CINXE.COM

Mandżurowie – Wikipedia, wolna encyklopedia

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Mandżurowie – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"2580d999-0665-4355-8df5-339ae5fec3af","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Mandżurowie","wgTitle":"Mandżurowie","wgCurRevisionId":72325510,"wgRevisionId":72325510,"wgArticleId":564794,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Szablon cytowania książki – brak numeru strony","Artykuły z brakującymi przypisami od 2011-12","Historia Chin","Kultury ze standardowej próby etnograficznej","Heilongjiang","Hebei","Mongolia Wewnętrzna","Mniejszości etniczne w Chińskiej Republice Ludowej","Narodowości"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Mandżurowie","wgRelevantArticleId":564794,"wgIsProbablyEditable":true, "wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":72325510,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":9000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q145665","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true, "wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=[ "ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022", "ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&amp;modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.13"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/A_symbol_of_Manchu.svg/1200px-A_symbol_of_Manchu.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1200"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/A_symbol_of_Manchu.svg/800px-A_symbol_of_Manchu.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/A_symbol_of_Manchu.svg/640px-A_symbol_of_Manchu.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="640"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Mandżurowie – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Mand%C5%BCurowie"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Mand%C5%BCurowie&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Mand%C5%BCurowie"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Mandżurowie rootpage-Mandżurowie skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Główne menu" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=pl.wikipedia.org&amp;uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&amp;returnto=Mand%C5%BCurowie" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&amp;returnto=Mand%C5%BCurowie" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=pl.wikipedia.org&amp;uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&amp;returnto=Mand%C5%BCurowie" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&amp;returnto=Mand%C5%BCurowie" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Historia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Historia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Historia</span> </button> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Władcy_Chin" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Władcy_Chin"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Władcy Chin</span> </div> </a> <ul id="toc-Władcy_Chin-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zmierzch" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Zmierzch"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Zmierzch</span> </div> </a> <ul id="toc-Zmierzch-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Asymilacja" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Asymilacja"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Asymilacja</span> </div> </a> <ul id="toc-Asymilacja-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mandżurowie_dzisiaj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Mandżurowie_dzisiaj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Mandżurowie dzisiaj</span> </div> </a> <ul id="toc-Mandżurowie_dzisiaj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Zobacz też</span> </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Spis treści" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Mandżurowie</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 73 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-73" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">73 języki</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Mantsjoes" title="Mantsjoes – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Mantsjoes" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%88_(%D9%82%D9%88%D9%85%D9%8A%D8%A9)" title="مانشو (قومية) – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="مانشو (قومية)" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Manch%C3%BAs" title="Manchús – aragoński" lang="an" hreflang="an" data-title="Manchús" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragoński" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Mancurlar" title="Mancurlar – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Mancurlar" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AC%D9%88%D8%B1%E2%80%8C%D9%84%D8%A7%D8%B1" title="مانجور‌لار – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="مانجور‌لار" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Bo%C3%A1n-chiu-cho%CC%8Dk" title="Boán-chiu-cho̍k – minnański" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Boán-chiu-cho̍k" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnański" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D1%8C%D1%87%D0%B6%D1%83%D1%80%D1%8B" title="Маньчжуры – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Маньчжуры" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B6%D1%83%D1%80%D0%B8" title="Манджури – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Манджури" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Manx%C3%BAs" title="Manxús – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Manxús" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Mand%C5%BEuov%C3%A9" title="Mandžuové – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Mandžuové" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Manchuer" title="Manchuer – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Manchuer" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Mandschu" title="Mandschu – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Mandschu" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Mand%C5%BEu_(lud)" title="Mandžu (lud) – dolnołużycki" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Mandžu (lud)" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="dolnołużycki" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Mand%C5%BEud" title="Mandžud – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Mandžud" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B1%CE%BD%CF%84%CF%83%CE%BF%CF%8D" title="Μαντσού – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Μαντσού" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Manchu_people" title="Manchu people – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Manchu people" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Manch%C3%BA" title="Manchú – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Manchú" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Man%C4%89uroj" title="Manĉuroj – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Manĉuroj" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Mantxu" title="Mantxu – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Mantxu" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%86%DA%86%D9%88" title="منچو – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="منچو" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Mandchous" title="Mandchous – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Mandchous" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Manch%C3%BAraigh" title="Manchúraigh – irlandzki" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Manchúraigh" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Pobo_manch%C3%BA" title="Pobo manchú – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Pobo manchú" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/M%C3%A2n-ch%C3%BB-chhu%CC%8Dk" title="Mân-chû-chhu̍k – hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Mân-chû-chhu̍k" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%A7%8C%EC%A3%BC%EC%A1%B1" title="만주족 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="만주족" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B6%D5%BB%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Մանջուրներ – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Մանջուրներ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%9A%E0%A5%81_%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%97" title="मांचु लोग – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="मांचु लोग" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Mand%C5%BEurci" title="Mandžurci – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Mandžurci" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Suku_Manchu" title="Suku Manchu – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Suku Manchu" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Manci%C3%B9" title="Manciù – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Manciù" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Wong_Manchu" title="Wong Manchu – jawajski" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Wong Manchu" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="jawajski" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D1%8C%D1%87%D0%B6%D1%83%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Маньчжурлар – kazachski" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Маньчжурлар" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazachski" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Man%C3%A7%C3%BB_(netewe)" title="Mançû (netewe) – kurdyjski" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Mançû (netewe)" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurdyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D0%B6%D1%83%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Манжурлар – kirgiski" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Манжурлар" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgiski" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Mandshurienses" title="Mandshurienses – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Mandshurienses" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Mand%C5%BE%C5%ABri" title="Mandžūri – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Mandžūri" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Mand%C5%BEi%C5%ABrai" title="Mandžiūrai – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Mandžiūrai" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Mandzsuk" title="Mandzsuk – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Mandzsuk" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Mantso_(vahoaka)" title="Mantso (vahoaka) – malgaski" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Mantso (vahoaka)" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaski" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Orang_Manchu" title="Orang Manchu – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Orang Manchu" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Mu%C4%81ng-c%C5%ADk" title="Muāng-cŭk – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Muāng-cŭk" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D0%B6%D1%83%D1%83%D0%B4" title="Манжууд – mongolski" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Манжууд" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongolski" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Mantsjoes" title="Mantsjoes – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Mantsjoes" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A5%81_%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%BF" title="मान्चु जाति – nepalski" lang="ne" hreflang="ne" data-title="मान्चु जाति" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepalski" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="dobry artykuł"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%BA%80%E6%B4%B2%E6%B0%91%E6%97%8F" title="満洲民族 – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="満洲民族" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Mandsjuer" title="Mandsjuer – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Mandsjuer" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Mandsjuar" title="Mandsjuar – norweski (nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Mandsjuar" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norweski (nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Manjurlar" title="Manjurlar – uzbecki" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Manjurlar" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbecki" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AE%E0%A8%BE%E0%A8%82%E0%A8%9B%E0%A9%82_%E0%A8%B2%E0%A9%8B%E0%A8%95" title="ਮਾਂਛੂ ਲੋਕ – pendżabski" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਮਾਂਛੂ ਲੋਕ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pendżabski" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%86%DA%86%D9%88" title="مانچو – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="مانچو" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Manchus" title="Manchus – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Manchus" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D1%8C%D1%87%D0%B6%D1%83%D1%80%D1%8B" title="Маньчжуры – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Маньчжуры" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/Mancu" title="Mancu – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="Mancu" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target"><span>Sakizaya</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Manchu_fowk" title="Manchu fowk – scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Manchu fowk" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="scots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Manchu_people" title="Manchu people – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Manchu people" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Mand%C5%BEuovia" title="Mandžuovia – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Mandžuovia" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Mand%C5%BCury" title="Mandżury – śląski" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Mandżury" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="śląski" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/Mand%C5%BEurci" title="Mandžurci – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Mandžurci" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Mand%C5%BEurci" title="Mandžurci – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Mandžurci" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Mant%C5%A1ut" title="Mantšut – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Mantšut" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Manchuer" title="Manchuer – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Manchuer" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AE%E0%AE%9E%E0%AF%8D%E0%AE%9A%E0%AF%81_%E0%AE%87%E0%AE%A9%E0%AE%95%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AF%81%E0%AE%B4%E0%AF%81" title="மஞ்சு இனக்குழு – tamilski" lang="ta" hreflang="ta" data-title="மஞ்சு இனக்குழு" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilski" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B8%99%E0%B8%88%E0%B8%B9" title="ชาวแมนจู – tajski" lang="th" hreflang="th" data-title="ชาวแมนจู" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajski" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Man%C3%A7ular" title="Mançular – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Mançular" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D1%8C%D1%87%D0%B6%D1%83%D1%80%D0%B8" title="Маньчжури – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Маньчжури" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%86%DA%86%D9%88_%D9%82%D9%88%D9%85" title="مانچو قوم – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="مانچو قوم" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AC%DB%87_%D9%85%D9%89%D9%84%D9%84%D9%89%D8%AA%D9%89" title="مانجۇ مىللىتى – ujgurski" lang="ug" hreflang="ug" data-title="مانجۇ مىللىتى" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="ujgurski" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_M%C3%A3n" title="Người Mãn – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Người Mãn" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E6%BB%BF%E6%97%8F" title="滿族 – chiński klasyczny" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="滿族" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="chiński klasyczny" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%BB%A1%E6%97%8F" title="满族 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="满族" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%BB%BF%E6%97%8F" title="滿族 – kantoński" lang="yue" hreflang="yue" data-title="滿族" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantoński" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%BB%A1%E6%97%8F" title="满族 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="满族" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Jolma_Manchu" title="Jolma Manchu – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Jolma Manchu" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q145665#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Mand%C5%BCurowie" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Dyskusja:Mand%C5%BCurowie&amp;action=edit&amp;redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Dyskusja o zawartości tej strony (strona nie istnieje) [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Mand%C5%BCurowie"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mand%C5%BCurowie&amp;veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mand%C5%BCurowie&amp;action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mand%C5%BCurowie&amp;action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Mand%C5%BCurowie"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mand%C5%BCurowie&amp;veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mand%C5%BCurowie&amp;action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mand%C5%BCurowie&amp;action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Mand%C5%BCurowie" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Mand%C5%BCurowie" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mand%C5%BCurowie&amp;oldid=72325510" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mand%C5%BCurowie&amp;action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&amp;page=Mand%C5%BCurowie&amp;id=72325510&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&amp;url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FMand%25C5%25BCurowie"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&amp;url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FMand%25C5%25BCurowie"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=Mand%C5%BCurowie"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&amp;page=Mand%C5%BCurowie&amp;action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mand%C5%BCurowie&amp;printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Manchu_people" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q145665" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><div class="metadata plainlinks mbox mbox-content" tabindex="0"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75537638">.mw-parser-output .mbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);border-left:10px solid var(--color-progressive,#36c);background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);box-sizing:border-box;margin:0 10%0.5em 10%;display:grid;padding:.3em;gap:.3em;grid-template-columns:60px 1fr;align-items:center;word-break:break-word}.mw-parser-output .mbox.with-iconright{grid-template-columns:60px 1fr min-content}.mw-parser-output .mbox.without-icon{grid-template-columns:1fr}.mw-parser-output .mbox.without-icon.with-iconright{grid-template-columns:1fr min-content}.mw-parser-output .mbox-iconright,.mw-parser-output .mbox-icon{justify-self:center}.mw-parser-output .mbox-icon img{max-width:100%;object-fit:contain}.mw-parser-output .mbox p{font-size:inherit;padding:0;margin:0.5em 0}.mw-parser-output .mbox-text>p:first-child{margin-top:0}.mw-parser-output .mbox-text>p:last-child{margin-bottom:0}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .mbox{margin-left:0;margin-right:0}}@media(max-width:600px){.mw-parser-output .mbox{width:100%}}@media(max-width:450px){.mw-parser-output .mbox-iconright{grid-row:2;grid-column:1/span 2;justify-self:end}.mw-parser-output .mbox.with-iconright{grid-template-columns:40px 1fr}.mw-parser-output .mbox.without-icon.with-iconright{grid-template-columns:1fr}.mw-parser-output .mbox{grid-template-columns:40px 1fr;font-size:0.85rem}}.mw-parser-output .mbox+.mbox{margin-top:calc(-0.5em + 2px)}.mw-parser-output .mbox.mbox-serious{border-left-color:#d33}.mw-parser-output .mbox.mbox-content{border-left-color:#f28500}.mw-parser-output .mbox.mbox-notice{border-left-color:var(--color-progressive,#36c)}.mw-parser-output .mbox.mbox-merge{border-left-color:#9932cc}body.ns-6 .mw-parser-output .mbox{width:unset;max-width:unset;margin-left:0;margin-right:0}</style> <div class="mbox-icon"> <div><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/REF_new_%28questionmark%29.svg/50px-REF_new_%28questionmark%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="50" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/REF_new_%28questionmark%29.svg/75px-REF_new_%28questionmark%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/REF_new_%28questionmark%29.svg/100px-REF_new_%28questionmark%29.svg.png 2x" data-file-width="128" data-file-height="128" /></span></span></div></div> <div class="mbox-text"> <b>Ten artykuł od 2011-12 zawiera treści, przy których <a href="/wiki/Wikipedia:Weryfikowalno%C5%9B%C4%87" title="Wikipedia:Weryfikowalność">brakuje odnośników do źródeł</a>.</b><div class="hide-when-compact"><small>Uwagi: rozdzielić historię Mandżurów od historii Chin, doprecyzować pojęcia.</small><br />Należy dodać <b><a href="/wiki/Pomoc:Przypisy" title="Pomoc:Przypisy">przypisy</a></b> do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy <a href="/wiki/Wikipedia:Bibliografia" title="Wikipedia:Bibliografia">źródeł bibliograficznych</a> jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.<br /><small><i>Sprawdź w źródłach:</i> <span class="plainlinks"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/szukaj/Mand%C5%BCurowie.html">Encyklopedia PWN</a>&#160;&#8226; <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?as_brr=0&amp;as_pub=-icon&amp;q=%22Mand%C5%BCurowie%22">Google Books</a>&#160;&#8226;&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://scholar.google.com/scholar?q=%22Mand%C5%BCurowie%22">Google Scholar</a>&#160;&#8226;&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://fbc.pionier.net.pl/search#fq={!tag=dcterms_accessRights}dcterms_accessRights%3A%22Dost%C4%99p%20otwarty%22&amp;q=%22Mand%C5%BCurowie%22">Federacja Bibliotek Cyfrowych</a>&#160;&#8226; <a rel="nofollow" class="external text" href="https://bazhum.muzhp.pl/simple_search_results?search_phrase=%22Mand%C5%BCurowie%22">BazHum</a>&#160;&#8226; <a rel="nofollow" class="external text" href="https://yadda.icm.edu.pl/baztech/search/page.action?qt=SEARCH&amp;q=c_0language_0eq.all*sc.article*c_0keywords_0eq.Mand%C5%BCurowie*l_0*c_0fulltext_0eq.all">BazTech</a>&#160;&#8226; <a rel="nofollow" class="external text" href="https://rcin.org.pl/dlibra/results?q=%22Mand%C5%BCurowie%22&amp;action=SimpleSearchAction&amp;type=-6&amp;p=0">RCIN</a>&#160;&#8226; Internet Archive (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/texts?query=%22Mand%C5%BCurowie%22">texts</a> / <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/inlibrary?query=%22Mand%C5%BCurowie%22">inlibrary</a>)</span></small><br /><span style="color: var(--color-subtle, #54595d); font-size:80%"> Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon <a href="/wiki/Szablon:Dopracowa%C4%87" title="Szablon:Dopracować">{{Dopracować}}</a> z tego artykułu.</span></div> </div> </div> <table class="infobox"> <caption class="naglowek" style="background-color:#E0E4C0; color:#000000;"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75562627">.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex{display:flex;justify-content:flex-start;align-items:center;gap:4px}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-ikona{flex-grow:0;flex-shrink:0;font-size:7px;max-width:40px;overflow:hidden}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-tekst{flex-grow:1}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-1{font-weight:bold}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-2{font-style:italic}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-3{font-style:italic;font-size:90%}</style><div class="iboxt-1">Mandżurowie</div><div class="iboxt-2"><span style="font-style: normal;" lang="zh">满族</span></div> </caption> <tbody><tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:A_symbol_of_Manchu.svg" class="mw-file-description"><img alt="Ilustracja" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/A_symbol_of_Manchu.svg/240px-A_symbol_of_Manchu.svg.png" decoding="async" width="240" height="240" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/A_symbol_of_Manchu.svg/360px-A_symbol_of_Manchu.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/A_symbol_of_Manchu.svg/480px-A_symbol_of_Manchu.svg.png 2x" data-file-width="170" data-file-height="170" /></a></span> </td></tr> <tr> <th>Populacja </th> <td> <p>~ 10 mln </p> </td></tr> <tr> <th>Miejsce zamieszkania </th> <td> <p><a href="/wiki/Chi%C5%84ska_Republika_Ludowa" title="Chińska Republika Ludowa">Chiny</a> (<a href="/wiki/Mand%C5%BCuria" title="Mandżuria">Mandżuria</a>) </p> </td></tr> <tr> <th>Język </th> <td> <p><a href="/wiki/J%C4%99zyk_mand%C5%BCurski" title="Język mandżurski">mandżurski</a>, <a href="/wiki/J%C4%99zyk_chi%C5%84ski" title="Język chiński">chiński</a> </p> </td></tr> </tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Manchu_noble_ladies_in_1900s.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Manchu_noble_ladies_in_1900s.jpg/220px-Manchu_noble_ladies_in_1900s.jpg" decoding="async" width="220" height="333" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Manchu_noble_ladies_in_1900s.jpg/330px-Manchu_noble_ladies_in_1900s.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f2/Manchu_noble_ladies_in_1900s.jpg 2x" data-file-width="400" data-file-height="606" /></a><figcaption>Mandżurskie damy na fotografii z pocz. XX wieku</figcaption></figure> <p><b>Mandżurowie</b> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_mand%C5%BCurski" title="Język mandżurski">mandż.</a> <span style="display:inline-block; font-weight:normal; font-family:&#39;Menk Hawang Tig&#39;, &#39;Menk Qagan Tig&#39;, &#39;Menk Garqag Tig&#39;, &#39;Menk Har_a Tig&#39;, &#39;Menk Scnin Tig&#39;, &#39;Oyun Gurban Ulus Tig&#39;, &#39;Oyun Qagan Tig&#39;, &#39;Oyun Garqag Tig&#39;, &#39;Oyun Har_a Tig&#39;, &#39;Oyun Scnin Tig&#39;, &#39;Mongolian BT&#39;, &#39;Mongolian Baiti&#39;, &#39;Noto Sans Mongolian&#39;, &#39;Mongol Usug&#39;, &#39;Mongolian White&#39;, &#39;MongolianScript&#39;, &#39;Code2000&#39;, &#39;Menksoft Qagan&#39;; font-size: 1.5em; line-height: 1em; -ms-writing-mode:tb-lr; writing-mode:tb-lr; -webkit-writing-mode: vertical-lr; writing-mode: vertical-lr; vertical-align:text-top;">ᠮᠠᠨ᠋ᠵᡠ</span> <i>Manju</i>; <a href="/wiki/Uproszczone_pismo_chi%C5%84skie" title="Uproszczone pismo chińskie">chiń. upr.</a> <span lang="zh-Hans">满族</span>&#59;&#32;<a href="/wiki/Tradycyjne_pismo_chi%C5%84skie" title="Tradycyjne pismo chińskie">chiń. trad.</a> <span lang="zh-Hant">滿族</span>&#59;&#32;<a href="/wiki/Hanyu_pinyin" title="Hanyu pinyin">pinyin</a> <i><span lang="zh-Latn-pinyin">Mǎnzú</span></i>&#59;&#32;<a href="/wiki/Wade-Giles" title="Wade-Giles">Wade-Giles</a> <i><span lang="zh-Latn-wadegile">Man-tsu</span></i>) – <a href="/wiki/Nar%C3%B3d" title="Naród">naród</a> wywodzący się z plemion <a href="/wiki/J%C4%99zyki_tungusko-mand%C5%BCurskie" title="Języki tungusko-mandżurskie">tungusko-mandżurskich</a> <a href="/wiki/J%C4%99zyki_a%C5%82tajskie" title="Języki ałtajskie">ałtajskiej ligi językowej</a>, zamieszkujących od zamierzchłych czasów północno-wschodnią <a href="/wiki/Mand%C5%BCuria" title="Mandżuria">Mandżurię</a>. </p><p>Lud ten od XVII wieku do 1911 roku władał Chinami. W tym czasie niemal zupełnie zasymilował się z <a href="/wiki/Chi%C5%84czycy" title="Chińczycy">Chińczykami</a>, tracąc tym samym swą kulturową odrębność. Obecnie stanowią mniejszość na terenie Mandżurii oraz <a href="/wiki/D%C5%BCungaria" title="Dżungaria">Dżungarii</a>, żyjąc w rozproszeniu wśród ludności chińskiej. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mand%C5%BCurowie&amp;veaction=edit&amp;section=1" title="Edytuj sekcję: Historia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mand%C5%BCurowie&amp;action=edit&amp;section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Historia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Na początku XI w. z <a href="/w/index.php?title=Mohe&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Mohe (strona nie istnieje)">Heishui Mohe</a> (którzy mieli wspólne korzenie z założycielami państwa <a href="/wiki/Balhae" title="Balhae">Balhae</a>) wyłoniła się grupa nazywająca siebie <a href="/wiki/D%C5%BCurd%C5%BCeni" title="Dżurdżeni">Dżurdżenami</a><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1">[1]</a></sup>. W 1121 opanowali większość terenów obecnej Mandżurii, rozbijając <a href="/wiki/Kitanowie" title="Kitanowie">kitańskie</a> państwo <a href="/wiki/Dynastia_Liao" title="Dynastia Liao">Liao</a> i ustanawiając własne – <a href="/wiki/Dynastia_Jin_(1115%E2%80%931234)" title="Dynastia Jin (1115–1234)">Jin</a>, które od połowy XII w. panowało nad północnymi Chinami. W 1234 r. państwo Dżurdżenów zostało unicestwione przez <a href="/wiki/Czyngis-chan" title="Czyngis-chan">Czyngis-chana</a>. Ich samych spotkał różny los: część została w północnych Chinach, gdzie zasymilowała się z Chińczykami, część mieszkała nadal w Mandżurii, gdzie trudnili się <a href="/wiki/My%C5%9Blistwo" title="Myślistwo">myślistwem</a> i <a href="/wiki/Rybo%C5%82%C3%B3wstwo" title="Rybołówstwo">rybołówstwem</a> oraz <a href="/wiki/Hodowla" title="Hodowla">hodowlą</a> <a href="/wiki/Byd%C5%82o_domowe" title="Bydło domowe">bydła domowego</a> i <a href="/wiki/%C5%9Awinia_domowa" title="Świnia domowa">trzody chlewnej</a>, a tylko w niewielkim stopniu uprawą ziemi. </p><p>Na początku XVII w. <a href="/wiki/Nurhaczy" title="Nurhaczy">Nurhaczy</a> utworzył z części Dżurdżenów silny związek rodowo-plemienny i zapanował nad północną Mandżurią. W 1618&#160;r. rozpoczął ekspansję na południe, tworząc silne państwo ze stolicą w <a href="/wiki/Shenyang" title="Shenyang">Mukdenie</a>. Jego syn, <a href="/wiki/Hong_Taiji" title="Hong Taiji">Hong Taiji</a> w 1635, przemianował podległych sobie żołnierzy, zorganizowanych w <a href="/wiki/Osiem_Chor%C4%85gwi" title="Osiem Chorągwi">Osiem Chorągwi</a> na „Mandżurów”<sup id="cite_ref-Rigger_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Rigger-2">[2]</a></sup>. Od tego momentu można mówić o „Mandżurach”. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Władcy_Chin"><span id="W.C5.82adcy_Chin"></span>Władcy Chin</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mand%C5%BCurowie&amp;veaction=edit&amp;section=2" title="Edytuj sekcję: Władcy Chin" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mand%C5%BCurowie&amp;action=edit&amp;section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Władcy Chin"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Hong_Taiji" title="Hong Taiji">Hong Taiji</a> ogłosił też powstanie <a href="/wiki/Dynastia_Qing" title="Dynastia Qing">dynastii Qing</a>. W 1644&#160;r. jego brat, <a href="/wiki/Dorgon" title="Dorgon">Dorgon</a>, jako regent małoletniego syna Honga, <a href="/wiki/Shunzhi" title="Shunzhi">Shunzhi</a>, zdobył <a href="/wiki/Pekin" title="Pekin">Pekin</a>, a następnie przystąpił do podboju całych Chin. Mandżurowie pokonali kontynuatorów <a href="/wiki/Dynastia_Ming" title="Dynastia Ming">dynastii Ming</a> i ustanowili panowanie własnej <a href="/wiki/Dynastia_Qing" title="Dynastia Qing">Qing</a> nad Chinami (panowała do roku 1911). W 1650 r. zajęli <a href="/wiki/Kanton_(Chiny)" title="Kanton (Chiny)">Kanton</a>, w 1662 r. ostatecznie pobili Mingów, a do 1680 r. opanowali całe terytorium Chin. W 1683 r. padł <a href="/wiki/Tajwan_(wyspa)" title="Tajwan (wyspa)">Tajwan</a> – ostatni bastion oporu przeciw Mandżurom. W latach 1687–1697 zajęli <a href="/wiki/Mongolia" title="Mongolia">Mongolię</a>, w 1720–1724 <a href="/wiki/Tybet_(region)" title="Tybet (region)">Tybet</a>, a w 1758 r. <a href="/wiki/D%C5%BCungaria" title="Dżungaria">Dżungarię</a>, <a href="/wiki/Kotlina_Kaszgarska" title="Kotlina Kaszgarska">Kaszgarię</a> i <a href="/wiki/Turkiestan" title="Turkiestan">Turkiestan</a>. Już w 1620 r. narzucili zwierzchnictwo <a href="/wiki/Korea" title="Korea">Korei</a> oraz przejściowo podporządkowali sobie <a href="/wiki/Wietnam" title="Wietnam">Wietnam</a> i <a href="/wiki/Laos" title="Laos">Laos</a> (koniec XVIII w.). Prowadzili też <a href="/wiki/Wojna" title="Wojna">wojny</a> na terenie <a href="/wiki/Mjanma" title="Mjanma">Birmy</a>. Ich wpływy sięgały <a href="/wiki/Nepal" title="Nepal">Nepalu</a>, <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Sikkim" title="Królestwo Sikkim">Sikkimu</a> i <a href="/wiki/Bhutan" title="Bhutan">Bhutanu</a>. </p><p>Największe znaczenie i zasięg terytorialny osiągnęło cesarstwo w latach 1662–1796. W stosunku do <a href="/wiki/Dynastia_Ming" title="Dynastia Ming">epoki Mingów</a> obszar Chin wzrósł trzykrotnie, podobnie jak liczba ludności ze 150 do 450 milionów. Nastąpiło wzmocnienie wewnętrzne państwa, jego integracja i rozwój <a href="/wiki/Ekonomia" title="Ekonomia">ekonomiczny</a>. Podstawą sukcesów Mandżurów była sprawna organizacja wojskowa. W czasie wojny wszyscy <a href="/wiki/M%C4%99%C5%BCczyzna" title="Mężczyzna">mężczyźni</a> byli powoływani pod <a href="/wiki/Pospolite_ruszenie" title="Pospolite ruszenie">broń</a>. Cała ludność została zorganizowana na sposób wojskowy, tworząc osiem wielkich formacji, zwanych <a href="/wiki/Osiem_Chor%C4%85gwi" title="Osiem Chorągwi">chorągwiami</a>. Po zajęciu Chin Mandżurowie założyli w głównych miastach <a href="/wiki/Garnizon" title="Garnizon">garnizony</a> wojskowe, za pomocą których kontrolowali <a href="/wiki/Prowincja_(podzia%C5%82_administracyjny)" title="Prowincja (podział administracyjny)">prowincję</a>. Zachowali przejęty po Mingach sposób rządzenia krajem, z tym, że sami objęli połowę najwyższych stanowisk urzędniczych. Ważną funkcję w podporządkowaniu Chin pełnił <a href="/wiki/Terror" title="Terror">terror</a>. Zdobywszy Kanton (po 8-miesięcznym oblężeniu) wymordowali ponad 100 tysięcy jego mieszkańców. Po ostatecznym podboju Dżungarii zgładzono większość mężczyzn, a na wyludnionych terenach utworzono osiedla wojskowe i sprowadzono chińskich <a href="/wiki/Osadnik" title="Osadnik">osadników</a>. Na dużą skalę stosowano przesiedlenia ludności, konfiskowano majątki ziemskie, które oddawano mandżurskim feudałom. <a href="/wiki/Jeniec_wojenny" title="Jeniec wojenny">Jeńcy</a> wojenni zostawali <a href="/wiki/Niewolnictwo" title="Niewolnictwo">niewolnikami</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Zmierzch">Zmierzch</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mand%C5%BCurowie&amp;veaction=edit&amp;section=3" title="Edytuj sekcję: Zmierzch" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mand%C5%BCurowie&amp;action=edit&amp;section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zmierzch"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Manchukuo_map.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Manchukuo_map.png/220px-Manchukuo_map.png" decoding="async" width="220" height="259" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Manchukuo_map.png/330px-Manchukuo_map.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Manchukuo_map.png/440px-Manchukuo_map.png 2x" data-file-width="808" data-file-height="953" /></a><figcaption>Państwo Mandżukuo</figcaption></figure> <p>Obalenie cesarstwa w 1911 r. położyło kres politycznemu znaczeniu Mandżurów. W 1932 r. <a href="/wiki/Japo%C5%84czycy" title="Japończycy">Japończycy</a> utworzyli całkowicie podporządkowane sobie państwo <a href="/wiki/Mand%C5%BCukuo" title="Mandżukuo">Mandżukuo</a> z ostatnim <a href="/wiki/Cesarz" title="Cesarz">cesarzem</a> Chin <a href="/wiki/Puyi" title="Puyi">Puyi</a> jako władcą, lecz upadło ono wraz z ich klęską w 1945 roku. Chińczycy zlikwidowali w 1953 roku odrębność Mandżurii, dzieląc ją na trzy prowincje. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Asymilacja">Asymilacja</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mand%C5%BCurowie&amp;veaction=edit&amp;section=4" title="Edytuj sekcję: Asymilacja" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mand%C5%BCurowie&amp;action=edit&amp;section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Asymilacja"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Mandżurowie całkowicie ulegli kulturowej i etnicznej asymilacji. Rządząca <a href="/wiki/Elita" title="Elita">elita</a> przejęła od Chińczyków wzorce zachowań, <a href="/wiki/Filozofia" title="Filozofia">filozofię</a> i <a href="/wiki/Obyczaj" title="Obyczaj">obyczaje</a>, a z czasem również <a href="/wiki/J%C4%99zyk_(mowa)" title="Język (mowa)">język</a>. Kontynuowała i utrwalała tradycje <a href="/wiki/Sztuka_chi%C5%84ska" title="Sztuka chińska">chińskiej sztuki</a> w zakresie <a href="/wiki/Ceramika" title="Ceramika">ceramiki</a> (<a href="/wiki/Porcelana" title="Porcelana">porcelana</a>), <a href="/wiki/Rze%C5%BAbiarstwo" title="Rzeźbiarstwo">rzeźby</a> w <a href="/wiki/Nefryt" title="Nefryt">nefrycie</a>, <a href="/wiki/Malarstwo" title="Malarstwo">malarstwa</a> i <a href="/wiki/Literatura" title="Literatura">literatury</a>. Jedynym elementem kulturowym, jaki Mandżurowie narzucili Chińczykom, było splatanie <a href="/wiki/W%C5%82os" title="Włos">włosów</a> w <a href="/wiki/Warkocz" title="Warkocz">warkocz</a> – <a href="/wiki/Symbol" title="Symbol">symbol</a> <a href="/w/index.php?title=Lojalno%C5%9B%C4%87&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Lojalność (strona nie istnieje)">lojalności</a> wobec ich dynastii. Podobny proces nastąpił też w Mandżurii, wyludnionej wskutek <a href="/wiki/Migracja_ludno%C5%9Bci" title="Migracja ludności">emigracji</a> Mandżurów do podbitych Chin. Osadnictwo chińskie na tych terenach (za tzw. <a href="/wiki/Wierzbowa_Palisada" title="Wierzbowa Palisada">Wierzbową Palisadą</a>) było początkowo zakazane, lecz narastająca groźba <a href="/wiki/Aneksja" title="Aneksja">aneksji</a> przez <a href="/wiki/Rosja" title="Rosja">Rosję</a> sprawiła, że w 1865 r. zakaz ten uchylono. Do pierwszych <a href="/wiki/Region_(geografia)" title="Region (geografia)">regionów</a> <a href="/wiki/Kolonizacja" title="Kolonizacja">kolonizacji</a> należały okolice miasta <a href="/w/index.php?title=Hulan&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Hulan (strona nie istnieje)">Hulan</a> w pobliżu <a href="/wiki/Harbin" title="Harbin">Harbinu</a>. W 1900 roku liczba <a href="/wiki/Osadnik" title="Osadnik">osadników</a> chińskich w Mandżurii znacznie przewyższała liczbę samych Mandżurów. Szczytowy okres osadnictwa chińskiego przypadł na lata 20. XX wieku. Było ono kontynuowane po przejęciu władzy w Chinach przez <a href="/wiki/Komunizm" title="Komunizm">komunistów</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Mandżurowie_dzisiaj"><span id="Mand.C5.BCurowie_dzisiaj"></span>Mandżurowie dzisiaj</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mand%C5%BCurowie&amp;veaction=edit&amp;section=5" title="Edytuj sekcję: Mandżurowie dzisiaj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mand%C5%BCurowie&amp;action=edit&amp;section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Mandżurowie dzisiaj"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W 2000 roku liczba Mandżurów na terenie Chin wyniosła około 10,6 miliona. Większość z nich mieszka w Mandżurii (prowincja <a href="/wiki/Heilongjiang" title="Heilongjiang">Heilongjiang</a>), stanowiąc zaledwie 4% ogółu jej populacji, a około 500 tysięcy żyje w <a href="/wiki/Aglomeracja" title="Aglomeracja">aglomeracji</a> <a href="/wiki/Pekin" title="Pekin">Pekinu</a>, w prowincji <a href="/wiki/Hebei" title="Hebei">Hebei</a> i <a href="/wiki/Autonomia" title="Autonomia">autonomicznym</a> regionie <a href="/wiki/Mongolia_Wewn%C4%99trzna" title="Mongolia Wewnętrzna">Mongolia Wewnętrzna</a>. Na przełomie lat 80. i 90. niecałe 200 osób posługiwało się jeszcze <a href="/wiki/J%C4%99zyk_mand%C5%BCurski" title="Język mandżurski">językiem mandżurskim</a><sup id="cite_ref-Schearer_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-Schearer-3">[3]</a></sup>. Również <a href="/wiki/Nazewnictwo" title="Nazewnictwo">nazewnictwo</a> mandżurskie wypierane jest przez chińskie odpowiedniki. </p><p>Odłamem Mandżurów jest grupa etniczna <a href="/wiki/Xibe" title="Xibe">Xibe</a>, zamieszkująca okręg autonomiczny ze stolicą w mieście <a href="/wiki/Qapqal" title="Qapqal">Qapqal</a> na terenie Dżungarii (<a href="/wiki/Sinciang" title="Sinciang">Sinciang</a>) w zachodnich Chinach. Spośród 173 tysięcy tamtejszych Mandżurów własnym językiem posługiwało się na co dzień 23 tys., a na równi z chińskim używało go 96 tys. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też"><span id="Zobacz_te.C5.BC"></span>Zobacz też</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mand%C5%BCurowie&amp;veaction=edit&amp;section=6" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mand%C5%BCurowie&amp;action=edit&amp;section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/D%C5%BCurd%C5%BCeni" title="Dżurdżeni">Dżurdżeni</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mand%C5%BCurowie&amp;veaction=edit&amp;section=7" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mand%C5%BCurowie&amp;action=edit&amp;section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">Crossley, <i>op.cit.</i>, s. 20.</span> </li> <li id="cite_note-Rigger-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Rigger_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Shelley&#32;Rigger:&#32;Voices of Manchu Identity, 1635-1935. W:&#32;Stevan&#32;Harrell:&#32;<i>Cultural Encounters on China’s Ethnic Frontiers</i>.&#32;Seattle&#58;&#32;University of Washington Press,&#32;1995,&#32;s.&#32;190. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0295975288" title="Specjalna:Książki/0295975288">ISBN&#160;<span class="isbn">0-295-97528-8</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Cultural+Encounters+on+China%E2%80%99s+Ethnic+Frontiers&amp;rft.atitle=Voices+of+Manchu+Identity%2C+1635-1935&amp;rft.aulast=Rigger&amp;rft.aufirst=Shelley&amp;rft.date=1995&amp;rft.pub=University+of+Washington+Press&amp;rft.place=Seattle&amp;rft.pages=190&amp;rft.isbn=0-295-97528-8"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-Schearer-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Schearer_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Walter&#32;Schearer,&#32;Hongkai&#32;Sun:&#32;<i>Speakers of the Non-Han Languages and Dialects of China</i>.&#32;Lewiston&#58;&#32;Edwin Mellen Press,&#32;2002. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0773473068" title="Specjalna:Książki/0773473068">ISBN&#160;<span class="isbn">0-7734-7306-8</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Speakers+of+the+Non-Han+Languages+and+Dialects+of+China&amp;rft.aulast=Schearer&amp;rft.aufirst=Walter&amp;rft.date=2002&amp;rft.pub=Edwin+Mellen+Press&amp;rft.place=Lewiston&amp;rft.isbn=0-7734-7306-8"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mand%C5%BCurowie&amp;veaction=edit&amp;section=8" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mand%C5%BCurowie&amp;action=edit&amp;section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation book">Pamela Kyle&#32;Crossley:&#32;<i>The Manchus</i>.&#32;Oxford&#58;&#32;Blackwell Publishers,&#32;2002. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0631235914" title="Specjalna:Książki/0631235914">ISBN&#160;<span class="isbn">0-631-23591-4</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Manchus&amp;rft.aulast=Crossley&amp;rft.aufirst=Pamela+Kyle&amp;rft.date=2002&amp;rft.pub=Blackwell+Publishers&amp;rft.place=Oxford&amp;rft.isbn=0-631-23591-4"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li></ul> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75675918">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) table,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) tbody{display:block;overflow:visible;width:100%;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .inner-standard tbody tr{display:flex;flex-direction:column}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .inner-standard tbody tr .opis{text-align:left}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) table{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) table table{margin:0;padding:0;border:0 none #000;padding-left:2em;width:100%}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Mniejszo%C5%9Bci_narodowe_w_Chi%C5%84skiej_Republice_Ludowej" title="Szablon:Mniejszości narodowe w Chińskiej Republice Ludowej"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Mniejszo%C5%9Bci_narodowe_w_Chi%C5%84skiej_Republice_Ludowej&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Mniejszości narodowe w Chińskiej Republice Ludowej (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Mniejszo%C5%9Bci_narodowe_w_Chi%C5%84skiej_Republice_Ludowej&amp;action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Mniejszo%C5%9Bci_narodowe_w_Chi%C5%84skiej_Republice_Ludowej" title="Mniejszości narodowe w Chińskiej Republice Ludowej">Mniejszości narodowe w Chińskiej Republice Ludowej</a></div><div class="mw-collapsible-content"><div class="hlist navbox-above above"> <ul><li>Oficjalnie uznane mniejszości narodowe</li></ul> </div><div class="flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><td colspan="2" class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Achang" title="Achang">Achang</a></li> <li><a href="/wiki/Bai" title="Bai">Bai</a></li> <li><a href="/wiki/Blang" title="Blang">Blang</a></li> <li><a href="/wiki/Bonan" title="Bonan">Bonan</a></li> <li><a href="/wiki/Buyei" title="Buyei">Buyei</a></li> <li><a href="/wiki/Dai_(mniejszo%C5%9B%C4%87_narodowa)" title="Dai (mniejszość narodowa)">Dai</a></li> <li><a href="/wiki/Dagurowie" title="Dagurowie">Daur</a></li> <li><a href="/wiki/De%E2%80%99ang" title="De’ang">De’ang</a></li> <li><a href="/wiki/Drung" title="Drung">Drung</a></li> <li><a href="/wiki/Dong_(grupa_etniczna)" title="Dong (grupa etniczna)">Dong</a></li> <li><a href="/wiki/Dongxiang_(narodowo%C5%9B%C4%87)" title="Dongxiang (narodowość)">Dongxiang</a></li> <li><a href="/wiki/Ewenkowie" title="Ewenkowie">Ewenkowie</a></li> <li><a href="/wiki/Aborygeni_tajwa%C5%84scy" title="Aborygeni tajwańscy">Gaoshan</a></li> <li><a href="/wiki/Gelao" title="Gelao">Gelao</a></li> <li><a href="/wiki/Hani" title="Hani">Hani</a></li> <li><a href="/wiki/Nanajowie" title="Nanajowie">Hezhe</a></li> <li><a href="/wiki/Hui" title="Hui">Hui</a></li> <li><a href="/wiki/Wietnamczycy" title="Wietnamczycy">Jing</a></li> <li><a href="/wiki/Jingpo" title="Jingpo">Jingpo</a></li> <li><a href="/wiki/Jino" title="Jino">Jinuo</a></li> <li><a href="/wiki/Kazachowie" title="Kazachowie">Kazachowie</a></li> <li><a href="/wiki/Kirgizi" title="Kirgizi">Kirgizi</a></li> <li><a href="/wiki/Korea%C5%84czycy_(mniejszo%C5%9B%C4%87_w_ChRL)" title="Koreańczycy (mniejszość w ChRL)">Koreańczycy</a></li> <li><a href="/wiki/Lahu" title="Lahu">Lahu</a></li> <li><a href="/wiki/Lhoba" title="Lhoba">Lhoba</a></li> <li><a href="/wiki/Li_(mniejszo%C5%9B%C4%87_narodowa)" title="Li (mniejszość narodowa)">Li</a></li> <li><a href="/wiki/Lisu" title="Lisu">Lisu</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Mandżurowie</a></li> <li><a href="/wiki/Maonan" title="Maonan">Maonan</a></li> <li><a href="/wiki/Miao" title="Miao">Miao</a></li> <li><a href="/wiki/Moinba" title="Moinba">Moinba</a></li> <li><a href="/wiki/Mongo%C5%82owie" title="Mongołowie">Mongołowie</a></li> <li><a href="/wiki/Mulam" title="Mulam">Mulam</a></li> <li><a href="/wiki/Naxi" title="Naxi">Naxi</a></li> <li><a href="/wiki/Nu_(narodowo%C5%9B%C4%87)" title="Nu (narodowość)">Nu</a></li> <li><a href="/wiki/Orocy" title="Orocy">Oroczeni</a></li> <li><a href="/wiki/Pumi_(mniejszo%C5%9B%C4%87_narodowa)" title="Pumi (mniejszość narodowa)">Pumi</a></li> <li><a href="/wiki/Qiang" title="Qiang">Qiang</a></li> <li><a href="/wiki/Rosjanie" title="Rosjanie">Rosjanie</a></li> <li><a href="/wiki/Salarowie" title="Salarowie">Salarowie</a></li> <li><a href="/wiki/She_(mniejszo%C5%9B%C4%87_narodowa)" title="She (mniejszość narodowa)">She</a></li> <li><a href="/wiki/Shui_(narodowo%C5%9B%C4%87)" title="Shui (narodowość)">Shui</a></li> <li><a href="/wiki/Tad%C5%BCycy_w_Chinach" title="Tadżycy w Chinach">Tadżycy</a></li> <li><a href="/wiki/Tatarzy" title="Tatarzy">Tatarzy</a></li> <li><a href="/wiki/Tybeta%C5%84czycy" title="Tybetańczycy">Tybetańczycy</a></li> <li><a href="/wiki/Tu_(mniejszo%C5%9B%C4%87_narodowa)" title="Tu (mniejszość narodowa)">Tu</a></li> <li><a href="/wiki/Tujia" title="Tujia">Tujia</a></li> <li><a href="/wiki/Ujgurzy" title="Ujgurzy">Ujgurzy</a></li> <li><a href="/wiki/Uzbecy" title="Uzbecy">Uzbecy</a></li> <li><a href="/wiki/Wa_(mniejszo%C5%9B%C4%87_narodowa)" title="Wa (mniejszość narodowa)">Wa</a></li> <li><a href="/wiki/Xibe" title="Xibe">Xibe</a></li> <li><a href="/wiki/Mien" title="Mien">Yao</a></li> <li><a href="/wiki/Yi_(grupa_etniczna)" title="Yi (grupa etniczna)">Yi</a></li> <li><a href="/wiki/Yugur" title="Yugur">Yugur</a></li> <li><a href="/wiki/Zhuang" title="Zhuang">Zhuang</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Chi%C5%84ska_Republika_Ludowa" title="Chiny"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/80px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="80" height="53" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/120px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/160px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> </p> </div></div><div class="hlist navbox-below below"> <ul><li><a href="/wiki/Nieuznawane_grupy_etniczne_w_Chi%C5%84skiej_Republice_Ludowej" title="Nieuznawane grupy etniczne w Chińskiej Republice Ludowej">Mniejszości nieuznane oficjalnie</a></li></ul> </div></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75562624">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-fehlt"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a>&#160;(<span class="description"><a href="/wiki/Grupa_etniczna" title="Grupa etniczna">grupa etniczna</a></span>):</div><ul><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>:&#8201;<span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/sh85080404">sh85080404</a></span></li><li><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Web_NDL_Authorities" class="extiw" title="de:Web NDL Authorities">NDL</a>:&#8201;<span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00567464">00567464</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale" title="Bibliothèque nationale">BnF</a>:&#8201;<span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11970773f">11970773f</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>:&#8201;<span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ph416452">ph416452</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>:&#8201;<span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&amp;local_base=NLX10&amp;find_code=UID&amp;request=987007548333905171">987007548333905171</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>:&#8201;<span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/Manchu">topic/Manchu</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P3219" class="extiw" title="d:Property:P3219">Universalis</a>:&#8201;<span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/mandchous/">mandchous</a></span></li> <li><a href="/wiki/Den_Store_Danske_Encyklop%C3%A6di" title="Den Store Danske Encyklopædi">DSDE</a>:&#8201;<span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8313&amp;url_prefix=https://lex.dk/&amp;id=manchuer">manchuer</a></span></li></ul> </div></div></div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mandżurowie&amp;oldid=72325510">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mandżurowie&amp;oldid=72325510</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Historia_Chin" title="Kategoria:Historia Chin">Historia Chin</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Kultury_ze_standardowej_pr%C3%B3by_etnograficznej" title="Kategoria:Kultury ze standardowej próby etnograficznej">Kultury ze standardowej próby etnograficznej</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Heilongjiang" title="Kategoria:Heilongjiang">Heilongjiang</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Hebei" title="Kategoria:Hebei">Hebei</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Mongolia_Wewn%C4%99trzna" title="Kategoria:Mongolia Wewnętrzna">Mongolia Wewnętrzna</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Mniejszo%C5%9Bci_etniczne_w_Chi%C5%84skiej_Republice_Ludowej" title="Kategoria:Mniejszości etniczne w Chińskiej Republice Ludowej">Mniejszości etniczne w Chińskiej Republice Ludowej</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Narodowo%C5%9Bci" title="Kategoria:Narodowości">Narodowości</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_ksi%C4%85%C5%BCki_%E2%80%93_brak_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon cytowania książki – brak numeru strony">Szablon cytowania książki – brak numeru strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_z_brakuj%C4%85cymi_przypisami_od_2011-12" title="Kategoria:Artykuły z brakującymi przypisami od 2011-12">Artykuły z brakującymi przypisami od 2011-12</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 26 gru 2023, 13:08.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Mand%C5%BCurowie&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Mandżurowie</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>73 języki</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Dodaj temat</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-866d769b7c-b5vdv","wgBackendResponseTime":173,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.287","walltime":"0.652","ppvisitednodes":{"value":2994,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":32263,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":5405,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":4,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":15180,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":4,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 365.446 1 -total"," 30.21% 110.398 1 Szablon:Mniejszości_narodowe_w_Chińskiej_Republice_Ludowej"," 29.41% 107.470 1 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 29.12% 106.413 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 15.43% 56.400 1 Szablon:Grupa_etniczna_infobox"," 12.95% 47.341 1 Szablon:Dopracować"," 8.66% 31.654 1 Szablon:Infobox_tytuł"," 8.12% 29.684 1 Szablon:Mbox"," 8.05% 29.420 3 Szablon:Cytuj_książkę"," 3.10% 11.336 1 Szablon:K"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.157","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3394540,"limit":52428800},"limitreport-logs":"required = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-976d8f46b-dqmxd","timestamp":"20250127062333","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Mand\u017curowie","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Mand%C5%BCurowie","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q145665","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q145665","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-07-23T18:19:43Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/3\/3f\/A_symbol_of_Manchu.svg","headline":"rdzenna ludno\u015b\u0107 Mand\u017curii (od 1635 r.) wcze\u015bniej D\u017curd\u017cenowie"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10