Валянціна Андрэева. Ці да чытання беларусам у эміграцыі?

<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd"> <html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml"> <head profile="http://gmpg.org/xfn/11"> <meta http-equiv="X-UA-Compatible" content="IE=edge" /> <meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1, maximum-scale=1, user-scalable=no"> <link rel="shortcut icon" type="image/x-icon" href="/favicon.png" /> <link href="https://fonts.googleapis.com/css?family=Roboto:400,500,700,900&subset=cyrillic" rel="stylesheet"> <title>Валянціна Андрэева. Ці да чытання беларусам у эміграцыі?</title> <link rel="alternate" type="application/rss+xml" title="RSS" href="/feed/" /> <link rel="canonical" href="https://budzma.org/news/valyantsina-andreeva-vydavetskaya-sfera.html" />  <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=UTF-8" /> <meta name="robots" content="index, follow" /> <meta name="keywords" content="-" /> <meta name="description" content="Ці да чытання беларусам у эміграцыі, што і для каго выдаецца, ці лёгка захоўваць сувязі з Беларуссю, як заахвоціць дзяцей чытаць і ці заменіць штучны інтэлект жывых аўтараў? Разважае галоўная рэдактарка Gutenberg Publisher Валянціна Андрэева." /> <link href="/bitrix/cache/css/s1/ibwm/template_c0fe9f7aa8c5195319dbc40a00d0d738/template_c0fe9f7aa8c5195319dbc40a00d0d738_v1.css?1730930941161191" type="text/css" data-template-style="true" rel="stylesheet" /> <script src="https://platform-api.sharethis.com/js/sharethis.js#property=651e80fbc9bda500128cb0c9&product=sop"></script> <script src="/bitrix/cache/js/s1/ibwm/template_e444765d6f08b7362a952a91c0e36017/template_e444765d6f08b7362a952a91c0e36017_v1.js?1730930938218314"></script> <script>var _ba = _ba || []; _ba.push(["aid", "66b077ce719461b0c5b4ac7ba2bca349"]); _ba.push(["host", "budzma.org"]); (function() {var ba = document.createElement("script"); ba.type = "text/javascript"; ba.async = true;ba.src = (document.location.protocol == "https:" ? "https://" : "http://") + "bitrix.info/ba.js";var s = document.getElementsByTagName("script")[0];s.parentNode.insertBefore(ba, s);})();</script>  <script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=G-8N1P40VZWS"></script> <script> window.dataLayer = window.dataLayer || []; function gtag(){dataLayer.push(arguments);} gtag('js', new Date()); gtag('config', 'G-8N1P40VZWS'); gtag('config', 'UA-7161554-1'); </script> </head> <body class="body"> <div id="panel"></div> <div id="body-list"> <div id="header"> <div class="header-top"> <div class="container"> <div class="social clearfix"> <ul class="navbar navbar-top"> <li ><a class="hvr-underline-reveal" href="/">budzma.org</a></li> <li ><a class="hvr-underline-reveal" href="/about/">Пра нас</a></li> <li><a class="hvr-underline-reveal" href="https://ko-fi.com/budzma/shop">Крама</a></li> </ul> </div> </div> </div> <div class=header-bottom> <div class="container"> <div class="row"> <div class="col-sm-5 col-md-4"> <div class="logo"> <div class="logo-inner"> <a href="/" class="logo__link"> <span>Будзьма беларусамі!</span> <img class="logo__img" src="/bitrix/templates/ibwm/img/logo-new.png" alt="Будзьма беларусамі!"> </a> </div> </div> </div> <div class="col-sm-7 col-md-5 col-md-offset-3 form-search-block"> <div class=headersearch-form> <form action="/search/index.php" autocomplete="off"> <input type="text" name="q" value="" id="ls" class="searchfield" placeholder="Пошук" /> <button type="submit" class="searchfield__button"> <i class="fa fa-search fa-1"></i> </button> </form> </div> <div class="social__icons"> <a class="social__icons-link social__icons-link--tele" href="https://t.me/budzmaorg" target=_blank>telegram</a> <a class="social__icons-link social__icons-link--tiktok" href="https://www.tiktok.com/@budzma_razam" target=_blank>Tiktok</a> <a class="social__icons-link social__icons-link--insta" href="https://www.instagram.com/budzma/" target=_blank>www.instagram.com/budzma/</a> <a class="social__icons-link social__icons-link--fb" href="https://www.facebook.com/budzmabelarusami" target=_blank>Facebook.com</a> <a class="social__icons-link social__icons-link--vk" href="https://vk.com/budzmabelarusami" target=_blank>vk.com</a> <a class="social__icons-link social__icons-link--tw" href="https://twitter.com/budzma" target=_blank>twitter.com</a> <a class="social__icons-link social__icons-link--y" href="https://www.youtube.com/user/thebudzma/videos" target=_blank>youtube.com</a> </div> </div> </div> </div> <div class="main-menu-container"> <div class="toggle-wrapper"> <div class="mobile-toggle"> <span></span> <span></span> <span></span> </div> </div> <div class="main-menu"> <ul id="menu-menu2" class="menu"> <li class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category current-menu-item"><a href="/category/news">Актуаліі</a></li> <li class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category current-menu-item"><a href="/category/column">Меркаванні</a></li> <li class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category current-menu-item"><a href="/category/history">Гісторыя</a></li> <li class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category current-menu-item"><a href="/category/literature">Літаратура</a></li> <li class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category current-menu-item"><a href="/category/muzyka">Музыка</a></li> <li class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category current-menu-item"><a href="/category/gatuem-z-budzma">Гатуем з «Будзьма!»</a></li> <li class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category current-menu-item"><a href="/category/gistoryya-za-5-khvilin">Гісторыя за 5 хвілін</a></li> <li class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category current-menu-item"><a href="/category/tryzub-i-pagonya">Трызуб і Пагоня</a></li> <li class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category current-menu-item"><a href="/category/sarmat">Сармат</a></li> <li class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category current-menu-item"><a href="/category/razumnyaty">Разумняты</a></li> <li class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category current-menu-item"><a href="/category/vandruem-razam">Вандруем разам</a></li> <li class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category current-menu-item"><a href="/events/upcoming/">Афіша</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> <div id="allcontent-posts"> <div class="maincontent aktuakii-section container"> <div id=aktualii class="row"> <div id=featured-posts class="col-lg-8"> <div id="content" class="content__item"> <div id="posts"> <div class="full-post" id="post-239554"> <div class="meta-full-post"> <span>19.11.2024</span> <span>|</span> <a href="/category/socium">Грамадства</a> <a href="/category/literature">Літаратура</a> <div class="sharethis-inline-share-buttons top"></div> </div> <h2 class="padzahalovak"></h2> <h1 class="full-post-title">Валянціна Андрэева: «Хацелася б, каб выдавецкая сфера не выглядала групай прадпрымальнікаў, а была структурай з задачамі і амбіцыямі нацыянальнага маштабу»</h1> <div class="full-post-content"> <p style="text-align: justify;"> <b>Ці да чытання беларусам у эміграцыі, што і для каго выдаецца, ці лёгка захоўваць сувязі з Беларуссю, як заахвоціць дзяцей чытаць і ці заменіць штучны інтэлект жывых аўтараў? <a target="_blank" href="https://gazetaby.com/post/valyancina-andreeva-xacelasya-b-kab-vydaveczkaya-sfera-ne-vyglyadala-g/204172/">Разважае</a> на «Салідарнасці» галоўная рэдактарка Gutenberg Publisher Валянціна Андрэева.</b> </p> <hr> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: center;"> <img width="1280" alt="Valiancina Andrejeva" src="/upload/medialibrary/24c/41nzgfccvlfkmhak19pti0i023aan1je.jpg" height="960" title="Valiancina Andrejeva"><i><br> </i> </p> <p style="text-align: justify;"> <i>Усе фота дадзеныя суразмоўцай</i> </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <h2 style="text-align: justify;">«Не фіксацыя на нашых траўмах, а жыццё ў яго дробязях, і ўменне ўсміхнуцца ў кожны момант»</h2> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> Пасля 2020 года беларуская культура шмат што страціла, і кніжная галіна — не выключэнне. Але набыткаў тут, падаецца, болей. Так, у краіне фактычна не засталося незалежных выдавецтваў — але ў замежжы многія аднавілі працу. Да таго ж паўсталі новыя выдавецтвы, кнігарні, бібліятэкі, фестывалі — кніжны рух зрабіўся сапраўднай з’явай, а кніга — важнай часткай беларускай ідэнтычнасці. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> <b>— Як гэта ўдалося, і ці выпадкова немалая частка беларускіх выдавецтваў паўстала ў Польшчы?</b> </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> — Гэта працэсы натуральныя. З аднаго боку, мноства актыўных людзей былі выціснутыя з Беларусі — хоць у спрыяльных, добрых умовах яны шмат чаго маглі зрабіць, і ўсплёск беларускай кніжнай актыўнасці, думаю, быў бы ўнутры краіны. А з другога, абурэнне сітуацыяй сублімавалася, пераўтварылася ў нястрымную энергію. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> Так раней і 2006 год стаў штуршком для актыўнасці: калі паглядзець гады нараджэння многіх знакамітых цяпер ініцыятыў, то яны акурат паўсталі пасля Плошчы-2006. Вось і 2020 год вызваліў энергію нязгоды з нясправядлівасцю і даў сілы рабіць яшчэ больш, эфектыўней, цікавей. І гэта абсалютна нармальна, гэтага можна было чакаць. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> Таксама натуральна, што большасць ініцыятыў з’явіліся ў Польшчы. Перадусім тут трэба падзякаваць палякам, якія вельмі хутка зрэагавалі на нашу сітуацыю і далі досыць спрыяльныя ўмовы, пусцілі нас на рынак працы з гуманітарнымі візамі/статусам уцекача, што вельмі дапамагло і нам, і прынесла эканамічную выгаду палякам. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> <b>— Падаецца, усяго год таму з’явілася <a target="_blank" href="https://budzma.org/news/valyantsina-andreeva.html?sphrase_id=905299">Gutenberg Publisher</a>, адным з першых прадуктаў, калі не памыляюся, стаў пазл «Бітва пад Воршай» — а сёння на сайце вочы разбягаюцца: кнігі, гульні, налепкі, мапы, падарункі.</b> </p> <p style="text-align: justify;"> <b> </b> </p> <p style="text-align: justify;"> <b>Што карыстаецца найбольшым попытам, а якія навінкі, мажліва, на падыходзе?</b> </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> — Самая папулярнае — гульня Ганны Шымановіч і Даны Мігуновай <a target="_blank" href="https://budzma.org/news/ya-nikoli-ne.html?sphrase_id=905299">«Я ніколі не...»</a>, фактычна, яе наклад ужо скончыўся. І мала што ён скончыўся ў нас — поспех заўважылі нават у Беларусі, мы ведаем, што Oz.by зрабіў рэпліку гэтай гульні. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> Зразумела, тут не ідзе гаворка пра аўтарскія правы, бо ідэя вядомая і яны проста стварылі новую версію — але нешта мне падказвае, каб не была гульня такой паспяховай, мо і не ўзяліся б за яе выпуск у Беларусі. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> Мяркую, гэта паказвае патрэбу беларусаў, па-першае, у ідэнтыфікацыі сябе беларусамі, а па-другое, у гумары і лёгкасці. Не фіксацыя на нашых траўмах, не бясконцая барацьба, а жыццё ў яго дробязях, і ўменне ўсміхнуцца ў кожны момант. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> Выдавецтва, дадае галоўная рэдактарка, мае ўжо амаль 30 тытулаў кніг, цягам восені запланавана здаць у друк яшчэ 9 найменняў. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> З найбольш чаканых навінак — «Чырвоны крыж» Сашы Філіпенкі (на сайце выдавецтва ўжо можна рабіць перадзамовы). Таксама ідзе актыўная праца над дзіцячымі кнігамі. </p> <p style="text-align: center;"> <img width="576" alt="Gutenberg Publisher" src="/upload/medialibrary/8b5/qua6c8f4z3na0dykcm8c0040hgbmxmke.jpg" height="1280" title="Gutenberg Publisher"><br> </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: center;"> <img width="700" alt="Valiancina Andrejeva" src="/upload/medialibrary/09a/vdv1pcmgdok6hvg482l1giyhvei41dhd.jpg" height="851" title="Valiancina Andrejeva"><br> </p> <p style="text-align: justify;"> — Вось-вось пойдуць у друк першыя кніжкі серыі для самастойнага чытання дзяцей-беларусаў, якія пачалі чытаць на замежнай мове, хто ў 2021-2024 пайшоў у першы клас у Польшчы, Літве, у Грузіі ці Штатах. Бо кірыліца для іх можа быць складанай, і правільныя націскі, дый само чытанне на роднай мове можа не прыносіць таго задавальнення, як нам, бацькам, хацелася б. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> Беларуская мова — тая нітачка, якая звязвае нас усіх у адну вялікую супольнасць, дазваляе адчуваць сябе «сваімі», прыналежнымі да нейкай групы ў гэтым свеце, і мы хацелі б таго ж для нашых дзяцей. Але і кірыліца мусіць быць для іх зразумелай, не «белым шумам», як яе ўспрымаюць людзі ў краінах з іншай сістэмай пісьма. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> І раз мы можам, раз беларуская мова ляжыць у нас побач, на канапе, яе трэба толькі ўзяць і пагладзіць, як коціка, каб яна стала роднай — то варта гэтым скарыстацца. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> У дзіцячай серыі, распавядае «Салідарнасці» спадарыня Валянціна, тры ўзроўні складанасці, у залежнасці ад таго, наколькі дзіця прызвычаілася ўжо да чытання. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> Выдавецтва таксама набыло адмысловы шрыфт, які палягчае чытанне (ён быў распрацаваны для дыслексікаў), а ў дадатак да тэкстаў ідуць налепкі, розныя заахвочвальныя стымулы — каб дзіця пачало чытаць не пад прымусам, а па любові, ганарылася поспехамі і набывала ўпэўненасць ва ўласных сілах. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> — Усё, што тычыцца беларускай мовы, для мяне павінна быць адначасова звязана са свабодным выбарам. Я не прымушаю ні дзяцей, ні калег і сяброў гаварыць на беларускай — бо калі будзе прымус, не свабодны выбар, гэта не мае ніякай каштоўнасці. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> <b>— Ведаю, што выдавецтва ладзіць таксама літаратурныя лекцыі і сустрэчы — наколькі запатрабаваны такі фармат у беларусаў замежжа, і ці толькі яны прыходзяць на сустрэчы?</b> </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> — Акрама гутарак і лекцый, цяпер мы таксама пачалі праводзіць майстар-класы. Прастора ў нас невялікая, яна не можа прыняць болей за 15 чалавек, інакш будзе ўжо няўтульна. Але акурат невялікая камфортная група людзей збіраецца заўжды. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> І насамрэч гэта не толькі беларусы — часам украінцы і нават палякі. Але беларусы заўсёды вядуць рэй. То бок, гэта відавочна беларускае мерапрыемства, з акцэнтам на беларусаў, але цікавае і людзям іншых нацыянальнасцяў. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> Звычайна ў нас няма моўнага бар’еру, як правіла, усім камфортна — а мы трымаемся свайго і вітаем кожнага, хто далучаецца. </p> <p style="text-align: center;"> <img width="1080" alt="Valiancina Andrejeva" src="/upload/medialibrary/0cb/7rckblrr1avaor1ulbi5i604w8jt652f.jpg" height="720" title="Valiancina Andrejeva"><br> </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: center;"> <img width="1080" alt="Kalniadar" src="/upload/medialibrary/eb0/xr17c3dhed9kys7rvng26kxnklwz41rc.jpg" height="1080" title="Kalniadar"><br> </p> <h2 style="text-align: justify;">«Было б добра, калі б кнігі — гэта было пра канкурэнцыю»</h2> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> <b>— Летась у адным з інтэрв’ю вы казалі, што стараецеся захоўваць асабістыя кантакты з беларусамі ўнутры краіны і прыцягваць іх да працы, каб захоўваць адзіную інтэлектуальную прастору, не падзяляць на «тых, хто з’ехаў» і «тых, хто застаўся». Але за год сітуацыя з рэпрэсіямі ўскладнілася — ці атрымліваецца гэта цяпер?</b> </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> — Мала таго, што ёсць рэпрэсіі і пераслед, яшчэ ёсць звычайныя бізнес-працэсы. Мы не можам сабе дазволіць нейкія «шэрыя» схемы, падвойную бухгалтэрыю. А для нас важна плаціць людзям за іх працу, прынамсі, ставім такую мэту. І сам працэс аплаты — вялікі выклік: складанасці з дакументацыяй, рызыка падставіць пад удар чалавека, які ў Беларусі і не хацеў бы, каб хтосьці ведаў, што ў яго ёсць прыбыткі з-за мяжы, бо невядома, як гэта могуць трактаваць. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> З іншага боку, калі не ўказваць падатковае рэзідэнцтва чалавека, якому мы плацім (у выпадку з беларусамі гэта так), падатак складае 20% ад сумы ганарару. Мяркую, кожны разумее, што гэта немалы адсотак, пры тым што і самі ганарары — не сотні тысяч еўра ці даляраў. Здавалася б, дробязь, але яна ўжо ставіць значны бар’ер у супрацы з беларусамі. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> Тым не менш, мы імкнёмся да таго, каб працягваць супрацу, не падзяляць беларусаў на «тых» і «гэтых». Спадзяёмся, якраз у дзіцячай серыі будуць публікавацца і аўтары з Беларусі, магчыма пад псеўданімам, і гэта дасць ім магчымасць творчай самарэалізацыі. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> Дарэчы, плануем таксама і дарослую серыю кніг, дзе маглі б публікавацца аўтары з Беларусі — можа, тое, што раней выходзіла ў краіне надта малымі накладамі і не паспела ўвайсці ў грамадскую інтэлектуальную прастору. Крок за крокам рушым у гэтым кірунку. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> <b>— Ці ўзаемадзейнічаеце вы з іншымі беларускімі выдавецтвамі ў замежжы, альбо кнігі — усё ж пра канкурэнцыю, не пра талаку?</b> </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> — Было б добра, калі б кнігі — гэта было пра канкурэнцыю, каб у нас быў рынак і было што дзяліць. Але няма. Наш чытач — у тым ліку нашы аўтары і калегі, мы чытаем кнігі адно аднаго. Канешне, ёсць супраца, сяброўства і ўзаемападтрымка, за якую я вельмі ўдзячная старэйшым калегам. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <blockquote> <p style="text-align: justify;"> Аднак я б хацела скарыстацца магчымасцю і, умоўна кажучы, устаць на крэселка і сказаць: трэба яднацца. Добра, што мы стварыліся як аўтаномныя адзінкі, што маем асабістыя сувязі для ўзаемападтрымкі. Але як арганізмы ўскладняліся, так і нашы структуры мусяць. </p> </blockquote> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: center;"> <img width="750" alt="Valiancina Andrejeva" src="/upload/medialibrary/650/d3j3dht1jkdnhpfi40litrr47udug9n0.jpg" height="1032" title="Valiancina Andrejeva"><br> </p> <p style="text-align: justify;"> У прыватнасці, я б вельмі хацела, каб стварылася Асацыяцыя беларускіх выдаўцоў, якая выпрацавала б нейкія стратэгіі камунікацыі са знешнімі партнёрамі, прадстаўнікамі іншых краін, культурных інстытуцый гэтых краін. Каб наша выдавецкая сфера не выглядала групай індывідуальных прадпрымальнікаў, а была структурай з задачамі і амбіцыямі нацыянальнага маштабу. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> <b>— Задачка, канешне, з зорачкай. Але ж прыемна, што ёсць, каму яднацца: беларусы ўжо маюць выдавецтвы, якія працуюць з паэзіяй (Строцаў), з аўдыякнігамі (Litaralna), жаночае (Пфляўмбаум), «белліт без цэнзуры» (Мяне няма), Янушкевіч, Gutenberg Publisher, Скарына Press, Сzabor... Гэтага дастаткова, ці пэўныя кірункі яшчэ не ахопленыя?</b> </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> — Так, ёсць слаба ахопленыя кірункі — кажу прынамсі пра навуковую літаратуру. Мы шмат страцілі ад таго, што не працуе выдавецтва Arche. Гэта вельмі ёмістая праца, якая патрабуе шмат высілкаў, шмат грошай, часу — і тым не меней, трэба, каб такое выдавецтва з’явілася, мо пры нейкай інстытуцыі, і пачало выдаваць навуковыя кнігі. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> Мала выдаваць (бо можна сабрацца добрай камандай і зладзіць self-publishing, дзякуй богу, цяпер хапае магчымасцяў), яшчэ распаўсюджваць. Гэта тое, чаго моцна нестае: кнігагандлярчай структуры. Такога вялікага кніжнага складу, які б меў камунікацыю з усімі выдаўцамі і мог бы пастаўляць беларускія кнігі па ўсім свеце цэнтралізавана. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> Аднак усё ўпіраецца ў грошы, бо такое прадпрыемства патрабуе большых інвестыцый, чым ініцыятыва выдання адной-дзвюх кніжак. І таксама ў асобу — ініцыятыўнага чалавека, які ўзяў бы на сябе такую адказнасць. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> Мне самой вельмі цікава, я змагаюся з жаданнем ствараць кніжны склад, бо тады давядзецца выбраць: альбо я займаюся лагістыкай кніжных патокаў, альбо выдаю кніжкі — адначасова гэта рабіць немагчыма. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> <b>— Некаторыя кнігі Gutenberg Publisher пазначаныя адмысловым знакам No AI Content Inside — «створана без штучнага інтэлекту». Гэта прынцыповая пазіцыя? Мо, ШІ і не зашкодзіў бы ў распаўсюдзе беларускіх кніг і перакладаў?</b> </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> — Калі вы набываеце рукавічкі хэнд-мэйд, звязаныя нейкай бабуляй, а не на фабрыцы — ці гэта прынцыповая пазіцыя? Не, канешне. Проста вы цэніце, што яны створаныя рукамі чалавека. А яшчэ больш прыемна, калі вы ведаеце гэтага чалавека альбо нейкую яго гісторыю, ці ён сімпатычны сваімі поглядамі. </p> <p style="text-align: center;"> <img width="357" alt="No AI Content Inside " src="/upload/medialibrary/43f/go9dgjmfj389pflgjtcdy53i24dr7id1.jpg" height="321" title="No AI Content Inside "><br> </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> Таму No AI Content Inside — толькі пазнака. Напамін, што мы людзі, і ў кожнага з нас ёсць хваробы, дзеці, праца, безграшоўе, перапоўнены трамвай. І тым не менш, мы сядаем і пішам кнігу, альбо малюем да яе ілюстрацыію. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> Канешне, гэты знак навырост, бо ў беларускай літаратуры няма такой праблемы, якая ўжо напаткала англамоўную: на тым жа Amazon безліч кніг, створаных цалкам АІ. Яны пустыя, зробленыя дзеля грошай. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> Беларуская мова з гэтым яшчэ не сутыкнулася. Але мы людзі свету і ўжо не прывязаныя толькі да сваёй праблемы, нават дзіўна, што такі знак не прыдумалі да нас. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> Дарэчы, у працы наогул мы скарыстоўваем АІ, напрыклад, у вокладцы кнігі Вашынгтона Ірвінга «Сонная лагчына». Важна падкрэсліць, што і тут дызайнеру давялося папрацаваць, даючы заданне штучнаму інтэлекту, каб часнок не быў большы за гарбуз і г.д. То бок, гэта робіцца не на шчаўчок пальцамі, гэта таксама праца, проста іншага кшталту. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <h2 style="text-align: justify;">«Папяровая кніга ў эміграцыі — адназначна раскоша»</h2> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> <b>— Калісьці, Мінкультуры з гонарам казала, Беларусь уваходзілі ў лік самых чытаючых краін прынамсі ў СНД. Цяпер, калі меркаваць па стасунках з чытачамі, наведнікамі кніжных кірмашоў: ці масава чытаюць беларусы ў эміграцыі? Папяровая кніга — раскоша ці паўсядзённасць?</b> </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> — Папяровая кніга ў эміграцыі — адназначна раскоша. Ёсць, канешне, група людзей, якія прызналі паразу ў гэтым змаганні, паддаюцца сваёй любові да кніг і набываюць усё тое, што хочацца, на кожным новым месцы маючы бібліятэчку. Іх няшмат, але пры тым яны вельмі заўважныя. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> Бо чытаючыя людзі сталі больш гуртавацца (магчыма, дзякуючы 2020 году, а магчыма, гэта шырэйшы працэс, не звязаны з нашымі падзеямі —нават у TikTok ёсць BookTok, дзе дзеці чытаюць і абмяркоўваюць кніжкі, а ў ЗША, як я чула, новы рэнесанс бібліятэк). </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: center;"> <img width="552" alt="Bielarusy na knižnym kirmašy ŭ Katavice" src="/upload/medialibrary/2cd/knhza8opv4azs9mcg3u5gi0f8ol05ao2.jpg" height="368" title="Bielarusy na knižnym kirmašy ŭ Katavice"> </p> <p style="text-align: center;"> <i><img width="552" alt="Bielarusy na knižnym kirmašy ŭ Katavice" src="/upload/medialibrary/f42/sefwqzcndsil7n4z9lp5jbqxqdv2p03x.jpg" height="368" title="Bielarusy na knižnym kirmašy ŭ Katavice"><br> Беларусы на кніжным кірмашы ў Катавіцэ. Фота: Аляксандр Драгавоз</i> </p> <p style="text-align: justify;"> Такія заўзятыя чытачы — самыя нашы любімыя і дарагія людзі. Але ж вельмі многа і тых беларусаў, каму ў эміграцыі зусім не да чытання: «усё складана, дазволіць сабе набываць кніжкі не магу, тут бы выжыць». </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> Таму рэальны ўзровень чытання ў параўнанні з тым, які быў дома, у Беларусі, наўрад ці вырас. Хіба адбылося пераразмеркаванне ў бок беларускамоўнай літаратуры, бо многія маюць патрэбу адчуць сябе беларусамі або прынамсі адчуць вайб беларускамоўных кніг. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> <b>— Хочацца вярнуцца да таго, з чаго пачыналі гутарку: беларуская кніга за чатыры гады, безумоўна, стала з’явай, якая аб’ядноўвае нас у замежжы, незалежна ад краіны пражывання.</b> </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> <b>Кнігі, кірмашы, фэсты, творчыя прэміі — іх вельмі многа, і гэта цешыць, але той, хто толькі далучаецца да беларускага, можа разгубіцца. Якія вы б назвалі самыя яркія кніжныя падзеі, да чаго варта спрычыніцца беларусам і замежнікам, хто хоча чытаць беларускае?</b> </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> — Складанае пытанне, насамрэч. Шмат што залежыць ад таго, дзе вы знаходзіцеся і які фармат абіраеце, што больш даспадобы. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> На мой погляд, агульнанацыянальнай і шматнаселенай з’явай мог бы быць фестываль інтэлектуальнай кнігі PRADMOVA. Не ведаю, ці палохае азначэнне «інтэлектуальная», і людзі думаюць, можа, гэта не для мяне, не такі ўжо інтэлектуал. Але папраўдзе, калі вы задумаліся пра кнігу — варта звярнуць увагу на PRADMOVA, бо менавіта там робіцца падсумаванне ўсёй кніжнай сферы за год. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> Варта паглядзець на YouTube нейкія стрымы, далучыцца налета (нават сёлета яшчэ можна трапіць на фестываль у Варшаве і Познані), прыйсці, каб пабачыць нажыва аўтараў, выдаўцоў, паглядзець, хто гэтыя людзі і чым яны жывуць. А яны падкажуць і параяць кнігі, што могуць адказаць на вашы ўнутраныя патрэбы. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> І другое, што хачу назваць — усіх запрашаю ўлетку на Picnic Letucien у Кракаве. Гэта тое мерапрыемства, на якое варта прыехаць з любога канца свету. Найлепшы беларускі фестываль, які ўвогуле дзе-небудзь калі-небудзь я бачыла ці чула. Як Burning Man у Амерыцы, куды варта паехаць хоць раз у жыцці. </p> <p style="text-align: justify;"> </p> <p style="text-align: justify;"> Тут вы сустрэнеце і музыкаў, і кніжнікаў, і прадстаўнікоў гастранамічнай сферы — усіх на свеце, і ў нашым парку імя Ёрдана вам будзе вельмі камфортна і цікава. </p> </div> <div class="social-likes-wrapper"> <div class="addthis_inline_share_toolbox"></div> <div class="sharethis-inline-share-buttons"></div> </div> <div class="full-post-pages"></div> <div class="meta-full-post"> </div> </div> </div> </div> <div class="detail-bottom-banner"><a href="https://ko-fi.com/budzma" target="_blank"><img src="/upload/iblock/c53/cleaexvecni0wlx8lpv5tbqdprrvc474.png"></a></div> <div class="column-sliders content__item"> <div class="content-prev-next main-content-section"> <a id="prev-1" class="content-prev" href="#"><i class="fa fa-2 fa-angle-left" aria-hidden="true"></i></a> <a id="next-1" class="content-next" href="#"><i class="fa fa-2 fa-angle-right" aria-hidden="true"></i></a> </div> <h2 class=main-rubryka>Апошняе ў рубрыцы:</h2> <div class="slider" data-prev="prev-1" data-next="next-1"> <div class="row slide"> <div class="col-md-6" id="bx_3218110189_70913"> <div class=maincontent__img> <a href="/news/zavestsi-dzitsya.html" rel="bookmark" alt="«Для таго, каб мне завесці дзіця, спачатку трэба з’ехаць з Беларусі». Запыталіся ў моладзі, ці хочуць яны станавіцца бацькамі"><img width="330" height="203" src="/upload/resize_cache/iblock/239/330_200_2/z73m9p8ttt5vyeiyn1dblhhb1uaske67.jpg" class="aligncenter post_thumbnail wp-post-image wp-post-image" alt="valiancina_shauchenka" /></a> </div> <div class=maincontent__text> <div class=maincontent__title><a href="/category/socium">Грамадства</a> </div> <h2 class="maincontent__info"><a href="/news/zavestsi-dzitsya.html" rel=bookmark alt="«Для таго, каб мне завесці дзіця, спачатку трэба з’ехаць з Беларусі». Запыталіся ў моладзі, ці хочуць яны станавіцца бацькамі">«Для таго, каб мне завесці дзіця, спачатку трэба з’ехаць з Беларусі». Запыталіся ў моладзі, ці хочуць яны станавіцца бацькамі</a> </h2> <p class="maincontent__info-text"> У мінулым годзе нараджальнасць у Беларусі дасягнула рэкордна нізкага паказчыка — 64 089 дзяцей. Для параўнання,...</p> </div> </div> <div class="col-md-6" id="bx_3218110189_70903"> <div class=maincontent__img> <a href="/news/zbor-srodkau-na-stvarenne-filma-pra-alesya-adamovicha.html" rel="bookmark" alt="Абвешчаны збор сродкаў на стварэнне серыі дакументальных фільмаў пра Алеся Адамовіча да 100-годдзя пісьменніка"><img width="330" height="203" src="/upload/resize_cache/iblock/631/330_200_2/dy3qt8oi2v3ahg5f7amtv4ssqzdxat1h.jpg" class="aligncenter post_thumbnail wp-post-image wp-post-image" alt="valiancina_shauchenka" /></a> </div> <div class=maincontent__text> <div class=maincontent__title><a href="/category/socium">Грамадства</a> <a href="/category/literature">Літаратура</a> </div> <h2 class="maincontent__info"><a href="/news/zbor-srodkau-na-stvarenne-filma-pra-alesya-adamovicha.html" rel=bookmark alt="Абвешчаны збор сродкаў на стварэнне серыі дакументальных фільмаў пра Алеся Адамовіча да 100-годдзя пісьменніка">Абвешчаны збор сродкаў на стварэнне серыі дакументальных фільмаў пра Алеся Адамовіча да 100-годдзя пісьменніка</a> </h2> <p class="maincontent__info-text"> Ініцыятыўная група «Прыпынак Адамовіча» запусціла збор сродкаў на стварэнне серыі дакументальных фільмаў пра Алеся...</p> </div> </div> </div> <div class="row slide"> <div class="col-md-6" id="bx_3218110189_70902"> <div class=maincontent__img> <a href="/news/shura-bi-2-kantsert.html" rel="bookmark" alt="Шура Бі-2: «Канцэрт на стадыёне «Дынама» ў Мінску маментальна забаранілі»"><img width="330" height="203" src="/upload/resize_cache/iblock/a82/330_200_2/f8vme01u2ufyp2nw2an03em00caw1ug3.jpg" class="aligncenter post_thumbnail wp-post-image wp-post-image" alt="valiancina_shauchenka" /></a> </div> <div class=maincontent__text> <div class=maincontent__title><a href="/category/socium">Грамадства</a> <a href="/category/muzyka">Музыка</a> </div> <h2 class="maincontent__info"><a href="/news/shura-bi-2-kantsert.html" rel=bookmark alt="Шура Бі-2: «Канцэрт на стадыёне «Дынама» ў Мінску маментальна забаранілі»">Шура Бі-2: «Канцэрт на стадыёне «Дынама» ў Мінску маментальна забаранілі»</a> </h2> <p class="maincontent__info-text"> Музыкі Бі-2 — пра тое, як 2020 год звязаны са свабодай. — Калі ў 2020 годзе на другі дзень пратэстаў мы ўбачылі,...</p> </div> </div> <div class="col-md-6" id="bx_3218110189_70901"> <div class=maincontent__img> <a href="/news/yak-belarusy-zhyli.html" rel="bookmark" alt="Як беларусы жылі па драўляным календары. Усё жыццё змяшчалася на простым кійку"><img width="330" height="203" src="/upload/resize_cache/iblock/c27/330_200_2/w2yjtlrcoove0xhtjmeptptx801ss1ez.jpg" class="aligncenter post_thumbnail wp-post-image wp-post-image" alt="valiancina_shauchenka" /></a> </div> <div class=maincontent__text> <div class=maincontent__title><a href="/category/socium">Грамадства</a> <a href="/category/history">Гісторыя</a> </div> <h2 class="maincontent__info"><a href="/news/yak-belarusy-zhyli.html" rel=bookmark alt="Як беларусы жылі па драўляным календары. Усё жыццё змяшчалася на простым кійку">Як беларусы жылі па драўляным календары. Усё жыццё змяшчалася на простым кійку</a> </h2> <p class="maincontent__info-text"> Адзіны беларускі разьбяны драўляны каляндар, які захаваўся, сёння захоўваецца ў расійскім музеі, піша «Наша Ніва». ...</p> </div> </div> </div> </div> </div></div> <div id=aktualii-all-lent class="news sidebar col-lg-4"> <div class="banner-sidebar"> <a href="https://www.youtube.com/@BudzmaDzieciam" target="_blank"><img src="/upload/iblock/815/no8nuqj6h1lvq2e97os3ihcvckfo5im9.png"></a> </div>  <div class="sidebar__item"> <div class="content-prev-next"> <a id="prev-2" class="content-prev" href="#"><i class="fa fa-2 fa-angle-left" aria-hidden="true"></i></a> <a id="next-2" class="content-next" href="#"><i class="fa fa-2 fa-angle-right" aria-hidden="true"></i></a> </div> <h2 class="child-rubryka"><a href="/category/news">Апошнія навіны</a></h2> <div id=slider2 class="slider news-slider clearfix" data-prev="prev-2" data-next="next-2"> <div class="news-slider__item slide"> <ul class=news-slider__list id="bx_651765591_70913"> <div class=news-slider__title> <a href="/category/socium">Грамадства</a> </div> <div class=news-slider__content> <a href="/news/zavestsi-dzitsya.html" rel="bookmark" title="">«Для таго, каб мне завесці дзіця, спачатку трэба з’ехаць з Беларусі». Запыталіся ў моладзі, ці хочуць яны станавіцца бацькамі</a> </div> </ul> <ul class=news-slider__list id="bx_651765591_70903"> <div class=news-slider__title> <a href="/category/socium">Грамадства</a> <a href="/category/literature">Літаратура</a> </div> <div class=news-slider__content> <a href="/news/zbor-srodkau-na-stvarenne-filma-pra-alesya-adamovicha.html" rel="bookmark" title="">Абвешчаны збор сродкаў на стварэнне серыі дакументальных фільмаў пра Алеся Адамовіча да 100-годдзя пісьменніка</a> </div> </ul> <ul class=news-slider__list id="bx_651765591_70902"> <div class=news-slider__title> <a href="/category/socium">Грамадства</a> <a href="/category/muzyka">Музыка</a> </div> <div class=news-slider__content> <a href="/news/shura-bi-2-kantsert.html" rel="bookmark" title="">Шура Бі-2: «Канцэрт на стадыёне «Дынама» ў Мінску маментальна забаранілі»</a> </div> </ul> <ul class=news-slider__list id="bx_651765591_70901"> <div class=news-slider__title> <a href="/category/socium">Грамадства</a> <a href="/category/history">Гісторыя</a> </div> <div class=news-slider__content> <a href="/news/yak-belarusy-zhyli.html" rel="bookmark" title="">Як беларусы жылі па драўляным календары. Усё жыццё змяшчалася на простым кійку</a> </div> </ul> <ul class=news-slider__list id="bx_651765591_70908"> <div class=news-slider__title> <a href="/category/socium">Грамадства</a> <a href="/category/history">Гісторыя</a> </div> <div class=news-slider__content> <a href="/news/magilyeuskae-tsunami-1942.html" rel="bookmark" title="">Магілёўскае цунамі ў 1942 годзе — самая буйная тэхнагенная катастрофа на тэрыторыі Беларусі</a> </div> </ul> </div> <div class="news-slider__item slide"> <ul class=news-slider__list id="bx_651765591_70900"> <div class=news-slider__title> <a href="/category/socium">Грамадства</a> <a href="/category/teatr">Тэатр</a> </div> <div class=news-slider__content> <a href="/news/pa-knize-evy-vezhnavets-pakazali-spektakl-pa-shto-idzesh-vo-cha-.html" rel="bookmark" title="">Па кнізе Евы Вежнавец паказалі спектакль «Па што ідзеш, воўча?»</a> </div> </ul> <ul class=news-slider__list id="bx_651765591_70899"> <div class=news-slider__title> <a href="/category/culture">Культура</a> <a href="/category/socium">Грамадства</a> </div> <div class=news-slider__content> <a href="/news/instruktsyya-yak-unestsi-ab-ekt-u-spis-spadchyny.html" rel="bookmark" title="">Статус — першы крок да захавання. Інструкцыя, як унесці аб’ект у спіс спадчыны</a> </div> </ul> <ul class=news-slider__list id="bx_651765591_70898"> <div class=news-slider__title> <a href="/category/socium">Грамадства</a> <a href="/category/literature">Літаратура</a> </div> <div class=news-slider__content> <a href="/news/vydavetstva-yanushkevich-anansavala-yubileynae-vydanne-ramana-bakharevicha.html" rel="bookmark" title="">Выдавецтва «Янушкевіч» анансавала юбілейнае выданне рамана Бахарэвіча «Дзеці Аліндаркі»</a> </div> </ul> <ul class=news-slider__list id="bx_651765591_70897"> <div class=news-slider__title> <a href="/category/vandruem-razam">Вандруем разам</a> </div> <div class=news-slider__content> <a href="/news/8-nagoda-navedats-samy-malenki-gorad-belarusi.html" rel="bookmark" title="">8 нагодаў наведаць самы маленькі горад Беларусі</a> </div> </ul> <ul class=news-slider__list id="bx_651765591_70896"> <div class=news-slider__title> <a href="/category/socium">Грамадства</a> </div> <div class=news-slider__content> <a href="/news/pa-vilenskikh-mestsakh-nashay-nivy.html" rel="bookmark" title="">Адрасы рэдакцый і любімая кавярня Купалы. Гід па віленскіх месцах «Нашай Нівы»</a> </div> </ul> </div> <div class="news-slider__item slide"> <ul class=news-slider__list id="bx_651765591_70895"> <div class=news-slider__title> <a href="/category/socium">Грамадства</a> </div> <div class=news-slider__content> <a href="/news/u-grodne-robyats-suvenirnuyu-kartu-dlya-turysta-tolki-na-ruskay-move.html" rel="bookmark" title="">У Гродне робяць сувенірную карту для турыстаў. Толькі на рускай мове</a> </div> </ul> <ul class=news-slider__list id="bx_651765591_70894"> <div class=news-slider__title> <a href="/category/socium">Грамадства</a> <a href="/category/projects/booksreview">Кнігагляд</a> </div> <div class=news-slider__content> <a href="/news/u-varshave-raspacha-sya-festyval-belaruskikh-filma-bulbamovie.html" rel="bookmark" title="">У Варшаве распачаўся фестываль беларускіх фільмаў Bulbamovie</a> </div> </ul> <ul class=news-slider__list id="bx_651765591_70893"> <div class=news-slider__title> <a href="/category/socium">Грамадства</a> </div> <div class=news-slider__content> <a href="/news/u-magilyeve-z-yavi-sya-mural-z-vyyavay-staroga-i-suchasnaga-gorada.html" rel="bookmark" title="">На агароджы прамысловага прадпрыемства ў Магілёве з’явіўся мурал з выявай старога і сучаснага горада</a> </div> </ul> <ul class=news-slider__list id="bx_651765591_70892"> <div class=news-slider__title> <a href="/category/socium">Грамадства</a> </div> <div class=news-slider__content> <a href="/news/belaruska-pachala-vyvuchats-esperanta.html" rel="bookmark" title="">«Межы сціраюцца». Беларуска знайшла незвычайны спосаб адаптавацца ў эміграцыі — пачала вывучаць эсперанта</a> </div> </ul> <ul class=news-slider__list id="bx_651765591_70880"> <div class=news-slider__title> <a href="/category/socium">Грамадства</a> <a href="/category/literature">Літаратура</a> </div> <div class=news-slider__content> <a href="/news/kniga-viktara-franklya.html" rel="bookmark" title="">Кніга псіхолага Віктара Франкля пра выжыванне ў канцлагеры выйшла па-беларуску</a> </div> </ul> </div> </div> </div> <div id="event-sidebar" class="poster sidebar__item"> <h2 class="child-rubryka"><a href="/events/upcoming/">Афіша</a></h2> <div class="maincontent__img" id="bx_1373509569_70872"> <a href="/event/tsyrymoniya-ruchennya-litaraturnay-premii-imya-ezhy-gedroytsya-u-gdansku-" rel="bookmark" alt="ПАДЗЕЯ ДНЯ: Цырымонія ўручэння літаратурнай прэміі імя Ежы Гедройця ў Гданьску "> <img class="aligncenter post_thumbnail wp-post-image" src="/upload/resize_cache/iblock/9d4/330_204_2/dkacrboguxn38062xtbv291ncf1uz5pp.png" /> </a> </div> <div class="maincontent__text home-poster-afisha"> <ul class="marked__list"><li class="marked__item afisha-item" id="bx_1373509569_70872"><div class="event-budzma"> </div> <b class="marked__title">26.11</b><div class="clearfix"></div><h2 class="maincontent__info"><a href="/event/tsyrymoniya-ruchennya-litaraturnay-premii-imya-ezhy-gedroytsya-u-gdansku-">ПАДЗЕЯ ДНЯ: Цырымонія ўручэння літаратурнай прэміі імя Ежы Гедройця ў Гданьску </a> </h2></li></ul> </div> <ul class="marked__list"> <li class="marked__item afisha-item" id="bx_1373509569_67322"> <div class="event-budzma"> </div> <b class="marked__title">25.11 — 29.12</b><a class="marked__link" href="/event/litaraturna-mastatskaya-ekspazitsyya-u-minsku" rel="bookmark">Літаратурна-мастацкая экспазіцыя «Беларусь — краіна талентаў. Беларускія пісьменнікі ў творчасці беларускіх мастакоў» у Мінску</a>  </li> <li class="marked__item afisha-item" id="bx_1373509569_70141"> <div class="event-budzma"> </div> <b class="marked__title">25.11 — 29.11</b><a class="marked__link" href="/event/kinapakazy-sinemaskop-antalogiya-minsku" rel="bookmark">Кінапаказы «Сінемаскоп. Анталогія» ў Мінску</a>  </li> <li class="marked__item afisha-item" id="bx_1373509569_70499"> <div class="event-budzma"> </div> <b class="marked__title">25.11</b><a class="marked__link" href="/event/vystava-rekha-madernizmu-ad-mane-da-kandzinskaga-minsku-" rel="bookmark">Выстава «Рэха мадэрнізму. Ад Манэ да Кандзінскага» ў Мінску </a>  </li> <li class="marked__item afisha-item" id="bx_1373509569_70501"> <div class="event-budzma"> </div> <b class="marked__title">25.11 — 06.12</b><a class="marked__link" href="/event/vystava-pra-alesya-byalyatskaga-brne-" rel="bookmark">Выстава пра Алеся Бяляцкага ў Брне </a>  </li> <li class="marked__item afisha-item" id="bx_1373509569_70504"> <div class="event-budzma"> </div> <b class="marked__title">25.11 — 08.12</b><a class="marked__link" href="/event/vystava-charo-naya-tkanina-pryrody-ivana-dmukhayly-minsku-" rel="bookmark">Выстава «Чароўная тканіна прыроды Івана Дмухайлы» ў Мінску </a>  </li> <li class="marked__item afisha-item" id="bx_1373509569_70505"> <div class="event-budzma"> </div> <b class="marked__title">25.11 — 28.11</b><a class="marked__link" href="/event/vystava-katsyaryny-vadanosavay-stroy-u-belastoku-" rel="bookmark">Выстава Кацярыны Ваданосавай «Строй» у Беластоку </a>  </li> <li class="marked__item afisha-item" id="bx_1373509569_70523"> <div class="event-budzma"> </div> <b class="marked__title">25.11 — 08.12</b><a class="marked__link" href="/event/vystava-natalli-shapavalavay-tonki-svet-u-minsku-" rel="bookmark">Выстава Наталлі Шапавалавай «Тонкі свет» у Мінску </a>  </li> </ul> </li> <p class="tribe-events-widget-link"> <a href="/events/upcoming/">УСЕ ПАДЗЕI</a> </p> </div> <div id="sidebar"> <ul class="sidebar-content"> <li id="text-515309044" class="widget widget_text"> <div class="textwidget"></div> </li> </ul> </div> <div class="subscribe sidebar__item"> <div id="allkal-posts-kultura"> <div class="subscriber sub2"> <div id="mc_embed_signup"> <h2 class="child-rubryka">Рассылка навінаў</h2> <form action="https://budzma.us8.list-manage.com/subscribe/post?u=56d9603c0b0f8169107daf442&id=07b1db5f65" method="post" id="mc-embedded-subscribe-form" name="mc-embedded-subscribe-form" class="validate" target="_blank" novalidate> <div id="mc_embed_signup_scroll"> <input type="email" value="" name="EMAIL" class="email" id="mce-EMAIL" placeholder="Е-mail адрас" required>  <div style="position: absolute; left: -5000px;" aria-hidden="true"><input type="text" name="b_56d9603c0b0f8169107daf442_07b1db5f65" tabindex="-1" value=""></div> <div class="clear"><input type="submit" value="Падпісацца" name="subscribe" id="mc-embedded-subscribe" class="button"></div> </div> </form> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="clearfix"></div> </div> </div> </div> </div> <div class="footer" id=footer> <div class="container"> <div class="footer-inside row"> <div class="about-us footer-element col-md-6 col-sm-6"> <h2 class="child-rubryka">Важнае пра нас</h2> <ul class="wpp-list"> <li class="footer-item"><a href="/about/" target="_self">Што такое "Будзьма беларусамі!"</a> </li> <li class="footer-item"><a href="/persons" target="_self">Асобы кампаніі </a> </li> <li class="footer-item"><a href="/news/use-praekty-budzma.html" target="_self">Усе праекты "Будзьма!"</a> </li> <li class="footer-item">Рэдакцыйная пошта: razam@budzma.org</li> </ul> </div> <div class="col-md-6 col-sm-6 about-us footer-element"> <h2 class="child-rubryka">Папулярнае</h2> <ul> <li class="footer-item" id="wpp-6" class="widget popular-posts"> <ul class="wpp-list"> <li id="bx_3485106786_70847" class="footer-item"><a href="/news/tomas-vayler-belaruskaya-litaratura.html" title="Томас Вайлер: «Беларуская літаратура надзвычай часта разважае пра праблемы мовы ці ўлады»" class="wpp-post-title" target="_self">Томас Вайлер: «Беларуская літаратура надзвычай часта разважае пра праблемы мовы ці ўлады»</a> </li> <li id="bx_3485106786_70861" class="footer-item"><a href="/news/myatsezhnaya-prapoyshchyna.html" title="Мяцежная Прапойшчына, або Самае буйное антысавецкае паўстанне Усходняй Беларусі" class="wpp-post-title" target="_self">Мяцежная Прапойшчына, або Самае буйное антысавецкае паўстанне Усходняй Беларусі</a> </li> <li id="bx_3485106786_70830" class="footer-item"><a href="/news/agresara-treba-spynyats.html" title="«Агрэсара трэба спыняць з самага пачатку, пакуль ён не зрабіўся моцны». Лявон Вольскі пра вайну ва Ўкраіне і рэакцыю сусьветных лідэраў" class="wpp-post-title" target="_self">«Агрэсара трэба спыняць з самага пачатку, пакуль ён не зрабіўся моцны». Лявон Вольскі пра вайну ва Ўкраіне і рэакцыю сусьветных лідэраў</a> </li> <li id="bx_3485106786_70875" class="footer-item"><a href="/news/belaruskaya-pragrama-na-kirmashy.html" title="Стала вядома беларуская праграма на кірмашы гістарычнай кнігі ў Варшаве" class="wpp-post-title" target="_self">Стала вядома беларуская праграма на кірмашы гістарычнай кнігі ў Варшаве</a> </li> <li id="bx_3485106786_70827" class="footer-item"><a href="/news/valyantsina-andreeva-vydavetskaya-sfera.html" title="Валянціна Андрэева: «Хацелася б, каб выдавецкая сфера не выглядала групай прадпрымальнікаў, а была структурай з задачамі і амбіцыямі нацыянальнага маштабу»" class="wpp-post-title" target="_self">Валянціна Андрэева: «Хацелася б, каб выдавецкая сфера не выглядала групай прадпрымальнікаў, а была структурай з задачамі і амбіцыямі нацыянальнага маштабу»</a> </li> </ul> </li> </ul> </div> <div class="latest-tweets footer-element col-md-4 col-sm-6"> </div> </div>  </div> <div class="footer-credits" id=footer-credits> <div class="container"> <div class="footer__logo"> <div class="footer__copy">© Грамадская культурніцкая кампанія «Будьма беларусамі!», 2008-2019.</div> <img class="footer__logo-img" src="/bitrix/templates/ibwm/img/logo_bottom.png" alt="Логотип"> </div> </div> </div>  </div>  </body> </html>

CINXE.COM

Валянціна Андрэева. ﻿Ці да чытання беларусам у эміграцыі?

Валянціна Андрэева. Ці да чытання беларусам у эміграцыі?