CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Konflikt Galileusza z Kościołem katolickim – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"b8fec345-b927-4a8d-b0da-a354c75df80d","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Konflikt_Galileusza_z_Kościołem_katolickim","wgTitle":"Konflikt Galileusza z Kościołem katolickim","wgCurRevisionId":75219843,"wgRevisionId":75219843,"wgArticleId":4175537,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Artykuły wymagające poprawy stylu","Uniwersalny szablon cytowania – brak strony","Historia astronomii","Inkwizycja","Konflikty"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Konflikt_Galileusza_z_Kościołem_katolickim","wgRelevantArticleId":4175537,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true ,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":75219843,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q2517983","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true, "wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements", "mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints", "ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Justus_Sustermans_-_Portrait_of_Galileo_Galilei%2C_1636.jpg/1200px-Justus_Sustermans_-_Portrait_of_Galileo_Galilei%2C_1636.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1524"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Justus_Sustermans_-_Portrait_of_Galileo_Galilei%2C_1636.jpg/800px-Justus_Sustermans_-_Portrait_of_Galileo_Galilei%2C_1636.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1016"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Justus_Sustermans_-_Portrait_of_Galileo_Galilei%2C_1636.jpg/640px-Justus_Sustermans_-_Portrait_of_Galileo_Galilei%2C_1636.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="813"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Konflikt Galileusza z Kościołem katolickim – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Konflikt_Galileusza_z_Kościołem_katolickim rootpage-Konflikt_Galileusza_z_Kościołem_katolickim skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Konflikt+Galileusza+z+Ko%C5%9Bcio%C5%82em+katolickim" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Konflikt+Galileusza+z+Ko%C5%9Bcio%C5%82em+katolickim" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Konflikt+Galileusza+z+Ko%C5%9Bcio%C5%82em+katolickim" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Konflikt+Galileusza+z+Ko%C5%9Bcio%C5%82em+katolickim" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Stosunki_z_Kościołem_przed_procesem" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Stosunki_z_Kościołem_przed_procesem"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Stosunki z Kościołem przed procesem</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Stosunki_z_Kościołem_przed_procesem-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Stosunki z Kościołem przed procesem</span> </button> <ul id="toc-Stosunki_z_Kościołem_przed_procesem-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Pierwsze_działania_Inkwizycji_i_późniejsze_stosunki_z_Kościołem" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Pierwsze_działania_Inkwizycji_i_późniejsze_stosunki_z_Kościołem"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Pierwsze działania Inkwizycji i późniejsze stosunki z Kościołem</span> </div> </a> <ul id="toc-Pierwsze_działania_Inkwizycji_i_późniejsze_stosunki_z_Kościołem-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Konflikt_z_Kościołem_katolickim" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Konflikt_z_Kościołem_katolickim"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Konflikt z Kościołem katolickim</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Konflikt_z_Kościołem_katolickim-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Konflikt z Kościołem katolickim</span> </button> <ul id="toc-Konflikt_z_Kościołem_katolickim-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Dzieło_Kopernika_i_Indeks_Ksiąg_Zakazanych" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dzieło_Kopernika_i_Indeks_Ksiąg_Zakazanych"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Dzieło Kopernika i Indeks Ksiąg Zakazanych</span> </div> </a> <ul id="toc-Dzieło_Kopernika_i_Indeks_Ksiąg_Zakazanych-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Rzekome_zakazanie_nauczania_heliocentryzmu." class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Rzekome_zakazanie_nauczania_heliocentryzmu."> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Rzekome zakazanie nauczania heliocentryzmu.</span> </div> </a> <ul id="toc-Rzekome_zakazanie_nauczania_heliocentryzmu.-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Prace_i_stosunki_z_Kościołem_po_pierwszym_procesie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Prace_i_stosunki_z_Kościołem_po_pierwszym_procesie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Prace i stosunki z Kościołem po pierwszym procesie</span> </div> </a> <ul id="toc-Prace_i_stosunki_z_Kościołem_po_pierwszym_procesie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Drugi_proces" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Drugi_proces"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Drugi proces</span> </div> </a> <ul id="toc-Drugi_proces-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Konflikt_z_punktu_widzenia_filozofii_nauki" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Konflikt_z_punktu_widzenia_filozofii_nauki"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Konflikt z punktu widzenia filozofii nauki</span> </div> </a> <ul id="toc-Konflikt_z_punktu_widzenia_filozofii_nauki-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Konsekwencje_konfliktu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Konsekwencje_konfliktu"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Konsekwencje konfliktu</span> </div> </a> <ul id="toc-Konsekwencje_konfliktu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Zobacz też</span> </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Konflikt Galileusza z Kościołem katolickim</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 16 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-16" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">16 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D8%A7%D9%83%D9%85%D8%A9_%D8%AC%D8%A7%D9%84%D9%8A%D9%84%D9%8A%D9%88_%D8%AC%D8%A7%D9%84%D9%8A%D9%84%D9%8A" title="محاكمة جاليليو جاليلي – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="محاكمة جاليليو جاليلي" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Proc%C3%A9s_de_Galileo_Galilei" title="Procés de Galileo Galilei – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Procés de Galileo Galilei" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Galilei_protsess" title="Galilei protsess – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Galilei protsess" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Galileo_affair" title="Galileo affair – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Galileo affair" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Caso_Galileo" title="Caso Galileo – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Caso Galileo" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Proc%C3%A8s_de_Galil%C3%A9e" title="Procès de Galilée – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Procès de Galilée" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Perkara_Galileo" title="Perkara Galileo – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Perkara Galileo" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Processo_a_Galileo_Galilei" title="Processo a Galileo Galilei – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Processo a Galileo Galilei" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Galil%C4%97jaus_inkvizicija" title="Galilėjaus inkvizicija – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Galilėjaus inkvizicija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AF_%DA%AB%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%84%D9%87_%D9%85%D8%AD%D8%A7%DA%A9%D9%85%D9%87" title="د ګالیله محاکمه – paszto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="د ګالیله محاکمه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="paszto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Processo_de_Galileu_Galilei" title="Processo de Galileu Galilei – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Processo de Galileu Galilei" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="dobry artykuł"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D1%86%D0%B5%D1%81%D1%81_%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BB%D0%B5%D1%8F" title="Процесс Галилея – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Процесс Галилея" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Galilejev_primer" title="Galilejev primer – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Galilejev primer" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Galileo_Galilein_tapaus" title="Galileo Galilein tapaus – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Galileo Galilein tapaus" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Galileoaff%C3%A4ren" title="Galileoaffären – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Galileoaffären" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D1%86%D0%B5%D1%81_%D0%93%D0%B0%D0%BB%D1%96%D0%BB%D0%B5%D1%8F" title="Процес Галілея – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Процес Галілея" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q2517983#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&oldid=75219843" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&id=75219843&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FKonflikt_Galileusza_z_Ko%25C5%259Bcio%25C5%2582em_katolickim"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FKonflikt_Galileusza_z_Ko%25C5%259Bcio%25C5%2582em_katolickim"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Konflikt+Galileusza+z+Ko%C5%9Bcio%C5%82em+katolickim"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q2517983" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Justus_Sustermans_-_Portrait_of_Galileo_Galilei,_1636.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Justus_Sustermans_-_Portrait_of_Galileo_Galilei%2C_1636.jpg/220px-Justus_Sustermans_-_Portrait_of_Galileo_Galilei%2C_1636.jpg" decoding="async" width="220" height="279" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Justus_Sustermans_-_Portrait_of_Galileo_Galilei%2C_1636.jpg/330px-Justus_Sustermans_-_Portrait_of_Galileo_Galilei%2C_1636.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Justus_Sustermans_-_Portrait_of_Galileo_Galilei%2C_1636.jpg/440px-Justus_Sustermans_-_Portrait_of_Galileo_Galilei%2C_1636.jpg 2x" data-file-width="2500" data-file-height="3176" /></a><figcaption>Justus Sustermans – Portret Galileusza</figcaption></figure> <p><b>Konflikt Galileusza z Kościołem katolickim</b> – określenie sekwencji zdarzeń, rozpoczętej wydaniem przez <a href="/wiki/Inkwizycja" title="Inkwizycja">inkwizycję</a> decyzji w sprawie <a href="/wiki/Heliocentryzm" title="Heliocentryzm">teorii heliocentrycznej</a> w lutym 1616 r.<sup id="cite_ref-Carroll_W_H_Historia_Chrześcijaństwa_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-Carroll_W_H_Historia_Chrześcijaństwa-1">[1]</a></sup>, a zakończona procesem <a href="/wiki/Galileusz" title="Galileusz">Galileusza</a> i skazaniem go za herezje w rozumieniu natury dyscyplinarnej, czyli złamanie zakazu, a nie teologicznej lub doktrynalnej<sup id="cite_ref-:0_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-2">[2]</a></sup>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Stosunki_z_Kościołem_przed_procesem"><span id="Stosunki_z_Ko.C5.9Bcio.C5.82em_przed_procesem"></span>Stosunki z Kościołem przed procesem</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Stosunki z Kościołem przed procesem" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Stosunki z Kościołem przed procesem"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Na początku 1610 roku Galileusz opublikował dzieło <i>Sidereus Nuncius</i>, w którym opisał swoje odkrycia: dostrzegł góry na <a href="/wiki/Ksi%C4%99%C5%BCyc" title="Księżyc">Księżycu</a> oraz odkrył (co przeczy <a href="/wiki/Teoria_geocentryczna" title="Teoria geocentryczna">teorii geocentrycznej</a>, a potwierdza heliocentryczną) <a href="/wiki/Faza_Ksi%C4%99%C5%BCyca" title="Faza Księżyca">fazy</a> <a href="/wiki/Wenus" title="Wenus">Wenus</a> i <a href="/wiki/Galileuszowe_ksi%C4%99%C5%BCyce_Jowisza" title="Galileuszowe księżyce Jowisza">księżyce Jowisza</a><sup id="cite_ref-Warren_H_Carroll_Historia_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-Warren_H_Carroll_Historia-3">[3]</a></sup>. Informacja ta dotarła do <a href="/wiki/Jezuici" title="Jezuici">zakonu jezuitów</a>, 10 grudnia 1610 roku jeden z największych matematyków tamtej epoki, jezuita <a href="/wiki/Christoph_Clavius" title="Christoph Clavius">Christopher Clavius</a> napisał do Galileusza, że jezuiccy obserwatorzy nieba potwierdzili jego odkrycia, dlatego zaczął go namawiać do odwiedzenia Rzymu. Galileusz zgodził się i w marcu 1611 roku przyjechał do Rzymu, gdzie został przyjęty z honorami. Papież <a href="/wiki/Pawe%C5%82_V" title="Paweł V">Paweł V</a> udzielił mu długiej audiencji oraz przyjął w poczet członków prestiżowej Akademii Linceańskiej. </p><p>Galileusz w 1612 roku opublikował <i>Traktat o unoszących się ciałach</i>, a w 1613 roku wydał <i>List o plamach na <a href="/wiki/S%C5%82o%C5%84ce" title="Słońce">Słońcu</a></i>. Pomimo stosowania w swoich dziełach dużej dozy sarkazmu w stosunku do zwolenników <a href="/wiki/Arystoteles" title="Arystoteles">Arystotelesa</a>, Galileusz cieszył się pełnym poparciem kardynała <a href="/wiki/Urban_VIII" title="Urban VIII">Maffeo Barberiniego</a>, późniejszego papieża Urbana VIII<sup id="cite_ref-:1_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-:1-4">[4]</a></sup>. </p><p>Jeden z uczniów Galileusza, książę <a href="/wiki/Kosma_II_Medyceusz" title="Kosma II Medyceusz">Kosma II Medyceusz</a>, zapewnił mu lukratywne stanowisko na swoim dworze. Jednakże matka księcia <a href="/wiki/Krystyna_Lotary%C5%84ska" title="Krystyna Lotaryńska">Krystyna</a> uważała teorię kopernikańską za heretycką. Galileusz napisał niedługo potem list do zaprzyjaźnionego księdza, w którym twierdził, że fragment <a href="/wiki/Biblia" title="Biblia">Biblii</a>, gdzie mowa jest o wschodzeniu i zachodzeniu słońca, należy uznać za metaforę. List dotarł do Christiny. Tydzień później dominikanin Tommaso Caccini wygłosił kazanie przeciwko Galileuszowi, w którym stwierdzał, że poglądy Galileusza przeczą przypowieści o <a href="/wiki/Jozue" title="Jozue">Jozuem</a>, który w <a href="/wiki/Dolina_Ajalon" title="Dolina Ajalon">dolinie Ajalon</a> kazał zatrzymać się słońcu. Był to pierwszy przypadek, gdy stwierdzono, że teoria <a href="/wiki/Miko%C5%82aj_Kopernik" title="Mikołaj Kopernik">Kopernika</a> jest heretycka<sup id="cite_ref-:1_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-:1-4">[4]</a></sup><sup title="To zdanie zawiera nadmierne uogólnienia lub wymaga poprawienia stylu" class="noprint">[<a href="/wiki/Pomoc:Styl_%E2%80%93_poradnik_dla_autor%C3%B3w" title="Pomoc:Styl – poradnik dla autorów">styl do poprawy</a>]</sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Pierwsze_działania_Inkwizycji_i_późniejsze_stosunki_z_Kościołem"><span id="Pierwsze_dzia.C5.82ania_Inkwizycji_i_p.C3.B3.C5.BAniejsze_stosunki_z_Ko.C5.9Bcio.C5.82em"></span>Pierwsze działania Inkwizycji i późniejsze stosunki z Kościołem</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Pierwsze działania Inkwizycji i późniejsze stosunki z Kościołem" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Pierwsze działania Inkwizycji i późniejsze stosunki z Kościołem"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Na Galileusza zostały złożone skargi do Świętej Inkwizycji, w której ojcowie Caccini i Niccolò Lorini zarzucili Galileuszowi dobrowolną interpretację Pisma. Inkwizycja Rzymska odrzuciła zarzuty w lutym 1615 roku. Pomimo to kardynał Maffeo Barberini, przyszły papież Urban VIII, zalecił Galileuszowi większą rozwagę w niewykraczaniu poza argumenty, którymi posługiwali się <a href="/wiki/Ptolomeusz_z_Nepi" title="Ptolomeusz z Nepi">Ptolomeusz</a> i Kopernik, oraz aby nie wykraczał poza fizykę i matematykę, ponieważ tłumaczenie Pisma jest zastrzeżone dla teologów. Kardynał napisał, że teoria kopernikańska może być prawdziwa, lecz dopóki nie zostanie udowodniona, nie może być używana do interpretacji Pisma. To stanowisko godziło w obie strony sporu o Galileusza<sup id="cite_ref-:2_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-:2-5">[5]</a></sup>. </p><p>W grudniu 1615 roku Galileusz ponownie przyjechał do Rzymu, pomimo rad przyjaciół, którzy to odradzali. Powodem były obawy, że Galileusz zaogniałby sytuację, co się faktycznie stało. Wszędzie gdzie uczony się pojawiał, głosił, że teoria Kopernika jest prawdziwa, co wielu ludzi oburzało. Dlatego papież Paweł V zadecydował, że sprawę Galileusza i heliocentryzmu powinna zbadać inkwizycja. Tej decyzji sprzeciwił się przyszły papież Urban VIII<sup id="cite_ref-:2_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-:2-5">[5]</a></sup><sup title="To zdanie zawiera nadmierne uogólnienia lub wymaga poprawienia stylu" class="noprint">[<a href="/wiki/Pomoc:Styl_%E2%80%93_poradnik_dla_autor%C3%B3w" title="Pomoc:Styl – poradnik dla autorów">styl do poprawy</a>]</sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Konflikt_z_Kościołem_katolickim"><span id="Konflikt_z_Ko.C5.9Bcio.C5.82em_katolickim"></span>Konflikt z Kościołem katolickim</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Konflikt z Kościołem katolickim" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Konflikt z Kościołem katolickim"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Urban_VII.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Urban_VII.jpg/220px-Urban_VII.jpg" decoding="async" width="220" height="309" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2c/Urban_VII.jpg 1.5x" data-file-width="302" data-file-height="424" /></a><figcaption>Papież <a href="/wiki/Urban_VII" title="Urban VII">Urban VII</a></figcaption></figure> <p>24 lutego 1616 <a href="/wiki/Kongregacja_%C5%9Awi%C4%99tego_Oficjum" title="Kongregacja Świętego Oficjum">Święte Oficjum</a> zleciło kwalifikatorom wydanie opinii o dwóch tezach. </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74506874">.mw-parser-output div.cytat{display:table;border:1px solid #a2a9b1;padding:0;margin-top:0.5em;margin-bottom:0.8em;background:#f8f9fa}.mw-parser-output div.cytat>blockquote{margin:0;padding:0.5em 1.5em}.mw-parser-output div.cytat-zrodlo{text-align:right;padding:0 1em 0.5em 1.5em}.mw-parser-output div.cytat-zrodlo::before{content:"— "}.mw-parser-output div.cytat.środek{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output div.cytat.prawy{float:right;clear:right;margin-left:1.4em}.mw-parser-output div.cytat.lewy{float:left;clear:left;margin-right:1.4em}.mw-parser-output div.cytat.prawy:not([style]),.mw-parser-output div.cytat.lewy:not([style]){max-width:25em}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output div.cytat{background-color:#202122;border-color:#2e3136}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output div.cytat{background-color:#202122;border-color:#2e3136}}</style><div class="cytat środek"> <blockquote> <p>Pierwsza teza: Słońce stanowi centrum świata i jest całkowicie nieruchome pod względem ruchów lokalnych. </p><p>Cenzura: Teza ta została jednogłośnie uznana za bezsensowną i absurdalną z punktu widzenia filozoficznego i formalnie heretycką (…). </p><p>Druga teza: Ziemia nie stanowi centrum świata, ani nie jest nieruchoma, lecz obraca się zarówno wokół samej siebie, jak i ruchem dobowym. </p><p>Cenzura: Jednogłośnie stwierdzono, że teza ta podlega tej samej cenzurze filozoficznej, z punktu zaś widzenia teologii, jest co najmniej błędem w wierze. </p> </blockquote> <div class="cytat-zrodlo">Sprawa Galileusza, wybór i redakcja J. Życiński, Wyd. Znak, Kraków 1991, s. 94–95</div> </div> <p>Jednak ostatecznie Kościół zrezygnował z nazywania teorii heliocentrycznej „heretycką”. </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74506874"><div class="cytat środek"> <blockquote> <p>Wedle wszelkich racjonalnych kryteriów teoria heliocentryczna z pewnością nie była heretycka i Inkwizycja usunęła to słowo ze swojego dekretu przeciwko Galileuszowi, zanim go opublikowała </p> </blockquote> <div class="cytat-zrodlo">Carroll W.H., Historia Chrześcijaństwa Tom IV, Bielany Wrocławskie: Wektory, 2011, s. 539</div> </div> <p>W 1624 roku papież Urban VIII stwierdził również „że Kościół nigdy nie uznał dzieł Kopernika za heretyckie i tego nie uczyni”<sup id="cite_ref-:2_5-2" class="reference"><a href="#cite_note-:2-5">[5]</a></sup>. </p><p>25 lutego 1616 główny inkwizytor wydał oświadczenie: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74506874"><div class="cytat środek"> <blockquote> <p>…Jego Świątobliwość nakazał Panu kardynałowi Bellarmino wezwać rzeczonego Galileo do siebie i upomnieć go, aby porzucił rzeczoną opinię; w przypadku odmowy posłuszeństwa, Komisarz ma mu nakazać, w obecności notariusza i świadków, aby powstrzymał się całkowicie od nauczania lub obrony tej opinii i doktryny, a nawet od dyskutowania jej; jeżeli nie zgodzi się on na to, należy go uwięzić. </p> </blockquote> <div class="cytat-zrodlo">G. de Santillana, The crime of Galileo, Time Inc., New York 1962, s. 130</div> </div> <p>Jednakże nie zakazano nauczać Galileuszowi heliocentryzmu jako teorii: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74506874"><div class="cytat środek"> <blockquote> <p>Papież Paweł V polecił kardynałowi Bellarminowi poinformować Galileusza o potępieniu przez Inkwizycję teorii Kopernika i przekazać mu, że nie może już dłużej jej „podtrzymywać” ani „bronić”, czyli podtrzymywać i bronić jej jako z pewnością prawdziwej. Tylko gdyby przeciwstawił się dekretowi i nie oświadczył, że teorię kopernikańską uważa za hipotezę, podlegałby zakazowi jej nauczania. Kardynał Bellarmin zawsze był zwolennikiem nauczania jej jako teorii właśnie, wiedział bowiem, że może okazać się, iż jest słuszna </p> </blockquote> <div class="cytat-zrodlo">Carroll W.H., Historia Chrześcijaństwa Tom IV, Bielany Wrocławskie: Wektory, 2011, s. 539</div> </div> <p>Później <a href="/wiki/Robert_Bellarmin" title="Robert Bellarmin">kardynał Bellarmin</a> (ten sam, który również sformułował zarzuty oskarżenia oraz nadzorował proces i egzekucję <a href="/wiki/Giordano_Bruno" title="Giordano Bruno">Giordana Bruno</a>)<sup id="cite_ref-Èmile_Namer_Sprawa_Galileusza_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-Èmile_Namer_Sprawa_Galileusza-6">[6]</a></sup> w złożonym oświadczeniu zaprzeczył pogłoskom, że Galileusz wyparł się przy nim swoich poglądów, oraz że została na niego nałożona pokuta. Powiedział mu tylko, że nie może przedstawiać teorii heliocentrycznej jako faktu<sup id="cite_ref-:3_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-:3-7">[7]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dzieło_Kopernika_i_Indeks_Ksiąg_Zakazanych"><span id="Dzie.C5.82o_Kopernika_i_Indeks_Ksi.C4.85g_Zakazanych"></span>Dzieło Kopernika i Indeks Ksiąg Zakazanych</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Dzieło Kopernika i Indeks Ksiąg Zakazanych" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Dzieło Kopernika i Indeks Ksiąg Zakazanych"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:De_revolutionibus_orbium_coelestium.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/De_revolutionibus_orbium_coelestium.jpg/220px-De_revolutionibus_orbium_coelestium.jpg" decoding="async" width="220" height="371" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/De_revolutionibus_orbium_coelestium.jpg/330px-De_revolutionibus_orbium_coelestium.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e9/De_revolutionibus_orbium_coelestium.jpg 2x" data-file-width="353" data-file-height="595" /></a><figcaption><i>De revolutionibus orbium coelestium</i> (pol. <i>O obrotach sfer niebieskich</i>) – dzieło <a href="/wiki/Miko%C5%82aj_Kopernik" title="Mikołaj Kopernik">Mikołaja Kopernika</a></figcaption></figure> <p>Kongregacja <a href="/wiki/Indeks_ksi%C4%85g_zakazanych" title="Indeks ksiąg zakazanych">Indeksu Ksiąg Zakazanych</a> podzielała opinię kardynała Bellarminowi, że teoria heliocentryczna może okazać się prawdziwa<sup title="To zdanie zawiera nadmierne uogólnienia lub wymaga poprawienia stylu" class="noprint">[<a href="/wiki/Pomoc:Styl_%E2%80%93_poradnik_dla_autor%C3%B3w" title="Pomoc:Styl – poradnik dla autorów">styl do poprawy</a>]</sup>. Dlatego nie zakazała dzieła Kopernika, tylko nakazała wstrzymać jego funkcjonowanie<sup title="To zdanie zawiera nadmierne uogólnienia lub wymaga poprawienia stylu" class="noprint">[<a href="/wiki/Pomoc:Styl_%E2%80%93_poradnik_dla_autor%C3%B3w" title="Pomoc:Styl – poradnik dla autorów">styl do poprawy</a>]</sup>, dopóki nie umieści się wstępu informującego, że teoria heliocentryczna nie jest udowodnionym faktem, a jedynie hipotezą<sup id="cite_ref-:3_7-1" class="reference"><a href="#cite_note-:3-7">[7]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Rzekome_zakazanie_nauczania_heliocentryzmu.">Rzekome zakazanie nauczania heliocentryzmu.</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Rzekome zakazanie nauczania heliocentryzmu." class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rzekome zakazanie nauczania heliocentryzmu."><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W aktach Galileusza znalazł się niepodpisany dokument, który bezwarunkowo zakazuje nauczania heliocentryzmu. Miało to być zabezpieczenie na wypadek gdyby Galileusz nie podporządkował się inkwizycji, aby nauczał heliocentryzmu jako teorii, o którym mówił kardynał Bellarmin<sup id="cite_ref-Warren_H_Carroll_Historia2_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-Warren_H_Carroll_Historia2-8">[8]</a></sup>. Dokument ten z 26 lutego 1616 stwierdzał: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74506874"><div class="cytat środek"> <blockquote> <p>…rzeczony Galileo, wezwany i będący przed obliczem Pana Kardynała, został, w obecności Jego Przewielebności Michelangelo Seghizzi (…), przez rzeczonego Kardynała ostrzeżony, że wymieniona wyżej opinia jest błędna i upomniany, aby ją porzucił; natychmiast potem, w obecności mojej i świadków, podczas gdy Pan Kardynał był wciąż obecny, rzeczonemu Galileo nakazał i zobowiązał go rzeczony Komisarz, w imieniu Jego Świątobliwości Papieża i całej Kongregacji Urzędu Świętego, aby całkowicie wyrzekł się rzeczonej opinii, że Słońce jest środkiem świata i jest nieruchome, i że Ziemia porusza się; ani nadal jej nie wyznawał, nauczał, albo bronił w jakikolwiek sposób, ustnie albo na piśmie; w przeciwnym wypadku postępowanie będzie wszczęte przeciwko niemu przez Urząd Święty; z którym to nakazem rzeczony Galileo zgodził się i przyrzekł mu być posłusznym. </p> </blockquote> <div class="cytat-zrodlo">G. de Santillana, The crime of Galileo, Time Inc., New York 1962, s. 134</div> </div> <p>Dokument budzi jednak olbrzymie wątpliwości i od jego odnalezienia rozpoczęły się zażarte polemiki. Galileusz stwierdził, że nie przypomina sobie żeby dostał taki zakaz, stoi on też w sprzeczności z zaleceniami Inkwizycji dla Galileusza oraz z oświadczeniem kardynała Bellarmina. Wczesna data 26 lutego też budzi ogromne wątpliwości, gdyż 23 postanowiono, a zrealizowano 25 lutego decyzję, aby udzielić Galileuszowi ostrzeżenia oraz zagrozić, że zabroni się mu nauczania teorii Kopernika, jeśli nie zgodzi się przedstawiać jej jako teorii. Dokument nie posiada żadnego wewnętrznego świadectwa, aby Galileusz okazał nieposłuszeństwo, dlatego jest prawdopodobnie fałszywy. Niektórzy podejrzewają, że jakiś inkwizytor niechętny Galileuszowi umieścił go w aktach na własną rękę i bez upoważnienia<sup id="cite_ref-Warren_H_Carroll_Historia3_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-Warren_H_Carroll_Historia3-9">[9]</a></sup>. Również komisja inkwizycyjna, która przeprowadzała drugi proces Galileusza, nie mogła znaleźć dowodu potwierdzającego, że ten dokument jest autentyczny, dlatego zrezygnowano z procesu o złamanie zakazu nauczania<sup id="cite_ref-Warren_H_Carroll_Historia4_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-Warren_H_Carroll_Historia4-10">[10]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Prace_i_stosunki_z_Kościołem_po_pierwszym_procesie"><span id="Prace_i_stosunki_z_Ko.C5.9Bcio.C5.82em_po_pierwszym_procesie"></span>Prace i stosunki z Kościołem po pierwszym procesie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Prace i stosunki z Kościołem po pierwszym procesie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Prace i stosunki z Kościołem po pierwszym procesie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W 1623 Galileusz wydał swoje dzieło „Waga probierza”, którą zadedykował swojemu przyjacielowi, papieżowi Urbanowi VIII. Praca ta nie rozwijała myśli kopernikańskiej, tylko głosiła teorię atomową. Pomimo to ostro atakował arystotelików<sup id="cite_ref-Warren_H_Carroll_Historia5_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-Warren_H_Carroll_Historia5-11">[11]</a></sup>. </p><p>Urban VIII przyjmował Galileusza z wielkimi honorami i stwierdził, że Kościół nigdy nie potępi teorii Kopernika. Galileusz postanowił więc rozpocząć pracę nad „Dialogiem o dwóch najważniejszych systemach świata”, który miał potwierdzić teorię heliocentryczną. Galileusz wyjechał do Rzymu w 1630 aby zorganizować jej wydanie, pomagał mu w tym mistrz pałacu apostolskiego, dominikanin ojciec Riccardi. Galileusz przekazał też swoją książkę inkwizytorowi, aby ten dał jej imprimatur, czyli zgodę na druk i aprobatę jej wydania. Książka dostała ją, gdyż dominikanin Riccardi przekonał inkwizytora, że Galileusz nie przedstawia w książce teorii heliocentrycznej jako prawdy absolutnej<sup id="cite_ref-Warren_H._Carroll_2011_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-Warren_H._Carroll_2011-12">[12]</a></sup>. W lutym 1632 roku Galileusz opublikował <i>Dialog o dwóch najważniejszych systemach świata: <a href="/wiki/Teoria_geocentryczna" title="Teoria geocentryczna">ptolemeuszowym</a> i <a href="/wiki/Heliocentryzm" title="Heliocentryzm">kopernikowym</a></i>. Była to ujęta w formie rozmowy rozprawa popularnonaukowa. Podzielona została na 4 rozdziały, odpowiadające czterem dniom dysputy, z których każdy był poświęcony innemu tematowi. W pierwszym dniu omówione zostały zjawiska ziemskie i niebieskie, w drugim – dzienny obrót Ziemi, w trzecim – roczny ruch Ziemi dookoła Słońca, w czwartym – teoria <a href="/wiki/P%C5%82ywy_morskie" title="Pływy morskie">przypływów</a>. Wywody trzech pierwszych rozdziałów były trafne, natomiast teoria przypływów okazała się błędna. Galileusz próbował wyjaśnić to zjawisko jako wynik ruchów Ziemi, zarówno obrotowego, jak i obiegowego wokół Słońca<sup id="cite_ref-Eugeniusz_Rybka_Przemysław_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-Eugeniusz_Rybka_Przemysław-13">[13]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Drugi_proces">Drugi proces</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Drugi proces" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Drugi proces"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Urban_VIII.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Urban_VIII.jpg/220px-Urban_VIII.jpg" decoding="async" width="220" height="340" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Urban_VIII.jpg/330px-Urban_VIII.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9e/Urban_VIII.jpg 2x" data-file-width="335" data-file-height="518" /></a><figcaption>Papież <a href="/wiki/Urban_VIII" title="Urban VIII">Urban VIII</a></figcaption></figure> <p>Pomimo zapewnień ojca Riccardia okazało się, że książka Galileusza uczy teorii Kopernika jako faktu, na domiar złego do ust jednej z postaci o imieniu Simplicio – co można rozumieć jako „matołek” – włożył słowa papieża Urbana VIII, co było jawną obrazą papieża<sup id="cite_ref-Warren_H._Carroll_2011_12-1" class="reference"><a href="#cite_note-Warren_H._Carroll_2011-12">[12]</a></sup>. Papież wpadł z tego powodu we wściekłość, dlatego 16 czerwca 1633 roku papież <a href="/wiki/Urban_VIII" title="Urban VIII">Urban VIII</a> wydał instrukcję dla Kongregacji Urzędu Świętego o następującej treści: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74506874"><div class="cytat środek"> <blockquote> <p>Sanctissimus rozporządził, że rzeczony Galileo ma być przesłuchany co do jego intencji, nawet z groźbą tortur, a jeśli ją podtrzyma, ma wyprzeć się podejrzewanej u niego herezji na plenarnym zgromadzeniu Kongregacji Urzędu Świętego, potem ma być skazany na uwięzienie według upodobania Świętej Kongregacji i należy mu rozkazać, aby nie rozprawiał nadal, w jakikolwiek sposób, ani w słowach, ani w piśmie, o ruchomości Ziemi i stabilności Słońca, w przeciwnym wypadku narazi się na kary za recydywę. Książka zatytułowana Dialogo di Galileo Galilei Linceo ma być zakazana. </p> </blockquote> <div class="cytat-zrodlo">G. de Santillana, The crime of Galileo, Time Inc., New York 1962, s. 317–318</div> </div> <p>Inkwizycja początkowo zastanawiała się, czy nie oskarżyć Galileusza o złamanie zakazu nauczania, gdyż odnaleziono dokument z 1616 roku, który wskazywał, że taki zakaz nałożono. Ostatecznie uznano, że dokument jest niewiarygodny, dlatego Galileusza oskarżono o złamanie nakazu nauczania heliocentryzmu jako faktu<sup id="cite_ref-:0_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-2">[2]</a></sup>. </p><p>Galileusz został wezwany do Rzymu, by stanąć przed sądem, w skład którego wchodzili naukowcy zajmujący się tą samą dziedziną nauki co Galileusz. On sam zamieszkał na koszt Stolicy Apostolskiej w pięciopokojowym mieszkaniu z widokiem na ogrody watykańskie oraz osobą posługującą. W trakcie czterodniowego przesłuchania przedstawił tylko jeden dowód, który miał potwierdzić teorię głoszącą, że to Ziemia krąży wokół Słońca. Był to argument o przypływach i odpływach, który został przez jego sędziów uznany za niewiarygodny. Poza tym argumentem nie potrafił podać żadnego innego (kolejne dowody eksperymentalne pojawiały się później, w miarę doskonalenia technik obserwacyjnych). </p><p>16 czerwca 1633 uznano, że Galileusz jest wysoko podejrzany o herezje – w rozumieniu natury dyscyplinarnej, czyli złamanie zakazu, a nie teologicznej lub doktrynalnej – gdyż nauczał heliocentryzmu jako faktu i zaprzeczał Pismu. Zgodnie z wcześniejszą groźbą Urbana VIII za czasów, w których był jeszcze kardynałem, Galileuszowi zakazano nauczania o heliocentryzmie. 22 czerwca 1633 roku Galileusz ubrany w białą koszulę (zwyczajowy strój ukaranych <a href="/wiki/Herezja" title="Herezja">heretyków</a>) został doprowadzony do sali dominikańskiego klasztoru Santa Maria Sopra Minerva. Klęcząc w obecności dziesięciu sędziów, wysłuchał wyroku. Trybunał <a href="/wiki/Kongregacja_Nauki_Wiary" class="mw-redirect" title="Kongregacja Nauki Wiary">Rzymskiej Inkwizycji</a> stosunkiem głosów 7 do 3, który początkowo skazał 69-letniego wówczas uczonego na dożywotni areszt domowy, jednak ostatecznie wyrok złagodzono do 3 lat więzienia<sup id="cite_ref-:0_2-2" class="reference"><a href="#cite_note-:0-2">[2]</a></sup>, który spędził najpierw w willi Medyceuszów w Pincio, następnie przeniósł się jako gość do pałacu arcybiskupiego w Siennie, by ostatecznie zamieszkać w willi Arcetri „Il gioiello” („Perła”). W czasie pobytu w niej był odwiedzany zarówno przez naukowców, jak i przez dostojników kościelnych, z którymi prowadził dysputy. Ostatecznie zakaz opuszczania willi został mu uchylony. Drugą częścią kary Galileusza było cotygodniowe odmawianie siedmiu <a href="/wiki/Psalmy_pokutne" title="Psalmy pokutne">psalmów pokutnych</a> przez trzy lata, co czynił nadal po jej zakończeniu z własnej woli. Jednak do końca życia Galileusz pozostawał pod nadzorem Inkwizycji, a miejsce zamieszkania mógł zmieniać jedynie za jej zgodą<sup id="cite_ref-Eugeniusz_Rybka_Przemysław2_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-Eugeniusz_Rybka_Przemysław2-14">[14]</a></sup>. Uczony w czasie procesu wyrecytował formułę odwołującą i przeklinającą swoje „błędy”, określającą je jako „obrzydliwe”, unikając surowszej kary; wydrukowany już nakład <i>Dialogu</i> Inkwizycja nakazała spalić, a samo dzieło zostało przez Kościół wpisane na indeks ksiąg zakazanych<sup id="cite_ref-Eugeniusz_Rybka_Przemysław3_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-Eugeniusz_Rybka_Przemysław3-15">[15]</a></sup> (zdjęte z indeksu zostało w 1835 roku). Warto podkreślić, że Kościół skazał Galileusza za nieposłuszeństwo, a nie za herezje, sama zaś teoria Kopernika również nie została uznana za heretycką<sup id="cite_ref-:0_2-3" class="reference"><a href="#cite_note-:0-2">[2]</a></sup>. </p><p>Przez cały okres od wyroku do naturalnej śmierci (9 lat po nim) Galileusz kontynuował również pracę naukową, odkrył <a href="/wiki/Libracja" title="Libracja">librację</a> <a href="/wiki/Ksi%C4%99%C5%BCyc" title="Księżyc">Księżyca</a>. W 1637 stracił <a href="/wiki/Wzrok" title="Wzrok">wzrok</a>. W 1638 ukazały się słynne <i>Discorsi e dimostrazioni matematiche in torno a due nuove scienze</i> (<i>Rozmowy i dowodzenia matematyczne z zakresu dwóch nowych umiejętności</i>) – najważniejsze dzieło Galileusza, obejmujące jego odkrycia w <a href="/wiki/Mechanika" title="Mechanika">mechanice</a>. Galileusz zmarł 8 stycznia 1642 roku w Arcetri (obecnie część <a href="/wiki/Florencja" title="Florencja">Florencji</a>), w wieku 77 lat. </p><p>W 1757 roku londyński dziennikarz Giuseppe Baretti przypisał Galileuszowi słowa <i><a href="/wiki/Eppur_si_muove" title="Eppur si muove">eppur si muove</a></i> („a jednak się kręci”). </p><p><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%82aci%C5%84ski" title="Kościół łaciński">Kościół rzymskokatolicki</a> w 1992 roku, po 359 latach, a w 350 rocznicę śmierci uczonego, oficjalnie zrehabilitował Galileusza. Papież <a href="/wiki/Jan_Pawe%C5%82_II" title="Jan Paweł II">Jan Paweł II</a> powołał specjalną komisję. 31 października 2003 r. przedstawiono wyniki prac komisji. Jan Paweł II powiedział w tym dniu podczas sesji plenarnej Papieskiej Akademii Nauk z udziałem korpusu dyplomatycznego akredytowanego przy Stolicy Apostolskiej: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74506874"><div class="cytat środek"> <blockquote> <p>Galileusz, człowiek głęboko wierzący, okazał więcej przenikliwości w tej kwestii (interpretacji Pisma) od swych teologów-adwersarzy. Większość teologów nie wyczuwała formalnej różnicy między Pismem Świętym a jego interpretacją, co doprowadziło ich do niewłaściwego przeniesienia w obszar doktryny wiary kwestii należącej de facto do badań naukowych. Ich błąd tkwił w wyobrażeniu, iż nasza znajomość struktury świata fizycznego była w pewien sposób narzucona przez dosłowny sens Pisma Świętego. </p> </blockquote> <div class="cytat-zrodlo">Acta Apostolicae Sedis, 85 (1993), s. 772</div> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Konflikt_z_punktu_widzenia_filozofii_nauki">Konflikt z punktu widzenia filozofii nauki</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Konflikt z punktu widzenia filozofii nauki" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Konflikt z punktu widzenia filozofii nauki"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Galileo_Galilei01.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Galileo_Galilei01.jpg/220px-Galileo_Galilei01.jpg" decoding="async" width="220" height="396" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Galileo_Galilei01.jpg/330px-Galileo_Galilei01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Galileo_Galilei01.jpg/440px-Galileo_Galilei01.jpg 2x" data-file-width="711" data-file-height="1280" /></a><figcaption>Statua Galileusza (<a href="/wiki/Galeria_Uffizi" title="Galeria Uffizi">Galeria Uffizi</a> we <a href="/wiki/Florencja" title="Florencja">Florencji</a>)</figcaption></figure> <p>Filozof nauki <a href="/wiki/Paul_Feyerabend" title="Paul Feyerabend">Paul Feyerabend</a> w książce <i><a href="/wiki/Przeciw_metodzie" title="Przeciw metodzie">Przeciw metodzie</a></i> twierdzi: „Kościół w czasach Galileusza nie tylko stosował się do wskazań rozumu, tak jak określano go wówczas i częściowo nawet obecnie, ale brał także pod uwagę etyczne oraz społeczne konsekwencje poglądów Galileusza. Oskarżenie wniesione przezeń przeciwko Galileuszowi było racjonalne i tylko oportunizm oraz brak spojrzenia z perspektywy czasowej mogą powodować żądanie rewizji wyroku”<sup id="cite_ref-Paul_K_Feyerabend_Przeciw_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-Paul_K_Feyerabend_Przeciw-16">[16]</a></sup>. </p><p>Heliocentryzm nie był wówczas jeszcze teorią powszechnie uznawaną, pomimo faktu, że „większość astronomów stanęła w zasadzie po stronie Galileusza”<sup id="cite_ref-:4_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-:4-17">[17]</a></sup>. Obserwowane ruchy księżyców Jowisza potwierdzały przewidywania <a href="/wiki/Prawa_Keplera" title="Prawa Keplera">praw Keplera</a>, których zastosowanie do opisu ruchów planet usuwało niedoskonałości pierwotnej, kopernikańskiej wersji heliocentryzmu opartego na orbitach kołowych i <a href="/wiki/Epicykl" title="Epicykl">epicyklach</a>. W takiej postaci system Kopernika „pozwalał na znacznie prostsze wyjaśnienie istniejących danych obserwacyjnych”<sup id="cite_ref-:4_17-1" class="reference"><a href="#cite_note-:4-17">[17]</a></sup>. Naukowcy poszukiwali jednak potwierdzenia ruchu Ziemi poprzez zmierzenie <a href="/wiki/Paralaksa" title="Paralaksa">paralaktycznych</a> przesunięć gwiazd w cyklu rocznym. </p><p><a href="/wiki/Tycho_Brahe" title="Tycho Brahe">Tycho Brahe</a>, usiłując pogodzić wnioski płynące z odkrytych przez Galileusza faz Wenus (co dowodziło, iż okrąża ona Słońce) oraz faktu niezdolności ówczesnej nauki do zaobserwowania <a href="/wiki/Paralaksa#Paralaksa_w_astronomii" title="Paralaksa">rocznych przesunięć kątowych „gwiazd stałych”</a> (co sugerowało brak ruchu orbitalnego Ziemi), zaproponował alternatywny wobec geocentryzmu i heliocentryzmu model budowy <a href="/wiki/Uk%C5%82ad_S%C5%82oneczny" title="Układ Słoneczny">Układu Słonecznego</a>. Według tej koncepcji Ziemia miała być centralnym ciałem wirującym wokół własnej osi. Wokół niej miał krążyć Księżyc i Słońce, zaś wokół Słońca miały krążyć planety: Merkury, Wenus, Mars, Jowisz i Saturn. </p><p>Feyerabend podsumowuje: „Proces Galileusza był jednym z wielu procesów sądowych. Nie wyróżniał się żadnymi szczególnymi właściwościami, być może z wyjątkiem tego, że Galileusza potraktowano dość łagodnie, pomimo kłamstw i prób oszustwa z jego strony”<sup id="cite_ref-Paul_K_Feyerabend_Przeciw2_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-Paul_K_Feyerabend_Przeciw2-18">[18]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Konsekwencje_konfliktu">Konsekwencje konfliktu</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Konsekwencje konfliktu" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Konsekwencje konfliktu"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Nawet gdyby uznać drugi proces za zawiniony przez Galileusza, to pierwsze potępienie jego twierdzeń w 1616 roku było z punktu widzenia Kościoła katolickiego decyzją błędną. Powstawało wrażenie, że Kościół nie pochwala uczestnictwa w badaniach prowadzonych w dziedzinie nauk przyrodniczych, że spogląda z niedowierzaniem na rezultaty tych badań, a zatem – tak można było z przesadą twierdzić – staje on na drodze postępu. Włoskie akademie rozwiązywały się pod wrażeniem sprawy Galileusza, a nowe towarzystwa naukowe tworzyły się w Paryżu i Londynie, a zatem daleko od Rzymu – i to nie tylko w znaczeniu przestrzeni. W wyniku powolnego oddalania się Kościoła katolickiego od nauk przyrodniczych ucierpiał także kościelny system edukacji, szeroko rozwinięty po Soborze Trydenckim<sup id="cite_ref-Paul_K_Feyerabend_Przeciw3_19-0" class="reference"><a href="#cite_note-Paul_K_Feyerabend_Przeciw3-19">[19]</a></sup>. </p><p>Również w łonie Kościoła katolickiego (wśród duchownych czy teologów) do czasów współczesnych pojawiają się opinie, iż następstwa potępienia Galileusza były wręcz zgubne i długo odczuwane, a nawet do dzisiaj nie całkiem przezwyciężone. Potępienie nie mogło uratować starego obrazu świata ani powstrzymać rozwoju nauki. Miało jednak negatywne skutki dla dalszego rozwoju teologii. Nie tylko powstał mit, jakoby Kościół był wrogiem nauki, lecz także uprawiano później teologię wykluczającą owocny dialog z rozwijającymi się naukami przyrodniczymi i z biegiem czasu coraz bardziej uważaną za teologię „obcą światu”<sup id="cite_ref-Norbert_Max_Wildiers_OFM_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-Norbert_Max_Wildiers_OFM-20">[20]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też"><span id="Zobacz_te.C5.BC"></span>Zobacz też</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/20px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/30px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/40px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Wykaz literatury uzupełniającej: <a href="/wiki/Dyskusja:Galileusz#Literatura_uzupełniająca" title="Dyskusja:Galileusz">proces Galileusza</a>.</i></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-Carroll_W_H_Historia_Chrześcijaństwa-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Carroll_W_H_Historia_Chrześcijaństwa_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Carroll W.H., Historia Chrześcijaństwa Tom IV, Bielany Wrocławskie: Wektory, 2011, s. 539</i>.</span> </li> <li id="cite_note-:0-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:0_2-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:0_2-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:0_2-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:0_2-3">d</a></sup></span> <span class="reference-text">Warren H. Carroll: <i>Historia Chrześcijaństwa</i>. T. IV. Bielany Wrocławskie: Wektory, 2011. s. 589.</span> </li> <li id="cite_note-Warren_H_Carroll_Historia-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Warren_H_Carroll_Historia_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Warren H. Carroll: <i>Historia Chrześcijaństwa</i>. T. IV. Bielany Wrocławskie: Wektory, 2011. s 535.</span> </li> <li id="cite_note-:1-4"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:1_4-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:1_4-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text">Warren H. Carroll: <i>Historia Chrześcijaństwa</i>. T. IV. Bielany Wrocławskie: Wektory, 2011. s. 537.</span> </li> <li id="cite_note-:2-5"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:2_5-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:2_5-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:2_5-2">c</a></sup></span> <span class="reference-text">Warren H. Carroll: <i>Historia Chrześcijaństwa</i>. T. IV. Bielany Wrocławskie: Wektory, 2011. s. 538.</span> </li> <li id="cite_note-Èmile_Namer_Sprawa_Galileusza-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Èmile_Namer_Sprawa_Galileusza_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Èmile Namer: <i>Sprawa Galileusza</i>. Adam Galica (tłum.). Warszawa: Czytelnik, 1985. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8307011361" title="Specjalna:Książki/8307011361">ISBN <span class="isbn">83-07-01136-1</span></a>. s. 14.</span> </li> <li id="cite_note-:3-7"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:3_7-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:3_7-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text">Warren H. Carroll: <i>Historia Chrześcijaństwa</i>. T. IV. Bielany Wrocławskie: Wektory, 2011. s. 539.</span> </li> <li id="cite_note-Warren_H_Carroll_Historia2-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Warren_H_Carroll_Historia2_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Warren H. Carroll: <i>Historia Chrześcijaństwa</i>. T. IV. Bielany Wrocławskie: Wektory, 2011. s. 540.</span> </li> <li id="cite_note-Warren_H_Carroll_Historia3-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Warren_H_Carroll_Historia3_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Warren H. Carroll: <i>Historia Chrześcijaństwa</i>. T. IV. Bielany Wrocławskie: Wektory, 2011. s. 539–540.</span> </li> <li id="cite_note-Warren_H_Carroll_Historia4-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Warren_H_Carroll_Historia4_10-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Warren H. Carroll: <i>Historia Chrześcijaństwa</i>. T. IV. Bielany Wrocławskie: Wektory, 2011. s. 588.</span> </li> <li id="cite_note-Warren_H_Carroll_Historia5-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Warren_H_Carroll_Historia5_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Warren H. Carroll: <i>Historia Chrześcijaństwa</i>. T. IV. Bielany Wrocławskie: Wektory, 2011. s. 586.</span> </li> <li id="cite_note-Warren_H._Carroll_2011-12"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Warren_H._Carroll_2011_12-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Warren_H._Carroll_2011_12-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text">Warren H. Carroll: <i>Historia Chrześcijaństwa</i>. T. IV. Bielany Wrocławskie: Wektory, 2011. s. 587.</span> </li> <li id="cite_note-Eugeniusz_Rybka_Przemysław-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Eugeniusz_Rybka_Przemysław_13-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Eugeniusz_Rybka" title="Eugeniusz Rybka">Eugeniusz Rybka</a>, Przemysław Rybka: <i>Kopernik – człowiek i myśl</i>. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1972. s. 233.</span> </li> <li id="cite_note-Eugeniusz_Rybka_Przemysław2-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Eugeniusz_Rybka_Przemysław2_14-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Eugeniusz_Rybka" title="Eugeniusz Rybka">Eugeniusz Rybka</a>, Przemysław Rybka: <i>Kopernik – człowiek i myśl</i>. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1972. s. 240.</span> </li> <li id="cite_note-Eugeniusz_Rybka_Przemysław3-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Eugeniusz_Rybka_Przemysław3_15-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Eugeniusz_Rybka" title="Eugeniusz Rybka">Eugeniusz Rybka</a>, Przemysław Rybka: <i>Kopernik – człowiek i myśl</i>. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1972. s. 238.</span> </li> <li id="cite_note-Paul_K_Feyerabend_Przeciw-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Paul_K_Feyerabend_Przeciw_16-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book nourl"><a href="/wiki/Paul_Feyerabend" title="Paul Feyerabend"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Paul K</span><span class="cite-name-initials" title="Paul K" style="display:none">P.K.</span> </span><span class="cite-lastname">Feyerabend</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Paul K</span><span class="cite-name-initials" title="Paul K">P.K.</span></span></a>, <i>Przeciw metodzie</i>, <span class="cite-name-full">Stefan</span><span class="cite-name-initials" title="Stefan" style="display:none">S.</span> <span class="cite-lastname">Wiertlewski</span> (tłum.), <span class="cite-name-full">Krystyna</span><span class="cite-name-initials" title="Krystyna" style="display:none">K.</span> <span class="cite-lastname">Zamiara</span> (red.), Wrocław: Siedmioróg, 1996, s. 130, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8386685913" title="Specjalna:Książki/8386685913">ISBN <span class="isbn">83-86685-91-3</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/749627720">749627720</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Wroc%C5%82aw&rft.aufirst=Paul+K&rft.aulast=Feyerabend&rft.date=1996&rft.isbn=83-86685-91-3&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Przeciw+metodzie&rft.pub=Siedmior%C3%B3g&rft_id=info%3Aoclcnum%2F749627720" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-:4-17"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:4_17-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:4_17-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text">Ludwig Oster: <i>Astronomia współczesna</i>. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982. s. 23.</span> </li> <li id="cite_note-Paul_K_Feyerabend_Przeciw2-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Paul_K_Feyerabend_Przeciw2_18-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book nourl"><a href="/wiki/Paul_Feyerabend" title="Paul Feyerabend"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Paul K</span><span class="cite-name-initials" title="Paul K" style="display:none">P.K.</span> </span><span class="cite-lastname">Feyerabend</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Paul K</span><span class="cite-name-initials" title="Paul K">P.K.</span></span></a>, <i>Przeciw metodzie</i>, <span class="cite-name-full">Stefan</span><span class="cite-name-initials" title="Stefan" style="display:none">S.</span> <span class="cite-lastname">Wiertlewski</span> (tłum.), <span class="cite-name-full">Krystyna</span><span class="cite-name-initials" title="Krystyna" style="display:none">K.</span> <span class="cite-lastname">Zamiara</span> (red.), Wrocław: Siedmioróg, 1996, s. 131, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8386685913" title="Specjalna:Książki/8386685913">ISBN <span class="isbn">83-86685-91-3</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/749627720">749627720</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Wroc%C5%82aw&rft.aufirst=Paul+K&rft.aulast=Feyerabend&rft.date=1996&rft.isbn=83-86685-91-3&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Przeciw+metodzie&rft.pub=Siedmior%C3%B3g&rft_id=info%3Aoclcnum%2F749627720" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Paul_K_Feyerabend_Przeciw3-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Paul_K_Feyerabend_Przeciw3_19-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book nourl"><a href="/wiki/Paul_Feyerabend" title="Paul Feyerabend"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Paul K</span><span class="cite-name-initials" title="Paul K" style="display:none">P.K.</span> </span><span class="cite-lastname">Feyerabend</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Paul K</span><span class="cite-name-initials" title="Paul K">P.K.</span></span></a>, <i>Przeciw metodzie</i>, <span class="cite-name-full">Stefan</span><span class="cite-name-initials" title="Stefan" style="display:none">S.</span> <span class="cite-lastname">Wiertlewski</span> (tłum.), <span class="cite-name-full">Krystyna</span><span class="cite-name-initials" title="Krystyna" style="display:none">K.</span> <span class="cite-lastname">Zamiara</span> (red.), Wrocław: Siedmioróg, 1996, s. 232, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8386685913" title="Specjalna:Książki/8386685913">ISBN <span class="isbn">83-86685-91-3</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/749627720">749627720</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Wroc%C5%82aw&rft.aufirst=Paul+K&rft.aulast=Feyerabend&rft.date=1996&rft.isbn=83-86685-91-3&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Przeciw+metodzie&rft.pub=Siedmior%C3%B3g&rft_id=info%3Aoclcnum%2F749627720" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Norbert_Max_Wildiers_OFM-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Norbert_Max_Wildiers_OFM_20-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Norbert Max Wildiers OFM Cap: <i>Obraz świata a teologia: od średniowiecza do dzisiaj</i>. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1985. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/832110522X" title="Specjalna:Książki/832110522X">ISBN <span class="isbn">83-211-0522-X</span></a>. s. 149–150.</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Norbert Max Wildiers OFM Cap: <i>Obraz świata a teologia: od średniowiecza do dzisiaj</i>. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1985. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/832110522X" title="Specjalna:Książki/832110522X">ISBN <span class="isbn">83-211-0522-X</span></a>.</li> <li><cite class="citation book nourl"><a href="/wiki/Paul_Feyerabend" title="Paul Feyerabend"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Paul K</span><span class="cite-name-initials" title="Paul K" style="display:none">P.K.</span> </span><span class="cite-lastname">Feyerabend</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Paul K</span><span class="cite-name-initials" title="Paul K">P.K.</span></span></a>, <i>Przeciw metodzie</i>, <span class="cite-name-full">Stefan</span><span class="cite-name-initials" title="Stefan" style="display:none">S.</span> <span class="cite-lastname">Wiertlewski</span> (tłum.), <span class="cite-name-full">Krystyna</span><span class="cite-name-initials" title="Krystyna" style="display:none">K.</span> <span class="cite-lastname">Zamiara</span> (red.), Wrocław: Siedmioróg, 1996, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8386685913" title="Specjalna:Książki/8386685913">ISBN <span class="isbn">83-86685-91-3</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/749627720">749627720</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Wroc%C5%82aw&rft.aufirst=Paul+K&rft.aulast=Feyerabend&rft.date=1996&rft.isbn=83-86685-91-3&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Przeciw+metodzie&rft.pub=Siedmior%C3%B3g&rft_id=info%3Aoclcnum%2F749627720" style="display:none"> </span>.</cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li>Ludwig Oster: <i>Astronomia współczesna</i>. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982.</li> <li>Warren H. Carroll: <i>Historia Chrześcijaństwa</i>. T. IV. Bielany Wrocławskie: Wektory, 2011.</li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-fehlt"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a> (<span class="description">rozprawa sądowa</span>):</div> <ul><li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P3219" class="extiw" title="d:Property:P3219">Universalis</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/proces-de-galilee/">proces-de-galilee</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Kościołem_katolickim&oldid=75219843">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Kościołem_katolickim&oldid=75219843</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Historia_astronomii" title="Kategoria:Historia astronomii">Historia astronomii</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Inkwizycja" title="Kategoria:Inkwizycja">Inkwizycja</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Konflikty" title="Kategoria:Konflikty">Konflikty</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_wymagaj%C4%85ce_poprawy_stylu" title="Kategoria:Artykuły wymagające poprawy stylu">Artykuły wymagające poprawy stylu</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Uniwersalny_szablon_cytowania_%E2%80%93_brak_strony" title="Kategoria:Uniwersalny szablon cytowania – brak strony">Uniwersalny szablon cytowania – brak strony</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 12 lis 2024, 20:51.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6df7948d6c-hpkbs","wgBackendResponseTime":152,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.235","walltime":"0.428","ppvisitednodes":{"value":2431,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":24436,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":8019,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":7,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":3,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":22766,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":2,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 366.522 1 -total"," 50.77% 186.096 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 15.19% 55.659 7 Szablon:Cytat"," 12.31% 45.103 4 Szablon:Cytuj"," 5.71% 20.925 3 Szablon:ISBN"," 5.60% 20.529 1 Szablon:Literatura"," 4.38% 16.039 1 Szablon:Dmbox"," 4.04% 14.804 16 Szablon:R"," 3.48% 12.747 1 Szablon:Ikona"," 0.69% 2.530 4 Szablon:Styl"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.098","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2997760,"limit":52428800},"limitreport-logs":"required = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-85b4d97d6c-5fx2q","timestamp":"20241112215458","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Konflikt Galileusza z Ko\u015bcio\u0142em katolickim","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q2517983","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q2517983","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2017-12-20T01:49:01Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/d\/d4\/Justus_Sustermans_-_Portrait_of_Galileo_Galilei%2C_1636.jpg","headline":"konflikt z XVII w. (zako\u0144czony skazaniem Galileusza za herezje)"}</script> </body> </html>