CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs" lang="kk" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Қазақстан — Уикипедия</title> <script>(function(){var className="client-js";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )kkwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"ymd","wgMonthNames":["","қаңтар","ақпан","наурыз","сәуір","мамыр","маусым","шілде","тамыз","қыркүйек","қазан","қараша","желтоқсан"],"wgRequestId":"e60961c3-2db2-48da-b51d-86c8c839cb91","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Қазақстан","wgTitle":"Қазақстан","wgCurRevisionId":3400788,"wgRevisionId":3400788,"wgArticleId":1030,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect": false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["ISBN сиқырлы сілтемелері қолданылған беттер","Үлгі шақыруында көшірме аргумент қолданатын беттер","Алфавит бойынша мемлекеттер","Қазақстан","Посткеңестік елдер"],"wgPageViewLanguage":"kk","wgPageContentLanguage":"kk","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Қазақстан","wgRelevantArticleId":1030,"wgIsProbablyEditable":false,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":false,"wgRestrictionEdit":["autoconfirmed"],"wgRestrictionMove":["sysop"],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"kk","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"kk"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true, "nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":true,"wgVector2022LanguageInHeader":false,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q232","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.0"};RLSTATE={"ext.gadget.FreezeTopRow":"ready","ext.gadget.VectorClassic":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready", "skins.vector.styles.legacy":"ready","jquery.tablesorter.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","codex-search-styles":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.tablesorter","mediawiki.toc","skins.vector.legacy.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.featured-articles-links","ext.gadget.edittop","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.QuestionForm","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.compactlinks","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.checkUser.clientHints", "ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=kk&modules=codex-search-styles%7Cext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cjquery.tablesorter.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.styles.legacy%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector"> <script async="" src="/w/load.php?lang=kk&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=kk&modules=ext.gadget.FreezeTopRow%2CVectorClassic&only=styles&skin=vector"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=kk&modules=site.styles&only=styles&skin=vector"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/1200px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/800px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="400"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/640px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="320"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Қазақстан — Уикипедия"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//kk.m.wikipedia.org/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Уикипедия (kk)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//kk.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.kk"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Уикипедия Atom желісі" href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%96%D1%83%D1%8B%D2%9B%D1%82%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D3%A9%D0%B7%D0%B3%D0%B5%D1%80%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin-vector-legacy mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject page-Қазақстан rootpage-Қазақстан skin-vector action-view"><div id="mw-page-base" class="noprint"></div> <div id="mw-head-base" class="noprint"></div> <div id="content" class="mw-body" role="main"> <a id="top"></a> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eжабу\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"sitenotice\" lang=\"kk\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Cdiv style=\"width: 100% ! important; border: solid 1px lightblue; border-radius: 10px; font-size: 120%; text-align: center;\"\u003E\n\u003Cp\u003EҚұрметті оқырман, қазақша Уикипедияның \u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:Telegram\" title=\"Уикипедия:Telegram\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Telegram_logo.svg/25px-Telegram_logo.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"25\" height=\"25\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Telegram_logo.svg/38px-Telegram_logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Telegram_logo.svg/50px-Telegram_logo.svg.png 2x\" data-file-width=\"512\" data-file-height=\"512\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E \u003Ca href=\"/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:Telegram\" title=\"Уикипедия:Telegram\"\u003ETelegram арнасына\u003C/a\u003E жазыла аласыз\n\u003C/p\u003E\n\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> <div class="mw-indicators"> </div> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Қазақстан</span></h1> <div id="bodyContent" class="vector-body"> <div id="siteSub" class="noprint">Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет</div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="contentSub2"></div> <div id="jump-to-nav"></div> <a class="mw-jump-link" href="#mw-head">Навигацияға өту</a> <a class="mw-jump-link" href="#searchInput">Іздеуге өту</a> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="kk" dir="ltr"><span style="font-size: small;"><span id="coordinates"><a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%BA%D0%BE%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Географиялық координаттар">Координаттар</a>: <span class="plainlinks nourlexpansion"><a class="external text" href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=kk&pagename=%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD&params=48_57_0_N_66_14_0_E_type:country_region:KZ_scale:10000000"><span class="geo-geo-dms"><span class="geo-dms"><span class="geo-dms" title="Осы жердің әртүрлі карталары мен сызбалары"><span class="latitude">48°57′00″ с. е.</span> <span class="longitude">66°14′00″ ш. б.</span></span></span><span class="geo-multi-punct"> / </span><span class="geo-dec"><span class="geo-dec" title="Осы жердің әртүрлі карталары мен сызбалары">48.95000° с. е. 66.23333° ш. б.</span><span style="display:none"> / <span class="geo">48.95000; 66.23333</span></span></span></span></a> <sup class="geo-google noprint" title="Бұл жер Google картасында"><a rel="nofollow" class="external text" href="//maps.google.com/maps?ll=48.95000,66.23333&q=48.95000,66.23333&spn=10,10&t=h&hl=kk">(G)</a></sup> <sup class="geo-osm noprint" title="Бұл жер OpenStreetMap картасында"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.openstreetmap.org/?mlat=48.95000&mlon=66.23333&zoom=9">(O)</a></sup> <sup class="geo-yandex noprint" title="Бұл жер Яндекс.Картах"><a rel="nofollow" class="external text" href="//yandex.ru/maps/?ll=66.23333,48.95000&pt=66.23333,48.95000&spn=10,10&l=sat,skl">(Я)</a></sup></span></span></span><table class="infobox" cellspacing="0" cellpadding="2" border="0" style="width:280px;"> <tbody><tr> <td colspan="2" class="mergedtoprow" align="center" style="line-height:1.2em; font-size:1.2em; background-color:#cddeff;"><b>Қазақстан Республикасы</b> </td></tr> <tr> <td align="center" colspan="2"> <table border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background-color:#f9f9f9;"> <tbody><tr> <td style="text-align:center; vertical-align:middle; width:150px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Flag_of_Kazakhstan.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/135px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png" decoding="async" width="135" height="68" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/203px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/270px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span> </td> <td style="text-align:center; vertical-align:middle; width:150px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Emblem_of_Kazakhstan_3d.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Emblem_of_Kazakhstan_3d.svg/100px-Emblem_of_Kazakhstan_3d.svg.png" decoding="async" width="100" height="104" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Emblem_of_Kazakhstan_3d.svg/150px-Emblem_of_Kazakhstan_3d.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Emblem_of_Kazakhstan_3d.svg/200px-Emblem_of_Kazakhstan_3d.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="531" /></a></span> </td></tr> <tr> <td align="center" width="150"><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%82%D1%83%D1%8B" title="Қазақстан туы">Байрақ</a> </td> <td align="center" width="150"><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%B5%D0%BB%D1%82%D0%B0%D2%A3%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Қазақстан елтаңбасы">Елтаңба</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td align="center" colspan="2"><a href="/wiki/%D2%B0%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Ұран">Ұран</a>: <i>«Алаш! <small>(тарихи)</small><br />Алға Қазақстан! <small>(ресми емес)</small>»</i> </td></tr> <tr> <td align="center" colspan="2"><a href="/wiki/%D3%98%D0%BD%D2%B1%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Әнұран">Әнұран</a>: <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D3%99%D0%BD%D2%B1%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%8B" class="mw-redirect" title="Қазақстан әнұраны"><i>«Менің Қазақстаным»</i></a> <i>(<span class="unicode audiolink"><a href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a9/Kazakhstan_National_Anthem_2012.ogg" class="internal" title="Kazakhstan National Anthem 2012.ogg">тыңдау</a></span> <span class="metadata audiolinkinfo"><small>(<a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Kazakhstan_National_Anthem_2012.ogg" title="Сурет:Kazakhstan National Anthem 2012.ogg">ақп.</a>)</small></span>)</i> </td></tr> <tr> <td align="center" colspan="2" width="300" style="padding:0px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Kazakhstan_(orthographic_projection).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Kazakhstan_%28orthographic_projection%29.svg/300px-Kazakhstan_%28orthographic_projection%29.svg.png" decoding="async" width="300" height="300" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Kazakhstan_%28orthographic_projection%29.svg/450px-Kazakhstan_%28orthographic_projection%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Kazakhstan_%28orthographic_projection%29.svg/600px-Kazakhstan_%28orthographic_projection%29.svg.png 2x" data-file-width="553" data-file-height="553" /></a></span> </td></tr> <tr><th colspan="2" style="text-align:center;background-color:#eee;color:#000000">Тарихы </th></tr> <tr> <td><b>Құрылды</b> </td> <td><a href="/wiki/552_%D0%B6%D1%8B%D0%BB" title="552 жыл">552 жыл</a><br /><a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D1%96%D0%BA_%D2%9B%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Түрік қағанаты">Түрік қағанаты</a> <p><a href="/wiki/1465_%D0%B6%D1%8B%D0%BB" title="1465 жыл">1465 жыл</a><br /><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B_%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Қазақ хандығы">Қазақ хандығы</a> <br /><a href="/wiki/5_%D0%BD%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%8B%D0%B7" title="5 наурыз">5 наурыз</a> <a href="/wiki/1917_%D0%B6%D1%8B%D0%BB" title="1917 жыл">1917</a><br /><a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B0%D1%88_%D0%B0%D0%B2%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Алаш автономиясы">Алаш автономиясы</a> </p> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/%D0%95%D0%B3%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D1%96%D0%BA" title="Егемендік">Тәуелсіздік күні</a></b> </td> <td><a href="/wiki/16_%D0%B6%D0%B5%D0%BB%D1%82%D0%BE%D2%9B%D1%81%D0%B0%D0%BD" title="16 желтоқсан">16 желтоқсан</a> <a href="/wiki/1991_%D0%B6%D1%8B%D0%BB" title="1991 жыл">1991 жылы</a> (<a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80_%D0%9E%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B" title="Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы">КСРО</a>-дан) </td></tr> <tr><th colspan="2" style="text-align:center;background-color:#eee;color:#000000">Мемлекеттік құрылымы </th></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BC%D0%B8_%D1%82%D1%96%D0%BB" title="Ресми тіл">Ресми тілдері</a></b> </td> <td><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B_%D1%82%D1%96%D0%BB%D1%96" title="Қазақ тілі">қазақ тілі</a><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>a<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/%D0%95%D0%BB%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B0" title="Елорда">Елорда</a></b> </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Emblem_of_Nur-Sultan-1.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Emblem_of_Nur-Sultan-1.svg/22px-Emblem_of_Nur-Sultan-1.svg.png" decoding="async" width="22" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Emblem_of_Nur-Sultan-1.svg/33px-Emblem_of_Nur-Sultan-1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Emblem_of_Nur-Sultan-1.svg/44px-Emblem_of_Nur-Sultan-1.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Астана">Астана</a> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%BB%D0%B0" title="Қала">Ірі қалалары</a></b> </td> <td><a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BC%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Алматы">Алматы</a>, <a href="/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Астана">Астана</a>, <a href="/wiki/%D0%A8%D1%8B%D0%BC%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D1%82" title="Шымкент">Шымкент</a>, <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B" title="Қарағанды">Қарағанды</a>, <a href="/wiki/%D0%90%D2%9B%D1%82%D3%A9%D0%B1%D0%B5" title="Ақтөбе">Ақтөбе</a>, <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B7" title="Тараз">Тараз</a>, <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Павлодар">Павлодар</a>, <a href="/wiki/%D3%A8%D1%81%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD" title="Өскемен">Өскемен</a> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D2%9B%D0%B0%D1%80%D1%83_%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Мемлекеттік басқару формасы">Үкімет түрі</a></b> </td> <td><a href="/wiki/%D0%A3%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BB%D1%8B_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82" title="Унитарлы мемлекет">Унитарлы</a> <a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%82%D1%96%D0%BA_%D1%80%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Президенттік республика">президенттік республика</a><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr> <tr style="vertical-align:top; white-space:nowrap;"> <td><b><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%96" title="Қазақстан Республикасының Президенті">Президенті</a><br /><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%BC%D1%8C%D0%B5%D1%80-%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%80%D1%96" title="Қазақстан премьер-министрі">Премьер-министрі</a><br /><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%96%D0%BD%D1%96%D2%A3_%D0%A1%D0%B5%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Қазақстан Парламентінің Сенаты">Сенат</a> <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%96_%D0%A1%D0%B5%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D1%82%D3%A9%D1%80%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Қазақстан Парламенті Сенатының төрағалары">төрағасы</a><br /><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%96%D0%BD%D1%96%D2%A3_%D0%9C%D3%99%D0%B6%D1%96%D0%BB%D1%96%D1%81%D1%96" title="Қазақстан Парламентінің Мәжілісі">Мәжiлiс</a> <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%96_%D0%9C%D3%99%D0%B6%D1%96%D0%BB%D1%96%D1%81%D1%96%D0%BD%D1%96%D2%A3_%D1%82%D3%A9%D1%80%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Қазақстан Парламенті Мәжілісінің төрағалары">төрағасы</a></b> </td> <td><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BC-%D0%96%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%80%D1%82_%D0%9A%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BB%D2%B1%D0%BB%D1%8B_%D0%A2%D0%BE%D2%9B%D0%B0%D0%B5%D0%B2" title="Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев">Қасым-Жомарт Тоқаев</a><br /><a href="/wiki/%D0%9E%D0%BB%D0%B6%D0%B0%D1%81_%D0%90%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D2%B1%D0%BB%D1%8B_%D0%91%D0%B5%D0%BA%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D0%B2" title="Олжас Абайұлы Бектенов">Олжас Бектенов</a><br /><a href="/wiki/%D0%9C%D3%99%D1%83%D0%BB%D0%B5%D0%BD_%D0%A1%D0%B0%D2%93%D0%B0%D1%82%D1%85%D0%B0%D0%BD%D2%B1%D0%BB%D1%8B_%D3%98%D1%88%D1%96%D0%BC%D0%B1%D0%B0%D0%B5%D0%B2" title="Мәулен Сағатханұлы Әшімбаев">Мәулен Әшімбаев</a><br /><a href="/wiki/%D0%95%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BD_%D0%96%D0%B0%D2%9B%D0%B0%D0%BD%D2%B1%D0%BB%D1%8B_%D2%9A%D0%BE%D1%88%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2" title="Ерлан Жақанұлы Қошанов">Ерлан Қошанов</a> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%B4%D1%96%D0%BD" title="Мемлекеттік дін">Мемлекеттік діні</a></b> </td> <td><a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D1%80%D0%BB%D1%8B_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82" title="Зайырлы мемлекет">зайырлы мемлекет</a> </td></tr> <tr><th colspan="2" style="text-align:center;background-color:#eee;color:#000000">Географиясы </th></tr> <tr style="white-space: nowrap;"> <td><b><a href="/wiki/%D0%96%D0%B5%D1%80_(%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F)" title="Жер (территория)">Жер аумағы</a></b><br /> • Барлығы<br /> • % су беті </td> <td><a href="/wiki/%D0%96%D0%B5%D1%80_%D0%B0%D1%83%D0%BC%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D0%B1%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D1%88%D0%B0_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D1%82%D3%99%D1%83%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D1%96_%D0%B0%D0%B9%D0%BC%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96" title="Жер аумағы бойынша мемлекеттер және тәуелді аймақтар тізімі">Әлем бойынша 9 орын</a><br />2 724 902 км²<br />2,8 </td></tr> <tr style="white-space:nowrap;"> <td><b><a href="/wiki/%D0%96%D2%B1%D1%80%D1%82" title="Жұрт">Жұрты</a></b><br /> • Сарап (<a href="/wiki/2024_%D0%B6%D1%8B%D0%BB" title="2024 жыл">2024</a>)<br />• Санақ (<a href="/wiki/2021_%D0%B6%D1%8B%D0%BB" title="2021 жыл">2021</a>)<br /> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%BE%D0%BD%D1%8B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%83_%D1%82%D1%8B%D2%93%D1%8B%D0%B7%D0%B4%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Қоныстану тығыздығы">Тығыздығы</a> </td> <td><br /><span style="color: #0c0; font-size: larger;">▲</span> 20 223 218<sup id="cite_ref-stat2024_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-stat2024-4"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> адам (<a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%81%D0%B0%D0%BD%D1%8B_%D0%B1%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D1%88%D0%B0_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D1%82%D3%99%D1%83%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D1%96_%D0%B0%D0%B9%D0%BC%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96" title="Халық саны бойынша мемлекеттер және тәуелді аймақтар тізімі">64</a>)<br /><span style="color: #0c0; font-size: larger;">▲</span> 19 186 015<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> адам<br />7,2<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> адам/км² (<a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%82%D1%8B%D2%93%D1%8B%D0%B7%D0%B4%D1%8B%D2%93%D1%8B_%D0%B1%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D1%88%D0%B0_%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96" title="Халық тығыздығы бойынша елдер тізімі">184</a>) </td></tr> <tr><th colspan="2" style="text-align:center;background-color:#eee;color:#000000">Экономикасы </th></tr> <tr> <td style="white-space:nowrap;"><b><a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BB%D0%BF%D1%8B_%D1%96%D1%88%D0%BA%D1%96_%D3%A9%D0%BD%D1%96%D0%BC" title="Жалпы ішкі өнім">ЖІӨ</a></b> (<a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD_%D2%9B%D0%B0%D0%B1%D1%96%D0%BB%D0%B5%D1%82_%D1%82%D0%B5%D0%BF%D0%B5%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D1%96%D0%B3%D1%96" title="Аларман қабілет тепетендігі">АҚТ</a>)<br /> • Қорытынды (<a href="/wiki/2022_%D0%B6%D1%8B%D0%BB" title="2022 жыл">2022</a>) <br /> • Жан басына шаққанда </td> <td><br /><span style="color: #0c0; font-size: larger;">▲</span> 574,10 млрд<sup id="cite_ref-IMF_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-IMF-7"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%D0%90%D2%9A%D0%A8_%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="АҚШ доллары">$</a> (<a href="/wiki/%D0%96%D0%86%D3%A8_(%D0%90%D2%9A%D0%A2)_%D0%B1%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D1%88%D0%B0_%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96" title="ЖІӨ (АҚТ) бойынша елдер тізімі">43</a>)<br /><span style="color: #0c0; font-size: larger;">▲</span> 30 876<sup id="cite_ref-IMF_7-1" class="reference"><a href="#cite_note-IMF-7"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%D0%90%D2%9A%D0%A8_%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="АҚШ доллары">$</a> (<a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BD_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BD%D0%B0_%D1%88%D0%B0%D2%9B%D2%9B%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D0%96%D0%86%D3%A8_(%D0%90%D2%9A%D0%A2)_%D0%B1%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D1%88%D0%B0_%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96" title="Жан басына шаққандағы ЖІӨ (АҚТ) бойынша елдер тізімі">54</a>) </td></tr> <tr> <td style="white-space:nowrap;"><b><a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BB%D0%BF%D1%8B_%D1%96%D1%88%D0%BA%D1%96_%D3%A9%D0%BD%D1%96%D0%BC" title="Жалпы ішкі өнім">ЖІӨ</a></b> (номинал)<br /> • Қорытынды (<a href="/wiki/2022_%D0%B6%D1%8B%D0%BB" title="2022 жыл">2022</a>)<br /> • Жан басына шаққанда </td> <td><br /><span style="color: #0c0; font-size: larger;">▲</span> 207,81 млрд<sup id="cite_ref-IMF_7-2" class="reference"><a href="#cite_note-IMF-7"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Доллар">$</a> (<a href="/wiki/%D0%96%D0%86%D3%A8_(%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D0%BB)_%D0%B1%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D1%88%D0%B0_%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96" title="ЖІӨ (номинал) бойынша елдер тізімі">54</a>)<br /><span style="color: #0c0; font-size: larger;">▲</span> 10 980<sup id="cite_ref-IMF_7-3" class="reference"><a href="#cite_note-IMF-7"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Доллар">$</a> (<a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BD_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BD%D0%B0_%D1%88%D0%B0%D2%9B%D2%9B%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D0%96%D0%86%D3%A8_(%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D0%BB)_%D0%B1%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D1%88%D0%B0_%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96" title="Жан басына шаққандағы ЖІӨ (номинал) бойынша елдер тізімі">75</a>) </td></tr> <tr> <td style="white-space:nowrap;"><b><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%B0%D0%BC_%D0%B4%D0%B0%D0%BC%D1%83_%D0%B8%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%96" title="Адам даму индексі">АДИ</a></b> (<a href="/wiki/2022_%D0%B6%D1%8B%D0%BB" title="2022 жыл">2022</a>) </td> <td><span style="color: #0c0; font-size: larger;">▲</span> 0,825 (<span style="color:#090;">өте жоғары</span>) (<a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%B0%D0%BC_%D0%B4%D0%B0%D0%BC%D1%83_%D0%B8%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%96_%D0%B1%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D1%88%D0%B0_%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96" title="Адам даму индексі бойынша елдер тізімі">47</a>) </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/%D0%AD%D1%82%D0%BD%D0%BE%D1%85%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%BC" title="Этнохороним">Этнохороним</a></b> </td> <td><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%85%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B" title="Қазақстан халқы">қазақстандық, қазақстандықтар</a> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%BB%D1%8E%D1%82%D0%B0" title="Валюта">Валютасы</a></b> </td> <td><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%82%D0%B5%D2%A3%D0%B3%D0%B5%D1%81%D1%96" title="Қазақстан теңгесі">Қазақстан теңгесі</a> <b><span class="Unicode">₸</span></b><br />(<a href="/wiki/ISO_4217" title="ISO 4217">KZT, код 82</a>) </td></tr> <tr><th colspan="2" style="text-align:center;background-color:#eee;color:#000000">Қосымша мәліметтер </th></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/%D3%98%D1%83%D0%B5_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Әуе компания">Әуе компаниясы</a></b> </td> <td><a href="/wiki/Air_Astana" title="Air Astana">Air Astana</a>, <a href="/wiki/SCAT" title="SCAT">SCAT</a>, <a href="/wiki/Qazaq_Air" title="Qazaq Air">Qazaq Air</a>, <a href="/wiki/FlyArystan" title="FlyArystan">FlyArystan</a> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/%D0%96%D0%BE%D2%93%D0%B0%D1%80%D2%93%D1%8B_%D0%B4%D0%B5%D2%A3%D0%B3%D0%B5%D0%B9%D0%BB%D1%96_%D2%AF%D0%B9%D1%88%D1%96%D0%BA" title="Жоғарғы деңгейлі үйшік">Интернет үйшігі</a></b> </td> <td><a href="/wiki/.kz" title=".kz">.kz</a>, <a href="/wiki/.%D2%9B%D0%B0%D0%B7" title=".қаз">.қаз</a> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/ISO_3166-1" title="ISO 3166-1">ISO коды</a></b> </td> <td>KZ </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/%D0%A5%D0%9E%D0%9A_%D0%BA%D0%BE%D0%B4%D1%8B_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96" title="ХОК коды тізімі">ХОК коды</a></b> </td> <td>KAZ </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D1%84%D0%BE%D0%BD_%D0%BA%D0%BE%D0%B4%D1%8B_%D0%B1%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D1%88%D0%B0_%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96" title="Телефон коды бойынша елдер тізімі">Телефон коды</a></b> </td> <td>+7 </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82_%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%83%D1%96" title="Уақыт белдеуі">Уақыт белдеулері</a></b> </td> <td>+5<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr> </tbody></table> <div style="font-size:90%"><i><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Disambig_gray.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Disambig_gray.svg/22px-Disambig_gray.svg.png" decoding="async" width="22" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Disambig_gray.svg/33px-Disambig_gray.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Disambig_gray.svg/44px-Disambig_gray.svg.png 2x" data-file-width="220" data-file-height="168" /></a></span> Басқа мағыналар үшін <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_(%D0%B0%D0%B9%D1%80%D1%8B%D2%9B)" class="mw-disambig" title="Қазақстан (айрық)">Қазақстан (айрық)</a> деген бетті қараңыз.</i></div> <p><b>Қазақстан</b> (<span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0:Kk-kazakhstan.ogg" title="Дыбысы"><img alt="Дыбысы" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Loudspeaker.svg/11px-Loudspeaker.svg.png" decoding="async" width="11" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Loudspeaker.svg/17px-Loudspeaker.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Loudspeaker.svg/22px-Loudspeaker.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> <span class="plainlinksneverexpand"><a href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/83/Kk-kazakhstan.ogg" class="internal" title="Kk-kazakhstan.ogg">Қазақстан</a></span> <span class="IPA"><a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%84%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D3%99%D0%BB%D1%96%D0%BF%D0%B1%D0%B8" title="Халықаралық фонетикалық әліпби">[qɑzɑqˈstɑn]</a></span>), толық атауы <b>Қазақстан Республикасы</b> (<span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0:Kk-republic-of-kazakhstan.ogg" title="Дыбысы"><img alt="Дыбысы" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Loudspeaker.svg/11px-Loudspeaker.svg.png" decoding="async" width="11" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Loudspeaker.svg/17px-Loudspeaker.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Loudspeaker.svg/22px-Loudspeaker.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> <span class="plainlinksneverexpand"><a href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/71/Kk-republic-of-kazakhstan.ogg" class="internal" title="Kk-republic-of-kazakhstan.ogg">Қазақстан Республикасы</a></span>) — <a href="/wiki/%D0%A8%D1%8B%D2%93%D1%8B%D1%81_%D0%95%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0" title="Шығыс Еуропа">Шығыс Еуропа</a> мен <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%90%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Орталық Азия">Орталық Азияда</a> орналасқан <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82" title="Мемлекет">мемлекет</a>. Батысында <a href="/wiki/%D0%95%D0%B4%D1%96%D0%BB" title="Еділ">Еділдің төменгі ағысынан</a>, шығысында <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%82%D0%B0%D0%B9_%D1%82%D0%B0%D1%83%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Алтай таулары">Алтай тауларына</a> дейін 3 000 километрге, солтүстіктегі <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%81_%D0%A1%D1%96%D0%B1%D1%96%D1%80_%D0%B6%D0%B0%D0%B7%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Батыс Сібір жазығы">Батыс Сібір жазығынан</a>, оңтүстіктегі <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D0%B7%D1%8B%D0%BB%D2%9B%D2%B1%D0%BC_(%D1%88%D3%A9%D0%BB)" title="Қызылқұм (шөл)">Қызылқұм шөлі</a> мен <a href="/wiki/%D0%A2%D3%99%D2%A3%D1%96%D1%80_%D1%82%D0%B0%D1%83%D1%8B" title="Тәңір тауы">Тянь-Шань тау жүйесіне</a> 1 600 километрге созылып жатыр. Қазақстан <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B8%D0%B9_%D1%82%D0%B5%D2%A3%D1%96%D0%B7%D1%96" title="Каспий теңізі">Каспий көлі</a> арқылы <a href="/wiki/%D3%98%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Әзербайжан">Әзербайжан</a>, <a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Иран">Иран</a> елдеріне, Еділ өзені және <a href="/wiki/%D0%95%D0%B4%D1%96%D0%BB-%D0%94%D0%BE%D0%BD_%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8B" title="Еділ-Дон каналы">Еділ-Дон каналы</a> арқылы <a href="/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%BE%D0%B2_%D1%82%D0%B5%D2%A3%D1%96%D0%B7%D1%96" title="Азов теңізі">Азов теңізі</a> мен <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0_%D1%82%D0%B5%D2%A3%D1%96%D0%B7" title="Қара теңіз">Қара теңізге</a> шыға алады. Мұхитқа тікелей шыға алмайтын мемлекеттердің ішінде Қазақстан — ең үлкені. </p><p>Қазақстан бес мемлекетпен шекаралас, соның ішінде әлемдегі құрлықтағы ең ұзын шекара, солтүстігінде және батысында <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9" title="Ресей">Ресеймен</a> — 7 591 км құрайды. Оңтүстігінде: <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D1%96%D0%BA%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Түрікменстан">Түрікменстан</a> — 426 км, <a href="/wiki/%D3%A8%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Өзбекстан">Өзбекстан</a> — 2 354 км және <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D2%93%D1%8B%D0%B7%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Қырғызстан">Қырғызстан</a> — 1 241 км, ал шығысында: <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%82%D0%B0%D0%B9" title="Қытай">Қытаймен</a> — 1 782 км шектеседі. Жалпы құрлық шекарасының ұзындығы — 13 394 километр. Батыста <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B8%D0%B9_%D1%82%D0%B5%D2%A3%D1%96%D0%B7%D1%96" title="Каспий теңізі">Каспий көлімен</a> (2000 км), оңтүстік батыста <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%BB_%D1%82%D0%B5%D2%A3%D1%96%D0%B7%D1%96" title="Арал теңізі">Арал теңізімен</a> шайылады.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/2024_%D0%B6%D1%8B%D0%BB" title="2024 жыл">2024 жылдың</a> <a href="/wiki/1_%D0%BD%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%8B%D0%B7" title="1 наурыз">1 наурыздағы</a> елдегі тұрғындар саны — 20 075 271<sup id="cite_ref-stat2024_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-stat2024-4"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, <a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%81%D0%B0%D0%BD%D1%8B_%D0%B1%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D1%88%D0%B0_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D1%82%D3%99%D1%83%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D1%96_%D0%B0%D0%B9%D0%BC%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96" title="Халық саны бойынша мемлекеттер және тәуелді аймақтар тізімі">бұл әлем бойынша 64-орын</a>. Жер көлемі жағынан <a href="/wiki/%D0%96%D0%B5%D1%80_%D0%B0%D1%83%D0%BC%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D0%B1%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D1%88%D0%B0_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D1%82%D3%99%D1%83%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D1%96_%D0%B0%D0%B9%D0%BC%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96" title="Жер аумағы бойынша мемлекеттер және тәуелді аймақтар тізімі">әлем елдерінің ішінде 9-орын алады</a> (2 724 902 км²). </p><p>Елдің елордасы — <a href="/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Астана">Астана</a> қаласы. Мемлекеттік тілі — <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B_%D1%82%D1%96%D0%BB%D1%96" title="Қазақ тілі">қазақ тілі</a>. <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D1%8B%D1%81_%D1%82%D1%96%D0%BB%D1%96" title="Орыс тілі">Орыс тілі</a> мемлекеттік ұйымдарда және жергілікті өзін-өзі басқару органдарында ресми түрде қазақ тілімен тең қолданылады. </p><p>Қазақстанның ұлттық құрамы алуан түрлі. Халықтың басым бөлігін тұрғылықты <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Қазақтар">қазақ</a> халқы құрайды, пайыздық үлесі — 70,18%<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D1%8B%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Орыстар">орыстар</a> — 18,42%, <a href="/wiki/%D3%A8%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Өзбектер">өзбектер</a> — 3,29%, <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Украиндар">украиндар</a> — 1,36%, <a href="/wiki/%D2%B0%D0%B9%D2%93%D1%8B%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Ұйғырлар">ұйғырлар</a> — 1,48%, <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Татарлар">татарлар</a> — 1,06%, басқа халықтар 5,38%.<sup id="cite_ref-etno2021_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-etno2021-11"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Халықтың 75% астамын <a href="/wiki/%D0%9C%D2%B1%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BC%D0%B0%D0%BD" title="Мұсылман">мұсылмандар</a> құрайды, <a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2_%D1%88%D1%96%D1%80%D0%BA%D0%B5%D1%83%D1%96" title="Православ шіркеуі">православты</a> <a href="/wiki/%D0%A5%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D2%9B" title="Христиандық">христиандар</a> — 21%, қалғаны басқа да дін өкілдері.<sup id="cite_ref-2009_Census_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-2009_Census-12"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Экономикалық көрсеткіштері бойынша дамушы экономика ретінде қарастырылады. Елдің жалпы ішкі өнімі ЖІӨ (номинал) — $205,539 млрд (2018). Экономиканың негізгі бағыты — отын-энергетика саласындағы шикізат өндіру, ауыл шаруашылығы (егіншілік). Елдің негізгі валютасы — <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%82%D0%B5%D2%A3%D0%B3%D0%B5%D1%81%D1%96" title="Қазақстан теңгесі">теңге</a>. </p><p>1991 жылғы 16 желтоқсан күні <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80_%D0%9E%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B" title="Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы">КСРО</a>-ның ыдырауына байланысты өз егемендігін жариялады және халықаралық қауымдастық тарапынан тәуелсіз мемлекет ретінде мойындалды. 1992 жылғы 2 наурыздан бастап <a href="/wiki/%D0%91%D1%96%D1%80%D1%96%D0%BA%D0%BA%D0%B5%D0%BD_%D2%B0%D0%BB%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80_%D2%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BC%D1%8B" title="Біріккен Ұлттар Ұйымы">БҰҰ-ның толыққанды мүшесі</a>. Сонымен қатар <a href="/wiki/%D0%95%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D2%9B%D0%B0%D1%83%D1%96%D0%BF%D1%81%D1%96%D0%B7%D0%B4%D1%96%D0%BA_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D1%8B%D0%BD%D1%82%D1%8B%D0%BC%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D2%B1%D0%B9%D1%8B%D0%BC%D1%8B" title="Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымы">Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымына</a>, <a href="/wiki/%D2%B0%D0%B6%D1%8B%D0%BC%D0%B4%D1%8B%D2%9B_%D2%9B%D0%B0%D1%83%D1%96%D0%BF%D1%81%D1%96%D0%B7%D0%B4%D1%96%D0%BA_%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B_%D1%88%D0%B0%D1%80%D1%82_%D2%B1%D0%B9%D1%8B%D0%BC%D1%8B" title="Ұжымдық қауіпсіздік туралы шарт ұйымы">Ұжымдық қауіпсіздік туралы шарт ұйымына</a>, <a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%BD%D1%85%D0%B0%D0%B9_%D0%AB%D0%BD%D1%82%D1%8B%D0%BC%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D2%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BC%D1%8B" title="Шанхай Ынтымақтастық Ұйымы">Шанхай Ынтымақтастық Ұйымына</a> және <a href="/wiki/%D0%95%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F_%D0%AD%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D2%9A%D0%B0%D1%83%D1%8B%D0%BC%D0%B4%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Еуразия Экономикалық Қауымдастығы">Еуразиялық Экономикалық Қауымдастығы</a> сияқты басқа да бірнеше <a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D2%B1%D0%B9%D1%8B%D0%BC%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Халықаралық ұйымдар">халықаралық ұйымдардың</a> құрамына кіреді. </p> <div id="toc" class="toc" role="navigation" aria-labelledby="mw-toc-heading"><input type="checkbox" role="button" id="toctogglecheckbox" class="toctogglecheckbox" style="display:none" /><div class="toctitle" lang="kk" dir="ltr"><h2 id="mw-toc-heading">Мазмұны</h2><span class="toctogglespan"><label class="toctogglelabel" for="toctogglecheckbox"></label></span></div> <ul> <li class="toclevel-1 tocsection-1"><a href="#Этимологиясы"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Этимологиясы</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-2"><a href="#Тарихы"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Тарихы</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-3"><a href="#Ежелгі_Қазақстан"><span class="tocnumber">2.1</span> <span class="toctext">Ежелгі Қазақстан</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-4"><a href="#Ерте_орта_ғасырлардағы_Қазақстан_(Түркі_дәуірі)"><span class="tocnumber">2.2</span> <span class="toctext">Ерте орта ғасырлардағы Қазақстан (Түркі дәуірі)</span></a> <ul> <li class="toclevel-3 tocsection-5"><a href="#Қазақстан_аумағындағы_ерте_орта_ғасырдағы_мемлекеттер_(VI-IX_ғғ)"><span class="tocnumber">2.2.1</span> <span class="toctext">Қазақстан аумағындағы ерте орта ғасырдағы мемлекеттер (VI-IX ғғ)</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-2 tocsection-6"><a href="#Орта_ғасырлардағы_Қазақстан_(Оғыз_дәуірі)"><span class="tocnumber">2.3</span> <span class="toctext">Орта ғасырлардағы Қазақстан (Оғыз дәуірі)</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-7"><a href="#Ресей_империясының_құрамындағы_Қазақстан"><span class="tocnumber">2.4</span> <span class="toctext">Ресей империясының құрамындағы Қазақстан</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-8"><a href="#Қазақ_Кеңестік_Социалистік_Республикасы"><span class="tocnumber">2.5</span> <span class="toctext">Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасы</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-9"><a href="#Қазақстан_Республикасы"><span class="tocnumber">2.6</span> <span class="toctext">Қазақстан Республикасы</span></a> <ul> <li class="toclevel-3 tocsection-10"><a href="#Толық_мақаласы:_Қазақстан_тарихы"><span class="tocnumber">2.6.1</span> <span class="toctext"><i>Толық мақаласы: Қазақстан тарихы</i></span></a></li> </ul> </li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-11"><a href="#Географиясы"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Географиясы</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-12"><a href="#Әкімшілік_бөлінуі"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Әкімшілік бөлінуі</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-13"><a href="#Ірі_қалалар"><span class="tocnumber">4.1</span> <span class="toctext">Ірі қалалар</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-14"><a href="#Халқы"><span class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">Халқы</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-15"><a href="#Мемлекеттік_құрылымы"><span class="tocnumber">6</span> <span class="toctext">Мемлекеттік құрылымы</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-16"><a href="#Табиғаты"><span class="tocnumber">7</span> <span class="toctext">Табиғаты</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-17"><a href="#Толық_мақаласы:_Қазақстанның_жер_бедері"><span class="tocnumber">7.1</span> <span class="toctext"><i>Толық мақаласы: Қазақстанның жер бедері</i></span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-18"><a href="#Толық_мақаласы:_Қазақстанның_геологиялық_құрылымы"><span class="tocnumber">7.2</span> <span class="toctext"><i>Толық мақаласы: Қазақстанның геологиялық құрылымы</i></span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-19"><a href="#Толық_мақаласы:_Қазақстан_климаты"><span class="tocnumber">7.3</span> <span class="toctext"><i>Толық мақаласы: Қазақстан климаты</i></span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-20"><a href="#Толық_мақаласы:_Қазақстанның_су_қорлары"><span class="tocnumber">7.4</span> <span class="toctext"><i>Толық мақаласы: Қазақстанның су қорлары</i></span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-21"><a href="#Толық_мақаласы:_Қазақстанның_топырағы"><span class="tocnumber">7.5</span> <span class="toctext"><i>Толық мақаласы: Қазақстанның топырағы</i></span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-22"><a href="#Өсімдігі"><span class="tocnumber">7.6</span> <span class="toctext">Өсімдігі</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-23"><a href="#Жануарлар_дүниесі"><span class="tocnumber">7.7</span> <span class="toctext">Жануарлар дүниесі</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-24"><a href="#Ерекше_қорғалатын_табиғи_аумақтар"><span class="tocnumber">7.8</span> <span class="toctext">Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-25"><a href="#Табиғат_ресурстары"><span class="tocnumber">7.9</span> <span class="toctext">Табиғат ресурстары</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-26"><a href="#Саяси_жағдайы"><span class="tocnumber">8</span> <span class="toctext">Саяси жағдайы</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-27"><a href="#Жергілікті_мемлекеттік_басқару_және_өзін-өзі_басқару"><span class="tocnumber">8.1</span> <span class="toctext">Жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-28"><a href="#Сыртқы_саясат"><span class="tocnumber">8.2</span> <span class="toctext">Сыртқы саясат</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-29"><a href="#ҚР_сыртқы_саясатының_2020-2030_жылдарға_арналған_тұжырымдамасы"><span class="tocnumber">8.3</span> <span class="toctext">ҚР сыртқы саясатының 2020-2030 жылдарға арналған тұжырымдамасы</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-30"><a href="#Қазақстандағы_саяси_реформалар"><span class="tocnumber">8.4</span> <span class="toctext">Қазақстандағы саяси реформалар</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-31"><a href="#Қоғам"><span class="tocnumber">8.5</span> <span class="toctext">Қоғам</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-32"><a href="#Мереке_және_демалыс_күндер"><span class="tocnumber">9</span> <span class="toctext">Мереке және демалыс күндер</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-33"><a href="#Экономикасы"><span class="tocnumber">10</span> <span class="toctext">Экономикасы</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-34"><a href="#Қазақстанның_сыртқы_экономикасы"><span class="tocnumber">10.1</span> <span class="toctext">Қазақстанның сыртқы экономикасы</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-35"><a href="#Энергетикасы"><span class="tocnumber">11</span> <span class="toctext">Энергетикасы</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-36"><a href="#Мәдениет_және_қоғам"><span class="tocnumber">11.1</span> <span class="toctext">Мәдениет және қоғам</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-37"><a href="#Білім_беру_жүйесі"><span class="tocnumber">11.2</span> <span class="toctext">Білім беру жүйесі</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-38"><a href="#Бұқаралық_ақпарат_құралдары"><span class="tocnumber">11.3</span> <span class="toctext">Бұқаралық ақпарат құралдары</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-39"><a href="#Әлеуметтік_саласы"><span class="tocnumber">11.4</span> <span class="toctext">Әлеуметтік саласы</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-40"><a href="#Қарулы_күштері"><span class="tocnumber">11.5</span> <span class="toctext">Қарулы күштері</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-41"><a href="#Қызықты_деректер"><span class="tocnumber">12</span> <span class="toctext">Қызықты деректер</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-42"><a href="#Қосымша_ақпарат"><span class="tocnumber">13</span> <span class="toctext">Қосымша ақпарат</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-43"><a href="#Дереккөздер"><span class="tocnumber">14</span> <span class="toctext">Дереккөздер</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-44"><a href="#Сыртқы_сілтемелер"><span class="tocnumber">15</span> <span class="toctext">Сыртқы сілтемелер</span></a></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Этимологиясы"><span id=".D0.AD.D1.82.D0.B8.D0.BC.D0.BE.D0.BB.D0.BE.D0.B3.D0.B8.D1.8F.D1.81.D1.8B"></span>Этимологиясы</h2></div> <p>Қазақстан сөзі <i><b><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Қазақтар">Қазақ</a></b></i> <sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> және <i><b>Стан</b></i> сөздерінен құралған, яғни <i>Қазақ елі</i> деген мағына береді. Соңғы кездері халық арасында <i><b>Қазақ елі</b></i>, <i><b>Ұлы дала елі</b></i> және <i><b>Қазақия</b></i> деген атаулар қолданылуда<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Тарихы"><span id=".D0.A2.D0.B0.D1.80.D0.B8.D1.85.D1.8B"></span>Тарихы</h2></div> <div class="noprint relarticle mainarticle"><i>Толық мақаласы: <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85%D1%8B" title="Қазақстан тарихы">Қазақстан тарихы</a></i></div> <table class="infobox" cellspacing="2" style="width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em; border-spacing: 1px; padding: 0px 0px; width: 280px; font-size:85%; line-height:130%;"><tbody><tr><td colspan="2" class="" style="text-align:center; font-size: 125%; font-weight: bold; padding:0.25em 0; font-size:130%;"> <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85%D1%8B" title="Қазақстан тарихы">Қазақстан тарихы</a></td></tr><tr><td colspan="2" class="" style="text-align:center;"> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Emblem_of_Kazakhstan_latin.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Emblem_of_Kazakhstan_latin.svg/200px-Emblem_of_Kazakhstan_latin.svg.png" decoding="async" width="200" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Emblem_of_Kazakhstan_latin.svg/300px-Emblem_of_Kazakhstan_latin.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Emblem_of_Kazakhstan_latin.svg/400px-Emblem_of_Kazakhstan_latin.svg.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="400" /></a></span><hr /> </td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center; padding:0.25em 0; font-size:130%;"><a href="/wiki/%D0%95%D0%B6%D0%B5%D0%BB%D0%B3%D1%96_%D0%B4%D3%99%D1%83%D1%96%D1%80%D0%B4%D0%B5%D0%B3%D1%96_%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Ежелгі дәуірдегі Қазақстан">Ежелгі Қазақстан тарихы</a></th></tr><tr><td colspan="2" class="" style="text-align:center;"> <p><a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%81_%D0%B4%D3%99%D1%83%D1%96%D1%80%D1%96" title="Тас дәуірі">Тас дәуірі</a><br /><a href="/wiki/%D2%9A%D0%BE%D0%BB%D0%B0_%D0%B4%D3%99%D1%83%D1%96%D1%80%D1%96" title="Қола дәуірі">Қола дәуірі</a> <br /><a href="/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BC%D1%96%D1%80_%D0%B4%D3%99%D1%83%D1%96%D1%80%D1%96" title="Темір дәуірі">Темір дәуірі</a> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Сақтар">Сақтар</a> • <a href="/wiki/%D2%AE%D0%B9%D1%81%D1%96%D0%BD_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%96" title="Үйсін мемлекеті">Үйсіндер</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D2%A3%D0%BB%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Қаңлылар">Қаңлылар</a> • <a href="/wiki/%D2%92%D2%B1%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Ғұндар">Ғұндар</a> </p> </td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center; padding:0.25em 0; font-size:130%;"><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%B5%D1%80%D1%82%D0%B5_%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0_%D2%93%D0%B0%D1%81%D1%8B%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96" title="Қазақстанның ерте орта ғасырлардағы мемлекеттері">Қазақстанның ерте орта ғасырлардағы мемлекеттері</a></th></tr><tr><td colspan="2" class="" style="text-align:center;"> <p><a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D1%96%D0%BA_%D2%9B%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Түрік қағанаты">Түркі қағанаты</a> (552—603) <br /> <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%81_%D0%A2%D2%AF%D1%80%D1%96%D0%BA_%D2%9B%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Батыс Түрік қағанаты">Батыс Түрік қағанаты</a> (603—704)<br /><a href="/wiki/%D0%A8%D1%8B%D2%93%D1%8B%D1%81_%D0%A2%D2%AF%D1%80%D1%96%D0%BA_%D2%9B%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Шығыс Түрік қағанаты">Шығыс Түрік қағанаты</a> (682—744)<br /> <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D0%B3%D0%B5%D1%88_%D2%9B%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Түргеш қағанаты">Түргеш қағанаты</a> (704—756)<br /> <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB%D2%B1%D2%9B_%D2%9B%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Қарлұқ қағанаты">Қарлұқ қағанаты</a> (756—940) <br /> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D2%9B_%D2%9B%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Қимақ қағанаты">Қимақ мемлекеті ІХ ғ.соңы -ХІ ғ.басы</a> • <a href="/wiki/%D0%9E%D2%93%D1%8B%D0%B7_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%96" title="Оғыз мемлекеті">Оғыз мемлекеті ІХ ғ.соңы -ХІ ғ.басы</a> </p> </td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center; padding:0.25em 0; font-size:130%;"><a href="/w/index.php?title=%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%B4%D0%B0%D0%BC%D1%8B%D2%93%D0%B0%D0%BD_%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0_%D2%93%D0%B0%D1%81%D1%8B%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Қазақстанның дамыған орта ғасырлардағы мемлекеттері (мұндай бет жоқ)">Қазақстанның дамыған орта ғасырлардағы мемлекеттері</a></th></tr><tr><td colspan="2" class="" style="text-align:center;"> <p><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%85%D0%B0%D0%BD_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%96" title="Қарахан мемлекеті">Қарахан мемлекеті (942-1212) жж.</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82%D0%B0%D0%B9_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%96" title="Қарақытай мемлекеті">Қарақытай мемлекеті (1128-1213) жж.</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D0%BF%D1%88%D0%B0%D2%9B_%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Қыпшақ хандығы">Қыпшақ хандығы</a> <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D2%A3%D2%93%D0%BE%D0%BB_%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Моңғол империясы">Моңғол империясы</a> (1206—1291) <br /> <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%82%D1%8B%D0%BD_%D0%9E%D1%80%D0%B4%D0%B0" title="Алтын Орда">Жошы ұлысы</a> (1224—1481) <br /> <a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D2%93%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%B9_%D2%9B%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Шағатай қағанаты">Шағатай қағанаты</a> (1222—1370) <br /> <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%B4%D0%B0-%D0%95%D0%B6%D0%B5%D0%BD_%D2%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Орда-Ежен ұлысы">Орда-Ежен ұлысы</a> (1242—1446) <br /> <a href="/wiki/%D3%98%D0%B1%D1%96%D0%BB%D1%85%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D1%80_%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Әбілхайыр хандығы">Шайбани ұлысы</a> (1243 — ?) <br /> <a href="/wiki/%D0%90%D2%9B_%D0%9E%D1%80%D0%B4%D0%B0_(%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82)" title="Ақ Орда (мемлекет)">Ақ Орда</a> (<a href="/wiki/XIII_%D2%93%D0%B0%D1%81%D1%8B%D1%80" title="XIII ғасыр">XIII</a>—<a href="/wiki/XV_%D2%93%D0%B0%D1%81%D1%8B%D1%80" title="XV ғасыр">XV ғғ.</a>) <br /> <a href="/wiki/%D0%9A%D3%A9%D0%BA_%D0%9E%D1%80%D0%B4%D0%B0" title="Көк Орда">Көк Орда</a> • <a href="/wiki/%D3%98%D0%B1%D1%96%D0%BB%D1%85%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D1%80_%D0%9E%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Әбілхайыр Ордасы">Әбілқайыр хандығы</a> (1428—1468) <br /> <a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D2%93%D0%B0%D0%B9_%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Ноғай ордасы">Ноғай ордасы</a> (1440—1634) <br /> <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D2%93%D0%BE%D0%BB%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Моғолстан">Моғолстан</a> (1348—1514) <br /> <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D1%82_%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Ташкент хандығы">Ташкент хандығы</a> (1501—1627) </p> </td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center; padding:0.25em 0; font-size:130%;"><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B_%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Қазақ хандығы">Қазақ хандығы дәуірі</a></th></tr><tr><td colspan="2" class="" style="text-align:center;"> <p><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B_%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Қазақ хандығы">Қазақ хандығы</a> (1465—1847) <br /> <a href="/wiki/%D2%B0%D0%BB%D1%8B_%D0%B6%D2%AF%D0%B7" title="Ұлы жүз">Ұлы жүз</a> (1715—1822) <br /> <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D1%82%D0%B0_%D0%B6%D2%AF%D0%B7" title="Орта жүз">Орта жүз</a> (1715—1822) <br /> <a href="/wiki/%D0%9A%D1%96%D1%88%D1%96_%D0%B6%D2%AF%D0%B7" title="Кіші жүз">Кіші жүз</a> (1715—1824) </p> </td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center; padding:0.25em 0; font-size:130%;"><a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9_%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D2%9B%D2%B1%D1%80%D0%B0%D0%BC%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Ресей империясының құрамындағы Қазақстан">Ресей империясы құрамындағы Қазақстан</a></th></tr><tr><td colspan="2" class="" style="text-align:center;"> <p><a href="/wiki/%D0%91%D3%A9%D0%BA%D0%B5%D0%B9_%D0%9E%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Бөкей Ордасы">Бөкей Ордасы</a> (1801—1872) </p> </td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center; padding:0.25em 0; font-size:130%;"><a href="/w/index.php?title=%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D1%96%D1%80%D0%B3%D1%96_%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Қазіргі Қазақстан тарихы (мұндай бет жоқ)">Кеңес одағы құрамындағы Қазақстан</a></th></tr><tr><td colspan="2" class="" style="text-align:center;"> <p><a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B0%D1%88_%D0%B0%D0%B2%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Алаш автономиясы">Алаш автономиясы</a> (1917—1920) <br /><a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D0%BA%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%B0%D0%B2%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Түркістан автономиясы">Түркістан автономиясы</a> (1917—1918) <br /><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B_(%D2%9B%D1%8B%D1%80%D2%93%D1%8B%D0%B7)_%D0%90%D0%B2%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%9A%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Қазақ (қырғыз) Автономиялы Социалистік Кеңес Республикасы">Қырғыз (Қазақ) АКСР-і</a> (1920—1925) <br /> <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B_%D0%90%D0%B2%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B_%D0%9A%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Қазақ Автономиялы Кеңестік Социалистік Республикасы">Қазақ АКСР-і</a> (1925—1936) <br /> <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B_%D0%9A%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасы">Қазақ КСР-і</a> (1936—1991) <br /> </p> </td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center; padding:0.25em 0; font-size:130%;"><a href="/wiki/%D0%A2%D3%99%D1%83%D0%B5%D0%BB%D1%81%D1%96%D0%B7_%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85%D1%8B" title="Тәуелсіз Қазақстан тарихы">Тәуелсіз Қазақстан тарихы</a></th></tr><tr><td colspan="2" class="" style="text-align:center;"> <p><a class="mw-selflink selflink">Қазақстан</a> (1991—қазір) </p> </td></tr><tr><td colspan="2" class="" style="text-align:center;"><hr /><div class="noprint plainlinks" style="background-color:transparent; padding:0; white-space:nowrap; font-weight:normal; font-size:xx-small; ;"><a href="/wiki/%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96:%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85%D1%8B" title="Үлгі:Қазақстан тарихы"><span title="Бұл үлгіні көру" style=";">к</span></a> <span style="font-size:80%;">•</span> <a href="/wiki/%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96_%D1%82%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%83%D1%8B:%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85%D1%8B" title="Үлгі талқылауы:Қазақстан тарихы"><span style="color:#002bb8;;" title="Осы үлгінің талқылауы">т</span></a> <span style="font-size:80%;">•</span> <a class="external text" href="https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96:%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85%D1%8B&action=edit"><span style="color:#002bb8;;" title="Бұл үлгіні өңдей аласыз. Сақтаудың алдынан Қарап шығу батырмасын қолданыңыз.">ө</span></a></div><hr /><b><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB:%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Портал:Қазақстан">Портал «Қазақстан»</a></b> <br /><b><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82:%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85%D1%8B" title="Санат:Қазақстан тарихы">Санат «Қазақстан тарихы»</a></b></td></tr> </tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ежелгі_Қазақстан"><span id=".D0.95.D0.B6.D0.B5.D0.BB.D0.B3.D1.96_.D2.9A.D0.B0.D0.B7.D0.B0.D2.9B.D1.81.D1.82.D0.B0.D0.BD"></span>Ежелгі Қазақстан</h3></div> <p>Қазіргі Қазақстан жерін ежелгі адамзат баласы бұдан 1 миллиондай жыл бұрын мекен еткен. Қола дәуірінде <a href="/wiki/%D0%A1%D1%96%D0%B1%D1%96%D1%80" title="Сібір">Сібірдің</a>, <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D2%9B" title="Жайық">Жайық</a> өңірінің, Қазақстан мен <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D1%82%D0%B0_%D0%90%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Орта Азия">Орта Азияның</a> ұлан-ғайыр далаларын тегі және тарихи тағдырларының ортақтығы жағынан туыс тайпалар мекендеді. Бұл тайпалар өзінше бір үлгідегі жарқын мәдениет қалдырды. Мұны ғылымда <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%BE_%D0%BC%D3%99%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D1%82%D1%96" title="Андроново мәдениеті">Андрон мәдениеті</a> деп атайды. Ерте <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BC%D1%96%D1%80_%D2%93%D0%B0%D1%81%D1%8B%D1%80%D1%8B" title="Темір ғасыры">темір ғасыры</a> дәуірінде (біздің заманымыздан бұрынғы I мыңжылдық ортасы) Қазақстанда тайпалық одақтар қалыптасты. Қазақстанның оңтүстік, шығыс және орталық аудандарын мекендеген тайпалар <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Сақтар">сақ</a> тайпалар одағына, ал батыс, солтүстік аудандарындағы тайпалар <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%B2%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Савроматтар">савроматтар</a> тайпалық бірлестігіне бірікті. Біздің заманымыздан бұрынғы III-ғасырда Қазақстан жерінде кейбір тайпалар өз мемлекетін құрып, алыс-жақын елдермен саяси қарым-қатынастарға түсті. Олардың алғашқылары сюнну (ғұндар) болатын. Зерттеушілер ғұндарды түріктердің арғы ата-бабалары деп есептейді. Бұл бірлестікті <a href="/wiki/%D0%9C%D3%A9%D0%B4%D0%B5_%D2%9B%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BD" title="Мөде қаған">Мөде</a> басқарған кезде ғұндар бүкіл әлемге танылды. Ғұндардың батысқа жорығы “Халықтардың ұлы қоныс аударуына” түрткі болды. Жетісуда ежелгі <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%B0_%D1%81%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Тиграхауда сақтары">тиграхауда сақтарының</a> жерін мұра етіп алған усундер (<a href="/wiki/%D2%AE%D0%B9%D1%81%D1%96%D0%BD_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%96" title="Үйсін мемлекеті">үйсіндер</a>) біздің заманымыздан бұрынғы 160 ж. шамасында Іле алқабында өз мемлекетін құрды. Олар <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D2%A3%D0%BB%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Қаңлылар">Қаңлы мемлекетімен</a> шектесті. Бұл тайпалар құрған мемлекеттер <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%82%D0%B0%D0%B9" title="Қытай">Қытай</a>, <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D1%84%D0%B8%D1%8F" title="Парфия">Парфия</a>, <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B8%D0%BC" title="Рим">Рим</a> және <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D1%83%D1%88%D0%B0%D0%BD_%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Кушан империясы (мұндай бет жоқ)">Кушан империясы</a> сияқты елдермен саяси, экономикалық және мәдени байланыс орнатқан. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ерте_орта_ғасырлардағы_Қазақстан_(Түркі_дәуірі)"><span id=".D0.95.D1.80.D1.82.D0.B5_.D0.BE.D1.80.D1.82.D0.B0_.D2.93.D0.B0.D1.81.D1.8B.D1.80.D0.BB.D0.B0.D1.80.D0.B4.D0.B0.D2.93.D1.8B_.D2.9A.D0.B0.D0.B7.D0.B0.D2.9B.D1.81.D1.82.D0.B0.D0.BD_.28.D0.A2.D2.AF.D1.80.D0.BA.D1.96_.D0.B4.D3.99.D1.83.D1.96.D1.80.D1.96.29"></span>Ерте орта ғасырлардағы Қазақстан (Түркі дәуірі)</h3></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Қазақстан_аумағындағы_ерте_орта_ғасырдағы_мемлекеттер_(VI-IX_ғғ)"><span id=".D2.9A.D0.B0.D0.B7.D0.B0.D2.9B.D1.81.D1.82.D0.B0.D0.BD_.D0.B0.D1.83.D0.BC.D0.B0.D2.93.D1.8B.D0.BD.D0.B4.D0.B0.D2.93.D1.8B_.D0.B5.D1.80.D1.82.D0.B5_.D0.BE.D1.80.D1.82.D0.B0_.D2.93.D0.B0.D1.81.D1.8B.D1.80.D0.B4.D0.B0.D2.93.D1.8B_.D0.BC.D0.B5.D0.BC.D0.BB.D0.B5.D0.BA.D0.B5.D1.82.D1.82.D0.B5.D1.80_.28VI-IX_.D2.93.D2.93.29"></span>Қазақстан аумағындағы ерте орта ғасырдағы мемлекеттер (VI-IX ғғ)</h4></div> <p>VI ғасырдың басында бүгінгі қазақ жерінде аса күрделі бетбұрыстар болған. <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%82%D0%B0%D0%B9_%D0%B0%D0%B9%D0%BC%D0%B0%D2%93%D1%8B" title="Алтай аймағы">Алтай-Сібір</a>, <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D2%A3%D2%93%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Моңғолия">Моңғолия</a> жерінде <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D2%AF%D1%80%D0%BA%D1%96_%D1%82%D0%B0%D0%B9%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Түркі тайпалары (мұндай бет жоқ)">түркі тайпаларының</a> үстем тап өкілдері бірігіп, әскер күшіне сүйенген <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D1%96%D0%BA_%D2%9B%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Түрік қағанаты">Түрік қағанаты</a> атты ерте <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D1%96%D2%A3_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85%D0%B8_%D1%82%D2%AF%D1%80%D0%BB%D0%B5%D1%80%D1%96" title="Мемлекеттің тарихи түрлері">феодалдық мемлекет</a> құрды. Олардың жері шығыс <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%B5%D1%8F" title="Корея">Кореядан</a> бастап, <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D1%82%D0%B0_%D0%90%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Орта Азия">Орта Азияның</a> жерін де қамтылған. Қазақстан да бұл қағандықтың құрамына кірген. </p><p>Бұл <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82" title="Мемлекет">мемлекет</a> туралы жазба деректер түрік тайпаларының өз тілінде жазылған «<a href="/w/index.php?title=%D2%AE%D0%BB%D0%BA%D0%B5%D0%BD_%D0%BA%D2%AF%D0%BB%D1%82%D0%B5%D0%B3%D1%96%D0%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Үлкен күлтегін (мұндай бет жоқ)">Үлкен күлтегін</a>», «<a href="/wiki/%D0%A2%D0%BE%D0%BD%D1%8B%D0%BA%D3%A9%D0%BA" title="Тоныкөк">Тоныкөк</a>» <a href="/wiki/%D2%9A%D2%B1%D0%BB%D0%BF%D1%8B%D1%82%D0%B0%D1%81" title="Құлпытас">құлпытастарындағы</a> жазуларынан белгілі. <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D0%BC%D2%B1%D0%B4_%D2%9A%D0%B0%D1%88%D2%9B%D0%B0%D1%80%D0%B8" title="Махмұд Қашқари">Махмұд Қашқари</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D1%88%D0%B8%D0%B4-%D0%B0%D0%B4-%D0%B4%D0%B8%D0%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Рашид-ад-дин (мұндай бет жоқ)">Рашид-ад-диннің</a> тарихи жазбаларынан көптеген құнды деректер алуға болады. <a href="/wiki/%D0%A8%D1%8B%D2%93%D1%8B%D1%81_%D0%A0%D0%B8%D0%BC_%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Шығыс Рим империясы">Византия</a>, <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%82%D0%B0%D0%B9" title="Қытай">Қытай</a> <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85%D1%88%D1%8B" title="Тарихшы">тарихшылары</a> да мол мәлімет береді. Қазақстанның тарихында бұл мерзім «<a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D2%AF%D1%80%D1%96%D0%BA_%D0%B4%D3%99%D1%83%D1%96%D1%80%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Түрік дәуірі (мұндай бет жоқ)">Түрік дәуірі</a>» (VI-XIII ғ. ғ.) деген атпен белгілі. Қазақ жерінде көрсетілген мерзімде бірнеше феодалдық мемлекеттер өздерінің <a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%B0%D1%8F%D1%81%D0%B8-%D3%99%D0%BA%D1%96%D0%BC%D1%88%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%BA_%D0%B1%D0%B8%D0%BB%D1%96%D0%BA&action=edit&redlink=1" class="new" title="Саяси-әкімшілік билік (мұндай бет жоқ)">саяси-әкімшілік биліктерін</a> жүргізді. </p><p>Қазақстанда <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D2%93%D0%B0%D1%88%D2%9B%D1%8B_%D2%9B%D0%B0%D1%83%D1%8B%D0%BC" title="Алғашқы қауым">алғашқы қауымдық құрылыстан</a> кейін V ғасырдан <a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B5%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D2%9B_%D2%9B%D0%B0%D1%82%D1%8B%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Феодалдық қатынастар (мұндай бет жоқ)">феодалдық қатынастар</a> орнай бастады (немісше феод- «жер», аль- «иесі», яғни жердің иесі деген ұғымды береді). <a href="/w/index.php?title=%D0%9E%D1%80%D1%82%D0%B0%D2%93%D0%B0%D1%81%D1%8B%D1%80%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%82%D0%B0%D0%B9%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ортағасырлық тайпалар (мұндай бет жоқ)">Ортағасырлық тайпалардың</a> арасында негізгі екі тап: <a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B5%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D2%9B_%D1%82%D0%B0%D0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Феодалдық тап (мұндай бет жоқ)">феодалдық табы</a> мен <a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%80%D1%83%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80_%D1%82%D0%B0%D0%B1%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Шаруалар табы (мұндай бет жоқ)">шаруалар табы</a> қалыптасады. <a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B5%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D0%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Феодал (мұндай бет жоқ)">Феодалдар</a> мал мен жердің негізгі иесі болады. <a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B5%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D2%9B_%D2%9B%D0%B0%D1%82%D1%8B%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Феодалдық қатынастар (мұндай бет жоқ)">Феодалдық қатынастардың</a> орнауы Қазақстанның оңтүстігінде басқа өңірлерге қарағанда жедел жүрді. Орта ғасырлардағы <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85%D1%8B" title="Қазақстан тарихы">Қазақстан тарихының</a> басты ерекшеліктерінің бірі осы феодалдық-патриархаттық қатынастардың орнауы болды. </p> <dl><dd><span class="boilerplate seealso"><i>Тағы қараңыз: <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D1%96%D0%BA_%D2%9B%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Түрік қағанаты">Түрік қағанаты</a>, <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%81_%D0%A2%D2%AF%D1%80%D1%96%D0%BA_%D2%9B%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Батыс Түрік қағанаты">Батыс Түрік қағанаты</a>, <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D0%B3%D0%B5%D1%88_%D2%9B%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Түргеш қағанаты">Түргеш қағанаты</a> және <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB%D2%B1%D2%9B_%D2%9B%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Қарлұқ қағанаты">Қарлұқ қағанаты</a></i></span></dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Орта_ғасырлардағы_Қазақстан_(Оғыз_дәуірі)"><span id=".D0.9E.D1.80.D1.82.D0.B0_.D2.93.D0.B0.D1.81.D1.8B.D1.80.D0.BB.D0.B0.D1.80.D0.B4.D0.B0.D2.93.D1.8B_.D2.9A.D0.B0.D0.B7.D0.B0.D2.9B.D1.81.D1.82.D0.B0.D0.BD_.28.D0.9E.D2.93.D1.8B.D0.B7_.D0.B4.D3.99.D1.83.D1.96.D1.80.D1.96.29"></span>Орта ғасырлардағы Қазақстан (Оғыз дәуірі)</h3></div> <table class="metadata plainlinks ambox ambox-style" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div style="width:52px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Wiki_letter_w.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Wiki_letter_w.svg/40px-Wiki_letter_w.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Wiki_letter_w.svg/60px-Wiki_letter_w.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Wiki_letter_w.svg/80px-Wiki_letter_w.svg.png 2x" data-file-width="44" data-file-height="44" /></a></span></div></td><td class="mbox-text"><span class="mbox-text-span"><b>Өтініш, осы бөлімді <a class="external text" href="https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD&action=edit">толықтырыңыз</a>.</b><span class="hide-when-compact"></span><span class="hide-when-compact"></span></span></td></tr></tbody></table> <p>Орта ғасырларда қазіргі Қазақстан жерін <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%85%D0%B0%D0%BD_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%96" title="Қарахан мемлекеті">Қарахан</a>, <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82%D0%B0%D0%B9_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%96" title="Қарақытай мемлекеті">Қарақытай</a>, <a href="/wiki/%D0%9E%D2%93%D1%8B%D0%B7_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%96" title="Оғыз мемлекеті">Оғыз</a>, <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D2%9B_%D2%9B%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Қимақ қағанаты">Қимақ</a> мемлекеттері өмір сүрді. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ресей_империясының_құрамындағы_Қазақстан"><span id=".D0.A0.D0.B5.D1.81.D0.B5.D0.B9_.D0.B8.D0.BC.D0.BF.D0.B5.D1.80.D0.B8.D1.8F.D1.81.D1.8B.D0.BD.D1.8B.D2.A3_.D2.9B.D2.B1.D1.80.D0.B0.D0.BC.D1.8B.D0.BD.D0.B4.D0.B0.D2.93.D1.8B_.D2.9A.D0.B0.D0.B7.D0.B0.D2.9B.D1.81.D1.82.D0.B0.D0.BD"></span>Ресей империясының құрамындағы Қазақстан</h3></div> <p>Қазақстанды Ресейдің отарлауы 1731 жылы <a href="/wiki/%D0%9A%D1%96%D1%88%D1%96_%D0%B6%D2%AF%D0%B7" title="Кіші жүз">Кіші Жүз</a> ханы <a href="/wiki/%D3%98%D0%B1%D1%96%D0%BB%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D1%80_%D1%85%D0%B0%D0%BD_(%D0%9A%D1%96%D1%88%D1%96_%D0%B6%D2%AF%D0%B7)" title="Әбілқайыр хан (Кіші жүз)">Әбілқайырдың</a> <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9_%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Ресей империясы">Ресейге</a> қосылуынан басталды. Бұл процесс 130 жылдан аса уақытқа созылып, 19 ғасырдың 60 жылдарының ортасына қарай толық жүзеге асырылды. 1731–1860 жылдары Қазақстан Ресейге, көбіне сөз жүзінде ғана бағынып, іс жүзінде ру, тайпа билеушілері дербес саясат жүргізді. Патша өкіметі халық көтерілістерін аяусыз басып отырғанымен, елдің ішкі істеріне (сот жүйесіне, ру аралық мәселелерге) араласпады. Ел ішіндегі беделді адамдарға, ру басыларына жалақы тағайындап, әр түрлі атақтар беріп, екінші жағынан әкімшілік реформалар жасап, көнбегендерін жазалау арқылы өз билігін күшейтті. </p> <ul><li>1822 ж. “Сібір қазақтары туралы жарғы”, 1824 ж. “Орынбор қазақтары жөніндегі жарғы” деген құжаттармен қазақ жерін басқару тәртібі белгіленді. Осы заңдар бойынша Орта жүз бен Кіші жүз хандықтары жойылды. Кіші жүзде хандық биліктің орнына Ресейдегі сияқты әкімшілік басқару жүйесі қалыптасты. Ал Орта жүзде “аға сұлтан” деген басқарушы қызмет енгізілді. Ішкі округтер құрылды. Округтер болыстарға, болыстар ауылдарға бөлінді.</li> <li>19-ғасырдың басында Хиуа мен Қоқан хандары Оңтүстік Қазақстанға өз бақылауларын орнатты. Қазақтар Қоқан мен Хиуа билеушілеріне қарсы жиі-жиі бас көтеріп отырды. Отарлық езгінің күшеюі, шұрайлы жерлерді тартып алып, бекіністер салу Кенесары Қасымұлы бастаған қазақ халқының ұлт-азаттық қозғалысын (1837–47) тудырды.</li> <li>19-ғасырдың 60-жылдарында Қазақстанның Ресейге қосылу кезеңі аяқталды.</li> <li>1914 ж. 1-тамызда Ресейдің 1-дүниежүзілік соғысқа тартылуы Қазақстан халқына ауыр соққы болып тиді.</li> <li>Жаппай наразылықтар нәтижесінде 1916 жылғы көтеріліс шықты. Көтерілістің басталуына патшаның 1916 жылғы 25-маусымдағы майдандағы қара жұмысқа Қазақ пен Түркістан өлкелерінің және ішінара Сібірдің 19-дан 43 жас аралығындағы ер-азаматтарын шақыру жөніндегі жарлығы түрткі болды. Көтерілістің аса ірі ошақтары Жетісу мен Торғайда болды.</li> <li>1917 ж. патшаны тақтан құлатқан Ақпан революциясының оқиғалары көп ұзамай Қазақстанға да жетті.</li> <li>1917 ж. 21–28 шілдеде Орынборда <a href="/w/index.php?title=1-%D0%91%D2%AF%D0%BA%D1%96%D0%BB%D2%9B%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B_%D1%81%D1%8A%D0%B5%D0%B7%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="1-Бүкілқазақ съезі (мұндай бет жоқ)">1-Бүкілқазақ съезі</a> өтті. Делегаттар ұлттық автономия, жер-су, т. б. мәселелердің шешілуіне, Құрылтай жиналысына әзірлік және қазақ саяси партиясын құру мәселелеріне баса назар аударды. <a href="/wiki/%D3%98%D0%BB%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%BD_%D0%9D%D2%B1%D1%80%D0%BC%D2%B1%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4%D2%B1%D0%BB%D1%8B_%D0%91%D3%A9%D0%BA%D0%B5%D0%B9%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2" title="Әлихан Нұрмұхамедұлы Бөкейханов">Әлихан Бөкейханов</a>, <a href="/wiki/%D0%9C%D2%B1%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%B6%D0%B0%D0%BD_%D0%A2%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D1%88%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D2%B1%D0%BB%D1%8B" title="Мұхаметжан Тынышбайұлы">Мұхамеджан Тынышбаев</a>, <a href="/wiki/%D0%9C%D1%96%D1%80%D0%B6%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D0%BF_%D0%94%D1%83%D0%BB%D0%B0%D1%82%D2%B1%D0%BB%D1%8B" title="Міржақып Дулатұлы">Міржақып Дулатов</a>, <a href="/wiki/%D0%90%D1%85%D0%BC%D0%B5%D1%82_%D0%91%D0%B0%D0%B9%D1%82%D2%B1%D1%80%D1%81%D1%8B%D0%BD%D2%B1%D0%BB%D1%8B" title="Ахмет Байтұрсынұлы">Ахмет Байтұрсынұлы</a>, <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D2%BB%D0%B0%D0%BD%D1%88%D0%B0_%D0%94%D0%BE%D1%81%D0%BC%D2%B1%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2" title="Жаһанша Досмұхамедов">Жанша Досмұхамедұлы</a>, <a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BB_%D0%94%D0%BE%D1%81%D0%BC%D2%B1%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2" title="Халел Досмұхамедов">Халел Досмұхамедұлы</a>, <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D2%93%D0%B6%D0%B0%D0%BD_%D0%91%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D2%B1%D0%BB%D1%8B_%D0%96%D2%B1%D0%BC%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D0%B5%D0%B2" title="Мағжан Бекенұлы Жұмабаев">Мағжан Жұмабаев</a>, т. б. қайраткерлер отаршылдыққа қарсы Алаш партиясын құрды. Олар қазақ халқын отарлық езгіден азат ету ұраны төңірегіне топтасып, қазақтың дербес, тәуелсіз <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B0%D1%88_%D0%9E%D1%80%D0%B4%D0%B0" title="Алаш Орда">Алашорда</a> демократиялық мемлекетін құруға кірісті. Бірақ көп ұзамай бүкіл Ресейдегі сияқты қазақ жерінде де кеңес билігі орнады.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Қазақ_Кеңестік_Социалистік_Республикасы"><span id=".D2.9A.D0.B0.D0.B7.D0.B0.D2.9B_.D0.9A.D0.B5.D2.A3.D0.B5.D1.81.D1.82.D1.96.D0.BA_.D0.A1.D0.BE.D1.86.D0.B8.D0.B0.D0.BB.D0.B8.D1.81.D1.82.D1.96.D0.BA_.D0.A0.D0.B5.D1.81.D0.BF.D1.83.D0.B1.D0.BB.D0.B8.D0.BA.D0.B0.D1.81.D1.8B"></span>Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасы</h3></div> <p>1917 жылы большевистік революциядан кейін Қазақстанда Кеңес билігі орнады. Бірінші дүниежүзілік және азамат соғыстары бүкіл ел шаруашылығын күйретті. 1920-1921 жж. қыста болған жұттың салдарынан ірі қараның жартысына жуығы қырылды. 1921 жылы жаз егінсіз болып, аштық орнады. Тек 20-жылдардың соңына қарай Қазақстан қалпына келді. 1920 жылы Қазақстан автономды, ал 1936 жылы КСРО құрамындағы одақтық республика болды. </p><p>Аймақтың экономикалық әлсіздігін есепке ала отырып, одақтық үкімет Қазақстан шаруашылығын қарқынды түрде дамытуды алға қойды және 1941 жылы өнеркәсіп өндіріс көлемі 1913 жылмен салыстырғанда сегіз есеге артты. Ірі экономикалық жобаларды орындауға ресурстарды топтастырудың жоспарлық жүйесінің мүмкіндіктері арқасында Қазақстан 30-жылдары көшпелі өлкесінен ірі және өнеркәсіптік, егіншілік пен мал шаруашылығы дамыған, жоғары мәдени деңгейі бар аймаққа айналды. </p><p>Қазақстан аумағында мыңдаған ірі өнеркәсіптік кәсіпорындар құрылды, он мыңдаған шақырымға созылған темір және автомобиль жолдары түсті. Қазақстан түрлі түсті және қара металл, көмір, мұнай, бидай, мал шаруашылығы өнімдерінің ірі өндірушісі болды. 1991 жылы Қазақстан үлесіне қорғасын, мырыш, титан, магний, қалайыны өндіруде одақтық өндірістің 70 пайызы, фосфор мен хром өндірісінің 90 пайызы, күміс пен молибденнің 60 пайыздан астамы тиесілі болды. Қазақстан дәнді дақылдардың ірі өндірушісі болды. </p><p>Алайда, экономикалық дамудағы жетістіктер үшін қазақ халқы құнын өтеді. «Социалистік индустриялау» әдісі қайғылы жағдайға әкелді. Нәтижесінде ұжымдастыру бойынша қозғалыс 30-жылдары аштыққа әкеліп тіреді. Қазақтардың бір бөлігі тобымен Қытайға және көршілес ортаазия елдеріне кетті. 1931-1934 жылдары аштық пен аурудан бір жарым миллион адам қаза тапты, ол этностың 40 пайызын құрады. </p><p>Қазақстан бұрынғы КСРО аумағындағы негізгі тұрғындардың ең аз бөлігін құраған бірегей республика болды; мұндай жағдай 30-жылдары халықтың көп бөлігінен айырылғаннан емес, КСРО-ның басқа аймақтарынан Қазақстан аумағына жүз мыңдаған адамдарды жарамсыз большевиктік режимде 1937-1938 жж. террор құрбандарына арналған концлагерлер ұйымдастыру арқылы қоныс аудару салдарынан болды. </p><p>1935 жылдан 1940 жылға дейінгі кезеңде Батыс Украина, Белоруссия және Литвадан поляктардың жер аударуы көп орын алды (120 мыңға жуық адам). ІІ дүниежүзілік соғыс жылдары Қазақстанға Поволжья немістері, Кавказдан шешендер, ингуштар және басқа да ұлт өкілдері күштеп қоныс аударылды, ал 50-60 жж. тың игеруге байланысты біздің елге Ресей, Украина, Белоруссиядан миллиондаған тұрғындар көшіп келді. Нәтижесінде 1926 жылы республикадағы барлық тұрғынның меншікті салмағы 57,1% құрап, 1939 жылы бұл көрсеткіш 38%-ға дейін төмендеді, ал 1959 жылы небәрі 30 пайызға тең болды. Тек соңғы жылдары қазақтардың меншікті салмағы 50 %-дың көрсеткішке жетті. </p><p>70-80 жылдар қарсаңында КСРО-ның экономикалық және әлеуметтік-саяси өміріндегі дағдарыс Қазақстанға да әсер етті. Қатаң жоспарлық жүйе елдің экономикалық дамуын, әлеуметтік саланы тоқыратты. Сондықтан да қайта құру саясаты жариялылық пен демократияға сенген Қазақстан халқынан кең қолдау тапты. Алайда, 1986 жылғы 17 желтоқсанда орын алған Алматыдағы жастардың демократиялық көтерілісінің қатты қысымға алынғаны тағы да «әлеуметтік» жүйенің жарамсыздығын көрсетті. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Қазақстан_Республикасы"><span id=".D2.9A.D0.B0.D0.B7.D0.B0.D2.9B.D1.81.D1.82.D0.B0.D0.BD_.D0.A0.D0.B5.D1.81.D0.BF.D1.83.D0.B1.D0.BB.D0.B8.D0.BA.D0.B0.D1.81.D1.8B"></span>Қазақстан Республикасы</h3></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Толық_мақаласы:_Қазақстан_тарихы"><span id=".D0.A2.D0.BE.D0.BB.D1.8B.D2.9B_.D0.BC.D0.B0.D2.9B.D0.B0.D0.BB.D0.B0.D1.81.D1.8B:_.D2.9A.D0.B0.D0.B7.D0.B0.D2.9B.D1.81.D1.82.D0.B0.D0.BD_.D1.82.D0.B0.D1.80.D0.B8.D1.85.D1.8B"></span><div class="noprint relarticle mainarticle"><i>Толық мақаласы: <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85%D1%8B" title="Қазақстан тарихы">Қазақстан тарихы</a></i></div></h4></div> <p><b>1990 жылдарда</b> 1991 жылы 8 желтоқсанда РКФСР, <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина">Украина</a>, <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Беларусь">Беларусь</a> басшылары <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA" title="Минск">Минск</a> қаласында кездесті (Беловеж келісімі). Талқыланған негізгі мәселелер — 1922 жылғы КСРО құру туралы келісім шартты жою, Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығын құру. Бас қосуда осы мәселелер туралы құжаттарға қол қойылды. Бұл кездесуге Қазақстан Президенті Н. Ә. Назарбаев та, басқа Орта азиялық республикалардың басшылары да шақырылмады. </p><p>1991 жылы 13 желтоқсанда Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан, Түркіменстан, Тәжікстан басшылары Ашхабадта бас қосты. Орта Азия мемлекеттерінің басшылары Минск (Беловеж келісімі) шешімін қолдайтындықтарын білдірді. 1991 жылы 20 желтоқсанда Қазақстан, <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D2%93%D1%8B%D0%B7%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Қырғызстан">Қырғызстан</a>, <a href="/wiki/%D3%A8%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Өзбекстан">Өзбекстан</a>, <a href="/wiki/%D0%A2%D3%99%D0%B6%D1%96%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Тәжікстан">Тәжікстан</a>, <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D1%96%D0%BA%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Түрікменстан">Түркіменстан</a>, РКФСР, Украина, Беларусь, <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Армения">Армения</a>, <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Молдова">Молдова</a> Алматыда бас қосты. Оған <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Грузия">Грузия</a> бақылаушы есебінде ғана қатысты. </p><p>1991 жылы 21 желтоқсанда аталған 11 республиканың басшылары КСРО-ны ыдыратып, ТМД-ны құру туралы келісімге қол қойды. </p><p>Кеңестік жүйенің құрсауынан босап шыққан республикалар «кеңестік», «социалистік» деген атаулардан бас тарта бастады. 1991 жылғы желтоқсанның 10-ы Республика Жоғарғы Кеңесінің сессиясында Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасының атауын Қазақстан Республикасы деп өзгертті. </p><p>Алматы кездесуі кезінде келісілген мәселелердің аса бір маңыздысы - ядролық қаруға қатысты бірлескен шара жөніндегі келіссөз еді. Оған қолдарында ядролық қаруы бар мемлекет есебінде Беларусь, Қазақстан, Ресей Федерациясы және Украина Республикасының басшылары қол қойды. Мемлекеттер келісімі бойынша — қатысушылар ядролық мәселе жөніндегі саясатты бірлесе жасап, Тәуелсіз Елдер Достастығына енетін барлық республиқалардың ұжымдық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге тиісті болды. </p><p>КСРО-ның ыдырау процессін тездеткен 1991 жылғы тамыз бүлігі 1991 жылдың қазанына қарай көптеген республикалардың өз тәуелсіздігін жариялауына септігін тигізді. 1991 жылы 16 желтоқсанда Республиканың Жоғарғы Қеңесінің жетінші сессиясында «Қазақстан Республикасының Мемлекеттік тәуелсіздігі туралы» Заң қабылданды. Осы күні Қазақстан өз тәуелсіздігін жариялады. Сонымен, 1991 жылғы 16 желтоқсан Республиканың тәуесіздік алған күні. </p><p><b>Екінші мыңжылдықта</b> </p><p><b>Екінші мыңжылдық 10 жылдарында</b> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Географиясы"><span id=".D0.93.D0.B5.D0.BE.D0.B3.D1.80.D0.B0.D1.84.D0.B8.D1.8F.D1.81.D1.8B"></span>Географиясы</h2></div> <div class="noprint relarticle mainarticle"><i>Толық мақаласы: <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%B3%D0%B5%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Қазақстан географиясы">Қазақстан географиясы</a></i></div> <p>Қазақстан Республикасының жер көлемі 2,7 млн шаршы шақырым. Жерінің ауданы жағынан дүние жүзіндегі ең ірі мемлекеттердің қатарына жатады. Бұл көрсеткіш бойынша Ресей, Канада, Қытай, АҚШ, Бразилия, Австралия, Үндістан және Аргентинадан кейін 9-шы орында тұр. </p><p>Республика Еуразия құрлығының орталығында барлық мұхиттардан бірдей қашықтықта орналасқан. Республика батысында <a href="/wiki/%D0%95%D0%B4%D1%96%D0%BB" title="Еділ">Еділ өзені</a> алабынан шығысында <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%82%D0%B0%D0%B9_%D1%82%D0%B0%D1%83%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Алтай таулары">Алтай тауы</a> шыңдарына дейін 3 мың км дейін, солтүстіктегі <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%81_%D0%A1%D1%96%D0%B1%D1%96%D1%80_%D0%B6%D0%B0%D0%B7%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Батыс Сібір жазығы">Батыс Сібір жазығынан</a> (Солтүстік Қазақстан жазығы) оңтүстігінде Қызылқұм шөлі мен <a href="/wiki/%D0%A2%D3%99%D2%A3%D1%96%D1%80_%D1%82%D0%B0%D1%83%D1%8B" title="Тәңір тауы">Тянь-Шань</a> тау жүйесіне 1600 км-ге дейін созылып жатыр. Қиыр солтүстік нүктесі (55 26 с. е.) Шығыс Еуропа жазығының орталық бөлігі мен Британия аралдарының оңтүстігіне, ал оңтүстік нүктесі (40 56 с. е.) Кавказ сырты мен Оңтүстік Еуропаның Жерорта теңізі өңіріндегі елдердің ендігіне сәйкес келеді. Қазақстан қоңыржай белдеудің орта және оңтүстік ендіктерінде орналасқан. Географиялық орнына қарай орманды дала, дала, шөлейт және шөл зоналары қалыптасқан. Елдің батыс шеті (46 27 ш. б.) Елтон және Басқыншақ көлдері маңына, ал шығыс нүктесі (87 20 ш. б.) Бұқтырма өзенінің бастауына тұспа тұс келеді. </p><p>Аумағының 10%-ы биік таулы өңірлер, қалған бөлігі <a href="/wiki/%D0%9E%D0%B9%D0%BF%D0%B0%D1%82" title="Ойпат">ойпат</a>, <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%B7%D1%8B%D2%9B" title="Жазық">жазық</a>, <a href="/wiki/%D2%AE%D1%81%D1%82%D1%96%D1%80%D1%82" title="Үстірт">үстірт</a>, <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D0%B0%D1%82" title="Қырат">қырат</a> жерлер. Қазақстанның ең биік жері — <a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BD_%D0%A2%D3%99%D2%A3%D1%96%D1%80%D1%96_%D1%88%D1%8B%D2%A3%D1%8B" title="Хан Тәңірі шыңы">Хантәңірі шыңы</a> (6995 м, қар құрсауымен қосып есептесе 7010 м). Ол <a href="/wiki/%D0%A2%D3%99%D2%A3%D1%96%D1%80_%D1%82%D0%B0%D1%83%D1%8B" title="Тәңір тауы">Тянь-Шань</a> тау жүйесінде орналасқан. Каспий теңізінің шығыс жағалауында елдің ең ойпат жері <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D2%9B%D0%B8%D1%8F_%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Қарақия ойысы">Қарақия ойысы</a> теңіз деңгейінен 132 м төменде орналасқан. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Әкімшілік_бөлінуі"><span id=".D3.98.D0.BA.D1.96.D0.BC.D1.88.D1.96.D0.BB.D1.96.D0.BA_.D0.B1.D3.A9.D0.BB.D1.96.D0.BD.D1.83.D1.96"></span>Әкімшілік бөлінуі</h2></div> <div class="noprint relarticle mainarticle"><i>Толық мақаласы: <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D3%99%D0%BA%D1%96%D0%BC%D1%88%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%BA_%D0%B1%D1%96%D1%80%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96" title="Қазақстан әкімшілік бірліктері">Қазақстан әкімшілік бірліктері</a></i></div> <p>Қазақстан Республикасы — <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BB%D1%8B_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82" title="Унитарлы мемлекет">унитарлы</a> мемлекет. Әкішілік құрылымы бойынша құрамына <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D3%99%D0%BA%D1%96%D0%BC%D1%88%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%BA_%D0%B1%D1%96%D1%80%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96" title="Қазақстан әкімшілік бірліктері">17 облыс</a>, <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D2%9B%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Қазақстан қалалары">89 қала</a>, соның ішінде <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%BC%D0%B0%D2%A3%D1%8B%D0%B7%D1%8B_%D0%B1%D0%B0%D1%80_%D2%9B%D0%B0%D0%BB%D0%B0" title="Республикалық маңызы бар қала">3 республикалық маңызы бар қалалар</a> (<a href="/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Астана">Астана</a>, <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BC%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Алматы">Алматы</a>, <a href="/wiki/%D0%A8%D1%8B%D0%BC%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D1%82" title="Шымкент">Шымкент</a>), <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Қазақстан аудандары">186 аудан</a>, <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%B0%D1%83%D1%8B%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D2%9B_%D0%BE%D0%BA%D1%80%D1%83%D0%B3%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96" title="Қазақстан ауылдық округтері">174 ауылдық округ</a> кіреді. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Kazakhstan_provinces_and_province_capitals_from_2022-06-08_until_2022-09-17.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Kazakhstan_provinces_and_province_capitals_from_2022-06-08_until_2022-09-17.png/400px-Kazakhstan_provinces_and_province_capitals_from_2022-06-08_until_2022-09-17.png" decoding="async" width="400" height="224" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Kazakhstan_provinces_and_province_capitals_from_2022-06-08_until_2022-09-17.png/600px-Kazakhstan_provinces_and_province_capitals_from_2022-06-08_until_2022-09-17.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Kazakhstan_provinces_and_province_capitals_from_2022-06-08_until_2022-09-17.png/800px-Kazakhstan_provinces_and_province_capitals_from_2022-06-08_until_2022-09-17.png 2x" data-file-width="1786" data-file-height="1000" /></a><figcaption>Қазақстан әкімшілік бірліктері және олардың орталықтары (8 маусым 2022 жылдан бастап)</figcaption></figure> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r3369335">@media screen{.mw-parser-output .sticky{position:sticky;top:0;z-index:10}body.vector-sticky-header-visible .mw-parser-output .sticky{top:3.125rem}.mw-parser-output .sticky-header>thead{position:sticky;top:0;z-index:10}body.vector-sticky-header-visible .mw-parser-output .sticky-header>thead{top:3.125rem}.mw-parser-output .sticky-header{background-color:var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .sticky-header thead,.mw-parser-output .sticky-header tbody,.mw-parser-output .sticky-header tfoot,.mw-parser-output .sticky-header tr,.mw-parser-output .sticky-header td,.mw-parser-output .sticky-header:not(.wikitable) th{background-color:inherit}.mw-parser-output .sticky-header:not(.wikitable){border-collapse:collapse}.mw-parser-output .sticky-header.wikitable{border-collapse:separate;border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);border-spacing:0;border-width:0 1px 1px 0}.mw-parser-output .sticky-header.wikitable td,.mw-parser-output .sticky-header.wikitable th,.mw-parser-output .sticky-header.static-row-numbers.wikitable tbody tr:not(.static-row-header)::before{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);border-width:1px 0 0 1px!important}.mw-parser-output .sticky-header.static-row-numbers.wikitable thead tr::before,.mw-parser-output .sticky-header.static-row-numbers.wikitable .static-row-header::before{border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}.mw-parser-output .sticky-header.static-row-numbers.wikitable thead tr:first-child::before,.mw-parser-output .sticky-header.static-row-numbers.wikitable .sortbottom::before,.mw-parser-output .sticky-header.static-row-numbers.wikitable:not(.sortable) tr:first-child::before{border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}.mw-parser-output .sticky-header.static-row-numbers.wikitable .sortbottom~.sortbottom::before{border-top:0}}@media all and (max-width:720px){.mw-parser-output .sticky-header{display:table}.mw-parser-output .sticky-header caption{display:table-caption}}</style> <table class="wikitable sortable sticky-header"> <tbody><tr> <th>№</th> <th>Аймақ</th> <th>Әкімшілік орталығы</th> <th>Ауданы, км²</th> <th>Тұрғыны<br /><small>(1 шілде<br />2017 ж. адам)<sup id="cite_ref-Pop-Jan-2011_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-Pop-Jan-2011-18"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></small> </th> <th>Тұрғыны (1 қаңтар<br />2019<br />ж. адам)</th> <th>2 жылдық<br />қорытынды (адам) </th> <th>Тұрғыны <p>(1 маусым 2023 ж. адам)<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> </th></tr> <tr> <td><span style="visibility:hidden;">0</span>1</td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Almaty.JPG" class="mw-file-description" title="Туы"><img alt="Туы" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Almaty.JPG/20px-Almaty.JPG" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Almaty.JPG/30px-Almaty.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Almaty.JPG/40px-Almaty.JPG 2x" data-file-width="205" data-file-height="200" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BC%D0%B0%D1%82%D1%8B_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Алматы облысы">Алматы облысы</a></td> <td><a href="/wiki/%D2%9A%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%B5%D0%B2_(%D2%9B%D0%B0%D0%BB%D0%B0)" title="Қонаев (қала)">Қонаев</a> </td> <td>223 924</td> <td>2 003 063</td> <td>2 037 393</td> <td><span style="color: #0c0; font-size: larger;">▲</span> 34 330 </td> <td>1 516 506 </td></tr> <tr> <td><span style="visibility:hidden;">0</span>2</td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Coats_of_arms_of_East_Kazakhstan_Province.svg" class="mw-file-description" title="Туы"><img alt="Туы" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Coats_of_arms_of_East_Kazakhstan_Province.svg/20px-Coats_of_arms_of_East_Kazakhstan_Province.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Coats_of_arms_of_East_Kazakhstan_Province.svg/30px-Coats_of_arms_of_East_Kazakhstan_Province.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Coats_of_arms_of_East_Kazakhstan_Province.svg/40px-Coats_of_arms_of_East_Kazakhstan_Province.svg.png 2x" data-file-width="1335" data-file-height="1335" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%A8%D1%8B%D2%93%D1%8B%D1%81_%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Шығыс Қазақстан облысы">Шығыс Қазақстан облысы (ШҚО)</a></td> <td><a href="/wiki/%D3%A8%D1%81%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD" title="Өскемен">Өскемен</a> </td> <td>283 226</td> <td>1 386 208</td> <td>1 379 079</td> <td><span style="color: red; font-size: larger;">▼</span> <span style="visibility:hidden;">0</span>7 129 </td> <td>729 813 </td></tr> <tr> <td><span style="visibility:hidden;">0</span>3</td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Coat_of_Arms_of_Karagandy_Province.svg" class="mw-file-description" title="Туы"><img alt="Туы" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Coat_of_Arms_of_Karagandy_Province.svg/20px-Coat_of_Arms_of_Karagandy_Province.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Coat_of_Arms_of_Karagandy_Province.svg/30px-Coat_of_Arms_of_Karagandy_Province.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Coat_of_Arms_of_Karagandy_Province.svg/40px-Coat_of_Arms_of_Karagandy_Province.svg.png 2x" data-file-width="679" data-file-height="679" /></a></span> <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Қарағанды облысы">Қарағанды облысы</a></td> <td><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B" title="Қарағанды">Қарағанды</a> </td> <td>427 982</td> <td>1 381 501</td> <td>1 378 863</td> <td><span style="color: red; font-size: larger;">▼</span> <span style="visibility:hidden;">0</span>2 638 </td> <td>1 136 177 </td></tr> <tr> <td><span style="visibility:hidden;">0</span>4</td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Zhambyl_province_seal.png" class="mw-file-description" title="Туы"><img alt="Туы" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Zhambyl_province_seal.png/20px-Zhambyl_province_seal.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Zhambyl_province_seal.png/30px-Zhambyl_province_seal.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Zhambyl_province_seal.png/40px-Zhambyl_province_seal.png 2x" data-file-width="198" data-file-height="200" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BC%D0%B1%D1%8B%D0%BB_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Жамбыл облысы">Жамбыл облысы</a></td> <td><a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B7" title="Тараз">Тараз</a> </td> <td>144 264</td> <td>1 116 384</td> <td>1 124 559</td> <td><span style="color: #0c0; font-size: larger;">▲</span> <span style="visibility:hidden;">0</span>8 175 </td> <td>1 222 093 </td></tr> <tr> <td><span style="visibility:hidden;">0</span>5</td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:South_Kazakhstan_province_seal.png" class="mw-file-description" title="Туы"><img alt="Туы" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/South_Kazakhstan_province_seal.png/20px-South_Kazakhstan_province_seal.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/South_Kazakhstan_province_seal.png/30px-South_Kazakhstan_province_seal.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/South_Kazakhstan_province_seal.png/40px-South_Kazakhstan_province_seal.png 2x" data-file-width="2102" data-file-height="2093" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D0%BA%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Түркістан облысы">Түркістан облысы (ОҚО)</a></td> <td><a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D0%BA%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_(%D2%9B%D0%B0%D0%BB%D0%B0)" title="Түркістан (қала)">Түркістан</a> </td> <td>117 249</td> <td>1 929 000</td> <td>1 977 768</td> <td><span style="color: #0c0; font-size: larger;">▲</span> 48 768 </td> <td>2 132 208 </td></tr> <tr> <td><span style="visibility:hidden;">0</span>6</td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Logo_kostanay.jpg" class="mw-file-description" title="Туы"><img alt="Туы" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Logo_kostanay.jpg/20px-Logo_kostanay.jpg" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Logo_kostanay.jpg/30px-Logo_kostanay.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Logo_kostanay.jpg/40px-Logo_kostanay.jpg 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> <a href="/wiki/%D2%9A%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B9_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Қостанай облысы">Қостанай облысы</a></td> <td><a href="/wiki/%D2%9A%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B9" title="Қостанай">Қостанай</a> </td> <td>196 001</td> <td><span style="visibility:hidden;">0.</span>876 833</td> <td><span style="visibility:hidden;">0.</span>873 124</td> <td><span style="color: red; font-size: larger;">▼</span> <span style="visibility:hidden;">0</span>3 709 </td> <td>831 860 </td></tr> <tr> <td><span style="visibility:hidden;">0</span>7</td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Aktobe_seal.png" class="mw-file-description" title="Туы"><img alt="Туы" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Aktobe_seal.png/20px-Aktobe_seal.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Aktobe_seal.png/30px-Aktobe_seal.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Aktobe_seal.png/40px-Aktobe_seal.png 2x" data-file-width="216" data-file-height="212" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%90%D2%9B%D1%82%D3%A9%D0%B1%D0%B5_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Ақтөбе облысы">Ақтөбе облысы</a></td> <td><a href="/wiki/%D0%90%D2%9B%D1%82%D3%A9%D0%B1%D0%B5" title="Ақтөбе">Ақтөбе</a> </td> <td>300 629</td> <td><span style="visibility:hidden;">0.</span>851 339</td> <td><span style="visibility:hidden;">0.</span>867 828</td> <td><span style="color: #0c0; font-size: larger;">▲</span> 16 489 </td> <td>933 267 </td></tr> <tr> <td><span style="visibility:hidden;">0</span>8</td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Kyzylorda_province_seal.svg" class="mw-file-description" title="Туы"><img alt="Туы" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Kyzylorda_province_seal.svg/20px-Kyzylorda_province_seal.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Kyzylorda_province_seal.svg/30px-Kyzylorda_province_seal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Kyzylorda_province_seal.svg/40px-Kyzylorda_province_seal.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="511" /></a></span> <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D0%B7%D1%8B%D0%BB%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B0_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Қызылорда облысы">Қызылорда облысы</a></td> <td><a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D0%B7%D1%8B%D0%BB%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B0" title="Қызылорда">Қызылорда</a> </td> <td>226 019</td> <td><span style="visibility:hidden;">0.</span>777 730</td> <td><span style="visibility:hidden;">0.</span>793 299</td> <td><span style="color: #0c0; font-size: larger;">▲</span> 15 568 </td> <td>803 681<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr> <tr> <td><span style="visibility:hidden;">0</span>9</td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Coat_of_Arms_of_Pavlodar_Province.png" class="mw-file-description" title="Туы"><img alt="Туы" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Coat_of_Arms_of_Pavlodar_Province.png/20px-Coat_of_Arms_of_Pavlodar_Province.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Coat_of_Arms_of_Pavlodar_Province.png/30px-Coat_of_Arms_of_Pavlodar_Province.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Coat_of_Arms_of_Pavlodar_Province.png/40px-Coat_of_Arms_of_Pavlodar_Province.png 2x" data-file-width="148" data-file-height="83" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%80_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Павлодар облысы">Павлодар облысы</a></td> <td><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Павлодар">Павлодар</a> </td> <td>124 800</td> <td><span style="visibility:hidden;">0.</span>755 847</td> <td><span style="visibility:hidden;">0.</span>753 981</td> <td><span style="color: red; font-size: larger;">▼</span> <span style="visibility:hidden;">0</span>1 866 </td> <td>755 543 </td></tr> <tr> <td>10</td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Coat_of_Arms_of_Aqmola_Province.png" class="mw-file-description" title="Туы"><img alt="Туы" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Coat_of_Arms_of_Aqmola_Province.png/20px-Coat_of_Arms_of_Aqmola_Province.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Coat_of_Arms_of_Aqmola_Province.png/30px-Coat_of_Arms_of_Aqmola_Province.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Coat_of_Arms_of_Aqmola_Province.png/40px-Coat_of_Arms_of_Aqmola_Province.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%90%D2%9B%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B0_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Ақмола облысы">Ақмола облысы</a></td> <td><a href="/wiki/%D0%9A%D3%A9%D0%BA%D1%88%D0%B5%D1%82%D0%B0%D1%83" title="Көкшетау">Көкшетау</a> </td> <td>146 219</td> <td><span style="visibility:hidden;">0.</span>737 449</td> <td><span style="visibility:hidden;">0.</span>739 566</td> <td><span style="color: #0c0; font-size: larger;">▲</span> <span style="visibility:hidden;">0</span>2 117 </td> <td>788 723 </td></tr> <tr> <td>11</td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:%D0%9C%D0%B0%D2%A3%D2%93%D1%8B%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%83_%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D1%82%D0%B8%D0%B1%D1%96.jpg" class="mw-file-description" title="Туы"><img alt="Туы" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/%D0%9C%D0%B0%D2%A3%D2%93%D1%8B%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%83_%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D1%82%D0%B8%D0%B1%D1%96.jpg/20px-%D0%9C%D0%B0%D2%A3%D2%93%D1%8B%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%83_%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D1%82%D0%B8%D0%B1%D1%96.jpg" decoding="async" width="20" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/%D0%9C%D0%B0%D2%A3%D2%93%D1%8B%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%83_%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D1%82%D0%B8%D0%B1%D1%96.jpg/30px-%D0%9C%D0%B0%D2%A3%D2%93%D1%8B%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%83_%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D1%82%D0%B8%D0%B1%D1%96.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/%D0%9C%D0%B0%D2%A3%D2%93%D1%8B%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%83_%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D1%82%D0%B8%D0%B1%D1%96.jpg/40px-%D0%9C%D0%B0%D2%A3%D2%93%D1%8B%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%83_%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D1%82%D0%B8%D0%B1%D1%96.jpg 2x" data-file-width="235" data-file-height="275" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D2%A3%D2%93%D1%8B%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%83_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Маңғыстау облысы">Маңғыстау облысы</a></td> <td><a href="/wiki/%D0%90%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%83" title="Ақтау">Ақтау</a> </td> <td>165 642</td> <td><span style="visibility:hidden;">0.</span>650 509</td> <td><span style="visibility:hidden;">0.</span>676 835</td> <td><span style="color: #0c0; font-size: larger;">▲</span> 26 326 </td> <td>775 805 </td></tr> <tr> <td>12</td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Coats_of_arms_of_None.svg" class="mw-file-description" title="Туы"><img alt="Туы" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Coats_of_arms_of_None.svg/20px-Coats_of_arms_of_None.svg.png" decoding="async" width="20" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Coats_of_arms_of_None.svg/30px-Coats_of_arms_of_None.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Coats_of_arms_of_None.svg/40px-Coats_of_arms_of_None.svg.png 2x" data-file-width="125" data-file-height="150" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%81_%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Батыс Қазақстан облысы">Батыс Қазақстан облысы (БҚО)</a></td> <td><a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%B0%D0%BB" title="Орал">Орал</a> </td> <td>151 339</td> <td><span style="visibility:hidden;">0.</span>643 874</td> <td><span style="visibility:hidden;">0.</span>651 874</td> <td><span style="color: #0c0; font-size: larger;">▲</span> <span style="visibility:hidden;">0</span>8 000 </td> <td>690 712 </td></tr> <tr> <td>13</td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Coat_of_arms_of_Atyrau.svg" class="mw-file-description" title="Туы"><img alt="Туы" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Coat_of_arms_of_Atyrau.svg/20px-Coat_of_arms_of_Atyrau.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Coat_of_arms_of_Atyrau.svg/30px-Coat_of_arms_of_Atyrau.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Coat_of_arms_of_Atyrau.svg/40px-Coat_of_arms_of_Atyrau.svg.png 2x" data-file-width="354" data-file-height="354" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D1%8B%D1%80%D0%B0%D1%83_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Атырау облысы">Атырау облысы</a></td> <td><a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D1%8B%D1%80%D0%B0%D1%83" title="Атырау">Атырау</a> </td> <td>118 631</td> <td><span style="visibility:hidden;">0.</span>613 880</td> <td><span style="visibility:hidden;">0.</span>632 896</td> <td><span style="color: #0c0; font-size: larger;">▲</span> 19 016 </td> <td>698 210 </td></tr> <tr> <td>14</td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:North_Kazakhstan_province_seal.png" class="mw-file-description" title="Туы"><img alt="Туы" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/North_Kazakhstan_province_seal.png/20px-North_Kazakhstan_province_seal.png" decoding="async" width="20" height="21" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/North_Kazakhstan_province_seal.png/30px-North_Kazakhstan_province_seal.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/North_Kazakhstan_province_seal.png/40px-North_Kazakhstan_province_seal.png 2x" data-file-width="170" data-file-height="178" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%BB%D1%82%D2%AF%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Солтүстік Қазақстан облысы">Солтүстік Қазақстан облысы (СҚО)</a></td> <td><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%BB" title="Петропавл">Петропавл</a> </td> <td><span style="visibility:hidden;">0</span>97 993</td> <td><span style="visibility:hidden;">0.</span>560 553</td> <td><span style="visibility:hidden;">0.</span>555 020</td> <td><span style="color: red; font-size: larger;">▼</span> <span style="visibility:hidden;">0</span>5 533 </td> <td>533 127 </td></tr> <tr> <td>15</td> <td colspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Coat_of_arms_of_Almaty_old.svg" class="mw-file-description" title="Туы"><img alt="Туы" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Coat_of_arms_of_Almaty_old.svg/20px-Coat_of_arms_of_Almaty_old.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Coat_of_arms_of_Almaty_old.svg/30px-Coat_of_arms_of_Almaty_old.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Coat_of_arms_of_Almaty_old.svg/40px-Coat_of_arms_of_Almaty_old.svg.png 2x" data-file-width="354" data-file-height="354" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BC%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Алматы">Алматы</a> — республикалық маңызы бар қала </td> <td><span style="visibility:hidden;">000.</span>451</td> <td>1 772 779</td> <td>1 854 556</td> <td><span style="color: #0c0; font-size: larger;">▲</span> 81 777 </td> <td>2 185 596 </td></tr> <tr> <td>16</td> <td colspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Emblem_of_Astana_(latin).svg" class="mw-file-description" title="Туы"><img alt="Туы" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Emblem_of_Astana_%28latin%29.svg/20px-Emblem_of_Astana_%28latin%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Emblem_of_Astana_%28latin%29.svg/30px-Emblem_of_Astana_%28latin%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Emblem_of_Astana_%28latin%29.svg/40px-Emblem_of_Astana_%28latin%29.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Астана">Астана</a> — республиканың елордасы </td> <td><span style="visibility:hidden;">000.</span>710,2</td> <td>1 006 570</td> <td>1 078 362</td> <td><span style="color: #0c0; font-size: larger;">▲</span> 71 792 </td> <td>1 376 528 </td></tr> <tr> <td>17</td> <td colspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Coat_of_arms_of_Shymkent.png" class="mw-file-description" title="Туы"><img alt="Туы" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Coat_of_arms_of_Shymkent.png/20px-Coat_of_arms_of_Shymkent.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Coat_of_arms_of_Shymkent.png/30px-Coat_of_arms_of_Shymkent.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Coat_of_arms_of_Shymkent.png/40px-Coat_of_arms_of_Shymkent.png 2x" data-file-width="159" data-file-height="157" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%A8%D1%8B%D0%BC%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D1%82" title="Шымкент">Шымкент</a> — республикалық маңызы бар қала </td> <td><span style="visibility:hidden;">000.</span>506</td> <td>1 002 291</td> <td>1 011 511</td> <td><span style="color: #0c0; font-size: larger;">▲</span> <span style="visibility:hidden;">0</span>9 220 </td> <td>1 203 184 </td></tr> <tr> <td>18</td> <td colspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Baikonur_seal.png" class="mw-file-description" title="Туы"><img alt="Туы" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Baikonur_seal.png/20px-Baikonur_seal.png" decoding="async" width="20" height="29" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Baikonur_seal.png/30px-Baikonur_seal.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Baikonur_seal.png/40px-Baikonur_seal.png 2x" data-file-width="137" data-file-height="200" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B9%D2%9B%D0%BE%D2%A3%D1%8B%D1%80_(%D2%9B%D0%B0%D0%BB%D0%B0)" title="Байқоңыр (қала)">Байқоңыр</a> — республикалық маңызы бар қала </td> <td><span style="visibility:hidden;">000.0</span>57</td> <td><span style="visibility:hidden;">0.0</span>38 500</td> <td><span style="visibility:hidden;">0.0</span>39 161</td> <td><span style="color: #0c0; font-size: larger;">▲</span> <span style="visibility:hidden;">00.</span>661 </td> <td>34 578 <sup id="cite_ref-stat.gov.kz_21-0" class="reference"><a href="#cite_note-stat.gov.kz-21"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr> <tr> <td>19 </td> <td><a href="/wiki/%D0%90%D0%B1%D0%B0%D0%B9_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Абай облысы">Абай облысы</a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%B9" title="Семей">Семей</a> </td> <td> </td> <td> </td> <td> </td> <td> </td> <td>610 292 </td></tr> <tr> <td>20 </td> <td><a href="/wiki/%D0%96%D0%B5%D1%82%D1%96%D1%81%D1%83_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Жетісу облысы">Жетісу облысы</a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D2%9B%D0%BE%D1%80%D2%93%D0%B0%D0%BD" title="Талдықорған">Талдықорған</a> </td> <td> </td> <td> </td> <td> </td> <td> </td> <td>699 277 </td></tr> <tr> <td>21 </td> <td><a href="/wiki/%D2%B0%D0%BB%D1%8B%D1%82%D0%B0%D1%83_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Ұлытау облысы">Ұлытау облысы</a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%96%D0%B5%D0%B7%D2%9B%D0%B0%D0%B7%D2%93%D0%B0%D0%BD" title="Жезқазған">Жезқазған</a> </td> <td> </td> <td> </td> <td> </td> <td> </td> <td>221 823 </td></tr> <tr> <th></th> <th colspan="2">Барлығы</th> <th>2 724 902</th> <th>17 994 200</th> <th>18 592 701</th> <th><span style="color: #0c0; font-size: larger;">▲</span> 598 501 </th> <th><b>19 879 003</b> </th></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ірі_қалалар"><span id=".D0.86.D1.80.D1.96_.D2.9B.D0.B0.D0.BB.D0.B0.D0.BB.D0.B0.D1.80"></span>Ірі қалалар</h3></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Astana_centr.JPG" class="mw-file-description"><img alt="A." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Astana_centr.JPG/170px-Astana_centr.JPG" decoding="async" width="170" height="128" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Astana_centr.JPG/255px-Astana_centr.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Astana_centr.JPG/340px-Astana_centr.JPG 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption>Астана</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Modern_Almaty.jpg" class="mw-file-description"><img alt="A." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Modern_Almaty.jpg/170px-Modern_Almaty.jpg" decoding="async" width="170" height="127" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Modern_Almaty.jpg/255px-Modern_Almaty.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Modern_Almaty.jpg/340px-Modern_Almaty.jpg 2x" data-file-width="583" data-file-height="436" /></a><figcaption>Алматы</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Soyuz_TMA-3_launch.jpg" class="mw-file-description"><img alt="A." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Soyuz_TMA-3_launch.jpg/170px-Soyuz_TMA-3_launch.jpg" decoding="async" width="170" height="259" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Soyuz_TMA-3_launch.jpg/255px-Soyuz_TMA-3_launch.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Soyuz_TMA-3_launch.jpg/340px-Soyuz_TMA-3_launch.jpg 2x" data-file-width="1312" data-file-height="2000" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B9%D2%9B%D0%BE%D2%A3%D1%8B%D1%80_(%D2%93%D0%B0%D1%80%D1%8B%D1%88_%D0%B0%D0%B9%D0%BB%D0%B0%D2%93%D1%8B)" title="Байқоңыр (ғарыш айлағы)">Байқоңыр ғарыш айлағы</a></figcaption></figure> <table class="wikitable sortable" style="text-align:center"> <tbody><tr> <th rowspan="2">Орыны</th> <th>Қала</th> <th>Тұрғыны<sup id="cite_ref-stat.gov.kz_21-1" class="reference"><a href="#cite_note-stat.gov.kz-21"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </th></tr> <tr> <th>Миллионер қала</th> <th>> 1 млн </th></tr> <tr> <td>1</td> <td><a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BC%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Алматы">Алматы</a></td> <td>2 175 218 </td></tr> <tr> <td>2</td> <td><a href="/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Астана">Астана</a></td> <td>1 367 156 </td></tr> <tr> <td>3</td> <td><a href="/wiki/%D0%A8%D1%8B%D0%BC%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D1%82" title="Шымкент">Шымкент</a></td> <td>1 198 570 </td></tr> <tr> <th></th> <th>Жүз мыңнан астам тұрғынды қалалар</th> <th>100—999 мың тұрғын </th></tr> <tr> <td>4</td> <td><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B" title="Қарағанды">Қарағанды</a></td> <td>516 946 </td></tr> <tr> <td>5</td> <td><a href="/wiki/%D0%90%D2%9B%D1%82%D3%A9%D0%B1%D0%B5" title="Ақтөбе">Ақтөбе</a></td> <td>562 355 </td></tr> <tr> <td>6</td> <td><a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B7" title="Тараз">Тараз</a></td> <td>428 337 </td></tr> <tr> <td>7</td> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%B9" title="Семей">Семей</a></td> <td>329 457 </td></tr> <tr> <td>8</td> <td><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Павлодар">Павлодар</a></td> <td>334 057 </td></tr> <tr> <td>9</td> <td><a href="/wiki/%D3%A8%D1%81%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD" title="Өскемен">Өскемен</a></td> <td>367 749 </td></tr> <tr> <td>10</td> <td><a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D1%8B%D1%80%D0%B0%D1%83" title="Атырау">Атырау</a></td> <td>404 129 </td></tr> <tr> <td>11</td> <td><a href="/wiki/%D2%9A%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B9" title="Қостанай">Қостанай</a></td> <td>265 186 </td></tr> <tr> <td>12</td> <td><a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D0%B7%D1%8B%D0%BB%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B0" title="Қызылорда">Қызылорда</a></td> <td>351 828 </td></tr> <tr> <td>13</td> <td><a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%B0%D0%BB" title="Орал">Орал</a></td> <td>357 704 </td></tr> <tr> <td>14</td> <td><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%BB" title="Петропавл">Петропавл</a></td> <td>222 276 </td></tr> <tr> <td>15</td> <td><a href="/wiki/%D0%90%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%83" title="Ақтау">Ақтау</a></td> <td>274 053 </td></tr> <tr> <td>16</td> <td><a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D2%A3%D0%B0%D3%A9%D0%B7%D0%B5%D0%BD" title="Жаңаөзен">Жаңаөзен</a></td> <td>148 921 </td></tr> <tr> <td>17</td> <td><a href="/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BC%D1%96%D1%80%D1%82%D0%B0%D1%83" title="Теміртау">Теміртау</a></td> <td>177 695 </td></tr> <tr> <td>18</td> <td><a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D0%BA%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_(%D2%9B%D0%B0%D0%BB%D0%B0)" title="Түркістан (қала)">Түркістан</a></td> <td>221 493 </td></tr> <tr> <td>19</td> <td><a href="/wiki/%D0%9A%D3%A9%D0%BA%D1%88%D0%B5%D1%82%D0%B0%D1%83" title="Көкшетау">Көкшетау</a></td> <td>191 692 </td></tr> <tr> <td>20</td> <td><a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D2%9B%D0%BE%D1%80%D2%93%D0%B0%D0%BD" title="Талдықорған">Талдықорған</a></td> <td>202 147 </td></tr> <tr> <td>21</td> <td><a href="/wiki/%D0%95%D0%BA%D1%96%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%82%D2%B1%D0%B7" title="Екібастұз">Екібастұз</a></td> <td>145 473 </td></tr> <tr> <td>22</td> <td><a href="/wiki/%D0%A0%D1%83%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D0%B9" title="Рудный">Рудный</a></td> <td>123 805 </td></tr> <tr> <th></th> <th>Барлық тұрғын саны<br />(ірі қалаларда):</th> <th>10 366 347 </th></tr> <tr> <th></th> <th>Қазақстанның жалпы тұрғын саны:</th> <th><b>19 879 003</b> </th></tr> <tr> <th></th> <th>Ірі қалалардың тұрғын санындағы үлесі %</th> <th>52,1% </th></tr></tbody></table> <ul><li><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D2%9B%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Қазақстан қалалары">Қазақстан қалалары</a></li> <li><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Қазақстан аудандары">Қазақстан аудандары</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Халқы"><span id=".D0.A5.D0.B0.D0.BB.D2.9B.D1.8B"></span>Халқы</h2></div> <div class="noprint relarticle mainarticle"><i>Толық мақаласы: <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%B4%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Қазақстан демографиясы">Қазақстан демографиясы</a></i></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Мемлекеттік_құрылымы"><span id=".D0.9C.D0.B5.D0.BC.D0.BB.D0.B5.D0.BA.D0.B5.D1.82.D1.82.D1.96.D0.BA_.D2.9B.D2.B1.D1.80.D1.8B.D0.BB.D1.8B.D0.BC.D1.8B"></span>Мемлекеттік құрылымы</h2></div> <p>Қазақстан — <a href="/wiki/1995_%D0%B6%D1%8B%D0%BB" title="1995 жыл">1995 жылғы</a> <a href="/wiki/30_%D1%82%D0%B0%D0%BC%D1%8B%D0%B7" title="30 тамыз">30 тамыздағы</a> республикалық <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D1%83%D0%BC" title="Референдум">референдумда</a> қабылданған <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%82%D1%83%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Конституция">Конституция</a> бойынша — өзін <a href="/wiki/%D0%94%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%8F" title="Демократия">демократиялы</a>, зайырлы, құқықты және әлеуметті мемлекет ретінде орнықтырды. Қазақстан Республикасы – президенттік басқару формасындағы біртұтас мемлекет. Республиканың ең жоғарғы өкілді <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BD" title="Орган">органы</a> — <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82" title="Парламент">Парламент</a>. Ол республиканың заң шығару құзіретін жүзеге асырады. </p><p>Парламент тұрақты жұмыс істейтін екі <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0" title="Палата">Палатадан</a>: <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%96%D0%BD%D1%96%D2%A3_%D0%A1%D0%B5%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Қазақстан Парламентінің Сенаты">Сенаттан</a> және <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B_%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%96%D0%BD%D1%96%D2%A3_%D0%9C%D3%99%D0%B6%D1%96%D0%BB%D1%96%D1%81%D1%96" class="mw-redirect" title="Қазақстан Республикасы Парламентінің Мәжілісі">Мәжілістен</a> тұрады. Сенатқа әр облыстан және респ. маңызы бар 2 қаладан екі адамнан сайланады. Сенаттың 15 депутатын Парламент өкілеттігі мерзіміне Республика Президенті тағайындайды. Мәжіліс республиканың әкімш.-аумақтық бөлінісі ескеріле отырып құрылған, сайлаушылар саны шамамен тең болатын бір мандатты аумақтық сайлау округтары бойынша сайланатын алпыс жеті депутаттан және партиялық тізім бойынша сайланатын 10 депутаттан тұрады. </p><p><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%82" title="Президент">Президент</a> Үкіметті Конституцияда белгіленген тәртіппен құрады. Тағайындалғаннан кейінгі он күн мерзім ішінде Премьер-Министр Үкіметтің құрылымы мен құрамы туралы республика Президентіне ұсыныс енгізеді. Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесі жеті мүшеден тұрады, олардың өкілеттігі алты жылға созылады. Конституциялық Кеңестің төрағасын республика Президенті тағайындайды. </p><p>Қазақстан Республикасында <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D1%82" title="Сот">сот</a> төрелігін тек сот қана жүзеге асырады. Ол заңмен құрылған Қазақстан Республикасының Жоғ. Соты және республиканың жергілікті соттары болады. Жергілікті мемлекет басқаруды тиісті аумақтағы істің жай-күйіне жауапты жергілікті өкілдік (мәслихат) және атқарушы органдар (әкімдік) жүзеге асырады. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Табиғаты"><span id=".D0.A2.D0.B0.D0.B1.D0.B8.D2.93.D0.B0.D1.82.D1.8B"></span>Табиғаты</h2></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Толық_мақаласы:_Қазақстанның_жер_бедері"><span id=".D0.A2.D0.BE.D0.BB.D1.8B.D2.9B_.D0.BC.D0.B0.D2.9B.D0.B0.D0.BB.D0.B0.D1.81.D1.8B:_.D2.9A.D0.B0.D0.B7.D0.B0.D2.9B.D1.81.D1.82.D0.B0.D0.BD.D0.BD.D1.8B.D2.A3_.D0.B6.D0.B5.D1.80_.D0.B1.D0.B5.D0.B4.D0.B5.D1.80.D1.96"></span><div class="noprint relarticle mainarticle"><i>Толық мақаласы: <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%B6%D0%B5%D1%80_%D0%B1%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D1%80%D1%96" title="Қазақстанның жер бедері">Қазақстанның жер бедері</a></i></div></h4></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Steppe_of_western_Kazakhstan_in_the_early_spring.jpg" class="mw-file-description"><img alt="A." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Steppe_of_western_Kazakhstan_in_the_early_spring.jpg/220px-Steppe_of_western_Kazakhstan_in_the_early_spring.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Steppe_of_western_Kazakhstan_in_the_early_spring.jpg/330px-Steppe_of_western_Kazakhstan_in_the_early_spring.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Steppe_of_western_Kazakhstan_in_the_early_spring.jpg/440px-Steppe_of_western_Kazakhstan_in_the_early_spring.jpg 2x" data-file-width="2272" data-file-height="1704" /></a><figcaption>"<a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%80%D1%8B%D0%B0%D1%80%D2%9B%D0%B0_(%D0%A1%D0%BE%D0%BB%D1%82%D2%AF%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B_%D0%B6%D0%B0%D0%B7%D1%8B%D2%93%D1%8B)" title="Сарыарқа (Солтүстік Қазақ жазығы)">Сарыарқа даласы</a>"</figcaption></figure> <p>Қазақстанның қазіргі жер бедері палеогеографиялық дамудың талай ұзақ кезеңдерінен кейін, теңіздік және континенттік жағдайлардың алмасып отыруынан, климаттың үнемі өзгеріске ұшырауынан және тектоник. қозғалыстардың нәтижесінде қалыптасқан. <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Республика">Республиканың</a> орт. бөлігінде болған варийлік (герциндік) тау жүйелері жоғ. <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BE%D0%B7%D0%BE%D0%B9" title="Палеозой">палеозойдан</a> бастап қарқынды континенттік мүжілуге ұшырау салдарынан, қалдық қырқалы денудациялық жазықтар мен аласа тауларға айналды. Тек қана <a href="/wiki/%D0%A2%D0%BE%D1%80%D2%93%D0%B0%D0%B9" class="mw-disambig" title="Торғай">Торғай</a> қолаты мен республиканың солт.-шығыс бөлігін кайнозойдың мореналық алаптарының жекелеген шығанақтары, ал оңт.-батыс бөлігін тұтасымен бор және неогендік теңіз басып жатты. Төрттік кезеңде ғана <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.caspiy.kz/kz/mangistau/geo/">Маңғыстау түбегі</a> <small><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130908154416/http://caspiy.kz/kz/mangistau/geo/">Мұрағатталған</a> 8 қыркүйектің 2013 жылы.</small> мен оған жапсарлас аудандар <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D1%82" title="Климат">климаты</a> қуаң жазық <a href="/wiki/%D2%9A%D2%B1%D1%80%D0%BB%D1%8B%D2%9B" title="Құрлық">құрлыққа</a> айналды. Қазақстанның оңт.-шығысында неоген-төрттік кезеңде түзілген биік таулы аймақтың қалыптасу процесі бүгінге дейін созылуда. Оған жер қыртысының осы аймақтағы қозғалыстары мен сілкінулері дәлел. Таулы өңірді табиғат <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85" title="Тарих">тарихында</a> 3 рет <a href="/wiki/%D0%9C%D2%B1%D0%B7" title="Мұз">мұз</a> басқан, соның салдарынан мұнда қар, мұздықтық аңғарлар, мореналық жыныстар ұшырайды. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Толық_мақаласы:_Қазақстанның_геологиялық_құрылымы"><span id=".D0.A2.D0.BE.D0.BB.D1.8B.D2.9B_.D0.BC.D0.B0.D2.9B.D0.B0.D0.BB.D0.B0.D1.81.D1.8B:_.D2.9A.D0.B0.D0.B7.D0.B0.D2.9B.D1.81.D1.82.D0.B0.D0.BD.D0.BD.D1.8B.D2.A3_.D0.B3.D0.B5.D0.BE.D0.BB.D0.BE.D0.B3.D0.B8.D1.8F.D0.BB.D1.8B.D2.9B_.D2.9B.D2.B1.D1.80.D1.8B.D0.BB.D1.8B.D0.BC.D1.8B"></span><div class="noprint relarticle mainarticle"><i>Толық мақаласы: <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%B3%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D2%9B%D2%B1%D1%80%D1%8B%D0%BB%D1%8B%D0%BC%D1%8B" title="Қазақстанның геологиялық құрылымы">Қазақстанның геологиялық құрылымы</a></i></div></h3></div> <p>Қазақстан <a href="/wiki/%D0%A8%D1%8B%D2%93%D1%8B%D1%81_%D0%95%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0" title="Шығыс Еуропа">Шығыс Еуропа</a> <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D1%82%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0" title="Платформа">платформасының</a> оңт.-шығыс шетін (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kitaphana.kz/ru/downloads/referatu-na-kazakskom/217-kolder-men-tenizder/1785-kaspii-tenizi.html">Каспий</a> маңы синеклизасын) және <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%B0%D0%BB" title="Орал">Орал</a>-<a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D2%A3%D2%93%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Моңғолдар">Моңғол</a> қатпарлы белдеуінің батыс бөлігін алып жатыр. Қатпарлы белдеу өзінің оңт.-батысында <a href="/wiki/%D0%A2%D2%B1%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Тұран">Тұран</a> ойпатына (тақтасына) жалғасады. </p> <ul><li><b>Тақтаның</b> (плитаның) мезокайнозойлық тысының астынан <a href="/wiki/%D0%9C%D2%B1%D2%93%D0%B0%D0%BB%D0%B6%D0%B0%D1%80_%D1%82%D0%B0%D1%83%D1%8B" title="Мұғалжар тауы">Мұғалжар</a> мен <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%83_%D0%B6%D0%BE%D1%82%D0%B0%D1%81%D1%8B_(%D0%A2%D1%8F%D0%BD%D1%8C-%D0%A8%D0%B0%D0%BD%D1%8C)" title="Қаратау жотасы (Тянь-Шань)">Қаратаудың</a> (<a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D2%A3%D2%93%D1%8B%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%83_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Маңғыстау облысы">Маңғыстауда</a>) <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BE%D0%B7%D0%BE%D0%B9" title="Палеозой">палеозойлық</a> құрылымдары шығып жатады. Бұлардың шығысындағы Қазақстанның таулы-қатпарлы бөлігінде Орт. Қазақстан палеозойлық массиві — <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%80%D1%8B%D0%B0%D1%80%D2%9B%D0%B0_(%D0%A1%D0%BE%D0%BB%D1%82%D2%AF%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B_%D0%B6%D0%B0%D0%B7%D1%8B%D2%93%D1%8B)" title="Сарыарқа (Солтүстік Қазақ жазығы)">Сарыарқаны</a>, бірнеше қатпарлы жүйелер мен облыстарды (Шыңғыс — <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D0%B1%D0%B0%D2%93%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%B9_%D1%82%D0%B0%D1%83%D1%8B" title="Тарбағатай тауы">Тарбағатай</a>, <a href="/wiki/%D0%9E%D0%B1%D1%8C" title="Обь">Обь</a> — <a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B9%D1%81%D0%B0%D0%BD_(%D0%BA%D3%A9%D0%BB)" title="Зайсан (көл)">Зайсан</a> және <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%82%D0%B0%D0%B9_%D1%82%D0%B0%D1%83%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Алтай таулары">Алтай</a> — Саян қатпарлы облыстарының қазақстандық бөліктері), Солт. Тянь-Шань мен <a href="/wiki/%D0%96%D0%B5%D1%82%D1%96%D1%81%D1%83" title="Жетісу">Жетісу</a> Алатауының ендік бағытқа жуық альпілік белдеулерін ажыратуға болады. <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B8%D0%B9_%D1%82%D0%B5%D2%A3%D1%96%D0%B7%D1%96" title="Каспий теңізі">Каспий</a> маңы синеклизасы (ойпаңы) үш бөлікке жіктелген шөгінділерден тұрады. Төм. бөлігі қалыңд. 13 км-ге дейінгі рифей мен төм. және орт. палеозойдың құмды-тақтатасты, сазды, карбонатты-терригендік қат-қабаттарынан, орт. бөлігі кунгур ярусының (қалыңд. 5 км-дей) тұзды сериясынан, беткі жағы жоғ. пермь-мезозойдың теңіздік, континенттік шөгінділерінен (4–6 км) құралған...</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Толық_мақаласы:_Қазақстан_климаты"><span id=".D0.A2.D0.BE.D0.BB.D1.8B.D2.9B_.D0.BC.D0.B0.D2.9B.D0.B0.D0.BB.D0.B0.D1.81.D1.8B:_.D2.9A.D0.B0.D0.B7.D0.B0.D2.9B.D1.81.D1.82.D0.B0.D0.BD_.D0.BA.D0.BB.D0.B8.D0.BC.D0.B0.D1.82.D1.8B"></span><div class="noprint relarticle mainarticle"><i>Толық мақаласы: <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%BA%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Қазақстан климаты">Қазақстан климаты</a></i></div></h3></div> <p><b>Қазақстанның климаты</b> шұғыл континентті. Климаттың континенттігі оның өзіндік ерекшеліктерінен көрінеді. Оларға: қыс пен жаз температурасының үлкен айырмашылықта болуы, ауаның құрғақтығы, республиканың көп жерінде атмосфералық жауын-шашынның әркелкі түсуі, қыстың солтүстікте ұзақ әрі аязды, оңтүстікте қысқа әрі жұмсақ болуы жатады. </p><p>Қазақстан өзі орналасқан географиялық ендігі бойынша климаты ылғалды субтропикалы <a href="/wiki/%D0%96%D0%B5%D1%80%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0_%D1%82%D0%B5%D2%A3%D1%96%D0%B7%D1%96" title="Жерорта теңізі">Жерорта теңізі</a> елдеріне және <a href="/wiki/%D2%9A%D0%BE%D2%A3%D1%8B%D1%80%D0%B6%D0%B0%D0%B9_%D0%BA%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D1%82" title="Қоңыржай климат">қоңыржай континентті</a> орталық Еуропаға сәйкес келеді. Бірақ еліміз орасан зор Еуразия құрлығының ортасында орналасқандықтан климатының шұғыл континенттігімен ерекше. Өйткені Дүниежүзілік мұхиттардан мыңдаған километр қашық жатқандықтан олардың климат жұмсартарлық әсері өте аз. </p><p>Қазақстан коңыржай климаттық белдеудің оңтүстігінде жатыр, сондықтан жылдың төрт мезгілі (<a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%B7" title="Жаз">жаз</a>, <a href="/wiki/%D0%9A%D2%AF%D0%B7" title="Күз">күз</a>, <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%81" title="Қыс">қыс</a>, <a href="/wiki/%D0%9A%D3%A9%D0%BA%D1%82%D0%B5%D0%BC" title="Көктем">көктем</a>) айқын білінеді. Қыста <a href="/wiki/%D0%A1%D1%96%D0%B1%D1%96%D1%80" title="Сібір">Сібірдің</a> қатты суығы келеді. Жазда <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D1%82%D0%B0_%D0%90%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Орта Азия">Орта Азияның</a> жылы, тіпті ыстық ауасының әсері жақсы байқалады. Жыл мезгілдерінің арасындағы температуралық айырмашылықтар климаттың континенттігін арттырады. </p><p>Кең байтақ Қазақстан жерінде оның географиялық орнына (яғни <a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BC%D0%BE%D1%81%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Атмосфера">атмосфералық</a> ылғалдықтың негізгі көзі — <a href="/wiki/%D0%9C%D2%B1%D1%85%D0%B8%D1%82" title="Мұхит">мұхиттардан</a> тым шалғай орналасуына) және жер бедеріне байланысты қуаң континенттік <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D1%82" title="Климат">климат</a> қалыптасқан. Басқа кез келген аумақты аймақтар сияқты <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Республика">республика</a> климатына да радиациялық және циркуляциялық факторлар кешені ерекше әсер етеді. </p><p><b><a rel="nofollow" class="external text" href="http://e.gov.kz/wps/portal/Content?contentPath=/web%20content/citizenry/social_protec/soc_support/support_semsk/article/1247&lang=kk">Радиация</a> <small><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170204170732/http://e.gov.kz/wps/portal/Content?contentPath=%2Fweb%20content%2Fcitizenry%2Fsocial_protec%2Fsoc_support%2Fsupport_semsk%2Farticle%2F1247&lang=kk">Мұрағатталған</a> 4 ақпанның 2017 жылы.</small></b>. Қазақстан аумағы үстінде қыс бойы жоғары қысымды <a href="/wiki/%D0%90%D1%83%D0%B0" title="Ауа">ауа</a> циркуляция жүйесі (антициклон) үстемдік етеді, ал жазда төмен қысымды (циклон) атмосфералық циркуляция жүйесі жиі қалыптасады. Жалпы республика аумағының көп бөлігінде антициклондық <a href="/wiki/%D0%90%D1%83%D0%B0_%D1%80%D0%B0%D0%B9%D1%8B" title="Ауа райы">ауа райы</a> басым. </p><p>Сондықтан күн сәулесінің түсу ұзақтылығы солтүстіктен оңтүстікке қарай жылына 2000 сағаттан 3000 сағатқа дейін артып отырады. Жылына солтүстікте 120, оңтүстікте 260 тәулік ұдайы бұлтсыз болады, бұлтты күндер саны тиісінше 60 тәуліктен 10 тәулікке дейін (Балқаш маңы ойпаты) кемиді. Міне, осылардың нәтижесінде жиынтық <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Радиация">радиация</a> мөлшері де солт-тен оңт-ке қарай 4200-ден 5500 МДж/м<sup>2</sup>-ге дейін біртіндеп артады. Сол сияқты төсеніш беттің (жер бетінің) сәуле қайтару қабілетіне байланысты сіңірілетін радиация мөлшері де оңтүстікке қарай бірқалыпты көбейеді. Сәуле қайтару қабілетін қыста тұрақты қар жамылғысы қалыптасқанда ең жоғары шегі 70–80%-ға жетіп, жазда көп жерде 20 – 30%-ке дейін төмендейді. Радиацияның жылдық тиімді сәулелену мәні солтүстікте 1500-ден оңтүстікте 2100 МДж/м<sup>2</sup>-ге дейін өзгереді. Теріс мәнді радиациялық байланыстың маусымдық ұзақт. солт-те 3,5 — 4,5 ай (қараша — наурыз), оңтүстікте — 1 ай. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Толық_мақаласы:_Қазақстанның_су_қорлары"><span id=".D0.A2.D0.BE.D0.BB.D1.8B.D2.9B_.D0.BC.D0.B0.D2.9B.D0.B0.D0.BB.D0.B0.D1.81.D1.8B:_.D2.9A.D0.B0.D0.B7.D0.B0.D2.9B.D1.81.D1.82.D0.B0.D0.BD.D0.BD.D1.8B.D2.A3_.D1.81.D1.83_.D2.9B.D0.BE.D1.80.D0.BB.D0.B0.D1.80.D1.8B"></span><div class="noprint relarticle mainarticle"><i>Толық мақаласы: <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D1%81%D1%83_%D2%9B%D0%BE%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Қазақстанның су қорлары">Қазақстанның су қорлары</a></i></div></h3></div> <p>Қазақстанның жер үсті суларының <a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B5%D1%81%D1%83%D1%80%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ресурсы (мұндай бет жоқ)">ресурсы</a> сулылығы бойынша орташа жылдық көлемі 100,5 км³; соның ішінде не бары 56,5 км³-і ғана республика аумағында қалыптасады, қалған көлемі <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D1%82%D0%B0_%D0%90%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Орта Азия">Орта Азия</a> мемлекеттерінен, <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9" title="Ресей">Ресей Федерациясынан</a> және <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%82%D0%B0%D0%B9" title="Қытай">Қытай Халық Республикасынан</a> келетін <a href="/wiki/%D3%A8%D0%B7%D0%B5%D0%BD" title="Өзен">өзен</a> суларынан құралады. Өзен су ағынының көлемі бойынша Қазақстан планетаның сумен ең аз қамтылған елдерінің қатарына жатады. Қажетті су тұтыну көл. 54,5 км³-ді құрайды, мұның сулылығы бойынша орташа жылдық бағаммен шаруашылыққа пайдаланылу мүмкіндігі 46,0 км3-ден аспайды. Су тапшы жылдары су ресурстарының көл. 58 км³-ге дейін, ал пайдаланылатын су тиісінше 26 км³-ге дейін төмендейді. Тұщы жер асты су қоры 15,1 км³-ді құрайды, оны пайдалану деңгейі 11,3% немесе 1,7 км³. Қайтымды сулардың көл. 4 км³, су көздеріне қайта құйылған су 2 км³-ден аспайды, қалған ағынды құрамы сейіледі немесе жерге сіңіп кетеді. Қайтымды сулар табиғи сулар мен қоршаған ортаны ластаудың негізгі көзі болады. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Толық_мақаласы:_Қазақстанның_топырағы"><span id=".D0.A2.D0.BE.D0.BB.D1.8B.D2.9B_.D0.BC.D0.B0.D2.9B.D0.B0.D0.BB.D0.B0.D1.81.D1.8B:_.D2.9A.D0.B0.D0.B7.D0.B0.D2.9B.D1.81.D1.82.D0.B0.D0.BD.D0.BD.D1.8B.D2.A3_.D1.82.D0.BE.D0.BF.D1.8B.D1.80.D0.B0.D2.93.D1.8B"></span><div class="noprint relarticle mainarticle"><i>Толық мақаласы: <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D1%82%D0%BE%D0%BF%D1%8B%D1%80%D0%B0%D2%93%D1%8B" title="Қазақстанның топырағы">Қазақстанның топырағы</a></i></div></h3></div> <p>Топырақ — табиғат компоненттерінің бірі. Жердің <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Геология">геологиялық</a> тарихында алдымен пайда болған топырақ. Палеогеографиялық зерттеулердің деректері бойынша алғашқы жұқа топырақ қабаты 500 млн жыл бұрын кембрий дәуірінде пайда болыпты. Бұл кезде әлі өсімдік жамылғысы қалыптаспаған. </p><p>Топырақ жамылғысын зерттейтін топырақтану ғылымы — жас ғылым. Оның негізін салған XIX ғасырдың 80-жылдары орыс ғалымы В. В. Докучаев — топырақтың табиғи және тарихи дене екенін анықтады. </p><p>Қазақстанда өзге елдерде кездесетін топырақ түрлерінің түгелдей дерлігі тараған. Мұнда <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%B9%D0%B3%D0%B0" title="Тайга">тайга</a>, <a href="/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%B0" title="Тундра">тундра</a> топырағына дейін бар, тек ылғалды <a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D0%B1%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Субтропиктер">субтропик</a> белдеміне тән топырақ қана жоқ. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Өсімдігі"><span id=".D3.A8.D1.81.D1.96.D0.BC.D0.B4.D1.96.D0.B3.D1.96"></span>Өсімдігі</h3></div> <p>Қазақстанда <a href="/wiki/%D0%98%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BA%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Интродукция">интродукцияланған</a>, мәдени дақылға айналдырылған және кездейсоқ әкелінген түрілерін қоспағанда шамаммен 6025 <a href="/wiki/%D3%A8%D1%81%D1%96%D0%BC%D0%B4%D1%96%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Өсімдіктер">өсімдік</a> түрі бар. Жабайы өсімдіктердің 18 түрі <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%81%D0%BC%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Космополитизм">космополит</a> (<a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Антарктика">Антарктикадан</a> басқа <a href="/wiki/%D2%9A%D2%B1%D1%80%D0%BB%D1%8B%D2%9B" title="Құрлық">құрлықтарда</a> өседі), 285-і голарктикалық түр (Евразия мен <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%BB%D1%82%D2%AF%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Солтүстік Америка">Солтүстік Америкада</a> өседі). Бұлардың ішінде 535-і (шамамен 11%-і) тек Қазақстанда кездеседі (<a href="/wiki/%D0%AD%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D0%BA" title="Эндемик">эндемиктер</a>). Мұнда бірнеше <a href="/wiki/%D0%97%D0%BE%D0%BD%D0%B0" title="Зона">ботаникалық зона</a> бар. Тау өсімдіктері өздеріне тән биіктік зоналар құрайды. <a href="/wiki/%D3%A8%D0%B7%D0%B5%D0%BD" title="Өзен">Өзен</a>-<a href="/wiki/%D0%9A%D3%A9%D0%BB" title="Көл">көл</a>, <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%82%D0%BF%D0%B0%D2%9B" title="Батпақ">батпақ</a>, <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BB%D0%BC%D0%B0" title="Жайылма">жайылма</a>, <a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%BB%D2%93%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D2%9B_%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%B0" title="Шалғындық дала">шалғындық</a>, <a href="/wiki/%D0%9A%D3%A9%D0%BB%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D0%BD" title="Көлтабан">көлтабан</a> өсімдіктері ешқандай зонаға жатпайды. </p><p>Су өсімдіктерінің түрі аз (63 <a href="/wiki/%D0%93%D0%B8%D0%B4%D1%80%D0%BE%D1%84%D0%B8%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D1%96%D0%BA" title="Гидрофильдік">гидрофильді</a> түрі). Олардың құрамында барлық космополиттердің жартысы (шылаңдар мен руппияларды қосқанда 9 түрі), 24 голарктикалық түр (сальвиния, тұңғиқ т. б.) бар. Бұлар су өсімдіктерінің 52%-і, яғни ең көне өсімдіктер. <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Палеоботаника">Палеоботаникалық</a> тұрғыдан да осылай; шылаңдар туысы (21 түрі бар) бұдан 70-100 млн жыл (бор дәуірінде), сальвиния, жестер, телорез 40-70 млн жыл бұрын болған. Тегі тропикалық, гидрофильді өсімдіктер тобына жататын су өсімдіктері Қазақстан жерінде 25-40 млн жыл бұрын <a href="/wiki/%D0%9E%D0%BB%D0%B8%D0%B3%D0%BE%D1%86%D0%B5%D0%BD" title="Олигоцен">(олигоценде</a>) қаулап өскен. </p><p>Батпақ, өзен жайылмасы мен көлтабан өсімдіктерінің 450-ден астам түрі бар. Шалғынды, кейде батпақты жерлерде <a href="/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%B4%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D2%9B_(%D3%A9%D1%81%D1%96%D0%BC%D0%B4%D1%96%D0%BA)" title="Бидайық (өсімдік)">бидайық</a>, <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D2%93%D0%B0%D2%9B" title="Тарғақ">тарғақ</a>, <a href="/wiki/%D0%90%D0%B9%D1%80%D0%B0%D1%83%D1%8B%D2%9B" title="Айрауық">айрауық</a>, шалғын <a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D2%9B%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D2%9B" title="Атқонақ">атқонағы</a>, шалғын <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%B4%D0%B5" title="Беде">бедесі</a>, шалғын ноғатығы, кәдімгі бекмания, <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%BC%D1%8B%D1%81" title="Қамыс">қамыс</a>, <a href="/wiki/%D2%9A%D0%BE%D2%93%D0%B0" title="Қоға">қоға</a>, <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B8%D1%8F%D2%9B" title="Қияқ">қияқ</a> сияқты азықтық шөптер көбірек. Олардың топтасуынан өнімділігі әркелкі <a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%B1%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D2%9B" title="Шабындық">шабындық</a> қалыптасады. </p> <dl><dt>Шөл зона өсімдігі</dt></dl> <ul><li>Сұр топырақты қырат жерлерді (<a href="/wiki/%D0%9E%D2%A3%D1%82%D2%AF%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Оңтүстік Қазақстан">Оңтүстік Қазақстан</a>) алып жатқан ағаш-бұта құрамында <a href="/wiki/%D0%9F%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B5" title="Пісте">пісте</a> мен (жемісі — кәдімгі пісте) қатар Регель <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BC%D2%B1%D1%80%D1%82" title="Алмұрт">алмұрты</a>, <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BD" title="Таудаған">таудаған</a>, <a href="/wiki/%D0%A2%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D0%BB%D2%93%D1%8B" title="Тобылғы">тобылғы</a>, қаратау лепидолофасы, тікенекті бадам (бұлардың көпшілігі сирек кездеседі) бар. <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%81_%D0%90%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%83%D1%8B" title="Талас Алатауы">Талас Алатауы</a>, Қаржантау мен <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%83_%D0%B6%D0%BE%D1%82%D0%B0%D1%81%D1%8B_(%D0%A2%D1%8F%D0%BD%D1%8C-%D0%A8%D0%B0%D0%BD%D1%8C)" title="Қаратау жотасы (Тянь-Шань)">Қаратау</a> бөктерлері селдір орманды, мұнда сары <a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Долана">долана</a>, <a href="/wiki/%D0%97%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%B2%D1%88%D0%B0%D0%BD_%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Зеравшан аршасы">зеравшан аршасы</a> басым. Тақырда өсетін <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B5%D1%83%D1%96%D0%BB" title="Сексеуіл">сексеуіл</a> тоғайлары негізінен жапырақсыз аласа (2-8м) «шала ағаш» — қара сексеуілден тұрады. Сексеуіл арасында басқа азықтық өсімдіктер де (<a href="/wiki/%D0%96%D1%83%D1%81%D0%B0%D0%BD" title="Жусан">жусан</a>, күйреуік, изен, теріскен) аз емес.</li> <li><a href="/wiki/%D2%9A%D0%BE%D2%A3%D1%8B%D1%80_%D1%82%D0%BE%D0%BF%D1%8B%D1%80%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Қоңыр топырақтар">Қоңыр</a> және сұр қоңыр топырақты шөл даладағы шала бұта өсімдіктердің арасында ақ жусан, қара жусан, туран жусаны, ал гипсті қоңыр топырақта <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%8F%D0%BB%D1%8B%D1%88" title="Баялыш">баялыш</a> көбірек кездеседі. Мұнда түрлі <a href="/wiki/%D0%AD%D1%84%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%BE%D0%B8%D0%B4%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Эфемероидтер">эфемероидтар</a> (әсіресе баданалы қоңырбас пен жуан сабақты <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B8%D1%8F%D2%9B" title="Қияқ">қияқ</a>) мен <a href="/wiki/%D0%AD%D1%84%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B5%D1%80" title="Эфемерлер">эфемерлер</a> де бар.</li> <li>Құм топырақты шөл даладағы бұта өсімдіктерінің арасында <a href="/wiki/%D0%96%D2%AF%D0%B7%D0%B3%D1%96%D0%BD" title="Жүзгін">жүзгін</a>, құм сексеуілі, <a href="/wiki/%D2%9A%D0%BE%D1%8F%D0%BD%D1%81%D2%AF%D0%B9%D0%B5%D0%BA" title="Қоянсүйек">қоянсүйек</a>, <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D0%BB%D1%88%D0%B0" title="Қылша">қылша</a> түрлері, жапырақсыз құланқұйрық және түкті жүзгін ағаштары басым. Мұнда бұта тәрізді аласа өсімдіктер (жусан, изен) мен <a href="/wiki/%D0%9A%D3%A9%D0%BF_%D0%B6%D1%8B%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D2%9B_%D3%A9%D1%81%D1%96%D0%BC%D0%B4%D1%96%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Көп жылдық өсімдіктер">көп жылдық шөптер</a> де (құмерке) көп.</li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D1%80_%D1%82%D0%BE%D0%BF%D1%8B%D1%80%D0%B0%D2%9B" title="Сор топырақ">Сор топырақты</a> шала бұта өскен шөл далада <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD" title="Сарсазан">сарсазан</a>, <a href="/wiki/%D0%91%D2%B1%D0%B9%D1%8B%D1%80%D2%93%D1%8B%D0%BD" title="Бұйырғын">бұйырғын</a> т. б. өсімдіктер басым.</li> <li><b>Далалық зона</b></li></ul> <p>Далалық зонада <a href="/wiki/%D0%91%D3%A9%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%88%D3%A9%D0%BF" title="Бөденешөп">бөденешөп</a>, қызылбояу, боз, <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B5" title="Бетеге">бетеге</a>, қырғыз бетегесі, қылтық бетеге, көде, еркекшөп бітік өседі. <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D1%82" title="Реликт">Реликт өсімдіктері</a> — сібір бетегесі, <a href="/wiki/%D0%A8%D0%B8" title="Ши">ши</a> мен көп тамырлы <a href="/wiki/%D0%96%D1%83%D0%B0" title="Жуа">жуа</a>. </p> <ul><li><b>Тау өсімдіктері</b></li></ul> <p><a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%82%D0%B0%D0%B9_%D1%82%D0%B0%D1%83%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Алтай таулары">Оңтүстік Алтай</a>, <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%83%D1%8B%D1%80_%D0%B6%D0%BE%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Сауыр жоталары">Сауыр</a>, <a href="/wiki/%D0%96%D0%B5%D1%82%D1%96%D1%81%D1%83_%D0%90%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%83%D1%8B" title="Жетісу Алатауы">Жоңғар Алатауы</a>, Солтүстік және <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%81_%D0%A2%D3%99%D2%A3%D1%96%D1%80_%D1%82%D0%B0%D1%83%D1%8B" title="Батыс Тәңір тауы">Батыс Тянь-Шань</a> өсімдіктері далалық, ормандық және альпілік белдеулерге бөлінеді. </p><p>Оңтүстік Алтай мен <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%83%D1%8B%D1%80-%D0%A2%D0%B0%D1%80%D0%B1%D0%B0%D2%93%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%B9" title="Сауыр-Тарбағатай">Тарбағатайдағы</a> далалық белдеу далалық зонамен ұласып жатыр, бірақ мұндағы өсімдіктерге <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%BC_(%D3%A9%D1%81%D1%96%D0%BC%D0%B4%D1%96%D0%BA)" title="Бадам (өсімдік)">бадам</a>, <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B9%D2%9B%D0%B0%D1%80%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%B9" title="Майқарағай">майқарағай</a>, <a href="/wiki/%D0%A2%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D0%BB%D2%93%D1%8B" title="Тобылғы">тобылғы</a> араласқан. Жоңғар Алатауы мен Тянь-Шаньда (шөл зона) бетеге, боз шалғын, бидайық (түкті бидайық), <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BF%D0%B0" title="Арпа">арпа</a> (баданалы арпа) тұқымдастары өседі, мұнда <a href="/wiki/%D0%98%D1%82%D0%BC%D2%B1%D1%80%D1%8B%D0%BD" title="Итмұрын">итмұрын</a>, <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D0%B7%D1%8B%D0%BB_%D1%88%D0%B8%D0%B5" title="Қызыл шие">қызыл шие</a> т. б. өсімдіктер көп. </p> <dl><dt>Қазақстан тауларында бірнеше <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD" title="Орман">орман</a> түрлері бар</dt> <dd></dd></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BC%D1%8B%D1%80%D1%81%D1%8B%D0%BD" title="Самырсын">самырсын</a> және <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%B9" title="Қарағай">қарағай</a> ормандары (Алтайда);</li> <li><a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BF%D1%8B%D1%80%D0%B0%D2%9B%D1%82%D1%8B_%D0%B0%D2%93%D0%B0%D1%88" title="Жапырақты ағаш">жапырақты</a> (Сауыр);</li> <li>майқарағай (Алтай және Жоңғар Алатауы);</li> <li><a href="/wiki/%D0%A8%D1%8B%D1%80%D1%88%D0%B0" title="Шырша">шырша</a> (Алтайдағы сібір шыршасы, Жоңғар Алатауы мен Тянь-Шаньдағы Шренк шыршасы);</li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BC%D0%B0" title="Алма">алма ағаш</a> (Жоңғар Алатауы мен Тянь-Шань);</li> <li><a href="/wiki/%D3%A8%D1%80%D1%96%D0%BA" title="Өрік">өрік</a> (Солтүстік Тянь-Шань);</li> <li><a href="/wiki/%D0%A8%D0%B5%D1%82%D0%B5%D0%BD" title="Шетен">шетен</a> (Тянь-Шань);</li> <li><a href="/wiki/%D2%9A%D0%BE%D1%82%D1%8B%D1%80_%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D2%A3" title="Қотыр қайың">ақ қайың</a> (Тянь-Шань).</li></ul> <p>Тау ормандарының мұншама кең алқапта орналасуына, республиканың батысында еменді және қарағашты, ал солтүстүігінде қайыңды және қарағайлы ормандардың бар болуына байланысты ормандар мен орман шалғындарының құрамындағы өсімдіктер Қазақстандағы барлық өсімдіктердін 40%-інен асады. Олардың ішінде 1 космополит (кәдімігі қыранқұлақ), 30-дан астам голарктикалық түр — орман папоротнигі, қауырсын папоротник, усасыр, құлмақ, күреңот, ұртшөп бар. Олар көне заман ормандарынан келіп жеткен реликтілер. Мұндай орман өсімдіктеріне <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B5%D0%BA_%D0%B6%D0%B0%D2%A3%D2%93%D0%B0%D2%93%D1%8B" title="Грек жаңғағы">грек жаңғағы</a>, семенов үйеңкісі, лепсі таспасы, тянь-шань цицербитасы, семенов айдаршөбі сияқты аз тараған реликтілер, сондай-ақ «Қазақстанның Қызыл кітабына» енгізілген қырғыз қайыңы, бекара терегі, Мушкетов түйесіңірі, мыңжылқы усасыр қырыққұлағы сияқты эндемдер айырықша сипат береді. </p> <dl><dt>Альпі белдеулері</dt></dl> <ul><li>Альпіге <a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D2%A3%D1%8B%D0%B7%D1%81%D1%8B%D1%80%D1%82" title="Доңызсырт">доңызсырт</a> шабындықтары мен майда шөпті шалғындықтар тән. Бұлардың алғашқысы түкті доңызсырттан, ал Алтайда Белларди доңызсыртынан тарайды. Майда шөпті шабындық құрамында крылов бетегсі, монғол птильагростисі, ал түрлі шөптерден альпі <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%82%D1%8B" title="Маралоты">маралоты</a>, <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Таран">таран</a>, сарғыш <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B0%D0%B6%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BA" title="Майдажелек">майдажелек</a> т. б. бар.</li> <li>Субальпілік шалғындықтар тау белдеулерімен шекаралас жерлерде қалыптасқан. Тянь-Шаньда бұл — крылов бетегсінен, жартас <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D2%9B_%D1%82%D2%B1%D2%9B%D1%8B%D0%BC%D0%B4%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Қазтамақ тұқымдасы">қазтамағынан</a>, кәдімгі манжеткадан құралған шалғындықтар. Тек <a href="/wiki/%D0%9C%D1%8B%D1%81%D1%8B%D2%9B%D2%9B%D2%B1%D0%B9%D1%80%D1%8B%D2%9B" title="Мысыққұйрық">мысыққұйрықтан</a> тұратын шалғандықтар да кездеседі. Әдетте бұлардың бәрі құнарлы жаздық жайылымдар, шабындық жерлер.<sup id="cite_ref-ReferenceA_22-0" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceA-22"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Жануарлар_дүниесі"><span id=".D0.96.D0.B0.D0.BD.D1.83.D0.B0.D1.80.D0.BB.D0.B0.D1.80_.D0.B4.D2.AF.D0.BD.D0.B8.D0.B5.D1.81.D1.96"></span>Жануарлар дүниесі</h3></div> <p>Ұлан байтақ Қазақстан жерінде <a href="/wiki/%D0%A1%D2%AF%D1%82%D2%9B%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%BA%D1%82%D1%96%D0%BB%D0%B5%D1%80" title="Сүтқоректілер">сүтқоректілердің</a> 172, <a href="/wiki/%D2%9A%D2%B1%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Құстар">құстың</a> 485, <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%83%D1%8B%D1%80%D1%8B%D0%BC%D0%B5%D0%BD_%D0%B6%D0%BE%D1%80%D2%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%83%D1%88%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Бауырымен жорғалаушылар">бауырымен жорғалаушылардың</a> 52, <a href="/wiki/%D2%9A%D0%BE%D1%81%D0%BC%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D1%96%D0%BB%D0%B5%D1%80" title="Қосмекенділер">қосмекенділердің</a> 12, <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Балықтар">балықтың</a> 150-ге жуық түрі бар. Омыртқасыз жәндіктер (<a href="/wiki/%D0%96%D3%99%D0%BD%D0%B4%D1%96%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Жәндіктер">насекомдар</a>, шаян тәрізділер, <a href="/wiki/%D2%B0%D0%BB%D1%83%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Ұлулар">ұлулар</a>, <a href="/wiki/%D2%9A%D2%B1%D1%80%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Құрттар">құрттар</a> т. б.) бұдан да көп. Тек жәндік түрлерінің өзі-ақ 30 мыңнан асады. Жануарлар түрінің осыншалық көп болуы республиканың географиялық орнына, жер бедерінің дамуы мен жануар түрлері қалыптасуының ұзақ та күрделі тарихына байланысты. </p> <dl><dt>Жануарлардың табиғат зоналары бойынша мекендеуі</dt> <dd></dd></dl> <ul><li><b>Орманды дала зонасы</b>. Қазақстанның солтүстігіндегі орманды дала зонасында <a href="/wiki/%D0%91%D2%B1%D0%BB%D0%B0%D0%BD" title="Бұлан">бұлан</a>, <a href="/wiki/%D0%95%D0%BB%D1%96%D0%BA" title="Елік">елік</a>, <a href="/wiki/%D0%90%D2%9B_%D2%9B%D0%BE%D1%8F%D0%BD" title="Ақ қоян">ақ қоян</a>, <a href="/wiki/%D0%A2%D1%8B%D1%88%D2%9B%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Тышқандар">сұр тышқан</a>, <a href="/wiki/%D0%95%D0%B3%D0%B5%D1%83%D2%9B%D2%B1%D0%B9%D1%80%D1%8B%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Егеуқұйрықтар">су егеуқұйрығы</a>, орман тышқаны, <a href="/wiki/%D0%91%D2%B1%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D1%80%D1%8B%D2%9B" title="Бұлдырық">бұлдырық</a>, <a href="/wiki/%D0%90%D2%9B%D2%9B%D2%B1%D1%80" title="Аққұр">ақ кекілік</a>, көл айдындарын суқұстары — <a href="/wiki/%D0%90%D2%9B%D2%9B%D1%83%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Аққулар">аққу</a>, <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Қаздар">қаз</a>, <a href="/wiki/%D2%AE%D0%B9%D1%80%D0%B5%D0%BA" title="Үйрек">үйрек</a>, <a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Шағалалар">шағала</a>, <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D2%93%D0%B0%D2%9B" title="Тарғақ">тарғақ</a>, <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%81%D2%9B%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D2%9B" title="Қасқалдақ">қасқалдақ</a> мекендеген. Оңтүстікке қарай созылып жатқан <a href="/wiki/%D0%95%D0%B4%D1%96%D0%BB-%D0%96%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D2%9B" title="Еділ-Жайық">Еділ</a> жағалауынан <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%82%D0%B0%D0%B9" class="mw-disambig" title="Алтай">Алтай</a> таулы бөктеріне дейінгі астық тұқымдас шөп пен <a href="/wiki/%D0%96%D1%83%D1%81%D0%B0%D0%BD" title="Жусан">жусан</a>, <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B5" title="Бетеге">бетеге</a> өскен далада <a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%8B%D1%80" title="Суыр">суыр</a>, дала <a href="/wiki/%D0%94%D0%B0%D0%BB%D0%B0_%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D2%9B%D0%BE%D1%80%D0%B6%D1%8B%D0%BD%D1%8B" title="Дала алақоржыны">алақоржыны</a>, сүйірбас сұр тышқан, кәдімгі сұр тышқан, дала тышқаны, <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%80%D1%8B%D1%88%D2%B1%D0%BD%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Сарышұнақтар">саршұнақ</a> (үлкені, кішісі, жирені), ал құстан — <a href="/wiki/%D0%94%D1%83%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D2%9B" title="Дуадақ">дуадақ</a>, <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%B7%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D0%BA" title="Безгелдек">безгелдек</a>, <a href="/wiki/%D0%96%D1%8B%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D1%88%D1%8B_(%D2%9B%D2%B1%D1%81)" title="Жылқышы (құс)">жылқышы</a>, <a href="/wiki/%D0%A1%D2%B1%D2%A3%D2%9B%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Сұңқарлар">сұңқар</a>, дала трикушкасы, <a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%B7%D1%82%D0%BE%D1%80%D2%93%D0%B0%D0%B9%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Бозторғайлар">бозторғайлар</a>, <a href="/wiki/%D0%94%D0%B0%D0%BB%D0%B0_%D2%9B%D1%8B%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%8B" title="Дала қыраны">қыранқара</a>, дала <a href="/wiki/%D2%9A%D2%B1%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Құладындар">құладыны</a> мен шабындық құландыны қоныстайды. <a href="/wiki/%D0%9A%D3%A9%D0%BA%D1%82%D0%B5%D0%BC" title="Көктем">Көктемнен</a> <a href="/wiki/%D0%9A%D2%AF%D0%B7" title="Күз">күзге</a> дейін бұл жерлерде <a href="/wiki/%D0%90%D2%9B%D0%B1%D3%A9%D0%BA%D0%B5%D0%BD" title="Ақбөкен">ақбөкен</a> үйірлері жайылады, олар қысқа қарай шөлді аймаққа ығысады.</li> <li><b>Далалық зона</b>. Едәуір бөлігін <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D2%9B" title="Жайық">Жайық</a> өзенінің аңғарындағы <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD" title="Орман">орман</a> алып жатқан далалық зонаның батыс бөлігін бұлан, елік жайлаған, мұнда европалық <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0_%D0%BA%D2%AF%D0%B7%D0%B5%D0%BD" title="Қара күзен">қара күзен</a>, жұпар тышқан, <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD_%D1%81%D1%83%D1%81%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Орман сусары">орман сусары</a> да кездеседі. Қосмекенділерден Жайық т. б. өзендердің аңғарында <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D0%B1%D0%B0%D2%9B%D0%B0" title="Тарбақа">тарбақа</a>, орман <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D2%93%D1%8B%D0%B7_%D0%B1%D0%B0%D2%9B%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Нағыз бақалар">бақасы</a> кездеседі. Мұнда бұлдырық, сұр кекілік, тырна, бозторғай көп. Сыңсыған <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%B9" title="Қарағай">қарағай</a> өскен тау сілемдері (<a href="/wiki/%D0%9A%D3%A9%D0%BA%D1%88%D0%B5" title="Көкше">Көкше</a> қыраты) бар далалық зонаның орта бөлігінде бұлан, елік, <a href="/wiki/%D0%A1%D1%96%D0%BB%D0%B5%D1%83%D1%81%D1%96%D0%BD" title="Сілеусін">сілеусін</a>, қызыл тоқалтіс сияқты орман тұрғындары, аққоян, <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B8%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D1%80" title="Тиіндер">ақтиін</a> (<a href="/wiki/%D0%95%D1%80%D1%82%D1%96%D1%81" title="Ертіс">Ертіс</a> бойындағы қалың орманда), бұлдырық, қаратоқылдақ, кәдімгі тоқылдақ кездеседі. Далалық зонаның шығысында суыр, дала тышқаны, дала <a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Шақылдақтар">шақылдағы</a> сияқты жануарлармен қатар аққоян, сілеусін, елік, <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D2%9B%D0%B0%D1%80" title="Арқар">арқар</a> мекендеген.</li> <li><b>Шөлейт зонасы</b>. Өсімдік жамылғысы әркелкі шөлейт зонасында- саршұнақтар (кішісі, орташасы, сарысы) мен <a href="/wiki/%D2%9A%D0%BE%D1%81%D0%B0%D1%8F%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Қосаяқтар">қосаяқтың</a>, құм тышқан мен толай қоянның бірнеше түрі мекендеген. Мұнда <a href="/wiki/%D0%90%D2%9B%D0%B1%D3%A9%D0%BA%D0%B5%D0%BD" title="Ақбөкен">ақбөкен</a> де, <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D2%9B%D2%B1%D0%B9%D1%80%D1%8B%D2%9B" title="Қарақұйрық">қарақұйрық</a> та көптеп кездеседі. Бұл зонада құстан <a href="/wiki/%D0%94%D1%83%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D2%9B" title="Дуадақ">дуадақ</a>, <a href="/wiki/%D0%A8%D1%96%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80" title="Шілдер">шіл</a>, қылқұйрық, бозторғай т. б. бар.</li> <li><b>Шөл зонасы</b>. Республиканың оңтүстігін тау бөктеріне дейін алып жатқан шөл зонада тек осында ғана мекендейтін бірнеше жануар түрлері бар, олар оңтүстікте республика шебінен тысқары шығып кетеді. Қыста қар тоқтап, көктемде қар суы жиналатын <a href="/wiki/%D2%AE%D1%81%D1%82%D1%96%D1%80%D1%82_(%D0%9C%D0%B0%D2%A3%D2%93%D1%8B%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%83)" title="Үстірт (Маңғыстау)">Үстірт</a> пен Маңғышылақ жартастарының арасында кездесетін үстірт <a href="/wiki/%D0%9C%D1%83%D1%84%D0%BB%D0%BE%D0%BD" title="Муфлон">муфлоны</a> жұтаң өсімдіктермен қоректеніп, ащы суды қанағат етеді. Үстіртте ұзын инелі <a href="/wiki/%D0%9A%D1%96%D1%80%D0%BF%D1%96%D1%82%D3%99%D1%80%D1%96%D0%B7%D0%B4%D1%96%D0%BB%D0%B5%D1%80" title="Кірпітәрізділер">кірпі</a>, қарақұйрық, шөл сілеусіні — <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D2%9B%D0%B0%D0%BB" title="Қарақал">қарақал</a> кездеседі. <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%B7%D0%B4%D1%8B" class="mw-disambig" title="Сазды">Сазды</a> және <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B8%D1%8B%D1%80%D1%88%D1%8B%D2%9B_%D1%82%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Қиыршық тастар">қиыршық тасты</a> шөл дала жануарларынан Қазақстаннан басқа жерлерде кездеспейтін ерекше тұқымдас өкілі — жаламан мекендейді. Ол тек <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D1%82%D0%BF%D0%B0%D2%9B%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%B0" title="Бетпақдала">Бетпақдалада</a>, <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D0%B0%D1%88" title="Балқаш">Балқаш</a> көлінің солтүстік жағалауындағы кейбір аудандарда, <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D3%A9%D0%BB_(%D0%BA%D3%A9%D0%BB)" title="Алакөл (көл)">Алакөл</a> және <a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B9%D1%81%D0%B0%D0%BD_(%D0%BA%D3%A9%D0%BB)" title="Зайсан (көл)">Зайсан</a> қазаншұңқырында ғана табылған. Солтүстік Балқаш маңындағы бірнеше жерден ғана табылған бесбашбайлы ергежейлі қосаяқ та ерекше хайуан. Ірі жануарлардан осы шөл далада ақбөкен, қарақұйрық қыстайды. Құстан — шіл, қылқұйрық, тырна, жек дуадақ кездеседі. Түк аяқты қосаяқ, үшбашбайлы ергежейлі қосаяқ, құм тышқаны, жіңішке башбайлы саршұнақ, ала <a href="/wiki/%D0%96%D0%B5%D1%80%D1%82%D0%B5%D1%81%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B5%D1%80" title="Жертесерлер">жертесер</a>, құм мысығы т. б. құм ішінде тіршілік етуге бейімделген. Оңтүстік Балқаш құмында осы араға тән сексеуіл жорға торғайы, шөл дала <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D2%9B%D1%82%D3%99%D1%80%D1%96%D0%B7%D0%B4%D1%96%D0%BB%D0%B5%D1%80" title="Жапалақтәрізділер">жапалағы</a> тіршілік етеді. Құмайтты шөлде бірқатар <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D1%81%D1%96%D1%80%D1%82%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D1%80" title="Кесірткелер">кесіртке</a> (жұмыр бас, ешкіемер), <a href="/wiki/%D0%96%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Жыландар">жылан</a> (оқ жылан, айдаһар, қара шұбар жылан т. б.) түрлері, дала <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%81%D0%B1%D0%B0%D2%9B%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Тасбақалар">тасбақасы</a> тараған. Өзен-көл аңғарындағы орман-тоғайларда елік, <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D1%8B_%D1%88%D0%BE%D1%88%D2%9B%D0%B0" title="Жабайы шошқа">жабайы шошқа</a>, құм қоян, <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D2%93%D0%B0%D1%83%D1%8B%D0%BB" title="Қырғауыл">қырғауыл</a> т. б. кездеседі. Балқаш, <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%81%D1%8B%D2%9B%D0%BA%D3%A9%D0%BB_(%D0%BA%D3%A9%D0%BB,_%D0%96%D0%B5%D1%82%D1%96%D1%81%D1%83,_%D0%90%D0%B1%D0%B0%D0%B9_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B)" title="Сасықкөл (көл, Жетісу, Абай облыстары)">Сасықкөл</a> және т.б. көлдердің жағалауындағы қалың <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%BC%D1%8B%D1%81" title="Қамыс">қамыс</a> арасында <a href="/wiki/%D0%91%D1%96%D1%80%D2%9B%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Бірқазандар">бірқазан</a>, <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BB%D0%B1%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%B9" title="Жалбағай">жалбағай</a>, <a href="/wiki/%D2%AE%D0%BB%D0%BA%D0%B5%D0%BD_%D0%B0%D2%9B%D2%9B%D2%B1%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Үлкен аққұтан">аққұтан</a>, <a href="/wiki/%D0%9A%D3%A9%D0%BA%D2%9B%D2%B1%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Көкқұтан">көкқұтан</a>, <a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D2%9B%D2%B1%D0%B7%D2%93%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Суқұзғындар">қарақаз</a>, шағала бар. Алакөл айдынынан өте сирек кездесетін, «Қазақстан Қызыл кітабына» енгізілген <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D1%82_%D1%88%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0" title="Реликт шағала">реликт шағала</a> қоныстайды.</li> <li>Қазақстанның шығысы мен оңтүстігін қоршап жатқан таулардың жануарлар дүниесі де сан алуан. Қылқан жапырақты Алтай ормандарында <a href="/wiki/%D0%91%D2%B1%D0%BB%D0%B0%D0%BD" title="Бұлан">бұлан</a>, <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB" title="Кермарал">марал</a>, <a href="/wiki/%D2%9A%D2%B1%D0%B4%D1%8B%D1%80" title="Құдыр">құдыр</a>, сібір таутекесі, арқар, алтай көртышқаны, қоңыр аю, бұлғын, құну, күзен, барыс, тиін, борша тышқан, алтай суыры, құр, шіл, тундра кекілігі, ақ кекілік, алтай ұлары, кукша, жорға торғай кездеседі. Зайсан қазаншұңқырынан оңтүстікке қарай созылып жатқан тауларда (Сауыр, Тарбағатай, Жоңғар Алатауы) марал, елік, арқар, сібір таутекесі, қоңыр аю, сілесін, барыс, ұзынқұйрық саршұнақ мекендейді. Жоңғар, Іле Алатауы мен Талас Алатауында көкшіл суырдың орнына қызыл суыр және өте сирек кездесетін Менабир суыры жерсіндірілген. Қазақстанның оңтүстік-шығыс тауларында жыртқыш құстардан қозықұмай, тазқара, бүркіт тіршілік етеді. Бұл жерлерге сондай-ақ гималай ұлары, кекілік, ұзақ қарға, шау қарға, қызыл құйрық торғай, аршалық ементұмсық, тау шымшық, көкқұс тән. Жоңғар Алатауындағы кіші-гірім өзендерде жетісу <a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%BE%D0%BD" title="Тритон">тритоны</a> тіршілік етеді<sup id="cite_ref-ReferenceA_22-1" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceA-22"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ерекше_қорғалатын_табиғи_аумақтар"><span id=".D0.95.D1.80.D0.B5.D0.BA.D1.88.D0.B5_.D2.9B.D0.BE.D1.80.D2.93.D0.B0.D0.BB.D0.B0.D1.82.D1.8B.D0.BD_.D1.82.D0.B0.D0.B1.D0.B8.D2.93.D0.B8_.D0.B0.D1.83.D0.BC.D0.B0.D2.9B.D1.82.D0.B0.D1.80"></span>Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар</h3></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Piktalgar.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Piktalgar.jpg/170px-Piktalgar.jpg" decoding="async" width="170" height="127" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Piktalgar.jpg/255px-Piktalgar.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Piktalgar.jpg/340px-Piktalgar.jpg 2x" data-file-width="400" data-file-height="299" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BC%D0%B0%D1%82%D1%8B_%D2%9B%D0%BE%D1%80%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Алматы қорығы">Алматы қорығындағы</a> Талғар шыңы</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:IMG_7431-Sharyn_canyon.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/IMG_7431-Sharyn_canyon.jpg/170px-IMG_7431-Sharyn_canyon.jpg" decoding="async" width="170" height="128" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/IMG_7431-Sharyn_canyon.jpg/255px-IMG_7431-Sharyn_canyon.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/IMG_7431-Sharyn_canyon.jpg/340px-IMG_7431-Sharyn_canyon.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="600" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D1%80%D1%8B%D0%BD_%D1%88%D0%B0%D1%82%D2%9B%D0%B0%D0%BB%D1%8B" title="Шарын шатқалы">Шарын шатқалы</a></figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle"><i>Толық мақаласы: <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BA%D1%88%D0%B5_%D2%9B%D0%BE%D1%80%D2%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%82%D1%8B%D0%BD_%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D2%93%D0%B8_%D0%B0%D1%83%D0%BC%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Қазақстан ерекше қорғалатын табиғи аумақтары">Қазақстан ерекше қорғалатын табиғи аумақтары</a></i></div> <p><b>Ерекше қорғалатын табиғи аумақ</b> — ерекше қорғау режимі белгіленген мемлекеттік табиғи-қорық қорының табиғи кешендері мен объектілері бар жер, су объектілері және олардың үстіндегі әуе кеңістігінің учаскелері. </p><p>Ерекше қорғалатын аумақ — кеңістігінде бағалы табиғи немесе колдан жасалған (бағалы <a href="/wiki/%D0%AD%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%B6%D2%AF%D0%B9%D0%B5" title="Экологиялық жүйе">экожүйе</a>, <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%B9%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B5%D1%80" class="mw-redirect" title="Гейзерлер">гейзерлер</a>, бау- саябақ ескерткіштері, инженерлік құрылыстар, т. б.) немесе қоршаған ортаға қолайлы әсер ететін кеңістіктер (<a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD_%D0%B6%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Орман жолақтары">орман жолағы</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D3%A9%D0%B3%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D0%BD_%D0%B0%D0%B9%D0%BC%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Көгерген аймақтар (мұндай бет жоқ)">көгерген аймақтар</a>), аумақтар, <a href="/wiki/%D0%90%D0%BA%D0%B2%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Акватория">акваториялар</a>. Мүндай аумақтар тек заңмен ғана емес, арнайы бақылауда болып, адамдармен қорғалады.<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Табиғат_ресурстары"><span id=".D0.A2.D0.B0.D0.B1.D0.B8.D2.93.D0.B0.D1.82_.D1.80.D0.B5.D1.81.D1.83.D1.80.D1.81.D1.82.D0.B0.D1.80.D1.8B"></span>Табиғат ресурстары</h3></div> <div class="noprint relarticle mainarticle"><i>Толық мақаласы: <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%BA%D0%B5%D0%BD_%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%83%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Қазақстанның кен ресурстары">Қазақстанның кен ресурстары</a></i></div> <p>Қазақстан кен байлықтарының қоры мен әр алуандығы жағынан Жер шарындағы бай аймақтардың бірі. Минералдық шикізат қорлары Қазақстанның ұлттық экономикасының тұрақты дамуы мен қауіпсіздігінің маңызды кепілі. Қуатты минералдық шикізат базасының қазіргі жай-күйі республиканы шет елдердің кен қазбаларына тәуелділіктен толық арылтып, Қазақстанның дүниежүз. рынокқа минералдық шикізат қорлары мен оның өңделген өнімдерін шығаруына мүмкіндік берді. Минералдық шикізат ресурстары еліміздің даму стратегиясын анықтайтын негізгі факторлардың бірі. Маңыздылығы жағынан олар үш топқа бөлінеді. Бірінші топқа негізгі қаржы түсімін қамтамасыз ететін және экон.-саяси мәні бар стратегиялық кен байлықтары жатады: мұнай, газ, көмір, уран, хромит кен орындары. Екінші топты қаржы түсімін қамтамасыз ететін әрі Қазақстанның индустриялық бет-бейнесінің негізі болып табылатын маңызды кен байлықтары құрайды: темір, марганец, мыс, қорғасын, мырыш, алюминий және алтын кен орындары. Үшінші топқа ішкі және сыртқы рыноктарда жоғары сұранымға ие қалайы, күміс, фосфор, барит кен орындары кіреді. Кен байлықтардың барланған қоры негізінде ондаған мұнай-газ және кентас өндіретін кәсіпорындар жұмыс істейді, олар 70-тен аса әр түрлі минералдық шикізат түрлерін өндіреді және өңдейді. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Саяси_жағдайы"><span id=".D0.A1.D0.B0.D1.8F.D1.81.D0.B8_.D0.B6.D0.B0.D2.93.D0.B4.D0.B0.D0.B9.D1.8B"></span>Саяси жағдайы</h2></div> <div class="noprint relarticle mainarticle"><i>Толық мақаласы: <a href="/w/index.php?title=%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D1%96%D1%88%D0%BA%D1%96_%D1%81%D0%B0%D1%8F%D1%81%D0%B0%D1%82%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Қазақстанның ішкі саясаты (мұндай бет жоқ)">Қазақстанның ішкі саясаты</a></i></div> <p>Қазақстан — 1995 жылғы 30 тамызында республикалық <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D1%83%D0%BC" title="Референдум">референдумда</a> қабылданған <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%82%D1%83%D1%86%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Қазақстан Республикасының Конституциясы">Конституция</a> бойынша — өзін демократиялы, зайырлы, құқықты және әлеуметтік мемлекет ретінде орнықтырады. Қазақстан Республикасы — президенттік басқару формасындағы біртұтас мемлекет. Республиканың ең жоғары өкілді органы — <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%96" title="Қазақстан Республикасының Парламенті">Парламент</a>. Ол республиканың заң шығару қызметін жүзеге асырады. Парламент тұрақты жұмыс істейтін екі Палатадан: <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%96%D0%BD%D1%96%D2%A3_%D0%A1%D0%B5%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Қазақстан Парламентінің Сенаты">Сенаттан</a> және <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B_%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%96%D0%BD%D1%96%D2%A3_%D0%9C%D3%99%D0%B6%D1%96%D0%BB%D1%96%D1%81%D1%96" class="mw-redirect" title="Қазақстан Республикасы Парламентінің Мәжілісі">Мәжілістен</a> тұрады. </p><p>Сенат әр <a href="/wiki/%D0%9E%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81" title="Облыс">облыстан</a>, <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%BC%D0%B0%D2%A3%D1%8B%D0%B7%D1%8B_%D0%B1%D0%B0%D1%80_%D2%9B%D0%B0%D0%BB%D0%B0" title="Республикалық маңызы бар қала">республикалық маңызы бар қаладан</a> және Қазақстан Республикасының елордасынан екі адамнан, тиісінше облыстың, республикалық маңызы бар қаланың және Республика елордасының бірлескен отырысында сайланатын депутаттардан құралады. Сенаттың 15 депутатын Парламент өкілеттігі мерзіміне <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%96" title="Қазақстан Республикасының Президенті">Республика Президенті</a> тағайындайды. </p><p>Мәжіліс дәрежелі өкілеттілік және біртұтас жалпыұлттық сайлау округінің аумағы бойынша партиялық тізім негізінде сайланған 98 депутаттардан құралады, және 9 депутатты <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%85%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B_%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B0%D0%BC%D0%B1%D0%BB%D0%B5%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Қазақстан халқы ассамблеясы">Қазақстан халқы Ассамблеясы</a> сайлайды. </p> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Nursultan_Nazarbayev_27092007.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Nursultan_Nazarbayev_27092007.jpg/150px-Nursultan_Nazarbayev_27092007.jpg" decoding="async" width="150" height="204" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Nursultan_Nazarbayev_27092007.jpg/225px-Nursultan_Nazarbayev_27092007.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Nursultan_Nazarbayev_27092007.jpg/300px-Nursultan_Nazarbayev_27092007.jpg 2x" data-file-width="656" data-file-height="892" /></a><figcaption>Нұрсұлтан Назарбаев</figcaption></figure> <p>Президент <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D2%AE%D0%BA%D1%96%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%96" title="Қазақстан Республикасының Үкіметі">Үкіметті</a> Мәжілістегі көпшілік алған партия ұсынысымен құрады. Республика <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%BC%D1%8C%D0%B5%D1%80-%D0%9C%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%80%D1%96" class="mw-redirect" title="Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі">Премьер-Министрі</a> тағайындалғаннан кейінгі он күн мерзім ішінде Премьер-Министр Үкіметтің құрылымы мен құрамы туралы Республика Президентіне ұсыныс енгізеді. Премьер-Министр Республиканың бүкіл аумағында міндетті күші бар өкімдер шығарады. </p><p>Қазақстан Республикасының <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%82%D1%83%D1%86%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%A1%D0%BE%D1%82%D1%8B" title="Қазақстан Конституциялық Соты">Конституциялық Соты</a> он бір мүшеден тұрады, олардың өкілеттігі сегіз жылға созылады. Конституциялық Кеңестің Төрағасын Республиканың Президенті тағайындайды. </p><p>Қазақстан Республикасында сот төрелігін тек сот қана жүзеге асырады. Заңмен құрылған <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%96%D0%BE%D2%93%D0%B0%D1%80%D2%93%D1%8B_%D0%A1%D0%BE%D1%82%D1%8B" title="Қазақстан Жоғарғы Соты">Республиканың Жоғарғы Соты</a> және Республиканың жергілікті соттары Республиканың соттары болып табылады. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Жергілікті_мемлекеттік_басқару_және_өзін-өзі_басқару"><span id=".D0.96.D0.B5.D1.80.D0.B3.D1.96.D0.BB.D1.96.D0.BA.D1.82.D1.96_.D0.BC.D0.B5.D0.BC.D0.BB.D0.B5.D0.BA.D0.B5.D1.82.D1.82.D1.96.D0.BA_.D0.B1.D0.B0.D1.81.D2.9B.D0.B0.D1.80.D1.83_.D0.B6.D3.99.D0.BD.D0.B5_.D3.A9.D0.B7.D1.96.D0.BD-.D3.A9.D0.B7.D1.96_.D0.B1.D0.B0.D1.81.D2.9B.D0.B0.D1.80.D1.83"></span>Жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару</h3></div> <p>Жергілікті мемлекеттік басқаруды тиісті аумақтағы істің жай-күйіне жауапты жергілікті өкілдік (<a href="/wiki/%D0%9C%D3%99%D1%81%D0%BB%D0%B8%D1%85%D0%B0%D1%82" title="Мәслихат">мәслихат</a>) және атқарушы органдар (<a href="/wiki/%D3%98%D0%BA%D1%96%D0%BC" title="Әкім">әкімдік</a>) жүзеге асырады. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Сыртқы_саясат"><span id=".D0.A1.D1.8B.D1.80.D1.82.D2.9B.D1.8B_.D1.81.D0.B0.D1.8F.D1.81.D0.B0.D1.82"></span>Сыртқы саясат</h3></div> <div class="noprint relarticle mainarticle"><i>Толық мақаласы: <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D1%81%D1%8B%D1%80%D1%82%D2%9B%D1%8B_%D1%81%D0%B0%D1%8F%D1%81%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Қазақстанның сыртқы саясаты">Қазақстанның сыртқы саясаты</a></i></div> <p>Қазақстан Республикасының сыртқы саясаты белсенділігімен, тепе-теңдік сақтауға ұмтылысымен, прагматизмдігімен, сындарлы сұхбат жүргізуге талпынысымен және көпжақты ынтымақтастыққа бағытталғандығымен ерекшеленеді. Халықаралық аренада мемлекетіміз өзінің тарихи, геосаясаттық және экономикалық факторларына байланысты көп ғасырлар бойы сыртқы саясатын халықаралық ынтымақтастық, көршілес мемлекеттермен татуластық және олардың аймақтық біртұтастығын кұрметтеу принципіне негіздеп жүргізіп келеді. </p><p>Қазақстанның өзге мемлекеттермен тең құқылы және екі жаққа да тиімді қарым-қатынас құруға ынталы екендігі оның бүгінгі күні дипломатиялық байланыс орнатқан шет мемлекеттердің санының көптігімен дәлелденіп отыр. 1991 жылы тәуелсіздік алған сәттен бастап біздің республика әлемнің 130 мемлекетімен дипломатиялық қарым-қатынас орнатты. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ҚР_сыртқы_саясатының_2020-2030_жылдарға_арналған_тұжырымдамасы"><span id=".D2.9A.D0.A0_.D1.81.D1.8B.D1.80.D1.82.D2.9B.D1.8B_.D1.81.D0.B0.D1.8F.D1.81.D0.B0.D1.82.D1.8B.D0.BD.D1.8B.D2.A3_2020-2030_.D0.B6.D1.8B.D0.BB.D0.B4.D0.B0.D1.80.D2.93.D0.B0_.D0.B0.D1.80.D0.BD.D0.B0.D0.BB.D2.93.D0.B0.D0.BD_.D1.82.D2.B1.D0.B6.D1.8B.D1.80.D1.8B.D0.BC.D0.B4.D0.B0.D0.BC.D0.B0.D1.81.D1.8B"></span>ҚР сыртқы саясатының 2020-2030 жылдарға арналған тұжырымдамасы</h3></div> <p>2020 жылғы 6 наурызда Қазақстан Республикасы сыртқы саясатының 2020-2030 жылдарға арналған тұжырымдамасы жарияланды. Құжатта мынадай басымдықтар негізге алынған: - үдемелі сипатқа ие және ел дамуының жаңа кезеңінде Тұңғыш Президент – Елбасының сыртқы саяси бағытын жалғастыруға өзінің сабақтастығын сақтайтын елдің ашық, болжамды және дәйекті сыртқы саясаты; - адам құқықтарын қорғау, гуманитарлық дипломатияны дамыту және қоршаған ортаны қорғау; - халықаралық аренада экономикалық мүдделерді ілгерілету, соның ішінде инвестициялар тарту бойынша мемлекеттік саясатты іске асыру; - халықаралық бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтау; - ең алдымен, негізгі әріптестер – Ресей, Қытай, АҚШ, Орталық Азия мемлекеттері және Еуропалық Одақ елдері, ал көпжақты құрылымдар бойынша – Біріккен Ұлттар Ұйымы, Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымы, Шанхай ынтымақтастық ұйымы, Тәуелсіз мемлекеттер достастығы және басқа да ұйымдармен өзара тиімді байланыстарды нығайтуды білдіретін өңірлік және көпжақты дипломатияны дамыту.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Қазақстандағы_саяси_реформалар"><span id=".D2.9A.D0.B0.D0.B7.D0.B0.D2.9B.D1.81.D1.82.D0.B0.D0.BD.D0.B4.D0.B0.D2.93.D1.8B_.D1.81.D0.B0.D1.8F.D1.81.D0.B8_.D1.80.D0.B5.D1.84.D0.BE.D1.80.D0.BC.D0.B0.D0.BB.D0.B0.D1.80"></span>Қазақстандағы саяси реформалар</h3></div> <p>2019 жылғы маусымда Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың бастамасымен Ұлттық қоғамдық сенім кеңесі құрылды. Оның негізгі мақсаты – жұртшылық, саяси партиялар, азаматтық қоғам өкілдерінің қатысуымен өтетін талқылаудың негізінде мемлекеттік саясаттың өзекті мәселелері бойынша ұсыныстар мен ұсынымдар әзірлеу.<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>2019 жылдың шілдесінде Қазақстан Президенті азаматтардың сындарлы сұрауларына жедел әрі тиімді жауап беретін «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасын жария етті.<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Сонымен бірге, Қазақстанда балама көзқарастар мен пікірлерді көтермелеу мақсатында басқа партиялардың өкілдеріне кейбір парламенттік комитеттерде төрағалық етуге мүмкіндік беретін заң қабылданатын болады. Саяси партияларды құру үшін тіркеу кедергісі 40 мыңнан 20 мың адамға дейін төмендетіледі.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Қазақстанда бейбіт жиналыстар туралы жаңа заң қабылданды. Заңда пикет, демонстрация, шеру, митинг сияқты бейбіт жиналыстың негізгі тұжырымдамалары мен нысандарын қалыптастыруға мүмкіндік беретін концептуалды аппаратты енгізу қарастырылған. Заң ұйымдастырушылардың, бейбіт жиналыстарға қатысушылардың және журналистердің мәртебесін, құқықтары мен міндеттерін реттейді. </p><p>Қоғамдық қауіпсіздікті күшейту мақсатында Президент Қ.К.Тоқаев тұлғаға қарсы жасалатын қылмыс үшін қолданылатын жазаны да күшейтті.<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Қоғам"><span id=".D2.9A.D0.BE.D2.93.D0.B0.D0.BC"></span>Қоғам</h3></div> <p>Қазақ техникалық мамандары <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B_%D0%B8%D0%BD%D0%B6%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B5%D1%80_%D0%B1%D1%96%D1%80%D0%BB%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%96%D0%B3%D1%96" title="Қазақ инженерлер бірлестігі">Қазақ Инженерлер Бірлестігі</a> ұйымына біріккен. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Мереке_және_демалыс_күндер"><span id=".D0.9C.D0.B5.D1.80.D0.B5.D0.BA.D0.B5_.D0.B6.D3.99.D0.BD.D0.B5_.D0.B4.D0.B5.D0.BC.D0.B0.D0.BB.D1.8B.D1.81_.D0.BA.D2.AF.D0.BD.D0.B4.D0.B5.D1.80"></span>Мереке және демалыс күндер</h2></div> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>Күн</th> <th>Қазақша аталуы </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/1_%D2%9B%D0%B0%D2%A3%D1%82%D0%B0%D1%80" title="1 қаңтар">1</a>–<a href="/wiki/2_%D2%9B%D0%B0%D2%A3%D1%82%D0%B0%D1%80" title="2 қаңтар">2 қаңтар</a></td> <td><a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D2%A3%D0%B0_%D0%B6%D1%8B%D0%BB" title="Жаңа жыл">Жаңа жыл</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/7_%D2%9B%D0%B0%D2%A3%D1%82%D0%B0%D1%80" title="7 қаңтар">7 қаңтар</a></td> <td>Рождество мейрамы (Рождество Христово) </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/8_%D0%BD%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%8B%D0%B7" title="8 наурыз">8 наурыз</a></td> <td><a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D3%99%D0%B9%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80_%D0%BA%D2%AF%D0%BD%D1%96" title="Халықаралық әйелдер күні">Халықаралық әйелдер күні</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/21_%D0%BD%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%8B%D0%B7" title="21 наурыз">21</a>–<a href="/wiki/23_%D0%BD%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%8B%D0%B7" title="23 наурыз">23 наурыз</a></td> <td><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%8B%D0%B7_%D0%BC%D0%B5%D0%B9%D1%80%D0%B0%D0%BC%D1%8B" title="Наурыз мейрамы">Наурыз мейрамы</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/1_%D0%BC%D0%B0%D0%BC%D1%8B%D1%80" title="1 мамыр">1 мамыр</a></td> <td><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%85%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%B1%D1%96%D1%80%D0%BB%D1%96%D0%B3%D1%96_%D0%BA%D2%AF%D0%BD%D1%96" title="Қазақстан халқының бірлігі күні">Қазақстан халқының бірлігі күні</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/7_%D0%BC%D0%B0%D0%BC%D1%8B%D1%80" title="7 мамыр">7 мамыр</a></td> <td><a href="/wiki/%D0%9E%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D2%9B%D0%BE%D1%80%D2%93%D0%B0%D1%83%D1%88%D1%8B_%D0%BA%D2%AF%D0%BD%D1%96_(%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD)" title="Отан қорғаушы күні (Қазақстан)">Отан Қорғаушылар күні</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/9_%D0%BC%D0%B0%D0%BC%D1%8B%D1%80" title="9 мамыр">9 мамыр</a></td> <td><a href="/wiki/%D0%96%D0%B5%D2%A3%D1%96%D1%81_%D0%BA%D2%AF%D0%BD%D1%96" title="Жеңіс күні">Жеңіс күні</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/6_%D1%88%D1%96%D0%BB%D0%B4%D0%B5" title="6 шілде">6 шілде</a></td> <td><a href="/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D2%AF%D0%BD%D1%96_(%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD)" title="Астана күні (Қазақстан)">Астана күні</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/30_%D1%82%D0%B0%D0%BC%D1%8B%D0%B7" title="30 тамыз">30 тамыз</a></td> <td><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%82%D1%83%D1%86%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Қазақстан Республикасының Конституциясы">Қазақстан Республикасының Конституциясы күні</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B6%D1%8B%D0%BB%D1%8B%D2%9B" title="Қажылық">Қажылықтың соңғы күні</a></td> <td><a href="/wiki/%D2%9A%D2%B1%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%BD_%D0%B0%D0%B9%D1%82" title="Құрбан айт">Құрбан айт</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/25_%D2%9B%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD" title="25 қазан">25 қазан</a></td> <td><a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%BA%D2%AF%D0%BD%D1%96_(%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD)" title="Республика күні (Қазақстан)">Республика күні</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/16_%D0%B6%D0%B5%D0%BB%D1%82%D0%BE%D2%9B%D1%81%D0%B0%D0%BD" title="16 желтоқсан">16</a>-<a href="/wiki/17_%D0%B6%D0%B5%D0%BB%D1%82%D0%BE%D2%9B%D1%81%D0%B0%D0%BD" title="17 желтоқсан">17 желтоқсан</a></td> <td><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%A2%D3%99%D1%83%D0%B5%D0%BB%D1%81%D1%96%D0%B7%D0%B4%D1%96%D0%BA_%D0%BA%D2%AF%D0%BD%D1%96" title="Қазақстан Республикасының Тәуелсіздік күні">Тәуелсіздік күні</a> </td></tr> <tr style="background:#efefef"> <td colspan="2"><small><i>2022 жылы Қазақстан Республикасындағы мереке және демалыс күндер</i></small><sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Экономикасы"><span id=".D0.AD.D0.BA.D0.BE.D0.BD.D0.BE.D0.BC.D0.B8.D0.BA.D0.B0.D1.81.D1.8B"></span>Экономикасы</h2></div> <p>Тәуелсіздік кезеңінде Қазақстанға әлемнің 120-дан аса елінен 330 млрд доллар шетелдік инвестиция тартылды.<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Дүниежүзілік Банктің «2020 жылғы бизнес жүргізу» есебінде Қазақстан әлемде 25-ші орынға ие болды және миноритарлық инвесторлардың құқықтарын қорғау бойынша әлемдегі ең үздік ел атанды. Қазақстанның ЖІӨ 179,332 млрд. АҚШ долларын құрайды және жылдық өсім қарқыны 4,5%- ға тең. Қазақстанның ЖІӨ жан басына шаққанда 9 686 АҚШ долларын құрайды.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Қазақстан Қытай мен Қатардан кейін ХХІ ғасырдың бірінші онжылдығының ең серпінді 25 экономиканың арасында үшінші орынға ие. Қазақстанның әлемдік саудадағы рөлі мен жаңа Жібек жолындағы орталық орында орналасуы елге миллиардтаған адамға өз нарықтарын ашуға мүмкіндік берді. Қазақстан Дүниежүзілік сауда ұйымына 2015 жылы мүше болды. </p><p>Қазақстан экономикасының әлемдік экономикадағы үлесін анықтаудың негізгі көрсеткіші — елдің халықаралық саудадағы үлесіне қарап анықтауға болады. Қазақстанның сыртқы сауда айналымы жылдан жылға өсіп келеді: 1995 жылы $9 млрд болатын болса 2008 жылы $109 млрд болды. Негізгі өсім мұнай өндіру және металлугрия саласыныңеншісіне тиесілі. Экспорт өндірілетін өнім көлемінің өсуіне жәнебағаның қымбаттауына байланысты. </p><p>Ал импорттың өсуі тиісінше өнімді өндіруге қажетті машиналар мен жабдықтарды сатып алудың нәтижесінде өсті<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>2009 жылы сыртқы сауда айналымы 34%-ға төмендеп кеттті, оның негізгі себепшісі мұнай мен металл бағасының төмендеуі. Дегенмен, 2010 жылдан бастап бағалардың қайта өсуіне байланысты қарқынды даму байқалды, нәтижесінде экспорттық-импорттық операциялар көлемі $137 млрд. құрады. Экспорт ($92 млрд) импорттан екі есе көп болды ($45 млрд). </p><p>Экспорттың 75% — минералды ресурстар, ең үлкен бөлігі мұнай, газ, көмір, уран сияқты пайдалы қазбаларға тиесілі. Қалған 13% — металлдар және 3,4% — ауылшаруашылық өнімдері құрайды (негізгісі бидай), 4,2% — химия өнеркәсібінің өнімдері. Негізгі өндіретін тауар — өңделмеген табиғи қазбалар құрайды. Қазақстан әлемдік сауда нарығында табиғи ресурстарды қамтамасыз етуші ретінде қызмет етеді. </p><p>Қазақстан дүниежүзілік сауда ұйымына 2015 ж. 22 маусымда мүше болды.<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="noprint relarticle mainarticle"><i>Толық мақаласы: <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%8D%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Қазақстан экономикасы">Қазақстан экономикасы</a></i></div> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 235px"> <div class="thumb" style="width: 230px; height: 180px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Modern_Almaty.jpg" class="mw-file-description" title="Дамыған Алматы"><img alt="Дамыған Алматы" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Modern_Almaty.jpg/200px-Modern_Almaty.jpg" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Modern_Almaty.jpg/300px-Modern_Almaty.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Modern_Almaty.jpg/400px-Modern_Almaty.jpg 2x" data-file-width="583" data-file-height="436" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Дамыған Алматы</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 235px"> <div class="thumb" style="width: 230px; height: 180px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Kazah_tenge.jpg" class="mw-file-description" title="Қазақстан теңгесі"><img alt="Қазақстан теңгесі" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Kazah_tenge.jpg/200px-Kazah_tenge.jpg" decoding="async" width="200" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Kazah_tenge.jpg/300px-Kazah_tenge.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Kazah_tenge.jpg/400px-Kazah_tenge.jpg 2x" data-file-width="785" data-file-height="576" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%82%D0%B5%D2%A3%D0%B3%D0%B5%D1%81%D1%96" title="Қазақстан теңгесі">Қазақстан теңгесі</a></div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Қазақстанның_сыртқы_экономикасы"><span id=".D2.9A.D0.B0.D0.B7.D0.B0.D2.9B.D1.81.D1.82.D0.B0.D0.BD.D0.BD.D1.8B.D2.A3_.D1.81.D1.8B.D1.80.D1.82.D2.9B.D1.8B_.D1.8D.D0.BA.D0.BE.D0.BD.D0.BE.D0.BC.D0.B8.D0.BA.D0.B0.D1.81.D1.8B"></span>Қазақстанның сыртқы экономикасы</h3></div> <p>Қазақстанның сыртқы экономикасы әлем елдерімен экономикалық, сауда, валюта, ғылыми-техникалық, мәдени және басқа да қатынастарды қамтып отыр. Бұл сала субъектілері сыртқы экономикалық қызметтерге байланысты меншік түрі бойынша тәуелсіз елімізде тіркелген Қазақстанның немесе шет мемлекеттердің заңды немесе жеке тұлғалары болып табылады. Сыртқы экономика саласында басты және маңызды орында сауда саласы. Соңғы жылдарда Қазақстаннан экспортталатын тауарлардың үлесі үш есеге өсті. Оған бірнеше факторлар себепші болып отыр. Қолайлы инвестициялық жағдайлардың жасалуы тікелей шетелдік қомақты инвестициялардың тікелей ағылып келуіне себепші болды, оның негізгі бөлігі еліміздің мұнай өндіру саласына жұмсалады. Біріншіден, бұл өз кезегінде мұнай мен газ конденсатын өндіруді қарқынды дамытты. Екіншіден, дүниежүзілік тауар нарығындағы көмірсутектер шикізатын сату шартының қолайлылығы экспорт әлеуетінің өсіне жағдай жасады. Дәл осылай деп тау-кен металлургия сала-соңғы оң жыл көлемінде жалпы қазақстандық экспорт және қызмет көрсету үлесінің көбеюі, әлемдік сауданың дамуымен салыстырғандағы оның қарқынды дамуы мен көлеміне байланысты болып отыр. </p><p>Қазақстандығы тауар экспорттау динамикасының деңгейінің өсуі оның жоғары, екпінді дамуын көрсетеді. Орташа есеппен он жыл ішінде тауар экспорттау төрт есеге өссе, импорт үш жарым есеге өсті. Әлемдік деңгеймен салыстырмалы түрде қарағанда еліміздің макроэкономикалық көлемі жоғары емес. Осыған қарамастан Қазақстанның сыртқы экономикалық саласын болашақта дамытуына орасан зор шамасы бар. Атап айтқанда, бүгінде 500-ден астам кен орындары барланып, минералды шикізаттың 1220 түрінің барлығы анықталған. Осылардың көпшілігінен біздің еліміз дүние жүзі бойынша алдыңғы орында. Осылайша, Қазастан барланған цинк, вольфрам және барит қорларын әлем бойынша бірінші орында болса, күміс қорғасын және хромит қорынан екінші орында, мыс, марганец, флюорит бойынша үшінші, молибден қорынан төртінші, сонымен қатар алтын қоры жөнінен алдыңғы қатардағы он елдің қатарында. </p><p>Елімізде темір рудасы әлемдік қордың 8 пайызын, уранның жобамен 25 пайызын құрайды. Қазақстан мұнай қорын барлаудан әлемдегі он елдің қатарында. </p><p>Ғаламдық қаржылық — экономикалық тоқырау республикамыздың сыртқы экономикалық саласына кері әсерін тигізді. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Энергетикасы"><span id=".D0.AD.D0.BD.D0.B5.D1.80.D0.B3.D0.B5.D1.82.D0.B8.D0.BA.D0.B0.D1.81.D1.8B"></span>Энергетикасы</h2></div> <div class="noprint relarticle mainarticle"><i>Толық мақаласы: <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%8D%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Қазақстан энергетикасы">Қазақстан энергетикасы</a></i></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Мәдениет_және_қоғам"><span id=".D0.9C.D3.99.D0.B4.D0.B5.D0.BD.D0.B8.D0.B5.D1.82_.D0.B6.D3.99.D0.BD.D0.B5_.D2.9B.D0.BE.D2.93.D0.B0.D0.BC"></span>Мәдениет және қоғам</h3></div> <div class="noprint relarticle mainarticle"><i>Толық мақаласы: <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B_%D0%BC%D3%99%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D1%82%D1%96" title="Қазақ мәдениеті">Қазақ мәдениеті</a></i></div><div class="noprint relarticle mainarticle"><i>Толық мақаласы: <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D3%99%D0%B4%D0%B5%D0%B1%D0%B8%D0%B5%D1%82%D1%96_%D0%BC%D0%B5%D0%BD_%D3%A9%D0%BD%D0%B5%D1%80%D1%96" title="Қазақстанның әдебиеті мен өнері">Қазақстанның әдебиеті мен өнері</a></i></div><div class="noprint relarticle mainarticle"><i>Толық мақаласы: <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B_%D3%A9%D0%BD%D0%B5%D1%80%D1%96" title="Қазақ өнері">Қазақ өнері</a></i></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Білім_беру_жүйесі"><span id=".D0.91.D1.96.D0.BB.D1.96.D0.BC_.D0.B1.D0.B5.D1.80.D1.83_.D0.B6.D2.AF.D0.B9.D0.B5.D1.81.D1.96"></span>Білім беру жүйесі</h3></div> <div class="noprint relarticle mainarticle"><i>Толық мақаласы: <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%B1%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%BC_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D0%B6%D2%AF%D0%B9%D0%B5%D1%81%D1%96%D0%BD%D1%96%D2%A3_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85%D1%8B" title="Қазақстанның білім беру жүйесінің тарихы">Қазақстанның білім беру жүйесінің тарихы</a></i></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Бұқаралық_ақпарат_құралдары"><span id=".D0.91.D2.B1.D2.9B.D0.B0.D1.80.D0.B0.D0.BB.D1.8B.D2.9B_.D0.B0.D2.9B.D0.BF.D0.B0.D1.80.D0.B0.D1.82_.D2.9B.D2.B1.D1.80.D0.B0.D0.BB.D0.B4.D0.B0.D1.80.D1.8B"></span>Бұқаралық ақпарат құралдары</h3></div> <div class="noprint relarticle mainarticle"><i>Толық мақаласы: <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%B1%D2%B1%D2%9B%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%B0%D2%9B%D0%BF%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82_%D2%9B%D2%B1%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Қазақстанның бұқаралық ақпарат құралдары">Қазақстанның бұқаралық ақпарат құралдары</a></i></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Әлеуметтік_саласы"><span id=".D3.98.D0.BB.D0.B5.D1.83.D0.BC.D0.B5.D1.82.D1.82.D1.96.D0.BA_.D1.81.D0.B0.D0.BB.D0.B0.D1.81.D1.8B"></span>Әлеуметтік саласы</h3></div> <div class="noprint relarticle mainarticle"><i>Толық мақаласы: <a href="/w/index.php?title=%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D3%99%D0%BB%D0%B5%D1%83%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Қазақстанның әлеуметі (мұндай бет жоқ)">Қазақстанның әлеуметі</a></i></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Қарулы_күштері"><span id=".D2.9A.D0.B0.D1.80.D1.83.D0.BB.D1.8B_.D0.BA.D2.AF.D1.88.D1.82.D0.B5.D1.80.D1.96"></span>Қарулы күштері</h3></div> <div class="noprint relarticle mainarticle"><i>Толық мақаласы: <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B_%D2%9A%D0%B0%D1%80%D1%83%D0%BB%D1%8B_%D0%9A%D2%AF%D1%88%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96" title="Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері">Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері</a></i></div> <p>Қазақстан Республикасының әскери құрылымы әскери басқару органдарын, Қарулы Күштердің түрлерін, арнайы әскерлерді, тыл, әскери оқу орындары мен ғыл. мекемелерді қамтиды. Соғыс уақытында құрамына қорғаныс мин-не қарайтын әскер түрлерінен басқа Ішкі істер мин-нің ішкі әскерлері, Ұлттық қауіпсіздік к-тінің шекара қызметі және басқа да әскерлері, респ. “Ұлан”, азаматтық және аумақтық қорғанысты басқару мен құру органдары кіреді. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің басты мақсаты — елдің егемендігін, аумағының тұтастығын, экономикасын, мемл. ин-ттары мен азаматтарын соғыс қатерінен қорғау, жаугершілік немесе әскери қақтығыстар туғызудың алдын алу, Қазақстанның орнықты дамуы үшін қолайлы жағдай туғызу. </p> <dl><dt>Республика Қарулы Күштеріне бейбіт кезеңде мынандай негізгі міндеттерді орындау жүктелген</dt> <dd></dd></dl> <ul><li>әскери күшті, жауынгерлік даярлықты қамтамасыз етіп, басқару органдары мен әскерлерді ел ішіндегі қақтығыстарды,</li> <li>Қазақстан Республикасының мемл. шекарасында немесе аум-ның шегінде туған кез келген заңсыз қарулы күш көрсетуді тұмшалап, тойтара алатын деңгейде ұстау;</li> <li>әуе кеңістігін күзету, сондай-ақ, мемл. шекараның жедел-стратег. тұрғыда маңызды өңірлерін жабу;</li> <li>маңызды әскери нысандарды күзету;</li> <li>елдің кез келген ауданында жағдайды тұрақтандыру жөніндегі батыл іс-қимылға әзір болу;</li> <li>халықаралық міндеттемелерге сәйкес бітімгершілік және өзге де операцияларға қатысу.</li></ul> <p>Бұл міндеттерді орындауды Қарулы Күштер Қазақстан Республикасының басқа да әскерлері мен әскери құрылымдарымен өзара тығыз іс-қимылда жүзеге асырады. Бұл ретте Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік к-тінің шекара қызметіне құрлықта, теңізде, көлдерде және өзге де су айдындарында мемл. шекараны күзету мен қорғау, сондай-ақ, лаңкестікке (террорға), қару мен есірткі саудасына қарсы күреске қатысу жүктеледі. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2000 ж. 23 қарашадағы 1579 қаулысына сәйкес елімізде Оңт., Батыс, Шығыс, Орт. әскери округтері құрылған. Оңт. әскери окуругінің қорғайтын жер аумағына: Алматы, Жамбыл, Оңтүстік Қазақстан, Қызылорда облыстары кіреді. Округтің орт. штабы Тараз қаласында. Шығыс әскери округі қорғайтын жер аумағына: Шығ. Қазақстан, Павлодар облыстары кіреді. Округтің орт. штабы Семей қаласында. Батыс әскери округінің қорғайтын аумағына: Ақтөбе, Атырау, Бат. Қазақстан, Маңғыстау облыстары кіреді. Округтің орт. штабы Ақтөбе қаласында. Қазақстанның қалған облыстары Орт. әскери округіне қарайды. Орт. штаб – Қарағанды қаласында. </p><p>Қазақстанның геосаяси жағдайы үлкен өзгерістерге (экстремизм, шекараға таяу жерлерде әскери қақтығыстардың өршуі, жаңадан ядр. мемлекеттер пайда болуы, т. б.) ұшырауда. Осыған байланысты Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери доктринасы орташа мерзімді кезеңге есептеліп жасалған (1999–2005) қорғаныстық сипатқа ғана ие. Ол әлемдегі және аймақтағы әскери-саяси жағдайды кешенді бағалауға, мемлекеттің экон. болмысы мен материалдық қорының мүмкіндіктеріне сүйенеді. Доктрина Қазақстанның ұлттық қауіпсіздігі стратегиясының негізгі ережелерін нақтылайды және шабуыл жасалған жағдайда елдің қорғанысын ұйымдастыруға, ұжымдық әскери қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі одақтас мемлекеттермен бірлескен күш-жігерді үйлестіруге бағытталған. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Қызықты_деректер"><span id=".D2.9A.D1.8B.D0.B7.D1.8B.D2.9B.D1.82.D1.8B_.D0.B4.D0.B5.D1.80.D0.B5.D0.BA.D1.82.D0.B5.D1.80"></span>Қызықты деректер</h2></div> <ol><li>Қазақстанда 19 миллионнан астам адам, шамамен 130-дан астам этнос тұрады. Оның 48,71 % — ерлер, 51,29 % — әйелдер. Қазақстан халық саны бойынша әлемде 64-орында.</li> <li>Қазақстанның аумағы <a href="/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Азия">Азия</a> мен <a href="/wiki/%D0%95%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0" title="Еуропа">Еуропада</a> орналасқан. Жер көлемі — 2,7 миллион шаршы шақырым. Дүниежүзінде <a href="/wiki/%D0%96%D0%B5%D1%80_%D0%B0%D1%83%D0%BC%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D0%B1%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D1%88%D0%B0_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D1%82%D3%99%D1%83%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D1%96_%D0%B0%D0%B9%D0%BC%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96#Аумағы_бойынша_жалпы_елдер_мен_тәуелділіктер" title="Жер аумағы бойынша мемлекеттер және тәуелді аймақтар тізімі">9-орында</a> тұр. Қазақстанның территориясына 3 <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Түркия">Түркия</a>, 5 <a href="/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Франция">Франция</a> немесе 7 <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Жапония">Жапония</a> сиып кетер еді.</li> <li>Қазақстанда бір сағаттық белдеу бар, климаты — күрт континенталды. Ауа температурасы -45-тен +45 градусқа дейін болады.</li> <li>Қазақстан – табиғи ресурстарға өте бай мемлекеттердің бірі. Менделеев кестесіндегі 105 элементтің 99-ы қазақ жерінен табылған. <a href="/wiki/%D0%9C%D2%B1%D0%BD%D0%B0%D0%B9" title="Мұнай">Мұнай</a> қоры бойынша Қазақстан әлемдегі 20 жетекші елдің қатарына кіреді. Ал <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7" title="Газ">газ</a> қоры бойынша 30-орынға, <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%82%D1%8B%D0%BD" title="Алтын">алтын</a> қорлары бойынша әлемде 15-орынды, <a href="/wiki/%D0%A3%D1%80%D0%B0%D0%BD_(%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%8D%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82)" title="Уран (химиялық элемент)">ураннан</a> екінші орынға тұрақтаған.</li> <li>Қазақстан өз еркімен күштілігі жағынан әлемде төртінші орында тұратын қарудан бас тартып, әлемдегі ең ірі ядролық тәжірибелер полигонын жапты. 1991 жылдың 29 тамызында <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%B9_%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%B3%D0%BE%D0%BD%D1%8B" title="Семей полигоны">Семей ядролық полигоны</a> жабылды.</li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Астана">Астана</a> қаласы әлемнің ең жас астанасы болып есептеледі. 1998 жылы <a href="/wiki/%D0%AE%D0%9D%D0%95%D0%A1%D0%9A%D0%9E" title="ЮНЕСКО">ЮНЕСКО</a> бас қаланы «Бейбітшілік қаласы» деген атауға сай деп танып, медальмен марапаттады. Бразилияда өткен дүниежүзілік байқауда әлем бойынша 12 жас қаланың ішінен Астана жоғары атақты иеленді. Ал 2012 жылы елордаға «ТМД мен Түркі әлемінің мәдени астанасы» мәртебесі берілді. 2019 жылдың наурыз айынан бастап қала атауы Тұңғыш Президенттің құрметіне Астана деп өзгертілді.</li> <li>Әлемдегі ең биiк түтiн мұржасы Қазақстанда (<a href="/wiki/%D0%95%D0%BA%D1%96%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%82%D2%B1%D0%B7" title="Екібастұз">Екібастұз</a> қаласында) орналасқан. Оның биiктігi — 420 метр. Ол <a href="/wiki/%D0%AD%D0%B9%D1%84%D0%B5%D0%BB%D1%8C_%D0%BC%D2%B1%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Эйфель мұнарасы">Эйфель мұнарасынан</a> 100 метр биік.</li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B9%D2%9B%D0%BE%D2%A3%D1%8B%D1%80_(%D2%93%D0%B0%D1%80%D1%8B%D1%88_%D0%B0%D0%B9%D0%BB%D0%B0%D2%93%D1%8B)" title="Байқоңыр (ғарыш айлағы)">Байқоңыр</a> – әлемдегі бірінші және ең үлкен ғарыш айлағы. «Байқоңыр» ғарыш айлағынан тұңғыш рет адамзат ғарышқа ұшқан. Ол Қазақстан жерінде <a href="/wiki/%D0%A2%D3%A9%D1%80%D0%B5%D1%82%D0%B0%D0%BC" title="Төретам">Төретам</a> кентіне жақын ауданда орналасқан. Көлемі 6717 шаршы шақырым.</li> <li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D1%83" title="Медеу">Медеу</a> — әлемдегі ең биік орналасқан жасанды мұз айдыны. Мұнда 170 әлемдік рекорд орнатылған. «Медеу» атауы ХІХ ғасырдың соңында өмір сүрген қоғам қайраткері <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D1%83_%D0%9F%D2%B1%D1%81%D1%8B%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D2%B1%D0%BB%D1%8B" title="Медеу Пұсырманұлы">Медеу Пұсырманұлының</a> құрметіне берілген.</li> <li>Қазақстанда 3,8 млн жеңіл көлік тіркелген (2021 жылғы 1 қазандағы жағдай бойынша)<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li>Орталық Азиядағы ең үлкен театр Қазақстанда орналасқан. «<a href="/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0_%D0%9E%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Астана Опера">Астана Опера</a>» театрын 33 елдің мамандары үш жыл салды.</li> <li>Қазақстан – <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D0%B7%D2%93%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D2%9B" title="Қызғалдақ">қызғалдақ</a> пен <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BC%D0%B0" title="Алма">алманың</a> отаны. Ал жылқы алғаш рет (б.д.д 4 мыңыншы жылдарда) Қазақстанда қолға үйретілген.</li> <li>Қазақстанның <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%82%D0%B5%D2%A3%D0%B3%D0%B5%D1%81%D1%96" title="Қазақстан теңгесі">төл валютасы</a> қатарынан үш рет 2011, 2012 және 2013 жылдары дүниежүзіндегі ең үздік қағаз ақша ретінде танылды. Алғашқы қазақстандық ақшалар <a href="/wiki/%D0%9B%D0%BE%D0%BD%D0%B4%D0%BE%D0%BD" title="Лондон">Лондонда</a> шығарылды.</li> <li>Тәуелсіздік алғалы бері Қазақстанға әлемнің 120-дан астам мемлекеті 370 млрд доллардан астам инвестиция құйды (2022 жылғы деректер бойынша).</li> <li>Әлемдегі ең ұзын құрлықтық шекара — Қазақстан мен Ресей шекарасы (7591 шақырым).<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>Қазақстанның екі ескерткіші <a href="/wiki/%D3%98%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B4%D1%96%D0%BA_%D0%BC%D2%B1%D1%80%D0%B0" title="Әлемдік мұра">ЮНЕСКО-ның әлемдік мәдени мұрасының</a> қатарында. Олар – <a href="/wiki/%D2%9A%D0%BE%D0%B6%D0%B0_%D0%90%D1%85%D0%BC%D0%B5%D1%82_%D0%AF%D1%81%D0%B0%D1%83%D0%B8_%D0%BA%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%81%D1%96" title="Қожа Ахмет Ясауи кесенесі">Қожа Ахмет Ясауи кесенесі</a> мен <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D2%A3%D0%B1%D0%B0%D0%BB%D1%8B_%D0%BF%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D1%84%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96" title="Таңбалы петроглифтері">Таңбалы петроглифтері</a>.<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ol> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Қосымша_ақпарат"><span id=".D2.9A.D0.BE.D1.81.D1.8B.D0.BC.D1.88.D0.B0_.D0.B0.D2.9B.D0.BF.D0.B0.D1.80.D0.B0.D1.82"></span>Қосымша ақпарат</h2></div> <div class="reflist columns" style="list-style-type: lower-alpha;"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Қазақстан Конституциясы бойынша қазақ тілі — елдегі жалғыз мемлекеттік тіл және <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D1%8B%D1%81_%D1%82%D1%96%D0%BB%D1%96" title="Орыс тілі">орыс тілі</a> мемлекеттік ұйымдарда және жергілікті өзін-өзі басқару органдарында ресми түрде қазақ тілімен тең қолданылады.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Дереккөздер"><span id=".D0.94.D0.B5.D1.80.D0.B5.D0.BA.D0.BA.D3.A9.D0.B7.D0.B4.D0.B5.D1.80"></span>Дереккөздер</h2></div> <div class="reflist columns" style="list-style-type: decimal;"> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.akorda.kz/kz/official_documents/constitution">Қазақстан Республикасының Конституциясы</a>  <span class="ref-info" title="қазақ тілінде" style="font-size:85%; cursor:help; color:#888;">(қаз.)</span>.  <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%96" title="Қазақстан Республикасының Президенті">Қазақстан президентінің</a> ресми сайты. <small>Тексерілді, 12 қараша 2024.</small></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">Қазақстан Республикасы — президенттік басқару нысанындағы біртұтас мемлекет. — Қазақстан Республикасының Конституциясы, 2-бап, 1 бөлім</span> </li> <li id="cite_note-stat2024-4"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-stat2024_4-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-stat2024_4-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://stan.kz/kazakstan-halkinin-sani-zhariyalandi-408935/">Қазақстан халқының саны белгілі болды</a>  <span class="ref-info" title="қазақ тілінде" style="font-size:85%; cursor:help; color:#888;">(қаз.)</span>.</span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220902140633/https://stat.gov.kz/api/getFile/?docId=ESTAT464825">2021 жылғы Қазақстан Республикасы халқының ұлттық санағының қорытындылары</a>.  stat.gov.kz (4 қараша 2021). <small>Тексерілді, 7 қараша 2021.</small></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://countrymeters.info/en/Kazakhstan">Kazakhstan Population</a>  <span class="ref-info" title="ағылшын тілінде" style="font-size:85%; cursor:help; color:#888;">(ағыл.)</span>.  countrymeters.info. <small>Тексерілді, 29 қараша 2022.</small></span></span> </li> <li id="cite_note-IMF-7"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-IMF_7-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-IMF_7-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-IMF_7-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-IMF_7-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2020/October/weo-report?c=512,612,911,912,419,611,469,915,429,433,439,916,443,917,446,672,682,686,449,564,453,456,726,732,463,923,744,925,466,927,487,474,&s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&sy=2018&ey=2025&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=,&br=1">Report for Selected Countries and Subjects</a>.  International Monetary Fund. <small>Тексерілді, 26 қараша 2022.</small></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aikyn.kz/263430/biryn-g-ay-uak-yt-beldeui--1-nauryzdan-bastap-sag-at-tilin-k-alay-auystyramyz">Бірыңғай уақыт белдеуі: 1 наурыздан бастап сағат тілін қалай ауыстырамыз?</a>  <span class="ref-info" title="қазақ тілінде" style="font-size:85%; cursor:help; color:#888;">(қаз.)</span> (29 ақпан 2024).</span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><a class="external text" href="https://kk.wikipedia.org/wiki/Қазақстанның_географиялық_орны_мен_шекаралары#Шекарасы">Қазақстанның географиялық орны мен шекаралары</a></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://qazaqstan.tv/news/149278/">Биылғы Ұлттық халық санағының алғашқы нәтижесі белгілі болды</a></span> </li> <li id="cite_note-etno2021-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-etno2021_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://stat.gov.kz/api/getFile/?docId=ESTAT414397">Численность населения Казахстана по отдельным этносам на начало 2021 года</a>  <span class="ref-info" title="орыс тілінде" style="font-size:85%; cursor:help; color:#888;">(орыс.)</span>. <small>Тексерілді, 1 мамыр 2021.</small></span></span> </li> <li id="cite_note-2009_Census-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2009_Census_12-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eng.stat.kz/news/Pages/n1_12_11_10.aspx">The results of the national population census in 2009</a>.  Agency of Statistics of the Republic of Kazakhstan (12 қараша 2010). <small>Тексерілді, 21 қаңтар 2010.</small></span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.abai.kz/content/kazak-sozinin-magynasy">"Қазақ" сөзінің мағынасы</a> <small><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20101214222829/http://abai.kz/content/kazak-sozinin-magynasy">Мұрағатталған</a> 14 желтоқсанның 2010 жылы.</small></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://abai.kz/node/655">«ҚАЗАҚ» ДЕГЕН ЭТНОНИМНІҢ ШЫҒУ ТЕГІ. ОНЫ «КАЗАК» ЭТНОНИМІНЕ ҚАНДАЙ ҚАТЫСЫ БАР?</a></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nlrk.kz/page.php?page_id=826&lang=1">Қазақстан Республикасының Ұлттық кітапханасы, Батырғалиұлы Мағаз. Әдебиет қазақия, 1908 жыл</a> <small><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130601155000/http://www.nlrk.kz/page.php?page_id=826&lang=1">Мұрағатталған</a> 1 маусымның 2013 жылы.</small></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.namys.kz/?p=680">Үздіктер ішінде Қазақия жоқ</a> <small><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140831045202/http://www.namys.kz/?p=680">Мұрағатталған</a> 31 тамыздың 2014 жылы.</small></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://anatili.kz/?cat=20">"Ана тілі" газеті, ҚАЗАҚИЯ ҚАЛАЛАРЫ</a></span> </li> <li id="cite_note-Pop-Jan-2011-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Pop-Jan-2011_18-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.stat.kz/publishing/DocLib4/2010/Демография/03_2010-Б-15-07-К.rar">2011 жылғы 1 қаңтарға Қазақстан Республикасының облыстары, қалалары және аудандары бойынша халық саны</a> <small><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130405220928/http://www.stat.kz/publishing/DocLib4/2010/%D0%94%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F/03_2010-%D0%91-15-07-%D0%9A.rar">Мұрағатталған</a> 5 сәуірдің 2013 жылы.</small></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://stat.gov.kz/">https://stat.gov.kz/</a></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text">Байқоңыр қаласын қоспағандағы саны</span> </li> <li id="cite_note-stat.gov.kz-21"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-stat.gov.kz_21-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-stat.gov.kz_21-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://stat.gov.kz/api/iblock/element/40166/file/kk/">https://stat.gov.kz/api/iblock/element/40166/file/kk/</a></span> </li> <li id="cite_note-ReferenceA-22"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-ReferenceA_22-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-ReferenceA_22-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text">ҚазССР. Қысқаша энциклопедия, 2-том. Алматы - 1987</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text">Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Экология және табиғат қорғау / Жалпы редакциясын басқарған – түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдарламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Құсайынов. – Алматы: «Мектеп» баспасы» ЖАҚ, 2002 жыл. – 456 бет. <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF_%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B/5766782845" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 5-7667-8284-5</a></span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.inform.kz/kz/kasym-zhomart-tokaev-kr-syrtky-sayasatynyn-2020-2030-zhyldarga-arnalgan-tuzhyrymdamasyn-bekitti_a3622803">https://www.inform.kz/kz/kasym-zhomart-tokaev-kr-syrtky-sayasatynyn-2020-2030-zhyldarga-arnalgan-tuzhyrymdamasyn-bekitti_a3622803</a> <small><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20201124114243/https://www.inform.kz/kz/kasym-zhomart-tokaev-kr-syrtky-sayasatynyn-2020-2030-zhyldarga-arnalgan-tuzhyrymdamasyn-bekitti_a3622803">Мұрағатталған</a> 24 қарашаның 2020 жылы.</small></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://egemen.kz/article/202452-ulttyq-qoghamdyq-senim-kenhesininh-dgugi-salmaqty">https://egemen.kz/article/202452-ulttyq-qoghamdyq-senim-kenhesininh-dgugi-salmaqty</a></span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://egemen.kz/article/211354-khalyq-unine-qulaq-asatyn-memleket">https://egemen.kz/article/211354-khalyq-unine-qulaq-asatyn-memleket</a></span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://abai.kz/post/103296">https://abai.kz/post/103296</a></span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://informburo.kz/kaz/seksualdy-sipattay-ylmystara-zhaa-bap-engzlu-mmkn-za-zhobasyn-taldaymyz-.html">https://informburo.kz/kaz/seksualdy-sipattay-ylmystara-zhaa-bap-engzlu-mmkn-za-zhobasyn-taldaymyz-.html</a></span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://egov.kz/cms/kk/articles/employment_relations/holidays-calend">2022 жылы Қазақстан Республикасындағы мереке және демалыс күндер</a>.  egov.kz. <small>Тексерілді, 8 қыркүйек 2022.</small></span></span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.inform.kz/kz/28-zhylda-kazakstanga-kansha-investiciya-tartyldy_a3595458">https://www.inform.kz/kz/28-zhylda-kazakstanga-kansha-investiciya-tartyldy_a3595458</a></span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://stat.gov.kz/official/dynamic">https://stat.gov.kz/official/dynamic</a> <small><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20191017035705/https://stat.gov.kz/official/dynamic">Мұрағатталған</a> 17 қазанның 2019 жылы.</small></span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://forbes.kz/process/expertise/v_mirovoy_ekonomike_kazahstan_vnizu_pischevoy_tsepochki">В мировой экономике Казахстан - внизу пищевой цепочки</a> 2013 жылдың 27 ақпан күні қаралды</span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://kaz.tengrinews.kz/kazakhstan_news/nazarbaev-kazakstannyin-dsu-ga-kru-jonndeg-kelssozderdn-262874/">Назарбаев Қазақстанның ДСҰ-ға кіру жөніндегі келіссөздердің аяқталғанын жария етті</a></span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.inform.kz/kz/kazakstanda-3-8-mln-zhenil-kolik-tirkelgen_a3862967">https://www.inform.kz/kz/kazakstanda-3-8-mln-zhenil-kolik-tirkelgen_a3862967</a></span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://qazaqstan.tv/news/119949/">Қазақстан туралы қызықты деректер</a></span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://qazaquni.kz/kogam/62106-kazakstan-turaly-25-kyzykty-derek">Қазақстан туралы 25 қызықты дерек</a></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Сыртқы_сілтемелер"><span id=".D0.A1.D1.8B.D1.80.D1.82.D2.9B.D1.8B_.D1.81.D1.96.D0.BB.D1.82.D0.B5.D0.BC.D0.B5.D0.BB.D0.B5.D1.80"></span>Сыртқы сілтемелер</h2></div> <table class="infobox sisterproject" style="width: 240px; float: ; border:1px solid #aaa; background-color:#f9f9f9;"> <tbody><tr> <td class="mbox-image"><div style="margin-left: 5px;"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div></td> <td class="mbox-text" style="font-size: 95%;"> <div style="margin-left: 5px;"><a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D1%82%D0%B0%D2%9B%D2%9B%D0%BE%D1%80" title="Ортаққор">Ортаққорда</a> бұған қатысты медиа санаты бар: <i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" class="extiw" title="commons:Category:Қазақстан">Қазақстан</a></b></i></div> </td> </tr> </tbody></table> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mfa.kz">Қазақстан Республикасының Сыртқы Істер Министрлігі</a> <small><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110929145154/http://www.mfa.kz/">Мұрағатталған</a> 29 қыркүйектің 2011 жылы.</small></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.akorda.kz">Президенттің ресми торабы</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.parliament.kz">Парламенттің ресми торабы</a> <small><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190601204815/http://parliament.kz/">Мұрағатталған</a> 1 маусымның 2019 жылы.</small></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://e.gov.kz/wps/portal?lang=kk">Қазақстан Республикасының Электрондық үкіметі</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://kz.government.kz/">Үкiметтiң ресми торабы</a> <small><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190807150857/http://kz.government.kz/">Мұрағатталған</a> 7 тамыздың 2019 жылы.</small></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.dmoz.org/World/Kazakh/Региондық/Азия/Қазақстан/">Қазақстан</a> <small><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170309094529/http://www.dmoz.org/World/Kazakh/%D0%A0%D0%B5%D0%B3%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D2%9B/%D0%90%D0%B7%D0%B8%D1%8F/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD">Мұрағатталған</a> 9 наурыздың 2017 жылы.</small> <a href="/wiki/%D0%90%D1%88%D1%8B%D2%9B_%D0%A2%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D0%B4%D0%B5%D0%BC%D0%B5_%D0%96%D0%BE%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Ашық Тізімдеме Жобасы">Ашық Тізімдеме Жобасы (ODP)</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://online.prg.kz/">Қазақстан Республикасының онлайн заңнамасы</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.stat.kz/Pages/default.aspx">Қазақстанның ресми статистикасы</a> <small><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131113142704/http://www.stat.kz/Pages/default.aspx">Мұрағатталған</a> 13 қарашаның 2013 жылы.</small></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zakon.kz">Қазақстанның бірінші ақпараттық порталы</a></li></ul> <table class="navbox" style="border-spacing:0;hlist"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="background:#7EC0EE"><span style="float:left;text-align:left;width:5em;margin-right:0.5em"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96:%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%82%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%80%D1%8B%D0%BF%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0" title="Бұл үлгіні қарау"><img alt="Бұл үлгіні қарау" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/14px-Magnifying_glass_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/21px-Magnifying_glass_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/28px-Magnifying_glass_icon.svg.png 2x" data-file-width="490" data-file-height="490" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96_%D1%82%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%83%D1%8B:%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%82%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%80%D1%8B%D0%BF%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0" title="Бұл үлгіні талқылау"><img alt="Бұл үлгіні талқылау" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/14px-Comment_alt_font_awesome.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/21px-Comment_alt_font_awesome.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/28px-Comment_alt_font_awesome.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="//kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96:%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%82%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%80%D1%8B%D0%BF%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0&action=edit" title="Бұл үлгіні өңдеу"><img alt="Бұл үлгіні өңдеу" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/16px-Template_alt_full_black_22.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/24px-Template_alt_full_black_22.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/32px-Template_alt_full_black_22.svg.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></a></span></span><div style="font-size:114%"><a class="mw-selflink selflink">Қазақстан</a> тақырыптарда</div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE"><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D1%96%D0%BA_%D1%80%D3%99%D0%BC%D1%96%D0%B7%D0%B4%D0%B5%D1%80%D1%96" title="Қазақстан мемлекеттік рәміздері">Рәміздер</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;hlist"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Астана">Елорда</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%9C%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D1%96%D0%BA_%D3%98%D0%BD%D2%B1%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%8B" title="Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Әнұраны">Әнұран</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%B5%D0%BB%D1%82%D0%B0%D2%A3%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Қазақстан елтаңбасы">Елтаңба</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%82%D1%83%D1%8B" title="Қазақстан туы">Ту</a></div></td><td class="navbox-image" rowspan="19" style="width:1%;padding:0px 0px 0px 7px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Flag_of_Kazakhstan.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/150px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png" decoding="async" width="150" height="75" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/225px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/300px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE"><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85%D1%8B" title="Қазақстан тарихы">Тарих</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;hlist"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%82%D1%8B%D0%BD_%D0%9E%D1%80%D0%B4%D0%B0" title="Алтын Орда">Алтын Орда</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D2%9B_%D0%9E%D1%80%D0%B4%D0%B0_(%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82)" title="Ақ Орда (мемлекет)">Ақ Орда</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D3%A9%D0%BA_%D0%9E%D1%80%D0%B4%D0%B0" title="Көк Орда">Көк Орда</a> • <a href="/wiki/%D3%98%D0%B1%D1%96%D0%BB%D1%85%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D1%80_%D0%9E%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Әбілхайыр Ордасы">Әбілхайыр Ордасы</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B_%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Қазақ хандығы">Қазақ хандығы</a> • <a href="/wiki/%D2%B0%D0%BB%D1%8B_%D0%B6%D2%AF%D0%B7" title="Ұлы жүз">Ұлы жүз</a> • <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D1%82%D0%B0_%D0%B6%D2%AF%D0%B7" title="Орта жүз">Орта жүз</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D1%96%D1%88%D1%96_%D0%B6%D2%AF%D0%B7" title="Кіші жүз">Кіші жүз</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B_%D0%90%D0%B2%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B_%D0%9A%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Қазақ Автономиялы Кеңестік Социалистік Республикасы">Қазақ АКСР</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B_%D0%9A%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасы">Қазақ КСР</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE">Билік және заң</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;hlist"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%82%D1%83%D1%86%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Қазақстан Республикасының Конституциясы">Конституция</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%96" title="Қазақстан Республикасының Президенті">Президент</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%96" title="Қазақстан Республикасының Парламенті">Парламент</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%96%D0%BD%D1%96%D2%A3_%D0%9C%D3%99%D0%B6%D1%96%D0%BB%D1%96%D1%81%D1%96" title="Қазақстан Парламентінің Мәжілісі">Мәжіліс</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%96%D0%BD%D1%96%D2%A3_%D0%A1%D0%B5%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Қазақстан Парламентінің Сенаты">Сенат</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%96%D0%BE%D2%93%D0%B0%D1%80%D2%93%D1%8B_%D0%A1%D0%BE%D1%82%D1%8B" title="Қазақстан Жоғарғы Соты">Жоғарғы Сот</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE"><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B_%D2%9A%D0%B0%D1%80%D1%83%D0%BB%D1%8B_%D0%9A%D2%AF%D1%88%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96" title="Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері">Қарулы күштер</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;hlist"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/w/index.php?title=%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B_%D2%9A%D2%B1%D1%80%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%9A%D2%AF%D1%88%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Қазақстан Республикасы Құрлық Күштері (мұндай бет жоқ)">Құрлық күштері</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B_%D3%99%D1%83%D0%B5_%D2%9B%D0%BE%D1%80%D2%93%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D1%81_%D0%BA%D2%AF%D1%88%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96" title="Қазақстан Республикасы әуе қорғаныс күштері">Әуе қорғаныс күштері</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B_%D3%99%D1%81%D0%BA%D0%B5%D1%80%D0%B8-%D1%82%D0%B5%D2%A3%D1%96%D0%B7_%D0%BA%D2%AF%D1%88%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96" title="Қазақстан Республикасы әскери-теңіз күштері">Әскери-теңіз күштері</a> • <a href="/wiki/%D2%B0%D0%B6%D1%8B%D0%BC%D0%B4%D1%8B%D2%9B_%D2%9B%D0%B0%D1%83%D1%96%D0%BF%D1%81%D1%96%D0%B7%D0%B4%D1%96%D0%BA_%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B_%D1%88%D0%B0%D1%80%D1%82_%D2%B1%D0%B9%D1%8B%D0%BC%D1%8B" title="Ұжымдық қауіпсіздік туралы шарт ұйымы">ҰҚШҰ</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE"><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%B3%D0%B5%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Қазақстан географиясы">География</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;hlist"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D2%9B%D0%BE%D1%80%D1%8B%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96" title="Қазақстан қорықтарының тізімі">Қорықтар тізімі</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B8%D0%B9_%D1%82%D0%B5%D2%A3%D1%96%D0%B7%D1%96" title="Каспий теңізі">Каспий теңізі</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%BB_%D1%82%D0%B5%D2%A3%D1%96%D0%B7%D1%96" title="Арал теңізі">Арал теңізі</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D0%B0%D1%88" title="Балқаш">Балқаш</a> • <a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BD_%D0%A2%D3%99%D2%A3%D1%96%D1%80%D1%96_%D1%88%D1%8B%D2%A3%D1%8B" title="Хан Тәңірі шыңы">Хан Тәңірі</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D2%9B%D0%B8%D1%8F_%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Қарақия ойысы">Қарақия ойысы</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%80%D1%8B%D0%B0%D1%80%D2%9B%D0%B0_(%D0%A1%D0%BE%D0%BB%D1%82%D2%AF%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B_%D0%B6%D0%B0%D0%B7%D1%8B%D2%93%D1%8B)" title="Сарыарқа (Солтүстік Қазақ жазығы)">Сарыарқа</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D1%83%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82" title="Қазақстандағы уақыт">Уақыт</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE"><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%8D%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Қазақстан экономикасы">Экономика</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;hlist"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%82%D0%B5%D2%A3%D0%B3%D0%B5%D1%81%D1%96" title="Қазақстан теңгесі">Қазақстан теңгесі</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D2%B0%D0%BB%D1%82%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D0%B1%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%96" title="Қазақстан Ұлттық банкі">Қазақстан Ұлттық банкі</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE"><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%B4%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Қазақстан демографиясы">Демография</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;hlist"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Қазақтар">Қазақтар</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Қазақстандағы орыстар">Орыстар</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D1%82%D1%96%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80%D1%96" title="Қазақстанның тілдері">Тілдері</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D0%B4%D1%96%D0%BD" title="Қазақстандағы дін">Діндері</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE"><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%BC%D0%B5%D0%B9%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Қазақстан мейрамдары">Мейрамдар</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;hlist"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D2%A3%D0%B0_%D0%B6%D1%8B%D0%BB" title="Жаңа жыл">Жаңа жыл</a> • <a href="/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="Рождество">Рождество</a> • <a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D3%99%D0%B9%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80_%D0%BA%D2%AF%D0%BD%D1%96" title="Халықаралық әйелдер күні">Халықаралық әйелдер күні</a> • <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%8B%D0%B7_%D0%BC%D0%B5%D0%B9%D1%80%D0%B0%D0%BC%D1%8B" title="Наурыз мейрамы">Наурыз мейрамы</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D2%B1%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%BD_%D0%B0%D0%B9%D1%82" title="Құрбан айт">Құрбан айт</a> • <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%85%D0%B0" title="Пасха">Пасха</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%85%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%B1%D1%96%D1%80%D0%BB%D1%96%D0%B3%D1%96_%D0%BA%D2%AF%D0%BD%D1%96" title="Қазақстан халқының бірлігі күні">Бірлік күні</a> • <a href="/wiki/%D0%9E%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D2%9B%D0%BE%D1%80%D2%93%D0%B0%D1%83%D1%88%D1%8B_%D0%BA%D2%AF%D0%BD%D1%96_(%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD)" title="Отан қорғаушы күні (Қазақстан)">Отан қорғаушы күні</a> • <a href="/wiki/%D0%96%D0%B5%D2%A3%D1%96%D1%81_%D0%BA%D2%AF%D0%BD%D1%96" title="Жеңіс күні">Жеңіс күні</a> • <a href="/w/index.php?title=%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%82%D1%83%D1%86%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B_%D0%BA%D2%AF%D0%BD%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Қазақстан Республикасының Конституциясы күні (мұндай бет жоқ)">Конституция күні</a> • <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%BA%D2%AF%D0%BD%D1%96_(%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD)" title="Республика күні (Қазақстан)">Республика күні</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%A2%D3%99%D1%83%D0%B5%D0%BB%D1%81%D1%96%D0%B7%D0%B4%D1%96%D0%BA_%D0%BA%D2%AF%D0%BD%D1%96" title="Қазақстан Республикасының Тәуелсіздік күні">Тәуелсіздік күні</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE"><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%BD%D0%B5%D1%82" title="Қазнет">Ғаламтор</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;hlist"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/.kz" title=".kz">Интернет үйшігі</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE"><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D3%99%D0%BA%D1%96%D0%BC%D1%88%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%BA_%D0%B1%D1%96%D1%80%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96" title="Қазақстан әкімшілік бірліктері">Әкімшілік бөлініс</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;hlist"><div style="padding:0em 0.25em"> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE">Республикалық маңызы бар қалалар</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;hlist"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Астана">Астана</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BC%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Алматы">Алматы</a> • <a href="/wiki/%D0%A8%D1%8B%D0%BC%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D1%82" title="Шымкент">Шымкент</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE">Облыстар</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;hlist"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%90%D0%B1%D0%B0%D0%B9_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Абай облысы">Абай облысы</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D2%9B%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B0_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Ақмола облысы">Ақмола облысы</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D2%9B%D1%82%D3%A9%D0%B1%D0%B5_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Ақтөбе облысы">Ақтөбе облысы</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BC%D0%B0%D1%82%D1%8B_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Алматы облысы">Алматы облысы</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D1%8B%D1%80%D0%B0%D1%83_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Атырау облысы">Атырау облысы</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%81_%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Батыс Қазақстан облысы">Батыс Қазақстан облысы</a> • <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BC%D0%B1%D1%8B%D0%BB_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Жамбыл облысы">Жамбыл облысы</a> • <a href="/wiki/%D0%96%D0%B5%D1%82%D1%96%D1%81%D1%83_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Жетісу облысы">Жетісу облысы</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Қарағанды облысы">Қарағанды облысы</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B9_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Қостанай облысы">Қостанай облысы</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D0%B7%D1%8B%D0%BB%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B0_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Қызылорда облысы">Қызылорда облысы</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D2%A3%D2%93%D1%8B%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%83_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Маңғыстау облысы">Маңғыстау облысы</a> • <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%80_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Павлодар облысы">Павлодар облысы</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%BB%D1%82%D2%AF%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Солтүстік Қазақстан облысы">Солтүстік Қазақстан облысы</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D0%BA%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Түркістан облысы">Түркістан облысы</a> • <a href="/wiki/%D2%B0%D0%BB%D1%8B%D1%82%D0%B0%D1%83_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Ұлытау облысы">Ұлытау облысы</a> • <a href="/wiki/%D0%A8%D1%8B%D2%93%D1%8B%D1%81_%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Шығыс Қазақстан облысы">Шығыс Қазақстан облысы</a></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3" style="background:#7EC0EE"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Emblem_of_Kazakhstan_latin.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Emblem_of_Kazakhstan_latin.svg/15px-Emblem_of_Kazakhstan_latin.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Emblem_of_Kazakhstan_latin.svg/23px-Emblem_of_Kazakhstan_latin.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Emblem_of_Kazakhstan_latin.svg/30px-Emblem_of_Kazakhstan_latin.svg.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="400" /></a></span> <b><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB:%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Портал:Қазақстан">Портал</a></b> • <span typeof="mw:File"><span title="Commons page"><img alt="Commons page" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/16px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="16" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/24px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/32px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span> <b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Kazakhstan" class="extiw" title="c:Category:Kazakhstan">Ортаққор</a></b> • <b><span typeof="mw:File"><span title="Category"><img alt="Category" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/16px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/24px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/32px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="31" /></span></span> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82:%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Санат:Қазақстан">Санат</a></b></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#e8e8ff;background:#7EC0EE;"><span style="float:left;width:6em;margin-right:0.6em"> </span><div style="font-size:114%">Қазақстан</div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px;font-size:114%;"><div style="padding:0px;"> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="background:#7EC0EE"><span style="float:left;text-align:left;width:5em;margin-right:0.5em"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96:%D0%90%D0%B7%D0%B8%D1%8F_%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80%D1%96" title="Бұл үлгіні қарау"><img alt="Бұл үлгіні қарау" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/14px-Magnifying_glass_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/21px-Magnifying_glass_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/28px-Magnifying_glass_icon.svg.png 2x" data-file-width="490" data-file-height="490" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96_%D1%82%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%83%D1%8B:%D0%90%D0%B7%D0%B8%D1%8F_%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80%D1%96" title="Бұл үлгіні талқылау"><img alt="Бұл үлгіні талқылау" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/14px-Comment_alt_font_awesome.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/21px-Comment_alt_font_awesome.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/28px-Comment_alt_font_awesome.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="//kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96:%D0%90%D0%B7%D0%B8%D1%8F_%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80%D1%96&action=edit" title="Бұл үлгіні өңдеу"><img alt="Бұл үлгіні өңдеу" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/16px-Template_alt_full_black_22.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/24px-Template_alt_full_black_22.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/32px-Template_alt_full_black_22.svg.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></a></span></span><div style="font-size:114%"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B8%D1%8F_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96%D0%BD%D1%96%D2%A3_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D1%82%D3%99%D1%83%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D1%96_%D0%B0%D0%B9%D0%BC%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96" title="Азия мемлекеттерінің және тәуелді аймақтарының тізімі">Азия елдері</a></div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE">Егеменді елдер</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Армения">Армения</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D1%83%D2%93%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Ауғанстан">Ауғанстан</a> • <a href="/wiki/%D3%98%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Әзербайжан">Әзербайжан</a><sup>1</sup> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D1%88" title="Бангладеш">Бангладеш</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%85%D1%80%D0%B5%D0%B9%D0%BD" title="Бахрейн">Бахрейн</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D1%80%D1%83%D0%BD%D0%B5%D0%B9" title="Бруней">Бруней</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D1%83%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Бутан">Бутан</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D1%96%D1%80%D1%96%D0%BA%D0%BA%D0%B5%D0%BD_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1_%D3%98%D0%BC%D1%96%D1%80%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96" title="Біріккен Араб Әмірліктері">Біріккен Араб Әмірліктері</a> • <a href="/wiki/%D0%92%D1%8C%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%B0%D0%BC" title="Вьетнам">Вьетнам</a> • <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Грузия">Грузия</a><sup>1</sup> • <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Жапония">Жапония</a> • <a href="/wiki/%D0%98%D0%B7%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D1%8C" title="Израиль">Израиль</a> • <a href="/wiki/%D0%98%D0%BD%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Индонезия">Индонезия</a><sup>3</sup> • <a href="/wiki/%D0%98%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Иордания">Иордания</a> • <a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BA" title="Ирак">Ирак</a> • <a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Иран">Иран</a> • <a href="/wiki/%D0%99%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD" title="Йемен">Йемен</a><sup>2</sup> • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B6%D0%B0" title="Камбоджа">Камбоджа</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Қатар">Қатар</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B8%D0%BF%D1%80" title="Кипр">Кипр</a><sup>1</sup> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%BB%D1%82%D2%AF%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%B5%D1%8F" title="Солтүстік Корея">Солтүстік Корея</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D1%83%D0%B2%D0%B5%D0%B9%D1%82" title="Кувейт">Кувейт</a> • <a class="mw-selflink selflink">Қазақстан</a><sup>4</sup> • <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D2%93%D1%8B%D0%B7%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Қырғызстан">Қырғызстан</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%82%D0%B0%D0%B9" title="Қытай">Қытай</a> • <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B0%D0%BE%D1%81" title="Лаос">Лаос</a> • <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D0%BD" title="Ливан">Ливан</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%B9%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Малайзия">Малайзия</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D0%B8%D0%B2_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Мальдив Республикасы">Мальдивтер</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D2%A3%D2%93%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Моңғолия">Моңғолия</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D1%8B%D1%81%D1%8B%D1%80" title="Мысыр">Мысыр</a><sup>2</sup> • <a href="/wiki/%D0%9C%D1%8C%D1%8F%D0%BD%D0%BC%D0%B0" title="Мьянма">Мьянма</a> • <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D0%BF%D0%B0%D0%BB" title="Непал">Непал</a> • <a href="/wiki/%D0%9E%D0%BC%D0%B0%D0%BD" title="Оман">Оман</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%B5%D1%8F_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Корея Республикасы">Оңтүстік Корея</a> • <a href="/wiki/%D3%A8%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Өзбекстан">Өзбекстан</a> • <a href="/wiki/%D0%9F%D3%99%D0%BA%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Пәкістан">Пәкістан</a> • <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9" title="Ресей">Ресей</a><sup>4</sup> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%83%D0%B4_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Сауд Арабиясы">Сауд Арабиясы</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%BD%D0%B3%D0%B0%D0%BF%D1%83%D1%80" title="Сингапур">Сингапур</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B8%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Сирия">Сирия</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D3%99%D0%B6%D1%96%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Тәжікстан">Тәжікстан</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%B9%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4" title="Тайланд">Тайланд</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Түркия">Түркия</a><sup>4</sup> • <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D1%96%D0%BA%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Түрікменстан">Түрікменстан</a> • <a href="/wiki/%D2%AE%D0%BD%D0%B4%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Үндістан">Үндістан</a> • <a href="/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BF%D0%BF%D0%B8%D0%BD" title="Филиппин">Филиппин</a> • <a href="/wiki/%D0%A8%D1%80%D0%B8-%D0%9B%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B0" title="Шри-Ланка">Шри-Ланка</a> • <a href="/wiki/%D0%A8%D1%8B%D2%93%D1%8B%D1%81_%D0%A2%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D1%80" title="Шығыс Тимор">Шығыс Тимор</a></div></td><td class="navbox-image" rowspan="5" style="width:1%;padding:0px 0px 0px 7px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Азия"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Asia_%28orthographic_projection%29.svg/120px-Asia_%28orthographic_projection%29.svg.png" decoding="async" width="120" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Asia_%28orthographic_projection%29.svg/180px-Asia_%28orthographic_projection%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Asia_%28orthographic_projection%29.svg/240px-Asia_%28orthographic_projection%29.svg.png 2x" data-file-width="541" data-file-height="541" /></a></span></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%BC%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BD_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D0%B6%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D0%B9_%D0%BC%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D2%93%D0%B0%D0%BD_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Мойындалмаған және жартылай мойындалған мемлекеттер">Мойындалмаған және <br />жартылай мойындалған мемлекеттер</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Абхазия">Абхазия</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%82%D0%B0%D0%B9_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Қытай Республикасы">Қытай Республикасы</a> • <a href="/wiki/%D0%9E%D2%A3%D1%82%D2%AF%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%9E%D1%81%D0%B5%D1%82%D0%B8%D1%8F" title="Оңтүстік Осетия">Оңтүстік Осетия</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%BB%D1%82%D2%AF%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%9A%D0%B8%D0%BF%D1%80_%D0%A2%D2%AF%D1%80%D1%96%D0%BA_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Солтүстік Кипр Түрік Республикасы">Солтүстік Кипр</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%83%D0%BB%D1%8B_%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D2%9B_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Таулы Қарабақ Республикасы">Таулы Қарабақ Республикасы</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE"><a href="/wiki/%D0%A2%D3%99%D1%83%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D1%96_%D0%B0%D0%B9%D0%BC%D0%B0%D2%9B" title="Тәуелді аймақ">Тәуелді</a> және арнайы<br />әкімшілік аймақтар</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="padding-left:0em;padding-right:0em;;background:#7EC0EE"><div style="padding:0em 0.75em;">Аустралия</div></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%81_(%D0%9A%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B3)_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Кокос (Килинг) аралдары">Кокос (Килинг) аралдары</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BC%D0%B0%D1%81_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B" title="Кристмас аралы">Кристмас аралы</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="padding-left:0em;padding-right:0em;;background:#7EC0EE"><div style="padding:0em 0.75em;">Қытай</div></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%93%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%B3" title="Гонконг">Гонконг</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%BE" title="Макао">Макао</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="padding-left:0em;padding-right:0em;;background:#7EC0EE"><div style="padding:0em 0.75em;">Ұлыбритания</div></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%90%D0%BA%D1%80%D0%BE%D1%82%D0%B8%D1%80%D0%B8_%D0%BC%D0%B5%D0%BD_%D0%94%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Акротири мен Декелия">Акротири мен Декелия</a> • <a href="/wiki/%D2%AE%D0%BD%D0%B4%D1%96_%D0%BC%D2%B1%D1%85%D0%B8%D1%82%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D0%91%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D0%B0%D0%B9%D0%BC%D0%B0%D2%93%D1%8B" title="Үнді мұхитындағы Британия аймағы">Үнді мұхитындағы Британия аймағы</a></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3" style="background:#7EC0EE;"><div><sup><small>1</small></sup> Жүргізілген шекара бойынша жартылай Еуропада немесе толықтай Азияда. <sup><small>2</small></sup> Африкада. <sup><small>3</small></sup> Океанияда. <sup><small>4</small></sup> Еуропада.</div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="background:#7EC0EE;"><span style="float:left;text-align:left;width:5em;margin-right:0.5em"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96:%D0%95%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0_%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80%D1%96" title="Бұл үлгіні қарау"><img alt="Бұл үлгіні қарау" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/14px-Magnifying_glass_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/21px-Magnifying_glass_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/28px-Magnifying_glass_icon.svg.png 2x" data-file-width="490" data-file-height="490" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96_%D1%82%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%83%D1%8B:%D0%95%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0_%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80%D1%96" title="Бұл үлгіні талқылау"><img alt="Бұл үлгіні талқылау" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/14px-Comment_alt_font_awesome.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/21px-Comment_alt_font_awesome.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/28px-Comment_alt_font_awesome.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="//kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96:%D0%95%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0_%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80%D1%96&action=edit" title="Бұл үлгіні өңдеу"><img alt="Бұл үлгіні өңдеу" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/16px-Template_alt_full_black_22.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/24px-Template_alt_full_black_22.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/32px-Template_alt_full_black_22.svg.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></a></span></span><div style="font-size:114%"><a href="/wiki/%D0%95%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96%D0%BD%D1%96%D2%A3_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D1%82%D3%99%D1%83%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D1%96_%D0%B0%D0%B9%D0%BC%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96" title="Еуропа мемлекеттерінің және тәуелді аймақтарының тізімі">Еуропа елдері</a></div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE;"><a href="/w/index.php?title=%D0%95%D0%B3%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Егемен мемлекет (мұндай бет жоқ)">Егеменді елдер</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B1%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Албания">Албания</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B4%D0%BE%D1%80%D1%80%D0%B0" title="Андорра">Андорра</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D1%83%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Аустрия">Аустрия</a> • <a href="/wiki/%D3%98%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Әзербайжан">Әзербайжан</a><sup>2</sup> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Беларусь">Беларусь</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Бельгия">Бельгия</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Болгария">Болгария</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D1%81%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D0%93%D0%B5%D1%80%D1%86%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Босния және Герцеговина">Босния және Герцеговина</a> • <a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BD" title="Ватикан">Ватикан</a> • <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Германия">Германия</a> • <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Грекия">Грекия</a> • <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Грузия">Грузия</a><sup>2</sup> • <a href="/wiki/%D0%94%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Дания">Дания</a> • <a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F" title="Ирландия">Ирландия</a> • <a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F" title="Исландия">Исландия</a> • <a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Испания">Испания</a> • <a href="/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Италия">Италия</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B8%D0%BF%D1%80" title="Кипр">Кипр</a><sup>1</sup> • <a class="mw-selflink selflink">Қазақстан</a><sup>1</sup> • <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B2%D0%B8%D1%8F" title="Латвия">Латвия</a> • <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Литва">Литва</a> • <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B8%D1%85%D1%82%D0%B5%D0%BD%D1%88%D1%82%D0%B5%D0%B9%D0%BD" title="Лихтенштейн">Лихтенштейн</a> • <a href="/wiki/%D0%9B%D1%8E%D0%BA%D1%81%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D1%83%D1%80%D0%B3" title="Люксембург">Люксембург</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B6%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Мажарстан">Мажарстан</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D1%82%D0%B0" title="Мальта">Мальта</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Молдова">Молдова</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BA%D0%BE" title="Монако">Монако</a> • <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4" title="Нидерланд">Нидерланд</a> • <a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D1%80%D0%B2%D0%B5%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Норвегия">Норвегия</a> • <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D0%B0" title="Польша">Польша</a> • <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D1%80%D1%82%D1%83%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Португалия">Португалия</a> • <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9" title="Ресей">Ресей</a><sup>1</sup> • <a href="/wiki/%D0%A0%D1%83%D0%BC%D1%8B%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Румыния">Румыния</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD-%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BD%D0%BE" title="Сан-Марино">Сан-Марино</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B8%D1%8F" title="Сербия">Сербия</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Словакия">Словакия</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Словения">Словения</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%BB%D1%82%D2%AF%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Солтүстік Македония">Солтүстік Македония</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Түркия">Түркия</a><sup>1</sup> • <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина">Украина</a> • <a href="/wiki/%D2%B0%D0%BB%D1%8B%D0%B1%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Ұлыбритания">Ұлыбритания</a> • <a href="/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BD%D0%BB%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F" title="Финляндия">Финляндия</a> • <a href="/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Франция">Франция</a> • <a href="/wiki/%D0%A5%D0%BE%D1%80%D0%B2%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%8F" title="Хорватия">Хорватия</a> • <a href="/wiki/%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Черногория">Черногория</a> • <a href="/wiki/%D0%A7%D0%B5%D1%85%D0%B8%D1%8F" title="Чехия">Чехия</a> • <a href="/wiki/%D0%A8%D0%B2%D0%B5%D0%B9%D1%86%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Швейцария">Швейцария</a> • <a href="/wiki/%D0%A8%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Швеция">Швеция</a> • <a href="/wiki/%D0%AD%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Эстония">Эстония</a></div></td><td class="navbox-image" rowspan="7" style="width:1%;padding:0px 0px 0px 7px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%95%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0" title="Еуропа"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Europe_orthographic_Caucasus_Urals_boundary_%28with_borders%29.svg/120px-Europe_orthographic_Caucasus_Urals_boundary_%28with_borders%29.svg.png" decoding="async" width="120" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Europe_orthographic_Caucasus_Urals_boundary_%28with_borders%29.svg/180px-Europe_orthographic_Caucasus_Urals_boundary_%28with_borders%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Europe_orthographic_Caucasus_Urals_boundary_%28with_borders%29.svg/240px-Europe_orthographic_Caucasus_Urals_boundary_%28with_borders%29.svg.png 2x" data-file-width="537" data-file-height="536" /></a></span></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE;"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%BC%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BD_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D0%B6%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D0%B9_%D0%BC%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D2%93%D0%B0%D0%BD_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Мойындалмаған және жартылай мойындалған мемлекеттер">Мойындалмаған және жартылай<br />мойындалған мемлекеттер</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Абхазия">Абхазия</a><sup>1</sup> • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%BE" title="Косово">Косово</a> • <a href="/wiki/%D0%9E%D2%A3%D1%82%D2%AF%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%9E%D1%81%D0%B5%D1%82%D0%B8%D1%8F" title="Оңтүстік Осетия">Оңтүстік Осетия</a><sup>1</sup> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%BB%D1%82%D2%AF%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%9A%D0%B8%D0%BF%D1%80_%D0%A2%D2%AF%D1%80%D1%96%D0%BA_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Солтүстік Кипр Түрік Республикасы">Солтүстік Кипр</a><sup>1</sup> • <a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Транснистрия">Транснистрия</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE;"><a href="/wiki/%D0%A2%D3%99%D1%83%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D1%96_%D0%B0%D0%B9%D0%BC%D0%B0%D2%9B" title="Тәуелді аймақ">Тәуелді аймақтар</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="padding-left:0em;padding-right:0em;;background:#7EC0EE"><div style="padding:0em 0.75em;">Дания</div></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D1%80%D0%B5%D1%80_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Фарер аралдары">Фарер аралдары</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="padding-left:0em;padding-right:0em;;background:#7EC0EE"><div style="padding:0em 0.75em;">Ұлыбритания</div></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%90%D0%BA%D1%80%D0%BE%D1%82%D0%B8%D1%80%D0%B8_%D0%BC%D0%B5%D0%BD_%D0%94%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Акротири мен Декелия">Акротири мен Декелия</a><sup>1</sup> • <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BD%D1%81%D0%B8" title="Гернси">Гернси</a> • <a href="/wiki/%D0%93%D0%B8%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Гибралтар">Гибралтар</a> • <a href="/wiki/%D0%94%D0%B6%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8_(%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB)" title="Джерси (арал)">Джерси</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D1%8D%D0%BD_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B" title="Мэн аралы">Мэн</a></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE;">Арнайы әкімшілік аймақтар</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="padding-left:0em;padding-right:0em;;background:#7EC0EE"><div style="padding:0em 0.75em;">Финляндия</div></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Аланд аралдары">Аланд аралдары</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="padding-left:0em;padding-right:0em;;background:#7EC0EE"><div style="padding:0em 0.75em;">Норвегия</div></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%A8%D0%BF%D0%B8%D1%86%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D0%BD" title="Шпицберген">Шпицберген</a></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3" style="background:#7EC0EE;"><div><sup><small>1</small></sup> Негізінде Азияда. <sup><small>2</small></sup> Еуропа мен Азия арасында жүргізілген шекарасы бойынша негізінде немесе толықтай Азияда.</div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#7EC0EE;"><span style="float:left;text-align:left;width:5em;margin-right:0.5em"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96:%D0%9E%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%90%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Бұл үлгіні қарау"><img alt="Бұл үлгіні қарау" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/14px-Magnifying_glass_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/21px-Magnifying_glass_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/28px-Magnifying_glass_icon.svg.png 2x" data-file-width="490" data-file-height="490" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96_%D1%82%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%83%D1%8B:%D0%9E%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%90%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Бұл үлгіні талқылау"><img alt="Бұл үлгіні талқылау" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/14px-Comment_alt_font_awesome.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/21px-Comment_alt_font_awesome.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/28px-Comment_alt_font_awesome.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="//kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96:%D0%9E%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%90%D0%B7%D0%B8%D1%8F&action=edit" title="Бұл үлгіні өңдеу"><img alt="Бұл үлгіні өңдеу" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/16px-Template_alt_full_black_22.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/24px-Template_alt_full_black_22.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/32px-Template_alt_full_black_22.svg.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></a></span></span><div style="font-size:114%"><a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%90%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Орталық Азия">Орталық Азия</a></div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px;text-align: center;"><div style="padding:0em 0.25em"> <div class="NavContent"> <p><a href="/wiki/%D0%90%D1%83%D2%93%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Ауғанстан">Ауғанстан</a> • <a class="mw-selflink selflink">Қазақстан</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D2%93%D1%8B%D0%B7%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Қырғызстан">Қырғызстан</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%82%D0%B0%D0%B9" title="Қытай">Қытай</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D2%A3%D2%93%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Моңғолия">Моңғолия</a> • <a href="/wiki/%D3%A8%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Өзбекстан">Өзбекстан</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D3%99%D0%B6%D1%96%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Тәжікстан">Тәжікстан</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D1%96%D0%BA%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Түрікменстан">Түрікменстан</a> </p> </div></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#7EC0EE;"><span style="float:left;width:6em;margin-right:0.6em"> </span><div style="font-size:114%"><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B8%D0%B9_%D1%82%D0%B5%D2%A3%D1%96%D0%B7%D1%96" title="Каспий теңізі">Каспий теңізі</a> бойындағы елдер</div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px;text-align: center;"><div style="padding:0em 0.25em"> <div class="NavContent"> <p><a href="/wiki/%D3%98%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Әзербайжан">Әзербайжан</a> • <a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Иран">Иран</a> • <a class="mw-selflink selflink">Қазақстан</a> • <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9" title="Ресей">Ресей</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D1%96%D0%BA%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Түрікменстан">Түрікменстан</a> </p> </div></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#7EC0EE;"><span style="float:left;width:6em;margin-right:0.6em"> </span><div style="font-size:114%"><a href="/wiki/%D0%AD%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%AB%D0%BD%D1%82%D1%8B%D0%BC%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D2%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BC%D1%8B" title="Экономикалық Ынтымақтастық Ұйымы">Экономикалық Ынтымақтастық Ұйымы</a></div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px;text-align: center;"><div style="padding:0em 0.25em"> <div class="NavContent"> <p><span class="nowrap" data-sort-value="Ауғанстан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%90%D1%83%D2%93%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Ауғанстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/22px-Flag_of_the_Taliban.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/33px-Flag_of_the_Taliban.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/44px-Flag_of_the_Taliban.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D0%90%D1%83%D2%93%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Ауғанстан"><span class="wrap">Ауғанстан</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Әзербайжан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D3%98%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Әзербайжан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/22px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/33px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/44px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D3%98%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Әзербайжан"><span class="wrap">Әзербайжан</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Иран"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Иран"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/22px-Flag_of_Iran.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/33px-Flag_of_Iran.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/44px-Flag_of_Iran.svg.png 2x" data-file-width="630" data-file-height="360" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Иран"><span class="wrap">Иран</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Қазақстан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Қазақстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/22px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/33px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/44px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span></span> <a class="mw-selflink selflink"><span class="wrap">Қазақстан</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Қырғызстан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D2%93%D1%8B%D0%B7%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Қырғызстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/22px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/33px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/44px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D2%93%D1%8B%D0%B7%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Қырғызстан"><span class="wrap">Қырғызстан</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Өзбекстан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D3%A8%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Өзбекстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/22px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/33px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/44px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D3%A8%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Өзбекстан"><span class="wrap">Өзбекстан</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Пәкістан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%9F%D3%99%D0%BA%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Пәкістан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Flag_of_Pakistan.svg/22px-Flag_of_Pakistan.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Flag_of_Pakistan.svg/33px-Flag_of_Pakistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Flag_of_Pakistan.svg/44px-Flag_of_Pakistan.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D0%9F%D3%99%D0%BA%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Пәкістан"><span class="wrap">Пәкістан</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Тәжікстан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A2%D3%99%D0%B6%D1%96%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Тәжікстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/22px-Flag_of_Tajikistan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/33px-Flag_of_Tajikistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/44px-Flag_of_Tajikistan.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D0%A2%D3%99%D0%B6%D1%96%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Тәжікстан"><span class="wrap">Тәжікстан</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Түркия"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Түркия"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/22px-Flag_of_Turkey.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/33px-Flag_of_Turkey.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/44px-Flag_of_Turkey.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Түркия"><span class="wrap">Түркия</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Түрікменстан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D1%96%D0%BA%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Түрікменстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/22px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/33px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/44px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D1%96%D0%BA%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Түрікменстан"><span class="wrap">Түрікменстан</span></a></span> </p> </div></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="background:#7EC0EE;"><span style="float:left;text-align:left;width:5em;margin-right:0.5em"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96:%D0%A2%D0%9C%D0%94" title="Бұл үлгіні қарау"><img alt="Бұл үлгіні қарау" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/14px-Magnifying_glass_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/21px-Magnifying_glass_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/28px-Magnifying_glass_icon.svg.png 2x" data-file-width="490" data-file-height="490" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96_%D1%82%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%83%D1%8B:%D0%A2%D0%9C%D0%94" title="Бұл үлгіні талқылау"><img alt="Бұл үлгіні талқылау" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/14px-Comment_alt_font_awesome.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/21px-Comment_alt_font_awesome.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/28px-Comment_alt_font_awesome.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="//kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96:%D0%A2%D0%9C%D0%94&action=edit" title="Бұл үлгіні өңдеу"><img alt="Бұл үлгіні өңдеу" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/16px-Template_alt_full_black_22.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/24px-Template_alt_full_black_22.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/32px-Template_alt_full_black_22.svg.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></a></span></span><div style="font-size:114%"><a href="/wiki/%D0%A2%D3%99%D1%83%D0%B5%D0%BB%D1%81%D1%96%D0%B7_%D0%9C%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80_%D0%94%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы">Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы</a></div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3" style="background:#7EC0EE;"><div><a href="/wiki/%D0%95%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%AD%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%9E%D0%B4%D0%B0%D2%9B" title="Еуразиялық Экономикалық Одақ">Еуразиялық Экономикалық Одақ</a> • <a href="/wiki/%D0%95%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%8D%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D2%9B_%D0%B0%D1%8F%D1%81%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD_%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B" title="Еуразиялық экономикалық одақ аясындағы кеден одағы">Еуразиялық экономикалық одақ аясындағы кеден одағы</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%9E%D0%B4%D0%B0%D2%9B_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Одақ мемлекет (мұндай бет жоқ)">Одақ мемлекет</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE;">Мүшелегі</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE;">Мүшелері</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <span class="nowrap" data-sort-value="Армения"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Армения"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/22px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/33px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/44px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Армения"><span class="wrap">Армения</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Әзербайжан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D3%98%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Әзербайжан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/22px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/33px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/44px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D3%98%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Әзербайжан"><span class="wrap">Әзербайжан</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Беларусь"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Беларусь"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Flag_of_Belarus.svg/22px-Flag_of_Belarus.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Flag_of_Belarus.svg/33px-Flag_of_Belarus.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Flag_of_Belarus.svg/44px-Flag_of_Belarus.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Беларусь"><span class="wrap">Беларусь</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Қазақстан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Қазақстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/22px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/33px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/44px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span></span> <a class="mw-selflink selflink"><span class="wrap">Қазақстан</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Қырғызстан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D2%93%D1%8B%D0%B7%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Қырғызстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/22px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/33px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/44px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D2%93%D1%8B%D0%B7%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Қырғызстан"><span class="wrap">Қырғызстан</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Молдова"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Молдова"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/22px-Flag_of_Moldova.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/33px-Flag_of_Moldova.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/44px-Flag_of_Moldova.svg.png 2x" data-file-width="1800" data-file-height="900" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Молдова"><span class="wrap">Молдова</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Өзбекстан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D3%A8%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Өзбекстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/22px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/33px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/44px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D3%A8%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Өзбекстан"><span class="wrap">Өзбекстан</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Ресей"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9" title="Ресей"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/22px-Flag_of_Russia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/33px-Flag_of_Russia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/44px-Flag_of_Russia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9" title="Ресей"><span class="wrap">Ресей</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Тәжікстан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A2%D3%99%D0%B6%D1%96%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Тәжікстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/22px-Flag_of_Tajikistan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/33px-Flag_of_Tajikistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/44px-Flag_of_Tajikistan.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D0%A2%D3%99%D0%B6%D1%96%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Тәжікстан"><span class="wrap">Тәжікстан</span></a></span></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE;">Құрушы</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <span class="nowrap" data-sort-value="Түрікменстан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D1%96%D0%BA%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Түрікменстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/22px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/33px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/44px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D1%96%D0%BA%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Түрікменстан"><span class="wrap">Түрікменстан</span></a></span></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE;">Бақылаушылар</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <span class="nowrap" data-sort-value="Ауғанстан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%90%D1%83%D2%93%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Ауғанстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/22px-Flag_of_the_Taliban.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/33px-Flag_of_the_Taliban.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/44px-Flag_of_the_Taliban.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D0%90%D1%83%D2%93%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Ауғанстан"><span class="wrap">Ауғанстан</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Моңғолия"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D2%A3%D2%93%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Моңғолия"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Mongolia.svg/22px-Flag_of_Mongolia.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Mongolia.svg/33px-Flag_of_Mongolia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Mongolia.svg/44px-Flag_of_Mongolia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D2%A3%D2%93%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Моңғолия"><span class="wrap">Моңғолия</span></a></span></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE;">Бұрынғы мүшелері</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <span class="nowrap" data-sort-value="Грузия"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Грузия"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/22px-Flag_of_Georgia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/33px-Flag_of_Georgia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/44px-Flag_of_Georgia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Грузия"><span class="wrap">Грузия</span></a></span> (1993—2009) • <span class="nowrap" data-sort-value="Украина"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/22px-Flag_of_Ukraine.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/33px-Flag_of_Ukraine.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/44px-Flag_of_Ukraine.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина"><span class="wrap">Украина</span></a></span> (1991—2018)</div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE;">Тарихы</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9_%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Ресей империясы">Ресей империясы</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80_%D0%9E%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B" title="Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы">Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%A1%D0%A0%D0%9E_%D2%9B%D2%B1%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D1%80%D0%B0%D1%83%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="КСРО құлдырауы (мұндай бет жоқ)">КСРО құлдырауы</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%95%D0%B3%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD_%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80_%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Егемен елдер одағы (мұндай бет жоқ)">Егемен елдер одағы</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%B6_%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D1%96%D1%81%D1%96%D0%BC%D1%96" title="Беловеж келісімі">Беловеж келісімі</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BC%D0%B0%D1%82%D1%8B_%D0%B4%D0%B5%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Алматы декларациясы">Алматы декларациясы</a></div></td></tr></tbody></table><div></div></td><td class="navbox-image" rowspan="9" style="width:1%;padding:0px 0px 0px 7px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Flag_of_the_CIS.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_the_CIS.svg/64px-Flag_of_the_CIS.svg.png" decoding="async" width="64" height="32" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_the_CIS.svg/96px-Flag_of_the_CIS.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_the_CIS.svg/128px-Flag_of_the_CIS.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE;">Спорт</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D0%BA%D1%83%D0%B1%D0%BE%D0%B3%D1%8B" title="Достастық кубогы">Достастық кубогы</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D2%B0%D0%BB%D1%82%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D1%84%D1%83%D1%82%D0%B1%D0%BE%D0%BB_%D2%9B%D2%B1%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="ТМД Ұлттық футбол құрамасы">Ұлттық футбол құрамасы</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D2%B0%D0%BB%D1%82%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D1%85%D0%BE%D0%BA%D0%BA%D0%B5%D0%B9_%D2%9B%D2%B1%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД Ұлттық хоккей құрамасы (мұндай бет жоқ)">Ұлттық хоккей құрамасы</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D0%B9%D0%B1%D0%B0%D0%BB%D1%8B_%D1%85%D0%BE%D0%BA%D0%BA%D0%B5%D0%B9%D0%B4%D0%B5%D0%BD_%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D0%B1%D1%96%D1%80%D1%96%D0%BD%D1%88%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%B3%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Шайбалы хоккейден ТМД біріншілігі (мұндай бет жоқ)">Шайбалы хоккейден біріншілік</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE;">Әскери ұйымдар</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D2%B0%D0%B6%D1%8B%D0%BC%D0%B4%D1%8B%D2%9B_%D2%9B%D0%B0%D1%83%D1%96%D0%BF%D1%81%D1%96%D0%B7%D0%B4%D1%96%D0%BA_%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D1%96%D1%81%D1%96%D0%BC%D1%96" class="mw-redirect" title="Ұжымдық қауіпсіздік келісімі">Ұжымдық қауіпсіздік келісімі</a> • <a href="/w/index.php?title=%D2%B0%D0%B6%D1%8B%D0%BC%D0%B4%D1%8B%D2%9B_%D0%B6%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BB_%D3%99%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82_%D0%B5%D1%82%D1%83_%D0%BA%D2%AF%D1%88%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ұжымдық жедел әрекет ету күштері (мұндай бет жоқ)">Ұжымдық жедел әрекет ету күштері</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D0%B1%D1%96%D1%80%D1%96%D0%BA%D0%BA%D0%B5%D0%BD_%D3%99%D1%83%D0%B5%D0%B3%D0%B5_%D2%9B%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%8B_%D2%9B%D0%BE%D1%80%D2%93%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D1%81_%D2%9B%D1%8B%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД біріккен әуеге қарсы қорғаныс қызметі (мұндай бет жоқ)">ТМД біріккен әуеге қарсы қорғаныс қызметі</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D0%B1%D1%96%D1%80%D1%96%D0%BA%D0%BA%D0%B5%D0%BD_%D2%9A%D0%BE%D1%80%D2%93%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D1%81_%D0%BA%D2%AF%D1%88%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД біріккен Қорғаныс күштері (мұндай бет жоқ)">ТМД біріккен Қорғаныс күштері</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE;">Экономика</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%95%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F_%D0%AD%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D2%9A%D0%B0%D1%83%D1%8B%D0%BC%D0%B4%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Еуразия Экономикалық Қауымдастығы">Еуразия Экономикалық Қауымдастығы</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%95%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F_%D0%BF%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Еуразия патенттік конвенция (мұндай бет жоқ)">Еуразия патенттік конвенция</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%95%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F_%D0%BF%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%82%D1%96%D0%BA_%D2%B1%D0%B9%D1%8B%D0%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Еуразия патенттік ұйым (мұндай бет жоқ)">Еуразия патенттік ұйым</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%81%D0%B8%D1%81" title="Тасис">Тасис</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D0%B5%D1%80%D0%BA%D1%96%D0%BD_%D1%81%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%B0_%D0%B0%D0%B9%D0%BC%D0%B0%D2%93%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД еркін сауда аймағы (мұндай бет жоқ)">Еркін сауда аймағы</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE;">Ұйымдар</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%88%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%BA%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%96" title="ТМД мемлекет басшыларының кеңесі">Көшбасшылар кеңесі</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D2%AF%D0%BA%D1%96%D0%BC%D0%B5%D1%82_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%88%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B_%D0%BA%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД үкімет басшылары кеңесі (мұндай бет жоқ)">Үкімет басшылары кеңесі</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D1%81%D1%8B%D1%80%D1%82%D2%9B%D1%8B_%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80_%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BB%D0%B5%D1%80_%D0%BA%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД сыртқы істер министрлер кеңесі (мұндай бет жоқ)">Сыртқы істер министрлер кеңесі</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D2%9B%D0%BE%D1%80%D2%93%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D1%81_%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BB%D0%B5%D1%80_%D0%BA%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД қорғаныс министрлер кеңесі (мұндай бет жоқ)">Қорғаныс министрлер кеңесі</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D1%96%D1%88%D0%BA%D1%96_%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80_%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BB%D0%B5%D1%80_%D0%BA%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД ішкі істер министрлер кеңесі (мұндай бет жоқ)">Ішкі істер министрлер кеңесі</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D0%B1%D1%96%D1%80%D1%96%D0%BA%D0%BA%D0%B5%D0%BD_%D2%9A%D0%BE%D1%80%D2%93%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D1%81_%D0%BA%D2%AF%D1%88%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96_%D0%BA%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД біріккен Қорғаныс күштері кеңесі (мұндай бет жоқ)">Біріккен Қорғаныс күштері кеңесі</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D1%88%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%B0_%D3%99%D1%81%D0%BA%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B5%D1%80%D1%96_%D2%9B%D0%BE%D0%BB%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%88%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B_%D0%BA%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД шекара әскерлері қолбасшылары кеңесі (мұндай бет жоқ)">Шекара әскерлері қолбасшылары кеңесі</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D2%9B%D0%B0%D1%83%D1%96%D0%BF%D1%81%D1%96%D0%B7%D0%B4%D1%96%D0%BA_%D2%B1%D0%B9%D1%8B%D0%BC%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B_%D0%BC%D0%B5%D0%BD_%D0%B0%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B_%D2%9B%D1%8B%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%88%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%80_%D0%BA%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД қауіпсіздік ұйымдары мен арнайы қызметтер басшылар кеңесі (мұндай бет жоқ)">Қауіпсіздік ұйымдары мен арнайы қызметтер басшылар кеңесі</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%8D%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%BA%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД мемлекет аралық экономикалық кеңесі (мұндай бет жоқ)">Экономикалық кеңес</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D0%BF%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B0%D0%BC%D0%B1%D0%BB%D0%B5%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="ТМД парламентаралық ассамблеясы">Парламент аралық ассамблеясы</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D1%8D%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%81%D0%BE%D1%82%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД экономикалық соты (мұндай бет жоқ)">Экономикалық сот</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД мемлекет аралық статистика комитеті (мұндай бет жоқ)">Мемлекетаралық статистика комитеті</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D2%9B%D0%B0%D1%80%D0%B6%D1%8B-%D0%B1%D0%B0%D0%BD%D0%BA_%D0%BA%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД қаржы-банк кеңесі (мұндай бет жоқ)">Қаржы-банк кеңесі</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%80%D0%BE%D1%80%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%93%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД антитеррорлық орталығы (мұндай бет жоқ)">Антитеррорлық орталық</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%BC_%D2%9B%D2%B1%D2%9B%D1%8B%D2%93%D1%8B_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД адам құқығы комиссиясы (мұндай бет жоқ)">Адам құқығы комиссиясы</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D2%AF%D0%B9%D0%BB%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%96%D1%80%D1%83-%D1%81%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D2%93%D0%B0%D1%82%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД үйлестіру-сабағаттық комитеті (мұндай бет жоқ)">Үйлестіру-сабағаттық комитеті</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D0%B0%D1%82%D2%9B%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%88%D1%8B_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД атқарушы комитеті (мұндай бет жоқ)">Атқарушы комитет</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%8D%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД мемлекет аралық экономикалық комитеті (мұндай бет жоқ)">Экономикалық комитет</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%B1%D0%B0%D0%BD%D0%BA" title="Мемлекет аралық банк">Банк</a></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#7EC0EE;;"><span style="float:left;text-align:left;width:5em;margin-right:0.5em"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96:%D0%95%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F_%D0%AD%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D2%9A%D0%B0%D1%83%D1%8B%D0%BC%D0%B4%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Бұл үлгіні қарау"><img alt="Бұл үлгіні қарау" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/14px-Magnifying_glass_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/21px-Magnifying_glass_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/28px-Magnifying_glass_icon.svg.png 2x" data-file-width="490" data-file-height="490" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96_%D1%82%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%83%D1%8B:%D0%95%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F_%D0%AD%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D2%9A%D0%B0%D1%83%D1%8B%D0%BC%D0%B4%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Бұл үлгіні талқылау"><img alt="Бұл үлгіні талқылау" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/14px-Comment_alt_font_awesome.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/21px-Comment_alt_font_awesome.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/28px-Comment_alt_font_awesome.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="//kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96:%D0%95%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F_%D0%AD%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D2%9A%D0%B0%D1%83%D1%8B%D0%BC%D0%B4%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D2%93%D1%8B&action=edit" title="Бұл үлгіні өңдеу"><img alt="Бұл үлгіні өңдеу" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/16px-Template_alt_full_black_22.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/24px-Template_alt_full_black_22.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/32px-Template_alt_full_black_22.svg.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></a></span></span><div style="font-size:114%"><a href="/wiki/%D0%95%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F_%D0%AD%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D2%9A%D0%B0%D1%83%D1%8B%D0%BC%D0%B4%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Еуразия Экономикалық Қауымдастығы">Еуразия Экономикалық Қауымдастығы</a> (ЕЕҚ)</div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px;text-align: center;"><div style="padding:0em 0.25em"> <div class="NavContent"> <p><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Армения">Армения</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Беларусь">Беларусь</a> • <a class="mw-selflink selflink">Қазақстан</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D2%93%D1%8B%D0%B7%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Қырғызстан">Қырғызстан</a> • <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9" title="Ресей">Ресей</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D3%99%D0%B6%D1%96%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Тәжікстан">Тәжікстан</a> </p> <div style="text-align:center;""><b>Қараушы елдер:</b> <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Молдова">Молдова</a></div> </div></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#7EC0EE;"><span style="float:left;text-align:left;width:5em;margin-right:0.5em"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96:%D2%B0%D2%9A%D0%A8%D2%B0" title="Бұл үлгіні қарау"><img alt="Бұл үлгіні қарау" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/14px-Magnifying_glass_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/21px-Magnifying_glass_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/28px-Magnifying_glass_icon.svg.png 2x" data-file-width="490" data-file-height="490" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96_%D1%82%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%83%D1%8B:%D2%B0%D2%9A%D0%A8%D2%B0" title="Бұл үлгіні талқылау"><img alt="Бұл үлгіні талқылау" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/14px-Comment_alt_font_awesome.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/21px-Comment_alt_font_awesome.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/28px-Comment_alt_font_awesome.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="//kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96:%D2%B0%D2%9A%D0%A8%D2%B0&action=edit" title="Бұл үлгіні өңдеу"><img alt="Бұл үлгіні өңдеу" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/16px-Template_alt_full_black_22.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/24px-Template_alt_full_black_22.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/32px-Template_alt_full_black_22.svg.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></a></span></span><div style="font-size:114%"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Flag_of_the_Collective_Security_Treaty_Organization.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Flag_of_the_Collective_Security_Treaty_Organization.svg/22px-Flag_of_the_Collective_Security_Treaty_Organization.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Flag_of_the_Collective_Security_Treaty_Organization.svg/33px-Flag_of_the_Collective_Security_Treaty_Organization.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Flag_of_the_Collective_Security_Treaty_Organization.svg/44px-Flag_of_the_Collective_Security_Treaty_Organization.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/%D2%B0%D0%B6%D1%8B%D0%BC%D0%B4%D1%8B%D2%9B_%D2%9B%D0%B0%D1%83%D1%96%D0%BF%D1%81%D1%96%D0%B7%D0%B4%D1%96%D0%BA_%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B_%D1%88%D0%B0%D1%80%D1%82_%D2%B1%D0%B9%D1%8B%D0%BC%D1%8B" title="Ұжымдық қауіпсіздік туралы шарт ұйымы">Ұжымдық қауіпсіздік туралы шарт ұйымы</a> (ҰҚШҰ)</div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE;">Мүшелері</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <span class="nowrap" data-sort-value="Армения"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Армения"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/22px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/33px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/44px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Армения"><span class="wrap">Армения</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Беларусь"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Беларусь"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Flag_of_Belarus.svg/22px-Flag_of_Belarus.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Flag_of_Belarus.svg/33px-Flag_of_Belarus.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Flag_of_Belarus.svg/44px-Flag_of_Belarus.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Беларусь"><span class="wrap">Беларусь</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Қазақстан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Қазақстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/22px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/33px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/44px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span></span> <a class="mw-selflink selflink"><span class="wrap">Қазақстан</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Қырғызстан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D2%93%D1%8B%D0%B7%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Қырғызстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/22px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/33px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/44px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D2%93%D1%8B%D0%B7%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Қырғызстан"><span class="wrap">Қырғызстан</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Ресей"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9" title="Ресей"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/22px-Flag_of_Russia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/33px-Flag_of_Russia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/44px-Flag_of_Russia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9" title="Ресей"><span class="wrap">Ресей</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Тәжікстан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A2%D3%99%D0%B6%D1%96%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Тәжікстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/22px-Flag_of_Tajikistan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/33px-Flag_of_Tajikistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/44px-Flag_of_Tajikistan.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D0%A2%D3%99%D0%B6%D1%96%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Тәжікстан"><span class="wrap">Тәжікстан</span></a></span></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE;">Бұрынғы мүшелері</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <span class="nowrap" data-sort-value="Әзербайжан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D3%98%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Әзербайжан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/22px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/33px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/44px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D3%98%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Әзербайжан"><span class="wrap">Әзербайжан</span></a></span> (1999 жылға дейін) • <span class="nowrap" data-sort-value="Грузия"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Грузия"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Flag_of_Georgia_%281990%E2%80%932004%29.svg/22px-Flag_of_Georgia_%281990%E2%80%932004%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Flag_of_Georgia_%281990%E2%80%932004%29.svg/33px-Flag_of_Georgia_%281990%E2%80%932004%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Flag_of_Georgia_%281990%E2%80%932004%29.svg/44px-Flag_of_Georgia_%281990%E2%80%932004%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Грузия"><span class="wrap">Грузия</span></a></span> (1999 жылға дейін) • <span class="nowrap" data-sort-value="Өзбекстан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D3%A8%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Өзбекстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/22px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/33px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/44px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D3%A8%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Өзбекстан"><span class="wrap">Өзбекстан</span></a></span> (2012 жылға дейін)</div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE;">Парламенттік Ассамблеясының жанындағы бақылаушы мемлекеттер</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <span class="nowrap" data-sort-value="Сербия"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B8%D1%8F" title="Сербия"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Flag_of_Serbia.svg/22px-Flag_of_Serbia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Flag_of_Serbia.svg/33px-Flag_of_Serbia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Flag_of_Serbia.svg/44px-Flag_of_Serbia.svg.png 2x" data-file-width="1350" data-file-height="900" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B8%D1%8F" title="Сербия"><span class="wrap">Сербия</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Ауғанстан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%90%D1%83%D2%93%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Ауғанстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/22px-Flag_of_the_Taliban.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/33px-Flag_of_the_Taliban.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/44px-Flag_of_the_Taliban.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D0%90%D1%83%D2%93%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Ауғанстан"><span class="wrap">Ауғанстан</span></a></span></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE;">Әскери ұйымдар</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/w/index.php?title=%D0%96%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BB_%D3%99%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82_%D0%B5%D1%82%D1%83_%D2%B1%D0%B6%D1%8B%D0%BC%D0%B4%D1%8B%D2%9B_%D0%BA%D2%AF%D1%88%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Жедел әрекет ету ұжымдық күші (мұндай бет жоқ)">Жедел әрекет ету ұжымдық күші</a> • <a href="/w/index.php?title=%D2%B0%D2%9A%D0%A8%D2%B0_%D0%B1%D1%96%D1%82%D1%96%D0%BC%D0%B3%D0%B5%D1%80%D1%88%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%BA_%D0%BA%D2%AF%D1%88%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ҰҚШҰ бітімгершілік күштері (мұндай бет жоқ)">Бітімгершілік күштері</a></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#7EC0EE;"><span style="float:left;width:6em;margin-right:0.6em"> </span><div style="font-size:114%"><a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D0%BA%D1%96_%D0%9C%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96%D0%BD%D1%96%D2%A3_%D2%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BC%D1%8B" title="Түркі Мемлекеттерінің Ұйымы">Түркі Мемлекеттерінің Ұйымы</a></div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px;text-align: center;"><div style="padding:0em 0.25em"> <div class="NavContent"> <p><span class="nowrap" data-sort-value="Әзербайжан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D3%98%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Әзербайжан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/22px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/33px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/44px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D3%98%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Әзербайжан"><span class="wrap">Әзербайжан</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Қазақстан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Қазақстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/22px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/33px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/44px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span></span> <a class="mw-selflink selflink"><span class="wrap">Қазақстан</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Қырғызстан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D2%93%D1%8B%D0%B7%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Қырғызстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/22px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/33px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/44px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D2%93%D1%8B%D0%B7%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Қырғызстан"><span class="wrap">Қырғызстан</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Өзбекстан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D3%A8%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Өзбекстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/22px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/33px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/44px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D3%A8%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Өзбекстан"><span class="wrap">Өзбекстан</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Түркия"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Түркия"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/22px-Flag_of_Turkey.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/33px-Flag_of_Turkey.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/44px-Flag_of_Turkey.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Түркия"><span class="wrap">Түркия</span></a></span> </p> </div></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#7EC0EE;"><span style="float:left;text-align:left;width:5em;margin-right:0.5em"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96:%D0%A8%D0%B0%D0%BD%D1%85%D0%B0%D0%B9_%D0%AB%D0%BD%D1%82%D1%8B%D0%BC%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D2%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BC%D1%8B" title="Бұл үлгіні қарау"><img alt="Бұл үлгіні қарау" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/14px-Magnifying_glass_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/21px-Magnifying_glass_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/28px-Magnifying_glass_icon.svg.png 2x" data-file-width="490" data-file-height="490" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96_%D1%82%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%83%D1%8B:%D0%A8%D0%B0%D0%BD%D1%85%D0%B0%D0%B9_%D0%AB%D0%BD%D1%82%D1%8B%D0%BC%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D2%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BC%D1%8B" title="Бұл үлгіні талқылау"><img alt="Бұл үлгіні талқылау" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/14px-Comment_alt_font_awesome.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/21px-Comment_alt_font_awesome.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/28px-Comment_alt_font_awesome.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="//kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96:%D0%A8%D0%B0%D0%BD%D1%85%D0%B0%D0%B9_%D0%AB%D0%BD%D1%82%D1%8B%D0%BC%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D2%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BC%D1%8B&action=edit" title="Бұл үлгіні өңдеу"><img alt="Бұл үлгіні өңдеу" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/16px-Template_alt_full_black_22.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/24px-Template_alt_full_black_22.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/32px-Template_alt_full_black_22.svg.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></a></span></span><div style="font-size:114%"><a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%BD%D1%85%D0%B0%D0%B9_%D0%AB%D0%BD%D1%82%D1%8B%D0%BC%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D2%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BC%D1%8B" title="Шанхай Ынтымақтастық Ұйымы">Шанхай Ынтымақтастық Ұйымы</a></div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE;">Мүше мемлекеттер</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a class="mw-selflink selflink">Қазақстан</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D2%93%D1%8B%D0%B7%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Қырғызстан">Қырғызстан</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%82%D0%B0%D0%B9" title="Қытай">Қытай</a> • <a href="/wiki/%D3%A8%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Өзбекстан">Өзбекстан</a> • <a href="/wiki/%D0%9F%D3%99%D0%BA%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Пәкістан">Пәкістан</a> • <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9" title="Ресей">Ресей</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D3%99%D0%B6%D1%96%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Тәжікстан">Тәжікстан</a> • <a href="/wiki/%D2%AE%D0%BD%D0%B4%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Үндістан">Үндістан</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE;">Бақылаушы мемлекеттер</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%90%D1%83%D2%93%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Ауғанстан">Ауғанстан</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Беларусь">Беларусь</a> • <a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Иран">Иран</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D2%A3%D2%93%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Моңғолия">Моңғолия</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE;">Диалогтық серіктер</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Армения">Армения</a> • <a href="/wiki/%D3%98%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Әзербайжан">Әзербайжан</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B6%D0%B0" title="Камбоджа">Камбоджа</a> • <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D0%BF%D0%B0%D0%BB" title="Непал">Непал</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Түркия">Түркия</a> • <a href="/wiki/%D0%A8%D1%80%D0%B8-%D0%9B%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B0" title="Шри-Ланка">Шри-Ланка</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE;">Қонақтар</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%9E%D2%A3%D1%82%D2%AF%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA-%D1%88%D1%8B%D2%93%D1%8B%D1%81_%D0%90%D0%B7%D0%B8%D1%8F_%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80%D1%96%D0%BD%D1%96%D2%A3_%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Оңтүстік-шығыс Азия елдерінің ассоциациясы">АСЕАН</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D1%96%D1%80%D1%96%D0%BA%D0%BA%D0%B5%D0%BD_%D2%B0%D0%BB%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80_%D2%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BC%D1%8B" title="Біріккен Ұлттар Ұйымы">БҰҰ</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D3%99%D1%83%D0%B5%D0%BB%D1%81%D1%96%D0%B7_%D0%9C%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80_%D0%94%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы">ТМД</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D1%96%D0%BA%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Түрікменстан">Түрікменстан</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE;">Жұмыс тілдері</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%82%D0%B0%D0%B9_%D1%82%D1%96%D0%BB%D1%96" title="Қытай тілі">қытай</a> • <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D1%8B%D1%81_%D1%82%D1%96%D0%BB%D1%96" title="Орыс тілі">орыс</a></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#7EC0EE;"><span style="float:left;text-align:left;width:5em;margin-right:0.5em"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96:%D0%A2%D2%AE%D0%A0%D0%9A%D0%A1%D0%9E%D0%99" title="Бұл үлгіні қарау"><img alt="Бұл үлгіні қарау" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/14px-Magnifying_glass_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/21px-Magnifying_glass_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/28px-Magnifying_glass_icon.svg.png 2x" data-file-width="490" data-file-height="490" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96_%D1%82%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%83%D1%8B:%D0%A2%D2%AE%D0%A0%D0%9A%D0%A1%D0%9E%D0%99" title="Бұл үлгіні талқылау"><img alt="Бұл үлгіні талқылау" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/14px-Comment_alt_font_awesome.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/21px-Comment_alt_font_awesome.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/28px-Comment_alt_font_awesome.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="//kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96:%D0%A2%D2%AE%D0%A0%D0%9A%D0%A1%D0%9E%D0%99&action=edit" title="Бұл үлгіні өңдеу"><img alt="Бұл үлгіні өңдеу" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/16px-Template_alt_full_black_22.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/24px-Template_alt_full_black_22.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/32px-Template_alt_full_black_22.svg.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></a></span></span><div style="font-size:114%"><a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D0%BA%D1%96_%D0%BC%D3%99%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D1%82%D1%96%D0%BD_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D3%A9%D0%BD%D0%B5%D1%80%D1%96%D0%BD_%D0%B4%D0%B0%D0%BC%D1%8B%D1%82%D1%83_%D1%85%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D2%B1%D0%B9%D1%8B%D0%BC%D1%8B" title="Түркі мәдениетін және өнерін дамыту халықаралық ұйымы">Түркі мәдениетін және өнерін дамыту халықаралық ұйымы</a> (ТҮРКСОЙ)</div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE;">Тәуелсіз елдер</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <span class="nowrap" data-sort-value="Әзербайжан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D3%98%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Әзербайжан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/22px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/33px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/44px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D3%98%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Әзербайжан"><span class="wrap">Әзербайжан</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Қазақстан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Қазақстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/22px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/33px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/44px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span></span> <a class="mw-selflink selflink"><span class="wrap">Қазақстан</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Қырғызстан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D2%93%D1%8B%D0%B7%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Қырғызстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/22px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/33px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/44px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D2%93%D1%8B%D0%B7%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Қырғызстан"><span class="wrap">Қырғызстан</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Өзбекстан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D3%A8%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Өзбекстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/22px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/33px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/44px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D3%A8%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Өзбекстан"><span class="wrap">Өзбекстан</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Түркия"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Түркия"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/22px-Flag_of_Turkey.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/33px-Flag_of_Turkey.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/44px-Flag_of_Turkey.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Түркия"><span class="wrap">Түркия</span></a></span> • <span class="nowrap" data-sort-value="Түрікменстан"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D1%96%D0%BA%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Түрікменстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/22px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/33px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/44px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D1%96%D0%BA%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Түрікменстан"><span class="wrap">Түрікменстан</span></a></span></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#7EC0EE;">Тәуелсіз елдің құрамында</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%82%D0%B0%D0%B9_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Алтай Республикасы">Алтай Республикасы</a><sup>1</sup> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%88%D2%9B%D2%B1%D1%80%D1%82%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Башқұртстан">Башқұртстан</a><sup>1</sup> • <a href="/wiki/%D2%92%D0%B0%D2%93%D0%B0%D1%83%D1%8B%D0%B7%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Ғағауызстан">Ғағауызстан</a><sup>2</sup> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%85%D0%B0_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Саха Республикасы">Саха Республикасы</a><sup>1</sup> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%BB%D1%82%D2%AF%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%9A%D0%B8%D0%BF%D1%80_%D0%A2%D2%AF%D1%80%D1%96%D0%BA_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Солтүстік Кипр Түрік Республикасы">Солтүстік Кипр Түрік Республикасы</a><sup>3</sup> • <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Татарстан">Татарстан</a><sup>1</sup> • <a href="/wiki/%D0%A2%D1%8B%D0%B2%D0%B0" title="Тыва">Тыва</a><sup>1</sup> • <a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D1%81%D0%B8%D1%8F" title="Хакасия">Хакасия</a><sup>1</sup></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="background:#7EC0EE;"><div><sup><small>1</small></sup> <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9" title="Ресей">Ресей Федерациясының</a> федералды субъектісі. <sup><small>2</small></sup> <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Молдова">Молдова Республикасының</a> автономиялық аумақ бірлігі. <sup><small>3</small></sup> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%BB%D1%82%D2%AF%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%9A%D0%B8%D0%BF%D1%80_%D0%A2%D2%AF%D1%80%D1%96%D0%BA_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Солтүстік Кипр Түрік Республикасы">Солт. Кипр</a> тек <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Түркия">Түркия Республикасы</a> таниды, халықаралық қауым бұны <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B8%D0%BF%D1%80" title="Кипр">Кипр Республикасының</a> аумағы деп санайды.</div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#7EC0EE;"><span style="float:left;width:6em;margin-right:0.6em"> </span><div style="font-size:114%"><a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BC_%D1%8B%D0%BD%D1%82%D1%8B%D0%BC%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D2%B1%D0%B9%D1%8B%D0%BC%D1%8B" title="Ислам ынтымақтастық ұйымы">Ислам ынтымақтастық ұйымы</a></div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px;text-align: center;"><div style="padding:0em 0.25em"> <div class="NavContent"> <p><a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B1%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Албания">Албания</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B6%D0%B8%D1%80" title="Алжир">Алжир</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D1%83%D2%93%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Ауғанстан">Ауғанстан</a> • <a href="/wiki/%D3%98%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Әзербайжан">Әзербайжан</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D1%88" title="Бангладеш">Бангладеш</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%85%D1%80%D0%B5%D0%B9%D0%BD" title="Бахрейн">Бахрейн</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%BD" title="Бенин">Бенин</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D1%80%D1%83%D0%BD%D0%B5%D0%B9" title="Бруней">Бруней</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D1%83%D1%80%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B0-%D0%A4%D0%B0%D1%81%D0%BE" title="Буркина-Фасо">Буркина-Фасо</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D1%96%D1%80%D1%96%D0%BA%D0%BA%D0%B5%D0%BD_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1_%D3%98%D0%BC%D1%96%D1%80%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96" title="Біріккен Араб Әмірліктері">Біріккен Араб Әмірліктері</a> • <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D0%BD" title="Габон">Габон</a> • <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B9%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Гайана">Гайана</a> • <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BC%D0%B1%D0%B8%D1%8F" title="Гамбия">Гамбия</a> • <a href="/wiki/%D0%93%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%B5%D1%8F" title="Гвинея">Гвинея</a> • <a href="/wiki/%D0%93%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%B5%D1%8F-%D0%91%D0%B8%D1%81%D0%B0%D1%83" title="Гвинея-Бисау">Гвинея-Бисау</a> • <a href="/wiki/%D0%94%D0%B6%D0%B8%D0%B1%D1%83%D1%82%D0%B8" title="Джибути">Джибути</a> • <a href="/wiki/%D0%98%D0%BD%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Индонезия">Индонезия</a> • <a href="/wiki/%D0%98%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Иордания">Иордания</a> • <a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BA" title="Ирак">Ирак</a> • <a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Иран">Иран</a> • <a href="/wiki/%D0%99%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD" title="Йемен">Йемен</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%83%D0%BD" title="Камерун">Камерун</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80" class="mw-redirect" title="Катар">Катар</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Коморлар">Коморлар</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%82-%D0%B4%E2%80%99%D0%98%D0%B2%D1%83%D0%B0%D1%80" title="Кот-д’Ивуар">Кот-д’Ивуар</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D1%83%D0%B2%D0%B5%D0%B9%D1%82" title="Кувейт">Кувейт</a> • <a class="mw-selflink selflink">Қазақстан</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D2%93%D1%8B%D0%B7%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Қырғызстан">Қырғызстан</a> • <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D0%BD" title="Ливан">Ливан</a> • <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B8%D0%B2%D0%B8%D1%8F" title="Ливия">Ливия</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B2%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Мавритания">Мавритания</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%B9%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Малайзия">Малайзия</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BB%D0%B8" title="Мали">Мали</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D0%B8%D0%B2_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Мальдив Республикасы">Малдив аралдары</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BA%D0%BA%D0%BE" title="Марокко">Марокко</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B7%D0%B0%D0%BC%D0%B1%D0%B8%D0%BA" title="Мозамбик">Мозамбик</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D1%8B%D1%81%D1%8B%D1%80" title="Мысыр">Мысыр</a> • <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%B3%D0%B5%D1%80" title="Нигер">Нигер</a> • <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%B3%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Нигерия">Нигерия</a> • <a href="/wiki/%D0%9E%D0%BC%D0%B0%D0%BD" title="Оман">Оман</a> • <a href="/wiki/%D3%A8%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Өзбекстан">Өзбекстан</a> • <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Палестина">Палестина</a> • <a href="/wiki/%D0%9F%D3%99%D0%BA%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Пәкістан">Пәкістан</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%83%D0%B4_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Сауд Арабиясы">Сауд Арабиясы</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%BB" title="Сенегал">Сенегал</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B8%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Сирия">Сирия</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B8" title="Сомали">Сомали</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D0%B4%D0%B0%D0%BD" title="Судан">Судан</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D0%BC" title="Суринам">Суринам</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D1%8C%D0%B5%D1%80%D1%80%D0%B0-%D0%9B%D0%B5%D0%BE%D0%BD%D0%B5" title="Сьерра-Леоне">Сьерра-Леоне</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D3%99%D0%B6%D1%96%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Тәжікстан">Тәжікстан</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D0%BE%D0%B3%D0%BE" title="Того">Того</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%BD%D0%B8%D1%81" title="Тунис">Тунис</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Түркия">Түркия</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D1%96%D0%BA%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Түрікменстан">Түрікменстан</a> • <a href="/wiki/%D0%A3%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0" title="Уганда">Уганда</a> • <a href="/wiki/%D0%A7%D0%B0%D0%B4" title="Чад">Чад</a> </p> <div style="text-align:center; font-size:smaller;""> <p><b>Қараушы елдер:</b> <a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D1%81%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D0%93%D0%B5%D1%80%D1%86%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Босния және Герцеговина">Босния және Герцеговина</a> • <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%90%D1%84%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Орталық Африка Республикасы">Орталық Африка Республикасы</a> • <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9" title="Ресей">Ресей</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%B9%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4" title="Тайланд">Тайланд</a> </p> </div> <div style="text-align:center; font-size:smaller;""> <p><b>Қараушы мұсылман ұйымдары және қауымдар:</b> <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D1%80%D0%BE_%D2%B0%D0%BB%D1%82_%D0%90%D0%B7%D0%B0%D1%82%D1%82%D1%8B%D0%BB%D1%8B%D2%93%D1%8B_%D0%9C%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Моро Ұлт Азаттылығы Майданы (мұндай бет жоқ)">Моро Ұлт Азаттылығы Майданы</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%BB%D1%82%D2%AF%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%9A%D0%B8%D0%BF%D1%80_%D0%A2%D2%AF%D1%80%D1%96%D0%BA_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Солтүстік Кипр Түрік Республикасы">Солтүстік Кипр</a> </p> </div> <div style="text-align:center; font-size:smaller;""> <p><b>Қараушы халықаралық ұйымдар:</b> <a href="/wiki/%D0%90%D1%84%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B" title="Африка одағы">Африка Бірлігі</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96_%D0%9B%D0%B8%D0%B3%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Араб мемлекеттері Лигасы">Араб Лигасы</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D1%96%D1%80%D1%96%D0%BA%D0%BA%D0%B5%D0%BD_%D2%B0%D0%BB%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80_%D2%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BC%D1%8B" title="Біріккен Ұлттар Ұйымы">Біріккен Ұлттар Ұйымы</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%BE%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BC%D0%B0%D1%83_%D2%9A%D0%BE%D0%B7%D2%93%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Қосылмау Қозғалысы">Қосылмау Қозғалысы</a> • <a href="/wiki/%D0%AD%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%AB%D0%BD%D1%82%D1%8B%D0%BC%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D2%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BC%D1%8B" title="Экономикалық Ынтымақтастық Ұйымы">Экономикалық Ынтымақтастық Ұйымы</a> </p> </div> </div></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">«<a dir="ltr" href="https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Қазақстан&oldid=3400788">https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Қазақстан&oldid=3400788</a>» бетінен алынған</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Арнайы:Санаттар">Санаттар</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82:%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96_%D1%88%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%80%D1%83%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0_%D0%BA%D3%A9%D1%88%D1%96%D1%80%D0%BC%D0%B5_%D0%B0%D1%80%D0%B3%D1%83%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82_%D2%9B%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%8B%D0%BD_%D0%B1%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Санат:Үлгі шақыруында көшірме аргумент қолданатын беттер">Үлгі шақыруында көшірме аргумент қолданатын беттер</a></li><li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82:%D0%90%D0%BB%D1%84%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%82_%D0%B1%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D1%88%D0%B0_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Санат:Алфавит бойынша мемлекеттер">Алфавит бойынша мемлекеттер</a></li><li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82:%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Санат:Қазақстан">Қазақстан</a></li><li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82:%D0%9F%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BA%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80" title="Санат:Посткеңестік елдер">Посткеңестік елдер</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Жасырын санат: <ul><li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82:ISBN_%D1%81%D0%B8%D2%9B%D1%8B%D1%80%D0%BB%D1%8B_%D1%81%D1%96%D0%BB%D1%82%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D1%80%D1%96_%D2%9B%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D0%BB%D2%93%D0%B0%D0%BD_%D0%B1%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Санат:ISBN сиқырлы сілтемелері қолданылған беттер">ISBN сиқырлы сілтемелері қолданылған беттер</a></li></ul></div></div> </div> </div> <div id="mw-navigation"> <h2>Навигация мәзірі</h2> <div id="mw-head"> <nav id="p-personal" class="mw-portlet mw-portlet-personal vector-user-menu-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-personal-label" > <h3 id="p-personal-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Жеке құралдар</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anonuserpage" class="mw-list-item"><span title="Бұл IP мекенжайдың жеке беті">Кірмегенсіз</span></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%A2%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%83%D1%8B%D0%BC" title="Бұл IP мекенжай өңдемелерін талқылау [n]" accesskey="n"><span>Талқылау</span></a></li><li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D2%AE%D0%BB%D0%B5%D1%81%D1%96%D0%BC" title="Бұл IP мекенжаймен жасаған өңдемелер тізімі [y]" accesskey="y"><span>Үлесім</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%96%D0%B0%D2%A3%D0%B0_%D1%82%D1%96%D1%80%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D0%B3%D1%96&returnto=%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Біз сізге есептік жазба бастауды және кіруді ұсынамыз,ол міндетті емес."><span>Тіркелу</span></a></li><li id="pt-login" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D2%9A%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%81%D1%83%D1%88%D1%8B_%D0%BA%D1%96%D1%80%D1%83%D1%96&returnto=%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Кіруіңізді ұсынамыз, ол міндетті емес. [o]" accesskey="o"><span>Кіру</span></a></li> </ul> </div> </nav> <div id="left-navigation"> <nav id="p-namespaces" class="mw-portlet mw-portlet-namespaces vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-namespaces-label" > <h3 id="p-namespaces-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Ат кеңістіктері</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Мазмұн бетін көру [c]" accesskey="c"><span>Бет</span></a></li><li id="ca-talk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%83:%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" rel="discussion" title="Мағлұмат бетті талқылау [t]" accesskey="t"><span>Талқылау</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-variants" class="mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-variants-label" > <input type="checkbox" id="p-variants-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-variants" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-variants-label" > <label id="p-variants-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">kk</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation"> <nav id="p-views" class="mw-portlet mw-portlet-views vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-views-label" > <h3 id="p-views-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Көріністер</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD"><span>Оқу</span></a></li><li id="ca-viewsource" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD&action=edit" title="Бұл бет қорғалған.
Оның кодын көре аласыз. [e]" accesskey="e"><span>Кодын көру</span></a></li><li id="ca-history" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD&action=history" title="Бұл беттін соңғы нұсқалары. [h]" accesskey="h"><span>Өңделу тарихы</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-cactions" class="mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-cactions-label" title="More options" > <input type="checkbox" id="p-cactions-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-cactions" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-cactions-label" > <label id="p-cactions-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Тағы</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <h3 >Іздеу</h3> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="vector-search-box-form"> <div id="simpleSearch" class="vector-search-box-inner" data-search-loc="header-navigation"> <input class="vector-search-box-input" type="search" name="search" placeholder="Уикипедия жобасынан іздеу" aria-label="Уикипедия жобасынан іздеу" autocapitalize="sentences" title="Уикипедия жобасында іздеу [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <input type="hidden" name="title" value="Арнайы:Іздеу"> <input id="mw-searchButton" class="searchButton mw-fallbackSearchButton" type="submit" name="fulltext" title="Осы мәтіні бар бетті іздеу" value="Іздеу"> <input id="searchButton" class="searchButton" type="submit" name="go" title="Егер дәл осы атауымен болса бетке өтіп кету" value="Өту"> </div> </form> </div> </div> </div> <div id="mw-panel" class="vector-legacy-sidebar"> <div id="p-logo" role="banner"> <a class="mw-wiki-logo" href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B_%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Басты бетті көру"></a> </div> <nav id="p-navigation" class="mw-portlet mw-portlet-navigation vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-navigation-label" > <h3 id="p-navigation-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Шарлау</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B_%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Басты бетті көру [z]" accesskey="z"><span>Басты бет</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D2%9A%D0%B0%D1%83%D1%8B%D0%BC_%D0%BF%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8B" title="Жоба туралы, мұнда немен айналысуға болатыны туралы, қай жерде не бары туралы"><span>Қауымдастық порталы</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%96%D1%83%D1%8B%D2%9B%D1%82%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D3%A9%D0%B7%D0%B3%D0%B5%D1%80%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Осы уикидегі жуықтағы өзгерістер тізімі. [r]" accesskey="r"><span>Жуықтағы өзгерістер</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%96%D0%B0%D2%A3%D0%B0_%D0%B1%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Соңғы бір айдағы басталған беттер тізімі, есім кеңістігі бойынша сүзгілеп көре аласыз."><span>Жаңа беттер</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D0%B5%D0%B7%D0%B4%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BE%D2%9B" title="Кездейсоқ бет жүктеу [x]" accesskey="x"><span>Кездейсоқ бет</span></a></li><li id="n-videolesson" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%92%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BE_%D1%81%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Уикипедияны үйренуге қатысты YouTube-тағы видео сабақтар"><span>Видео сабақтар</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%90%D0%BD%D1%8B%D2%9B%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B0" title="Анықтама табу орны."><span>Анықтама</span></a></li><li id="n-forum" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A4%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%BC" title="Уикипедия қатысушыларының форумы."><span>Форум</span></a></li><li id="n-general-discussion" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A2%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%83_%D0%BB%D0%B5%D0%B3%D1%96" title="Flow жұмыс легінде жұмыс істейтін Уикипедияның негізгі талқылау беті [4]" accesskey="4"><span>Талқылау легі</span></a></li><li id="n-telegram" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:Telegram" title="Қазақша Уикипедияға қатысты ең маңызды жаңалықтар мен мақалалар"><span>Телеграм арна</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A4%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%BC/%D2%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D1%80_%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B_%D1%85%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%83" title="Бұл беттегі қатені хабарлау"><span>Қателер туралы хабарлау</span></a></li><li id="n-sitesupport" class="mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_kk.wikipedia.org&uselang=kk" title="Демеу беріңіз"><span>Демеу беру</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-tb" class="mw-portlet mw-portlet-tb vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-tb-label" > <h3 id="p-tb-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Құралдар</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9C%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0_%D1%81%D1%96%D0%BB%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D1%80/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Мұнда сілтейтін барлық бет тізімі [j]" accesskey="j"><span>Мұнда сілтейтін беттер</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%A1%D1%96%D0%BB%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B4%D1%96%D2%A3_%D3%A9%D0%B7%D0%B3%D0%B5%D1%80%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" rel="nofollow" title="Осы жерден сілтенген беттердің жуықтағы өзгерістері [k]" accesskey="k"><span>Қатысты өзгерістер</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B_%D0%B1%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Барлық арнайы беттер тізімі [q]" accesskey="q"><span>Арнайы беттер</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD&oldid=3400788" title="Мына беттің осы нұсқасының тұрақты сілтемесі"><span>Тұрақты сілтеме</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD&action=info" title="Бұл бет туралы көбірек мәлімет"><span>Бет ақпараты</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:CiteThisPage&page=%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD&id=3400788&wpFormIdentifier=titleform" title="Бұл беттен қалай дәйексөз алуға болатыны туралы мәлімет"><span>Беттен дәйексөз алу</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fkk.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D2%259A%25D0%25B0%25D0%25B7%25D0%25B0%25D2%259B%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B0%25D0%25BD"><span>URL мекенжайын қысқарту</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:QrCode&url=https%3A%2F%2Fkk.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D2%259A%25D0%25B0%25D0%25B7%25D0%25B0%25D2%259B%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B0%25D0%25BD"><span>QR код жүктеу</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-electronpdfservice-sidebar-portlet-heading" class="mw-portlet mw-portlet-electronpdfservice-sidebar-portlet-heading vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-electronpdfservice-sidebar-portlet-heading-label" > <h3 id="p-electronpdfservice-sidebar-portlet-heading-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Баспа/экспорт</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="electron-print_pdf" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:DownloadAsPdf&page=%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD&action=show-download-screen"><span>PDF ретінде жүктеп алу</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="javascript:print();" rel="alternate" title="Бұл беттің басып шығаруға арналған нұсқасы [p]" accesskey="p"><span>Басып шығару нұсқасы</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-wikibase-otherprojects" class="mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-wikibase-otherprojects-label" > <h3 id="p-wikibase-otherprojects-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Басқа жобаларда</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Kazakhstan" hreflang="en"><span>Ортаққор</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q232" title="Сілтеме дерек қойма данасымен байланысқан [g]" accesskey="g"><span>Уикидерек элементі</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-lang" class="mw-portlet mw-portlet-lang vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-lang-label" > <h3 id="p-lang-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Басқа тілдерде</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D2%9E%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D2%AD%D0%B0%D0%BD" title="Ҟазахсҭан – абхаз тілі" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Ҟазахсҭан" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="абхаз тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Аԥсшәа</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – ачех тілі" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="ачех тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Acèh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ady mw-list-item"><a href="https://ady.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Казахстан – адыгей тілі" lang="ady" hreflang="ady" data-title="Казахстан" data-language-autonym="Адыгабзэ" data-language-local-name="адыгей тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Адыгабзэ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="таңдаулы мақалалар"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Kasakstan" title="Kasakstan – африкаанс тілі" lang="af" hreflang="af" data-title="Kasakstan" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="африкаанс тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Kasachstan" title="Kasachstan – неміс тілі (Швейцария)" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Kasachstan" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="неміс тілі (Швейцария)" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-alt mw-list-item"><a href="https://alt.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Казахстан – оңтүстік алтай тілі" lang="alt" hreflang="alt" data-title="Казахстан" data-language-autonym="Алтай тил" data-language-local-name="оңтүстік алтай тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Алтай тил</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%AB%E1%8B%9B%E1%8A%AD%E1%88%B5%E1%89%B3%E1%8A%95" title="ካዛክስታን – амхар тілі" lang="am" hreflang="am" data-title="ካዛክስታን" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="амхар тілі" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ami mw-list-item"><a href="https://ami.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – Amis" lang="ami" hreflang="ami" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Pangcah" data-language-local-name="Amis" class="interlanguage-link-target"><span>Pangcah</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Cazaquist%C3%A1n" title="Cazaquistán – арагон тілі" lang="an" hreflang="an" data-title="Cazaquistán" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="арагон тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Casahstan" title="Casahstan – Old English" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Casahstan" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Old English" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="कजाकिस्तान – ангика тілі" lang="anp" hreflang="anp" data-title="कजाकिस्तान" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="ангика тілі" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%83%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%AE%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="كازاخستان – араб тілі" lang="ar" hreflang="ar" data-title="كازاخستان" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="араб тілі" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%A9%DC%99%DC%A9%DC%A3%DC%9B%DC%90%DC%A2" title="ܩܙܩܣܛܐܢ – Aramaic" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܩܙܩܣܛܐܢ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="Aramaic" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D9%83%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%AE%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="كازاخستان – Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="كازاخستان" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%83%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%AE%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="كازاخستان – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="كازاخستان" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%96%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="কাজাখাস্তান – ассам тілі" lang="as" hreflang="as" data-title="কাজাখাস্তান" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="ассам тілі" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Kazakst%C3%A1n" title="Kazakstán – астурия тілі" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Kazakstán" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="астурия тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%8A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%8A%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Хъазахъистан – авар тілі" lang="av" hreflang="av" data-title="Хъазахъистан" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="авар тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%96%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="कजाख्स्तान – авадхи тілі" lang="awa" hreflang="awa" data-title="कजाख्स्तान" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="авадхи тілі" class="interlanguage-link-target"><span>अवधी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Qasaq_suyu" title="Qasaq suyu – аймара тілі" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Qasaq suyu" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="аймара тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Qazax%C4%B1stan" title="Qazaxıstan – әзірбайжан тілі" lang="az" hreflang="az" data-title="Qazaxıstan" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="әзірбайжан тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="قازاخیستان – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="قازاخیستان" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D2%A0%D0%B0%D2%99%D0%B0%D2%93%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Ҡаҙағстан – башқұрт тілі" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Ҡаҙағстан" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="башқұрт тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – бали тілі" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="бали тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Kasachstan" title="Kasachstan – Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Kasachstan" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Kazakstans" title="Kazakstans – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Kazakstans" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bbc mw-list-item"><a href="https://bbc.wikipedia.org/wiki/Kasakhstan" title="Kasakhstan – Batak Toba" lang="bbc" hreflang="bbc" data-title="Kasakhstan" data-language-autonym="Batak Toba" data-language-local-name="Batak Toba" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Toba</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Kasahistan" title="Kasahistan – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Kasahistan" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Казахстан – беларусь тілі" lang="be" hreflang="be" data-title="Казахстан" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="беларусь тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Казахстан – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Казахстан" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Kasakstan" title="Kasakstan – Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Kasakstan" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Казахстан – болгар тілі" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Казахстан" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="болгар тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="कजाकिस्तान – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="कजाकिस्तान" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bi mw-list-item"><a href="https://bi.wikipedia.org/wiki/Kasakstan" title="Kasakstan – бислама тілі" lang="bi" hreflang="bi" data-title="Kasakstan" data-language-autonym="Bislama" data-language-local-name="бислама тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Bislama</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – Banjar" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="Banjar" class="interlanguage-link-target"><span>Banjar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%96%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="কাজাখস্তান – бенгал тілі" lang="bn" hreflang="bn" data-title="কাজাখস্তান" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="бенгал тілі" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%80%E0%BD%9F%E0%BC%8B%E0%BD%80%E0%BC%8B%E0%BD%A6%E0%BE%9F%E0%BD%93%E0%BC%8D" title="ཀཟ་ཀ་སྟན། – тибет тілі" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ཀཟ་ཀ་སྟན།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="тибет тілі" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bpy mw-list-item"><a href="https://bpy.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%96%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="কাজাখস্তান – Bishnupriya" lang="bpy" hreflang="bpy" data-title="কাজাখস্তান" data-language-autonym="বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী" data-language-local-name="Bishnupriya" class="interlanguage-link-target"><span>বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Kazakstan" title="Kazakstan – бретон тілі" lang="br" hreflang="br" data-title="Kazakstan" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="бретон тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Kazahstan" title="Kazahstan – босния тілі" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Kazahstan" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="босния тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bug mw-list-item"><a href="https://bug.wikipedia.org/wiki/%E1%A8%80%E1%A8%8D%E1%A8%80%E1%A8%94%E1%A8%88%E1%A8%8A" title="ᨀᨍᨀᨔᨈᨊ – бугис тілі" lang="bug" hreflang="bug" data-title="ᨀᨍᨀᨔᨈᨊ" data-language-autonym="Basa Ugi" data-language-local-name="бугис тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Ugi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Казахстан – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Казахстан" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – каталан тілі" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="каталан тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cbk-zam mw-list-item"><a href="https://cbk-zam.wikipedia.org/wiki/Kazajist%C3%A1n" title="Kazajistán – Chavacano" lang="cbk" hreflang="cbk" data-title="Kazajistán" data-language-autonym="Chavacano de Zamboanga" data-language-local-name="Chavacano" class="interlanguage-link-target"><span>Chavacano de Zamboanga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%85%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BA%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Кхазакхстан – шешен тілі" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Кхазакхстан" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="шешен тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Khasakstan" title="Khasakstan – себуано тілі" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Khasakstan" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="себуано тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A7%E1%8F%8E%E1%8E%A7%E1%8F%8D%E1%8F%95%E1%8F%82" title="ᎧᏎᎧᏍᏕᏂ – чероки тілі" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎧᏎᎧᏍᏕᏂ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="чероки тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%AE%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="کازاخستان – сорани тілі" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="کازاخستان" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="сорани тілі" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Cazacchistanu" title="Cazacchistanu – корсика тілі" lang="co" hreflang="co" data-title="Cazacchistanu" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="корсика тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Qazahistan" title="Qazahistan – Crimean Tatar" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Qazahistan" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="Crimean Tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Kazachst%C3%A1n" title="Kazachstán – чех тілі" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Kazachstán" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="чех тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Kazachstan" title="Kazachstan – Kashubian" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Kazachstan" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="Kashubian" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%EA%99%81%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%8A" title="Каꙁахстанъ – шіркеулік славян тілі" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Каꙁахстанъ" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="шіркеулік славян тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Казахстан – чуваш тілі" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Казахстан" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="чуваш тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Casachstan" title="Casachstan – валлий тілі" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Casachstan" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="валлий тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Kasakhstan" title="Kasakhstan – дат тілі" lang="da" hreflang="da" data-title="Kasakhstan" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="дат тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Kasachstan" title="Kasachstan – неміс тілі" lang="de" hreflang="de" data-title="Kasachstan" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="неміс тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Qazax%C4%B1stan" title="Qazaxıstan – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Qazaxıstan" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Kazachstan" title="Kazachstan – төменгі лужица тілі" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Kazachstan" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="төменгі лужица тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dtp mw-list-item"><a href="https://dtp.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – Central Dusun" lang="dtp" hreflang="dtp" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Kadazandusun" data-language-local-name="Central Dusun" class="interlanguage-link-target"><span>Kadazandusun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%96%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="कजाख्स्तान – Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="कजाख्स्तान" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target"><span>डोटेली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%86%DE%A6%DE%92%DE%A6%DE%86%DE%A8%DE%90%DE%B0%DE%8C%DE%A7%DE%82%DE%B0" title="ކަޒަކިސްތާން – дивехи тілі" lang="dv" hreflang="dv" data-title="ކަޒަކިސްތާން" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="дивехи тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ދިވެހިބަސް</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ee mw-list-item"><a href="https://ee.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – эве тілі" lang="ee" hreflang="ee" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Eʋegbe" data-language-local-name="эве тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Eʋegbe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B1%CE%B6%CE%B1%CE%BA%CF%83%CF%84%CE%AC%CE%BD" title="Καζακστάν – грек тілі" lang="el" hreflang="el" data-title="Καζακστάν" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="грек тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – ағылшын тілі" lang="en" hreflang="en" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ағылшын тілі" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Kaza%C4%A5io" title="Kazaĥio – эсперанто тілі" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Kazaĥio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="эсперанто тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Kazajist%C3%A1n" title="Kazajistán – испан тілі" lang="es" hreflang="es" data-title="Kazajistán" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="испан тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Kasahstan" title="Kasahstan – эстон тілі" lang="et" hreflang="et" data-title="Kasahstan" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="эстон тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – баск тілі" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="баск тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Cazast%C3%A1n" title="Cazastán – Extremaduran" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Cazastán" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremaduran" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%B2%D8%A7%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="قزاقستان – парсы тілі" lang="fa" hreflang="fa" data-title="قزاقستان" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="парсы тілі" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ff mw-list-item"><a href="https://ff.wikipedia.org/wiki/Kasakstan" title="Kasakstan – фула тілі" lang="ff" hreflang="ff" data-title="Kasakstan" data-language-autonym="Fulfulde" data-language-local-name="фула тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Fulfulde</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="recommended article"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kazakstan" title="Kazakstan – фин тілі" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kazakstan" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="фин тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Kasastan" title="Kasastan – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Kasastan" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Kasakstan" title="Kasakstan – фарер тілі" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Kasakstan" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="фарер тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – француз тілі" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="француз тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Cazacstan" title="Cazacstan – Arpitan" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Cazacstan" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Arpitan" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Kasachstaan" title="Kasachstaan – солтүстік фриз тілі" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Kasachstaan" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="солтүстік фриз тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Cazachie" title="Cazachie – фриуль тілі" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Cazachie" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="фриуль тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Kazachstan" title="Kazachstan – батыс фриз тілі" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Kazachstan" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="батыс фриз тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_Chasacst%C3%A1in" title="An Chasacstáin – ирланд тілі" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An Chasacstáin" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ирланд тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gag mw-list-item"><a href="https://gag.wikipedia.org/wiki/Kazakistan" title="Kazakistan – гагауз тілі" lang="gag" hreflang="gag" data-title="Kazakistan" data-language-autonym="Gagauz" data-language-local-name="гагауз тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Gagauz</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Kazakstan" title="Kazakstan – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Kazakstan" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Casachst%C3%A0n" title="Casachstàn – шотландиялық гэль тілі" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Casachstàn" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="шотландиялық гэль тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Casaquist%C3%A1n" title="Casaquistán – галисия тілі" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Casaquistán" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="галисия тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-glk mw-list-item"><a href="https://glk.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%B2%D8%A7%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="قزاقستان – Gilaki" lang="glk" hreflang="glk" data-title="قزاقستان" data-language-autonym="گیلکی" data-language-local-name="Gilaki" class="interlanguage-link-target"><span>گیلکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Kasahit%C3%A3" title="Kasahitã – гуарани тілі" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Kasahitã" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="гуарани тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gom mw-list-item"><a href="https://gom.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%95%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="कझाकस्तान – Goan Konkani" lang="gom" hreflang="gom" data-title="कझाकस्तान" data-language-autonym="गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni" data-language-local-name="Goan Konkani" class="interlanguage-link-target"><span>गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%95%E0%AA%9D%E0%AA%BE%E0%AA%95%E0%AA%BF%E0%AA%B8%E0%AB%8D%E0%AA%A4%E0%AA%BE%E0%AA%A8" title="કઝાકિસ્તાન – гуджарати тілі" lang="gu" hreflang="gu" data-title="કઝાકિસ્તાન" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="гуджарати тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Yn_Chassaghstaan" title="Yn Chassaghstaan – мэн тілі" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Yn Chassaghstaan" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="мэн тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Kazakistan" title="Kazakistan – хауса тілі" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Kazakistan" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="хауса тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-haw mw-list-item"><a href="https://haw.wikipedia.org/wiki/Kasakana" title="Kasakana – гавайи тілі" lang="haw" hreflang="haw" data-title="Kasakana" data-language-autonym="Hawaiʻi" data-language-local-name="гавайи тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Hawaiʻi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A7%D7%96%D7%97%D7%A1%D7%98%D7%9F" title="קזחסטן – иврит тілі" lang="he" hreflang="he" data-title="קזחסטן" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="иврит тілі" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%9C%E0%A4%BC%E0%A4%BE%E0%A4%96%E0%A4%BC%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="कज़ाख़िस्तान – хинди тілі" lang="hi" hreflang="hi" data-title="कज़ाख़िस्तान" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="хинди тілі" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Kazahstan" title="Kazahstan – хорват тілі" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Kazahstan" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="хорват тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Kazachstan" title="Kazachstan – жоғарғы лужица тілі" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Kazachstan" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="жоғарғы лужица тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Kazakstan" title="Kazakstan – гаити тілі" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Kazakstan" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="гаити тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Kazahszt%C3%A1n" title="Kazahsztán – венгр тілі" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Kazahsztán" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="венгр тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%82%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D5%AD%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Ղազախստան – армян тілі" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ղազախստան" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="армян тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%82%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D5%AD%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Ղազախիստան – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Ղազախիստան" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Qazaqstan" title="Qazaqstan – интерлингва тілі" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Qazaqstan" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="интерлингва тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – индонезия тілі" lang="id" hreflang="id" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="индонезия тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Kazakstan" title="Kazakstan – интерлингве тілі" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Kazakstan" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="интерлингве тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – игбо тілі" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="игбо тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – илоко тілі" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="илоко тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D3%80%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BA%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B5" title="ГӀазакхстане – ингуш тілі" lang="inh" hreflang="inh" data-title="ГӀазакхстане" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="ингуш тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Kazakstan" title="Kazakstan – идо тілі" lang="io" hreflang="io" data-title="Kazakstan" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="идо тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Kasakstan" title="Kasakstan – исланд тілі" lang="is" hreflang="is" data-title="Kasakstan" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="исланд тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Kazakistan" title="Kazakistan – итальян тілі" lang="it" hreflang="it" data-title="Kazakistan" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="итальян тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iu mw-list-item"><a href="https://iu.wikipedia.org/wiki/%E1%91%B2%E1%93%B4%E1%92%83%E1%96%A2%E1%93%87_%E1%93%84%E1%93%87" title="ᑲᓴᒃᖢᓇ ᓄᓇ – инуктитут тілі" lang="iu" hreflang="iu" data-title="ᑲᓴᒃᖢᓇ ᓄᓇ" data-language-autonym="ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut" data-language-local-name="инуктитут тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%AB%E3%82%B6%E3%83%95%E3%82%B9%E3%82%BF%E3%83%B3" title="カザフスタン – жапон тілі" lang="ja" hreflang="ja" data-title="カザフスタン" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="жапон тілі" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Kazaxtan" title="Kazaxtan – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Kazaxtan" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/kazaksTAN" title="kazaksTAN – ложбан тілі" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="kazaksTAN" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="ложбан тілі" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – ява тілі" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="ява тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A7%E1%83%90%E1%83%96%E1%83%90%E1%83%AE%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98" title="ყაზახეთი – грузин тілі" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ყაზახეთი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="грузин тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Qazaqstan" title="Qazaqstan – Kara-Kalpak" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Qazaqstan" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Kara-Kalpak" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Kazaxestan" title="Kazaxestan – кабил тілі" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Kazaxestan" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="кабил тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbd mw-list-item"><a href="https://kbd.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%8A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%8A%D1%81%D1%82%D1%8D%D0%BD" title="Къазахъстэн – кабардин тілі" lang="kbd" hreflang="kbd" data-title="Къазахъстэн" data-language-autonym="Адыгэбзэ" data-language-local-name="кабардин тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Адыгэбзэ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Kazakisitan%C9%A9" title="Kazakisitanɩ – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Kazakisitanɩ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kg mw-list-item"><a href="https://kg.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – Kongo" lang="kg" hreflang="kg" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Kongo" data-language-local-name="Kongo" class="interlanguage-link-target"><span>Kongo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%80%E1%9E%B6%E1%9E%A0%E1%9F%92%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%80%E1%9F%8B%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%90%E1%9E%B6%E1%9E%93" title="កាហ្សាក់ស្ថាន – кхмер тілі" lang="km" hreflang="km" data-title="កាហ្សាក់ស្ថាន" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="кхмер тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%95%E0%B2%9C%E0%B2%BE%E0%B2%95%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%A5%E0%B2%BE%E0%B2%A8%E0%B3%8D" title="ಕಜಾಕಸ್ಥಾನ್ – каннада тілі" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಕಜಾಕಸ್ಥಾನ್" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="каннада тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%B9%B4%EC%9E%90%ED%9D%90%EC%8A%A4%ED%83%84" title="카자흐스탄 – корей тілі" lang="ko" hreflang="ko" data-title="카자흐스탄" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="корей тілі" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-koi mw-list-item"><a href="https://koi.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Казахстан – коми-пермяк тілі" lang="koi" hreflang="koi" data-title="Казахстан" data-language-autonym="Перем коми" data-language-local-name="коми-пермяк тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Перем коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%8A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BA%D1%8A%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Къазакъстан – қарашай-балқар тілі" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Къазакъстан" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="қарашай-балқар тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B2%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="قازقستان – кашмир тілі" lang="ks" hreflang="ks" data-title="قازقستان" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="кашмир тілі" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Qazaxistan" title="Qazaxistan – күрд тілі" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Qazaxistan" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="күрд тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Казахстан – коми тілі" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Казахстан" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="коми тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Pow_Kazagh" title="Pow Kazagh – корн тілі" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Pow Kazagh" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="корн тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Казакстан – қырғыз тілі" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Казакстан" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="қырғыз тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Kazachstania" title="Kazachstania – латын тілі" lang="la" hreflang="la" data-title="Kazachstania" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="латын тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Kazakistan" title="Kazakistan – ладино тілі" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Kazakistan" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="ладино тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Kasachstan" title="Kasachstan – люксембург тілі" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Kasachstan" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="люксембург тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%8A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Къазахсттан – Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Къазахсттан" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target"><span>Лакку</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%8A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BA%D1%8A%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Къазакъстан – лезгин тілі" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Къазакъстан" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="лезгин тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Cazacstan" title="Cazacstan – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Cazacstan" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Kazachstan" title="Kazachstan – лимбург тілі" lang="li" hreflang="li" data-title="Kazachstan" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="лимбург тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Kazakistan" title="Kazakistan – лигур тілі" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Kazakistan" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="лигур тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Casachstan" title="Casachstan – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Casachstan" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Kazakistan" title="Kazakistan – Ломбард" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Kazakistan" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Ломбард" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Kazakst%C3%A1ni" title="Kazakstáni – лингала тілі" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Kazakstáni" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="лингала тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%84%E0%BA%B2%E0%BA%8A%E0%BA%B1%E0%BA%81%E0%BA%AA%E0%BA%B0%E0%BA%96%E0%BA%B2%E0%BA%99" title="ຄາຊັກສະຖານ – лаос тілі" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ຄາຊັກສະຖານ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="лаос тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Kazachstanas" title="Kazachstanas – литва тілі" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Kazachstanas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="литва тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ltg mw-list-item"><a href="https://ltg.wikipedia.org/wiki/Kazaheja" title="Kazaheja – Latgalian" lang="ltg" hreflang="ltg" data-title="Kazaheja" data-language-autonym="Latgaļu" data-language-local-name="Latgalian" class="interlanguage-link-target"><span>Latgaļu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Kazahst%C4%81na" title="Kazahstāna – латыш тілі" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Kazahstāna" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="латыш тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mad mw-list-item"><a href="https://mad.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – мадур тілі" lang="mad" hreflang="mad" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Madhurâ" data-language-local-name="мадур тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Madhurâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%96%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="कजाख्स्तान – майтхили тілі" lang="mai" hreflang="mai" data-title="कजाख्स्तान" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="майтхили тілі" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Banyumasan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Казахстан – мокша тілі" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Казахстан" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="мокша тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Kazakst%C3%A0na" title="Kazakstàna – малагаси тілі" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Kazakstàna" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="малагаси тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Казахстан – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Казахстан" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/Katat%C4%81nga" title="Katatānga – маори тілі" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Katatānga" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="маори тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Māori</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – минангкабау тілі" lang="min" hreflang="min" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="минангкабау тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="таңдаулы мақалалар"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Казахстан – македон тілі" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Казахстан" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="македон тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%95%E0%B4%B8%E0%B4%BE%E0%B4%96%E0%B5%8D%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A5%E0%B4%BE%E0%B5%BB" title="കസാഖ്സ്ഥാൻ – малаялам тілі" lang="ml" hreflang="ml" data-title="കസാഖ്സ്ഥാൻ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="малаялам тілі" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="таңдаулы мақалалар"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Казахстан – моңғол тілі" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Казахстан" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="моңғол тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%80%EA%AF%93%EA%AF%A5%EA%AF%88%EA%AF%81%EA%AF%AD%EA%AF%87%EA%AF%A5%EA%AF%9F" title="ꯀꯓꯥꯈꯁ꯭ꯇꯥꯟ – манипури тілі" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯀꯓꯥꯈꯁ꯭ꯇꯥꯟ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="манипури тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%95%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="कझाकस्तान – маратхи тілі" lang="mr" hreflang="mr" data-title="कझाकस्तान" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="маратхи тілі" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – малай тілі" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="малай тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Ka%C5%BCakistan" title="Każakistan – мальта тілі" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Każakistan" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="мальта тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Cazaquiston" title="Cazaquiston – миранд тілі" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Cazaquiston" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="миранд тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%AC%E1%80%87%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%85%E1%80%90%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%94%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%84%E1%80%B6" title="ကာဇက်စတန်နိုင်ငံ – бирма тілі" lang="my" hreflang="my" data-title="ကာဇက်စတန်နိုင်ငံ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="бирма тілі" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%9C%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80" title="Казахстан Мастор – эрзя тілі" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Казахстан Мастор" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="эрзя тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%B2%D8%A7%D9%82%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86" title="قزاقستون – мазандеран тілі" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="قزاقستون" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="мазандеран тілі" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Kasachstan" title="Kasachstan – төменгі неміс тілі" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Kasachstan" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="төменгі неміс тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Kazakstan" title="Kazakstan – төменгі саксон тілі" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Kazakstan" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="төменгі саксон тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%96%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="कजाख्स्तान – непал тілі" lang="ne" hreflang="ne" data-title="कजाख्स्तान" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="непал тілі" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%96%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="कजाख्स्तान – невар тілі" lang="new" hreflang="new" data-title="कजाख्स्तान" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="невар тілі" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Kazachstan" title="Kazachstan – нидерланд тілі" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Kazachstan" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="нидерланд тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kasakhstan" title="Kasakhstan – норвегиялық нюнорск тілі" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Kasakhstan" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="норвегиялық нюнорск тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Kasakhstan" title="Kasakhstan – норвегиялық букмол тілі" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Kasakhstan" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="норвегиялық букмол тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Kasakstan" title="Kasakstan – Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Kasakstan" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nso mw-list-item"><a href="https://nso.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – солтүстік сото тілі" lang="nso" hreflang="nso" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Sesotho sa Leboa" data-language-local-name="солтүстік сото тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho sa Leboa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nv mw-list-item"><a href="https://nv.wikipedia.org/wiki/Bil%C4%AF%CC%81%C4%AF%CC%81%CA%BC_%C5%83deiltihii_Dine%CA%BC%C3%A9_Bik%C3%A9yah" title="Bilį́į́ʼ Ńdeiltihii Dineʼé Bikéyah – навахо тілі" lang="nv" hreflang="nv" data-title="Bilį́į́ʼ Ńdeiltihii Dineʼé Bikéyah" data-language-autonym="Diné bizaad" data-language-local-name="навахо тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Diné bizaad</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Cazacstan" title="Cazacstan – окситан тілі" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Cazacstan" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="окситан тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Kazahstan" title="Kazahstan – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Kazahstan" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Kaazaakistaan" title="Kaazaakistaan – оромо тілі" lang="om" hreflang="om" data-title="Kaazaakistaan" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="оромо тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%95%E0%AC%BE%E0%AC%9C%E0%AC%BE%E0%AC%96%E0%AC%B8%E0%AD%8D%E0%AC%A4%E0%AC%BE%E0%AC%A8" title="କାଜାଖସ୍ତାନ – ория тілі" lang="or" hreflang="or" data-title="କାଜାଖସ୍ତାନ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="ория тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%8A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Хъазахстан – осетин тілі" lang="os" hreflang="os" data-title="Хъазахстан" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="осетин тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%95%E0%A8%BC%E0%A8%9C%E0%A8%BC%E0%A8%BE%E0%A8%95%E0%A8%BC%E0%A8%BF%E0%A8%B8%E0%A8%A4%E0%A8%BE%E0%A8%A8" title="ਕ਼ਜ਼ਾਕ਼ਿਸਤਾਨ – пенджаб тілі" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਕ਼ਜ਼ਾਕ਼ਿਸਤਾਨ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="пенджаб тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pag mw-list-item"><a href="https://pag.wikipedia.org/wiki/Kazakstan" title="Kazakstan – пангасинан тілі" lang="pag" hreflang="pag" data-title="Kazakstan" data-language-autonym="Pangasinan" data-language-local-name="пангасинан тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Pangasinan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Kazastan" title="Kazastan – пампанга тілі" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Kazastan" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="пампанга тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Kazakstan" title="Kazakstan – папьяменто тілі" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Kazakstan" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="папьяменто тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pdc mw-list-item"><a href="https://pdc.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – Pennsylvania German" lang="pdc" hreflang="pdc" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Deitsch" data-language-local-name="Pennsylvania German" class="interlanguage-link-target"><span>Deitsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pi mw-list-item"><a href="https://pi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%95%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="कजाकस्थान – Pali" lang="pi" hreflang="pi" data-title="कजाकस्थान" data-language-autonym="पालि" data-language-local-name="Pali" class="interlanguage-link-target"><span>पालि</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pih mw-list-item"><a href="https://pih.wikipedia.org/wiki/Kazakstaan" title="Kazakstaan – Norfuk / Pitkern" lang="pih" hreflang="pih" data-title="Kazakstaan" data-language-autonym="Norfuk / Pitkern" data-language-local-name="Norfuk / Pitkern" class="interlanguage-link-target"><span>Norfuk / Pitkern</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Kazachstan" title="Kazachstan – поляк тілі" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Kazachstan" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="поляк тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Kazakistan" title="Kazakistan – Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Kazakistan" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B2%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="قازقستان – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="قازقستان" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnt mw-list-item"><a href="https://pnt.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B1%CE%B6%CE%B1%CE%BA%CF%83%CF%84%CE%AC%CE%BD" title="Καζακστάν – Pontic" lang="pnt" hreflang="pnt" data-title="Καζακστάν" data-language-autonym="Ποντιακά" data-language-local-name="Pontic" class="interlanguage-link-target"><span>Ποντιακά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%B2%D8%A7%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="قزاقستان – пушту тілі" lang="ps" hreflang="ps" data-title="قزاقستان" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="пушту тілі" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Cazaquist%C3%A3o" title="Cazaquistão – португал тілі" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Cazaquistão" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="португал тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Qasaqsuyu" title="Qasaqsuyu – кечуа тілі" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Qasaqsuyu" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="кечуа тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Kasachstan" title="Kasachstan – романш тілі" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Kasachstan" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="романш тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rmy mw-list-item"><a href="https://rmy.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – Vlax Romani" lang="rmy" hreflang="rmy" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Romani čhib" data-language-local-name="Vlax Romani" class="interlanguage-link-target"><span>Romani čhib</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Kazahstan" title="Kazahstan – румын тілі" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Kazahstan" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="румын тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Kazahstan" title="Kazahstan – арумын тілі" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Kazahstan" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="арумын тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-tara mw-list-item"><a href="https://roa-tara.wikipedia.org/wiki/Kazakistan" title="Kazakistan – Tarantino" lang="nap-x-tara" hreflang="nap-x-tara" data-title="Kazakistan" data-language-autonym="Tarandíne" data-language-local-name="Tarantino" class="interlanguage-link-target"><span>Tarandíne</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Казахстан – орыс тілі" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Казахстан" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="орыс тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Казахстан – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Казахстан" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Kazakisitani" title="Kazakisitani – киньяруанда тілі" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Kazakisitani" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="киньяруанда тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Ikinyarwanda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%96%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="कजाखस्थानम् – санскрит тілі" lang="sa" hreflang="sa" data-title="कजाखस्थानम्" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="санскрит тілі" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B0%D0%BD" title="Казахстаан – саха тілі" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Казахстаан" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="саха тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A0%E1%B1%9F%E1%B1%A1%E1%B1%9F%E1%B1%A0%E1%B1%A5%E1%B1%9B%E1%B1%9F%E1%B1%B1" title="ᱠᱟᱡᱟᱠᱥᱛᱟᱱ – сантали тілі" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱠᱟᱡᱟᱠᱥᱛᱟᱱ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="сантали тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Kazachist%C3%A0n" title="Kazachistàn – сардин тілі" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Kazachistàn" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="сардин тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Kazakistan" title="Kazakistan – сицилия тілі" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Kazakistan" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="сицилия тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – шотланд тілі" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="шотланд тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%B2%D8%A7%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="قزاقستان – синдхи тілі" lang="sd" hreflang="sd" data-title="قزاقستان" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="синдхи тілі" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Kazakstan" title="Kazakstan – солтүстік саам тілі" lang="se" hreflang="se" data-title="Kazakstan" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="солтүстік саам тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Kazahstan" title="Kazahstan – серб-хорват тілі" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Kazahstan" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="серб-хорват тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shn mw-list-item"><a href="https://shn.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%B0%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%81%B5%E1%82%83%E1%82%87%E1%81%B8%E1%81%A2%E1%81%B5%E1%80%BA%E1%82%88%E1%80%9E%E1%80%90%E1%81%BC%E1%80%BA%E1%82%87" title="မိူင်းၵႃႇၸၢၵ်ႈသတၼ်ႇ – шан тілі" lang="shn" hreflang="shn" data-title="မိူင်းၵႃႇၸၢၵ်ႈသတၼ်ႇ" data-language-autonym="ၽႃႇသႃႇတႆး " data-language-local-name="шан тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ၽႃႇသႃႇတႆး </span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%9A%E0%B7%83%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%AD%E0%B7%8F%E0%B6%B1%E0%B6%BA" title="කසක්ස්තානය – сингал тілі" lang="si" hreflang="si" data-title="කසක්ස්තානය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="сингал тілі" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Kazachstan" title="Kazachstan – словак тілі" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Kazachstan" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="словак тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B2%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="قازقستان – Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="قازقستان" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target"><span>سرائیکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Kazahstan" title="Kazahstan – словен тілі" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Kazahstan" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="словен тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sm mw-list-item"><a href="https://sm.wikipedia.org/wiki/Kasakisitana" title="Kasakisitana – самоа тілі" lang="sm" hreflang="sm" data-title="Kasakisitana" data-language-autonym="Gagana Samoa" data-language-local-name="самоа тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Gagana Samoa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-smn mw-list-item"><a href="https://smn.wikipedia.org/wiki/Kazakstan" title="Kazakstan – инари саам тілі" lang="smn" hreflang="smn" data-title="Kazakstan" data-language-autonym="Anarâškielâ" data-language-local-name="инари саам тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Anarâškielâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Kazakhistani" title="Kazakhistani – шона тілі" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Kazakhistani" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="шона тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Kasakhstan" title="Kasakhstan – сомали тілі" lang="so" hreflang="so" data-title="Kasakhstan" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="сомали тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Kazakistani" title="Kazakistani – албан тілі" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Kazakistani" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="албан тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Казахстан – серб тілі" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Казахстан" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="серб тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-srn mw-list-item"><a href="https://srn.wikipedia.org/wiki/Kazachstan" title="Kazachstan – сранан тонго тілі" lang="srn" hreflang="srn" data-title="Kazachstan" data-language-autonym="Sranantongo" data-language-local-name="сранан тонго тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Sranantongo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ss mw-list-item"><a href="https://ss.wikipedia.org/wiki/IKhazakhi" title="IKhazakhi – свати тілі" lang="ss" hreflang="ss" data-title="IKhazakhi" data-language-autonym="SiSwati" data-language-local-name="свати тілі" class="interlanguage-link-target"><span>SiSwati</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-st mw-list-item"><a href="https://st.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – оңтүстік сото тілі" lang="st" hreflang="st" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Sesotho" data-language-local-name="оңтүстік сото тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Kasachstan" title="Kasachstan – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Kasachstan" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Kazakstan" title="Kazakstan – сундан тілі" lang="su" hreflang="su" data-title="Kazakstan" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="сундан тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Kazakstan" title="Kazakstan – швед тілі" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Kazakstan" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="швед тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – суахили тілі" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="суахили тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Kazachst%C5%AFn" title="Kazachstůn – Silesian" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Kazachstůn" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="Silesian" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target"><span>Sakizaya</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%95%E0%AE%9A%E0%AE%95%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AE%B8%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AE%BE%E0%AE%A9%E0%AF%8D" title="கசக்கஸ்தான் – тамил тілі" lang="ta" hreflang="ta" data-title="கசக்கஸ்தான்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="тамил тілі" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tay mw-list-item"><a href="https://tay.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – Tayal" lang="tay" hreflang="tay" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Tayal" data-language-local-name="Tayal" class="interlanguage-link-target"><span>Tayal</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tcy mw-list-item"><a href="https://tcy.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%95%E0%B2%9C%E0%B2%BE%E0%B2%95%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%A4%E0%B2%BE%E0%B2%A8%E0%B3%8D" title="ಕಜಾಕಸ್ತಾನ್ – Tulu" lang="tcy" hreflang="tcy" data-title="ಕಜಾಕಸ್ತಾನ್" data-language-autonym="ತುಳು" data-language-local-name="Tulu" class="interlanguage-link-target"><span>ತುಳು</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%9C%E0%B0%95%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B1%8D" title="కజకస్తాన్ – телугу тілі" lang="te" hreflang="te" data-title="కజకస్తాన్" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="телугу тілі" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tet mw-list-item"><a href="https://tet.wikipedia.org/wiki/Kazakistaun" title="Kazakistaun – тетум тілі" lang="tet" hreflang="tet" data-title="Kazakistaun" data-language-autonym="Tetun" data-language-local-name="тетум тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Tetun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D2%9B%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BD" title="Қазоқистон – тәжік тілі" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Қазоқистон" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="тәжік тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8%E0%B8%84%E0%B8%B2%E0%B8%8B%E0%B8%B1%E0%B8%84%E0%B8%AA%E0%B8%96%E0%B8%B2%E0%B8%99" title="ประเทศคาซัคสถาน – тай тілі" lang="th" hreflang="th" data-title="ประเทศคาซัคสถาน" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="тай тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Gazagystan" title="Gazagystan – түрікмен тілі" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Gazagystan" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="түрікмен тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Kasakistan" title="Kasakistan – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Kasakistan" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Gazaxyston" title="Gazaxyston – Talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Gazaxyston" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="Talysh" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-to mw-list-item"><a href="https://to.wikipedia.org/wiki/Kasakisitani" title="Kasakisitani – тонган тілі" lang="to" hreflang="to" data-title="Kasakisitani" data-language-autonym="Lea faka-Tonga" data-language-local-name="тонган тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Lea faka-Tonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Kazakistan" title="Kazakistan – түрік тілі" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Kazakistan" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="түрік тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-trv mw-list-item"><a href="https://trv.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – тароко тілі" lang="trv" hreflang="trv" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Seediq" data-language-local-name="тароко тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Seediq</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – тсонга тілі" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="тсонга тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Xitsonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BA%D1%8A%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Казакъстан – татар тілі" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Казакъстан" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="татар тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tum mw-list-item"><a href="https://tum.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – тумбука тілі" lang="tum" hreflang="tum" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="ChiTumbuka" data-language-local-name="тумбука тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ChiTumbuka</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Казахстан – тувин тілі" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Казахстан" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="тувин тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Тыва дыл</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Казахстан – удмурт тілі" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Казахстан" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="удмурт тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Удмурт</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D9%82%D9%89%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="قازاقىستان – ұйғыр тілі" lang="ug" hreflang="ug" data-title="قازاقىستان" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="ұйғыр тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Казахстан – украин тілі" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Казахстан" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="украин тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B2%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="قازقستان – урду тілі" lang="ur" hreflang="ur" data-title="قازقستان" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="урду тілі" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Qozog%CA%BBiston" title="Qozogʻiston – өзбек тілі" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Qozogʻiston" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="өзбек тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Kaz%C3%A0kistan" title="Kazàkistan – венеция тілі" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Kazàkistan" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="венеция тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Kazahstan" title="Kazahstan – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Kazahstan" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – вьетнам тілі" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="вьетнам тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Kazachstan" title="Kazachstan – West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Kazachstan" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Kasak%C3%A4n" title="Kasakän – волапюк тілі" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Kasakän" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="волапюк тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Cazaxhistan" title="Cazaxhistan – валлон тілі" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Cazaxhistan" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="валлон тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Kasahistan" title="Kasahistan – варай тілі" lang="war" hreflang="war" data-title="Kasahistan" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="варай тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/Kasakistaan" title="Kasakistaan – волоф тілі" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Kasakistaan" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="волоф тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Wolof</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%93%88%E8%90%A8%E5%85%8B%E6%96%AF%E5%9D%A6" title="哈萨克斯坦 – қытай тілі (У)" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="哈萨克斯坦" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="қытай тілі (У)" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – кхоса тілі" lang="xh" hreflang="xh" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="кхоса тілі" class="interlanguage-link-target"><span>IsiXhosa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A7%E1%83%90%E1%83%96%E1%83%90%E1%83%AE%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98" title="ყაზახეთი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ყაზახეთი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A7%D7%90%D7%96%D7%90%D7%9B%D7%A1%D7%98%D7%90%D7%9F" title="קאזאכסטאן – идиш тілі" lang="yi" hreflang="yi" data-title="קאזאכסטאן" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="идиш тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/K%C3%A0s%C3%A0kst%C3%A1n" title="Kàsàkstán – йоруба тілі" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Kàsàkstán" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="йоруба тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – Zhuang" lang="za" hreflang="za" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="Zhuang" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Kazachstan" title="Kazachstan – Zeelandic" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Kazachstan" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zeelandic" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%93%88%E8%90%A8%E5%85%8B%E6%96%AF%E5%9D%A6" title="哈萨克斯坦 – қытай тілі" lang="zh" hreflang="zh" data-title="哈萨克斯坦" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="қытай тілі" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E5%93%88%E8%96%A9%E5%85%8B%E6%96%AF%E5%9D%A6" title="哈薩克斯坦 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="哈薩克斯坦" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Kazakhstan" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%93%88%E8%96%A9%E5%85%8B" title="哈薩克 – кантон тілі" lang="yue" hreflang="yue" data-title="哈薩克" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="кантон тілі" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q232#sitelinks-wikipedia" title="Тіларалық сілтемелерді өңдеу" class="wbc-editpage">Сілтемелерді өңдеу</a></span></div> </div> </nav> </div> </div> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Бұл беттің соңғы рет өзгертілген кезі: 2024 ж. қарашаның 14, 05:02.</li> <li id="footer-info-copyright">Мәтін <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">Creative Commons Attribution-ShareAlike лицензиясы</a> аясында қолжетімді; қосымша шарттар қолданылуы мүмкін. Бұл сайтты қолдану арқылы <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Қолдану шарты</a> және <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Құпиялық саясатымен</a> келісесіз. Wikipedia® <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a> коммерциялық емес ұйымының тіркелген сауда маркасы.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Құпиялық саясаты</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F_%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B">Уикипедия туралы</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%96%D0%B0%D1%83%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B5%D1%80%D1%88%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%82%D0%B5%D0%BD_%D0%B1%D0%B0%D1%81_%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%83">Жауапкершіліктен бас тарту</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Тәртіп кодексі</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Әзірлеушілер</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/kk.wikipedia.org">Статистикалар</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie мәлімдемесі</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//kk.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Мобильді көрініс</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("This page is using the deprecated ResourceLoader module \"codex-search-styles\".\n[1.43] Use a CodexModule with codexComponents to set your specific components used: https://www.mediawiki.org/wiki/Codex#Using_a_limited_subset_of_components");mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-7zkrf","wgBackendResponseTime":190,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.967","walltime":"1.819","ppvisitednodes":{"value":16065,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":585711,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":56975,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":34,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":4,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":27654,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1036.997 1 -total"," 40.70% 422.052 1 Үлгі:Мемлекет"," 26.12% 270.829 18 Үлгі:Навигациялық_кесте"," 24.70% 256.109 1 Үлгі:Навигациялық_блок"," 17.42% 180.664 1 Үлгі:Мемлекет/Уикидерек"," 10.24% 106.188 46 Үлгі:Байрақ"," 7.69% 79.729 2 Үлгі:If-wikidata"," 6.87% 71.194 6 Үлгі:Навигациялық_жол"," 6.51% 67.522 1 Үлгі:ТМД"," 6.18% 64.049 1 Үлгі:Дереккөздер"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.063","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2162050,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-5dc468848-sbklw","timestamp":"20241122043016","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u049a\u0430\u0437\u0430\u049b\u0441\u0442\u0430\u043d","url":"https:\/\/kk.wikipedia.org\/wiki\/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q232","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q232","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-04-16T13:31:46Z","dateModified":"2024-11-14T00:02:29Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/d\/d3\/Flag_of_Kazakhstan.svg","headline":"\u0410\u0437\u0438\u044f \u0436\u04d9\u043d\u0435 \u0415\u0443\u0440\u043e\u043f\u0430\u0434\u0430 \u043e\u0440\u043d\u0430\u043b\u0430\u0441\u049b\u0430\u043d \u043c\u0435\u043c\u043b\u0435\u043a\u0435\u0442"}</script> </body> </html>