" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Kihungaria" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%A9%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%AF_%D5%A5%D5%AF%D5%A5%D5%B2%D5%A5%D6%81%D5%AB" title="Կաթոլիկ եկեղեցի – Kiarmenia" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Կաթոլիկ եկեղեցի" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Kiarmenia" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%A9%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%AF_%D5%A5%D5%AF%D5%A5%D5%B2%D5%A5%D6%81%D5%AB" title="Կաթոլիկ եկեղեցի – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Կաթոլիկ եկեղեցի" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Ecclesia_Catholic" title="Ecclesia Catholic – Kiintalingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Ecclesia Catholic" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Kiintalingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Gerija_Katolik" title="Gerija Katolik – Kiiban" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Gerija Katolik" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="Kiiban" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Gereja_Katolik_Roma" title="Gereja Katolik Roma – Kiindonesia" lang="id" hreflang="id" data-title="Gereja Katolik Roma" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Kiindonesia" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Eclesie_Catolic" title="Eclesie Catolic – lugha ya kisayansi" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Eclesie Catolic" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="lugha ya kisayansi" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Simbaan_a_Katoliko" title="Simbaan a Katoliko – Kiilocano" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Simbaan a Katoliko" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="Kiilocano" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Katolik_eklezio" title="Katolik eklezio – Kiido" lang="io" hreflang="io" data-title="Katolik eklezio" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Kiido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/R%C3%B3mversk-ka%C3%BE%C3%B3lska_kirkjan" title="Rómversk-kaþólska kirkjan – Kiisilandi" lang="is" hreflang="is" data-title="Rómversk-kaþólska kirkjan" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="Kiisilandi" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Chiesa_cattolica" title="Chiesa cattolica – Kiitaliano" lang="it" hreflang="it" data-title="Chiesa cattolica" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Kiitaliano" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%AB%E3%83%88%E3%83%AA%E3%83%83%E3%82%AF%E6%95%99%E4%BC%9A" title="カトリック教会 – Kijapani" lang="ja" hreflang="ja" data-title="カトリック教会" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Kijapani" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Ruoman_Kiaklik_Choch" title="Ruoman Kiaklik Choch – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Ruoman Kiaklik Choch" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="featured article badge"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Gr%C3%A9ja_Katulik" title="Gréja Katulik – Kijava" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Gréja Katulik" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Kijava" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%94%E1%83%99%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%90" title="რომის კათოლიკური ეკლესია – Kijojia" lang="ka" hreflang="ka" data-title="რომის კათოლიკური ეკლესია" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Kijojia" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Katoliki_Cejewiye" title="Katoliki Cejewiye – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Katoliki Cejewiye" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Sot_%C3%81%CC%B1nietkhwi_Katolika" title="Sot Á̱nietkhwi Katolika – Kityap" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Sot Á̱nietkhwi Katolika" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="Kityap" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%BA_%D1%88%D1%96%D1%80%D0%BA%D0%B5%D1%83%D1%96" title="Католик шіркеуі – Kikazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Католик шіркеуі" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kikazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%96%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9F%87%E1%9E%9F%E1%9E%A0%E1%9E%82%E1%9E%98%E1%9E%93%E1%9F%8D%E1%9E%80%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%BC%E1%9E%9B%E1%9E%B7%E1%9E%80" title="ព្រះសហគមន៍កាតូលិក – Kikambodia" lang="km" hreflang="km" data-title="ព្រះសហគមន៍កាតូលិក" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="Kikambodia" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%95%E0%B3%8D%E0%B2%AF%E0%B2%BE%E0%B2%A5%E0%B3%8B%E0%B2%B2%E0%B2%BF%E0%B2%95%E0%B3%8D_%E0%B2%9A%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%9A%E0%B3%8D" title="ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಚರ್ಚ್ – Kikannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಚರ್ಚ್" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Kikannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%A1%9C%EB%A7%88_%EA%B0%80%ED%86%A8%EB%A6%AD%EA%B5%90%ED%9A%8C" title="로마 가톨릭교회 – Kikorea" lang="ko" hreflang="ko" data-title="로마 가톨릭교회" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Kikorea" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/D%C3%AAra_katol%C3%AEk" title="Dêra katolîk – Kikurdi" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Dêra katolîk" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Kikurdi" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Eglos_Katholik_Romanek" title="Eglos Katholik Romanek – Kikorni" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Eglos Katholik Romanek" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="Kikorni" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="featured article badge"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Ecclesia_Catholica_Romana" title="Ecclesia Catholica Romana – Kilatini" lang="la" hreflang="la" data-title="Ecclesia Catholica Romana" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Kilatini" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Kilisia_Katolika" title="Kilisia Katolika – Kiladino" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Kilisia Katolika" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="Kiladino" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Kathoulesch_Kierch" title="Kathoulesch Kierch – Kilasembagi" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Kathoulesch Kierch" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Kilasembagi" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Eglesa_Catolica" title="Eglesa Catolica – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Eglesa Catolica" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Roems-Kathelieke_K%C3%A8rk" title="Roems-Kathelieke Kèrk – Limburgish" lang="li" hreflang="li" data-title="Roems-Kathelieke Kèrk" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Limburgish" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Dlijia_catolica" title="Dlijia catolica – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Dlijia catolica" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Ekel%C3%A9ziya_katolike" title="Ekeléziya katolike – Kilingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Ekeléziya katolike" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="Kilingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Romos_Katalik%C5%B3_Ba%C5%BEny%C4%8Dia" title="Romos Katalikų Bažnyčia – Kilithuania" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Romos Katalikų Bažnyčia" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Kilithuania" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Romas_Kato%C4%BCu_bazn%C4%ABca" title="Romas Katoļu baznīca – Kilatvia" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Romas Katoļu baznīca" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Kilatvia" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%AE%E0%A4%A8_%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A5%E0%A5%8B%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%9A%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%9A" title="रोमन क्याथोलिक चर्च – Kimaithili" lang="mai" hreflang="mai" data-title="रोमन क्याथोलिक चर्च" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="Kimaithili" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Gereja_Katolik_Roma" title="Gereja Katolik Roma – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Gereja Katolik Roma" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Banyumasan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Eglizy_kat%C3%B4lika_r%C3%B4manina" title="Eglizy katôlika rômanina – Kimalagasi" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Eglizy katôlika rômanina" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Kimalagasi" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Gereja_Katolik_Roma" title="Gereja Katolik Roma – Kiminangkabau" lang="min" hreflang="min" data-title="Gereja Katolik Roma" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="Kiminangkabau" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%B0_%D1%86%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B0" title="Римокатоличка црква – Kimacedonia" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Римокатоличка црква" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Kimacedonia" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%95%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8B%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B8%E0%B4%AD" title="കത്തോലിക്കാസഭ – Kimalayalamu" lang="ml" hreflang="ml" data-title="കത്തോലിക്കാസഭ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Kimalayalamu" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%85%E0%A4%A5%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%9A%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%9A" title="कॅथलिक चर्च – Kimarathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="कॅथलिक चर्च" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Kimarathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Gereja_Katolik" title="Gereja Katolik – Kimalei" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Gereja Katolik" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Kimalei" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Knisja_Kattolika" title="Knisja Kattolika – Kimalta" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Knisja Kattolika" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="Kimalta" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Eigreija_Cat%C3%B3lica" title="Eigreija Católica – Kimirandi" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Eigreija Católica" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="Kimirandi" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%9E%E1%80%9C%E1%80%85%E1%80%BA_%E1%80%A1%E1%80%9E%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%90%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%BA" title="ကက်သလစ် အသင်းတော် – Kiburma" lang="my" hreflang="my" data-title="ကက်သလစ် အသင်းတော်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Kiburma" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D9%84%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%87%E2%80%8C%D9%86%DB%8C%D8%B4%D8%AA" title="کاتلیک کهنیشت – Kimazanderani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="کاتلیک کهنیشت" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Kimazanderani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Catolicismo_Romano" title="Catolicismo Romano – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Catolicismo Romano" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Chiesia_cattoleca" title="Chiesia cattoleca – Kinapoli" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Chiesia cattoleca" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="Kinapoli" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/R%C3%B6%C3%B6msch-kathoolsche_Kark" title="Röömsch-kathoolsche Kark – Kisaksoni" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Röömsch-kathoolsche Kark" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Kisaksoni" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Rooms-Katholieke_Karke" title="Rooms-Katholieke Karke – Low Saxon" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Rooms-Katholieke Karke" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Low Saxon" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A5%E0%A5%8B%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%9A%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%9A" title="क्याथोलिक चर्च – Kinepali" lang="ne" hreflang="ne" data-title="क्याथोलिक चर्च" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Kinepali" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Rooms-Katholieke_Kerk" title="Rooms-Katholieke Kerk – Kiholanzi" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Rooms-Katholieke Kerk" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Kiholanzi" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Den_katolske_kyrkja" title="Den katolske kyrkja – Kinorwe cha Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Den katolske kyrkja" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Kinorwe cha Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Den_katolske_kirke" title="Den katolske kirke – Kinorwe cha Bokmal" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Den katolske kirke" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Kinorwe cha Bokmal" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/%C3%89glise_catholique" title="Église catholique – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Église catholique" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nv mw-list-item"><a href="https://nv.wikipedia.org/wiki/%C3%89%C3%A9%CA%BC_neishoodii" title="Ééʼ neishoodii – Kinavajo" lang="nv" hreflang="nv" data-title="Ééʼ neishoodii" data-language-autonym="Diné bizaad" data-language-local-name="Kinavajo" class="interlanguage-link-target"><span>Diné bizaad</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Gl%C3%A8isa_Catolica_Romana" title="Glèisa Catolica Romana – Kiokitani" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Glèisa Catolica Romana" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Kiokitani" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%95%E0%A9%88%E0%A8%A5%E0%A9%8B%E0%A8%B2%E0%A8%BF%E0%A8%95_%E0%A8%97%E0%A8%BF%E0%A8%B0%E0%A8%9C%E0%A8%BE%E0%A8%98%E0%A8%B0" title="ਕੈਥੋਲਿਕ ਗਿਰਜਾਘਰ – Kipunjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਕੈਥੋਲਿਕ ਗਿਰਜਾਘਰ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Kipunjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Iglesia_Catolico_Romano" title="Iglesia Catolico Romano – Kipapiamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Iglesia Catolico Romano" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="Kipapiamento" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/%C3%89glise_Catolike" title="Église Catolike – Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Église Catolike" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pdc mw-list-item"><a href="https://pdc.wikipedia.org/wiki/Gedollische_Kaerich" title="Gedollische Kaerich – Pennsylvania German" lang="pdc" hreflang="pdc" data-title="Gedollische Kaerich" data-language-autonym="Deitsch" data-language-local-name="Pennsylvania German" class="interlanguage-link-target"><span>Deitsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Kościół katolicki – Kipolandi" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Kościół katolicki" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Kipolandi" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms badge-Q70894304 mw-list-item" title=""><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Cesa_Cat%C3%B2lica" title="Cesa Catòlica – Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Cesa Catòlica" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DB%8C%D8%AA%DA%BE%D9%88%D9%84%DA%A9_%DA%86%D8%B1%DA%86" title="کیتھولک چرچ – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="کیتھولک چرچ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%DA%A9%D9%87_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7" title="کاتولیکه کلیسا – Kipashto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="کاتولیکه کلیسا" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Kipashto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="good article badge"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Igreja_Cat%C3%B3lica" title="Igreja Católica – Kireno" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Igreja Católica" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Kireno" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Kathuliku_Inlisya" title="Kathuliku Inlisya – Kikechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Kathuliku Inlisya" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Kikechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Baselgia_catolica_romana" title="Baselgia catolica romana – Kiromanshi" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Baselgia catolica romana" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="Kiromanshi" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Biserica_Catolic%C4%83" title="Biserica Catolică – Kiromania" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Biserica Catolică" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Kiromania" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Bisearic%C3%A3_C%C3%A3tulic%C3%A3" title="Bisearicã Cãtulicã – Kiaromania" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Bisearicã Cãtulicã" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="Kiaromania" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rsk mw-list-item"><a href="https://rsk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D1%97%D1%86%D0%BA%D0%B0_%D1%86%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B0" title="Римокатолїцка церква – Pannonian Rusyn" lang="rsk" hreflang="rsk" data-title="Римокатолїцка церква" data-language-autonym="Руски" data-language-local-name="Pannonian Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Руски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%86%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D1%8C" title="Католическая церковь – Kirusi" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Католическая церковь" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Kirusi" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%86%D1%8C%D0%BA%D0%B0_%D1%86%D0%B5%D1%80%D1%8C%D0%BA%D0%BE%D0%B2" title="Римокатолицька церьков – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Римокатолицька церьков" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%BA_%D0%A2%D0%B0%D2%A5%D0%B0%D1%80%D0%B0_%D0%B4%D1%8C%D0%B8%D1%8D%D1%82%D1%8D" title="Католик Таҥара дьиэтэ – Kisakha" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Католик Таҥара дьиэтэ" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Kisakha" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Chiesa_Catt%C3%B2lica_Rumana" title="Chiesa Cattòlica Rumana – Kisicilia" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Chiesa Cattòlica Rumana" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Kisicilia" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Catholic_Kirk" title="Catholic Kirk – Kiskoti" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Catholic Kirk" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Kiskoti" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Katolala%C5%A1_girku" title="Katolalaš girku – Kisami cha Kaskazini" lang="se" hreflang="se" data-title="Katolalaš girku" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="Kisami cha Kaskazini" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Katoli%C4%8Dka_crkva" title="Katolička crkva – Kiserbia-kroeshia" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Katolička crkva" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Kiserbia-kroeshia" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%9A%E0%B6%AD%E0%B7%9D%E0%B6%BD%E0%B7%92%E0%B6%9A_%E0%B7%83%E0%B6%B7%E0%B7%8F%E0%B7%80" title="කතෝලික සභාව – Kisinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="කතෝලික සභාව" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Kisinhala" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Catholic_Church" title="Catholic Church – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Catholic Church" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Katol%C3%ADcka_cirkev_(latinsk%C3%A1_cirkev_a_v%C3%BDchodn%C3%A9_katol%C3%ADcke_cirkvi)" title="Katolícka cirkev (latinská cirkev a východné katolícke cirkvi) – Kislovakia" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Katolícka cirkev (latinská cirkev a východné katolícke cirkvi)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Kislovakia" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Rimskokatoli%C5%A1ka_cerkev" title="Rimskokatoliška cerkev – Kislovenia" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Rimskokatoliška cerkev" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Kislovenia" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Kisha_Katolike" title="Kisha Katolike – Kialbania" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Kisha Katolike" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Kialbania" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%B0_%D1%86%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B0" title="Католичка црква – Kiserbia" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Католичка црква" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Kiserbia" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Katoolske_S%C3%A4%C3%A4rke" title="Katoolske Säärke – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Katoolske Säärke" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Gereja_Katolik_Roma" title="Gereja Katolik Roma – Kisunda" lang="su" hreflang="su" data-title="Gereja Katolik Roma" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Kisunda" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Romersk-katolska_kyrkan" title="Romersk-katolska kyrkan – Kiswidi" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Romersk-katolska kyrkan" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Kiswidi" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Rzimskokatolicki_ko%C5%9B%C4%87%C5%AF%C5%82" title="Rzimskokatolicki kośćůł – Kisilesia" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Rzimskokatolicki kośćůł" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="Kisilesia" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%95%E0%AE%A4%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AF%8B%E0%AE%B2%E0%AE%BF%E0%AE%95%E0%AF%8D%E0%AE%95_%E0%AE%A4%E0%AE%BF%E0%AE%B0%E0%AF%81%E0%AE%9A%E0%AF%8D%E0%AE%9A%E0%AE%AA%E0%AF%88" title="கத்தோலிக்க திருச்சபை – Kitamili" lang="ta" hreflang="ta" data-title="கத்தோலிக்க திருச்சபை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Kitamili" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%A5%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8D_%E0%B0%9A%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%9A%E0%B0%BF" title="కాథలిక్ చర్చి – Kitelugu" lang="te" hreflang="te" data-title="కాథలిక్ చర్చి" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Kitelugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D0%BE%D0%B8_%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D3%A3" title="Калисои католикӣ – Kitajiki" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Калисои католикӣ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Kitajiki" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%82%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%AD%E0%B8%A5%E0%B8%B4%E0%B8%81" title="โรมันคาทอลิก – Kithai" lang="th" hreflang="th" data-title="โรมันคาทอลิก" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Kithai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Simbahang_Katolikong_Romano" title="Simbahang Katolikong Romano – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Simbahang Katolikong Romano" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Katolik_Kilisesi" title="Katolik Kilisesi – Kituruki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Katolik Kilisesi" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Kituruki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/Katolik_%C3%A7irk%C3%A4w" title="Katolik çirkäw – Kitatari" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Katolik çirkäw" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Kitatari" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%86%D1%8C%D0%BA%D0%B0_%D1%86%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B0" title="Католицька церква – Kiukraini" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Католицька церква" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Kiukraini" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%AA%DA%BE%D9%88%D9%84%DA%A9_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="کاتھولک کلیسیا – Kiurdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="کاتھولک کلیسیا" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Kiurdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Katolik_cherkovi" title="Katolik cherkovi – Kiuzbeki" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Katolik cherkovi" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Kiuzbeki" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Ceza_Cat%C3%B2%C5%82ega" title="Ceza Catòłega – Kivenisi" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Ceza Catòłega" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Kivenisi" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Katoline_jumalankodikund" title="Katoline jumalankodikund – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Katoline jumalankodikund" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Gi%C3%A1o_h%E1%BB%99i_C%C3%B4ng_gi%C3%A1o" title="Giáo hội Công giáo – Kivietinamu" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Giáo hội Công giáo" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Kivietinamu" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Katholieke_kerke" title="Katholieke kerke – West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Katholieke kerke" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Gl%C3%BCg_Katulik" title="Glüg Katulik – Kivolapuk" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Glüg Katulik" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="Kivolapuk" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Singbahan_Katoliko" title="Singbahan Katoliko – Kiwaray" lang="war" hreflang="war" data-title="Singbahan Katoliko" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Kiwaray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A9%E4%B8%BB%E6%95%8E%E6%9C%83" title="天主敎會 – Kichina cha Wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="天主敎會" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Kichina cha Wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A7%D7%90%D7%98%D7%95%D7%99%D7%9C%D7%99%D7%A9%D7%A2_%D7%A7%D7%99%D7%A8%D7%9B%D7%A2" title="קאטוילישע קירכע – Kiyiddi" lang="yi" hreflang="yi" data-title="קאטוילישע קירכע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Kiyiddi" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Cj%E1%BB%8D_K%C3%A1t%C3%B3l%C3%ACk%C3%AC" title="Ìjọ Kátólìkì – Kiyoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ìjọ Kátólìkì" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="Kiyoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A9%E4%B8%BB%E6%95%99%E6%9C%83" title="天主教會 – Kichina" lang="zh" hreflang="zh" data-title="天主教會" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Kichina" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Thian-ch%C3%BA-k%C3%A0u" title="Thian-chú-kàu – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Thian-chú-kàu" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A9%E4%B8%BB%E6%95%99%E6%9C%83" title="天主教會 – Kikantoni" lang="yue" hreflang="yue" data-title="天主教會" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kikantoni" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q9592#sitelinks-wikipedia" title="Hariri viungo vya lugha zingine" class="wbc-editpage">Hariri viungo</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Maeneo ya wiki"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Kanisa_Katoliki" title="Onyesha kurasa zilizopo [c]" accesskey="c"><span>Makala</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Majadiliano:Kanisa_Katoliki" rel="discussion" title="Mazungumzo kuhusu makala [t]" accesskey="t"><span>Majadiliano</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Badilisha lahaja ya lugha" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Kiswahili</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Mitazamo"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Kanisa_Katoliki"><span>Soma</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&veaction=edit" title="Hariri ukurasa huu na VisualEditor [v]" accesskey="v"><span>Hariri</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&action=edit" title="Hariri chanzo msimbo za ukurasa huu [e]" accesskey="e"><span>Hariri chanzo</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&action=history" title="Mapitio ya awali ya ukurasa huu [h]" accesskey="h"><span>Fungua historia</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Zana za ukurasa"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zana" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Zana</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Zana</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">hamishia kwenye mwambaa upande</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ficha</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="More options" > <div class="vector-menu-heading"> Vitendo </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Kanisa_Katoliki"><span>Soma</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&veaction=edit" title="Hariri ukurasa huu na VisualEditor [v]" accesskey="v"><span>Hariri</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&action=edit" title="Hariri chanzo msimbo za ukurasa huu [e]" accesskey="e"><span>Hariri chanzo</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&action=history"><span>Fungua historia</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Kijumla </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Maalum:VingoViungavyoUkurasahuu/Kanisa_Katoliki" title="Orodha ya kurasa zote za Wiki zilizounganishwa na ukurasa huu [j]" accesskey="j"><span>Viungo viungavyo ukurasa huu</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Maalum:RecentChangesLinked/Kanisa_Katoliki" rel="nofollow" title="Mabadiliko ya karibuni ya katika kurasa zilizounganishwa na ukurasa huu [k]" accesskey="k"><span>Mabadiliko husika</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=sw" title="Pakia picha, video, au sauti [u]" accesskey="u"><span>Pakia faili</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&oldid=1342390" title="Kiungo cha daima cha kufikisha pitio hili la ukurasa"><span>Kiungo cha daima</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&action=info" title="More information about this page"><span>Maelezo ya ukurasa</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Maalum:Taja&page=Kanisa_Katoliki&id=1342390&wpFormIdentifier=titleform" title="Taarifa juu ya njia ya kutaja ukurasa huu"><span>Taja ukurasa huu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Maalum:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fsw.wikipedia.org%2Fwiki%2FKanisa_Katoliki"><span>Pata URL iliyofupishwa</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Maalum:QrCode&url=https%3A%2F%2Fsw.wikipedia.org%2Fwiki%2FKanisa_Katoliki"><span>Pakua msimbo wa QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Chapa/peleka nje </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Maalum:Kusanya&bookcmd=book_creator&referer=Kanisa+Katoliki"><span>Tunga kitabu</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Maalum:DownloadAsPdf&page=Kanisa_Katoliki&action=show-download-screen"><span>Pakua kama PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&printable=yes" title="Toleo linalochapika la ukurasa huu [p]" accesskey="p"><span>Ukurasa wa kuchapika</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Miradi mingine </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Catholic_Church" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q9592" title="Link to connected data repository item [g]" accesskey="g"><span>Wikidata kifungu</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Zana za ukurasa"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Mandhari"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Mandhari</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">hamishia kwenye mwambaa upande</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ficha</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Kutoka Wikipedia, kamusi elezo huru</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="sw" dir="ltr"><figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Faili:Francis_Inauguration_fc10.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Francis_Inauguration_fc10.jpg/300px-Francis_Inauguration_fc10.jpg" decoding="async" width="300" height="225" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Francis_Inauguration_fc10.jpg/450px-Francis_Inauguration_fc10.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Francis_Inauguration_fc10.jpg/600px-Francis_Inauguration_fc10.jpg 2x" data-file-width="4000" data-file-height="3000" /></a><figcaption><a href="/wiki/Papa_Fransisko" title="Papa Fransisko">Papa Fransisko</a> akiendesha <a href="/wiki/Misa" title="Misa">Misa</a> ya kuanzia rasmi huduma yake kama <a href="/wiki/Askofu" title="Askofu">askofu</a> wa <a href="/wiki/Roma" title="Roma">Roma</a> na mkuu wa Kanisa Katoliki <a href="/wiki/Duniani" class="mw-redirect" title="Duniani">duniani</a> kote, tarehe <a href="/wiki/19_Machi" title="19 Machi">19 Machi</a> <a href="/wiki/2013" title="2013">2013</a>.</figcaption></figure> <table class="toccolours" cellspacing="3px" style="float: right; clear:right; margin: 0 0 1em 1em; text-align:center; width:25%;"> <tbody><tr> <td colspan="2"><small>Hii ni sehemu ya mfululizo kuhusu</small><br /><span style="font-size:150%;"><b><a class="mw-selflink selflink">Kanisa Katoliki</a></b></span> </td></tr> <tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Faili:StPetersBasilicaEarlyMorning.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/StPetersBasilicaEarlyMorning.jpg/250px-StPetersBasilicaEarlyMorning.jpg" decoding="async" width="250" height="161" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/StPetersBasilicaEarlyMorning.jpg/375px-StPetersBasilicaEarlyMorning.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/StPetersBasilicaEarlyMorning.jpg/500px-StPetersBasilicaEarlyMorning.jpg 2x" data-file-width="3072" data-file-height="1983" /></a></span> </td></tr> <tr> <th style="font-size:12px; background:#ccccff"><a href="/wiki/Imani" title="Imani">Imani</a> </th></tr> <tr> <td style="font-size:12px"> <p><a href="/wiki/Umoja" title="Umoja">Umoja</a> wa <a href="/wiki/Mungu" title="Mungu">Mungu</a><br /> <a href="/wiki/Utatu" title="Utatu">Utatu</a> (<a href="/wiki/Mungu_Baba" title="Mungu Baba">Baba</a>, <a href="/wiki/Mwana_wa_Mungu" title="Mwana wa Mungu">Mwana</a>, <a href="/wiki/Roho_Mtakatifu" title="Roho Mtakatifu">Roho Mtakatifu</a>)<br /> <a href="/wiki/Umwilisho" title="Umwilisho">Umwilisho</a> <a href="/wiki/Yesu" title="Yesu">Maisha ya Yesu</a><br /> <a href="/wiki/Msalaba_wa_Yesu" title="Msalaba wa Yesu">Msalaba</a> <a href="/wiki/Ufufuko_wa_Yesu" title="Ufufuko wa Yesu">Ufufuko</a> <a href="/wiki/Kupaa_Bwana" title="Kupaa Bwana">Kupaa</a><br /> <a href="/wiki/Historia_ya_Wokovu" title="Historia ya Wokovu">Historia ya Wokovu</a> <a href="/wiki/Ufunuo" title="Ufunuo">Ufunuo</a><br /> <a href="/wiki/Biblia_ya_Kikristo" title="Biblia ya Kikristo">Biblia</a> <a href="/wiki/Mapokeo" title="Mapokeo">Mapokeo</a> <a href="/wiki/Ualimu_wa_Kanisa" class="mw-redirect" title="Ualimu wa Kanisa">Ualimu</a> <a href="/wiki/Dogma" title="Dogma">Dogma</a><br /> <a href="/wiki/Neema" title="Neema">Neema</a> <a href="/wiki/Dhambi" title="Dhambi">Dhambi</a> <a href="/wiki/Wokovu" title="Wokovu">Wokovu</a> <a href="/wiki/Sakramenti" title="Sakramenti">Sakramenti</a><br /> <a href="/wiki/Watakatifu" class="mw-redirect" title="Watakatifu">Watakatifu</a> <a href="/wiki/Bikira_Maria" title="Bikira Maria">Bikira Maria</a> </p> </td></tr> <tr> <th style="font-size:12px; background:#ccccff">Muundo </th></tr> <tr> <td style="font-size:12px"> <p><a href="/wiki/Papa" title="Papa">Papa</a>: <a href="/wiki/Papa_Fransisko" title="Papa Fransisko">Fransisko</a><br /> <a href="/wiki/Urika_wa_maaskofu" title="Urika wa maaskofu">Urika wa maaskofu</a> <a href="/wiki/Mtaguso_mkuu" class="mw-redirect" title="Mtaguso mkuu">Mitaguso mikuu</a><br /> <a href="/wiki/Orodha_ya_Makardinali" title="Orodha ya Makardinali">Kundi la Makardinali</a> <br /> <a href="/wiki/Kanisa_la_Kilatini" title="Kanisa la Kilatini">Kanisa la Kilatini</a> <br /> <a href="/wiki/Makanisa_Katoliki_ya_Mashariki" title="Makanisa Katoliki ya Mashariki">Makanisa Katoliki ya Mashariki</a> </p> </td></tr> <tr> <th style="font-size:12px; background:#ccccff">Historia </th></tr> <tr> <td style="font-size:12px"> <p><a href="/wiki/Historia_ya_Kanisa_Katoliki" title="Historia ya Kanisa Katoliki">Historia</a> <a href="/wiki/Ukristo" title="Ukristo">Ukristo</a> <br /> <a href="/wiki/Katoliki" title="Katoliki">Ukatoliki</a> <a href="/wiki/Mlolongo_wa_Kitume" title="Mlolongo wa Kitume">Mlolongo wa Kitume</a><br /> <a href="/wiki/Sifa_nne_za_Kanisa" title="Sifa nne za Kanisa">Sifa nne za Kanisa</a> <a href="/wiki/Utetezi_wa_Kanisa_Katoliki" title="Utetezi wa Kanisa Katoliki">Utetezi</a> <a href="/wiki/Ekumeni" title="Ekumeni">Ekumeni</a><br /> <a href="/wiki/Maisha_ya_kiroho" title="Maisha ya kiroho">Maisha ya kiroho</a> <a href="/wiki/Amri_Kumi" title="Amri Kumi">Amri Kumi</a> <a href="/wiki/Historia_ya_utawa" class="mw-redirect" title="Historia ya utawa">Utawa</a><br /> <a href="/wiki/Sala" title="Sala">Sala</a> <a href="/wiki/Falsafa" title="Falsafa">Falsafa</a> <a href="/wiki/Teolojia" title="Teolojia">Teolojia</a><br /> <a href="/wiki/Muziki_wa_Kikristo" title="Muziki wa Kikristo">Muziki</a> <a href="/wiki/Sanaa_ya_Kikristo" title="Sanaa ya Kikristo">Sanaa</a> <a href="/wiki/Sayansi" title="Sayansi">Sayansi</a><br /> </p> </td></tr> <tr> <th style="font-size:12px; background:#ccccff"><a href="/wiki/Ibada" title="Ibada">Ibada</a> </th></tr> <tr> <td style="font-size:12px"> <p><a href="/wiki/Liturujia" class="mw-redirect" title="Liturujia">Liturujia</a> <a href="/wiki/Mwaka_wa_Kanisa" title="Mwaka wa Kanisa">Mwaka wa Kanisa</a><br /> <a href="/wiki/Ekaristi" title="Ekaristi">Ekaristi</a> <a href="/wiki/Liturujia_ya_Vipindi" title="Liturujia ya Vipindi">Liturujia ya Vipindi</a><br /> </p> </td></tr> <tr> <th style="font-size:12px; background:#ccccff"><a href="/wiki/Mapokeo" title="Mapokeo">Mapokeo</a> ya liturujia </th></tr> <tr> <td style="font-size:12px"> <p><a href="/wiki/Liturujia_ya_Kilatini" title="Liturujia ya Kilatini">Liturujia ya Kilatini</a> (<a href="/wiki/Liturujia_ya_Roma" title="Liturujia ya Roma">Roma</a> <a href="/wiki/Liturujia_ya_Trento" title="Liturujia ya Trento">Liturujia ya Trento</a> <a href="/wiki/Liturujia_ya_Milano" title="Liturujia ya Milano">Milano</a> <a href="/wiki/Liturujia_ya_Toledo" title="Liturujia ya Toledo">Toledo</a> <a href="/wiki/Liturujia_ya_Braga" title="Liturujia ya Braga">Braga</a> <a href="/wiki/Liturujia_ya_Lyon" title="Liturujia ya Lyon">Lyon</a> <a href="/wiki/Liturujia_ya_Canterbury" title="Liturujia ya Canterbury">Canterbury</a>)<br /> <a href="/wiki/Liturujia_ya_Armenia" title="Liturujia ya Armenia">Liturujia ya Armenia</a> <a href="/wiki/Liturujia_ya_Misri" title="Liturujia ya Misri">Liturujia ya Misri</a><br /> <a href="/wiki/Liturujia_ya_Ugiriki" title="Liturujia ya Ugiriki">Liturujia ya Ugiriki</a> <a href="/wiki/Liturujia_ya_Antiokia" title="Liturujia ya Antiokia">Liturujia ya Antiokia</a><br /> <a href="/wiki/Liturujia_ya_Mesopotamia" title="Liturujia ya Mesopotamia">Liturujia ya Mesopotamia</a><br /> </p> </td></tr> </tbody></table> <table class="vertical-navbox nowraplinks" cellspacing="5" style="float: right; clear: right; color: black; background: #f9f9f9; border: 1px solid #aaa; width: 22em; margin: 0 0 1.0em 1.0em; padding: 0.2em; border-spacing: 0.4em 0; text-align: center; line-height: 1.4em; font-size: 88%;" cellpadding="0"><tbody><tr> <td class="" style="padding-top: 0.4em; font-size: 85%; line-height: 1.2em;">Sehemu ya mfululizo kuhusu</td> </tr><tr> <th class="" style="padding: 0.2em 0.4em 0.2em; padding-top: 0; font-size: 145%; line-height: 1.15em; font-weight: bold;"><a href="/wiki/Ukristo" title="Ukristo">Ukristo</a></th> </tr><tr> <td class="" style="padding: 0.2em 0 0.4em;"><span typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/Faili:StJohnsAshfield_StainedGlass_GoodShepherd_Portrait.jpg" class="mw-file-description" title="Yesu Mchungaji mwema."><img alt="Yesu Mchungaji mwema." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/StJohnsAshfield_StainedGlass_GoodShepherd_Portrait.jpg/190px-StJohnsAshfield_StainedGlass_GoodShepherd_Portrait.jpg" decoding="async" width="190" height="148" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/StJohnsAshfield_StainedGlass_GoodShepherd_Portrait.jpg/285px-StJohnsAshfield_StainedGlass_GoodShepherd_Portrait.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/StJohnsAshfield_StainedGlass_GoodShepherd_Portrait.jpg/380px-StJohnsAshfield_StainedGlass_GoodShepherd_Portrait.jpg 2x" data-file-width="3800" data-file-height="2960" /></a></span></td> </tr><tr> <td style="padding-top: 0.2em; padding-bottom: 0.2em;"> <div class="NavFrame" style="border:none;padding:0;"> <div class="NavHead" style="font-size:105%; background:lavender;padding:0.2em;text-align:center;"><a href="/wiki/Yesu" title="Yesu">Yesu</a></div> <div class="NavContent" style="font-size:105%; padding:0.2em 0 0.4em; text-align:center;"> <ul><li><a href="/wiki/Yesu_katika_Ukristo" class="mw-redirect" title="Yesu katika Ukristo">Yesu katika Ukristo</a></li> <li><a href="/wiki/Yesu_kuzaliwa_na_Bikira" title="Yesu kuzaliwa na Bikira">Yesu kuzaliwa na Bikira</a></li> <li><a href="/wiki/Utume_wa_Yesu" title="Utume wa Yesu">Utume wa Yesu</a></li> <li><a href="/wiki/Msalaba_wa_Yesu" title="Msalaba wa Yesu">Kifo</a></li> <li><a href="/wiki/Ufufuko_wa_Yesu" title="Ufufuko wa Yesu">Ufufuko</a></li> <li><a href="/wiki/Kristo" class="mw-redirect" title="Kristo">Kristo</a></li></ul></div> </div></td> </tr><tr> <td style="padding-bottom: 0.2em;"> <div class="NavFrame" style="border:none;padding:0;"> <div class="NavHead" style="font-size:105%; background:lavender;padding:0.2em;text-align:center;"><a href="/wiki/Biblia_ya_Kikristo" title="Biblia ya Kikristo">Biblia ya Kikristo</a></div> <div class="NavContent" style="font-size:105%; padding:0.2em 0 0.4em; text-align:center; padding:0.2em 0 0.4em; text-align:center;"> <ul><li><a href="/wiki/Historia_ya_wokovu" class="mw-redirect" title="Historia ya wokovu">Historia ya wokovu</a></li> <li><a href="/wiki/Kanuni_ya_Biblia" title="Kanuni ya Biblia">Kanuni ya Biblia</a></li> <li><a href="/wiki/Agano_la_Kale" title="Agano la Kale">Agano la Kale</a></li> <li><a href="/wiki/Agano_Jipya" title="Agano Jipya">Agano Jipya</a></li> <li><a href="/wiki/Injili" title="Injili">Injili</a></li></ul></div> </div></td> </tr><tr> <td style="padding-bottom: 0.2em;"> <div class="NavFrame" style="border:none;padding:0;"> <div class="NavHead" style="font-size:105%; background:lavender;padding:0.2em;text-align:center;"><a href="/wiki/Teolojia" title="Teolojia">Teolojia</a></div> <div class="NavContent" style="font-size:105%; padding:0.2em 0 0.4em; text-align:center; padding:0.2em 0 0.4em; text-align:center;"> <ul><li><a href="/wiki/Mungu" title="Mungu">Mungu</a> <ul><li><a href="/wiki/Mungu_Baba" title="Mungu Baba">Baba</a></li> <li><a href="/wiki/Mungu_Mwana" title="Mungu Mwana">Mwana</a></li> <li><a href="/wiki/Roho_Mtakatifu" title="Roho Mtakatifu">Roho Mtakatifu</a></li> <li><a href="/wiki/Utatu_Mtakatifu" class="mw-redirect" title="Utatu Mtakatifu">Utatu Mtakatifu</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Kanisa" title="Kanisa">Kanisa</a></li> <li><a href="/wiki/Katoliki" title="Katoliki">Katoliki</a></li> <li><a href="/wiki/Ufunuo" title="Ufunuo">Ufunuo</a></li> <li><a href="/wiki/Mapokeo_ya_Mitume" title="Mapokeo ya Mitume">Mapokeo ya Mitume</a></li> <li><a href="/wiki/Kanuni_ya_Imani" title="Kanuni ya Imani">Kanuni ya Imani</a></li> <li><a href="/wiki/Historia_ya_teolojia" title="Historia ya teolojia">Historia ya teolojia</a></li> <li><a href="/wiki/Umisionari" title="Umisionari">Umisionari</a></li> <li><a href="/wiki/Utetezi_wa_Ukristo" title="Utetezi wa Ukristo">Utetezi wa Ukristo</a></li> <li><a href="/wiki/Kifodini" class="mw-redirect" title="Kifodini">Kifodini</a></li> <li><a href="/wiki/Wokovu" title="Wokovu">Wokovu</a></li> <li><a href="/wiki/Sakramenti" title="Sakramenti">Sakramenti</a></li> <li><a href="/wiki/Ubatizo" title="Ubatizo">Ubatizo</a></li> <li><a href="/wiki/Kipaimara" title="Kipaimara">Kipaimara</a></li> <li><a href="/wiki/Ekaristi" title="Ekaristi">Ekaristi</a></li> <li><a href="/wiki/Kitubio" title="Kitubio">Kitubio</a></li> <li><a href="/wiki/Mpako_wa_wagonjwa" title="Mpako wa wagonjwa">Mpako wa wagonjwa</a></li> <li><a href="/wiki/Daraja_takatifu" title="Daraja takatifu">Daraja takatifu</a></li> <li><a href="/wiki/Ndoa_(sakramenti)" title="Ndoa (sakramenti)">Ndoa</a></li></ul></div> </div></td> </tr><tr> <td style="padding-bottom: 0.2em;"> <div class="NavFrame" style="border:none;padding:0;"> <div class="NavHead" style="font-size:105%; background:lavender;padding:0.2em;text-align:center;"><a href="/wiki/Historia_ya_Kanisa" title="Historia ya Kanisa">Historia ya Kanisa</a></div> <div class="NavContent" style="font-size:105%; padding:0.2em 0 0.4em; text-align:center; padding:0.2em 0 0.4em; text-align:center;"> <ul><li><a href="/wiki/Bikira_Maria" title="Bikira Maria">Bikira Maria</a></li> <li><a href="/wiki/Mitume_wa_Yesu" title="Mitume wa Yesu">Mitume wa Yesu</a></li> <li><a href="/wiki/Mtume_Petro" title="Mtume Petro">Mtume Petro</a></li> <li><a href="/wiki/Mtume_Paulo" class="mw-redirect" title="Mtume Paulo">Mtume Paulo</a></li> <li><a href="/wiki/Mababu_wa_Kanisa" class="mw-redirect" title="Mababu wa Kanisa">Mababu wa Kanisa</a></li> <li><a href="/wiki/Walimu_wa_Kanisa" class="mw-redirect" title="Walimu wa Kanisa">Walimu wa Kanisa</a></li> <li><a href="/wiki/Papa" title="Papa">Papa</a></li> <li><a href="/wiki/Ukristo_katika_karne_za_kwanza" title="Ukristo katika karne za kwanza">Ukristo katika karne za kwanza</a></li> <li><a href="/wiki/Umonaki" class="mw-redirect" title="Umonaki">Umonaki</a></li> <li><a href="/wiki/Konstantino_Mkuu" title="Konstantino Mkuu">Konstantino Mkuu</a></li> <li><a href="/wiki/Mitaguso_ya_kiekumene" title="Mitaguso ya kiekumene">Mitaguso ya kiekumene</a></li> <li><a href="/wiki/Agostino_wa_Hippo" title="Agostino wa Hippo">Agostino wa Hippo</a></li> <li><a href="/wiki/Farakano_la_mwaka_1054" title="Farakano la mwaka 1054">Farakano la mwaka 1054</a></li> <li><a href="/wiki/Vita_vya_msalaba" class="mw-redirect" title="Vita vya msalaba">Vita vya msalaba</a></li> <li><a href="/wiki/Fransisko_wa_Asizi" title="Fransisko wa Asizi">Fransisko wa Asizi</a></li> <li><a href="/wiki/Dominiko_Guzman" class="mw-redirect" title="Dominiko Guzman">Dominiko Guzman</a></li> <li><a href="/wiki/Thoma_wa_Akwino" class="mw-redirect" title="Thoma wa Akwino">Thoma wa Akwino</a></li> <li><a href="/wiki/Martin_Luther" title="Martin Luther">Martin Luther</a></li> <li><a href="/wiki/Matengenezo_ya_Kiprotestanti" title="Matengenezo ya Kiprotestanti">Matengenezo ya Kiprotestanti</a></li> <li><a href="/wiki/Urekebisho_wa_Kikatoliki" title="Urekebisho wa Kikatoliki">Urekebisho wa Kikatoliki</a></li> <li><a href="/wiki/Wajesuiti" class="mw-redirect" title="Wajesuiti">Wajesuiti</a></li> <li><a href="/wiki/Upietisti" title="Upietisti">Upietisti</a></li> <li><a href="/wiki/Ekumeni" title="Ekumeni">Ekumeni</a></li></ul></div> </div></td> </tr><tr> <td style="padding-bottom: 0.2em;"> <div class="NavFrame" style="border:none;padding:0;"> <div class="NavHead" style="font-size:105%; background:lavender;padding:0.2em;text-align:center;">Mada nyingine</div> <div class="NavContent" style="font-size:105%; padding:0.2em 0 0.4em; text-align:center; padding:0.2em 0 0.4em; text-align:center;"> <ul><li><a href="/wiki/Liturujia" class="mw-redirect" title="Liturujia">Liturujia</a></li> <li><a href="/wiki/Mwaka_wa_Kanisa" title="Mwaka wa Kanisa">Mwaka wa Kanisa</a></li> <li><a href="/wiki/Muziki_wa_Kikristo" title="Muziki wa Kikristo">Muziki wa Kikristo</a></li> <li><a href="/wiki/Sala" title="Sala">Sala</a></li> <li><a href="/wiki/Sanaa_ya_Kikristo" title="Sanaa ya Kikristo">Sanaa ya Kikristo</a></li> <li><a href="/wiki/Ukristo_na_dini_nyingine" title="Ukristo na dini nyingine">Ukristo na dini nyingine</a></li></ul></div> </div></td> </tr><tr> <td style="padding-bottom: 0.2em;"> <div class="NavFrame" style="border:none;padding:0;"> <div class="NavHead" style="font-size:105%; background:lavender;padding:0.2em;text-align:center;"><a href="/wiki/Madhehebu" title="Madhehebu">Madhehebu</a></div> <div class="NavContent" style="font-size:105%; padding:0.2em 0 0.4em; text-align:center; padding:0.2em 0 0.4em; text-align:center;"><b><a href="/wiki/Ukristo_wa_Mashariki" title="Ukristo wa Mashariki">Mashariki</a></b> <ul><li><a href="/wiki/Kanisa_la_Asiria" title="Kanisa la Asiria">Waasiria</a></li> <li><a href="/wiki/Wakatoliki_wa_Mashariki" class="mw-redirect" title="Wakatoliki wa Mashariki">Wakatoliki wa Mashariki</a></li> <li><a href="/wiki/Waorthodoksi" title="Waorthodoksi">Waorthodoksi</a></li> <li><a href="/wiki/Waorthodoksi_wa_Mashariki" title="Waorthodoksi wa Mashariki">Waorthodoksi wa Mashariki</a></li></ul> <p><b><a href="/wiki/Ukristo_wa_Magharibi" class="mw-redirect" title="Ukristo wa Magharibi">Magharibi</a></b> </p> <ul><li><a href="/wiki/Waadventisti" title="Waadventisti">Waadventisti</a></li> <li><a href="/wiki/Waanabaptisti" title="Waanabaptisti">Waanabaptisti</a></li> <li><a href="/wiki/Anglikana" class="mw-redirect" title="Anglikana">Waanglikana</a></li> <li><a href="/wiki/Wabaptisti" class="mw-redirect" title="Wabaptisti">Wabaptisti</a></li> <li><a href="/wiki/Wakalvini" title="Wakalvini">Wakalvini</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Wakatoliki</a></li> <li><a href="/wiki/Wakatoliki_wa_Kale" title="Wakatoliki wa Kale">Wakatoliki wa Kale</a></li> <li><a href="/wiki/Walutheri" title="Walutheri">Walutheri</a></li> <li><a href="/wiki/Wamethodisti" title="Wamethodisti">Wamethodisti</a></li> <li><a href="/wiki/Wamoravian" class="mw-redirect" title="Wamoravian">Wamoraviani</a></li> <li><a href="/wiki/Wapentekoste" title="Wapentekoste">Wapentekoste</a></li> <li><a href="/wiki/Uprotestanti" title="Uprotestanti">Waprotestanti</a></li></ul> <p><b><a href="/wiki/Wasiosadiki_Utatu" title="Wasiosadiki Utatu">Wasiosadiki Utatu</a></b> </p> <ul><li><a href="/wiki/Mashahidi_wa_Yehova" title="Mashahidi wa Yehova">Mashahidi wa Yehova</a></li> <li><a href="/wiki/Wamormoni" title="Wamormoni">Wamormoni</a></li></ul></div> </div></td> </tr><tr> <td style="text-align: right; padding-top: 0.6em;"><div class="noprint plainlinks hlist navbar mini" style=""><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/Kigezo:Ukristo" title="Kigezo:Ukristo"><span title="Onyesha kizego" style="">o</span></a></li><li class="nv-talk"><a href="/w/index.php?title=Majadiliano_ya_kigezo:Ukristo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Majadiliano ya kigezo:Ukristo (bado haujaandikwa)"><span title="Majadiliano ya kigezo" style="">m</span></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://sw.wikipedia.org/w/index.php?title=Kigezo:Ukristo&action=edit"><span title="Hariri kigezo." style="">h</span></a></li></ul></div></td> </tr> </tbody></table> <p><br /> <b>Kanisa Katoliki</b> ni <a href="/wiki/Jina" title="Jina">jina</a> linalotumika kwa maana mbalimbali, lakini hasa kumaanisha <a href="/wiki/Kanisa" title="Kanisa">Kanisa</a> la <a href="/wiki/Ukristo" title="Ukristo">Kikristo</a> linalokubali <a href="/wiki/Mamlaka" title="Mamlaka">mamlaka</a> ya kiroho ya <a href="/wiki/Papa" title="Papa">Papa</a> wa <a href="/wiki/Roma" title="Roma">Roma</a> kama mkuu wa <a href="/wiki/Urika_wa_maaskofu" title="Urika wa maaskofu">urika wa maaskofu</a> juu yake lote. </p><p>Ndilo kubwa kabisa kati ya <a href="/wiki/Madhehebu" title="Madhehebu">madhehebu</a> yote ya <a href="/wiki/Dini" title="Dini">dini</a> hiyo, likikusanya <a href="/wiki/Nusu" title="Nusu">nusu</a> ya wafuasi wote wa <a href="/wiki/Yesu" title="Yesu">Yesu</a>. </p><p>Hata hivyo, Wakristo wa madhehebu mengine wanaokubali <a href="/wiki/Kanuni_ya_imani_ya_Nisea-Konstantinopoli" class="mw-redirect" title="Kanuni ya imani ya Nisea-Konstantinopoli">kanuni ya imani ya Nisea-Konstantinopoli</a> wanatafsiri tofauti sehemu yake inayokiri Kanisa la kweli kutambulishwa na <a href="/wiki/Sifa_nne_za_Kanisa" title="Sifa nne za Kanisa">sifa nne</a>, ya <a href="/wiki/Tatu" title="Tatu">tatu</a> ikiwa kwamba ni <a href="/wiki/Katoliki" title="Katoliki">katoliki</a>: "Tunasadiki Kanisa <a href="/wiki/Moja" title="Moja">moja</a>, takatifu, <a href="/wiki/Katoliki" title="Katoliki">katoliki</a>, la <a href="/wiki/Mitume_wa_Yesu" title="Mitume wa Yesu">Mitume</a>". </p><p>Kanisa Katoliki, likiwa na miaka karibu <a href="/wiki/Elfu" title="Elfu">elfu</a> <a href="/wiki/Mbili" title="Mbili">mbili</a>, ni kati ya miundo ya zamani zaidi iliyopo <a href="/wiki/Duniani" class="mw-redirect" title="Duniani">duniani</a> na imechangia kwa kiasi kikubwa <a href="/wiki/Ustaarabu_wa_Magharibi" class="mw-redirect" title="Ustaarabu wa Magharibi">ustaarabu wa Magharibi</a>, ingawa tangu mwishoni mwa <a href="/wiki/Karne_za_Kati" class="mw-redirect" title="Karne za Kati">Karne za Kati</a> athari yake inazidi kupungua, ilivyo wazi leo hasa katika masuala yanayohusu <a href="/wiki/Jinsia" title="Jinsia">jinsia</a> na <a href="/wiki/Uzazi" title="Uzazi">uzazi</a>. </p><p><a href="/wiki/Imani_ya_Kanisa" title="Imani ya Kanisa">Imani ya Kanisa</a> hilo inatokana na <a href="/wiki/Ufunuo" title="Ufunuo">ufunuo</a> wa <a href="/wiki/Mungu" title="Mungu">Mungu</a> ulivyotolewa kwa <a href="/wiki/Israeli" class="mw-redirect" title="Israeli">Israeli</a> na ulivyokamilishwa na Yesu ambaye alimtambulisha kama <a href="/wiki/Baba" title="Baba">Baba</a> na alilianzisha kwa njia ya <a href="/wiki/Roho_Mtakatifu" title="Roho Mtakatifu">Roho Mtakatifu</a> aliyetumwa naye juu ya <a href="/wiki/Mitume_wa_Yesu" title="Mitume wa Yesu">Mitume</a> wake siku ya <a href="/wiki/Pentekoste" title="Pentekoste">Pentekoste</a> mwaka <a href="/wiki/30" title="30">30</a> (au <a href="/wiki/33" title="33">33</a>) <a href="/wiki/BK" class="mw-redirect" title="BK">BK</a>. </p><p>Ni <a href="/wiki/Imani" title="Imani">imani</a> inayoungamwa katika <a href="/wiki/Ubatizo" title="Ubatizo">ubatizo</a>, <a href="/wiki/Sakramenti" title="Sakramenti">sakramenti</a> ya kwanza na <a href="/wiki/Mlango" title="Mlango">mlango</a> wa sakramenti nyingine <a href="/wiki/Sita" title="Sita">sita</a>: kwamba Mungu ni mmoja tu katika <a href="/wiki/Utatu" title="Utatu">nafsi tatu</a>: <a href="/wiki/Baba" title="Baba">Baba</a>, <a href="/wiki/Mwana" class="mw-redirect" title="Mwana">Mwana</a> na <a href="/wiki/Roho_Mtakatifu" title="Roho Mtakatifu">Roho Mtakatifu</a>. </p><p>Imani hiyo inatakiwa kutekelezwa katika <a href="/wiki/Maadili" title="Maadili">maadili</a> maalumu yanayotegemea hasa <a href="/wiki/Upendo" title="Upendo">upendo</a> ambao ndio adili kuu na <a href="/wiki/Uhai" title="Uhai">uhai</a> wa mengine yote. </p><p>Kutokana na <a href="/wiki/Juhudi" title="Juhudi">juhudi</a> za kutekeleza <a href="/wiki/Matendo_ya_huruma" title="Matendo ya huruma">matendo ya huruma</a> kwa yeyote mwenye shida, Kanisa Katoliki linatoa <a href="/wiki/Huduma" class="mw-disambig" title="Huduma">huduma</a> za <a href="/wiki/Elimu" title="Elimu">elimu</a> na <a href="/wiki/Afya" title="Afya">afya</a> kuliko <a href="/wiki/Taasisi" title="Taasisi">taasisi</a> nyingine yoyote duniani kote. </p><p>Kama vielelezo vya <a href="/wiki/Utakatifu" title="Utakatifu">utakatifu</a> ambao waamini wote wanaitiwa, Kanisa linapendekeza watu wa <a href="/wiki/Agano_la_Kale" title="Agano la Kale">Agano la Kale</a> na wa <a href="/wiki/Agano_Jipya" title="Agano Jipya">Agano Jipya</a>, hasa <a href="/wiki/Bikira_Maria" title="Bikira Maria">Bikira Maria</a>, lakini pia wale waliojitokeza zaidi katika <a href="/wiki/Historia_ya_Kanisa" title="Historia ya Kanisa">historia yake</a> kama <a href="/wiki/Watakatifu" class="mw-redirect" title="Watakatifu">watakatifu</a>. </p><p>Baadhi yao wana wafuasi wengi wanaounda familia za kiroho, mara nyingi kama <a href="/wiki/Utawa" class="mw-redirect" title="Utawa">mashirika ya kitawa</a> yenye <a href="/wiki/Karama" title="Karama">karama</a> mbalimbali. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Maana_ya_jina">Maana ya jina</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&veaction=edit&section=1" title="Hariri sehemu: Maana ya jina" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Maana ya jina"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kanisa">Kanisa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&veaction=edit&section=2" title="Hariri sehemu: Kanisa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Kanisa"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Neno" title="Neno">Neno</a> Kanisa maana yake ni “Mkusanyiko”: ndani yake <a href="/wiki/Roho_Mtakatifu" title="Roho Mtakatifu">Roho Mtakatifu</a> anaunganisha na Yesu na kati yao wale waliopokea <a href="/wiki/Neno_la_Mungu" title="Neno la Mungu">Neno la Mungu</a> na <a href="/wiki/Sakramenti" title="Sakramenti">sakramenti</a> zake. “Bwana alilizidisha Kanisa kila siku kwa wale waliokuwa wakiokolewa… Na jamii ya watu walioamini walikuwa na moyo mmoja na roho moja” (<a href="/wiki/Mdo" class="mw-redirect" title="Mdo">Mdo</a> 2:47; 4:32). Ndio tokeo la ombi la Yesu: “Wote wawe na umoja; kama wewe, Baba, ulivyo ndani yangu, nami ndani yako, hao nao wawe ndani yetu, ili ulimwengu upate kusadiki ya kwamba wewe ndiwe uliyenituma” (<a href="/wiki/Yoh" class="mw-redirect" title="Yoh">Yoh</a> 17:21). Kumbe utitiri wa <a href="/wiki/Madhehebu" title="Madhehebu">madhehebu</a> yaliyotenganika unaleta picha ya “mtawanyiko” ambayo inakwaza <a href="/wiki/Ulimwengu" title="Ulimwengu">ulimwengu</a> usisadiki. “Kila mtu wa kwenu husema, ‘Mimi ni wa Paulo’, na, ‘Mimi ni wa Apolo’, na, ‘Mimi ni wa Kefa’, na, ‘Mimi ni wa Kristo’. Je, Kristo amegawanyika?” (<a href="/wiki/1Kor" class="mw-redirect" title="1Kor">1Kor</a> 1:12-13). </p><p>Kwa <a href="/wiki/Imani" title="Imani">imani</a> hiyo, Kanisa si kundi la <a href="/wiki/Binadamu" title="Binadamu">binadamu</a> tu, tunaloweza kulianzisha kama vile <a href="/wiki/Chama" title="Chama">chama</a>, <a href="/wiki/Timu" title="Timu">timu</a> n.k. Kanisa ni <a href="/wiki/Fumbo" title="Fumbo">fumbo</a> la Mwili wa Kristo unaohuishwa na Roho Mtakatifu. Kama Yesu linaonekana upande wa ubinadamu tu, kumbe linaunganisha utu na Umungu. <a href="/wiki/Mungu_Baba" title="Mungu Baba">Baba</a> “alivitia vitu vyote chini ya miguu yake, akamweka awe kichwa juu ya vitu vyote kwa ajili ya Kanisa, ambalo ndilo mwili wake, ukamilifu wake anayekamilika kwa vyote katika vyote” (<a href="/wiki/Ef" class="mw-redirect" title="Ef">Ef</a> 1:22-23). </p><p>Hivyo hatuwezi kuambatana na Yesu kwa kulikataa Kanisa, kwa kuwa hao wawili ni <a href="/wiki/Mwili" title="Mwili">mwili</a> mmoja, kama <a href="/w/index.php?title=Bwanaarusi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bwanaarusi (bado haujaandikwa)">Bwanaarusi</a> na <a href="/w/index.php?title=Bibiarusi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bibiarusi (bado haujaandikwa)">Bibiarusi</a>. “Hamkusoma ya kwamba yeye aliyewaumba mwanzo, aliwaumba mtu mume na mtu mke, akasema, ‘Kwa sababu hiyo, mtu atamwacha babaye na mamaye, ataambatana na mkewe, na hao wawili watakuwa mwili mmoja’? Hata wamekuwa si wawili tena, bali mwili mmoja. Basi aliowaunganisha Mungu, mwanadamu asiwatenganishe” (<a href="/wiki/Math" class="mw-redirect" title="Math">Math</a> 19:4-6). “Siri hiyo ni kubwa; ila mimi nanena habari ya Kristo na Kanisa” (Ef 5:32). </p><p>Kwa sababu hiyo Kanisa ni muhimu kwa wote kwa kuwa ndilo <a href="/wiki/Ishara" title="Ishara">ishara</a> na <a href="/w/index.php?title=Chombo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chombo (bado haujaandikwa)">chombo</a> cha <a href="/wiki/Umoja" title="Umoja">umoja</a> wa watu na <a href="/wiki/Mungu" title="Mungu">Mungu</a> na kati yao. Yesu “aliwapatanisha wote wawili na Mungu katika mwili mmoja, kwa njia ya msalaba, akiisha kuufisha ule uadui kwa huo msalaba. Akaja akahubiri amani kwenu ninyi mliokuwa mbali, na amani kwao wale waliokuwa karibu. Kwa maana kwa yeye sisi sote tumepata njia ya kumkaribia Baba katika Roho mmoja” (Ef 2:16-18). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Katoliki">Katoliki</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&veaction=edit&section=3" title="Hariri sehemu: Katoliki" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Katoliki"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Halafu <a href="/wiki/Neno" title="Neno">neno</a> "<a href="/wiki/Katoliki" title="Katoliki">katoliki</a>" linatokana na <a href="/wiki/Kivumishi" class="mw-redirect" title="Kivumishi">kivumishi</a> cha <a href="/wiki/Kigiriki" title="Kigiriki">Kigiriki</a> <b>καθολικός</b> (<i>katholikòs</i>), lenye maana ya «kamili, kadiri ya utimilifu», kinyume cha «vipandevipande». </p><p>Tunalikuta kwa mara ya kwanza katika maandishi ya <a href="/wiki/Ignas_wa_Antiokia" title="Ignas wa Antiokia">Ignas wa Antiokia</a> kwa Wakristo wa <a href="/wiki/Izmir" class="mw-redirect" title="Izmir">Smirna</a> mwanzoni mwa <a href="/wiki/Karne_II" class="mw-redirect" title="Karne II">karne II</a>: «Alipo <a href="/wiki/Yesu_Kristo" class="mw-redirect" title="Yesu Kristo">Yesu Kristo</a> ndipo lilipo Kanisa Katoliki» (Ad Smyrnaeos, 8). </p><p>Ndivyo alivyolitofautisha na makundi madogomadogo yaliyokuwa yameanza kujitenga nalo. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Imani_yake_kuhusu_fumbo_lake_kama_ushirika">Imani yake kuhusu fumbo lake kama ushirika</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&veaction=edit&section=4" title="Hariri sehemu: Imani yake kuhusu fumbo lake kama ushirika" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Imani yake kuhusu fumbo lake kama ushirika"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Kanisa hilo linaamini kuwa ndani yake linadumu moja kwa moja Kanisa pekee lililoanzishwa na <a href="/wiki/Yesu_Kristo" class="mw-redirect" title="Yesu Kristo">Yesu Kristo</a> ambalo wanaunganishwa nalo wale wote <a href="/wiki/Ubatizo" title="Ubatizo">wanaobatizwa</a> katika <a href="/wiki/Madhehebu" title="Madhehebu">madhehebu</a> yoyote. </p><p>Tofauti kati yao ni kwamba baadhi (Wakatoliki) wana <a href="/wiki/Ushirika_kamili" title="Ushirika kamili">ushirika kamili</a> nalo, wakati wengine (hasa <a href="/wiki/Waorthodoksi" title="Waorthodoksi">Waorthodoksi</a>, <a href="/wiki/Waorthodoksi_wa_Mashariki" title="Waorthodoksi wa Mashariki">Waorthodoksi wa Mashariki</a> na <a href="/wiki/Waprotestanti" class="mw-redirect" title="Waprotestanti">Waprotestanti</a>) wana <a href="/wiki/Ushirika" class="mw-redirect" title="Ushirika">ushirika</a> nalo kwa viwango mbalimbali, kadiri wanavyokubali mafundisho, <a href="/wiki/Sakramenti" title="Sakramenti">sakramenti</a> na <a href="/wiki/Uongozi" title="Uongozi">uongozi</a> wake. </p><p>Hatimaye, Kanisa hilo linaamini kuwa wale wote wasiobatizwa wanaitwa na <a href="/wiki/Mungu" title="Mungu">Mungu</a> kufanya hivyo na kujiunga nalo ili wafikie <a href="/wiki/Wokovu" title="Wokovu">wokovu</a> ulioletwa na Yesu Kristo. </p><p>Sababu ni kwamba wokovu unapatikana kwa Yesu tu, anayeishi katika Kanisa lake. Hata hivyo Roho Mtakatifu anaweza akaongoza mtu asiyewajua bila kosa lake aungane nao kiroho kwa kumlenga Mungu na kujitahidi kumtii kwa moyo wote. “Tunamtumaini Mungu aliye hai, aliye Mwokozi wa watu wote, hasa wa waaminio” (<a href="/wiki/1Tim" class="mw-redirect" title="1Tim">1Tim</a> 4:10). “Hakika natambua ya kuwa Mungu hana upendeleo; bali katika kila taifa mtu amchaye na kutenda haki hukubaliwa na yeye… Twaamini kwamba tutaokoka kwa neema ya Bwana Yesu vilevile kama wao” (<a href="/wiki/Mdo" class="mw-redirect" title="Mdo">Mdo</a> 10:34-35; 15:11). </p><p>Lakini mtu akijua Kanisa ni la lazima kwa wokovu asiingie au ajitenge nalo hawezi kuingia <a href="/wiki/Mbinguni" class="mw-redirect" title="Mbinguni">mbinguni</a>. “Roho anena waziwazi ya kwamba nyakati za mwisho wengine watajitenga na imani, wakisikiliza roho zidanganyazo, na mafundisho ya mashetani; kwa unafiki wa watu wasemao uongo, wakichomwa moto dhamiri zao wenyewe” (1Tim 4:1-2). “Watoto, ni wakati wa mwisho. Na kama vile mlivyosikia kwamba mpinga Kristo yuaja, hata sasa wapinga Kristo wengi wamekwisha kuwapo. Kwa sababu hiyo twajua ya kuwa ni wakati wa mwisho. Walitoka kwetu, lakini hawakuwa wa kwetu. Maana kama wangalikuwa wa kwetu, wangalikaa pamoja nasi. Lakini walitoka ili wafunuliwe kwamba si wote walio wa kwetu” (<a href="/wiki/1Yoh" class="mw-redirect" title="1Yoh">1Yoh</a> 2:18-19). </p><p>Si kwamba anayejiunga na Kanisa na kudumu ndani yake ana hakika ya kuingia mbinguni, kwa sababu kama haongozwi na Roho Mtakatifu kuishi kadiri ya <a href="/wiki/Ubatizo" title="Ubatizo">ubatizo</a> wake atahukumiwa na Mungu vikali zaidi kwa kuchezea <a href="/wiki/Neema" title="Neema">neema</a> kubwa hivi. “Kila aliyepewa vingi, kwake huyo vitatakwa vingi; naye waliyemwekea amana vitu vingi, kwake huyo watataka na zaidi” (<a href="/wiki/Lk" class="mw-redirect" title="Lk">Lk</a> 12:48). </p><p><a href="/w/index.php?title=Ushirika_wa_watakatifu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ushirika wa watakatifu (bado haujaandikwa)">Ushirika wa watakatifu</a> maana yake Wakristo, kwa kushiriki mafumbo matakatifu wanaunda ndani ya Kristo mwili mmoja, ambamo waadilifu waliopo duniani, <a href="/wiki/Marehemu" title="Marehemu">marehemu</a> wa <a href="/wiki/Toharani" title="Toharani">toharani</a> na wenye heri wa mbinguni wanaunganishwa na <a href="/wiki/Upendo" title="Upendo">upendo</a> wafaidike na mema ya kila mmoja. “Kwa maana kama tukiishi, twaishi kwa Bwana, au kama tukifa, twafa kwa Bwana. Basi kama tukiishi au kama tukifa, tu mali ya Bwana. Maana Kristo alikufa akawa hai tena kwa sababu hii, awamiliki waliokufa na walio hai pia” (<a href="/wiki/Rom" class="mw-redirect" title="Rom">Rom</a> 14:8-9). “Kiungo kimoja kikiumia, viungo vyote huumia nacho, na kiungo kimoja kikitukuzwa, viungo vyote hufurahi pamoja nacho. Basi ninyi mmekuwa mwili wa Kristo, na viungo kila kimoja peke yake” (<a href="/wiki/1Kor" class="mw-redirect" title="1Kor">1Kor</a> 12:26-27). <a href="/wiki/Dhambi" title="Dhambi">Dhambi</a> yoyote kubwa inatutenga na ushirika huo kama Yesu alivyosema, “Mimi ndimi mzabibu wa kweli, na Baba yangu ndiye mkulima. Kila tawi ndani yangu lisilozaa huliondoa” (Yoh 15:1-2). Lakini “Mungu aweza kuwapandikiza tena... Kwa sababu karama za Mungu hazina majuto, wala mwito wake” (Rom 11:23,29). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Aina_za_waumini">Aina za waumini</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&veaction=edit&section=5" title="Hariri sehemu: Aina za waumini" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Aina za waumini"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Kanisa limepewa na Yesu wahudumu wenye <a href="/wiki/Daraja_takatifu" title="Daraja takatifu">daraja takatifu</a> wanaoitwa <a href="/wiki/Wakleri" class="mw-redirect" title="Wakleri">wakleri</a>; waamini wengine wanaitwa <a href="/wiki/Walei" class="mw-redirect" title="Walei">walei</a>. Kutoka pande hizo <a href="/wiki/Mbili" title="Mbili">mbili</a> wanapatikana <a href="/wiki/Watawa" class="mw-redirect" title="Watawa">watawa</a> waliowekwa <a href="/wiki/Wakfu" title="Wakfu">wakfu</a> kwa namna ya pekee kwa kushika <a href="/wiki/Mashauri_ya_Kiinjili" title="Mashauri ya Kiinjili">mashauri ya Kiinjili</a>. Yesu “alipanda mlimani, akawaita aliowataka mwenyewe; wakamwendea. Akaweka watu kumi na wawili, wapate kuwa pamoja naye, na kwamba awatume kuhubiri” (<a href="/wiki/Mk" class="mw-redirect" title="Mk">Mk</a> 3:13-14). “Walipoingia, wakapanda orofani, walipokuwa wakikaa; Petro, na Yohane, na Yakobo, na Andrea, Filipo na Tomaso, Bartholomayo na Mathayo, Yakobo wa Alfayo, na Simoni Zelote, na Yuda wa Yakobo. Hawa wote walikuwa wakidumu kwa moyo mmoja katika kusali, pamoja nao wanawake, na Mariamu mama yake Yesu, na ndugu zake” (Mdo 1:13-14). </p><p>Yesu amejenga Kanisa lake imara juu ya <a href="/wiki/Mtume_Petro" title="Mtume Petro">Mtume Petro</a>, alichunge lote kwa niaba yake. <a href="/wiki/Papa" title="Papa">Papa</a> kama <a href="/wiki/Askofu" title="Askofu">Askofu</a> wa <a href="/wiki/Kanisa_la_Roma" title="Kanisa la Roma">Roma</a> ndiye <a href="/wiki/Mwandamizi" title="Mwandamizi">mwandamizi</a> wa Petro na mkuu wa kundi zima la Maaskofu, waandamizi wa Mitume. “Wewe ndiwe Petro, na juu ya mwamba huu nitalijenga kanisa langu, wala milango ya kuzimu haitalishinda” (<a href="/wiki/Math" class="mw-redirect" title="Math">Math</a> 16:18). “Atafananishwa na mtu mwenye akili, aliyejenga nyumba yake juu ya mwamba. Mvua ikanyesha, mafuriko yakaja, pepo zikavuma, zikaipiga nyumba ile, isianguke; kwa maana misingi yake imewekwa juu ya mwamba” (Math 7:24-25). <a href="/wiki/Historia" title="Historia">Historia</a> ya miaka <a href="/wiki/Elfu_mbili" title="Elfu mbili">elfu mbili</a> sasa imedhihirisha <a href="/wiki/Ukweli" title="Ukweli">ukweli</a> wa maneno hayo. </p><p>Papa amejaliwa na Mungu <a href="/wiki/Mamlaka" title="Mamlaka">mamlaka</a> kamili juu ya waamini wote awafungulie <a href="/wiki/Ufalme_wa_mbinguni" class="mw-redirect" title="Ufalme wa mbinguni">ufalme wa mbinguni</a>, kama Yesu alivyomuambia Petro: “Nitakupa wewe funguo za ufalme wa mbinguni; na lolote utakalolifunga duniani, litakuwa limefungwa mbinguni, na lolote utakalolifungua duniani, litakuwa limefunguliwa mbinguni” (Math 16:19). “Nimekuombea wewe ili imani yako isitindike; nawe utakapoongoka waimarishe ndugu zako” (<a href="/wiki/Lk" class="mw-redirect" title="Lk">Lk</a> 22:32). “Lisha wanakondoo wangu… Chunga kondoo zangu… Lisha kondoo zangu” (Yoh 21:15-17). </p><p>Maaskofu wote wamerithi mamlaka ya Mitume kwa kufundisha, kutakasa na kuongoza Kanisa lote pamoja na Papa na chini yake. Wale waliokabidhiwa <a href="/wiki/Dayosisi" title="Dayosisi">jimbo</a> fulani ni msingi wa <a href="/wiki/Umoja" title="Umoja">umoja</a> kwa waamini wao na kati yao na Kanisa lote duniani. “Jitunzeni nafsi zenu, na lile kundi lote nalo, ambalo Roho Mtakatifu amewaweka ninyi kuwa waangalizi ndani yake, mpate kulilisha kanisa lake Mungu, alilolinunua kwa damu yake mwenyewe” (Mdo 20:28). </p><p>Maaskofu wanasaidiwa kwanza na <a href="/wiki/Padri" class="mw-redirect" title="Padri">mapadri</a> katika <a href="/wiki/Uchungaji" class="mw-redirect" title="Uchungaji">uchungaji</a>, halafu na <a href="/wiki/Shemasi" title="Shemasi">mashemasi</a> katika <a href="/w/index.php?title=Utumishi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Utumishi (bado haujaandikwa)">utumishi</a>. “Nawasihi wazee walio kwenu, mimi niliye mzee, mwenzi wao, na shahidi wa mateso ya Kristo, na mshirika wa utukufu utakaofunuliwa baadaye: lichungeni kundi la Mungu lililo kwenu, na kulisimamia” (<a href="/wiki/1Pet" class="mw-redirect" title="1Pet">1Pet</a> 5:1-2). “Paulo na Timotheo, watumwa wa Kristo Yesu, kwa watakatifu wote katika Kristo Yesu, walioko Filipi, pamoja na Maaskofu na mashemasi” (<a href="/wiki/Fil" class="mw-redirect" title="Fil">Fil</a> 1:1). </p><p>Bila Maaskofu, mapadri na mashemasi, Kanisa lisingekuwepo kwa sababu <a href="/wiki/Uhai" title="Uhai">uhai</a> wake unategemea kabisa <a href="/wiki/Ekaristi" title="Ekaristi">ekaristi</a> iliyokabidhiwa kwao. “Mkate ule tuumegao, si ushirika wa mwili wa Kristo? Kwa kuwa mkate ni mmoja, sisi tulio wengi tu mwili mmoja; kwa maana sisi sote twapokea sehemu ya ule mkate mmoja” (<a href="/wiki/1Kor" class="mw-redirect" title="1Kor">1Kor</a> 10:16-17). Bila ekaristi tusingekuwa Kanisa, bali jumuia tu, kama madhehebu mengi yaliyojichagulia viongozi wasioshirikishwa hizo daraja takatifu kwa kuwekewa <a href="/wiki/Mikono" class="mw-redirect" title="Mikono">mikono</a> na mwandamizi wa Mitume. “Uichochee karama ya Mungu, iliyo ndani yako kwa kuwekewa mikono yangu” (<a href="/wiki/2Tim" class="mw-redirect" title="2Tim">2Tim</a> 1:6). “Nalikuacha Krete, ili uyatengeneze yaliyopunguka, na kuweka wazee katika kila mji kama vile nilivyokuamuru” (<a href="/wiki/Tito" title="Tito">Tit</a> 1:5). “Usimwekee mtu mikono kwa haraka” (<a href="/wiki/1Tim" class="mw-redirect" title="1Tim">1Tim</a> 5:22). </p><p>Walei wanaitwa na Mungu kuratibu malimwengu yote yafuate matakwa yake. “Wapeni wote haki zao; mtu wa kodi, kodi; mtu wa ushuru, ushuru; astahiliye hofu, hofu; astahiliye heshima, heshima” (<a href="/wiki/Rom" class="mw-redirect" title="Rom">Rom</a> 13:7). “Uwakumbushe watu kunyenyekea kwa wenye uwezo na mamlaka, na kutii, na kuwa tayari kwa kila kazi njema” (Tit 3:1). “Kwa sababu ndiyo mapenzi ya Mungu, kwamba kwa kutenda mema mzibe vinywa vya ujinga vya watu wapumbavu; kama walio huru, ila wasioutumia uhuru huo kwa kusitiri ubaya, bali kama watumwa wa Mungu” (1Pet 2:15-16). </p><p>Watawa wanashika hasa mashauri ya <a href="/wiki/Useja_mtakatifu" title="Useja mtakatifu">useja mtakatifu</a>, <a href="/wiki/Ufukara" class="mw-redirect" title="Ufukara">ufukara</a> na <a href="/wiki/Utiifu" title="Utiifu">utiifu</a> ambayo msingi wake ni <a href="/wiki/Maisha" title="Maisha">maisha</a> na mafundisho ya Yesu kadiri ya <a href="/wiki/Injili" title="Injili">Injili</a>. “Wako matowashi waliojifanya kuwa matowashi kwa ajili ya ufalme wa mbinguni. Awezaye kulipokea neno hili, na alipokee” (Math 19:12). “Ukitaka kuwa mkamilifu, enenda ukauze ulivyo navyo, uwape maskini, nawe utakuwa na hazina mbinguni; kisha njoo unifuate” (Math 19:21). “Ninyi mmekuwa rafiki zangu, mkitenda niwaamuruyo” (Yoh 15:14). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Uenezi_wake">Uenezi wake</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&veaction=edit&section=6" title="Hariri sehemu: Uenezi wake" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Uenezi wake"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Faili:Catholicpopulationsnew.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Catholicpopulationsnew.png/600px-Catholicpopulationsnew.png" decoding="async" width="600" height="278" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Catholicpopulationsnew.png/900px-Catholicpopulationsnew.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Catholicpopulationsnew.png/1200px-Catholicpopulationsnew.png 2x" data-file-width="1357" data-file-height="628" /></a><figcaption>Asilimia ya Wakatoliki waliobatizwa kati ya wakazi wa kila nchi.</figcaption></figure> <p>Kati ya madhehebu ya Kikristo, Kanisa Katoliki linaundwa na waamini 1,390,000,000 (<a href="/wiki/31_Desemba" title="31 Desemba">31 Desemba</a> <a href="/wiki/2022" title="2022">2022</a>), yaani nusu ya wafuasi wote wa <a href="/wiki/Yesu" title="Yesu">Yesu</a>, na 17.67 % ya <a href="/wiki/Binadamu" title="Binadamu">binadamu</a> wote<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, likiwa na <a href="/wiki/Asilimia" title="Asilimia">asilimia</a> kubwa ya waamini kati ya wananchi wa <a href="/wiki/Amerika" title="Amerika">Amerika</a> (64.1%) na <a href="/wiki/Ulaya" title="Ulaya">Ulaya</a> (39.6%). </p><p>Hata hivyo Wakatoliki kwa muda mrefu sasa wanaongezeka hasa katika ma<a href="/wiki/Bara" title="Bara">bara</a> ya <a href="/wiki/Afrika" title="Afrika">Afrika</a> (273,000,000, 19.4% za wakazi wote) na <a href="/wiki/Asia" title="Asia">Asia</a> (153,355,000, 3.3% za wakazi wote)<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Miundo_yake">Miundo yake</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&veaction=edit&section=7" title="Hariri sehemu: Miundo yake" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Miundo yake"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Kanisa Katoliki linaishi katika ma<a href="/wiki/Dayosisi" title="Dayosisi">jimbo</a> 3,040, ambayo kwa kawaida yanaongozwa na <a href="/wiki/Askofu" title="Askofu">Maaskofu</a> (kwa jumla wako 5,353) wakisaidiwa na <a href="/wiki/Upadri" title="Upadri">mapadri</a> (407,730) na ma<a href="/wiki/Shemasi" title="Shemasi">shemasi</a>, ambao baadhi yao wanajiandaa kupata <a href="/wiki/Upadrisho" class="mw-redirect" title="Upadrisho">upadrisho</a> na 50,150 ni wa kudumu<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Kati ya majimbo hayo, mengi yanafuata taratibu za <a href="/wiki/Kanisa_la_Kilatini" title="Kanisa la Kilatini">Kanisa la Kilatini</a>, ila kuna mengine yanayofuata taratibu za <a href="/wiki/Makanisa_Katoliki_ya_Mashariki" title="Makanisa Katoliki ya Mashariki">Makanisa Katoliki ya Mashariki</a>. Ni kwamba, tukitaka kutumia maneno kikamilifu tunapaswa kujua kwamba Kanisa la Kiroma si lile lote lililo chini ya Papa, bali lile tu linalofuata <a href="/wiki/Mapokeo_ya_Roma" class="mw-redirect" title="Mapokeo ya Roma">mapokeo ya Roma</a> kuanzia <a href="/wiki/Ibada" title="Ibada">ibada</a> zake zinazotegemea <a href="/wiki/Lugha" title="Lugha">lugha</a> ya <a href="/wiki/Kilatini" title="Kilatini">Kilatini</a>. Kumbe yapo mengine (kama <a href="/wiki/Kanisa_Katoliki_la_Kiethiopia" class="mw-redirect" title="Kanisa Katoliki la Kiethiopia">Kanisa Katoliki la Kiethiopia</a>) ambayo hukubali pia uongozi wa Papa ila hufuata mapokeo ya <a href="/wiki/Kiorthodoksi" class="mw-redirect" title="Kiorthodoksi">Kiorthodoksi</a>. </p><p>Asili ya makanisa hayo ni katika majaribio ya kuunganisha tena Makanisa ya Kiorthodoksi na lile la Roma; kwa kawaida majaribio hayo hayakufaulu, ila yalivuta maaskofu na Wakristo wachache. Maaskofu hao pengine walipewa na Papa <a href="/wiki/Cheo" title="Cheo">cheo</a> cha <a href="/wiki/Patriarki" title="Patriarki">Patriarki</a> (wa <a href="/wiki/Aleksandria" title="Aleksandria">Aleksandria</a>, wa <a href="/wiki/Antiokia" title="Antiokia">Antiokia</a> n.k.) kwa kushindana na Mapatriarki wa Makanisa ya kale. Lakini zipo nchi kadhaa ambako Wakristo wengi wa mapokeo ya Kiorthodoksi hufuata uongozi wa Papa kama kule <a href="/wiki/Lebanon" class="mw-redirect" title="Lebanon">Lebanon</a>, <a href="/wiki/Iraq" title="Iraq">Iraq</a> na wengi kidogo katika nchi ya <a href="/wiki/Ukraina" class="mw-redirect" title="Ukraina">Ukraina</a>. </p><p>Katika nchi kadhaa Makanisa mbalimbali ya Kikatoliki yanaishi kandokando, kwa mfano <a href="/wiki/Misri" title="Misri">Misri</a> kuna <a href="/wiki/Kanisa_Katoliki_la_Wakopti" title="Kanisa Katoliki la Wakopti">Kanisa Katoliki la Wakopti</a>, <a href="/wiki/Kanisa_Katoliki_la_Kimelkiti" title="Kanisa Katoliki la Kimelkiti">Kanisa Katoliki la Kimelkiti</a>, <a href="/wiki/Kanisa_Katoliki_la_Armenia" title="Kanisa Katoliki la Armenia">Kanisa Katoliki la Armenia</a>, <a href="/wiki/Kanisa_Katoliki_la_Wakaldayo" class="mw-redirect" title="Kanisa Katoliki la Wakaldayo">Kanisa Katoliki la Wakaldayo</a> na la Kilatini. Mapadri (lakini si maaskofu) Wakatoliki wa mapokeo ya Kikopti, ya Kigiriki, ya Kiarmenia na ya Kikaldayo wanaweza kuwa na <a href="/wiki/Ndoa" title="Ndoa">ndoa</a> na huendesha <a href="/wiki/Misa" title="Misa">Misa</a> katika taratibu zao za kale; kumbe mapadri Walatini hawawezi kuwa na ndoa na hufuata <a href="/wiki/Liturujia" class="mw-redirect" title="Liturujia">liturujia</a> ya Roma. </p><p>Wote hao hukubali uongozi wa Papa bila kushindana, yaani wengine wanahudumia Wakatoliki wa mapokeo ya Kikopti, wengine wale wa mapokeo ya Kigiriki, wengine wale wa mapokeo ya Kiarmenia, wengine wale wa mapokeo ya Kikaldayo na wengine wale wa mapokeo ya Kiroma, hasa <a href="/wiki/Wahamiaji" class="mw-redirect mw-disambig" title="Wahamiaji">wahamiaji</a> kutoka nchi nyingine. </p><p>Majimbo yote yanagawanyika katika <a href="/wiki/Parokia" title="Parokia">parokia</a> zinazoongozwa na padri anayeitwa <a href="/wiki/Paroko" title="Paroko">paroko</a>. </p><p>Kati ya waamini, ambao wengi kabisa kati yao ni wale wa kawaida wanaoitwa <a href="/wiki/Walei" class="mw-redirect" title="Walei">walei</a>, wana nafasi ya pekee <a href="/wiki/Wamonaki" class="mw-redirect" title="Wamonaki">wamonaki</a> na <a href="/wiki/Watawa" class="mw-redirect" title="Watawa">watawa</a> wengine ambao wanaishi kwa mitindo mbalimbali iliyostawi katika <a href="/wiki/Historia_ya_Kanisa" title="Historia ya Kanisa">historia ya Kanisa</a> ili kumfuata Yesu kwa karibu zaidi katika <a href="/wiki/Useja_mtakatifu" title="Useja mtakatifu">useja mtakatifu</a>, <a href="/wiki/Ufukara" class="mw-redirect" title="Ufukara">ufukara</a> na <a href="/wiki/Utiifu" title="Utiifu">utiifu</a>, kadiri ya <a href="/wiki/Karama" title="Karama">karama</a> maalumu. Masista ni 608,958 hivi na mabruda 49,774<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tanbihi">Tanbihi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&veaction=edit&section=8" title="Hariri sehemu: Tanbihi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: Tanbihi"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.fides.org/en/stats">http://www.fides.org/en/stats</a></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.fides.org/en/stats">http://www.fides.org/en/stats</a></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.fides.org/en/stats">http://www.fides.org/en/stats</a></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.fides.org/en/stats">http://www.fides.org/en/stats</a></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Marejeo">Marejeo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&veaction=edit&section=9" title="Hariri sehemu: Marejeo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: Marejeo"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small" style="margin-left:1.5em;"> <ul><li><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r1346650">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free.id-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-free a{background-size:contain}.mw-parser-output .id-lock-limited.id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration.id-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-limited a,body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-registration a{background-size:contain}.mw-parser-output .id-lock-subscription.id-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-subscription a{background-size:contain}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background-size:contain}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:#d33}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:#d33}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#2C882D;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-maint{color:#18911F}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-visible-error,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-hidden-error{color:#f8a397}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-visible-error,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-hidden-error{color:#f8a397}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-maint{color:#18911F}}</style><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.vatican.va/archive/ENG0015/_INDEX.HTM">"<i>Catechism of the Catholic Church</i>"</a>. Libreria Editrice Vaticana. 1994<span class="reference-accessdate">. Iliwekwa mnamo <span class="nowrap">1 Mei</span> 2011</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Catechism+of+the+Catholic+Church&rft.pub=Libreria+Editrice+Vaticana&rft.date=1994&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.vatican.va%2Farchive%2FENG0015%2F_INDEX.HTM&rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AKanisa+Katoliki" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_web" title="Kigezo:Cite web">cite web</a>}}</code>: CS1 maint: date auto-translated (<a href="/w/index.php?title=Jamii:CS1_maint:_date_auto-translated&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jamii:CS1 maint: date auto-translated (bado haujaandikwa)">link</a>)</span></li> <li>Bunson, Matthew (2008). <i>Our Sunday Visitor's Catholic Almanac.</i> Our Sunday Visitor Publishing. <a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/159276441X" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 1-59276-441-X</a>.</li> <li>Gale Group. (2002) <i>New Catholic Encyclopedia</i>, 15 vol, with annual supplements; highly detailed coverage</li> <li><a href="/wiki/Papa_Yohane_Paulo_II" title="Papa Yohane Paulo II">Papa Yohane Paulo II</a>, (2006) He Gave Them the Law of Life as Their Inheritance, in:<i>Man and Woman He created Them. A Theology of the Body</i>, transl. M. Waldstein, Boston: Pauline Books and Media, pp. 617–663 <a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/0819874213" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-8198-7421-3</a></li> <li>Smith, Janet, ed. (1993) <i>Why "Humanae Vitae" Was Right, San Francisco: Ignatius Press.</i></li> <li>Smith, Janet (1991) <i>"Humanae Vitae", a Generation Later</i>, Washington D.C.: Catholic University of America Press,</li> <li>Stewart, Cynthia. (2008) <i>The Catholic Church: A Brief Popular History</i> 337 pages</li> <li>Vatican, Central Statistics Office (2011). <i>Annuario Pontificio (Pontifical Yearbook).</i> Libreria Editrice Vaticana. <a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/9788820979089" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-88-209-7908-9</a>.</li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Viungo_vya_nje">Viungo vya nje</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&veaction=edit&section=10" title="Hariri sehemu: Viungo vya nje" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&action=edit&section=10" title="Edit section's source code: Viungo vya nje"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint" style="clear: right; border: solid var(--border-color-base, #a2a9b1) 1px; margin: 0 0 1em 1em; font-size: 90%; background: var(--background-color-neutral-subtle, #f8f9fa); color:inherit; width: 250px; padding: 4px; spacing: 0px; text-align: left; float: right;"> <div style="float: left;"><figure class="mw-halign-none" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Faili:Commons-logo.svg" class="mw-file-description" title="WikiMedia Commons"><img alt="WikiMedia Commons" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="50" height="67" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/75px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/100px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a><figcaption>WikiMedia Commons</figcaption></figure></div> <div style="margin-left: 60px;"><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> ina media kuhusu: <div style="margin-left: 10px;"><i><b><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Kanisa_Katoliki?uselang=sw">Kanisa Katoliki</a></b></i></div> </div> </div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.vatican.va/">Vatican.va</a>  – official website of the Holy See</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.news.va">News.va</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/20110628152433/http://www.news.va/">Ilihifadhiwa</a> 28 Juni 2011 kwenye <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>.  – official news website</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/vatican">Vatican YouTube</a>  – official <a href="/wiki/YouTube" title="YouTube">YouTube</a> channel</li></ul> <table style="font-size:90%; width: 65%; padding: 3px; margin: 0 auto;" class="toccolours"> <tbody><tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Faili:StPetersDomePD.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/StPetersDomePD.jpg/30px-StPetersDomePD.jpg" decoding="async" width="30" height="44" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/StPetersDomePD.jpg/45px-StPetersDomePD.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/StPetersDomePD.jpg/60px-StPetersDomePD.jpg 2x" data-file-width="420" data-file-height="611" /></a></span> </td> <td>Makala hii kuhusu Kanisa Katoliki bado ni <b>mbegu</b>. <br /> Je, unajua kitu kuhusu <b>Kanisa Katoliki</b> kama historia yake au maelezo zaidi? <br />Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? <br />Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa <a class="external text" href="https://sw.wikipedia.org/w/index.php?stub&title=Kanisa_Katoliki&action=edit">kuihariri na kuongeza habari</a><i>.</i> </td></tr></tbody></table> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐85fdcf9895‐grk89 Cached time: 20250202184257 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [vary‐revision‐sha1, show‐toc] CPU time usage: 0.182 seconds Real time usage: 0.472 seconds Preprocessor visited node count: 1385/1000000 Post‐expand include size: 38152/2097152 bytes Template argument size: 17536/2097152 bytes Highest expansion depth: 14/100 Expensive parser function count: 1/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 4117/5000000 bytes Lua time usage: 0.066/10.000 seconds Lua memory usage: 2490244/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 0/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 141.545 1 -total 68.28% 96.652 1 Kigezo:Cite_web 17.58% 24.887 1 Kigezo:Ukristo 16.09% 22.777 1 Kigezo:Sidebar_with_collapsible_lists 13.64% 19.313 1 Kigezo:Sidebar 5.39% 7.624 6 Kigezo:Sidebar_with_collapsible_lists/row 3.50% 4.957 1 Kigezo:Navbar 2.81% 3.983 1 Kigezo:Reflist 1.72% 2.437 1 Kigezo:Kanisa_Katoliki 1.70% 2.402 1 Kigezo:Wayback --> <!-- Saved in parser cache with key swwiki:pcache:15959:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250202184257 and revision id 1342390. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Rudishwa kutoka "<a dir="ltr" href="https://sw.wikipedia.org/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&oldid=1342390">https://sw.wikipedia.org/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&oldid=1342390</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Maalum:Jamii" title="Maalum:Jamii">Jamii</a>: <ul><li><a href="/w/index.php?title=Jamii:CS1_maint:_date_auto-translated&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jamii:CS1 maint: date auto-translated (bado haujaandikwa)">CS1 maint: date auto-translated</a></li><li><a href="/wiki/Jamii:Mbegu_za_Kanisa_Katoliki" title="Jamii:Mbegu za Kanisa Katoliki">Mbegu za Kanisa Katoliki</a></li><li><a href="/wiki/Jamii:Dini" title="Jamii:Dini">Dini</a></li><li><a href="/wiki/Jamii:Ukristo" title="Jamii:Ukristo">Ukristo</a></li><li><a href="/wiki/Jamii:Kanisa_Katoliki" title="Jamii:Kanisa Katoliki">Kanisa Katoliki</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Jamii iliofichwa: <ul><li><a href="/wiki/Jamii:Pages_using_ISBN_magic_links" title="Jamii:Pages using ISBN magic links">Pages using ISBN magic links</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Ukurasa huu umebadilishwa kwa mara ya mwisho tarehe 2 Julai 2024, saa 08:41.</li> <li id="footer-info-copyright">Maandishi yanapatikana chini ya leseni ya <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">Creative Commons Attribution-ShareAlike License</a>; matakwa mengine yanaweza kutakiwa. Tazama maelezo zaidi ya <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Matakwa ya Utumiaji</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Sera ya faragha</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Kuhusu">Kuhusu Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Kanusho_kwa_jumla">Kanusho</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Kanuni ya Maadili</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Waunzi programu</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/sw.wikipedia.org">takwimu</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Maelezo ya kuki</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//sw.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Kanisa_Katoliki&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mtazamo wa rununu</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Tafuta</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tafuta Wikipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Maalum:Tafuta"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tafuta</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Yaliyomo" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Geuza uonekanaji wa yaliyomo" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Geuza uonekanaji wa yaliyomo</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Kanisa Katoliki</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>Lugha 173</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Weka mada</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-75b5784f78-gx5gr","wgBackendResponseTime":147,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.182","walltime":"0.472","ppvisitednodes":{"value":1385,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":38152,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":17536,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":14,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":4117,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 141.545 1 -total"," 68.28% 96.652 1 Kigezo:Cite_web"," 17.58% 24.887 1 Kigezo:Ukristo"," 16.09% 22.777 1 Kigezo:Sidebar_with_collapsible_lists"," 13.64% 19.313 1 Kigezo:Sidebar"," 5.39% 7.624 6 Kigezo:Sidebar_with_collapsible_lists/row"," 3.50% 4.957 1 Kigezo:Navbar"," 2.81% 3.983 1 Kigezo:Reflist"," 1.72% 2.437 1 Kigezo:Kanisa_Katoliki"," 1.70% 2.402 1 Kigezo:Wayback"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.066","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2490244,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-85fdcf9895-grk89","timestamp":"20250202184257","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Kanisa Katoliki","url":"https:\/\/sw.wikipedia.org\/wiki\/Kanisa_Katoliki","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q9592","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q9592","author":{"@type":"Organization","name":"Uchangiaji katika miradi ya Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2008-03-27T11:44:20Z","dateModified":"2024-07-02T08:41:17Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/b\/b5\/Francis_Inauguration_fc10.jpg"}</script> </body> </html>