CINXE.COM
Onde — Wikipédia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Onde — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"734c11b4-8ac0-4da4-aa55-a59aad5846aa","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Onde","wgTitle":"Onde","wgCurRevisionId":223911777,"wgRevisionId":223911777,"wgArticleId":14421,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Article à référence nécessaire","Article manquant de références depuis janvier 2021","Article manquant de références/Liste complète","Rédaction à améliorer","Portail:Physique/Articles liés","Portail:Sciences/Articles liés","Mécanique ondulatoire","Onde"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Onde","wgRelevantArticleId":14421,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q37172","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.math.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=ext.cite.styles%7Cext.math.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.20"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/2006-01-14_Surface_waves.jpg/1200px-2006-01-14_Surface_waves.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="825"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/2006-01-14_Surface_waves.jpg/800px-2006-01-14_Surface_waves.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="550"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/2006-01-14_Surface_waves.jpg/640px-2006-01-14_Surface_waves.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="440"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Onde — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/Onde"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=Onde&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Onde"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Onde rootpage-Onde skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact"><span>Contact</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales"><span>Pages spéciales</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l'encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l'apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Onde" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Onde" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Onde" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Onde" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Exemples" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Exemples"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Exemples</span> </div> </a> <ul id="toc-Exemples-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ondes_et_stabilité_d'un_milieu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ondes_et_stabilité_d'un_milieu"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Ondes et stabilité d'un milieu</span> </div> </a> <ul id="toc-Ondes_et_stabilité_d'un_milieu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dimensionnalité" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Dimensionnalité"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Dimensionnalité</span> </div> </a> <ul id="toc-Dimensionnalité-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Périodicité_temporelle_et_périodicité_spatiale" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Périodicité_temporelle_et_périodicité_spatiale"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Périodicité temporelle et périodicité spatiale</span> </div> </a> <ul id="toc-Périodicité_temporelle_et_périodicité_spatiale-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Modélisation_d'une_onde_progressive" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Modélisation_d'une_onde_progressive"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Modélisation d'une onde progressive</span> </div> </a> <ul id="toc-Modélisation_d'une_onde_progressive-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Catégories_d'ondes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Catégories_d'ondes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Catégories d'ondes</span> </div> </a> <ul id="toc-Catégories_d'ondes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Célérité_d'une_onde,_fréquence" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Célérité_d'une_onde,_fréquence"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Célérité d'une onde, fréquence</span> </div> </a> <ul id="toc-Célérité_d'une_onde,_fréquence-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Une_onde_est-elle_toujours_monochromatique_?" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Une_onde_est-elle_toujours_monochromatique_?"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Une onde est-elle toujours monochromatique ?</span> </div> </a> <ul id="toc-Une_onde_est-elle_toujours_monochromatique_?-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Exemples_d'ondes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Exemples_d'ondes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Exemples d'ondes</span> </div> </a> <ul id="toc-Exemples_d'ondes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Annexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Annexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Annexes</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Annexes-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Annexes</span> </button> <ul id="toc-Annexes-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Articles_connexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Articles_connexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1</span> <span>Articles connexes</span> </div> </a> <ul id="toc-Articles_connexes-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Sur_les_différents_phénomènes_ondulatoires" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Sur_les_différents_phénomènes_ondulatoires"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1.1</span> <span>Sur les différents phénomènes ondulatoires</span> </div> </a> <ul id="toc-Sur_les_différents_phénomènes_ondulatoires-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Éléments_théoriques_physiques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Éléments_théoriques_physiques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1.2</span> <span>Éléments théoriques physiques</span> </div> </a> <ul id="toc-Éléments_théoriques_physiques-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sur_la_mesure_des_ondes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Sur_la_mesure_des_ondes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1.3</span> <span>Sur la mesure des ondes</span> </div> </a> <ul id="toc-Sur_la_mesure_des_ondes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Éléments_théoriques_mathématiques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Éléments_théoriques_mathématiques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1.4</span> <span>Éléments théoriques mathématiques</span> </div> </a> <ul id="toc-Éléments_théoriques_mathématiques-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.2</span> <span>Références</span> </div> </a> <ul id="toc-Références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.3</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.4</span> <span>Bibliographie</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliographie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Onde</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 103 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-103" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">103 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Golf_(fisika)" title="Golf (fisika) – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Golf (fisika)" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Onda_(fisica)" title="Onda (fisica) – aragonais" lang="an" hreflang="an" data-title="Onda (fisica)" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragonais" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%88%D8%AC%D8%A9" title="موجة – arabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="موجة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%93%DC%A0%DC%A0%DC%90" title="ܓܠܠܐ – araméen" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܓܠܠܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="araméen" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%AC%D8%A7%D8%AA" title="الموجات – arabe égyptien" lang="arz" hreflang="arz" data-title="الموجات" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="arabe égyptien" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Onda" title="Onda – asturien" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Onda" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturien" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Dal%C4%9Fa_(fizika)" title="Dalğa (fizika) – azerbaïdjanais" lang="az" hreflang="az" data-title="Dalğa (fizika)" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaïdjanais" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8F" title="Хваля – biélorusse" lang="be" hreflang="be" data-title="Хваля" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="biélorusse" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8F" title="Хваля – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Хваля" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%8A%D0%BB%D0%BD%D0%B0" title="Вълна – bulgare" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Вълна" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgare" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%B0%E0%A4%82%E0%A4%97" title="तरंग – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="तरंग" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%99%E0%A7%8D%E0%A6%97" title="তরঙ্গ – bengali" lang="bn" hreflang="bn" data-title="তরঙ্গ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengali" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Talas" title="Talas – bosniaque" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Talas" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniaque" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Ona" title="Ona – catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Ona" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%95%D9%BE%DB%86%D9%84" title="شەپۆل – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="شەپۆل" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Vln%C4%9Bn%C3%AD" title="Vlnění – tchèque" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Vlnění" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="tchèque" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%83%D0%BC" title="Хум – tchouvache" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Хум" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="tchouvache" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Ton" title="Ton – gallois" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Ton" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="gallois" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/B%C3%B8lge" title="Bølge – danois" lang="da" hreflang="da" data-title="Bølge" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danois" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Welle" title="Welle – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="Welle" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%8D%CE%BC%CE%B1" title="Κύμα – grec" lang="el" hreflang="el" data-title="Κύμα" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grec" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Wave" title="Wave – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="Wave" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Ondo" title="Ondo – espéranto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Ondo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="espéranto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Onda" title="Onda – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="Onda" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Laine" title="Laine – estonien" lang="et" hreflang="et" data-title="Laine" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estonien" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Uhin" title="Uhin – basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Uhin" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%88%D8%AC" title="موج – persan" lang="fa" hreflang="fa" data-title="موج" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persan" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Aalto_(fysiikka)" title="Aalto (fysiikka) – finnois" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Aalto (fysiikka)" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finnois" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Ua" title="Ua – fidjien" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Ua" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="fidjien" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Waag" title="Waag – frison septentrional" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Waag" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="frison septentrional" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Onda_(f%C3%ADsica)" title="Onda (física) – galicien" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Onda (física)" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicien" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%92%D7%9C" title="גל – hébreu" lang="he" hreflang="he" data-title="גל" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hébreu" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%B0%E0%A4%82%E0%A4%97" title="तरंग – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="तरंग" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Val" title="Val – croate" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Val" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croate" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Onn" title="Onn – créole haïtien" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Onn" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="créole haïtien" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Hull%C3%A1m" title="Hullám – hongrois" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Hullám" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hongrois" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%AC%D5%AB%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Ալիքներ – arménien" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ալիքներ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="arménien" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Gelombang" title="Gelombang – indonésien" lang="id" hreflang="id" data-title="Gelombang" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésien" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Ondo" title="Ondo – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Ondo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Bylgja" title="Bylgja – islandais" lang="is" hreflang="is" data-title="Bylgja" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandais" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Onda" title="Onda – italien" lang="it" hreflang="it" data-title="Onda" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italien" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%B3%A2%E5%8B%95" title="波動 – japonais" lang="ja" hreflang="ja" data-title="波動" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonais" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/boxna" title="boxna – lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="boxna" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="lojban" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A2%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A6%E1%83%90" title="ტალღა – géorgien" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ტალღა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="géorgien" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BD" title="Толқын – kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Толқын" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%A4%E0%B2%B0%E0%B2%82%E0%B2%97" title="ತರಂಗ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ತರಂಗ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%8C%8C%EB%8F%99" title="파동 – coréen" lang="ko" hreflang="ko" data-title="파동" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coréen" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/P%C3%AAl" title="Pêl – kurde" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Pêl" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurde" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D0%BB%D0%BA%D1%83%D0%BD" title="Толкун – kirghize" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Толкун" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirghize" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Unda" title="Unda – latin" lang="la" hreflang="la" data-title="Unda" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latin" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Golf_(natuurkunde)" title="Golf (natuurkunde) – limbourgeois" lang="li" hreflang="li" data-title="Golf (natuurkunde)" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limbourgeois" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Banga" title="Banga – lituanien" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Banga" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituanien" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Vi%C4%BC%C5%86i" title="Viļņi – letton" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Viļņi" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letton" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Бран – macédonien" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Бран" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macédonien" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%A4%E0%B4%B0%E0%B4%82%E0%B4%97%E0%B4%82" title="തരംഗം – malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="തരംഗം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%B0%E0%A4%82%E0%A4%97" title="तरंग – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="तरंग" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Gelombang" title="Gelombang – malais" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Gelombang" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malais" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9C%E1%80%BE%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8" title="လှိုင်း – birman" lang="my" hreflang="my" data-title="လှိုင်း" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birman" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/B%C3%BClg_(Physik)" title="Bülg (Physik) – bas-allemand" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Bülg (Physik)" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="bas-allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Golf_(natuurkunde)" title="Golf (natuurkunde) – néerlandais" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Golf (natuurkunde)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/B%C3%B8lgje" title="Bølgje – norvégien nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Bølgje" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvégien nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/B%C3%B8lge" title="Bølge – norvégien bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Bølge" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvégien bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Onda" title="Onda – occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Onda" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%9B%E0%A9%B1%E0%A8%B2" title="ਛੱਲ – pendjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਛੱਲ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pendjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Fala" title="Fala – polonais" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Fala" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonais" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Onda" title="Onda – piémontais" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Onda" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="piémontais" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%84%DB%81%D8%B1" title="لہر – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="لہر" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%85%D9%BE%D9%87" title="څپه – pachto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="څپه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="pachto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Onda" title="Onda – portugais" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Onda" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugais" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Pillunya" title="Pillunya – quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Pillunya" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Und%C4%83" title="Undă – roumain" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Undă" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="roumain" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rsk mw-list-item"><a href="https://rsk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B1%D0%B0" title="Габа – Pannonian Rusyn" lang="rsk" hreflang="rsk" data-title="Габа" data-language-autonym="Руски" data-language-local-name="Pannonian Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Руски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%BB%D0%BD%D0%B0" title="Волна – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Волна" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D1%97%D0%BD%D1%8F" title="Вовнїня – ruthène" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Вовнїня" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="ruthène" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Waw_(science)" title="Waw (science) – écossais" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Waw (science)" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="écossais" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Val" title="Val – serbo-croate" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Val" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-croate" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Ta%E1%B8%8D%E1%B8%8Danga" title="Taḍḍanga – chleuh" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Taḍḍanga" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="chleuh" class="interlanguage-link-target"><span>Taclḥit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Wave_(physics)" title="Wave (physics) – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Wave (physics)" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Vlnenie" title="Vlnenie – slovaque" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Vlnenie" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovaque" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Valovanje" title="Valovanje – slovène" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Valovanje" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovène" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Masaisai" title="Masaisai – shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Masaisai" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Mowjad" title="Mowjad – somali" lang="so" hreflang="so" data-title="Mowjad" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somali" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Dallga" title="Dallga – albanais" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Dallga" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanais" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%81_(%D1%84%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA%D0%B0)" title="Талас (физика) – serbe" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Талас (физика)" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbe" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Gelombang" title="Gelombang – soundanais" lang="su" hreflang="su" data-title="Gelombang" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="soundanais" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/V%C3%A5gr%C3%B6relse" title="Vågrörelse – suédois" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Vågrörelse" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suédois" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Wimbi" title="Wimbi – swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Wimbi" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%85%E0%AE%B2%E0%AF%88" title="அலை – tamoul" lang="ta" hreflang="ta" data-title="அலை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamoul" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%A4%E0%B0%B0%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B0%AE%E0%B1%81" title="తరంగము – télougou" lang="te" hreflang="te" data-title="తరంగము" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="télougou" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%99" title="คลื่น – thaï" lang="th" hreflang="th" data-title="คลื่น" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thaï" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Alon" title="Alon – tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Alon" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Dalga_(fizik)" title="Dalga (fizik) – turc" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Dalga (fizik)" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turc" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B2%D0%B8%D0%BB%D1%8F" title="Хвиля – ukrainien" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Хвиля" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainien" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%88%D8%AC" title="موج – ourdou" lang="ur" hreflang="ur" data-title="موج" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ourdou" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/To%CA%BBlqinlar" title="Toʻlqinlar – ouzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Toʻlqinlar" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ouzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/S%C3%B3ng" title="Sóng – vietnamien" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Sóng" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamien" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Balud" title="Balud – waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Balud" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%B3%A2" title="波 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="波" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%9B%D7%95%D7%95%D7%90%D7%9C%D7%99%D7%A2" title="כוואליע – yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="כוואליע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="yiddish" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%B3%A2" title="波 – chinois" lang="zh" hreflang="zh" data-title="波" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinois" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E6%B3%A2" title="波 – chinois littéraire" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="波" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="chinois littéraire" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Pho-t%C5%8Dng" title="Pho-tōng – minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Pho-tōng" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%B3%A2%E5%8B%95" title="波動 – cantonais" lang="yue" hreflang="yue" data-title="波動" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonais" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q37172#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Onde" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:Onde" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Onde"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Onde&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Onde&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Onde&action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Onde"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Onde&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Onde&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Onde&action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/Onde" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/Onde" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Onde&oldid=223911777" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Onde&action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&page=Onde&id=223911777&wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FOnde"><span>Obtenir l'URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FOnde"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&bookcmd=book_creator&referer=Onde"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&page=Onde&action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Onde&printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Wave" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiversity mw-list-item"><a href="https://fr.wikiversity.org/wiki/D%C3%A9partement:Physique_des_ondes" hreflang="fr"><span>Wikiversité</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q37172" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><div class="bandeau-container metadata homonymie hatnote"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Aide:Homonymie" title="Aide:Homonymie"><img alt="Page d’aide sur l’homonymie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/20px-Logo_disambig.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/30px-Logo_disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/40px-Logo_disambig.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="375" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p>Pour les articles homonymes, voir <a href="/wiki/Onde_(homonymie)" class="mw-disambig" title="Onde (homonymie)">onde (homonymie)</a>. </p> </div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:2006-01-14_Surface_waves.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/2006-01-14_Surface_waves.jpg/220px-2006-01-14_Surface_waves.jpg" decoding="async" width="220" height="151" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/2006-01-14_Surface_waves.jpg/330px-2006-01-14_Surface_waves.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/2006-01-14_Surface_waves.jpg/440px-2006-01-14_Surface_waves.jpg 2x" data-file-width="1920" data-file-height="1320" /></a><figcaption>Propagation d'une onde.</figcaption></figure> <p>Une <b>onde</b> est la <a href="/wiki/Propagation_des_ondes" title="Propagation des ondes">propagation</a> au cours du temps d'une <a href="/wiki/Th%C3%A9orie_des_perturbations" title="Théorie des perturbations">perturbation</a> produisant sur son passage une variation réversible des <a href="/wiki/Propri%C3%A9t%C3%A9" title="Propriété">propriétés</a> <a href="/wiki/Physique" title="Physique">physiques</a> locales du milieu. Elle se déplace avec une vitesse déterminée qui dépend des caractéristiques du milieu de propagation. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Waves_crashing.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Waves_crashing.jpg/220px-Waves_crashing.jpg" decoding="async" width="220" height="162" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Waves_crashing.jpg/330px-Waves_crashing.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Waves_crashing.jpg/440px-Waves_crashing.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="754" /></a><figcaption>Une vague s'écrasant sur le rivage.</figcaption></figure> <p>Il existe trois principaux types d'ondes : </p> <ul><li>les <b>ondes mécaniques</b> se propagent à travers une matière physique dont la substance se déforme. Les forces de restauration inversent alors la déformation. Par exemple, les ondes sonores se propagent via des molécules d'air qui entrent en collision avec leurs voisines. Lorsque les molécules entrent en collision, elles rebondissent aussi l'une contre l'autre. Cela empêche alors les molécules de continuer à se déplacer dans la direction de la vague ;</li> <li>les <b><a href="/wiki/Onde_%C3%A9lectromagn%C3%A9tique" title="Onde électromagnétique">ondes électromagnétiques</a></b> ne nécessitent pas de support physique. Au lieu de cela, elles consistent en des oscillations périodiques de <a href="/wiki/Champ_%C3%A9lectrique" title="Champ électrique">champs électriques</a> et <a href="/wiki/Champ_magn%C3%A9tique" title="Champ magnétique">magnétiques</a> générés à l'origine par des particules chargées, et peuvent donc voyager à travers le <a href="/wiki/Vide_(physique)" title="Vide (physique)">vide</a> ;</li> <li>les <b><a href="/wiki/Onde_gravitationnelle" title="Onde gravitationnelle">ondes gravitationnelles</a></b> ne nécessitent pas non plus de support. Ce sont des déformations de la géométrie de l'<a href="/wiki/Espace-temps" title="Espace-temps">espace-temps</a> qui se propagent.</li></ul> <p>Ces trois types varient en <a href="/wiki/Longueur_d%27onde" title="Longueur d'onde">longueur d'onde</a> et comprennent, pour les ondes mécaniques, les <a href="/wiki/Infrason" title="Infrason">infrasons</a>, les <a href="/wiki/Son" class="mw-disambig" title="Son">sons</a> et les <a href="/wiki/Ultrason" title="Ultrason">ultrasons</a> ; et pour les ondes électromagnétiques les <a href="/wiki/Onde_radio" title="Onde radio">ondes radio</a>, les <a href="/wiki/Micro-onde" title="Micro-onde">micro-ondes</a>, le rayonnement <a href="/wiki/Infrarouge" title="Infrarouge">infrarouge</a>, la <a href="/wiki/Lumi%C3%A8re_visible" class="mw-redirect" title="Lumière visible">lumière visible</a>, le <a href="/wiki/Ultraviolet" title="Ultraviolet">rayonnement ultraviolet</a>, les <a href="/wiki/Rayon_X" title="Rayon X">rayons X</a> et les <a href="/wiki/Rayon_gamma" title="Rayon gamma">rayons gamma</a>. </p><p>Physiquement parlant, une onde est un <a href="/wiki/Champ_(physique)" title="Champ (physique)">champ</a>, c'est-à-dire une zone de l'espace dont les propriétés sont modifiées. On affecte alors à chaque point de l'espace des <a href="/wiki/Grandeur_physique" title="Grandeur physique">grandeurs physiques</a> scalaires ou vectorielles. </p><p>Comme tout concept unificateur, l'onde recouvre une grande variété de situations physiques très différentes : </p> <ul><li>l'onde oscillante, qui peut être <a href="/wiki/Ph%C3%A9nom%C3%A8ne_p%C3%A9riodique" title="Phénomène périodique">périodique</a>, est bien illustrée par les rides provoquées par le caillou qui tombe dans l'eau ;</li> <li>l'onde solitaire ou <a href="/wiki/Soliton" title="Soliton">soliton</a> trouve un très bel exemple dans les <a href="/wiki/Mascaret" title="Mascaret">mascarets</a> ;</li> <li>l'<a href="/wiki/Onde_de_choc" title="Onde de choc">onde de choc</a> perçue acoustiquement, par exemple, lorsqu'un avion vole à une vitesse <a href="/wiki/Supersonique" title="Supersonique">supersonique</a> ;</li> <li>l'onde électromagnétique n'a dans certains cas pas de support matériel ;</li> <li>l'<a href="/wiki/Son_(physique)" title="Son (physique)">onde acoustique</a>, qui a un support matériel ;</li> <li>l'<a href="/wiki/M%C3%A9canique_ondulatoire" title="Mécanique ondulatoire">onde de probabilité</a>.</li></ul> <p>D'autre part, la <a href="/wiki/M%C3%A9canique_quantique" title="Mécanique quantique">mécanique quantique</a> a montré que les <a href="/wiki/Particule_%C3%A9l%C3%A9mentaire" title="Particule élémentaire">particules élémentaires</a> pouvaient être assimilées à des ondes, et <i>vice versa</i>, ce qui permet d’interpréter comme ondulatoires ou corpusculaires les comportements et effets de la <a href="/wiki/Lumi%C3%A8re" title="Lumière">lumière</a> : le <a href="/wiki/Photon" title="Photon">photon</a> peut être considéré à la fois comme une onde et comme un corpuscule (voir <a href="/wiki/Dualit%C3%A9_onde-corpuscule" title="Dualité onde-corpuscule">Dualité onde-corpuscule</a>) ; de même l'onde sonore (vibration mécanique) peut être considérée comme un corpuscule (voir <a href="/wiki/Phonon" title="Phonon">phonon</a>). </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Exemples">Exemples</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Onde&veaction=edit&section=1" title="Modifier la section : Exemples" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Onde&action=edit&section=1" title="Modifier le code source de la section : Exemples"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Illustrons la notion de « transport d'énergie sans transport de matière ». Dans le cas d'une <a href="/wiki/Onde_m%C3%A9canique" class="mw-redirect" title="Onde mécanique">onde mécanique</a>, on observe de petits déplacements locaux et éphémères des éléments du milieu qui supportent cette onde, mais pas de transport global de ces éléments. Il en est ainsi pour une <a href="/wiki/Vague" title="Vague">vague</a> marine qui correspond à un mouvement approximativement elliptique des particules d'eau qui, en particulier, agite un <a href="/wiki/Bateau" title="Bateau">bateau</a> en <a href="/wiki/Mer" title="Mer">mer</a>. Dans ce contexte, un déplacement horizontal de matière est un <a href="/wiki/Courant" class="mw-disambig" title="Courant">courant</a> ; or, on peut avoir une vague sans courant, voire une vague allant à contre-courant. La vague transporte <a href="/wiki/Horizontal" class="mw-redirect" title="Horizontal">horizontalement</a> l'énergie du <a href="/wiki/Vent" title="Vent">vent</a> qui lui a donné naissance au <a href="/wiki/Large" title="Large">large</a> et, ce indépendamment du transport global de l'eau. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Ballon_sur_%C3%A9cran.gif" class="mw-file-description" title="Percussion d'un ballon sur un écran de cinéma ; noter les rebonds de l'onde sur les bords du cadre de l'écran."><img alt="Percussion d'un ballon sur un écran de cinéma ; noter les rebonds de l'onde sur les bords du cadre de l'écran." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4d/Ballon_sur_%C3%A9cran.gif" decoding="async" width="600" height="264" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="264" /></a><figcaption> Percussion d'un ballon sur un écran de cinéma ; noter les rebonds de l'onde sur les bords du cadre de l'écran.</figcaption></figure><div class="clear" style="clear:both;"></div> <p>Dans les <a href="/wiki/Instrument_%C3%A0_cordes" title="Instrument à cordes">instruments de musique à cordes</a>, la perturbation est apportée de différentes manières : archet (violon), marteau (piano), doigt (guitare). Sous l'effet de l'excitation appliquée transversalement, tous les éléments des cordes de ces instruments vibrent transversalement autour d'une position d'équilibre qui correspond à la corde au repos. L'énergie de vibration des cordes se transforme en <a href="/wiki/Son_musical" title="Son musical">son</a> car les mouvements transverses des cordes mettent en mouvement l'air qui les baigne. Un son correspond à la propagation dans l'air d'une onde de pression de cet air. En un point de l'espace, la pression de l'air oscille autour de la valeur de sa pression au repos, elle croît et elle décroît alternativement autour de cette valeur. Dans une onde sonore le mouvement local des molécules d'air se fait dans la même direction que la propagation de l'énergie, l'onde est <a href="/wiki/Onde_longitudinale" title="Onde longitudinale">longitudinale</a>. Les directions longitudinales et transverses se réfèrent à la direction de propagation de l'énergie qui est prise comme direction longitudinale. </p><p>Les <a href="/wiki/Rayonnement_%C3%A9lectromagn%C3%A9tique" title="Rayonnement électromagnétique">ondes électromagnétiques</a> sont des ondes qui sont <a href="/wiki/Onde_transversale" title="Onde transversale">transversales</a> dans le <a href="/wiki/Vide_(physique)" title="Vide (physique)">vide</a> ou dans des milieux homogènes. En revanche, dans des milieux particuliers, par exemple le <a href="/wiki/%C3%89tat_plasma" title="État plasma">plasma</a>, les ondes électromagnétiques peuvent être longitudinales, transversales ou parfois les deux à la fois<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. L'optique est un cas particulier de propagation dans des milieux <a href="/wiki/Di%C3%A9lectrique" title="Diélectrique">diélectriques</a>, tandis que la propagation dans un <a href="/wiki/M%C3%A9tal" title="Métal">métal</a> correspond à un courant électrique en mode alternatif. </p><p>Par analogie, le signal transmis de proche en proche peut quant à lui être illustré à l'aide des <a href="/wiki/Dominos_(jeu)" title="Dominos (jeu)">dominos</a> comme jeu de construction: ces derniers reçoivent un signal et le transmettent en tombant sur le domino suivant. Une file de voiture avançant au signal d'un feu vert ne constitue pas un exemple de transmission de proche en proche. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ondes_et_stabilité_d'un_milieu"><span id="Ondes_et_stabilit.C3.A9_d.27un_milieu"></span>Ondes et stabilité d'un milieu</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Onde&veaction=edit&section=2" title="Modifier la section : Ondes et stabilité d'un milieu" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Onde&action=edit&section=2" title="Modifier le code source de la section : Ondes et stabilité d'un milieu"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Ile_de_r%C3%A9.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Ile_de_r%C3%A9.JPG/300px-Ile_de_r%C3%A9.JPG" decoding="async" width="300" height="225" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Ile_de_r%C3%A9.JPG/450px-Ile_de_r%C3%A9.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Ile_de_r%C3%A9.JPG/600px-Ile_de_r%C3%A9.JPG 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1944" /></a><figcaption>Ondes en milieu aquatique</figcaption></figure> <p>Pour que des ondes se propagent dans un milieu il faut que celui-ci soit stable : sous l'action d'une perturbation extérieure, le milieu doit développer un mécanisme de rappel le ramenant vers sa position d'équilibre. La nature et les propriétés de l'onde dépendent de la manière dont ce mécanisme agit. Ainsi, par exemple, pour les vagues, ce mécanisme de rappel est la <a href="/wiki/Pesanteur" title="Pesanteur">pesanteur</a> tendant à ramener la surface libre vers une position d'équilibre. Pour les ondes sonores, le mécanisme de rappel est la tendance d'un fluide à uniformiser sa pression. Pour les ondes de torsion (comme sur un violon joué à l'archet), le mécanisme de rappel est le couple exercé par la corde. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dimensionnalité"><span id="Dimensionnalit.C3.A9"></span>Dimensionnalité</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Onde&veaction=edit&section=3" title="Modifier la section : Dimensionnalité" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Onde&action=edit&section=3" title="Modifier le code source de la section : Dimensionnalité"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Soient <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\overrightarrow {u}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mover> <mi>u</mi> <mo>→<!-- → --></mo> </mover> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\overrightarrow {u}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/ce70b04c12b0575de787a71dac4239e911e9cdf6" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:2.388ex; height:3.009ex;" alt="{\displaystyle {\overrightarrow {u}}}" /></span> le déplacement de l'énergie et <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\overrightarrow {v}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mover> <mi>v</mi> <mo>→<!-- → --></mo> </mover> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\overrightarrow {v}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/cdbb1a68c861cbd0cfda4f71510f67eed27c7cb1" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:2.388ex; height:3.009ex;" alt="{\displaystyle {\overrightarrow {v}}}" /></span> la vitesse de l'onde : </p> <ul><li>L'onde est dite <i>longitudinale</i> si l'énergie se déplace dans le sens de déplacement de l'onde : <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\overrightarrow {u}}\parallel {\overrightarrow {v}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mover> <mi>u</mi> <mo>→<!-- → --></mo> </mover> </mrow> <mo>∥<!-- ∥ --></mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mover> <mi>v</mi> <mo>→<!-- → --></mo> </mover> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\overrightarrow {u}}\parallel {\overrightarrow {v}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/02c87602e13ca5fc4f0a97a9fb726989ab70955b" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:7.229ex; height:3.509ex;" alt="{\displaystyle {\overrightarrow {u}}\parallel {\overrightarrow {v}}}" /></span>.</li></ul> <p>Exemple : Ressort à boudin. Si on déplace brutalement une spire d'un tel ressort tendu entre deux supports on voit se former une onde de compression des spires. Dans ce cas le mouvement des spires se fait dans la même direction que la propagation de l'énergie, suivant la droite que constitue l'axe de symétrie du ressort. Il s'agit d'une onde longitudinale à une dimension. </p> <ul><li>L'onde est dite <i>transversale</i> si l'énergie se déplace perpendiculairement au sens de déplacement de l'onde : <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\overrightarrow {u}}\bot {\overrightarrow {v}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mover> <mi>u</mi> <mo>→<!-- → --></mo> </mover> </mrow> <mi mathvariant="normal">⊥<!-- ⊥ --></mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mover> <mi>v</mi> <mo>→<!-- → --></mo> </mover> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\overrightarrow {u}}\bot {\overrightarrow {v}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/cfb211dc3f87a1454dbac58dbe1dd12b0d984aec" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:6.585ex; height:3.009ex;" alt="{\displaystyle {\overrightarrow {u}}\bot {\overrightarrow {v}}}" /></span>.</li></ul> <p>Exemples : Lorsqu'on frappe un tambour, on crée sur sa peau une onde transverse à deux dimensions, comme dans le cas de la surface de l'eau. </p><p>Lorsqu'on déplace des <a href="/wiki/%C3%89lectricit%C3%A9" title="Électricité">charges électriques</a>, les champs magnétiques et électriques locaux varient pour s'adapter à la variation de position des charges produisant une <a href="/wiki/Onde_%C3%A9lectromagn%C3%A9tique" title="Onde électromagnétique">onde électromagnétique</a>. Cette onde est transverse et peut se propager dans les trois directions de l'espace. Dans ce cas, l'onde n'est pas un déplacement de matière. </p> <ul><li>Une onde peut être une variation de la <a href="/wiki/Hauteur_d%27eau" title="Hauteur d'eau">hauteur d'eau</a>. Il en est de même pour les ronds dans l'eau provoqués par la chute d'un caillou. Dans ce cas on peut facilement voir que la propagation de l'onde se fait dans les deux dimensions de la surface de l'eau.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Périodicité_temporelle_et_périodicité_spatiale"><span id="P.C3.A9riodicit.C3.A9_temporelle_et_p.C3.A9riodicit.C3.A9_spatiale"></span>Périodicité temporelle et périodicité spatiale</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Onde&veaction=edit&section=4" title="Modifier la section : Périodicité temporelle et périodicité spatiale" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Onde&action=edit&section=4" title="Modifier le code source de la section : Périodicité temporelle et périodicité spatiale"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Simple_harmonic_motion_animation.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Simple_harmonic_motion_animation.gif/220px-Simple_harmonic_motion_animation.gif" decoding="async" width="220" height="104" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Simple_harmonic_motion_animation.gif/330px-Simple_harmonic_motion_animation.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Simple_harmonic_motion_animation.gif/440px-Simple_harmonic_motion_animation.gif 2x" data-file-width="512" data-file-height="242" /></a><figcaption>Phénomène ondulatoire</figcaption></figure> <p>Le cas le plus simple d'onde progressive périodique est une onde dite « <a href="/wiki/Onde_monochromatique" title="Onde monochromatique">monochromatique</a> » et « unidimensionnelle » </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Onde_progressive_instant_donne.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Onde_progressive_instant_donne.png/300px-Onde_progressive_instant_donne.png" decoding="async" width="300" height="227" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Onde_progressive_instant_donne.png/450px-Onde_progressive_instant_donne.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Onde_progressive_instant_donne.png/600px-Onde_progressive_instant_donne.png 2x" data-file-width="610" data-file-height="461" /></a><figcaption>Onde progressive vue à plusieurs instants successifs</figcaption></figure> <p>Si l'on prend un cliché du milieu à un moment donné, on voit que les propriétés du milieu varient de manière sinusoïdale en fonction de la position. On a donc une périodicité spatiale ; la distance entre deux maxima est appelée <a href="/wiki/Longueur_d%27onde" title="Longueur d'onde">longueur d'onde</a>, et est notée λ. Si l'on prend des photographies successives, on voit que ce « profil » se déplace à une vitesse nommée <a href="/wiki/Vitesse_de_phase" class="mw-redirect" title="Vitesse de phase">vitesse de phase</a>. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Onde_endroit_fixe.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Onde_endroit_fixe.png/300px-Onde_endroit_fixe.png" decoding="async" width="300" height="227" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Onde_endroit_fixe.png/450px-Onde_endroit_fixe.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Onde_endroit_fixe.png/600px-Onde_endroit_fixe.png 2x" data-file-width="610" data-file-height="461" /></a><figcaption>Effet d'une onde en un endroit donné : variation cyclique de l'intensité</figcaption></figure> <p>Si l'on se place à un endroit donné et que l'on relève l'intensité du phénomène en fonction du temps, on voit que cette intensité varie selon une loi, elle aussi sinusoïdale. Le temps qui s'écoule entre deux maxima est appelé <a href="/wiki/Ph%C3%A9nom%C3%A8ne_p%C3%A9riodique" title="Phénomène périodique">période</a> et est noté <i>T</i>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Modélisation_d'une_onde_progressive"><span id="Mod.C3.A9lisation_d.27une_onde_progressive"></span>Modélisation d'une onde progressive</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Onde&veaction=edit&section=5" title="Modifier la section : Modélisation d'une onde progressive" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Onde&action=edit&section=5" title="Modifier le code source de la section : Modélisation d'une onde progressive"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Une onde progressive unidimensionnelle se modélise par une fonction <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle A(\mathbf {x} ,t)}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>A</mi> <mo stretchy="false">(</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold">x</mi> </mrow> <mo>,</mo> <mi>t</mi> <mo stretchy="false">)</mo> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle A(\mathbf {x} ,t)}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/7a387e533a8a20ec43601c0c1e060341ddfe230b" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:6.837ex; height:2.843ex;" alt="{\displaystyle A(\mathbf {x} ,t)}" /></span>, d'amplitude <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle A\,}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>A</mi> <mspace width="thinmathspace"></mspace> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle A\,}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/c6aaf5ce10d6add44b973e28fb3d95f37abf3721" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:2.13ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle A\,}" /></span>, <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \mathbf {x} }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold">x</mi> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \mathbf {x} }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/32adf004df5eb0a8c7fd8c0b6b7405183c5a5ef2" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.411ex; height:1.676ex;" alt="{\displaystyle \mathbf {x} }" /></span> étant la position dans l'espace (vecteur) et <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle t\,}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>t</mi> <mspace width="thinmathspace"></mspace> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle t\,}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/946383a7c6d1876177c662a95b369ced2ad99cd9" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.227ex; height:2.009ex;" alt="{\displaystyle t\,}" /></span> l'instant considéré. </p><p>Une très grande famille des solutions d'équations de propagation des ondes est celle des fonctions sinusoïdales, sinus et cosinus (elles ne sont pas les seules). On montre également que tout phénomène périodique continu peut se décomposer en fonctions <a href="/wiki/Sinus_(math%C3%A9matiques)" title="Sinus (mathématiques)">sinusoïdales</a> (<a href="/wiki/S%C3%A9rie_de_Fourier" title="Série de Fourier">série de Fourier</a>), et de manière générale toute fonction continue (<a href="/wiki/Transform%C3%A9e_de_Fourier" class="mw-redirect" title="Transformée de Fourier">transformée de Fourier</a>). Les ondes sinusoïdales sont donc un objet d'étude simple et utile. </p><p>Dans ce cadre, une onde sinusoïdale peut s'écrire : </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle A(\mathbf {x} ,t)=A_{0}\sin(\omega t-\mathbf {k} \cdot \mathbf {x} +\varphi )}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>A</mi> <mo stretchy="false">(</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold">x</mi> </mrow> <mo>,</mo> <mi>t</mi> <mo stretchy="false">)</mo> <mo>=</mo> <msub> <mi>A</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>0</mn> </mrow> </msub> <mi>sin</mi> <mo>⁡<!-- --></mo> <mo stretchy="false">(</mo> <mi>ω<!-- ω --></mi> <mi>t</mi> <mo>−<!-- − --></mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold">k</mi> </mrow> <mo>⋅<!-- ⋅ --></mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold">x</mi> </mrow> <mo>+</mo> <mi>φ<!-- φ --></mi> <mo stretchy="false">)</mo> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle A(\mathbf {x} ,t)=A_{0}\sin(\omega t-\mathbf {k} \cdot \mathbf {x} +\varphi )}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/fceb194c893bddabc0b1d6321de3740145d5bef0" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:31.772ex; height:2.843ex;" alt="{\displaystyle A(\mathbf {x} ,t)=A_{0}\sin(\omega t-\mathbf {k} \cdot \mathbf {x} +\varphi )}" /></span></dd></dl> <p>On appelle </p> <ul><li>amplitude : le facteur <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle A_{0}\,}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>A</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>0</mn> </mrow> </msub> <mspace width="thinmathspace"></mspace> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle A_{0}\,}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/520da5332ae85e22ae3c3c16451aba96b97966fd" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:3.184ex; height:2.509ex;" alt="{\displaystyle A_{0}\,}" /></span>,</li> <li>phase : l'argument du sinus <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\omega t-\mathbf {k} \cdot \mathbf {x} +\varphi }}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>ω<!-- ω --></mi> <mi>t</mi> <mo>−<!-- − --></mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold">k</mi> </mrow> <mo>⋅<!-- ⋅ --></mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold">x</mi> </mrow> <mo>+</mo> <mi>φ<!-- φ --></mi> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\omega t-\mathbf {k} \cdot \mathbf {x} +\varphi }}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/2965e400f6f622c2abd54ec2977acd2ee2db2919" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:13.987ex; height:2.676ex;" alt="{\displaystyle {\omega t-\mathbf {k} \cdot \mathbf {x} +\varphi }}" /></span>,</li> <li>tandis que <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \varphi \,}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>φ<!-- φ --></mi> <mspace width="thinmathspace"></mspace> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \varphi \,}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/48fea757a76cc11e5f8aaf6933416ff0df27ba2a" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:1.907ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle \varphi \,}" /></span>, est la phase à l'origine lorsque <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle t\,}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>t</mi> <mspace width="thinmathspace"></mspace> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle t\,}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/946383a7c6d1876177c662a95b369ced2ad99cd9" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.227ex; height:2.009ex;" alt="{\displaystyle t\,}" /></span>, et <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle x\,}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>x</mi> <mspace width="thinmathspace"></mspace> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle x\,}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/ab34739435d9d9d99cddf4041740b107343b1398" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.717ex; height:1.676ex;" alt="{\displaystyle x\,}" /></span>, sont nuls.</li></ul> <p>La phase absolue d'une onde n'est pas mesurable. La lettre grecque <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \omega \,}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>ω<!-- ω --></mi> <mspace width="thinmathspace"></mspace> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \omega \,}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/1caedcdf3f920c9e1271a9500bf2621df8a46c0c" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.833ex; height:1.676ex;" alt="{\displaystyle \omega \,}" /></span>, désigne la <a href="/wiki/Fr%C3%A9quence_angulaire" class="mw-redirect" title="Fréquence angulaire">pulsation</a> de l'onde ; on note qu'elle est donnée par la dérivée de la phase par rapport au temps : </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\partial \over \partial t}(\omega t-\mathbf {k} \cdot \mathbf {x} +\varphi )=\omega }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mi mathvariant="normal">∂<!-- ∂ --></mi> <mrow> <mi mathvariant="normal">∂<!-- ∂ --></mi> <mi>t</mi> </mrow> </mfrac> </mrow> <mo stretchy="false">(</mo> <mi>ω<!-- ω --></mi> <mi>t</mi> <mo>−<!-- − --></mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold">k</mi> </mrow> <mo>⋅<!-- ⋅ --></mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold">x</mi> </mrow> <mo>+</mo> <mi>φ<!-- φ --></mi> <mo stretchy="false">)</mo> <mo>=</mo> <mi>ω<!-- ω --></mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\partial \over \partial t}(\omega t-\mathbf {k} \cdot \mathbf {x} +\varphi )=\omega }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/9cd04139acec189dad73c9e25936da748450a675" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.005ex; width:23.335ex; height:5.509ex;" alt="{\displaystyle {\partial \over \partial t}(\omega t-\mathbf {k} \cdot \mathbf {x} +\varphi )=\omega }" /></span>.</dd></dl> <p>Le vecteur <b>k</b> est le <a href="/wiki/Vecteur_d%27onde" title="Vecteur d'onde">vecteur d'onde</a>. Lorsque l'on se place sur un seul axe, ce vecteur est un scalaire et est appelé <a href="/wiki/Nombre_d%27onde" title="Nombre d'onde">nombre d'onde</a> : c'est le nombre d'oscillations que l'on dénombre sur 2<span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \pi }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>π<!-- π --></mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \pi }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/9be4ba0bb8df3af72e90a0535fabcc17431e540a" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.332ex; height:1.676ex;" alt="{\displaystyle \pi }" /></span> unités de longueur. </p><p>On a pour la norme du vecteur d'onde : </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle k\ =\ {\frac {2\pi }{\lambda }}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>k</mi> <mtext> </mtext> <mo>=</mo> <mtext> </mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mn>2</mn> <mi>π<!-- π --></mi> </mrow> <mi>λ<!-- λ --></mi> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle k\ =\ {\frac {2\pi }{\lambda }}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/79ec7d167a43cee0929ef51a54a1f7bc46389c9b" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.005ex; width:8.802ex; height:5.343ex;" alt="{\displaystyle k\ =\ {\frac {2\pi }{\lambda }}}" /></span></dd></dl> <p>La pulsation s'écrit en fonction de la fréquence <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \nu \,}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>ν<!-- ν --></mi> <mspace width="thinmathspace"></mspace> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \nu \,}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/32a13ab64f1a72c7827e70aed42c8fcb323bd7bf" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.619ex; height:1.676ex;" alt="{\displaystyle \nu \,}" /></span> : </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \omega \ =\ 2\pi \nu \ =\ {\frac {2\pi }{T}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>ω<!-- ω --></mi> <mtext> </mtext> <mo>=</mo> <mtext> </mtext> <mn>2</mn> <mi>π<!-- π --></mi> <mi>ν<!-- ν --></mi> <mtext> </mtext> <mo>=</mo> <mtext> </mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mn>2</mn> <mi>π<!-- π --></mi> </mrow> <mi>T</mi> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \omega \ =\ 2\pi \nu \ =\ {\frac {2\pi }{T}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/16b3c93d8922410ca66c9926efa1aa79a45da581" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.838ex; width:17.023ex; height:5.176ex;" alt="{\displaystyle \omega \ =\ 2\pi \nu \ =\ {\frac {2\pi }{T}}}" /></span></dd></dl> <p>La <i>vitesse de phase</i> vaut enfin : </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle c\ =\ {\frac {\lambda }{T}}\ =\ {\frac {\omega }{k}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>c</mi> <mtext> </mtext> <mo>=</mo> <mtext> </mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mi>λ<!-- λ --></mi> <mi>T</mi> </mfrac> </mrow> <mtext> </mtext> <mo>=</mo> <mtext> </mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mi>ω<!-- ω --></mi> <mi>k</mi> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle c\ =\ {\frac {\lambda }{T}}\ =\ {\frac {\omega }{k}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/971d976d65f1c1dbde4a7c3ce73f14a5bde95506" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.005ex; width:14.281ex; height:5.509ex;" alt="{\displaystyle c\ =\ {\frac {\lambda }{T}}\ =\ {\frac {\omega }{k}}}" /></span></dd></dl> <p>Une autre écriture permet de ne faire apparaître que la période temporelle <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle T\,}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>T</mi> <mspace width="thinmathspace"></mspace> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle T\,}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/476a8389064c06ab89963a2467aef525838da0cf" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:2.023ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle T\,}" /></span>et la période spatiale <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \lambda \,}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>λ<!-- λ --></mi> <mspace width="thinmathspace"></mspace> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \lambda \,}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/988b7b8a22b11081bc97378c30391f573535c21c" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.742ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle \lambda \,}" /></span> </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle A(x,t)=A_{0}\sin \left(2\pi {\frac {t}{T}}-2\pi {\frac {x}{\lambda }}+\varphi \right)}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>A</mi> <mo stretchy="false">(</mo> <mi>x</mi> <mo>,</mo> <mi>t</mi> <mo stretchy="false">)</mo> <mo>=</mo> <msub> <mi>A</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>0</mn> </mrow> </msub> <mi>sin</mi> <mo>⁡<!-- --></mo> <mrow> <mo>(</mo> <mrow> <mn>2</mn> <mi>π<!-- π --></mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mi>t</mi> <mi>T</mi> </mfrac> </mrow> <mo>−<!-- − --></mo> <mn>2</mn> <mi>π<!-- π --></mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mi>x</mi> <mi>λ<!-- λ --></mi> </mfrac> </mrow> <mo>+</mo> <mi>φ<!-- φ --></mi> </mrow> <mo>)</mo> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle A(x,t)=A_{0}\sin \left(2\pi {\frac {t}{T}}-2\pi {\frac {x}{\lambda }}+\varphi \right)}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/9a47a54ffd76bc397588c5d9882b22d4e6edb1d2" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.505ex; width:36.169ex; height:6.176ex;" alt="{\displaystyle A(x,t)=A_{0}\sin \left(2\pi {\frac {t}{T}}-2\pi {\frac {x}{\lambda }}+\varphi \right)}" /></span></dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Catégories_d'ondes"><span id="Cat.C3.A9gories_d.27ondes"></span>Catégories d'ondes</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Onde&veaction=edit&section=6" title="Modifier la section : Catégories d'ondes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Onde&action=edit&section=6" title="Modifier le code source de la section : Catégories d'ondes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>On distingue plusieurs catégories d'ondes : </p> <ul><li>Les <a href="/wiki/Onde_longitudinale" title="Onde longitudinale">ondes longitudinales</a>, où les points du milieu de propagation se déplacent localement selon la direction de la perturbation (exemple type : la compression ou la décompression d'un ressort, le <a href="/wiki/Son_(physique)" title="Son (physique)">son</a> dans un milieu sans cisaillement : eau, air…)</li> <li>Les <a href="/wiki/Onde_transversale" title="Onde transversale">ondes transversales</a>, où les points du milieu de propagation se déplacent localement perpendiculairement au sens de la perturbation, de sorte qu'il faut faire intervenir une grandeur supplémentaire pour les décrire (exemple type : les ondes des <a href="/wiki/Tremblement_de_terre" class="mw-redirect" title="Tremblement de terre">tremblements de terre</a>, les <a href="/wiki/Rayonnement_%C3%A9lectromagn%C3%A9tique" title="Rayonnement électromagnétique">ondes électromagnétiques</a>). On parle pour décrire ceci de <a href="/wiki/Polarisation_(optique)" title="Polarisation (optique)">polarisation</a>.</li></ul> <p>Le milieu de propagation d'une onde peut être tridimensionnel (onde sonore, lumineuse, etc.), bidimensionnel (onde à la surface de l'eau), ou unidimensionnel (onde sur une corde vibrante). </p><p>Une onde peut posséder plusieurs géométries : <a href="/wiki/Onde_plane" title="Onde plane">plane</a>, <a href="/wiki/Onde_sph%C3%A9rique" title="Onde sphérique">sphérique</a>, etc. Elle peut également être progressive, stationnaire ou <a href="/wiki/Onde_%C3%A9vanescente" title="Onde évanescente">évanescente</a> (voir <a href="/wiki/Propagation_des_ondes" title="Propagation des ondes">Propagation des ondes</a>). Elle est progressive lorsqu'elle s'éloigne de sa source. Elle s'en éloigne indéfiniment si le milieu est infini, si le milieu est borné elle peut se réfléchir sur les bords, sur la sphère (comme la Terre par exemple) les ondes peuvent revenir au point de départ en faisant un tour complet. </p><p><span class="need_ref" title="Ce passage nécessite une référence." style="cursor:help;"><span class="need_ref" title="Ce passage est confus." style="cursor:help;">D'un point de vue plus formel, on distingue également les <b>ondes scalaires</b> qui peuvent être décrites par un nombre variable dans l'espace et dans le temps (le son dans les fluides par exemple), et les <b>ondes vectorielles</b> qui nécessitent un vecteur à leur description (la lumière par exemple), voire des <b>ondes tensorielles</b> (d'ordre 2) pour les ondes gravitationnelles de la <a href="/wiki/Th%C3%A9orie_de_la_relativit%C3%A9_g%C3%A9n%C3%A9rale" class="mw-redirect" title="Théorie de la relativité générale">théorie de la relativité générale</a>.</span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Style_encyclop%C3%A9dique#Clair" title="Wikipédia:Style encyclopédique">[pas clair]</a></sup></span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">[réf. nécessaire]</a></sup> </p><p><span class="need_ref" title="Ce passage nécessite une référence." style="cursor:help;">Si l'on définit les ondes comme associées à un milieu matériel, les ondes électromagnétiques sont exclues. Pour éviter de les exclure, les ondes peuvent être définies comme des perturbations d'un milieu, au sens large, matériel ou vide. Dans ce dernier cas, c'est une perturbation électromagnétique qui peut se propager dans le vide (de matière).</span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">[réf. nécessaire]</a></sup> </p> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article connexe : <a href="/wiki/%C3%89ther_luminif%C3%A8re" class="mw-redirect" title="Éther luminifère">Éther luminifère</a>.</div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Célérité_d'une_onde,_fréquence"><span id="C.C3.A9l.C3.A9rit.C3.A9_d.27une_onde.2C_fr.C3.A9quence"></span>Célérité d'une onde, fréquence</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Onde&veaction=edit&section=7" title="Modifier la section : Célérité d'une onde, fréquence" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Onde&action=edit&section=7" title="Modifier le code source de la section : Célérité d'une onde, fréquence"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container metadata bandeau-section bandeau-niveau-modere"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><figure class="mw-halign-center noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:2017-fr.wp-orange-source.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/25px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/38px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/50px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a><figcaption></figcaption></figure></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <div class="mw-collapsible mw-collapsed"><b>Cette section <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citez_vos_sources" title="Wikipédia:Citez vos sources">ne cite pas suffisamment ses sources</a></b><small> (janvier 2021)</small>. <div class="mw-collapsible-content">Pour l'améliorer, ajoutez <a href="/wiki/Aide:Identifier_des_sources_fiables" title="Aide:Identifier des sources fiables">des références de qualité et vérifiables</a> (<a href="/wiki/Aide:Ins%C3%A9rer_une_r%C3%A9f%C3%A9rence_(%C3%89diteur_visuel)" title="Aide:Insérer une référence (Éditeur visuel)">comment faire ?</a>) ou le modèle <a href="/wiki/Mod%C3%A8le:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Modèle:Référence nécessaire">{{Référence nécessaire}}</a> sur les passages nécessitant une source.</div></div> </div></div> <p>Une onde monochromatique est caractérisée par une pulsation <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \omega }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>ω<!-- ω --></mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \omega }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/48eff443f9de7a985bb94ca3bde20813ea737be8" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.446ex; height:1.676ex;" alt="{\displaystyle \omega }" /></span> et un <a href="/wiki/Nombre_d%27onde" title="Nombre d'onde">nombre d'onde</a> <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle k}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>k</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle k}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/c3c9a2c7b599b37105512c5d570edc034056dd40" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.211ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle k}" /></span>. Ces deux quantités sont liées par la relation de dispersion. À chaque exemple d'onde mentionné ci-dessus correspond une certaine relation de dispersion. </p> <ul><li>La relation la plus simple est obtenue lorsque <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \omega =\pm ck}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>ω<!-- ω --></mi> <mo>=</mo> <mo>±<!-- ± --></mo> <mi>c</mi> <mi>k</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \omega =\pm ck}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/212ba0bc221378be33f10057fe13947fc8f81700" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:8.57ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle \omega =\pm ck}" /></span>, le milieu est dit non dispersif</li> <li>L'onde de Kelvin obéit à <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \omega =+ck}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>ω<!-- ω --></mi> <mo>=</mo> <mo>+</mo> <mi>c</mi> <mi>k</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \omega =+ck}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/5bed068e8480ed2645efa878a49d6b6a86177c8d" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.505ex; width:8.57ex; height:2.343ex;" alt="{\displaystyle \omega =+ck}" /></span>, le fait qu'il n'y ait qu'un signe fait que l'onde se propage que dans une direction (en laissant la côte à droite dans l'hémisphère Nord)</li> <li>…</li></ul> <p>Deux vitesses peuvent être associées à une onde : les <a href="/wiki/Vitesse_d%27une_onde" title="Vitesse d'une onde">vitesse de phase et vitesse de groupe</a>. La première est la vitesse à laquelle se propage la phase de l'onde, tandis que la deuxième correspond à la vitesse de propagation de l'enveloppe (éventuellement déformée au cours du temps). La vitesse de groupe correspond à ce qu'on appelle la célérité de l'onde. </p> <ul><li>La vitesse de phase <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle c_{\phi }}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>c</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>ϕ<!-- ϕ --></mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle c_{\phi }}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/bf2f2fee8f9c189ccb5ddcfc25de0cca5db8b913" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; width:2.219ex; height:2.343ex;" alt="{\displaystyle c_{\phi }}" /></span> est reliée à la relation de dispersion par <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle c_{\phi }=\omega /k}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>c</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>ϕ<!-- ϕ --></mi> </mrow> </msub> <mo>=</mo> <mi>ω<!-- ω --></mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo>/</mo> </mrow> <mi>k</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle c_{\phi }=\omega /k}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/dbea8efe2398a01e7b5a81acaea773482f54d081" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; width:9.137ex; height:3.009ex;" alt="{\displaystyle c_{\phi }=\omega /k}" /></span></li> <li>La vitesse de groupe <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle c_{g}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>c</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>g</mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle c_{g}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/0f66b66841d4193e6ef61fe348c322d7616acc32" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; width:2.028ex; height:2.343ex;" alt="{\displaystyle c_{g}}" /></span> est reliée à la relation de dispersion par <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle c_{g}={\frac {d\omega }{dk}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>c</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>g</mi> </mrow> </msub> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi>d</mi> <mi>ω<!-- ω --></mi> </mrow> <mrow> <mi>d</mi> <mi>k</mi> </mrow> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle c_{g}={\frac {d\omega }{dk}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/cddb2e266f61786ccf1e966eacbdbb8878735335" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.005ex; width:8.625ex; height:5.509ex;" alt="{\displaystyle c_{g}={\frac {d\omega }{dk}}}" /></span></li></ul> <p>Pour un milieu non dispersif, on a <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle c_{g}=c_{\phi }}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>c</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>g</mi> </mrow> </msub> <mo>=</mo> <msub> <mi>c</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>ϕ<!-- ϕ --></mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle c_{g}=c_{\phi }}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/b1adc01b95b0590ed43e243b901865d2352707d7" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; width:7.345ex; height:2.343ex;" alt="{\displaystyle c_{g}=c_{\phi }}" /></span> </p><p>Pour une onde progressive périodique, on a une double périodicité : à un instant donné, la grandeur considérée est spatialement périodique, et à un endroit donné, la grandeur oscille périodiquement au cours du temps. La fréquence <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \nu }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>ν<!-- ν --></mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \nu }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/c15bbbb971240cf328aba572178f091684585468" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.232ex; height:1.676ex;" alt="{\displaystyle \nu }" /></span> et période T sont liées par la relation <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle T=1/\nu }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>T</mi> <mo>=</mo> <mn>1</mn> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo>/</mo> </mrow> <mi>ν<!-- ν --></mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle T=1/\nu }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/cc6bcb361c87fa341502e3de3ba821590fc518cc" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:8.292ex; height:2.843ex;" alt="{\displaystyle T=1/\nu }" /></span>.<br /> Pour une onde progressive se propageant avec la célérité <i>c</i>, la longueur d'onde correspondante <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \lambda }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>λ<!-- λ --></mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \lambda }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/b43d0ea3c9c025af1be9128e62a18fa74bedda2a" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.355ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle \lambda }" /></span> est alors déterminée par la relation : <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \lambda =c/\nu }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>λ<!-- λ --></mi> <mo>=</mo> <mi>c</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo>/</mo> </mrow> <mi>ν<!-- ν --></mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \lambda =c/\nu }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/80ae9866283763539ba30dd056af6cd4dc9a2a31" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:7.855ex; height:2.843ex;" alt="{\displaystyle \lambda =c/\nu }" /></span> où <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \lambda }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>λ<!-- λ --></mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \lambda }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/b43d0ea3c9c025af1be9128e62a18fa74bedda2a" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.355ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle \lambda }" /></span> est en m, <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \nu }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>ν<!-- ν --></mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \nu }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/c15bbbb971240cf328aba572178f091684585468" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.232ex; height:1.676ex;" alt="{\displaystyle \nu }" /></span> en hertz (Hz), et <i>c</i> en m⋅s<sup>−1</sup>. <br /> <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \lambda }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>λ<!-- λ --></mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \lambda }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/b43d0ea3c9c025af1be9128e62a18fa74bedda2a" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.355ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle \lambda }" /></span> est la période spatiale de l'onde. </p><p>La célérité des ondes dépend des propriétés du milieu. Par exemple, le son dans l'air à <span title="59 °F ou 288,2 K" style="cursor:help">15</span> <abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr> et à 1 bar se propage à <span title="1 224 km/h" style="cursor:help">340</span> <abbr class="abbr" title="mètre par seconde">m s<sup>−1</sup></abbr>. </p> <ul><li>Pour une onde matérielle, plus le milieu est rigide, plus la célérité est grande. Sur une corde, la célérité d'une onde est d'autant plus grande que la corde est tendue. La célérité du son est plus grande dans un solide que dans l'air. Par ailleurs, plus l'inertie du milieu est grande, plus la célérité diminue. Sur une corde, la célérité est d'autant plus grande que la <a href="/wiki/Masse_lin%C3%A9ique" title="Masse linéique">masse linéique</a> est faible.</li> <li>Pour une onde électromagnétique, la vitesse de propagation sera généralement d'autant plus grande que le milieu est dilué (dans le cas général, il convient cependant de considérer les propriétés électromagnétiques du milieu, qui peuvent compliquer la physique du problème). Ainsi, la vitesse de propagation de la lumière est maximale dans le vide. Dans du verre, elle est environ 1,5 fois plus faible.</li></ul> <p>De façon générale, la célérité dans un milieu dépend aussi de la fréquence de l'onde : de tels milieux sont dits dispersifs. Les autres, ceux pour lesquels la célérité est la même quelle que soit la fréquence, sont dits non-dispersifs. Par exemple, l'air est un milieu non-dispersif pour les ondes sonores. En ce qui concerne la lumière, le phénomène de <a href="/wiki/Dispersion_(m%C3%A9canique_ondulatoire)" title="Dispersion (mécanique ondulatoire)">dispersion</a> est également à l'origine de l'<a href="/wiki/Arc-en-ciel" title="Arc-en-ciel">arc-en-ciel</a> : les différentes couleurs se propagent différemment dans l'eau, ce qui permet de décomposer la lumière du soleil suivant ses différentes composantes. La dispersion par un <a href="/wiki/Prisme_(optique)" title="Prisme (optique)">prisme</a> est également classiquement utilisée : en décomposant la lumière, on peut ainsi faire de la <a href="/wiki/Spectroscopie" title="Spectroscopie">spectroscopie</a> (les méthodes interférentielles donnent cependant maintenant des résultats beaucoup plus précis). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Une_onde_est-elle_toujours_monochromatique_?"><span id="Une_onde_est-elle_toujours_monochromatique_.3F"></span>Une onde est-elle toujours monochromatique ?</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Onde&veaction=edit&section=8" title="Modifier la section : Une onde est-elle toujours monochromatique ?" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Onde&action=edit&section=8" title="Modifier le code source de la section : Une onde est-elle toujours monochromatique ?"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Onde_monochromatique" title="Onde monochromatique">Onde monochromatique</a>.</div></div> <div class="bandeau-container metadata bandeau-section bandeau-niveau-modere"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><figure class="mw-halign-center noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:2017-fr.wp-orange-source.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/25px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/38px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/50px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a><figcaption></figcaption></figure></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <div class="mw-collapsible mw-collapsed"><b>Cette section <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citez_vos_sources" title="Wikipédia:Citez vos sources">ne cite pas suffisamment ses sources</a></b><small> (janvier 2021)</small>. <div class="mw-collapsible-content">Pour l'améliorer, ajoutez <a href="/wiki/Aide:Identifier_des_sources_fiables" title="Aide:Identifier des sources fiables">des références de qualité et vérifiables</a> (<a href="/wiki/Aide:Ins%C3%A9rer_une_r%C3%A9f%C3%A9rence_(%C3%89diteur_visuel)" title="Aide:Insérer une référence (Éditeur visuel)">comment faire ?</a>) ou le modèle <a href="/wiki/Mod%C3%A8le:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Modèle:Référence nécessaire">{{Référence nécessaire}}</a> sur les passages nécessitant une source.</div></div> </div></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-modere"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css recyclage">Cette section <b>n’est pas rédigée dans un <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Style_encyclop%C3%A9dique" title="Wikipédia:Style encyclopédique">style encyclopédique</a></b>. <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Onde&action=edit">Améliorez sa rédaction</a> !</div></div> <p>La notion d'onde monochromatique est centrale pour la compréhension du phénomène mais toutes les ondes ne sont pas monochromatiques. Considérons les <a href="/wiki/Son_(physique)" title="Son (physique)">ondes sonores</a> : une onde monochromatique serait une <a href="/wiki/Note_de_musique" title="Note de musique">note de musique</a> pure (si sa fréquence tombe juste). Une note d'<a href="/wiki/Instrument_de_musique" title="Instrument de musique">instrument de musique</a> est composée d'un <a href="/wiki/Son_pur" title="Son pur">son pur</a><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (le fondamental de pulsation <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \omega }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>ω<!-- ω --></mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \omega }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/48eff443f9de7a985bb94ca3bde20813ea737be8" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.446ex; height:1.676ex;" alt="{\displaystyle \omega }" /></span>) associés à une <a href="/wiki/S%C3%A9rie_harmonique" title="Série harmonique">série harmonique</a> (des ondes dont la pulsation est un multiple de <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \omega }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>ω<!-- ω --></mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \omega }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/48eff443f9de7a985bb94ca3bde20813ea737be8" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.446ex; height:1.676ex;" alt="{\displaystyle \omega }" /></span>). Si on considère une musique, la structure de l'onde est complexe, elle est constituée d'une somme d'ondes monochromatiques. Si maintenant on considère le son d'un choc sec alors l'onde n'est plus du tout monochromatique, une représentation en paquet d'onde est beaucoup plus judicieuse. </p><p>Une onde monochromatique n'a d'ailleurs pas d'existence physique : sa <a href="/wiki/Largeur_spectrale" class="mw-redirect" title="Largeur spectrale">largeur spectrale</a> étant nulle, son extension temporelle devrait alors être infinie (En effet, leur <a href="/wiki/Multiplication" title="Multiplication">produit</a> doit être plus grand que 1/2 par le théorème parfois nommé <a href="/wiki/Principe_d%27incertitude" title="Principe d'incertitude">Inégalité de Heisenberg Temps-Énergie</a>), c'est-à-dire qu'elle devrait exister pendant un temps infiniment long. Une onde monochromatique est donc utilisée pour obtenir des informations sur les ondes réelles, qui sont une superposition (<a href="https://fr.wikiversity.org/wiki/Int%C3%A9grales_en_physique/Somme_et_int%C3%A9grale" class="extiw" title="v:Intégrales en physique/Somme et intégrale">continue</a>) d'ondes monochromatiques (si le système est <a href="/wiki/Lin%C3%A9arit%C3%A9" title="Linéarité">linéaire</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Exemples_d'ondes"><span id="Exemples_d.27ondes"></span>Exemples d'ondes</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Onde&veaction=edit&section=9" title="Modifier la section : Exemples d'ondes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Onde&action=edit&section=9" title="Modifier le code source de la section : Exemples d'ondes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Wavemachine.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Wavemachine.gif/220px-Wavemachine.gif" decoding="async" width="220" height="157" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Wavemachine.gif/330px-Wavemachine.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6c/Wavemachine.gif 2x" data-file-width="336" data-file-height="240" /></a><figcaption><center>La machine à onde <br />de John Shive</center></figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/Onde_m%C3%A9canique" class="mw-redirect" title="Onde mécanique">Ondes mécaniques</a> : <ul><li>Les <a href="/wiki/Vague" title="Vague">vagues</a> ou <a href="/wiki/Ondes_de_gravit%C3%A9" class="mw-redirect" title="Ondes de gravité">ondes de gravité</a> sont des perturbations qui se propagent dans l'<a href="/wiki/Eau" title="Eau">eau</a> (voir aussi <a href="/wiki/Seiche_(hydrodynamique)" title="Seiche (hydrodynamique)">Seiche (hydrodynamique)</a> et <a href="/wiki/Tsunami" title="Tsunami">tsunami</a>).</li> <li><a href="/wiki/Onde_sur_une_corde_vibrante" title="Onde sur une corde vibrante">Onde sur une corde vibrante</a></li> <li>Machine à ondes de <a href="/wiki/John_Shive" title="John Shive">John Shive</a></li> <li>Le <a href="/wiki/Son_(physique)" title="Son (physique)">son</a> est une onde de <a href="/wiki/Pression" title="Pression">pression</a> qui se transmet dans les fluides et les solides, et qui est détectée par le <a href="/wiki/Syst%C3%A8me_auditif" title="Système auditif">système auditif</a></li> <li>Les <a href="/wiki/Onde_sismique" title="Onde sismique">ondes sismiques</a> sont similaires aux ondes sonores et sont engendrées lors d'un <a href="/wiki/Tremblement_de_terre" class="mw-redirect" title="Tremblement de terre">tremblement de terre</a></li> <li>Les <a href="/wiki/Onde_de_Kelvin" title="Onde de Kelvin">ondes de Kelvin</a> sont l'analogue des vagues mais s'appuyant sur les côtes et ayant des échelles spatiales suffisamment grandes pour être sensibles à la <a href="/wiki/Force_de_Coriolis" title="Force de Coriolis">force de Coriolis</a>. Elles se propagent en laissant la côte à droite dans l'hémisphère Nord, à gauche au Sud. Le plus bel exemple d'onde de Kelvin est l'onde de marée.</li> <li>Les <a href="/wiki/Ondes_de_Rossby" class="mw-redirect" title="Ondes de Rossby">ondes de Rossby</a> sont des ondes de vorticité, sensibles à la rotation et à la sphéricité de la Terre. Leur vitesse de phase est vers l'Ouest. Elles jouent un rôle clef en météorologie.</li> <li>Les <a href="/w/index.php?title=Ondes_internes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ondes internes (page inexistante)">ondes internes</a> sont des ondes de gravité (comme les vagues) mais se propageant à l'intérieur d'un milieu continument stratifié (comme les océans ou l'atmosphère). Leur vitesse de groupe est perpendiculaire à leur vitesse de phase.</li> <li>Toute onde mécanique peut être une <a href="/wiki/Onde_de_choc" title="Onde de choc">onde de choc</a> qui dissipe de l'énergie pourvu que son amplitude soit suffisamment importante pour exhiber un comportement non linéaire et une singularité en temps fini. Dans le cas du déferlement des vagues sur le rivage, l'onde se raidit puis déferle. En <a href="/wiki/A%C3%A9rodynamique" title="Aérodynamique">aérodynamique</a> on observe une onde de compression à la frontière située entre la partie <a href="/wiki/Supersonique" title="Supersonique">supersonique</a> de l'écoulement et sa partie <a href="/wiki/Subsonique" title="Subsonique">subsonique</a>.</li></ul></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/Onde_%C3%A9lectromagn%C3%A9tique" title="Onde électromagnétique">Ondes électromagnétiques</a> : <ul><li>La <a href="/wiki/Lumi%C3%A8re" title="Lumière">lumière</a> et, en général, les ondes électromagnétiques résultent des perturbations électromagnétiques</li> <li>Une <a href="/wiki/Onde_radio" title="Onde radio">onde radio</a> est un <a href="/wiki/Champ_%C3%A9lectromagn%C3%A9tique" title="Champ électromagnétique">champ électromagnétique</a> variable, souvent <a href="/wiki/Signal_p%C3%A9riodique" title="Signal périodique">périodique</a>, produit par un <a href="/wiki/%C3%89metteur_d%27ondes_radio%C3%A9lectriques" title="Émetteur d'ondes radioélectriques">émetteur d'ondes radioélectriques</a> et transmise par une <a href="/wiki/Antenne_%C3%A9mettrice" class="mw-redirect" title="Antenne émettrice">antenne</a></li></ul></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/Onde_gravitationnelle" title="Onde gravitationnelle">Ondes gravitationnelles</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Annexes">Annexes</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Onde&veaction=edit&section=10" title="Modifier la section : Annexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Onde&action=edit&section=10" title="Modifier le code source de la section : Annexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r194021218">.mw-parser-output .autres-projets>.titre{text-align:center;margin:0.2em 0}.mw-parser-output .autres-projets>ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li{list-style:none;margin:0.2em 0;text-indent:0;padding-left:24px;min-height:20px;text-align:left;display:block}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li>a{font-style:italic}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .autres-projets{float:none}}</style><div class="autres-projets boite-grise boite-a-droite noprint js-interprojets"> <p class="titre">Sur les autres projets Wikimedia :</p> <ul class="noarchive plainlinks"> <li class="wiktionary"><a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/onde" class="extiw" title="wikt:onde">onde</a>, <span class="nowrap">sur le <span class="project">Wiktionnaire</span></span> (<a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/Th%C3%A9saurus:onde/fran%C3%A7ais" class="extiw" title="wikt:Thésaurus:onde/français">thésaurus</a>)</li><li class="wikiversity"><a href="https://fr.wikiversity.org/wiki/D%C3%A9partement:Physique_des_ondes" class="extiw" title="v:Département:Physique des ondes">Physique des ondes</a>, <span class="nowrap">sur <span class="project">Wikiversity</span></span></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Articles_connexes">Articles connexes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Onde&veaction=edit&section=11" title="Modifier la section : Articles connexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Onde&action=edit&section=11" title="Modifier le code source de la section : Articles connexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Sur_les_différents_phénomènes_ondulatoires"><span id="Sur_les_diff.C3.A9rents_ph.C3.A9nom.C3.A8nes_ondulatoires"></span>Sur les différents phénomènes ondulatoires</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Onde&veaction=edit&section=12" title="Modifier la section : Sur les différents phénomènes ondulatoires" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Onde&action=edit&section=12" title="Modifier le code source de la section : Sur les différents phénomènes ondulatoires"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Onde_sur_une_corde_vibrante" title="Onde sur une corde vibrante">Onde sur une corde vibrante</a></li> <li><a href="/wiki/Mascaret" title="Mascaret">Mascaret</a>, <a href="/wiki/Tsunami" title="Tsunami">Tsunami</a>, <a href="/wiki/Vague_sc%C3%A9l%C3%A9rate" title="Vague scélérate">Vague scélérate</a></li> <li><a href="/wiki/Paquet_d%27onde" title="Paquet d'onde">Paquet d'onde</a></li> <li><a href="/wiki/Battement_(physique)" class="mw-redirect" title="Battement (physique)">Battement (physique)</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Éléments_théoriques_physiques"><span id=".C3.89l.C3.A9ments_th.C3.A9oriques_physiques"></span>Éléments théoriques physiques</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Onde&veaction=edit&section=13" title="Modifier la section : Éléments théoriques physiques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Onde&action=edit&section=13" title="Modifier le code source de la section : Éléments théoriques physiques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Propagation_des_ondes" title="Propagation des ondes">Propagation des ondes</a>, <a href="/wiki/Diffusion_des_ondes" title="Diffusion des ondes">Diffusion des ondes</a>, <a href="/wiki/Interf%C3%A9rence" title="Interférence">Interférence</a></li> <li><a href="/wiki/Diffraction" title="Diffraction">Diffraction</a>, <a href="/wiki/R%C3%A9flexion_des_ondes" class="mw-redirect" title="Réflexion des ondes">réflexion</a>, <a href="/wiki/R%C3%A9fraction" title="Réfraction">Réfraction</a>, <a href="/wiki/Att%C3%A9nuation" title="Atténuation">Atténuation</a></li> <li><a href="/wiki/Soliton" title="Soliton">Soliton</a>, <a href="/wiki/Onde_stationnaire" title="Onde stationnaire">Onde stationnaire</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Sur_la_mesure_des_ondes">Sur la mesure des ondes</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Onde&veaction=edit&section=14" title="Modifier la section : Sur la mesure des ondes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Onde&action=edit&section=14" title="Modifier le code source de la section : Sur la mesure des ondes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Fr%C3%A9quence" title="Fréquence">Fréquence</a>, <a href="/wiki/Hertz" title="Hertz">Hertz</a> ;</li> <li><a href="/wiki/Longueur_d%27onde" title="Longueur d'onde">Longueur d'onde</a> ;</li> <li><a href="/wiki/Phase_(onde)" title="Phase (onde)">Phase</a>, <a href="/wiki/D%C3%A9phasage" title="Déphasage">déphasage</a>, <a href="/wiki/Harmonique_(physique)" title="Harmonique (physique)">harmonique</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Éléments_théoriques_mathématiques"><span id=".C3.89l.C3.A9ments_th.C3.A9oriques_math.C3.A9matiques"></span>Éléments théoriques mathématiques</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Onde&veaction=edit&section=15" title="Modifier la section : Éléments théoriques mathématiques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Onde&action=edit&section=15" title="Modifier le code source de la section : Éléments théoriques mathématiques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Fonction_trigonom%C3%A9trique" title="Fonction trigonométrique">Fonction trigonométrique</a>, <a href="/wiki/Ph%C3%A9nom%C3%A8ne_p%C3%A9riodique" title="Phénomène périodique">Phénomène périodique</a></li> <li><a href="/wiki/Joseph_Fourier" title="Joseph Fourier">Joseph Fourier</a>, <a href="/wiki/Transform%C3%A9e_de_Fourier" class="mw-redirect" title="Transformée de Fourier">Transformée de Fourier</a>.</li> <li><a href="/wiki/Pierre-Simon_de_Laplace" title="Pierre-Simon de Laplace">Pierre-Simon de Laplace</a>, <a href="/wiki/Transform%C3%A9e_de_Laplace" class="mw-redirect" title="Transformée de Laplace">Transformée de Laplace</a></li> <li><a href="/wiki/Produit_de_convolution" title="Produit de convolution">Produit de convolution</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89quation_de_d%27Alembert" class="mw-redirect" title="Équation de d'Alembert">Équation de d'Alembert</a>, <a href="/wiki/%C3%89quation_d%27onde" class="mw-redirect" title="Équation d'onde">Équation de propagation des ondes</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Références"><span id="R.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Références</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Onde&veaction=edit&section=16" title="Modifier la section : Références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Onde&action=edit&section=16" title="Modifier le code source de la section : Références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style=""><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a> </span><span class="reference-text">David J. Griffiths, Introduction to Electrodynamics, <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/0-13-805326-X" title="Spécial:Ouvrages de référence/0-13-805326-X"><span class="nowrap">0-13-805326-X</span></a>)</small></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a> </span><span class="reference-text">John D. Jackson, Classical Electrodynamics, <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/0-471-30932-X" title="Spécial:Ouvrages de référence/0-471-30932-X"><span class="nowrap">0-471-30932-X</span></a>)</small>.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Commission_électrotechnique_internationale1987/1994"><a href="/wiki/Commission_%C3%A9lectrotechnique_internationale" title="Commission électrotechnique internationale">Commission électrotechnique internationale</a>, <cite style="font-style:normal">« Acoustique et électroacoustique : Termes généraux - Son pur »</cite>, dans <cite class="italique">IEC 60050 Vocabulaire électrotechnique international</cite>, 1987/1994 <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.electropedia.org/iev/iev.nsf/display?openform&ievref=801-21-05">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 801-21-05<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.btitle=IEC+60050+Vocabulaire+%C3%A9lectrotechnique+international&rft.atitle=Acoustique+et+%C3%A9lectroacoustique+%3A+Termes+g%C3%A9n%C3%A9raux+-+Son+pur&rft.aucorp=%5B%5BCommission+%C3%A9lectrotechnique+internationale%5D%5D&rft.date=1994&rft.pages=801-21-05&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AOnde"></span></span></span> </li> </ol></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liens_externes">Liens externes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Onde&veaction=edit&section=17" title="Modifier la section : Liens externes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Onde&action=edit&section=17" title="Modifier le code source de la section : Liens externes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF)">[PDF]</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lpthe.jussieu.fr/~talon/ondessurface.pdf">Ondes de surface</a>, Michel Talon</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.astronoo.com/fr/articles/onde.html">Qu'est-ce qu'une onde ? Astronoo</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bibliographie">Bibliographie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Onde&veaction=edit&section=18" title="Modifier la section : Bibliographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Onde&action=edit&section=18" title="Modifier le code source de la section : Bibliographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>E. Hecht (2005) : <i>Optique</i>, Pearson Éducation France, <abbr class="abbr" title="Quatrième">4<sup>e</sup></abbr> Édition.</li> <li><i>Pour la Science</i>, numéro spécial « L'univers des ondes », <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 409, <time class="nowrap" datetime="2011-11" data-sort-value="2011-11">novembre 2011</time>.</li></ul> <div class="navbox-container" style="clear:both;"> <table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Branches_de_la_physique" title="Modèle:Palette Branches de la physique"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a> · <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Branches_de_la_physique&action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%">Branches de la <a href="/wiki/Physique" title="Physique">physique</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Catégories</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Physique_appliqu%C3%A9e" title="Physique appliquée">Appliquée</a></li> <li><a href="/wiki/Physique_exp%C3%A9rimentale" title="Physique expérimentale">Expérimentale</a></li> <li><a href="/wiki/Physique_th%C3%A9orique" title="Physique théorique">Théorique</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Champ_(physique)" title="Champ (physique)">Champs</a> et <a class="mw-selflink selflink">ondes</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Champ_gravitationnel" title="Champ gravitationnel">Champ gravitationnel</a></li> <li><a href="/wiki/Champ_%C3%A9lectromagn%C3%A9tique" title="Champ électromagnétique">Champ électromagnétique</a></li> <li><a href="/wiki/Champ_de_Higgs_%C3%A9lectrofaible" title="Champ de Higgs électrofaible">Champ de Higgs électrofaible</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C3%A9orie_quantique_des_champs" title="Théorie quantique des champs">Théorie quantique des champs</a></li> <li><a href="/wiki/Principe_de_relativit%C3%A9" title="Principe de relativité">Relativité</a> <ul><li><a href="/wiki/Relativit%C3%A9_g%C3%A9n%C3%A9rale" title="Relativité générale">Générale</a></li> <li><a href="/wiki/Relativit%C3%A9_restreinte" title="Relativité restreinte">Restreinte</a></li></ul></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/%C3%89nergie_(physique)" title="Énergie (physique)">Énergie</a> et <a href="/wiki/Mouvement_(m%C3%A9canique)" title="Mouvement (mécanique)">mouvement</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/M%C3%A9canique_(science)" title="Mécanique (science)">Mécanique</a> <ul><li><a href="/wiki/M%C3%A9canique_newtonienne" title="Mécanique newtonienne">Classique</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9canique_c%C3%A9leste" title="Mécanique céleste">Céleste</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9canique_des_fluides" title="Mécanique des fluides">Fluides</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9canique_des_milieux_continus" title="Mécanique des milieux continus">Milieux continus</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9canique_quantique" title="Mécanique quantique">Quantique</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Thermodynamique" title="Thermodynamique">Thermodynamique</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Spécialités</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Acoustique" title="Acoustique">Acoustique</a></li> <li><a href="/wiki/Astrophysique" title="Astrophysique">Astrophysique</a></li> <li><a href="/wiki/Physique_atomique" title="Physique atomique">Atomique</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%A9nie_industriel" title="Génie industriel">Industrielle</a></li> <li><a href="/wiki/Physique_de_la_mati%C3%A8re_condens%C3%A9e" title="Physique de la matière condensée">Matière condensée</a></li> <li><a href="/wiki/Physique_nucl%C3%A9aire" title="Physique nucléaire">Nucléaire</a></li> <li><a href="/wiki/Optique_physique" title="Optique physique">Optique</a></li> <li><a href="/wiki/Physique_des_particules" title="Physique des particules">Particules</a></li> <li><a href="/wiki/Physique_du_solide" title="Physique du solide">Solide</a></li> <li><a href="/wiki/Physique_statistique" title="Physique statistique">Statistique</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Autres sciences</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Physique_de_l%27atmosph%C3%A8re" title="Physique de l'atmosphère">Atmosphérique</a></li> <li><a href="/wiki/Biophysique" title="Biophysique">Biophysique</a></li> <li><a href="/wiki/Biom%C3%A9canique" title="Biomécanique">Biomécanique</a></li> <li><a href="/wiki/Physique_m%C3%A9dicale" title="Physique médicale">Médicale</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conophysique" title="Éconophysique">Éconophysique</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%A9ophysique" title="Géophysique">Géophysique</a></li> <li><a href="/wiki/Physico-chimie" title="Physico-chimie">Physico-chimie</a></li> <li><a href="/wiki/Physique_math%C3%A9matique" title="Physique mathématique">Mathématique</a></li> <li><a href="/wiki/Psychophysique" title="Psychophysique">Psychophysique</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> </div> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Physique" title="Portail de la physique"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Circle-icons-physics-logo.svg/24px-Circle-icons-physics-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Circle-icons-physics-logo.svg/36px-Circle-icons-physics-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Circle-icons-physics-logo.svg/48px-Circle-icons-physics-logo.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Physique" title="Portail:Physique">Portail de la physique</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐api‐ext.eqiad.main‐dd9d54c99‐bz829 Cached time: 20250315130658 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.224 seconds Real time usage: 0.410 seconds Preprocessor visited node count: 1895/1000000 Post‐expand include size: 46809/2097152 bytes Template argument size: 7262/2097152 bytes Highest expansion depth: 12/100 Expensive parser function count: 1/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 4733/5000000 bytes Lua time usage: 0.058/10.000 seconds Lua memory usage: 3938590/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 244.600 1 -total 24.11% 58.971 1 Modèle:Références 19.93% 48.750 1 Modèle:Autres_projets 13.16% 32.183 1 Modèle:Portail 11.83% 28.932 1 Modèle:Chapitre 11.79% 28.828 3 Modèle:Méta_bandeau 11.72% 28.666 1 Modèle:Voir_homonymes 11.02% 26.950 1 Modèle:Méta_bandeau_de_note 8.74% 21.367 2 Modèle:ISBN 6.79% 16.617 1 Modèle:Suivi_des_biographies --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:14421:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250315130658 and revision id 223911777. Rendering was triggered because: api-parse --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de « <a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Onde&oldid=223911777">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Onde&oldid=223911777</a> ».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:M%C3%A9canique_ondulatoire" title="Catégorie:Mécanique ondulatoire">Mécanique ondulatoire</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Onde" title="Catégorie:Onde">Onde</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_%C3%A0_r%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Catégorie:Article à référence nécessaire">Article à référence nécessaire</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_manquant_de_r%C3%A9f%C3%A9rences_depuis_janvier_2021" title="Catégorie:Article manquant de références depuis janvier 2021">Article manquant de références depuis janvier 2021</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_manquant_de_r%C3%A9f%C3%A9rences/Liste_compl%C3%A8te" title="Catégorie:Article manquant de références/Liste complète">Article manquant de références/Liste complète</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:R%C3%A9daction_%C3%A0_am%C3%A9liorer" title="Catégorie:Rédaction à améliorer">Rédaction à améliorer</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Physique/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Physique/Articles liés">Portail:Physique/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Sciences/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Sciences/Articles liés">Portail:Sciences/Articles liés</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 15 mars 2025 à 14:06.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a> : les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a> ; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/Onde" title="Spécial:Citer/Onde">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Onde&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Onde</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>103 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.eqiad.main-754588485-74sr5","wgBackendResponseTime":243,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.224","walltime":"0.410","ppvisitednodes":{"value":1895,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":46809,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":7262,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":4733,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 244.600 1 -total"," 24.11% 58.971 1 Modèle:Références"," 19.93% 48.750 1 Modèle:Autres_projets"," 13.16% 32.183 1 Modèle:Portail"," 11.83% 28.932 1 Modèle:Chapitre"," 11.79% 28.828 3 Modèle:Méta_bandeau"," 11.72% 28.666 1 Modèle:Voir_homonymes"," 11.02% 26.950 1 Modèle:Méta_bandeau_de_note"," 8.74% 21.367 2 Modèle:ISBN"," 6.79% 16.617 1 Modèle:Suivi_des_biographies"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.058","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3938590,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-ext.eqiad.main-dd9d54c99-bz829","timestamp":"20250315130658","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Onde","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/Onde","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q37172","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q37172","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-04-14T12:09:51Z","dateModified":"2025-03-15T13:06:34Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/4\/43\/2006-01-14_Surface_waves.jpg","headline":"propagation d\u2019une perturbation"}</script> </body> </html>