CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Pomazaniec – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"16dcd5ff-7c0a-4132-a073-5d35707d8ba4","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Pomazaniec","wgTitle":"Pomazaniec","wgCurRevisionId":73006448,"wgRevisionId":73006448,"wgArticleId":1934024,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Judaizm","Chrześcijaństwo","Teologia chrześcijańska","Biblia","Tytuły Jezusa","Władcy"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Pomazaniec","wgRelevantArticleId":1934024,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{ "tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":73006448,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q51626","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready", "ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js", "ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a8/Brouwer_cornelis_-_salbung_davids.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1120"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a8/Brouwer_cornelis_-_salbung_davids.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="747"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="597"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Pomazaniec – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Pomazaniec"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Pomazaniec&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Pomazaniec"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Pomazaniec rootpage-Pomazaniec skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Pomazaniec" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Pomazaniec" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Pomazaniec" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Pomazaniec" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Judaizm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Judaizm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Judaizm</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Judaizm-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Judaizm</span> </button> <ul id="toc-Judaizm-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Tora_i_Prorocy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tora_i_Prorocy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Tora i Prorocy</span> </div> </a> <ul id="toc-Tora_i_Prorocy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Teologia_rabinistyczna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Teologia_rabinistyczna"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Teologia rabinistyczna</span> </div> </a> <ul id="toc-Teologia_rabinistyczna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mesjasz_w_celebracji_paschy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mesjasz_w_celebracji_paschy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Mesjasz w celebracji paschy</span> </div> </a> <ul id="toc-Mesjasz_w_celebracji_paschy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Chrześcijaństwo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Chrześcijaństwo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Chrześcijaństwo</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Chrześcijaństwo-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Chrześcijaństwo</span> </button> <ul id="toc-Chrześcijaństwo-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Stary_Testament" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Stary_Testament"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Stary Testament</span> </div> </a> <ul id="toc-Stary_Testament-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Proroctwa_w_Starym_Testamencie_dotyczące_Mesjasza" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Proroctwa_w_Starym_Testamencie_dotyczące_Mesjasza"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Proroctwa w Starym Testamencie dotyczące Mesjasza</span> </div> </a> <ul id="toc-Proroctwa_w_Starym_Testamencie_dotyczące_Mesjasza-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Czas_przyjścia_Mesjasza_(Dn_9,24–27)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Czas_przyjścia_Mesjasza_(Dn_9,24–27)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.1</span> <span>Czas przyjścia Mesjasza (Dn 9,24–27)</span> </div> </a> <ul id="toc-Czas_przyjścia_Mesjasza_(Dn_9,24–27)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Miejsce_i_pochodzenie_Mesjasza" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Miejsce_i_pochodzenie_Mesjasza"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.2</span> <span>Miejsce i pochodzenie Mesjasza</span> </div> </a> <ul id="toc-Miejsce_i_pochodzenie_Mesjasza-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Misja_Mesjasza" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Misja_Mesjasza"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.3</span> <span>Misja Mesjasza</span> </div> </a> <ul id="toc-Misja_Mesjasza-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Męka_i_śmierć_Mesjasza" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Męka_i_śmierć_Mesjasza"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.4</span> <span>Męka i śmierć Mesjasza</span> </div> </a> <ul id="toc-Męka_i_śmierć_Mesjasza-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Nowy_Testament" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nowy_Testament"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Nowy Testament</span> </div> </a> <ul id="toc-Nowy_Testament-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Teologia_chrześcijańska" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Teologia_chrześcijańska"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Teologia chrześcijańska</span> </div> </a> <ul id="toc-Teologia_chrześcijańska-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Zobacz też</span> </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Pomazaniec</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 89 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-89" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">89 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Messias" title="Messias – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Messias" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Messias" title="Messias – szwajcarski niemiecki" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Messias" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="szwajcarski niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%AD%E1%88%AD%E1%88%B5%E1%89%B6%E1%88%B5" title="ክርስቶስ – amharski" lang="am" hreflang="am" data-title="ክርስቶስ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amharski" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B4%D9%8A%D8%AD" title="مشيح – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="مشيح" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%A1%DC%AB%DC%9D%DC%9A%DC%90" title="ܡܫܝܚܐ – aramejski" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܡܫܝܚܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="aramejski" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Mes%C3%ADes" title="Mesíes – asturyjski" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Mesíes" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/M%C9%99sih" title="Məsih – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Məsih" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%B6%E0%A7%80%E0%A6%B9" title="মশীহ – bengalski" lang="bn" hreflang="bn" data-title="মশীহ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalski" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D1%96%D1%8F" title="Месія – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Месія" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D0%B8%D1%8F" title="Месия – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Месия" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Mesiaz" title="Mesiaz – bretoński" lang="br" hreflang="br" data-title="Mesiaz" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoński" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Messies" title="Messies – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Messies" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Mesi%C3%A1%C5%A1" title="Mesiáš – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Mesiáš" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Muishe" title="Muishe – shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Muishe" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Meseia" title="Meseia – walijski" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Meseia" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="walijski" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Messias" title="Messias – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Messias" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Messias" title="Messias – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Messias" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Messias" title="Messias – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Messias" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%AF%CE%B1%CF%82" title="Μεσσίας – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Μεσσίας" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Messiah" title="Messiah – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Messiah" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Mes%C3%ADas" title="Mesías – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Mesías" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Mesio" title="Mesio – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Mesio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Mesias" title="Mesias – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Mesias" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%D8%A7" title="مسیحا – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="مسیحا" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Messie" title="Messie – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Messie" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Meisias" title="Meisias – irlandzki" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Meisias" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Mes%C3%ADas" title="Mesías – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Mesías" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%A9%94%EC%8B%9C%EC%95%84" title="메시아 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="메시아" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Messiah" title="Messiah – hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Messiah" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Մեսիա – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Մեսիա" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B8%E0%A5%80%E0%A4%B9%E0%A4%BE" title="मसीहा – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="मसीहा" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Mesija" title="Mesija – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Mesija" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bpy mw-list-item"><a href="https://bpy.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%B8%E0%A6%B8%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B8" title="মেসসইয়াস – bisznuprija-manipuri" lang="bpy" hreflang="bpy" data-title="মেসসইয়াস" data-language-autonym="বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী" data-language-local-name="bisznuprija-manipuri" class="interlanguage-link-target"><span>বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Mesias" title="Mesias – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Mesias" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Messia" title="Messia – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Messia" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Mess%C3%ADas" title="Messías – islandzki" lang="is" hreflang="is" data-title="Messías" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Messia" title="Messia – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Messia" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%A9%D7%99%D7%97_(%D7%93%D7%AA%D7%95%D7%AA)" title="משיח (דתות) – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="משיח (דתות)" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9sias" title="Mésias – jawajski" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Mésias" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="jawajski" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F" title="Мессия – kazachski" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Мессия" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazachski" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Masiya" title="Masiya – suahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Masiya" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Mesi" title="Mesi – kreolski haitański" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Mesi" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="kreolski haitański" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F" title="Мессия – kirgiski" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Мессия" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgiski" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BB%80%E0%BA%A1%E0%BA%8A%E0%BA%B5%E0%BA%AD%E0%BA%B2" title="ເມຊີອາ – laotański" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ເມຊີອາ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="laotański" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Messias" title="Messias – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Messias" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Mesija" title="Mesija – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Mesija" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Mesijas" title="Mesijas – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Mesijas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Messi%C3%A1s" title="Messiás – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Messiás" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Месија – macedoński" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Месија" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedoński" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Mesia" title="Mesia – malgaski" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Mesia" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaski" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AE%E0%B4%BF%E0%B4%B6%E0%B4%BF%E0%B4%B9" title="മിശിഹ – malajalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="മിശിഹ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Messija" title="Messija – maltański" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Messija" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="maltański" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D9%8A%D8%AD_%D9%81%D9%89_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AF%D9%8A%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%8A%D9%85%D9%8A%D9%87" title="المسيح فى الاديان الابراهيميه – egipski arabski" lang="arz" hreflang="arz" data-title="المسيح فى الاديان الابراهيميه" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="egipski arabski" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD" title="مسیح – mazanderański" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="مسیح" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazanderański" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Al-Masih" title="Al-Masih – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Al-Masih" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Messias" title="Messias – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Messias" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%A1%E3%82%B7%E3%82%A2" title="メシア – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="メシア" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Messias" title="Messias – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Messias" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Messias" title="Messias – norweski (nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Messias" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norweski (nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Messias" title="Messias – oksytański" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Messias" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="oksytański" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Messiya" title="Messiya – uzbecki" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Messiya" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbecki" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AE%E0%A8%B8%E0%A9%80%E0%A8%B9%E0%A8%BE" title="ਮਸੀਹਾ – pendżabski" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਮਸੀਹਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pendżabski" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Messias" title="Messias – dolnoniemiecki" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Messias" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="dolnoniemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Messias" title="Messias – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Messias" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Mesia" title="Mesia – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Mesia" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F" title="Мессия – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Мессия" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Mesia" title="Mesia – albański" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Mesia" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albański" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Messiah" title="Messiah – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Messiah" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Mesi%C3%A1%C5%A1_(n%C3%A1bo%C5%BEenstvo)" title="Mesiáš (náboženstvo) – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Mesiáš (náboženstvo)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Месија – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Месија" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Mesija" title="Mesija – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Mesija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Messias" title="Messias – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Messias" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Messias" title="Messias – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Messias" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Mesiyas" title="Mesiyas – tagalski" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Mesiyas" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalski" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AE%E0%AF%86%E0%AE%9A%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%BE" title="மெசியா – tamilski" lang="ta" hreflang="ta" data-title="மெசியா" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilski" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B8%AA%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%AB%E0%B9%8C" title="เมสสิยาห์ – tajski" lang="th" hreflang="th" data-title="เมสสิยาห์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajski" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Mesih" title="Mesih – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Mesih" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Ma%CC%B1siya" title="Ma̱siya – tyap" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Ma̱siya" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="tyap" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D1%96%D1%8F" title="Месія – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Месія" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD" title="مسیح – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="مسیح" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Mesia" title="Mesia – wenecki" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Mesia" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="wenecki" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Messiah" title="Messiah – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Messiah" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Mes%C3%ADyas" title="Mesíyas – waraj" lang="war" hreflang="war" data-title="Mesíyas" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waraj" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/Almasi_bi" title="Almasi bi – wolof" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Almasi bi" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="wolof" class="interlanguage-link-target"><span>Wolof</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%BC%A5%E8%B5%9B%E4%BA%9A" title="弥赛亚 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="弥赛亚" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%A9%D7%99%D7%97_(%D7%90%D7%9C%D7%92%D7%A2%D7%9E%D7%99%D7%99%D7%9F)" title="משיח (אלגעמיין) – jidysz" lang="yi" hreflang="yi" data-title="משיח (אלגעמיין)" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="jidysz" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E9%BB%98%E8%A5%BF%E4%BA%9E" title="默西亞 – kantoński" lang="yue" hreflang="yue" data-title="默西亞" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantoński" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Mesih" title="Mesih – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Mesih" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%BD%8C%E8%B3%BD%E4%BA%9E" title="彌賽亞 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="彌賽亞" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q51626#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Pomazaniec" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Pomazaniec" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Pomazaniec"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Pomazaniec"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Pomazaniec" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Pomazaniec" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&oldid=73006448" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Pomazaniec&id=73006448&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FPomazaniec"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FPomazaniec"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Pomazaniec"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Pomazaniec&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Pomazaniec" hreflang="pl"><span>Wikicytaty</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q51626" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><div class="noprint noexcerpt disambig navigation-not-searchable" style="line-height:1.5em; padding: 3px 6px; background-color: var(--background-color-interactive-subtle, #f8f9fa); color: inherit; border-bottom: 1px solid var(--border-color-subtle, #c8ccd1); font-size: 95%; margin-bottom: 1em; display: flex; gap: 4px; align-items: center;"><span class="notpageimage skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Pomoc:Przekierowanie" title="Przekierowanie"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Redirect_arrow_without_text.svg/30px-Redirect_arrow_without_text.svg.png" decoding="async" width="30" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Redirect_arrow_without_text.svg/45px-Redirect_arrow_without_text.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Redirect_arrow_without_text.svg/60px-Redirect_arrow_without_text.svg.png 2x" data-file-width="47" data-file-height="20" /></a></span><span>Na tę stronę wskazuje <a href="/wiki/Pomoc:Przekierowanie" title="Pomoc:Przekierowanie">przekierowanie</a> z „Mesjasz”. Zobacz też: <a href="/wiki/Mesjasz_(ujednoznacznienie)" class="mw-disambig" title="Mesjasz (ujednoznacznienie)">inne znaczenia</a>.</span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Brouwer_cornelis_-_salbung_davids.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Brouwer_cornelis_-_salbung_davids.jpg/250px-Brouwer_cornelis_-_salbung_davids.jpg" decoding="async" width="250" height="233" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Brouwer_cornelis_-_salbung_davids.jpg/375px-Brouwer_cornelis_-_salbung_davids.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a8/Brouwer_cornelis_-_salbung_davids.jpg 2x" data-file-width="480" data-file-height="448" /></a><figcaption>Cornelis Brouwer – <i><a href="/wiki/Dawid_(kr%C3%B3l_Izraela)" title="Dawid (król Izraela)">Namaszczenie Króla Dawida</a></i></figcaption></figure> <p><b>Pomazaniec</b>, <b>Namaszczony</b>, <b>Mesjasz</b> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_hebrajski" title="Język hebrajski">hebr.</a> <i>מָשִׁיחַ</i>, trl. mäʃijχä), <b>Chrystus</b> (<a href="/wiki/Koine" title="Koine">gr.</a> <i>χριστός</i>), <a href="/wiki/Styl_potoczny" title="Styl potoczny">pot.</a> <b>Wybraniec</b> – w <a href="/wiki/Judaizm" title="Judaizm">judaizmie</a> i <a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Chrześcijaństwo">chrześcijaństwie</a> pierwotnie religijny tytuł królów, kapłanów-lewitów i proroków – osób <i>namaszczonych</i> (<i>pomazanych</i>) <a href="/wiki/Krzy%C5%BCmo" title="Krzyżmo">olejem</a>. Z czasem, pod wpływem <a href="/wiki/Ksi%C4%99gi_prorockie_Starego_Testamentu" title="Księgi prorockie Starego Testamentu">proroków</a>, to <a href="/wiki/Biblia" title="Biblia">biblijne</a> określenie nabrało <a href="/wiki/Eschatologia_chrze%C5%9Bcija%C5%84ska" title="Eschatologia chrześcijańska">eschatologicznego</a> znaczenia – określa ono osobę, zapowiedzianą przez <a href="/wiki/Jahwe" title="Jahwe">Jahwe</a>, która ma przynieść ostateczne rozwiązanie problemu <a href="/wiki/Z%C5%82o" title="Zło">zła</a>, <a href="/wiki/Grzech" title="Grzech">grzechu</a> i <a href="/wiki/%C5%9Amier%C4%87" title="Śmierć">śmierci</a> w świecie i ustanowić tzw. królestwo mesjańskie, będące nowym <a href="/wiki/Eden_(raj)" title="Eden (raj)">rajem</a>, przewyższającym szczęście pierwszego. Nowy Testament uznał, że zapowiedzianym Mesjaszem jest <a href="/wiki/Jezus_Chrystus" title="Jezus Chrystus">Jezus Chrystus</a>, a <a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcijanie" class="mw-redirect" title="Chrześcijanie">chrześcijanie</a> te fragmenty Starego Testamentu, które odnoszą się do mesjanizmu traktują jako przepowiednie nadejścia Jezusa. Wyznawcy judaizmu – <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">żydzi</a> – wciąż trwają w oczekiwaniu na przyjście Mesjasza. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Judaizm">Judaizm</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Judaizm" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Judaizm"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tora_i_Prorocy">Tora i Prorocy</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Tora i Prorocy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Tora i Prorocy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Pierwotnie, w <a href="/wiki/Stary_Testament" title="Stary Testament">Starym Testamencie</a>, tytuł ten odnosił się wyłącznie do osób, z których powołaniem wiązał się obrzęd <a href="/w/index.php?title=Namaszczenie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Namaszczenie (strona nie istnieje)">namaszczenia</a> olejem świętym. Zaliczali się do nich królowie (por. <a href="/wiki/Saul_(kr%C3%B3l_Izraela)" title="Saul (król Izraela)">Saul</a><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1">[1]</a></sup>), kapłani (por. <a href="/wiki/Aaron_(posta%C4%87_biblijna)" title="Aaron (postać biblijna)">Aaron</a><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2">[2]</a></sup>) oraz prorocy (por. <a href="/wiki/Elizeusz" title="Elizeusz">Elizeusz</a><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3">[3]</a></sup>). W <a href="/wiki/Niewola_babilo%C5%84ska" title="Niewola babilońska">okresie przesiedleń</a> nazwa Pomazaniec zaczęła być wiązana z <a href="/wiki/Proroctwo" class="mw-redirect" title="Proroctwo">proroctwem</a> przyjścia Wyzwoliciela mającego przywrócić Królestwo Izraela. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Teologia_rabinistyczna">Teologia rabinistyczna</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Teologia rabinistyczna" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Teologia rabinistyczna"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Oczekiwanie na Mesjasza jest jedną z podstawowych prawd wiary <a href="/wiki/Judaizm" title="Judaizm">judaizmu</a>, sformułował ją wyraźnie w swoich <i>Trzynastu zasadach wiary</i> <a href="/wiki/Majmonides" title="Majmonides">Mojżesz Majmonides</a> (1135–1204) – jeden z ważniejszych autorytetów w interpretacji tradycji żydowskiej. Wśród zasad jest prawda o przyjściu Mesjasza: <i>Wierzę z całkowitym przekonaniem w przyjście Mesjasza i mimo iż może się opóźnić, oczekuję Jego przyjścia codziennie</i><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4">[4]</a></sup>. Wiele wspólnot żydowskich włączyło recytację <i>Zasad</i> Majmonidesa do swoich porannych modlitw. W nowszych czasach odnotowuje się trend modernistyczny, któremu obce jest pojęcie nadprzyrodzonej interwencji Boga w sprawy ludzkości, starający się wykazać, że judaizm w czasach Jezusa Chrystusa nigdy nie stawiał w swym centrum oczekiwania na Mesjasza. Inną niż modernizm przyczyną tych prób może być chęć oddalenia pytania, na ile Jezus tytułujący się Mesjaszem spełnił to, co o Mesjaszu mówili prorocy<sup id="cite_ref-ROY_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-ROY-5">[5]</a></sup>. </p><p>Według <a href="/wiki/Chasydyzm" title="Chasydyzm">rabinów z nurtu chasydzkiego</a>, wydarzeniem, które wyznaczyło początek budowy <a href="/wiki/Epoka_mesja%C5%84ska" title="Epoka mesjańska">epoki mesjańskiej</a> było zniszczenie <a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%85tynia_Jerozolimska" title="Świątynia Jerozolimska">Drugiej Świątyni</a> przez <a href="/wiki/Cesarstwo_Rzymskie" title="Cesarstwo Rzymskie">Rzymian</a> w 70 r. n.e. i późniejsze czasy wygnania, które trwają do dziś. Według Yehudy Leiba Schapiro, dziekana Kolegium Rabinistycznego Jesziwy Gedoli (Yeshiva Gedola Rabbinical College) w Greater Miami, to, co stare musiało zostać zniszczone, aby dać miejsce pod budowę nowej Świątyni Mesjasza i przyszłemu objawieniu <a href="/wiki/Tetragram" title="Tetragram">Ha-Szem</a>, które przewyższy wszystko, co jest znane do tej pory. Takie jest znaczenie święta <a href="/wiki/Tisza_be-Aw" title="Tisza be-Aw">Tisza be-Aw</a>. Będzie to święto objawienia się Mesjasza<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6">[6]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mesjasz_w_celebracji_paschy">Mesjasz w celebracji paschy</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Mesjasz w celebracji paschy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Mesjasz w celebracji paschy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Oczekiwanie na mesjasza jest istotnym elementem <a href="/wiki/Pesach" title="Pesach">sederu paschalnego</a>, symbolem są otwarte drzwi i czwarty kielich czekający na proroka <a href="/wiki/Eliasz" title="Eliasz">Eliasza</a>, który przed nadejściem mesjasza ma powrócić z niebios, do których został zabrany (por. <a href="/wiki/2_Ksi%C4%99ga_Kr%C3%B3lewska" title="2 Księga Królewska">2 Krl</a> 2,11–13)<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7">[7]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Chrześcijaństwo"><span id="Chrze.C5.9Bcija.C5.84stwo"></span>Chrześcijaństwo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Chrześcijaństwo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Chrześcijaństwo"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dla chrześcijaństwa nazwa <i>Pomazaniec</i>, która poprzez grekę i łacinę, dotarła do naszych czasów w postaci synonimu <i>Chrystus</i>, ma znaczenie zasadnicze. Powodem jest <a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84skie_wyznania_wiary" title="Chrześcijańskie wyznania wiary">wiara</a> w to, że Pomazańcem, jedynym, prawdziwym i ostatecznym jest <a href="/wiki/Jezus_Chrystus" title="Jezus Chrystus">Jezus Chrystus</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Stary_Testament">Stary Testament</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Stary Testament" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Stary Testament"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Słowo <i>Pomazaniec</i> z początku było określeniem króla jako wykonawcy Bożych poleceń, mającego mandat od <a href="/wiki/Duch_%C5%9Awi%C4%99ty" title="Duch Święty">Ducha Świętego</a>. (por. <a href="/wiki/1_Ksi%C4%99ga_Samuela" title="1 Księga Samuela">1 Sm</a> 9,16; 10,1.10; 16,13; <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_S%C4%99dzi%C3%B3w" title="Księga Sędziów">Sdz</a> 9,8). Był on zatem postacią, wobec której należało podchodzić z szacunkiem wypływającym z <a href="/wiki/Religia" title="Religia">religijności</a> (por. 1 Sm 24,7.11; 26,9.11.23; <a href="/wiki/2_Ksi%C4%99ga_Samuela" title="2 Księga Samuela">2 Sm</a> 1,14.16). Pomazaniec był też wybrańcem Boga. Taką rolę króla-pomazańca pokazuje <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Psalm%C3%B3w" title="Księga Psalmów">Ps</a> 45,8. W <a href="/wiki/Psalm_2" title="Psalm 2">Psalmie 2</a> w. 7 jest on ukazany jako Syn Boży. Oprócz osoby króla, wykorzystywano tę nazwę również w odniesieniu do innych postaci, np. kapłanów. </p><p>Nadzieje mesjanistyczne związane z ziemskim monarchą Izraela skończyły się w okresie po powrocie z <a href="/wiki/Niewola_babilo%C5%84ska" title="Niewola babilońska">wygnania babilońskiego</a> wraz z Zorobabelem, który nie został koronowany, co znaczyło, że nie on był wypełnieniem proroctwa Zachariasza<sup id="cite_ref-STB1_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-STB1-8">[8]</a></sup>: </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74506874">.mw-parser-output div.cytat{display:table;border:1px solid #a2a9b1;padding:0;margin-top:0.5em;margin-bottom:0.8em;background:#f8f9fa}.mw-parser-output div.cytat>blockquote{margin:0;padding:0.5em 1.5em}.mw-parser-output div.cytat-zrodlo{text-align:right;padding:0 1em 0.5em 1.5em}.mw-parser-output div.cytat-zrodlo::before{content:"— "}.mw-parser-output div.cytat.środek{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output div.cytat.prawy{float:right;clear:right;margin-left:1.4em}.mw-parser-output div.cytat.lewy{float:left;clear:left;margin-right:1.4em}.mw-parser-output div.cytat.prawy:not([style]),.mw-parser-output div.cytat.lewy:not([style]){max-width:25em}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output div.cytat{background-color:#202122;border-color:#2e3136}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output div.cytat{background-color:#202122;border-color:#2e3136}}</style><div class="cytat"> <blockquote> <p>Tak mówi Pan Zastępów: Przyjdzie mąż, a imię jego Odrośl. Na miejscu swoim wyrośnie i zbuduje świątynię Pańską. (...) Korona niech będzie w świątyni Pańskiej pamiątką i znakiem łaski. (<a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Zachariasza" title="Księga Zachariasza">Za</a> 6,9nn; por. rozdz. 3 i 4; <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Aggeusza" title="Księga Aggeusza">Ag</a> 2,20–23)<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9">[9]</a></sup><sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10">[10]</a></sup> </p> </blockquote> </div> <p>Wyrazem oczekiwania na Mesjasza w Starym Testamencie, już nie na ziemskiego króla, lecz na tajemniczą osobę posłaną przez Boga, są inne tytuły jak <i>Sługa Jahwe</i> z <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Izajasza" title="Księga Izajasza">Księgi Izajasza</a> 49,3.6; 52,13 (jest to tzw. Księga pocieszenia <a href="/wiki/Izajasz" title="Izajasz">Izajasza</a> lub <a href="/wiki/Deutero-Izajasz" title="Deutero-Izajasz">Deutero-Izajasza</a>) oraz <i><a href="/wiki/Syn_Cz%C5%82owieczy" title="Syn Człowieczy">Syn Człowieczy</a></i> z proroctwa <a href="/wiki/Daniel_(posta%C4%87_biblijna)" title="Daniel (postać biblijna)">Daniela</a> z rozdz. 7: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74506874"><div class="cytat"> <blockquote> <p>Patrzałem w nocnych widzeniach: a oto na obłokach nieba przybywa jakby Syn Człowieczy. Podchodzi do Przedwiecznego i wprowadzają Go przed Niego. Powierzono Mu panowanie, chwałę i władzę królewską, a służyły Mu wszystkie narody, ludy i języki. Panowanie Jego jest wiecznym panowaniem, które nie przeminie, a Jego królestwo nie ulegnie zagładzie (<a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Daniela" title="Księga Daniela">Dn</a> 7, 13–15)<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11">[11]</a></sup>. </p> </blockquote> </div> <p>Te dwa proroctwa uznają za mesjańskie we właściwym tego słowa znaczeniu nawet tacy uczeni jak Joachim Becker, którzy w duchu skrajnego nurtu <a href="/wiki/Krytyka_biblijna" title="Krytyka biblijna">krytyki historyczno-literackiej</a>, odrzucają większość duchowych interpretacji figur mesjańskich Starego Testamentu<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12">[12]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Proroctwa_w_Starym_Testamencie_dotyczące_Mesjasza"><span id="Proroctwa_w_Starym_Testamencie_dotycz.C4.85ce_Mesjasza"></span>Proroctwa w Starym Testamencie dotyczące Mesjasza</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Proroctwa w Starym Testamencie dotyczące Mesjasza" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Proroctwa w Starym Testamencie dotyczące Mesjasza"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Teolodzy chrześcijańscy dostrzegają proroctwa mesjańskie w ponad 100 fragmentach Starego Testamentu. Większość z nich jest uznawana za mesjańskie także przez komentatorów judaistycznych. Niektórzy autorzy podają nawet liczbę 456 fragmentów<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13">[13]</a></sup><sup id="cite_ref-ROY2_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-ROY2-14">[14]</a></sup>. </p><p>Jezus w rozmowie z uczniami idącymi do Emaus, <i>zaczynając od Mojżesza, poprzez wszystkich proroków wykładał im, co we wszystkich Pismach odnosiło się do Niego</i> (<a href="/wiki/Ewangelia_%C5%81ukasza" title="Ewangelia Łukasza">Łk</a> 24,27). Roy H. Shoeman zebrał najważniejsze miejsca. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Czas_przyjścia_Mesjasza_(Dn_9,24–27)"><span id="Czas_przyj.C5.9Bcia_Mesjasza_.28Dn_9.2C24.E2.80.9327.29"></span>Czas przyjścia Mesjasza (Dn 9,24–27)</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Czas przyjścia Mesjasza (Dn 9,24–27)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Czas przyjścia Mesjasza (Dn 9,24–27)"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Jak wykazywał Roy H. Schoeman, w dziewiątym rozdziale Księgi Daniela znajduje się proroctwo dotyczące dokładnego czasu pojawienia się Pomazańca-Mesjasza w ziemskiej historii Izraela. </p><p><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Daniela" title="Księga Daniela">Księga Daniela</a> 9,24–27 mówi najpierw o 70 tygodniach, w których dokona się zbawienie narodu i świętego miasta Jerozolimy. Według proroctwa miało to wyglądać następująco: <i>siedem tygodni i sześćdziesiąt dwa tygodnie</i> od decyzji odbudowania <a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%85tynia_Jerozolimska" title="Świątynia Jerozolimska">Świątyni</a> do <i>Władcy-Pomazańca</i>. W tym czasie zostaną odbudowane <i>dziedziniec i wał</i>: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74506874"><div class="cytat"> <blockquote> <p>(26) A po sześćdziesięciu dwóch tygodniach Pomazaniec zostanie zgładzony i nie będzie dla niego... Miasto zaś i świątynia zginie wraz z wodzem, który nadejdzie. Koniec jego nastąpi wśród powodzi, i do końca wojny potrwają zamierzone spustoszenia. (27) Utrwali on przymierze dla wielu przez jeden tydzień. A około połowy tygodnia ustanie ofiara krwawa i ofiara z pokarmów. (<a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Daniela" title="Księga Daniela">Dn</a> 9,26–27) </p> </blockquote> </div> <p>W <a href="/wiki/Apokalipsa" title="Apokalipsa">apokaliptycznej</a> symbolice żydowskiej 1 tydzień to liczba 7, 1 dzień to symboliczny 1 rok, stąd 7 tygodni to 49 lat, 62 tygodnie to 434 lata a 70 tygodni to 490 lat. Według Roya H. Shoemana, lata te pasują do pojawienia się Jezusa Chrystusa bardzo dokładnie. Zdanie, <i>słowo, że ...zostanie odbudowana Świątynia</i> – odnosi się do rozkazu <a href="/wiki/Artakserkses_I" title="Artakserkses I">króla Artakserksesa</a> (por. Ezdr 7,11–26). Władca podjął tę decyzję w 458 r. przed Chr. Odbudowa murów Jerozolimy zajęła dokładnie siedem tygodni, czyli 49 lat, Koniec odbudowy murów jest zaznaczony zakończeniem w roku 409 przez namiestnika <a href="/wiki/Nehemiasz_(posta%C4%87_biblijna)" title="Nehemiasz (postać biblijna)">Nehemiasza</a> sprawowania funkcji zarządcy Judei. Gdy doda się 62 tygodnie, dochodzi się do roku 26 AD. Wielu, włączając w to <a href="/wiki/Euzebiusz_z_Cezarei" title="Euzebiusz z Cezarei">Euzebiusza z Cezarei</a>, podaje tę datę jako rok <a href="/wiki/Chrzest_Pa%C5%84ski" title="Chrzest Pański">chrztu Jezusa</a>. Z kolei pół tygodnia, czyli trzy i pół dnia, czyli trzy i pół roku, kiedy w Świątyni <i>ustanie krwawa ofiara i ofiara pokarmowa</i> odnosi się do zdania z <a href="/wiki/Ewangelia_Mateusza" title="Ewangelia Mateusza">Mt</a> 27,51, które mówi, że w chwili śmierci Jezusa zasłona w Świątyni rozdarła się na dwoje. Ustanie ofiar potwierdza też tekst z <a href="/wiki/Talmud" title="Talmud">Talmudu</a> <i>Rosz Haszana</i> 31b. W ciągu pokolenia <a href="/wiki/Cesarstwo_Rzymskie" title="Cesarstwo Rzymskie">Rzymianie</a> zniszczyli Świątynię i wysłali Żydów na wygnanie<sup id="cite_ref-ROY2_14-1" class="reference"><a href="#cite_note-ROY2-14">[14]</a></sup>. </p><p>Wśród najstarszych <a href="/wiki/Ojcowie_Ko%C5%9Bcio%C5%82a" title="Ojcowie Kościoła">ojców Kościoła</a> nie było zgodności jak interpretować postać <i>Władcy-Pomazańca</i> z wersu 25. Nie wszyscy też widzieli w wersie 26 odniesienie do śmierci Jezusa<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15">[15]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Miejsce_i_pochodzenie_Mesjasza">Miejsce i pochodzenie Mesjasza</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Miejsce i pochodzenie Mesjasza" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Miejsce i pochodzenie Mesjasza"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Następujące teksty mówią o pochodzeniu mesjasza: z Judy – Rdz 49, 10; z potomstwa Jakuba – Lb 24,17; z <a href="/wiki/Potomstwo" title="Potomstwo">potomstwa</a> <a href="/wiki/Jesse" title="Jesse">Jessego</a>, ojca króla <a href="/wiki/Dawid_(kr%C3%B3l_Izraela)" title="Dawid (król Izraela)">Dawida</a> – Iz 11,1–2. Proroctwo to cytowane jest w Mt 1,1–16, Łk 3,23–28, Rz 15,12. Mesjasz będzie potomkiem króla Dawida – 2 Sm 7,12–13 oraz Jr 23,5. Będzie narodzony w Betlejem – Mi 5,2, cytowane w Mt 2,1–6. Narodzi się z <a href="/wiki/Dziewictwo" title="Dziewictwo">dziewicy</a> – Iz 7,14, cytowane dosłownie w Mt 1,22–23. Niektórzy żydowscy <a href="/wiki/Apologetyka_(pi%C5%9Bmiennictwo)" title="Apologetyka (piśmiennictwo)">apologeci</a> twierdzą, że <a href="/wiki/J%C4%99zyk_hebrajski" title="Język hebrajski">hebrajskie</a> słowo użyte przez Izajasza <i>alma</i> /עלמה/ może oznaczać po prostu młodą <a href="/wiki/Kobieta" title="Kobieta">kobietę</a>. Jednak, jak argumentuje Schoeman, wtedy trudno byłoby to uznać za cudowny znak, o który chodzi w tym proroctwie. Również grecka <a href="/wiki/Septuaginta" title="Septuaginta">Septuaginta</a>, które było tłumaczeniem dokonanym w diasporze przez <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">Żydów</a> dla Żydów, ukończonym w całości co najmniej 150 lat przed Chr., tłumaczy <i>alma</i> słowem greckim <i>parthenos</i> – <a href="/wiki/Dziewica" class="mw-disambig" title="Dziewica">dziewica</a><sup id="cite_ref-ROY2_14-2" class="reference"><a href="#cite_note-ROY2-14">[14]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Misja_Mesjasza">Misja Mesjasza</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Misja Mesjasza" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Misja Mesjasza"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Jest wiele proroctw o misji Mesjasza. Będzie przygotowana przez poprzednika – Iz 40,3–5, cytowane w Mt 3,1–3 oraz Ml 3,1; uzdrowi chorych – Iz 35, 4–7; uwolni zniewolonych – Iz 61,1–2, proroctwo to Jezus sam odnosi do siebie w Łk 4,16–21. O miejscu zamieszkania – Iz 9,1–2,mówi o tym Mt 4,13–16. Gdy przyjdzie, wielu będzie występować przeciwko niemu – Iz 6,9–10, co Jezus sam zastosował do siebie w Mt 13,14–15. Także <a href="/wiki/Ewangelia_Jana" title="Ewangelia Jana">Ewangelia Jana</a> odnosi ten tekst razem z Iz 53,1 do Jezusa w J 12,37–41. Cechy osoby mesjasza: Iz 9,6 oraz jego duch: Iz, 11,2–4<sup id="cite_ref-ROY2_14-3" class="reference"><a href="#cite_note-ROY2-14">[14]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Męka_i_śmierć_Mesjasza"><span id="M.C4.99ka_i_.C5.9Bmier.C4.87_Mesjasza"></span>Męka i śmierć Mesjasza</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Męka i śmierć Mesjasza" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Męka i śmierć Mesjasza"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Proroctwo <a href="/wiki/Zachariasz_(prorok)" title="Zachariasz (prorok)">Zachariasza</a> w rozdz. 9 zapowiadało wjazd mesjasza do <a href="/wiki/Jerozolima" title="Jerozolima">Jerozolimy</a>: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74506874"><div class="cytat"> <blockquote> <p><i>Raduj się wielce, Córo Syjonu, wołaj radośnie, Córo Jeruzalem! Oto Król twój idzie do ciebie, sprawiedliwy i zwycięski. Pokorny – jedzie na osiołku, na oślątku, źrebięciu oślicy.</i> (Za 9,9) </p> </blockquote> </div> <p>Zostało to zacytowane w J 12,12–16. Ponadto rozdziały 12 i 13 <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Zachariasza" title="Księga Zachariasza">Księgi Zachariasza</a> zapowiadają szczegóły śmierci Mesjasza: 12,10: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74506874"><div class="cytat"> <blockquote> <p><i>Będą patrzeć na tego, którego przebili, i boleć będą nad nim, jak się boleje nad jedynakiem, i płakać będą nad nim, jak się płacze nad pierworodnym.</i> </p> </blockquote> </div> <p>Cytowane przez J 19,37. Proroctwo o płaczu nad pomazańcem, odnosi się także do <a href="/wiki/Paruzja" title="Paruzja">paruzji</a>, do drugiego przyjścia Chrystusa, kiedy wielu Żydów się nawróci i wtedy będą <a href="/wiki/P%C5%82acz" title="Płacz">płakać</a>, chociaż nie płakali od razu. Nawrócenie Żydów zapowiadał Jezus w Mt 23, 37–39 oraz Paweł w Rz 11,25–26. Na eschatologiczne wypełnienie tych słów wskazuje kontekst proroctwa: Za 12,6–14,9. </p><p><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_M%C4%85dro%C5%9Bci" title="Księga Mądrości">Księga Mądrości</a> zawiera wiele zapowiedzi <a href="/wiki/Cierpienie" title="Cierpienie">cierpień</a> Mesjasza: Mdr 2, 12–24, wypełnienie ukazują: Mt 23,23–28, Mt 5, 10; J 5,18; Mt 27, 39–43. Wielu uważa pieśni Sługi Pańskiego np. Iz 53 za proroczy opis cierpień Jezusa Mesjasza, np. Iz 53, 1–12; cytowany w J 12,37n; Mt 8,16n; Mk 15,27n; J 19,15; Mt 27, 57–60. </p><p>Psalm 22: <i>Boże mój, Boże mój czemuś mnie opuścił?</i> jest cytowany jako wypełniony na Jezusie w Mt 27,46. Wers 16 tego Psalmu: <i>przebili ręce i nogi moje</i> przysparza pewne trudności. Nowsze wydania <a href="/wiki/Judaizm" title="Judaizm">żydowskie</a> podają go w innym brzmieniu niż <a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Chrześcijaństwo">chrześcijańskie</a>. Biorą one inny <a href="/wiki/Krytyka_biblijna" title="Krytyka biblijna">wariant tekstu</a>, w którym słowo <i>przebili</i>, czytane fonetycznie <i>cah-roo</i> /כרו/, różni się o jedną literę i wtedy czyta się jak <i>caah-ree</i> /כרי/ i znaczy <i>jak lew</i>. Różnica w słowie jest bardzo niewielka – jedna mała litera. W używanej przez chrześcijan wersji jest <i>waw</i> /ו/, w żydowskiej <i>jod</i> /י/ – litery różnią się długością pionowej kreski. Ponieważ najstarsze zachowane kopie tekstu oryginalnego pochodzą z XI w. możliwość popełnienia błędu przy kopiowaniu jest znacząca. <a href="/wiki/Apologetyka_(pi%C5%9Bmiennictwo)" title="Apologetyka (piśmiennictwo)">Apologeci</a> żydowscy wysuwają zarzuty, że chrześcijanie celowo wprowadzili ten błąd do tekstu. Jednak żydowskie tłumaczenia tego fragmentu na <a href="/wiki/J%C4%99zyk_grecki" title="Język grecki">język grecki</a> i <a href="/wiki/J%C4%99zyk_syryjski" title="Język syryjski">syryjski</a>, dokonane w epoce przedchrześcijańskiej, mają wersję <i>przebili</i>, co świadczy, że starsze rękopisy zawierały tę wersję, którą używają chrześcijanie i jednocześnie wyklucza możliwość interwencji chrześcijańskiej w tekst. Raczej można sądzić odwrotnie, że jakiś żydowski kopista skrócił kreskę w literze. Jednak sformułowanie, które wyszło: <i>jak lew moje ręce i nogi</i> nie jest zbyt zręczne w porównaniu z, wydaje się, pierwotną wersją: <i>przebili moje ręce i nogi</i><sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16">[16]</a></sup>. </p><p>Psalm 22 werset 18 cytowany jest w J 19,23–24: <i>rzucili los o moją suknię...</i> Inne proroctwo, Zachariasza 13,7 cytuje sam Jezus, jako zapowiedź rozproszenia się Jego uczniów: <i>Uderzę pasterza i owce trzody się rozproszą</i> (Mt 26, 31). Piotr idzie za aresztowanym Jezusem w znacznej odległości, obawiając się aresztowania, czym nieświadomie wypełnia zapowiedź Psalmu 38, 12: <i>Moi przyjaciele i moi bliscy stoją z daleka</i><sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17">[17]</a></sup>. </p><p>Również Psalm 34 zawiera szczegóły śmierci Mesjasza. Wers 20: <i>ani jedna z nich /jego kości/ nie ulegnie złamaniu</i> jest cytowany w J 19 w. 31 i dosłownie ww. 33–36: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74506874"><div class="cytat"> <blockquote> <p>Zaświadczył to ten, który widział, a świadectwo jego jest prawdziwe. On wie, że mówi prawdę, abyście i wy wierzyli. Stało się to bowiem, aby się wypełniło Pismo: Kość jego nie będzie złamana. (J 19,35n)<sup id="cite_ref-ROY2_14-4" class="reference"><a href="#cite_note-ROY2-14">[14]</a></sup> </p> </blockquote> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nowy_Testament">Nowy Testament</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Nowy Testament" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Nowy Testament"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Christ_before_Caiaphas_-_Capella_dei_Scrovegni_-_Padua_2016.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Christ_before_Caiaphas_-_Capella_dei_Scrovegni_-_Padua_2016.jpg/250px-Christ_before_Caiaphas_-_Capella_dei_Scrovegni_-_Padua_2016.jpg" decoding="async" width="250" height="238" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Christ_before_Caiaphas_-_Capella_dei_Scrovegni_-_Padua_2016.jpg/375px-Christ_before_Caiaphas_-_Capella_dei_Scrovegni_-_Padua_2016.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Christ_before_Caiaphas_-_Capella_dei_Scrovegni_-_Padua_2016.jpg/500px-Christ_before_Caiaphas_-_Capella_dei_Scrovegni_-_Padua_2016.jpg 2x" data-file-width="3525" data-file-height="3356" /></a><figcaption><a href="/wiki/Giotto_di_Bondone" title="Giotto di Bondone">Giotto</a>, <i>Chrystus przed <a href="/wiki/J%C3%B3zef_Kajfasz" title="Józef Kajfasz">Kajfaszem</a></i></figcaption></figure> <p>Sam Jezus cytował proroctwo Daniela w czasie przesłuchania przed <a href="/wiki/Sanhedryn" title="Sanhedryn">Sanhedrynem</a> Izraela. Rada jednoznacznie zrozumiała to jako przypisanie sobie tytułu <a href="/wiki/B%C3%B3g" title="Bóg">Boskiego</a> i oskarżyła Jezusa o bluźnierstwo: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74506874"><div class="cytat"> <blockquote> <p>Lecz Jezus milczał. A najwyższy kapłan rzekł do Niego: Poprzysięgam Cię na Boga żywego, powiedz nam: Czy Ty jesteś Mesjasz, Syn Boży? Jezus mu odpowiedział: Tak, Ja Nim jestem. Ale powiadam wam: Odtąd ujrzycie Syna Człowieczego, siedzącego po prawicy Wszechmocnego, i nadchodzącego na obłokach niebieskich. Wtedy najwyższy kapłan rozdarł swoje szaty i rzekł: Zbluźnił. Na cóż nam jeszcze potrzeba świadków? Oto teraz słyszeliście <a href="/wiki/Blu%C5%BAnierstwo" title="Bluźnierstwo">bluźnierstwo</a>. Co wam się zdaje? Oni odpowiedzieli: Winien jest śmierci<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18">[18]</a></sup>. </p> </blockquote> </div> <p>Tak więc w <a href="/wiki/Nowy_Testament" title="Nowy Testament">Nowym Testamencie</a> tytuł Pomazańca odnosi się wyraźnie do osoby <a href="/wiki/Jezus_Chrystus" title="Jezus Chrystus">Jezusa</a>. To że Jezus jest Pomazańcem, zapowiedziane było w orędziu anioła przy jego narodzeniu (<i>„Dziś narodził się wam Zbawiciel, którym jest Mesjasz, Pan”</i><sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19">[19]</a></sup>), poprzez wyznanie <a href="/wiki/Piotr_Aposto%C5%82" title="Piotr Apostoł">Piotra</a>: <i>„Ty jesteś Mesjasz”</i><sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20">[20]</a></sup>, aż do licznych przykładów tytułowania go w ten sposób w Listach Apostolskich. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Teologia_chrześcijańska"><span id="Teologia_chrze.C5.9Bcija.C5.84ska"></span>Teologia chrześcijańska</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Teologia chrześcijańska" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Teologia chrześcijańska"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W czasach <a href="/wiki/Ojcowie_Ko%C5%9Bcio%C5%82a" title="Ojcowie Kościoła">Ojców Kościoła</a> uwydatniana była rola Jezusa jako Pomazańca nie tylko dla zaznaczenia jego roli Odkupiciela, ale również dla podkreślenia <a href="/wiki/Tr%C3%B3jca_%C5%9Awi%C4%99ta" title="Trójca Święta">trynitarnej</a> tajemnicy Boga, w której <i>„namaszczeniem”</i> Jezusa jest <a href="/wiki/Duch_%C5%9Awi%C4%99ty" title="Duch Święty">Duch Święty</a><sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21">[21]</a></sup>. </p><p>Teologia niektórych Kościołów <a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Chrześcijaństwo">chrześcijańskich</a> (np. <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Kościół katolicki">katolicka</a>) podkreśla udział członków Kościoła w mistycznym Ciele Jezusa i jego misji: kapłańskiej, królewskiej i proroczej. Z tego powodu w <a href="/wiki/Liturgia" title="Liturgia">liturgii</a> nadal stosuje się gest namaszczenia jako znak sakramentów: <a href="/wiki/Chrzest" title="Chrzest">chrztu</a>, <a href="/wiki/Bierzmowanie" title="Bierzmowanie">bierzmowania</a>, <a href="/wiki/Sakrament_%C5%9Bwi%C4%99ce%C5%84" title="Sakrament święceń">święceń</a> i <a href="/wiki/Namaszczenie_chorych" title="Namaszczenie chorych">namaszczenia chorych</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też"><span id="Zobacz_te.C5.BC"></span>Zobacz też</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="infobox noprint plainlinks"> <tbody><tr> <td style="text-align: center; font-weight: bold;">Informacje w <a href="/wiki/Wikipedia:Projekty_siostrzane" title="Wikipedia:Projekty siostrzane">projektach siostrzanych</a></td> </tr> <tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Wikiquote-logo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/15px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/23px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/30px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a></span>  <b><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Pomazaniec" class="extiw" title="q:Pomazaniec">Cytaty</a></b> w <a href="/wiki/Wikicytaty" title="Wikicytaty">Wikicytatach</a></td> </tr><tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:WiktionaryPl_nodesc.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/15px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png" decoding="async" width="15" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/23px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/30px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 2x" data-file-width="122" data-file-height="117" /></a></span>  <b><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/pomazaniec" class="extiw" title="wikt:pomazaniec">Definicje słownikowe</a></b> w <a href="/wiki/Wikis%C5%82ownik" title="Wikisłownik">Wikisłowniku</a></td> </tr> </tbody></table> <ul><li><a href="/wiki/Bohater" title="Bohater">bohater</a></li> <li><a href="/wiki/Cierpi%C4%85cy_S%C5%82uga_Jahwe" title="Cierpiący Sługa Jahwe">Cierpiący Sługa Jahwe</a></li> <li><a href="/wiki/Kompleks_mesjasza" title="Kompleks mesjasza">kompleks mesjasza</a></li> <li><a href="/wiki/Kyrios_(teologia)" title="Kyrios (teologia)">Kyrios</a></li> <li><a href="/wiki/Mahdi" title="Mahdi">Mahdi</a></li> <li><a href="/wiki/Mesjanizm" title="Mesjanizm">mesjanizm</a></li> <li><a href="/wiki/Odkupienie" title="Odkupienie">odkupienie</a></li> <li><a href="/wiki/Zbawienie" title="Zbawienie">zbawienie</a></li> <li><a href="/wiki/Cesarz" title="Cesarz">Cesarz</a></li> <li><a href="/wiki/Kr%C3%B3l" title="Król">Król</a></li> <li><a href="/wiki/W%C5%82adca" class="mw-redirect" title="Władca">Władca</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://biblia.apologetyka.co/read?q=1Sm+10%2C1&bible=bt5,eku,pau,wsp,lxt&fmt=cont">1Sm 10,1</a> w przekładach Biblii.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://biblia.apologetyka.co/read?q=Kpł+8%2C12&bible=bt5,eku,pau,wsp,lxt&fmt=cont">Kpł 8,12</a> w przekładach Biblii.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://biblia.apologetyka.co/read?q=1Krl+19%2C16&bible=bt5,eku,pau,wsp,lxt&fmt=cont">1Krl 19,16</a> w przekładach Biblii.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">Traktat <i>Sanhedryn</i>, rozdz. 10.</span> </li> <li id="cite_note-ROY-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ROY_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Roy H. Schoeman: <i>Salvation is from the Jews (John 4:22)</i>. s. 74–79.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Salvation+is+from+the+Jews+%28John+4%3A22%29&rft.aulast=Schoeman&rft.aufirst=Roy+H.&rft.pages=74%E2%80%9379"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Yehuda Leib Schapiro: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20180719113719/https://www.chabad.org/multimedia/media_cdo/aid/3392253/jewish/The-Chassidic-Approach-to-the-Three-Weeke-and-Tisha-BAv.htm">Chasydzkie podejście do Trzech tygodni i Tisha B'Av. Dlaczego Tisha B'Av będzie festiwalem w erze mesjańskiej?</a>. [w:] <i>Chabad.org (Jewish.tv)</i> [on-line]. [dostęp 2018-07-19]. Cytat: Nauczanie chasyda widzi głębiej niż to, co jawi się na powierzchni straszliwego zniszczenia Świętej Świątyni a następnie wygnania, które opłakujemy podczas trzech tygodni. I znajduje ukryte dobro w środku – oferując wgląd w to, dlaczego ostatecznie przekształcą się w radosne świętowanie w czasach Mosziach. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Tracey R Rich: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jewfaq.org/holidaya.htm#Seder">Pesach – Passover</a>. [w:] <i>Judaism 101</i> [on-line]. 1995–2008. [dostęp 2010-08-30]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-STB1-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-STB1_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Por. <cite class="citation book">P. E. Bonnard, P. Grelot: Mesjasz. W: <i>Słownik teologii biblijnej</i>. s. 468.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=S%C5%82ownik+teologii+biblijnej&rft.atitle=Mesjasz&rft.au=P.+E.+Bonnard%2C+P.+Grelot&rft.pages=468"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://biblia.apologetyka.co/read?q=Za+6%2C9–12&bible=bt5,eku,pau,wsp,lxt&fmt=cont">Za 6,9–12</a> w przekładach Biblii.</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://biblia.apologetyka.co/read?q=Ag+2%2C20–23&bible=bt5,eku,pau,wsp,lxt&fmt=cont">Ag 2,20–23</a> w przekładach Biblii.</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://biblia.apologetyka.co/read?q=Dn+7%2C13–15&bible=bt5,eku,pau,wsp,lxt&fmt=cont">Dn 7,13–15</a> w przekładach Biblii.</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">J. Becker: <i>Messianic Expectation in the Old Testament</i>. D. E. Green (przekład z j. niem.). s. 12–13.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Messianic+Expectation+in+the+Old+Testament&rft.au=J.+Becker&rft.pages=12%E2%80%9313"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text">Tak Alfred Edersheim, <i>The Life and Time of Jesus the Messiah</i>, t 2, s. 710–741.</span> </li> <li id="cite_note-ROY2-14"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-ROY2_14-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ROY2_14-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ROY2_14-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ROY2_14-3">d</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ROY2_14-4">e</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Roy H. Schoeman: <i>Salvation is from the Jews (John 4:22)</i>. s. 78–106.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Salvation+is+from+the+Jews+%28John+4%3A22%29&rft.aulast=Schoeman&rft.aufirst=Roy+H.&rft.pages=78%E2%80%93106"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text">Por. <a href="/wiki/Biblia_jerozolimska" title="Biblia jerozolimska">Biblia jerozolimska</a> przypis do Dn 9,25, s. 1258.</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text">Por. Szczegółowo przedstawił problem: <cite class="citation book">Walter Kaiser: <i>The Messiah in the Old Testament</i>. Grand Rapids, Michigan: Zondervan, 1995, s. 115 (przypis).<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Messiah+in+the+Old+Testament&rft.au=Walter+Kaiser&rft.pub=Zondervan&rft.place=Grand+Rapids%2C+Michigan&rft.pages=115+%28przypis%29"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Nowy komentarz biblijny – Ewangelia według świętego Mateusza</i>, Edycja św.Pawła 2008 cz.2, s. 591.</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Ewangelia_Mateusza" title="Ewangelia Mateusza">Mt</a> 26,63–66); por. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://biblia.apologetyka.co/read?q=Mk+14%2C61–62&bible=bt5,eku,pau,wsp,lxt&fmt=cont">Mk 14,61–62</a> w przekładach Biblii.</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://biblia.apologetyka.co/read?q=Łk+2%2C11&bible=bt5,eku,pau,wsp,lxt&fmt=cont">Łk 2,11</a> w przekładach Biblii.</span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://biblia.apologetyka.co/read?q=Mk+8%2C29&bible=bt5,eku,pau,wsp,lxt&fmt=cont">Mk 8,29</a> w przekładach Biblii.</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://biblia.apologetyka.co/read?q=Dz+10%2C38&bible=bt5,eku,pau,wsp,lxt&fmt=cont">Dz 10,38</a> w przekładach Biblii.</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pomazaniec&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><i>ABC chrześcijanina. Mały słownik</i>, Sylwester Zalewski (red.), Warszawa 1999. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8385762957" title="Specjalna:Książki/8385762957">ISBN <span class="isbn">83-85762-95-7</span></a>.</li> <li><cite class="citation book">Becker J.: <i>Messianic Expectation in the Old Testament</i>. D. E. Green (przekład z j. niem.). Edynburg: T.&T. Clark, 1980, s. 12–13. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0567093026" title="Specjalna:Książki/0567093026">ISBN <span class="isbn">0-567-09302-6</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Messianic+Expectation+in+the+Old+Testament&rft.au=Becker+J.&rft.pub=T.%26T.+Clark&rft.place=Edynburg&rft.pages=12%E2%80%9313&rft.isbn=0-567-09302-6"></span></cite></li> <li>Bonnard P. E., Grelot P., <i>Mesjasz</i>, w: <cite class="citation book"><i>Słownik teologii biblijnej</i>. <a href="/wiki/Xavier_L%C3%A9on-Dufour" title="Xavier Léon-Dufour">X. Léon-Dufour</a> (red.), <a href="/wiki/Kazimierz_Romaniuk" title="Kazimierz Romaniuk">K. Romaniuk</a> (tłum. i oprac.). Wyd. 4. Poznań: Pallottinum, 1994, s. 467–472. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8370142249" title="Specjalna:Książki/8370142249">ISBN <span class="isbn">83-7014-224-9</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=S%C5%82ownik+teologii+biblijnej&rft.edition=4&rft.pub=Pallottinum&rft.place=Pozna%C5%84&rft.pages=467%E2%80%93472&rft.isbn=83-7014-224-9"></span></cite></li> <li><cite class="citation book">Edersheim A.: <i>The Life and Time of Jesus the Messiah</i>. T. 2. Grand Rapids, Michigan: 1953, s. 710–741.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Life+and+Time+of+Jesus+the+Messiah&rft.au=Edersheim+A.&rft.place=Grand+Rapids%2C+Michigan&rft.pages=710%E2%80%93741"></span></cite></li> <li><i>Katechizm Kościoła katolickiego</i>, Poznań 1994. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8370142214" title="Specjalna:Książki/8370142214">ISBN <span class="isbn">83-7014-221-4</span></a>.</li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFSchoeman2003">Roy H. Schoeman: <i>Salvation is from the Jews (John 4:22). The Role of Judaism in Salvation History from Abraham to the Second Coming</i>. San Francisco: Ignatius Press, 2003. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/089870975X" title="Specjalna:Książki/089870975X">ISBN <span class="isbn">0-89870-975-X</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Salvation+is+from+the+Jews+%28John+4%3A22%29.+The+Role+of+Judaism+in+Salvation+History+from+Abraham+to+the+Second+Coming&rft.aulast=Schoeman&rft.aufirst=Roy+H.&rft.pub=Ignatius+Press&rft.place=San+Francisco&rft.isbn=0-89870-975-X"></span></cite></li> <li><cite class="citation web">Tracey R. Rich: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jewfaq.org/holidaya.htm#Seder">Pesach – Passover</a>. [w:] <i>Judaism 101</i> [on-line]. 1995–2008. [dostęp 2010-08-30]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></li></ul> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74983602">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Bo%C5%BCe_Narodzenie" title="Szablon:Boże Narodzenie"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Bo%C5%BCe_Narodzenie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Boże Narodzenie (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Bo%C5%BCe_Narodzenie&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Bo%C5%BCe_Narodzenie" title="Boże Narodzenie">Boże Narodzenie</a></div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Chrześcijaństwo</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Zwiastowanie_Pa%C5%84skie" title="Zwiastowanie Pańskie">Zwiastowanie Pańskie</a></li> <li><a href="/wiki/Wigilia_Bo%C5%BCego_Narodzenia" title="Wigilia Bożego Narodzenia">Wigilia</a></li> <li><a href="/wiki/Jezus_Chrystus#Narodziny" title="Jezus Chrystus">narodziny Jezusa Chrystusa</a></li> <li><a href="/wiki/Data_narodzin_Jezusa_Chrystusa" title="Data narodzin Jezusa Chrystusa">data narodzin Jezusa</a></li> <li><a href="/wiki/Szopka_bo%C5%BConarodzeniowa" title="Szopka bożonarodzeniowa">szopka bożonarodzeniowa</a></li> <li><a href="/wiki/Dzieci%C4%85tko_Jezus" title="Dzieciątko Jezus">Dzieciątko Jezus</a></li> <li><a href="/wiki/Maria_z_Nazaretu" title="Maria z Nazaretu">Maria</a></li> <li><a href="/wiki/J%C3%B3zef_z_Nazaretu" title="Józef z Nazaretu">Józef</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Pomazaniec</a></li> <li><a href="/wiki/Anio%C5%82_Gabriel" title="Anioł Gabriel">Anioł Gabriel</a></li> <li><a href="/wiki/Trzej_Kr%C3%B3lowie" title="Trzej Królowie">Trzej Królowie</a> <ul><li><a href="/wiki/Kacper" title="Kacper">Kacper</a></li> <li><a href="/wiki/Melchior_(imi%C4%99)" title="Melchior (imię)">Melchior</a></li> <li><a href="/wiki/Baltazar_(imi%C4%99)" title="Baltazar (imię)">Baltazar</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Gwiazda_Betlejemska" title="Gwiazda Betlejemska">Gwiazda Betlejemska</a></li> <li><a href="/wiki/Herod_Wielki" title="Herod Wielki">Herod Wielki</a></li> <li><a href="/wiki/Rze%C5%BA_niewini%C4%85tek" title="Rzeź niewiniątek">rzeź niewiniątek</a></li> <li><a href="/wiki/Miko%C5%82aj_z_Miry" title="Mikołaj z Miry">Mikołaj z Miry</a></li> <li><a href="/wiki/Betlejem" title="Betlejem">Betlejem</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99ta_Epifanii" title="Święta Epifanii">Święta Epifanii</a> <ul><li><a href="/wiki/Objawienie_Pa%C5%84skie" title="Objawienie Pańskie">Pokłon Trzech Króli</a></li> <li><a href="/wiki/Chrzest_Pa%C5%84ski" title="Chrzest Pański">Chrzest Pański</a></li> <li><a href="/wiki/Cud_w_Kanie_Galilejskiej" title="Cud w Kanie Galilejskiej">Cud w Kanie Galilejskiej</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Adwent" title="Adwent">adwent</a></li> <li><a href="/wiki/Roraty" title="Roraty">roraty</a></li> <li><a href="/wiki/Pasterka" title="Pasterka">pasterka</a></li> <li><a href="/wiki/Kol%C4%99da_(wizyta_duszpasterska)" title="Kolęda (wizyta duszpasterska)">wizyta duszpasterska</a></li> <li><a href="/wiki/Ofiarowanie_Pa%C5%84skie" title="Ofiarowanie Pańskie">Ofiarowanie Pańskie</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Postacie<br />folklorystyczne</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/%C5%9Anie%C5%BCynka_(folklor)" title="Śnieżynka (folklor)">Śnieżynka</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99ty_Miko%C5%82aj_(kultura_masowa)" title="Święty Mikołaj (kultura masowa)">Święty Mikołaj</a> <ul><li><i><a href="/wiki/Korvatunturi" title="Korvatunturi">Korvatunturi</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Rovaniemi" title="Rovaniemi">Rovaniemi</a></i></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Pani_Miko%C5%82ajowa" title="Pani Mikołajowa">pani Mikołajowa</a></li> <li><a href="/wiki/Gwiazdor" title="Gwiazdor">Gwiazdor</a></li> <li><a href="/wiki/Elf_%C5%9Awi%C4%99tego_Miko%C5%82aja" title="Elf Świętego Mikołaja">Elf Świętego Mikołaja</a></li> <li><a href="/wiki/Renifer_tundrowy" title="Renifer tundrowy">renifer</a></li> <li><a href="/wiki/Rudolf_Czerwononosy" title="Rudolf Czerwononosy">Rudolf Czerwononosy</a></li> <li><a href="/wiki/Renifery_%C5%9Awi%C4%99tego_Miko%C5%82aja" title="Renifery Świętego Mikołaja">renifery Świętego Mikołaja</a></li> <li><i><a href="/wiki/Sinterklaas" title="Sinterklaas">Sinterklaas</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Joulupukki" title="Joulupukki">Joulupukki</a></i></li> <li><a href="/wiki/Dziadek_Mr%C3%B3z" title="Dziadek Mróz">Dziadek Mróz</a></li> <li><a href="/wiki/Befana" title="Befana">Befana</a></li> <li><i><a href="/wiki/Zwarte_Piet" title="Zwarte Piet">Zwarte Piet</a></i> (Czarny Piotruś)</li> <li><a href="/wiki/Jack_Frost_(posta%C4%87_folklorystyczna)" title="Jack Frost (postać folklorystyczna)"><i>Jack Frost</i></a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row">Zwyczaje</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Miko%C5%82ajki_(zwyczaj)" title="Mikołajki (zwyczaj)">mikołajki</a></li> <li><a href="/wiki/Jase%C5%82ka" title="Jasełka">jasełka</a></li> <li><a href="/wiki/Kol%C4%99dowanie" title="Kolędowanie">kolędowanie</a></li> <li><a href="/wiki/Herody" title="Herody">herody</a></li> <li><i><a href="/wiki/Little_Christmas" title="Little Christmas">Little Christmas</a></i></li> <li><a href="/wiki/Jul" title="Jul">Jul</a></li> <li><a href="/wiki/Piniata" title="Piniata">piniata</a></li> <li><i><a href="/wiki/Weihnachtsmarkt" title="Weihnachtsmarkt">Weihnachtsmarkt</a></i></li> <li><a href="/wiki/O%C5%9Bwietlenie_bo%C5%BConarodzeniowe" title="Oświetlenie bożonarodzeniowe">oświetlenie</a></li> <li><a href="/wiki/Pod%C5%82a%C5%BAnik" title="Podłaźnik">połazy</a></li> <li><i><a href="/wiki/Carols_by_Candlelight" title="Carols by Candlelight">Carols by Candlelight</a></i></li></ul> </td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row">Atrybuty</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Choinka" title="Choinka">choinka</a></li> <li><a href="/wiki/Cziczilaki" title="Cziczilaki">cziczilaki</a></li> <li><a href="/wiki/Bombka" title="Bombka">bombka</a></li> <li><a href="/wiki/Zabawki_choinkowe" title="Zabawki choinkowe">zabawki choinkowe</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81a%C5%84cuch_choinkowy" title="Łańcuch choinkowy">łańcuch choinkowy</a></li> <li><a href="/wiki/Piernikowa_chatka" title="Piernikowa chatka">piernikowa chatka</a></li> <li><a href="/wiki/Kartka_%C5%9Bwi%C4%85teczna" title="Kartka świąteczna">kartka świąteczna</a></li> <li><a href="/wiki/Znaczek_bo%C5%BConarodzeniowy" title="Znaczek bożonarodzeniowy">znaczek</a></li> <li><a href="/wiki/Skarpeta_%C5%9Bwi%C4%85teczna" title="Skarpeta świąteczna">skarpeta świąteczna</a></li> <li><i><a href="/wiki/Christmas_cracker" title="Christmas cracker">Christmas cracker</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Mandelgave" title="Mandelgave">mandelgave</a></i></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awiece_kadzid%C5%82owe" title="Świece kadzidłowe">świece kadzidłowe</a></li> <li><a href="/wiki/Kol%C4%99da" title="Kolęda">kolęda</a></li> <li><a href="/wiki/Muzyka_bo%C5%BConarodzeniowa" title="Muzyka bożonarodzeniowa">muzyka</a></li> <li><a href="/wiki/Kalendarz_adwentowy" title="Kalendarz adwentowy">kalendarz adwentowy</a></li> <li><a href="/wiki/Wieniec_adwentowy" title="Wieniec adwentowy">wieniec adwentowy</a></li> <li><a href="/wiki/Lampion_adwentowy" title="Lampion adwentowy">lampion adwentowy</a></li> <li><a href="/wiki/Pod%C5%82a%C5%BAniczka" title="Podłaźniczka">podłaźniczka</a></li> <li><a href="/wiki/Op%C5%82atek" title="Opłatek">opłatek</a> (<a href="/wiki/%C5%9Awiat_(ozdoba)" title="Świat (ozdoba)">świat</a>)</li> <li><a href="/wiki/Prosfora" title="Prosfora">prosfora</a></li> <li><a href="/wiki/Dziadek_do_orzech%C3%B3w" title="Dziadek do orzechów">dziadek do orzechów</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awieca_roratna" title="Świeca roratna">świeca roratna</a></li> <li><a href="/wiki/Diduch" title="Diduch">diduch</a></li></ul> </td></tr><tr class="a5"><th class="navbox-group opis" scope="row">Kuchnia</th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a5_1"><th class="navbox-group opis" scope="row">słodkie pieczywo,<br />ciasta i torty</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><i><a href="/wiki/Kerststol" title="Kerststol">kerststol</a></i></li> <li><a href="/wiki/Piernik" title="Piernik">piernik</a></li> <li><a href="/wiki/Piernik_marchwiowy" title="Piernik marchwiowy">piernik marchwiowy</a></li> <li><a href="/wiki/Keks" title="Keks">keks</a></li> <li><i><a href="/wiki/Ontbijtkoek" title="Ontbijtkoek">ontbijtkoek</a></i></li> <li><a href="/wiki/Galette_des_rois" title="Galette des rois">ciasto Trzech Króli</a></li> <li><i><a href="/wiki/Buccellato" title="Buccellato">buccellato</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/B%C3%BBche_de_No%C3%ABl" title="Bûche de Noël">bûche de Noël</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Pandoro" title="Pandoro">pandoro</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Panettone" title="Panettone">panettone</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Pavlova" title="Pavlova">pavlova</a></i></li></ul> </td></tr><tr class="a5_2"><th class="navbox-group opis" scope="row">ciasteczka</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><i><a href="/wiki/Cantucci" title="Cantucci">cantucci</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Kurabiedes" title="Kurabiedes">kurabiedes</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Mince_pie" title="Mince pie">mince pie</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Pepernoot" title="Pepernoot">pepernoot</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Speculaas" title="Speculaas">speculaas</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Vanillekipferl" title="Vanillekipferl">Vanillekipferl</a></i></li></ul> </td></tr><tr class="a5_3"><th class="navbox-group opis" scope="row">puddingi i inne desery</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><i><a href="/wiki/Christmas_pudding" title="Christmas pudding">Christmas pudding</a></i></li> <li><a href="/wiki/Kutia" title="Kutia">kutia</a></li> <li><a href="/wiki/Moczka" title="Moczka">moczka</a></li> <li><a href="/wiki/Mak%C3%B3wki" title="Makówki">makówki</a></li> <li><a href="/wiki/Mak%C3%B3wki" title="Makówki">makiełki</a></li> <li><a href="/wiki/Kisiel_owsiany" title="Kisiel owsiany">kisiel owsiany</a></li> <li><i><a href="/wiki/Rumtopf" title="Rumtopf">Rumtopf</a></i></li></ul> </td></tr><tr class="a5_4"><th class="navbox-group opis" scope="row">słodycze (cukierki)</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><i><a href="/wiki/Kn%C3%A4ck" title="Knäck">knäck</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Szaloncukor" title="Szaloncukor">szaloncukor</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Turr%C3%B3n" title="Turrón">turrón</a></i></li></ul> </td></tr><tr class="a5_5"><th class="navbox-group opis" scope="row">pierogi, paszteciki i gołąbki</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Uszka" title="Uszka">uszka</a></li> <li><a href="/wiki/Pierogi" title="Pierogi">pierogi z grzybami</a></li> <li><a href="/wiki/Pierogi_karelskie" title="Pierogi karelskie">pierogi karelskie</a></li> <li><a href="/wiki/Pierogi_z_suszonymi_%C5%9Bliwkami" title="Pierogi z suszonymi śliwkami">pierogi z suszonymi śliwkami</a></li> <li><a href="/wiki/Kulebiak" title="Kulebiak">kulebiak</a></li> <li><a href="/wiki/Go%C5%82%C4%85bki_(potrawa)" title="Gołąbki (potrawa)">gołąbki z kaszą gryczaną</a></li> <li><i><a href="/wiki/Hallaca" title="Hallaca">hallacas</a></i></li></ul> </td></tr><tr class="a5_6"><th class="navbox-group opis" scope="row">inne potrawy z kapusty</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Bigos" title="Bigos">bigos</a></li> <li><a href="/wiki/Ciapkapusta" title="Ciapkapusta">ciapkapusta</a></li> <li><a href="/wiki/Kapusta_z_grochem" title="Kapusta z grochem">kapusta z grochem</a></li> <li><a href="/wiki/Kapusta_z_grzybami" title="Kapusta z grzybami">kapusta z grzybami</a></li></ul> </td></tr><tr class="a5_7"><th class="navbox-group opis" scope="row">potrawy z ptactwa</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><i><a href="/wiki/Kiviak" title="Kiviak">kiviak</a></i></li></ul> </td></tr><tr class="a5_8"><th class="navbox-group opis" scope="row">potrawy z ryb</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li>ryba w galarecie (<a href="/wiki/Karp_po_%C5%BCydowsku" title="Karp po żydowsku">karp po żydowsku</a>, <a href="/wiki/Lasowiacki_karp_w_galarecie" title="Lasowiacki karp w galarecie">lasowiacki karp w galarecie</a>)</li> <li><i><a href="/wiki/Lutefisk" title="Lutefisk">lutefisk</a></i></li> <li><a href="/wiki/Ryba_po_grecku" title="Ryba po grecku">ryba po grecku</a></li> <li><a href="/wiki/Rolmops" title="Rolmops">rolmops</a></li></ul> </td></tr><tr class="a5_9"><th class="navbox-group opis" scope="row">zupy i sałatki</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Wigilijny_barszcz_z_uszkami" title="Wigilijny barszcz z uszkami">barszcz z uszkami</a></li> <li><a href="/wiki/Zupa_grzybowa" title="Zupa grzybowa">zupa grzybowa</a></li> <li><a href="/wiki/Zupa_z_g%C5%82%C3%B3w_ryb" title="Zupa z głów ryb">zupa z głów ryb</a></li> <li><a href="/wiki/Siemieniotka" title="Siemieniotka">siemieniotka</a></li> <li><a href="/wiki/Kwas_wigilijny" title="Kwas wigilijny">kwas wigilijny</a></li> <li><i><a href="/wiki/Rosolli" title="Rosolli">rosolli</a></i></li></ul> </td></tr><tr class="a5_10"><th class="navbox-group opis" scope="row">napoje</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Kompot_z_suszu" title="Kompot z suszu">kompot z suszu</a></li> <li><a href="/wiki/Grzane_wino" title="Grzane wino">grzane wino</a></li> <li><i><a href="/wiki/Egg_nog" title="Egg nog">egg nog</a></i></li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr class="a6"><th class="navbox-group opis" scope="row">Muzyka</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Muzyka_bo%C5%BConarodzeniowa" title="Muzyka bożonarodzeniowa">muzyka</a></li> <li><a href="/wiki/Kol%C4%99da" title="Kolęda">kolędy</a> <small>(<a href="/wiki/Kol%C4%99dy_polskie" title="Kolędy polskie">polskie</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowy_Festiwal_Kol%C4%99d_i_Pastora%C5%82ek" title="Międzynarodowy Festiwal Kolęd i Pastorałek">Festiwal Kolęd i Pastorałek</a></li></ul> </td></tr><tr class="a7"><th class="navbox-group opis" scope="row">Zobacz też</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Betlejemskie_%C5%9Awiat%C5%82o_Pokoju" title="Betlejemskie Światło Pokoju">Betlejemskie Światło Pokoju</a></li> <li><a href="/wiki/Znaczek_bo%C5%BConarodzeniowy" title="Znaczek bożonarodzeniowy">znaczek bożonarodzeniowy</a></li> <li><a href="/wiki/Wioska_%C5%9Awi%C4%99tego_Miko%C5%82aja" title="Wioska Świętego Mikołaja">Wioska Świętego Mikołaja</a></li></ul> </td></tr><tr class="a8"><th class="navbox-group opis" scope="row">Według państw</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Bo%C5%BCe_Narodzenie_w_Polsce" title="Boże Narodzenie w Polsce">w Polsce</a></li> <li><a href="/wiki/Bo%C5%BCe_Narodzenie_w_Szwecji" title="Boże Narodzenie w Szwecji">w Szwecji</a></li> <li><a href="/wiki/Bo%C5%BCe_Narodzenie_na_Ukrainie" title="Boże Narodzenie na Ukrainie">na Ukrainie</a></li> <li><a href="/wiki/Bo%C5%BCe_Narodzenie_we_W%C5%82oszech" title="Boże Narodzenie we Włoszech">we Włoszech</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Adorazione_del_Bambino_-_Beato_Angelico.jpg" class="mw-file-description" title="Adoracja Dziecięcia – Fra Angelico"><img alt="Adoracja Dziecięcia – Fra Angelico" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Adorazione_del_Bambino_-_Beato_Angelico.jpg/130px-Adorazione_del_Bambino_-_Beato_Angelico.jpg" decoding="async" width="130" height="155" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Adorazione_del_Bambino_-_Beato_Angelico.jpg/195px-Adorazione_del_Bambino_-_Beato_Angelico.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Adorazione_del_Bambino_-_Beato_Angelico.jpg/260px-Adorazione_del_Bambino_-_Beato_Angelico.jpg 2x" data-file-width="2536" data-file-height="3016" /></a></span> </p> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Judaizm_i_%C5%BBydzi" title="Szablon:Judaizm i Żydzi"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Judaizm_i_%C5%BBydzi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Judaizm i Żydzi (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Judaizm_i_%C5%BBydzi&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Judaizm" title="Judaizm">Judaizm</a> i <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">Żydzi</a></div><div class="mw-collapsible-content"><div class="flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Żydowskie ruchy religijne</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Judaizm#Judaizm_ortodoksyjny" title="Judaizm">Ortodoksyjny</a> <ul><li><a href="/wiki/Judaizm_ultraortodoksyjny" title="Judaizm ultraortodoksyjny">Ultraortodoksja</a> (charedi)</li> <li><a href="/wiki/Chardal" title="Chardal">Chardal</a></li> <li><a href="/wiki/Chasydyzm_polski" title="Chasydyzm polski">Chasydyzm</a></li> <li><a href="/wiki/Nowoczesna_ortodoksja" title="Nowoczesna ortodoksja">Nowoczesna ortodoksja</a></li> <li><a href="/wiki/Otwarta_ortodoksja_(judaizm)" title="Otwarta ortodoksja (judaizm)">Otwarta ortodoksja</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Judaizm_konserwatywny" title="Judaizm konserwatywny">Konserwatywny</a> <ul><li><a href="/wiki/Judaizm_neologiczny" title="Judaizm neologiczny">Neologiczny</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Judaizm_reformowany" title="Judaizm reformowany">Reformowany</a></li> <li><a href="/wiki/Judaizm_rekonstrukcjonistyczny" title="Judaizm rekonstrukcjonistyczny">Rekonstrukcjonistyczny</a></li> <li><a href="/wiki/Judaizm_humanistyczny" title="Judaizm humanistyczny">Humanistyczny</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%BBydowska_Odnowa" title="Żydowska Odnowa">Odnowienia</a></li> <li><a href="/wiki/Samarytanie" title="Samarytanie">Samarytanie</a></li> <li><a href="/wiki/Judeochrze%C5%9Bcijanie" title="Judeochrześcijanie">Judeochrześcijanie</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%BBydzi_mesjanistyczni" title="Żydzi mesjanistyczni">Mesjanistyczni</a></li> <li><a href="/wiki/Nazarejczycy" title="Nazarejczycy">Nazarejczycy</a></li> <li><a href="/wiki/Sabataizm" title="Sabataizm">Sabataizm</a></li> <li><a href="/wiki/Franki%C5%9Bci" title="Frankiści">Frankizm</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C5%BBydowskie_schizmy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Żydowskie schizmy (strona nie istnieje)">Schizmy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Stosunki_pomi%C4%99dzy_%C5%BCydowskimi_ruchami_religijnymi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stosunki pomiędzy żydowskimi ruchami religijnymi (strona nie istnieje)">Wzajemne stosunki</a></li></ul> <ul><li>zob. też: <a href="/wiki/Karaimizm" title="Karaimizm">Karaimizm</a>, <a href="/wiki/Sekularyzm_%C5%BCydowski" title="Sekularyzm żydowski">Sekularyzm</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Ludy wyznające judaizm</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/%C5%BBydzi_aszkenazyjscy" title="Żydzi aszkenazyjscy">Aszkenazyjczycy</a></li> <li><a href="/wiki/Sefardyjczycy" title="Sefardyjczycy">Sefardyjczycy</a></li> <li><a href="/wiki/Mizrachijczycy" title="Mizrachijczycy">Mizrachijczycy</a></li> <li><a href="/wiki/Felaszowie" title="Felaszowie">Felaszowie</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%BBydzi_g%C3%B3rscy" title="Żydzi górscy">Żydzi górscy</a></li> <li><a href="/wiki/Romanioci" title="Romanioci">Romanioci</a></li> <li><a href="/wiki/Bnej_Israel" title="Bnej Israel">Bnej Israel</a></li> <li><a href="/wiki/Bnej_Menasze" title="Bnej Menasze">Bnej Menasze</a></li> <li><a href="/wiki/Gruzi%C5%84scy_%C5%BBydzi" title="Gruzińscy Żydzi">Gruzińscy Żydzi</a></li> <li><a href="/wiki/Krymczacy" title="Krymczacy">Krymczacy</a></li> <li><a href="/wiki/Ostatni_%C5%BBydzi_w_Kerali" title="Ostatni Żydzi w Kerali">Żydzi z Koczin</a></li> <li><a href="/wiki/Historia_%C5%BByd%C3%B3w_w_Chinach" title="Historia Żydów w Chinach">Żydzi z Kaifeng</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%BBydzi_chazarscy" title="Żydzi chazarscy">Żydzi chazarscy</a></li> <li><a href="/wiki/Lemba" title="Lemba">Lemba</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row">Filozofia żydowska</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/B%C3%B3g_w_judaizmie" title="Bóg w judaizmie">Bóg w judaizmie</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Zasady_wiary_%C5%BCydowskiej&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zasady wiary żydowskiej (strona nie istnieje)">Zasady wiary</a></li> <li><a href="/wiki/Nar%C3%B3d_wybrany" title="Naród wybrany">Naród wybrany</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Eschatologia_%C5%BCydowska&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eschatologia żydowska (strona nie istnieje)">Eschatologia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Etyka_%C5%BCydowska&action=edit&redlink=1" class="new" title="Etyka żydowska (strona nie istnieje)">Etyka</a></li> <li><a href="/wiki/Gilgul" title="Gilgul">Gilgul</a></li> <li><a href="/wiki/Halacha" title="Halacha">Halacha</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Teologia_Holokaustu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Teologia Holokaustu (strona nie istnieje)">Teologia Holokaustu</a></li> <li><a href="/wiki/Jahwe" title="Jahwe">Jahwe</a></li> <li><a href="/wiki/Kaba%C5%82a" title="Kabała">Kabała</a></li> <li><a href="/wiki/Koszerno%C5%9B%C4%87" title="Koszerność">Koszerność</a></li> <li><a href="/wiki/Mesjanizm" title="Mesjanizm">Mesjanizm</a></li> <li><a href="/wiki/Musaryzm" title="Musaryzm">Musaryzm</a></li> <li><a href="/wiki/Adonai" title="Adonai">Imię Boga</a></li> <li><a href="/wiki/Siedem_Praw_Noego" title="Siedem Praw Noego">Siedem Praw Noego</a></li> <li><a href="/wiki/Cedaka" title="Cedaka">Cedaka</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tzniut&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tzniut (strona nie istnieje)">Tzniut</a></li></ul> </td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row">Teksty religijne</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Tanach" title="Tanach">Tanach</a> <ul><li><a href="/wiki/Tora" title="Tora">Tora</a></li> <li><a href="/wiki/Newiim" title="Newiim">Newiim</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ketuwim&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ketuwim (strona nie istnieje)">Ketuwim</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Gemara" title="Gemara">Gemara</a></li> <li><a href="/wiki/Miszna" title="Miszna">Miszna</a></li> <li><a href="/wiki/Talmud" title="Talmud">Talmud</a></li> <li><a href="/wiki/Tosefta" title="Tosefta">Tosefta</a></li> <li><a href="/wiki/Midrasz" title="Midrasz">Midrasz</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Literatura_rabiniczna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Literatura rabiniczna (strona nie istnieje)">Literatura rabiniczna</a></li> <li><a href="/wiki/Miszne_Tora" title="Miszne Tora">Miszne Tora</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Arba%27ah_Turim&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arba'ah Turim (strona nie istnieje)">Arba'ah Turim</a></li> <li><a href="/wiki/Szulchan_aruch" title="Szulchan aruch">Szulchan aruch</a></li> <li><a href="/wiki/Miszna_Berura" title="Miszna Berura">Miszna Berura</a></li> <li><a href="/wiki/Zohar" title="Zohar">Zohar</a></li> <li><a href="/wiki/Hagada" title="Hagada">Hagada</a></li> <li><a href="/wiki/Pijut" title="Pijut">Pijut</a></li> <li><a href="/wiki/Sidur" title="Sidur">Sidur</a></li></ul> </td></tr><tr class="a5"><th class="navbox-group opis" scope="row">Postacie</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Abraham" title="Abraham">Abraham</a></li> <li><a href="/wiki/Dawid_(kr%C3%B3l_Izraela)" title="Dawid (król Izraela)">Dawid</a></li> <li><a href="/wiki/Moj%C5%BCesz" title="Mojżesz">Mojżesz</a></li> <li><a href="/wiki/Hillel" title="Hillel">Hillel</a></li> <li><a href="/wiki/Izaak" title="Izaak">Izaak</a></li> <li><a href="/wiki/Szammaj" title="Szammaj">Szammaj</a></li> <li><a href="/wiki/Juda_ha-Nasi" title="Juda ha-Nasi">Juda ha-Nasi</a></li> <li><a href="/wiki/Saadja_ben_Josef" title="Saadja ben Josef">Saadja ben Josef</a></li> <li><a href="/wiki/Gerszom_z_Moguncji" title="Gerszom z Moguncji">Gerszom z Moguncji</a></li> <li><a href="/wiki/Izaak_Alfasi" title="Izaak Alfasi">Izaak Alfasi</a></li> <li><a href="/wiki/Szlomo_ben_Icchak" title="Szlomo ben Icchak">Raszi</a></li> <li><a href="/wiki/Jehuda_Halewi" title="Jehuda Halewi">Jehuda Halewi</a></li> <li><a href="/wiki/Aben_Ezra" title="Aben Ezra">Aben Ezra</a></li> <li><a href="/wiki/Mordechaj_Kaplan" title="Mordechaj Kaplan">Mordechaj Kaplan</a></li> <li><a href="/wiki/Majmonides" title="Majmonides">Mojżesz Majmonides</a></li> <li><a href="/wiki/Nachmanides" title="Nachmanides">Nachmanides</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Aszer_ben_Jechiel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aszer ben Jechiel (strona nie istnieje)">Aszer ben Jechiel</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lewi_ben_Gerson&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lewi ben Gerson (strona nie istnieje)">Lewi ben Gerson</a></li> <li><a href="/wiki/Jakub_(posta%C4%87_biblijna)" title="Jakub (postać biblijna)">Jakub</a></li> <li><a href="/wiki/Josef_Albo" title="Josef Albo">Josef Albo</a></li> <li><a href="/wiki/J%C3%B3zef_Karo" title="Józef Karo">Józef Karo</a></li> <li><a href="/wiki/Abrabanel" title="Abrabanel">Izaak Abrabanel</a></li> <li><a href="/wiki/Izaak_Luria" title="Izaak Luria">Izaak Luria</a></li> <li><a href="/wiki/Salomon_(kr%C3%B3l_Izraela)" title="Salomon (król Izraela)">Salomon</a></li> <li><a href="/wiki/Szabetaj_Cewi" title="Szabetaj Cewi">Sabbataj Cwi</a></li> <li><a href="/wiki/Jakub_Frank" title="Jakub Frank">Jakub Frank</a></li> <li><a href="/wiki/Baal_Szem_Tow" title="Baal Szem Tow">Baal Szem Tow</a></li> <li><a href="/wiki/Dow_Ber_z_Mi%C4%99dzyrzecza" title="Dow Ber z Międzyrzecza">Dow-Ber</a></li> <li><a href="/wiki/Elimelech_z_Le%C5%BCajska" title="Elimelech z Leżajska">Elimelech</a></li> <li><a href="/wiki/Menachem_Mendel_Schneerson" title="Menachem Mendel Schneerson">Menachem Schneerson</a></li></ul> </td></tr><tr class="a6"><th class="navbox-group opis" scope="row">Życie i kultura</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Kto_jest_%C5%BBydem%3F" title="Kto jest Żydem?">Kto jest Żydem?</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%BBydzi#Nazwa_i_zapis" title="Żydzi">Etymologia słowa Żydzi</a></li> <li><a href="/wiki/Bar_micwa" title="Bar micwa">Bar micwa</a></li> <li><a href="/wiki/Bat_micwa" title="Bat micwa">Bat micwa</a></li> <li><a href="/wiki/Brit_mila" title="Brit mila">Brit mila</a></li> <li><a href="/wiki/Brit_shalom" title="Brit shalom">Brit shalom</a></li> <li><a href="/wiki/Gwiazda_Dawida" title="Gwiazda Dawida">Gwiazda Dawida</a></li> <li><a href="/wiki/Ketuba" title="Ketuba">Ketuba</a></li> <li><a href="/wiki/Szabat" title="Szabat">Szabat</a></li> <li><a href="/wiki/Sziduch" title="Sziduch">Sziduch</a></li> <li><a href="/wiki/Ma%C5%82%C5%BCe%C5%84stwo_w_judaizmie" title="Małżeństwo w judaizmie">Małżeństwo</a></li> <li><a href="/wiki/Micwa" title="Micwa">Micwa</a></li> <li><a href="/wiki/Nida_(judaizm)" title="Nida (judaizm)">Nida</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pidyon_haben&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pidyon haben (strona nie istnieje)">Pidyon haben</a></li> <li><a href="/wiki/Minjan" title="Minjan">Minjan</a></li> <li><a href="/wiki/Judaizm#Śmierć" title="Judaizm">Żałoba w judaizmie</a></li> <li><a href="/wiki/Kuchnia_%C5%BCydowska" title="Kuchnia żydowska">Kuchnia żydowska</a></li> <li><a href="/wiki/Chiloni" title="Chiloni">Chiloni</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C5%9Awiecka_kultura_%C5%BCydowska&action=edit&redlink=1" class="new" title="Świecka kultura żydowska (strona nie istnieje)">Świecka kultura żydowska</a></li> <li><a href="/wiki/Konwersja_na_judaizm" title="Konwersja na judaizm">Konwersja na judaizm</a></li> <li><a href="/wiki/Jezus_w_judaizmie" title="Jezus w judaizmie">Jezus w judaizmie</a></li> <li><a href="/wiki/Chad_gadja" title="Chad gadja">Chad gadja</a></li></ul> </td></tr><tr class="a7"><th class="navbox-group opis" scope="row">Święta</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Chanuka" title="Chanuka">Chanuka</a></li> <li><a href="/wiki/Jom_Kipur" title="Jom Kipur">Jom Kipur</a></li> <li><a href="/wiki/Pesach" title="Pesach">Pesach</a></li> <li><a href="/wiki/Purim" title="Purim">Purim</a></li> <li><a href="/wiki/Rosz_ha-Szana" title="Rosz ha-Szana">Rosz ha-Szana</a></li> <li><a href="/wiki/Sukkot_(%C5%9Bwi%C4%99to)" title="Sukkot (święto)">Sukkot</a></li> <li><a href="/wiki/Szawuot" title="Szawuot">Szawuot</a></li> <li><a href="/wiki/Sziwa_Asar_be-Tamuz" title="Sziwa Asar be-Tamuz">Sziwa Asar be-Tamuz</a></li> <li><a href="/wiki/Tisza_be-Aw" title="Tisza be-Aw">Tisza be-Aw</a></li></ul> </td></tr><tr class="a8"><th class="navbox-group opis" scope="row">Ważne miejsca i stanowiska</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Namiot_Spotkania" title="Namiot Spotkania">Namiot Spotkania</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%85tynia_Jerozolimska" title="Świątynia Jerozolimska">Świątynia Jerozolimska</a></li> <li><a href="/wiki/Cztery_%C5%9Bwi%C4%99te_miasta_judaizmu" title="Cztery święte miasta judaizmu">Cztery święte miasta judaizmu</a> <ul><li><a href="/wiki/Jerozolima" title="Jerozolima">Jerozolima</a></li> <li><a href="/wiki/Safed" title="Safed">Safed</a></li> <li><a href="/wiki/Hebron" title="Hebron">Hebron</a></li> <li><a href="/wiki/Tyberiada" title="Tyberiada">Tyberiada</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Aciana_P%C5%82aczu" title="Ściana Płaczu">Ściana Płaczu</a></li> <li><a href="/wiki/Synagoga" title="Synagoga">Synagoga</a></li> <li><a href="/wiki/Jesziwa" title="Jesziwa">Jesziwa</a></li> <li><a href="/wiki/Mykwa" title="Mykwa">Mykwa</a></li> <li><a href="/wiki/Bejt_din" title="Bejt din">Bejt din</a></li> <li><a href="/wiki/Gabaj" title="Gabaj">Gabaj</a></li> <li><a href="/wiki/Chazan" title="Chazan">Chazan</a></li> <li><a href="/wiki/Arcykap%C5%82an_(w_Biblii_i_judaizmie)" title="Arcykapłan (w Biblii i judaizmie)">Ha Kohen Gadol</a></li> <li><a href="/wiki/Kanaan" title="Kanaan">Kanaan</a></li> <li><a href="/wiki/Kohen" title="Kohen">Kohen</a></li> <li><a href="/wiki/Magid" title="Magid">Magid</a></li> <li><a href="/wiki/Rabin" title="Rabin">Rabin</a> <ul><li><a href="/wiki/Kobiety_rabini_i_uczone_Tory" title="Kobiety rabini i uczone Tory">Kobiety rabini</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Rebe" title="Rebe">Rebe</a></li> <li><a href="/wiki/Cadyk" title="Cadyk">Cadyk</a></li> <li><a href="/wiki/Posek" title="Posek">Posek</a></li> <li><a href="/wiki/Rosz_jesziwa" title="Rosz jesziwa">Rosz jesziwa</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Maszgijach&action=edit&redlink=1" class="new" title="Maszgijach (strona nie istnieje)">Maszgijach</a></li> <li><a href="/wiki/Mohel" title="Mohel">Mohel</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Ha Mashiah</a></li></ul> </td></tr><tr class="a9"><th class="navbox-group opis" scope="row">Modlitwy i przedmioty kultu</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Amida_(modlitwa)" title="Amida (modlitwa)">Amida</a></li> <li><a href="/wiki/Awinu_Malkenu" title="Awinu Malkenu">Awinu Malkenu</a></li> <li><a href="/wiki/Szema_Jisrael" title="Szema Jisrael">Szema Jisrael</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Aleinu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aleinu (strona nie istnieje)">Aleinu</a></li> <li><a href="/wiki/Kidusz" title="Kidusz">Kidusz</a></li> <li><a href="/wiki/Hallel" title="Hallel">Hallel</a></li> <li><a href="/wiki/Kol_Nidre" title="Kol Nidre">Kol Nidre</a></li> <li><a href="/wiki/Maariw" title="Maariw">Maariw</a></li> <li><a href="/wiki/Mincha" title="Mincha">Mincha</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ma_Tovu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ma Tovu (strona nie istnieje)">Ma Tovu</a></li> <li><a href="/wiki/Hawdala" title="Hawdala">Hawdala</a></li> <li><a href="/wiki/Szacharit" title="Szacharit">Szacharit</a></li> <li><a href="/wiki/Kadisz" title="Kadisz">Kadisz</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Arba_Minim&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arba Minim (strona nie istnieje)">Arba Minim</a></li> <li><a href="/wiki/Sefer_Tora" title="Sefer Tora">Sefer Tora</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gartel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gartel (strona nie istnieje)">Gartel</a></li> <li><a href="/wiki/Kitel_(judaizm)" title="Kitel (judaizm)">Kitel</a></li> <li><a href="/wiki/Talit" title="Talit">Talit</a></li> <li><a href="/wiki/Tefilin" title="Tefilin">Tefilin</a></li> <li><a href="/wiki/Cicit" title="Cicit">Cicit</a></li> <li><a href="/wiki/Menora" title="Menora">Menora</a> (<a href="/wiki/Chanukija" title="Chanukija">Chanukija</a>)</li> <li><a href="/wiki/Mezuza" title="Mezuza">Mezuza</a></li> <li><a href="/wiki/Szofar" title="Szofar">Szofar</a></li> <li><a href="/wiki/Jad_(judaizm)" title="Jad (judaizm)">Jad</a></li> <li><a href="/wiki/Jarmu%C5%82ka" title="Jarmułka">Kipa/Jarmułka</a></li> <li><a href="/wiki/Kuczka" title="Kuczka">Kuczka</a></li></ul> </td></tr><tr class="a10"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/J%C4%99zyki_%C5%BCydowskie" title="Języki żydowskie">Języki</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_hebrajski" title="Język hebrajski">Hebrajski</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_judeoaramejski" title="Język judeoaramejski">Judeo-aramejski</a> <a href="/wiki/J%C4%99zyk_wymar%C5%82y" title="Język wymarły">†</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_aramejski_judeopalesty%C5%84ski" title="Język aramejski judeopalestyński">Aramejski judeo-palestyński</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_aramejski_judeobabilo%C5%84ski" title="Język aramejski judeobabiloński">Aramejski judeo-babiloński</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_judeoarabski" title="Język judeoarabski">Judeo-arabski</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_judeo-berberyjski" title="Język judeo-berberyjski">Judeo-berberyjski</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyki_judeo-perskie" class="mw-redirect" title="Języki judeo-perskie">Judeoperski</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_judeoportugalski" title="Język judeoportugalski">Judeo-portugalski</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_bucharski" title="Język bucharski">Bucharski</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_jewanik" title="Język jewanik">Jewanik</a> <a href="/wiki/J%C4%99zyk_wymar%C5%82y" title="Język wymarły">†</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_judeow%C5%82oski" title="Język judeowłoski">Italkian</a></li> <li><a href="/wiki/Ladino_(dialekt)" title="Ladino (dialekt)">Ladino</a> <ul><li><a href="/wiki/Haketia" title="Haketia">Haketia</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_zarfatit" title="Język zarfatit">Zarfatit</a> <a href="/wiki/J%C4%99zyk_wymar%C5%82y" title="Język wymarły">†</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_szuadit" title="Język szuadit">Szuadit</a> <a href="/wiki/J%C4%99zyk_wymar%C5%82y" title="Język wymarły">†</a></li> <li><a href="/wiki/Jidysz" title="Jidysz">Jidysz</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_knaan" title="Język knaan">Knaan</a> <a href="/wiki/J%C4%99zyk_wymar%C5%82y" title="Język wymarły">†</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_judeogruzi%C5%84ski" title="Język judeogruziński">Kiwruli</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_kajla" title="Język kajla">Kayliñña</a> <a href="/wiki/J%C4%99zyk_wymar%C5%82y" title="Język wymarły">†</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_kwara" title="Język kwara">Qwareña</a> <a href="/wiki/J%C4%99zyk_wymar%C5%82y" title="Język wymarły">†</a></li></ul> </td></tr><tr class="a11"><th class="navbox-group opis" scope="row">Historia</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Staro%C5%BCytny_Izrael" title="Starożytny Izrael">Starożytny Izrael</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%85tynia_Jerozolimska" title="Świątynia Jerozolimska">Świątynia Jerozolimska</a></li> <li><a href="/wiki/Niewola_babilo%C5%84ska" title="Niewola babilońska">Niewola babilońska</a></li> <li><a href="/wiki/Powstanie_Machabeusz%C3%B3w" title="Powstanie Machabeuszów">Powstanie Machabeuszów</a></li> <li><a href="/wiki/Herod_Wielki" title="Herod Wielki">Herod Wielki</a></li> <li><a href="/wiki/Sanhedryn" title="Sanhedryn">Sanhedryn</a></li> <li><a href="/wiki/Faryzeusze" title="Faryzeusze">Faryzeusze</a></li> <li><a href="/wiki/Saduceusze" title="Saduceusze">Saduceusze</a></li> <li><a href="/wiki/Esse%C5%84czycy" title="Esseńczycy">Esseńczycy</a></li> <li><a href="/wiki/Wojna_%C5%BCydowska_(66%E2%80%9373)" title="Wojna żydowska (66–73)">Pierwsza wojna żydowsko-rzymska</a></li> <li><a href="/wiki/Powstanie_Bar-Kochby" title="Powstanie Bar-Kochby">Powstanie Bar-Kochby</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%BBydzi#Żydzi_w_diasporze" title="Żydzi">Diaspora żydowska</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Historia_%C5%BByd%C3%B3w_w_%C5%9Bredniowieczu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia Żydów w średniowieczu (strona nie istnieje)">Historia Żydów w średniowieczu</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Historia_%C5%BByd%C3%B3w_w_%C5%9Bwiecie_muzu%C5%82ma%C5%84skim&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia Żydów w świecie muzułmańskim (strona nie istnieje)">Historia Żydów w świecie muzułmańskim</a></li> <li><a href="/wiki/Ziemia_Izraela" title="Ziemia Izraela">Ziemia Izraela</a></li> <li><a href="/wiki/Historia_Palestyny" title="Historia Palestyny">Historia Palestyny</a></li> <li><a href="/wiki/Haskala" title="Haskala">Haskala</a></li> <li><a href="/wiki/Historia_Izraela" title="Historia Izraela">Historia Izraela</a></li></ul> <ul><li>zob. też: <a href="/wiki/Historia_%C5%BByd%C3%B3w_w_Polsce" title="Historia Żydów w Polsce">Historia Żydów w Polsce</a></li></ul> </td></tr><tr class="a12"><th class="navbox-group opis" scope="row">Polityka</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Syjonizm" title="Syjonizm">Syjonizm</a> <ul><li><a href="/wiki/%C5%9Awiatowa_Organizacja_Syjonistyczna" title="Światowa Organizacja Syjonistyczna">Światowa Organizacja Syjonistyczna</a></li> <li><a href="/wiki/Og%C3%B3lni_Syjoni%C5%9Bci" title="Ogólni Syjoniści">Ogólni Syjoniści</a></li> <li><a href="/wiki/Syjonizm_socjalistyczny" title="Syjonizm socjalistyczny">Socjalistyczny</a></li> <li><a href="/wiki/Syjonizm#Syjonizm_religijny" title="Syjonizm">Religijny</a></li> <li><a href="/wiki/Syjonizm_rewizjonistyczny" title="Syjonizm rewizjonistyczny">Rewizjonistyczny</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Theodor_Herzl" title="Theodor Herzl">Theodor Herzl</a></li> <li><a href="/wiki/Izrael" title="Izrael">Państwo Izrael</a> <ul><li><a href="/wiki/Prezydent_Izraela" title="Prezydent Izraela">Prezydent Izraela</a> (<a href="/wiki/Prezydenci_Izraela" title="Prezydenci Izraela">lista</a>)</li> <li><a href="/wiki/Premierzy_Izraela" title="Premierzy Izraela">Premierzy Izraela</a></li> <li><a href="/wiki/Wicepremierzy_Izraela" title="Wicepremierzy Izraela">Wicepremierzy Izraela</a></li> <li><a href="/wiki/Rz%C4%85d_Izraela" title="Rząd Izraela">Rząd Izraela</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%C5%BBydowskie_ruchy_polityczne" title="Żydowskie ruchy polityczne">Żydowskie ruchy polityczne</a> <ul><li><a href="/wiki/Bund_(partia)" title="Bund (partia)">Bund</a></li> <li><a href="/wiki/Agudat_Israel" title="Agudat Israel">Agudat Israel</a></li> <li><a href="/wiki/Partie_polityczne_w_Izraelu" title="Partie polityczne w Izraelu">Partie polityczne w Izraelu</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Prawo_powrotu" title="Prawo powrotu">Prawo powrotu</a></li></ul> </td></tr><tr class="a13"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Antysemityzm" title="Antysemityzm">Antysemityzm</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Antysemityzm#Historia" title="Antysemityzm">Historia antysemityzmu</a></li> <li><a href="/wiki/Zag%C5%82ada_%C5%BByd%C3%B3w" title="Zagłada Żydów">Holokaust</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Prze%C5%9Bladowania_%C5%BByd%C3%B3w&action=edit&redlink=1" class="new" title="Prześladowania Żydów (strona nie istnieje)">Prześladowania Żydów</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Antysemityzm_wsp%C3%B3%C5%82czesny&action=edit&redlink=1" class="new" title="Antysemityzm współczesny (strona nie istnieje)">Antysemityzm współczesny</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Antysemityzm_rasowy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Antysemityzm rasowy (strona nie istnieje)">Antysemityzm rasowy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Antysemityzm_religijny&action=edit&redlink=1" class="new" title="Antysemityzm religijny (strona nie istnieje)">Antysemityzm religijny</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Star_of_David.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Star_of_David.svg/50px-Star_of_David.svg.png" decoding="async" width="50" height="58" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Star_of_David.svg/75px-Star_of_David.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Star_of_David.svg/100px-Star_of_David.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="693" /></a></span> </p> </div></div><div class="hlist navbox-below below"> <ul><li><a href="/wiki/Izrael" title="Izrael">Izrael</a></li></ul> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Szablon:Chrześcijaństwo"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Chrześcijaństwo (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Chrześcijaństwo">Chrześcijaństwo</a></div><div class="mw-collapsible-content"><div class="flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Podstawy</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Jezus_Chrystus" title="Jezus Chrystus">Jezus Chrystus</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_(teologia)" title="Kościół (teologia)">Kościół</a></li> <li><a href="/wiki/Teologia" title="Teologia">Teologia</a></li> <li><a href="/wiki/Nowe_Przymierze" title="Nowe Przymierze">Nowe Przymierze</a></li> <li><a href="/wiki/Aposto%C5%82" title="Apostoł">Apostołowie</a></li> <li><a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Bo%C5%BCe" title="Królestwo Boże">Królestwo Boże</a></li> <li><a href="/wiki/Ewangelia" title="Ewangelia">Ewangelia</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Biblia" title="Biblia">Biblia</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Stary_Testament" title="Stary Testament">Stary Testament</a></li> <li><a href="/wiki/Nowy_Testament" title="Nowy Testament">Nowy Testament</a></li> <li><a href="/wiki/Kanon_Biblii" title="Kanon Biblii">Kanon</a></li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99gi_deuterokanoniczne" title="Księgi deuterokanoniczne">Księgi deuterokanoniczne</a></li> <li><a href="/wiki/Apokryf" title="Apokryf">Apokryfy</a></li> <li><a href="/wiki/Septuaginta" title="Septuaginta">Septuaginta</a></li> <li><a href="/wiki/Wulgata" title="Wulgata">Wulgata</a></li> <li><a href="/wiki/Dekalog" title="Dekalog">Dekalog</a></li> <li><a href="/wiki/Kazanie_na_g%C3%B3rze" title="Kazanie na górze">Kazanie na górze</a></li> <li><a href="/wiki/Polskie_przek%C5%82ady_Biblii" title="Polskie przekłady Biblii">Polskie przekłady Biblii</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Teologia" title="Teologia">Teologia</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <dl><dt><a href="/wiki/Tr%C3%B3jca_%C5%9Awi%C4%99ta" title="Trójca Święta">Trójca Święta</a></dt> <dd><a href="/wiki/B%C3%B3g_Ojciec" title="Bóg Ojciec">Ojciec</a></dd> <dd><a href="/wiki/Jezus_Chrystus" title="Jezus Chrystus">Syn</a></dd> <dd><a href="/wiki/Duch_%C5%9Awi%C4%99ty" title="Duch Święty">Duch Święty</a></dd></dl> <ul><li><a href="/wiki/Stworzenie_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_Biblii" title="Stworzenie świata według Biblii">Stworzenie świata</a></li> <li><a href="/wiki/Grzech_pierworodny" title="Grzech pierworodny">Upadek człowieka</a></li> <li><a href="/wiki/S%C5%82owo_Bo%C5%BCe" title="Słowo Boże">Słowo Boże</a></li> <li><a href="/wiki/Wiara_(chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo)" title="Wiara (chrześcijaństwo)">Wiara</a></li> <li><a href="/wiki/Misterium_paschalne" title="Misterium paschalne">Misterium paschalne</a></li> <li><a href="/wiki/Usprawiedliwienie" title="Usprawiedliwienie">Usprawiedliwienie</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81aska" title="Łaska">Łaska Boża</a></li> <li><a href="/wiki/Zbawienie" title="Zbawienie">Zbawienie</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99to%C5%9B%C4%87" title="Świętość">Uświęcenie</a></li> <li><a href="/wiki/Przeb%C3%B3stwienie" title="Przebóstwienie">Przebóstwienie</a></li> <li><a href="/wiki/Nabo%C5%BCe%C5%84stwo" title="Nabożeństwo">Nabożeństwo</a></li> <li><a href="/wiki/Liturgia_chrze%C5%9Bcija%C5%84ska" title="Liturgia chrześcijańska">Liturgia</a></li> <li><a href="/wiki/Sakrament" title="Sakrament">Sakramenty</a></li> <li><a href="/wiki/Eschatologia_chrze%C5%9Bcija%C5%84ska" title="Eschatologia chrześcijańska">Eschatologia</a></li> <li><a href="/wiki/Apologetyka" title="Apologetyka">Apologetyka</a></li></ul> </td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Historia_chrze%C5%9Bcija%C5%84stwa" title="Historia chrześcijaństwa">Historia</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Sob%C3%B3r_powszechny" title="Sobór powszechny">Sobory powszechne</a></li> <li><a href="/wiki/Chrystianizacja" title="Chrystianizacja">Chrystianizacja</a></li> <li><a href="/wiki/Wielka_schizma_wschodnia" title="Wielka schizma wschodnia">Schizma wschodnia</a></li> <li><a href="/wiki/Krucjata" title="Krucjata">Krucjaty</a></li> <li><a href="/wiki/Reformacja" title="Reformacja">Reformacja</a></li> <li><a href="/wiki/Antytrynitaryzm" title="Antytrynitaryzm">Antytrynitaryzm</a></li> <li><a href="/wiki/Augustianizm" title="Augustianizm">Augustianizm</a></li> <li><a href="/wiki/Tomizm" title="Tomizm">Tomizm</a></li> <li><a href="/wiki/Ikona" title="Ikona">Ikonografia</a></li> <li><a href="/wiki/Arminianizm" title="Arminianizm">Arminianizm</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_episkopalny" title="Kościół episkopalny">Episkopalizm</a></li> <li><a href="/wiki/Prezbiterianizm" title="Prezbiterianizm">Prezbiterianizm</a></li> <li><a href="/wiki/Kongregacjonalizm" title="Kongregacjonalizm">Kongregacjonalizm</a></li> <li><a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84ski_fundamentalizm" title="Chrześcijański fundamentalizm">Fundamentalizm</a></li> <li><a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo_liberalne" title="Chrześcijaństwo liberalne">Liberalizm</a></li></ul> </td></tr><tr class="a5"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Ko%C5%9Bcio%C5%82y_chrze%C5%9Bcija%C5%84skie" title="Kościoły chrześcijańskie">Wyznania</a></th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a5_1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><b><a href="/wiki/Prawos%C5%82awie" title="Prawosławie">Prawosławie</a> i <a href="/wiki/Ko%C5%9Bcio%C5%82y_wschodnie" title="Kościoły wschodnie">ortodoksja</a></b></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Cerkiew_prawos%C5%82awna" title="Cerkiew prawosławna">Cerkiew prawosławna</a></li> <li><a href="/wiki/Staroobrz%C4%99dowcy" title="Staroobrzędowcy">Staroobrzędowcy</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bcio%C5%82y_asyryjskie" title="Kościoły asyryjskie">Kościoły asyryjskie</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bcio%C5%82y_orientalne" title="Kościoły orientalne">Kościoły orientalne</a></li></ul> </td></tr><tr class="a5_2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><b><a href="/wiki/Katolicyzm" title="Katolicyzm">Katolicyzm</a></b></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Kościół katolicki">Kościół katolicki</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%82aci%C5%84ski" title="Kościół łaciński">Kościół łaciński</a></li> <li><a href="/wiki/Katolickie_Ko%C5%9Bcio%C5%82y_wschodnie" title="Katolickie Kościoły wschodnie">Katolickie Kościoły wschodnie</a></li> <li><a href="/wiki/Starokatolicyzm" title="Starokatolicyzm">Starokatolicyzm</a></li> <li><a href="/wiki/Mariawityzm" title="Mariawityzm">Mariawityzm</a></li> <li><a href="/wiki/Polskokatolicyzm" title="Polskokatolicyzm">Polskokatolicyzm</a></li> <li><a href="/wiki/Anglokatolicyzm" title="Anglokatolicyzm">Anglokatolicyzm</a></li> <li><a href="/wiki/Tradycjonalizm_katolicki" title="Tradycjonalizm katolicki">Tradycjonalizm katolicki</a></li> <li><a href="/wiki/Katolicki_liberalizm" title="Katolicki liberalizm">Katolicki liberalizm</a></li></ul> </td></tr><tr class="a5_3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><b><a href="/wiki/Protestantyzm" title="Protestantyzm">Protestantyzm</a></b></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Luteranizm" title="Luteranizm">Luteranizm</a></li> <li><a href="/wiki/Kalwinizm" title="Kalwinizm">Kalwinizm</a></li> <li><a href="/wiki/Anglikanizm" title="Anglikanizm">Anglikanizm</a></li> <li><a href="/wiki/Anabaptyzm" title="Anabaptyzm">Anabaptyzm</a></li> <li><a href="/wiki/Mennonici" title="Mennonici">Mennonici</a></li> <li><a href="/wiki/Unitarianizm" title="Unitarianizm">Unitarianizm</a></li> <li><a href="/wiki/Baptyzm" title="Baptyzm">Baptyzm</a></li> <li><a href="/wiki/Metodyzm" title="Metodyzm">Metodyzm</a></li> <li><a href="/wiki/Adwentyzm" title="Adwentyzm">Adwentyzm</a></li> <li><a href="/wiki/Bracia_plymuccy" title="Bracia plymuccy">Bracia plymuccy</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bcio%C5%82y_Chrystusowe" title="Kościoły Chrystusowe">Kościoły Chrystusowe</a></li> <li><a href="/wiki/Ruch_u%C5%9Bwi%C4%99ceniowy" title="Ruch uświęceniowy">Ruch uświęceniowy</a></li> <li><a href="/wiki/Pentekostalizm" title="Pentekostalizm">Pentekostalizm</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bcio%C5%82y_ewangelickie" title="Kościoły ewangelickie">Ewangelicyzm</a></li> <li><a href="/wiki/Ewangelikalizm" title="Ewangelikalizm">Ewangelikalizm</a></li></ul> </td></tr><tr class="a5_4"><th class="navbox-group opis" scope="row"><b><a href="/wiki/Restoracjonizm" title="Restoracjonizm">Restoracjonizm</a></b></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Pentekostalizm_Jedno%C5%9Bci_B%C3%B3stwa" title="Pentekostalizm Jedności Bóstwa">Jednościowcy</a></li> <li><a href="/wiki/Chrystadelfianie" title="Chrystadelfianie">Chrystadelfianie</a></li> <li><a href="/wiki/Badacze_Pisma_%C5%9Awi%C4%99tego" title="Badacze Pisma Świętego">Badacze Pisma Świętego</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awiadkowie_Jehowy" title="Świadkowie Jehowy">Świadkowie Jehowy</a></li> <li><a href="/wiki/Ruch_%C5%9Bwi%C4%99tych_w_dniach_ostatnich" title="Ruch świętych w dniach ostatnich">Ruch świętych w dniach ostatnich</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr class="a6"><th class="navbox-group opis" scope="row">Postacie</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Pawe%C5%82_z_Tarsu" title="Paweł z Tarsu">Apostoł Paweł</a></li> <li><a href="/wiki/Piotr_Aposto%C5%82" title="Piotr Apostoł">Apostoł Piotr</a></li> <li><a href="/wiki/Jan_Ewangelista" title="Jan Ewangelista">Apostoł Jan</a></li> <li><a href="/wiki/Ojcowie_Ko%C5%9Bcio%C5%82a" title="Ojcowie Kościoła">Ojcowie Kościoła</a></li> <li><a href="/wiki/Atanazy_Wielki" title="Atanazy Wielki">Atanazy</a></li> <li><a href="/wiki/Ariusz" title="Ariusz">Ariusz</a></li> <li><a href="/wiki/Marcjon" title="Marcjon">Marcjon</a></li> <li><a href="/wiki/Anzelm_z_Canterbury" title="Anzelm z Canterbury">Anzelm z Canterbury</a></li> <li><a href="/wiki/Augustyn_z_Hippony" title="Augustyn z Hippony">Augustyn z Hippony</a></li> <li><a href="/wiki/Tomasz_z_Akwinu" title="Tomasz z Akwinu">Tomasz z Akwinu</a></li> <li><a href="/wiki/Marcin_Luter" title="Marcin Luter">Marcin Luter</a></li> <li><a href="/wiki/Jan_Kalwin" title="Jan Kalwin">Jan Kalwin</a></li> <li><a href="/wiki/John_Wesley" title="John Wesley">John Wesley</a></li> <li><a href="/wiki/Arcybiskup_Canterbury" title="Arcybiskup Canterbury">Arcybiskup Canterbury</a></li> <li><a href="/wiki/Papie%C5%BC" title="Papież">Papież katolicki</a></li> <li><a href="/wiki/Patriarcha_Konstantynopola" title="Patriarcha Konstantynopola">Ekumeniczny Patriarcha Konstantynopola</a></li> <li><a href="/wiki/Henryk_VIII_Tudor" title="Henryk VIII Tudor">Henryk VIII</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Christian_cross.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Christian_cross.svg/125px-Christian_cross.svg.png" decoding="async" width="125" height="175" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Christian_cross.svg/188px-Christian_cross.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Christian_cross.svg/250px-Christian_cross.svg.png 2x" data-file-width="404" data-file-height="564" /></a></span> </p> </div></div><div class="hlist navbox-below below"> <ul><li><b><a href="/wiki/Kategoria:Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Kategoria:Chrześcijaństwo">Kategoria</a></b></li></ul> </div></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-fehlt"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description">koncepcja biblijna</span>):</div><ul><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/sh85083988">sh85083988</a></span></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4038832-3">4038832-3</a></span></li><li><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Web_NDL_Authorities" class="extiw" title="de:Web NDL Authorities">NDL</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00567616">00567616</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007565654805171">987007565654805171</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/messiah-religion">topic/messiah-religion</a></span></li> <li><a href="/wiki/Wielka_Encyklopedia_Rosyjska" title="Wielka Encyklopedia Rosyjska">БРЭ</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/2206840">2206840</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P1296" class="extiw" title="d:Property:P1296">Catalana</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0123063.xml">0123063</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pomazaniec&oldid=73006448">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pomazaniec&oldid=73006448</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Judaizm" title="Kategoria:Judaizm">Judaizm</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Kategoria:Chrześcijaństwo">Chrześcijaństwo</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Teologia_chrze%C5%9Bcija%C5%84ska" title="Kategoria:Teologia chrześcijańska">Teologia chrześcijańska</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Biblia" title="Kategoria:Biblia">Biblia</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Tytu%C5%82y_Jezusa" title="Kategoria:Tytuły Jezusa">Tytuły Jezusa</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:W%C5%82adcy" title="Kategoria:Władcy">Władcy</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 28 lut 2024, 08:49.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Pomazaniec&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c59558b9d-zhvfr","wgBackendResponseTime":168,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.473","walltime":"1.439","ppvisitednodes":{"value":7272,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":102921,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":11092,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":6,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":47260,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":4,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 588.200 1 -total"," 40.01% 235.347 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 20.47% 120.426 5 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 18.67% 109.819 1 Szablon:Boże_Narodzenie"," 13.50% 79.435 1 Szablon:Przypisy"," 11.34% 66.707 9 Szablon:Cytuj_książkę"," 7.87% 46.289 7 Szablon:Cytat"," 6.65% 39.114 3 Szablon:Cytuj_stronę"," 5.44% 32.002 1 Szablon:Przekierowanie"," 5.01% 29.493 1 Szablon:Dmbox"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.238","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3236312,"limit":52428800},"limitreport-logs":"parent:title = \"Szablon:Przekierowanie\"\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-565d46677b-sfs8b","timestamp":"20241128122421","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Pomazaniec","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Pomazaniec","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q51626","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q51626","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-09-02T07:25:37Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/a\/a8\/Brouwer_cornelis_-_salbung_davids.jpg","headline":"w judaizmie i chrze\u015bcija\u0144stwie pierwotnie religijny tytu\u0142 os\u00f3b namaszczonych olejem, p\u00f3\u017aniej osoba zapowiedziana przez Jahwe"}</script> </body> </html>