CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-not-available" lang="nb" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2013 – Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-not-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nowikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januar","februar","mars","april","mai","juni","juli","august","september","oktober","november","desember"],"wgRequestId":"d377a23f-766a-4870-bbe5-bd2ff17ea089","wgCanonicalNamespace":"Project","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":4,"wgPageName":"Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/2013","wgTitle":"Ukens artikkel på nynorsk/2013","wgCurRevisionId":24506318,"wgRevisionId":24506318,"wgArticleId":1100381,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":[],"wgPageViewLanguage":"nb","wgPageContentLanguage":"nb","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/2013","wgRelevantArticleId":1100381,"wgTempUserName":null,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true, "wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nb","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nb"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgDiscussionToolsFeaturesEnabled":{"replytool":true,"newtopictool":true,"sourcemodetoolbar":true,"topicsubscription":false,"autotopicsub":false,"visualenhancements":false,"visualenhancements_reply":false,"visualenhancements_pageframe":false},"wgDiscussionToolsFallbackEditMode":"visual","wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true, "wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.InterProjectLinks":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.discussionTools.init.styles":"ready","oojs-ui-core.styles":"ready","oojs-ui.styles.indicators":"ready","mediawiki.widgets.styles":"ready","oojs-ui-core.icons":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["site","mediawiki.page.ready","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.UkensKonkurranse","ext.gadget.link-missing-label","ext.gadget.new-section", "ext.gadget.superinterwiki","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.discussionTools.init","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.checkUser.clientHints","oojs-ui.styles.icons-media","oojs-ui-core.icons"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nb&modules=ext.discussionTools.init.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.widgets.styles%7Coojs-ui-core.icons%2Cstyles%7Coojs-ui.styles.indicators%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nb&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nb&modules=ext.gadget.InterProjectLinks&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nb&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2013 – Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//no.m.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2013"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Rediger" href="/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2013&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nb)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//no.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://no.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2013"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.no"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-mating" href="/w/index.php?title=Spesial:Siste_endringer&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="ext-discussiontools-replytool-enabled ext-discussiontools-newtopictool-enabled ext-discussiontools-sourcemodetoolbar-enabled skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-4 ns-subject mw-editable page-Wikipedia_Ukens_artikkel_på_nynorsk_2013 rootpage-Wikipedia_Ukens_artikkel_på_nynorsk skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Hopp til innhold</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Nettsted"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hovedmeny" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hovedmeny</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hovedmeny</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">flytt til sidefeltet</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">skjul</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigasjon </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Forside" title="Gå til hovedsiden [z]" accesskey="z"><span>Forside</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spesial:Tilfeldig" title="Vis en tilfeldig side [x]" accesskey="x"><span>Tilfeldig side</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hjelp:Portal" title="Stedet for å få hjelp"><span>Hjelp</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spesial:Siste_endringer" title="Liste over siste endringer på wikien. [r]" accesskey="r"><span>Siste endringer</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-prosjekt" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-prosjekt" > <div class="vector-menu-heading"> Prosjekt </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Prosjektportal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal"><span>Prosjektportal</span></a></li><li id="n-bidra" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Bidra_til_Wikipedia"><span>Hvordan bidra?</span></a></li><li id="n-tinget" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tinget"><span>Tinget</span></a></li><li id="n-torget" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Torget"><span>Torget</span></a></li><li id="n-konkurranser" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Konkurranser"><span>Konkurranser</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Wikipedia" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Wikipedia" > <div class="vector-menu-heading"> Wikipedia </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-kontakt" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt"><span>Kontakt Wikipedia</span></a></li><li id="n-wmno" class="mw-list-item"><a href="https://www.wikimedia.no" rel="nofollow" title="Medlemsorganisasjon for wikipedianere"><span>Wikimedia Norge</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Forside" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-no.svg" width="121" height="14" style="width: 7.5625em; height: 0.875em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Spesial:S%C3%B8k" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Søk i Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Søk</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Søk i Wikipedia" aria-label="Søk i Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Søk i Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spesial:Søk"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Søk</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Personlig"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Utseende"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Endre skriftstørrelse, bredde og farge på siden." > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Utseende" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Utseende</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_no.wikipedia.org&uselang=nb" class=""><span>Doner</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Spesial:Opprett_konto&returnto=Wikipedia%3AUkens+artikkel+p%C3%A5+nynorsk%2F2013" title="Du oppfordres til å opprette en konto og logge inn, men det er ikke obligatorisk" class=""><span>Opprett konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Spesial:Logg_inn&returnto=Wikipedia%3AUkens+artikkel+p%C3%A5+nynorsk%2F2013" title="Du oppfordres til å logge inn, men det er ikke obligatorisk [o]" accesskey="o" class=""><span>Logg inn</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out user-links-collapsible-item" title="Flere alternativer" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Personlig" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Personlig</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Brukermeny" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_no.wikipedia.org&uselang=nb"><span>Doner</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spesial:Opprett_konto&returnto=Wikipedia%3AUkens+artikkel+p%C3%A5+nynorsk%2F2013" title="Du oppfordres til å opprette en konto og logge inn, men det er ikke obligatorisk"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Opprett konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spesial:Logg_inn&returnto=Wikipedia%3AUkens+artikkel+p%C3%A5+nynorsk%2F2013" title="Du oppfordres til å logge inn, men det er ikke obligatorisk [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Logg inn</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Nettsted"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-namespace">Wikipedia</span><span class="mw-page-title-separator">:</span><span class="mw-page-title-main">Ukens artikkel på nynorsk/2013</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Artikkelen finnes kun på dette språket. Legg til artikkelen på andre språk" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-0" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Legg til språk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="uls-after-portlet-link"></span><span class="wb-langlinks-add wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:NewItem?site=nowiki&page=Wikipedia%3AUkens+artikkel+p%C3%A5+nynorsk%2F2013" title="Legg til språklenker" class="wbc-editpage">Legg til lenke</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Navnerom"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-project" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2013" title="Vis prosjektsiden [c]" accesskey="c"><span>Prosjektside</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wikipedia-diskusjon:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2013&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Diskusjon om innholdssiden (ikke skrevet ennå) [t]" accesskey="t"><span>Diskusjon</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Bytt språkvariant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">norsk bokmål</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Visninger"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2013"><span>Les</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2013&action=edit" title="Rediger kildekoden for denne siden [e]" accesskey="e"><span>Rediger kilde</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2013&action=history" title="Tidligere sideversjoner av denne siden [h]" accesskey="h"><span>Vis historikk</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Sideverktøy"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Verktøy" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Verktøy</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Verktøy</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">flytt til sidefeltet</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">skjul</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Flere alternativer" > <div class="vector-menu-heading"> Handlinger </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2013"><span>Les</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2013&action=edit" title="Rediger kildekoden for denne siden [e]" accesskey="e"><span>Rediger kilde</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2013&action=history"><span>Vis historikk</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Generelt </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spesial:Lenker_hit/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2013" title="Liste over alle wikisider som lenker hit [j]" accesskey="j"><span>Lenker hit</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spesial:Relaterte_endringer/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2013" rel="nofollow" title="Siste endringer i sider som blir lenket fra denne siden [k]" accesskey="k"><span>Relaterte endringer</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=no" title="Last opp filer [u]" accesskey="u"><span>Last opp fil</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spesial:Spesialsider" title="Liste over alle spesialsider [q]" accesskey="q"><span>Spesialsider</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2013&oldid=24506318" title="Permanent lenke til denne versjonen av siden"><span>Permanent lenke</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2013&action=info" title="Mer informasjon om denne siden"><span>Sideinformasjon</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spesial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fno.wikipedia.org%2Fwiki%2FWikipedia%3AUkens_artikkel_p%25C3%25A5_nynorsk%2F2013"><span>Hent forkortet URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spesial:QrCode&url=https%3A%2F%2Fno.wikipedia.org%2Fwiki%2FWikipedia%3AUkens_artikkel_p%25C3%25A5_nynorsk%2F2013"><span>Last ned QR-kode</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Skriv ut / eksporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spesial:DownloadAsPdf&page=Wikipedia%3AUkens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk%2F2013&action=show-download-screen"><span>Last ned som PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2013&printable=yes" title="Utskriftsvennlig versjon av denne siden [p]" accesskey="p"><span>Utskriftsvennlig versjon</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects emptyPortlet" > <div class="vector-menu-heading"> På andre prosjekter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Sideverktøy"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Utseende"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Utseende</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">flytt til sidefeltet</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">skjul</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Fra Wikipedia, den frie encyklopedi</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"><div class="subpages">< <bdi dir="ltr"><a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk" class="mw-redirect" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk">Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk</a></bdi></div></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nb" dir="ltr"><div style="text-align:center;" class="hlist"> <p><small><a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel" title="Wikipedia:Ukens artikkel">Wikipedia:Ukens artikkel</a> <b>·</b> Arkiv for nynorskartiklene: <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2005" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2005">2005</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2006" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2006">2006</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2007" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2007">2007</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2008" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2008">2008</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2009" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2009">2009</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2010" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2010">2010</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2011" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2011">2011</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2012" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2012">2012</a> <b>·</b> <a class="mw-selflink selflink">2013</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2014" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2014">2014</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2015" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2015">2015</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2016" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2016">2016</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2017" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2017">2017</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2018" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2018">2018</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2019" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2019">2019</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2020" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2020">2020</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2021" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2021">2021</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2022" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2022">2022</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2023" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2023">2023</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2024" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2024">2024</a></small> </p> </div> <p><br/> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 1</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Fujian" title="Fujian er rik på fjellandskap, og vert ofte omtala som «åtte delar fjell, ein del vatn, og ein del dyrka jord» (八山一水一分田)."><img alt="Fujian er rik på fjellandskap, og vert ofte omtala som «åtte delar fjell, ein del vatn, og ein del dyrka jord» (八山一水一分田)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Mountains_through_the_Trees.jpg/120px-Mountains_through_the_Trees.jpg" decoding="async" width="120" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Mountains_through_the_Trees.jpg/180px-Mountains_through_the_Trees.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Mountains_through_the_Trees.jpg/240px-Mountains_through_the_Trees.jpg 2x" data-file-width="2736" data-file-height="3648"/></a><figcaption>Fujian er rik på fjellandskap, og vert ofte omtala som «åtte delar fjell, ein del vatn, og ein del dyrka jord» (八山一水一分田).</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Fujian" class="extiw" title="nn:Fujian">Fujian</a></b> er ein provins på søraustkysten av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kina" class="extiw" title="nn:Kina">Kina</a>. Fujian grensar til <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Zhejiang" class="extiw" title="nn:Zhejiang">Zhejiang</a> i nord, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Jiangxi" class="extiw" title="nn:Jiangxi">Jiangxi</a> i vest, og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Guangdong" class="extiw" title="nn:Guangdong">Guangdong</a> i sør. Øya <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Taiwan" class="extiw" title="nn:Taiwan">Taiwan</a> ligg i aust, bortom Taiwansundet. Namnet Fujian er ei samansetting av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Fuzhou" class="extiw" title="nn:Fuzhou">Fuzhou</a> og Jianzhou (dagens <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Jian%27ou" class="extiw" title="nn:Jian'ou">Jian'ou</a>), to byar i Fujian, danna under <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Tang-dynastiet" class="extiw" title="nn:Tang-dynastiet">Tang-dynastiet</a>. Den kinesiske enkeltteiknsforkortinga er 闽 for <i>Min</i>. <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Hankinesarar" class="extiw" title="nn:Hankinesarar">Hankinesarar</a> er i fleirtal, men provinsen er kulturelt og språkleg ein av dei mest mangleta provinsane i Kina. Han dekker ei flatevidd på 121 400 km² og folketalet er kring 36 millionar. Fuzhou er hovudstad og største by i provinsen med om lag 7 millionar innbyggjarar. Provinsen er rik på fjellandskap, og vert ofte omtala som «åtte delar fjell, ein del vatn, og ein del dyrka jord» (八山一水一分田). <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Fujian" class="extiw" title="nn:Fujian">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_1,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 1, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_1,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 1, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_1%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 2</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Krittida" title="Tyrannosaurus rex, eit av dei største landrovdyra nokon gong levde mot slutten av kritt."><img alt="Tyrannosaurus rex, eit av dei største landrovdyra nokon gong levde mot slutten av kritt." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Tyrannosaurus_BW.jpg/120px-Tyrannosaurus_BW.jpg" decoding="async" width="120" height="66" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Tyrannosaurus_BW.jpg/180px-Tyrannosaurus_BW.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Tyrannosaurus_BW.jpg/240px-Tyrannosaurus_BW.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="442"/></a><figcaption><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Tyrannosaurus" class="extiw" title="nn:Tyrannosaurus">Tyrannosaurus rex</a><i>, eit av dei største landrovdyra nokon gong levde mot slutten av kritt.</i></figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Krittida" class="extiw" title="nn:Krittida">Krittida</a></b> er ein <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/geologisk_periode" class="extiw" title="nn:geologisk periode">geologisk periode</a> som varte frå slutten av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/juratida" class="extiw" title="nn:juratida">jura</a> for 145,5 ± 4 millionar år sidan til byrjinga av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/paleocen" class="extiw" title="nn:paleocen">paleocen</a> for 65,5 ± 0,3 millionar år sidan. Han er den yngste perioden i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/geologisk_%C3%A6ra" class="extiw" title="nn:geologisk æra">æraen</a> <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/mesozoikum" class="extiw" title="nn:mesozoikum">mesozoikum</a> og med ei lengd på 80 millionar år er han den lengste perioden i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/eon" class="extiw" title="nn:eon">eonet</a> <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/fanerozoikum" class="extiw" title="nn:fanerozoikum">fanerozoikum</a>. Slutten av kritt er definert som grensa mellom mesozoikum og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/kenozoikum" class="extiw" title="nn:kenozoikum">kenozoikum</a>. </p><p>Det vart danna meir kalk i Kritt enn noko anna periode i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/fanerozoikum" class="extiw" title="nn:fanerozoikum">fanerozoikum</a>. Sirkulasjon av havvatn rundt dei store <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/midthavsrygg" class="extiw" title="nn:midthavsrygg">midthavsryggane</a> tilførte hava <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/kalsium" class="extiw" title="nn:kalsium">kalsium</a> som gjorde havet metta slik at det la seg på botn, samt at det var mykje kalkhaldige <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/plankton" class="extiw" title="nn:plankton">plankton</a>. Omfattande <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/karbonat" class="extiw" title="nn:karbonat">karbonatavsettingar</a> og andre <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/sediment%C3%A6r_bergart" class="extiw" title="nn:sedimentær bergart">sedimentære avsettingar</a> gjorde kalken ekstra fin. Kjende formasjonar frå denne tida er til dømes <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Dei_kvite_klippene_ved_Dover" class="extiw" title="nn:Dei kvite klippene ved Dover">Dei kvite klippene ved Dover</a> i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/England" class="extiw" title="nn:England">England</a>. </p><p><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Blomar" class="extiw" title="nn:Blomar">Blomsterplanter</a> spreidde seg i denne periode, og dei første <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/bier" class="extiw" title="nn:bier">biene</a> dukka opp. På land var <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/pattedyr" class="extiw" title="nn:pattedyr">pattedyra</a> enno små og relativt uviktig del av dyrelivet. Faunaen var dominert av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/archosauria" class="extiw" title="nn:archosauria">archosaure</a> <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/krypdyr" class="extiw" title="nn:krypdyr">krypdyr</a>, særleg <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/dinosaur" class="extiw" title="nn:dinosaur">dinosaurar</a>, som var på sitt mest mangfaldige i kritt. I havet vart <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/rokker" class="extiw" title="nn:rokker">rokker</a>, moderne <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/haiar" class="extiw" title="nn:haiar">haiar</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/fisk" class="extiw" title="nn:fisk">eigentlege beinfiskar</a> vanlege. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Krittida" class="extiw" title="nn:Krittida">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_2,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 2, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_2,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 2, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_2%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 3</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Augustin_Louis_Cauchy" title="Augustin Louis Cauchy"><img alt="Augustin Louis Cauchy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Cauchy_Augustin_Louis_dibner_coll_SIL14-C2-03a.jpg/113px-Cauchy_Augustin_Louis_dibner_coll_SIL14-C2-03a.jpg" decoding="async" width="113" height="170" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Cauchy_Augustin_Louis_dibner_coll_SIL14-C2-03a.jpg/169px-Cauchy_Augustin_Louis_dibner_coll_SIL14-C2-03a.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Cauchy_Augustin_Louis_dibner_coll_SIL14-C2-03a.jpg/225px-Cauchy_Augustin_Louis_dibner_coll_SIL14-C2-03a.jpg 2x" data-file-width="1000" data-file-height="1508"/></a><figcaption>Augustin Louis Cauchy</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Augustin_Louis_Cauchy" class="extiw" title="nn:Augustin Louis Cauchy">Augustin Louis Cauchy</a></b> (1789 - 1857) var ein <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Frankrike" class="extiw" title="nn:Frankrike">fransk</a> <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/matematikar" class="extiw" title="nn:matematikar">matematikar</a>. </p><p>Cauchy var ein pioner innan <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/matematisk_analyse" class="extiw" title="nn:matematisk analyse">analyse</a> og vidareutvikla grunnlaget som var lagt av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Gottfried_Wilhelm_Leibniz" class="extiw" title="nn:Gottfried Wilhelm Leibniz">Leibniz</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Isaac_Newton" class="extiw" title="nn:Isaac Newton">Newton</a>; blant anna fann han formelle <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Matematisk_bevis" class="extiw" title="nn:Matematisk bevis">bevis</a> for fleire fundamentale satsar. Spesielt i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/funksjonsteori" class="extiw" title="nn:funksjonsteori">funksjonsteori</a> stammar fleire sentrale teorem frå han. Hans nestan 800 publikasjonar dekte heile breidda av matematikken på den tida. </p><p>Etter <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Leonhard_Euler" class="extiw" title="nn:Leonhard Euler">Euler</a> døydde hadde mange inntrykk av at matematikken var nestan fullt utforska og at det ikkje lenger var nokre vesentlege problem som gjenstod. Det var spesielt <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Carl_Friedrich_Gauss" class="extiw" title="nn:Carl Friedrich Gauss">Gauss</a> og Cauchy som motprova dette inntrykket. </p><p>Cauchy var ein streng <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Den_katolske_kyrkja" class="extiw" title="nn:Den katolske kyrkja">katolikk</a> og tilhengar av den franske herskarslekta <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/huset_Bourbon" class="extiw" title="nn:huset Bourbon">Bourbon</a>. Under dei franske revolusjonane førte dette han i konflikt med mange av hans samtidige. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Augustin_Louis_Cauchy" class="extiw" title="nn:Augustin Louis Cauchy">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_3,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 3, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_3,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 3, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_3%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 4</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fil:Camilla_Collett_1839.jpg" class="mw-file-description" title="Måleri av Camilla Collett frå 1839."><img alt="Måleri av Camilla Collett frå 1839." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Camilla_Collett_1839.jpg/120px-Camilla_Collett_1839.jpg" decoding="async" width="120" height="155" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Camilla_Collett_1839.jpg/180px-Camilla_Collett_1839.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Camilla_Collett_1839.jpg/240px-Camilla_Collett_1839.jpg 2x" data-file-width="480" data-file-height="619"/></a><figcaption>Måleri av Camilla Collett frå 1839.</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Camilla_Collett" class="extiw" title="nn:Camilla Collett">Camilla Collett</a></b> (1813 - 1895) var ein norsk <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/forfattar" class="extiw" title="nn:forfattar">forfattar</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/kvinnesak" class="extiw" title="nn:kvinnesak">kvinnesakskjempar</a>, fødd Wergeland. Ho var dotter til <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Nicolai_Wergeland" class="extiw" title="nn:Nicolai Wergeland">Nicolai Wergeland</a> og syster til <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Henrik_Wergeland" class="extiw" title="nn:Henrik Wergeland">Henrik Wergeland</a>. </p><p>Ho er spesielt kjend for gjennombrotsboka <i>Amtmandens Døttre</i> som kom ut i to delar i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/1854" class="extiw" title="nn:1854">1854</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/1855" class="extiw" title="nn:1855">1855</a>. Dette var den første <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/realismen" class="extiw" title="nn:realismen">realistiske</a> <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/tendensroman" class="extiw" title="nn:tendensroman">tendensroman</a> i norsk litteratur. Dette vart òg den einaste romanen Camilla Collett skreiv. Første delen av boka vart gjeven ut anonymt, men den vart snart allment kjend som hennar verk. Ho har og skrive noveller. </p><p>Camilla Collett var den første store, kvinnelege forfattar i norsk litteratur. Collett fengslar stadig norske lesarar, både gjennom sin skjebne, sin skrivekunst og sitt uslitelege engasjement. Heideren Collett fekk kom også i eit moderne uttrykk da biletet av henne blei prega på portrettsida av den norske 100-kroneseddelen frå 1979-1997. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Camilla_Collett" class="extiw" title="nn:Camilla Collett">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_4,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 4, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_4,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 4, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_4%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 5</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Skulderbladet" title="Venstre skulderblad. Ved stopp er det sett bakfrå."><img alt="Venstre skulderblad. Ved stopp er det sett bakfrå." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Left_scapula_-_close-up_-_animation_-_stop_at_posterior_surface.gif/120px-Left_scapula_-_close-up_-_animation_-_stop_at_posterior_surface.gif" decoding="async" width="120" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Left_scapula_-_close-up_-_animation_-_stop_at_posterior_surface.gif/180px-Left_scapula_-_close-up_-_animation_-_stop_at_posterior_surface.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Left_scapula_-_close-up_-_animation_-_stop_at_posterior_surface.gif/240px-Left_scapula_-_close-up_-_animation_-_stop_at_posterior_surface.gif 2x" data-file-width="320" data-file-height="320"/></a><figcaption>Venstre skulderblad. Ved stopp er det sett bakfrå.</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Skulderbladet" class="extiw" title="nn:Skulderbladet">Skulderbladet</a></b> (<a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/latin" class="extiw" title="nn:latin">latin</a> <i>scapula</i>), er ein <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/knokkel" class="extiw" title="nn:knokkel">knokkel</a> i det <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/menneske" class="extiw" title="nn:menneske">menneskelege</a> <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/skjelett" class="extiw" title="nn:skjelett">skjelettet</a> som bind saman skjelettet i overkroppen med armane. Dei to skulderblada ligg på ryggsida av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/brystkasse" class="extiw" title="nn:brystkasse">brystkassa</a> og er tynne, flate og uregelbunde trekanta i forma. Det dannar ledd mot <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/kragebein" class="extiw" title="nn:kragebein">kragebeinet</a>, <i>clavicula</i>, og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/overarmsbein" class="extiw" title="nn:overarmsbein">overarmsbeinet</a>, <i>humerus</i>, og saman med kragebeina så utgjer skulderblada <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/skulderboge" class="extiw" title="nn:skulderboge">skulderbogen</a>. </p><p>Dei i alt seksten <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/muskel" class="extiw" title="nn:muskel">musklane</a> som festar på skulderbladet sine to ytterflater gjer skuldra til den mest rørlige leddet i menneskekroppen. </p><p>Skulderbladet har to beinframspring, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/skulderh%C3%B8gda" class="extiw" title="nn:skulderhøgda">skulderhøgda</a>, og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/ramnenebbet" class="extiw" title="nn:ramnenebbet">ramnenebbet</a>. Begge desse går <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/ventral" class="extiw" title="nn:ventral">ventralt</a> og tener som utspring og festar for ymse <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/muskel" class="extiw" title="nn:muskel">musklar</a>. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Skulderbladet" class="extiw" title="nn:Skulderbladet">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_5,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 5, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_5,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 5, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_5%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 6</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/jetstraum" title="Jetstraum over Canada."><img alt="Jetstraum over Canada." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Straalstroom.jpg/120px-Straalstroom.jpg" decoding="async" width="120" height="113" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Straalstroom.jpg/180px-Straalstroom.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Straalstroom.jpg/240px-Straalstroom.jpg 2x" data-file-width="5095" data-file-height="4790"/></a><figcaption>Jetstraum over Canada.</figcaption></figure> <p>Ein <b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/jetstraum" class="extiw" title="nn:jetstraum">jetstraum</a></b> er ein rask, relativt smal <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/termalvind" class="extiw" title="nn:termalvind">luftstraum</a> som ein finn i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/atmosf%C3%A6re" class="extiw" title="nn:atmosfære">atmosfæren</a> til enkelte <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/planet" class="extiw" title="nn:planet">planetar</a>. På <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/jorda" class="extiw" title="nn:jorda">jorda</a> ligg hovudjetstraumen i toppen av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/troposf%C3%A6ren" class="extiw" title="nn:troposfæren">troposfæren</a>, nær <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/tropopausen" class="extiw" title="nn:tropopausen">tropopausen</a>. Dei blir danna på grensa mellom to luftmassar med forskjellig temperatur, slik som over <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/polarfronten" class="extiw" title="nn:polarfronten">polarfronten</a> der varm tropisk luft møter kald polar luft. Denne <i>polarjetten</i> er den kraftigaste jetstraumen, rundt 7-12 km over havet. Lenger mot ekvator har ein <i>subtropiske jettar</i> rundt 10-16 km over havet. Det finst ein polarjet og subtropisk jet på både den nordlege og den sørlege halvkula. Polarjetten på den nordlege halvkula ligg over midlare til høge breidder over <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Nord-Amerika" class="extiw" title="nn:Nord-Amerika">Nord-Amerika</a>, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Europa" class="extiw" title="nn:Europa">Europa</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Asia" class="extiw" title="nn:Asia">Asia</a>, medan den sørlege polarjetten hovudsakleg krinsar rundt <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Antarktis" class="extiw" title="nn:Antarktis">Antarktis</a> året rundt. </p><p>Jetstraumar oppstår av ein kombinasjon av oppvarming av atmosfæren (ved <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/solstr%C3%A5ling" class="extiw" title="nn:solstråling">solstråling</a>, og på somme andre planetar enn jorda av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/indre_varme" class="extiw" title="nn:indre varme">indre varme</a>) og rotasjonen til planeten rundt sin eigen akse. Dei oppstår nær grensene mellom to luftmassar med signifikant forskjellig <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/temperatur" class="extiw" title="nn:temperatur">temperatur</a>. </p><p>Meteorologar nyttar plasseringa av jetstraumane i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/v%C3%AArvarsling" class="extiw" title="nn:vêrvarsling">vêrvarsling</a>. Jetstraumen er òg viktig for flyreiser, sidan flytida kan verte dramatisk påverka av å fly med eller imot jetstraumen. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/jetstraum" class="extiw" title="nn:jetstraum">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_6,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 6, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_6,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 6, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_6%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 7</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Josiah_Wedgwood" title="Wedgwood-vase frå rundt 1790."><img alt="Wedgwood-vase frå rundt 1790." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Portland_Vase_by_Wedgwood_-_view_1.jpg/120px-Portland_Vase_by_Wedgwood_-_view_1.jpg" decoding="async" width="120" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Portland_Vase_by_Wedgwood_-_view_1.jpg/180px-Portland_Vase_by_Wedgwood_-_view_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Portland_Vase_by_Wedgwood_-_view_1.jpg/240px-Portland_Vase_by_Wedgwood_-_view_1.jpg 2x" data-file-width="2448" data-file-height="3264"/></a><figcaption>Wedgwood-vase frå rundt 1790.</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Josiah_Wedgwood" class="extiw" title="nn:Josiah Wedgwood">Josiah Wedgwood</a></b> (1730-1795) var ein <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/England" class="extiw" title="nn:England">engelsk</a> pottemakar, og det er han som plar få æra av å ha industrialisert framstillinga av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/keramikk" class="extiw" title="nn:keramikk">keramisk gods</a>. </p><p>Arbeidet til Wedgwood var av svært høg kvalitet, og frå 1763 byrja han å motta ordrar frå høgst oppe i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/det_britiske_kongehuset" class="extiw" title="nn:det britiske kongehuset">det britiske kongehuset</a>, mellom anna frå <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Charlotte_av_Mecklenburg-Strelitz" class="extiw" title="nn:Charlotte av Mecklenburg-Strelitz">dronning Charlotte</a>. Wedgwood overtalte henne til å late han kalle ein serie gods ho hadde innkjøpt for «Queen's Ware», og utbasunerte dei kongelege tilknytingane på skrivepapiret og konvuluttane sine. På slutten av livet var det store målet til Wedgwood å lage ein kopi av den såkalla <i>Portlandvasen</i>, ein blå og kvit <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/glas" class="extiw" title="nn:glas">glasvase</a> frå det første århunderet. Han arbeidde med det prosjektet i tre år før han til sist hadde fått laga det han meinte var ein tilfredstillande kopi i 1789. </p><p>Wedgwood var òg ein forkjempar for å få slutt på <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/slaveri" class="extiw" title="nn:slaveri">slaveriet</a>, gjennom anna mellom å produsera ein <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/medaljong" class="extiw" title="nn:medaljong">medaljong</a> med ein knelande <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/slave" class="extiw" title="nn:slave">slave</a> som spurde «Er ikkje eg eit menneske og ein bror?» <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Josiah_Wedgwood" class="extiw" title="nn:Josiah Wedgwood">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_7,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 7, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_7,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 7, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_7%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 8</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dunedin" title="I Dunedin ligg gata Baldwin Street, som i følgje Guinness Book of Records er den brattaste gata i verda. Den brattaste gradienten er 1:2,9."><img alt="I Dunedin ligg gata Baldwin Street, som i følgje Guinness Book of Records er den brattaste gata i verda. Den brattaste gradienten er 1:2,9." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Baldwin_Street%2C_New_Zealand.jpg/120px-Baldwin_Street%2C_New_Zealand.jpg" decoding="async" width="120" height="87" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Baldwin_Street%2C_New_Zealand.jpg/180px-Baldwin_Street%2C_New_Zealand.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Baldwin_Street%2C_New_Zealand.jpg/240px-Baldwin_Street%2C_New_Zealand.jpg 2x" data-file-width="1540" data-file-height="1122"/></a><figcaption>I Dunedin ligg gata Baldwin Street, som i følgje <i>Guinness Book of Records</i> er den brattaste gata i verda. Den brattaste gradienten er 1:2,9.</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Dunedin" class="extiw" title="nn:Dunedin">Dunedin</a></b> er den nest største byen på <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/S%C3%B8r%C3%B8ya_p%C3%A5_New_Zealand" class="extiw" title="nn:Sørøya på New Zealand">Sørøya</a> på <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/New_Zealand" class="extiw" title="nn:New Zealand">New Zealand</a>, og den viktigaste byen i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Regionar_p%C3%A5_New_Zealand" class="extiw" title="nn:Regionar på New Zealand">regionen</a> <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Otago" class="extiw" title="nn:Otago">Otago</a>. Byen har eit folketal på om lag 120 000. Han er det sjuande største urbane området på New Zealand, og var fram til 2010 byen med den største flatevidda i landet. Historisk, kulturelt og geografisk er Dunedin rekna mellom dei fire største bysentra på New Zealand. </p><p>Det urbane området i Dunedin ligg sentralt på austkysten i Otago, kring Otago Harbour. Hamna og høgdedraga kring Dunedin er restar etter ein utsløkt <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/vulkan" class="extiw" title="nn:vulkan">vulkan</a>. <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Forstad" class="extiw" title="nn:Forstad">Forstadane</a> til byen strekkjer seg ut i dalane og åsane omkring, til <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/eid" class="extiw" title="nn:eid">eidet</a> på <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/halv%C3%B8y" class="extiw" title="nn:halvøy">halvøya</a> Otago Peninsula, og langs breiddene til Otago Harbour og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Stillehavet" class="extiw" title="nn:Stillehavet">Stillehavet</a>. </p><p>Den største verksemda i byen er <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/h%C3%B8gare_utdanning" class="extiw" title="nn:høgare utdanning">høgare utdanning</a> – Dunedin hyser University of Otago, det første <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/universitet" class="extiw" title="nn:universitet">universitetet</a> på New Zealand (frå 1869), og Otago Polytechnic. Universitetet står for om lag 20 prosent av innbyggjartalet i byen. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Dunedin" class="extiw" title="nn:Dunedin">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_8,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 8, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_8,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 8, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_8%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 9</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Halelause_padder" title="Hoppande dvergklofrosk (Hymenochirus boettgeri"><img alt="Hoppande dvergklofrosk (Hymenochirus boettgeri" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Karlik01.jpg/120px-Karlik01.jpg" decoding="async" width="120" height="119" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Karlik01.jpg/180px-Karlik01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Karlik01.jpg/240px-Karlik01.jpg 2x" data-file-width="1350" data-file-height="1344"/></a><figcaption>Hoppande dvergklofrosk (<i>Hymenochirus boettgeri</i></figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Halelause_padder" class="extiw" title="nn:Halelause padder">Halelause padder</a></b> er ein <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/biologisk_orden" class="extiw" title="nn:biologisk orden">biologisk orden</a> av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/amfibium" class="extiw" title="nn:amfibium">amfibium</a> som omfattar rundt 5000 <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/art" class="extiw" title="nn:art">artar</a> <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/frosk" class="extiw" title="nn:frosk">froskar</a> og padder. Ordenen er også kjend som <i>halelause amfibium</i> eller <i>springpadder</i>. Ordenen hadde tidlegare det vitskaplege namnet <i>Salientia</i> ('hoppande'), men no er dette endra til <i>Anura</i> ('utan hale'). </p><p>Inndelinga i froskar og padder er tradisjonell, og har ikkje noko med slektskap å gjera. Som regel vil amfibium ein kallar padder vera tilpassa eit tørrare miljø enn det våtare miljøet til dei ein kallar froskar. Dei har fått liknande utsjånad på grunn av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/konvergerande_evolusjon" class="extiw" title="nn:konvergerande evolusjon">konvergerande evolusjon</a>. Typiske padder har ein kortare, tjukkare kropp og kortare føter enn froskar, gjerne også tjukkare og meir vortete hud enn dei glattare, fuktigare froskane. </p><p>Ein finn halelause padder frå rundt <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/ekvator" class="extiw" title="nn:ekvator">ekvator</a> til nær polane, men dei lever ikkje i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/arktisk_klima" class="extiw" title="nn:arktisk klima">arktisk klima</a>. Flest artar finn ein i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/tropisk_regnskog" class="extiw" title="nn:tropisk regnskog">tropisk regnskog</a>. Talet på halelause padder minkar dramatisk, og mange av dei vil truleg døy ut. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Halelause_padder" class="extiw" title="nn:Halelause padder">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_9,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 9, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_9,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 9, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_9%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 10</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Nakkeslengskade" title="Påkøyrsel bakfrå er ei vanleg årsak til nakkeslengskadar."><img alt="Påkøyrsel bakfrå er ei vanleg årsak til nakkeslengskadar." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Crashed_bug_rear_crop.PNG/120px-Crashed_bug_rear_crop.PNG" decoding="async" width="120" height="83" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Crashed_bug_rear_crop.PNG/180px-Crashed_bug_rear_crop.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Crashed_bug_rear_crop.PNG/240px-Crashed_bug_rear_crop.PNG 2x" data-file-width="845" data-file-height="586"/></a><figcaption>Påkøyrsel bakfrå er ei vanleg årsak til nakkeslengskadar.</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Nakkeslengskade" class="extiw" title="nn:Nakkeslengskade">Nakkeslengskade</a></b> er ein overstrekksskade i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/nakke" class="extiw" title="nn:nakke">nakken</a> som har oppstått fordi <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/hovud" class="extiw" title="nn:hovud">hovudet</a> har blitt kasta brått fram og attende eller blitt pressa ut over sitt normale rørsleområde. Dei typiske symptoma er smerter og stivheit i nakken. Ein går ut frå at symptoma skuldast skadar i mjukvevet i nakken, t.d. i leddband, bindevev og musklar. Men dei kan også omfatta nerveskadar og brot og forskyvning i nakkevirvlane. </p><p>Den vanlegaste årsaka til nakkeslengskadar er <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/trafikkulukke" class="extiw" title="nn:trafikkulukke">trafikkulukker</a> der ein bil blir påkøyrd bakfrå. Slike skadar kan også oppstå ved fall på <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/sykkel" class="extiw" title="nn:sykkel">sykkel</a>, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/ski" class="extiw" title="nn:ski">ski</a> eller <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Sn%C3%B8brettk%C3%B8yring" class="extiw" title="nn:Snøbrettkøyring">snøbrett</a> og i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/stuping" class="extiw" title="nn:stuping">stupeulukker</a> og andre <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/ulukke" class="extiw" title="nn:ulukke">ulukker</a> der hovudet blir utsett for sterke krefter. Nakkeslengsskadar har auka sterkt sidan 1980 og utgjer om lag 40 prosent av alle personskadar i trafikken. Dei har også ført til mange <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/forsikring" class="extiw" title="nn:forsikring">forsikrings</a>- og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/erstatning" class="extiw" title="nn:erstatning">erstatningssaker</a>. Sidan det har vore vanskeleg å finna objektive bevis for ein del av skadane, har slike saker ført til mykje strid. Også i dei <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/medisin" class="extiw" title="nn:medisin">medisinske</a> fagmiljøa er det svært ulike oppfatningar både når det gjeld årsaker, diagnosar og behandling. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Nakkeslengskade" class="extiw" title="nn:Nakkeslengskade">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_10,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 10, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_10,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 10, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_10%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 11</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Hermann_Hesse" title="Hermann Hesse 1905"><img alt="Hermann Hesse 1905" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Hermann_Hesse.jpg/120px-Hermann_Hesse.jpg" decoding="async" width="120" height="153" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Hermann_Hesse.jpg/180px-Hermann_Hesse.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Hermann_Hesse.jpg/240px-Hermann_Hesse.jpg 2x" data-file-width="295" data-file-height="375"/></a><figcaption>Hermann Hesse 1905</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Hermann_Hesse" class="extiw" title="nn:Hermann Hesse">Hermann Hesse</a></b>, pseudonym: <i>Emil Sinclair</i> (1877 - 1962) var ein <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/tysk" class="extiw" title="nn:tysk">tyskspråkleg</a> <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/lyrikar" class="extiw" title="nn:lyrikar">lyrikar</a>, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/prosa" class="extiw" title="nn:prosa">prosaforfattar</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Biletkunstnar" class="extiw" title="nn:Biletkunstnar">hobbymålar</a>. Dei mest kjende litterære verka hans er <i>Steppeulven</i>, <i>Siddhartha</i>, <i>Peter Camenzind</i>, <i>Demian</i>, <i>Narsiss og Gullmunn</i>, <i>Under hjulet</i> og <i>Glassperlespillet</i>. Tekstane hans handlar mykje om sjølvrealisering, sjølvakting, sjølvrefleksjon og det einskilde individet sin «transendens». Han fekk <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Nobelprisen_i_litteratur" class="extiw" title="nn:Nobelprisen i litteratur">Nobelprisen i litteratur</a> for 1946, og blei i 1954 tildelt ordenen <i>Pour le Mérite</i>. </p><p>Spesielt <i>Der Steppenwolf</i> blei ein internasjonal bestseljar – til dømes kalla eit populært amerikansk rockeband seg <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Bandet_Steppenwolf" class="extiw" title="nn:Bandet Steppenwolf">Steppenwolf</a>. Hesse blei ein av dei mest omsette og leste tyskspråklege forfattarane og på verdsbasis var over 120 millionar bøker selde pr. 2007. To litteraturprisar er oppkalla etter Hesse, <i>Calwer Hermann-Hesse-Preis</i> og <i>Hermann-Hesse-Preis</i> som blir delt ut i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Karlsruhe" class="extiw" title="nn:Karlsruhe">Karlsruhe</a>. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Hermann_Hesse" class="extiw" title="nn:Hermann Hesse">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_11,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 11, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_11,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 11, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_11%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 12</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/%C3%85ttekantkyrkje" title="Sør-Fron kyrkje på Hundorp er ei åttekantskyrkje bygd i stein"><img alt="Sør-Fron kyrkje på Hundorp er ei åttekantskyrkje bygd i stein" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/S%C3%B8r-Fron_kirke_1.JPG/120px-S%C3%B8r-Fron_kirke_1.JPG" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/S%C3%B8r-Fron_kirke_1.JPG/180px-S%C3%B8r-Fron_kirke_1.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/S%C3%B8r-Fron_kirke_1.JPG/240px-S%C3%B8r-Fron_kirke_1.JPG 2x" data-file-width="2272" data-file-height="1704"/></a><figcaption>Sør-Fron kyrkje på Hundorp er ei åttekantskyrkje bygd i stein</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/%C3%85ttekantkyrkje" class="extiw" title="nn:Åttekantkyrkje">Åttekantkyrkje</a></b> eller <b>oktogonal kyrkje</b> er eitt <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kyrkje" class="extiw" title="nn:Kyrkje">kyrkjebygg</a> der grunnplanet er ein rein <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/oktogon" class="extiw" title="nn:oktogon">oktogon</a>, eller berre sjølve <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/kyrkjeskip" class="extiw" title="nn:kyrkjeskip">skipet</a> er ein oktogon som er kombinert med tilbygg for kor og våpenhus. Slike tilbygg kan gje heile bygget ei meir langstrakt form som ei <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/langkyrkje" class="extiw" title="nn:langkyrkje">langkyrkje</a>. Det åttekanta grunnplanet gjev betre synskontakt mellom tverrarmane og koret enn dei <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/krosskyrkje" class="extiw" title="nn:krosskyrkje">krossforma kyrkjene</a>. Kyrkjeforma vart vanleg frå omkring 1700 med <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Hospitalskyrkja" class="extiw" title="nn:Hospitalskyrkja">Hospitalskyrkja</a> i Trondheim som den eldste. Det var innanfor Nidaros bispedømme åttekantforma først vart vanleg, og dei fleste åttekantkyrkjene var oppført av lafta tømmer. </p><p>Blant åttekantkyrkjene finn ein også nokre av dei største kyrkjebygga i Noreg, den største av dei er <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/R%C3%B8ros_kyrkje" class="extiw" title="nn:Røros kyrkje">Røros kyrkje</a> med 1640 sitjeplassar. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/%C3%85ttekantkyrkje" class="extiw" title="nn:Åttekantkyrkje">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_12,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 12, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_12,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 12, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_12%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 13</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Arameisk" title="Arameisk var truleg språket til Jesus"><img alt="Arameisk var truleg språket til Jesus" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Church_%E2%80%93_Paroisse_Maronite_St._Louis%2C_Downtown_Haifa_-_Ceiling.JPG/120px-Church_%E2%80%93_Paroisse_Maronite_St._Louis%2C_Downtown_Haifa_-_Ceiling.JPG" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Church_%E2%80%93_Paroisse_Maronite_St._Louis%2C_Downtown_Haifa_-_Ceiling.JPG/180px-Church_%E2%80%93_Paroisse_Maronite_St._Louis%2C_Downtown_Haifa_-_Ceiling.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Church_%E2%80%93_Paroisse_Maronite_St._Louis%2C_Downtown_Haifa_-_Ceiling.JPG/240px-Church_%E2%80%93_Paroisse_Maronite_St._Louis%2C_Downtown_Haifa_-_Ceiling.JPG 2x" data-file-width="4608" data-file-height="3456"/></a><figcaption>Arameisk var truleg språket til <a href="/wiki/Jesus" class="mw-redirect" title="Jesus">Jesus</a></figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Arameisk" class="extiw" title="nn:Arameisk">Arameisk</a></b> er eit <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/semittiske_spr%C3%A5k" class="extiw" title="nn:semittiske språk">semittisk språk</a> som er nært i slekt med <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/f%C3%B8nikisk" class="extiw" title="nn:fønikisk">fønikisk</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/hebraisk" class="extiw" title="nn:hebraisk">hebraisk</a>, og noko fjernare med <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/arabisk" class="extiw" title="nn:arabisk">arabisk</a>. <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Arameisk_skrift" class="extiw" title="nn:Arameisk skrift">Arameisk skrift</a> blei brukt til å utvikla andre skriftsystem, og har mellom anna gjeve opphav til <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/hebraisk_skrift" class="extiw" title="nn:hebraisk skrift">hebraisk</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/arabisk_skrift" class="extiw" title="nn:arabisk skrift">arabisk</a>. </p><p>Arameisk var daglegspråk i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Judea" class="extiw" title="nn:Judea">Judea</a> under den andre tempelperioden (539 f.Kr.–70), og er brukt i fleire jødiske heilage tekstar. Det var truleg også språket til <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Jesus" class="extiw" title="nn:Jesus">Jesus</a> og dei han forkynde til. Arameisk var liturgispråk i tidleg kristendom, og ei form er framleis i bruk i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/syrisk_kristendom" class="extiw" title="nn:syrisk kristendom">syrisk kristendom</a>. Moderne arameiske språk blir tala av spreidde grupper i Midtausten. </p><p>Frå 600-talet, då veksten til <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/islam" class="extiw" title="nn:islam">islam</a> medførte spreiing av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/arabisk" class="extiw" title="nn:arabisk">arabisk</a>, blei arameisk i stor grad fortrengd av dette. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Arameisk" class="extiw" title="nn:Arameisk">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_13,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 13, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_13,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 13, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_13%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 14</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plog" title="Tre-skjers Kverneland løfteplog, med steinutløysar."><img alt="Tre-skjers Kverneland løfteplog, med steinutløysar." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Kverneland_AB_85_plough_3.jpg/120px-Kverneland_AB_85_plough_3.jpg" decoding="async" width="120" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Kverneland_AB_85_plough_3.jpg/180px-Kverneland_AB_85_plough_3.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Kverneland_AB_85_plough_3.jpg/240px-Kverneland_AB_85_plough_3.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="3456"/></a><figcaption>Tre-skjers Kverneland løfteplog, med steinutløysar.</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Plog" class="extiw" title="nn:Plog">Plog</a></b> er ein <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/jordbruksmaskin" class="extiw" title="nn:jordbruksmaskin">jordbruksmaskin</a> som vert nytta for å snu torva før det vert sådd eller planta. Føremålet med dette er å skjera av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/ugras" class="extiw" title="nn:ugras">ugrasrøter</a> og grava ned gamle planterestar for å unngå overføring av sjukdom til nye planter. Delvis nedbrotne planterestar frå tidlegare avlingar vert ført til overflate, der dei vert vidare brotne ned slik at <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/n%C3%A6ringsstoff" class="extiw" title="nn:næringsstoff">næringsstoffa</a> vert frigjorde og kan takast opp av nye planter. Bruk av tunge maskinar fører til at jorda vert pakka saman. Når torva vert snudd vert jorda løyst opp att og det kjem luft til, slik at <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Bakterie" class="extiw" title="nn:Bakterie">bakteriane</a> som bryt ned gamle planterestar får betre vilkår. Når torva vert snudd vert ho liggande i 45° vinkel og det vert ope rom under. Dette fører til at vatnet i staden for å renna av, sig ned i grunnen når det regnar. Dette gjer at jordsmonet syg til seg meir vatn, som røtene på plantene så kan suga til seg. Om ein spreier <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/gj%C3%B8dsel" class="extiw" title="nn:gjødsel">gjødsel</a> før ein pløyer får ein molda gjødsla i same operasjonen. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Plog" class="extiw" title="nn:Plog">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_14,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 14, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_14,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 14, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_14%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 15</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Svartsvane" title="Svartsvane Foto: Wikipedia-brukar: Fir0002"><img alt="Svartsvane Foto: Wikipedia-brukar: Fir0002" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Black_swan_jan09.jpg/120px-Black_swan_jan09.jpg" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Black_swan_jan09.jpg/180px-Black_swan_jan09.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Black_swan_jan09.jpg/240px-Black_swan_jan09.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1067"/></a><figcaption>Svartsvane<style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r23957101">.mw-parser-output .byline{font-size:85%}.mw-parser-output .byline .hidden{display:none}</style><div class="byline"><span class="hidden"> </span>Foto: Wikipedia-brukar: Fir0002 </div></figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Svartsvane" class="extiw" title="nn:Svartsvane">Svartsvane</a></b> er ei <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/svane" class="extiw" title="nn:svane">svane</a> og ein stor <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/vassfugl" class="extiw" title="nn:vassfugl">vassfugl</a> i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/andefamilien" class="extiw" title="nn:andefamilien">andefamilien</a>. Arten hekkar hovudsakleg i søraustre og sørvestre regionar i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Australia" class="extiw" title="nn:Australia">Australia</a>. Svartsvana vart jakta til utrydding på <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/New_Zealand" class="extiw" title="nn:New Zealand">New Zealand</a>, men vart seinare gjeninnført. Innanfor Australia er ho <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Nomadisk_art" class="extiw" title="nn:Nomadisk art">nomadisk</a>, med uføreseielege vandringsmønster avhengige av klimatiske tilhøve. Svartsvaner er store fuglar med for det meste svart fjørdrakt og eit raudt nebb. Dei er <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Monogami" class="extiw" title="nn:Monogami">monogame</a> hekkefuglar der kjønna deler på rugeplikter og omsut for avkommet. </p><p>Svartsvaner kan opptre einskildvise, eller i lause grupper på hundrevis eller kanskje tusenvis av fuglar. Svartsvaner er populære fuglar i zoologiske hagar og fuglesamlingar, og nokre gonger finn ein rømlingar utanfor det naturlege utbreiingsområdet deira. Rømlingar kjem òg til <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Noreg" class="extiw" title="nn:Noreg">Noreg</a>, og somme parkar i landet har svartsvaner for pryd. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Svartsvane" class="extiw" title="nn:Svartsvane">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_15,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 15, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_15,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 15, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_15%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 16</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Birka" title="Slik kan somme av husa i Birka sett ut i vikingtida. Husa er rekonstruert på grunnlag av arkeologiske granskingar av restane i undergrunnen."><img alt="Slik kan somme av husa i Birka sett ut i vikingtida. Husa er rekonstruert på grunnlag av arkeologiske granskingar av restane i undergrunnen." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Birka_hus_2008a.JPG/120px-Birka_hus_2008a.JPG" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Birka_hus_2008a.JPG/180px-Birka_hus_2008a.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Birka_hus_2008a.JPG/240px-Birka_hus_2008a.JPG 2x" data-file-width="2560" data-file-height="1920"/></a><figcaption>Slik kan somme av husa i Birka sett ut i vikingtida. Husa er rekonstruert på grunnlag av arkeologiske granskingar av restane i undergrunnen.</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Birka" class="extiw" title="nn:Birka">Birka</a></b> var den første <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/By" class="extiw" title="nn:By">byen</a> i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Sverige" class="extiw" title="nn:Sverige">Sverige</a> og eit viktig senter for <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/handel" class="extiw" title="nn:handel">handel</a> ved <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Austersj%C3%B8en" class="extiw" title="nn:Austersjøen">Austersjøen</a> frå <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/700-talet" class="extiw" title="nn:700-talet">700-talet</a>. Byen låg på øya <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Bj%C3%B6rk%C3%B6_i_M%C3%A4laren" class="extiw" title="nn:Björkö i Mälaren">Björkö</a> i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/M%C3%A4laren" class="extiw" title="nn:Mälaren">Mälaren</a> i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Eker%C3%B6_kommun" class="extiw" title="nn:Ekerö kommun">Ekerö kommune</a>. Birka vart grunlagd kring <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/750" class="extiw" title="nn:750">750</a>, og var ein av dei første byane i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Norden" class="extiw" title="nn:Norden">Norden</a>. Andre tilsvarande byar i Norden var <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Skiringssal" class="extiw" title="nn:Skiringssal">Skiringssal</a> (<a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kaupang" class="extiw" title="nn:Kaupang">Kaupang</a>) (kring 800) i Noreg, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Ribe" class="extiw" title="nn:Ribe">Ribe</a> (kring 710) og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Hedeby" class="extiw" title="nn:Hedeby">Hedeby</a> (kring 810) på Sør-<a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Jylland" class="extiw" title="nn:Jylland">Jylland</a> (nå <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Slesvig" class="extiw" title="nn:Slesvig">Slesvig</a>) i Danmark. </p><p>I vår tid er det ikkje anna att etter byen enn dei spora og restane som er kome for dagen ved <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/arkeologi" class="extiw" title="nn:arkeologi">arkeologiske</a> utgravingar eller kan sjåast i terrenget som gravhaugar og liknande. Det finst meir enn 3000 <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/gravhaug" class="extiw" title="nn:gravhaug">gravhaugar</a> og andre typar jordfestingar på Björkö. Fleire jordfestingar kan gjelde utlendingar som har døydd i byen. Saman med området <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Hovg%C3%A5rden" class="extiw" title="nn:Hovgården">Hovgården</a> på granneøya <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Adels%C3%B6" class="extiw" title="nn:Adelsö">Adelsö</a> i same kommune står Birka på Björkö på <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/UNESCO" class="extiw" title="nn:UNESCO">UNESCO</a> si <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/verdsarv" class="extiw" title="nn:verdsarv">verdsarvliste</a>. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Birka" class="extiw" title="nn:Birka">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_16,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 16, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_16,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 16, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_16%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 17</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Waitangitraktaten" title="Ein av underskrivarane, Hone Heke, med kona si, Hariata"><img alt="Ein av underskrivarane, Hone Heke, med kona si, Hariata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/HoneHeke1845.jpg/94px-HoneHeke1845.jpg" decoding="async" width="94" height="170" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/HoneHeke1845.jpg/141px-HoneHeke1845.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/HoneHeke1845.jpg/188px-HoneHeke1845.jpg 2x" data-file-width="2391" data-file-height="4308"/></a><figcaption>Ein av underskrivarane, Hone Heke, med kona si, Hariata</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Waitangitraktaten" class="extiw" title="nn:Waitangitraktaten">Waitangitraktaten</a></b> er ein avtale som først vart underteikna 6. februar <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/1840" class="extiw" title="nn:1840">1840</a> av representantar frå den <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Storbritannia" class="extiw" title="nn:Storbritannia">britiske</a> <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Monarki" class="extiw" title="nn:Monarki">krona</a> og ulike māorihøvdingar frå den nordlege delen av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Nord%C3%B8ya_p%C3%A5_New_Zealand" class="extiw" title="nn:Nordøya på New Zealand">Nordøya</a> på <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/New_Zealand" class="extiw" title="nn:New Zealand">New Zealand</a>. Traktaten innførde ein britisk <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/guvern%C3%B8r" class="extiw" title="nn:guvernør">guvernør</a> på New Zealand, erkjende eigarskapen māoriane hadde over landet sitt og andre eignelutar, og gav māoriane rettar som britiske borgarar. Traktatversjonane på engelsk og på māorispråk er langt frå i samsvar med kvarandre, så der er inga eigentleg semje om kva partane i 1840 skreiv under på. Frå den britiske synsstaden gav traktaten Storbritannia <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/suverenitet" class="extiw" title="nn:suverenitet">suverenitet</a> over New Zealand, og guvernøren rett til å styra landet på vegne av den britiske <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/monark" class="extiw" title="nn:monark">monarken</a>. Māoriane synest å ha hatt andre forståingar av avtalen, mange av desse skil seg sterkt frå dei britiske tolkingane. </p><p>Inntil <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/1970-%C3%A5ra" class="extiw" title="nn:1970-åra">1970-åra</a> vart traktaten generelt sett bort frå. Frå sist på <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/1960-talet" class="extiw" title="nn:1960-talet">1960-talet</a> byrja māoriar å merka seg brota på traktaten, og seinare hendingar har lagt vekt på problema med oversetjinga. I <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/1975" class="extiw" title="nn:1975">1975</a> vart <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Waitangitribunalet" class="extiw" title="nn:Waitangitribunalet">Waitangitribunalet</a> etablert som ein permanent granskingskommisjon med oppgåve å granska brot på avtalen ved styresmaktene, og å føreslå åtgjerder for kompensasjon. I dag er Waitangitraktaten generelt sett på som grunnlagsdokumentet for New Zealand som ein <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/nasjon" class="extiw" title="nn:nasjon">nasjon</a>. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Waitangitraktaten" class="extiw" title="nn:Waitangitraktaten">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_17,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 17, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_17,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 17, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_17%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 18</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/D%C3%B8gnrytmesjukdommar" title="Døgnrytmesjukdomar kan føre til søvn i arbeidstida."><img alt="Døgnrytmesjukdomar kan føre til søvn i arbeidstida." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Sleeping_students.jpg/120px-Sleeping_students.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Sleeping_students.jpg/180px-Sleeping_students.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Sleeping_students.jpg/240px-Sleeping_students.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="900"/></a><figcaption>Døgnrytmesjukdomar kan føre til søvn i arbeidstida.</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/D%C3%B8gnrytmesjukdom" class="extiw" title="nn:Døgnrytmesjukdom">Døgnrytmesjukdommar</a></b> er ei gruppe lidingar som påverkar <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/d%C3%B8gnrytme" class="extiw" title="nn:døgnrytme">døgnrytmen</a>, og er oftast sett på som ein type <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/s%C3%B8vnforstyrring" class="extiw" title="nn:søvnforstyrring">søvnforstyrring</a>. Sjølv om søvnproblem kan vere dei mest merkbare av problemkomplekset, er det no klart at døgnrytmen omfattar mange fleire fysiologiske og åtferdsmessige faktorar enn som så, mellom anna syklusane til kroppstemperatur, appetitt og visse <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/hormon" class="extiw" title="nn:hormon">hormon</a>. Menneske med døgnrytmesjukdommar kan ikkje sovne og vakne på tidspunkt som samfunnet krev for skule, arbeid og sosiale gjeremål. Med mindre dei har ei anna søvnsjukdom i tillegg, har dei <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/s%C3%B8vn" class="extiw" title="nn:søvn">søvn</a> av normal kvalitet. </p><p>Det finst seks typar døgnrytmeforstyrringar, der to, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/jetlag" class="extiw" title="nn:jetlag">jetlag</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/skiftarbeid" class="extiw" title="nn:skiftarbeid">skiftarbeid</a>-forstyrring, er påført utanfrå og ikkje livslange. Dei fire andre er kroniske, registrerte av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/ICD" class="extiw" title="nn:ICD">ICD</a> som <i>Sjukdommar i nervesystemet'</i>. Årsakene til søvnfaseforskyvingane er ikkje heilt klarlagde. Syndroma går i ein viss grad igjen i slekta og ser ut til å vere genetisk betinga (hPer2- og hPer3-genane). Noreg er eitt av dei landa som bidreg mest til forsking på området, mellom anna ved <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Universitetet_i_Bergen" class="extiw" title="nn:Universitetet i Bergen">Universitetet i Bergen</a>. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/D%C3%B8gnrytmesjukdom" class="extiw" title="nn:Døgnrytmesjukdom">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_18,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 18, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_18,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 18, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_18%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 19</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Endurance-ekspedisjonen" title="«Endurance» vert skrudd ned i Weddellhavet."><img alt="«Endurance» vert skrudd ned i Weddellhavet." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Endurance_Final_Sinking.jpg/120px-Endurance_Final_Sinking.jpg" decoding="async" width="120" height="168" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Endurance_Final_Sinking.jpg/180px-Endurance_Final_Sinking.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Endurance_Final_Sinking.jpg/240px-Endurance_Final_Sinking.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="1680"/></a><figcaption>«Endurance» vert skrudd ned i Weddellhavet.</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Endurance-ekspedisjonen" class="extiw" title="nn:Endurance-ekspedisjonen">Endurance-ekspedisjonen</a></b> 1914–17 var ein ekspedisjon sett i gang og leia av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Ernest_Shackleton" class="extiw" title="nn:Ernest Shackleton">Ernest Shackleton</a> for å krysse <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/det_antarktiske_kontinentet" class="extiw" title="nn:det antarktiske kontinentet">det antarktiske kontinentet</a>. Ekspedisjonen nytta to fartøy: <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/%C2%ABEndurance%C2%BB" class="extiw" title="nn:«Endurance»">«Endurance»</a> med Shackleton til Weddellhavet og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/%C2%ABAurora%C2%BB" class="extiw" title="nn:«Aurora»">«Aurora»</a> med <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Aeneas_Mackintosh" class="extiw" title="nn:Aeneas Mackintosh">Aeneas Mackintosh</a> til <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Rosshavet" class="extiw" title="nn:Rosshavet">Rosshavet</a>. </p><p>«Endurance» vart fryst inne i isen i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Weddellhavet" class="extiw" title="nn:Weddellhavet">Weddellhavet</a> og trass i forsøk på å frigjere henne dreiv ho heile vinteren 1915 nordover innhylla i is. Til slutt vart fartøyet skrudd ned av ismassane og knust, noko eit skipbroten mannskap på 28 menn som stod att på <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/sj%C3%B8is" class="extiw" title="nn:sjøis">sjøisen</a> vart vitne til. Etter å ha halde seg fleire månader på isen, kunne gruppa gå i livbåtane og nådde deretter den ugjestmilde og folketomme <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Elefant%C3%B8ya" class="extiw" title="nn:Elefantøya">Elefantøya</a> i øygruppa <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/S%C3%B8r-Shetlands%C3%B8yane" class="extiw" title="nn:Sør-Shetlandsøyane">Sør-Shetlandsøyane</a>. Shackleton og fem andre gjennomførde deretter ein seglas på 1300 kilometer til <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/S%C3%B8r-Georgia" class="extiw" title="nn:Sør-Georgia">Sør-Georgia</a> i den opne livbåten «James Caird». Etter mykje om og men var Shackleton i stand til å berge resten av gruppa som venta på Elefantøya, utan at nokre menneskeliv hadde gått tapt. På den andre sida av kontinentet overvann Rosshavsgruppa store utfordringar for å gjennomføre oppdraget sitt. «Aurora» sleit seg frå fortøyinga under ein storm og var ute av stand til å vende tilbake, og etterlét seg dermed landgruppa utan naudsynt utstyr og proviant. Trass i dette makta dei å leggje ut depot, men tre liv gjekk tapt under oppdraget. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Endurance-ekspedisjonen" class="extiw" title="nn:Endurance-ekspedisjonen">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_19,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 19, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_19,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 19, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_19%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 20</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Marisko" title="Marisko"><img alt="Marisko" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Cypripedium_calceolus_03-09.jpg/120px-Cypripedium_calceolus_03-09.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Cypripedium_calceolus_03-09.jpg/180px-Cypripedium_calceolus_03-09.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Cypripedium_calceolus_03-09.jpg/240px-Cypripedium_calceolus_03-09.jpg 2x" data-file-width="2272" data-file-height="1704"/></a><figcaption>Marisko</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Marisko" class="extiw" title="nn:Marisko">Marisko</a></b> er ein plante i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/marihandfamilien" class="extiw" title="nn:marihandfamilien">orkidéfamilien</a> som veks i heile Norden. Den er ikkje sjeldan, men freda i heile Noreg då den er avhengig av gamalskog for å vekse, og av di den vert mykje plukka.  Blomen står på <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Norsk_raudliste" class="extiw" title="nn:Norsk raudliste">Norsk raudliste</a> for trua artar på nivå NT (Nær Truga). </p><p>Den særprega utsjånaden har gjeve blomen fleire lokale namn i Noreg: <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Jomfru_Maria" class="extiw" title="nn:Jomfru Maria">Jomfru Maria</a> gullsko (Etnedal, Lavangen), tøffel (Arendal), Olavsbolle (Fyresdal), <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Heilag-Olav" class="extiw" title="nn:Heilag-Olav">Hellig Olavs</a> tøffel (Troms), Marias bolle (Røyken) og bjønnsko (Hattfjord). <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Sn%C3%A5sa_kommune" class="extiw" title="nn:Snåsa kommune">Snåsa kommune</a> har marisko på våpenskjoldet, medan marisko er <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/fylkesblome" class="extiw" title="nn:fylkesblome">fylkesblome</a> for <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Nord-Tr%C3%B8ndelag" class="extiw" title="nn:Nord-Trøndelag">Nord-Trøndelag</a>. </p><p>Ein marisko får som oftast ein eller to blomar, som blir rekna av fleire til å vere dei venaste viltveksande blomane i Noreg. Dei blir som regel 30-50 cm høge, og står i grupper på, frå nokon få til fleire titals individ. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Marisko" class="extiw" title="nn:Marisko">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_20,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 20, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_20,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 20, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_20%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 21</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/V%C3%AArvarsling" title="Symbol for bygevêr nytta i vêrvarsling"><img alt="Symbol for bygevêr nytta i vêrvarsling" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/CloudShowerSun.svg/120px-CloudShowerSun.svg.png" decoding="async" width="120" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/CloudShowerSun.svg/180px-CloudShowerSun.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/CloudShowerSun.svg/240px-CloudShowerSun.svg.png 2x" data-file-width="187" data-file-height="187"/></a><figcaption>Symbol for bygevêr nytta i vêrvarsling</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/V%C3%AArvarsling" class="extiw" title="nn:Vêrvarsling">Vêrvarsling</a></b> er vitskapen om <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/atmosf%C3%A6re" class="extiw" title="nn:atmosfære">atmosfæren</a> og bruken av modellar for å rekne seg fram til tilstanden til atmosfæren framover i tid på ein gitt stad eller eit gitt område. Enkelte av metodane som blir brukt i dag har vore i bruk i om lag 100 år, medan andre teknikkar og hjelpemiddel har kome til etter kvart. I dag består vêrvarsling av å samle så mykje data som mogeleg om den noverande tilstanden til atmosfæren (særleg temperatur, lufttrykk, fukt og vind), for så å bruke kunnskap om atmosfæriske prosessar (gjennom <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/meteorologi" class="extiw" title="nn:meteorologi">meteorologi</a>) til å rekne ut korleis atmosfæren endrar seg i framover i tid. Sidan vêrsystema meir eller mindre er <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/kaosteori" class="extiw" title="nn:kaosteori">kaotiske system</a>, og fordi ein enno ikkje fullt ut forstår alle prosessane som er involvert, kan ein ikkje varsle vêret med stor visse for meir enn vanlegvis 5-6 dagar. </p><p>Det er lenge sidan ein oppdaga at atmosfæren er altfor avansert til å kunne følgje utan hjelp av kraftige datamaskinar. Nokre av dei kraftigaste datamaskinane i verda vert nytta til dette, men dei er likevel ikkje gode nok til at ein kan følgje vinden i kvar einaste dal og rundt kvart hushjørne, og det er her den menneskelege faktoren kjem inn og framleis spelar ei rolle. Vêrpresentatørar på TV, sjølv om dei er meteorologar eller ikkje, vidareformidlar informasjonen frå datamaskinane og gjer at kven som helst skal kunne forstå varselet. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/V%C3%AArvarsling" class="extiw" title="nn:Vêrvarsling">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_21,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 21, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_21,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 21, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_21%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 22</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fil:Jane_Austen_1870_cropped.jpg" class="mw-file-description" title="Jane Austin ut fra ei skisse frå søstera, Cassandra Austen"><img alt="Jane Austin ut fra ei skisse frå søstera, Cassandra Austen" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Jane_Austen_1870_cropped.jpg/120px-Jane_Austen_1870_cropped.jpg" decoding="async" width="120" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Jane_Austen_1870_cropped.jpg/180px-Jane_Austen_1870_cropped.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Jane_Austen_1870_cropped.jpg/240px-Jane_Austen_1870_cropped.jpg 2x" data-file-width="313" data-file-height="391"/></a><figcaption>Jane Austin ut fra ei skisse frå søstera, Cassandra Austen</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Jane_Austen" class="extiw" title="nn:Jane Austen">Jane Austen</a></b> (1775-1817) var ein <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Storbritannia" class="extiw" title="nn:Storbritannia">britisk</a> <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/forfattar" class="extiw" title="nn:forfattar">forfattar</a>. Bøkene hennar var nyskapande innan <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/roman" class="extiw" title="nn:roman">romansjangeren</a>, og er blitt <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/klassikar" class="extiw" title="nn:klassikar">klassikarar</a> innan <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/engelsk_litteratur" class="extiw" title="nn:engelsk litteratur">engelsk litteratur</a> som stadig blir lesne og filma. Austen fortel tilsynelatande lette romantiske historier om heltinner som søker og får ektemenn. Stilen er humoristisk og lettlesen, med truverdige, runde hovudpersonar gjenkjennelege karikaturar som bipersonar. Austen er blitt elska for dei vakre skildringane av den øvre middelklassen i sine høflege samkomer og idylliske engelske landskap, men er også blitt kritisert for ikkje å ha lagt noko vekt på arbeidarar eller slavar som la grunnen for dette lettvinte livet. Annan litteraturkritikk har derimot hevda at Austen sine bøker i grunnen er ein kritikk av heile samfunnssystemet, og er særs treffande nett fordi han berre tek opp emne ho hadde god kjennskap til. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Jane_Austen" class="extiw" title="nn:Jane Austen">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_22,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 22, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_22,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 22, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_22%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 23</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Hettittane" title="Sitjande guddom, frå det sein-hettittiske riket, 1200-talet f.Kr."><img alt="Sitjande guddom, frå det sein-hettittiske riket, 1200-talet f.Kr." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/HittiteSeatedDeityAnatolia13thCenturyBCE.jpg/108px-HittiteSeatedDeityAnatolia13thCenturyBCE.jpg" decoding="async" width="108" height="170" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/HittiteSeatedDeityAnatolia13thCenturyBCE.jpg/163px-HittiteSeatedDeityAnatolia13thCenturyBCE.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/HittiteSeatedDeityAnatolia13thCenturyBCE.jpg/217px-HittiteSeatedDeityAnatolia13thCenturyBCE.jpg 2x" data-file-width="686" data-file-height="1074"/></a><figcaption>Sitjande guddom, frå det sein-hettittiske riket, 1200-talet f.Kr.</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Hettittane" class="extiw" title="nn:Hettittane">Hettittane</a></b> var eit oldtidsfolk. Dei grunnla eit kongedøme sentrert om <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Hattusa" class="extiw" title="nn:Hattusa">Hattusa</a>, nord i det sentrale <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Anatolia" class="extiw" title="nn:Anatolia">Anatolia</a>, på 1700-talet f.Kr. På 1300-talet f.Kr. var hettittarriket på sitt største. Det omfatta då heile det sentrale området i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Anatolia" class="extiw" title="nn:Anatolia">Anatolia</a>, området nordvest i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Syria" class="extiw" title="nn:Syria">Syria</a>, og så langt som <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Ugarit" class="extiw" title="nn:Ugarit">Ugarit</a> og øvre <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" class="extiw" title="nn:Mesopotamia">Mesopotamia</a>. Etter 1180 f.Kr. delte riket seg opp i fleire mindre hettittiske bystatar, korav nokre vedvarte så lenge som til 700-talet f.Kr. </p><p>Sjølv om hettittane tilhøyrde <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/bronsealderen" class="extiw" title="nn:bronsealderen">bronsealderen</a>, var dei forløparar til <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/jernalderen" class="extiw" title="nn:jernalderen">jernalderen</a> og utvikla reiskapar og våpen av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/jarn" class="extiw" title="nn:jarn">jarn</a> så tidleg som 1300-talet f.Kr. Etterspurnaden deira etter jernvarer er verna i korrespondanse med utanlandske herskarar. Hettittane var likevel ikkje dei første som framstilte gjenstandar av jarn, og i heile hettittarriket si historie var jarn så sjeldan at det berre vart nytta i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/smykke" class="extiw" title="nn:smykke">smykke</a>. Dei militære sigrane deira skuldast ikkje jarn – dei førte krig med våpen av bronse – men dugleiken deira til å framstille og bruke <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/hest" class="extiw" title="nn:hest">hestetrukne</a> <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/stridsvogn" class="extiw" title="nn:stridsvogn">stridsvogner</a>. </p><p>Farao <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Rameses_II_av_Egypt" class="extiw" title="nn:Rameses II av Egypt">Rameses II av Egypt</a> omtalte ofte hettittane som <i>«humty»</i>, som på oldtidsegyptisk tydde «kvinnesoldatar», sidan det var vanleg for hettittiske soldatar å ha langt hår. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Hettittane" class="extiw" title="nn:Hettittane">Les meir …</a></i><br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_23,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 23, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_23,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 23, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_23%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 24</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/John_Milton" title="John Milton‎"><img alt="John Milton‎" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/John_Milton_-_Project_Gutenberg_eText_13619.jpg/120px-John_Milton_-_Project_Gutenberg_eText_13619.jpg" decoding="async" width="120" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/John_Milton_-_Project_Gutenberg_eText_13619.jpg/180px-John_Milton_-_Project_Gutenberg_eText_13619.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/John_Milton_-_Project_Gutenberg_eText_13619.jpg/240px-John_Milton_-_Project_Gutenberg_eText_13619.jpg 2x" data-file-width="1047" data-file-height="1400"/></a><figcaption>John Milton‎</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/John_Milton" class="extiw" title="nn:John Milton">John Milton</a></b> (1608-1674) var ein engelsk diktar og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Politisk_filosofi" class="extiw" title="nn:Politisk filosofi">politisk filosof</a>. Som ein av dei første <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Opplysingstida" class="extiw" title="nn:Opplysingstida">opplysingsfilosofane</a> fekk han stor påverknad, men det stod òg mykje strid kring han. I ein av samtidas biografiar vart han omtala som «elska av mange, hata av nokre». Han har hatt stor påverknad på <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/engelsk_litteratur" class="extiw" title="nn:engelsk litteratur">engelsk litteratur</a> heilt fram til vår tid. Det episke diktet <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Paradise_Lost" class="extiw" title="nn:Paradise Lost">Paradise Lost</a></i> («Det tapte paradiset») kjem frå Milton si penn. </p><p>Milton sitt verdssyn utvikla seg på bakgrunn av svært omfattande lesnad, reiser og personlege erfaringar heilt frå studiedagane på 1620-talet til <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Den_engelske_borgarkrigen" class="extiw" title="nn:Den engelske borgarkrigen">den engelske revolusjonen</a>. Milton døydde fattig og som ein marginal figur i Englands intellektuelle liv, men stod til siste slutt fast på dei politiske vala han gjorde, og var vidkjend over heile Europa. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/John_Milton" class="extiw" title="nn:John Milton">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_24,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 24, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_24,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 24, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_24%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 25</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Skye" title="Den gamle mannen på Storr på Skye."><img alt="Den gamle mannen på Storr på Skye." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/OM_Storr_2004.jpg/120px-OM_Storr_2004.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/OM_Storr_2004.jpg/180px-OM_Storr_2004.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/OM_Storr_2004.jpg/240px-OM_Storr_2004.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536"/></a><figcaption>Den gamle mannen på Storr på Skye.</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Skye" class="extiw" title="nn:Skye">Skye</a></b> er den største og nordlegaste øya i dei <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Indre_Hebridane" class="extiw" title="nn:Indre Hebridane">Indre Hebridane</a> i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Skottland" class="extiw" title="nn:Skottland">Skottland</a>. Øya består av fleire halvøyar som går ut i forskjellige retningar frå dei fjellendte, indre områda, som er dominert av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Cuillin" class="extiw" title="nn:Cuillin">Cuillin-åsane</a>. Skye har litt over 9 000 innbyggjarar. I motsetnad til mange av dei andre skotske øyane har folketalet auka noko dei siste åra. Om sommaren kjem mange turistar og vitjande til øya. Hovudnæringane er <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/turisme" class="extiw" title="nn:turisme">turisme</a>, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/jordbruk" class="extiw" title="nn:jordbruk">jordbruk</a>, produksjon av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/whisky" class="extiw" title="nn:whisky">whisky</a>, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/%C3%B8l" class="extiw" title="nn:øl">ølbrygging</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/handverk" class="extiw" title="nn:handverk">handverk</a>. Den viktigaste byen og hovudstaden på øya er <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Portree" class="extiw" title="nn:Portree">Portree</a> som er kjent for den vakre hamna og skrikande måsar. </p><p>Skye er kjent for eit vakkert landskap, prega av høge, dramatiske fjell, eit rikt dyreliv, med <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/konge%C3%B8rn" class="extiw" title="nn:kongeørn">kongeørn</a>, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/hjort" class="extiw" title="nn:hjort">hjort</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/oter" class="extiw" title="nn:oter">oter</a>, den levande kulturen, som omfattar <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/skotsk-g%C3%A6lisk" class="extiw" title="nn:skotsk-gælisk">gælisk språk</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/skotsk_musikk" class="extiw" title="nn:skotsk musikk">skotsk folkemusikk</a>, og plassen sin i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/britisk_historie" class="extiw" title="nn:britisk historie">britisk historie</a> under <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/jakobittoppr%C3%B8ra" class="extiw" title="nn:jakobittopprøra">jakobittopprøra</a>. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Skye" class="extiw" title="nn:Skye">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_25,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 25, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_25,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 25, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_25%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 26</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Makrell" title="Makrell"><img alt="Makrell" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Scomber_scombrus.jpg/120px-Scomber_scombrus.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Scomber_scombrus.jpg/180px-Scomber_scombrus.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Scomber_scombrus.jpg/240px-Scomber_scombrus.jpg 2x" data-file-width="2955" data-file-height="2216"/></a><figcaption>Makrell</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Makrell" class="extiw" title="nn:Makrell">Makrell</a></b> (<i>Scomber scombrus</i>) er ein <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/pelagisk" class="extiw" title="nn:pelagisk">pelagisk</a> <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/rovfisk" class="extiw" title="nn:rovfisk">rovfisk</a> som er vanleg i nordvestlege delar av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Atlanterhavet" class="extiw" title="nn:Atlanterhavet">Atlanterhavet</a> og i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Middelhavet" class="extiw" title="nn:Middelhavet">Middelhavet</a>. Han høyrer til mellom dei mest populære fiskane i Sør-Noreg, både som sportsfisk, mat og som eit teikn på sommar. Dei sym i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/stim" class="extiw" title="nn:stim">stim</a> og jagar i flokk. </p><p>Makrellen er lett å kjenne att. Kroppen er kraftig og spoleforma med kvit buk og mørk rygg med blå og grøne fargeteikningar. Skjela er små og fell lett av, noko som gjer at fiskeskinnet kjennest særs mjukt. Makrellen har to <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/finne" class="extiw" title="nn:finne">ryggfinnar</a> og ein gattfinne som går parallelt med den bakste av ryggfinnane. Halefinnen er djupt kløfta med ti småfinnar ved halerota. Det er observert makrell på opptil 70 cm, men dei fleste vert ikkje meir enn 40 cm og 700 g. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Makrell" class="extiw" title="nn:Makrell">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_26,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 26, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_26,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 26, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_26%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 27</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Heinrich_Sch%C3%BCtz" title="Heinrich Schütz frå ca 1660, Christoph Spetner"><img alt="Heinrich Schütz frå ca 1660, Christoph Spetner" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Schutz.jpg/114px-Schutz.jpg" decoding="async" width="114" height="170" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Schutz.jpg/171px-Schutz.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Schutz.jpg/228px-Schutz.jpg 2x" data-file-width="670" data-file-height="998"/></a><figcaption>Heinrich Schütz frå ca 1660, Christoph Spetner</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Sch%C3%BCtz" class="extiw" title="nn:Heinrich Schütz">Heinrich Schütz</a></b> (1585-1672) var ein <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Tyskland" class="extiw" title="nn:Tyskland">tysk</a> <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Barokkmusikk" class="extiw" title="nn:Barokkmusikk">barokk</a><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/komponist" class="extiw" title="nn:komponist">komponist</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/organist" class="extiw" title="nn:organist">organist</a>. Schütz vert rekna som den største tyske komponisten før <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Johann_Sebastian_Bach" class="extiw" title="nn:Johann Sebastian Bach">Bach</a>, og er ved sidan av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Claudio_Monteverdi" class="extiw" title="nn:Claudio Monteverdi">Claudio Monteverdi</a> ein av dei viktigaste komponistane på 1600-talet. Ein reknar med at Schütz skreiv den første tyske operaen, <i>Dafne</i>, som vart oppført i 1627. </p><p><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Tretti%C3%A5rskrigen" class="extiw" title="nn:Trettiårskrigen">Trettiårskrigen</a>, fleire <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/pest" class="extiw" title="nn:pest">pestepidemiar</a> og sosiale omveltingar prega mykje av den skapande perioden til Schütz. Han byrja karrieren med å skrive store fleirkorsverk inspirert av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Den_venetianske_skulen" class="extiw" title="nn:Den venetianske skulen">venetiansk stil</a>, men etter kvart som tilhøva for kulturell utfolding forverra seg vart han tvungen til å skrive mykje av musikken sin for små ensemble. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Sch%C3%BCtz" class="extiw" title="nn:Heinrich Schütz">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_27,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 27, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_27,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 27, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_27%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 28</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Vestlandet" title="Aurlandsfjorden, ein av mange fjordar på Vestlandet"><img alt="Aurlandsfjorden, ein av mange fjordar på Vestlandet" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/View_of_the_Aurlandsfjord%2C_Aurlandsvangen_and_Flam_from_below_the_Prest_Summit.jpg/120px-View_of_the_Aurlandsfjord%2C_Aurlandsvangen_and_Flam_from_below_the_Prest_Summit.jpg" decoding="async" width="120" height="155" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/View_of_the_Aurlandsfjord%2C_Aurlandsvangen_and_Flam_from_below_the_Prest_Summit.jpg/180px-View_of_the_Aurlandsfjord%2C_Aurlandsvangen_and_Flam_from_below_the_Prest_Summit.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/View_of_the_Aurlandsfjord%2C_Aurlandsvangen_and_Flam_from_below_the_Prest_Summit.jpg/240px-View_of_the_Aurlandsfjord%2C_Aurlandsvangen_and_Flam_from_below_the_Prest_Summit.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="2647"/></a><figcaption><a href="/wiki/Aurlandsfjorden" title="Aurlandsfjorden">Aurlandsfjorden</a>, ein av mange fjordar på Vestlandet</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Vestlandet" class="extiw" title="nn:Vestlandet">Vestlandet</a></b> er eit vanleg fellesnamn for <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/landsdel" class="extiw" title="nn:landsdel">landsdelen</a> i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Noreg" class="extiw" title="nn:Noreg">Noreg</a> som ligg sør for <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Tr%C3%B8ndelag" class="extiw" title="nn:Trøndelag">Trøndelag</a> og vestom <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Langfjella" class="extiw" title="nn:Langfjella">Langfjella</a>, og som består av dei fire fylka <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Rogaland_fylke" class="extiw" title="nn:Rogaland fylke">Rogaland</a>, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Hordaland_fylke" class="extiw" title="nn:Hordaland fylke">Hordaland</a>, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Sogn_og_Fjordane_fylke" class="extiw" title="nn:Sogn og Fjordane fylke">Sogn og Fjordane</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/M%C3%B8re_og_Romsdal_fylke" class="extiw" title="nn:Møre og Romsdal fylke">Møre og Romsdal</a>. </p><p>Namnet <i>Vestlandet</i> blir i dag nytta med noko varierande geografisk innhald, men er stort sett brukt om dei fire nemnde fylka som heile. Området utgjer 58 552 km² med 1 318 398 innbyggjarar. På Vestlandet er det 22 <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Byar_i_Noreg" class="extiw" title="nn:Byar i Noreg">byar</a> og 121 <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kommunar_i_Noreg" class="extiw" title="nn:Kommunar i Noreg">kommunar</a> fordelt på 15 <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Distrikt_i_Noreg" class="extiw" title="nn:Distrikt i Noreg">distrikt</a>. Før i tida høyrde dei øvre delane av dalane på Austlandet i fleire administrative samanhengar til Vestlandet. Det same gjeld fylka <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Aust-Agder_fylke" class="extiw" title="nn:Aust-Agder fylke">Aust-</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Vest-Agder_fylke" class="extiw" title="nn:Vest-Agder fylke">Vest-Agder</a>, som no er rekna som <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/S%C3%B8rlandet" class="extiw" title="nn:Sørlandet">Sørlandet</a>. </p><p>Vestlandet er kjent for sine lange og bratte fjordar. Verdas nest lengste fjord er <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Sognefjorden" class="extiw" title="nn:Sognefjorden">Sognefjorden</a> og tredje lengst er <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Hardangerfjorden" class="extiw" title="nn:Hardangerfjorden">Hardangerfjorden</a>. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Vestlandet" class="extiw" title="nn:Vestlandet">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_28,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 28, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_28,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 28, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_28%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 29</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kvinnherad_kommune" title="Baroniet Rosendal med den vidgjetne rosehagen i framgrunnen."><img alt="Baroniet Rosendal med den vidgjetne rosehagen i framgrunnen." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Rosehagen.jpg/120px-Rosehagen.jpg" decoding="async" width="120" height="99" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Rosehagen.jpg/180px-Rosehagen.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Rosehagen.jpg/240px-Rosehagen.jpg 2x" data-file-width="2553" data-file-height="2112"/></a><figcaption><a href="/wiki/Baroniet_Rosendal" title="Baroniet Rosendal">Baroniet Rosendal</a> med den vidgjetne rosehagen i framgrunnen.</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kvinnherad_kommune" class="extiw" title="nn:Kvinnherad kommune">Kvinnherad kommune</a></b> ligg i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Sunnhordland" class="extiw" title="nn:Sunnhordland">Sunnhordland</a> i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Hordaland" class="extiw" title="nn:Hordaland">Hordaland</a> fylke. Hovuddelen av kommunen ligg på søraustsida av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Hardangerfjorden" class="extiw" title="nn:Hardangerfjorden">Hardangerfjorden</a>, på den sørvestlege delen av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Folgefonnhalv%C3%B8ya" class="extiw" title="nn:Folgefonnhalvøya">Folgefonnhalvøya</a>. Ein flik ligg på vestsida av Hardangerfjorden. Elles omfattar kommunen fleire større og mindre øyar, mellom anna <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Varalds%C3%B8y" class="extiw" title="nn:Varaldsøy">Varaldsøy</a> i nord, og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Halsn%C3%B8y" class="extiw" title="nn:Halsnøy">Halsnøy</a>, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Fjelberg%C3%B8y" class="extiw" title="nn:Fjelbergøy">Fjelbergøy</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Borgund%C3%B8y" class="extiw" title="nn:Borgundøy">Borgundøy</a> i sør. Kommunen er den nest største i Sunnhordland, med eit folketal på 13 269 (2012). </p><p>Den største tettstaden er <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Husnes" class="extiw" title="nn:Husnes">Husnes</a>, som er hovudsenter for industri, handel og utdanning. Her ligg hjørnesteinsbedrifta <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/S%C3%B8r-Norge_Aluminium_AS" class="extiw" title="nn:Sør-Norge Aluminium AS">Sør-Norge Aluminium AS</a> (Søral). Administrasjonssenteret <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Rosendal" class="extiw" title="nn:Rosendal">Rosendal</a> er eit kjent og populært <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/turistm%C3%A5l" class="extiw" title="nn:turistmål">turistmål</a>. Dei største attraksjonane her er <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Baroniet_Rosendal" class="extiw" title="nn:Baroniet Rosendal">Baroniet Rosendal</a>, som i dag er <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/museum" class="extiw" title="nn:museum">museum</a> med ei rekkje kulturaktivitetar i turistsesongen, og den storslåtte fjellnaturen, som dannar innfallsporten til <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Folgefonna_nasjonalpark" class="extiw" title="nn:Folgefonna nasjonalpark">Folgefonna nasjonalpark</a>. Halsnøy er ein særmerkt del av kommunen. Viktigaste senteret er <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/S%C3%A6b%C3%B8vik" class="extiw" title="nn:Sæbøvik">Sæbøvik</a>, medan ruinane på <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Halsn%C3%B8y_Kloster" class="extiw" title="nn:Halsnøy Kloster">Halsnøy Kloster</a> er det fremste av mange historiske minnesmerke. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kvinnherad_kommune" class="extiw" title="nn:Kvinnherad kommune">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_29,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 29, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_29,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 29, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_29%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 30</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Stavanger" title="Flyfoto av Stavanger sentrum."><img alt="Flyfoto av Stavanger sentrum." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Stavanger_Sentrum-Airphoto-modf.jpg/120px-Stavanger_Sentrum-Airphoto-modf.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Stavanger_Sentrum-Airphoto-modf.jpg/180px-Stavanger_Sentrum-Airphoto-modf.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Stavanger_Sentrum-Airphoto-modf.jpg/240px-Stavanger_Sentrum-Airphoto-modf.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768"/></a><figcaption>Flyfoto av Stavanger sentrum.</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Stavanger" class="extiw" title="nn:Stavanger">Stavanger</a></b> er ein by i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Rogaland_fylke" class="extiw" title="nn:Rogaland fylke">Rogaland fylke</a> og administrasjonssenteret i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Stavanger_kommune" class="extiw" title="nn:Stavanger kommune">Stavanger kommune</a>. Byen ligg på vestsida av munningen til <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Gandsfjorden" class="extiw" title="nn:Gandsfjorden">Gandsfjorden</a> og femner i tillegg øyane nord for munningen. I nyare tider er han kalla «oljehovudstaden» i Noreg, og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Statoil" class="extiw" title="nn:Statoil">Statoil</a> har hovudkontor på <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Forus" class="extiw" title="nn:Forus">Forus</a> ved byen. </p><p>Stavanger er sete for fylkesmannen og fylkesadministrasjonen i Rogaland. Byen er <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/bisped%C3%B8me" class="extiw" title="nn:bispedøme">bispedøme</a>. Av statlege og halvstatlege institusjonar i byen kan nemnast Statsarkivet i Stavanger, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Oljedirektoratet" class="extiw" title="nn:Oljedirektoratet">Oljedirektoratet</a>, Statoil, ei avdeling av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Noregs_Bank" class="extiw" title="nn:Noregs Bank">Noregs Bank</a> og Noregs sjøkartverk, avdeling av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Statens_kartverk" class="extiw" title="nn:Statens kartverk">Statens kartverk</a>. <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Universitetet_i_Stavanger" class="extiw" title="nn:Universitetet i Stavanger">Universitetet i Stavanger</a> blei oppretta i 2005 med tre fakultet for teknisk-naturvitskaplege, humanistiske og samfunnsvitskaplege fag. <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/S%C3%B8rlandsbanen" class="extiw" title="nn:Sørlandsbanen">Sørlandsbanen</a> ender ved Stavanger og derfrå går det ei rekkje båtsamband nordover mot <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Ryfylke" class="extiw" title="nn:Ryfylke">Ryfylke</a> og Haugalandet med <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Haugesund" class="extiw" title="nn:Haugesund">Haugesund</a> i tillegg til <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Sunnhordland" class="extiw" title="nn:Sunnhordland">Sunnhordland</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Bergen" class="extiw" title="nn:Bergen">Bergen</a>. <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Stavanger_lufthamn,_Sola" class="extiw" title="nn:Stavanger lufthamn, Sola">Stavanger lufthamn, Sola</a> er ei internasjonal lufthamn som ligg 13 kilometer sørvest for bysenteret. </p><p>Byen utgjer saman med <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Sandnes" class="extiw" title="nn:Sandnes">Sandnes</a>, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Sola" class="extiw" title="nn:Sola">Sola</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Randaberg" class="extiw" title="nn:Randaberg">Randaberg</a> ein samla folkemasse på 201 353, og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Stavanger/Sandnes" class="extiw" title="nn:Stavanger/Sandnes">Stavanger/Sandnes</a> er landets tredje største <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/tettstad" class="extiw" title="nn:tettstad">tettstad</a>. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Stavanger" class="extiw" title="nn:Stavanger">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_30,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 30, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_30,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 30, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_30%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 31</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Hardingdialekt" title="Ei jente i hardingbunad med skaut."><img alt="Ei jente i hardingbunad med skaut." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/A_Hardanger_girl_Hardanger_Fjord_Norway.jpg/120px-A_Hardanger_girl_Hardanger_Fjord_Norway.jpg" decoding="async" width="120" height="155" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/A_Hardanger_girl_Hardanger_Fjord_Norway.jpg/180px-A_Hardanger_girl_Hardanger_Fjord_Norway.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/A_Hardanger_girl_Hardanger_Fjord_Norway.jpg/240px-A_Hardanger_girl_Hardanger_Fjord_Norway.jpg 2x" data-file-width="778" data-file-height="1008"/></a><figcaption>Ei jente i hardingbunad med skaut.</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Hardingdialekt" class="extiw" title="nn:Hardingdialekt">Hardingdialekt</a></b> er ei samlenemning på dialektene som vert snakka i dei sju noverande herada i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Hardanger" class="extiw" title="nn:Hardanger">Hardanger</a>: <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Eidfjord" class="extiw" title="nn:Eidfjord">Eidfjord</a>, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Granvin" class="extiw" title="nn:Granvin">Granvin</a>, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Jondal" class="extiw" title="nn:Jondal">Jondal</a>, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kvam" class="extiw" title="nn:Kvam">Kvam</a>, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Odda" class="extiw" title="nn:Odda">Odda</a>, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Ullensvang" class="extiw" title="nn:Ullensvang">Ullensvang</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Ulvik" class="extiw" title="nn:Ulvik">Ulvik</a>. Desse dialektene høyrer med til dei <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/s%C3%B8rvestlandsk" class="extiw" title="nn:sørvestlandsk">sørvestlandske</a> målføra i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Noreg" class="extiw" title="nn:Noreg">Noreg</a>. Dialekta i fjellbygda <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/R%C3%B8ldal" class="extiw" title="nn:Røldal">Røldal</a> i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Odda_kommune" class="extiw" title="nn:Odda kommune">Odda kommune</a> har mykje til felles med dialektene i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Ryfylke" class="extiw" title="nn:Ryfylke">Ryfylke</a>, men høyrer likevel med til hardingmålet. Likeeins har dialekta i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Granvin" class="extiw" title="nn:Granvin">Granvin</a> mykje til felles med <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/vossam%C3%A5l" class="extiw" title="nn:vossamål">vossamål</a>, og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Jondal" class="extiw" title="nn:Jondal">Jondal</a>, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Strandebarm" class="extiw" title="nn:Strandebarm">Strandebarm</a> liknar mykje på <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Sunnhordlandsdialekt" class="extiw" title="nn:Sunnhordlandsdialekt">sunnhordlandsdialekt</a>. Dialekta på <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Varalds%C3%B8y" class="extiw" title="nn:Varaldsøy">Varaldsøy</a> i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kvinnherad" class="extiw" title="nn:Kvinnherad">Kvinnherad</a> vert også rekna med til hardingmålet av di ein del trekk er felles. </p><p>Ordet Hardanger vart uttala <i>har'angúr</i> eller <i>har'anger</i> med trykk på fyrste stavinga i den tradisjonelle dialekta. Ordet «harding» blir enno uttala med stum d. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Hardingdialekt" class="extiw" title="nn:Hardingdialekt">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_31,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 31, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_31,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 31, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_31%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 32</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Nynorsk" title="Ivar Aasen er opphavsmannen til landsmålet, som med tida har utvikla seg til nynorsken av i dag."><img alt="Ivar Aasen er opphavsmannen til landsmålet, som med tida har utvikla seg til nynorsken av i dag." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Ivaraasen.jpg/120px-Ivaraasen.jpg" decoding="async" width="120" height="155" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Ivaraasen.jpg/180px-Ivaraasen.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f2/Ivaraasen.jpg 2x" data-file-width="221" data-file-height="286"/></a><figcaption><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Ivar_Aasen" class="extiw" title="nn:Ivar Aasen">Ivar Aasen</a> er opphavsmannen til landsmålet, som med tida har utvikla seg til nynorsken av i dag.</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Nynorsk" class="extiw" title="nn:Nynorsk">Nynorsk</a></b> er sidan <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Jamstellingsvedtaket" class="extiw" title="nn:Jamstellingsvedtaket">jamstillingsvedtaket</a> av 12. mai 1885 ei av to offisielle <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/m%C3%A5lform" class="extiw" title="nn:målform">målformer</a> av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/norsk" class="extiw" title="nn:norsk">norsk</a>; den andre er <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/bokm%C3%A5l" class="extiw" title="nn:bokmål">bokmål</a>. Nynorsk blir i dag nytta av om lag 10–15% av innbyggjarane i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Noreg" class="extiw" title="nn:Noreg">Noreg</a>. Skriftnormalen har to nivå: hovudformer som skal brukast i lærebøker og av det offentlege (læreboknormalen), og sideformer som er tillatne i elevarbeid og offisielt blir rekna som korrekte. Nynorske dialektar blir snakka over heile landet, men det er berre på <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Vestlandet" class="extiw" title="nn:Vestlandet">Vestlandet</a> utanom dei største byene og i dei <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Austlandet" class="extiw" title="nn:Austlandet">austlandske</a> fjellbygdene at skriftspråket står sterkt. Det vil seie at dei fleste dialekttalarane har bokmål som det primære skriftspråket sitt. </p><p>Ein iaugefallande skilnad mellom nynorsk standardspråk og nynorske dialektar er at standardspråket tradisjonelt er prega av <i>purisme</i> i ordtilfanget med avgrensing mot ord av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/dansk" class="extiw" title="nn:dansk">dansk</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/l%C3%A5gtysk" class="extiw" title="nn:lågtysk">lågtysk</a> opphav, sjølv om desse orda kan vere utbreidde i dialektane. Skriftspråket har derfor helst brukt ord som kan førast attende til gammalnorsk der slike har funnest i levande talemål. Formelt er purismen no stort sett avskaffa, men mange tradisjonelle nynorskord er godt innarbeidde og pregar det moderne skriftspråket. </p><p>Sidan det nynorske standardspråket er mindre utbreidd enn bokmål i skrift og tale, er nynorsk markert medan bokmål er umarkert. Det vil seie at nynorskbrukarar oftare må forklare og forsvare sitt språkval. Det har nynorsk sams med mange minoritetsspråk, og det kan forklare kvifor negative haldningar til nynorsk er utbreidde. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Nynorsk" class="extiw" title="nn:Nynorsk">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_32,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 32, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_32,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 32, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_32%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 33</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Santorini" title="Vindmøller på Santorini"><img alt="Vindmøller på Santorini" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Santorini_windmills.jpg/120px-Santorini_windmills.jpg" decoding="async" width="120" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Santorini_windmills.jpg/180px-Santorini_windmills.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Santorini_windmills.jpg/240px-Santorini_windmills.jpg 2x" data-file-width="2112" data-file-height="2816"/></a><figcaption>Vindmøller på Santorini</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Santor%C3%ADni" class="extiw" title="nn:Santoríni">Santoríni</a></b> er ei <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/vulkan" class="extiw" title="nn:vulkan">vulkansk</a> øy i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Hellas" class="extiw" title="nn:Hellas">Hellas</a> og den sørlegaste øya i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kykladane" class="extiw" title="nn:Kykladane">Kykladane</a> i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Egearhavet" class="extiw" title="nn:Egearhavet">Egearhavet</a>. Ho ligg om lag 200 km søraust for det greske fastlandet, har eit areal på 73 km² og i 2001 om lag 13 600 innbyggjarar. </p><p>Øya er åstad for det største vulkanutbrotet i nyare historie, og det vert kalla «det minoiske utbrotet». Det skjedde for om lag 3 500 år sidan på toppen av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/den_minoiske_sivilisasjonen" class="extiw" title="nn:den minoiske sivilisasjonen">den minoiske sivilisasjonen</a>. Utbrotet etterlet eit stort krater omringa av eit opp til hundre meter tjukt lag av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/vulkansk_oske" class="extiw" title="nn:vulkansk oske">vulkansk oske</a>, og i følgje teorien kan dette indirekte ha ført til den minoiske sivilisasjonen sitt fall på øya <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kreta" class="extiw" title="nn:Kreta">Kreta</a>, som ligg 110 km lenger sør, via ein enorm <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/tsunami" class="extiw" title="nn:tsunami">tsunami</a>. Ein annan populær teori er at utbrotet på Santoríni er kjelda til legenda om <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Atlantis" class="extiw" title="nn:Atlantis">Atlantis</a>. </p><p>Dei vakre omgivnadane og det yrande nattelivet gjer øya til eit attraktivt turistmål. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Santor%C3%ADni" class="extiw" title="nn:Santoríni">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_33,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 33, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_33,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 33, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_33%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 34</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Larvikitt" title="Den best kjende bygningen der larvikitt er nytta er hovudkvarteret til dei Sameinte Nasjonar."><img alt="Den best kjende bygningen der larvikitt er nytta er hovudkvarteret til dei Sameinte Nasjonar." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/North_by_Northwest_movie_trailer_screenshot_%2813%29.jpg/120px-North_by_Northwest_movie_trailer_screenshot_%2813%29.jpg" decoding="async" width="120" height="68" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/North_by_Northwest_movie_trailer_screenshot_%2813%29.jpg/180px-North_by_Northwest_movie_trailer_screenshot_%2813%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/North_by_Northwest_movie_trailer_screenshot_%2813%29.jpg/240px-North_by_Northwest_movie_trailer_screenshot_%2813%29.jpg 2x" data-file-width="1920" data-file-height="1080"/></a><figcaption>Den best kjende bygningen der larvikitt er nytta er hovudkvarteret til dei Sameinte Nasjonar.</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Larvikitt" class="extiw" title="nn:Larvikitt">Larvikitt</a></b> er ein monzonittisk <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Djupbergart" class="extiw" title="nn:Djupbergart">djuperuptiv</a> <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/bergart" class="extiw" title="nn:bergart">bergart</a> som er kjent for sitt vakre fargespel. Larvikitt er Noregs viktigaste <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/naturstein" class="extiw" title="nn:naturstein">naturstein</a> som blir utvunnen i stor skala. Steinbrota ligg hovudsakleg i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Larvik" class="extiw" title="nn:Larvik">Larvik</a> i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Vestfold" class="extiw" title="nn:Vestfold">Vestfold</a> og litt inn i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Porsgrunn" class="extiw" title="nn:Porsgrunn">Porsgrunn</a> i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Telemark" class="extiw" title="nn:Telemark">Telemark</a>. Den blir brukt til fasadar, gravmonument, benkeplater, fliser og liknande over heile verda. Som handelsvare blir den ofte marknadsført under namn som Lys labrador, Mørk labrador, Blue pearl, Emerald pearl og liknande, og er blitt ein viktig eksportartikkel. I 2005 blei det eksportert larvikitt for 660 millionar kroner. Larvikitt vart i februar 2008 kåra til nasjonalbergart for Noreg. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Larvikitt" class="extiw" title="nn:Larvikitt">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_34,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 34, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_34,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 34, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_34%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 35</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Kylie_Minogue" title="Minogue i Filmfestivalen i Cannes, 2007"><img alt="Minogue i Filmfestivalen i Cannes, 2007" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Kylie_Minogue_Cannes.jpg/120px-Kylie_Minogue_Cannes.jpg" decoding="async" width="120" height="166" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Kylie_Minogue_Cannes.jpg/180px-Kylie_Minogue_Cannes.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Kylie_Minogue_Cannes.jpg/240px-Kylie_Minogue_Cannes.jpg 2x" data-file-width="437" data-file-height="604"/></a><figcaption>Minogue i <a href="/wiki/Filmfestivalen_i_Cannes" title="Filmfestivalen i Cannes">Filmfestivalen i Cannes</a>, 2007</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kylie_Minogue" class="extiw" title="nn:Kylie Minogue">Kylie Minogue</a></b> (f. 1968) er ein <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Australia" class="extiw" title="nn:Australia">australsk</a> <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/songar" class="extiw" title="nn:songar">songar</a>, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/l%C3%A5tskrivar" class="extiw" title="nn:låtskrivar">låtskrivar</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/skodespelar" class="extiw" title="nn:skodespelar">skodespelar</a>. Ho slo gjennom som musikar i 1987 med songen «<a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/I_Should_Be_So_Lucky" class="extiw" title="nn:I Should Be So Lucky">I Should Be So Lucky</a>», og regjerte på hitlistene på slutten av 1980-talet. Før ho slo igjennom som songar hadde ho livnært seg som skodespelar i den australske <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/s%C3%A5peopera" class="extiw" title="nn:såpeopera">såpeoperaen</a> <i>Neighbours</i>. </p><p>Kylie Minogue har selt over 68 millionar album og 55 millionar singlar på verdsbasis. Ho har motteke høgthengande prisar, blant anna fleire <i>ARIA Award</i> og <i>Brit Award</i>. I 2008 vart ho utnemnt til offiser av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Order_of_the_British_Empire" class="extiw" title="nn:Order of the British Empire">Order of the British Empire</a> for det langvarige arbeidet sitt med musikk. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kylie_Minogue" class="extiw" title="nn:Kylie Minogue">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_35,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 35, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_35,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 35, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_35%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 36</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Gibraltarsundet" title="Gibraltarsundet sett frå verdsrommet."><img alt="Gibraltarsundet sett frå verdsrommet." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/STS059-238-074_Strait_of_Gibraltar.jpg/120px-STS059-238-074_Strait_of_Gibraltar.jpg" decoding="async" width="120" height="119" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/STS059-238-074_Strait_of_Gibraltar.jpg/180px-STS059-238-074_Strait_of_Gibraltar.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/STS059-238-074_Strait_of_Gibraltar.jpg/240px-STS059-238-074_Strait_of_Gibraltar.jpg 2x" data-file-width="5275" data-file-height="5222"/></a><figcaption>Gibraltarsundet sett frå verdsrommet.</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Gibraltarsundet" class="extiw" title="nn:Gibraltarsundet">Gibraltarsundet</a></b> er eit <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/sund" class="extiw" title="nn:sund">sund</a> mellom <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Atlanterhavet" class="extiw" title="nn:Atlanterhavet">Atlanterhavet</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Middelhavet" class="extiw" title="nn:Middelhavet">Middelhavet</a> som skil <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Spania" class="extiw" title="nn:Spania">Spania</a> frå <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Marokko" class="extiw" title="nn:Marokko">Marokko</a>. På det smalaste er det berre 14,24 km (7,7 <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/nautisk_mil" class="extiw" title="nn:nautisk mil">nautiske mil</a>) mellom Europa og Afrika. </p><p>For rundt 5,9 millionar år sidan, lukka opninga mellom Middelhavet og Atlanterhavet. I løpet av berre nokre få tusen år fordampa det meste av vatnet i Middelhavet. For om lag 5,33 millionar år sidan, vart opninga mellom Middelhavet og Atlanterhavet opna igjen. Ein meiner at sundet igjen vil lukke seg sidan den afrikanske plata pressar på nordover og at dette vil skje i geologisk sett nær framtid. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Gibraltarsundet" class="extiw" title="nn:Gibraltarsundet">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_36,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 36, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_36,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 36, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_36%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 37</dt></dl> <p>[[Fil:|120x170px|venstre|border|lenke=:nn:Den store nordiske krigen|Slaget ved Storkyro]] <b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Den_store_nordiske_krigen" class="extiw" title="nn:Den store nordiske krigen">Den store nordiske krigen</a></b> (1700–1721) var ein storkrig der ein koalisjon av mange statar klarte å stå imot <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Det_svenske_imperiet" class="extiw" title="nn:Det svenske imperiet">den svenske overmakta</a> nord i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Sentral-Europa" class="extiw" title="nn:Sentral-Europa">Sentral-</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Aust-Europa" class="extiw" title="nn:Aust-Europa">Aust-Europa</a>. </p><p>Nokre av dei viktigaste hendingane i krigen var <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/freden_i_Traventhal" class="extiw" title="nn:freden i Traventhal">freden i Traventhal</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/slaget_ved_Narva_i_1700" class="extiw" title="nn:slaget ved Narva i 1700">slaget ved Narva</a> i 1700, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/slaget_ved_Poltava" class="extiw" title="nn:slaget ved Poltava">slaget ved Poltava</a> i 1709, at <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Karl_XII_av_Sverige" class="extiw" title="nn:Karl XII av Sverige">Karl XII av Sverige</a> vart drepen i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Fredriksten" class="extiw" title="nn:Fredriksten">Fredriksten</a> i 1718 og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/den_karolinske_d%C3%B8dsmarsjen" class="extiw" title="nn:den karolinske dødsmarsjen">den karolinske dødsmarsjen</a> i 1719. Det er estimert at 200 000 svenskar, 75 000 russarar, 60 000 danskar/nordmenn og 14–20 000 polakkar mista livet i krigen. </p><p>Krigen enda med nederlag for Sverige, og Russland vart den nye stormakta i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Austersj%C3%B8en" class="extiw" title="nn:Austersjøen">Austersjøen</a> og ei viktig brikke i europeisk politikk. I Sverige hadde <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/eineveldet" class="extiw" title="nn:eineveldet">eineveldet</a> kome til ein slutt då Karl XII døydde og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/fridomstida" class="extiw" title="nn:fridomstida">fridomstida</a> starta. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Den_store_nordiske_krigen" class="extiw" title="nn:Den store nordiske krigen">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_37,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 37, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_37,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 37, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_37%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 38</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Den_karolinske_d%C3%B8dsmarsjen" title="Karolinermonumentet, eit minnesmerke i Duved til minne om karolinarane som døydde under den karolinske dødsmarsjen."><img alt="Karolinermonumentet, eit minnesmerke i Duved til minne om karolinarane som døydde under den karolinske dødsmarsjen." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Karolinermonumentet.jpg/120px-Karolinermonumentet.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Karolinermonumentet.jpg/180px-Karolinermonumentet.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Karolinermonumentet.jpg/240px-Karolinermonumentet.jpg 2x" data-file-width="1589" data-file-height="1186"/></a><figcaption>Karolinermonumentet, eit minnesmerke i Duved til minne om karolinarane som døydde under den karolinske dødsmarsjen.</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Den_karolinske_d%C3%B8dsmarsjen" class="extiw" title="nn:Den karolinske dødsmarsjen">Den karolinske dødsmarsjen</a></b> viser til den katastrofale tilbaketrekkinga til den <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Sverige" class="extiw" title="nn:Sverige">svenske</a> <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/karolinarane" class="extiw" title="nn:karolinarane">karolinske</a> armeen kommandert av Carl Gustaf Armfeldt over fjella i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Tydal" class="extiw" title="nn:Tydal">Tydal</a> i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Tr%C3%B8ndelag" class="extiw" title="nn:Trøndelag">Trøndelag</a> rundt nyår 1718-1719. </p><p>Etter at <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Karl_XII_av_Sverige" class="extiw" title="nn:Karl XII av Sverige">kong Karl XII</a> døydde den 11. desember 1718 under omleiringa av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Fredriksten" class="extiw" title="nn:Fredriksten">Fredriksten</a> i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/den_store_nordiske_krigen" class="extiw" title="nn:den store nordiske krigen">den store nordiske krigen</a>, fekk alle dei svenske styrkane i Noreg ordre om å trekkje seg attende til Sverige. Armfeldt fekk melding om dødsfallet til Karl den 7. januar 1719, då styrken hans var i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Haltdalen" class="extiw" title="nn:Haltdalen">Haltdalen</a> i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Gauldal" class="extiw" title="nn:Gauldal">Gauldal</a> med om lag 6 000 mann. Han valte å ta den kortaste ruta til Sverige, først over fjella til Tydal (30 km) og frå der over Tydalfjella til fortet <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Hjerpe" class="extiw" title="nn:Hjerpe">Hjerpe</a> (50 km). Armeen var dårleg utstyrt og sletne etter felttoget i Trøndelag, og det var kald vêr og ein kraftig snøstorm råka området. Om lag 3 800 mann omkom og om lag 600 av dei 2 100 overlevande soldatane vart invalide for livet. </p><p>I Brekka Bygdetun i Tydal vert «Karolinerspelet» halde annakvart år i januar, som dramatiserer hendinga i dødsmarsjen. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Den_karolinske_d%C3%B8dsmarsjen" class="extiw" title="nn:Den karolinske dødsmarsjen">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_38,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 38, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_38,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 38, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_38%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 39</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Denis_Papin" title="Robert Boyle og Denis Papin inspiserer «le digesteur»."><img alt="Robert Boyle og Denis Papin inspiserer «le digesteur»." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Boyle-Papin-Digester.jpg/113px-Boyle-Papin-Digester.jpg" decoding="async" width="113" height="170" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Boyle-Papin-Digester.jpg/170px-Boyle-Papin-Digester.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Boyle-Papin-Digester.jpg/226px-Boyle-Papin-Digester.jpg 2x" data-file-width="299" data-file-height="449"/></a><figcaption>Robert Boyle og Denis Papin inspiserer «le digesteur».</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Denis_Papin" class="extiw" title="nn:Denis Papin">Denis Papin</a></b> (1647 - 1712) var ein <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Frankrike" class="extiw" title="nn:Frankrike">fransk</a> <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/matematikar" class="extiw" title="nn:matematikar">matematikar</a>, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/fysikar" class="extiw" title="nn:fysikar">fysikar</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/oppfinnar" class="extiw" title="nn:oppfinnar">oppfinnar</a>. Han er kjent for å ha funne opp og laga damdrivne pumper, ei <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/dampmaskin" class="extiw" title="nn:dampmaskin">dampmaskin</a>, ein <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/hjuldampar" class="extiw" title="nn:hjuldampar">hjuldampar</a>, ein <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/undervassb%C3%A5t" class="extiw" title="nn:undervassbåt">undervassbåt</a>, ein <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/trykkokar" class="extiw" title="nn:trykkokar">trykkokar</a>, pluss ei rekkje andre oppfinningar. </p><p>Denis Papin vart fødd i nærleiken av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Blois" class="extiw" title="nn:Blois">Blois</a> i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Frankrike" class="extiw" title="nn:Frankrike">Frankrike</a>. Papin var <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/kalvinist" class="extiw" title="nn:kalvinist">kalvinist</a> og på grunn av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/ediktet_i_Nantes" class="extiw" title="nn:ediktet i Nantes">ediktet i Nantes</a> flytta han rundt <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/1675" class="extiw" title="nn:1675">1675</a> til <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/London" class="extiw" title="nn:London">London</a>. Han hadde med seg ei tilråding frå <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Christiaan_Huygens" class="extiw" title="nn:Christiaan Huygens">Christiaan Huygens</a> og fekk arbeid hjå <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Robert_Boyle" class="extiw" title="nn:Robert Boyle">Robert Boyle</a>, som skjøna at Papin ville verta ein verdifull assistent i samband med studiar av eigenskapane til <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/luft" class="extiw" title="nn:luft">luft</a> han arbeidde med. Det tok ikkje lang tid før Papin hadde konstruert både nytt utstyr for å generera vakuum og ein <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/rakettmotor" class="extiw" title="nn:rakettmotor">rakettmotor</a> som nytta komprimert luft. </p><p>I <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/1679" class="extiw" title="nn:1679">1679</a> hamna ei av oppfinningane til Pain, som han kalla «le digesteur» (fordøyaren), i rampelyset. Det var ein kraftig <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/st%C3%B8ypejarn" class="extiw" title="nn:støypejarn">støypejarn</a><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/sylinder" class="extiw" title="nn:sylinder">sylinder</a> som, på grunn av han var utstyrt med <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/sikkerheitsventill" class="extiw" title="nn:sikkerheitsventill">sikkerheitsventill</a>, kunne settast under <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/damptrykk" class="extiw" title="nn:damptrykk">damptrykk</a> utan at det var fare for at han eksploderte. Dette apparatet som i dag, avhengig av bruksområdet, vert kalla <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/autoklav" class="extiw" title="nn:autoklav">autoklav</a>, gjorder det mogleg for Papin å utføra ein heil serie med ulike eksperiment ved trykk opp til 0,8 til 1 <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Pascal" class="extiw" title="nn:Pascal">MPa</a>, som i samtida vart rekna som svært høge trykk. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Denis_Papin" class="extiw" title="nn:Denis Papin">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_39,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 39, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_39,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 39, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_39%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 40</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Dvergfotingar" title="Scutigerella immaculata"><img alt="Scutigerella immaculata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Symphyla_%28unknown_species%29.jpg/120px-Symphyla_%28unknown_species%29.jpg" decoding="async" width="120" height="81" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Symphyla_%28unknown_species%29.jpg/180px-Symphyla_%28unknown_species%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Symphyla_%28unknown_species%29.jpg/240px-Symphyla_%28unknown_species%29.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="691"/></a><figcaption><i>Scutigerella immaculata</i></figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Dvergfotingar" class="extiw" title="nn:Dvergfotingar">Dvergfotingar</a></b> er ei <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/biologisk_gruppe" class="extiw" title="nn:biologisk gruppe">gruppe</a> små <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/leddyr" class="extiw" title="nn:leddyr">leddyr</a> som lever i jord- og strølag over heile verda. Dei utgjer med sine berre om lag 200 artar den mest artsfattige <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/biologisk_klasse" class="extiw" title="nn:biologisk klasse">klassa</a> innanfor <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/mangefotingar" class="extiw" title="nn:mangefotingar">mangefotingane</a>, men kan likevel vera særs hyppige lokalt. I Norden førekjem det 8 artar. </p><p>I likskap med dei aller fleste andre mangefotingar har ikkje dvergfotingane noko særleg økonomisk verdi, bortsett frå somme artar som kan gjera skade på froskefarmar. Dei er òg interessante fordi somme har meint dei kan ha vore stamgruppa til insekta. </p><p>Ei fullvaksen dvergfoting har tolv par bein. Som regel er dei 2-8 mm lange og kvite, stundom iblanda nyansar av gult eller brunt. Huda er mjuk og berre i særs liten grad sklerotisert. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Dvergfotingar" class="extiw" title="nn:Dvergfotingar">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_40,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 40, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_40,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 40, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_40%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 41</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Runde" title="Fuglefjellet på vestsida av Rundefjellet er heim til om lag 500 000 fugl, mellom dei lundefugl."><img alt="Fuglefjellet på vestsida av Rundefjellet er heim til om lag 500 000 fugl, mellom dei lundefugl." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Puffin002.jpg/120px-Puffin002.jpg" decoding="async" width="120" height="83" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Puffin002.jpg/180px-Puffin002.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Puffin002.jpg/240px-Puffin002.jpg 2x" data-file-width="650" data-file-height="448"/></a><figcaption><a href="/wiki/Fuglefjell" title="Fuglefjell">Fuglefjellet</a> på <a href="/wiki/Vest" title="Vest">vestsida</a> av <a href="/wiki/Rundefjellet" title="Rundefjellet">Rundefjellet</a> er heim til om lag 500 000 fugl, mellom dei <a href="/wiki/Lundefugl" class="mw-redirect" title="Lundefugl">lundefugl</a>.</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Runde" class="extiw" title="nn:Runde">Runde</a></b> er ei øy i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Her%C3%B8y_p%C3%A5_Sunnm%C3%B8re" class="extiw" title="nn:Herøy på Sunnmøre">Herøy</a> kommune på <a href="/wiki/Sunnm%C3%B8re" title="Sunnmøre">Sunnmøre</a>. Runde er internasjonalt kjent for fuglefjellet, men har også mykje besøk frå skattejegarar som ynskjer å finne gull- og sølvmyntar etter «Akerendam»-forliset ved øya på 1700-talet. Runde har ei lang historie med mange dramatiske hendingar knytta til vêret, mellom anna fleire forlis, nokre berre nemnde i segner. </p><p>På <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kvalneset_p%C3%A5_Runde" class="extiw" title="nn:Kvalneset på Runde">Kvalneset</a> heilt i nordvest på øya, ligg <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Runde_fyr" class="extiw" title="nn:Runde fyr">Runde fyr</a>, oppretta i 1767 som eit av dei første i Noreg. Det høgste punktet er <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Varden_p%C3%A5_Runde" class="extiw" title="nn:Varden på Runde">Varden</a> med sine 332 meter over havet søraust på øya, men <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Rundabranden" class="extiw" title="nn:Rundabranden">Rundabranden</a> er lettare å sjå der han stig 294 meter nesten rett opp frå havet i vest. Vegen til Runde har kome over <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Rundebrua" class="extiw" title="nn:Rundebrua">Rundebrua</a> frå <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Rem%C3%B8y" class="extiw" title="nn:Remøy">Remøy</a> sidan 1982. Før den tid var sjøvegen einaste måten å kome seg til Runde. </p><p><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Fuglefjell" class="extiw" title="nn:Fuglefjell">Fuglefjellet</a> ligg på vestsida av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Rundefjellet" class="extiw" title="nn:Rundefjellet">Rundefjellet</a> og er heim til om lag 500 000 fugl, mellom dei <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/lundefugl" class="extiw" title="nn:lundefugl">lundefugl</a>, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/havsule" class="extiw" title="nn:havsule">havsule</a>, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/krykkje" class="extiw" title="nn:krykkje">krykkje</a>, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/alke" class="extiw" title="nn:alke">alke</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/lomvi" class="extiw" title="nn:lomvi">lomvi</a>. Skarveura ligg på nordsida av øya, og her finst ein av verdas største koloniar av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/toppskarv" class="extiw" title="nn:toppskarv">toppskarv</a>. I dei bratte grasbakkane på nord- og austsida finn vi eit stadig veksende tal med <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/havhest" class="extiw" title="nn:havhest">havhest</a>. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Runde" class="extiw" title="nn:Runde">Les meir …</a> <br clear="all"/></i> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_41,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 41, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_41,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 41, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_41%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 42</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Skatt" title="Finansdepartementet syter for at det offentlege får inn skattar og avgifter."><img alt="Finansdepartementet syter for at det offentlege får inn skattar og avgifter." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Finansdep_Oslo.jpg/120px-Finansdep_Oslo.jpg" decoding="async" width="120" height="92" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Finansdep_Oslo.jpg/180px-Finansdep_Oslo.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Finansdep_Oslo.jpg/240px-Finansdep_Oslo.jpg 2x" data-file-width="845" data-file-height="648"/></a><figcaption>Finansdepartementet syter for at det offentlege får inn skattar og avgifter.</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Skatt" class="extiw" title="nn:Skatt">Skatt</a></b> er ytingar frå private til det offentlege utan konkret vederlag. Fråværet av formelt konkret vederlag skil skattar frå betalingar for offentlege tenester (<a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/gebyr" class="extiw" title="nn:gebyr">gebyr</a>). Hovudformålet med skattar er å finansiera offentleg forbruk og investeringar, og overføringar til privat sektor. </p><p>Skattenivået i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Noreg" class="extiw" title="nn:Noreg">Noreg</a>, målt i høve til <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/BNP" class="extiw" title="nn:BNP">BNP</a>, er lågare enn i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Danmark" class="extiw" title="nn:Danmark">Danmark</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Sverige" class="extiw" title="nn:Sverige">Sverige</a>, og omtrent på nivå med <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Belgia" class="extiw" title="nn:Belgia">Belgia</a>, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Frankrike" class="extiw" title="nn:Frankrike">Frankrike</a>, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Italia" class="extiw" title="nn:Italia">Italia</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Finland" class="extiw" title="nn:Finland">Finland</a>. Dei fleste <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/OECD" class="extiw" title="nn:OECD">OECD-land</a> har likevel eit lågare skattenivå. Det er særleg skatten på inntekt, overskot og kapitalgevinst som er høg i Noreg samanlikna med dei andre OECD-landa. <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Skatt" class="extiw" title="nn:Skatt">Les meir …</a> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_42,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 42, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_42,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 42, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_42%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 43</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Orlando_di_Lasso" title="Orlando di Lasso"><img alt="Orlando di Lasso" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Orlande_de_Lassus.jpg/120px-Orlande_de_Lassus.jpg" decoding="async" width="120" height="114" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Orlande_de_Lassus.jpg/180px-Orlande_de_Lassus.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Orlande_de_Lassus.jpg/240px-Orlande_de_Lassus.jpg 2x" data-file-width="1899" data-file-height="1809"/></a><figcaption>Orlando di Lasso</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Orlando_di_Lasso" class="extiw" title="nn:Orlando di Lasso">Orlando di Lasso</a></b> (1532 - 1594) var ein <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Flandern" class="extiw" title="nn:Flandern">fransk-flamsk</a> komponist frå <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/renessansemusikk" class="extiw" title="nn:renessansemusikk">høgrenessansen</a>. </p><p>Han vert i dag rekna som hovudrepresentanten for den mogne <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/polyfoni" class="extiw" title="nn:polyfoni">polyfone</a> stilen som kjenneteiknar den siste aktivitetsfasen til <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/den_flamske_skulen" class="extiw" title="nn:den flamske skulen">den flamske skulen</a>, og i lag med <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Giovanni_Pierluigi_da_Palestrina" class="extiw" title="nn:Giovanni Pierluigi da Palestrina">Palestrina</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Tom%C3%A1s_Luis_de_Victoria" class="extiw" title="nn:Tomás Luis de Victoria">Victoria</a> ein av dei mest kjende og viktige musikarane i Europa på slutten av 1500-talet. Orlando di Lasso er ein av dei mest produktive, allsidige og universelle komponistane frå høgrenessansen og skreiv over 2000 verk i alle latinske, franske, italienske og tyske vokalsjangrar som var kjende på denne tida. Nesten 60 <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/messe_i_musikk" class="extiw" title="nn:messe i musikk">messer</a> har overlevd. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Orlando_di_Lasso" class="extiw" title="nn:Orlando di Lasso">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_43,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 43, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_43,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 43, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_43%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 44</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Tussm%C3%B8rker" title="Tussmørker ein ettermiddag vinterstid på Røros."><img alt="Tussmørker ein ettermiddag vinterstid på Røros." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Utsikt_mot_Begstaden_Ziir_fr%C3%A5_Hyttklokka.JPG/113px-Utsikt_mot_Begstaden_Ziir_fr%C3%A5_Hyttklokka.JPG" decoding="async" width="113" height="170" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Utsikt_mot_Begstaden_Ziir_fr%C3%A5_Hyttklokka.JPG/170px-Utsikt_mot_Begstaden_Ziir_fr%C3%A5_Hyttklokka.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Utsikt_mot_Begstaden_Ziir_fr%C3%A5_Hyttklokka.JPG/226px-Utsikt_mot_Begstaden_Ziir_fr%C3%A5_Hyttklokka.JPG 2x" data-file-width="2048" data-file-height="3072"/></a><figcaption>Tussmørker ein ettermiddag vinterstid på Røros.</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Tussm%C3%B8rker" class="extiw" title="nn:Tussmørker">Tussmørker</a></b> er ei nemning for lyset før <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/solrenning" class="extiw" title="nn:solrenning">solrenning</a> eller etter <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/soleglad" class="extiw" title="nn:soleglad">soleglad</a> når <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/sollys" class="extiw" title="nn:sollys">sollyset</a> vert <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/spreiing" class="extiw" title="nn:spreiing">spreidd</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/refleks" class="extiw" title="nn:refleks">reflektert</a> av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/gass" class="extiw" title="nn:gass">gass</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/st%C3%B8v" class="extiw" title="nn:støv">støv</a> i den øvre <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/jordatmosf%C3%A6ren" class="extiw" title="nn:jordatmosfæren">atmosfæren</a> og lyser opp den lågare atmosfæren og overflata på jorda. På norsk heiter det ofte «skyming» eller «skumring» om <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/kveld" class="extiw" title="nn:kveld">kveldsmørket</a> og «dagning» eller «grålysing» om <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/morgon" class="extiw" title="nn:morgon">daggryet</a>. </p><p>Halvmørkret skaper ei særeigen trolsk stemning, men i ny tid er tussmørkret, i staden for å vera tida då ein synest ein ser <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/tusse" class="extiw" title="nn:tusse">tusser</a>, vorte tida då det vert tend <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/elektrisk_lys" class="extiw" title="nn:elektrisk lys">elektrisk lys</a> overalt. I norsk tradisjon er «å halde skyming» å sitje og kvile innomhus utan tende lys, før det vert så mørkt at ein må kveikje lys for å få gangsyn. </p><p>I <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Arktis" class="extiw" title="nn:Arktis">Arktis</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Arktis" class="extiw" title="nn:Arktis">Arktis</a> kan tussmørkret vare fleire timar (på polane om lag ein månad etter sola har gått ned for vinteren, eller før ho står opp for sommaren), medan ein på <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/ekvator" class="extiw" title="nn:ekvator">ekvator</a> kan gå frå <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/dag" class="extiw" title="nn:dag">dag</a> til <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/natt" class="extiw" title="nn:natt">natt</a> på berre 20 minutt. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Tussm%C3%B8rker" class="extiw" title="nn:Tussmørker">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_44,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 44, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_44,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 44, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_44%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 45</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bratislava" title="Gamlebyen i Bratislava"><img alt="Gamlebyen i Bratislava" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/BA_Old_Town_and_Castle%2C_enhanced.jpg/120px-BA_Old_Town_and_Castle%2C_enhanced.jpg" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/BA_Old_Town_and_Castle%2C_enhanced.jpg/180px-BA_Old_Town_and_Castle%2C_enhanced.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/BA_Old_Town_and_Castle%2C_enhanced.jpg/240px-BA_Old_Town_and_Castle%2C_enhanced.jpg 2x" data-file-width="3456" data-file-height="2304"/></a><figcaption>Gamlebyen i Bratislava</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Bratislava" class="extiw" title="nn:Bratislava">Bratislava</a></b> er hovudstaden og den største byen i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Slovakia" class="extiw" title="nn:Slovakia">Slovakia</a>. Byen ligg heilt sørvest i landet, rett ved grensa til <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Austerrike" class="extiw" title="nn:Austerrike">Austerrike</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Ungarn" class="extiw" title="nn:Ungarn">Ungarn</a>. Han er delt i to av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Donau" class="extiw" title="nn:Donau">Donau</a>. Bratislava og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wien" class="extiw" title="nn:Wien">Wien</a> er dei to hovudstadane i Europa som ligg nærast kvarandre, mindre enn 60 km. </p><p>Bratislava har om lag 430 000 innbyggjarar (2009). Byen er det politiske, kulturelle og økonomiske senteret i Slovakia. Den slovakiske presidenten sit her i lag med parlamentet og andre greiner av regjeringa. Her ligg fleire universitet, museum, teater, galleri og andre viktige kultur- og utdanningsinstitusjonar. Mange av dei største føretaka og finansinstitusjonane har hovudkvarter i Bratislava. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Bratislava" class="extiw" title="nn:Bratislava">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_45,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 45, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_45,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 45, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_45%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 46</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Chi%C5%9Fin%C4%83u" title="Chişinău"><img alt="Chişinău" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Chisinau_Center.jpg/120px-Chisinau_Center.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Chisinau_Center.jpg/180px-Chisinau_Center.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Chisinau_Center.jpg/240px-Chisinau_Center.jpg 2x" data-file-width="992" data-file-height="744"/></a><figcaption>Chişinău</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Chi%C5%9Fin%C4%83u" class="extiw" title="nn:Chişinău">Chişinău</a></b> eller <b>Kisjinjov</b> er <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/hovudstad" class="extiw" title="nn:hovudstad">hovudstaden</a>, den største byen og industrielt og kommersielt sentrum i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Moldova" class="extiw" title="nn:Moldova">Moldova</a>. Han ligg om lag midt i landet ved elva <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/B%C3%AEc" class="extiw" title="nn:Bîc">Bîc</a>. Økonomisk er byen den mest velståande i Moldova og eit trafikknutepunkt for regionen. Som den viktigaste byen i Moldova har Chişinău ei rekkje utdanningsinstitusjonar. Chişinău er ein av dei byane i Europa med flest grøntareal. </p><p>Chişinău vart grunnlagd som ein klosterby i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/1436" class="extiw" title="nn:1436">1436</a> og vart ein del av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/fyrsted%C3%B8met_Moldavia" class="extiw" title="nn:fyrstedømet Moldavia">fyrstedømet Moldavia</a>, som på byrjinga av 1500-talet vart underlagt <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Det_osmanske_riket" class="extiw" title="nn:Det osmanske riket">Det osmanske riket</a>. På byrjinga av 1800-talet var han ein liten landsby med rundt 7 000 innbyggjarar. I <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/1812" class="extiw" title="nn:1812">1812</a> vart han ein del av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Det_russiske_keisard%C3%B8met" class="extiw" title="nn:Det russiske keisardømet">Det russiske keisardømet</a>, som gjorde han til hovudstad i det nyleg annekterte <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Bessarabia" class="extiw" title="nn:Bessarabia">Bessarabia</a> <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/gubernija" class="extiw" title="nn:gubernija">gubernija</a>. Folketalet voks til 92 000 i 1862 og til 125 787 i 1900. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Chi%C5%9Fin%C4%83u" class="extiw" title="nn:Chişinău">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_46,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 46, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_46,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 46, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_46%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 47</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Selma_Lagerl%C3%B6f" title="Selma_Lagerlöf fotografert i 1909, året ho vann Nobelprisen."><img alt="Selma_Lagerlöf fotografert i 1909, året ho vann Nobelprisen." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Selma_Lagerl%C3%B6f.jpg/120px-Selma_Lagerl%C3%B6f.jpg" decoding="async" width="120" height="170" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Selma_Lagerl%C3%B6f.jpg/180px-Selma_Lagerl%C3%B6f.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Selma_Lagerl%C3%B6f.jpg/240px-Selma_Lagerl%C3%B6f.jpg 2x" data-file-width="280" data-file-height="396"/></a><figcaption>Selma_Lagerlöf fotografert i 1909, året ho vann Nobelprisen.</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Selma_Lagerl%C3%B6f" class="extiw" title="nn:Selma Lagerlöf">Selma Lagerlöf</a></b> (1858 - 1940) var ein <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Sverige" class="extiw" title="nn:Sverige">svensk</a> forfattar. Debutromanen hennar <i>Gösta Berlings saga</i> kom i 1891. Ho var ein av dei tidlege deltakarane i den svenske <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/nyromantikken" class="extiw" title="nn:nyromantikken">nyromantikken</a>, og fekk som fyrste kvinne <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Nobelprisen_i_litteratur" class="extiw" title="nn:Nobelprisen i litteratur">Nobelprisen i litteratur</a> i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/1909" class="extiw" title="nn:1909">1909</a>. Lagerlöf var òg den fyrste kvinna som vart vald inn i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Svenska_Akademien" class="extiw" title="nn:Svenska Akademien">Svenska Akademien</a>. </p><p>Bøkene hennar handla gjerne om <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/bonde" class="extiw" title="nn:bonde">bondeliv</a> i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/V%C3%A4rmland" class="extiw" title="nn:Värmland">Värmland</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Dalarna" class="extiw" title="nn:Dalarna">Dalarna</a>. Unntaka er handlinga i <i>Antikrists mirakler</i> og <i>Jerusalem</i>. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Selma_Lagerl%C3%B6f" class="extiw" title="nn:Selma Lagerlöf">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_47,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 47, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_47,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 47, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_47%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 48</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kiev" title="Kiev"><img alt="Kiev" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Kiew_Zentrum.jpg/120px-Kiew_Zentrum.jpg" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Kiew_Zentrum.jpg/180px-Kiew_Zentrum.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Kiew_Zentrum.jpg/240px-Kiew_Zentrum.jpg 2x" data-file-width="850" data-file-height="567"/></a><figcaption>Kiev</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kiev" class="extiw" title="nn:Kiev">Kiev</a></b> er hovudstaden og den største byen i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Ukraina" class="extiw" title="nn:Ukraina">Ukraina</a>, han ligg nord i det sentrale Ukraina ved elva <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Dnepr" class="extiw" title="nn:Dnepr">Dnepr</a>. Byen er ei eiga administrativ eining, men er administrasjonsstad for området kring, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kiev_oblast" class="extiw" title="nn:Kiev oblast">Kiev oblast</a>. Byen har offisielt kring 2,8 millionar innbyggjarar (2010), men på grunn av mange ikkje registrerte innflyttarar vert det rekna med at byen har kring 4 millionar innbyggjarar. Kiev er eit viktig senter i Aust-Europa for industri, vitskap, utdanning og kultur. Mange høgteknologiske industriar og høgare utdanningsinstitusjonar ligg i byen, i tillegg til verdskjende historiske landemerke. </p><p>Namnet «Kiev» er sagt å kome frå namnet «Kyj», ein av dei fire legendariske grunnleggjarane av byen. I løpet av historia har Kiev, ein av dei eldste byane i Aust-Europa, gått gjennom fleire periodar som viktig senter og periodar som ein nesten gløymd stad. Byen oppstod truleg som eit handelssenter så tidleg som 400-talet. Byen var ein <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/slavarar" class="extiw" title="nn:slavarar">slavisk</a> stad styrt av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/khazarar" class="extiw" title="nn:khazarar">khazarar</a> langs den store handelsruta mellom <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Skandinavia" class="extiw" title="nn:Skandinavia">Skandinavia</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Konstantinopel" class="extiw" title="nn:Konstantinopel">Konstantinopel</a> fram til han vart erobra av væringar (<a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/vikingar" class="extiw" title="nn:vikingar">vikingar</a>) på midten av 800-talet. Under styret til væringane vart byen hovudstad i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kievriket" class="extiw" title="nn:Kievriket">Kievriket</a>, den første austslaviske staten. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kiev" class="extiw" title="nn:Kiev">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_48,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 48, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_48,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 48, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_48%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 49</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Helsingfors" title="Helsingfors"><img alt="Helsingfors" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Helsinginkeskustailmasta.JPG/120px-Helsinginkeskustailmasta.JPG" decoding="async" width="120" height="75" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Helsinginkeskustailmasta.JPG/180px-Helsinginkeskustailmasta.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Helsinginkeskustailmasta.JPG/240px-Helsinginkeskustailmasta.JPG 2x" data-file-width="1280" data-file-height="800"/></a><figcaption>Helsingfors</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Helsingfors" class="extiw" title="nn:Helsingfors">Helsingfors</a></b> (<b>Helsinki</b>) er <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/hovudstad" class="extiw" title="nn:hovudstad">hovudstad</a> i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Finland" class="extiw" title="nn:Finland">Finland</a>. Den ligg i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/S%C3%B6dra_Finlands_l%C3%A4n" class="extiw" title="nn:Södra Finlands län">Södra Finlands län</a> ved <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Finskebukta" class="extiw" title="nn:Finskebukta">Finskebukta</a>. Helsingfors har omtrent 570 000 innbyggjarar. Helsingfors er ein del av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Helsingforsregionen" class="extiw" title="nn:Helsingforsregionen">Helsingforsregionen</a>, der det bur tilsaman ca. ein million menneske. </p><p>Dagens Helsingfors var frå og med mellomalderen folkesett av svenskspråklege bønder. Byen vart grunnlagt av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Sverige" class="extiw" title="nn:Sverige">Sveriges</a> konge <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Gustav_Vasa" class="extiw" title="nn:Gustav Vasa">Gustav Vasa</a> <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/12._juni" class="extiw" title="nn:12. juni">12. juni</a> <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/1550" class="extiw" title="nn:1550">1550</a>, primært som motvekt til <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/hansaby" class="extiw" title="nn:hansaby">hansabyen</a> <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Reval" class="extiw" title="nn:Reval">Reval</a>/<a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Tallinn" class="extiw" title="nn:Tallinn">Tallinn</a> på sørsida av Finskebukta. Opphavleg vart Helsingfors grunnlagt ved munningen av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Vanda_%C3%A5" class="extiw" title="nn:Vanda å">Vanda å</a>, attmed dagens <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Arabiastranden" class="extiw" title="nn:Arabiastranden">Arabiastrand</a>. Det vart likevel snart klart av plasseringa ikkje var så god, særleg fordi Vanda å var for grunn. Generalguvernør <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Per_Brahe" class="extiw" title="nn:Per Brahe">Per Brahe</a> bestemte i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/1640" class="extiw" title="nn:1640">1640</a> å flytte byen eit par kilometer sørover, til det som i dag er <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kronohagen" class="extiw" title="nn:Kronohagen">Kronohagen</a>. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Helsingfors" class="extiw" title="nn:Helsingfors">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_49,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 49, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_49,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 49, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_49%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 50</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Angelsaksisk_litteratur" title="Utsnitt frå Beowulf"><img alt="Utsnitt frå Beowulf" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/A_portion_of_the_Beowulf_manuscript.png/120px-A_portion_of_the_Beowulf_manuscript.png" decoding="async" width="120" height="77" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/A_portion_of_the_Beowulf_manuscript.png/180px-A_portion_of_the_Beowulf_manuscript.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/A_portion_of_the_Beowulf_manuscript.png/240px-A_portion_of_the_Beowulf_manuscript.png 2x" data-file-width="504" data-file-height="322"/></a><figcaption>Utsnitt frå Beowulf</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Angelsaksisk_litteratur" class="extiw" title="nn:Angelsaksisk litteratur">Angelsaksisk litteratur</a></b>, også kalla <i>gammalengelsk litteratur</i>, omfattar litteraturen som blei skriven på <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/angelsaksisk" class="extiw" title="nn:angelsaksisk">angelsaksisk</a> (gammalengelsk) i løpet av den 600 år lange <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Angelsaksarar" class="extiw" title="nn:Angelsaksarar">angelsaksiske perioden</a> i England, frå midten av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/400-talet" class="extiw" title="nn:400-talet">nn:400-talet</a> og fram til den <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Normannarar" class="extiw" title="nn:Normannarar">normanniske</a> erobringa av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/England" class="extiw" title="nn:England">England</a> i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/1066" class="extiw" title="nn:1066">1066</a>. Tekstane dekker sjangrar som episke og kortare <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/dikt" class="extiw" title="nn:dikt">dikt</a>, hagiografiar (helgenbiografiar), <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/preike" class="extiw" title="nn:preike">preiker</a> (forkynningar), <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Bibelen" class="extiw" title="nn:Bibelen">bibelomsettingar</a>, lovverk, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/kr%C3%B8nike" class="extiw" title="nn:krønike">krøniker</a>, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/g%C3%A5te" class="extiw" title="nn:gåte">gåter</a> og anna. I alt er det blitt bevart rundt 400 manuskript frå denne perioden, ein betydeleg korpus (mengd) som har interesse både for allmennheita og vitskapeleg forsking. </p><p>Eit av dei viktigaste verka frå den angelsaksiske perioden er diktet <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Beowulf" class="extiw" title="nn:Beowulf">Beowulf</a></i> som har fått ein status i England som eit nasjonalepos. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Den_angelsaksiske_kr%C3%B8nika" class="extiw" title="nn:Den angelsaksiske krønika">Den angelsaksiske krønika</a></i> er betydingsfull som ein historisk dokumentasjon av perioden ved å vera <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/kronologi" class="extiw" title="nn:kronologi">kronologi</a> av tidleg <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Englands_historie" class="extiw" title="nn:Englands historie">engelsk historie</a>, mens det korte religiøse diktet <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/C%C3%A6dmons_hymne" class="extiw" title="nn:Cædmons hymne">Cædmons hymne</a></i> frå <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/600-talet" class="extiw" title="nn:600-talet">600-talet</a> er det eldste bevarte litterære verket på <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/engelsk" class="extiw" title="nn:engelsk">engelsk</a>. Av angelsaksisk poesi, som kan bli betrakta som mest betydingsfull innanfor angelsaksisk litteratur, er det ikkje bevart meir enn tilsaman 30 000 diktlinjer. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Angelsaksisk_litteratur" class="extiw" title="nn:Angelsaksisk litteratur">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_50,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 50, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_50,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 50, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_50%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 51</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Romansk_stil" title="Romansk dør og bogar i Jakobskyrkja frå 1100-talet i Aubeterre-sur-Dronne i Charente i Frankrike."><img alt="Romansk dør og bogar i Jakobskyrkja frå 1100-talet i Aubeterre-sur-Dronne i Charente i Frankrike." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Aubeterre_Portail_2012.jpg/120px-Aubeterre_Portail_2012.jpg" decoding="async" width="120" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Aubeterre_Portail_2012.jpg/180px-Aubeterre_Portail_2012.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Aubeterre_Portail_2012.jpg/240px-Aubeterre_Portail_2012.jpg 2x" data-file-width="3240" data-file-height="4328"/></a><figcaption>Romansk dør og bogar i Jakobskyrkja frå 1100-talet i <a href="/w/index.php?title=Aubeterre-sur-Dronne&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aubeterre-sur-Dronne (ikke skrevet ennå)">Aubeterre-sur-Dronne</a> i <a href="/wiki/Charente" title="Charente">Charente</a> i Frankrike.</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Romansk_stil" class="extiw" title="nn:Romansk stil">Romansk stil</a></b> er eit lite presist kunsthistorisk omgrep som vert nytta om den før-<a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Gotisk_arkitektur" class="extiw" title="nn:Gotisk arkitektur">gotiske</a> <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/arkitektur" class="extiw" title="nn:arkitektur">arkitekturen</a>, <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/skulptur" class="extiw" title="nn:skulptur">skulpturen</a> og <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/biletkunst" class="extiw" title="nn:biletkunst">biletkunsten</a> i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Europa" class="extiw" title="nn:Europa">Vest-Europa</a>, og har såleis med ein fase av <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/mellomalderen" class="extiw" title="nn:mellomalderen">mellomalderens</a> kunst å gjere. </p><p>Den romanske arkitekturen og kunsten som er teke vare på fram vår tid er hovudsakleg avgrensa til religiøse bygningar, som kyrkjer og kloster og ruinar av slike, og til gjenstandar som har vore eller framleis er knytt til religionsutøvinga. Men somme døme på <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/borg" class="extiw" title="nn:borg">borgar</a> og slott i romansk stil finst òg, og syner at romansk arkitektur ikkje utelukkande hadde religiøse føremål. Ofte vert den romanske byggjestilen kalla <i>rundbogestil</i>, ettersom dei romanske bygningane er kjenneteikna av at <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Boge_i_arkitekturen" class="extiw" title="nn:Boge i arkitekturen">bogar</a> i halvsirkelform, runde bogar, vert nytta som berande spenn over opningar i veggar eller mellom søyler, og at <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kvelv_i_arkitekturen" class="extiw" title="nn:Kvelv i arkitekturen">steinkvelva</a> over kyrkjeromma gjerne er forma som halve <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/sylinder" class="extiw" title="nn:sylinder">sylindrar</a>, såkalla tønnekvelv, eller som krysskvelv samansett av seksjonar forma som halve sylindrar. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Romansk_stil" class="extiw" title="nn:Romansk stil">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_51,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 51, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_51,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 51, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_51%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <dl><dt>Uke 52</dt></dl> <figure class="mw-halign-left mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Gosforthkrossen" title="Gosforthkrossen ved Mariakyrkja."><img alt="Gosforthkrossen ved Mariakyrkja." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Gosforth_Cross.jpg/120px-Gosforth_Cross.jpg" decoding="async" width="120" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Gosforth_Cross.jpg/180px-Gosforth_Cross.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Gosforth_Cross.jpg/240px-Gosforth_Cross.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="1600"/></a><figcaption>Gosforthkrossen ved Mariakyrkja.</figcaption></figure> <p><b><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Gosforthkrossen" class="extiw" title="nn:Gosforthkrossen">Gosforthkrossen</a></b> er ein steinkross som står høgreist blant gravene på kyrkjegarden kring Saint Mary-kyrkja i den vesle landsbyen <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Gosforth_i_Cumbria" class="extiw" title="nn:Gosforth i Cumbria">Gosforth</a> vest i <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Cumbria" class="extiw" title="nn:Cumbria">Cumbria</a> i Nordvest-England. Krossen er av interesse i skandinavisk samanhang ettersom mesteparten av dei bileta som er hogd ut i lågt relieff på stammen av krossen er tolka som figurar og hendingar frå <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/norr%C3%B8n_mytologi" class="extiw" title="nn:norrøn mytologi">skandinavisk heidendom</a>. </p><p>Krossen, som på stilistisk grunnlag er tidfest til ni-hundretalet, er av raud <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/sandstein" class="extiw" title="nn:sandstein">sandstein</a>, forma som ei slank søyle med ein ringkross med om lag 50 cm i diameter i toppen, totalt 4,42 meter høg, oppsett på ein låg, kvadratisk plattform, avtrappa i tre trinn. Nedst har søyla sirkulært tverrsnitt, men frå om lag 2,10 meter over bakken og opp til ringkrossen i toppen er det uthogd fire plane biletfelt som vender mot kvar si av dei fire himmelretningane. Søyla er 32 cm i tverrmål ved bakken, men berre 16 cm rett under ringkrossen i toppen. </p><p>Nedst i biletfeltet på austsida av søyla er det ei scene som syner to samanfiltra ormar som høgg etter kjeften på kvarandre. Over dette er det synt ei kvinne til høgre og ein mann til venstre, vende mot kvarandre. Mannen held eit spyd han har stukke inn i sida på ein mann som står i eit innramma felt over dei to, med armane utstrekt rett ut til kvar si side. Det går klårt fram at blodspruten står ut av såret som spydet har opna i sida på han. Biletet er tolka som ei framstilling av Kristi krossfesting. <i><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Gosforthkrossen" class="extiw" title="nn:Gosforthkrossen">Les meir …</a></i> <br clear="all"/> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/Uke_52,_2013" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/Uke 52, 2013">Vis</a> – <a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vekas_artikkel/Veke_52,_2013" class="extiw" title="nn:Wikipedia:Vekas artikkel/Veke 52, 2013">Se nynorsk</a> – <a class="external text" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_52%2C_2013&action=history">historikk</a> </p> <hr/> <div style="text-align:center;" class="hlist"> <p><small><a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel" title="Wikipedia:Ukens artikkel">Wikipedia:Ukens artikkel</a> <b>·</b> Arkiv for nynorskartiklene: <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2005" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2005">2005</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2006" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2006">2006</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2007" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2007">2007</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2008" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2008">2008</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2009" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2009">2009</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2010" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2010">2010</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2011" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2011">2011</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2012" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2012">2012</a> <b>·</b> <a class="mw-selflink selflink">2013</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2014" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2014">2014</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2015" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2015">2015</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2016" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2016">2016</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2017" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2017">2017</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2018" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2018">2018</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2019" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2019">2019</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2020" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2020">2020</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2021" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2021">2021</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2022" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2022">2022</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2023" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2023">2023</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2024" title="Wikipedia:Ukens artikkel på nynorsk/2024">2024</a></small> </p> </div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Hentet fra «<a dir="ltr" href="https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/2013&oldid=24506318">https://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/2013&oldid=24506318</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks catlinks-allhidden" data-mw="interface"></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Denne siden ble sist redigert 10. jun. 2024 kl. 00:34.</li> <li id="footer-info-copyright">Innholdet er tilgjengelig under <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.no">Creative Commons-lisensen Navngivelse-DelPåSammeVilkår</a>, men ytterligere betingelser kan gjelde. Se <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">bruksvilkårene</a> for detaljer.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Personvern</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Om">Om Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Generelle_forbehold">Forbehold</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Atferdsnorm</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Utviklere</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/no.wikipedia.org">Statistikk</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Erklæring om informasjonskapsler</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//no.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ukens_artikkel_p%C3%A5_nynorsk/2013&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobilvisning</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c59558b9d-gnhqw","wgBackendResponseTime":132,"wgDiscussionToolsPageThreads":[],"wgPageParseReport":{"discussiontools":{"limitreport-timeusage":"0.091"},"limitreport":{"cputime":"0.457","walltime":"1.673","ppvisitednodes":{"value":714,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":119635,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":5064,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":8,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":30,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":573,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1257.325 1 -total"," 3.80% 47.759 1 Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_1,_2013"," 2.89% 36.374 1 Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_15,_2013"," 2.84% 35.692 1 Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_10,_2013"," 2.73% 34.326 1 Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_49,_2013"," 2.37% 29.809 1 Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_3,_2013"," 2.27% 28.578 1 Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_19,_2013"," 2.21% 27.820 1 Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_36,_2013"," 2.14% 26.907 1 Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_38,_2013"," 2.13% 26.810 1 Wikipedia:Ukens_artikkel_på_nynorsk/Uke_31,_2013"]},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-568dbbbfd9-qnr9l","timestamp":"20241109163644","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> </body> </html>