CINXE.COM

ᐅ Die Rechte und Pflichten in der Berufsausbildung

<!DOCTYPE html> <html lang="de"> <head> <title>ᐅ Die Rechte und Pflichten in der Berufsausbildung</title> <meta charset="utf-8"> <meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1.0"> <meta http-equiv="X-UA-Compatible" content="ie=edge"> <meta name="description" content="Die meisten Auszubildenden sind mehr als froh, überhaupt einen Arbeitsplatz gefunden zu haben. Deshalb nehmen sie lieber schlechte Arbeitsbedingungen und unfaire Bezahlung hin, anstatt sich zu beschweren und damit im schlimmsten Fall den Chef gegen sich aufzubringen. Auszubildende haben jedoch genauso Rechte und Pf..."> <meta name="keywords" content="Berufsausbildung, Gesetzbuch, Auszubildende, Jugendarbeitsschutzgesetz, Arbeitnehmer, Arbeitszeit, Arbeitgeber, Berufsschule"> <meta name="robots" content="index, follow"> <meta property="og:site_name" content="paradisi.de"> <meta property="og:type" content="article"> <meta property="og:url" content="https://www.paradisi.de/ausbildung/auszubildende/"> <meta property="og:title" content="Die Rechte und Pflichten in der Berufsausbildung"> <meta property="og:description" content="Die meisten Auszubildenden sind mehr als froh, überhaupt einen Arbeitsplatz gefunden zu haben. Deshalb nehmen sie lieber schlechte Arbeitsbedingungen und unfaire Bezahlung hin, anstatt sich zu beschweren und damit im schlimmsten Fall den Chef gegen sich aufzubringen. Auszubildende haben jedoch genauso Rechte und Pf..."> <meta property="og:image" content="https://www.paradisi.de/images/artikel/9524-0-800-450-copy.jpg"> <meta property="twitter:card" content="summary_large_image"> <meta property="twitter:site" content="@paradisi_de"> <meta property="twitter:title" content="Die Rechte und Pflichten in der Berufsausbildung"> <meta property="twitter:url" content="https://www.paradisi.de/ausbildung/auszubildende/"> <meta property="twitter:image" content="https://www.paradisi.de/images/artikel/9524-0-800-450-copy.jpg"> <link rel="canonical" href="https://www.paradisi.de/ausbildung/auszubildende/"> <link rel="apple-touch-icon" sizes="180x180" href="https://www.paradisi.de/images/apple-touch-icon.png"> <link rel="icon" type="image/png" sizes="32x32" href="https://www.paradisi.de/images/favicon-32x32.png"> <link rel="icon" type="image/png" sizes="16x16" href="https://www.paradisi.de/images/favicon-16x16.png"> <link rel="manifest" href="https://www.paradisi.de/images/manifest.webmanifest"> <link rel="mask-icon" href="https://www.paradisi.de/images/safari-pinned-tab.svg" color="#124c73"> <style>@charset "UTF-8";.note,.wrapper{background:#f9f9fc}.wrap-link:hover .title,.wrap-link:hover h2,.wrap-link:hover h3,a:hover{text-decoration:underline}.breadcrumbs__link:hover,.wrap-link:hover,a{text-decoration:none}.icon,.logo .logo__img,img{vertical-align:middle}.column-group,.dropdown__list{-webkit-box-orient:vertical;-webkit-box-direction:normal}.brand,.footer-nav__link--title,.gs-teaser__kicker,.header-note{text-transform:uppercase}.gs-teaser__link,.search-form__button,.toggle,button{cursor:pointer}@font-face{font-family:Ubuntu;font-style:normal;font-weight:100;font-display:swap;src:local("Ubuntu"),local("Ubuntu"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Ubuntu.woff2") format("woff2"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Ubuntu.woff") format("woff"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Ubuntu.ttf") format("truetype")}@font-face{font-family:Montserrat;font-style:normal;font-weight:100;font-display:swap;src:local("Montserrat Thin"),local("Montserrat-Thin"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-Thin.woff2") format("woff2"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-Thin.woff") format("woff"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-Thin.ttf") format("truetype")}@font-face{font-family:Montserrat;font-style:italic;font-weight:100;font-display:swap;src:local("Montserrat Thin Italic"),local("Montserrat-ThinItalic"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-ThinItalic.woff2") format("woff2"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-ThinItalic.woff") format("woff"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-ThinItalic.ttf") format("truetype")}@font-face{font-family:Montserrat;font-style:normal;font-weight:200;font-display:swap;src:local("Montserrat ExtraLight"),local("Montserrat-ExtraLight"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-ExtraLight.woff2") format("woff2"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-ExtraLight.woff") format("woff"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-ExtraLight.ttf") format("truetype")}@font-face{font-family:Montserrat;font-style:italic;font-weight:200;font-display:swap;src:local("Montserrat ExtraLight Italic"),local("Montserrat-ExtraLightItalic"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-ExtraLightItalic.woff2") format("woff2"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-ExtraLightItalic.woff") format("woff"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-ExtraLightItalic.ttf") format("truetype")}@font-face{font-family:Montserrat;font-style:normal;font-weight:300;font-display:swap;src:local("Montserrat Light"),local("Montserrat-Light"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-Light.woff2") format("woff2"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-Light.woff") format("woff"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-Light.ttf") format("truetype")}@font-face{font-family:Montserrat;font-style:italic;font-weight:300;font-display:swap;src:local("Montserrat Light Italic"),local("Montserrat-LightItalic"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-LightItalic.woff2") format("woff2"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-LightItalic.woff") format("woff"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-LightItalic.ttf") format("truetype")}@font-face{font-family:Montserrat;font-style:normal;font-weight:400;font-display:swap;src:local("Montserrat Regular"),local("Montserrat-Regular"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-Regular.woff2") format("woff2"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-Regular.woff") format("woff"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-Regular.ttf") format("truetype")}@font-face{font-family:Montserrat;font-style:italic;font-weight:400;font-display:swap;src:local("Montserrat Italic"),local("Montserrat-Italic"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-Italic.woff2") format("woff2"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-Italic.woff") format("woff"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-Italic.ttf") format("truetype")}@font-face{font-family:Montserrat;font-style:normal;font-weight:500;font-display:swap;src:local("Montserrat Medium"),local("Montserrat-Medium"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-Medium.woff2") format("woff2"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-Medium.woff") format("woff"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-Medium.ttf") format("truetype")}@font-face{font-family:Montserrat;font-style:italic;font-weight:500;font-display:swap;src:local("Montserrat Medium Italic"),local("Montserrat-MediumItalic"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-MediumItalic.woff2") format("woff2"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-MediumItalic.woff") format("woff"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-MediumItalic.ttf") format("truetype")}@font-face{font-family:Montserrat;font-style:normal;font-weight:600;font-display:swap;src:local("Montserrat SemiBold"),local("Montserrat-SemiBold"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-SemiBold.woff2") format("woff2"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-SemiBold.woff") format("woff"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-SemiBold.ttf") format("truetype")}@font-face{font-family:Montserrat;font-style:italic;font-weight:600;font-display:swap;src:local("Montserrat SemiBold Italic"),local("Montserrat-SemiBoldItalic"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-SemiBoldItalic.woff2") format("woff2"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-SemiBoldItalic.woff") format("woff"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-SemiBoldItalic.ttf") format("truetype")}@font-face{font-family:Montserrat;font-style:normal;font-weight:700;font-display:swap;src:local("Montserrat Bold"),local("Montserrat-Bold"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-Bold.woff2") format("woff2"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-Bold.woff") format("woff"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-Bold.ttf") format("truetype")}@font-face{font-family:Montserrat;font-style:italic;font-weight:700;font-display:swap;src:local("Montserrat Bold Italic"),local("Montserrat-BoldItalic"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-BoldItalic.woff2") format("woff2"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-BoldItalic.woff") format("woff"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-BoldItalic.ttf") format("truetype")}@font-face{font-family:Montserrat;font-style:normal;font-weight:800;font-display:swap;src:local("Montserrat ExtraBold"),local("Montserrat-ExtraBold"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-ExtraBold.woff2") format("woff2"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-ExtraBold.woff") format("woff"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-ExtraBold.ttf") format("truetype")}@font-face{font-family:Montserrat;font-style:italic;font-weight:800;font-display:swap;src:local("Montserrat ExtraBold Italic"),local("Montserrat-ExtraBoldItalic"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-ExtraBoldItalic.woff2") format("woff2"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-ExtraBoldItalic.woff") format("woff"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-ExtraBoldItalic.ttf") format("truetype")}@font-face{font-family:Montserrat;font-style:normal;font-weight:900;font-display:swap;src:local("Montserrat Black"),local("Montserrat-Black"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-Black.woff2") format("woff2"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-Black.woff") format("woff"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-Black.ttf") format("truetype")}@font-face{font-family:Montserrat;font-style:italic;font-weight:900;font-display:swap;src:local("Montserrat Black Italic"),local("Montserrat-BlackItalic"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-BlackItalic.woff2") format("woff2"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-BlackItalic.woff") format("woff"),url("https://www.paradisi.de/fonts/Montserrat-BlackItalic.ttf") format("truetype")}@font-face{font-family:'Open Sans';font-style:normal;font-weight:300;font-display:swap;src:local("Open Sans Light"),local("OpenSans-Light"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-Light.woff2") format("woff2"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-Light.woff") format("woff"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-Light.ttf") format("truetype")}@font-face{font-family:'Open Sans';font-style:normal;font-weight:400;font-display:swap;src:local("Open Sans Regular"),local("OpenSans-Regular"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-Regular.woff2") format("woff2"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-Regular.woff") format("woff"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-Regular.ttf") format("truetype")}@font-face{font-family:'Open Sans';font-style:italic;font-weight:300;font-display:swap;src:local("Open Sans Light Italic"),local("OpenSans-LightItalic"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-LightItalic.woff2") format("woff2"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-LightItalic.woff") format("woff"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-LightItalic.ttf") format("truetype")}@font-face{font-family:'Open Sans';font-style:italic;font-weight:400;font-display:swap;src:local("Open Sans Italic"),local("OpenSans-Italic"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-Italic.woff2") format("woff2"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-Italic.woff") format("woff"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-Italic.ttf") format("truetype")}@font-face{font-family:'Open Sans';font-style:normal;font-weight:600;font-display:swap;src:local("Open Sans SemiBold"),local("OpenSans-SemiBold"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-SemiBold.woff2") format("woff2"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-SemiBold.woff") format("woff"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-SemiBold.ttf") format("truetype")}@font-face{font-family:'Open Sans';font-style:normal;font-weight:700;font-display:swap;src:local("Open Sans Bold"),local("OpenSans-Bold"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-Bold.woff2") format("woff2"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-Bold.woff") format("woff"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-Bold.ttf") format("truetype")}@font-face{font-family:'Open Sans';font-style:italic;font-weight:600;font-display:swap;src:local("Open Sans SemiBold Italic"),local("OpenSans-SemiBoldItalic"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-SemiBoldItalic.woff2") format("woff2"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-SemiBoldItalic.woff") format("woff"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-SemiBoldItalic.ttf") format("truetype")}@font-face{font-family:'Open Sans';font-style:italic;font-weight:700;font-display:swap;src:local("Open Sans Bold Italic"),local("OpenSans-BoldItalic"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-BoldItalic.woff2") format("woff2"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-BoldItalic.woff") format("woff"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-BoldItalic.ttf") format("truetype")}@font-face{font-family:'Open Sans';font-style:normal;font-weight:800;font-display:swap;src:local("Open Sans ExtraBold"),local("OpenSans-ExtraBold"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-ExtraBold.woff2") format("woff2"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-ExtraBold.woff") format("woff"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-ExtraBold.ttf") format("truetype")}@font-face{font-family:'Open Sans';font-style:italic;font-weight:800;font-display:swap;src:local("Open Sans ExtraBold Italic"),local("OpenSans-ExtraBoldItalic"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-ExtraBoldItalic.woff2") format("woff2"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-ExtraBoldItalic.woff") format("woff"),url("https://www.paradisi.de/fonts/OpenSans-ExtraBoldItalic.ttf") format("truetype")}button{background:0 0;outline:0;border:0}.icon-link{display:-webkit-box!important;display:-ms-flexbox!important;display:flex!important;-ms-flex-line-pack:center;align-content:center;-webkit-box-align:center;-ms-flex-align:center;align-items:center}.icon{display:inline-block;width:24px;height:24px;fill:#124c73}.icon-button .icon{width:32px;height:32px}.icon-button--menu .icon{width:40px;height:40px}.date .icon{margin-right:10px;fill:#888}.accordion-button .icon{fill:#189ed9;width:60px;height:60px}.accordion-button--main-nav .icon{fill:#fff;width:36px;height:36px}.accordion-button--list .icon{width:32px;height:32px}.accordion-button:hover .icon{fill:#fff}.accordion-button--title .icon{fill:#222225}.inline-icon .icon{position:relative;top:-4px}.awrap,main{position:relative}.ad--billboard,.ad--content,.ad--mobil{margin:2rem auto 2.5rem;text-align:center;max-width:1000px}.ad--content1{margin:2.5rem auto;text-align:center;max-width:800px}@media (max-width:767px){.ad--billboard{display:none}}.ad--smartfeed{max-width:1200px;margin:auto auto 2rem}.ad--outbrain{max-width:1000px;margin:2rem auto 2.5rem}.recommendation,ol,p,ul{margin-bottom:1.5rem}@media (max-width:992px){.ad--outbrain{padding-right:10px;padding-left:10px}}.note,.warning{padding:1rem 1.5rem}.forum__body #adcontent1{max-width:844px}.panel{display:none;overflow:hidden}*{-webkit-box-sizing:border-box;box-sizing:border-box;padding:0;margin:0}body{font-family:'Open Sans',Montserrat,sans-serif,Verdana;font-size:16px;font-weight:400;color:#222225;height:100vh}.wrapper{width:100%}h1,h2,h3,h4,h5,h6{font-family:Montserrat;font-weight:500;margin:1.5rem 0;line-height:1.25}b,strong{font-weight:600}h4,h5,h6{font-weight:400}h1 strong,h2 strong{font-weight:700}.recommendation,a,button,caption,input,label,li,p,select,td,textarea,th{font-family:'Open Sans',Montserrat,sans-serif,Verdana;font-size:1.125rem;font-weight:400;line-height:1.7;color:#222225}a,h1{color:#124c73}a:hover{color:#213243}p>a{font-size:inherit;font-style:inherit}.warning{background:#ed1405;color:#fff}.content-footnote{text-align:right;border-top:2px solid #f3f3f6;padding-top:1rem;margin-top:2rem;font-style:italic;color:#555558}.content-footnote--updated{text-align:right}.dropdown__form--login,.dropdown__form--login .form__title,.dropdown__text,.dropdown__title,.top-jumper__link{text-align:center}.header-note{font-size:.9rem;font-style:italic;color:#88888b;margin-bottom:1rem}h1{font-size:2.125rem;line-height:1.35}h2{font-size:2rem;color:#189ed9}h3{font-size:1.7rem;line-height:1.4}h4{font-size:1.5rem;line-height:1.5}h5,h6{font-size:1.125rem;line-height:1.7}ol,ul{list-style:none}.container{max-width:1200px;margin:0 auto}.hidden{display:none!important}.title{font-family:Montserrat;font-size:1.375rem;font-weight:500;margin-bottom:.75rem;color:#222}input::-webkit-input-placeholder,textarea::-webkit-input-placeholder{color:#888;font-style:italic}input:-ms-input-placeholder,textarea:-ms-input-placeholder{color:#888;font-style:italic}input::-ms-input-placeholder,textarea::-ms-input-placeholder{color:#888;font-style:italic}input::placeholder,textarea::placeholder{color:#888;font-style:italic}.with-breadcrumbs{margin-top:0}.author-avatar{width:50px;height:50px;margin-right:1rem;border-radius:50%;border:0 solid #fff}.top-jumper{position:fixed;bottom:138px;right:20px;z-index:1000;display:none}.dropdown.show,.top-jumper.active{display:block}.top-jumper__link{display:block;background:#f9f9fc;opacity:1;border-radius:50%;border:4px solid #189ed9}.top-jumper__link .icon{width:36px;height:36px;fill:#189ed9}.top-jumper__link:hover{border-color:#124c73;opacity:1;text-decoration:none}.top-jumper__link:hover .icon{fill:#124c73}.accordion-button{background:#f6f6f6;border-radius:5px;font-weight:400;padding:.75rem 1.25rem;width:100%;display:-webkit-box;display:-ms-flexbox;display:flex;-webkit-box-pack:justify;-ms-flex-pack:justify;justify-content:space-between;-webkit-box-align:center;-ms-flex-align:center;align-items:center}.article-credits__title .accordion-button{background:#fff}.accordion-button:hover{background:#189ed9;color:#fff}.accordion-button--headline{font-size:1.825rem;font-weight:500;line-height:1.375;color:#189ed9}.accordion-button--title{font-family:Montserrat;font-size:1.375rem;font-weight:500}.main-nav .main-nav__item--no-ressort .main-nav__link,.sub-nav__link{font-weight:400}.accordion-button--main-nav{background:#189ed9;padding:0;border-radius:0;-ms-flex-item-align:stretch;-ms-grid-row-align:stretch;align-self:stretch;max-width:5rem}.accordion-button--main-nav:hover{background:#124c73;color:#fff}.header{background:#fff;border-bottom:1px solid #eee;height:51px}.header__container{display:-webkit-box;display:-ms-flexbox;display:flex;-webkit-box-pack:justify;-ms-flex-pack:justify;justify-content:space-between;-ms-flex-line-pack:center;align-content:center;-webkit-box-align:center;-ms-flex-align:center;align-items:center;max-width:1200px;height:50px}.accordion-button--main-nav,.sub-nav{display:none}.logo .logo__img{max-width:128px;margin:0;padding:0}.logo__link{line-height:1}.main-nav{z-index:999}.main-nav .main-nav__list{display:-webkit-box;display:-ms-flexbox;display:flex;-webkit-box-pack:start;-ms-flex-pack:start;justify-content:flex-start;-webkit-box-align:start;-ms-flex-align:start;align-items:flex-start;margin-bottom:0;padding:0}.main-nav .main-nav__item{display:inline-block;position:relative}.main-nav .main-nav__link{display:block;padding:10px 0;margin:0 7px;color:#213243;border-bottom:2px solid #fff;font-family:Montserrat;font-weight:500;font-size:1rem}.main-nav .main-nav__link:hover,.sub-nav__link:hover{border-bottom:2px solid #213243;text-decoration:none}.main-nav .main-nav__link:hover{padding-bottom:0;-webkit-transition:120ms cubic-bezier(.5, .5, .5, .5);transition:120ms cubic-bezier(.5, .5, .5, .5)}.sub-nav{position:absolute;top:40px;left:-10px;z-index:99998;background:#fcfcff;border:1px solid #f3f3f6;border-top:none;width:auto}@media (min-width:1201px){.main-nav__item:hover .sub-nav{display:block}}.sub-nav__container{padding:3px 9px 10px}.sub-nav__link{display:inline-block;font-size:.9rem;color:#124c73;font-family:Montserrat;padding:3px 0 0;margin:auto 6px;border-bottom:2px solid #fcfcff;white-space:nowrap}.sub-nav__link:hover{color:#213243;-webkit-transition:120ms cubic-bezier(.5, .5, .5, .5);transition:120ms cubic-bezier(.5, .5, .5, .5)}.footer-nav__list,.sub-nav__list{margin-bottom:0;padding:0}.header__options{display:-webkit-box;display:-ms-flexbox;display:flex;-webkit-box-pack:justify;-ms-flex-pack:justify;justify-content:space-between;-webkit-box-align:center;-ms-flex-align:center;align-items:center}.icon-button{height:50px;width:50px}.icon-button .icon:hover{-webkit-transition:250ms cubic-bezier(.25, .25, .75, .75);transition:250ms cubic-bezier(.25, .25, .75, .75);fill:#213243}.icon-button--active{background:#e3f4f8}.icon-button--loggedin .icon{fill:#55AEBA}.icon-button--menu{position:absolute;top:0;right:10px;display:none}.dropdown{display:none;z-index:2;max-width:300px;border-bottom-left-radius:5px;border-bottom-right-radius:5px;position:absolute;top:49px;right:calc(50% - 600px);background:#e3f4f8;border:1px solid #fff}.dropdown__form .button,.dropdown__logout{width:100%}@media screen and (max-width:1200px){.dropdown{right:0}}.dropdown__list{display:-webkit-box;display:-ms-flexbox;display:flex;-ms-flex-direction:column;flex-direction:column;-webkit-box-pack:start;-ms-flex-pack:start;justify-content:flex-start;-webkit-box-align:start;-ms-flex-align:start;align-items:flex-start}.dropdown__link,.dropdown__title{width:100%;padding:15px 30px}.dropdown__title{background:#189ed9}.dropdown__title .dropdown__titletext{color:#fff;font-weight:600}.dropdown__link{border-bottom:1px solid #fff}.dropdown__link:last-child{border-bottom:0;border-bottom-left-radius:5px;border-bottom-right-radius:5px}.dropdown__link:hover{background:#f2ffff;text-decoration:none}.dropdown__linktext,.dropdown__titletext{font-size:1rem;font-weight:400;color:#124c73}.dropdown__linktext{margin-left:10px}.dropdown__container{padding:1rem}.dropdown__form--login .form__button--submit{float:none}.dropdown__text{font-size:.9rem;margin-top:1rem;margin-bottom:0;padding:0}.dropdown__register{display:block;font-size:.9rem;font-weight:500}.search-form--header .search-form__input{border-color:#189ed9;height:3rem;outline:currentColor}.search-form--header .search-form__button{position:absolute;top:1px;left:1px;width:4rem;height:calc(3rem - 2px);cursor:pointer;padding:0;border:none;background:#189ed9;border-radius:0}.search-form--header .search-form__button .icon{fill:#fff}.search-form{position:relative;padding:0}.search-form__input{border:1px solid #ddd;border-radius:5px;-webkit-box-shadow:0 3px 7px rgba(0,0,0,.1);box-shadow:0 3px 7px rgba(0,0,0,.1);background:#fff;padding:0 1rem 0 5rem;margin:0;display:block;width:100%;height:4rem;outline:currentColor}.breadcrumbs__list,.footer-nav{display:-webkit-box;display:-ms-flexbox}.search-form__button{position:absolute;top:1px;left:1px;width:4rem;height:calc(4rem - 2px);padding:0;border:none;background:#f6f6f6;border-top-left-radius:10px;border-bottom-left-radius:10px}.search-form__button .icon{fill:#444;width:32px;height:32px}.breadcrumbs{background:#fcfcff}.breadcrumbs__container{max-width:1200px}.breadcrumbs__list{padding:.5rem 0 .75rem;margin:0;display:flex}.breadcrumbs__item{display:block;line-height:1}.breadcrumbs__item .breadcrumbs__link::after{content:'\203a';font-size:2rem;font-weight:300;color:#88888b;margin:0 6px 0 7px;line-height:16px;vertical-align:top}.breadcrumbs__active,.breadcrumbs__link{display:block;font-size:1rem;line-height:1.5;font-weight:300;color:#555558}.breadcrumbs__active{color:#88888b}.main-footer{background:#f0f0f3;border-top:2px solid #fff}.footer-nav{padding:3rem 0;display:flex;-webkit-box-pack:justify;-ms-flex-pack:justify;justify-content:space-between;-ms-flex-wrap:wrap;flex-wrap:wrap}.column-group{display:-webkit-box;display:-ms-flexbox;display:flex;-ms-flex-direction:column;flex-direction:column}.footer-nav__link{display:block;padding:.125rem 0;color:#124c73;font-size:1rem}.footer-nav__link--title{color:#213243;font-family:Montserrat;font-weight:600;letter-spacing:2px;border-bottom:2px solid #fff;padding-bottom:.5rem;margin-bottom:.5rem}.column-group--footer-nav-no-theme{border-left:2px solid #fff;padding-left:2.5rem}@media (max-width:1200px){.main-nav,.sub-nav__container{padding:0}.header__container{min-height:50px}.accordion-button--main-nav,.icon-button--menu,.main-nav .main-nav__item,.main-nav .main-nav__list{display:block}.header__options{margin-right:65px}.main-nav__item-wrap{display:-webkit-box;display:-ms-flexbox;display:flex;-webkit-box-pack:justify;-ms-flex-pack:justify;justify-content:space-between;-webkit-box-align:center;-ms-flex-align:center;align-items:center}.main-nav{position:absolute;top:0;left:0;background:#189ed9;width:70%;height:auto;border-right:none;opacity:1;-webkit-transform:translateX(-5000px);transform:translateX(-5000px);-webkit-transition:-webkit-transform .5s ease-in-out;transition:transform .5s ease-in-out,-webkit-transform .5s ease-in-out;-webkit-box-shadow:0 0 5px #999;box-shadow:0 0 5px #999}.main-nav .main-nav__link{padding:.375rem 1rem;margin:0;width:100%;line-height:40px;color:#fff;font-size:1.125rem;font-weight:500;border:none}.main-nav .main-nav__link:hover{background:#124c73;padding-bottom:.375rem;border:none}.main-nav.show{-webkit-transform:translateX(0);transform:translateX(0)}.sub-nav--active{display:block;position:static;background:#fff;border:none;margin:0}.sub-nav__link{display:block;font-weight:500;color:#124c73;font-family:Montserrat;padding:.5rem 1rem;margin:0;border-bottom:1px solid #f3f3f6;white-space:nowrap}.sub-nav__link:hover{background:#124c73;border-bottom:1px solid #f3f3f6;color:#fff}.logo{padding-left:10px}.breadcrumbs__container{padding:0 10px}.column-group,.footer-nav__list{display:none;border:0;padding:0}.footer-nav{padding:1rem 0;background:#32638c}.column-group--footer-nav-no-theme .footer-nav__list{display:-webkit-box;display:-ms-flexbox;display:flex;-ms-flex-pack:distribute;justify-content:space-around}.column-group--footer-nav-no-theme .footer-nav__item{margin-right:.75rem}.column-group--footer-nav-no-theme .footer-nav__item:last-child{margin-right:0}.column-group--footer-nav-no-theme .footer-nav__link--title{letter-spacing:0;text-transform:none;border:0;padding-bottom:0;margin-bottom:0}.column-group--footer-nav-no-theme .footer-nav__link{font-size:1rem;padding:0;white-space:nowrap;color:#fff}.column-group--footer-nav-no-theme{width:100%;display:-webkit-box;display:-ms-flexbox;display:flex;-webkit-box-orient:horizontal;-webkit-box-direction:normal;-ms-flex-direction:row;flex-direction:row;-ms-flex-pack:distribute;justify-content:space-around}}@media (max-width:768px){.column-group--footer-nav-no-theme{-webkit-box-orient:vertical;-webkit-box-direction:normal;-ms-flex-direction:column;flex-direction:column;padding:0 10px}.column-group--footer-nav-no-theme .footer-nav__list{-webkit-box-pack:start;-ms-flex-pack:start;justify-content:flex-start}}@media (min-width:1200px){.column-group .footer-nav__list:first-child{margin-bottom:2rem}}.footnote,.sub-footer{background:#124c73;padding-left:10px;padding-right:10px}.footnote{border-top:2px solid #fff}.footnote__container{display:-webkit-box;display:-ms-flexbox;display:flex;-webkit-box-pack:justify;-ms-flex-pack:justify;justify-content:space-between;-webkit-box-align:start;-ms-flex-align:start;align-items:flex-start;padding:2rem 0;border-bottom:1px solid #fff}.footnote__text{font-size:.9rem;line-height:1.5;font-weight:300;color:#fff;padding:0;margin-bottom:0}.footnote__text-link{font-size:.9rem;line-height:1.5;font-weight:400;color:#fff}.copyright__text,.footer-links__link,.madewith{color:#fff;font-size:.95rem;font-weight:300}.footnote__text-link:hover{color:#fff}.footnote__image-link{float:left;margin:3px 1rem .25rem 0}.footnote__item--hon{-ms-flex-preferred-size:25%;flex-basis:25%}.footnote__item--jusprog{-ms-flex-preferred-size:26%;flex-basis:26%}.footnote__item--health-claim{-ms-flex-preferred-size:47%;flex-basis:47%}.sub-footer__container{display:-webkit-box;display:-ms-flexbox;display:flex;-webkit-box-pack:justify;-ms-flex-pack:justify;justify-content:space-between;-webkit-box-align:center;-ms-flex-align:center;align-items:center;padding:1.5rem 0}.copyright{-webkit-box-ordinal-group:2;-ms-flex-order:1;order:1}.copyright__text{padding:0;margin:0}.footer-links{display:-webkit-box;display:-ms-flexbox;display:flex;-ms-flex-wrap:wrap;flex-wrap:wrap;-webkit-box-ordinal-group:4;-ms-flex-order:3;order:3;padding:0;margin-bottom:0}.footer-links__item{margin-right:.75rem;line-height:1}.footer-links__item:last-child{margin-right:0}.footer-links__link:hover{color:#fff}.madewith{-webkit-box-ordinal-group:3;-ms-flex-order:2;order:2;font-family:'Open Sans',Montserrat,sans-serif,Verdana}.madewith .icon{fill:#ee0000;width:20px;height:20px}@media (max-width:800px){.title,h1,h2,h3,h4,h5,h6,ol,p,ul{padding-left:10px;padding-right:10px}.footnote__text,.footnote__text-link{font-size:.8rem}.footnote__container,.sub-footer__container{padding:1rem 0;-webkit-box-orient:vertical;-webkit-box-direction:normal}.footnote__container,.sub-footer__container{-ms-flex-direction:column;flex-direction:column}.footnote__item{display:-webkit-box;display:-ms-flexbox;display:flex;-webkit-box-align:center;-ms-flex-align:center;align-items:center;-ms-flex-preferred-size:auto;flex-basis:auto}.footnote__item--hon{margin:.75rem 0}.footnote__text{margin-bottom:0}.copyright{-webkit-box-ordinal-group:3;-ms-flex-order:2;order:2}.copyright__text{font-size:.7rem}.footer-links{-webkit-box-ordinal-group:2;-ms-flex-order:1;order:1}.footer-links__link{font-size:.8rem;text-transform:uppercase}.footer-links__link:hover{color:#fff}.madewith{font-size:.85rem;margin-top:1.25rem;-webkit-box-ordinal-group:3;-ms-flex-order:2;order:2}}@media (max-width:576px){.ad--smartfeed{padding-right:10px;padding-left:10px;margin-top:0}h3,h4,h5,h6{line-height:1.5}h1,h2,h3,h4,h5,h6{margin-bottom:1rem}.recommendation,a,caption,li,p,td,th{font-size:1rem;line-height:1.5}h1,h2{line-height:1.4}.recommendation,ol,p,ul{margin-bottom:1.25rem}h1{font-size:1.5rem}h2{font-size:1.375rem}h3{font-size:1.25rem}h4{font-size:1.125rem}h5,h6{font-size:1rem;font-weight:600}.header-note{font-size:.8rem;margin-bottom:.5rem}.top-jumper{bottom:10px;right:10px}.accordion-button{padding:.125rem 10px}.accordion-button--headline{font-size:1.375rem;line-height:1.4}.accordion-button--title,.title{font-size:1.25rem;line-height:1.5}.breadcrumbs{width:100%;white-space:nowrap}.breadcrumbs__container{overflow:auto;width:100%}.breadcrumbs__list{width:100%;padding:.25rem 0 .5rem}.breadcrumbs__active{margin-right:10px}.footnote__image-link{margin:0 .75rem 0 0}.footnote__item--jusprog{display:block;-ms-flex-preferred-size:26%;flex-basis:26%}}.gs-teaser{background:#019cb2}.gs-teaser__container{position:relative;max-width:1200px;margin:0 auto;padding:2rem 10px;display:-webkit-box;display:-ms-flexbox;display:flex;-webkit-box-align:center;-ms-flex-align:center;align-items:center;-webkit-box-pack:justify;-ms-flex-pack:justify;justify-content:space-between}.gs-teaser__img{max-height:100px}.gs-teaser__content{margin:0 1.5rem}.gs-teaser__kicker{display:block;font-size:.75rem;font-style:italic;color:#ddd;margin-bottom:.125rem}.gs-teaser__text{display:block;font-family:Montserrat;font-size:1.3rem;font-weight:400;line-height:1.35;color:#fff}.gs-teaser__text b{font-weight:500}.gs-teaser__link{padding:.5rem 1rem;background:#fff;border:2px solid #fff;color:#019cb2;border-radius:5px;font-size:1.125rem;font-weight:600;font-family:Montserrat;white-space:nowrap}.gs-teaser__link:hover{color:#019cb2;border-color:#019cb2;-webkit-transition:250ms cubic-bezier(.25, .25, .75, .75);transition:250ms cubic-bezier(.25, .25, .75, .75)}@media (max-width:800px){.gs-teaser__container{-webkit-box-orient:vertical;-webkit-box-direction:normal;-ms-flex-direction:column;flex-direction:column;padding:1.5rem 10px}.gs-teaser__figure{width:80%}.gs-teaser__img{max-height:none;width:100%}.gs-teaser__content{margin:1rem 0}.gs-teaser__text{font-size:1.125rem}.gs-teaser__link{-ms-flex-item-align:auto;-ms-grid-row-align:auto;align-self:auto;width:100%;text-align:center}}@media (min-width:576px){.sub-footer{padding-bottom:90px}}</style><link rel="stylesheet" href="https://www.paradisi.de/styles/artikel.css"><script type="text/javascript" src="https://cdn.opencmp.net/tcf-v2/cmp-stub-latest.js" id="open-cmp-stub" data-domain="paradisi.de"></script> <style>/* published: 3/10/2025, 5:06:17 PM version: lagoon-cockatoo*/ @media only screen and (min-width:0px) and (max-width:767px){.Billboard,.Billboard_1,.Content_1,.Content_2,.Rectangle_1{display:none}.Mobile_Pos2,.Mobile_Pos3,.Mobile_Pos4,.Mobile_Pos5{min-height:630px;max-width:336px;display:block!important;margin-left:auto;margin-right:auto;margin-bottom:20px}.Mobile_Pos3,.Mobile_Pos4,.Mobile_Pos5{min-height:310px}}@media only screen and (min-width:768px) and (max-width:800px){.Billboard,.Billboard_1,.Content_1,.Content_2{min-height:120px;max-width:728px;display:block!important;margin-left:auto;margin-right:auto;margin-bottom:20px}.Content_1,.Content_2{min-height:310px}}@media only screen and (min-width:801px) and (max-width:970px){.Billboard,.Billboard_1,.Content_1,.Content_2{min-height:280px;max-width:800px;display:block!important;margin-left:auto;margin-right:auto;margin-bottom:20px}.Content_1,.Content_2{min-height:310px}}@media only screen and (min-width:971px){.Billboard,.Billboard_1,.Content_1,.Content_2{min-height:280px;max-width:970px;display:block!important;margin-left:auto;margin-right:auto;margin-bottom:20px}.Content_1,.Content_2{min-height:310px}}@media only screen and (min-width:768px){.Rectangle_1{min-height:310px;max-width:336px;display:block!important;margin-left:auto;margin-right:auto;margin-bottom:20px}.Mobile_Pos2,.Mobile_Pos3,.Mobile_Pos4,.Mobile_Pos5{display:none}}</style> <script type="text/javascript" id="trfAdSetup" async data-traffectiveConf='{"targeting": [{"key":"zone","values":null,"value":"health"},{"key":"pagetype","values":null,"value":"article"},{"key":"programmatic_ads","values":null,"value":"true"},{"key":"ads","values":null,"value":"true"}],"dfpAdUrl" : "/307308315/paradisi.de","clientAlias" : "paradiside"}' src="https://cdntrf.com/preloader/6130.js"></script> </head> <body> <script> var pa_winwid=(document.documentElement.clientWidth || document.body.clientWidth); var pa_winhei=(document.documentElement.clientHeight || document.body.clientHeight); </script> <div id="top" class="wrapper"> <header class="header"> <div class="container header__container"> <div class="logo"> <a href="https://www.paradisi.de/" class="logo__link"> <svg role="img" class="logo__img"> <use xlink:href="/images/ci.svg#logo"></use> </svg> </a> </div> <nav class="main-nav" aria-label="Hauptmenü"> <ul class="main-nav__list"> <li class="main-nav__item main-nav__item--block-1"> <div class="main-nav__item-wrap"> <a href="https://www.paradisi.de/gesundheit/" class="main-nav__link">Gesundheit</a> <button type="button" title="Untermenü öffnen" class="toggle accordion-button accordion-button--main-nav" aria-label="Untermenü öffnen"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#down"></use> </svg> </button> </div> <div class="sub-nav"> <div class="sub-nav__container"> <ul class="sub-nav__list"> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/alternativmedizin/" class="sub-nav__link">Alternativmedizin</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/naturheilkunde/" class="sub-nav__link">Naturheilkunde</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/heilpflanzen/" class="sub-nav__link">Heilpflanzen</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/hausmittel/" class="sub-nav__link">Hausmittel</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/wellness/" class="sub-nav__link">Wellness</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/entspannung/" class="sub-nav__link">Entspannung</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/massage/" class="sub-nav__link">Massage</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/symptome/" class="sub-nav__link">Symptome</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/krankheiten/" class="sub-nav__link">Krankheiten</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/diagnose/" class="sub-nav__link">Diagnose</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/behandlung/" class="sub-nav__link">Behandlung</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/gesundheitsvorsorge/" class="sub-nav__link">Vorsorge</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/anatomie/" class="sub-nav__link">Anatomie</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/krankheitserreger/" class="sub-nav__link">Krankheitserreger</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/laborwerte/" class="sub-nav__link">Laborwerte</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/arzneimittel/" class="sub-nav__link">Arzneimittel</a> </li> </ul> </div> </div> </li> <li class="main-nav__item main-nav__item--block-2"> <div class="main-nav__item-wrap"> <a href="https://www.paradisi.de/ernaehrung/" class="main-nav__link">Ernährung</a> <button type="button" title="Untermenü öffnen" class="toggle accordion-button accordion-button--main-nav" aria-label="Untermenü öffnen"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#down"></use> </svg> </button> </div> <div class="sub-nav"> <div class="sub-nav__container"> <ul class="sub-nav__list"> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/abnehmen/" class="sub-nav__link">Abnehmen</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/naehrstoffe/" class="sub-nav__link">Nährstoffe</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/kochen-backen/" class="sub-nav__link">Kochen & Backen</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/nahrungsmittel/" class="sub-nav__link">Nahrungsmittel</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/getraenke/" class="sub-nav__link">Getränke</a> </li> </ul> </div> </div> </li> <li class="main-nav__item main-nav__item--block-3"> <div class="main-nav__item-wrap"> <a href="https://www.paradisi.de/sport/" class="main-nav__link">Sport</a> <button type="button" title="Untermenü öffnen" class="toggle accordion-button accordion-button--main-nav" aria-label="Untermenü öffnen"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#down"></use> </svg> </button> </div> <div class="sub-nav"> <div class="sub-nav__container"> <ul class="sub-nav__list"> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/bewegung/" class="sub-nav__link">Bewegung</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/workout/" class="sub-nav__link">Workout</a> </li> </ul> </div> </div> </li> <li class="main-nav__item main-nav__item--block-4"> <div class="main-nav__item-wrap"> <a href="https://www.paradisi.de/beauty/" class="main-nav__link">Beauty</a> <button type="button" title="Untermenü öffnen" class="toggle accordion-button accordion-button--main-nav" aria-label="Untermenü öffnen"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#down"></use> </svg> </button> </div> <div class="sub-nav"> <div class="sub-nav__container"> <ul class="sub-nav__list"> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/koerperschmuck/" class="sub-nav__link">Körperschmuck</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/kosmetik/" class="sub-nav__link">Kosmetik</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/gesichtspflege/" class="sub-nav__link">Gesichtspflege</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/hautpflege/" class="sub-nav__link">Hautpflege</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/haarpflege/" class="sub-nav__link">Haarpflege</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/handpflege/" class="sub-nav__link">Handpflege</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/fusspflege/" class="sub-nav__link">Fußpflege</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/nagelpflege/" class="sub-nav__link">Nagelpflege</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/koerperpflege/" class="sub-nav__link">Körperpflege</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/zahnpflege/" class="sub-nav__link">Zahnpflege</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/mode/" class="sub-nav__link">Mode</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/unterwaesche/" class="sub-nav__link">Unterwäsche</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/accessoires/" class="sub-nav__link">Accessoires</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/schuhe/" class="sub-nav__link">Schuhe</a> </li> </ul> </div> </div> </li> <li class="main-nav__item main-nav__item--block-5"> <div class="main-nav__item-wrap"> <a href="https://www.paradisi.de/liebe/" class="main-nav__link">Liebe</a> <button type="button" title="Untermenü öffnen" class="toggle accordion-button accordion-button--main-nav" aria-label="Untermenü öffnen"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#down"></use> </svg> </button> </div> <div class="sub-nav"> <div class="sub-nav__container"> <ul class="sub-nav__list"> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/dating/" class="sub-nav__link">Dating</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/beziehung/" class="sub-nav__link">Beziehung</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/hochzeit/" class="sub-nav__link">Hochzeit</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/ehe/" class="sub-nav__link">Ehe</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/sexualitaet/" class="sub-nav__link">Sexualität</a> </li> </ul> </div> </div> </li> <li class="main-nav__item main-nav__item--block-6"> <div class="main-nav__item-wrap"> <a href="https://www.paradisi.de/familie/" class="main-nav__link">Familie</a> <button type="button" title="Untermenü öffnen" class="toggle accordion-button accordion-button--main-nav" aria-label="Untermenü öffnen"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#down"></use> </svg> </button> </div> <div class="sub-nav"> <div class="sub-nav__container"> <ul class="sub-nav__list"> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/kinderwunsch/" class="sub-nav__link">Kinderwunsch</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/schwangerschaft/" class="sub-nav__link">Schwangerschaft</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/baby/" class="sub-nav__link">Baby</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/kind/" class="sub-nav__link">Kind</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/schulbildung/" class="sub-nav__link">Schulbildung</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/leben/" class="sub-nav__link">Leben</a> </li> </ul> </div> </div> </li> <li class="main-nav__item main-nav__item--block-7"> <div class="main-nav__item-wrap"> <a href="https://www.paradisi.de/lifestyle/" class="main-nav__link">Lifestyle</a> <button type="button" title="Untermenü öffnen" class="toggle accordion-button accordion-button--main-nav" aria-label="Untermenü öffnen"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#down"></use> </svg> </button> </div> <div class="sub-nav"> <div class="sub-nav__container"> <ul class="sub-nav__list"> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/ausgehen/" class="sub-nav__link">Ausgehen</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/freizeit/" class="sub-nav__link">Freizeit</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/garten/" class="sub-nav__link">Garten</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/genussmittel/" class="sub-nav__link">Genussmittel</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/handwerk/" class="sub-nav__link">Handwerk</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/kultur/" class="sub-nav__link">Kultur</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/reisen/" class="sub-nav__link">Reisen</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/technik/" class="sub-nav__link">Technik</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/tiere/" class="sub-nav__link">Tiere</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/unterhaltung/" class="sub-nav__link">Unterhaltung</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/wissenschaft/" class="sub-nav__link">Wissenschaft</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/wohnen/" class="sub-nav__link">Wohnen</a> </li> </ul> </div> </div> </li> <li class="main-nav__item main-nav__item--block-8"> <div class="main-nav__item-wrap"> <a href="https://www.paradisi.de/karriere/" class="main-nav__link">Karriere</a> <button type="button" title="Untermenü öffnen" class="toggle accordion-button accordion-button--main-nav" aria-label="Untermenü öffnen"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#down"></use> </svg> </button> </div> <div class="sub-nav"> <div class="sub-nav__container"> <ul class="sub-nav__list"> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/" class="sub-nav__link">Ausbildung</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/studium/" class="sub-nav__link">Studium</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/weiterbildung/" class="sub-nav__link">Weiterbildung</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/arbeitssuche/" class="sub-nav__link">Arbeitssuche</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/arbeitsverhaeltnis/" class="sub-nav__link">Arbeitsverhältnis</a> </li> <li class="sub-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/wissen/" class="sub-nav__link">Wissen</a> </li> </ul> </div> </div> </li> <li class="main-nav__item main-nav__item--no-ressort main-nav__item--block-9"> <a href="https://news.paradisi.de/" class="main-nav__link">Kurzmeldungen</a> </li> <li class="main-nav__item main-nav__item--no-ressort main-nav__item--block-10"> <a href="https://forum.paradisi.de/" class="main-nav__link">Forum</a> </li> </ul> </nav> <div class="header__options"> <button type="button" title="Suche" class="icon-button icon-button--search" aria-label="Website durchsuchen"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#search"></use> </svg> </button> <button type="button" title="" class="icon-button icon-button--user" aria-label="Nutzerfunktionen"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#user"></use> </svg> </button> <button type="button" title="" class="icon-button icon-button--menu" aria-label="Hauptnavigation"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#menu"></use> </svg> </button> </div> </div> </header> <nav class="breadcrumbs" aria-label="Pfad"><div class="container breadcrumbs__container"><ul class="breadcrumbs__list"><li class="breadcrumbs__item"><a href="https://www.paradisi.de/karriere/" class="breadcrumbs__link">Karriere</a></li><li class="breadcrumbs__item"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/" class="breadcrumbs__link">Ausbildung</a></li><li class="breadcrumbs__item"><span class="breadcrumbs__active">Auszubildende</span></li></ul></div></nav> <main class="main" aria-label="Hauptinhalt"> <div id="adcontentoben" class="ad ad--billboard"> <!-- Billboard --> <div id="traffective-ad-Billboard" style='display: none;' class="Billboard"></div> </div> <div id="adganzrechts" class="ad ad--skyscraper"> <!-- Skyscraper --> <div id="traffective-ad-Skyscraper" style='display: none;' class="Skyscraper"></div> </div> <article class="article" aria-label="Artikel"> <div class="article__container"> <header class="article__header"> <h1 class="article__headline">Die Rechte und Pflichten in der Berufsausbildung</h1> <p class="article__intro">Die meisten Auszubildenden sind mehr als froh, überhaupt einen Arbeitsplatz gefunden zu haben. Deshalb nehmen sie lieber schlechte Arbeitsbedingungen und unfaire Bezahlung hin, anstatt sich zu beschweren und damit im schlimmsten Fall den Chef gegen sich aufzubringen. <b>Auszubildende haben jedoch genauso Rechte und Pflichten</b>, wie jeder andere Arbeitnehmer auch. Wer sich ungerecht behandelt fühlt, sollte daher zuerst im Gesetz nachlesen und dann mit dem entsprechenden Paragraphen im Rücken den Vorgesetzten aufsuchen. Informieren Sie sich über die Rechte und Pflichten von Auszubildenden.</p> <section class="head-infos article__head-infos"> <div class="head-infos__author"> <img src="https://www.paradisi.de/images/autoren/christian-steinfort.jpg" width="80" height="80" alt="Christian Steinfort" title="Christian Steinfort" class="author-avatar head-infos__author-image"> <div class="head-infos__author-content">Von <span class="head-infos__author-name">Christian Steinfort</span></div> </div> </section> <section class="social social--header"> <ul class="social__list"> <li class="social__item social__item--facebook"> <a href="https://www.facebook.com/sharer/sharer.php?u=https%3A%2F%2Fwww.paradisi.de%2Fausbildung%2Fauszubildende%2F&t=Die%20Rechte%20und%20Pflichten%20in%20der%20Berufsausbildung" title="Bei Facebook teilen" rel="nofollow noopener noreferrer" target="_blank" class="icon-link social__link"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#facebook"></use> </svg> </a> </li> <li class="social__item social__item--twitter"> <a href="https://twitter.com/intent/tweet?url=https%3A%2F%2Fparadisi.de%2F?a=9524&text=Die%20Rechte%20und%20Pflichten%20in%20der%20Berufsausbildung&via=paradisi_de&lang=de" title="Bei Twitter teilen" rel="nofollow noopener noreferrer" target="_blank" class="icon-link social__link"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#twitter"></use> </svg> </a> </li> <li class="social__item social__item--pinterest"> <a href="https://pinterest.com/pin/create/button/?url=https%3A%2F%2Fwww.paradisi.de%2Fausbildung%2Fauszubildende%2F&media=https%3A%2F%2Fwww.paradisi.de%2Fimages%2Fartikel%2F9524-0-800-450-copy.jpg&description=Die%20Rechte%20und%20Pflichten%20in%20der%20Berufsausbildung" title="Bei Pinterest pinnen" rel="nofollow noopener noreferrer" target="_blank" class="icon-link social__link"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#pinterest"></use> </svg> </a> </li> <li class="social__item social__item"> <a href="whatsapp://send?text=Die%20Rechte%20und%20Pflichten%20in%20der%20Berufsausbildung%20https%3A%2F%2Fwww.paradisi.de%2Fausbildung%2Fauszubildende%2F" title="Bei Whatsapp teilen" rel="nofollow noopener noreferrer" target="_blank" class="icon-link social__link"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#whatsapp"></use> </svg> </a> </li> </ul> <div id="social-leiste"></div> </section> </header> <figure class="image image--featured"> <picture class="image__picture"> <img src="https://www.paradisi.de/images/artikel/9524-0-800-450.jpg" width="800" height="450" alt="Die Rechte und Pflichten von Azubis im Überblick" class="image__img"> </picture> <figcaption class="image__caption image__caption--credit-only"> <span class="image__credit">© runzelkorn - www.fotolia.de</span> </figcaption> </figure> <nav class="toc article__toc" aria-label="Inhaltsverzeichnis"><div class="toc__title"><span class="toc__title-text">Inhalt</span><button type="button" title="Inhaltsverzeichnis mit Unterpunkten anzeigen" class="toggle toc__button" aria-label="Inhaltsverzeichnis mit Unterpunkten anzeigen"><span class="toc__button-text">Unterpunkte anzeigen</span><svg role="img" class="icon"><use xlink:href="/images/icons.svg#down"></use></svg></button></div><ol class="toc__list"><li class="toc__item"><a href="#Rechte_in_der_Berufsausbildung" class="toc__link">Rechte in der Berufsausbildung</a><ol class="toc__list toc__list--sub"><li class="toc__item toc__item--sub"><a href="#Arbeitszeitregelungen" class="toc__link">Arbeitszeitregelungen</a></li><li class="toc__item toc__item--sub"><a href="#Urlaubsanspruch" class="toc__link">Urlaubsanspruch</a></li><li class="toc__item toc__item--sub"><a href="#Zielorientierte_Lehre" class="toc__link">Zielorientierte Lehre</a></li><li class="toc__item toc__item--sub"><a href="#Berufsschulsbesuchsrecht" class="toc__link">Berufsschulsbesuchsrecht</a></li><li class="toc__item toc__item--sub"><a href="#Weitere_Rechte_im_.C3.9Cberblick" class="toc__link">Weitere Rechte im Überblick</a></li></ol></li><li class="toc__item"><a href="#Pflichten_in_der_Berufsausbildung" class="toc__link">Pflichten in der Berufsausbildung</a></li><li class="toc__item"><a href="#Bei_Schwierigkeiten_einen_Fachmann_hinzuziehen" class="toc__link">Bei Schwierigkeiten einen Fachmann hinzuziehen</a></li></ol></nav><div class="toc-opener"><button type="button" title="Inhaltsverzeichnis öffnen" class="icon-link toc-opener__link" aria-label="Inhaltsverzeichnis öffnen"><svg role="img" class="icon"><use xlink:href="/images/icons.svg#list"></use></svg></button></div><div class="toc-wrap"><nav class="toc toc--modal" aria-label="Inhalte dieser Seite"><div class="toc__title"><span class="toc__title-text">Inhalte dieser Seite</span></div><ol class="toc__list toc__list--modal"><li class="toc__item"><a href="#Rechte_in_der_Berufsausbildung" class="toc__link">Rechte in der Berufsausbildung</a><ol class="toc__list toc__list--sub"><li class="toc__item toc__item--sub"><a href="#Arbeitszeitregelungen" class="toc__link">Arbeitszeitregelungen</a></li><li class="toc__item toc__item--sub"><a href="#Urlaubsanspruch" class="toc__link">Urlaubsanspruch</a></li><li class="toc__item toc__item--sub"><a href="#Zielorientierte_Lehre" class="toc__link">Zielorientierte Lehre</a></li><li class="toc__item toc__item--sub"><a href="#Berufsschulsbesuchsrecht" class="toc__link">Berufsschulsbesuchsrecht</a></li><li class="toc__item toc__item--sub"><a href="#Weitere_Rechte_im_.C3.9Cberblick" class="toc__link">Weitere Rechte im Überblick</a></li></ol></li><li class="toc__item"><a href="#Pflichten_in_der_Berufsausbildung" class="toc__link">Pflichten in der Berufsausbildung</a></li><li class="toc__item"><a href="#Bei_Schwierigkeiten_einen_Fachmann_hinzuziehen" class="toc__link">Bei Schwierigkeiten einen Fachmann hinzuziehen</a></li></ol></nav><nav class="toc toc--modal toc--modal--more" aria-label="Weitere Inhalte zum Thema"><div class="toc__title"><span class="toc__title-text">Weitere Inhalte zum Thema</span></div><ol class="toc__list toc__list--modal"><li class="toc__item"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/auszubildende/" class="toc__link">Auszubildende</a></li><li class="toc__item"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/#Ausbildung_oder_Studium.3F_Ein_Vergleich" class="toc__link">Vergleich zwischen Ausbildung & Studium</a><ol class="toc__list toc__list--sub"><li class="toc__item toc__item--sub"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/#Aspekte_des_Studiums" class="toc__link">Aspekte des Studiums</a></li><li class="toc__item toc__item--sub"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/#Aspekte_der_Ausbildung" class="toc__link">Aspekte der Ausbildung</a></li></ol></li><li class="toc__item"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/#Voraussetzungen_f.C3.BCr_eine_Ausbildung" class="toc__link">Voraussetzungen für eine Ausbildung</a><ol class="toc__list toc__list--sub"><li class="toc__item toc__item--sub"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/#Die_Schulbildung" class="toc__link">Schulbildung</a></li><li class="toc__item toc__item--sub"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/#Soft_Skills" class="toc__link">Soft Skills</a></li><li class="toc__item toc__item--sub"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/#Praktikum" class="toc__link">Praktikum</a></li></ol></li><li class="toc__item"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/beliebte-ausbildungsberufe/#Verschiedene_Bereiche_f.C3.BCr_eine_Ausbildung" class="toc__link">Verschiedene Bereiche</a></li><li class="toc__item"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/#Der_Ablauf_einer_Ausbildung" class="toc__link">Ablauf einer klassischen Ausbildung</a><ol class="toc__list toc__list--sub"><li class="toc__item toc__item--sub"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/berufsschule/" class="toc__link">Berufsschulen</a><ol class="toc__list toc__list--sub"><li class="toc__item toc__item--sub"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/berufsschule/" class="toc__link">Arten</a></li></ol></li></ol></li><li class="toc__item"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/auszubildende/" class="toc__link">Rechte von Azubis</a><ol class="toc__list toc__list--sub"><li class="toc__item toc__item--sub"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/auszubildende/#Arbeitszeitregelungen" class="toc__link">Arbeitszeiten</a></li><li class="toc__item toc__item--sub"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/auszubildende/#Pausen" class="toc__link">Pausen</a></li><li class="toc__item toc__item--sub"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/auszubildende/#Schichtarbeit" class="toc__link">Schichtarbeit</a></li><li class="toc__item toc__item--sub"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/auszubildende/#Urlaubsanspruch" class="toc__link">Urlaubsanspruch</a></li><li class="toc__item toc__item--sub"><a href="https://www.paradisi.de/arbeitsverhaeltnis/kuendigungsschutz/" class="toc__link">Besonderer Kündigungsschutz</a></li><li class="toc__item toc__item--sub"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/auszubildende/#Zielorientierte_Lehre" class="toc__link">Zielorientierte Lehre</a></li><li class="toc__item toc__item--sub"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/auszubildende/#Berufsschulsbesuchsrecht" class="toc__link">Berufsschulsbesuchsrecht</a></li></ol></li><li class="toc__item"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/finanzierung/" class="toc__link">Finanzielle Aspekte & Unterstützung</a><ol class="toc__list toc__list--sub"><li class="toc__item toc__item--sub"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/finanzierung/#Finanzielle_Unterst.C3.BCtzung_vom_Staat" class="toc__link">Finanzielle Unterstützung vom Staat</a><ol class="toc__list toc__list--sub"><li class="toc__item toc__item--sub"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/finanzierung/#Berufsausbildungsbeihilfe" class="toc__link">Berufsausbildungsbeihilfe</a></li><li class="toc__item toc__item--sub"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/finanzierung/#Wohngeld" class="toc__link">Wohngeld</a></li><li class="toc__item toc__item--sub"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/finanzierung/#BAf.C3.B6G" class="toc__link">BAföG</a></li><li class="toc__item toc__item--sub"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/finanzierung/#Kindergeld" class="toc__link">Kindergeld</a></li></ol></li></ol></li><li class="toc__item"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/beliebte-ausbildungsberufe/" class="toc__link">Ausbildungsberufe</a></li></ol></nav></div> <div id="adcontent1" class="ad ad--content"> <!-- Content_1 --> <div id="traffective-ad-Content_1" style='display: none;' class="Content_1"></div> </div><div id="admobil2" class="ad ad--mobil"> <!-- Mobile_Pos2 --> <div id="traffective-ad-Mobile_Pos2" style='display: none;' class="Mobile_Pos2"></div> </div> <div class="article__body"> <div class="running-text cms-content article__content"> <p>Mit dem Beginn einer Ausbildung startet man zugleich in einen neuen Lebensabschnitt. Man geht die ersten Schritte in der Berufswelt und eignet sich dabei neues Wissen an, welches man anschließend im Job benötigt.</p> <p>Die Betriebe erwarten dementsprechend auch vollen Einsatz von ihren Auszubildenden. Diese sollten, neben ihren Pflichten, aber auch über ihre Rechte Bescheid wissen, bestenfalls, bevor sie den Ausbildungsvertrag unterschreiben.</p> <h2 id="Rechte_in_der_Berufsausbildung">Rechte in der Berufsausbildung</h2> <p>Glücklicherweise ist <a href="https://www.paradisi.de/familie/familien-in-not/kinderarbeit/" title="Wie man Kinderarbeit bekämpfen kann">Kinderarbeit</a> in Deutschland strikt verboten. Wenn man mit 16 Jahren die <a href="https://www.paradisi.de/schulbildung/schulwahl/" title="Die Wahl der Grundschule und weiterführenden Schule - Möglichkeiten und Voraussetzungen">Schule</a> verlässt und eine <a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/" title="Berufsausbildung - Möglichkeiten, Voraussetzungen, Ablauf">Ausbildung</a> beginnt, fühlt man sich natürlich nicht mehr als <a href="https://www.paradisi.de/familie/kinder/" title="Tipps für den richtigen Umgang und das Zusammenleben mit Kindern">Kind</a>, vor dem Gesetz gilt man jedoch nach wie vor als Minderjähriger, der durch ganz spezielle Regelungen geschützt wird.</p> <p>Ob minderjährig oder nicht: als wichtigstes Dokument, in denen die Rechte und Pflichten des Auszubildenden beschrieben werden, gilt der Arbeitsvertrag bzw. Ausbildungsvertrag. In diesem müssen folgende Punkte enthalten sein:</p> <ul> <li>der betriebliche Ausbildungsplan</li> <li>Ausbildungsbeginn und -dauer</li> <li>Ausbildungsort sowie evtl. Ausnahmen (bei Fahrten zu anderen Einsatzorten, als im Vertrag festgelegt, muss der Arbeitgeber für die Kosten aufkommen)</li> <li>die tägliche Arbeitszeit</li> <li>Probezeitdauer (mind. 1, maximal 4 Monate)</li> <li>die Ausbildungsvergütung in Form des Brutto-Gehalts</li> <li>Urlaubstage</li> <li>Kündigungsvoraussetzungen</li> </ul> <figure class="image"> <img data-src="https://www.paradisi.de/images/artikel/9524-1-800-533.jpg" width="800" height="534" alt="Auch Azubis haben Rechte und Pflichten an ihrem Arbeitsplatz" title="Auch Azubis haben Rechte und Pflichten an ihrem Arbeitsplatz" class="lazyload image__img"> <figcaption class="image__caption"><span class="image__caption-text">Auch Azubis haben Rechte und Pflichten an ihrem Arbeitsplatz</span></figcaption> </figure> <div class="article-module boxmodul boxmodul--type-1"><div class="boxmodul__container"> <h3 id="Arbeitszeitregelungen">Arbeitszeitregelungen</h3> <p>Besonders häufig gibt es Streit um die Arbeitszeit. Hier hilft das Gesetz in jedem Fall weiter, man muss jedoch stets darauf achten, ob nicht eventuell eine Ausnahmeregelung vorliegt. <i>Minderjährige dürfen beispielsweise nicht länger als 40 Stunden pro Woche beschäftigt werden, wobei die tägliche Arbeitszeit nicht mehr als 8 Stunden betragen darf.</i></p> <p>In Ausnahmefällen darf der <a href="https://www.paradisi.de/arbeitsverhaeltnis/arbeitgeber/" title="Arbeitgeber - Rechte und Pflichten und unterschiedliche Rechtsformen">Arbeitgeber</a> auch einmal auf einen 8,5 Stunden Tag bestehen. Darüber hinaus ist es <b>verboten, Minderjährige zwischen 22:00 und 06:00 Uhr zu beschäftigen</b>.</p> <p>Allerdings dürfen sich Hotelfachleute beispielsweise nicht auf diese Regelungen stützen, da sie im Tourismusgewerbe beschäftigt sind. Hier gelten andere Regelungen, die der Natur des Berufs entgegen kommen.</p> <p>Bei Berufen in der <a href="https://www.paradisi.de/ausgehen/restaurant/" title="Restaurants - Merkmale, Arten und Angebote">Gastronomie</a> und im Tourismus beispielsweise dürfen Azubis auch nachts sowie am Wochenende eingesetzt werden, da die Natur des Berufes solche Arbeitszeiten einfach mit sich bringt. Auch ein Bäckerlehrling muss sehr früh aufstehen, damit die <a href="https://www.paradisi.de/kochen-backen/brot/" title="Brot: Alles über das Grundnahrungsmittel">Brötchen</a> vor dem Morgengrauen fertig werden.</p> <p>Ähnlich geht es auch allen anderen Azubis aus dem Gastgewerbe. <b>Dieselben Gesetze gelten auch für volljährige Azubis</b>, nur dass diese entsprechend länger eingesetzt werden können und weniger Pausen zugestanden bekommen: Die Arbeitszeit darf auf 10 Stunden verlängert werden, sofern man innerhalb sechs Kalendermonate oder innerhalb von 24 Wochen durchschnittlich nicht länger als acht Stunden pro Werktag (Montag bis Samstag) gearbeitet hat.</p> <h4 id="Pausen">Pausen</h4> <p>Ein minderjähriger Azubi hat auch ein <a href="https://www.paradisi.de/arbeitsverhaeltnis/arbeitsrecht/" title="Arbeitsrecht - Nutzen, Inhalte und Regelungen">Recht</a> auf regelmäßige Pausen. <i>Nach 4,5 Stunden müssen es mindestens 15 Minuten sein, bei bis zu 6 Stunden 30 Minuten und bei einer noch längeren Arbeitszeit sogar eine Stunde.</i> In dieser Zeit darf der Auszubildende tun und lassen was er möchte, der Arbeitgeber kann keine bestimmten Aktivitäten untersagen.</p> <h4 id="Schichtarbeit">Schichtarbeit</h4> <p>Bei unter 18-Jährigen gibt es auch spezielle Regelungen zur <a href="https://www.paradisi.de/arbeitsverhaeltnis/schichtarbeit/" title="Schichtarbeit - Schichtsysteme und Merkmale der Arbeitschichten">Schichtarbeit</a>. <b>Zwischen zwei Schichten müssen beispielsweise mindestens 12 Stunden Pause liegen</b>, außerdem darf <b>eine Schicht nicht länger als zehn Stunden</b> dauern.</p> <p><i>Volljährige Auszubildende haben ähnliche Rechte, allerdings kann man von ihnen etwas längere Arbeitszeiten und auch kürzere Pausen erwarten.</i></p> </div></div> <h3 id="Urlaubsanspruch">Urlaubsanspruch</h3> <p>Der Urlaubsanspruch ist gesetzlich geregelt. <i>Volljährige Auszubildende haben einen Anspruch auf mindestens 24 Urlaubstage im Jahr</i>; eine anderweitige Erwerbstätigkeit zu dieser Zeit ist nicht gestattet. Bei <b>Minderjährigen</b> gelten folgende Regelungen:</p> <ul> <li>30 Urlaubstage für unter 16-Jährige</li> <li>27 Urlaubstage für 16-Jährige</li> <li>25 Urlaubstage für 17-Jährige</li> </ul> <figure class="image"> <img data-src="https://www.paradisi.de/images/artikel/9524-2-800-450.jpg" width="800" height="450" alt="Die Rechte und Pflichten von Azubi und Arbeitgeber werden im Berufsausbildungsvertrag individuell geregelt" title="Die Rechte und Pflichten von Azubi und Arbeitgeber werden im Berufsausbildungsvertrag individuell geregelt" class="lazyload image__img"> <figcaption class="image__caption"><span class="image__caption-text">Die Rechte und Pflichten von Azubi und Arbeitgeber werden im Berufsausbildungsvertrag individuell geregelt</span></figcaption> </figure> <h3 id="Zielorientierte_Lehre">Zielorientierte Lehre</h3> <p>Neben solchen nebensächlichen Dingen wie Arbeitszeit, Urlaub und Bezahlungen haben Auszubildende jedoch auch ein Recht auf eine zielorientierte Lehre. <b>Der Ausbildungsbetrieb ist dazu verpflichtet, seinen Azubis all das mit auf den Weg zu geben, was für eine erfolgreiche Berufslaufbahn von Nöten ist.</b></p> <p>Dazu gehört auch, dass der Auszubildende sich aktiv an der Arbeit beteiligen und auch bei Projekten mitwirken darf. Wer im dritten Lehrjahr also immer noch ausschließlich für Kaffeemaschine und Kopierer zuständig ist, der hat allen Grund zur Beschwerde.</p> <h3 id="Berufsschulsbesuchsrecht">Berufsschulsbesuchsrecht</h3> <p>Hindert der Arbeitgeber seinen Azubi wiederholt daran die <a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/berufsschule/" title="Berufsschulen - Funktion, Arten und Tipps zur Auswahl">Berufsschule</a> zu besuchen, so ist dies ebenfalls ein gravierender Verstoß gegen die Rechte des Lehrlings.</p> <div class="article-module boxmodul boxmodul--type-2"><div class="boxmodul__container"> <h3 id="Weitere_Rechte_im_.C3.9Cberblick">Weitere Rechte im Überblick</h3> <p>Zu den weiteren Rechten eines Auszubilden gehören:</p> <ul> <li>eine angemessene Vergütung: dies gilt auch während des Urlaubs sowie während der Berufsschulzeit - Regelungen bzgl. der Höhe sind in den einzelnen Verträgen festgehalten</li> <li>Freistellung für Ausbildungsmaßnahmen</li> <li>lediglich Arbeiten, die eindeutig dem Ausbildungsziel dienen</li> <li>Kostenlose Ausbildungsmittel</li> <li>Zeugnisanspruch</li> <li>Angemessene Anleitung</li> <li>Besondere Kündigungsfrist (vier Wochen)</li> <li>Bildung einer Azubi- und Jugendwahlvertretung (bei mehr als fünf minderjährigen Auszubildenden)</li> <li>keine offizielle Leistung von Überstunden; sie können dies auf freiwilliger Basis tun</li> </ul> </div></div> <div class="jumper"><button type="button" title="Zum Inhaltsverzeichnis" class="icon-link jumper__button" aria-label="Zum Inhaltsverzeichnis springen"><svg role="img" class="icon"><use xlink:href="/images/icons.svg#jumper"></use></svg></button></div><div id="adcontent" class="ad ad--content1"><native-player></native-player></div><h2 id="Pflichten_in_der_Berufsausbildung">Pflichten in der Berufsausbildung</h2> <p>Neben den Rechten verpflichten sich die Auszubildenden mit ihrer Unterschrift auf dem Ausbildungsvertrag auch zu gewissen Punkten. Zu diesen zählen:</p> <ul> <li>die Mitwirkung an der Erreichung des Ausbildungsziels</li> <li>die Unterrichtsteilnahme bei dualer Ausbildung</li> <li>die Einhaltung der betrieblichen Vorschriften (Anweisungen, Arbeitsschutz)</li> <li>der sorgfältige Umgang mit Werkzeugen, Arbeitskleidung und Co.</li> <li>die Wahrung des Betriebsgeheimnisses</li> <li>frühzeitige Krankmeldung und zudem Attestabgabe ab dem dritten Krankheitstag</li> </ul> <div class="jumper"><button type="button" title="Zum Inhaltsverzeichnis" class="icon-link jumper__button" aria-label="Zum Inhaltsverzeichnis springen"><svg role="img" class="icon"><use xlink:href="/images/icons.svg#jumper"></use></svg></button></div><div class="article-module boxmodul boxmodul--type-1"><div class="boxmodul__container"> <h2 id="Bei_Schwierigkeiten_einen_Fachmann_hinzuziehen">Bei Schwierigkeiten einen Fachmann hinzuziehen</h2> <p>Wer sich über etwas beschweren möchte, sollte vorher ausführlich im Gesetz nachlesen und dem Arbeitgeber den jeweiligen Paragraphen gleich direkt vorlegen. Nur so hat man etwas in der Hand, um seine Rechte auch wirklich durchsetzen zu können.</p> <p>In der Schule ist man durch die Institution selbst und die Klassengemeinschaft geschützt. Wenn ein Lehrer einmal unrecht handelt, betrifft das meist mehrere Schüler oder gar die ganze Klasse. So ist man stets Teil einer festen Front.</p> <p>Schließt man jedoch mit einem Unternehmen einen Ausbildungsvertrag, so ist man plötzlich auf sich selbst gestellt. Wird man ungerecht behandelt, muss man selbst für seine Rechte einstehen. Welche das sind, erfährt man aus dem Arbeitsgesetz, beziehungsweise dem Jugendarbeitsschutzgesetz.</p> <p>Denn welches Gesetzbuch für den eigenen Fall gilt, hängt ganz vom Alter des <a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/auszubildende/" title="Die Rechte und Pflichten in der Berufsausbildung">Auszubildenden</a> ab. Minderjährige werden durch das <b>Jugendarbeitsschutzgesetz</b> geschützt, während volljährige <a href="https://www.paradisi.de/arbeitsverhaeltnis/arbeitnehmer/" title="Arbeitnehmer (Angestellte und Arbeiter) - Arten, Merkmale, Unterschiede sowie Rechte und Pflichten">Arbeitnehmer</a> sich auf das <b>Arbeitsgesetz der Bundesrepublik Deutschland</b> stützen können.</p> <p>Da die Regelungen teilweise sehr kompliziert und ineinander verschlungen sind, sollte man im Zweifelsfall einen Fachmann befragen, bevor man sich an den Arbeitgeber wendet. Berechtigte Beschwerden kommen bei Weitem besser an als Nörgeleien, die auf unvollständigen oder falschen Informationen basieren. Wer etwas ändern möchte, braucht daher schlagkräftige und vor allem einleuchtende Argumente.</p> </div></div> <aside class="article-module umfragemodul"><div id="umfrage1" class="container umfragemodul__container"><form class="form umfragemodul__form"><div class="title umfragemodul__title">Gab es bei Ihrer Ausbildung schon mal Unstimmigkeiten, was den Ausbildungsvertrag angeht?</div><div class="form__checkmark-group"><label for="antwort1_1" class="form__label-checkmark form__label-checkmark--radio">Ja<input type="radio" name="umfantwort" id="antwort1_1" value="1" class="form__checkmark form__checkmark--radio"><span class="checkmark"></span></label><label for="antwort1_2" class="form__label-checkmark form__label-checkmark--radio">Nein<input type="radio" name="umfantwort" id="antwort1_2" value="2" class="form__checkmark form__checkmark--radio"><span class="checkmark"></span></label></div><button type="button" value="1" class="button form__button form__button--submit">Abstimmen</button></form></div></aside> <div class="jumper"> <button type="button" title="Zum Inhaltsverzeichnis" class="icon-link jumper__button" aria-label="Zum Inhaltsverzeichnis springen"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#jumper"></use> </svg> </button> </div> </div> <section class="article-module newsmodul newsmodul--short"> <div class="newsmodul__container"> <h2 class="newsmodul__headline">Passend zum Thema</h2> <ul class="newsmodul__liste"> <li class="newsmodul__item newsmodul__item--with-img"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/" class="newsmodul__link"><figure class="newsmodul__item-figure"><img data-src="https://www.paradisi.de/images/artikel/20996-0-390-260.jpg" width="390" height="260" alt="Berufsausbildung - Möglichkeiten, Voraussetzungen, Ablauf" class="lazyload newsmodul__item-image"></figure><div class="newsmodul__item-content"><span class="newsmodul__item-title">Berufsausbildung - Möglichkeiten, Voraussetzungen, Ablauf</span><svg role="img" class="icon"><use xlink:href="/images/icons.svg#right"></use></svg></div></a></li><li class="newsmodul__item newsmodul__item--with-img"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/zwischenpruefung/" class="newsmodul__link"><figure class="newsmodul__item-figure"><img data-src="https://www.paradisi.de/images/artikel/10315-0-390-260.jpg" width="390" height="260" alt="Zwischenprüfung - Funktion, Vorbereitung und Tipps zum Zeitmanagement" class="lazyload newsmodul__item-image"></figure><div class="newsmodul__item-content"><span class="newsmodul__item-title">Zwischenprüfung - Funktion, Vorbereitung und Tipps zum Zeitmanagement</span><svg role="img" class="icon"><use xlink:href="/images/icons.svg#right"></use></svg></div></a></li><li class="newsmodul__item newsmodul__item--with-img"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/gesellenpruefung/" class="newsmodul__link"><figure class="newsmodul__item-figure"><img data-src="https://www.paradisi.de/images/artikel/9953-0-390-260.jpg" width="390" height="260" alt="Gesellenprüfung - Ablauf und Tipps zur Vorbereitung" class="lazyload newsmodul__item-image"></figure><div class="newsmodul__item-content"><span class="newsmodul__item-title">Gesellenprüfung - Ablauf und Tipps zur Vorbereitung</span><svg role="img" class="icon"><use xlink:href="/images/icons.svg#right"></use></svg></div></a></li><li class="newsmodul__item newsmodul__item--with-img"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/berufsschule/" class="newsmodul__link"><figure class="newsmodul__item-figure"><img data-src="https://www.paradisi.de/images/artikel/9137-0-390-260.jpg" width="390" height="260" alt="Berufsschulen - Funktion, Arten und Tipps zur Auswahl" class="lazyload newsmodul__item-image"></figure><div class="newsmodul__item-content"><span class="newsmodul__item-title">Berufsschulen - Funktion, Arten und Tipps zur Auswahl</span><svg role="img" class="icon"><use xlink:href="/images/icons.svg#right"></use></svg></div></a></li><li class="newsmodul__item newsmodul__item--with-img"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/duales-studium/" class="newsmodul__link"><figure class="newsmodul__item-figure"><img data-src="https://www.paradisi.de/images/artikel/9203-0-390-260.jpg" width="390" height="260" alt="Das duale Studium an einer Berufsakademie" class="lazyload newsmodul__item-image"></figure><div class="newsmodul__item-content"><span class="newsmodul__item-title">Das duale Studium an einer Berufsakademie</span><svg role="img" class="icon"><use xlink:href="/images/icons.svg#right"></use></svg></div></a></li><li class="newsmodul__item newsmodul__item--with-img"><a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/berufsberatung/" class="newsmodul__link"><figure class="newsmodul__item-figure"><img data-src="https://www.paradisi.de/images/artikel/12514-0-390-260.jpg" width="390" height="260" alt="Berufsberatung - Funktion, Möglichkeiten und Ablauf" class="lazyload newsmodul__item-image"></figure><div class="newsmodul__item-content"><span class="newsmodul__item-title">Berufsberatung - Funktion, Möglichkeiten und Ablauf</span><svg role="img" class="icon"><use xlink:href="/images/icons.svg#right"></use></svg></div></a></li></ul> </div> </section> <div class="jumper"> <button type="button" title="Zum Inhaltsverzeichnis" class="icon-link jumper__button" aria-label="Zum Inhaltsverzeichnis springen"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#jumper"></use> </svg> </button> </div> </div> <div class="ad ad--outbrain"><div class="OUTBRAIN" data-src="https://www.paradisi.de/ausbildung/auszubildende/" data-widget-id="GS_4"></div></div> <footer class="article__footer"> <section class="article-infos"> <div class="container article-infos__container"> <div class="article-authors"> <div class="title article-authors__title">Autor</div> <div class="article-authors__list"> <div class="article-authors__author article-authors__author--main"> <img src="https://www.paradisi.de/images/autoren/christian-steinfort.jpg" width="80" height="80" alt="Christian Steinfort" class="author-avatar article-authors__image"> <div class="article-authors__content"> <a href="https://www.paradisi.de/autoren/christian-steinfort/" class="article-authors__name">Christian Steinfort</a> <div class="article-infos__links"> <a href="https://www.paradisi.de/autoren/" class="icon-link article-infos__link article-infos__link--about"> <span class="article-infos__linktext">Mehr über uns</span> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#info"></use> </svg> </a> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="article-date"> <div class="title article-date__title">Historie</div> <div class="article-date__list"> <div class="article-date__item article-date__last-update">Aktualisiert am <span class="article-date__date">30. Dezember 2019</span></div> <div class="article-date__work"> <a href="https://www.paradisi.de/wie-wir-arbeiten.php" class="icon-link article-infos__link article-infos__link--work"> <span class="article-infos__linktext">So arbeiten wir</span> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#info"></use> </svg> </a> </div> </div> </div> <div class="article-credits"> <div class="title article-credits__title"> <button type="button" title="Bildnachweise anzeigen" class="toggle accordion-button accordion-button--title" aria-label="Bildnachweise anzeigen"> <span class="accordion-button__text">Bildnachweise</span> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#down"></use> </svg> </button> </div> <div class="panel article-credits__content"> <ul class="article-credits__list"> <li class="article-credits__item">Jugendliche und Meister bei der Berufsausbildung © industrieblick - www.fotolia.de</li> <li class="article-credits__item">Ausbildungsvertrag unterschreiben © Stockfotos-MG - www.fotolia.de</li> </ul> </div> </div> </div> </section> <section class="feedback"> <div class="container feedback__container"> <div class="feedback__helpful"> <div class="title feedback__title">War dieser Artikel hilfreich?</div> <form class="feedback__form feedback__form--helpful"> <div class="feedback__button-group"> <button type="button" title="Ja" class="feedback__button feedback__button--yes" aria-label="Ja, der Artikel war hilfreich"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#thumb-up"></use> </svg> </button> <button type="button" title="Nein" class="feedback__button feedback__button--no" aria-label="Nein, der Artikel war nicht hilfreich"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#thumb-down"></use> </svg> </button> </div> </form> <div class="modal feedback__modal feedback__modal--helpful"> <div class="form-reply form-reply--ok"> <div class="form-reply__content"> <div class="form-reply__icon"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#ok"></use> </svg> </div> <p class="form-reply__text">Danke für dein Feedback!</p> </div> </div> <div class="form__button-group"> <button type="button" title="Fenster schließen" class="button form__button button--close" aria-label="Fenster schließen"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#close"></use> </svg> </button> </div> </div> <div class="modal feedback__modal feedback__modal--not-helpful"> <form class="form modal__form"> <p class="form__text">Bitte lass uns kurz wissen, warum der Artikel nicht hilfreich war:</p> <div class="form__checkmark-group"> <label for="ni-hi-1" class="form__label-checkmark form__label-checkmark--checkbox"> Zu kurz <input type="checkbox" id="ni-hi-1" value="0" class="form__checkmark form__checkmark--checkbox"> <span class="checkmark"></span> </label> <label for="ni-hi-2" class="form__label-checkmark form__label-checkmark--checkbox"> Zu lang <input type="checkbox" id="ni-hi-2" value="0" class="form__checkmark form__checkmark--checkbox"> <span class="checkmark"></span> </label> <label for="ni-hi-3" class="form__label-checkmark form__label-checkmark--checkbox"> Zu oberflächlich <input type="checkbox" id="ni-hi-3" value="0" class="form__checkmark form__checkmark--checkbox"> <span class="checkmark"></span> </label> <label for="ni-hi-4" class="form__label-checkmark form__label-checkmark--checkbox"> Zu schwer verständlich <input type="checkbox" id="ni-hi-4" value="0" class="form__checkmark form__checkmark--checkbox"> <span class="checkmark"></span> </label> <label for="ni-hi-5" class="form__label-checkmark form__label-checkmark--checkbox"> Inhaltliche Fehler <input type="checkbox" id="ni-hi-5" value="0" class="form__checkmark form__checkmark--checkbox"> <span class="checkmark"></span> </label> <label for="ni-hi-6" class="form__label-checkmark form__label-checkmark--checkbox"> Sonstiges <input type="checkbox" id="ni-hi-6" value="0" class="form__checkmark form__checkmark--checkbox"> <span class="checkmark"></span> </label> </div> <textarea placeholder="Weitere Angaben ..." class="form__textarea"></textarea> <div class="form-reply form-reply--error"> <div class="form-reply__content"> <div class="form-reply__icon"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#error"></use> </svg> </div> <p class="form-reply__text">Bitte mindestens einen Grund auswählen!</p> </div> </div> <div class="form-reply form-reply--ok"> <div class="form-reply__content"> <div class="form-reply__icon"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#ok"></use> </svg> </div> <p class="form-reply__text">Danke für dein Feedback!</p> </div> </div> <div class="form__button-group"> <button type="button" class="button form__button form__button--submit">Feedback senden</button> <button type="button" title="Fenster schließen" class="button form__button button--close" aria-label="Fenster schließen"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#close"></use> </svg> </button> </div> </form> </div> </div> <div class="feedback__text-error"> <div class="title feedback__title">Fehler im Text gefunden?</div> <form class="feedback__form feedback__form--text-error"> <button type="button" title="Ja, ich würde gerne einen Fehler melden" class="feedback__button feedback__button--error" aria-label="Ja, ich würde gerne einen Fehler melden"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#text-error"></use> </svg> </button> </form> <div class="modal feedback__modal feedback__modal--text-error"> <form class="form modal__form"> <p class="form__text">Um die Qualität unserer Texte zu verbessern, wären wir dir sehr dankbar, wenn du uns den/die konkreten Fehler benennst:</p> <textarea id="textfehler-kommentar" class="form__textarea" required></textarea> <div class="form-reply form-reply--error"> <div class="form-reply__content"> <div class="form-reply__icon"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#error"></use> </svg> </div> <p class="form-reply__text">Bitte alle Formularfelder ausfüllen!</p> </div> </div> <div class="form-reply form-reply--ok"> <div class="form-reply__content"> <div class="form-reply__icon"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#ok"></use> </svg> </div> <p class="form-reply__text">Danke für dein Feedback!</p> </div> </div> <div class="form__button-group"> <button type="button" class="button form__button form__button--submit">Feedback senden</button> <button type="button" title="Fenster schließen" class="button form__button button--close" aria-label="Fenster schließen"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#close"></use> </svg> </button> </div> </form> </div> </div> </div> </section> </footer> </div> </article> </main> <div class="ad ad--smartfeed"><div class="OUTBRAIN" data-src="https://www.paradisi.de/ausbildung/auszubildende/" data-widget-id="GS_1"></div><script type="text/plain" src="https://widgets.outbrain.com/outbrain.js" async data-cmp-vendor="164" data-cmp-script></script></div> <script> var outbrainCallback = function(tcData, success) { if (success) { if (tcData.eventStatus === 'tcloaded' || tcData.eventStatus === 'useractioncomplete') { var e = document.createElement("script"); e.src = "https://widgets.outbrain.com/outbrain.js"; var f = document.getElementsByTagName("script")[0]; f.parentNode.insertBefore(e, f); __tcfapi('removeEventListener', 2, function(success) {}, tcData.listenerId); } } else { console.log("Issue with outbrain callback"); } } __tcfapi('addEventListener', 2, outbrainCallback); </script> <footer class="footer"> <section class="main-footer"> <div class="container main-footer__container"> <div class="footer-nav"> <ul class="footer-nav__list footer-nav__list--block-1"> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/gesundheit/" class="footer-nav__link footer-nav__link--title">Gesundheit</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/alternativmedizin/" class="footer-nav__link">Alternativmedizin</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/anatomie/" class="footer-nav__link">Anatomie</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/arzneimittel/" class="footer-nav__link">Arzneimittel</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/behandlung/" class="footer-nav__link">Behandlung</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/diagnose/" class="footer-nav__link">Diagnose</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/entspannung/" class="footer-nav__link">Entspannung</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/hausmittel/" class="footer-nav__link">Hausmittel</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/heilpflanzen/" class="footer-nav__link">Heilpflanzen</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/krankheiten/" class="footer-nav__link">Krankheiten</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/krankheitserreger/" class="footer-nav__link">Krankheitserreger</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/laborwerte/" class="footer-nav__link">Laborwerte</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/massage/" class="footer-nav__link">Massage</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/naturheilkunde/" class="footer-nav__link">Naturheilkunde</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/symptome/" class="footer-nav__link">Symptome</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/gesundheitsvorsorge/" class="footer-nav__link">Vorsorge</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/wellness/" class="footer-nav__link">Wellness</a> </li> </ul> <div class="column-group"> <ul class="footer-nav__list footer-nav__list--block-2"> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/ernaehrung/" class="footer-nav__link footer-nav__link--title">Ernährung</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/abnehmen/" class="footer-nav__link">Abnehmen</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/getraenke/" class="footer-nav__link">Getränke</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/kochen-backen/" class="footer-nav__link">Kochen & Backen</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/naehrstoffe/" class="footer-nav__link">Nährstoffe</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/nahrungsmittel/" class="footer-nav__link">Nahrungsmittel</a> </li> </ul> <ul class="footer-nav__list footer-nav__list--block-3"> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/sport/" class="footer-nav__link footer-nav__link--title">Sport</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/bewegung/" class="footer-nav__link">Bewegung</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/workout/" class="footer-nav__link">Workout</a> </li> </ul> </div> <ul class="footer-nav__list footer-nav__list--block-4"> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/beauty/" class="footer-nav__link footer-nav__link--title">Beauty</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/accessoires/" class="footer-nav__link">Accessoires</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/fusspflege/" class="footer-nav__link">Fußpflege</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/gesichtspflege/" class="footer-nav__link">Gesichtspflege</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/haarpflege/" class="footer-nav__link">Haarpflege</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/handpflege/" class="footer-nav__link">Handpflege</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/hautpflege/" class="footer-nav__link">Hautpflege</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/koerperpflege/" class="footer-nav__link">Körperpflege</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/koerperschmuck/" class="footer-nav__link">Körperschmuck</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/kosmetik/" class="footer-nav__link">Kosmetik</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/mode/" class="footer-nav__link">Mode</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/nagelpflege/" class="footer-nav__link">Nagelpflege</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/schuhe/" class="footer-nav__link">Schuhe</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/unterwaesche/" class="footer-nav__link">Unterwäsche</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/zahnpflege/" class="footer-nav__link">Zahnpflege</a> </li> </ul> <div class="column-group"> <ul class="footer-nav__list footer-nav__list--block-5"> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/liebe/" class="footer-nav__link footer-nav__link--title">Liebe</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/beziehung/" class="footer-nav__link">Beziehung</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/dating/" class="footer-nav__link">Dating</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/ehe/" class="footer-nav__link">Ehe</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/hochzeit/" class="footer-nav__link">Hochzeit</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/sexualitaet/" class="footer-nav__link">Sexualität</a> </li> </ul> <ul class="footer-nav__list footer-nav__list--block-6"> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/familie/" class="footer-nav__link footer-nav__link--title">Familie</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/baby/" class="footer-nav__link">Baby</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/kind/" class="footer-nav__link">Kind</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/kinderwunsch/" class="footer-nav__link">Kinderwunsch</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/leben/" class="footer-nav__link">Leben</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/schulbildung/" class="footer-nav__link">Schulbildung</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/schwangerschaft/" class="footer-nav__link">Schwangerschaft</a> </li> </ul> </div> <ul class="footer-nav__list footer-nav__list--block-7"> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/lifestyle/" class="footer-nav__link footer-nav__link--title">Lifestyle</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/ausgehen/" class="footer-nav__link">Ausgehen</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/freizeit/" class="footer-nav__link">Freizeit</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/garten/" class="footer-nav__link">Garten</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/genussmittel/" class="footer-nav__link">Genussmittel</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/handwerk/" class="footer-nav__link">Handwerk</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/kultur/" class="footer-nav__link">Kultur</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/reisen/" class="footer-nav__link">Reisen</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/technik/" class="footer-nav__link">Technik</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/tiere/" class="footer-nav__link">Tiere</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/unterhaltung/" class="footer-nav__link">Unterhaltung</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/wissenschaft/" class="footer-nav__link">Wissenschaft</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/wohnen/" class="footer-nav__link">Wohnen</a> </li> </ul> <ul class="footer-nav__list footer-nav__list--block-8"> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/karriere/" class="footer-nav__link footer-nav__link--title">Karriere</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/arbeitssuche/" class="footer-nav__link">Arbeitssuche</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/arbeitsverhaeltnis/" class="footer-nav__link">Arbeitsverhältnis</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/ausbildung/" class="footer-nav__link">Ausbildung</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/studium/" class="footer-nav__link">Studium</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/weiterbildung/" class="footer-nav__link">Weiterbildung</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/wissen/" class="footer-nav__link">Wissen</a> </li> </ul> <div class="column-group column-group--footer-nav-no-theme"> <ul class="footer-nav__list footer-nav__list--block-9"> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://forum.paradisi.de/" class="footer-nav__link footer-nav__link--title">Forum</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://nutzer.paradisi.de/" class="footer-nav__link">Community</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://nutzer.paradisi.de/profil/" class="footer-nav__link">Mitglieder</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://nutzer.paradisi.de/regeln/" class="footer-nav__link">Netiquette</a> </li> </ul> <ul class="footer-nav__list footer-nav__list--block-10"> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/ueber-uns.php" class="footer-nav__link footer-nav__link--title">Über uns</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/autoren/" class="footer-nav__link">Autoren</a> </li> <li class="footer-nav__item"> <a href="https://www.paradisi.de/wie-wir-arbeiten.php" class="footer-nav__link">Wie wir arbeiten</a> </li> </ul> </div> </div> </div> </section> <section class="footnote"> <div class="container footnote__container"> <div class="footnote__item footnote__item--health-claim"> <p class="footnote__text"> <strong>Hinweis zu Gesundheitsthemen:</strong> Die auf paradisi.de angebotenen Inhalte sind ausschließlich zur Information bestimmt und ersetzen in keinem Fall eine professionelle Beratung, Untersuchung und Behandlung durch einen Arzt. Die Informationen sind nicht zur Selbstdiagnose oder -medikation bestimmt. </p> </div> <div class="footnote__item footnote__item--hon"> <a href="https://www.healthonnet.org/HONcode/German/?HONConduct195453" rel="nofollow" class="footnote__image-link" onclick="window.open(this.href); return false;"> <img data-src="https://www.honcode.ch/HONcode/Seal/HONConduct195453_s.gif" width="49" height="72" title="Diese Web Seite ist von der Health On the Net Stiftung akkreditiert: Klicken Sie, um dies zu überprüfen" alt="Diese Web Seite ist von der Health On the Net Stiftung akkreditiert: Klicken Sie, um dies zu überprüfen" class="lazyload hon__image"> </a> <p class="footnote__text"> Wir befolgen den HONcode Standard für vertrauenswürdige Gesundheitsinformationen.<br> <a href="https://www.healthonnet.org/HONcode/German/?HONConduct195453" rel="nofollow" class="footnote__text-link" onclick="window.open(this.href); return false;">Überprüfen Sie dies hier.</a> </p> </div> <div class="footnote__item footnote__item--jusprog"> <a href="https://www.jugendschutzprogramm.de/download" title="JUSPROG/jugendschutzprogramm.de" rel="nofollow" class="footnote__image-link"> <img data-src="https://www.paradisi.de/images/jusprog-age-de-icon-16.png" width="156" height="31" alt="JUSPROG/jugendschutzprogramm.de" class="lazyload"> </a> <p class="footnote__text"> Wir nehmen unsere Verantwortung für den Kinder- und Jugendschutz ernst und unterstützen das Jugendschutzprogramm <a href="https://www.jugendschutzprogramm.de/" rel="nofollow" class="footnote__text-link">JusProg</a>. </p> </div> </div> </section> <section class="sub-footer"> <div class="container sub-footer__container"> <ul class="footer-links"> <li class="footer-links__item"> <a href="https://www.paradisi.de/impressum.php" rel="nofollow" class="footer-links__link">Impressum</a> </li> <li class="footer-links__item"> <a href="https://www.paradisi.de/datenschutz.php" rel="nofollow" class="footer-links__link">Datenschutz</a> </li> <li class="footer-links__item"> <a href="javascript:window.__tcfapi('showUi', 2, function() {});" rel="nofollow" class="footer-links__link">Privatsphäre</a> </li> </ul> <div class="madewith"> Seit 22 Jahren mit viel <i title="Herzblut" aria-label="Herzblut"><svg role="img" class="icon"><use xlink:href="/images/icons.svg#heart"></use></svg></i> aus Büttgen </div> <div class="copyright"> <p class="copyright__text">&copy; 2025 OC Projects GmbH 0</p> </div> </div> </section> <div class="top-jumper" id="JumpTop"> <button type="button" title="Zum Seitenanfang springen" class="icon-link top-jumper__link" aria-label="Zum Seitenanfang springen"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#top-jumper"></use> </svg> </button> </div> </footer> <div id="adcontentfooter" class="ad ad--footer"> <!-- Interstitial_1 --> <div id="traffective-ad-Interstitial_1" style='display: none;' class="Interstitial_1"></div> <!-- OutOfPage --> <div id="traffective-ad-OutOfPage" style='display: none;' class="OutOfPage"></div> <!-- Mobile_Footer_1 --> <div id="traffective-ad-Mobile_Footer_1" style='display: none;' class="Mobile_Footer_1"></div> </div> </div> <div class="dropdown dropdown--search"> <div class="dropdown__container"> <form method="get" action="/suche/" class="form search-form search-form--header"> <input type="text" id="" value="" name="suchen" title="Suchbegriff eingeben" placeholder="Website durchsuchen" class="search-form__input"> <button type="submit" title="Suchen" class="search-form__button" aria-label="Suchen"> <svg role="img" class="icon"> <use xlink:href="/images/icons.svg#search"></use> </svg> </button> </form> </div> </div> <div class="dropdown dropdown--user dropdown--guest"> <div class="dropdown__container"> <form method="post" action="./" class="form dropdown__form dropdown__form--login"> <div class="title form__title">Anmelden</div> <div class="form__field"> <label for="" class="form__label">E-Mail</label> <input type="email" name="nutzeremail" id="nutzeremail" maxlength="200" class="form__input" required> </div> <div class="form__field"> <label for="" class="form__label">Passwort</label> <input type="password" name="nutzerpasswort" id="nutzerpasswort" maxlength="20" class="form__input" required> </div> <a href="https://nutzer.paradisi.de/passwort-vergessen/" rel="nofollow" class="form__forgot-password form__forgot-password--dropdown">Passwort vergessen?</a> <button type="submit" name="anmelden" value="Anmelden" class="button form__button form__button--submit">Anmelden</button> </form> <p class="dropdown__text"> Du hast noch kein <span class="brand">paradisi</span>-Profil? <a href="https://nutzer.paradisi.de/registrieren/" rel="nofollow" class="dropdown__register">Jetzt kostenlos registrieren</a> </p> </div> </div> <script src="https://www.paradisi.de/scripts/jquery-3.5.1.min.js"></script> <script src="https://www.paradisi.de/scripts/lazysizes.min.js" async=""></script> <script> $(document).ready(function(){ $(".icon-button--search").click(function(){$(".dropdown--search").toggle(); if ($(".icon-button--search").hasClass("icon-button--active")){$(".icon-button--search").removeClass("icon-button--active");}else{$(".icon-button--search").addClass("icon-button--active");} if ($(".dropdown--user").show()){$(".dropdown--user").hide();$(".icon-button--user").removeClass("icon-button--active");} }); $(".icon-button--user").click(function(){$(".dropdown--user").toggle(); if ($(".icon-button--user").hasClass("icon-button--active")){$(".icon-button--user").removeClass("icon-button--active");}else{$(".icon-button--user").addClass("icon-button--active");} if ($(".dropdown--search").show()){$(".dropdown--search").hide();$(".icon-button--search").removeClass("icon-button--active");} }); var pa_tome; $(".icon-button--menu").click(function(){ if ($(".main-nav").hasClass("show")){$(".main-nav").removeClass("show");}else{$(".main-nav").addClass("show");} pa_tome=$(this).find("use").attr("xlink:href"); if (pa_tome=="/images/icons.svg#menu"){$(this).find("use").attr("xlink:href","/images/icons.svg#close");} if (pa_tome=="/images/icons.svg#close"){$(this).find("use").attr("xlink:href","/images/icons.svg#menu");} }); var pa_tosn; $(".accordion-button--main-nav").click(function(){ if ($(this).parent().next().hasClass("sub-nav--active")) {$(this).parent().next().removeClass("sub-nav--active");}else{ $(this).parent().next().addClass("sub-nav--active");} pa_tosn=$(this).find("use").attr("xlink:href"); if (pa_tosn=="/images/icons.svg#down"){$(this).find("use").attr("xlink:href","/images/icons.svg#up");} if (pa_tosn=="/images/icons.svg#up"){$(this).find("use").attr("xlink:href","/images/icons.svg#down");} }); if ($(document).scrollTop()>900){$("#JumpTop").addClass("active");}else{if ($("#JumpTop").hasClass("active")){$("#JumpTop").removeClass("active");}} $("#JumpTop button").click(function(){window.scrollTo(0,0);}); }); $(window).scroll(function(){ if ($(document).scrollTop()>900){$("#JumpTop").addClass("active");}else{if ($("#JumpTop").hasClass("active")){$("#JumpTop").removeClass("active");}} }); </script> <script> $(document).ready(function(){ var pa_toat; $(".toggle").click(function(){ if ($(this).hasClass("toc__button") || $(this).hasClass("accordion-button--main-nav")){ if ($(this).hasClass("toc__button")){ if ($(".toc__list--sub").hasClass("toc__list--active")) {$(".toc__list--sub").removeClass("toc__list--active");}else{ $(".toc__list--sub").addClass("toc__list--active");} pa_toat=$(this).find("use").attr("xlink:href"); if (pa_toat=="/images/icons.svg#down"){$(this).find("use").attr("xlink:href","/images/icons.svg#up");} if (pa_toat=="/images/icons.svg#up"){$(this).find("use").attr("xlink:href","/images/icons.svg#down");} } }else{ $(this).parent().next().toggle(); pa_toat=$(this).find("use").attr("xlink:href"); if (pa_toat=="/images/icons.svg#down"){$(this).find("use").attr("xlink:href","/images/icons.svg#up");} if (pa_toat=="/images/icons.svg#up"){$(this).find("use").attr("xlink:href","/images/icons.svg#down");} } }); $(".jumper button").click(function(){window.scrollTo($(".article__toc").offset());}); $(".feedback__button--yes").click(function(){ $(".modal").removeClass("modal--open"); $(".feedback__modal--helpful").addClass("modal--open"); $(".form-reply.form-reply--ok").show(); $.post("", {hi: 1}, function(result){}); $(".feedback__button--yes,.feedback__button--no").attr("disabled","disabled"); window.setTimeout(function(){$(".modal").removeClass("modal--open");},2000); }); $(".feedback__button--no").click(function(){ $(".form-reply").hide(); $(".modal").removeClass("modal--open"); $(".feedback__modal--not-helpful").addClass("modal--open"); }); $(".feedback__button--error").click(function(){ $(".form-reply").hide(); $(".modal").removeClass("modal--open"); $(".feedback__modal--text-error").addClass("modal--open"); }); $(".feedback__modal--not-helpful .form__checkmark--checkbox").click(function(){ if ($(this).val()==0){ $(this).val("1"); }else{ $(this).val("0"); } }); $(".feedback__modal--not-helpful .form__button--submit").click(function(){ var nihianz=0; var nihi=[]; for (is = 1; is < 7; is++){ nihi[is]=$("#ni-hi-"+is).val(); if (nihi[is]==1){nihianz++;} } var nihik=$(".feedback__modal--not-helpful .form__textarea").val(); if (nihianz>0){ $(".form-reply.form-reply--error,.feedback__modal--not-helpful .form__button--submit,.feedback__modal--not-helpful .form__text,.feedback__modal--not-helpful .form__textarea,.feedback__modal--not-helpful .form__checkmark-group").hide(); $(".form-reply.form-reply--ok").show(); $.post("", {nha: nihi[1],nhb: nihi[2],nhc: nihi[3],nhd: nihi[4],nhe: nihi[5],nhf: nihi[6],nhk: nihik}, function(result){}); $(".feedback__button--yes,.feedback__button--no").attr("disabled","disabled"); window.setTimeout(function(){$(".modal").removeClass("modal--open");},2000); }else{ $(".form-reply.form-reply--error").show(); } }); $(".feedback__modal--text-error .form__button--submit").click(function(){ var tfko=$(".feedback__modal--text-error .form__textarea").val(); if (tfko==""){ $(".form-reply.form-reply--error").show(); }else{ $(".form-reply.form-reply--error,.feedback__modal--text-error .form__button--submit,.feedback__modal--text-error .form__text,.feedback__modal--text-error .form__textarea").hide(); $(".form-reply.form-reply--ok").show(); $(".feedback__button--error").attr("disabled","disabled"); $.post("", {tf: tfko}, function(result){}); window.setTimeout(function(){$(".modal").removeClass("modal--open");},2000); } }); $(".toc-opener__link").click(function(){ $(".toc-wrap").toggleClass("modal--open"); }); $(".toc-wrap a").click(function(){ $(".toc-wrap").toggleClass("modal--open"); }); $(".umfragemodul__container button").click(function(){ var umfnr=$(this).val(); var umfanz=0; var umfant=[];for (um=1;um<11;um++){ if ($("#antwort"+umfnr+"_"+um).is(":checked")){ umfant[um]=$("#antwort"+umfnr+"_"+um).val(); umfanz++; } } if (umfanz>0){ $.post("", {umfnr: umfnr,umfant: umfant}, function(result){ $("#umfrage"+umfnr).parent().addClass("umfragemodul--result"); $("#umfrage"+umfnr+" form").remove(); $(result).appendTo("#umfrage"+umfnr); }); } }); $(".button--close").click(function(){ $(".modal").removeClass("modal--open"); }); $(document).on("click",function(f){ if ($(".feedback__modal--not-helpful").hasClass("modal--open")){ if(!(($(f.target).closest(".modal").length>0) || ($(f.target).closest(".feedback__button--no").length>0))){ $(".modal").removeClass("modal--open"); } } if ($(".feedback__modal--text-error").hasClass("modal--open")){ if(!(($(f.target).closest(".modal").length>0) || ($(f.target).closest(".feedback__button--error").length>0))){ $(".modal").removeClass("modal--open"); } } }); }); </script> <script type="text/plain" src="https://syndication.target-video.com/native-player.js" async data-cmp-vendor="786" data-cmp-script></script></body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10