CINXE.COM

ప్లైస్టోసీన్ - వికీపీడియా

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs" lang="te" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>ప్లైస్టోసీన్ - వికీపీడియా</title> <script>(function(){var className="client-js";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )tewikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","జనవరి","ఫిబ్రవరి","మార్చి","ఏప్రిల్","మే","జూన్","జూలై","ఆగస్టు","సెప్టెంబరు","అక్టోబరు","నవంబరు","డిసెంబరు"],"wgRequestId":"24ff7921-d751-4ed7-97a4-3874ece79263","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"ప్లైస్టోసీన్","wgTitle":"ప్లైస్టోసీన్" ,"wgCurRevisionId":4334714,"wgRevisionId":4334714,"wgArticleId":293261,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Pages using the JsonConfig extension","Webarchive template wayback links","CS1 ఇంగ్లీష్-language sources (en)","ఈ వారం వ్యాసాలు","CS1 maint: url-status","భూవిజ్ఞాన శాస్త్రం","భూ వైజ్ఞానిక కాలమానం"],"wgPageViewLanguage":"te","wgPageContentLanguage":"te","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"ప్లైస్టోసీన్","wgRelevantArticleId":293261,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"te","pageLanguageDir":"ltr" ,"pageVariantFallbacks":"te"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":true,"wgVector2022LanguageInHeader":false,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q25546","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.6"};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading", "ext.cite.styles":"ready","skins.vector.styles.legacy":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","codex-search-styles":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.legacy.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.compactlinks","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession", "wikibase.sidebar.tracking","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=te&amp;modules=codex-search-styles%7Cext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.styles.legacy%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector"> <script async="" src="/w/load.php?lang=te&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=te&amp;modules=ext.gadget.charinsert-styles&amp;only=styles&amp;skin=vector"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=te&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="ప్లైస్టోసీన్ - వికీపీడియా"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//te.m.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edit this page" href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="వికీపీడియా (te)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//te.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.te"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="వికీపీడియా ఆటమ్ ఫీడు" href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%87%E0%B0%9F%E0%B1%80%E0%B0%B5%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin-vector-legacy mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-ప్లైస్టోసీన్ rootpage-ప్లైస్టోసీన్ skin-vector action-view"><div id="mw-page-base" class="noprint"></div> <div id="mw-head-base" class="noprint"></div> <div id="content" class="mw-body" role="main"> <a id="top"></a> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eఈ నోటీసును తొలగించు\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"anonnotice\" lang=\"te\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Ctable class=\"wikitable\"\u003E\n\n\u003Ctbody\u003E\u003Ctr style=\"align:center; border: 1px solid #8888aa; background: #f1ff81; text-align: center;\"\u003E\n\u003Ctd\u003E\u003Cbig\u003Eవికీ పాఠకులే వికీ రచయితలు!\n\u003C/big\u003E\u003C/td\u003E\u003C/tr\u003E\n\u003Ctr style=\"align:center; border: 1px solid #8888aa; background: #fff1ff; text-align: left;\"\u003E\n\u003Ctd\u003Eవికీలో వ్యాసాలు రాస్తున్నది ఎక్స్పర్టులూ, సబ్జెక్టు నిపుణులూ కాదు. ఇక్కడ సాధారణ పాఠకులే వ్యాసాలు రాస్తారు. అందరూ కలిసి పరస్పర సహకారంతో, సమన్వయంతో పనిచేస్తూ వ్యాసాలను రాస్తారు. వివిధ వనరుల్లోంచి సమాచారాన్ని సేకరించి, ఆ మూలాలను ఉదహరిస్తూ ఆ సమాచారాన్ని వికీలో చేరుస్తారు. మరింత సమాచారం కోసం \u003Ca href=\"/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%9A%E0%B0%AF%E0%B0%AE%E0%B1%81\" title=\"వికీపీడియా:పరిచయము\"\u003Eవికీపీడియా:పరిచయము\u003C/a\u003E చూడండి. ఈ పనిలో మీరూ భాగం పంచుకోవచ్చు. వికీలో \u003Ca href=\"/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%85%E0%B0%95%E0%B1%8C%E0%B0%82%E0%B0%9F%E0%B1%81_%E0%B0%8E%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B1%81%E0%B0%95%E0%B1%81_%E0%B0%B8%E0%B1%83%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B1%81%E0%B0%95%E0%B1%8B%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B0%BF%3F\" title=\"వికీపీడియా:అకౌంటు ఎందుకు సృష్టించుకోవాలి?\"\u003Eఖాతా సృష్టించుకోండి\u003C/a\u003E. మీకు ఆసక్తి ఉన్న విషయం గురించిన సమాచారాన్ని రాసి, వికీ అభివృద్ధిలో మీరూ తోడ్పడండి. ఈ విషయంలో సందేహమేమైనా ఉంటే \u003Ca href=\"/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%B8%E0%B0%B9%E0%B0%BE%E0%B0%AF_%E0%B0%95%E0%B1%87%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82\" title=\"వికీపీడియా:సహాయ కేంద్రం\"\u003Eవికీపీడియా సహాయకేంద్రంలో\u003C/a\u003E అడగండి.\n\u003C/td\u003E\u003C/tr\u003E\u003C/tbody\u003E\u003C/table\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> <div class="mw-indicators"> </div> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">ప్లైస్టోసీన్</span></h1> <div id="bodyContent" class="vector-body"> <div id="siteSub" class="noprint">వికీపీడియా నుండి</div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="contentSub2"></div> <div id="jump-to-nav"></div> <a class="mw-jump-link" href="#mw-head">Jump to navigation</a> <a class="mw-jump-link" href="#searchInput">Jump to search</a> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="te" dir="ltr"><table class="wikitable float-right" width="10%" rules="all" cellpadding="1" style="float:right; border:1px solid #000000; margin-left:20px; font-size:90%;"> <tbody><tr> <th colspan="5"><a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%9F%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B0%B0%E0%B1%80" title="క్వాటర్నరీ">క్వాటర్నరీ</a> వ్యవస్థలోని ఉపవిభాగాలు </th></tr> <tr> <th><a href="/w/index.php?title=System_(stratigraphy)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="System (stratigraphy) (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">సిస్టమ్</a>/<br /><a href="/w/index.php?title=Period_(geology)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Period (geology) (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పీరియడ్</a> </th> <th><a href="/w/index.php?title=Series_(stratigraphy)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Series (stratigraphy) (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">సీరీస్</a>/<br /><a href="/w/index.php?title=Epoch_(geology)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Epoch (geology) (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఇపోక్</a> </th> <th><a href="/w/index.php?title=Stage_(stratigraphy)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Stage (stratigraphy) (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">స్టేజ్</a>/<br /><a href="/w/index.php?title=Age_(geology)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Age (geology) (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఏజ్</a> </th> <th colspan="2"><a href="/w/index.php?title=Absolute_dating&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Absolute dating (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">వయసు</a>&#160;(<a href="/w/index.php?title=Megaannum&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Megaannum (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">Ma</a>) </th></tr> <tr> <td rowspan="7" style="background-color: rgb(249,249,127);"><a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%9F%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B0%B0%E0%B1%80" title="క్వాటర్నరీ">క్వాటర్నరీ</a> </td> <td rowspan="3" style="background-color: rgb(253,230,202);"><a href="/wiki/%E0%B0%B9%E0%B1%8B%E0%B0%B2%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D" title="హోలోసీన్">హోలోసీన్</a> </td> <td style="background-color: rgb(253,237,236);"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B1%87%E0%B0%98%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B0%AF%E0%B0%A8%E0%B1%8D&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="మేఘాలయన్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">మేఘాలయన్</a> </td> <td>0 </td> <td>0.0042 </td></tr> <tr> <td style="background-color: rgb(253,236,228);"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E2%80%8C%E0%B0%97%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%A8%E0%B1%8D&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="నార్త్‌గ్రిప్పియన్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">నార్త్‌గ్రిప్పియన్</a> </td> <td>0.0042 </td> <td>0.0082 </td></tr> <tr> <td style="background-color: rgb(254,236,219);"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%97%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E2%80%8C%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%A8%E0%B1%8D&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="గ్రీన్‌లాండియన్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">గ్రీన్‌లాండియన్</a> </td> <td>0.0082 </td> <td>0.0117 </td></tr> <tr> <td rowspan="4" style="background-color: rgb(255,239,175);"><a class="mw-selflink selflink">ప్లైస్టోసీన్</a> </td> <td style="background-color: rgb(255,242,211);"><a href="/w/index.php?title=Late_Pleistocene&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Late Pleistocene (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">'టారంటియన్'</a> </td> <td>0.0117 </td> <td>0.126 </td></tr> <tr> <td style="background-color: rgb(255,242,199);"><a href="/w/index.php?title=Middle_Pleistocene&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Middle Pleistocene (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">'చిబానియన్'</a> </td> <td>0.126 </td> <td>0.773 </td></tr> <tr> <td style="background-color: rgb(255,242,186);"><a href="/w/index.php?title=Calabrian_(stage)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Calabrian (stage) (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">కాలబ్రియన్</a> </td> <td>0.773 </td> <td>1.80 </td></tr> <tr> <td style="background-color: rgb(255,237,179);"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%97%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%A8%E0%B1%8D&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="గెలాసియన్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">గెలాసియన్</a> </td> <td>1.80 </td> <td>2.58 </td></tr> <tr> <td style="background-color: rgb(255,230,25);"><small><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B1%8B%E0%B0%9C%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="నియోజీన్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">నియోజీన్</a></small> </td> <td style="background-color: rgb(255,255,153);"><small><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%AF%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D" title="ప్లయోసీన్">ప్లయోసీన్</a></small> </td> <td style="background-color: rgb(254,250,200);"><small><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%86%E0%B0%82%E0%B0%9C%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%A8%E0%B1%8D&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="పయాసెంజియన్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పయాసెంజియన్</a></small> </td> <td>2.58 </td> <td>3.60 </td></tr> <tr> <td colspan="5"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4246723">.mw-parser-output .hidden-begin{box-sizing:border-box;width:100%;padding:5px;border:none;font-size:95%}.mw-parser-output .hidden-title{font-weight:bold;line-height:1.6;text-align:left}.mw-parser-output .hidden-content{text-align:left}@media all and (max-width:500px){.mw-parser-output .hidden-begin{width:auto!important;clear:none!important;float:none!important}}</style><div class="hidden-begin mw-collapsible mw-collapsed" style=""><div class="hidden-title skin-nightmode-reset-color" style="">Notes and references<sup id="cite_ref-ICC_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-ICC-1"><span class="cite-bracket">&#91;</span>1<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-FRS_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-FRS-2"><span class="cite-bracket">&#91;</span>2<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></div><div class="hidden-content mw-collapsible-content" style="">2019 నాటికి, ఇంటర్నేషనల్ కమిషన్ ఆన్ స్ట్రాటిగ్రాఫీ ప్రకారం క్వాటర్నరీ పీరియడ్ లోని ఉపవిభాగం.<sup id="cite_ref-ICC_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-ICC-1"><span class="cite-bracket">&#91;</span>1<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <p>హోలోసీన్‌లోని తేదీలు 2000 నాటి నుండి వెనక్కు లెక్కించినవి. (ఉదా.. గ్రీన్‌లాండియన్ 2000 నాటికి 11,700 స్ంవత్సరాల ముందు మొదలైంది). నార్త్‌గ్రిప్పియన్ ప్రారంభాన్ని2000 కు 8,236 సంవత్సరాల ముందు అని విధించారు.<sup id="cite_ref-FRS_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-FRS-2"><span class="cite-bracket">&#91;</span>2<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> మేఘాలయన్ 2000 కు 4,250 సంవత్సరాల ముందు మొదలౌతుంది.<sup id="cite_ref-ICC_1-2" class="reference"><a href="#cite_note-ICC-1"><span class="cite-bracket">&#91;</span>1<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>'చిబానియన్', 'టారంటియన్' లు అనధికారికమైనవి. వీటిని మరో అనధికారిక విభజనలైన 'మధ్య&#160;ప్లైస్టోసీన్', 'ఎగువ&#160;ప్లైస్టోసీన్' ఉప ఇపోక్‌ల స్థానాల్లో వాడారు. </p><p>ఐరోపా, ఉత్తర అమెరికాల్లో, హోలోసీన్‌ను బ్లిట్-సెర్నాండర్ కాలమానానికి చెందిన ప్రిబొరియల్, సబ్‌బొరియల్, సబ్‌అట్లాంటిక్ అనే స్టేజ్‌లుగా విభజించారు. ప్రాంతీయంగా అగువ ప్లైస్టోసీన్‌కు అనేక ఉపవిభాగాలున్నాయి; సాధారణంగా ఇవి స్థానికంగా గుర్తించిన శీత గ్లేసియల్, వెచ్చని గ్లేసియల్ పీరియడ్లను బట్టి జరిగాయి. చివరి గ్లేసియల్ పీరియడ్, చల్లని యంగర్ డ్రయాస్ సబ్‌స్టేజ్‌తో ముగుస్తుంది. </p> </div></div> </td></tr> <tr> <td colspan="5"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r3795437">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4294021">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini" style="float:right;zz"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B8:Quaternary_(period)" title="మూస:Quaternary (period)"><abbr title="View this template" style="font-size:105%;">v</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B8_%E0%B0%9A%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%9A:Quaternary_(period)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="మూస చర్చ:Quaternary (period) (పేజీ ఉనికిలో లేదు)"><abbr title="Discuss this template" style="font-size:105%;">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:EditPage/%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B8:Quaternary_(period)" title="ప్రత్యేక:EditPage/మూస:Quaternary (period)"><abbr title="Edit this template" style="font-size:105%;">e</abbr></a></li></ul></div> </td></tr></tbody></table> <p><b>ప్లైస్టోసీన్</b> అనేది భౌగోళిక కాల మానంలో ఒక ఇపోక్. 25,80,000 సంవత్సరాల కిందటి నుండి, 11,700 సంవత్సరాల కిందటి వరకూ ఉన్న కాలమే, ప్లైస్టోసీన్. జనాంతికంగా దీన్ని మంచు యుగం అని కూడా పిలుస్తూంటారు. పదేపదే గ్లేసియేషన్లు ఏర్పడిన అత్యంత ఇటీవలి కాలమిది. ప్లైస్టోసీన్ ముగింపు, చివరి గ్లేసియల్ కాలపు ముగింపూ, <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%81_%E0%B0%B6%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82" title="పురావస్తు శాస్త్రం">పురావస్తు</a> కాలమానం లోని <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%9A%E0%B1%80%E0%B0%A8_%E0%B0%B6%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B0%BE_%E0%B0%AF%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B0%82" class="mw-redirect" title="ప్రాచీన శిలా యుగం">పాతరాతియుగపు</a> ముగింపూ అన్నీ ఒకే సమయంలో జరిగాయి. </p><p>ప్లైస్టోసీన్, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%9F%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B0%B0%E0%B1%80_%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%A1%E0%B1%8D&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="క్వాటర్నరీ పీరియడ్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">క్వాటర్నరీ పీరియడ్</a> లోని మొదటి ఇపోక్. <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%86%E0%B0%A8%E0%B1%8B%E0%B0%9C%E0%B1%8B%E0%B0%AF%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8D_%E0%B0%8E%E0%B0%B0%E0%B0%BE&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="సెనోజోయిక్ ఎరా (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">సెనోజోయిక్ ఎరా</a> లోని ఆరవ ఇపోక్. ICS కాలమానంలో, ప్లైస్టోసీన్‌ను నాలుగు దశలుగా లేదా ఏజ్‌లుగా విభజించారు. గెలాసియన్, కాలాబ్రియన్, మధ్య ప్లైస్టోసీన్ (అనధికారికంగా "చిబానియన్"), ఎగువ ప్లైస్టోసీన్ (అనధికారికంగా "టరాన్టియన్").<sup id="cite_ref-Chiba1_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-Chiba1-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ఈ అంతర్జాతీయ విభజనతో పాటు, వివిధ ప్రాంతీయ విభజనలు కూడా వినియోగంలో ఉన్నాయి. </p><p>2009 లో ఇంటర్నేషనల్ యూనియన్ ఆఫ్ జియోలాజికల్ సైన్సెస్ వారు ధృవీకరించిన మార్పుకు ముందు, ప్లైస్టోసీన్‌కు అంతకు ముందరి ప్లయోసీన్‌కూ మధ్య కాల సరిహద్దుగా 18.06 లక్షల సంవత్సరాల క్రితాన్ని పరిగణించేవారు. ప్రస్తుతం ఇది 25.8 లక్షల సంవత్సరాల క్రితంగా ఉంది. పాతకాలపు ప్రచురణల్లో ఈ రెంటిలో ఏ పద్ధతి నైనా అనుసరించి ఉండవచ్చు. </p> <div id="toc" class="toc" role="navigation" aria-labelledby="mw-toc-heading"><input type="checkbox" role="button" id="toctogglecheckbox" class="toctogglecheckbox" style="display:none" /><div class="toctitle" lang="te" dir="ltr"><h2 id="mw-toc-heading">విషయాలు</h2><span class="toctogglespan"><label class="toctogglelabel" for="toctogglecheckbox"></label></span></div> <ul> <li class="toclevel-1 tocsection-1"><a href="#కాలనిర్ణయం"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">కాలనిర్ణయం</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-2"><a href="#పాలియోజియాగ్రఫీ,_వాతావరణం"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">పాలియోజియాగ్రఫీ, వాతావరణం</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-3"><a href="#గ్లేసియల్_లక్షణాలు"><span class="tocnumber">2.1</span> <span class="toctext">గ్లేసియల్ లక్షణాలు</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-4"><a href="#ప్రధాన_సంఘటనలు"><span class="tocnumber">2.2</span> <span class="toctext">ప్రధాన సంఘటనలు</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-5"><a href="#పాలియోసైకిల్స్"><span class="tocnumber">2.3</span> <span class="toctext">పాలియోసైకిల్స్</span></a> <ul> <li class="toclevel-3 tocsection-6"><a href="#మిలాన్కోవిచ్_సైకిల్స్"><span class="tocnumber">2.3.1</span> <span class="toctext">మిలాన్కోవిచ్ సైకిల్స్</span></a></li> </ul> </li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-7"><a href="#జంతుజాలం"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">జంతుజాలం</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-8"><a href="#మానవులు"><span class="tocnumber">3.1</span> <span class="toctext">మానవులు</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-9"><a href="#ఇవి_కూడా_చూడండి"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">ఇవి కూడా చూడండి</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-10"><a href="#నోట్స్"><span class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">నోట్స్</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-11"><a href="#మూలాలు"><span class="tocnumber">6</span> <span class="toctext">మూలాలు</span></a></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="కాలనిర్ణయం"><span id=".E0.B0.95.E0.B0.BE.E0.B0.B2.E0.B0.A8.E0.B0.BF.E0.B0.B0.E0.B1.8D.E0.B0.A3.E0.B0.AF.E0.B0.82"></span>కాలనిర్ణయం</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D&amp;action=edit&amp;section=1" title="విభాగాన్ని మార్చు: కాలనిర్ణయం"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div id="Container" class="toccolours searchaux" style="text-align: left; padding:0.5em 0 0 0; border-style:solid; float:right;clear:right; padding:0 0.5em; margin:0.3em 0 0.8em 1.4em; overflow: hidden;"><div id="Title" style="background-color:#77bb77; font-weight:bold; padding:0.2em; text-align:center; margin:0.6em 0 1.2em 0"><a href="/w/index.php?title=Timeline_of_human_evolution&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Timeline of human evolution (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">హోమినిన్ కాలరేఖ</a></div><div id="Contains-Timeline-Scale-Notes"><div style="text-align:right; position:relative; top:-1em;"><small><a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B8:Human_timeline" title="మూస:Human timeline"><span style="color:#002bb8;" title="View this timeline in its own page">view</span></a>&#160;•&#160;<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B8_%E0%B0%9A%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%9A:Human_timeline&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="మూస చర్చ:Human timeline (పేజీ ఉనికిలో లేదు)"><span style="color:#002bb8;" title="Discussion about this template">discuss</span></a>&#160;•&#160;<span class="noprint plainlinksneverexpand" style="color:#002bb8;" title="You can edit this timeline. Please use the preview button before saving."><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B8:Human_timeline&amp;action=edit">edit</a></span></span></small></div><div id="Scale" style="width:3.1em; position:relative; top:-0.82em; float:left; height:36em; padding:0px"><div style="float:right; position:absolute; right:-1px; top:36em;"><span style="font-size:86%;white-space:nowrap;">-10&#160;&#8212;</span></div><div style="float:right; position:absolute; right:-1px; top:34.2em;"><span style="font-size:86%;white-space:nowrap;">&#8211;</span></div><div style="float:right; position:absolute; right:-1px; top:32.4em;"><span style="font-size:86%;white-space:nowrap;">-9&#160;&#8212;</span></div><div style="float:right; position:absolute; right:-1px; top:30.6em;"><span style="font-size:86%;white-space:nowrap;">&#8211;</span></div><div style="float:right; position:absolute; right:-1px; top:28.8em;"><span style="font-size:86%;white-space:nowrap;">-8&#160;&#8212;</span></div><div style="float:right; position:absolute; right:-1px; top:27em;"><span style="font-size:86%;white-space:nowrap;">&#8211;</span></div><div style="float:right; position:absolute; right:-1px; top:25.2em;"><span style="font-size:86%;white-space:nowrap;">-7&#160;&#8212;</span></div><div style="float:right; position:absolute; right:-1px; top:23.4em;"><span style="font-size:86%;white-space:nowrap;">&#8211;</span></div><div style="float:right; position:absolute; right:-1px; top:21.6em;"><span style="font-size:86%;white-space:nowrap;">-6&#160;&#8212;</span></div><div style="float:right; position:absolute; right:-1px; top:19.8em;"><span style="font-size:86%;white-space:nowrap;">&#8211;</span></div><div style="float:right; position:absolute; right:-1px; top:18em;"><span style="font-size:86%;white-space:nowrap;">-5&#160;&#8212;</span></div><div style="float:right; position:absolute; right:-1px; top:16.2em;"><span style="font-size:86%;white-space:nowrap;">&#8211;</span></div><div style="float:right; position:absolute; right:-1px; top:14.4em;"><span style="font-size:86%;white-space:nowrap;">-4&#160;&#8212;</span></div><div style="float:right; position:absolute; right:-1px; top:12.6em;"><span style="font-size:86%;white-space:nowrap;">&#8211;</span></div><div style="float:right; position:absolute; right:-1px; top:10.8em;"><span style="font-size:86%;white-space:nowrap;">-3&#160;&#8212;</span></div><div style="float:right; position:absolute; right:-1px; top:9em;"><span style="font-size:86%;white-space:nowrap;">&#8211;</span></div><div style="float:right; position:absolute; right:-1px; top:7.2em;"><span style="font-size:86%;white-space:nowrap;">-2&#160;&#8212;</span></div><div style="float:right; position:absolute; right:-1px; top:5.4em;"><span style="font-size:86%;white-space:nowrap;">&#8211;</span></div><div style="float:right; position:absolute; right:-1px; top:3.6em;"><span style="font-size:86%;white-space:nowrap;">-1&#160;&#8212;</span></div><div style="float:right; position:absolute; right:-1px; top:1.8em;"><span style="font-size:86%;white-space:nowrap;">&#8211;</span></div><div style="float:right; position:absolute; right:-1px; top:0em;"><span style="font-size:86%;white-space:nowrap;">0&#160;&#8212;</span></div></div><div id="ScaleBar" style="width:1px; float:left; height:36em; padding:0; background-color:#242020"></div><div id="Timeline" class="toccolours" style="font-size:100%; width:100%; height:36em; padding:0px; float:left; width:10em; border:none; background-color:#ffc966;"><div class="bar" style="font-size:100%; background-color:#ffa500; border-style: none; position:absolute; text-align:center; margin-top:10.08em; height:25.92em; margin-left:0em; width:10em;"><div class="nudge" style="font-size:100%; position:relative; top:-4.16em; left:-0.3em;"><span style="position:relative; align:center; vertical-align:middle; bottom:-12.96em;"><b><a href="/wiki/%E0%B0%B9%E0%B1%8B%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B0%BF" title="హోమినిని">హోమినిని</a></b></span></div></div><div class="bar" style="font-size:100%; background-color:#ffa500; border-style: none; position:absolute; text-align:center; margin-top:34.92em; height:0.36000000000001em; margin-left:1em; width:9em;"><div class="nudge" style="font-size:100%; position:relative; top:-0.86em; left:-0.5em;"><span style="position:relative; align:center; vertical-align:middle; bottom:-0.18em;"><small><i><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A8%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%AA%E0%B0%BF%E0%B0%A5%E0%B1%86%E0%B0%95%E0%B0%B8%E0%B1%8D&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="నకాలిపిథెకస్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">నకాలిపిథెకస్</a></i></small></span></div></div><div class="bar" style="font-size:100%; background-color:#ffa500; border-style: none; position:absolute; text-align:center; margin-top:32.04em; height:0.36em; margin-left:1em; width:9em;"><div class="nudge" style="font-size:100%; position:relative; top:-0.86em; left:-0.3em;"><span style="position:relative; align:center; vertical-align:middle; bottom:-0.18em;"><small><i><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%94%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B1%8B%E0%B0%AA%E0%B0%BF%E0%B0%A5%E0%B1%86%E0%B0%95%E0%B0%B8%E0%B1%8D&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ఔరానోపిథెకస్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఔరానోపిథెకస్</a></i></small></span></div></div><div class="bar" style="font-size:100%; background-color:#ffa500; border-style: none; position:absolute; text-align:center; margin-top:24.84em; height:0.36em; margin-left:1em; width:9em;"><div class="nudge" style="font-size:100%; position:relative; top:-0.86em; left:-0.3em;"><span style="position:relative; align:center; vertical-align:middle; bottom:-0.18em;"><small><i><a href="/wiki/%E0%B0%B8%E0%B0%B9%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%82%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%AA%E0%B0%B8%E0%B1%8D" title="సహెలాంత్రోపస్">సహెలాంత్రోపస్</a></i></small></span></div></div><div class="bar" style="font-size:100%; background-color:#ffa500; border-style: none; position:absolute; text-align:center; margin-top:21.24em; height:0.36em; margin-left:1em; width:9em;"><div class="nudge" style="font-size:100%; position:relative; top:-0.86em; left:-2em;"><span style="position:relative; align:center; vertical-align:middle; bottom:-0.18em;"><small><i><a href="/wiki/%E0%B0%92%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B1%8D" title="ఒర్రోరిన్">ఒర్రోరిన్</a></i></small></span></div></div><div class="bar" style="font-size:100%; background-color:#ffa500; border-style: none; position:absolute; text-align:center; margin-top:15.48em; height:0.36em; margin-left:1em; width:9em;"><div class="nudge" style="font-size:100%; position:relative; top:-0.86em; left:-1em;"><span style="position:relative; align:center; vertical-align:middle; bottom:-0.18em;"><small><i><a href="/wiki/%E0%B0%86%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AA%E0%B0%BF%E0%B0%A5%E0%B1%86%E0%B0%95%E0%B0%B8%E0%B1%8D" title="ఆర్డిపిథెకస్">ఆర్డిపిథెకస్</a></i></small></span></div></div><div class="bar" style="font-size:100%; background-color:#ffa500; border-style: none; position:absolute; text-align:center; margin-top:4.32em; height:8.64em; margin-left:0em; width:10em;"><div class="nudge" style="font-size:100%; position:relative; top:3.14em; left:0.4em;"><span style="position:relative; align:center; vertical-align:middle; bottom:-4.32em;"><small><i><a href="/wiki/%E0%B0%86%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%B2%E0%B1%8B%E0%B0%AA%E0%B0%BF%E0%B0%A5%E0%B1%86%E0%B0%95%E0%B0%B8%E0%B1%8D" title="ఆస్ట్రలోపిథెకస్">ఆస్ట్రలోపిథెకస్</a></i></small></span></div></div><div class="bar" style="font-size:100%; background-color:#ffb732; border-style: none; position:absolute; text-align:center; margin-top:5.4em; height:4.68em; margin-left:1em; width:9em;"><div class="nudge" style="font-size:100%; position:relative; top:-0.56em; left:0.4em;"><span style="position:relative; align:center; vertical-align:middle; bottom:-2.34em;"><i><b><a href="/wiki/%E0%B0%B9%E0%B1%8B%E0%B0%AE%E0%B1%8B_%E0%B0%B9%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%AC%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%B8%E0%B1%8D" title="హోమో హ్యాబిలిస్">హోమో హ్యాబిలిస్</a></b></i></span></div></div><div class="bar" style="font-size:100%; background-color:#ffc966; border-style: none; position:absolute; text-align:center; margin-top:0.126em; height:6.714em; margin-left:2em; width:8em;"><div class="nudge" style="font-size:100%; position:relative; top:0.14em; left:0.1em;"><span style="position:relative; align:center; vertical-align:middle; bottom:-3.357em;"><i><b><a href="/wiki/%E0%B0%B9%E0%B1%8B%E0%B0%AE%E0%B1%8B_%E0%B0%8E%E0%B0%B0%E0%B1%86%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%B8%E0%B1%8D" title="హోమో ఎరెక్టస్">హోమో ఎరెక్టస్</a></b></i></span></div></div><div class="bar" style="font-size:100%; background-color:#ffc966; border-style: none; position:absolute; text-align:center; margin-top:4.32em; height:1.08em; margin-left:1em; width:1em;"><div class="nudge" style="font-size:100%; position:relative; top:-0.86em; left:0.0em;"><span style="position:relative; align:center; vertical-align:middle; bottom:-0.54em;"></span></div></div><div class="bar" style="font-size:100%; background-color:#ffeeaa; border-style: none; position:absolute; text-align:center; margin-top:0.72em; height:1.8em; margin-left:1em; width:9em;"><div class="nudge" style="font-size:100%; position:relative; top:-0.56em; left:0.5em;"><span style="position:relative; align:center; vertical-align:middle; bottom:-0.9em;"><small><i><b><a href="/wiki/%E0%B0%B9%E0%B1%8B%E0%B0%AE%E0%B1%8B_%E0%B0%B9%E0%B1%88%E0%B0%A1%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E2%80%8C%E0%B0%AC%E0%B1%86%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B1%86%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B0%BF%E0%B0%B8%E0%B1%8D" title="హోమో హైడెల్‌బెర్గెన్సిస్">హోమో హైడెల్‌బెర్గెన్సిస్</a></b></i></small></span></div></div><div class="bar" style="font-size:100%; background-color:#ffff00; border-style: none; position:absolute; text-align:center; margin-top:0em; height:1.08em; margin-left:4em; width:6em;"><div class="nudge" style="font-size:100%; position:relative; top:-0.86em; left:0.0em;"><span style="position:relative; align:center; vertical-align:middle; bottom:-0.54em;"><small><i><b><a href="/wiki/Anatomically_modern_human" class="mw-redirect" title="Anatomically modern human"><span style="font-size:80%;">హోమో సేపియన్స్</span></a></b></i></small></span></div></div><div class="bar" style="font-size:100%; background-color:#ffeeaa; border-style: none; position:absolute; text-align:center; margin-top:0em; height:0.126em; margin-left:0em; width:1em;"><div class="nudge" style="font-size:100%; position:relative; top:-0.86em; left:0.0em;"><span style="position:relative; align:center; vertical-align:middle; bottom:-0.063em;"></span></div></div><div class="bar" style="font-size:100%; background-color:#ffff00; border-style: none; position:absolute; text-align:center; margin-top:0em; height:0.144em; margin-left:1em; width:3em;"><div class="nudge" style="font-size:100%; position:relative; top:-0.86em; left:0.0em;"><span style="position:relative; align:center; vertical-align:middle; bottom:-0.072em;"></span></div></div><div class="bar" style="font-size:100%; background-color:#ffeeaa; border-style: none; position:absolute; text-align:center; margin-top:0.144em; height:0.756em; margin-left:1em; width:3em;"><div class="nudge" style="font-size:100%; position:relative; top:-0.66em; left:-0.2em;"><span style="position:relative; align:center; vertical-align:middle; bottom:-0.378em;"><small><i><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%8D&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="నియాండర్తల్స్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)"><span style="font-size:70%;">నియాండర్తల్స్</span></a></i></small></span></div></div></div><div id="Annotations" style="float:left; position:relative; width:8.25em"><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:36em;"><div class="annot-arrow" style="position:relative; text-size:100%; top:-0.86em; left:-0em; float:left;"><span style="color:black;">←</span></div><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"><div style="line-height:9pt"><a href="/w/index.php?title=Timeline_of_human_evolution&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Timeline of human evolution (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">తొలి కోతులు</a></div></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:32.4em;"><div class="annot-arrow" style="position:relative; text-size:100%; top:-0.86em; left:-0em; float:left;"><span style="color:black;">←</span></div><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"><div style="line-height:9pt"><span style="font-size:85%;"><a href="/w/index.php?title=Gorilla%E2%80%93human_last_common_ancestor&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Gorilla–human last common ancestor (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">LCA–Gorilla<br />separation</a></span></div></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:25.2em;"><div class="annot-arrow" style="position:relative; text-size:100%; top:-0.86em; left:-0em; float:left;"><span style="color:black;">←</span></div><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"><div style="line-height:9pt"><small><a href="/w/index.php?title=Sahelanthropus&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Sahelanthropus (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">Possibly bipedal</a></small></div></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:20.88em;"><div class="annot-arrow" style="position:relative; text-size:100%; top:-0.86em; left:-0em; float:left;"><span style="color:black;">←</span></div><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"><div style="line-height:9pt"><span style="font-size:85%;"><a href="/w/index.php?title=Chimpanzee%E2%80%93human_last_common_ancestor&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Chimpanzee–human last common ancestor (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">LCA–Chimpanzee<br />separation</a></span></div></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:14.58em;"><div class="annot-arrow" style="position:relative; text-size:100%; top:-0.86em; left:-0em; float:left;"><span style="color:black;">←</span></div><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"><div style="line height:9pt"><a href="/w/index.php?title=Human_skeletal_changes_due_to_bipedalism&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Human skeletal changes due to bipedalism (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">తొట్టతొలి ద్విపాది</a></div></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:11.88em;"><div class="annot-arrow" style="position:relative; text-size:100%; top:-0.86em; left:-0em; float:left;"><span style="color:black;">←</span></div><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"><div style="line-height:9pt"><a href="/w/index.php?title=Stone_Age&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Stone Age (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">తొట్టతొలి రాతి పనిముట్లు</a></div></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:6.48em;"><div class="annot-arrow" style="position:relative; text-size:100%; top:-0.86em; left:-0em; float:left;"><span style="color:black;">←</span></div><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"><div style="line-height:9pt"><span style="font-size:85%;"><a href="/w/index.php?title=Early_hominin_expansions_out_of_Africa&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Early hominin expansions out of Africa (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">Earliest exit from Africa</a></span></div></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:5.4em;"><div class="annot-arrow" style="position:relative; text-size:100%; top:-0.86em; left:-0em; float:left;"><span style="color:black;">←</span></div><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"><div style="line-height:9pt"><a href="/w/index.php?title=Control_of_fire_by_early_humans&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Control of fire by early humans (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">తొట్టతొలిగా నిప్పు వాడకం</a></div></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:2.844em;"><div class="annot-arrow" style="position:relative; text-size:100%; top:-0.86em; left:-0em; float:left;"><span style="color:black;">←</span></div><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"><div style="line-height:9pt"><a href="/w/index.php?title=Cooking&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Cooking (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">తొలి వంట</a></div></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:1.8em;"><div class="annot-arrow" style="position:relative; text-size:100%; top:-0.86em; left:-0em; float:left;"><span style="color:black;">←</span></div><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"><div style="line-height:9pt"><a href="/w/index.php?title=Clothing&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Clothing (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">తొలి దుస్తులు</a></div></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:0.9em;"><div class="annot-arrow" style="position:relative; text-size:100%; top:-0.86em; left:-0em; float:left;"><span style="color:black;">←</span></div><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"><div style="line-height:9pt"><a href="/w/index.php?title=Origin_of_speech&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Origin of speech (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఆధునిక మాట</a></div></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:0.18em;"><div class="annot-arrow" style="position:relative; text-size:100%; top:-0.86em; left:-0em; float:left;"><span style="color:black;">←</span></div><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"><div style="line-height:9pt"><a href="/w/index.php?title=Behavioral_modernity&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Behavioral modernity (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఆధునిక&#160;మానవులు</a></div></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:0em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-13em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"><center><span style="display:block"><a class="mw-selflink selflink"><br />P<br />l<br />e<br />i<br />s<br />t<br />o<br />c<br />e<br />n<br />e</a></span></center></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:12.6em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-13em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"><center><span style="display:block"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%AF%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D" title="ప్లయోసీన్"><br />P<br />l<br />i<br />o<br />c<br />e<br />n<br />e</a></span></center></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:24.3em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-13em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"><center><span style="display:block"><a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%AF%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D" class="mw-redirect" title="మయోసీన్"><br />M<br />i<br />o<br />c<br />e<br />n<br />e</a></span></center></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:15.12em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-4.20em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"><center><span style="display:block"><a href="/wiki/%E0%B0%B9%E0%B1%8B%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%A1%E0%B1%87" title="హోమినిడే"><br />H<br /><br />o<br /><br />m<br /><br />i<br /><br />n<br /><br />i<br /><br />d<br /><br />s</a></span></center></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div><div class="annot-bar" style="width:auto; font-size:100%; position:absolute; text-align:center; margin-top:18em;"><div class="annot-nudge" style="text-size:100%; float:left; position:relative; text-align:left; top:-0.75em; left:-0em; width:7em;"><span style="position:relative; width:auto; z-index:10; font-size:90%; color:black; vertical-align:middle; line-height:100%; bottom:0;"></span></div></div></div></div><div id="Legend" class="toccolours" style="margin-left:3.1em; border-style:none; float:left; clear:both;"></div><div id="Caption" class="toccolours" style="margin:0 0.5em; float:left; padding:0 auto; border-style:none; clear:both; text-align:center; width:20.5em"><a href="/w/index.php?title=Cartesian_coordinate_system&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Cartesian coordinate system (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">Axis scale</a>: <a href="/w/index.php?title=Geologic_time_scale&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Geologic time scale (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">million years</a><br /><small>Also see: <i><a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B8:Life_timeline" title="మూస:Life timeline">Life timeline</a></i> and <i><a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B8:Nature_timeline" title="మూస:Nature timeline">Nature timeline</a></i></small></div></div><p> ప్లైస్టోసీన్ 25.80 లక్షల (± 0.05) సంవత్సరాల క్రితం నుండి 11,700 సంవత్సరాల క్రితం వరకు <sup id="cite_ref-ICS_majordiv_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-ICS_majordiv-4"><span class="cite-bracket">&#91;</span>4<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> విస్తరించింది. ముగింపు తేదీ రేడియోకార్బన్ సంవత్సరాల్లో 10,000 <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AC%E0%B0%A8%E0%B1%8D-14" title="కార్బన్-14">కార్బన్ -14</a> సంవత్సరాల క్రితంగా చెబుతారు.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ఇది <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AF%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B0%B0%E0%B1%8D_%E0%B0%A1%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%8D&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="యంగర్ డ్రయాస్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">యంగర్ డ్రయాస్</a> శీతలం వరకు ఉన్న అన్ని తాజా గ్లేసియేషన్లతో కలిసి ఉంటుంది. యంగర్ డ్రయాస్ సా.శ.పూ 9,640 (11,654 క్యాలెండర్ సంవత్సరాల క్రితం) లో ముగిసింది. యంగర్ డ్రయాస్ ముగింపుతో ప్రస్తుత హోలోసిన్ ఇపోక్ మొదలౌతుంది. హోలోసీన్‌ను ఒక ఇపోక్‌గా పరిగణిస్తున్నప్పటికీ, ఇది ప్లైస్టోసీన్లోని అంతర్‌హిమనదీయ విరామాలకు భిన్నంగా ఏమీ లేదు.<sup id="cite_ref-deBlij2012_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-deBlij2012-6"><span class="cite-bracket">&#91;</span>6<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>రేడియోకార్బన్ డేటింగ్ అభివృద్ధి చెందిన తరువాత మాత్రమే, ప్లైస్టోసీన్ కాలపు పురావస్తు త్రవ్వకాలు గుహల్లో మొద్లయ్యాయి. అప్పటి వరకు ఈ తవ్వకాలు బహిరంగంగా నదీ తీరాల్లోనే సాగేవి.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">&#91;</span>7<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>2009 లో ఇంటర్నేషనల్ యూనియన్ ఆఫ్ జియోలాజికల్ సైన్సెస్ (ఐయుజిఎస్) ప్లైస్టోసీన్ కాల వ్యవధిలో మార్పు చేసి, ప్రారంభ తేదీని 18.06 నుండి 25.88 లక్షల సంవత్సరాల క్రితంగా మార్చింది. గెలాసియన్ ప్రారంభాన్ని ప్లైస్టోసీన్ ప్రారంభంగా స్వీకరించింది.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">&#91;</span>8<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ప్రస్తుతం ఈ ప్రారంభ తేదీని 25.80 లక్షల సంవత్సరాల క్రితానికి సవరించింది.<sup id="cite_ref-ICS_majordiv_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-ICS_majordiv-4"><span class="cite-bracket">&#91;</span>4<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>ఇటీవలి కాలపు గ్లేసియేషన్లు ప్లైస్టోసీన్‌లో భాగం. గతంలో, చివరి మంచు యుగాన్ని సూచించేందుకు ప్లయో-ప్లైస్టోసీన్ అనే పేరు వాడేవారు. క్వాటర్నరీ నిర్వచనాన్ని సవరించిన తరువాత, ప్లైస్టోసీన్ ప్రారంభ తేదీ 25.8 లసంక్రి వరకు వెనక్కు జరిగింది. దాంతో, ఇటీవలి గ్లేసియేషన్లన్నీ ప్లైస్టోసీన్‌లోకి చేరాయి. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="పాలియోజియాగ్రఫీ,_వాతావరణం"><span id=".E0.B0.AA.E0.B0.BE.E0.B0.B2.E0.B0.BF.E0.B0.AF.E0.B1.8B.E0.B0.9C.E0.B0.BF.E0.B0.AF.E0.B0.BE.E0.B0.97.E0.B1.8D.E0.B0.B0.E0.B0.AB.E0.B1.80.2C_.E0.B0.B5.E0.B0.BE.E0.B0.A4.E0.B0.BE.E0.B0.B5.E0.B0.B0.E0.B0.A3.E0.B0.82"></span>పాలియోజియాగ్రఫీ, వాతావరణం</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D&amp;action=edit&amp;section=2" title="విభాగాన్ని మార్చు: పాలియోజియాగ్రఫీ, వాతావరణం"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82:Pleistocene_north_ice_map.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Pleistocene_north_ice_map.jpg/220px-Pleistocene_north_ice_map.jpg" decoding="async" width="220" height="367" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/71/Pleistocene_north_ice_map.jpg 1.5x" data-file-width="250" data-file-height="417" /></a><figcaption>ప్లైస్టోసీన్ కాలంలో ఉత్తర ధ్రువ ప్రాంతంలో హిమనదీయ మంచు గరిష్టంగా ఉండేది</figcaption></figure> <p>ఆధునిక <a href="/wiki/%E0%B0%96%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B0%82" title="ఖండం">ఖండాలు</a> ప్లైస్టోసీన్ సమయంలో కొద్దిగా అటూ ఇటూగా వాటి ప్రస్తుత స్థానాల్లోనే ఉండేవి. ఈ ఇపోక్ మొదలయ్యాక, ఖండాలు కూర్చున్న పలకలు, ఒకదాని కొకటి సాపేక్షికంగా 100 కి.మీ. కన్నా ఎక్కువేమీ కదలలేదు. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="గ్లేసియల్_లక్షణాలు"><span id=".E0.B0.97.E0.B1.8D.E0.B0.B2.E0.B1.87.E0.B0.B8.E0.B0.BF.E0.B0.AF.E0.B0.B2.E0.B1.8D_.E0.B0.B2.E0.B0.95.E0.B1.8D.E0.B0.B7.E0.B0.A3.E0.B0.BE.E0.B0.B2.E0.B1.81"></span>గ్లేసియల్ లక్షణాలు</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D&amp;action=edit&amp;section=3" title="విభాగాన్ని మార్చు: గ్లేసియల్ లక్షణాలు"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ప్లైస్టోసీన్‌లో గ్లేసియల్ చక్రాలు<sup id="cite_ref-:0_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-9"><span class="cite-bracket">&#91;</span>నోట్స్ 1<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> పునరావృతమౌతూ ఉండేవి. ఆ కాలంలో ఖండాంతర హిమానీనదాలు కొన్ని చోట్ల 40 వ అక్షాంశం వరకూ విస్తరించేవి. గరిష్ట గ్లేసియల్ సమయంలో, 30% భూమి మంచుతో కప్పబడి ఉండేదని అంచనా. దీనికి తోడు, మంచు పలకల అంచు దగ్గరి నుండి పెర్మాఫ్రాస్ట్ దక్షిణదిశలో విస్తరించి, <a href="/wiki/%E0%B0%89%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%B0_%E0%B0%85%E0%B0%AE%E0%B1%86%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BE" title="ఉత్తర అమెరికా">ఉత్తర అమెరికాలో</a> కొన్ని వందల కిలోమీటర్ల మేర, <a href="/wiki/%E0%B0%AF%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B1%87%E0%B0%B7%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE" class="mw-redirect" title="యురేషియా">యురేషియాలో</a> అనేక వందల కిలోమీటర్ల మేరా కప్పివేసేది. మంచుపలకల అంచు వద్ద సగటు వార్షిక ఉష్ణోగ్రత −6&#160;°C (21&#160;°F), పెర్మాఫ్రాస్ట్ అంచు వద్ద, 0&#160;°C (32&#160;°F) ఉండేది. </p><p>ప్రతిసారి గ్లేసియర్లు పెరిగినపుడు 1,500 నుండి 3,000 మీటర్ల మందాన ఖండాంతర మంచు పలకలలు ఏర్పడి, సముద్రాల్లోని నీటిని పెద్ద యెత్తున మింగివేసేవి. ఫలితంగా భూమ్మీద యావత్తు సముద్ర మట్టం తాత్కాలికంగా 100 మీటర్లకు పైగా పడిపోయేది. ప్రస్తుతం ఉన్నఇంటర్‌గ్లేసియల్ లాంటి కాలాల్లో, తీరప్రాంతాలు మునిగిపోయేవి. </p><p>గ్లేసియేషను ప్రభావాలు ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉండేవి. ప్లైస్టోసీన్ కాలమంతటా, అంతకు ముందరి ప్లయోసీన్ కాలం లోనూ <a href="/wiki/%E0%B0%85%E0%B0%82%E0%B0%9F%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B0%BF%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BE" title="అంటార్కిటికా">అంటార్కిటికా</a> మంచుతో కప్పబడి ఉండేది. <a href="/wiki/%E0%B0%86%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B1%80%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%A4%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="ఆండీస్ పర్వతాలు">అండీస్</a> దక్షిణ భాగాన్ని పటగోనియన్ మంచు టోపీ కప్పేసి ఉండేది. <a href="/wiki/%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%82%E0%B0%9C%E0%B1%80%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B1%8D" title="న్యూజీలాండ్">న్యూజిలాండ్</a>, టాస్మానియాల్లో హిమానీనదాలు ఉండేవి. కెన్యా పర్వతం, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%AE%E0%B0%82%E0%B0%9C%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8B_%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%A4%E0%B0%82&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="కిలిమంజారో పర్వతం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">కిలిమంజారో పర్వతం</a>, తూర్పు, మధ్య ఆఫ్రికాలోని రువెన్జోరి పర్వతశ్రేణుల్లో ప్రస్తుతం క్షీణిస్తూన్న హిమానీనదాలు, అప్పట్లో పెద్దవిగా ఉండేవి. <a href="/wiki/%E0%B0%87%E0%B0%A5%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B1%8B%E0%B0%AA%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE" title="ఇథియోపియా">ఇథియోపియా</a> పర్వతాలలోను, పశ్చిమాన అట్లాస్ పర్వతాలలోనూ హిమానీనదాలు ఉండేవి. </p><p>ఉత్తరార్ధగోళంలో, అనేక హిమానీనదాలు ఒకటిగా మిళితమై పోయాయి. కార్డిల్లెరన్ ఐస్ షీట్ ఉత్తర అమెరికా వాయువ్య ప్రాంతాన్ని కప్పివేసేది; తూర్పును లారెన్టైడ్ కప్పివేసేది. ఫెన్నో-స్కాండియన్ మంచు పలక గ్రేట్ బ్రిటన్‌తో సహా, ఉత్తర ఐరోపాపై కూర్చునేది; <a href="/wiki/%E0%B0%86%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%A4%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="ఆల్ప్స్ పర్వతాలు">ఆల్ప్ పర్వతాలను</a> ఆల్పైన్ మంచు పలక కప్పివేసేది. <a href="/wiki/%E0%B0%B8%E0%B1%88%E0%B0%AC%E0%B1%80%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE" title="సైబీరియా">సైబీరియా</a>, ఆర్కిటిక్ షెల్ఫ్ లపై అంతటా మంచు గోపురాలు అక్కడక్కడా విస్తరించి ఉండేవి. ఉత్తర సముద్రాలు మంచుతో కప్పబడి ఉండేవి. </p><p>మంచు పలకలకు దక్షిణాన అవుట్‌లెట్‌లు మూసుకుపోవడంతోను, చల్లటి గాలి వలన బాష్పీభవనం మందగించడం తోనూ పెద్ద పెద్ద సరస్సులు ఏర్పడేవి. లారెన్టైడ్ ఐస్ షీట్ వెనక్కి తగ్గినప్పుడు, ఉత్తర-మధ్య ఉత్తర అమెరికా అంతటా అగస్సిజ్ సరస్సు విస్తరించి ఉండేది. ఉత్తర అమెరికా పశ్చిమాన ప్రస్తుతం ఎండిపోయిన, లేదా దాపు ఎండిపోయిన వందకు పైగా బేసిన్లు అప్పట్లో పొంగిపొర్లుతూండేవి. ఉదాహరణకు, బోన్నెవిల్లే సరస్సు ఇప్పుడు గ్రేట్ సాల్ట్ లేక్ ఉన్న చోట ఉండేది. యురేషియాలో, హిమానీనదాల నుండి ప్రవహించిన నీటితో పెద్ద సరస్సులు ఏర్పడ్డాయి. నదులు పెద్దవిగాను, చాలా ఎక్కువ ప్రవాహాలతో, మధ్యలో చిన్నచిన్న ద్వీపాలతోనూ ఉండేవి. నీరు ఆవిరవడం తగ్గిన కారణంగా ఆఫ్రికా సరస్సులు నిండు కుండల్లా ఉండేవి. మరోవైపు, ఎడారులు పొడిగాను, మరింత విస్తృతంగానూ ఉండేవి. సముద్రాల నుండి, ఇతర చోట్ల నుండి నీటి బాష్పీభవనం తగ్గడం వల్ల వర్షపాతం తక్కువగా ఉండేది. </p><p>ప్లైస్టోసీన్ కాలంలో, తూర్పు అంటార్కిటిక్ మంచు పలక కనీసం 500 మీటర్ల దాకా పలచబడిందని అంచనా వేసారు. చివరి హిమనదీయ గరిష్ఠం నాటి నుండి ఈ పలచబడడం 50 మీటర్ల కన్నా తక్కువ గానే ఉందని, బహుశా ఇది 14 వేల ఏళ్ళ కిందట మొదలై ఉంటుందనీ అంచనా వేసారు <sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">&#91;</span>9<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ప్రధాన_సంఘటనలు"><span id=".E0.B0.AA.E0.B1.8D.E0.B0.B0.E0.B0.A7.E0.B0.BE.E0.B0.A8_.E0.B0.B8.E0.B0.82.E0.B0.98.E0.B0.9F.E0.B0.A8.E0.B0.B2.E0.B1.81"></span>ప్రధాన సంఘటనలు</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D&amp;action=edit&amp;section=4" title="విభాగాన్ని మార్చు: ప్రధాన సంఘటనలు"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82:Co2_glacial_cycles_800k.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Co2_glacial_cycles_800k.png/220px-Co2_glacial_cycles_800k.png" decoding="async" width="220" height="156" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Co2_glacial_cycles_800k.png/330px-Co2_glacial_cycles_800k.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Co2_glacial_cycles_800k.png/440px-Co2_glacial_cycles_800k.png 2x" data-file-width="818" data-file-height="580" /></a><figcaption> <a href="/wiki/%E0%B0%85%E0%B0%82%E0%B0%9F%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B0%BF%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BE" title="అంటార్కిటికా">అంటార్కిటికా</a> హిమనదీయ మంచులో బుడగలలో నిలవ ఉండే వాతావరణ CO<sub>2</sub> ద్వారా ప్రతిబింబించే మంచు యుగాలు </figcaption></figure> <p>11 ప్రధాన హిమనదీయ సంఘటనలు, అలాగే అనేక చిన్న హిమనదీయ సంఘటనలూ ఈ కాలంలో జరిగాయని గుర్తించారు.<sup id="cite_ref-RichmondOther1_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-RichmondOther1-11"><span class="cite-bracket">&#91;</span>10<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> హిమనదాలు పెరగడాన్ని ఒక ప్రధాన హిమనదీయ సంఘటనగా, "గ్లేసియల్" అని పిలుస్తారు. రెండు గ్లేసియల్‌ల మధ్య కాలాన్ని "ఇంటర్‌గ్లేసియల్" అని అంటారు. గ్లేసియల్ కాలంలో, హిమానీనదం కొద్దిగా పురోగమించడం, కొద్దిగా తిరోగమించడం జరుగుతూంటుంది. చిన్నపాటి పురోగతిని "స్టేడియల్"అని, రెండు స్టేడియల్‌ల మధ్య కాలాన్ని "ఇంటర్‌స్టేడియల్" అనీ పిలుస్తారు. </p><p>ఈ సంఘటనలను హిమనదీయ పరిధిలోని వివిధ ప్రాంతాలలో వివిధ రకాలుగా నిర్వచించారు. అక్షాంశం, భూభాగం, వాతావరణాలను బట్టి ఆయా ప్రాంతాల్లోని హిమనదీయ చరిత్ర ఉంటుంది. వివిధ ప్రాంతాలలోని హిమానీనదాల మధ్య పరస్పర అనుబంధం ఉంటుంది. ఒక ప్రాంతం లోని గ్లేసియల్ యొక్క భూవైజ్ఞానిక వరాలు ఇంకా సరిగా తెలియని దశలోనే ఉన్నపుడు, పరిశోధకులు వాటి పేర్లను మారుస్తూంటారు. అయితే, ఒక ప్రాంతంలోని గ్లేసియల్ పేరును మరొక ప్రాంతంలోని దానికి వర్తింపచేయడం సాధారణంగా తప్పు. </p><p>20 వ శతాబ్దం చాలా వరకూ కొన్ని ప్రాంతాలను మాత్రమే అధ్యయనం చేసారు. పేర్లు కూడా చాలా తక్కువ గానే ఉండేవి. నేడు వివిధ దేశాల భూవిజ్ఞాన శాస్త్రవేత్తలు ప్లైస్టోసీన్ గ్లేసియాలజీపై ఎక్కువ ఆసక్తిని కనబరుస్తున్నారు. పర్యవసానంగా, పేర్ల సంఖ్య వేగంగా విస్తరిస్తోంది, విస్తరిస్తూనే ఉంటుంది. కొన్ని గ్లేసియల్ పురోగతులు, స్టేడియల్సూ పేర్లు లేకుండానే ఉన్నాయి. అలాగే, వాటిలో కొన్నింటికి సంబంధించిన భౌగోళిక ఆధారాలను పెద్ద గ్లేసియళ్ళు చెరిపివేసాయి. లేదా అస్పష్టంగా ఉన్నాయి. అయితే చక్రీయ వాతావరణ మార్పుల అధ్యయనం ద్వారా లభించే ఆధారాలు మిగిలే ఉన్నాయి. </p><p>కింది పట్టికలలోని గ్లేసియల్‌లు <i>చారిత్రక</i> ఉపయోగాలను చూపుతాయి. ఇవి వాతావరణం, భూభాగాలలో చాలా క్లిష్టమైన వైవిధ్యాల సరళీకరణ మాత్రమే. ఇవి సాధారణంగా ఉపయోగంలో లేవు. ఈ పేర్లు సంఖ్యా డేటాకు అనుకూలంగా వదిలివేయబడ్డాయి, ఎందుకంటే చాలా సహసంబంధాలు సరికావని లేదా తప్పని తేలింది. చారిత్రక పరిభాష, వాడుకలో స్థిరపడినప్పటి నుండి నాలుగు కంటే ఎక్కువ ప్రధాన గ్లేసియళ్ళను గుర్తించారు.<sup id="cite_ref-RichmondOther1_11-1" class="reference"><a href="#cite_note-RichmondOther1-11"><span class="cite-bracket">&#91;</span>10<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-RoyOther20041_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-RoyOther20041-12"><span class="cite-bracket">&#91;</span>11<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">&#91;</span>12<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <table class="wikitable"> <caption>నాలుగు ప్రాంతాలలో "నాలుగు ప్రధాన" గ్లేసియల్‌ల చారిత్రిక పేర్లు </caption> <tbody><tr> <th>ప్రాంతం </th> <th>గ్లేసియల్ 1 </th> <th>గ్లేసియల్ 2 </th> <th>గ్లేసియల్ 3 </th> <th>గ్లేసియల్ 4 </th></tr> <tr> <td><b>ఆల్ప్స్</b> </td> <td>గన్జ్ </td> <td>మిండెల్ </td> <td>రీస్ </td> <td>వూర్మ్ </td></tr> <tr> <td><b>ఉత్తర ఐరోపా</b> </td> <td>ఎబురోనియన్ </td> <td>ఎల్స్టీరియన్ </td> <td>సాలియన్ </td> <td>వీష్ </td></tr> <tr> <td><b>బ్రిటిష్ దీవులు</b> </td> <td>బీస్టోనియన్ </td> <td>ఆంగ్లియన్ </td> <td>వోల్స్టోనియన్ </td> <td>డెవెన్సియన్ </td></tr> <tr> <td><b>మిడ్‌వెస్ట్ యుఎస్</b> </td> <td>నెబ్రాస్కన్ </td> <td>కాన్సన్ </td> <td>ఇల్లినినోయన్ </td> <td>విస్కాన్సినియన్ </td></tr></tbody></table> <table class="wikitable"> <caption>ఇంటర్‌గ్లేసియల్స్ చారిత్రిక పేర్లు </caption> <tbody><tr> <th>ప్రాంతం </th> <th>ఇంటర్‌గ్లే్సియల్ 1 </th> <th>ఇంటర్‌గ్లే్సియల్ 2 </th> <th>ఇంటర్‌గ్లే్సియల్ 3 </th></tr> <tr> <td><b>ఆల్ప్స్</b> </td> <td>గన్జ్-మిండెల్ </td> <td>మిండెల్-రిస్ </td> <td>రీస్-వూర్మ్ </td></tr> <tr> <td><b>ఉత్తర ఐరోపా</b> </td> <td>వాలియన్ </td> <td>హోల్స్టీనియన్ </td> <td>ఈమియన్ </td></tr> <tr> <td><b>బ్రిటిష్ దీవులు</b> </td> <td>క్రోమీరియన్ </td> <td>హోక్స్నియన్ </td> <td>ఇప్‌స్విచియన్ </td></tr> <tr> <td><b>మిడ్‌వెస్ట్ యుఎస్</b> </td> <td>ఆఫ్టోనియన్ </td> <td>యార్మౌథియాన్ </td> <td>సాంగామోనియన్ </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="పాలియోసైకిల్స్"><span id=".E0.B0.AA.E0.B0.BE.E0.B0.B2.E0.B0.BF.E0.B0.AF.E0.B1.8B.E0.B0.B8.E0.B1.88.E0.B0.95.E0.B0.BF.E0.B0.B2.E0.B1.8D.E0.B0.B8.E0.B1.8D"></span>పాలియోసైకిల్స్</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D&amp;action=edit&amp;section=5" title="విభాగాన్ని మార్చు: పాలియోసైకిల్స్"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>భూమి ఉపరితలంపై పనిచేసే వివిధ ట్రాన్సియెంట్ కారకాల మొత్తం చక్రీయమైనది: వాతావరణం, సముద్ర ప్రవాహాలు, ఇతర కదలికలు, గాలి ప్రవాహాలు, ఉష్ణోగ్రత మొదలైనవి. తరంగ రూప ప్రతిస్పందనకు మూలం, గ్రహం యొక్క అంతర్గత చక్రీయ కదలికలే. ప్లైస్టోసీన్‌లో పదేపదే ఏర్పడిన గ్లేసియేషన్లు ఈ కారకాల వల్లనే సంభవించాయి. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="మిలాన్కోవిచ్_సైకిల్స్"><span id=".E0.B0.AE.E0.B0.BF.E0.B0.B2.E0.B0.BE.E0.B0.A8.E0.B1.8D.E0.B0.95.E0.B1.8B.E0.B0.B5.E0.B0.BF.E0.B0.9A.E0.B1.8D_.E0.B0.B8.E0.B1.88.E0.B0.95.E0.B0.BF.E0.B0.B2.E0.B1.8D.E0.B0.B8.E0.B1.8D"></span>మిలాన్కోవిచ్ సైకిల్స్</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D&amp;action=edit&amp;section=6" title="విభాగాన్ని మార్చు: మిలాన్కోవిచ్ సైకిల్స్"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ప్లైస్టోసీన్‌ కాలపు గ్లేసియేషనులో అనేక సార్లు గ్లేసియల్, ఇంటర్‌గ్లేసియల్, స్టేడియల్, ఇంటర్‌స్టేడియల్‌లు<sup id="cite_ref-:0_9-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-9"><span class="cite-bracket">&#91;</span>నోట్స్ 1<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ఏర్పడేవి. వాతావరణంలో ఏర్పడిన కాలానుగుణ మార్పులకు ఇవి అద్దం పడతాయి. వాతావరణ చక్రభ్రమణానికి కారణం మిలాన్కోవిచ్ సైకిల్స్ అని ప్రస్తుతం భావిస్తున్నారు. భూమి చలనాల్లో పునరావృతమయ్యే మార్పుల వల్ల భూమికి చేరే సౌర వికిరణంలో పునరావృతమౌతూ ఉండే మార్పులే మిలాన్కోవిచ్ సైకిల్స్. </p><p>వాతావరణ వ్యత్యాసాలకు మిలాన్కోవిచ్ చక్రాలే ఏకైక కారణం అని చెప్పే వీలు లేదు. ఎందుకంటే అవి ప్లియో-ప్లైస్టోసీన్‌ కాలం నాటి దీర్ఘకాలిక శీతలీకరణ ధోరణిని గాని, గ్రీన్‌లాండ్ ఐస్ కోర్లలో వెయ్యేళ్ల వైవిధ్యాలను గానీ ఈ చక్రాలు వివరించలేదు. 100,000, 40,000, 20,000 సంవత్సరాల ఆవర్తనంతో ఉండే గ్లేసియేషను ఘటనలను మిలాన్కోవిచ్ చక్రాలు చక్కగా వివరిస్తాయి. ఇటువంటి నమూనా ఆక్సిజన్ ఐసోటోప్ కోర్లలో కనిపించే వాతావరణ మార్పులకు సంబంధించిన సమాచారానికి సరిపోతుంది. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="జంతుజాలం"><span id=".E0.B0.9C.E0.B0.82.E0.B0.A4.E0.B1.81.E0.B0.9C.E0.B0.BE.E0.B0.B2.E0.B0.82"></span>జంతుజాలం</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D&amp;action=edit&amp;section=7" title="విభాగాన్ని మార్చు: జంతుజాలం"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82:Ice_age_fauna_of_northern_Spain_-_Mauricio_Ant%C3%B3n.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Ice_age_fauna_of_northern_Spain_-_Mauricio_Ant%C3%B3n.jpg/220px-Ice_age_fauna_of_northern_Spain_-_Mauricio_Ant%C3%B3n.jpg" decoding="async" width="220" height="108" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Ice_age_fauna_of_northern_Spain_-_Mauricio_Ant%C3%B3n.jpg/330px-Ice_age_fauna_of_northern_Spain_-_Mauricio_Ant%C3%B3n.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Ice_age_fauna_of_northern_Spain_-_Mauricio_Ant%C3%B3n.jpg/440px-Ice_age_fauna_of_northern_Spain_-_Mauricio_Ant%C3%B3n.jpg 2x" data-file-width="2584" data-file-height="1263" /></a><figcaption> ఉన్ని మముత్, <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B0%B2%E0%B0%B5%E0%B0%B2_%E0%B0%A6%E0%B1%81%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B0%BF" title="పలవల దుప్పి">రెయిన్ డీర్</a> లను తినే గుహ సింహాలు, టార్పాన్లు, ఉన్ని ఖడ్గమృగాలతో సహా ఉత్తర స్పెయిన్‌లో ప్లైస్టోసీన్ </figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82:Pleistocene_SA.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Pleistocene_SA.jpg/220px-Pleistocene_SA.jpg" decoding="async" width="220" height="157" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Pleistocene_SA.jpg/330px-Pleistocene_SA.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Pleistocene_SA.jpg/440px-Pleistocene_SA.jpg 2x" data-file-width="900" data-file-height="642" /></a><figcaption> <i>మెగాథెరియం,</i> రెండు <i>గ్లైప్టోడాన్లతో</i> సహా ప్లైస్టోసీన్ కాలపు <a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7%E0%B0%BF%E0%B0%A3_%E0%B0%85%E0%B0%AE%E0%B1%86%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BE" title="దక్షిణ అమెరికా">దక్షిణ అమెరికా</a> </figcaption></figure> <p>సముద్ర, భూ జంతుజాలాలు రెండూ ఆధునికమైనవే. అయితే <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%AE%E0%B0%A4%E0%B1%8D&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="మామత్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">మామత్</a>‌లు, మాస్టోడాన్స్, <i>డిప్రొటోడాన్</i>, <i>స్మిలోడాన్</i>, <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B0%BF" title="పులి">పులి</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%B8%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%B9%E0%B0%82" title="సింహం">సింహం</a>, అరోచ్స్, చిన్న ముఖం గల ఎలుగుబంట్లు, జెయింట్ స్లోత్‌లు, <i>గిగాంటోపిథెకస్</i> తదితర పెద్ద క్షీరదాలు నేలపై నివసించేవి. <a href="/wiki/%E0%B0%86%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%87%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE" title="ఆస్ట్రేలియా">ఆస్ట్రేలియా</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%A1%E0%B0%97%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B0%B0%E0%B1%8D" title="మడగాస్కర్">మడగాస్కర్</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%82%E0%B0%9C%E0%B1%80%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B1%8D" title="న్యూజీలాండ్">న్యూజిలాండ్</a>, పసిఫిక్ ద్వీపాల వంటి ఏకాంత ప్రాంతాల్లో ఏనుగు పక్షి, మోవా, హాస్ట్ డేగ, <i>క్వింకానా</i>, <i>మెగాలానియా, మీయోలానియా</i> వంటి పెద్దపెద్ద పక్షులు సరీసృపాలు వృద్ధి చెందాయి. </p><p>మంచు యుగాల్లో తీవ్రమైన వాతావరణ మార్పులు వృక్ష, జంతుజాలాలపై తీవ్ర ప్రభావాలు కలిగించాయి. మంచు పెరుగుతూ ముందుకు వచ్చేకొద్దీ ఖండాల్లోని విశాలమైన ప్రాంతాలు పూర్తిగా నిర్జనమై పోయేవి. చొచ్చుకు వచ్చే హిమానీనదానికి ముందు దక్షిణ దిశగా వెళ్తూ పోయే మొక్కలు, జంతువులూ తీవ్రమైన ఒత్తిడిని ఎదుర్కొన్నాయి. జీవన ప్రదేశం తగ్గడం, ఆహార సరఫరా తగ్గడం తీవ్రమైన వాతావరణ మార్పులు తెచ్చిపెట్టిన పెద్ద ముప్పు. ప్రధాన విలుప్త సంఘటన, ఇందులో <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%AE%E0%B0%A4%E0%B1%8D&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="మామత్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">మామత్</a>‌లు, మాస్టోడాన్లు, సేబర్-పళ్ళ పిల్లులు, <i>గ్లిప్టోడాన్లు</i>, ఉన్ని ఖడ్గమృగం, శివాతేరియం వంటి వివిధ జిరాఫిడ్‌లు; నేల స్లోత్‌లు, ఐరిష్ ఎల్క్, గుహ ఎలుగుబంట్లు, గోమ్‌ఫోథేర్, తోడేళ్ళు, చిన్న ముఖం గల ఎలుగుబంట్లు వంటి పెద్ద <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7%E0%B1%80%E0%B0%B0%E0%B0%A6%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="క్షీరదాలు">క్షీరదాలు</a> అంతరించిపోయిన ఘటన ప్లైస్టోసీన్‌ చివర్లో మొదలై హోలోసిన్‌లో కొనసాగింది. ఈ కాలంలోనే <a href="/wiki/%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%B2%E0%B1%8D" title="నియాండర్తల్">నియాండర్తల్లు</a> కూడా అంతరించి పోయారు. ఆఖరి మంచు యుగం చివరిలో, శీతల రక్తపు జంతువులు, చెక్క ఎలుకల వంటి చిన్న క్షీరదాలు, వలస పక్షులు, తెల్లతోక జింక వంటి వేగవంతమైన జంతువులూ మెగాఫౌనా స్థానాన్ని ఆక్రమించి ఉత్తరానికి వలస వెళ్ళాయి. </p><p>ఈ విలుప్త ఘటనల ప్రభావం ఆఫ్రికాపై పెద్దగా లేదు. <a href="/wiki/%E0%B0%89%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%B0_%E0%B0%85%E0%B0%AE%E0%B1%86%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BE" title="ఉత్తర అమెరికా">ఉత్తర అమెరికాలో</a> మాత్రం చాలా తీవ్రంగా ఉంది. అక్కడ స్థానిక <a href="/wiki/%E0%B0%97%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AE%E0%B1%81" class="mw-redirect" title="గుర్రము">గుర్రాలు</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%92%E0%B0%82%E0%B0%9F%E0%B1%86" title="ఒంటె">ఒంటెలు</a> తుడిచిపెట్టుకు పోయాయి. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82:Pleistocene_Chart.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Pleistocene_Chart.jpg/220px-Pleistocene_Chart.jpg" decoding="async" width="220" height="139" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Pleistocene_Chart.jpg/330px-Pleistocene_Chart.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Pleistocene_Chart.jpg/440px-Pleistocene_Chart.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="505" /></a><figcaption>ప్లైస్టోసీన్‌ను ఉపవిభజన చేసే వివిధ పద్ధతులు</figcaption></figure> <ul><li>ఆసియా భూ క్షీరద యుగాల్లో జౌకౌడియానియన్, నీహేవానియన్, యూషియన్ ఉన్నాయి.</li> <li>యూరోపియన్ భూ క్షీరద యుగాల్లో (ELMA) గెలాసియన్ (2.5–1.8 <a href="/wiki/%E0%B0%B8%E0%B0%82%E0%B0%B5%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B0%B0%E0%B0%AE%E0%B1%81" class="mw-redirect" title="సంవత్సరము">మా</a> ) ఉన్నాయి.</li> <li>ఉత్తర అమెరికా భూ క్షీరద యుగాల్లో (NALMA) బ్లాన్కన్ (4.75-1.8), ఇర్వింగ్టన్ (1.8-0.24) రాంకోలాబ్రియన్ (0.24-0.01) లు ఉన్నాయి. బ్లాంకన్ ప్లియోసిన్లోకి విస్తరించింది.</li> <li>దక్షిణ అమెరికా భూ క్షీరద యుగాల్లో (సల్మా) యుక్వియాన్ (2.5-1.5), ఎన్సెనాడాన్ (1.5-0.3) లుజానియాన్ (0.3-0.01) లు ఉన్నాయి. యుక్వియాన్ గణనీయంగా ప్లియోసిన్లోకి విస్తరించింది. కొత్త నిర్వచనం మాత్రం దాన్ని పూర్తిగా ప్లైస్టోసీన్‌లోనే ఉంచింది.</li></ul> <p>2018 జూలైలో, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E2%80%8C%E0%B0%9F%E0%B0%A8%E0%B1%8D_%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%B6%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B0%AF%E0%B0%82&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ప్రిన్స్‌టన్ విశ్వవిద్యాలయం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ప్రిన్స్టన్ విశ్వవిద్యాలయ</a> సహకారంతో రష్యన్ శాస్త్రవేత్తల బృందం 42,000 సంవత్సరాల క్రితం పెర్మాఫ్రాస్ట్‌లో కూరుకుపోయిన రెండు ఆడ <a href="/wiki/%E0%B0%A8%E0%B1%86%E0%B0%AE%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%A1" title="నెమటోడ">నెమటోడ్‌లను</a> (రౌండ్‌వార్ం అని కూడా అంటారు) తిరిగి బ్రతికించినట్లు ప్రకటించింది.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">&#91;</span>13<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ఆ సమయంలో ఈ రెండు నెమటోడ్లే అత్యంత పురాతనమైన జీవులు.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">&#91;</span>14<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="మానవులు"><span id=".E0.B0.AE.E0.B0.BE.E0.B0.A8.E0.B0.B5.E0.B1.81.E0.B0.B2.E0.B1.81"></span>మానవులు</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D&amp;action=edit&amp;section=8" title="విభాగాన్ని మార్చు: మానవులు"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>శరీర నిర్మాణపరంగా ఆధునిక మానవుల <a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B0%B5_%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%A3%E0%B0%BE%E0%B0%AE%E0%B0%82" title="మానవ పరిణామం">పరిణామం</a> ప్లైస్టోసీన్ సమయంలో జరిగింది.<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">&#91;</span>15<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">&#91;</span>16<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ప్లైస్టోసీన్ ప్రారంభంలో <i>పారాంత్రోపస్</i> ప్రజాతి ఉనికిలో ఉంది. కాని దిగువ పాతరాతియుగం కాలానికి అవి కనుమరుగయ్యాయి. అలాగే మానవుల తొలి పూర్వీకులూ ఉన్నారు. ప్లైస్టోసీన్‌లో ఎక్కువ భాగానికి చెందిన శిలాజ రికార్డులలో కనిపించే ఏకైక <a href="/wiki/%E0%B0%B9%E0%B1%8B%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B0%BF" title="హోమినిని">హోమినిన్</a> జాతి <i><a href="/wiki/%E0%B0%B9%E0%B1%8B%E0%B0%AE%E0%B1%8B_%E0%B0%8E%E0%B0%B0%E0%B1%86%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%B8%E0%B1%8D" title="హోమో ఎరెక్టస్">హోమో ఎరెక్టస్</a></i>. సుమారు 18 లక్షల సంవత్సరాల క్రితం నాటి <i>హోమో ఎరెక్టస్‌తో</i> పాటు అషూలియన్ రాతి పనిముట్లు కూడా కనిపించాయి. <i>ఎ. గార్హి</i> జాతి, తొలి <i>హోమో</i> జాతులూ ఉపయోగించిన మరింత ప్రాచీనమైన ఓల్డోవాన్ పనిముట్ల స్థానంలో ఇవి వచ్చాయి. మధ్య పాతరాతియుగంలో <i>హోమోలో</i> మరింత వైవిధ్యమైన పరిణామం కనిపిస్తుంది. 2,00,000 సంవత్సరాల క్రితం కనిపించిన <i><a href="/wiki/%E0%B0%B9%E0%B1%8B%E0%B0%AE%E0%B1%8B_%E0%B0%B8%E0%B1%87%E0%B0%AA%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%8D" title="హోమో సేపియన్స్">హోమో సేపియన్స్</a></i> కూడా ఇందులో భాగమే </p><p>మైటోకాన్డ్రియల్ టైమింగ్ టెక్నిక్స్ ప్రకారం, ఈమియన్ స్టేజ్ లోని మధ్య పాతరాతియుగంలో రీస్ గ్లేసియేషను తరువాత <a href="/wiki/%E0%B0%86%E0%B0%A7%E0%B1%81%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%95_%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B0%B5%E0%B1%81%E0%B0%B2_%E0%B0%87%E0%B0%9F%E0%B1%80%E0%B0%B5%E0%B0%B2%E0%B0%BF_%E0%B0%86%E0%B0%AB%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BE_%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%82" title="ఆధునిక మానవుల ఇటీవలి ఆఫ్రికా మూలం">ఆధునిక మానవులు ఆఫ్రికా నుండి వలస</a> వచ్చారు. ప్లైస్టోసీన్ చివర్లో మంచు లేని ప్రపంచం అంతటా వీరు విస్తరించారు.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">&#91;</span>17<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">&#91;</span>18<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ఈ మానవులు అప్పటికే ఆఫ్రికా నుండి బయట పడ్డ <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%A4%E0%B0%A8_%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B0%B5%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="పురాతన మానవులు">పురాతన మానవ</a> రూపాలతో జాత్యంతర సంపర్కం చేసుకుని, పురాతన మానవ జన్యు పదార్థాన్ని ఆధునిక మానవ జన్యు కొలనులో చేర్చుకున్నారు.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">&#91;</span>19<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ఇవి_కూడా_చూడండి"><span id=".E0.B0.87.E0.B0.B5.E0.B0.BF_.E0.B0.95.E0.B1.82.E0.B0.A1.E0.B0.BE_.E0.B0.9A.E0.B1.82.E0.B0.A1.E0.B0.82.E0.B0.A1.E0.B0.BF"></span>ఇవి కూడా చూడండి</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D&amp;action=edit&amp;section=9" title="విభాగాన్ని మార్చు: ఇవి కూడా చూడండి"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%E0%B0%AD%E0%B1%82%E0%B0%B5%E0%B1%88%E0%B0%9C%E0%B1%8D%E0%B0%9E%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%95_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2_%E0%B0%B0%E0%B1%87%E0%B0%96" title="భూవైజ్ఞానిక కాల రేఖ">భూవైజ్ఞానిక కాల రేఖ</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%B0%E0%B1%81_%E0%B0%AE%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B1%81%E0%B0%AF%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B0%82" title="చిరు మంచుయుగం">చిరు మంచుయుగం</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="నోట్స్"><span id=".E0.B0.A8.E0.B1.8B.E0.B0.9F.E0.B1.8D.E0.B0.B8.E0.B1.8D"></span>నోట్స్</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D&amp;action=edit&amp;section=10" title="విభాగాన్ని మార్చు: నోట్స్"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4300226">.mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-:0-9"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:0_9-0">1.0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:0_9-1">1.1</a></sup></span> <span class="reference-text">హిమనదాలు విస్తరించడాన్ని ఒక ప్రధాన హిమనదీయ సంఘటనగా, "గ్లేసియల్" అని పిలుస్తారు. రెండు గ్లేసియల్‌ల మధ్య ఉండే వెచ్చటి కాలాన్ని "ఇంటర్‌గ్లేసియల్" అంటారు. మళ్ళీ గ్లేసియల్ కాలంలో అంతర్గతంగా, హిమనదం కొద్దిగా పురోగమించడం, కొద్దిగా తిరోగమించడం జరుగుతూంటుంది. చిన్నపాటి పురోగతిని "స్టేడియల్"అని, రెండు స్టేడియల్‌ల మధ్య కాలాన్ని "ఇంటర్‌స్టేడియల్" అనీ పిలుస్తారు.</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="మూలాలు"><span id=".E0.B0.AE.E0.B1.82.E0.B0.B2.E0.B0.BE.E0.B0.B2.E0.B1.81"></span>మూలాలు</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D&amp;action=edit&amp;section=11" title="విభాగాన్ని మార్చు: మూలాలు"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4300226"><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-ICC-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-ICC_1-0">1.0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ICC_1-1">1.1</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ICC_1-2">1.2</a></sup></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4342780">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free.id-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-free a{background-size:contain}.mw-parser-output .id-lock-limited.id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration.id-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-limited a,body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-registration a{background-size:contain}.mw-parser-output .id-lock-subscription.id-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-subscription a{background-size:contain}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background-size:contain}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#2C882D;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-maint{color:#18911F}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-visible-error,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-hidden-error{color:#f8a397}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-visible-error,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-hidden-error{color:#f8a397}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-maint{color:#18911F}}</style><cite id="CITEREFCohenFinneyGibbardFan2019" class="citation web cs1">Cohen, K. M.; Finney, S. C.; Gibbard, P. L.; Fan, J.-X. (May 2019). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.stratigraphy.org/ICSchart/ChronostratChart2019-05.pdf">"International Chronostratigraphic Chart"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. International Commission on Stratigraphy<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">13 November</span> 2019</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=International+Chronostratigraphic+Chart&amp;rft.pub=International+Commission+on+Stratigraphy&amp;rft.date=2019-05&amp;rft.aulast=Cohen&amp;rft.aufirst=K.+M.&amp;rft.au=Finney%2C+S.+C.&amp;rft.au=Gibbard%2C+P.+L.&amp;rft.au=Fan%2C+J.-X.&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.stratigraphy.org%2FICSchart%2FChronostratChart2019-05.pdf&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-FRS-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FRS_2-0">2.0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FRS_2-1">2.1</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFMike_Walker2018" class="citation journal cs1">Mike Walker; et&#160;al. (December 2018). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://quaternary.stratigraphy.org/wp-content/uploads/2018/07/Walker-et-al.-2018_Episodes_online.pdf">"Formal ratification of the subdivision of the Holocene Series/Epoch (Quaternary System/Period)"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>Episodes</i>. <b>41</b> (4). Subcommission on Quaternary Stratigraphy (SQS): 213–223. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.18814%2Fepiiugs%2F2018%2F018016">10.18814/epiiugs/2018/018016</a><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">11 November</span> 2019</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Episodes&amp;rft.atitle=Formal+ratification+of+the+subdivision+of+the+Holocene+Series%2FEpoch+%28Quaternary+System%2FPeriod%29&amp;rft.volume=41&amp;rft.issue=4&amp;rft.pages=213-223&amp;rft.date=2018-12&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.18814%2Fepiiugs%2F2018%2F018016&amp;rft.au=Mike+Walker&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fquaternary.stratigraphy.org%2Fwp-content%2Fuploads%2F2018%2F07%2FWalker-et-al.-2018_Episodes_online.pdf&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D" class="Z3988"></span> <i>This proposal on behalf of the SQS has been approved by the International Commission on Stratigraphy (ICS) and formally ratified by the Executive Committee of the International Union of Geological Sciences (IUGS)</i>.</span> </li> <li id="cite_note-Chiba1-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Chiba1_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230903213133/https://www.japantimes.co.jp/news/2017/11/14/national/science-health/japan-based-name-chibanian-set-represent-geologic-age-last-magnetic-shift/">"Japan-based name 'Chibanian' set to represent geologic age of last magnetic shift"</a>. <i>The Japan Times</i>. 14 November 2017. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.japantimes.co.jp/news/2017/11/14/national/science-health/japan-based-name-chibanian-set-represent-geologic-age-last-magnetic-shift">the original</a> on 3 సెప్టెంబరు 2023<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">17 March</span> 2018</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=The+Japan+Times&amp;rft.atitle=Japan-based+name+%27Chibanian%27+set+to+represent+geologic+age+of+last+magnetic+shift&amp;rft.date=2017-11-14&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.japantimes.co.jp%2Fnews%2F2017%2F11%2F14%2Fnational%2Fscience-health%2Fjapan-based-name-chibanian-set-represent-geologic-age-last-magnetic-shift&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-ICS_majordiv-4"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-ICS_majordiv_4-0">4.0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ICS_majordiv_4-1">4.1</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://quaternary.stratigraphy.org/major-divisions/">"Major Divisions"</a>. International Commission on Stratigraphy.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Major+Divisions&amp;rft.pub=International+Commission+on+Stratigraphy&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fquaternary.stratigraphy.org%2Fmajor-divisions%2F&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">For the top of the series, see: <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFLourensHilgenShackletonLaskar2004" class="citation book cs1">Lourens, L.; Hilgen, F.; Shackleton, N. J.; Laskar, J.; Wilson, D. (2004). "The Neogene Period". In Gradstein, F.; Ogg, J.; Smith, A. G. (eds.). <i>A Geologic Time Scale 2004</i>. Cambridge: Cambridge University Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/0-521-78142-6" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/0-521-78142-6"><bdi>0-521-78142-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft.atitle=The+Neogene+Period&amp;rft.btitle=A+Geologic+Time+Scale+2004&amp;rft.place=Cambridge&amp;rft.pub=Cambridge+University+Press&amp;rft.date=2004&amp;rft.isbn=0-521-78142-6&amp;rft.aulast=Lourens&amp;rft.aufirst=L.&amp;rft.au=Hilgen%2C+F.&amp;rft.au=Shackleton%2C+N.+J.&amp;rft.au=Laskar%2C+J.&amp;rft.au=Wilson%2C+D.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-deBlij2012-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-deBlij2012_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFde_Blij2012" class="citation book cs1">de Blij, Harm (2012). "Holocene Humanity". <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=7P0_sWIcBNsC"><i>Why Geography Matters: More Than Ever</i></a> (2nd&#160;ed.). Oxford: Oxford University Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/978-0-19-991374-9" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/978-0-19-991374-9"><bdi>978-0-19-991374-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft.atitle=Holocene+Humanity&amp;rft.btitle=Why+Geography+Matters%3A+More+Than+Ever&amp;rft.place=Oxford&amp;rft.edition=2nd&amp;rft.pub=Oxford+University+Press&amp;rft.date=2012&amp;rft.isbn=978-0-19-991374-9&amp;rft.aulast=de+Blij&amp;rft.aufirst=Harm&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D7P0_sWIcBNsC&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFMooreBrumm2007" class="citation journal cs1">Moore, Mark; Brumm (January 2007). "Stone artifacts and hominins in island Southeast Asia: New insights from Flores, eastern Indonesia". <i>Journal of Human Evolution</i>. <b>52</b> (1): 88. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fj.jhevol.2006.08.002">10.1016/j.jhevol.2006.08.002</a>. <a href="/wiki/PMID_(identifier)" class="mw-redirect" title="PMID (identifier)">PMID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17069874">17069874</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Journal+of+Human+Evolution&amp;rft.atitle=Stone+artifacts+and+hominins+in+island+Southeast+Asia%3A+New+insights+from+Flores%2C+eastern+Indonesia&amp;rft.volume=52&amp;rft.issue=1&amp;rft.pages=88&amp;rft.date=2007-01&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.jhevol.2006.08.002&amp;rft_id=info%3Apmid%2F17069874&amp;rft.aulast=Moore&amp;rft.aufirst=Mark&amp;rft.au=Brumm&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text">Riccardi, Alberto C. (30 June 2009) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.stratigraphy.org/upload/IUGS%20Ratification_Q%20&amp;%20Pleistocene.pdf">"IUGS ratified ICS Recommendation on redefinition of Pleistocene and formal definition of base of Quaternary"</a> International Union of Geological Sciences</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFYusuke_SuganumaHideki_MiuraAlbert_ZondervanJun&#39;ichi_Okuno2014" class="citation journal cs1">Yusuke Suganuma; Hideki Miura; Albert Zondervan; Jun'ichi Okuno (August 2014). "East Antarctic deglaciation and the link to global cooling during the Quaternary: evidence from glacial geomorphology and 10Be surface exposure dating of the Sør Rondane Mountains, Dronning Maud Land". <i>Quaternary Science Reviews</i>. <b>97</b>: 102–120. <a href="/wiki/Bibcode_(identifier)" class="mw-redirect" title="Bibcode (identifier)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2014QSRv...97..102S">2014QSRv...97..102S</a>. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fj.quascirev.2014.05.007">10.1016/j.quascirev.2014.05.007</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Quaternary+Science+Reviews&amp;rft.atitle=East+Antarctic+deglaciation+and+the+link+to+global+cooling+during+the+Quaternary%3A+evidence+from+glacial+geomorphology+and+10Be+surface+exposure+dating+of+the+S%C3%B8r+Rondane+Mountains%2C+Dronning+Maud+Land&amp;rft.volume=97&amp;rft.pages=102-120&amp;rft.date=2014-08&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.quascirev.2014.05.007&amp;rft_id=info%3Abibcode%2F2014QSRv...97..102S&amp;rft.au=Yusuke+Suganuma&amp;rft.au=Hideki+Miura&amp;rft.au=Albert+Zondervan&amp;rft.au=Jun%27ichi+Okuno&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-RichmondOther1-11"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-RichmondOther1_11-0">10.0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-RichmondOther1_11-1">10.1</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFRichmondFullerton1986" class="citation journal cs1">Richmond, G.M.; Fullerton, D.S. (1986). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sim_quaternary-science-reviews_1986_5/page/183">"Summation of Quaternary glaciations in the United States of America"</a>. <i>Quaternary Science Reviews</i>. <b>5</b>: 183–196. <a href="/wiki/Bibcode_(identifier)" class="mw-redirect" title="Bibcode (identifier)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1986QSRv....5..183R">1986QSRv....5..183R</a>. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2F0277-3791%2886%2990184-8">10.1016/0277-3791(86)90184-8</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Quaternary+Science+Reviews&amp;rft.atitle=Summation+of+Quaternary+glaciations+in+the+United+States+of+America&amp;rft.volume=5&amp;rft.pages=183-196&amp;rft.date=1986&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2F0277-3791%2886%2990184-8&amp;rft_id=info%3Abibcode%2F1986QSRv....5..183R&amp;rft.aulast=Richmond&amp;rft.aufirst=G.M.&amp;rft.au=Fullerton%2C+D.S.&amp;rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsim_quaternary-science-reviews_1986_5%2Fpage%2F183&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-RoyOther20041-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-RoyOther20041_12-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Roy, M., P.U. Clark, R.W. Barendregt, J.R., Glasmann, and R.J. Enkin, 2004, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://geo.oregonstate.edu/files/geo/Royetal-GSAB-2004.pdf"><i>Glacial stratigraphy and paleomagnetism of late Cenozoic deposits of the north-central United States</i></a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180928051015/http://geo.oregonstate.edu/files/geo/Royetal-GSAB-2004.pdf">Archived</a> 2018-09-28 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, PDF version, 1.2 MB. Geological Society of America Bulletin.116(1–2): pp. 30–41; <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1130%2FB25325.1">10.1130/B25325.1</a></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFAber1991" class="citation journal cs1">Aber, J. S. (December 1991). "The Glaciation of Northeastern Kansas". <i>Boreas</i>. <b>20</b> (4): 297–314. <a href="/wiki/Bibcode_(identifier)" class="mw-redirect" title="Bibcode (identifier)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1991Borea..20..297A">1991Borea..20..297A</a>. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1111%2Fj.1502-3885.1991.tb00282.x">10.1111/j.1502-3885.1991.tb00282.x</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Boreas&amp;rft.atitle=The+Glaciation+of+Northeastern+Kansas&amp;rft.volume=20&amp;rft.issue=4&amp;rft.pages=297-314&amp;rft.date=1991-12&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1111%2Fj.1502-3885.1991.tb00282.x&amp;rft_id=info%3Abibcode%2F1991Borea..20..297A&amp;rft.aulast=Aber&amp;rft.aufirst=J.+S.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D" class="Z3988"></span> (contains a summary of how and why the Nebraskan, Aftonian, Kansan, and Yarmouthian stages were abandoned by modern stratigraphers).</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFవేనర్బిజిఆర్2018" class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">వేనర్, మైక్; బిజిఆర్ (2018-07-30). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://nypost.com/2018/07/30/scientists-just-brought-40000-year-old-worms-back-to-life/">"శాస్త్రవేత్తలు 40,000 ఏళ్ళనాటి క్రిమికి జీవం పోసారు"</a>. <i>న్యూయార్క్ పోస్ట్</i> (in ఇంగ్లీష్)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-11-26</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%82%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B1%8D+%E0%B0%AA%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8D&amp;rft.atitle=%E0%B0%B6%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%B5%E0%B1%87%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%B2%E0%B1%81+40%2C000+%E0%B0%8F%E0%B0%B3%E0%B1%8D%E0%B0%B3%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%9F%E0%B0%BF+%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BF+%E0%B0%9C%E0%B1%80%E0%B0%B5%E0%B0%82+%E0%B0%AA%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%81&amp;rft.date=2018-07-30&amp;rft.aulast=%E0%B0%B5%E0%B1%87%E0%B0%A8%E0%B0%B0%E0%B1%8D&amp;rft.aufirst=%E0%B0%AE%E0%B1%88%E0%B0%95%E0%B1%8D&amp;rft.au=%E0%B0%AC%E0%B0%BF%E0%B0%9C%E0%B0%BF%E0%B0%86%E0%B0%B0%E0%B1%8D&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fnypost.com%2F2018%2F07%2F30%2Fscientists-just-brought-40000-year-old-worms-back-to-life%2F&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B8:Cite_web" title="మూస:Cite web">cite web</a>}}</code>: CS1 maint: url-status (<a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:CS1_maint:_url-status" title="వర్గం:CS1 maint: url-status">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://siberiantimes.com/science/casestudy/news/worms-frozen-in-permafrost-for-up-to-42000-years-come-back-to-life">"Worms frozen in permafrost for up to 42,000 years come back to life"</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Worms+frozen+in+permafrost+for+up+to+42%2C000+years+come+back+to+life&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fsiberiantimes.com%2Fscience%2Fcasestudy%2Fnews%2Fworms-frozen-in-permafrost-for-up-to-42000-years-come-back-to-life&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFRogersJorde1995" class="citation journal cs1">Rogers, A.R.; Jorde, L.B. (1995). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sim_human-biology_1995-02_67_1/page/1">"Genetic evidence on modern human origins"</a>. <i>Human Biology</i>. <b>67</b> (1): 1–36. <a href="/wiki/JSTOR_(identifier)" class="mw-redirect" title="JSTOR (identifier)">JSTOR</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jstor.org/stable/41465052">41465052</a>. <a href="/wiki/PMID_(identifier)" class="mw-redirect" title="PMID (identifier)">PMID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7721272">7721272</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Human+Biology&amp;rft.atitle=Genetic+evidence+on+modern+human+origins&amp;rft.volume=67&amp;rft.issue=1&amp;rft.pages=1-36&amp;rft.date=1995&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F41465052%23id-name%3DJSTOR&amp;rft_id=info%3Apmid%2F7721272&amp;rft.aulast=Rogers&amp;rft.aufirst=A.R.&amp;rft.au=Jorde%2C+L.B.&amp;rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsim_human-biology_1995-02_67_1%2Fpage%2F1&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFWallPrzeworski2000" class="citation journal cs1">Wall, J.D.; Przeworski, M. (2000). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1461207">"When did the human population start increasing?"</a>. <i><a href="/w/index.php?title=Genetics_(journal)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Genetics (journal) (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">Genetics</a></i>. <b>155</b> (4): 1865–1874. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1093%2Fgenetics%2F155.4.1865">10.1093/genetics/155.4.1865</a>. <a href="/wiki/PMC_(identifier)" class="mw-redirect" title="PMC (identifier)">PMC</a>&#160;<span class="id-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1461207">1461207</a></span>. <a href="/wiki/PMID_(identifier)" class="mw-redirect" title="PMID (identifier)">PMID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10924481">10924481</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Genetics&amp;rft.atitle=When+did+the+human+population+start+increasing%3F&amp;rft.volume=155&amp;rft.issue=4&amp;rft.pages=1865-1874&amp;rft.date=2000&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1461207%23id-name%3DPMC&amp;rft_id=info%3Apmid%2F10924481&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1093%2Fgenetics%2F155.4.1865&amp;rft.aulast=Wall&amp;rft.aufirst=J.D.&amp;rft.au=Przeworski%2C+M.&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1461207&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFCannStonekingWilson1987" class="citation journal cs1">Cann, R.L.; Stoneking, M.; Wilson, A.C. (1 January 1987). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sim_nature-uk_1987-01-01_325_6099/page/31">"Mitochondrial DNA and human evolution"</a>. <i>Nature</i>. <b>325</b> (6099): 31–36. <a href="/wiki/Bibcode_(identifier)" class="mw-redirect" title="Bibcode (identifier)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1987Natur.325...31C">1987Natur.325...31C</a>. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2F325031a0">10.1038/325031a0</a>. <a href="/wiki/PMID_(identifier)" class="mw-redirect" title="PMID (identifier)">PMID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3025745">3025745</a>. <a href="/w/index.php?title=S2CID_(identifier)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="S2CID (identifier) (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">S2CID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://api.semanticscholar.org/CorpusID:4285418">4285418</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Nature&amp;rft.atitle=Mitochondrial+DNA+and+human+evolution&amp;rft.volume=325&amp;rft.issue=6099&amp;rft.pages=31-36&amp;rft.date=1987-01-01&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2F325031a0&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fapi.semanticscholar.org%2FCorpusID%3A4285418%23id-name%3DS2CID&amp;rft_id=info%3Apmid%2F3025745&amp;rft_id=info%3Abibcode%2F1987Natur.325...31C&amp;rft.aulast=Cann&amp;rft.aufirst=R.L.&amp;rft.au=Stoneking%2C+M.&amp;rft.au=Wilson%2C+A.C.&amp;rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsim_nature-uk_1987-01-01_325_6099%2Fpage%2F31&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFTempleton_A._R.2002" class="citation journal cs1">Templeton A. R. (7 March 2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200412024836/http://www.bioguider.com/ebook/biology/pdf/Templeton_n2002.pdf">"Out of Africa again and again"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i><a href="/w/index.php?title=Nature_(journal)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Nature (journal) (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">Nature</a></i>. <b>416</b> (6876): 45–51. <a href="/wiki/Bibcode_(identifier)" class="mw-redirect" title="Bibcode (identifier)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2002Natur.416...45T">2002Natur.416...45T</a>. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2F416045a">10.1038/416045a</a>. <a href="/wiki/PMID_(identifier)" class="mw-redirect" title="PMID (identifier)">PMID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11882887">11882887</a>. <a href="/w/index.php?title=S2CID_(identifier)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="S2CID (identifier) (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">S2CID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://api.semanticscholar.org/CorpusID:4397398">4397398</a>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bioguider.com/ebook/biology/pdf/Templeton_n2002.pdf">the original</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> on 12 ఏప్రిల్ 2020<span class="reference-accessdate">. Retrieved 26 నవంబరు 2019</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Nature&amp;rft.atitle=Out+of+Africa+again+and+again&amp;rft.volume=416&amp;rft.issue=6876&amp;rft.pages=45-51&amp;rft.date=2002-03-07&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2F416045a&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fapi.semanticscholar.org%2FCorpusID%3A4397398%23id-name%3DS2CID&amp;rft_id=info%3Apmid%2F11882887&amp;rft_id=info%3Abibcode%2F2002Natur.416...45T&amp;rft.au=Templeton+A.+R.&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bioguider.com%2Febook%2Fbiology%2Fpdf%2FTempleton_n2002.pdf&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFEswaranaHarpendingbRogers2005" class="citation journal cs1">Eswarana, Vinayak; Harpendingb, Henry; Rogers, Alan R (July 2005). "Genomics refutes an exclusively African origin of humans". <i>Journal of Human Evolution</i>. <b>49</b> (1): 1–18. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fj.jhevol.2005.02.006">10.1016/j.jhevol.2005.02.006</a>. <a href="/wiki/PMID_(identifier)" class="mw-redirect" title="PMID (identifier)">PMID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15878780">15878780</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Journal+of+Human+Evolution&amp;rft.atitle=Genomics+refutes+an+exclusively+African+origin+of+humans&amp;rft.volume=49&amp;rft.issue=1&amp;rft.pages=1-18&amp;rft.date=2005-07&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.jhevol.2005.02.006&amp;rft_id=info%3Apmid%2F15878780&amp;rft.aulast=Eswarana&amp;rft.aufirst=Vinayak&amp;rft.au=Harpendingb%2C+Henry&amp;rft.au=Rogers%2C+Alan+R&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐api‐int.codfw.main‐68fccdd5b5‐p857z Cached time: 20241121190657 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [vary‐revision‐sha1, show‐toc] CPU time usage: 0.455 seconds Real time usage: 0.532 seconds Preprocessor visited node count: 9420/1000000 Post‐expand include size: 196830/2097152 bytes Template argument size: 19973/2097152 bytes Highest expansion depth: 11/100 Expensive parser function count: 1/500 Unstrip recursion depth: 1/20 Unstrip post‐expand size: 85523/5000000 bytes Lua time usage: 0.214/10.000 seconds Lua memory usage: 6655996/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 0/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 451.540 1 -total 50.01% 225.807 2 మూస:Reflist 21.82% 98.525 1 మూస:Human_timeline 21.26% 95.998 1 మూస:Graphical_timeline 20.33% 91.790 1 మూస:Quaternary_(period) 19.81% 89.469 3 మూస:Cite_web 14.81% 66.851 1 మూస:Navbar 11.98% 54.090 10 మూస:Cite_journal 5.82% 26.275 50 మూస:Timeline_Note 5.42% 24.490 2 మూస:Convert --> <!-- Saved in parser cache with key tewiki:pcache:idhash:293261-0!canonical and timestamp 20241121190657 and revision id 4334714. Rendering was triggered because: api-parse --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=ప్లైస్టోసీన్&amp;oldid=4334714">https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=ప్లైస్టోసీన్&amp;oldid=4334714</a>" నుండి వెలికితీశారు</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="ప్రత్యేక:వర్గాలు">వర్గాలు</a>: <ul><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:CS1_maint:_url-status" title="వర్గం:CS1 maint: url-status">CS1 maint: url-status</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:%E0%B0%AD%E0%B1%82%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%9C%E0%B1%8D%E0%B0%9E%E0%B0%BE%E0%B0%A8_%E0%B0%B6%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82" title="వర్గం:భూవిజ్ఞాన శాస్త్రం">భూవిజ్ఞాన శాస్త్రం</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:%E0%B0%AD%E0%B1%82_%E0%B0%B5%E0%B1%88%E0%B0%9C%E0%B1%8D%E0%B0%9E%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%95_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B0%82" title="వర్గం:భూ వైజ్ఞానిక కాలమానం">భూ వైజ్ఞానిక కాలమానం</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">దాచిన వర్గాలు: <ul><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:Pages_using_the_JsonConfig_extension" title="వర్గం:Pages using the JsonConfig extension">Pages using the JsonConfig extension</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:Webarchive_template_wayback_links" title="వర్గం:Webarchive template wayback links">Webarchive template wayback links</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:CS1_%E0%B0%87%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%80%E0%B0%B7%E0%B1%8D-language_sources_(en)" title="వర్గం:CS1 ఇంగ్లీష్-language sources (en)">CS1 ఇంగ్లీష్-language sources (en)</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:%E0%B0%88_%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%82_%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="వర్గం:ఈ వారం వ్యాసాలు">ఈ వారం వ్యాసాలు</a></li></ul></div></div> </div> </div> <div id="mw-navigation"> <h2>మార్గదర్శకపు మెనూ</h2> <div id="mw-head"> <nav id="p-personal" class="mw-portlet mw-portlet-personal vector-user-menu-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-personal-label" > <h3 id="p-personal-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">వ్యక్తిగత పరికరాలు</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anonuserpage" class="mw-list-item"><span title="మీ ఐపీ చిరునామాకి సంబంధించిన వాడుకరి పేజీ">లాగిన్ అయిలేరు</span></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%9A%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%9A" title="ఈ ఐపీ చిరునామా నుండి చేసిన మార్పుల గురించి చర్చ [n]" accesskey="n"><span>ఈ IP కి సంబంధించిన చర్చ</span></a></li><li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%A8%E0%B0%BE_%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81-%E0%B0%9A%E0%B1%87%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="ఈ IP అడ్రసు నుండి చేసిన దిద్దుబాట్ల జాబితా [y]" accesskey="y"><span>మార్పుచేర్పులు</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%96%E0%B0%BE%E0%B0%A4%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%83%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B1%81&amp;returnto=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D" title="మీరొక ఖాతాను సృష్టించుకొని, లాగినవడాన్ని ప్రోత్సహిస్తాం; అయితే, అది తప్పనిసరేమీ కాదు"><span>ఖాతా సృష్టించుకోండి</span></a></li><li id="pt-login" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%A1%E0%B1%81%E0%B0%95%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%B5%E0%B1%87%E0%B0%B6%E0%B0%82&amp;returnto=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D" title="మిమ్మల్ని లాగినవమని ప్రోత్సహిస్తున్నాం; కానీ అది తప్పనిసరేమీ కాదు. [o]" accesskey="o"><span>లాగినవండి</span></a></li> </ul> </div> </nav> <div id="left-navigation"> <nav id="p-namespaces" class="mw-portlet mw-portlet-namespaces vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-namespaces-label" > <h3 id="p-namespaces-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">పేరుబరులు</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D" title="విషయపు పేజీని చూడండి [c]" accesskey="c"><span>వ్యాసం</span></a></li><li id="ca-talk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%9A%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%9A:%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D" rel="discussion" title="విషయపు పేజీ గురించి చర్చ [t]" accesskey="t"><span>చర్చ</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-variants" class="mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-variants-label" > <input type="checkbox" id="p-variants-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-variants" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-variants-label" > <label id="p-variants-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">తెలుగు</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation"> <nav id="p-views" class="mw-portlet mw-portlet-views vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-views-label" > <h3 id="p-views-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">చూపులు</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D"><span>చదువు</span></a></li><li id="ca-edit" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D&amp;action=edit" title="ఈ పేజీ సోర్సుకోడ్‌ను దిద్దండి [e]" accesskey="e"><span>మార్చు</span></a></li><li id="ca-history" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D&amp;action=history" title="ఈ పేజీ మునుపటి కూర్పులు [h]" accesskey="h"><span>చరిత్ర</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-cactions" class="mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-cactions-label" title="మరిన్ని ఎంపికలు" > <input type="checkbox" id="p-cactions-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-cactions" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-cactions-label" > <label id="p-cactions-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">మరిన్ని</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <h3 >వెతుకు</h3> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="vector-search-box-form"> <div id="simpleSearch" class="vector-search-box-inner" data-search-loc="header-navigation"> <input class="vector-search-box-input" type="search" name="search" placeholder="వికీపీడియా‌లో వెతకండి" aria-label="వికీపీడియా‌లో వెతకండి" autocapitalize="sentences" title="వికీపీడియా లో వెతకండి [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <input type="hidden" name="title" value="ప్రత్యేక:అన్వేషణ"> <input id="mw-searchButton" class="searchButton mw-fallbackSearchButton" type="submit" name="fulltext" title="పేజీలలో ఈ పాఠ్యం కొరకు వెతుకు" value="వెతుకు"> <input id="searchButton" class="searchButton" type="submit" name="go" title="కచ్చితంగా ఇదే పేరుతో పేజీ ఉంటే అక్కడికి తీసుకెళ్ళు" value="వెళ్లు"> </div> </form> </div> </div> </div> <div id="mw-panel" class="vector-legacy-sidebar"> <div id="p-logo" role="banner"> <a class="mw-wiki-logo" href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%8A%E0%B0%A6%E0%B0%9F%E0%B0%BF_%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B1%80" title="మొదటి పేజీ చూడండి"></a> </div> <nav id="p-navigation" class="mw-portlet mw-portlet-navigation vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-navigation-label" > <h3 id="p-navigation-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">మార్గదర్శకము</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%8A%E0%B0%A6%E0%B0%9F%E0%B0%BF_%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B1%80" title="మొదటి పేజీ చూడండి [z]" accesskey="z"><span>మొదటి పేజీ</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%A6%E0%B1%83%E0%B0%9A%E0%B1%8D%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B1%80" title="ఓ యాదృచ్చిక పేజీని చూడండి [x]" accesskey="x"><span>యాదృచ్ఛిక పేజీ</span></a></li><li id="n-రచ్చబండ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%B0%E0%B0%9A%E0%B1%8D%E0%B0%9A%E0%B0%AC%E0%B0%82%E0%B0%A1"><span>రచ్చబండ</span></a></li><li id="n-aboutsite" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%97%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B0%BF"><span>వికీపీడియా గురించి</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:Contact_us"><span>సంప్రదింపు పేజీ</span></a></li><li id="n-sitesupport" class="mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&amp;utm_medium=sidebar&amp;utm_campaign=C13_te.wikipedia.org&amp;uselang=te" title="మాకు తోడ్పడండి"><span>విరాళాలు</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-పరస్పరక్రియ" class="mw-portlet mw-portlet-పరస్పరక్రియ vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-పరస్పరక్రియ-label" > <h3 id="p-పరస్పరక్రియ-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">పరస్పరక్రియ</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-సహాయసూచిక" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%B8%E0%B0%B9%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%82:%E0%B0%B8%E0%B1%82%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%95"><span>సహాయసూచిక</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%B8%E0%B0%AE%E0%B1%81%E0%B0%A6%E0%B0%BE%E0%B0%AF_%E0%B0%AA%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B0%BF%E0%B0%B0%E0%B0%BF" title="ప్రాజెక్టు గురించి, మీరేం చేయవచ్చు, సమాచారం ఎక్కడ దొరుకుతుంది"><span>సముదాయ పందిరి</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%87%E0%B0%9F%E0%B1%80%E0%B0%B5%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="వికీలో ఇటీవల జరిగిన మార్పుల జాబితా. [r]" accesskey="r"><span>ఇటీవలి మార్పులు</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%95%E0%B1%8A%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B1%80%E0%B0%B2%E0%B1%81"><span>కొత్త పేజీలు</span></a></li><li id="n-దస్త్రం-ఎక్కింపు" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:File_Upload_Wizard"><span>దస్త్రం ఎక్కింపు</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-tb" class="mw-portlet mw-portlet-tb vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-tb-label" > <h3 id="p-tb-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">పరికరాల పెట్టె</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%87%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%95%E0%B1%81%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B1%80%E0%B0%B2%E0%B1%81/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D" title="ఇక్కడికి లింకై ఉన్న అన్ని వికీ పేజీల జాబితా [j]" accesskey="j"><span>ఇక్కడికి లింకున్న పేజీలు</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%95%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D" rel="nofollow" title="ఈ పేజీకి లింకై ఉన్న పేజీల్లో జరిగిన ఇటీవలి మార్పులు [k]" accesskey="k"><span>సంబంధిత మార్పులు</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/వికీపీడియా:ఫైల్_ఎక్కింపు_విజర్డు" title="దస్త్రాలను ఎక్కించండి [u]" accesskey="u"><span>దస్త్రపు ఎక్కింపు</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B1%80%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="ప్రత్యేక పేజీలన్నిటి జాబితా [q]" accesskey="q"><span>ప్రత్యేక పేజీలు</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D&amp;oldid=4334714" title="ఈ పేజీకి చెందిన ఈ కూర్పుకు శాశ్వత లింకు"><span>శాశ్వత లింకు</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D&amp;action=info" title="ఈ పేజీ గురించి మరింత సమాచారం"><span>పేజీ సమాచారం</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:CiteThisPage&amp;page=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D&amp;id=4334714&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="ఈ పేజీని ఎలా ఉల్లేఖించాలనే దానిపై సమాచారం"><span>ఈ పేజీని ఉల్లేఖించండి</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Fte.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E0%25B0%25AA%25E0%25B1%258D%25E0%25B0%25B2%25E0%25B1%2588%25E0%25B0%25B8%25E0%25B1%258D%25E0%25B0%259F%25E0%25B1%258B%25E0%25B0%25B8%25E0%25B1%2580%25E0%25B0%25A8%25E0%25B1%258D"><span>పొట్టి URL ని పొందండి</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Fte.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E0%25B0%25AA%25E0%25B1%258D%25E0%25B0%25B2%25E0%25B1%2588%25E0%25B0%25B8%25E0%25B1%258D%25E0%25B0%259F%25E0%25B1%258B%25E0%25B0%25B8%25E0%25B1%2580%25E0%25B0%25A8%25E0%25B1%258D"><span>Download QR code</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-coll-print_export" class="mw-portlet mw-portlet-coll-print_export vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-coll-print_export-label" > <h3 id="p-coll-print_export-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">ముద్రణ/ఎగుమతి</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%B8%E0%B1%87%E0%B0%95%E0%B0%B0%E0%B0%A3&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D"><span>ఓ పుస్తకాన్ని సృష్టించండి</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:DownloadAsPdf&amp;page=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D&amp;action=show-download-screen"><span>PDF రూపంలో దించుకోండి</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D&amp;printable=yes" title="ఈ పేజీకి ముద్రించుకోదగ్గ కూర్పు [p]" accesskey="p"><span>అచ్చుతీయదగ్గ కూర్పు</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-wikibase-otherprojects" class="mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-wikibase-otherprojects-label" > <h3 id="p-wikibase-otherprojects-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">ఇతర ప్రాజెక్టులలో</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Pleistocene" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q25546" title="ఈ పేజీకి జత చేసి ఉన్న వికీడేటా పేజీకి లంకె [g]" accesskey="g"><span>వికీడేటా అంశం</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-lang" class="mw-portlet mw-portlet-lang vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-lang-label" > <h3 id="p-lang-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">ఇతర భాషలు</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Pleistocene" title="Pleistocene – ఇంగ్లీష్" lang="en" hreflang="en" data-title="Pleistocene" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ఇంగ్లీష్" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%A8%E0%A5%82%E0%A4%A4%E0%A4%A8_%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%97" title="अत्यंतनूतन युग – హిందీ" lang="hi" hreflang="hi" data-title="अत्यंतनूतन युग" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="హిందీ" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AE%BF%E0%AE%B2%E0%AE%BF%E0%AE%9A%E0%AF%81%E0%AE%9F%E0%AF%8B%E0%AE%9A%E0%AE%BF%E0%AE%A9%E0%AF%8D" title="பிலிசுடோசின் – తమిళము" lang="ta" hreflang="ta" data-title="பிலிசுடோசின்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="తమిళము" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B5%80%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8B%E0%B4%B8%E0%B5%80%E0%B5%BB_%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%98%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B4%82" title="പ്ലീസ്റ്റോസീൻ കാലഘട്ടം – మలయాళం" lang="ml" hreflang="ml" data-title="പ്ലീസ്റ്റോസീൻ കാലഘട്ടം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="మలయాళం" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Pleistoseen" title="Pleistoseen – ఆఫ్రికాన్స్" lang="af" hreflang="af" data-title="Pleistoseen" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="ఆఫ్రికాన్స్" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Pleistoz%C3%A4n" title="Pleistozän – స్విస్ జర్మన్" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Pleistozän" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="స్విస్ జర్మన్" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AD%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%82%E0%A4%A4%E0%A4%A8_%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%97" title="अभिनूतन युग – ఆంగిక" lang="anp" hreflang="anp" data-title="अभिनूतन युग" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="ఆంగిక" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%82%D8%B1%D8%A8" title="العصر الحديث الأقرب – అరబిక్" lang="ar" hreflang="ar" data-title="العصر الحديث الأقرب" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="అరబిక్" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%84%D9%8A%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B3%D9%8A%D9%86" title="بليستوسين – ఈజిప్షియన్ అరబిక్" lang="arz" hreflang="arz" data-title="بليستوسين" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="ఈజిప్షియన్ అరబిక్" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Pleistocenu" title="Pleistocenu – ఆస్టూరియన్" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Pleistocenu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="ఆస్టూరియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Pleystosen_epoxas%C4%B1" title="Pleystosen epoxası – అజర్బైజాని" lang="az" hreflang="az" data-title="Pleystosen epoxası" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="అజర్బైజాని" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%B5%D0%B9%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%86%D1%8D%D0%BD" title="Плейстацэн – బెలారుషియన్" lang="be" hreflang="be" data-title="Плейстацэн" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="బెలారుషియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%B5%D0%B9%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%86%D0%B5%D0%BD" title="Плейстоцен – బల్గేరియన్" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Плейстоцен" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="బల్గేరియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%8B%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%A8" title="প্লাইস্টোসিন – బంగ్లా" lang="bn" hreflang="bn" data-title="প্লাইস্টোসিন" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="బంగ్లా" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Pleistosen" title="Pleistosen – బ్రెటన్" lang="br" hreflang="br" data-title="Pleistosen" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="బ్రెటన్" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Pleistocen" title="Pleistocen – బోస్నియన్" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Pleistocen" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="బోస్నియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Plistoc%C3%A8" title="Plistocè – కాటలాన్" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Plistocè" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="కాటలాన్" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Pleistoc%C3%A9n" title="Pleistocén – చెక్" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Pleistocén" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="చెక్" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Pleistosen" title="Pleistosen – వెల్ష్" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Pleistosen" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="వెల్ష్" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Pleistoc%C3%A6n" title="Pleistocæn – డానిష్" lang="da" hreflang="da" data-title="Pleistocæn" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="డానిష్" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Pleistoz%C3%A4n" title="Pleistozän – జర్మన్" lang="de" hreflang="de" data-title="Pleistozän" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="జర్మన్" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CF%83%CF%84%CF%8C%CE%BA%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CE%BF" title="Πλειστόκαινο – గ్రీక్" lang="el" hreflang="el" data-title="Πλειστόκαινο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="గ్రీక్" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Pleistoceno" title="Pleistoceno – ఎస్పెరాంటో" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Pleistoceno" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="ఎస్పెరాంటో" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Pleistoceno" title="Pleistoceno – స్పానిష్" lang="es" hreflang="es" data-title="Pleistoceno" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="స్పానిష్" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Pleistotseen" title="Pleistotseen – ఎస్టోనియన్" lang="et" hreflang="et" data-title="Pleistotseen" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="ఎస్టోనియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Pleistozeno" title="Pleistozeno – బాస్క్యూ" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Pleistozeno" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="బాస్క్యూ" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B3%D9%86" title="پلیستوسن – పర్షియన్" lang="fa" hreflang="fa" data-title="پلیستوسن" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="పర్షియన్" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Pleistoseeni" title="Pleistoseeni – ఫిన్నిష్" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Pleistoseeni" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="ఫిన్నిష్" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Pl%C3%A9istoc%C3%A8ne" title="Pléistocène – ఫ్రెంచ్" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Pléistocène" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="ఫ్రెంచ్" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Pleistoz%C3%A4n" title="Pleistozän – ఉత్తర ఫ్రిసియన్" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Pleistozän" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="ఉత్తర ఫ్రిసియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Pleistoseen" title="Pleistoseen – పశ్చిమ ఫ్రిసియన్" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Pleistoseen" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="పశ్చిమ ఫ్రిసియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_Sealad_Pl%C3%A9istic%C3%A9ineach" title="An Sealad Pléisticéineach – ఐరిష్" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An Sealad Pléisticéineach" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ఐరిష్" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Plistoceno" title="Plistoceno – గాలిషియన్" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Plistoceno" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="గాలిషియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A4%D7%9C%D7%99%D7%99%D7%A1%D7%98%D7%95%D7%A7%D7%9F" title="פלייסטוקן – హిబ్రూ" lang="he" hreflang="he" data-title="פלייסטוקן" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="హిబ్రూ" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Pleistocen" title="Pleistocen – క్రొయేషియన్" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Pleistocen" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="క్రొయేషియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Pleisztoc%C3%A9n" title="Pleisztocén – హంగేరియన్" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Pleisztocén" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="హంగేరియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8A%D5%AC%D5%A5%D5%B5%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D6%81%D5%A5%D5%B6" title="Պլեյստոցեն – ఆర్మేనియన్" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Պլեյստոցեն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ఆర్మేనియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Pleistoceno" title="Pleistoceno – ఇంటర్లింగ్వా" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Pleistoceno" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="ఇంటర్లింగ్వా" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Pleistosen" title="Pleistosen – ఇండోనేషియన్" lang="id" hreflang="id" data-title="Pleistosen" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="ఇండోనేషియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Pleistoceno" title="Pleistoceno – ఈడో" lang="io" hreflang="io" data-title="Pleistoceno" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ఈడో" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Pleist%C3%B3sent%C3%ADmabili%C3%B0" title="Pleistósentímabilið – ఐస్లాండిక్" lang="is" hreflang="is" data-title="Pleistósentímabilið" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ఐస్లాండిక్" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Pleistocene" title="Pleistocene – ఇటాలియన్" lang="it" hreflang="it" data-title="Pleistocene" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ఇటాలియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%9B%B4%E6%96%B0%E4%B8%96" title="更新世 – జపనీస్" lang="ja" hreflang="ja" data-title="更新世" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="జపనీస్" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Pleistosen" title="Pleistosen – జావనీస్" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Pleistosen" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="జావనీస్" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9E%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%9D%E1%83%AA%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%98" title="პლეისტოცენი – జార్జియన్" lang="ka" hreflang="ka" data-title="პლეისტოცენი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="జార్జియన్" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%B5%D0%B9%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%86%D0%B5%D0%BD" title="Плейстоцен – కజఖ్" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Плейстоцен" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="కజఖ్" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%94%8C%EB%9D%BC%EC%9D%B4%EC%8A%A4%ED%86%A0%EC%84%B8" title="플라이스토세 – కొరియన్" lang="ko" hreflang="ko" data-title="플라이스토세" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="కొరియన్" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Pley%C3%AEstosen" title="Pleyîstosen – కుర్దిష్" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Pleyîstosen" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="కుర్దిష్" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Oos_an_Rew" title="Oos an Rew – కోర్నిష్" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Oos an Rew" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="కోర్నిష్" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Pleistocaenum" title="Pleistocaenum – లాటిన్" lang="la" hreflang="la" data-title="Pleistocaenum" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="లాటిన్" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/%C3%84isz%C3%A4italter" title="Äiszäitalter – లక్సెంబర్గిష్" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Äiszäitalter" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="లక్సెంబర్గిష్" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Plestosene" title="Plestosene – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Plestosene" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Pleistocenas" title="Pleistocenas – లిథువేనియన్" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Pleistocenas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="లిథువేనియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Pleistoc%C4%93ns" title="Pleistocēns – లాట్వియన్" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Pleistocēns" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="లాట్వియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Pleistocen" title="Pleistocen – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Pleistocen" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Banyumasan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%B5%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%86%D0%B5%D0%BD" title="Плеистоцен – మాసిడోనియన్" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Плеистоцен" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="మాసిడోనియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Pleistosen" title="Pleistosen – మలయ్" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Pleistosen" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="మలయ్" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%84%D8%B4%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B3%D9%86" title="پلشیستوسن – మాసన్‌దెరాని" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="پلشیستوسن" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="మాసన్‌దెరాని" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Pleistoz%C3%A4n" title="Pleistozän – లో జర్మన్" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Pleistozän" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="లో జర్మన్" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%82%E0%A4%A4%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%AE" title="प्रातिनूतनाश्म – నేపాలి" lang="ne" hreflang="ne" data-title="प्रातिनूतनाश्म" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="నేపాలి" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Pleistoceen" title="Pleistoceen – డచ్" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Pleistoceen" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="డచ్" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Pleistocen" title="Pleistocen – నార్వేజియాన్ న్యోర్స్క్" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Pleistocen" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="నార్వేజియాన్ న్యోర్స్క్" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Pleistocen" title="Pleistocen – నార్వేజియన్ బొక్మాల్" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Pleistocen" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="నార్వేజియన్ బొక్మాల్" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Pleistoc%C3%A8n" title="Pleistocèn – ఆక్సిటన్" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Pleistocèn" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="ఆక్సిటన్" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Plejstocen" title="Plejstocen – పోలిష్" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Plejstocen" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="పోలిష్" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Pleistoceno" title="Pleistoceno – పోర్చుగీస్" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Pleistoceno" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="పోర్చుగీస్" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Pleistocen" title="Pleistocen – రోమేనియన్" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Pleistocen" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="రోమేనియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%B5%D0%B9%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%86%D0%B5%D0%BD" title="Плейстоцен – రష్యన్" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Плейстоцен" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="రష్యన్" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Pleistocene" title="Pleistocene – స్కాట్స్" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Pleistocene" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="స్కాట్స్" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Pleistosena" title="Pleistosena – ఉత్తర సామి" lang="se" hreflang="se" data-title="Pleistosena" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="ఉత్తర సామి" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Pleistocen" title="Pleistocen – సేర్బో-క్రొయేషియన్" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Pleistocen" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="సేర్బో-క్రొయేషియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B7%8A%E0%B6%BD%E0%B7%9B%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%A7%E0%B7%9C%E0%B7%83%E0%B7%93%E0%B6%B1_%E0%B6%85%E0%B7%80%E0%B6%B0%E0%B7%92%E0%B6%BA" title="ප්ලෛස්ටොසීන අවධිය – సింహళం" lang="si" hreflang="si" data-title="ප්ලෛස්ටොසීන අවධිය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="సింహళం" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Pleistocene" title="Pleistocene – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Pleistocene" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Pleistoc%C3%A9n" title="Pleistocén – స్లోవక్" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Pleistocén" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="స్లోవక్" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Pleistocen" title="Pleistocen – స్లోవేనియన్" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Pleistocen" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="స్లోవేనియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-smn mw-list-item"><a href="https://smn.wikipedia.org/wiki/Pleistoseen" title="Pleistoseen – ఇనారి సామి" lang="smn" hreflang="smn" data-title="Pleistoseen" data-language-autonym="Anarâškielâ" data-language-local-name="ఇనారి సామి" class="interlanguage-link-target"><span>Anarâškielâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Pleistoceni" title="Pleistoceni – అల్బేనియన్" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Pleistoceni" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="అల్బేనియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%B5%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%86%D0%B5%D0%BD" title="Плеистоцен – సెర్బియన్" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Плеистоцен" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="సెర్బియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Pleistoz%C3%A4n" title="Pleistozän – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Pleistozän" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Pleistocen" title="Pleistocen – స్వీడిష్" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Pleistocen" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="స్వీడిష్" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B8%A2%E0%B9%84%E0%B8%9E%E0%B8%A5%E0%B8%AA%E0%B9%82%E0%B8%95%E0%B8%8B%E0%B8%B5%E0%B8%99" title="สมัยไพลสโตซีน – థాయ్" lang="th" hreflang="th" data-title="สมัยไพลสโตซีน" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="థాయ్" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Pleistoseno" title="Pleistoseno – టగలాగ్" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Pleistoseno" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="టగలాగ్" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Pleistosen" title="Pleistosen – టర్కిష్" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Pleistosen" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="టర్కిష్" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%B5%D0%B9%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%86%D0%B5%D0%BD" title="Плейстоцен – ఉక్రెయినియన్" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Плейстоцен" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ఉక్రెయినియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D8%B3%D8%B7_%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%AA%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D8%B1" title="وسط حیاتی دور – ఉర్దూ" lang="ur" hreflang="ur" data-title="وسط حیاتی دور" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ఉర్దూ" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Pleystotsen" title="Pleystotsen – ఉజ్బెక్" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Pleystotsen" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ఉజ్బెక్" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Th%E1%BA%BF_Pleistocen" title="Thế Pleistocen – వియత్నామీస్" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Thế Pleistocen" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="వియత్నామీస్" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Pleistocen" title="Pleistocen – వారే" lang="war" hreflang="war" data-title="Pleistocen" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="వారే" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%9B%B4%E6%96%B0%E4%B8%96" title="更新世 – వు చైనీస్" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="更新世" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="వు చైనీస్" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9E%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%9D%E1%83%AA%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%98" title="პლეისტოცენი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="პლეისტოცენი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%9B%B4%E6%96%B0%E4%B8%96" title="更新世 – చైనీస్" lang="zh" hreflang="zh" data-title="更新世" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="చైనీస్" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Keng-sin-s%C3%A8" title="Keng-sin-sè – మిన్ నాన్ చైనీస్" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Keng-sin-sè" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="మిన్ నాన్ చైనీస్" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%9B%B4%E6%96%B0%E4%B8%96" title="更新世 – కాంటనీస్" lang="yue" hreflang="yue" data-title="更新世" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="కాంటనీస్" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q25546#sitelinks-wikipedia" title="భాషాలింకులను మార్చు" class="wbc-editpage">లంకెలను మార్చు</a></span></div> </div> </nav> </div> </div> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> ఈ పేజీలో చివరి మార్పు 2 అక్టోబరు 2024న 06:19కు జరిగింది.</li> <li id="footer-info-copyright">పాఠ్యం <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">క్రియేటివ్ కామన్స్ అట్రిబ్యూషన్/షేర్-ఎలైక్ లైసెన్సు</a>; క్రింద లభ్యం అదనపు షరతులు వర్తించవచ్చు. మరిన్ని వివరాలకు <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">వాడుక నియమాలను</a> చూడండి.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">గోప్యతా విధానం</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%97%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B0%BF">వికీపీడియా గురించి</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BF%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%A7%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%A3_%E0%B0%85%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B1%80%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%AE%E0%B1%81">అస్వీకారములు</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">వృద్ధికారులు</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/te.wikipedia.org">గణాంకాలు</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">కుకీ ప్రకటన</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//te.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">మొబైల్ వీక్షణ</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("This page is using the deprecated ResourceLoader module \"codex-search-styles\".\n[1.43] Use a CodexModule with codexComponents to set your specific components used: https://www.mediawiki.org/wiki/Codex#Using_a_limited_subset_of_components");mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-44nch","wgBackendResponseTime":145,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.455","walltime":"0.532","ppvisitednodes":{"value":9420,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":196830,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":19973,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":11,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":85523,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 451.540 1 -total"," 50.01% 225.807 2 మూస:Reflist"," 21.82% 98.525 1 మూస:Human_timeline"," 21.26% 95.998 1 మూస:Graphical_timeline"," 20.33% 91.790 1 మూస:Quaternary_(period)"," 19.81% 89.469 3 మూస:Cite_web"," 14.81% 66.851 1 మూస:Navbar"," 11.98% 54.090 10 మూస:Cite_journal"," 5.82% 26.275 50 మూస:Timeline_Note"," 5.42% 24.490 2 మూస:Convert"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.214","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":6655996,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.codfw.main-68fccdd5b5-p857z","timestamp":"20241121190657","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0c2a\u0c4d\u0c32\u0c48\u0c38\u0c4d\u0c1f\u0c4b\u0c38\u0c40\u0c28\u0c4d","url":"https:\/\/te.wikipedia.org\/wiki\/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q25546","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q25546","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2019-11-26T07:15:30Z","dateModified":"2024-10-02T06:19:25Z"}</script> </body> </html>

Pages： 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10