CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Bergjoden - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"99fc557b-1aac-4e84-9dfd-90a86642a8ff","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Bergjoden","wgTitle":"Bergjoden","wgCurRevisionId":67455462,"wgRevisionId":67455462,"wgArticleId":4844743,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Volk in Dagestan","Volk in Azerbeidzjan","Jodendom"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Bergjoden","wgRelevantArticleId":4844743,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0, "wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q628490","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options": "loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging", "ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/50/Mountain_Jews_Herzl.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="900"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/50/Mountain_Jews_Herzl.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Mountain_Jews_Herzl.jpg/640px-Mountain_Jews_Herzl.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="480"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Bergjoden - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Bergjoden"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Bergjoden&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Bergjoden"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Bergjoden rootpage-Bergjoden skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/24_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Bergjoden" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Bergjoden" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Bergjoden" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Bergjoden" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Geschiedenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Geschiedenis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Geschiedenis</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Geschiedenis-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Geschiedenis-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Geschiedenis-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Vroegste_geschiedenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vroegste_geschiedenis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Vroegste geschiedenis</span> </div> </a> <ul id="toc-Vroegste_geschiedenis-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-De_"Joodse_Vallei"" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_"Joodse_Vallei""> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>De "Joodse Vallei"</span> </div> </a> <ul id="toc-De_"Joodse_Vallei"-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sovjetperiode,_Holocaust_en_huidige_tijd" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sovjetperiode,_Holocaust_en_huidige_tijd"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Sovjetperiode, Holocaust en huidige tijd</span> </div> </a> <ul id="toc-Sovjetperiode,_Holocaust_en_huidige_tijd-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Middelen_van_bestaan" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Middelen_van_bestaan"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Middelen van bestaan</span> </div> </a> <ul id="toc-Middelen_van_bestaan-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Religie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Religie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Religie</span> </div> </a> <ul id="toc-Religie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Taal_en_scholing" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Taal_en_scholing"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Taal en scholing</span> </div> </a> <ul id="toc-Taal_en_scholing-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cultuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Cultuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Cultuur</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Cultuur-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Cultuur-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Cultuur-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Militaire_traditie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Militaire_traditie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Militaire traditie</span> </div> </a> <ul id="toc-Militaire_traditie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kleding" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kleding"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Kleding</span> </div> </a> <ul id="toc-Kleding-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voeding" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Voeding"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Voeding</span> </div> </a> <ul id="toc-Voeding-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Muziek" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Muziek"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.4</span> <span>Muziek</span> </div> </a> <ul id="toc-Muziek-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Afbeeldingen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Afbeeldingen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Afbeeldingen</span> </div> </a> <ul id="toc-Afbeeldingen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Bergjoden</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 37 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-37" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">37 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Bergjode" title="Bergjode – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Bergjode" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%8A%D9%87%D9%88%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%A8%D9%84" title="يهود الجبل – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="يهود الجبل" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%8A%D9%87%D9%88%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%A8%D9%84" title="يهود الجبل – Egyptisch Arabisch" lang="arz" hreflang="arz" data-title="يهود الجبل" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptisch Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Da%C4%9F_y%C9%99hudil%C9%99ri" title="Dağ yəhudiləri – Azerbeidzjaans" lang="az" hreflang="az" data-title="Dağ yəhudiləri" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbeidzjaans" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%BA_%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%E2%80%8C%E2%80%8C%E2%80%8C%D9%84%D8%B1%DB%8C" title="داغ یهودی‌‌‌‌لری – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="داغ یهودی‌‌‌‌لری" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B5%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%B8" title="Планински евреи – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Планински евреи" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Djouhouried" title="Djouhouried – Bretons" lang="br" hreflang="br" data-title="Djouhouried" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Bretons" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Gorski_Jevreji" title="Gorski Jevreji – Bosnisch" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Gorski Jevreji" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Bosnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Juhurim" title="Juhurim – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Juhurim" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Hor%C5%A1t%C3%AD_%C5%BDid%C3%A9" title="Horští Židé – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Horští Židé" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Bergjuden" title="Bergjuden – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Bergjuden" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Mountain_Jews" title="Mountain Jews – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Mountain Jews" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Montaj_Judoj" title="Montaj Judoj – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Montaj Judoj" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Jud%C3%ADos_de_las_monta%C3%B1as" title="Judíos de las montañas – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Judíos de las montañas" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/M%C3%A4gijuudid" title="Mägijuudid – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="Mägijuudid" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D9%88%D9%87%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="یهودیان کوهستان – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="یهودیان کوهستان" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Vuoristojuutalaiset" title="Vuoristojuutalaiset – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Vuoristojuutalaiset" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Juifs_des_montagnes" title="Juifs des montagnes – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Juifs des montagnes" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%99%D7%94%D7%95%D7%93%D7%99_%D7%94%D7%94%D7%A8%D7%99%D7%9D" title="יהודי ההרים – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="יהודי ההרים" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Gorski_%C5%BDidovi" title="Gorski Židovi – Kroatisch" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Gorski Židovi" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Hegyi_zsid%C3%B3k" title="Hegyi zsidók – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Hegyi zsidók" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%BC%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D6%80%D5%A5%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Լեռնական հրեաներ – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Լեռնական հրեաներ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Yahudi_Pegunungan" title="Yahudi Pegunungan – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="Yahudi Pegunungan" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Ebrei_della_montagna" title="Ebrei della montagna – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Ebrei della montagna" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%B1%B1%E5%B2%B3%E3%83%A6%E3%83%80%E3%83%A4%E4%BA%BA" title="山岳ユダヤ人 – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="山岳ユダヤ人" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%97%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="მთის ებრაელები – Georgisch" lang="ka" hreflang="ka" data-title="მთის ებრაელები" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Georgisch" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D0%B2%D1%83%D0%BD_%D1%87%D1%83%D0%B2%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Сувун чувудар – Lezgisch" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Сувун чувудар" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="Lezgisch" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Kaukasiske_fjellj%C3%B8der" title="Kaukasiske fjelljøder – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Kaukasiske fjelljøder" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BBydzi_g%C3%B3rscy" title="Żydzi górscy – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Żydzi górscy" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Evrei_montani" title="Evrei montani – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Evrei montani" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%BE%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D0%B5%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%B8" title="Горские евреи – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Горские евреи" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/Gorski_Jevreji" title="Gorski Jevreji – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Gorski Jevreji" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Kaukasiska_bergsjudar" title="Kaukasiska bergsjudar – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Kaukasiska bergsjudar" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AE%E0%AE%B2%E0%AF%88_%E0%AE%AF%E0%AF%82%E0%AE%A4%E0%AE%B0%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AE%B3%E0%AF%8D" title="மலை யூதர்கள் – Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="மலை யூதர்கள்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Da%C4%9F_Yahudileri" title="Dağ Yahudileri – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Dağ Yahudileri" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%96%D1%80%D1%81%D1%8C%D0%BA%D1%96_%D1%94%D0%B2%D1%80%D0%B5%D1%97" title="Гірські євреї – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Гірські євреї" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E9%AB%98%E5%8A%A0%E7%B4%A2%E7%8A%B9%E5%A4%AA%E4%BA%BA" title="高加索犹太人 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="高加索犹太人" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q628490#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Bergjoden" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Overleg:Bergjoden&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Overleg over deze pagina (de pagina bestaat niet) [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Bergjoden"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Bergjoden"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Bergjoden" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Bergjoden" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&oldid=67455462" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Bergjoden&id=67455462&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FBergjoden"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FBergjoden"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Bergjoden"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Bergjoden&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Mountain_Jews" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q628490" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><table class="infobox" cellpadding="1" cellspacing="1"> <tbody><tr> <th class="infobox-kop notheme" style="color:inherit; text-align:center; font-size:120%;" colspan="3">Bergjoden<br /><i>Juvuro</i> </th></tr> <tr> <td style="text-align:center; padding:0;" colspan="3"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Mountain_Jews_Herzl.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Bergjoden delegatieleden Matitjahu Bogatirov en Shlomo Mordechaiov op het Vierde Zionistisch congres met Theodor Herzl, 1900" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Mountain_Jews_Herzl.jpg/266px-Mountain_Jews_Herzl.jpg" decoding="async" width="266" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Mountain_Jews_Herzl.jpg/399px-Mountain_Jews_Herzl.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Mountain_Jews_Herzl.jpg/532px-Mountain_Jews_Herzl.jpg 2x" data-file-width="700" data-file-height="525" /></a></span> </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;" colspan="3"><div style="font-size:90%">Bergjoden delegatieleden Matitjahu Bogatirov en Shlomo Mordechaiov op het Vierde Zionistisch congres met Theodor Herzl, 1900</div> </td></tr> <tr> <th>Totale bevolking </th> <td colspan="2">2004: <b>150.000</b> tot <b>270.000</b> (schatting)<br />1970: <b>50.000-53.000</b> <br />1959: <b>42.000-44.000</b> (schatting) <br />1941: <b>35.000</b><br />1926: <b>26.000</b><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> (schatting) <br />1897: <b>3.000</b> </td></tr> <tr> <th>Verspreiding </th> <td colspan="2"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Israel.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Israël"><img alt="Vlag van Israël" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Israel.svg/20px-Flag_of_Israel.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Israel.svg/30px-Flag_of_Israel.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Israel.svg/40px-Flag_of_Israel.svg.png 2x" data-file-width="1100" data-file-height="800" /></a></span> <a href="/wiki/Isra%C3%ABl_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Israël (hoofdbetekenis)">Israël</a> 100.000 tot 140.000<br /> <p><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_the_United_States.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van de Verenigde Staten"><img alt="Vlag van Verenigde Staten" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/20px-Flag_of_the_United_States.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/30px-Flag_of_the_United_States.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/40px-Flag_of_the_United_States.svg.png 2x" data-file-width="1235" data-file-height="650" /></a></span> <a href="/wiki/Verenigde_Staten_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Verenigde Staten (hoofdbetekenis)">Verenigde Staten</a> 10.000 tot 40.000<br /> <span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Russia.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Rusland"><img alt="Vlag van Rusland" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/20px-Flag_of_Russia.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/30px-Flag_of_Russia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/40px-Flag_of_Russia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Rusland_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Rusland (hoofdbetekenis)">Rusland</a> 762 (2010)<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><br /> <span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Azerbaijan.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Azerbeidzjan"><img alt="Vlag van Azerbeidzjan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/20px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/30px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/40px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Azerbeidzjan" title="Azerbeidzjan">Azerbeidzjan</a> 9.084 (2009)<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> tot mogelijk 25.000<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> </td></tr> <tr> <th>Taal </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Hebreeuws" title="Hebreeuws">Hebreeuws</a>, <a href="/w/index.php?title=Judeo-Tat&action=edit&redlink=1" class="new" title="Judeo-Tat (de pagina bestaat niet)">Judeo-Tat</a>, <a href="/wiki/Russisch_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Russisch (hoofdbetekenis)">Russisch</a>, <a href="/wiki/Azerbeidzjaans" title="Azerbeidzjaans">Azerbeidzjaans</a> </td></tr> <tr> <th>Geloof </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Jodendom" title="Jodendom">Judaïsme</a> </td></tr> <tr> <th>Verwante groepen </th> <td colspan="2">Perzische, Georgische, Azerbeidzjaanse, Boecharajoden </td></tr> <tr> <td class="infobox-kop notheme center" style="color:inherit;" colspan="3"> <table cellspacing="0" cellpadding="0"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle;"><b>Portaal</b>  <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Portal.svg" class="mw-file-description" title="Portaalicoon"><img alt="Portaalicoon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" width="22" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="32" /></a></span>   </td> <td class="ta-left"><b><a href="/wiki/Portaal:Landen_%26_Volken" title="Portaal:Landen & Volken">Landen & Volken</a> </b> </td></tr></tbody></table> </td></tr> </tbody></table> <p><b>Bergjoden</b> of <b>Kaukasische Joden</b> ook bekend als Juhuro, Juvuro, Juhurim of Gorski Joden (<a href="/wiki/Azerbeidzjaans" title="Azerbeidzjaans">Azerbeidzjaans</a>: Dağ Yəhudiləri, <a href="/wiki/Hebreeuws" title="Hebreeuws">Hebreeuws</a>: יהודי קווקז <a href="/wiki/Turks" title="Turks">Turks</a>: Dağ Yahudileri) zijn <a href="/wiki/Joden" title="Joden">Joden</a> van de oostelijke en noordelijke <a href="/wiki/Kaukasus_(gebied)" title="Kaukasus (gebied)">Kaukasus</a> (<a href="/wiki/Azerbeidzjan" title="Azerbeidzjan">Azerbeidzjan</a>, <a href="/wiki/Tsjetsjeni%C3%AB" title="Tsjetsjenië">Tsjetsjenië</a>, <a href="/wiki/Dagestan" title="Dagestan">Dagestan</a> en <a href="/wiki/Ingoesjeti%C3%AB" title="Ingoesjetië">Ingoesjetië</a>). Ze stammen af van Perzische Joden uit <a href="/wiki/Iran" title="Iran">Iran</a>.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>De Bergjoden raakten vanaf de 5e eeuw gevestigd in het oude <a href="/wiki/Perzische_Rijk" title="Perzische Rijk">Perzië</a>. Verondersteld wordt dat ze Perzië vanuit het oude Israël bereikten in de 8e eeuw voor Chr. Ze migreerden verder naar het oosten en noorden en vestigden zich in de bergachtige gebieden van de Kaukasus. Ze overleefden meerdere historische veranderingen omdat ze in afgelegen bergachtig gebied woonden. Ze stonden bekend als bekwame ruiters en strijders. </p><p>De belangrijkste vestiging in Azerbeidzjan is <i>Qırmızı Qəsəbə</i>, of het klein-Jeruzalem van de Kaukasus.<sup id="cite_ref-visions.az_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-visions.az-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-ReferenceC_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceC-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In het Russisch werd <i>Qırmızı Qəsəbə</i> ooit Jevreskaja Sloboda, "Joods dorp" genoemd, in de Sovjettijd hernoemd tot Krasnaja Sloboda, "Rode dorp."<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Bergjoden verschillen van <i>Georgische Joden</i> in de Kaukasus. Er zijn culturele en etnische verschillen en ze spreken een andere taal.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Caucasus-ethnic_nl.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Caucasus-ethnic_nl.svg/300px-Caucasus-ethnic_nl.svg.png" decoding="async" width="300" height="349" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Caucasus-ethnic_nl.svg/450px-Caucasus-ethnic_nl.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Caucasus-ethnic_nl.svg/600px-Caucasus-ethnic_nl.svg.png 2x" data-file-width="984" data-file-height="1144" /></a><figcaption>Etnisch-linguistische groepen in de Kaukasus<sup id="cite_ref-ECMI_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-ECMI-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></figcaption></figure> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geschiedenis">Geschiedenis</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Geschiedenis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Geschiedenis"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vroegste_geschiedenis">Vroegste geschiedenis</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Vroegste geschiedenis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Vroegste geschiedenis"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Synagogue_at_Q%C4%B1rm%C4%B1z%C4%B1_Q%C9%99s%C9%99b%C9%99.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Synagogue_at_Q%C4%B1rm%C4%B1z%C4%B1_Q%C9%99s%C9%99b%C9%99.jpg/400px-Synagogue_at_Q%C4%B1rm%C4%B1z%C4%B1_Q%C9%99s%C9%99b%C9%99.jpg" decoding="async" width="400" height="265" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Synagogue_at_Q%C4%B1rm%C4%B1z%C4%B1_Q%C9%99s%C9%99b%C9%99.jpg/600px-Synagogue_at_Q%C4%B1rm%C4%B1z%C4%B1_Q%C9%99s%C9%99b%C9%99.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/cc/Synagogue_at_Q%C4%B1rm%C4%B1z%C4%B1_Q%C9%99s%C9%99b%C9%99.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="530" /></a><figcaption>Synagoge in Qırmızı Qəsəbə (Krasnaja Sloboda, geheel Joods dorp) Azerbeidzjan</figcaption></figure> <p>De Bergjoden wonen vermoedelijk al sinds de 5e eeuw na Chr. in de Kaukasus. Ze kwamen uit zuidwest Iran en trokken vermoedelijk in de 8e eeuw v.Chr. vanuit het oude Israël naar Perzië.<sup id="cite_ref-autogenerated19_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-autogenerated19-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Andere bronnen zeggen dat de Bergjoden al vanaf ten minste 457 v.Chr. in Azerbeidzjan aanwezig zijn. De Bijbel schrijft over priesters die vandaar werden gehaald. De profeet <a href="/wiki/Ezra_(boek)" title="Ezra (boek)">Ezra</a> zond een delegatie naar Casiphia (in Azerbeidzjan), met het verzoek priesters te leveren om in de tempel van Jeruzalem te dienen.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Bergjoden kennen de mondelinge traditie dat ze <a href="/wiki/Nageslacht" title="Nageslacht">afstammelingen</a> zijn van het <a href="/wiki/Tienstammenrijk" class="mw-redirect" title="Tienstammenrijk">Tienstammenrijk</a> die door de koning van Assyrië, die regeerde over Noord-Irak, in ballingschap werden gestuurd. Bedoeld wordt zeer waarschijnlijk <a href="/wiki/Salmanasser_V" title="Salmanasser V">Salmanasser V</a>, de koning die wordt genoemd in II Koningen 18:9-12. Volgens de plaatselijke Joodse overlevering vertrokken rond 19.000 Joden uit Jeruzalem en omstreken en trokken door Syrië, Babylonië, Perzië en daarna noordwaarts. </p><p>In Tsjetsjenië assimileerden ze in die maatschappij door het vormen van een Joodse <a href="/wiki/Tejp" title="Tejp">tejp</a>, de Zhugtii.<sup id="cite_ref-JaimoukhaTaips_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-JaimoukhaTaips-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Drie andere teips, de Shuonoi, Ziloi en Chartoi hadden mogelijk ook Joodse relaties.<sup id="cite_ref-VainakhTaips_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-VainakhTaips-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Bergjoden onderhielden een sterke militaire traditie. Om deze reden denken sommige historici dat ze afstammen van Joodse militaire kolonisten die door de <a href="/wiki/Parthische_Rijk" title="Parthische Rijk">Parthen</a> in de Kaukasus werden gevestigd als buffer en bewaker tegen nomadische schendingen vanuit de <a href="/wiki/Pontische_steppe" class="mw-redirect" title="Pontische steppe">Pontische steppe</a>.<sup id="cite_ref-Brook,_Kevin_Alan_2006,_page_233_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-Brook,_Kevin_Alan_2006,_page_233-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Een onderzoek in 2002 door geneticus Dror Rosengarten leverde op dat de paternale <a href="/wiki/Haplogroep" title="Haplogroep">haplogroep</a> van de Bergjoden "werd gedeeld met andere Joodse gemeenschappen en van Mediterraanse origine was".<sup id="cite_ref-Brook,_Kevin_Alan_2006,_page_233_15-1" class="reference"><a href="#cite_note-Brook,_Kevin_Alan_2006,_page_233-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Bovendien hebben Y-DNA-testen aangetoond dat ze Y-DNA haplotypen hebben die gerelateerd zijn aan andere Joodse gemeenschappen.<sup id="cite_ref-Brook,_Kevin_Alan_2006,_page_233_15-2" class="reference"><a href="#cite_note-Brook,_Kevin_Alan_2006,_page_233-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De <a href="/wiki/Semieten" title="Semieten">Semitische</a> oorsprong van de Bergjoden blijkt ook duidelijk uit hun taal en cultuur.<sup id="cite_ref-Brook,_Kevin_Alan_2006,_page_233_15-3" class="reference"><a href="#cite_note-Brook,_Kevin_Alan_2006,_page_233-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_"Joodse_Vallei""><span id="De_.22Joodse_Vallei.22"></span>De "Joodse Vallei"</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: De "Joodse Vallei"" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: De "Joodse Vallei""><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Aan het begin van de 17e eeuw woonden de Bergjoden in veel kleine vestigingen in de valleien van <a href="/wiki/Dagestan" title="Dagestan">Dagestan</a>. Een vallei 10 km ten zuiden van <a href="/wiki/Derbent_(stad)" title="Derbent (stad)">Derbent</a> dicht bij de kust van de <a href="/wiki/Kaspische_zee" class="mw-redirect" title="Kaspische zee">Kaspische zee</a> was voornamelijk bevolkt door Bergjoden. Naburige moslims noemden dit de "Joodse vallei." Geleidelijk werd dit een semi-onafhankelijke Joodse staat, met als politiek en religieus centrum de grootste vestiging Aba-Sava (1630-1800). De vallei floreerde tot het eind van de 18e eeuw toen de dorpen werden vernield in de oorlog tussen Sheikh-Ali-Khan, die loyaal was aan het <a href="/wiki/Russische_keizerrijk" class="mw-redirect" title="Russische keizerrijk">Russische keizerrijk</a>, en Surkhai-Khan, de heerser van het <a href="/wiki/Kanaat_Qazi-Qoemoech" title="Kanaat Qazi-Qoemoech">kanaat Qazi-Qoemoech</a>. Veel Bergjoden werden afgeslacht en overlevenden vluchtten naar Derbent waar ze bescherming genoten van <i>Fatali Khan</i>, de heerser van het <a href="/wiki/Kanaat_Quba" title="Kanaat Quba">kanaat Quba</a>. </p><p>In de 18e en 19e eeuw vond een hervestiging plaats vanuit de hooglanden naar de lagere gebieden langs de kust maar ze behielden hun benaming. In de dorpen in de bergen woonden ze in aparte wijken. In het laagland gingen ze ook bij elkaar wonen maar hun woningen waren gelijksoortig als die van hun buren. Wel bleven ze de kleding van hooglanders dragen. Ze bleven zich aan hun voedingsregels en familieleven houden. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sovjetperiode,_Holocaust_en_huidige_tijd"><span id="Sovjetperiode.2C_Holocaust_en_huidige_tijd"></span>Sovjetperiode, Holocaust en huidige tijd</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Sovjetperiode, Holocaust en huidige tijd" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Sovjetperiode, Holocaust en huidige tijd"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Hilaki_Synagogue,_Krasnaya_Sloboda.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Hilaki_Synagogue%2C_Krasnaya_Sloboda.jpg/260px-Hilaki_Synagogue%2C_Krasnaya_Sloboda.jpg" decoding="async" width="260" height="191" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Hilaki_Synagogue%2C_Krasnaya_Sloboda.jpg/390px-Hilaki_Synagogue%2C_Krasnaya_Sloboda.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Hilaki_Synagogue%2C_Krasnaya_Sloboda.jpg/520px-Hilaki_Synagogue%2C_Krasnaya_Sloboda.jpg 2x" data-file-width="3522" data-file-height="2586" /></a><figcaption>Synagoge in de wijk Gilaki , Qırmızı Qəsəbə (Krasnaja Sloboda), die in 1941 werd heropend na door de bolsjewieken te zijn gesloten</figcaption></figure> <p>In 1926 werd al meer dan 85% van de Bergjoden in Dagestan geclassificeerd als stedelijk. Ze waren vooral geconcentreerd in de steden <a href="/wiki/Machatsjkala" title="Machatsjkala">Machatsjkala</a>, <a href="/wiki/Boejnaksk" title="Boejnaksk">Boejnaksk</a>, <a href="/wiki/Derbent_(stad)" title="Derbent (stad)">Derbent</a>, <a href="/wiki/Naltsjik" title="Naltsjik">Naltsjik</a> en <a href="/wiki/Grozny" title="Grozny">Grozny</a> in noord Kaukasus; en <a href="/wiki/Quba_(district)" title="Quba (district)">Quba</a> (Krasnaja Sloboda) en <a href="/wiki/Baku" class="mw-redirect" title="Baku">Baku</a> in Azerbeidzjan.<sup id="cite_ref-Pinkus,_B._1984_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-Pinkus,_B._1984-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>In de <a href="/wiki/Tweede_Wereldoorlog" title="Tweede Wereldoorlog">Tweede Wereldoorlog</a> werden sommige van hun vestigingen op de <a href="/wiki/Krim_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Krim (hoofdbetekenis)">Krim</a> en in delen van <a href="/wiki/Kabardi%C3%AB-Balkari%C3%AB" title="Kabardië-Balkarië">Kabardië-Balkarië</a> aan het eind van 1942 bezet door de Duitse <a href="/wiki/Wehrmacht" title="Wehrmacht">Wehrmacht</a>. Enkele honderden Bergjoden werden door hen gedood voordat de Duitsers zich begin 1943 weer terugtrokken. Op 20 september 1942 doodden de Duitsers 420 Joden nabij het dorp <i>Bogdanovka</i>. In totaal werden er tijdens de Holocaust 1000 à 1500 vermoord. Velen overleefden omdat de Duitse troepen hun gebieden niet bereikten; bovendien beschouwden de Duitse autoriteiten deze groep als "religieuze" maar niet als "etnische" Joden.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>De komst van de Sovjetlegers bracht de plaats <a href="/wiki/Nalchik" class="mw-redirect" title="Nalchik">Nalchik</a> onder hun bescherming. De Joodse gemeenschap hier was de grootste die door de nazi's gedurende enkele maanden werd bezet, maar de grote meerderheid van de Joodse bevolking overleefde de bezetting. Met hulp van hun <a href="/wiki/Kabardi%C3%AB" title="Kabardië">Kabardijnse</a> buren overtuigden de Joden van Naltsjik de <a href="/wiki/Schutzstaffel" title="Schutzstaffel">SS</a> ervan dat ze <a href="/wiki/Taten" title="Taten">Taten</a> waren, plaatselijke bewoners, niet verwant met de Joodse gemeenschap. </p><p>Tijdens de grote veranderingen in de jaren 90 na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie en de opkomst van nationalisme in de regio, verlieten veel Bergjoden voorgoed hun woonplaats in de Kaukasus en verhuisden naar Moskou of het buitenland voor studie of op zoek naar werk.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tijdens de <a href="/wiki/Eerste_Tsjetsjeense_oorlog" class="mw-redirect" title="Eerste Tsjetsjeense oorlog">Eerste Tsjetsjeense oorlog</a> trokken veel Joden weg wegens de Russische invasie en het bombarderen van de burgerbevolking zonder onderscheid te maken.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ondanks de historische banden tussen Bergjoden en Tsjetsjenen hadden velen te lijden van kidnappings en geweld door gewapende Tsjetsjeense bendes die losgeld eisten van "Israël en de internationale Joodse gemeenschap".<sup id="cite_ref-EagerToGetOut_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-EagerToGetOut-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Veel Bergjoden emigreerden naar Israël of de Verenigde Staten.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Volgens de Russische volkstellingen liep hun aantal in Rusland terug van 11.282 in 1989 naar 3394 in 2002 en naar 762 in 2010. <br /> Ook in Azerbeidzjan is het aantal flink teruggelopen: van 30.792 in 1989 naar 8.916 in 1999 en 9.084 in 2009.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Een andere bron noemt echter een hoger aantal.<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <i>Qırmızı Qəsəbə</i> of <i>Krasnaja Sloboda</i> in Azerbeidzjan blijft de grootste vestiging van Bergjoden ter wereld met een huidige bevolking van circa 3000 in het dorp en 3500 in het landelijke gebied eromheen. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Max_Tilke._Mountain_Jewish_female_from_Guba.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Max_Tilke._Mountain_Jewish_female_from_Guba.jpg/260px-Max_Tilke._Mountain_Jewish_female_from_Guba.jpg" decoding="async" width="260" height="183" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Max_Tilke._Mountain_Jewish_female_from_Guba.jpg/390px-Max_Tilke._Mountain_Jewish_female_from_Guba.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Max_Tilke._Mountain_Jewish_female_from_Guba.jpg/520px-Max_Tilke._Mountain_Jewish_female_from_Guba.jpg 2x" data-file-width="720" data-file-height="508" /></a><figcaption>Bergjoodse vrouw, geschilderd door <i>Max Tilke</i> begin 20e eeuw</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Middelen_van_bestaan">Middelen van bestaan</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Middelen van bestaan" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Middelen van bestaan"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Terwijl elders in het Russische rijk Joden geen land mochten bezitten (behalve in Siberië en Centraal-Azië) bezaten de Bergjoden aan het eind van de 19e eeuw land en waren landbouwer. Ze verbouwden vooral graan en rijst, ook teelden ze <a href="/wiki/Zijdevlinder" title="Zijdevlinder">zijderupsen</a>, tabak en druiven. In tegenstelling tot andere bevolkingsgroepen hielden ze weinig dieren. Na land- en tuinbouw kwam <a href="/wiki/Leerlooien" title="Leerlooien">leerlooien</a> op de derde plaats. Aan het eind van de 19e eeuw was 6% van de Bergjoden betrokken bij de productie en handel in leer. Dit vond vooral plaats in dorpen en steden. </p><p>De Sovjetautoriteiten brachten ook de landbouwactiviteiten van Bergjoden onder in <a href="/wiki/Collectivisatie" title="Collectivisatie">collectieve boerderijen</a> maar stond hen toe door te gaan met het telen van druiven, tabak en groenten en het maken van wijn. In de staatsboerderijen werkten ze samen met andere etnische groepen. </p><p>In de loop van de jaren 30 van de 20e eeuw ontstond een groep <a href="/wiki/Intelligentsia" title="Intelligentsia">intelligentsia</a>. Rond 1970 bevonden zich onder de Bergjoden academici zoals apothekers, dokters en ingenieurs. Een aantal werkte in de entertainment in Dagestan.<sup id="cite_ref-ReferenceA_24-0" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceA-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Het dansensemble "Lezginka" werd 21 jaar door de bergjood Tankho Israilov geleid (1958–79). </p><p>Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie is de werkgelegenheid een probleem waardoor migratie naar elders ontstond. Voor projecten op het gebied van cultuur en het opknappen van oude synagogen is men tegenwoordig afhankelijk van fondsen die door geslaagde emigranten worden gedoneerd. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Religie">Religie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Religie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Religie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Caucasusian_Jews_with_chokha.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Caucasusian_Jews_with_chokha.jpg/260px-Caucasusian_Jews_with_chokha.jpg" decoding="async" width="260" height="198" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Caucasusian_Jews_with_chokha.jpg/390px-Caucasusian_Jews_with_chokha.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Caucasusian_Jews_with_chokha.jpg/520px-Caucasusian_Jews_with_chokha.jpg 2x" data-file-width="527" data-file-height="401" /></a><figcaption>Bergjoden rusten na een werkdag</figcaption></figure> <p>Door de eeuwen heen behielden de Bergjoden hun geloof en ontwikkelden eigen tradities en religieuze praktijken.<sup id="cite_ref-jta.org_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-jta.org-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Het behoud van de religie ging niet zonder moeilijkheden. In de voorspoedige periode van de Joodse Vallei (ongeveer 1600-1800) was hun geestelijk centrum geconcentreerd in Aba-Sava, waar belangrijke religieuze werken werden geschreven. Elisha ben Schmuel Ha-Katan schreef hier enkele liturgische gedichten. Theoloog Gerhson Lala ben Moshke Nakdi, die in de 18e eeuw in Aba-Sava woonde, schreef een commentaar op <a href="/wiki/Mishneh_Torah" class="mw-redirect" title="Mishneh Torah">Mishneh Torah</a> van <a href="/wiki/Maimonides" title="Maimonides">Maimonides</a>. Rabbi Mattathia ben Shmuel ha-Kohen schreef er zijn <a href="/wiki/Kabbalistiek" class="mw-redirect" title="Kabbalistiek">kabbalistisch</a> essay <i>Kol Hamevaser</i>. Na de verwoesting van Aba-Sava (rond 1800) verplaatste het religieuze centrum zich naar Derbent. </p><p>In de eerste tientallen jaren van de Sovjet-Unie nam de overheid onderdrukkende maatregelen. Ook bij de Bergjoden werden als gevolg van de communistische ideologie <a href="/wiki/Synagoge" title="Synagoge">synagogen</a> gesloten. Dezelfde procedures werden toegepast op andere religies. De Sovjetautoriteiten verkondigden de mythe dat Bergjoden niet bij het <a href="/wiki/Jodendom" title="Jodendom">Jodendom</a> hoorden maar eerder leden waren van de <a href="/wiki/Taten" title="Taten">Taten</a> die zich ook in het gebied hadden gevestigd. De anti-zionistische retoriek werd nog intensiever tijdens de regering van <a href="/wiki/Chroesjtsjov" class="mw-redirect" title="Chroesjtsjov">Chroesjtsjov</a>.<sup id="cite_ref-visions.az_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-visions.az-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:NalchikJewishCemetery.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/NalchikJewishCemetery.jpg/260px-NalchikJewishCemetery.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/NalchikJewishCemetery.jpg/390px-NalchikJewishCemetery.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/NalchikJewishCemetery.jpg/520px-NalchikJewishCemetery.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption>Joodse begraafplaats in <a href="/wiki/Nalchik" class="mw-redirect" title="Nalchik">Nalchik</a></figcaption></figure> <p>Later werden een aantal synagogen weer heropend, tegen 1955 waren er synagogen in de grootste gemeenschappen. Aan het begin van de 21e eeuw waren er zeven synagogen in Azerbeidzjan.<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Hoewel Bergjoden de rituelen van besnijdenis, huwelijk, begraven en <a href="/wiki/Joodse_feestdagen" class="mw-redirect" title="Joodse feestdagen">Joodse feestdagen</a> in acht nemen, worden andere aspecten van het geloof minder nauwkeurig nagekomen.<sup id="cite_ref-Pinkus,_B._1984_16-1" class="reference"><a href="#cite_note-Pinkus,_B._1984-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-jta.org_25-1" class="reference"><a href="#cite_note-jta.org-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De etnische identiteit van de gemeenschap bleef intact ondanks de Sovjetbemoeienis. Huwelijken met moslims in Azerbeidzjan of Dagestan waren zeldzaam omdat beide groepen <a href="/wiki/Endogamie" title="Endogamie">endogamie</a> praktiseren.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Na het einde van de Sovjet-Unie ontstond met name onder de jongere generatie een religieuze opleving.<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Taal_en_scholing">Taal en scholing</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Taal en scholing" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Taal en scholing"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Mountain_Jews_Guba.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Mountain_Jews_Guba.jpg/260px-Mountain_Jews_Guba.jpg" decoding="async" width="260" height="190" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Mountain_Jews_Guba.jpg/390px-Mountain_Jews_Guba.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Mountain_Jews_Guba.jpg/520px-Mountain_Jews_Guba.jpg 2x" data-file-width="900" data-file-height="656" /></a><figcaption>Basisschool van Bergjoden in <a href="/wiki/Quba_(stad)" title="Quba (stad)">Quba</a> (Krasnaja Sloboda), begin 1920</figcaption></figure> <p>Bergjoden spreken <i>Judeo-Tat</i> of <i>Juhuri</i>, een vorm van het <a href="/wiki/Perzisch" title="Perzisch">Perzisch</a>, een Zuidwest-Iraanse taal uit de <a href="/wiki/Indo-Europese_taalfamilie" class="mw-redirect" title="Indo-Europese taalfamilie">Indo-Europese taalfamilie</a>. Hierin is veel <i>klassiek Hebreeuws</i> geïntegreerd.<sup id="cite_ref-autogenerated17_29-0" class="reference"><a href="#cite_note-autogenerated17-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Judeo-Tat bevat <a href="/wiki/Semitische_talen" title="Semitische talen">semitische</a> (Hebreeuwse/Aramese/Arabische) elementen.<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tot de vroege Sovjetperiode werd het geschreven in het Hebreeuwse alfabet, daarna in het Latijnse schrift en tegenwoordig in Cyrillisch schrift.<br /> In vroeger eeuwen werden alleen jongens opgeleid op synagogescholen. Vanaf 1860 gingen gegoede families over op thuisonderwijs waarbij leraren werden ingehuurd die naast Hebreeuws, ook lesgaven in Russisch en <a href="/wiki/Jiddisch" title="Jiddisch">Jiddisch</a>. In het begin van de 20e eeuw werd Judeo-Tat de taal waarin werd lesgegeven in nieuw opgerichte basisscholen voor zowel jongens als meisjes. Vanaf de Tweede Wereldoorlog werd op deze scholen Russisch de voertaal toen de centrale overheid het Russisch benadrukte als officiële taal van de Sovjet-Unie. </p><p>De Bergjoden bracht bekende personen voort op het gebied van gezondheidszorg, onderwijs, kunst en cultuur.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>In de 21e eeuw moedigt de overheid het culturele leven van minderheden aan. In Dagestan en <a href="/wiki/Kabardi%C3%AB-Balkari%C3%AB" title="Kabardië-Balkarië">Kabardië-Balkarië</a>, zijn Judeo-Tat en Hebreeuwse cursussen geïntroduceerd in traditionele scholen van de Bergjoden. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Cultuur">Cultuur</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Cultuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Cultuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Militaire_traditie">Militaire traditie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Militaire traditie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Militaire traditie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Caucasusian_Jew_with_chokha.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Caucasusian_Jew_with_chokha.jpg/260px-Caucasusian_Jew_with_chokha.jpg" decoding="async" width="260" height="373" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Caucasusian_Jew_with_chokha.jpg/390px-Caucasusian_Jew_with_chokha.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Caucasusian_Jew_with_chokha.jpg/520px-Caucasusian_Jew_with_chokha.jpg 2x" data-file-width="530" data-file-height="760" /></a><figcaption>Bergjood met papakha, circa 1898</figcaption></figure> <p>Bergjoden stonden bekend om hun militaire traditie en werden in het verleden gezien als felle strijders. Enkele historici denken dat de oorsprong van de groep teruggaat op Perzisch-Joodse soldaten die in de Kaukasus werden gestationeerd door <a href="/wiki/Sassaniden" title="Sassaniden">Sassanidische koningen</a> in de 5e of 6e eeuw om het gebied te beschermen tegen de <a href="/wiki/Hunnen" title="Hunnen">Hunnen</a> en andere nomadische invasies uit het oosten.<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kleding">Kleding</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Kleding" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Kleding"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Jewish_Girls_of_the_Caucasus,_1913.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Jewish_Girls_of_the_Caucasus%2C_1913.jpg/260px-Jewish_Girls_of_the_Caucasus%2C_1913.jpg" decoding="async" width="260" height="318" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1d/Jewish_Girls_of_the_Caucasus%2C_1913.jpg 1.5x" data-file-width="343" data-file-height="419" /></a><figcaption>Joodse vrouwen in de Kaukasus, 1913</figcaption></figure> <p>In de loop van eeuwen namen de Bergjoden de kledinggewoonten van hun moslimburen over. Mannen droegen een <i>chokha</i> (wollen mantel) en bedekten hun hoofd met een <i>papakha</i>, waarvan varianten bestonden om de sociale status van de drager te symboliseren. De kleding van rijke mannen was versierd met juwelen en zilver- en goudgedecoreerde wapens, kettingen, riemen of een <i>kiset</i>, een kleine beurs voor tabak of munten. Vrouwenkleding was doorgaans van eenvoudiger snit in donkere tinten, gemaakt van zijde, brocante, fluweel, satijn en later van wol. De stof werd versierd met kralen, gouden steken of knopen en vergulde of verzilverde riemen. Buitenshuis bedekten zowel gehuwde als ongehuwde vrouwen hun haar met een hoofddoek. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Voeding">Voeding</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&veaction=edit&section=11" title="Bewerk dit kopje: Voeding" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&action=edit&section=11" title="De broncode bewerken van de sectie: Voeding"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Op het menu van Bergjoden kwamen gebruikelijke gerechten van andere Kaukasusvolkeren, Azerbeidzjanen en uit de Perzische keuken te staan. Soms werden ze aangepast om aan de regels van de <a href="/wiki/Kashroet" class="mw-redirect" title="Kashroet">kashroet</a> te voldoen. Typische gerechten zijn <i>chudu</i> (vleestaart), <a href="/wiki/Sjasliek" title="Sjasliek">sjasliek</a>, <a href="/wiki/Dolma" title="Dolma">dolma</a>, <i>dushbara</i>, <i>jarpagi</i> (gevulde koolbladeren), <i>tara</i> (groentestamppot met stukjes vlees), <i>nermov</i> (kip of ander vlees met stamppot van tarwe en bonen) en stamppot van kip of vis met rijst.<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Voor feestdagen golden speciale gerechten zoals <i>eshkene</i>, een Perzische soep voor het <a href="/wiki/Pascha" class="mw-redirect" title="Pascha">Pascha</a> en <i>hoshalevo</i> (hapjes met honing, zonnebloempit en walnoot) voor het <a href="/wiki/Poerim" title="Poerim">poerimfeest</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Muziek">Muziek</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&veaction=edit&section=12" title="Bewerk dit kopje: Muziek" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&action=edit&section=12" title="De broncode bewerken van de sectie: Muziek"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De muziek heeft vaak een liturgische basis, te gebruiken bij gezangen en gebeden en op feestdagen. Het tempo is vrij hoog en er worden verschillende instrumenten gebruikt.<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Afbeeldingen">Afbeeldingen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&veaction=edit&section=13" title="Bewerk dit kopje: Afbeeldingen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bergjoden&action=edit&section=13" title="De broncode bewerken van de sectie: Afbeeldingen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul class="gallery mw-gallery-traditional center" style="max-width: 815px;"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Mountain_jewish_men.jpg" class="mw-file-description" title="Bergjoodse mannen, circa 1900; uit de Joodse encyclopedie 1905-1906"><img alt="Bergjoodse mannen, circa 1900; uit de Joodse encyclopedie 1905-1906" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Mountain_jewish_men.jpg/112px-Mountain_jewish_men.jpg" decoding="async" width="112" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Mountain_jewish_men.jpg/168px-Mountain_jewish_men.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Mountain_jewish_men.jpg/224px-Mountain_jewish_men.jpg 2x" data-file-width="278" data-file-height="298" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Bergjoodse mannen, circa 1900; uit de Joodse encyclopedie 1905-1906</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Caucasusian_Jew.jpg" class="mw-file-description" title="Bergjood, circa 1898"><img alt="Bergjood, circa 1898" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Caucasusian_Jew.jpg/84px-Caucasusian_Jew.jpg" decoding="async" width="84" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Caucasusian_Jew.jpg/126px-Caucasusian_Jew.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Caucasusian_Jew.jpg/168px-Caucasusian_Jew.jpg 2x" data-file-width="533" data-file-height="760" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Bergjood, circa 1898</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Dagestan_Mounatain_Jew_1870-1880._Alexandre_Roinashvili._Tbilisi_History_Museum_Collection.jpg" class="mw-file-description" title="Bergjoodse vrouwen uit Dagestan, 1870-1880"><img alt="Bergjoodse vrouwen uit Dagestan, 1870-1880" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Dagestan_Mounatain_Jew_1870-1880._Alexandre_Roinashvili._Tbilisi_History_Museum_Collection.jpg/78px-Dagestan_Mounatain_Jew_1870-1880._Alexandre_Roinashvili._Tbilisi_History_Museum_Collection.jpg" decoding="async" width="78" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Dagestan_Mounatain_Jew_1870-1880._Alexandre_Roinashvili._Tbilisi_History_Museum_Collection.jpg/116px-Dagestan_Mounatain_Jew_1870-1880._Alexandre_Roinashvili._Tbilisi_History_Museum_Collection.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Dagestan_Mounatain_Jew_1870-1880._Alexandre_Roinashvili._Tbilisi_History_Museum_Collection.jpg/155px-Dagestan_Mounatain_Jew_1870-1880._Alexandre_Roinashvili._Tbilisi_History_Museum_Collection.jpg 2x" data-file-width="663" data-file-height="1024" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Bergjoodse vrouwen uit <a href="/wiki/Dagestan" title="Dagestan">Dagestan</a>, 1870-1880</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Mountain_jewish_woman.jpg" class="mw-file-description" title="Moeder met kinderen, circa 1900"><img alt="Moeder met kinderen, circa 1900" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Mountain_jewish_woman.jpg/84px-Mountain_jewish_woman.jpg" decoding="async" width="84" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Mountain_jewish_woman.jpg/126px-Mountain_jewish_woman.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Mountain_jewish_woman.jpg/168px-Mountain_jewish_woman.jpg 2x" data-file-width="248" data-file-height="353" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Moeder met kinderen, circa 1900</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Mountain_jews_4.jpg" class="mw-file-description" title="In de Kaukasus, circa 1900"><img alt="In de Kaukasus, circa 1900" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Mountain_jews_4.jpg/99px-Mountain_jews_4.jpg" decoding="async" width="99" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Mountain_jews_4.jpg/149px-Mountain_jews_4.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Mountain_jews_4.jpg/198px-Mountain_jews_4.jpg 2x" data-file-width="252" data-file-height="305" /></a></span></div> <div class="gallerytext">In de Kaukasus, circa 1900</div> </li> </ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><span style="font-weight:bold">Bronnen</span></div> <ul><li>Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Mountain_Jews?oldid=792512426">Mountain Jews</a> op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a> valt. Zie de <a class="external text" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Mountain_Jews?offset=20170806235959&action=history">bewerkingsgeschiedenis</a></span> aldaar.<style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r66936091">.mw-parser-output .error-bronvermelding{color:#ff0000;font-weight:bold}.mw-parser-output .error-bronvermelding span{font-size:larger}</style></li></ul> <p><b>Referenties en voetnoten</b> </p> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eki.ee/books/redbook/mountain_jews.shtml">The Peoples of the Red Book</a></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/per-itog/tab5.xls">Всероссийская перепись населения 2010. Russische volkstelling 2010</a></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.stat.gov.az/source/demoqraphy/?lang=en">The State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan</a></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tabletmag.com/jewish-news-and-politics/42649/mountain-jews">Tablet magazine, 2010 De aantallen zijn moeilijk vast te stellen omdat een deel in Israël of Rusland woont maar ook een Azerbeidzjaans paspoort heeft.</a></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tabletmag.com/jewish-news-and-politics/42649/mountain-jews">Tablet magazine, 2010</a></span> </li> <li id="cite_note-visions.az-6"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-visions.az_6-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-visions.az_6-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.visions.az/en/news/483/75eb2f55">Visions of Azerbaijan</a></span> </li> <li id="cite_note-ReferenceC-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ReferenceC_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161028162226/http://stmegi.com/posts/32308/rabbi-gershon-mizrakhi-pravednyy-ravvin-obshchiny-gorskikh-evreev/">Russischtalig</a> stmegi.com (gearchiveerd)</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text">Schwartz, Bryan, Scattered Among the Nations, Visual Anthropology Press, 2015</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Mountain Jews: customs and daily life in the Caucasus</i>, Leʼah Miḳdash-Shemaʻʼilov, Liya Mikdash-Shamailov, Muzeʼon Yiśraʼel (Jerusalem), UPNE, 2002, page 9</span> </li> <li id="cite_note-ECMI-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ECMI_10-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67679320">.mw-parser-output .taalaanduiding{font-family:sans-serif;font-size:85%;cursor:help;color:var(--color-subtle,#555)}.mw-parser-output .taalaanduiding span{border-bottom:1px dotted var(--color-subtle,#555)}</style><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://web.archive.org/web/20140904143533/http://ecmicaucasus.org/menu/info_maps.html">[1]</a> ecmicaucasus.org (gearchiveerd)</span> </li> <li id="cite_note-autogenerated19-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-autogenerated19_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Mountain Jews: customs and daily life in the Caucasus</i>, Leʼah Miḳdash-Shemaʻʼilov, Liya Mikdash-Shamailov, Muzeʼon Yiśraʼel (Jerusalem), UPNE, 2002, page 19</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text">Ezra 8:17</span> </li> <li id="cite_note-JaimoukhaTaips-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-JaimoukhaTaips_13-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Jaimoukha, Amjad. <i>The Chechens: A Handbook</i>. Page 276</span> </li> <li id="cite_note-VainakhTaips-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-VainakhTaips_14-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170807194945/http://www.chechnyafree.ru/old/en/article.php?IBLOCK_ID=364&SECTION_ID=0&ELEMENT_ID=60853">The Vainakh Taips: Yesterday and Today</a>.</span> </li> <li id="cite_note-Brook,_Kevin_Alan_2006,_page_233-15"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Brook,_Kevin_Alan_2006,_page_233_15-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Brook,_Kevin_Alan_2006,_page_233_15-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Brook,_Kevin_Alan_2006,_page_233_15-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Brook,_Kevin_Alan_2006,_page_233_15-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text">Rosengarten, D (2002). "Y Chromosome Haplotypes among Members of the Caucasus Jewish Communities". Ancient Biomolecules.</span> </li> <li id="cite_note-Pinkus,_B._1984-16"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Pinkus,_B._1984_16-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Pinkus,_B._1984_16-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text">Pinkus, B., & Frankel, J. (1984). <i>The Soviet Government and the Jews, 1948-1967: A Documented Study.</i> Cambridge: Cambridge University Press.</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text">Kiril Feferman: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://hgs.oxfordjournals.org/content/21/1/96.full#xref-fn-79-1">"Nazi Germany and the Mountain Jews: Was There a Policy?"</a>, in: Richard D. Breitman (ed.): <i>Holocaust and Genocide Studies,</i> Volume 21 Spring 2007, <a href="/wiki/Oxford_University_Press" title="Oxford University Press">Oxford University Press</a>, p. 96-114.</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jta.org/2001/06/06/life-religion/features/jews-from-the-caucasus-a-dying-breed-3">Gorodetsky, L. (2001). "Jews from the Caucasus: A dying breed?"</a></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>American Jewish Year Book,</i> 1998, page 14.</span> </li> <li id="cite_note-EagerToGetOut-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-EagerToGetOut_20-0">↑</a></span> <span class="reference-text">JTA. (2000). Around the Jewish World: "Russia’s Mountain Jews Support War in Chechnya, but Are Eager to Get Out." <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.jta.org/2000/03/01/archive/around-the-jewish-world-russias-mountain-jews-support-war-in-chechnya-but-are-eager-to-get-out#ixzz2kSedZ42B">[2]</a></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tabletmag.com/jewish-news-and-politics/42649/mountain-jews">Sarah Marcus, "Mountain Jews: A New Read on Jewish Life"</a>, <i>Tablet Magazine,</i></span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text">Zie voetnoot 3</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text">Zie voetnoot 4</span> </li> <li id="cite_note-ReferenceA-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ReferenceA_24-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Pinkus, B., & Frankel, J. (1984). <i>The Soviet Government and the Jews, 1948-1967: A Documented Study.</i> Cambridge: Cambridge University Press. Chicago</span> </li> <li id="cite_note-jta.org-25"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-jta.org_25-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-jta.org_25-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text">Cnaan Liphshiz. (2013). "Jewish shtetl in Azerbaijan survives amid Muslim majority." <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.jta.org/2013/08/29/news-opinion/world/jewish-shtetl-in-azerbaijan-survives-amid-muslim-majority#ixzz2kSt0TdaT">[3]</a></span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text">Jewish Virtual History Library, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/vjw/Azerbaijan.html">Azerbaijan</a></span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text">Behar, D. M. cs. (2008). "Counting the Founders: The Matrilineal Genetic Ancestry of the Jewish Diaspora", <i>Plos one,</i> 3(4), e2062.</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text">BRYAN SCHWARTZ. "Teens lead Azerbaijan Jews up the spiritual mountain.", <i>JWeekly</i> <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.jweekly.com/article/full/17495/teens-lead-azerbaijan-jews-up-the-spiritual-mountain">[4]</a></span> </li> <li id="cite_note-autogenerated17-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-autogenerated17_29-0">↑</a></span> <span class="reference-text">"Mountain Jews: customs and daily life in the Caucasus<i>, Leʼah Miḳdash-Shema", Liya Mikdash-Shamailov, Muzeʼon Yiśraʼel (Jerusalem), UPNE, 2002, page 17</i></span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150927054150/http://elalliance.org/projects/jewish-languages/juhuri/">Juhuri - Endangered Language Alliance</a> elalliance.org (gearchiveerd)</span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Russisch">(<span>ru</span>) </span><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.portalus.ru/modules/english_russia/print.php?subaction=showfull&id=1189694590&archive=&start_from=&ucat=21&">Mountain Jews</a> portalus.ru</span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text">Blady (2000), <i>The Mountain Jews of Daghestan,</i> p. 158-159</span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20141019123906/http://jtimes.ru/juhuro/culture/2847-chudu-gorskie-pirogi">Juhuro gerechten, The Jewish Times</a></span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jewish-music.huji.ac.il/content/music-mountain-jews">Music of the Mountain Jews</a></span> </li> </ol></div></div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67837862">.mw-parser-output .navigatie{position:relative;clear:both;overflow:auto;margin:1em auto -0.5em;padding:2px;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:87%}.mw-parser-output .navigatie-bewerken{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-bewerken .mw-ui-icon::before{background-size:0.9em}.mw-parser-output .navigatie-afb-links,.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{position:absolute}.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{right:2px}.mw-parser-output .navigatie-afb-groot{float:right;padding-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:#ddeef8;padding:2px 5.5em;font-weight:bold}.mw-parser-output .navigatie-inhoud{padding:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-inhoud p:first-child{margin:0}.mw-parser-output .navigatie div[style*="background-color"],.mw-parser-output .navigatie div[style*="background"]{color:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}</style> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="Etnische_groep_van_Rusland"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_volkeren_Rusland" title="Sjabloon:Navigatie volkeren Rusland"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span class="ui-state-disabled" typeof="mw:File"><span title="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)"><img alt="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_volkeren_Rusland&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div id="Etnische_groep_van_Rusland" class="navigatie-titel"><a href="/wiki/Rusland_(hoofdbetekenis)#Demografie" class="mw-redirect" title="Rusland (hoofdbetekenis)">Etnische groep van Rusland</a></div> <div class="navigatie-inhoud"> <p><a href="/wiki/Abazijnen" title="Abazijnen">Abazijnen</a> · <a href="/wiki/Abchazi%C3%ABrs" title="Abchaziërs">Abchaziërs</a> · <a href="/wiki/Achvachen" title="Achvachen">Achvachen</a> · <a href="/wiki/Adygee%C3%ABrs_(Adygea)" title="Adygeeërs (Adygea)">Adygeeërs</a> · <a href="/wiki/Aino_(volk)" title="Aino (volk)">Aino</a> · <a href="/wiki/Aleoeten_(volk)" title="Aleoeten (volk)">Aleoeten</a> · <a href="/wiki/Aljoetoren" title="Aljoetoren">Aljoetoren</a> · <a href="/wiki/Altaj_(volk)" title="Altaj (volk)">Altaj</a> (Oirot) · <a href="/wiki/Andi_(volk)" title="Andi (volk)">Andi</a> · <a href="/wiki/Armeni%C3%ABrs" title="Armeniërs">Armeniërs</a> · <a href="/wiki/Avaren_(Kaukasus)" title="Avaren (Kaukasus)">Avaren</a> · <a href="/wiki/Azerbeidzjanen" title="Azerbeidzjanen">Azerbeidzjanen</a>· <a href="/wiki/Balkaren" title="Balkaren">Balkaren</a> · <a href="/wiki/Baraba_(volk)" title="Baraba (volk)">Baraba</a> · <a href="/wiki/Basjkieren" title="Basjkieren">Basjkieren</a> · <a class="mw-selflink selflink">Bergjoden</a> · <a href="/wiki/Boerjaten" title="Boerjaten">Boerjaten</a> · <a href="/wiki/Chakassen" title="Chakassen">Chakassen</a> · <a href="/wiki/Chanten" title="Chanten">Chanten</a> · <a href="/wiki/Chinezen_in_Rusland" title="Chinezen in Rusland">Chinezen</a> · <a href="/wiki/Dargienen" title="Dargienen">Dargienen</a> · <a href="/wiki/Dolganen" title="Dolganen">Dolganen</a> · <a href="/wiki/Enetsen" title="Enetsen">Enetsen</a> · <a href="/wiki/Evenen" title="Evenen">Evenen</a> · <a href="/wiki/Evenken" title="Evenken">Evenken</a> · <a href="/wiki/Georgi%C3%ABrs" title="Georgiërs">Georgiërs</a> · <a href="/wiki/Grieken" title="Grieken">Grieken</a> · <a href="/wiki/Ingoesjen" title="Ingoesjen">Ingoesjen</a> · <a href="/wiki/Ingri%C3%ABrs" title="Ingriërs">Ingriërs</a> · <a href="/wiki/Itelmenen" title="Itelmenen">Itelmenen</a> · <a href="/wiki/Jakoeten" title="Jakoeten">Jakoeten</a> · <a href="/wiki/Joden" title="Joden">Joden</a> · <a href="/wiki/Joekagieren" title="Joekagieren">Joekagieren</a> · <a href="/wiki/Joepiken" title="Joepiken">Joepiken</a> · <a href="/wiki/Kabardijnen" title="Kabardijnen">Kabardijnen</a> · <a href="/wiki/Kalmukken" title="Kalmukken">Kalmukken</a> · <a href="/wiki/Kamtsjadalen" title="Kamtsjadalen">Kamtsjadalen</a> · <a href="/wiki/Karatsjajers" title="Karatsjajers">Karatsjajers</a> · <a href="/wiki/Kareli%C3%ABrs" title="Kareliërs">Kareliërs</a> · <a href="/wiki/Kazachen" title="Kazachen">Kazachen</a> · <a href="/wiki/Kereken" title="Kereken">Kereken</a> · <a href="/wiki/Ketten" title="Ketten">Ketten</a> · <a href="/wiki/Komi_(volk)" title="Komi (volk)">Komi</a> · <a href="/wiki/Koreanen" title="Koreanen">Koreanen</a> · <a href="/wiki/Korjaken" title="Korjaken">Korjaken</a> · <a href="/wiki/Korjo-saram" title="Korjo-saram">Korjo-saram</a> · <a href="/wiki/Krim-Tataren" title="Krim-Tataren">Krim-Tataren</a> · <a href="/wiki/Lezgi%C3%ABrs" title="Lezgiërs">Lezgiërs</a> · <a href="/wiki/Mansen" title="Mansen">Mansen</a> · <a href="/wiki/Mari_(volk)" title="Mari (volk)">Mari</a> (Tsjeremissen) · <a href="/wiki/Meschetische_Turken" title="Meschetische Turken">Meschetische Turken</a> · <a href="/wiki/Mordwienen" title="Mordwienen">Mordwienen</a> · <a href="/wiki/Nanai_(volk)" title="Nanai (volk)">Nanai</a> · <a href="/wiki/Negidalen" title="Negidalen">Negidalen</a> · <a href="/wiki/Nenetsen" title="Nenetsen">Nenetsen</a> (Joeraken) · <a href="/wiki/Nganasanen" title="Nganasanen">Nganasanen</a> · <a href="/wiki/Nivchen" title="Nivchen">Nivchen</a> (Giljaken) · <a href="/wiki/Nogai" title="Nogai">Nogai</a> · <a href="/wiki/Oedegen" title="Oedegen">Oedegen</a> · <a href="/wiki/Oedmoerten" title="Oedmoerten">Oedmoerten</a> · <a href="/wiki/Oekra%C3%AFners" title="Oekraïners">Oekraïners</a> · <a href="/wiki/Oeltsjen" title="Oeltsjen">Oeltsjen</a> · <a href="/wiki/Oezbeken" title="Oezbeken">Oezbeken</a> · <a href="/wiki/Oroken" title="Oroken">Oroken</a> · <a href="/wiki/Orotsjen" title="Orotsjen">Orotsjen</a> · <a href="/wiki/Osseten" title="Osseten">Osseten</a> · <a href="/wiki/Polen_(volk)" title="Polen (volk)">Polen</a> · <a href="/wiki/Pomoren" title="Pomoren">Pomoren</a> · <a href="/wiki/Rusland-Duitsers" title="Rusland-Duitsers">Rusland-Duitsers</a> (inclusief <a href="/wiki/Rusland-Duitsers" title="Rusland-Duitsers">Wolga-Duitsers</a>) · <a href="/wiki/Russen_(volk)" title="Russen (volk)">Russen</a> · <a href="/wiki/Samen_(volk)" title="Samen (volk)">Samen</a> (Lappen) · <a href="/wiki/Selkoepen" title="Selkoepen">Selkoepen</a> · <a href="/wiki/Sjoren" title="Sjoren">Sjoren</a> · <a href="/wiki/Sojoten" title="Sojoten">Sojoten</a> · <a href="/wiki/Tabassaranen" title="Tabassaranen">Tabassaranen</a> · <a href="/wiki/Perzen" title="Perzen">Perzen</a> (<a href="/wiki/Tadzjieken" title="Tadzjieken">Tadzjieken</a>) · <a href="/wiki/Taten" title="Taten">Taten</a> · <a href="/wiki/Teleoeten" title="Teleoeten">Teleoeten</a> · <a href="/wiki/Tofalaren" title="Tofalaren">Tofalaren</a> · <a href="/wiki/Tsachoeri%C3%ABrs" title="Tsachoeriërs">Tsachoeriërs</a> (Caxur) · <a href="/wiki/Tsjerkessen_(Karatsjaj-Tsjerkessi%C3%AB)" title="Tsjerkessen (Karatsjaj-Tsjerkessië)">Tsjerkessen</a> · <a href="/wiki/Tsjetsjenen" title="Tsjetsjenen">Tsjetsjenen</a> (Noxchi) · <a href="/wiki/Tsjoektsjen" title="Tsjoektsjen">Tsjoektsjen</a> · <a href="/wiki/Tsjoelymen" title="Tsjoelymen">Tsjoelymen</a> · <a href="/wiki/Tsjoevanen" title="Tsjoevanen">Tsjoevanen</a> · <a href="/wiki/Tsjoevasjen" title="Tsjoevasjen">Tsjoevasjen</a> · <a href="/wiki/Turkmenen" title="Turkmenen">Turkmenen</a> · <a href="/wiki/Toevanen" title="Toevanen">Toevanen</a> · <a href="/wiki/Wepsen" title="Wepsen">Wepsen</a> · <a href="/wiki/Wit-Russen" title="Wit-Russen">Belarussen</a> (Wit-Russen) · <a href="/wiki/Wolga-Tataren" title="Wolga-Tataren">Wolga-Tataren</a> · <a href="/wiki/Woten" title="Woten">Woten</a> </p> </div></div> <div class="interProject commons mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Mountain_Jews#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Mountain Jews">Mediabestanden</a></div> <div class="interProjectTemplate interProject-groot toccolours" style="display:flex; gap:1em; align-items:center; clear:both; margin:1em 0 -0.5em 0;"> <div style="min-width:max-content;"><span class="noviewer noresize" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/25px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="34" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/38px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span></div> <div>Zie de categorie <i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Mountain_Jews#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Mountain Jews">Bergjoden</a></b></i> van <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> voor mediabestanden over dit onderwerp.</div> </div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bergjoden&oldid=67455462">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bergjoden&oldid=67455462</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorieën</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Volk_in_Dagestan" title="Categorie:Volk in Dagestan">Volk in Dagestan</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Volk_in_Azerbeidzjan" title="Categorie:Volk in Azerbeidzjan">Volk in Azerbeidzjan</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Jodendom" title="Categorie:Jodendom">Jodendom</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 28 apr 2024 om 21:18.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Bergjoden&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-mf4ts","wgBackendResponseTime":183,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.201","walltime":"0.516","ppvisitednodes":{"value":1880,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":21549,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":8397,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":14,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":25684,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 197.457 1 -total"," 32.51% 64.188 1 Sjabloon:Infobox_volk"," 30.81% 60.839 1 Sjabloon:Infobox_generiek"," 27.72% 54.727 1 Sjabloon:Appendix"," 19.38% 38.263 1 Sjabloon:References"," 11.05% 21.822 1 Sjabloon:Wikidata_afbeelding"," 9.88% 19.503 1 Sjabloon:Navigatie_volkeren_Rusland"," 9.06% 17.880 1 Sjabloon:Commonscat"," 8.39% 16.576 1 Sjabloon:Navigatie"," 7.08% 13.984 1 Sjabloon:Zusterproject_box"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.005","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":637614,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-64476968cd-2rdmr","timestamp":"20241102125135","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Bergjoden","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Bergjoden","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q628490","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q628490","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2017-08-07T14:06:34Z","dateModified":"2024-04-28T20:18:00Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/5\/50\/Mountain_Jews_Herzl.jpg","headline":"etnische groep"}</script> </body> </html>