CINXE.COM
Jacques DAUTA - Auteur - Encyclopædia Universalis
<!DOCTYPE html> <html lang="fr-FR" xml:lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="utf-8"> <!-- This website is powered by TYPO3 - inspiring people to share! TYPO3 is a free open source Content Management Framework initially created by Kasper Skaarhoj and licensed under GNU/GPL. TYPO3 is copyright 1998-2025 of Kasper Skaarhoj. Extensions are copyright of their respective owners. Information and contribution at https://typo3.org/ --> <title>Jacques DAUTA - Auteur - Encyclopædia Universalis</title> <meta http-equiv="x-ua-compatible" content="IE=edge,chrome=1" /> <meta name="generator" content="TYPO3 CMS" /> <meta name="description" content="Assistant à l'université de Paris-VI, a écrit ACCRESCENT • ACTINOMORPHIE • ALLOGAMIE • ANÉMOCHORIE • AUTOGAMIE • BULBES, botanique • CALLOSE •..." /> <meta name="robots" content="index, all, follow" /> <meta name="viewport" content="viewport-fit=cover, width=device-width, initial-scale=1.0, minimum-scale=1.0" /> <meta name="author" content="Encyclopædia Universalis" /> <meta property="og:title" content="Jacques DAUTA - Auteur" /> <meta property="og:description" content="Assistant à l'université de Paris-VI, a écrit ACCRESCENT • ACTINOMORPHIE • ALLOGAMIE • ANÉMOCHORIE • AUTOGAMIE • BULBES, botanique • CALLOSE • CLÉISTOGAMIE • CŒNOCYTE ou CÉNOCYTE ou SYNCYTIUM • ÉNERGIDE • GERMINATION ÉPIGÉE • HÉTÉROPYCNOSE • HYDROPHYTES ou HYGROPHYTES • GERMINATION..." /> <meta property="og:url" content="https://www.universalis.fr/auteurs/jacques-dauta/" /> <meta property="og:locale" content="fr_FR" /> <meta property="og:site_name" content="Encyclopædia Universalis" /> <meta property="og:type" content="website" /> <meta property="og:image" content="https://www.universalis.fr/_web/static/icons/favicon.png" /> <meta property="og:image:width" content="256" /> <meta property="og:image:height" content="252" /> <meta name="twitter:title" content="Jacques DAUTA - Auteur" /> <meta name="twitter:description" content="Assistant à l'université de Paris-VI, a écrit ACCRESCENT • ACTINOMORPHIE • ALLOGAMIE • ANÉMOCHORIE • AUTOGAMIE • BULBES, botanique • CALLOSE • CLÉISTOGAMIE • CŒNOCYTE ou CÉNOCYTE ou SYNCYTIUM • ÉNERGIDE • GERMINATION ÉPIGÉE • HÉTÉROPYCNOSE • HYDROPHYTES ou HYGROPHYTES • GERMINATION..." /> <meta name="twitter:card" content="summary" /> <meta name="twitter:site" content="@universalisfr" /> <meta name="location" content="France" /> <meta name="rating" content="General" /> <meta name="distribution" content="Global" /> <meta name="resource-type" content="document" /> <meta name="copyright" content="© Copyright 2024 - Universalis" /> <meta name="apple-mobile-web-app-title" content="Universalis" /> <meta name="apple-mobile-web-app-capable" content="yes" /> <meta name="apple-mobile-web-app-status-bar-style" content="default" /> <meta name="format-detection" content="telephone=no,date=no,address=no,email=no,url=no" /> <link rel="stylesheet" href="/_shared/pub/pub.css?1740392913" media="all"> <link rel="stylesheet" href="/_web/assets/css/home.css?1741181350" media="all"> <link rel="stylesheet" href="/_web/assets/css/classification.css?1741181350" media="all"> <link rel="canonical" href="https://www.universalis.fr/auteurs/jacques-dauta/" /> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Person","name":"Jacques DAUTA","familyName":"DAUTA","givenName":"Jacques","description":"Assistant \u00e0 l'universit\u00e9 de Paris-VI.","url":"https:\/\/www.universalis.fr\/auteurs\/jacques-dauta\/"}</script> <meta name="apple-mobile-web-app-capable" content="yes"/> <meta name="mobile-web-app-capable" content="yes"/> <meta name="apple-mobile-web-app-status-bar-style" content="black"> <meta name="apple-mobile-web-app-title" content="Universalis"> <meta name="theme-color" content="#526D78"> <link rel="preconnect" href="https://statistiques.universalis.fr" /> <link rel="preconnect" href="https://cmp.inmobi.com" /> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" title="Universalis FR" href="/_web/static/search-fr.xml" /> <link rel="manifest" href="/_web/static/manifest.json"> <link rel="icon" type="image/png" href="/_web/static/icons/favicon.png"> <link rel="apple-touch-icon" href="/_web/static/icons/fr-apple-touch-icon.png" /> <link rel="apple-touch-icon" sizes="57x57" href="/_web/static/icons/fr-apple-touch-icon-57x57.png" /> <link rel="apple-touch-icon" sizes="72x72" href="/_web/static/icons/fr-apple-touch-icon-72x72.png" /> <link rel="apple-touch-icon" sizes="76x76" href="/_web/static/icons/fr-apple-touch-icon-76x76.png" /> <link rel="apple-touch-icon" sizes="114x114" href="/_web/static/icons/fr-apple-touch-icon-114x114.png" /> <link rel="apple-touch-icon" sizes="120x120" href="/_web/static/icons/fr-apple-touch-icon-120x120.png" /> <link rel="apple-touch-icon" sizes="144x144" href="/_web/static/icons/fr-apple-touch-icon-144x144.png" /> <link rel="apple-touch-icon" sizes="152x152" href="/_web/static/icons/fr-apple-touch-icon-152x152.png" /> <link rel="apple-touch-icon" sizes="180x180" href="/_web/static/icons/fr-apple-touch-icon-180x180.png" /> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 834px) and (device-height: 1194px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/11__iPad_Pro__10.5__iPad_Pro_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 810px) and (device-height: 1080px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/10.2__iPad_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 744px) and (device-height: 1133px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/8.3__iPad_Mini_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 810px) and (device-height: 1080px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/10.2__iPad_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 820px) and (device-height: 1180px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/10.9__iPad_Air_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 744px) and (device-height: 1133px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/8.3__iPad_Mini_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 1024px) and (device-height: 1366px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/12.9__iPad_Pro_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 428px) and (device-height: 926px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 3) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_14_Plus__iPhone_13_Pro_Max__iPhone_12_Pro_Max_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 414px) and (device-height: 896px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 3) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_11_Pro_Max__iPhone_XS_Max_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 1024px) and (device-height: 1366px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/12.9__iPad_Pro_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 768px) and (device-height: 1024px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/9.7__iPad_Pro__7.9__iPad_mini__9.7__iPad_Air__9.7__iPad_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 375px) and (device-height: 812px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 3) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_13_mini__iPhone_12_mini__iPhone_11_Pro__iPhone_XS__iPhone_X_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 820px) and (device-height: 1180px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/10.9__iPad_Air_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 393px) and (device-height: 852px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 3) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_14_Pro_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 414px) and (device-height: 896px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 3) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_11_Pro_Max__iPhone_XS_Max_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 414px) and (device-height: 736px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 3) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_8_Plus__iPhone_7_Plus__iPhone_6s_Plus__iPhone_6_Plus_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 320px) and (device-height: 568px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/4__iPhone_SE__iPod_touch_5th_generation_and_later_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 393px) and (device-height: 852px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 3) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_14_Pro_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 414px) and (device-height: 896px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_11__iPhone_XR_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 375px) and (device-height: 667px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_8__iPhone_7__iPhone_6s__iPhone_6__4.7__iPhone_SE_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 320px) and (device-height: 568px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/4__iPhone_SE__iPod_touch_5th_generation_and_later_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 390px) and (device-height: 844px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 3) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_14__iPhone_13_Pro__iPhone_13__iPhone_12_Pro__iPhone_12_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 375px) and (device-height: 812px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 3) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_13_mini__iPhone_12_mini__iPhone_11_Pro__iPhone_XS__iPhone_X_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 834px) and (device-height: 1112px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/10.5__iPad_Air_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 390px) and (device-height: 844px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 3) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_14__iPhone_13_Pro__iPhone_13__iPhone_12_Pro__iPhone_12_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 768px) and (device-height: 1024px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/9.7__iPad_Pro__7.9__iPad_mini__9.7__iPad_Air__9.7__iPad_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 430px) and (device-height: 932px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 3) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_14_Pro_Max_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 428px) and (device-height: 926px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 3) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_14_Plus__iPhone_13_Pro_Max__iPhone_12_Pro_Max_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 414px) and (device-height: 896px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_11__iPhone_XR_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 375px) and (device-height: 667px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_8__iPhone_7__iPhone_6s__iPhone_6__4.7__iPhone_SE_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 834px) and (device-height: 1112px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/10.5__iPad_Air_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 834px) and (device-height: 1194px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/11__iPad_Pro__10.5__iPad_Pro_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 414px) and (device-height: 736px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 3) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_8_Plus__iPhone_7_Plus__iPhone_6s_Plus__iPhone_6_Plus_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 430px) and (device-height: 932px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 3) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_14_Pro_Max_landscape.png"> <script>!function(a,b,c){if(c in b&&b[c]){var d,e=a.location,f=/^(a|html)$/i;a.addEventListener("click",function(a){for(d=a.target;!f.test(d.nodeName);)d=d.parentNode;"href"in d&&(d.href.indexOf("http")||~d.href.indexOf(e.host))&&(a.preventDefault(),e.href=d.href)},!1),a.querySelector("html").classList.add("standalone")}}(document,window.navigator,"standalone")</script> <style> body{ padding-bottom: 2em; } .cta{ display: block; } .folio-block { width: 100%; max-width: 550px; margin: 1em auto; border: .25em solid var(--eu-color-rgb-cta); border-radius: .375em; background: #f5f5f5; padding: .5em 1em; } .folio-block-title { font-size: 1.25em; } @media(max-width: 767px) { .folio-block-title { font-size: 1.1em; } } .folio-block ul { width: 100%; max-width: 300px; margin: 1em auto; } .folio-block ul li { font-size: .95em; } .btn-cta { background: var(--eu-color-rgb-cta) !important; color: #fff !important; font-weight: bold !important; font-size: 1.15em !important; } .btn-cta:hover { background: var(--eu-color-hover-rgb-cta) !important; color: #fff !important; text-decoration: underline; } #bandeau-footer{ display: block !important; position: fixed; bottom: 0; width: 100%; background: rgb(108,51,131); padding: .25em; z-index: 900; border-top: 1px solid rgba(166, 143, 22, 0.72); } #bandeau-footer p{ font-size: 1.375em; margin: 0; background: url('/_web/static/icons/fr-apple-touch-icon-57x57.png') no-repeat left center; background-size: 28px 28px; padding-left: 1.75em; } @media(max-width: 768px){ #bandeau-footer p{ font-size: 1.2em; margin-left: .5em; } body:not(#page_12) .login-link-container{ display: block !important; text-align: center; margin-top: -1em; } } #bandeau-footer a{ color: #fff; } .pub-container{ margin: 1em auto; display: block !important; } .pub-container .pub-placeholder{ display: flex; align-content: center; justify-content: center; align-items: center; background: #eee; color: #aaa; width: 100%; min-height: 100px; } .pub-container .pub-placeholder:before{ content: "contenu sponsorisé"; text-shadow: 0 0 1px #fff; } #ad_rightslot .pub-placeholder{ min-height: 600px; } #ad_rightslot2 .pub-placeholder{ min-height: 250px; } @media (max-width: 768px){ .pub-container{ display: none !important } } </style> <script> const getCookieValue = (name) => ( document.cookie.match('(^|;)\\s*' + name + '\\s*=\\s*([^;]+)')?.pop() || '' ); var userprofile = 'anonymous'; if (getCookieValue('user_data')) { userprofile = 'subscriber'; } var _paq = window._paq = window._paq || []; _paq.push(['setCustomDimension', 1,userprofile]); /* tracker methods like "setCustomDimension" should be called before "trackPageView" */ _paq.push(['trackPageView']); _paq.push(['enableLinkTracking']); (function() { var u="//statistiques.universalis.fr/"; _paq.push(['setTrackerUrl', u+'matomo.php']); _paq.push(['setSiteId', '1']); var d=document, g=d.createElement('script'), s=d.getElementsByTagName('script')[0]; g.async=true; g.src=u+'matomo.js'; s.parentNode.insertBefore(g,s); })(); </script> <style>.swiper-container[data-loaded=false] .swiper-wrapper .swiper-slide{display:none}.swiper-container[data-loaded=false] .swiper-wrapper .swiper-slide:first-child{display:block}img{max-width:100%;height:auto;max-height:250px}img.d-formule{max-height:none}strong{font-weight:bold !important}.dark-mode body{background:#29363a !important}.loader{display:none;height:100vh}.loader:after{display:block;margin:auto;content:"";background:url(/_web/assets/img/banniere-fr.png) no-repeat center;background-size:contain;width:50%;height:50%;position:absolute;top:50%;left:50%;transform:translate(-50%, -50%);opacity:.25}#skip{padding:5px 15px;position:absolute;background:rgba(0,0,0,.85);color:#fff;left:10%;transform:translateY(-100%);transition:transform .3s;border-bottom-left-radius:6px;border-bottom-right-radius:6px;z-index:100;text-decoration:none}#skip:focus{transform:translateY(0%);box-shadow:0 0 10px #333}.login-form-wrapper-mobile{display:none}.site-fr .article-quote{display:none !important}@media(max-width: 768px){.login-form-wrapper-mobile{display:block;text-align:center;margin-top:-1em;margin-bottom:1em}}body.loading{overflow:hidden}body.loading>*{display:none}body.loading .loader{display:block}.dropdown-menu,.d-none,#podcast audio{display:none}.list-inline-item{display:inline-block}.offcanvas{visibility:hidden}.main-navbar-wrapper .btn-universalis{background-color:#e8eced;color:#000;font-weight:normal}.offcanvas{display:none !important;height:0 !important}.offcanvas[data-loaded=true]{display:inherit !important;height:inherit !important}.clearfix{clear:both}.fr .is-edu{display:none !important}#podcast{min-height:90px}#article-medias-strip-junior{min-height:255px}#callSommaire{position:fixed;bottom:10px;left:10px;z-index:2}.edu #callSommaire{bottom:60px}#qc-cmp2-ui{padding:10px !important}.qc-cmp2-summary-buttons{justify-content:space-around !important}.qc-cmp2-summary-buttons button[mode=secondary],.qc-cmp2-footer button[mode=secondary]{border:none;box-shadow:none}.eCBsvP.eCBsvP{height:auto !important}.qc-cmp-cleanslate{background-color:rgba(33,41,52,.95) !important}.fill-universalis{fill:#1c3479}.fill-universalis-up{fill:#526c78}@media(min-width: 768px){.qc-cmp2-publisher-logo-container{text-align:center}.qc-cmp2-publisher-logo-container figure img{display:block !important}}#page_14 .filter-article-container{display:none}#newsletter_subscription .text-light{color:#fff !important}#bandeau-footer{display:none}</style> <link rel="stylesheet" id="typo-css" href="/_web/assets/css/typo.css?t=20240418-1" /><script>let cssLoaded=!1,bodyLoaded=!1;const loadedTO=setTimeout((()=>{cssLoaded=!0,bodyLoaded=!0,loaded()}),5e3),loaded=function(){cssLoaded&&bodyLoaded&&document.body.classList.contains("loading")&&(document.body.className=document.body.className.replace("loading","").trim(),clearTimeout(loadedTO))};</script> <link rel="preload" href="/_web/assets/css/lazy.css?t=20240418-1" as="style" media="all" crossorigin onload="this.rel=`stylesheet`; cssLoaded = true; loaded()" /><style>.breadcrumb{--bs-breadcrumb-padding-x: 0;--bs-breadcrumb-padding-y: 0;--bs-breadcrumb-margin-bottom: 1rem;--bs-breadcrumb-bg: ;--bs-breadcrumb-border-radius: ;--bs-breadcrumb-divider-color: #6c757d;--bs-breadcrumb-item-padding-x: 0.5rem;--bs-breadcrumb-item-active-color: #6c757d;display:flex;flex-wrap:wrap;padding:var(--bs-breadcrumb-padding-y) var(--bs-breadcrumb-padding-x);margin-bottom:var(--bs-breadcrumb-margin-bottom);font-size:var(--bs-breadcrumb-font-size);list-style:none;background-color:var(--bs-breadcrumb-bg);border-radius:var(--bs-breadcrumb-border-radius)}.breadcrumb-item+.breadcrumb-item{padding-left:var(--bs-breadcrumb-item-padding-x)}.breadcrumb-item+.breadcrumb-item::before{float:left;padding-right:var(--bs-breadcrumb-item-padding-x);color:var(--bs-breadcrumb-divider-color);content:var(--bs-breadcrumb-divider, "/") /* rtl: var(--bs-breadcrumb-divider, "/") */}.breadcrumb-item.active{color:var(--bs-breadcrumb-item-active-color)}.breadcrumb{padding:.5rem 1rem !important;background-color:#f5f5f5 !important;border-radius:.375rem !important}.breadcrumb .breadcrumb-item i.label-sub{font-size:.85em;font-weight:normal}.breadcrumb .breadcrumb-item a{text-decoration:none}.breadcrumb .breadcrumb-item a:hover{text-decoration:underline}.breadcrumb .breadcrumb-item.active{font-weight:bold}.breadcrumb .breadcrumb-item+.breadcrumb-item::before{background-image:url('data:image/svg+xml;charset=UTF-8, <svg aria-hidden="true" focusable="false" data-prefix="far" data-icon="chevron-double-right" role="img" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 448 512" class="svg-inline--fa fa-chevron-double-right fa-w-14 fa-7x"><path style="fill: rgb(97, 104, 118);" d="M57.7 38.1l209.4 209.4c4.7 4.7 4.7 12.3 0 17L57.7 473.9c-4.7 4.7-12.3 4.7-17 0l-19.8-19.8c-4.7-4.7-4.7-12.3 0-17L201.6 256 20.9 74.9c-4.7-4.7-4.7-12.3 0-17l19.8-19.8c4.7-4.7 12.3-4.7 17 0zm143 0l-19.8 19.8c-4.7 4.7-4.7 12.3 0 17L361.6 256 180.9 437.1c-4.7 4.7-4.7 12.3 0 17l19.8 19.8c4.7 4.7 12.3 4.7 17 0l209.4-209.4c4.7-4.7 4.7-12.3 0-17L217.7 38.1c-4.7-4.7-12.3-4.7-17 0z" class=""></path></svg>');background-repeat:no-repeat;background-position:center;content:"";width:.5rem;height:100%;margin-right:.5rem}.list-group{--bs-list-group-color: #212529;--bs-list-group-bg: #fff;--bs-list-group-border-color: rgba(0, 0, 0, 0.125);--bs-list-group-border-width: 1px;--bs-list-group-border-radius: 0.375rem;--bs-list-group-item-padding-x: 1rem;--bs-list-group-item-padding-y: 0.5rem;--bs-list-group-action-color: #495057;--bs-list-group-action-hover-color: #495057;--bs-list-group-action-hover-bg: #f8f9fa;--bs-list-group-action-active-color: #212529;--bs-list-group-action-active-bg: #e9ecef;--bs-list-group-disabled-color: #6c757d;--bs-list-group-disabled-bg: #fff;--bs-list-group-active-color: #fff;--bs-list-group-active-bg: #526c78;--bs-list-group-active-border-color: #526c78;display:flex;flex-direction:column;padding-left:0;margin-bottom:0;border-radius:var(--bs-list-group-border-radius)}.list-group-numbered{list-style-type:none;counter-reset:section}.list-group-numbered>.list-group-item::before{content:counters(section, ".") ". ";counter-increment:section}.list-group-item-action{width:100%;color:var(--bs-list-group-action-color);text-align:inherit}.list-group-item-action:hover,.list-group-item-action:focus{z-index:1;color:var(--bs-list-group-action-hover-color);text-decoration:none;background-color:var(--bs-list-group-action-hover-bg)}.list-group-item-action:active{color:var(--bs-list-group-action-active-color);background-color:var(--bs-list-group-action-active-bg)}.list-group-item{position:relative;display:block;padding:var(--bs-list-group-item-padding-y) var(--bs-list-group-item-padding-x);color:var(--bs-list-group-color);text-decoration:none;background-color:var(--bs-list-group-bg);border:var(--bs-list-group-border-width) solid var(--bs-list-group-border-color)}.list-group-item:first-child{border-top-left-radius:inherit;border-top-right-radius:inherit}.list-group-item:last-child{border-bottom-right-radius:inherit;border-bottom-left-radius:inherit}.list-group-item.disabled,.list-group-item:disabled{color:var(--bs-list-group-disabled-color);pointer-events:none;background-color:var(--bs-list-group-disabled-bg)}.list-group-item.active{z-index:2;color:var(--bs-list-group-active-color);background-color:var(--bs-list-group-active-bg);border-color:var(--bs-list-group-active-border-color)}.list-group-item+.list-group-item{border-top-width:0}.list-group-item+.list-group-item.active{margin-top:calc(-1 * var(--bs-list-group-border-width));border-top-width:var(--bs-list-group-border-width)}.list-group-horizontal{flex-direction:row}.list-group-horizontal>.list-group-item:first-child:not(:last-child){border-bottom-left-radius:var(--bs-list-group-border-radius);border-top-right-radius:0}.list-group-horizontal>.list-group-item:last-child:not(:first-child){border-top-right-radius:var(--bs-list-group-border-radius);border-bottom-left-radius:0}.list-group-horizontal>.list-group-item.active{margin-top:0}.list-group-horizontal>.list-group-item+.list-group-item{border-top-width:var(--bs-list-group-border-width);border-left-width:0}.list-group-horizontal>.list-group-item+.list-group-item.active{margin-left:calc(-1 * var(--bs-list-group-border-width));border-left-width:var(--bs-list-group-border-width)}@media(min-width: 576px){.list-group-horizontal-sm{flex-direction:row}.list-group-horizontal-sm>.list-group-item:first-child:not(:last-child){border-bottom-left-radius:var(--bs-list-group-border-radius);border-top-right-radius:0}.list-group-horizontal-sm>.list-group-item:last-child:not(:first-child){border-top-right-radius:var(--bs-list-group-border-radius);border-bottom-left-radius:0}.list-group-horizontal-sm>.list-group-item.active{margin-top:0}.list-group-horizontal-sm>.list-group-item+.list-group-item{border-top-width:var(--bs-list-group-border-width);border-left-width:0}.list-group-horizontal-sm>.list-group-item+.list-group-item.active{margin-left:calc(-1 * var(--bs-list-group-border-width));border-left-width:var(--bs-list-group-border-width)}}@media(min-width: 768px){.list-group-horizontal-md{flex-direction:row}.list-group-horizontal-md>.list-group-item:first-child:not(:last-child){border-bottom-left-radius:var(--bs-list-group-border-radius);border-top-right-radius:0}.list-group-horizontal-md>.list-group-item:last-child:not(:first-child){border-top-right-radius:var(--bs-list-group-border-radius);border-bottom-left-radius:0}.list-group-horizontal-md>.list-group-item.active{margin-top:0}.list-group-horizontal-md>.list-group-item+.list-group-item{border-top-width:var(--bs-list-group-border-width);border-left-width:0}.list-group-horizontal-md>.list-group-item+.list-group-item.active{margin-left:calc(-1 * var(--bs-list-group-border-width));border-left-width:var(--bs-list-group-border-width)}}@media(min-width: 992px){.list-group-horizontal-lg{flex-direction:row}.list-group-horizontal-lg>.list-group-item:first-child:not(:last-child){border-bottom-left-radius:var(--bs-list-group-border-radius);border-top-right-radius:0}.list-group-horizontal-lg>.list-group-item:last-child:not(:first-child){border-top-right-radius:var(--bs-list-group-border-radius);border-bottom-left-radius:0}.list-group-horizontal-lg>.list-group-item.active{margin-top:0}.list-group-horizontal-lg>.list-group-item+.list-group-item{border-top-width:var(--bs-list-group-border-width);border-left-width:0}.list-group-horizontal-lg>.list-group-item+.list-group-item.active{margin-left:calc(-1 * var(--bs-list-group-border-width));border-left-width:var(--bs-list-group-border-width)}}@media(min-width: 1200px){.list-group-horizontal-xl{flex-direction:row}.list-group-horizontal-xl>.list-group-item:first-child:not(:last-child){border-bottom-left-radius:var(--bs-list-group-border-radius);border-top-right-radius:0}.list-group-horizontal-xl>.list-group-item:last-child:not(:first-child){border-top-right-radius:var(--bs-list-group-border-radius);border-bottom-left-radius:0}.list-group-horizontal-xl>.list-group-item.active{margin-top:0}.list-group-horizontal-xl>.list-group-item+.list-group-item{border-top-width:var(--bs-list-group-border-width);border-left-width:0}.list-group-horizontal-xl>.list-group-item+.list-group-item.active{margin-left:calc(-1 * var(--bs-list-group-border-width));border-left-width:var(--bs-list-group-border-width)}}@media(min-width: 1400px){.list-group-horizontal-xxl{flex-direction:row}.list-group-horizontal-xxl>.list-group-item:first-child:not(:last-child){border-bottom-left-radius:var(--bs-list-group-border-radius);border-top-right-radius:0}.list-group-horizontal-xxl>.list-group-item:last-child:not(:first-child){border-top-right-radius:var(--bs-list-group-border-radius);border-bottom-left-radius:0}.list-group-horizontal-xxl>.list-group-item.active{margin-top:0}.list-group-horizontal-xxl>.list-group-item+.list-group-item{border-top-width:var(--bs-list-group-border-width);border-left-width:0}.list-group-horizontal-xxl>.list-group-item+.list-group-item.active{margin-left:calc(-1 * var(--bs-list-group-border-width));border-left-width:var(--bs-list-group-border-width)}}.list-group-flush{border-radius:0}.list-group-flush>.list-group-item{border-width:0 0 var(--bs-list-group-border-width)}.list-group-flush>.list-group-item:last-child{border-bottom-width:0}.list-group-item-primary{color:#314148;background-color:#dce2e4}.list-group-item-primary.list-group-item-action:hover,.list-group-item-primary.list-group-item-action:focus{color:#314148;background-color:#c6cbcd}.list-group-item-primary.list-group-item-action.active{color:#fff;background-color:#314148;border-color:#314148}.list-group-item-secondary{color:#192023;background-color:#d4d7d8}.list-group-item-secondary.list-group-item-action:hover,.list-group-item-secondary.list-group-item-action:focus{color:#192023;background-color:#bfc2c2}.list-group-item-secondary.list-group-item-action.active{color:#fff;background-color:#192023;border-color:#192023}.list-group-item-success{color:#0f5132;background-color:#d1e7dd}.list-group-item-success.list-group-item-action:hover,.list-group-item-success.list-group-item-action:focus{color:#0f5132;background-color:#bcd0c7}.list-group-item-success.list-group-item-action.active{color:#fff;background-color:#0f5132;border-color:#0f5132}.list-group-item-info{color:#055160;background-color:#cff4fc}.list-group-item-info.list-group-item-action:hover,.list-group-item-info.list-group-item-action:focus{color:#055160;background-color:#badce3}.list-group-item-info.list-group-item-action.active{color:#fff;background-color:#055160;border-color:#055160}.list-group-item-warning{color:#664d03;background-color:#fff3cd}.list-group-item-warning.list-group-item-action:hover,.list-group-item-warning.list-group-item-action:focus{color:#664d03;background-color:#e6dbb9}.list-group-item-warning.list-group-item-action.active{color:#fff;background-color:#664d03;border-color:#664d03}.list-group-item-danger{color:#851a31;background-color:#f8d5dc}.list-group-item-danger.list-group-item-action:hover,.list-group-item-danger.list-group-item-action:focus{color:#851a31;background-color:#dfc0c6}.list-group-item-danger.list-group-item-action.active{color:#fff;background-color:#851a31;border-color:#851a31}.list-group-item-light{color:#5d5e5f;background-color:#fafbfb}.list-group-item-light.list-group-item-action:hover,.list-group-item-light.list-group-item-action:focus{color:#5d5e5f;background-color:#e1e2e2}.list-group-item-light.list-group-item-action.active{color:#fff;background-color:#5d5e5f;border-color:#5d5e5f}.list-group-item-dark{color:#192023;background-color:#d4d7d8}.list-group-item-dark.list-group-item-action:hover,.list-group-item-dark.list-group-item-action:focus{color:#192023;background-color:#bfc2c2}.list-group-item-dark.list-group-item-action.active{color:#fff;background-color:#192023;border-color:#192023}.badge{--bs-badge-padding-x: 0.65em;--bs-badge-padding-y: 0.35em;--bs-badge-font-size:0.75em;--bs-badge-font-weight: 700;--bs-badge-color: #fff;--bs-badge-border-radius: 0.375rem;display:inline-block;padding:var(--bs-badge-padding-y) var(--bs-badge-padding-x);font-size:var(--bs-badge-font-size);font-weight:var(--bs-badge-font-weight);line-height:1;color:var(--bs-badge-color);text-align:center;white-space:nowrap;vertical-align:baseline;border-radius:var(--bs-badge-border-radius)}.badge:empty{display:none}.btn .badge{position:relative;top:-1px}.btn-group,.btn-group-vertical{position:relative;display:inline-flex;vertical-align:middle}.btn-group>.btn,.btn-group-vertical>.btn{position:relative;flex:1 1 auto}.btn-group>.btn-check:checked+.btn,.btn-group>.btn-check:focus+.btn,.btn-group>.btn:hover,.btn-group>.btn:focus,.btn-group>.btn:active,.btn-group>.btn.active,.btn-group-vertical>.btn-check:checked+.btn,.btn-group-vertical>.btn-check:focus+.btn,.btn-group-vertical>.btn:hover,.btn-group-vertical>.btn:focus,.btn-group-vertical>.btn:active,.btn-group-vertical>.btn.active{z-index:1}.btn-toolbar{display:flex;flex-wrap:wrap;justify-content:flex-start}.btn-toolbar .input-group{width:auto}.btn-group{border-radius:.375rem}.btn-group>:not(.btn-check:first-child)+.btn,.btn-group>.btn-group:not(:first-child){margin-left:-1px}.btn-group>.btn:not(:last-child):not(.dropdown-toggle),.btn-group>.btn.dropdown-toggle-split:first-child,.btn-group>.btn-group:not(:last-child)>.btn{border-top-right-radius:0;border-bottom-right-radius:0}.btn-group>.btn:nth-child(n+3),.btn-group>:not(.btn-check)+.btn,.btn-group>.btn-group:not(:first-child)>.btn{border-top-left-radius:0;border-bottom-left-radius:0}.dropdown-toggle-split{padding-right:.5625rem;padding-left:.5625rem}.dropdown-toggle-split::after,.dropup .dropdown-toggle-split::after,.dropend .dropdown-toggle-split::after{margin-left:0}.dropstart .dropdown-toggle-split::before{margin-right:0}.btn-sm+.dropdown-toggle-split,.btn-group-sm>.btn+.dropdown-toggle-split{padding-right:.375rem;padding-left:.375rem}.btn-lg+.dropdown-toggle-split,.btn-group-lg>.btn+.dropdown-toggle-split{padding-right:.75rem;padding-left:.75rem}.btn-group-vertical{flex-direction:column;align-items:flex-start;justify-content:center}.btn-group-vertical>.btn,.btn-group-vertical>.btn-group{width:100%}.btn-group-vertical>.btn:not(:first-child),.btn-group-vertical>.btn-group:not(:first-child){margin-top:-1px}.btn-group-vertical>.btn:not(:last-child):not(.dropdown-toggle),.btn-group-vertical>.btn-group:not(:last-child)>.btn{border-bottom-right-radius:0;border-bottom-left-radius:0}.btn-group-vertical>.btn~.btn,.btn-group-vertical>.btn-group:not(:first-child)>.btn{border-top-left-radius:0;border-top-right-radius:0}.pagination{--bs-pagination-padding-x: 0.75rem;--bs-pagination-padding-y: 0.375rem;--bs-pagination-font-size:0.95rem;--bs-pagination-color: var(--bs-link-color);--bs-pagination-bg: #fff;--bs-pagination-border-width: 1px;--bs-pagination-border-color: #dee2e6;--bs-pagination-border-radius: 0.375rem;--bs-pagination-hover-color: var(--bs-link-hover-color);--bs-pagination-hover-bg: #e9ecef;--bs-pagination-hover-border-color: #dee2e6;--bs-pagination-focus-color: var(--bs-link-hover-color);--bs-pagination-focus-bg: #e9ecef;--bs-pagination-focus-box-shadow: 0 0 0 0.25rem rgba(82, 108, 120, 0.25);--bs-pagination-active-color: #fff;--bs-pagination-active-bg: #526c78;--bs-pagination-active-border-color: #526c78;--bs-pagination-disabled-color: #6c757d;--bs-pagination-disabled-bg: #fff;--bs-pagination-disabled-border-color: #dee2e6;display:flex;padding-left:0;list-style:none}.page-link{position:relative;display:block;padding:var(--bs-pagination-padding-y) var(--bs-pagination-padding-x);font-size:var(--bs-pagination-font-size);color:var(--bs-pagination-color);text-decoration:none;background-color:var(--bs-pagination-bg);border:var(--bs-pagination-border-width) solid var(--bs-pagination-border-color);transition:color .15s ease-in-out,background-color .15s ease-in-out,border-color .15s ease-in-out,box-shadow .15s ease-in-out}@media(prefers-reduced-motion: reduce){.page-link{transition:none}}.page-link:hover{z-index:2;color:var(--bs-pagination-hover-color);background-color:var(--bs-pagination-hover-bg);border-color:var(--bs-pagination-hover-border-color)}.page-link:focus{z-index:3;color:var(--bs-pagination-focus-color);background-color:var(--bs-pagination-focus-bg);outline:0;box-shadow:var(--bs-pagination-focus-box-shadow)}.page-link.active,.active>.page-link{z-index:3;color:var(--bs-pagination-active-color);background-color:var(--bs-pagination-active-bg);border-color:var(--bs-pagination-active-border-color)}.page-link.disabled,.disabled>.page-link{color:var(--bs-pagination-disabled-color);pointer-events:none;background-color:var(--bs-pagination-disabled-bg);border-color:var(--bs-pagination-disabled-border-color)}.page-item:not(:first-child) .page-link{margin-left:-1px}.page-item:first-child .page-link{border-top-left-radius:var(--bs-pagination-border-radius);border-bottom-left-radius:var(--bs-pagination-border-radius)}.page-item:last-child .page-link{border-top-right-radius:var(--bs-pagination-border-radius);border-bottom-right-radius:var(--bs-pagination-border-radius)}.pagination-lg{--bs-pagination-padding-x: 1.5rem;--bs-pagination-padding-y: 0.75rem;--bs-pagination-font-size:1.1875rem;--bs-pagination-border-radius: 0.5rem}.pagination-sm{--bs-pagination-padding-x: 0.5rem;--bs-pagination-padding-y: 0.25rem;--bs-pagination-font-size:0.83125rem;--bs-pagination-border-radius: 0.25rem}.list-group a.list-group-item{border-color:#f8fafc}.list-group a.list-group-item.active{background-color:#526c78}.list-group a.list-group-item h3{margin:0;line-height:1.5;font-size:.95rem;font-family:system-ui,-apple-system,"Segoe UI",Roboto,"Helvetica Neue","Noto Sans","Liberation Sans",Arial,sans-serif,"Apple Color Emoji","Segoe UI Emoji","Segoe UI Symbol","Noto Color Emoji";padding-bottom:0}.list-group a.list-group-item h3:hover{color:#fff}.list-group a.list-group-item h3 .badge{line-height:1.25}.list-group a.list-group-item:hover{background-color:#526c78;color:#fff}.list-group a.list-group-item:hover h3{color:inherit}i.anchor{display:block;position:relative;visibility:hidden;top:calc(-25vh + 15px)}.article__props{font-size:.8rem;color:#000;font-style:italic;padding:.2rem 0;margin:0 auto;display:block}.content h6,.h6,h5,.h5,h4,.h4,h3,.h3,h2,.h2,h1,.h1{margin-bottom:0;padding-bottom:.5rem}titre_main+titre_subs{margin-left:.25em}pc,.pc{text-transform:uppercase;font-size:.8em}h2 .pc,h3 .pc,h4 .pc,h5 .pc,h6 .pc{font-size:inherit !important}.sup-sub{position:relative;margin-right:1rem}.sup-sub sup,.sup-sub sub,.sup-sub inf{position:absolute;display:block;left:0}.sup-sub sup{top:.25rem}.sup-sub sub,.sup-sub inf{bottom:.25rem}p:empty{display:none !important}.content.whole .read-more{display:none}blockquote{position:relative;text-align:center;padding:1rem 1.4rem;width:80%;margin:1rem auto 2rem;font-family:Times;font-style:italic;box-shadow:0 .5rem 1rem rgba(0,0,0,.15);border-radius:.375rem}blockquote:before{position:absolute;color:#526c78;font-size:3rem;content:"«";top:-22px;margin-right:-28px;right:100%}blockquote:after{position:absolute;color:#526c78;font-size:3rem;content:"»";margin-left:-28px;left:100%;top:auto;bottom:-12px}.offcanvas,.offcanvas-xxl,.offcanvas-xl,.offcanvas-lg,.offcanvas-md,.offcanvas-sm{--bs-offcanvas-zindex: 1045;--bs-offcanvas-width: 400px;--bs-offcanvas-height: 30vh;--bs-offcanvas-padding-x: 1rem;--bs-offcanvas-padding-y: 1rem;--bs-offcanvas-color: ;--bs-offcanvas-bg: #fff;--bs-offcanvas-border-width: 1px;--bs-offcanvas-border-color: var(--bs-border-color-translucent);--bs-offcanvas-box-shadow: 0 0.125rem 0.25rem rgba(0, 0, 0, 0.075)}@media(max-width: 575.98px){.offcanvas-sm{position:fixed;bottom:0;z-index:var(--bs-offcanvas-zindex);display:flex;flex-direction:column;max-width:100%;color:var(--bs-offcanvas-color);visibility:hidden;background-color:var(--bs-offcanvas-bg);background-clip:padding-box;outline:0;transition:transform .3s ease-in-out}}@media(max-width: 575.98px)and (prefers-reduced-motion: reduce){.offcanvas-sm{transition:none}}@media(max-width: 575.98px){.offcanvas-sm.offcanvas-start{top:0;left:0;width:var(--bs-offcanvas-width);border-right:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateX(-100%)}}@media(max-width: 575.98px){.offcanvas-sm.offcanvas-end{top:0;right:0;width:var(--bs-offcanvas-width);border-left:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateX(100%)}}@media(max-width: 575.98px){.offcanvas-sm.offcanvas-top{top:0;right:0;left:0;height:var(--bs-offcanvas-height);max-height:100%;border-bottom:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateY(-100%)}}@media(max-width: 575.98px){.offcanvas-sm.offcanvas-bottom{right:0;left:0;height:var(--bs-offcanvas-height);max-height:100%;border-top:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateY(100%)}}@media(max-width: 575.98px){.offcanvas-sm.showing,.offcanvas-sm.show:not(.hiding){transform:none}}@media(max-width: 575.98px){.offcanvas-sm.showing,.offcanvas-sm.hiding,.offcanvas-sm.show{visibility:visible}}@media(min-width: 576px){.offcanvas-sm{--bs-offcanvas-height: auto;--bs-offcanvas-border-width: 0;background-color:transparent !important}.offcanvas-sm .offcanvas-header{display:none}.offcanvas-sm .offcanvas-body{display:flex;flex-grow:0;padding:0;overflow-y:visible;background-color:transparent !important}}@media(max-width: 767.98px){.offcanvas-md{position:fixed;bottom:0;z-index:var(--bs-offcanvas-zindex);display:flex;flex-direction:column;max-width:100%;color:var(--bs-offcanvas-color);visibility:hidden;background-color:var(--bs-offcanvas-bg);background-clip:padding-box;outline:0;transition:transform .3s ease-in-out}}@media(max-width: 767.98px)and (prefers-reduced-motion: reduce){.offcanvas-md{transition:none}}@media(max-width: 767.98px){.offcanvas-md.offcanvas-start{top:0;left:0;width:var(--bs-offcanvas-width);border-right:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateX(-100%)}}@media(max-width: 767.98px){.offcanvas-md.offcanvas-end{top:0;right:0;width:var(--bs-offcanvas-width);border-left:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateX(100%)}}@media(max-width: 767.98px){.offcanvas-md.offcanvas-top{top:0;right:0;left:0;height:var(--bs-offcanvas-height);max-height:100%;border-bottom:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateY(-100%)}}@media(max-width: 767.98px){.offcanvas-md.offcanvas-bottom{right:0;left:0;height:var(--bs-offcanvas-height);max-height:100%;border-top:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateY(100%)}}@media(max-width: 767.98px){.offcanvas-md.showing,.offcanvas-md.show:not(.hiding){transform:none}}@media(max-width: 767.98px){.offcanvas-md.showing,.offcanvas-md.hiding,.offcanvas-md.show{visibility:visible}}@media(min-width: 768px){.offcanvas-md{--bs-offcanvas-height: auto;--bs-offcanvas-border-width: 0;background-color:transparent !important}.offcanvas-md .offcanvas-header{display:none}.offcanvas-md .offcanvas-body{display:flex;flex-grow:0;padding:0;overflow-y:visible;background-color:transparent !important}}@media(max-width: 991.98px){.offcanvas-lg{position:fixed;bottom:0;z-index:var(--bs-offcanvas-zindex);display:flex;flex-direction:column;max-width:100%;color:var(--bs-offcanvas-color);visibility:hidden;background-color:var(--bs-offcanvas-bg);background-clip:padding-box;outline:0;transition:transform .3s ease-in-out}}@media(max-width: 991.98px)and (prefers-reduced-motion: reduce){.offcanvas-lg{transition:none}}@media(max-width: 991.98px){.offcanvas-lg.offcanvas-start{top:0;left:0;width:var(--bs-offcanvas-width);border-right:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateX(-100%)}}@media(max-width: 991.98px){.offcanvas-lg.offcanvas-end{top:0;right:0;width:var(--bs-offcanvas-width);border-left:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateX(100%)}}@media(max-width: 991.98px){.offcanvas-lg.offcanvas-top{top:0;right:0;left:0;height:var(--bs-offcanvas-height);max-height:100%;border-bottom:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateY(-100%)}}@media(max-width: 991.98px){.offcanvas-lg.offcanvas-bottom{right:0;left:0;height:var(--bs-offcanvas-height);max-height:100%;border-top:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateY(100%)}}@media(max-width: 991.98px){.offcanvas-lg.showing,.offcanvas-lg.show:not(.hiding){transform:none}}@media(max-width: 991.98px){.offcanvas-lg.showing,.offcanvas-lg.hiding,.offcanvas-lg.show{visibility:visible}}@media(min-width: 992px){.offcanvas-lg{--bs-offcanvas-height: auto;--bs-offcanvas-border-width: 0;background-color:transparent !important}.offcanvas-lg .offcanvas-header{display:none}.offcanvas-lg .offcanvas-body{display:flex;flex-grow:0;padding:0;overflow-y:visible;background-color:transparent !important}}@media(max-width: 1199.98px){.offcanvas-xl{position:fixed;bottom:0;z-index:var(--bs-offcanvas-zindex);display:flex;flex-direction:column;max-width:100%;color:var(--bs-offcanvas-color);visibility:hidden;background-color:var(--bs-offcanvas-bg);background-clip:padding-box;outline:0;transition:transform .3s ease-in-out}}@media(max-width: 1199.98px)and (prefers-reduced-motion: reduce){.offcanvas-xl{transition:none}}@media(max-width: 1199.98px){.offcanvas-xl.offcanvas-start{top:0;left:0;width:var(--bs-offcanvas-width);border-right:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateX(-100%)}}@media(max-width: 1199.98px){.offcanvas-xl.offcanvas-end{top:0;right:0;width:var(--bs-offcanvas-width);border-left:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateX(100%)}}@media(max-width: 1199.98px){.offcanvas-xl.offcanvas-top{top:0;right:0;left:0;height:var(--bs-offcanvas-height);max-height:100%;border-bottom:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateY(-100%)}}@media(max-width: 1199.98px){.offcanvas-xl.offcanvas-bottom{right:0;left:0;height:var(--bs-offcanvas-height);max-height:100%;border-top:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateY(100%)}}@media(max-width: 1199.98px){.offcanvas-xl.showing,.offcanvas-xl.show:not(.hiding){transform:none}}@media(max-width: 1199.98px){.offcanvas-xl.showing,.offcanvas-xl.hiding,.offcanvas-xl.show{visibility:visible}}@media(min-width: 1200px){.offcanvas-xl{--bs-offcanvas-height: auto;--bs-offcanvas-border-width: 0;background-color:transparent !important}.offcanvas-xl .offcanvas-header{display:none}.offcanvas-xl .offcanvas-body{display:flex;flex-grow:0;padding:0;overflow-y:visible;background-color:transparent !important}}@media(max-width: 1399.98px){.offcanvas-xxl{position:fixed;bottom:0;z-index:var(--bs-offcanvas-zindex);display:flex;flex-direction:column;max-width:100%;color:var(--bs-offcanvas-color);visibility:hidden;background-color:var(--bs-offcanvas-bg);background-clip:padding-box;outline:0;transition:transform .3s ease-in-out}}@media(max-width: 1399.98px)and (prefers-reduced-motion: reduce){.offcanvas-xxl{transition:none}}@media(max-width: 1399.98px){.offcanvas-xxl.offcanvas-start{top:0;left:0;width:var(--bs-offcanvas-width);border-right:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateX(-100%)}}@media(max-width: 1399.98px){.offcanvas-xxl.offcanvas-end{top:0;right:0;width:var(--bs-offcanvas-width);border-left:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateX(100%)}}@media(max-width: 1399.98px){.offcanvas-xxl.offcanvas-top{top:0;right:0;left:0;height:var(--bs-offcanvas-height);max-height:100%;border-bottom:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateY(-100%)}}@media(max-width: 1399.98px){.offcanvas-xxl.offcanvas-bottom{right:0;left:0;height:var(--bs-offcanvas-height);max-height:100%;border-top:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateY(100%)}}@media(max-width: 1399.98px){.offcanvas-xxl.showing,.offcanvas-xxl.show:not(.hiding){transform:none}}@media(max-width: 1399.98px){.offcanvas-xxl.showing,.offcanvas-xxl.hiding,.offcanvas-xxl.show{visibility:visible}}@media(min-width: 1400px){.offcanvas-xxl{--bs-offcanvas-height: auto;--bs-offcanvas-border-width: 0;background-color:transparent !important}.offcanvas-xxl .offcanvas-header{display:none}.offcanvas-xxl .offcanvas-body{display:flex;flex-grow:0;padding:0;overflow-y:visible;background-color:transparent !important}}.offcanvas{position:fixed;bottom:0;z-index:var(--bs-offcanvas-zindex);display:flex;flex-direction:column;max-width:100%;color:var(--bs-offcanvas-color);visibility:hidden;background-color:var(--bs-offcanvas-bg);background-clip:padding-box;outline:0;transition:transform .3s ease-in-out}@media(prefers-reduced-motion: reduce){.offcanvas{transition:none}}.offcanvas.offcanvas-start{top:0;left:0;width:var(--bs-offcanvas-width);border-right:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateX(-100%)}.offcanvas.offcanvas-end{top:0;right:0;width:var(--bs-offcanvas-width);border-left:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateX(100%)}.offcanvas.offcanvas-top{top:0;right:0;left:0;height:var(--bs-offcanvas-height);max-height:100%;border-bottom:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateY(-100%)}.offcanvas.offcanvas-bottom{right:0;left:0;height:var(--bs-offcanvas-height);max-height:100%;border-top:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateY(100%)}.offcanvas.showing,.offcanvas.show:not(.hiding){transform:none}.offcanvas.showing,.offcanvas.hiding,.offcanvas.show{visibility:visible}.offcanvas-backdrop{position:fixed;top:0;left:0;z-index:1040;width:100vw;height:100vh;background-color:#000}.offcanvas-backdrop.fade{opacity:0}.offcanvas-backdrop.show{opacity:.5}.offcanvas-header{display:flex;align-items:center;justify-content:space-between;padding:var(--bs-offcanvas-padding-y) var(--bs-offcanvas-padding-x)}.offcanvas-header .btn-close{padding:calc(var(--bs-offcanvas-padding-y) * .5) calc(var(--bs-offcanvas-padding-x) * .5);margin-top:calc(-.5 * var(--bs-offcanvas-padding-y));margin-right:calc(-.5 * var(--bs-offcanvas-padding-x));margin-bottom:calc(-.5 * var(--bs-offcanvas-padding-y))}.offcanvas-title{margin-bottom:0;line-height:1.5}.offcanvas-body{flex-grow:1;padding:var(--bs-offcanvas-padding-y) var(--bs-offcanvas-padding-x);overflow-y:auto}.article__single__toc .float-end{float:right !important}.article__single__toc .list-group-item{border:none;border-radius:0}.article__single__toc .list-group-item i{transition:transform .2s;position:absolute;left:.25rem;margin-top:.25rem}.article__single__toc .list-group-item.expanded i{transform:rotateZ(90deg)}.article__single__toc>.list-group{background:transparent}.article__single__toc>.list-group>.list-group{margin-left:.5em}.article__single__toc>.list-group>.list-group>.list-group{margin-left:.75em;border-left:1px solid #ccc}.article__single__toc>.list-group>.list-group>.list-group>.list-group-item{padding:.5em}#callSommaire{position:fixed;bottom:10px;left:10px;z-index:2}.free-toc-container{position:fixed;bottom:3em;left:.5em;max-width:300px;z-index:10}@media(max-width: 768px){.free-toc-container{bottom:5em}}#free-toc{max-height:calc(100vh - 275px);overflow:auto}.free-toc-container .list-group a{text-decoration:none}.free-toc-container .list-group li:not(.active):hover{background-color:#f5f5f5;color:#fff}.free-toc-container .list-group .active a{color:#fff;pointer-events:none;font-weight:bold}.pagination{--bs-pagination-padding-x: 0.75rem;--bs-pagination-padding-y: 0.375rem;--bs-pagination-font-size:0.95rem;--bs-pagination-color: var(--bs-link-color);--bs-pagination-bg: #fff;--bs-pagination-border-width: 1px;--bs-pagination-border-color: #dee2e6;--bs-pagination-border-radius: 0.375rem;--bs-pagination-hover-color: var(--bs-link-hover-color);--bs-pagination-hover-bg: #e9ecef;--bs-pagination-hover-border-color: #dee2e6;--bs-pagination-focus-color: var(--bs-link-hover-color);--bs-pagination-focus-bg: #e9ecef;--bs-pagination-focus-box-shadow: 0 0 0 0.25rem rgba(82, 108, 120, 0.25);--bs-pagination-active-color: #fff;--bs-pagination-active-bg: #526c78;--bs-pagination-active-border-color: #526c78;--bs-pagination-disabled-color: #6c757d;--bs-pagination-disabled-bg: #fff;--bs-pagination-disabled-border-color: #dee2e6;display:flex;padding-left:0;list-style:none}.page-link{position:relative;display:block;padding:var(--bs-pagination-padding-y) var(--bs-pagination-padding-x);font-size:var(--bs-pagination-font-size);color:var(--bs-pagination-color);text-decoration:none;background-color:var(--bs-pagination-bg);border:var(--bs-pagination-border-width) solid var(--bs-pagination-border-color);transition:color .15s ease-in-out,background-color .15s ease-in-out,border-color .15s ease-in-out,box-shadow .15s ease-in-out}@media(prefers-reduced-motion: reduce){.page-link{transition:none}}.page-link:hover{z-index:2;color:var(--bs-pagination-hover-color);background-color:var(--bs-pagination-hover-bg);border-color:var(--bs-pagination-hover-border-color)}.page-link:focus{z-index:3;color:var(--bs-pagination-focus-color);background-color:var(--bs-pagination-focus-bg);outline:0;box-shadow:var(--bs-pagination-focus-box-shadow)}.page-link.active,.active>.page-link{z-index:3;color:var(--bs-pagination-active-color);background-color:var(--bs-pagination-active-bg);border-color:var(--bs-pagination-active-border-color)}.page-link.disabled,.disabled>.page-link{color:var(--bs-pagination-disabled-color);pointer-events:none;background-color:var(--bs-pagination-disabled-bg);border-color:var(--bs-pagination-disabled-border-color)}.page-item:not(:first-child) .page-link{margin-left:-1px}.page-item:first-child .page-link{border-top-left-radius:var(--bs-pagination-border-radius);border-bottom-left-radius:var(--bs-pagination-border-radius)}.page-item:last-child .page-link{border-top-right-radius:var(--bs-pagination-border-radius);border-bottom-right-radius:var(--bs-pagination-border-radius)}.pagination-lg{--bs-pagination-padding-x: 1.5rem;--bs-pagination-padding-y: 0.75rem;--bs-pagination-font-size:1.1875rem;--bs-pagination-border-radius: 0.5rem}.pagination-sm{--bs-pagination-padding-x: 0.5rem;--bs-pagination-padding-y: 0.25rem;--bs-pagination-font-size:0.83125rem;--bs-pagination-border-radius: 0.25rem}.table{--bs-table-color: var(--bs-body-color);--bs-table-bg: transparent;--bs-table-border-color: var(--bs-border-color);--bs-table-accent-bg: transparent;--bs-table-striped-color: var(--bs-body-color);--bs-table-striped-bg: rgba(0, 0, 0, 0.05);--bs-table-active-color: var(--bs-body-color);--bs-table-active-bg: rgba(0, 0, 0, 0.1);--bs-table-hover-color: var(--bs-body-color);--bs-table-hover-bg: rgba(0, 0, 0, 0.075);width:100%;margin-bottom:1rem;color:var(--bs-table-color);vertical-align:top;border-color:var(--bs-table-border-color)}.table>:not(caption)>*>*{padding:.5rem .5rem;background-color:var(--bs-table-bg);border-bottom-width:1px;box-shadow:inset 0 0 0 9999px var(--bs-table-accent-bg)}.table>tbody{vertical-align:inherit}.table>thead{vertical-align:bottom}.table-group-divider{border-top:2px solid currentcolor}.caption-top{caption-side:top}.table-sm>:not(caption)>*>*{padding:.25rem .25rem}.table-bordered>:not(caption)>*{border-width:1px 0}.table-bordered>:not(caption)>*>*{border-width:0 1px}.table-borderless>:not(caption)>*>*{border-bottom-width:0}.table-borderless>:not(:first-child){border-top-width:0}.table-striped>tbody>tr:nth-of-type(odd)>*{--bs-table-accent-bg: var(--bs-table-striped-bg);color:var(--bs-table-striped-color)}.table-striped-columns>:not(caption)>tr>:nth-child(even){--bs-table-accent-bg: var(--bs-table-striped-bg);color:var(--bs-table-striped-color)}.table-active{--bs-table-accent-bg: var(--bs-table-active-bg);color:var(--bs-table-active-color)}.table-hover>tbody>tr:hover>*{--bs-table-accent-bg: var(--bs-table-hover-bg);color:var(--bs-table-hover-color)}.table-primary{--bs-table-color: #000;--bs-table-bg: #dce2e4;--bs-table-border-color: #c6cbcd;--bs-table-striped-bg: #d1d7d9;--bs-table-striped-color: #000;--bs-table-active-bg: #c6cbcd;--bs-table-active-color: #000;--bs-table-hover-bg: #ccd1d3;--bs-table-hover-color: #000;color:var(--bs-table-color);border-color:var(--bs-table-border-color)}.table-secondary{--bs-table-color: #000;--bs-table-bg: #e2e3e5;--bs-table-border-color: #cbccce;--bs-table-striped-bg: #d7d8da;--bs-table-striped-color: #000;--bs-table-active-bg: #cbccce;--bs-table-active-color: #000;--bs-table-hover-bg: #d1d2d4;--bs-table-hover-color: #000;color:var(--bs-table-color);border-color:var(--bs-table-border-color)}.table-success{--bs-table-color: #000;--bs-table-bg: #d1e7dd;--bs-table-border-color: #bcd0c7;--bs-table-striped-bg: #c7dbd2;--bs-table-striped-color: #000;--bs-table-active-bg: #bcd0c7;--bs-table-active-color: #000;--bs-table-hover-bg: #c1d6cc;--bs-table-hover-color: #000;color:var(--bs-table-color);border-color:var(--bs-table-border-color)}.table-info{--bs-table-color: #000;--bs-table-bg: #cff4fc;--bs-table-border-color: #badce3;--bs-table-striped-bg: #c5e8ef;--bs-table-striped-color: #000;--bs-table-active-bg: #badce3;--bs-table-active-color: #000;--bs-table-hover-bg: #bfe2e9;--bs-table-hover-color: #000;color:var(--bs-table-color);border-color:var(--bs-table-border-color)}.table-warning{--bs-table-color: #000;--bs-table-bg: #fff3cd;--bs-table-border-color: #e6dbb9;--bs-table-striped-bg: #f2e7c3;--bs-table-striped-color: #000;--bs-table-active-bg: #e6dbb9;--bs-table-active-color: #000;--bs-table-hover-bg: #ece1be;--bs-table-hover-color: #000;color:var(--bs-table-color);border-color:var(--bs-table-border-color)}.table-danger{--bs-table-color: #000;--bs-table-bg: #f8d5dc;--bs-table-border-color: #dfc0c6;--bs-table-striped-bg: #eccad1;--bs-table-striped-color: #000;--bs-table-active-bg: #dfc0c6;--bs-table-active-color: #000;--bs-table-hover-bg: #e5c5cc;--bs-table-hover-color: #000;color:var(--bs-table-color);border-color:var(--bs-table-border-color)}.table-light{--bs-table-color: #000;--bs-table-bg: #e8eced;--bs-table-border-color: #d1d4d5;--bs-table-striped-bg: #dce0e1;--bs-table-striped-color: #000;--bs-table-active-bg: #d1d4d5;--bs-table-active-color: #000;--bs-table-hover-bg: #d7dadb;--bs-table-hover-color: #000;color:var(--bs-table-color);border-color:var(--bs-table-border-color)}.table-dark{--bs-table-color: #fff;--bs-table-bg: #29363a;--bs-table-border-color: #3e4a4e;--bs-table-striped-bg: #344044;--bs-table-striped-color: #fff;--bs-table-active-bg: #3e4a4e;--bs-table-active-color: #fff;--bs-table-hover-bg: #394549;--bs-table-hover-color: #fff;color:var(--bs-table-color);border-color:var(--bs-table-border-color)}.table-responsive{overflow-x:auto;-webkit-overflow-scrolling:touch}@media(max-width: 575.98px){.table-responsive-sm{overflow-x:auto;-webkit-overflow-scrolling:touch}}@media(max-width: 767.98px){.table-responsive-md{overflow-x:auto;-webkit-overflow-scrolling:touch}}@media(max-width: 991.98px){.table-responsive-lg{overflow-x:auto;-webkit-overflow-scrolling:touch}}@media(max-width: 1199.98px){.table-responsive-xl{overflow-x:auto;-webkit-overflow-scrolling:touch}}@media(max-width: 1399.98px){.table-responsive-xxl{overflow-x:auto;-webkit-overflow-scrolling:touch}}span.rg{font-weight:bold}.lined-bg{background:repeating-linear-gradient(45deg, #606dbc, #606dbc 10px, #465298 10px, #465298 20px)}@media(min-width: 768px){.geography-list-group{grid-template-columns:repeat(2, 1fr);display:grid;grid-gap:.5rem}.geography-list-group .list-group-item+.list-group-item{border-top-width:1px}}@media(min-width: 1200px){.geography-list-group{grid-template-columns:repeat(3, 1fr);display:grid;grid-gap:.5rem}.geography-list-group .list-group-item+.list-group-item{border-top-width:1px}}table .note{font-size:.8rem;line-height:1.1;position:relative;padding-left:.8rem;display:block;margin-bottom:.5rem;font-style:italic}table .note b{position:absolute;font-style:normal;left:0;top:0}h1 em.label-sub{font-style:normal}.event-date{font-size:1rem;font-style:italic;color:#526c78}.event-label{font-weight:bold;margin-bottom:0}.event-label .event-date{font-size:.8em}.badge{background-color:#e8eced !important;border-radius:0;color:#526c78}.badge.text-bg-primary{color:#fff !important;background-color:#0d6efd !important}.badge.text-bg-success{color:#fff !important;background-color:#198754 !important}.badge .bad a{text-decoration:underline}.event-single .badge{font-size:.85rem;font-weight:normal;margin-top:-0.25rem;padding-left:1rem !important;padding-right:1rem !important}.figure{display:flex;flex-direction:column;justify-content:center}@media(max-width: 768px){.figure{background:#f5f5f5;box-shadow:0 .125rem .25rem rgba(0,0,0,.075);margin-bottom:1em !important;padding-top:.5em !important}.figure .popover{background:transparent}.figure .popover .popover-header{color:#222}}img.media_resized{max-width:100%;height:auto;width:auto;margin:0 auto;max-height:200px}.protected{position:relative}.protected:after{position:absolute;content:"";width:100%;height:100%;top:0;left:0;background:transparent}@media(min-width: 992px){.inline-media-group{display:flex;justify-content:space-around}}@media screen and (max-width: 480px){.nav.nav-tabs{display:block}.nav.nav-tabs .nav-item{display:block !important}.nav.nav-tabs .nav-link{border:none;width:100%;margin:0}.nav.nav-tabs .nav-link.active{background-color:#e8eced;margin:0}}.index-list{border:1px solid #dfdfdf;background-color:#fafafa;border-radius:.375em;box-shadow:0 .125rem .25rem rgba(0,0,0,.075) !important;margin-bottom:1rem !important;margin-right:.25rem !important;margin-left:.25rem !important;padding:1rem}.index-list a{padding:.125em .25em;border-radius:.375em;display:inline-block}.index-list a.active{background:#526c78;color:#fff;text-decoration:none}.index-list a.text-muted{color:#a4a9ae !important}.card{--bs-card-spacer-y: 1rem;--bs-card-spacer-x: 1rem;--bs-card-title-spacer-y: 0.5rem;--bs-card-border-width: 1px;--bs-card-border-color: var(--bs-border-color-translucent);--bs-card-border-radius: 0.375rem;--bs-card-box-shadow: ;--bs-card-inner-border-radius: calc(0.375rem - 1px);--bs-card-cap-padding-y: 0.5rem;--bs-card-cap-padding-x: 1rem;--bs-card-cap-bg: rgba(0, 0, 0, 0.03);--bs-card-cap-color: ;--bs-card-height: ;--bs-card-color: ;--bs-card-bg: #fff;--bs-card-img-overlay-padding: 1rem;--bs-card-group-margin: 0.75rem;position:relative;display:flex;flex-direction:column;min-width:0;height:var(--bs-card-height);word-wrap:break-word;background-color:var(--bs-card-bg);background-clip:border-box;border:var(--bs-card-border-width) solid var(--bs-card-border-color);border-radius:var(--bs-card-border-radius)}.card>hr{margin-right:0;margin-left:0}.card>.list-group{border-top:inherit;border-bottom:inherit}.card>.list-group:first-child{border-top-width:0;border-top-left-radius:var(--bs-card-inner-border-radius);border-top-right-radius:var(--bs-card-inner-border-radius)}.card>.list-group:last-child{border-bottom-width:0;border-bottom-right-radius:var(--bs-card-inner-border-radius);border-bottom-left-radius:var(--bs-card-inner-border-radius)}.card>.card-header+.list-group,.card>.list-group+.card-footer{border-top:0}.card-body{flex:1 1 auto;padding:var(--bs-card-spacer-y) var(--bs-card-spacer-x);color:var(--bs-card-color)}.card-title{margin-bottom:var(--bs-card-title-spacer-y)}.card-subtitle{margin-top:calc(-.5 * var(--bs-card-title-spacer-y));margin-bottom:0}.card-text:last-child{margin-bottom:0}.card-link+.card-link{margin-left:var(--bs-card-spacer-x)}.card-header{padding:var(--bs-card-cap-padding-y) var(--bs-card-cap-padding-x);margin-bottom:0;color:var(--bs-card-cap-color);background-color:var(--bs-card-cap-bg);border-bottom:var(--bs-card-border-width) solid var(--bs-card-border-color)}.card-header:first-child{border-radius:var(--bs-card-inner-border-radius) var(--bs-card-inner-border-radius) 0 0}.card-footer{padding:var(--bs-card-cap-padding-y) var(--bs-card-cap-padding-x);color:var(--bs-card-cap-color);background-color:var(--bs-card-cap-bg);border-top:var(--bs-card-border-width) solid var(--bs-card-border-color)}.card-footer:last-child{border-radius:0 0 var(--bs-card-inner-border-radius) var(--bs-card-inner-border-radius)}.card-header-tabs{margin-right:calc(-.5 * var(--bs-card-cap-padding-x));margin-bottom:calc(-1 * var(--bs-card-cap-padding-y));margin-left:calc(-.5 * var(--bs-card-cap-padding-x));border-bottom:0}.card-header-tabs .nav-link.active{background-color:var(--bs-card-bg);border-bottom-color:var(--bs-card-bg)}.card-header-pills{margin-right:calc(-.5 * var(--bs-card-cap-padding-x));margin-left:calc(-.5 * var(--bs-card-cap-padding-x))}.card-img-overlay{position:absolute;top:0;right:0;bottom:0;left:0;padding:var(--bs-card-img-overlay-padding);border-radius:var(--bs-card-inner-border-radius)}.card-img,.card-img-top,.card-img-bottom{width:100%}.card-img,.card-img-top{border-top-left-radius:var(--bs-card-inner-border-radius);border-top-right-radius:var(--bs-card-inner-border-radius)}.card-img,.card-img-bottom{border-bottom-right-radius:var(--bs-card-inner-border-radius);border-bottom-left-radius:var(--bs-card-inner-border-radius)}.card-group>.card{margin-bottom:var(--bs-card-group-margin)}@media(min-width: 576px){.card-group{display:flex;flex-flow:row wrap}.card-group>.card{flex:1 0 0%;margin-bottom:0}.card-group>.card+.card{margin-left:0;border-left:0}.card-group>.card:not(:last-child){border-top-right-radius:0;border-bottom-right-radius:0}.card-group>.card:not(:last-child) .card-img-top,.card-group>.card:not(:last-child) .card-header{border-top-right-radius:0}.card-group>.card:not(:last-child) .card-img-bottom,.card-group>.card:not(:last-child) .card-footer{border-bottom-right-radius:0}.card-group>.card:not(:first-child){border-top-left-radius:0;border-bottom-left-radius:0}.card-group>.card:not(:first-child) .card-img-top,.card-group>.card:not(:first-child) .card-header{border-top-left-radius:0}.card-group>.card:not(:first-child) .card-img-bottom,.card-group>.card:not(:first-child) .card-footer{border-bottom-left-radius:0}}.alert{--bs-alert-bg: transparent;--bs-alert-padding-x: 1rem;--bs-alert-padding-y: 1rem;--bs-alert-margin-bottom: 1rem;--bs-alert-color: inherit;--bs-alert-border-color: transparent;--bs-alert-border: 1px solid var(--bs-alert-border-color);--bs-alert-border-radius: 0.375rem;position:relative;padding:var(--bs-alert-padding-y) var(--bs-alert-padding-x);margin-bottom:var(--bs-alert-margin-bottom);color:var(--bs-alert-color);background-color:var(--bs-alert-bg);border:var(--bs-alert-border);border-radius:var(--bs-alert-border-radius)}.alert-heading{color:inherit}.alert-link{font-weight:700}.alert-dismissible{padding-right:3rem}.alert-dismissible .btn-close{position:absolute;top:0;right:0;z-index:2;padding:1.25rem 1rem}.alert-primary{--bs-alert-color: #314148;--bs-alert-bg: #dce2e4;--bs-alert-border-color: #cbd3d7}.alert-primary .alert-link{color:#27343a}.alert-secondary{--bs-alert-color: #192023;--bs-alert-bg: #d4d7d8;--bs-alert-border-color: #bfc3c4}.alert-secondary .alert-link{color:#141a1c}.alert-success{--bs-alert-color: #0f5132;--bs-alert-bg: #d1e7dd;--bs-alert-border-color: #badbcc}.alert-success .alert-link{color:#0c4128}.alert-info{--bs-alert-color: #055160;--bs-alert-bg: #cff4fc;--bs-alert-border-color: #b6effb}.alert-info .alert-link{color:#04414d}.alert-warning{--bs-alert-color: #664d03;--bs-alert-bg: #fff3cd;--bs-alert-border-color: #ffecb5}.alert-warning .alert-link{color:#523e02}.alert-danger{--bs-alert-color: #851a31;--bs-alert-bg: #f8d5dc;--bs-alert-border-color: #f5bfcb}.alert-danger .alert-link{color:#6a1527}.alert-light{--bs-alert-color: #5d5e5f;--bs-alert-bg: #fafbfb;--bs-alert-border-color: #f8f9fa}.alert-light .alert-link{color:#4a4b4c}.alert-dark{--bs-alert-color: #192023;--bs-alert-bg: #d4d7d8;--bs-alert-border-color: #bfc3c4}.alert-dark .alert-link{color:#141a1c}.media-landing .media-reference-copy{display:block;position:relative !important;top:auto;left:auto;width:auto;height:auto}.media-landing .media-reference-copy:after{content:"Afficher le média";background:rgba(255,255,255,.1);position:absolute;top:0;left:0;width:100%;height:100%;display:flex;align-items:center;justify-content:center;color:#222;font-size:2em;font-weight:bold;text-shadow:0 0 5px #fff;backdrop-filter:blur(5px)}.media-landing .media-reference-copy img{width:auto !important;height:auto !important}</style><script type="application/ld+json"> { "@context": "https://schema.org", "@type": "WebSite", "name": "Encyclopædia Universalis", "alternateName": "Universalis", "url": "https://www.universalis.fr", "sameAs": [ "https://www.facebook.com/EncyclopedieUniversalis/", "https://www.linkedin.com/company/encyclopaedia-universalis", "https://www.twitter.com/universalisfr", "https://www.youtube.com/channel/UC0srTZiJaRaDw3fAvtCo4Ow" ] } </script> </head> <body id="page_5" class="edu SENIOR loading" > <div class="loader"></div> <a href="#main-content" id="skip"> <i aria-hidden="true" class="fa fa-fw fa-arrow-down"></i> Accéder au contenu </a> <header class="d-none d-md-block d-print-none"> <div class="container row-between"> <a class="header-logo mr-3" title="Retour à la page d'accueil" href="/"> <svg viewBox="0 0 370 76.44" height="70" width="277" id="logo-main"> <text class="fill-universalis text-darkblue" transform="translate(74.25 37.1)" font-family="Arial" font-size="43.37"> <tspan x="0" y="0">UNIVERSALIS</tspan> </text> <text class="text-darkblue subtitle" transform="translate(76.75 66.74)" font-family="Arial" font-size="35.8"> <tspan class="fill-universalis-up" x="0" y="0" font-size=".85em">.fr</tspan> </text> <g> <path class="fill-universalis-up" d="M57,6.36H4.25C1.9,6.36,0,8.27,0,10.62V62.51c0,2.35,1.9,4.25,4.25,4.25H57c2.35,0,4.25-1.9,4.25-4.25V10.62c0-2.35-1.9-4.25-4.25-4.25ZM29.63,31.87h7.33v8.06c-.77-1.77-1.61-2.99-2.96-4.38-1.41-1.44-2.42-2.35-4.36-3.29v-.39Zm2.37,29.2c-.85,.68-1.75,1.28-2.71,1.75-.11,.05-.22,.1-.33,.15H13.39c-1.67-.77-3.19-1.8-4.53-3.14-3.13-3.13-4.69-7.06-4.69-11.77s1.56-8.84,4.67-12.04c3.12-3.19,7.02-4.79,11.72-4.79,2.71,0,5.14,.49,7.3,1.43,1.81,.79,3.44,1.9,4.87,3.36,1.35,1.38,2.4,2.97,3.17,4.74,1,2.31,1.52,4.94,1.52,7.9l-.03,1.51H11.86c.37,2.25,1.36,4.04,2.95,5.37,1.6,1.33,3.64,1.99,6.13,1.99,2.79,0,4.96-.67,6.99-2.49l6.74,3.26c-.84,1.12-1.61,1.9-2.67,2.75Zm24.74-15.61c0,5.53-.44,9.31-1.31,11.35-1.07,2.49-2.64,4.39-4.72,5.72-.24,.15-.49,.3-.75,.44h-14.33c-.44-.23-.87-.49-1.26-.77-.26-.18-.43-.29-.66-.49,.29-.3,2.13-2.54,3.11-3.92,0,0-7.13-3.32-7.3-3.39-.22-1.04-.28-1.34-.44-2.83h7.98c.1,1.11,.27,1.26,.5,1.93,.41,1.15,1.07,2.05,1.97,2.69,.9,.64,2.02,.96,3.34,.96s2.45-.32,3.37-.95c.92-.63,1.61-1.55,2.06-2.78,.33-.91,.5-2.86,.5-5.85v-15.51h7.95v13.42Z"/> <path class="fill-universalis-up" d="M29.44,43.92c-.32-1.09-.87-2.04-1.58-2.88-.44-.52-.93-1-1.52-1.43-1.54-1.11-3.34-1.66-5.38-1.66-2.22,0-4.16,.62-5.83,1.86-1.05,.78-2.02,2.14-2.92,4.11H29.44Z"/> </g> </svg> </a> <div class="p-1 d-flex justify-content-end flex-column" style="height: 80px"> <div class="user-welcome"></div> <div class="login-form-wrapper" style="align-items: flex-end; display: flex; flex-direction: column" data-identification_uri="/identification/"> <div class="login-form"> <div class="btn btn-sm btn-primary keep-label-space-top"> <i aria-hidden="true" class="fa fa-user"></i> Mon Compte </div> </div> </div> <div id="toast-manager"></div> </div> </div> </header> <div class="d-print-none sticky-top"> <div role="navigation" aria-label="Navigation mobile" class="main-navbar-wrapper shadow"> <a class="navbar-brand-md d-none d-md-block" href="/"> <img alt="Universalis" src=" /typo3temp/assets/_processed_/e/b/csm_eu-blanc-2x_ca998e8b78.webp " width="32" height="32" alt=""> </a> <div class="container"> <nav class="navbar navbar-expand-lg navbar-dark"> <a class="navbar-brand d-md-none" href="/"> <img alt="Universalis" src=" /typo3temp/assets/_processed_/e/b/csm_eu-blanc-2x_ca998e8b78.webp " width="36" height="36" alt=""> </a> <div id="navbar-collapse-grid" class="navbar-collapse collapse pt-2 pt-md-0"> <ul class="navbar-nav me-auto"> <li><a href="/atlas/" title="Atlas" class="nav-link">Atlas</a></li><li><a href="/classification/" title="Classification" class="nav-link">Classification</a></li><li><a href="/dictionnaire/" title="Dictionnaire français Universalis : retrouvez toutes les définitions, étymologies, expressions, synonymes, exemples, et flexions de plus de 120 000 mots de la langue française." class="nav-link">Dictionnaire</a></li> <li class="nav-item dropdown"> <a class="nav-link dropdown-toggle" href="#" role="button" data-bs-toggle="dropdown" aria-expanded="false"> Données Pays </a> <ul class="dropdown-menu"> <li> <a class="dropdown-item" href="https://www.universalis.fr/donnees-pays/"><i class="fa fa-wand-magic-sparkles" aria-hidden="true"></i> Comparateur</a> </li> <li><hr class="dropdown-divider"></li> <li> <a class="dropdown-item" href="/donnees-pays/indicateur/liste/"><i class="fa fa-chart-line" aria-hidden="true"></i> Données</a> </li> <li> <a class="dropdown-item" href="/donnees-pays/pays/liste/"><i class="fa fa-globe" aria-hidden="true"></i> Pays</a> </li> <li><hr class="dropdown-divider"/></li> <li><button class="dropdown-item" data-bs-toggle="modal" data-bs-target="#wd-help"><i class="fa fa-circle-info" aria-hidden="true"></i> Aide</button></li> </ul> </li> <li class="nav-item"> <a href="https://boutique.universalis.fr" class="nav-link">Boutique</a> </li> </ul> </div> <form method="get" name="searchQuery" class="flex-grow-1 my-1" id="search-form" autocomplete="off" action="/recherche/redirect/"> <div> <input type="hidden" name="tx_solrdata_pi1[__referrer][@extension]" value="SolrData" /> <input type="hidden" name="tx_solrdata_pi1[__referrer][@controller]" value="SearchForm" /> <input type="hidden" name="tx_solrdata_pi1[__referrer][@action]" value="showFr" /> <input type="hidden" name="tx_solrdata_pi1[__referrer][arguments]" value="YTowOnt9789d077876a7a0adeb4a9a4c4853f315af9bb201" /> <input type="hidden" name="tx_solrdata_pi1[__referrer][@request]" value="{"@extension":"SolrData","@controller":"SearchForm","@action":"showFr"}db953a457671272659a1e7710096726899d321a7" /> <input type="hidden" name="tx_solrdata_pi1[__trustedProperties]" value="{"data-action":1,"searchQuery":{"resultType":1,"searchedString":1}}36e15bfcc110b23d6ba91a6810381c8ec6b87146" /> </div> <input type="hidden" name="tx_solrdata_pi1[data-action]" value="https://www.universalis.fr/recherche/___searchedString___/article/1/" /> <input type="hidden" name="tx_solrdata_pi1[searchQuery][resultType]" value="ARTICLE" /> <div class="input-wrapper input-group"> <input placeholder="Rechercher sur Universalis" class="form-control" id="searchedString" autocomplete="off" type="text" name="tx_solrdata_pi1[searchQuery][searchedString]" value="" /> <button type="submit" class="btn btn-sm btn-light"> <span class="d-none d-md-block">Recherche</span> <span class="visually-hidden">Recherche</span> <span class="d-md-none"> <i aria-hidden="true" class="fa fa-fw fa-magnifying-glass"></i></span> </button> </div> </form> <button title="Afficher / masquer le menu du site" class="navbar-toggler ms-1" type="button" data-bs-toggle="collapse" data-bs-target="#navbar-collapse-grid"> <span class="navbar-toggler-icon"></span> </button> </nav> </div> </div> </div> <main class="site-fr container main rounded-bottom shadow mb-3"> <div class="user-welcome"></div> <div class="login-form-wrapper-mobile"> <div class="login-form"> <div class="btn btn-sm btn-primary keep-label-space-top"> <i aria-hidden="true" class="fa fa-user"></i> Mon Compte </div> </div> </div> <div class="d-lg-none text-center mb-3"> <a href="/abonnement" title="Je m'abonne" data-matomo-category="CTA" data-matomo-name="Clic" data-matomo-value="Top (mobile)"> <img src="/typo3temp/assets/_processed_/1/6/csm_banner-cta_431c3102be.webp" width="728" height="90" alt="Abonnez-vous à Universalis pour 1 euro" class="img-max shadow-sm"/> </a> </div> <div class="row"> <div id="main-content" class="col-lg-8 col-xl-9 pb-4"> <h1>Jacques DAUTA</h1> <div class="mt-3 alert alert-info shadow-sm"> <p class="m-0"> Assistant à l'université de Paris-VI </p> </div> <h2 class="minor">Articles</h2> <ul class="list-group"> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/accrescent/"> <span class="rg">ACCRESCENT</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">224 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Le qualificatif d'accrescent est donné, en morphologie végétale, à un organe qui, normalement, se trouve d'abord indépendant d'une autre partie de la plante, et qui, ensuite, vient s'y souder. Cette évolution caractéristique survient le plus souvent au cours et autour de la formation des fructifications....</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/actinomorphie/"> <span class="rg">ACTINOMORPHIE</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">187 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Type de symétrie florale dans lequel les pièces sont agencées symétriquement par rapport à l'axe de la <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="La fleur n'est pas un organe morphologiquement défini. Chez les Angiospermes les moins évoluées, la fleur est évidemment, comme Goethe lui-même l'avait découvert, un rameau feuillé (système d'axes foliarisés) très contracté, dans le prolongement de dispositifs déjà réalisés chez des Végétaux vasculaires archaïques (Coniférophytes, Cycadophytes et même Cryptogames vasculai..." title="Article : FLEUR" href="/encyclopedie/fleur/">fleur</a>. Par opposition aux fleurs zygomorphes, les fleurs sont alors appelées actinomorphes ou régulières. Cette symétrie radiale existe, par exemple, chez les mauves et la pomme de terre...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/allogamie/"> <span class="rg">ALLOGAMIE</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">148 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Ce terme est synonyme, pour les <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Le terme « plantes » regroupe les organismes végétaux, majoritairement terrestres, constitués d’une tige feuillée aérienne et ancrée dans le sol. Cette définition aujourd’hui unanime est assez récente, datant de la fin du xx e siècle.. Historiquement et traditionnellement, les biologistes ont assimilé les plantes au « règne végétal », incluant également les c..." title="Article : PLANTES" href="/encyclopedie/plantes/">plantes</a> à fleurs, de pollinisation croisée ou allopollinisation, qui se trouve assurée par blocage de l'autopollinisation, grâce à des barrières d'autostérilité d'origine génique, parfois renforcées par des dispositifs spéciaux tels que l'hétérostylie. Ainsi, chez...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/anemochorie/"> <span class="rg">ANÉMOCHORIE</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">899 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">1 média </li> </ul> <div class="d-none d-md-inline-block float-start me-3"> <a class="protected" title="Article : AN&Eacute;MOCHORIE" href="/encyclopedie/anemochorie/"> <img class="rounded shadow" loading="lazy" alt="Pissenlit - crédits : D. Lityagin/ Shutterstock" width="125" height="125" src="/typo3temp/assets/_processed_/9/5/csm_ph996414_8625fb985b.webp"/> </a> </div> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Dissémination, par l'intermédiaire du vent, des <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Lorsque le botaniste parle de fruit, il ne songe pas seulement aux produits de consommation, souvent très appréciés. Le fruit constitue l'aboutissement de la fonction reproductrice sexuée des végétaux supérieurs ; les fleurs, qui renferment les organes reproducteurs mâles et femelles (étamines et ovules), se transforment, après pollinisation et fécondation, en fruits de struct..." title="Article : FRUITS" href="/encyclopedie/fruits/">fruits</a> et des graines de <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Le terme « plantes » regroupe les organismes végétaux, majoritairement terrestres, constitués d’une tige feuillée aérienne et ancrée dans le sol. Cette définition aujourd’hui unanime est assez récente, datant de la fin du xx e siècle.. Historiquement et traditionnellement, les biologistes ont assimilé les plantes au « règne végétal », incluant également les c..." title="Article : PLANTES" href="/encyclopedie/plantes/">plantes</a> à fleurs, et, plus généralement, des spores et d'autres formes de dispersion des espèces vivantes. Parmi les caractères morphologiques favorables à l'anémochorie, la petitesse et la légèreté des semences...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/autogamie/"> <span class="rg">AUTOGAMIE</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">177 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Ce terme désigne, chez les végétaux inférieurs, des cas de fécondation d'éléments cellulaires par eux-mêmes : précisément, chez certains <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Les champignons sont des organismes eucaryotes, c'est-à-dire pourvus de véritables noyaux (avec membrane nucléaire, chromosomes et nucléole) dont les divisions impliquent des séquences mitotiques régulières. Les actinomycètes , qui sont un groupe de procaryotes parmi les bactéries , n'appartiennent donc pas aux champignons.. Ces derniers possèdent un appareil mitochondrial comme tous..." title="Article : CHAMPIGNONS" href="/encyclopedie/champignons/">champignons</a><a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Le groupe de Champignons constitué par les Ascomycètes édifie des fructifications souvent complexes, d'aspect et de taille très variables.. Beaucoup n'apparaissent à l'œil nu que sous la forme de points ou de glomérules à peine plus gros que des têtes d'épingle, noirs ou diversement colorés ; ces petits organes peuvent être disséminés à la surface des feuilles ou des rameaux de ..." title="Article : ASCOMYCÈTES" href="/encyclopedie/ascomycetes/">ascomycètes</a> (un <em>Ascobulus</em> entre autres), la reproduction sexuée se produit sans fusion d'articles différents, mais, à l'intérieur...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/bulbes-botanique/"> <span class="rg">BULBES, </span><em class="it">botanique</em> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">686 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> En morphologie végétale, l'exemple d'un bulbe typique est fourni par l'oignon qui, coupé en long, montre une <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Chez les Phanérogames (plantes à fleurs), la tige est la partie du végétal qui accomplit la fonction reproductrice sexuée. Elle porte en effet des bourgeons capables de différencier des organes mâles (étamines) des organes femelles (pièces productrices d'ovules). Après fécondation, qui a lieu dans la fleur , les ovules deviendront des graines contenant chacune un embryon, d'où le..." title="Article : TIGE, botanique" href="/encyclopedie/tige-botanique/">tige</a> très courte ou plateau, avec son bourgeon terminal, des feuilles dont il ne reste que les bases ou tuniques du bulbe et des racines adventives. Les tuniques sont emboîtées...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/callose/"> <span class="rg">CALLOSE</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">212 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Polyglucoside formé, comme la cellulose, par la polymérisation du glucose, mais qui diffère de la cellulose par le type de liaison des monomères glucose entre eux. La callose est une substance insoluble dans l'eau, l'alcool, et dans la liqueur de Schweitzer (solvant de la cellulose). On la trouve...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/cleistogamie/"> <span class="rg">CLÉISTOGAMIE</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">158 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Propriété des fleurs dont les enveloppes ne s'ouvrent pas et chez lesquelles l'autopollinisation s'accomplit à l'intérieur de la <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="La fleur n'est pas un organe morphologiquement défini. Chez les Angiospermes les moins évoluées, la fleur est évidemment, comme Goethe lui-même l'avait découvert, un rameau feuillé (système d'axes foliarisés) très contracté, dans le prolongement de dispositifs déjà réalisés chez des Végétaux vasculaires archaïques (Coniférophytes, Cycadophytes et même Cryptogames vasculai..." title="Article : FLEUR" href="/encyclopedie/fleur/">fleur</a> close. La cléistogamie existe chez certaines <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Le terme « plantes » regroupe les organismes végétaux, majoritairement terrestres, constitués d’une tige feuillée aérienne et ancrée dans le sol. Cette définition aujourd’hui unanime est assez récente, datant de la fin du xx e siècle.. Historiquement et traditionnellement, les biologistes ont assimilé les plantes au « règne végétal », incluant également les c..." title="Article : PLANTES" href="/encyclopedie/plantes/">plantes</a> tropicales, telles que l'arachide, et, dans la flore française, chez les violettes....</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/coenocyte-cenocyte-syncytium/"> <span class="rg">CŒNOCYTE </span><span class="rm">ou </span><span class="rg"> CÉNOCYTE </span><span class="rm">ou </span><span class="rg"> SYNCYTIUM</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">646 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Structure dérivée de la structure cellulaire et caractérisée par l'existence de noyaux plus ou moins nombreux au sein d'un cytoplasme indivis (absence de membrane plasmique). Synonymes de cœnocyte : syncytium, ou <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Masse de protoplasme visqueux, appartenant à des organismes singuliers, qui se rattachent, les uns aux bactéries (myxobactéries), les autres aux champignons (myxomycètes).. Les plasmodes de myxobactéries se rencontrent sur des milieux organiques humides (débris végétaux, sol moussu, etc.), sous l'aspect de masse gluante immobile, dotée d'une forme définie (vésicules, parfois attachée..." title="Article : PLASMODE" href="/encyclopedie/plasmode/">plasmode</a> (ce dernier terme étant le plus souvent réservé aux cas...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/energide/"> <span class="rg">ÉNERGIDE</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">169 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> D'après le botaniste Sachs (1892), l'énergide désigne le noyau et le territoire cellulaire soumis à son influence, même lorsqu'aucune membrane ne délimite le cytoplasme (cas des cœnocytes ou syncytiums). Sachs voyait surtout dans l'énergide une unité physiologique et avait suggéré, sans succès d'ailleurs,...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/germination-epigee/"> <span class="rg">ÉPIGÉE </span><span class="pc">GERMINATION</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">80 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Type de <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="En biologie végétale, la germination se définit, à quelques nuances près, comme le « phénomène par lequel l'embryon croît en utilisant les réserves de la graine ; la germination peut être considérée comme terminée lorsque la plantule est autotrophe, c'est-à-dire lorsqu'elle est capable de se suffire à elle-même en puisant l'eau et les sels minéraux du sol et le gaz carboniq..." title="Article : GERMINATION" href="/encyclopedie/germination/">germination</a> de la <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="La graine est un organe de dissémination résultant de la transformation d'un ovule : après la fécondation, ou même sans accomplissement d'un processus sexuel (agamospermie), un embryon est formé dans le prothalle femelle (gamétophyte) ; dans un tissu entourant l'embryon, ou dans l'embryon lui-même, des réserves sont accumulées, que celui-ci consommera lors de la germination ; simult..." title="Article : GRAINE" href="/encyclopedie/graine/">graine</a>, dans lequel celle-ci est soulevée au-dessus du sol par la croissance de la plantule qu'elle renferme. C'est au niveau de l'axe situé au-dessous des cotylédons, ou hypocotyle, que la plantule s'allonge le plus vite : ainsi, les cotylédons, l'albumen (si la graine...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/heteropycnose/"> <span class="rg">HÉTÉROPYCNOSE</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">659 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Portion ou totalité d'un chromosome, qui se trouve dotée, dans une espèce donnée, de façon régulière, d'une colorabilité (aux colorations cytologiques nucléales, comme celle de Feulgen) différente de celle du restant du lot chromosomique, soit pendant certaines phases de la ...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/hydrophytes-hygrophytes/"> <span class="rg">HYDROPHYTES </span><span class="rm">ou </span><span class="rg">HYGROPHYTES</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">998 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">2 médias </li> </ul> <div class="d-none d-md-inline-block float-start me-3"> <a class="protected" title="Article : HYDROPHYTES ou HYGROPHYTES" href="/encyclopedie/hydrophytes-hygrophytes/"> <img class="rounded shadow" loading="lazy" alt="Nénuphar géant - crédits : Will & Deni McIntyre/ Getty Images" width="125" height="125" src="/typo3temp/assets/_processed_/b/6/csm_ph996427_a17e27506d.webp"/> </a> </div> <div class="snippet-content mt-3"> <p>On appelle hygrophytes ou hygrophiles les <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Le terme « plantes » regroupe les organismes végétaux, majoritairement terrestres, constitués d’une tige feuillée aérienne et ancrée dans le sol. Cette définition aujourd’hui unanime est assez récente, datant de la fin du xx e siècle.. Historiquement et traditionnellement, les biologistes ont assimilé les plantes au « règne végétal », incluant également les c..." title="Article : PLANTES" href="/encyclopedie/plantes/">plantes</a> qui vivent dans des habitats fortement humides, ou même mouillés (fossés, marécages, étangs, <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="L'étude scientifique des lacs, et, par extension, des étangs, mares, marais et lagunes, fait l'objet d'une discipline appelée limnologie. Ainsi, ce terme que créa en 1892 le Suisse F. A. Forel et qu'il a défini comme l'« océanographie des lacs » désigne aujourd'hui l'étude statique et dynamique des eaux continentales ou intérieures séparées du monde océanique. La caractér..." title="Article : LACS" href="/encyclopedie/lacs/">lacs</a>, rivières, etc.). Les caractéristiques du milieu aquatique sont suffisamment marquées pour modifier profondément la morphologie et la biologie...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/germination-hypogee/"> <span class="rg">HYPOGÉE </span><span class="pc">GERMINATION</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">170 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Type de <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="En biologie végétale, la germination se définit, à quelques nuances près, comme le « phénomène par lequel l'embryon croît en utilisant les réserves de la graine ; la germination peut être considérée comme terminée lorsque la plantule est autotrophe, c'est-à-dire lorsqu'elle est capable de se suffire à elle-même en puisant l'eau et les sels minéraux du sol et le gaz carboniq..." title="Article : GERMINATION" href="/encyclopedie/germination/">germination</a> de la <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="La graine est un organe de dissémination résultant de la transformation d'un ovule : après la fécondation, ou même sans accomplissement d'un processus sexuel (agamospermie), un embryon est formé dans le prothalle femelle (gamétophyte) ; dans un tissu entourant l'embryon, ou dans l'embryon lui-même, des réserves sont accumulées, que celui-ci consommera lors de la germination ; simult..." title="Article : GRAINE" href="/encyclopedie/graine/">graine</a>, dans lequel celle-ci reste à l'intérieur du sol, comme chez le pois, le chêne, le blé, le maïs : la portion de tigelle située au-dessus des cotylédons s'allonge plus vite que la partie hypocotylée (située sous les cotylédons) ; la gemmule, ou premier bourgeon,...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/isogamie/"> <span class="rg">ISOGAMIE</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">143 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Dans le cas où, chez une espèce vivante, la fécondation a lieu à partir de la rencontre de deux <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Les gamètes, aussi appelés « cellules sexuelles », sont des éléments microscopiques produits par tout individu sexué, chacun selon son sexe, et qui se rencontrent par la fécondation où ils concourent à produire ensemble un nouvel être.. Un gamète est le fruit d'une évolution cellulaire caractérisée par le déplacement , la division , et la spécialisation d'une cellule initi..." title="Article : GAMÈTES" href="/encyclopedie/gametes/">gamètes</a> mobiles, on parle d'isogamie ou d'anisogamie selon que ces gamètes sont égaux et semblables ou dissemblables. Par exemple, chez les <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="L'idée que chacun se fait des algues est très variable, mais ces organismes sont souvent associés aux milieux aquatiques, en particulier au domaine marin. On pense, par exemple, aux varechs accompagnant les huîtres sur l'étal du poissonnier, aux laisses de mer sur la plage, au nori entourant les makis des restaurants japonais, à une partie du plancton , à des micro-organismes très toxiq..." title="Article : ALGUES" href="/encyclopedie/algues/">algues</a> brunes, il y a isogamie pour l'ectocarpus...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/liege-botanique/"> <span class="rg">LIÈGE, </span><em class="it">botanique</em> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">154 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> En anatomie végétale, tissu composé de cellules aux parois subérifiées, c'est-à-dire recouvertes de subérine, substance composée d'un mélange de corps gras, insoluble et imperméable. On trouve du liège à la surface des racines (assise subéreuse, au-dessus de l'assise pilifère pour les radicelles),...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/marcottage-horticulture/"> <span class="rg">MARCOTTAGE, </span><em class="it">horticulture</em> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">219 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Procédé horticole de multiplication des plantes, qui consiste à faire produire des racines à un rameau avant de le détacher de la plante mère, celle-ci lui apportant sève et aliments tant que les racines nouvellement formées ne sont pas suffisantes. Diverses façons de procéder sont employées : marcottage...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/mesophytes/"> <span class="rg">MÉSOPHYTES</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">191 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p>Nom donné (synonyme : <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Le terme « plantes » regroupe les organismes végétaux, majoritairement terrestres, constitués d’une tige feuillée aérienne et ancrée dans le sol. Cette définition aujourd’hui unanime est assez récente, datant de la fin du xx e siècle.. Historiquement et traditionnellement, les biologistes ont assimilé les plantes au « règne végétal », incluant également les c..." title="Article : PLANTES" href="/encyclopedie/plantes/">plantes</a> mésophiles) aux végétaux qui ont des besoins moyens en eau du sol et en humidité de l'air, et qui ne peuvent pousser ni en habitats secs (comme les xérophytes), ni en habitats mouillés (comme les hygrophytes). La catégorie des mésophytes comprend la majorité des espèces,...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/oogamie/"> <span class="rg">OOGAMIE</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">220 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Mode de fécondation qui appartient à l'ensemble des espèces animales, à l'exception des protozoaires, l'oogamie consiste en un unique processus d'union entre deux cellules différentes, les <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Les gamètes, aussi appelés « cellules sexuelles », sont des éléments microscopiques produits par tout individu sexué, chacun selon son sexe, et qui se rencontrent par la fécondation où ils concourent à produire ensemble un nouvel être.. Un gamète est le fruit d'une évolution cellulaire caractérisée par le déplacement , la division , et la spécialisation d'une cellule initi..." title="Article : GAMÈTES" href="/encyclopedie/gametes/">gamètes</a> femelle et mâle, respectivement : ovule immobile, au cytoplasme souvent volumineux...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/plantes-medicinales/"> <span class="rg">PLANTES MÉDICINALES</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">244 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> En botanique et en pharmacie, les <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Le terme « plantes » regroupe les organismes végétaux, majoritairement terrestres, constitués d’une tige feuillée aérienne et ancrée dans le sol. Cette définition aujourd’hui unanime est assez récente, datant de la fin du xx e siècle.. Historiquement et traditionnellement, les biologistes ont assimilé les plantes au « règne végétal », incluant également les c..." title="Article : PLANTES" href="/encyclopedie/plantes/">plantes</a> médicinales sont reconnues pour offrir, par leur administration, un effet bienfaisant et thérapeutique sur l'organisme. Employées depuis la plus haute antiquité, souvent en relation avec des pratiques magiques, leurs propriétés réelles ont, à toute époque,...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/plasmode/"> <span class="rg">PLASMODE</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">390 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Masse de protoplasme visqueux, appartenant à des organismes singuliers, qui se rattachent, les uns aux <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Bien que l'existence des micro-organismes ait été révélée par les premiers microscopes, voilà près de trois cents ans, il fallut pourtant attendre les travaux de Pasteur et de ses contemporains pour découvrir l'importance des bactéries dans la vie de l'homme. Ce fut alors l'extraordinaire épanouissement de la bactériologie médicale : le rôle pathogène des microbes se précise ..." title="Article : BACTÉRIES" href="/encyclopedie/bacteries/">bactéries</a> (myxobactéries), les autres aux champignons (myxomycètes).</p><p>Les plasmodes de myxobactéries se rencontrent sur des milieux organiques humides (débris végétaux, sol moussu, etc.), sous...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/plasmolyse/"> <span class="rg">PLASMOLYSE</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">123 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> En cytologie végétale, départ de l'eau hors de la cellule végétale parce que les molécules d'eau se trouvent attirées par une solution extérieure de pression osmotique plus élevée que celle de la solution vacuolaire, de telle sorte que le contenu cytoplasmique de la cellule se rétracte et se décolle...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/pubescent/"> <span class="rg">PUBESCENT</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">98 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p>En morphologie végétale, le terme « pubescent » qualifie l'aspect d'un organe ou d'une plante recouverts de poils fins et denses comme un duvet. Ce caractère joue un certain rôle dans la classification intragénérique des <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Le terme « plantes » regroupe les organismes végétaux, majoritairement terrestres, constitués d’une tige feuillée aérienne et ancrée dans le sol. Cette définition aujourd’hui unanime est assez récente, datant de la fin du xx e siècle.. Historiquement et traditionnellement, les biologistes ont assimilé les plantes au « règne végétal », incluant également les c..." title="Article : PLANTES" href="/encyclopedie/plantes/">plantes</a> à fleurs : des espèces voisines sont distinguées...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/rhizome/"> <span class="rg">RHIZOME</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">233 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> En morphologie végétale, un rhizome est une <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Chez les Phanérogames (plantes à fleurs), la tige est la partie du végétal qui accomplit la fonction reproductrice sexuée. Elle porte en effet des bourgeons capables de différencier des organes mâles (étamines) des organes femelles (pièces productrices d'ovules). Après fécondation, qui a lieu dans la fleur , les ovules deviendront des graines contenant chacune un embryon, d'où le..." title="Article : TIGE, botanique" href="/encyclopedie/tige-botanique/">tige</a> souterraine garnie de racines adventives, à feuilles réduites à des écailles ou absentes, et terminée par un bourgeon, souvent d'abord horizontal (portion rhizomateuse à sa première année), puis vertical (pousse aérienne florifère apparaissant...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/senevol/"> <span class="rg">SÉNEVOL</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">56 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Essence sulfurée, en général volatile et à action piquante sur les muqueuses, qui se trouve libérée par l'hydrolyse d'un des hétérosides soufrés existant chez les <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Les Crucifères constituent une importante famille de plantes dicotylédones représentée dans le monde entier, mais principalement dans les régions tempérées de l'hémisphère Nord. Leur proportion dans la flore phanérogamique diminue lorsqu'on s'éloigne des régions polaires ; il y a 19 p. 100 de Crucifères dans la flore du Spitzberg, mais 1 p. 100 seulement au Sénégal.. Le..." title="Article : CRUCIFÈRES" href="/encyclopedie/cruciferes/">crucifères</a> (sinigroside de la moutarde) et les familles voisines (capparidacées : câprier), dans toute la plante et...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/serre/"> <span class="rg">SERRE</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">934 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Dans son sens le plus large, une serre désigne un dispositif établi pour modifier à moindres frais l'action des facteurs naturels et l'adapter au mieux aux besoins des <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Le terme « plantes » regroupe les organismes végétaux, majoritairement terrestres, constitués d’une tige feuillée aérienne et ancrée dans le sol. Cette définition aujourd’hui unanime est assez récente, datant de la fin du xx e siècle.. Historiquement et traditionnellement, les biologistes ont assimilé les plantes au « règne végétal », incluant également les c..." title="Article : PLANTES" href="/encyclopedie/plantes/">plantes</a>. Par sa présence, la serre crée, à partir du milieu naturel, un milieu semi-artificiel permettant de cultiver...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/siphonogamie/"> <span class="rg">SIPHONOGAMIE</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">218 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> La siphonogamie désigne, chez les végétaux, le mode de fécondation dans lequel les <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Les gamètes, aussi appelés « cellules sexuelles », sont des éléments microscopiques produits par tout individu sexué, chacun selon son sexe, et qui se rencontrent par la fécondation où ils concourent à produire ensemble un nouvel être.. Un gamète est le fruit d'une évolution cellulaire caractérisée par le déplacement , la division , et la spécialisation d'une cellule initi..." title="Article : GAMÈTES" href="/encyclopedie/gametes/">gamètes</a> mâles, immobiles, sont conduits par un canal cytoplasmique émis par l'organisme (ou l'organe) mâle jusqu'au voisinage des gamètes femelles (oosphères) avec lesquels ils fusionnent. La siphonogamie...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/staminode/"> <span class="rg">STAMINODE</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">133 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Nom donné, en morphologie florale, à une étamine transformée en une pièce stérile, c'est-à-dire dépourvue de sac pollinique, et qui prend souvent l'apparence d'une languette. On en trouve dans la <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="La fleur n'est pas un organe morphologiquement défini. Chez les Angiospermes les moins évoluées, la fleur est évidemment, comme Goethe lui-même l'avait découvert, un rameau feuillé (système d'axes foliarisés) très contracté, dans le prolongement de dispositifs déjà réalisés chez des Végétaux vasculaires archaïques (Coniférophytes, Cycadophytes et même Cryptogames vasculai..." title="Article : FLEUR" href="/encyclopedie/fleur/">fleur</a> de la consoude, du tilleul argenté, du cacaoyer par exemple. La fleur...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/stipe/"> <span class="rg">STIPE</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">236 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Nom donné à la <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Chez les Phanérogames (plantes à fleurs), la tige est la partie du végétal qui accomplit la fonction reproductrice sexuée. Elle porte en effet des bourgeons capables de différencier des organes mâles (étamines) des organes femelles (pièces productrices d'ovules). Après fécondation, qui a lieu dans la fleur , les ovules deviendront des graines contenant chacune un embryon, d'où le..." title="Article : TIGE, botanique" href="/encyclopedie/tige-botanique/">tige</a> des formes végétales arborescentes lorsqu'elle pousse sans se ramifier, le diamètre étant à peu près constant de la base au sommet. Les fougères arborescentes (tropicales) ont un stipe dressé atteignant dix et même vingt mètres, couronné par un bouquet de grandes frondes....</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/stolon/"> <span class="rg">STOLON</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">186 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">1 média </li> </ul> <div class="d-none d-md-inline-block float-start me-3"> <a class="protected" title="Article : STOLON" href="/encyclopedie/stolon/"> <img class="rounded shadow" loading="lazy" alt="Joubarbe des toits - crédits : Amante Darmanin/ flickr ; CC-BY" width="125" height="125" src="/typo3temp/assets/_processed_/7/c/csm_ph00i052_2647f38a54.webp"/> </a> </div> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Un stolon est un organe adapté à la <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Sous le vocable « multiplication végétative » se retrouve tout type de reproduction des plantes ne faisant pas intervenir le phénomène sexuel, c'est-à-dire, en définitive, tout le mode de reproduction conservant l'ensemble de l'information génétique du végétal de départ et constituant, de ce fait, ce qu'on appelle un clone . Dans les conditions naturelles, ce type de multip..." title="Article : MULTIPLICATION VÉGÉTATIVE" href="/encyclopedie/multiplication-vegetative/">multiplication végétative</a> d'une espèce végétale, consistant en une <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Chez les Phanérogames (plantes à fleurs), la tige est la partie du végétal qui accomplit la fonction reproductrice sexuée. Elle porte en effet des bourgeons capables de différencier des organes mâles (étamines) des organes femelles (pièces productrices d'ovules). Après fécondation, qui a lieu dans la fleur , les ovules deviendront des graines contenant chacune un embryon, d'où le..." title="Article : TIGE, botanique" href="/encyclopedie/tige-botanique/">tige</a> grêle, poussant horizontalement, et terminée par un bourgeon susceptible, lorsqu'il touche le sol, de s'enraciner pour produire un nouveau pied ; celui-ci produit à son tour...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/suber/"> <span class="rg">SUBER</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">102 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> En anatomie végétale, le suber est une couche de liège secondaire qui apparaît par fonctionnement d'une assise génératrice subérophellodermique, au sein des tissus de racines ou de tiges des <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Le terme « plantes » regroupe les organismes végétaux, majoritairement terrestres, constitués d’une tige feuillée aérienne et ancrée dans le sol. Cette définition aujourd’hui unanime est assez récente, datant de la fin du xx e siècle.. Historiquement et traditionnellement, les biologistes ont assimilé les plantes au « règne végétal », incluant également les c..." title="Article : PLANTES" href="/encyclopedie/plantes/">plantes</a> possédant des formations secondaires, appartenant de façon générale aux dicotylédones....</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/turgescence/"> <span class="rg">TURGESCENCE</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">377 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> En cytologie végétale, pression qui applique naturellement le cytoplasme contre la paroi cellulaire pecto-cellulosique, et qui, en vertu du principe de l'action et de la réaction, peut être considérée dans le sens inverse (pression de membrane ou de paroi, sur la masse cytoplasmique). L'origine...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/xerophytes/"> <span class="rg">XÉROPHYTES</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">1 020 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">2 médias </li> </ul> <div class="d-none d-md-inline-block float-start me-3"> <a class="protected" title="Article : X&Eacute;ROPHYTES" href="/encyclopedie/xerophytes/"> <img class="rounded shadow" loading="lazy" alt="Baobab - crédits : vil.sandi/ flickr ; CC-BY-ND" width="125" height="125" src="/typo3temp/assets/_processed_/c/2/csm_ph00i224_61880b9cb0.webp"/> </a> </div> <div class="snippet-content mt-3"> <p> On appelle xérophytes les <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Le terme « plantes » regroupe les organismes végétaux, majoritairement terrestres, constitués d’une tige feuillée aérienne et ancrée dans le sol. Cette définition aujourd’hui unanime est assez récente, datant de la fin du xx e siècle.. Historiquement et traditionnellement, les biologistes ont assimilé les plantes au « règne végétal », incluant également les c..." title="Article : PLANTES" href="/encyclopedie/plantes/">plantes</a> (dites xérophiles) qui vivent dans des habitats classés comme secs, soit par le substrat, soit par l'atmosphère, soit par l'ensemble des deux. On connaît l'importance vitale de l'eau pour les plantes. Comme chez tout être vivant, l'eau prend part à la structure...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/zoidogamie/"> <span class="rg">ZOÏDOGAMIE</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">410 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Terme désignant, chez les végétaux, un mode particulier de fécondation, où les <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Les gamètes, aussi appelés « cellules sexuelles », sont des éléments microscopiques produits par tout individu sexué, chacun selon son sexe, et qui se rencontrent par la fécondation où ils concourent à produire ensemble un nouvel être.. Un gamète est le fruit d'une évolution cellulaire caractérisée par le déplacement , la division , et la spécialisation d'une cellule initi..." title="Article : GAMÈTES" href="/encyclopedie/gametes/">gamètes</a> mâles sont mobiles grâce à des flagelles, ressemblent beaucoup aux spermatozoïdes des animaux, et nagent dans un milieu liquide à la rencontre des gamètes femelles. La zoïdogamie existe chez les ...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/zygomorphie/"> <span class="rg">ZYGOMORPHIE</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jacques DAUTA</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">220 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Type de symétrie florale dans lequel les pièces sont symétriquement disposées par rapport à un plan. Les fleurs sont dites alors zygomorphes ou irrégulières par opposition aux fleurs actinomorphes. Ce plan de symétrie bilatérale peut contenir l'axe de l'inflorescence : la moitié droite de la ...</p> </div> </li> </ul> <div class="row"> <div class="col mt-3"> </div> </div> </div> <div class="col-lg-4 col-xl-3 px-0 d-none d-lg-block side-bar position-relative"> <a class="wrapper cta" href="/abonnement" title="Abonnez-vous à Universalis pour 1 euro" data-matomo-category="CTA" data-matomo-name="Clic" data-matomo-value="Col right"> <img src="/typo3temp/assets/_processed_/b/6/csm_abo-3_fd5f912304.webp" class="full-height" loading="lazy" width="290" height="476" alt="Abonnez-vous à Universalis pour 1 euro"> </a> <div id="newsletter_subscription" class="wrapper p-3"> <p class="fs-3 fw-bold text-center text-light mb-1">Rejoignez-nous</p> <p class="text-center"> Inscrivez-vous à notre <strong>newsletter</strong></p> <div class="input-group mb-3"> <input type="text" class="form-control" placeholder="votre email"> <div class="input-group-append"> <button id="newsletter_subscription_button" class="btn btn-primary text-uppercase" type="button"> <strong>S'inscrire</strong></button> </div> </div> </div> </div> </div> </main> <div id="bandeau-footer"> <div class="container"> <p><a href="/abonnement" title="Abonnez-vous à Universalis pour 1 euro">Accédez à l'intégralité d'Universalis.fr <strong>sans publicité</strong></a></p> </div> </div> <footer class="container footer text-center d-print-none"> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-2"> <li class="list-inline-item"> <a href="http://www.encyclopaedia-universalis.fr/" title="Encyclopædia Universalis" rel="noopener" target="_blank">Encyclopædia Universalis </a> </li> <li class="list-inline-item"> <a href="https://www.encyclopaedia-universalis.fr/nous-contacter/infos/" title="Contactez-nous" rel="noopener nofollow" target="_blank">Contact</a></li> <li class="list-inline-item"> <a title="Mentions légales" rel="nofollow" href="/mentions-legales/">Mentions légales et politique de confidentialité</a> </li> <li class="list-inline-item"> <a title="Crédits images Accueil" rel="nofollow" href="/credits-illustrations/">Crédits images</a> </li> <li class="list-inline-item"> <a href="https://abonnement.universalis.fr/typo3conf/ext/mailer/Resources/Public/Pdf/cgv.pdf" rel="noopener nofollow" target="_blank" title="Conditions générales de vente">CGV</a> </li> <li class="list-inline-item"> <a href="javascript:" id="rgpd" rel="nofollow" title="Consentement RGPD">RGPD</a> </li> </ul> <p class="mb-2">Consulter le <a title="Dictionnaire de l'Encyclopædia Universalis" href="/dictionnaire/"> dictionnaire </a> de l'Encyclopædia Universalis </p> <p class="mb-3">© 2025 Encyclopædia Universalis France. Tous droits de propriété industrielle et intellectuelle réservés.</p> </footer> <a href="javascript:" class="btn btn-primary" id="back-to-top" title="Retour en haut de page"><i aria-hidden="true" class="far fa-arrow-up"></i></a> <script> // noinspection ES6ConvertVarToLetConst,JSUnusedGlobalSymbols var subscription_uri = 'https://www.universalis.fr/abonnement/' bodyLoaded = true; loaded(); </script> <div class="modal" id="wd-help" tabindex="-1" style="display:none"> <div class="modal-dialog modal-xl"> <div class="modal-content"> <div class="modal-header"> <h5 class="modal-title">Aide</h5> <button type="button" class="btn-close" data-bs-dismiss="modal" aria-label="Close"></button> </div> <div class="modal-body"> <p>L'outil Données Pays met à disposition un très grand nombre de données. Aussi, pour des raisons de performances et pour conserver une bonne expérience utilisateur, des règles de comparaison en nombre et en durée ont été mises en place :</p> <table class="table table-vcenter table-bordered table-sm"> <thead> <tr> <th>Pays</th> <th>Indicateurs</th> <th>Années</th> <th>Graphe</th> </tr> </thead> <tbody> <tr> <td>Jusqu'à 12 pays</td> <td>Toutes les données</td> <td>De 1960 à nos jours</td> <td> <ul class="list-unstyled m-0"> <li> <i class="fa fa-check text-success" aria-hidden="true"></i> <span class="visually-hidden">Affiché</span> en courbe </li> <li> <i class="fa fa-check text-success" aria-hidden="true"></i> <span class="visually-hidden">Affiché</span> en barre </li> </ul> </td> </tr> <tr> <td>De 13 à 50 pays</td> <td>5 données simultanées</td> <td>De 1960 à nos jours</td> <td> <ul class="list-unstyled m-0"> <li> <i class="fa fa-times text-danger" aria-hidden="true"></i> <span class="visually-hidden">Masqué</span> en courbe </li> <li> <i class="fa fa-check text-success" aria-hidden="true"></i> <span class="visually-hidden">Affiché</span> en barre </li> </ul> </td> </tr> <tr> <td>51 pays et plus</td> <td>1 seule donnée</td> <td>Sur une durée de 25 ans maximum</td> <td> <ul class="list-unstyled m-0"> <li> <i class="fa fa-times text-danger" aria-hidden="true"></i> <span class="visually-hidden">Masqué</span> en courbe </li> <li> <i class="fa fa-times text-danger" aria-hidden="true"></i> <span class="visually-hidden">Masqué</span> en barre </li> </ul> </td> </tr> </tbody> </table> <p>Lorsque la recherche porte sur <strong>une seule année</strong>, les résultats s’affichent sous forme de <strong>graphe en barre</strong>.</p> <p>Lorsque la recherche porte sur <strong>une période</strong>, les résultats s’affichent sous forme de <strong>graphe en courbe</strong>.</p> <p>Lorsque la recherche contient uniquement des données <strong>Informations générales</strong>, le champ <strong>Année ou période est désactivé</strong>, ces données ne possédant pas d'historique.</p> <p class="mb-0 text-sm text-muted text-end">v2.0</p> </div> </div> </div> </div> <script>(()=>{var e,a,r,_,c,d={},b={};function __webpack_require__(e){var a=b[e];if(void 0!==a)return a.exports;var r=b[e]={id:e,loaded:!1,exports:{}};return d[e].call(r.exports,r,r.exports,__webpack_require__),r.loaded=!0,r.exports}__webpack_require__.m=d,__webpack_require__.n=e=>{var a=e&&e.__esModule?()=>e.default:()=>e;return __webpack_require__.d(a,),a},__webpack_require__.d=(e,a)=>{for(var r in a)__webpack_require__.o(a,r)&&!__webpack_require__.o(e,r)&&Object.defineProperty(e,r,{enumerable:!0,get:a[r]})},__webpack_require__.f={},__webpack_require__.e=e=>Promise.all(Object.keys(__webpack_require__.f).reduce(((a,r)=>(__webpack_require__.f[r](e,a),a)),[])),__webpack_require__.u=e=>"js/"+e+"."+{177:"333ddd8e201baf8b0ef8",190:"a2441ee3e33c1b0dfb46",227:"981873bb3ea9a3e2e3f4",305:"c88c90542337f7fdd2de",346:"9ae5854f9802be2b3f01",477:"d09be99baa6950c38795",741:"a93fdc8c8a0167d66f8f",780:"9353cebb460c5e2269f8",786:"138eb76e7e39d1ce2ef6",789:"7efe182d60e54790dce7",830:"3ed10eef4abea47b3440",840:"42480cfc5e9984993429",849:"e05b8d506ec312e78384",882:"da3184782d3541205108",883:"b504c671ee56b3f5edf8",1031:"71fa0551886a59bcf1ca",1120:"7324fe97941817a45d24",1142:"fc1a3a90c8a7cd0d7807",1222:"77e66626c184b7d31555",1480:"fef98c6a57f99f65fda8",1552:"a2d448d7d22d351a95bd",1641:"20b900e0adda4c80db1d",1731:"7271fc6a9e929960b210",1752:"eddbaf2c7e344a179c08",1800:"1379f1df3ace760a2e7c",1926:"7f59c7a726bec3d92f10",2003:"f48ccb771cd49cb7cf66",2136:"13dd4555663ea6eb4188",2307:"be05dd39a77150ede1ff",2363:"05f46879c7f3e969d3e5",2385:"c3da4f2c357252c9df08",2528:"35cf15469387068e6a85",2895:"a8f0413fcf2fee539813",3015:"e1084ababa33d08a81f0",3138:"94e862fda8508652322f",3343:"95ea7335a61f647d7e16",3507:"a636b4602eb43840133a",3630:"d0cc0fd84b36f88e15e6",3706:"15030bd90e02872595a8",3758:"957c19e64d42e47c33c7",4010:"bf993b78bd832234df6e",4047:"da30a71b441aa46bb8e5",4116:"94b769711c17c522d8c9",4280:"a995ffa72fa330a58630",4304:"d36dfb828762700c9765",4354:"4e0a70f1a566added829",4415:"7b18d362eeeac2a0f13a",4441:"dca649f001491a2bd607",4465:"308ce3c81e5393f25865",4595:"c37517f72707c874a2b1",4692:"b98cac1fb67e4e908d64",4709:"b47e5b787871f5b71d2b",4766:"8ca54e680606959b402d",4769:"934ef9da0386bf0b5e50",4793:"801bcc6ee25931aea123",4800:"976c343f52e42fa93fdc",4882:"ac4bf9b5216b41e62db4",5037:"45597a02f6e5efbbe8ab",5097:"70b5339794033b90dc7f",5107:"55931eae2cd4b39a0de0",5156:"dfe562b76cf0ff9f24e0",5263:"88eb3ab427a4cbc934b9",5324:"87f3337881bf106bccdd",5366:"046ebce9f739eb2e0c89",5423:"c13018ad8a1f937349ca",5486:"1fed20421da47434c298",5506:"aa3617dbc66db7f1c9a1",5614:"c9a8ac19be4023b7b250",5738:"6466f626e725a42b3698",5975:"88ee9cdd28f0245914f8",6036:"057d4e35fe7d6aedfd70",6037:"e7cdaffc1d87265d5627",6111:"c25dd0a941839ee93c38",6251:"36a514e5dc40273fc7e1",6423:"a8e0bb7db6d3fded7dda",6600:"f619d552df8bcc9fecb5",7033:"6a366be1fc4535fb0efb",7096:"25a463e58dd1075911f1",7204:"3e5234153f1f490db272",7278:"ab7009f38bbb5732c15d",7319:"c14f96c5a30814af47fa",7555:"a5f570d29bfea1ef7506",7604:"530b168f12bee7c9f974",7686:"0c417333213158f7d38b",7700:"e6a6a14ecf4012ebdafc",7766:"6f944a74026e1fe1264f",7900:"05c142408eaaa8435ffd",8025:"13ae5cfe5d2bbbd536b9",8113:"1a49932d3f9f58a0e19b",8141:"0226899ac199d372352a",8264:"55490fb5d4a9513d0175",8515:"eedd52d13507ac3fc95b",8615:"b508710cbd8a37db7ec5",8642:"1b6778bd5cc7a3c2bc58",8776:"8830e16a52d7de41cbc0",8871:"37df2861ac3d33fe4501",9112:"8b5424231c22fe32757a",9207:"d925c96ca941b509bb11",9416:"6ee4ffb0e861caab07f2",9424:"6538e064c5cb624ae4c6",9428:"6764efb670f6393e3957",9759:"a6a9959235213314d1b6",9797:"d76c4091e0c7d0b6b3f9",9845:"8ce2f2d84affc2a07c6a",9871:"f06db479356ec8fadfeb",9957:"75378c34d0a170e87382"}[e]+".bundle.js",__webpack_require__.miniCssF=e=>4826===e?"css/index.css":"css/"+e+".css",__webpack_require__.g=function(){if("object"==typeof globalThis)return globalThis;try{return this||new Function("return this")()}catch(e){if("object"==typeof window)return window}}(),__webpack_require__.o=(e,a)=>Object.prototype.hasOwnProperty.call(e,a),e={},a="@universalis/web_fr:",__webpack_require__.l=(r,_,c,d)=>{if(e[r])e[r].push(_);else{var b,f;if(void 0!==c)for(var t=document.getElementsByTagName("script"),i=0;i<t.length;i++){var n=t[i];if(n.getAttribute("src")==r||n.getAttribute("data-webpack")==a+c){b=n;break}}b||(f=!0,(b=document.createElement("script")).charset="utf-8",b.timeout=120,__webpack_require__.nc&&b.setAttribute("nonce",__webpack_require__.nc),b.setAttribute("data-webpack",a+c),b.src=r),e[r]=[_];var onScriptComplete=(a,_)=>{b.onerror=b.onload=null,clearTimeout(u);var c=e[r];if(delete e[r],b.parentNode&&b.parentNode.removeChild(b),c&&c.forEach((e=>e(_))),a)return a(_)},u=setTimeout(onScriptComplete.bind(null,void 0,{type:"timeout",target:b}),12e4);b.onerror=onScriptComplete.bind(null,b.onerror),b.onload=onScriptComplete.bind(null,b.onload),f&&document.head.appendChild(b)}},__webpack_require__.r=e=>{"undefined"!=typeof Symbol&&Symbol.toStringTag&&Object.defineProperty(e,Symbol.toStringTag,{value:"Module"}),Object.defineProperty(e,"__esModule",{value:!0})},__webpack_require__.nmd=e=>(e.paths=[],e.children||(e.children=[]),e),__webpack_require__.p="/_web/assets/",r=(e,a,r)=>{var _=document.createElement("link");return _.rel="stylesheet",_.type="text/css",_.onload=a,_.onerror=function(a){var c=a&&a.target&&a.target.src||e,d=new Error("Loading CSS chunk "+chunkId+" failed.\n("+c+")");d.code="CSS_CHUNK_LOAD_FAILED",d.request=c,_.parentNode.removeChild(_),r(d)},_.href=e,document.getElementsByTagName("head")[0].appendChild(_),_},_=e=>new Promise(((a,_)=>{var c=__webpack_require__.miniCssF(e),d=__webpack_require__.p+c;if(((e,a)=>{for(var r=document.getElementsByTagName("link"),_=0;_<r.length;_++){var c=(b=r[_]).getAttribute("data-href")||b.getAttribute("href");if("stylesheet"===b.rel&&(c===e||c===a))return b}var d=document.getElementsByTagName("style");for(_=0;_<d.length;_++){var b;if((c=(b=d[_]).getAttribute("data-href"))===e||c===a)return b}})(c,d))return a();r(d,a,_)})),c={4826:0},__webpack_require__.f.miniCss=(e,a)=>{c[e]?a.push(c[e]):0!==c[e]&&{2528:1,3343:1,3507:1,3630:1,3706:1,4769:1,5366:1,6036:1,9428:1,9845:1}[e]&&a.push(c[e]=_(e).then((()=>{c[e]=0}),(a=>{throw delete c[e],a})))},(()=>{var e={4826:0};__webpack_require__.f.j=(a,r)=>{var _=__webpack_require__.o(e,a)?e[a]:void 0;if(0!==_)if(_)r.push(_[2]);else{var c=new Promise(((r,c)=>_=e[a]=[r,c]));r.push(_[2]=c);var d=__webpack_require__.p+__webpack_require__.u(a),b=new Error;__webpack_require__.l(d,(r=>{if(__webpack_require__.o(e,a)&&(0!==(_=e[a])&&(e[a]=void 0),_)){var c=r&&("load"===r.type?"missing":r.type),d=r&&r.target&&r.target.src;b.message="Loading chunk "+a+" failed.\n("+c+": "+d+")",b.name="ChunkLoadError",b.type=c,b.request=d,_[1](b)}}),"chunk-"+a,a)}};var webpackJsonpCallback=(a,r)=>{var _,c,[d,b,f]=r,t=0;if(d.some((a=>0!==e[a]))){for(_ in b)__webpack_require__.o(b,_)&&(__webpack_require__.m[_]=b[_]);if(f)f(__webpack_require__)}for(a&&a(r);t<d.length;t++)c=d[t],__webpack_require__.o(e,c)&&e[c]&&e[c][0](),e[c]=0},a=self.webpackChunk_universalis_web_fr=self.webpackChunk_universalis_web_fr||[];a.forEach(webpackJsonpCallback.bind(null,0)),a.push=webpackJsonpCallback.bind(null,a.push.bind(a))})(),__webpack_require__.nc=void 0,document.addEventListener("DOMContentLoaded",(function(){__webpack_require__.e(3138).then(__webpack_require__.bind(__webpack_require__,73138)).then((function(){Promise.all([__webpack_require__.e(7686),__webpack_require__.e(786)]).then(__webpack_require__.bind(__webpack_require__,786)).then((function(e){e.default()}))}))}))})();</script> </body> </html>