CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Nazi-Duitsland - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"580b3b80-11dd-4c2e-9e2d-867c03a625d2","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Nazi-Duitsland","wgTitle":"Nazi-Duitsland","wgCurRevisionId":67809589,"wgRevisionId":67809589,"wgArticleId":22738,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Nazi-Duitsland"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Nazi-Duitsland","wgRelevantArticleId":22738,"wgIsProbablyEditable":false,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":false,"wgRestrictionEdit":["autoconfirmed"],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0, "wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q7318","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options": "loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming", "ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/1200px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="720"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/800px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="480"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/640px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="384"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Nazi-Duitsland - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Nazi-Duitsland"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Nazi-Duitsland"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject page-Nazi-Duitsland rootpage-Nazi-Duitsland skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/23_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Nazi-Duitsland" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Nazi-Duitsland" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Nazi-Duitsland" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Nazi-Duitsland" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Het_ontstaan_van_nazi-Duitsland" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Het_ontstaan_van_nazi-Duitsland"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Het ontstaan van nazi-Duitsland</span> </div> </a> <ul id="toc-Het_ontstaan_van_nazi-Duitsland-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Politieke_macht" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Politieke_macht"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Politieke macht</span> </div> </a> <ul id="toc-Politieke_macht-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Rassenbeleid" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Rassenbeleid"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Rassenbeleid</span> </div> </a> <ul id="toc-Rassenbeleid-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Buitenlandse_politiek" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Buitenlandse_politiek"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Buitenlandse politiek</span> </div> </a> <ul id="toc-Buitenlandse_politiek-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Staatshoofden_van_het_Derde_Rijk" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Staatshoofden_van_het_Derde_Rijk"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Staatshoofden van het Derde Rijk</span> </div> </a> <ul id="toc-Staatshoofden_van_het_Derde_Rijk-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gebiedsindeling_Derde_Rijk" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Gebiedsindeling_Derde_Rijk"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Gebiedsindeling Derde Rijk</span> </div> </a> <ul id="toc-Gebiedsindeling_Derde_Rijk-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-De_toekomst_volgens_de_nazi's" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#De_toekomst_volgens_de_nazi's"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>De toekomst volgens de nazi's</span> </div> </a> <ul id="toc-De_toekomst_volgens_de_nazi's-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Trivia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Trivia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Trivia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Trivia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Trivia-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Trivia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Sport" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sport"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Sport</span> </div> </a> <ul id="toc-Sport-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Naziwerelden_in_sciencefiction" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Naziwerelden_in_sciencefiction"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2</span> <span>Naziwerelden in sciencefiction</span> </div> </a> <ul id="toc-Naziwerelden_in_sciencefiction-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Zie_ook" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zie_ook"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Zie ook</span> </div> </a> <ul id="toc-Zie_ook-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Literatuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Literatuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Literatuur</span> </div> </a> <ul id="toc-Literatuur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Nazi-Duitsland</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 155 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-155" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">155 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Nazi-Duitsland" title="Nazi-Duitsland – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Nazi-Duitsland" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Deutsches_Reich_(1933%E2%80%931945)" title="Deutsches Reich (1933–1945) – Zwitserduits" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Deutsches Reich (1933–1945)" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Zwitserduits" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%93%E1%8B%9A_%E1%8C%80%E1%88%AD%E1%88%98%E1%8A%95" title="ናዚ ጀርመን – Amhaars" lang="am" hreflang="am" data-title="ናዚ ጀርመን" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Amhaars" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Tercer_Reich" title="Tercer Reich – Aragonees" lang="an" hreflang="an" data-title="Tercer Reich" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Aragonees" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Nazi_%C3%9E%C4%93odscland" title="Nazi Þēodscland – Oudengels" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Nazi Þēodscland" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Oudengels" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ann mw-list-item"><a href="https://ann.wikipedia.org/wiki/Jameni_ebi_Nazi" title="Jameni ebi Nazi – Obolo" lang="ann" hreflang="ann" data-title="Jameni ebi Nazi" data-language-autonym="Obolo" data-language-local-name="Obolo" class="interlanguage-link-target"><span>Obolo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A7%D8%B2%D9%8A%D8%A9" title="ألمانيا النازية – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="ألمانيا النازية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A7%D8%B2%D9%8A%D8%A9" title="ألمانيا النازية – Marokkaans Arabisch" lang="ary" hreflang="ary" data-title="ألمانيا النازية" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Marokkaans Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A7%D8%B2%D9%8A%D9%87" title="المانيا النازيه – Egyptisch Arabisch" lang="arz" hreflang="arz" data-title="المانيا النازيه" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptisch Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Alema%C3%B1a_nazi" title="Alemaña nazi – Asturisch" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Alemaña nazi" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturisch" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%8A%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D0%BB%D0%B5%D0%B1_%D0%A0%D0%B5%D0%B9%D1%85" title="Лъабабилеб Рейх – Avarisch" lang="av" hreflang="av" data-title="Лъабабилеб Рейх" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="Avarisch" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/%C3%9C%C3%A7%C3%BCnc%C3%BC_Reyx" title="Üçüncü Reyx – Azerbeidzjaans" lang="az" hreflang="az" data-title="Üçüncü Reyx" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbeidzjaans" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86" title="نازی آلمان – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="نازی آلمان" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D3%A8%D1%81%D3%A9%D0%BD%D1%81%D3%A9_%D1%80%D0%B5%D0%B9%D1%85" title="Өсөнсө рейх – Basjkiers" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Өсөнсө рейх" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Basjkiers" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Jerman_Nazi" title="Jerman Nazi – Balinees" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Jerman Nazi" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="Balinees" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Dridds_Reich" title="Dridds Reich – Beiers" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Dridds Reich" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Beiers" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Trets_Reichs" title="Trets Reichs – Samogitisch" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Trets Reichs" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitisch" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bbc mw-list-item"><a href="https://bbc.wikipedia.org/wiki/Jerman_Nasi" title="Jerman Nasi – Batak Toba" lang="bbc" hreflang="bbc" data-title="Jerman Nasi" data-language-autonym="Batak Toba" data-language-local-name="Batak Toba" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Toba</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%80%D1%8D%D1%86%D1%96_%D1%80%D1%8D%D0%B9%D1%85" title="Трэці рэйх – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="Трэці рэйх" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%81%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%9D%D1%8F%D0%BC%D0%B5%D1%87%D1%87%D1%8B%D0%BD%D0%B0" title="Нацысцкая Нямеччына – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Нацысцкая Нямеччына" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F_(1933_%E2%80%93_1945)" title="Германска империя (1933 – 1945) – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Германска империя (1933 – 1945)" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A7%8E%E0%A6%B8%E0%A6%BF_%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF" title="নাৎসি জার্মানি – Bengaals" lang="bn" hreflang="bn" data-title="নাৎসি জার্মানি" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bengaals" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Trede_Reich" title="Trede Reich – Bretons" lang="br" hreflang="br" data-title="Trede Reich" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Bretons" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Nacisti%C4%8Dka_Njema%C4%8Dka" title="Nacistička Njemačka – Bosnisch" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Nacistička Njemačka" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Bosnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%81_%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8" title="Нацис Германи – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Нацис Германи" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Tercer_Reich" title="Tercer Reich – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Tercer Reich" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Nazi_D%C3%A1ik-gu%C3%B3k" title="Nazi Dáik-guók – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Nazi Dáik-guók" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%85%D0%BE%D0%B0%D0%BB%D0%B3%D3%80%D0%B0_%D1%80%D0%B5%D0%B9%D1%85" title="КхоалгӀа рейх – Tsjetsjeens" lang="ce" hreflang="ce" data-title="КхоалгӀа рейх" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="Tsjetsjeens" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%95%DA%B5%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="ئەڵمانیای نازی – Soranî" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ئەڵمانیای نازی" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Soranî" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Nacistick%C3%A9_N%C4%9Bmecko" title="Nacistické Německo – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Nacistické Německo" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B7%D0%BC%D0%BB%C4%83_%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8" title="Нацизмлă Германи – Tsjoevasjisch" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Нацизмлă Германи" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tsjoevasjisch" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Yr_Almaen_Nats%C3%AFaidd" title="Yr Almaen Natsïaidd – Welsh" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Yr Almaen Natsïaidd" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Welsh" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Nazi-Tyskland" title="Nazi-Tyskland – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Nazi-Tyskland" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/NS-Staat" title="NS-Staat – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="NS-Staat" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%B1%CE%B6%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%93%CE%B5%CF%81%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1" title="Ναζιστική Γερμανία – Grieks" lang="el" hreflang="el" data-title="Ναζιστική Γερμανία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Grieks" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="goed artikel"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Nazi_Germany" title="Nazi Germany – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Nazi Germany" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="goed artikel"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Nazia_Germanio" title="Nazia Germanio – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Nazia Germanio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Alemania_nazi" title="Alemania nazi – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Alemania nazi" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Kolmas_riik" title="Kolmas riik – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="Kolmas riik" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Hirugarren_Reicha" title="Hirugarren Reicha – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Hirugarren Reicha" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="آلمان نازی – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="آلمان نازی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Natsi-Saksa" title="Natsi-Saksa – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Natsi-Saksa" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Kolmas_Riik" title="Kolmas Riik – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Kolmas Riik" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Nasit%C3%BDskland" title="Nasitýskland – Faeröers" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Nasitýskland" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="Faeröers" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Troisi%C3%A8me_Reich" title="Troisième Reich – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Troisième Reich" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Sjiisk_Rik_1933_bit_1945" title="Sjiisk Rik 1933 bit 1945 – Noord-Fries" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Sjiisk Rik 1933 bit 1945" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Noord-Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Nazy-D%C3%BAtsl%C3%A2n" title="Nazy-Dútslân – Fries" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Nazy-Dútslân" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Gearm%C3%A1in_na_Naitsithe" title="Gearmáin na Naitsithe – Iers" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Gearmáin na Naitsithe" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Iers" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/A%27_Ghearmailt_N%C3%A0sach" title="A' Ghearmailt Nàsach – Schots-Gaelisch" lang="gd" hreflang="gd" data-title="A' Ghearmailt Nàsach" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Schots-Gaelisch" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Alema%C3%B1a_nazi" title="Alemaña nazi – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Alemaña nazi" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Alem%C3%A1%C3%B1a_n%C3%A1si" title="Alemáña nási – Guaraní" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Alemáña nási" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="Guaraní" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-got mw-list-item"><a href="https://got.wikipedia.org/wiki/%F0%90%8C%BD%F0%90%8C%B0%F0%90%8D%84%F0%90%8D%83%F0%90%8C%B9_%F0%90%8C%B8%F0%90%8C%B9%F0%90%8C%BF%F0%90%8C%B3%F0%90%8C%B9%F0%90%8D%83%F0%90%8C%BA%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%BB%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%BD%F0%90%8C%B3" title="𐌽𐌰𐍄𐍃𐌹 𐌸𐌹𐌿𐌳𐌹𐍃𐌺𐌰𐌻𐌰𐌽𐌳 – Gothisch" lang="got" hreflang="got" data-title="𐌽𐌰𐍄𐍃𐌹 𐌸𐌹𐌿𐌳𐌹𐍃𐌺𐌰𐌻𐌰𐌽𐌳" data-language-autonym="𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺" data-language-local-name="Gothisch" class="interlanguage-link-target"><span>𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Yn_Ghermaan_Natseeagh" title="Yn Ghermaan Natseeagh – Manx" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Yn Ghermaan Natseeagh" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="Manx" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Nazi_Tet-koet" title="Nazi Tet-koet – Hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Nazi Tet-koet" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%92%D7%A8%D7%9E%D7%A0%D7%99%D7%94_%D7%94%D7%A0%D7%90%D7%A6%D7%99%D7%AA" title="גרמניה הנאצית – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="גרמניה הנאצית" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BC%E0%A5%80_%E0%A4%9C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%A8%E0%A5%80" title="नाज़ी जर्मनी – Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="नाज़ी जर्मनी" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Nazi_Germany" title="Nazi Germany – Fijisch Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Nazi Germany" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fijisch Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Tre%C4%87i_Reich" title="Treći Reich – Kroatisch" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Treći Reich" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Nemzetiszocialista_N%C3%A9metorsz%C3%A1g" title="Nemzetiszocialista Németország – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Nemzetiszocialista Németország" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%86%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Նացիստական Գերմանիա – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Նացիստական Գերմանիա" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Germania_Nazi" title="Germania Nazi – Interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Germania Nazi" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="uitgelicht artikel"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Jerman_Nazi" title="Jerman Nazi – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="Jerman Nazi" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Nazi_nga_Alemania" title="Nazi nga Alemania – Iloko" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Nazi nga Alemania" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="Iloko" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Nacional-Socialista_Germania" title="Nacional-Socialista Germania – Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Nacional-Socialista Germania" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/%C3%9Eri%C3%B0ja_r%C3%ADki%C3%B0" title="Þriðja ríkið – IJslands" lang="is" hreflang="is" data-title="Þriðja ríkið" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="IJslands" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Germania_nazista" title="Germania nazista – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Germania nazista" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%8A%E3%83%81%E3%82%B9%E3%83%BB%E3%83%89%E3%82%A4%E3%83%84" title="ナチス・ドイツ – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ナチス・ドイツ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Jerman_Nazi" title="Jerman Nazi – Javaans" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Jerman Nazi" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Javaans" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%94_%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%98%E1%83%AE%E1%83%98" title="მესამე რაიხი – Georgisch" lang="ka" hreflang="ka" data-title="მესამე რაიხი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Georgisch" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Reich_naatozo_%C5%8Bg%CA%8A" title="Reich naatozo ŋgʊ – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Reich naatozo ŋgʊ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Нацистік Германия – Kazachs" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Нацистік Германия" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kazachs" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%A2%E1%9E%B6%E1%9E%9B%E1%9F%92%E1%9E%9B%E1%9E%BA%E1%9E%98%E1%9F%89%E1%9E%84%E1%9F%8B%E1%9E%8E%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%8A%E1%9E%B8" title="អាល្លឺម៉ង់ណាស៊ី – Khmer" lang="km" hreflang="km" data-title="អាល្លឺម៉ង់ណាស៊ី" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="Khmer" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%82%98%EC%B9%98_%EB%8F%85%EC%9D%BC" title="나치 독일 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="나치 독일" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%AE%D1%87%D1%8E%D0%BD%D1%87%D1%8E_%D1%80%D0%B5%D0%B9%D1%85" title="Ючюнчю рейх – Karatsjaj-Balkarisch" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Ючюнчю рейх" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="Karatsjaj-Balkarisch" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Almanyaya_Naz%C3%AE" title="Almanyaya Nazî – Koerdisch" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Almanyaya Nazî" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Koerdisch" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%B9%D0%BC%D3%A7%D0%B4_%D0%9D%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D1%87%D0%BC%D1%83%D1%81%D0%B0_%D0%98%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Коймӧд Немечмуса Империя – Komi" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Коймӧд Немечмуса Империя" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="Komi" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Almayn_Nazi" title="Almayn Nazi – Cornish" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Almayn Nazi" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="Cornish" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%82%D0%B8%D0%BA_%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Нацисттик Германия – Kirgizisch" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Нацисттик Германия" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Kirgizisch" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Germania_nazistica" title="Germania nazistica – Latijn" lang="la" hreflang="la" data-title="Germania nazistica" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latijn" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/D%C3%A4itscht_R%C3%A4ich_vun_1933_bis_1945" title="Däitscht Räich vun 1933 bis 1945 – Luxemburgs" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Däitscht Räich vun 1933 bis 1945" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Luxemburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%83%D0%B4%D0%BB%D0%B0%D0%B3%D1%8C%D0%B0%D0%B9_%D1%80%D0%B5%D0%B9%D1%85" title="Пудлагьай рейх – Lezgisch" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Пудлагьай рейх" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="Lezgisch" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Deutxland_Nazi" title="Deutxland Nazi – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Deutxland Nazi" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Nazi-Duutsjlandj" title="Nazi-Duutsjlandj – Limburgs" lang="li" hreflang="li" data-title="Nazi-Duutsjlandj" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Limburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Germania_nazista" title="Germania nazista – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Germania nazista" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Terz_Reich" title="Terz Reich – Lombardisch" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Terz Reich" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombardisch" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%99%E0%BA%B2%E0%BA%8A%E0%BA%B5%E0%BB%80%E0%BA%A2%E0%BA%8D%E0%BA%A5%E0%BA%B0%E0%BA%A1%E0%BA%B1%E0%BA%99" title="ນາຊີເຢຍລະມັນ – Laotiaans" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ນາຊີເຢຍລະມັນ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="Laotiaans" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Tre%C4%8Diasis_Reichas" title="Trečiasis Reichas – Litouws" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Trečiasis Reichas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litouws" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Tre%C5%A1ais_reihs" title="Trešais reihs – Lets" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Trešais reihs" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Lets" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="goed artikel"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%B5%D1%82_%D0%A0%D0%B0%D1%98%D1%85" title="Трет Рајх – Macedonisch" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Трет Рајх" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Macedonisch" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%A8%E0%B4%BE%E0%B4%B8%E0%B4%BF_%E0%B4%9C%E0%B5%BC%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AE%E0%B4%A8%E0%B4%BF" title="നാസി ജർമ്മനി – Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="നാസി ജർമ്മനി" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%81%D1%82_%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD" title="Нацист Герман – Mongools" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Нацист Герман" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Mongools" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%85%EA%AF%A5%EA%AF%93%EA%AF%A4_%EA%AF%96%EA%AF%94%EA%AF%83%EA%AF%85%EA%AF%A4" title="ꯅꯥꯓꯤ ꯖꯔꯃꯅꯤ – Meitei" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯅꯥꯓꯤ ꯖꯔꯃꯅꯤ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="Meitei" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%9D%E0%A5%80_%E0%A4%9C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%A8%E0%A5%80" title="नाझी जर्मनी – Marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="नाझी जर्मनी" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Jerman_Nazi" title="Jerman Nazi – Maleis" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Jerman Nazi" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Maleis" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Almanha_Nazi" title="Almanha Nazi – Mirandees" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Almanha Nazi" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="Mirandees" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%94%E1%80%AC%E1%80%87%E1%80%AE%E1%80%82%E1%80%BB%E1%80%AC%E1%80%99%E1%80%94%E1%80%AE" title="နာဇီဂျာမနီ – Birmaans" lang="my" hreflang="my" data-title="နာဇီဂျာမနီ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Birmaans" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86" title="نازی آلمان – Mazanderani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="نازی آلمان" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Mazanderani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Nazi-D%C3%BC%C3%BCtschland" title="Nazi-Düütschland – Nedersaksisch" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Nazi-Düütschland" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Nedersaksisch" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Nazi-Duutslaand" title="Nazi-Duutslaand – Nederduits" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Nazi-Duutslaand" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Nederduits" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%80_%E0%A4%9C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%A8%E0%A5%80" title="नाजी जर्मनी – Nepalees" lang="ne" hreflang="ne" data-title="नाजी जर्मनी" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Nepalees" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%80_%E0%A4%9C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%A8%E0%A5%80" title="नाजी जर्मनी – Newari" lang="new" hreflang="new" data-title="नाजी जर्मनी" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="Newari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Det_tredje_riket" title="Det tredje riket – Noors - Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Det tredje riket" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Noors - Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="goed artikel"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Tysklands_historie_(1933%E2%80%931945)" title="Tysklands historie (1933–1945) – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Tysklands historie (1933–1945)" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Nazi_Germania" title="Nazi Germania – Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Nazi Germania" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nqo mw-list-item"><a href="https://nqo.wikipedia.org/wiki/%DF%8A%DF%9F%DF%8F%DF%A1%DF%8A%DF%B2%DF%98%DF%8E%DF%AF_%DF%A3%DF%8A%DF%9B%DF%8C" title="ߊߟߏߡߊ߲ߘߎ߯ ߣߊߛߌ – N’Ko" lang="nqo" hreflang="nqo" data-title="ߊߟߏߡߊ߲ߘߎ߯ ߣߊߛߌ" data-language-autonym="ߒߞߏ" data-language-local-name="N’Ko" class="interlanguage-link-target"><span>ߒߞߏ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Tresen_Reich" title="Tresen Reich – Occitaans" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Tresen Reich" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Occitaans" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Natsi-Germuanii" title="Natsi-Germuanii – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Natsi-Germuanii" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%C3%86%D1%80%D1%82%D1%8B%D0%BA%D0%BA%D0%B0%D0%B3_%D0%A0%D0%B5%D0%B9%D1%85" title="Æртыккаг Рейх – Ossetisch" lang="os" hreflang="os" data-title="Æртыккаг Рейх" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="Ossetisch" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%A8%E0%A8%BE%E0%A8%9C%E0%A8%BC%E0%A9%80_%E0%A8%9C%E0%A8%B0%E0%A8%AE%E0%A8%A8%E0%A9%80" title="ਨਾਜ਼ੀ ਜਰਮਨੀ – Punjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਨਾਜ਼ੀ ਜਰਮਨੀ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Di_Tres_Reich" title="Di Tres Reich – Papiaments" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Di Tres Reich" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="Papiaments" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pfl mw-list-item"><a href="https://pfl.wikipedia.org/wiki/Deutsches_Reich_von_1933_bis_1945" title="Deutsches Reich von 1933 bis 1945 – Paltsisch" lang="pfl" hreflang="pfl" data-title="Deutsches Reich von 1933 bis 1945" data-language-autonym="Pälzisch" data-language-local-name="Paltsisch" class="interlanguage-link-target"><span>Pälzisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pih mw-list-item"><a href="https://pih.wikipedia.org/wiki/Nazi_Jirmanii" title="Nazi Jirmanii – Norfuk / Pitkern" lang="pih" hreflang="pih" data-title="Nazi Jirmanii" data-language-autonym="Norfuk / Pitkern" data-language-local-name="Norfuk / Pitkern" class="interlanguage-link-target"><span>Norfuk / Pitkern</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="III Rzesza" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Almagna_nasista" title="Almagna nasista – Piëmontees" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Almagna nasista" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piëmontees" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%AC%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="نازی جرمنی – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="نازی جرمنی" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B2%D9%8A_%D8%AC%D8%B1%D9%85%D9%86%D9%8A" title="نازي جرمني – Pasjtoe" lang="ps" hreflang="ps" data-title="نازي جرمني" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Pasjtoe" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="uitgelicht artikel"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Alemanha_Nazista" title="Alemanha Nazista – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Alemanha Nazista" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Germania_Nazist%C4%83" title="Germania Nazistă – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Germania Nazistă" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Нацистская Германия – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Нацистская Германия" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D1%96%D1%81%D1%82%D1%96%D1%87%D0%BD%D0%B5_%D0%9D%D1%97%D0%BC%D0%B5%D1%86%D1%8C%D0%BA%D0%BE" title="Націстічне Нїмецько – Roetheens" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Націстічне Нїмецько" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Roetheens" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D2%AE%D2%BB%D2%AF%D1%81_%D1%80%D0%B5%D0%B9%D1%85" title="Үһүс рейх – Jakoets" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Үһүс рейх" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Jakoets" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Germ%C3%A0nia_nazista" title="Germània nazista – Sardijns" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Germània nazista" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="Sardijns" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Nazi_Germany" title="Nazi Germany – Schots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Nazi Germany" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Schots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B2%D9%8A_%D8%AC%D8%B1%D9%85%D9%86%D9%8A" title="نازي جرمني – Sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="نازي جرمني" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Nacisti%C4%8Dka_Njema%C4%8Dka" title="Nacistička Njemačka – Servo-Kroatisch" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Nacistička Njemačka" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Servo-Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Nazi_Germany" title="Nazi Germany – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Nazi Germany" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Nacistick%C3%A9_Nemecko" title="Nacistické Nemecko – Slowaaks" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Nacistické Nemecko" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slowaaks" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Tretji_rajh" title="Tretji rajh – Sloveens" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Tretji rajh" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Sloveens" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Gjermania_naziste" title="Gjermania naziste – Albanees" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Gjermania naziste" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Albanees" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="goed artikel"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%B0_%D0%8A%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B0" title="Нацистичка Њемачка – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Нацистичка Њемачка" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Nazi-D%C3%BC%C3%BCtsklound" title="Nazi-Düütsklound – Saterfries" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Nazi-Düütsklound" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterfries" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/J%C3%A9rman_Nazi" title="Jérman Nazi – Soendanees" lang="su" hreflang="su" data-title="Jérman Nazi" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Soendanees" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Nazityskland" title="Nazityskland – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Nazityskland" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Dola_la_Tatu" title="Dola la Tatu – Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Dola la Tatu" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/III_Rajch" title="III Rajch – Silezisch" lang="szl" hreflang="szl" data-title="III Rajch" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="Silezisch" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A8%E0%AE%BE%E0%AE%9F%E0%AF%8D%E0%AE%9A%E0%AE%BF_%E0%AE%9C%E0%AF%86%E0%AE%B0%E0%AF%8D%E0%AE%AE%E0%AE%A9%E0%AE%BF" title="நாட்சி ஜெர்மனி – Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="நாட்சி ஜெர்மனி" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="uitgelicht artikel"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%8B%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%A2%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%99%E0%B8%B5" title="นาซีเยอรมนี – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="นาซีเยอรมนี" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Alemanyang_Nazi" title="Alemanyang Nazi – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Alemanyang Nazi" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Nazi_Almanyas%C4%B1" title="Nazi Almanyası – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Nazi Almanyası" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D3%A8%D1%87%D0%B5%D0%BD%D1%87%D0%B5_%D1%80%D0%B5%D0%B9%D1%85" title="Өченче рейх – Tataars" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Өченче рейх" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tataars" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%B5%D1%82%D1%96%D0%B9_%D0%A0%D0%B5%D0%B9%D1%85" title="Третій Рейх – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Третій Рейх" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%AC%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="نازی جرمنی – Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="نازی جرمنی" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Uchinchi_reyx" title="Uchinchi reyx – Oezbeeks" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Uchinchi reyx" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Oezbeeks" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Zerm%C3%A0nia_nazista" title="Zermània nazista – Venetiaans" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Zermània nazista" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BB%A9c_Qu%E1%BB%91c_X%C3%A3" title="Đức Quốc Xã – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Đức Quốc Xã" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Reich_Almand" title="Reich Almand – Waals" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Reich Almand" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="Waals" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Alemanya_Nazi" title="Alemanya Nazi – Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Alemanya Nazi" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%BA%B3%E7%B2%B9%E5%BE%B7%E5%9B%BD" title="纳粹德国 – Wuyu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="纳粹德国" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wuyu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%A3%E1%83%9B%E1%83%90_%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%98%E1%83%AE%E1%83%98" title="მასუმა რაიხი – Mingreels" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="მასუმა რაიხი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingreels" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A0%D7%90%D7%A6%D7%99_%D7%93%D7%99%D7%99%D7%98%D7%A9%D7%9C%D7%90%D7%A0%D7%93" title="נאצי דייטשלאנד – Jiddisch" lang="yi" hreflang="yi" data-title="נאצי דייטשלאנד" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Jiddisch" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/J%E1%BA%B9%CC%81m%C3%A1n%C3%AC_Nazi" title="Jẹ́mánì Nazi – Yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Jẹ́mánì Nazi" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="Yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="goed artikel"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%B4%8D%E7%B2%B9%E5%BE%B7%E5%9C%8B" title="納粹德國 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="納粹德國" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E5%BE%B7%E6%84%8F%E5%BF%97%E7%AC%AC%E4%B8%89%E5%B8%9D%E5%9C%8B" title="德意志第三帝國 – Klassiek Chinees" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="德意志第三帝國" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Klassiek Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Nazi_Tek-kok" title="Nazi Tek-kok – Minnanyu" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Nazi Tek-kok" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnanyu" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%B4%8D%E7%B2%B9%E5%BE%B7%E5%9C%8B" title="納粹德國 – Kantonees" lang="yue" hreflang="yue" data-title="納粹德國" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonees" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q7318#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Nazi-Duitsland" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Nazi-Duitsland" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Nazi-Duitsland"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-viewsource" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nazi-Duitsland&action=edit" title="Deze pagina is beveiligd.
U kunt wel de broncode bekijken. [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bekijken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nazi-Duitsland&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Nazi-Duitsland"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-viewsource" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nazi-Duitsland&action=edit"><span>Brontekst bekijken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nazi-Duitsland&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Nazi-Duitsland" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Nazi-Duitsland" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nazi-Duitsland&oldid=67809589" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nazi-Duitsland&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Nazi-Duitsland&id=67809589&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FNazi-Duitsland"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FNazi-Duitsland"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Nazi-Duitsland"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Nazi-Duitsland&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nazi-Duitsland&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Third_Reich" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q7318" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><table class="infobox" cellpadding="1" cellspacing="1"> <tbody><tr> <th class="infobox-kop notheme" style="color:inherit; text-align:center; font-size:120%;" colspan="3">Deutsches Reich<br />Großdeutsches Reich </th></tr> <tr> <td class="ta-center" colspan="3"><span></span> <table style="width: 100%;" cellspacing="0" cellpadding="0"> <tbody><tr> <td style="text-align: left; vertical-align: middle; min-width: 45px;"><a href="#Voorgaande_en_opvolgende_staten">↓</a> </td> <td style="text-align: center; vertical-align: middle;"><big><b>1933 – 1945</b></big> </td> <td style="text-align: right; vertical-align: middle; min-width: 45px;"><a href="#Voorgaande_en_opvolgende_staten">↓</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="color:inherit; text-align:center;" colspan="3"> </th></tr> <tr> <td style="text-align:center;" colspan="3"><span></span> <table style="width: 100%; text-align: center;" cellspacing="0" cellpadding="0"> <tbody><tr> <td style="vertical-align: middle;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Germany_(1935%E2%80%931945).svg" class="mw-file-description" title="Vlag van nazi-Duitsland"><img alt="Vlag van nazi-Duitsland" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/125px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png" decoding="async" width="125" height="75" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/188px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/250px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> </td> <td style="vertical-align: middle;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Reichsadler_Deutsches_Reich_(1935%E2%80%931945).svg" class="mw-file-description" title="De Reichsadler"><img alt="De Reichsadler" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Reichsadler_Deutsches_Reich_%281935%E2%80%931945%29.svg/120px-Reichsadler_Deutsches_Reich_%281935%E2%80%931945%29.svg.png" decoding="async" width="120" height="78" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Reichsadler_Deutsches_Reich_%281935%E2%80%931945%29.svg/180px-Reichsadler_Deutsches_Reich_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Reichsadler_Deutsches_Reich_%281935%E2%80%931945%29.svg/240px-Reichsadler_Deutsches_Reich_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 2x" data-file-width="1297" data-file-height="846" /></a></span> </td></tr> <tr> <td><small>(<a href="/wiki/Vlag_van_Duitsland" title="Vlag van Duitsland">Details</a>)</small> </td> <td><small>(<a href="/wiki/Wapen_van_Duitsland" title="Wapen van Duitsland">Details</a>)</small> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="color:inherit;" colspan="3"> </th></tr> <tr> <td class="ta-center" colspan="3"><b><a href="/wiki/Motto" title="Motto">Motto</a></b><br /><b>"Ein Volk, ein Reich, ein Führer"</b><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><br />"Eén volk, één rijk, één leider" </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="color:inherit;" colspan="3">Kaart </th></tr> <tr> <td class="ta-center" colspan="3"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:German_Reich_1942.svg" class="mw-file-description" title="Nazi-Duitsland in 1942 ■ Duitsland ■ Protectoraat Bohemen, Moravië, Polen ■ Bezette gebieden onder civiel bestuur ■ Bezette gebieden onder militair bestuur ■ Finse bezettingszone"><img alt="Nazi-Duitsland in 1942 ■ Duitsland ■ Protectoraat Bohemen, Moravië, Polen ■ Bezette gebieden onder civiel bestuur ■ Bezette gebieden onder militair bestuur ■ Finse bezettingszone" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/German_Reich_1942.svg/266px-German_Reich_1942.svg.png" decoding="async" width="266" height="270" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/German_Reich_1942.svg/399px-German_Reich_1942.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/German_Reich_1942.svg/532px-German_Reich_1942.svg.png 2x" data-file-width="450" data-file-height="456" /></a></span> </td></tr> <tr> <td class="ta-center" colspan="3"><small>Nazi-Duitsland in 1942 <div style="text-align:left;"> <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #008000; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;">Duitsland</span></div> <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #00a400; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;">Protectoraat Bohemen, Moravië, Polen</span></div> <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #55c255; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;">Bezette gebieden onder civiel bestuur</span></div> <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #a5dfa5; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;">Bezette gebieden onder militair bestuur</span></div> <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #d1efd1; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;">Finse bezettingszone</span></div> </div></small> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="color:inherit;" colspan="3">Algemene gegevens </th></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Hoofdstad" title="Hoofdstad">Hoofdstad</a> </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Berlijn" title="Berlijn">Berlijn</a> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Oppervlakte" title="Oppervlakte">Oppervlakte</a> </th> <td colspan="2">633.786 km² <small>(1939)</small> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Bevolkingsomvang" title="Bevolkingsomvang">Bevolking</a> </th> <td colspan="2">69.314.000 <small>(1939)</small> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Taal_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Taal (hoofdbetekenis)">Talen</a> </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Duits" title="Duits">Duits</a> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Religie" title="Religie">Religie(s)</a> </th> <td colspan="2">Geen officiële staatsreligie.<br />Bestaande religies:<br /><a href="/wiki/Protestantisme" title="Protestantisme">Protestantisme</a><br /><a href="/wiki/Rooms-katholicisme" class="mw-redirect" title="Rooms-katholicisme">Rooms-katholicisme</a><br /><a href="/wiki/Heidendom" title="Heidendom">Heidendom</a><br /><a href="/wiki/Occultisme" title="Occultisme">Occultisme</a> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Volkslied_(nationaal_symbool)" title="Volkslied (nationaal symbool)">Volkslied</a> </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Das_Lied_der_Deutschen" title="Das Lied der Deutschen">Deutschlandlied</a> (1e strofe)<br /><small><a href="/wiki/Horst_Wessellied" title="Horst Wessellied">Horst Wessellied</a> (de facto)</small> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Valuta" title="Valuta">Munteenheid</a> </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Reichsmark" title="Reichsmark">Reichsmark</a> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="color:inherit;" colspan="3">Regering </th></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Regeringsvorm" title="Regeringsvorm">Regeringsvorm</a> </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Dictatuur_(regeringsvorm)" class="mw-redirect" title="Dictatuur (regeringsvorm)">Dictatuur</a> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Staatshoofd" title="Staatshoofd">Staatshoofd</a> </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Rijkspresident" title="Rijkspresident">Rijkspresident</a>: <ul><li><a href="/wiki/Adolf_Hitler" title="Adolf Hitler">Adolf Hitler</a> <span class="nowrap">(1933-1945)</span></li> <li><a href="/wiki/Karl_D%C3%B6nitz" title="Karl Dönitz">Karl Dönitz</a> (1945)</li></ul> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Regeringsleider" title="Regeringsleider">Regeringsleider</a> </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Rijkskanselier_(Duitsland)" title="Rijkskanselier (Duitsland)">Rijkskanselier</a>: <ul><li>Adolf Hitler <span class="nowrap">(1933–1945)</span></li> <li><a href="/wiki/Joseph_Goebbels" title="Joseph Goebbels">Joseph Goebbels</a> (1945)</li></ul> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="color:inherit;" colspan="3">Geschiedenis </th></tr> <tr> <th>- <a href="/wiki/Adolf_Hitler" title="Adolf Hitler">Hitler</a> benoemd tot <a href="/wiki/Rijkskanselier_(Duitsland)" title="Rijkskanselier (Duitsland)">rijkskanselier</a> </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/30_januari" title="30 januari">30 januari</a> <a href="/wiki/1933" title="1933">1933</a> </td></tr> <tr> <th>- <a href="/wiki/Anschluss" title="Anschluss">Anschluss</a> </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/1938" title="1938">1938</a> </td></tr> <tr> <th>- <a href="/wiki/Poolse_Veldtocht" title="Poolse Veldtocht">Inval in Polen</a> </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/1_september" title="1 september">1 september</a> <a href="/wiki/1939" title="1939">1939</a> </td></tr> <tr> <th>- <a href="/wiki/Landing_in_Normandi%C3%AB" class="mw-redirect" title="Landing in Normandië">D-Day</a> </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/6_juni" title="6 juni">6 juni</a> <a href="/wiki/1944" title="1944">1944</a> </td></tr> <tr> <th>- Duitse capitulatie </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/8_mei" title="8 mei">8 mei</a> <a href="/wiki/1945" title="1945">1945</a> </td></tr> <tr> <th>- Arrestatie van de <a href="/wiki/Flensburgregering" title="Flensburgregering">Flensburgregering</a> </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/23_mei" title="23 mei">23 mei</a> <a href="/wiki/1945" title="1945">1945</a> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="color:inherit;" colspan="3"><span id="Voorgaande_en_opvolgende_staten"></span>Voorgaande en opvolgende staten </th></tr> <tr> <td class="ta-center" colspan="3"><span></span> <table style="width: 100%;" cellspacing="0" cellpadding="0"> <tbody><tr> <td style="text-align: left; border-right: 1px dotted #aaa; width: 50%;"><div class="plainlist"> <ul><li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Germany_(3-2).svg" class="mw-file-description" title="Weimarrepubliek"><img alt="Weimarrepubliek" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Germany_%283-2%29.svg/20px-Flag_of_Germany_%283-2%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Germany_%283-2%29.svg/30px-Flag_of_Germany_%283-2%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Germany_%283-2%29.svg/40px-Flag_of_Germany_%283-2%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Weimarrepubliek" title="Weimarrepubliek">Weimarrepubliek</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Saar_1920-1935.svg" class="mw-file-description" title="Saargebied (mandaatgebied)"><img alt="Saargebied (mandaatgebied)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Flag_of_Saar_1920-1935.svg/20px-Flag_of_Saar_1920-1935.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Flag_of_Saar_1920-1935.svg/30px-Flag_of_Saar_1920-1935.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Flag_of_Saar_1920-1935.svg/40px-Flag_of_Saar_1920-1935.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a></span> <a href="/wiki/Saargebied_(mandaatgebied)" title="Saargebied (mandaatgebied)">Saargebied (mandaatgebied)</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:State_flag_of_Austria_(1934%E2%80%931938).svg" class="mw-file-description" title="Standenstaat"><img alt="Standenstaat" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/State_flag_of_Austria_%281934%E2%80%931938%29.svg/20px-State_flag_of_Austria_%281934%E2%80%931938%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/State_flag_of_Austria_%281934%E2%80%931938%29.svg/30px-State_flag_of_Austria_%281934%E2%80%931938%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/State_flag_of_Austria_%281934%E2%80%931938%29.svg/40px-State_flag_of_Austria_%281934%E2%80%931938%29.svg.png 2x" data-file-width="1125" data-file-height="750" /></a></span> <a href="/wiki/Standenstaat" title="Standenstaat">Standenstaat</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_the_Czech_Republic.svg" class="mw-file-description" title="Eerste Tsjecho-Slowaakse Republiek"><img alt="Eerste Tsjecho-Slowaakse Republiek" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Flag_of_the_Czech_Republic.svg/20px-Flag_of_the_Czech_Republic.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Flag_of_the_Czech_Republic.svg/30px-Flag_of_the_Czech_Republic.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Flag_of_the_Czech_Republic.svg/40px-Flag_of_the_Czech_Republic.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Eerste_Tsjecho-Slowaakse_Republiek" title="Eerste Tsjecho-Slowaakse Republiek">Eerste Tsjecho-Slowaakse Republiek</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:POL_Gda%C5%84sk_flag.svg" class="mw-file-description" title="Vrije stad Danzig (1920-1939)"><img alt="Vrije stad Danzig (1920-1939)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/POL_Gda%C5%84sk_flag.svg/20px-POL_Gda%C5%84sk_flag.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/POL_Gda%C5%84sk_flag.svg/30px-POL_Gda%C5%84sk_flag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/POL_Gda%C5%84sk_flag.svg/40px-POL_Gda%C5%84sk_flag.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Vrije_stad_Danzig_(1920-1939)" title="Vrije stad Danzig (1920-1939)">Vrije stad Danzig (1920-1939)</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Poland.svg" class="mw-file-description" title="Tweede Poolse Republiek"><img alt="Tweede Poolse Republiek" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/20px-Flag_of_Poland.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/30px-Flag_of_Poland.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/40px-Flag_of_Poland.svg.png 2x" data-file-width="640" data-file-height="400" /></a></span> <a href="/wiki/Tweede_Poolse_Republiek" title="Tweede Poolse Republiek">Tweede Poolse Republiek</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Yugoslavia_(1918%E2%80%931941).svg" class="mw-file-description" title="Koninkrijk Joegoslavië"><img alt="Koninkrijk Joegoslavië" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_Yugoslavia_%281918%E2%80%931941%29.svg/20px-Flag_of_Yugoslavia_%281918%E2%80%931941%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_Yugoslavia_%281918%E2%80%931941%29.svg/30px-Flag_of_Yugoslavia_%281918%E2%80%931941%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_Yugoslavia_%281918%E2%80%931941%29.svg/40px-Flag_of_Yugoslavia_%281918%E2%80%931941%29.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="341" /></a></span> <a href="/wiki/Koninkrijk_Joegoslavi%C3%AB" title="Koninkrijk Joegoslavië">Koninkrijk Joegoslavië</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Derde Franse Republiek"><img alt="Derde Franse Republiek" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/30px-Flag_of_France.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Derde_Franse_Republiek" title="Derde Franse Republiek">Derde Franse Republiek</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Luxembourg.svg" class="mw-file-description" title="Luxemburg (land)"><img alt="Luxemburg (land)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Flag_of_Luxembourg.svg/20px-Flag_of_Luxembourg.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Flag_of_Luxembourg.svg/30px-Flag_of_Luxembourg.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Flag_of_Luxembourg.svg/40px-Flag_of_Luxembourg.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="307" /></a></span> <a href="/wiki/Luxemburg_(land)" title="Luxemburg (land)">Luxemburg (land)</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Belgium_(civil).svg" class="mw-file-description" title="België"><img alt="België" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg/20px-Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg/30px-Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg/40px-Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Belgi%C3%AB" title="België">België</a></li></ul> </div> </td> <td style="text-align: left; padding-left: 0.25em; width: 50%;"><div class="plainlist"> <ul><li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Merchant_flag_of_Germany_(1946%E2%80%931949).svg" class="mw-file-description" title="Geallieerde bezettingszones in Duitsland"><img alt="Geallieerde bezettingszones in Duitsland" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Merchant_flag_of_Germany_%281946%E2%80%931949%29.svg/20px-Merchant_flag_of_Germany_%281946%E2%80%931949%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Merchant_flag_of_Germany_%281946%E2%80%931949%29.svg/30px-Merchant_flag_of_Germany_%281946%E2%80%931949%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Merchant_flag_of_Germany_%281946%E2%80%931949%29.svg/40px-Merchant_flag_of_Germany_%281946%E2%80%931949%29.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a></span> <a href="/wiki/Geallieerde_bezettingszones_in_Duitsland" title="Geallieerde bezettingszones in Duitsland">Geallieerde bezettingszones in Duitsland</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Austria.svg" class="mw-file-description" title="Geallieerde bezettingszones in Oostenrijk"><img alt="Geallieerde bezettingszones in Oostenrijk" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_Austria.svg/20px-Flag_of_Austria.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_Austria.svg/30px-Flag_of_Austria.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_Austria.svg/40px-Flag_of_Austria.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Geallieerde_bezettingszones_in_Oostenrijk" title="Geallieerde bezettingszones in Oostenrijk">Geallieerde bezettingszones in Oostenrijk</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Luxembourg.svg" class="mw-file-description" title="Luxemburg (land)"><img alt="Luxemburg (land)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Flag_of_Luxembourg.svg/20px-Flag_of_Luxembourg.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Flag_of_Luxembourg.svg/30px-Flag_of_Luxembourg.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Flag_of_Luxembourg.svg/40px-Flag_of_Luxembourg.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="307" /></a></span> <a href="/wiki/Luxemburg_(land)" title="Luxemburg (land)">Luxemburg (land)</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Belgium_(civil).svg" class="mw-file-description" title="België"><img alt="België" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg/20px-Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg/30px-Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg/40px-Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Belgi%C3%AB" title="België">België</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Voorlopige Regering van de Franse Republiek"><img alt="Voorlopige Regering van de Franse Republiek" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/30px-Flag_of_France.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Voorlopige_Regering_van_de_Franse_Republiek" title="Voorlopige Regering van de Franse Republiek">Voorlopige Regering van de Franse Republiek</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Poland.svg" class="mw-file-description" title="Volksrepubliek Polen"><img alt="Volksrepubliek Polen" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/20px-Flag_of_Poland.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/30px-Flag_of_Poland.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/40px-Flag_of_Poland.svg.png 2x" data-file-width="640" data-file-height="400" /></a></span> <a href="/wiki/Volksrepubliek_Polen" title="Volksrepubliek Polen">Volksrepubliek Polen</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_the_Soviet_Union.svg" class="mw-file-description" title="Sovjet-Unie"><img alt="Sovjet-Unie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/20px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/30px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/40px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Sovjet-Unie" title="Sovjet-Unie">Sovjet-Unie</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_the_Czech_Republic.svg" class="mw-file-description" title="Derde Tsjecho-Slowaakse Republiek"><img alt="Derde Tsjecho-Slowaakse Republiek" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Flag_of_the_Czech_Republic.svg/20px-Flag_of_the_Czech_Republic.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Flag_of_the_Czech_Republic.svg/30px-Flag_of_the_Czech_Republic.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Flag_of_the_Czech_Republic.svg/40px-Flag_of_the_Czech_Republic.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Derde_Tsjecho-Slowaakse_Republiek" title="Derde Tsjecho-Slowaakse Republiek">Derde Tsjecho-Slowaakse Republiek</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Yugoslavia_(1946-1992).svg" class="mw-file-description" title="Socialistische Federale Republiek Joegoslavië"><img alt="Socialistische Federale Republiek Joegoslavië" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Flag_of_Yugoslavia_%281946-1992%29.svg/20px-Flag_of_Yugoslavia_%281946-1992%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Flag_of_Yugoslavia_%281946-1992%29.svg/30px-Flag_of_Yugoslavia_%281946-1992%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Flag_of_Yugoslavia_%281946-1992%29.svg/40px-Flag_of_Yugoslavia_%281946-1992%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span> <a href="/wiki/Socialistische_Federale_Republiek_Joegoslavi%C3%AB" title="Socialistische Federale Republiek Joegoslavië">Socialistische Federale Republiek Joegoslavië</a></li></ul> </div> </td></tr></tbody></table> </td></tr> </tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Second_world_war_europe_1941-1942_map_en.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Second_world_war_europe_1941-1942_map_en.png/260px-Second_world_war_europe_1941-1942_map_en.png" decoding="async" width="260" height="239" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Second_world_war_europe_1941-1942_map_en.png/390px-Second_world_war_europe_1941-1942_map_en.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Second_world_war_europe_1941-1942_map_en.png/520px-Second_world_war_europe_1941-1942_map_en.png 2x" data-file-width="1090" data-file-height="1000" /></a><figcaption>Europa in 1941-1942 <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #527ac3; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;">Duitse rijk, met bondgenoten en bezette gebieden</span></div> <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #7493d0; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;">Oostzeestaten, <a href="/wiki/Wit-Rusland" title="Wit-Rusland">Wit-Rusland</a>, <a href="/wiki/Oekra%C3%AFne" title="Oekraïne">Oekraïne</a> en <a href="/wiki/Kareli%C3%AB" title="Karelië">Karelië</a></span></div> <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #92aad9; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;">Donetsbekken en Kaukasus</span></div> <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #ce6262; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;">Geallieerden</span></div> <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #D78181; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;">Heroverd in tegenaanvallen</span></div></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:War_Ensign_of_Germany_(1938%E2%80%931945).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/War_Ensign_of_Germany_%281938%E2%80%931945%29.svg/260px-War_Ensign_of_Germany_%281938%E2%80%931945%29.svg.png" decoding="async" width="260" height="156" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/War_Ensign_of_Germany_%281938%E2%80%931945%29.svg/390px-War_Ensign_of_Germany_%281938%E2%80%931945%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/War_Ensign_of_Germany_%281938%E2%80%931945%29.svg/520px-War_Ensign_of_Germany_%281938%E2%80%931945%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a><figcaption>De nazioorlogsvlag</figcaption></figure> <p><b>Nazi-Duitsland</b>, <b>nationaalsocialistisch Duitsland</b> en het <b>Derde Rijk</b> zijn informele benamingen voor Duitsland in de periode 1933-1945, toen het land werd geregeerd als een <a href="/wiki/Totalitaire_dictatuur" class="mw-redirect" title="Totalitaire dictatuur">totalitaire dictatuur</a> onder het <a href="/wiki/Nationaalsocialisme" title="Nationaalsocialisme">nationaalsocialistische</a> regime van <a href="/wiki/Dictator_(modern)" title="Dictator (modern)">dictator</a> <a href="/wiki/Adolf_Hitler" title="Adolf Hitler">Adolf Hitler</a> en diens <a href="/wiki/Nationaalsocialistische_Duitse_Arbeiderspartij" title="Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij">Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij</a> (NSDAP). In de propaganda van de nationaalsocialisten (kortweg nazi's) werd de staat soms ook het <b>Duizendjarig Rijk</b> genoemd. Officieel heette nazi-Duitsland het <a href="/wiki/Duitse_Rijk" title="Duitse Rijk">Duitse Rijk</a> (<i>Deutsches Reich</i>), de naam die de staat al sinds 1871 had. Na 1943 werd het onofficieel het <i><a href="/wiki/Groot-Duitse_Rijk" title="Groot-Duitse Rijk">Großdeutsches Reich</a></i>.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>De naziheerschappij duurde van het einde van de <a href="/wiki/Weimarrepubliek" title="Weimarrepubliek">Weimarrepubliek</a> op <a href="/wiki/30_januari" title="30 januari">30 januari</a> <a href="/wiki/1933" title="1933">1933</a> tot de val van de <a href="/wiki/Flensburgregering" title="Flensburgregering">Flensburgregering</a> op <a href="/wiki/23_mei" title="23 mei">23 mei</a> <a href="/wiki/1945" title="1945">1945</a>. Kenmerkend voor deze periode in de Duitse geschiedenis waren politieke onderdrukking, <a href="/wiki/Racisme" title="Racisme">racistische vervolging</a> van o.a. het <a href="/wiki/Joden" title="Joden">Joodse</a> volksdeel en uiteindelijk <a href="/wiki/Genocide" title="Genocide">genocide</a> (de <a href="/wiki/Holocaust" title="Holocaust">holocaust</a>). De buitenlandse politiek richtte zich op herbewapening, vanaf 1938 op annexatie van aangrenzende gebieden (<i><a href="/wiki/Anschluss" title="Anschluss">Anschluss</a></i> van Oostenrijk, <a href="/wiki/Sudetenland" title="Sudetenland">Sudetenland</a>). De Duitse <a href="/wiki/Aanvalsoorlog" title="Aanvalsoorlog">aanval</a> op Polen (1939) was directe aanleiding voor het uitbreken van de <a href="/wiki/Tweede_Wereldoorlog" title="Tweede Wereldoorlog">Tweede Wereldoorlog</a>. </p><p>Het begrip "<i>Derde Rijk</i>" (<i>Drittes Reich</i>) was destijds populair in onder andere de Duitse <a href="/wiki/Pers_(media)" title="Pers (media)">media</a>. Als <a href="/wiki/Eerste_Rijk" title="Eerste Rijk">eerste rijk</a> gold het oude <a href="/wiki/Heilige_Roomse_Rijk" title="Heilige Roomse Rijk">Heilige Roomse Rijk der Duitse Natie</a> (ca. 800-962 - 1806) en als <a href="/wiki/Tweede_Rijk" title="Tweede Rijk">tweede rijk</a> het <a href="/wiki/Duitse_Keizerrijk" title="Duitse Keizerrijk">Duitse Keizerrijk</a> (1871 - 1918). De verwachting van de aanhangers van het Derde Rijk-concept was dat het Derde Rijk, evenals het Eerste Rijk, (minstens) duizend jaar zou bestaan. De nazi's hebben formeel echter nooit gebruikgemaakt van dit concept. Zo vaardigde <a href="/wiki/Adolf_Hitler" title="Adolf Hitler">Adolf Hitler</a> tweemaal een <a href="/wiki/Edict" title="Edict">edict</a> uit waarin de media werden opgeroepen te stoppen met het gebruik van het begrip <i>Derde Rijk</i>. Niettemin wordt deze term nog altijd gebruikt. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Het_ontstaan_van_nazi-Duitsland">Het ontstaan van nazi-Duitsland</h2></div> <p>Al vóór de <a href="/wiki/Eerste_Wereldoorlog" title="Eerste Wereldoorlog">Eerste Wereldoorlog</a> waren diverse elementen van het latere <a href="/wiki/Nationaalsocialisme" title="Nationaalsocialisme">nationaalsocialisme</a> aanwezig in <a href="/wiki/Duitsland" title="Duitsland">Duitsland</a>, <a href="/wiki/Oostenrijk" title="Oostenrijk">Oostenrijk</a> en andere Europese landen: <a href="/wiki/Nationalisme" title="Nationalisme">nationalisme</a>, anti-<a href="/wiki/Marxisme" title="Marxisme">marxistisch</a> <a href="/wiki/Socialisme" title="Socialisme">socialisme</a>, biologisch <a href="/wiki/Antisemitisme" title="Antisemitisme">antisemitisme</a>, <a href="/wiki/Sociaal_darwinisme" title="Sociaal darwinisme">sociaal darwinisme</a>, <a href="/wiki/Racisme" title="Racisme">racisme</a>, <a href="/wiki/Eugenetica" title="Eugenetica">eugenetica</a>. In Duitsland en Oostenrijk ontwikkelden zich populaire <a href="/wiki/Teutonen" title="Teutonen">Teutoonse</a> varianten van deze elementen zoals antisemitisme, -<a href="/wiki/Liberalisme" title="Liberalisme">liberalisme</a> en -<a href="/wiki/Kapitalisme" title="Kapitalisme">kapitalisme</a>. Dit ging gepaard met een extreme vorm van nationalisme, het zogenaamde <i><a href="/wiki/V%C3%B6lkische_Bewegung" title="Völkische Bewegung">völkische</a></i> nationalisme, met zijn mystieke eigenschappen van een harmonische Duitse sociale en hiërarchische orde. Alleen al in München bestonden in 1920 ten minste 15, meest na de oorlog opgerichte, <i>völkische</i> verenigingen, waaronder het <a href="/wiki/Thule-Gesellschaft" title="Thule-Gesellschaft">Thule-Gesellschaft</a> (ook wel de Nordische Vereniging) en de <a href="/wiki/Duitse_Arbeiderspartij" title="Duitse Arbeiderspartij">Duitse Arbeiderspartij</a> (DAP), die later zou uitgroeien tot Hitlers <a href="/wiki/Nationaalsocialistische_Duitse_Arbeiderspartij" title="Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij">Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij</a> (NSDAP). De meeste waren, net als de DAP in het begin, kleine, onbeduidende groepjes, maar ze verspreidden met elkaar een grote hoeveelheid propagandamateriaal. Ook werden er op nationaal niveau pogingen gedaan om deze groepen te bundelen. </p><p>Na de Eerste Wereldoorlog, waarin het <a href="/wiki/Duitse_Keizerrijk" title="Duitse Keizerrijk">Duitse Keizerrijk</a> als een van de verliezers uit de strijd kwam, werd in Duitsland na de <a href="/wiki/Novemberrevolutie" title="Novemberrevolutie">Novemberrevolutie</a> de <a href="/wiki/Weimarrepubliek" title="Weimarrepubliek">Weimarrepubliek</a> gevormd. De oude macht van de <a href="/wiki/Pruisen" title="Pruisen">Pruisische</a> aristocratie en militairen werd vervangen door een democratisch kabinet. Door de hoge <a href="/wiki/Inflatie" title="Inflatie">inflatie</a>, de harde bepalingen van het <a href="/wiki/Verdrag_van_Versailles_(1919)" title="Verdrag van Versailles (1919)">Verdrag van Versailles</a> en onrust uit extreemlinkse (<a href="/wiki/Spartacusbond" title="Spartacusbond">Spartacusbond</a>, <a href="/wiki/Communisme" title="Communisme">communisten</a> enzovoorts) en extreemrechtse hoek (zoals de DAP / NSDAP), had deze republiek met grote problemen te kampen. De regering kon weinig werkelijke macht uitoefenen en moest voortdurend laveren tussen de links- en de rechts-extremisten. </p><p>Al van bij het begin van de Weimarrepubliek werden pogingen ondernomen tot een rechtse staatsgreep, met als bekende hoogtepunten de <a href="/wiki/Kapp-putsch" title="Kapp-putsch">Kapp-putsch</a> van Walther von Lüttwitz in 1920 en de <a href="/wiki/Bierkellerputsch" title="Bierkellerputsch">Bierkellerputsch</a> van Adolf Hitler in 1923. De aanstichters van dergelijke coups werden door het gerecht opvallend mild behandeld, zeker in vergelijking met extreemlinkse revolutionairen zoals de leiders van de <a href="/wiki/M%C3%BCnchense_Radenrepubliek" title="Münchense Radenrepubliek">Münchense Radenrepubliek</a>.<sup id="cite_ref-neumann_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-neumann-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Diverse rechtse groeperingen, waarvan de NSDAP weldra de sterkste werd, terroriseerden het land. Langzaam verkregen zij meer macht onder het volk, dat maar al te graag een zondebok (in de vorm van de <a href="/wiki/Joden" title="Joden">Joden</a>, het <a href="/wiki/Kapitalisme" title="Kapitalisme">kapitalisme</a> en het <a href="/wiki/Communisme" title="Communisme">communisme</a>) aanwees voor hun eigen problemen. Gedurende het jaar 1932 bereikten de economische en politieke problemen een dieptepunt en de ene regering na de andere volgde elkaar op. Met de telkens daarop uitgeschreven verkiezingen groeide het zetelaantal van de NSDAP in het parlement. De nazi's zetten voor die tijd ongekend veel en moderne middelen tot <a href="/wiki/Propaganda_(communicatie)" title="Propaganda (communicatie)">propaganda</a> in; zo reisde <a href="/wiki/Adolf_Hitler" title="Adolf Hitler">Adolf Hitler</a> zelfs per vliegtuig van stad naar stad en bereikte met opzwepende toespraken soms honderdduizenden mensen per dag. Aan het eind van 1932 ging het evenwel mis voor de nazi's. Gebrek aan financiële middelen, in combinatie met een verkiezingsmoe electoraat bij de vierde landelijke verkiezingen van dat jaar, pakten voor de NSDAP slecht uit: het stemresultaat zakte van 37% naar 31% van het aantal uitgebrachte stemmen. Hitler, hoewel in zak en as, bleef echter onverzettelijk tegen pogingen tot samenwerking met de andere partijen en bleef opteren voor slechts één post: die van <a href="/wiki/Rijkskanselier_(Duitsland)" title="Rijkskanselier (Duitsland)">rijkskanselier</a> − zitting in een coalitiekabinet zonder deze post was voor hem onbespreekbaar. Hierdoor ontstond eind 1932 tweespalt in de NSDAP en meer "gematigde" partijbonzen zochten, buiten Hitler om, contact met de conservatieven. Hitler zou het hen nooit vergeven en elimineerde in de "<a href="/wiki/Nacht_van_de_Lange_Messen" title="Nacht van de Lange Messen">Nacht van de Lange Messen</a>" de meesten van hen. </p><p>Evenwel kon de zittende regering van kanselier <a href="/wiki/Kurt_von_Schleicher" title="Kurt von Schleicher">Kurt von Schleicher</a> geen vuist maken. Op de achtergrond dreigde verder nog altijd het 'communistische gevaar': de linkse partijen zoals de socialisten (<a href="/wiki/Sozialdemokratische_Partei_Deutschlands" title="Sozialdemokratische Partei Deutschlands">SPD</a>) en de radicalere communisten (<a href="/wiki/Kommunistische_Partei_Deutschlands" title="Kommunistische Partei Deutschlands">KPD</a>) kregen samen zoveel stemmen dat ze in theorie een 'linkse' coalitie-regering zouden kunnen vormen. Conservatieve kringen, met inbegrip van <a href="/wiki/Kapitalisme" title="Kapitalisme">kapitalistische</a> ondernemers, begonnen een lobby bij de <a href="/wiki/Rijkspresident" title="Rijkspresident">Rijkspresident</a> om Hitler toch een rechts kabinet te laten samenstellen. Het alternatief, een socialistische regering, wilden zij vermijden om hun belangen veilig te stellen. Ten slotte werd in januari 1933 de NSDAP door <a href="/wiki/Rijkspresident" title="Rijkspresident">Rijkspresident</a> <a href="/wiki/Paul_von_Hindenburg" title="Paul von Hindenburg">Paul von Hindenburg</a> verzocht tot een nieuw kabinet toe te treden, met Hitler als rijkskanselier. Hindenburg had dit een half jaar tevoren nog afgehouden, maar gaf nu gevolg aan het advies van <a href="/wiki/Franz_von_Papen" title="Franz von Papen">Franz von Papen</a>, voormalig kanselier en <a href="/wiki/Duitse_Nationale_Volkspartij" title="Duitse Nationale Volkspartij">DNVP-lid</a>. De laatste dacht hiermee de macht te kunnen overnemen van Kurt von Schleicher; Von Papen zag voorts niet veel heil in de ideologie van de nazi's, maar dacht hen door de benoeming van Hitler tot rijkskanselier met slechts twee NSDAP-ministers in een <a href="/wiki/Regeringscoalitie" title="Regeringscoalitie">coalitiekabinet</a> in de tang te kunnen houden. De rest van het kabinet zou immers bestaan uit een meerderheid van NDVP-ers, alsmede enkele partijloze ministers. President Hindenburg, bang voor een communistische coup, gaf uiteindelijk toe, hoewel hij Hitler niet vertrouwde. </p><p>Hitler kreeg aldus de positie van rijkskanselier en − in tegenstelling tot de verwachting van Von Papen − wist hij in relatief korte tijd toch alle macht in Duitsland naar zich toe te trekken. Vanaf het moment van zijn aantreden als kanselier zocht Hitler een manier om de algehele macht te veroveren. In het begin kon hij dat nog niet met bruut geweld voor elkaar krijgen want in het parlement zaten nog te veel tegenstanders die zijn kabinet naar huis konden sturen als hij buiten zijn wettelijke bevoegdheden ging werken. Dus die tegenstanders, communisten, socialisten en andere parlementariërs die zich niet door de NSDAP lieten controleren moesten eerst verwijderd of monddood gemaakt worden. Een belangrijke gebeurtenis daartoe was de <a href="/wiki/Rijksdagbrand" title="Rijksdagbrand">Rijksdagbrand</a> die Hitler de gedroomde aanleiding gaf; alle propaganda werd ingezet om de communisten hiervan de schuld te geven. Hitler kreeg ten slotte speciale bevoegdheden van de Rijkspresident om "de orde te herstellen". Door de politie, maar ook met hulp van zijn militie, de <a href="/wiki/Sturmabteilung" title="Sturmabteilung">SA</a> en de <a href="/wiki/Schutzstaffel" title="Schutzstaffel">SS</a>, werden eerst zgn. "verdachten" opgepakt: 'toevalligerwijze' waren dit ook de politieke en/of andere tegenstanders die Hitler in de weg stonden of konden staan. Deze werden opgesloten of eenvoudigweg vermoord. Hitler schreef hierop nieuwe verkiezingen uit die de NSDAP op dubieuze wijze een absolute meerderheid opleverden. Het door de nazi's gedomineerde parlement nam vlak daarna een <a href="/wiki/Machtigingswet_(1933)" title="Machtigingswet (1933)">machtigingswet</a> aan waarmee dit werd <a href="/wiki/Gleichschaltung" title="Gleichschaltung"><i>gleichgeschaltet</i></a> oftewel uitgeschakeld. Snel na elkaar volgden nu wetten die een eind maakten aan de <a href="/wiki/Mensenrechten" class="mw-redirect" title="Mensenrechten">mensenrechten</a> en de <a href="/wiki/Scheiding_der_machten" class="mw-redirect" title="Scheiding der machten">scheiding der machten</a> in het staatsbestel. Tegelijkertijd werd een rigide controlesysteem (waaronder de beruchte <a href="/wiki/Gestapo" title="Gestapo">Gestapo</a>) opgezet om alle mogelijke binnenlandse tegenstand op te sporen en in de kiem te smoren. </p> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Gleichschaltung" title="Gleichschaltung">Gleichschaltung</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Zo vestigde Hitler in minder dan een jaar een <a href="/wiki/Totalitarisme" title="Totalitarisme">totalitaire</a> dictatuur waarin de NSDAP de <a href="/wiki/Alleenheerschappij" class="mw-redirect" title="Alleenheerschappij">alleenheerschappij</a> had. Deze dictatuur begon meteen na aantreden met het discrimineren van Joden en andere 'niet-Ariërs' en het opvoeren van de bewapening, in weerwil van de in het <a href="/wiki/Verdrag_van_Versailles_(1919)" title="Verdrag van Versailles (1919)">Verdrag van Versailles</a> aan Duitsland opgelegde beperkingen. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Politieke_macht">Politieke macht</h2></div> <p>Officieel berustte alle macht in het Derde Rijk bij <a href="/wiki/Adolf_Hitler" title="Adolf Hitler">Hitler</a> die zich <i>Führer</i> (gids, leider, aanvoerder) liet noemen. In de praktijk liet hij veel aan zijn ondergeschikten over. Hun bevoegdheden waren echter niet duidelijk vastgelegd en overlapten elkaar vaak. Er wordt weleens gesteld dat Hitler dit doelbewust deed, om met deze verdeel-en-heerspolitiek eventuele concurrenten in de partij <i>elkaar</i> dwars te laten zitten, in plaats van dat ze hun pijlen op hem zouden richten. Zo hield Hitler iedereen van hemzelf afhankelijk. Als gevolg daarvan was het Derde Rijk geen voorbeeld van een goed georganiseerde staat.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Vaak ontstonden er conflicten, zoals tussen de minister van Economische Zaken <a href="/wiki/Hjalmar_Schacht" title="Hjalmar Schacht">Hjalmar Schacht</a> en <a href="/wiki/Hermann_G%C3%B6ring" title="Hermann Göring">Hermann Göring</a> </p><p>Schacht had veel vindingrijkheid aan de dag gelegd om de herbewapening van de landmacht, de zeemacht en de luchtmacht te bekostigen, waaronder het gebruik van de gelddrukpers; tegen 1936 geloofde hij echter dat Duitsland daarvan de grens had bereikt, als het geen bankroet wilde riskeren. Hij waarschuwde Hitler, Göring en minister van Oorlog Blomberg, zonder gevolg, hoewel Blomberg een tijdje aan zijn kant stond. Göring werd in september 1936 gevolmachtigd beheerder van een onrealistisch vierjarenplan om de Duitse economie zelfbedruipend te maken, wat van hem in feite een economische dictator maakte. Na een toenemend conflict bood Schacht in augustus 1937 zijn ontslag aan als minister van Economie. Hitler aanvaardde dit ontslag pas in december en hield hem aan als minister zonder portefeuille en voorzitter van de Rijksbank. Hierdoor straalde nog een deel van het morele gezag van Schacht af op het regime, hoewel hij niet langer in staat was de oorlogsdrift van Hitler te beteugelen.<sup id="cite_ref-shirer_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-shirer-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>De <a href="/wiki/Schutzstaffel" title="Schutzstaffel">SS</a>, onder leiding van <a href="/wiki/Heinrich_Himmler" title="Heinrich Himmler">Heinrich Himmler</a>, breidde haar macht uit ten koste van andere instellingen en kreeg op den duur zoveel macht, dat je zou kunnen zeggen dat de SS '<a href="/wiki/Staat_binnen_een_staat" title="Staat binnen een staat">een staat in een staat</a>' werd: bijna allen die een functie hadden in het bestuur van het Derde Rijk, merkten dat op hun terrein de SS ook veel en soms meer te zeggen had. </p><p>Gedurende het regime had Hitler verschillende plaatsvervangers voor het geval hijzelf zou wegvallen. <a href="/wiki/Rudolf_Hess" title="Rudolf Hess">Rudolf Hess</a> zou de nieuwe partijleider van de NSDAP worden. Hij bleef deze plaatsvervangende functie behouden totdat hij in 1941 een solovlucht naar Engeland maakte en daar gevangengenomen werd. Hermann Göring werd in december 1934 benoemd tot 'plaatsvervanger voor alle aangelegenheden van het landsbestuur'.<sup id="cite_ref-EvansDictatuur60-61_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-EvansDictatuur60-61-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-USHMMOpvolger_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-USHMMOpvolger-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In feite zou hij Hitler dus in de rol van Führer opvolgen. Hij bleef dit tot 23 april 1945, toen Hitler hem uit al zijn functies onthief. Uiteindelijk werd <a href="/wiki/Karl_D%C3%B6nitz" title="Karl Dönitz">Karl Dönitz</a>, in overeenstemming met Hitlers testament dat hij vlak voor zijn zelfmoord dicteerde, tot Hitlers opvolger benoemd. Maar toen was nazi-Duitsland al bijna verslagen en restte Karl Dönitz als nieuwe leider alleen nog maar het tekenen van de totale overgave aan de geallieerden. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Rassenbeleid">Rassenbeleid</h2></div> <p>De filosofische basis van het nationaalsocialisme stelde het bestaan voorop van een Duits ras (eigenlijk "Duits bloed") dat superieur was aan andere rassen en daardoor voorbestemd om de wereld te leiden. Aan andere volkeren of rassen werden andere kenmerken en daarbij passende maatschappelijke functies toegewezen. Joden, aldus de nazi's, brachten de maatschappij meer schade dan goed en werden er best uit verwijderd. </p><p>Zodra de nationaalsocialisten de politieke macht hadden veroverd, begon van staatswege een systematische discriminatie ten opzichte van, en later een vervolging van, burgers met Joodse voorouders. Op 15 september 1935 werd dat beleid geregulariseerd in de <a href="/wiki/Rassenwetten_van_Neurenberg" title="Rassenwetten van Neurenberg">rassenwetten van Neurenberg</a>. De vervolging van zigeuners dateerde al van 1929 maar werd in nazi-Duitsland stelselmatig opgedreven. Joden, zigeuners en andere als minderwaardig beschouwde bevolkingsgroepen moesten in het openbaar op hun kledij een merkteken dragen en ondervonden steeds ernstiger beperkingen in het uitoefenen van een beroep, in het bezit van roerend of onroerend goed en ten slotte in hun persoonlijke bewegingsvrijheid. </p><p>Tijdens de Tweede Wereldoorlog nam de vervolging nooit geziene vormen aan, zowel in Duitsland als in de door Duitsland bezette gebieden. Aanvankelijk werden Joden gedeporteerd en samengebracht in stedelijke getto's; daarna begon de internering in kampen, officieel in afwachting van deportatie naar nieuw veroverde gebieden in Oost-Europa. Op de <a href="/wiki/Wannseeconferentie" title="Wannseeconferentie">Wannseeconferentie</a> van 20 januari 1942 werd het plan opgevat van de Joodse <a href="/wiki/Genocide" title="Genocide">genocide</a> (<i><a href="/wiki/Endl%C3%B6sung_der_Judenfrage" title="Endlösung der Judenfrage">Endlösung der Judenfrage</a></i>). In de <a href="/wiki/Holocaust" title="Holocaust">Holocaust</a> zouden tussen 5,1 en 6 miljoen Europese Joden vermoord worden. De meeste slachtoffers vielen in <a href="/wiki/Vernietigingskamp" title="Vernietigingskamp">vernietigingskampen</a> en bij massa-executies door <i><a href="/wiki/Einsatzgruppen" title="Einsatzgruppen">Einsatzgruppen</a>.</i> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Buitenlandse_politiek">Buitenlandse politiek</h2></div> <table class="toccolours" style="width:270px; margin:0px 0px 1em 1em; float:right; clear:right; font-size:85%;"> <tbody><tr> <td style="text-align:center;"><b><a href="/wiki/Geschiedenis_van_Duitsland" title="Geschiedenis van Duitsland">Staatkundige geschiedenis van Duitsland</a></b> </td></tr> <tr> <td> <hr /> </td></tr> <tr> <td style="padding:5px;"> <p><a href="/wiki/Kelten" title="Kelten">Kelten</a><br /> <a href="/wiki/Germanen" title="Germanen">Germanen</a><br /> <a href="/wiki/Grote_Volksverhuizing" title="Grote Volksverhuizing">Grote Volksverhuizing</a> (4e-6e eeuw)<br /> </p> <hr /> <p><a href="/wiki/Frankische_Rijk" title="Frankische Rijk">Frankische Rijk</a> (5e eeuw-843)<br /> <a href="/wiki/Oost-Frankische_Rijk" title="Oost-Frankische Rijk">Oost-Frankische Rijk</a> (843-962)<br /> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Banner_of_the_Holy_Roman_Emperor_without_haloes_(1400-1806).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Banner_of_the_Holy_Roman_Emperor_without_haloes_%281400-1806%29.svg/20px-Banner_of_the_Holy_Roman_Emperor_without_haloes_%281400-1806%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Banner_of_the_Holy_Roman_Emperor_without_haloes_%281400-1806%29.svg/30px-Banner_of_the_Holy_Roman_Emperor_without_haloes_%281400-1806%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Banner_of_the_Holy_Roman_Emperor_without_haloes_%281400-1806%29.svg/40px-Banner_of_the_Holy_Roman_Emperor_without_haloes_%281400-1806%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Heilige_Roomse_Rijk" title="Heilige Roomse Rijk">Heilige Roomse Rijk</a> (962-1806)<br /> </p> <hr /> <p><a href="/wiki/Rijnbond_(1806)" title="Rijnbond (1806)">Rijnbond</a> (1806-1813)<br /> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Germany_(3-2).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Germany_%283-2%29.svg/20px-Flag_of_Germany_%283-2%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Germany_%283-2%29.svg/30px-Flag_of_Germany_%283-2%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Germany_%283-2%29.svg/40px-Flag_of_Germany_%283-2%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Duitse_Bond" title="Duitse Bond">Duitse Bond</a> (1815-1866)<br /> </p> <hr /> <p><b><a href="/wiki/Duitse_Rijk" title="Duitse Rijk">Duitse Rijk</a></b><br /> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Germany_(1867%E2%80%931918).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg/20px-Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg/30px-Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg/40px-Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Noord-Duitse_Bond" title="Noord-Duitse Bond">Noord-Duitse Bond</a> (1866-1870)<br /> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Germany_(1867%E2%80%931918).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg/20px-Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg/30px-Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg/40px-Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Duitse_Keizerrijk" title="Duitse Keizerrijk">Duitse Keizerrijk</a> (1871-1918)<br /> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Germany_(3-2).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Germany_%283-2%29.svg/20px-Flag_of_Germany_%283-2%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Germany_%283-2%29.svg/30px-Flag_of_Germany_%283-2%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Germany_%283-2%29.svg/40px-Flag_of_Germany_%283-2%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Weimarrepubliek" title="Weimarrepubliek">Weimarrepubliek</a> (1918-1933)<br /> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Germany_(1935%E2%80%931945).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/20px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/30px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/40px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> <a class="mw-selflink selflink">Nazi-Duitsland</a> (1933-1945)<br /> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flagge_Preu%C3%9Fen_-_Provinz_Ostpreu%C3%9Fen.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Flagge_Preu%C3%9Fen_-_Provinz_Ostpreu%C3%9Fen.svg/20px-Flagge_Preu%C3%9Fen_-_Provinz_Ostpreu%C3%9Fen.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Flagge_Preu%C3%9Fen_-_Provinz_Ostpreu%C3%9Fen.svg/30px-Flagge_Preu%C3%9Fen_-_Provinz_Ostpreu%C3%9Fen.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Flagge_Preu%C3%9Fen_-_Provinz_Ostpreu%C3%9Fen.svg/40px-Flagge_Preu%C3%9Fen_-_Provinz_Ostpreu%C3%9Fen.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="400" /></a></span> <a href="/wiki/Voormalige_gebieden_van_het_Duitse_Rijk_in_het_oosten" title="Voormalige gebieden van het Duitse Rijk in het oosten">Oostgebieden</a> (-1945)<br /> </p> <hr /> <p><b>Naoorlogs Duitsland</b><br /> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Merchant_flag_of_Germany_(1946%E2%80%931949).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Merchant_flag_of_Germany_%281946%E2%80%931949%29.svg/20px-Merchant_flag_of_Germany_%281946%E2%80%931949%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Merchant_flag_of_Germany_%281946%E2%80%931949%29.svg/30px-Merchant_flag_of_Germany_%281946%E2%80%931949%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Merchant_flag_of_Germany_%281946%E2%80%931949%29.svg/40px-Merchant_flag_of_Germany_%281946%E2%80%931949%29.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a></span> <a href="/wiki/Geallieerde_bezettingszones_in_Duitsland" title="Geallieerde bezettingszones in Duitsland">geallieerde zones</a> (1945-1949)<br /> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Saar_(1947%E2%80%931956).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Flag_of_Saar_%281947%E2%80%931956%29.svg/20px-Flag_of_Saar_%281947%E2%80%931956%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Flag_of_Saar_%281947%E2%80%931956%29.svg/30px-Flag_of_Saar_%281947%E2%80%931956%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Flag_of_Saar_%281947%E2%80%931956%29.svg/40px-Flag_of_Saar_%281947%E2%80%931956%29.svg.png 2x" data-file-width="450" data-file-height="300" /></a></span> <a href="/wiki/Protectoraat_Saarland" title="Protectoraat Saarland">Saarland</a> (1947-1956)<br /> Verdeeld Duitsland:<br /> </p> <dl><dd><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Germany.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Duitsland"><img alt="Vlag van Duitsland" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/20px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/30px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/40px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Bondsrepubliek_Duitsland_(1949-1990)" title="Bondsrepubliek Duitsland (1949-1990)">West-Duitsland</a> (1949-1990)<br /></dd> <dd><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_East_Germany.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Duitse Democratische Republiek"><img alt="Vlag van Duitse Democratische Republiek" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Flag_of_East_Germany.svg/20px-Flag_of_East_Germany.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Flag_of_East_Germany.svg/30px-Flag_of_East_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Flag_of_East_Germany.svg/40px-Flag_of_East_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Duitse_Democratische_Republiek" title="Duitse Democratische Republiek">Oost-Duitsland</a> (1949-1990)<br /></dd></dl> <p><a href="/wiki/Duitse_hereniging" title="Duitse hereniging">Duitse hereniging</a> (1990)<br /> </p><p><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Germany.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Duitsland"><img alt="Vlag van Duitsland" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/20px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/30px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/40px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Duitsland_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Duitsland (hoofdbetekenis)">Duitsland</a> (1990-heden) </p> </td></tr> <tr> <td> <hr /> </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;"><b>Portaal</b>  <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Portal.svg" class="mw-file-description" title="Portaalicoon"><img alt="Portaalicoon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" width="22" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="32" /></a></span>  <b><a href="/wiki/Portaal:Duitsland" title="Portaal:Duitsland">Duitsland</a></b><br /><b>Portaal</b>  <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Portal.svg" class="mw-file-description" title="Portaalicoon"><img alt="Portaalicoon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" width="22" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="32" /></a></span>  <b><a href="/wiki/Portaal:Geschiedenis" title="Portaal:Geschiedenis">Geschiedenis</a></b> </td></tr></tbody></table> <p>Aanvankelijk gedroeg het Derde Rijk zich in de buitenlandse politiek bescheiden. Het had geen keus, ingeklemd als het was tussen machtige vijanden als Frankrijk en Polen. Ook Italië was Duitsland aanvankelijk nog vijandig gezind. Hoewel heimelijk de herbewapening werd ingezet, durfde Hitler openlijke agressie nog niet aan. Bovendien had Hitler aanvankelijk nog de handen vol aan het oplossen van binnenlandse problemen zoals de te machtig wordende SA en de nog aanwezige restanten van de oppositie. Wel verliet Duitsland op 19 oktober 1933 de <a href="/wiki/Volkenbond" title="Volkenbond">Volkenbond</a>, mede vanwege het feit dat de geallieerden niet in navolging van Duitsland hun eigen legers wilden inkrimpen. Toen Oostenrijkse nazi's in 1934 echter een mislukte poging waagden de Oostenrijkse regering omver te werpen, viel heel Europa onder leiding van Italië (dat deels mobiliseerde) over Hitler heen, die geschrokken zijn handen van de zaak aftrok. Duitsland was duidelijk niet klaar voor oorlog en leed een diplomatieke nederlaag. </p><p>Toch sloot het Derde Rijk in de eerste zes jaren (tot <a href="/wiki/1939" title="1939">1939</a>) van zijn bestaan veel overeenkomsten met sterke grote landen, als de <a href="/wiki/Sovjet-Unie" title="Sovjet-Unie">Sovjet-Unie</a>, <a href="/wiki/Verenigd_Koninkrijk" title="Verenigd Koninkrijk">Groot-Brittannië</a> en <a href="/wiki/Itali%C3%AB" title="Italië">Italië</a>. Op deze wijze wist het het diplomatieke isolement waarin het verkeerde, te doorbreken. Een met de Britten gesloten vlootverdrag gaf Duitsland recht een vloot op te bouwen van 1/3 van de Britse. De herbewapening werd vanaf 1935 met de herinvoering van de dienstplicht openlijk en de meeste Europese landen bogen het hoofd voor dit nieuwe Duitsland. Bovendien was er in Europa ook een zekere bewondering voor Duitsland. Velen vonden de Vrede van Versailles inderdaad te 'hard', waren bang voor de Sovjet-Unie en het communisme, of waren van mening dat Europa zich moest verenigen om te overleven, desnoods onder leiding van een sterk land als Duitsland. Ook het nationaalsocialisme als ideologie vond buiten Duitsland navolging, en overal werden nazi-, fascistische, of fascistoïde partijen opgericht. Ook veel rechtse staatslieden en prominente figuren hadden een zeker begrip voor Hitler en hoopten dat de scherpe kantjes, zoals het militarisme en antisemitisme, er op den duur van af zouden slijten. Ook Italië, zelf inmiddels meer en meer diplomatiek geïsoleerd door de eigen oorlogszuchtige opstelling, groeide naar Duitsland toe en sloot het <a href="/wiki/Staalpact" title="Staalpact">Staalpact</a> met dit land. </p><p>Een andere grote diplomatieke overwinning was de terugkeer van <a href="/wiki/Saargebied_(mandaatgebied)" title="Saargebied (mandaatgebied)">Saarland</a> bij Duitsland na een volksstemming. Hoewel het houden van de volksstemming onderdeel was van de bezettingsvoorwaarden uit het Verdrag van Versailles en vaststond dat de meeste Saarlanders hoe dan ook een Duits bestuur zouden verkiezen boven een Frans bestuur, vierden de nazi's het als een triomf. Bovendien was Saarland al van tevoren grondig genazificeerd en waren andere Duitse partijen al voor de overname nog maar marginaal aanwezig. </p><p>Vanaf 1936 begon Duitsland de geallieerden en de <a href="/wiki/Volkenbond" title="Volkenbond">Volkenbond</a> te tarten. Duitsland steunde de <a href="/wiki/Nationalistische_factie_(Spaanse_Burgeroorlog)" title="Nationalistische factie (Spaanse Burgeroorlog)">Spaanse nationalisten</a> in de <a href="/wiki/Spaanse_Burgeroorlog" title="Spaanse Burgeroorlog">Spaanse Burgeroorlog</a>, en remilitariseerde het <a href="/wiki/Rijnland_(Duitsland)" title="Rijnland (Duitsland)">Rijnland</a>. De geallieerden reageerden niet, per slot van rekening 'betrad Hitler slechts zijn eigen achtertuin'. </p><p>Vanaf 1938 richtte de Duitse agressie zich niet langer slechts op de geallieerde sancties tegen Duitsland, maar ook tegen buurlanden. In 1938 annexeerde het Derde Rijk reeds <a href="/wiki/Oostenrijk" title="Oostenrijk">Oostenrijk</a> in de operatie die bekend werd als de <a href="/wiki/Anschluss" title="Anschluss">Anschluß</a>, waarna Duitsland aanspraak maakte op <a href="/wiki/Sudetenland" title="Sudetenland">Sudetenland</a> dat voor de Eerste Wereldoorlog bij het rijk <a href="/wiki/Oostenrijk-Hongarije" title="Oostenrijk-Hongarije">Oostenrijk-Hongarije</a> hoorde. Hoewel Hitler ook hier zijn zin kreeg, volgde kort daarop een inneming van geheel <a href="/wiki/Tsjechi%C3%AB" title="Tsjechië">Tsjechië</a> en het <a href="/wiki/Memelland" title="Memelland">Memelgebied</a>. Zo werd het <a href="/wiki/Groot-Duitse_Rijk" title="Groot-Duitse Rijk">Groot-Duitse Rijk</a> gevormd. Hoewel de aanspraken op Sudetenland bijna tot een oorlog leidden, kreeg Hitler toch in de daarop volgende <a href="/wiki/Verdrag_van_M%C3%BCnchen" title="Verdrag van München">Conferentie van München</a> zijn zin. Toen Hitler dit verdrag na een half jaar al brak door heel Tsjechië in te nemen, realiseerden de geallieerden zich dat hun politiek van Hitler zijn zin geven om de vrede te bewaren (<a href="/wiki/Appeasementpolitiek" title="Appeasementpolitiek">appeasement</a>) hem niet tegenhield. Toen Hitler zich hierop tegen Polen keerde omdat dit niet aan de Duitse verzoeken wilde voldoen, gaven de geallieerden Polen een garantie voor militair ingrijpen in geval van Duitse agressie. </p><p>Vlak voor de inval in Polen wist Duitsland nog een niet-aanvalsverdrag met de Sovjet-Unie te sluiten, tot grote verbazing van vriend en vijand. Hierdoor had Hitler de handen vrij tegen de geallieerden. Dit verdrag faciliteerde de Duitsers ook in een minder bekend aspect van hun buitenlandse politiek, namelijk de economische penetratie in Centraal- en Zuidoost-Europa. <a href="/w/index.php?title=Economische_afhankelijkheid_(globalisering)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Economische afhankelijkheid (globalisering) (de pagina bestaat niet)">Economische afhankelijkheid</a> van Duitsland had Oostenrijk al grotendeels rijp gemaakt voor de Anschluss. Nu volgden ook de kleinere Europese staten ten zuidoosten van Duitsland. Slowakije, Hongarije, Roemenië, Joegoslavië, Bulgarije en Griekenland zagen Duitsland de belangrijkste import- en exportpartner worden, ten koste van de geallieerden, die blijkbaar minder belangstelling voor het gebied hadden. Bovendien werden Hongarije, Slowakije en Polen door Duitsland bedeeld met delen van de ontmantelde Tsjecho-Slowaakse staat. Toenaderingen tot Londen en Parijs door deze landen haalden weinig uit, en tegen 1940 zat Zuidoost-Europa stevig onder de Duitse plak. </p><p>Toen in september 1939 Polen toch door Duitsland werd aangevallen, reageerden Groot-Brittannië en Frankrijk met een oorlogsverklaring. Eerder hadden deze staten nog niet ingegrepen tegen de overval op Tsjecho-Slowakije, uit vrees voor een herhaling van de Eerste Wereldoorlog. Met de aanval op Polen werd echter duidelijk dat de oorlog onvermijdelijk was. </p><p>Uit de Duits-Italiaanse verdragen was de zogenaamde <a href="/wiki/As_Rome-Berlijn" title="As Rome-Berlijn">as Rome-Berlijn</a> ontstaan, die tijdens de oorlog werd uitgebreid met Japan en een aantal kleinere staten. Naarmate de oorlog vorderde kon er steeds minder sprake zijn van een buitenlandse politiek. Omdat steeds meer landen zich tegen Duitsland keerden, waren er steeds minder diplomatieke relaties met andere landen. Wanneer een land in oorlog raakte met Duitsland leidde dit tot sluiting van de Duitse ambassade en overdracht van het beheer aan een neutrale derde staat. Voor zover er tegen 1943-1945 nog een buitenlandse politiek was in Duitsland, richtte deze zich meer en meer op het bewaken van de trouw van de in aantal slinkende bondgenoten waarvan er steeds meer overliepen. Uiteindelijk onderzochten kopstukken als <a href="/wiki/Heinrich_Himmler" title="Heinrich Himmler">Himmler</a> en <a href="/wiki/Karl_D%C3%B6nitz" title="Karl Dönitz">Dönitz</a> de mogelijkheden van een gedeeltelijke capitulatie (slechts aan de westelijke geallieerden), maar de geallieerden bleven bij hun eis tot volledige capitulatie. Die vond uiteindelijk plaats op 8 mei 1945. </p><p>Met de capitulatie van 8 mei 1945 hield Duitsland op een rechtssubject naar internationaal recht te zijn en traden de vier bezettingsmachten in diens rechten. De meeste Duitse ambassades waren al gesloten en het toezicht toevertrouwd aan neutrale staten (vaak Zwitserland, Zweden of Ierland). Deze staten droegen op 8 mei 1945 het toezicht over aan de bezettende machten, die in juli de <a href="/wiki/Geallieerde_bezettingszones_in_Duitsland" title="Geallieerde bezettingszones in Duitsland">geallieerde bezettingszones in Duitsland</a> zouden vormen. De weinige ambassades die nog wel open waren, sloten direct en stuurden hun personeel naar huis op last van de bezettingsmachten. Voor zover er nog contacten waren met neutrale staten braken deze die direct af (o.a. met Zweden bestond nog contact). Dönitz trachtte nadien nog de illusie van een functionerende regering op te houden maar werd niet meer serieus genomen. Op 23 mei 1945 werden de kopstukken van de laatste Duitse regering (<a href="/wiki/Flensburgregering" title="Flensburgregering">Flensburgregering</a>) gearresteerd. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Staatshoofden_van_het_Derde_Rijk">Staatshoofden van het Derde Rijk</h2></div> <p>Het Derde Rijk ontstond toen Adolf Hitler op 30 januari 1933 tot rijkskanselier werd benoemd. Aanvankelijk was hij echter nog geen formeel staatshoofd: dat was president <a href="/wiki/Paul_von_Hindenburg" title="Paul von Hindenburg">Paul von Hindenburg</a>. Deze was echter hoogbejaard en kampte met een tanende gezondheid, waardoor Hitler zijn macht kon uitbreiden. Op 2 augustus 1934 overleed Hindenburg en hierop verenigde Hitler het ambt van rijkskanselier met dat van rijkspresident (waarbij hij ook het bijbehorende salaris van de rijkspresident opeiste). Van 1934 tot 1945 was Hitler staatshoofd. </p><p>Toen Hitler op <a href="/wiki/30_april" title="30 april">30 april</a> <a href="/wiki/1945" title="1945">1945</a> <a href="/wiki/Zelfmoord" title="Zelfmoord">zelfmoord</a> pleegde, scheidde hij opnieuw de functies van rijkspresident en rijkskanselier. Hij benoemde admiraal <a href="/wiki/Karl_D%C3%B6nitz" title="Karl Dönitz">Karl Dönitz</a> tot rijkspresident en daarmee staatshoofd van Duitsland, en <a href="/wiki/Joseph_Goebbels" title="Joseph Goebbels">Goebbels</a> tot rijkskanselier. Goebbels en een aantal andere kopstukken pleegden echter kort na Hitler zelfmoord en Dönitz zag zich genoodzaakt een nieuwe regering te vormen; zo ontstond de <a href="/wiki/Flensburgregering" title="Flensburgregering">Flensburgregering</a>. Hij bleef aan tot <a href="/wiki/23_mei" title="23 mei">23 mei</a>, de dag waarop hij (en zijn regering) werd gearresteerd. Op 8 mei had zijn regering de overgave van Duitsland in de <a href="/wiki/Tweede_Wereldoorlog" title="Tweede Wereldoorlog">Tweede Wereldoorlog</a> al getekend en had het Derde Rijk formeel opgehouden te bestaan. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Gebiedsindeling_Derde_Rijk">Gebiedsindeling Derde Rijk</h2></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Gouw_(NSDAP)" title="Gouw (NSDAP)">Gouw</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Opgemerkt dient te worden dat het Derde Rijk sinds 1933 een centralisatie doormaakte. De deelstaten werden <i>gleichgeschaltet</i> (onderworpen aan de NSDAP) en hun bevoegdheden werden steeds verder ingeperkt. Daartegenover stond de groeiende macht van de NSDAP. Die partij hanteerde bovendien een eigen gebiedsindeling in zogenaamde "Gaue" (gouwen). </p><p><b>Duitse landen in het Derde Rijk</b> </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r68175564">.mw-parser-output .kolommen-lijst{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .kolommen-lijst ul,.mw-parser-output .kolommen-lijst ol{margin-top:0}.mw-parser-output .kolommen-lijst li,.mw-parser-output .kolommen-lijst dd{margin-bottom:0;padding-bottom:0.1em;page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-0 .mw-parser-output .kolommen-lijst li,html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-0 .mw-parser-output .kolommen-lijst dd{line-height:1.5714285em}html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 .mw-parser-output .kolommen-lijst li,html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 .mw-parser-output .kolommen-lijst dd{line-height:1.6em}html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-2 .mw-parser-output .kolommen-lijst li,html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-2 .mw-parser-output .kolommen-lijst dd{line-height:1.5em}.mw-parser-output .infobox .kolommen-lijst{margin-top:0}.mw-parser-output .kolommen-lijst figure{break-inside:avoid-column}@media screen and (max-width:640px){.mw-parser-output .kolommen-lijst{clear:both}}</style><div class="kolommen-lijst" style="column-width:14em; max-width:54em;"> <ul><li><a href="/wiki/Anhalt" title="Anhalt">Anhalt</a></li> <li><a href="/wiki/Baden_(land)" title="Baden (land)">Baden</a></li> <li><a href="/wiki/Beieren" title="Beieren">Beieren</a></li> <li><a href="/wiki/Vrijstaat_Brunswijk" title="Vrijstaat Brunswijk">Brunswijk</a></li> <li><a href="/wiki/Vrije_Hanzestad_Bremen" title="Vrije Hanzestad Bremen">Bremen</a></li> <li><a href="/wiki/Hamburg" title="Hamburg">Hamburg</a></li> <li><a href="/wiki/Hessen" title="Hessen">Hessen</a></li> <li><a href="/wiki/Vorstendom_Lippe" title="Vorstendom Lippe">Lippe</a></li> <li><a href="/wiki/Mecklenburg_(land)" class="mw-redirect" title="Mecklenburg (land)">Mecklenburg</a></li> <li><a href="/wiki/Vrijstaat_Oldenburg" title="Vrijstaat Oldenburg">Oldenburg</a></li> <li><a href="/wiki/Pruisen" title="Pruisen">Pruisen</a></li> <li><a href="/wiki/Saarland" title="Saarland">Saarland</a></li> <li><a href="/wiki/Saksen_(provincie)" title="Saksen (provincie)">Saksen</a></li> <li><a href="/wiki/Vrijstaat_Schaumburg-Lippe" title="Vrijstaat Schaumburg-Lippe">Schaumburg-Lippe</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C3%BCringen_(deelstaat)" title="Thüringen (deelstaat)">Thüringen</a></li> <li><a href="/wiki/W%C3%BCrttemberg" title="Württemberg">Württemberg</a></li> <li><a href="/wiki/Rijksgouw" title="Rijksgouw">Rijksgouwen</a> in het Derde Rijk</li> <li><a href="/wiki/Alpen-_und_Donaureichsgaue" class="mw-redirect" title="Alpen- und Donaureichsgaue">Alpen- und Donaureichsgaue</a></li> <li><a href="/wiki/Reichsgau_Danzig-West-Pruisen" class="mw-redirect" title="Reichsgau Danzig-West-Pruisen">Danzig-West-Pruisen</a></li> <li><a href="/wiki/Sudetenland" title="Sudetenland">Sudetenland</a></li> <li><a href="/wiki/Reichsgau_Wartheland" class="mw-redirect" title="Reichsgau Wartheland">Wartheland</a></li></ul> </div> <p><b>Gebieden onder <a href="/w/index.php?title=Chef_der_Zivilverwaltung&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chef der Zivilverwaltung (de pagina bestaat niet)">Chefs der Zivilverwaltung</a></b> </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68175564"><div class="kolommen-lijst" style="column-width:14em; max-width:54em;"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Bezirk_Bialystok&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bezirk Bialystok (de pagina bestaat niet)">Bezirk Bialystok</a></li> <li><a href="/wiki/Elzas" title="Elzas">Elzas</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Karinthi%C3%AB_en_Krain&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karinthië en Krain (de pagina bestaat niet)">Karinthië en Krain</a></li> <li><a href="/wiki/Lotharingen_(Frankrijk)" class="mw-redirect" title="Lotharingen (Frankrijk)">Lotharingen</a></li> <li><a href="/wiki/Groothertogdom_Luxemburg" class="mw-redirect" title="Groothertogdom Luxemburg">Luxemburg</a></li> <li><a href="/wiki/Generalgouvernement_Polen" class="mw-redirect" title="Generalgouvernement Polen">Generalgouvernement Polen</a></li> <li><a href="/wiki/Protectoraat_Bohemen_en_Moravi%C3%AB" title="Protectoraat Bohemen en Moravië">Protectoraat Bohemen en Moravië</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Untersteiermark&action=edit&redlink=1" class="new" title="Untersteiermark (de pagina bestaat niet)">Untersteiermark</a></li></ul> </div> <p><b><a href="/wiki/Rijkscommissariaat" class="mw-redirect" title="Rijkscommissariaat">Rijkscommissariaten</a></b> </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68175564"><div class="kolommen-lijst" style="column-width:14em; max-width:54em;"> <ul><li><a href="/wiki/Reichskommissariat_Niederlande" title="Reichskommissariat Niederlande">Nederland</a></li> <li><a href="/wiki/Noorwegen" title="Noorwegen">Noorwegen</a></li> <li><a href="/wiki/Rijkscommissariaat_Ostland" title="Rijkscommissariaat Ostland">Rijkscommissariaat Ostland</a></li> <li><a href="/wiki/Rijkscommissariaat_Oekra%C3%AFne" title="Rijkscommissariaat Oekraïne">Rijkscommissariaat Oekraïne</a></li></ul> </div> <p><b>Gebieden onder Duits militair bevel</b> </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68175564"><div class="kolommen-lijst" style="column-width:14em; max-width:54em;"> <ul><li><a href="/wiki/Belgi%C3%AB_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="België (hoofdbetekenis)">België</a> en Noord-<a href="/wiki/Frankrijk" title="Frankrijk">Frankrijk</a></li> <li><a href="/wiki/Frankrijk" title="Frankrijk">Frankrijk</a> (zonder het zuiden)</li> <li><a href="/wiki/Kreta" title="Kreta">Kreta</a></li> <li><a href="/wiki/Thessaloniki_(stad)" title="Thessaloniki (stad)">Thessaloniki</a> en Noord-<a href="/wiki/Griekenland" title="Griekenland">Griekenland</a></li> <li><a href="/wiki/Servi%C3%AB" title="Servië">Servië</a></li> <li>Zuid-<a href="/wiki/Griekenland" title="Griekenland">Griekenland</a></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="De_toekomst_volgens_de_nazi's"><span id="De_toekomst_volgens_de_nazi.27s"></span>De toekomst volgens de nazi's</h2></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Nieuwe_Orde" title="Nieuwe Orde">Nieuwe Orde</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Boeken als <i>Opmars naar de Galg</i> en <i>De SS-staat</i> (zie onder bronnen) geven weer welke toekomstvisie Hitler en zijn handlangers hadden in het geval van een Duitse of Duits-Japanse overwinning in de Tweede Wereldoorlog. Een onthullende blik in Hitlers denkbeelden geeft het boek <i>Hitlers Tafelgesprekken</i> waarin uitlatingen van hem bij vele verschillende informele gesprekken zijn verzameld. Het komt erop neer dat er een totalitaire maatschappij naar nazisnit in Europa en grote gebieden eromheen opgezet zou worden waarin vrijheid en individualisme verdwenen waren. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Trivia">Trivia</h2></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sport">Sport</h3></div> <p>Tijdens de <a href="/wiki/Olympische_Winterspelen_1936" title="Olympische Winterspelen 1936">Olympische Winterspelen 1936</a> in <a href="/wiki/Garmisch-Partenkirchen_(plaats)" title="Garmisch-Partenkirchen (plaats)">Garmisch-Partenkirchen</a> behaalde nazi-Duitsland drie gouden en drie zilveren medailles. Het <a href="/wiki/Alpineski%C3%ABn" title="Alpineskiën">alpineskiën</a> stond voor het eerst op het programma en werd gewonnen door twee Duitsers: bij de mannen <a href="/wiki/Franz_Pfn%C3%BCr" title="Franz Pfnür">Franz Pfnür</a> en bij de vrouwen <a href="/wiki/Christl_Cranz" title="Christl Cranz">Christl Cranz</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Naziwerelden_in_sciencefiction">Naziwerelden in sciencefiction</h3></div> <p>In <a href="/wiki/Sciencefiction" title="Sciencefiction">sciencefictionverhalen</a> wordt soms een '<a href="/wiki/Alternatieve_geschiedenis" title="Alternatieve geschiedenis">alternatieve wereld</a>' ten tonele gevoerd waarin de nazi's de wereld veroverd hebben. Een huiveringwekkend beeld wordt bijvoorbeeld afgeschilderd in <i><a href="/wiki/Laarzen_in_de_nacht" title="Laarzen in de nacht">The man in the High Castle</a></i> (1962) van <a href="/wiki/Philip_K._Dick" title="Philip K. Dick">Philip K. Dick</a>. Een recentere speelfilm naar het gelijknamige boek over zo'n wereld is <i><a href="/wiki/Fatherland_(1994)" title="Fatherland (1994)">Fatherland</a></i> (1994) met in de hoofdrol <a href="/wiki/Rutger_Hauer" title="Rutger Hauer">Rutger Hauer</a> als een SS-inspecteur naar een boek van de Engelse schrijver <a href="/wiki/Robert_Harris_(schrijver)" title="Robert Harris (schrijver)">Robert Harris</a>. De film <i><a href="/wiki/Iron_Sky_(2012)" title="Iron Sky (2012)">Iron Sky</a></i> (2012) laat zien dat de laatste overlevende nazi's in 1945 naar de maan gevlucht zijn en in 2018 terugkeren om de wereld alsnog te veroveren. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zie_ook">Zie ook</h2></div> <ul><li><a href="/wiki/Nationaalsocialistische_Duitse_Arbeiderspartij" title="Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij">NSDAP</a></li> <li><a href="/wiki/Ordnungspolizei" title="Ordnungspolizei">Ordnungspolizei</a></li> <li><a href="/wiki/Sicherheitsdienst" title="Sicherheitsdienst">Sicherheitsdienst</a></li> <li><a href="/wiki/Welthauptstadt_Germania" title="Welthauptstadt Germania">Welthauptstadt Germania</a></li> <li><a href="/wiki/Lijst_van_invloedrijke_nazi%27s" title="Lijst van invloedrijke nazi's">Lijst van invloedrijke nazi's</a></li> <li><a href="/wiki/Ontwikkeling_van_de_radar_in_Duitsland" title="Ontwikkeling van de radar in Duitsland">Ontwikkeling van de radar in Duitsland</a></li> <li><a href="/wiki/Paragraaf_175" title="Paragraaf 175">Paragraaf 175</a></li> <li><a href="/wiki/Eerste_Rijk" title="Eerste Rijk">Eerste Rijk</a></li> <li><a href="/wiki/Tweede_Rijk" title="Tweede Rijk">Tweede Rijk</a></li> <li><a href="/wiki/Economie_van_nazi-Duitsland" title="Economie van nazi-Duitsland">Economie van nazi-Duitsland</a></li></ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><span style="font-weight:bold">Bronnen, noten en/of referenties</span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">Dit motto duikt in 1938 voor het eerst op.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Decreet RK 7669 E van <a href="/wiki/26_juni" title="26 juni">26 juni</a> <a href="/wiki/1943" title="1943">1943</a> door <a href="/wiki/Hans_Heinrich_Lammers" title="Hans Heinrich Lammers">Hans Heinrich Lammers</a>, Reichsminister en Chef der Reichskanzlei, zie: <a href="/wiki/Bestand:Reichsarbeitsblatt_1943_Teil_I_Nr._23_S._413.png" title="Bestand:Reichsarbeitsblatt 1943 Teil I Nr. 23 S. 413.png">Facsimile: <i>Reichsarbeitsblatt</i> 1943, Teil I, nr. 23 van 15 augustus 1943, p. 413.</a></span> </li> <li id="cite_note-neumann-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-neumann_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Introduction: the Collapse of the Weimar Republic,</i> par. 5: <i>The Counter-Revolution</i> in Franz Neumann, "Behemoth: The Structure and Practice of National Socialism," <a href="/wiki/Victor_Gollancz_Ltd" title="Victor Gollancz Ltd">Victor Gollancz Ltd</a> 1942.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>De Zwarte kameraden, een geïllustreerde geschiedenis van de N.S.B.</i>, uitg. Van Holkeman & Warendorf, Weesp (1984) <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/90_269_6510_9" title="Speciaal:Boekbronnen/90 269 6510 9">ISBN 90 269 6510 9</a></span>/UGI 510, p. 98</span> </li> <li id="cite_note-shirer-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-shirer_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Strange, Fateful Interlude: the Fall of Blomberg, Fritsch, Neurath and Schacht,</i> hoofdstuk 10 in William L. Shirer, "The Rise & Fall of the Third Reich," Rosetta Books 1961, elektronische heruitgave 2011.</span> </li> <li id="cite_note-EvansDictatuur60-61-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-EvansDictatuur60-61_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Richard J. Evans, Het Derde Rijk − Dictatuur, Spectrum, 2006, pag. 60-61</span> </li> <li id="cite_note-USHMMOpvolger-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-USHMMOpvolger_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ushmm.org/wlc/en/article.php?ModuleId=10007772">United States Holocaust Memorial Museum − Hermann Göring: Timeline</a></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Literatuur">Literatuur</h2></div> <ul><li>J.J. HEYDECKER en J. LEEB, <i>Opmars naar de galg: Het proces van Neurenberg</i>. Amsterdam, Scheltema & Holkema, 1960. 6e druk. Ingeleid door Mr. A.M. baron van Tuyll van Serooskerken. Vertaling Mr. <a href="/wiki/Floris_Bakels_(1915-2000)" title="Floris Bakels (1915-2000)">F.B. Bakels</a>.</li> <li>FRIEDRICH KELLNER, <i>Vernebelt, verdunkelt sind alle Hirne</i>, Tagebücher 1939-1945, Wallstein Verlag.</li> <li>EUGEN KOGON, <i>De SS-staat. Het Systeem Der Duitse Concentratiekampen</i>. Amsterdam, H.J. Paris, 1968. 1ste druk.</li> <li>ERIK LARSON, <i>In the Garden of Beasts. Love and terror in Hitler's Berlin</i>, Doubleday.</li> <li><a href="/wiki/Willem_Melching" title="Willem Melching">WILLEM MELCHING</a> en MARCEL STUIVENGA, <i>Ooggetuigen van het Derde Rijk</i>, uitg. Bert Bakker, 214 blz.</li> <li><a href="/wiki/Bert_Natter" title="Bert Natter">BERT NATTER</a>, <i>Hitlers Tafelgesprekken 1941-1944</i>, De Prom, 2005. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/90-6801-057-3" title="Speciaal:Boekbronnen/90-6801-057-3">ISBN 90-6801-057-3</a></span></li></ul> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67837862">.mw-parser-output .navigatie{position:relative;clear:both;overflow:auto;margin:1em auto -0.5em;padding:2px;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:87%}.mw-parser-output .navigatie-bewerken{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-bewerken .mw-ui-icon::before{background-size:0.9em}.mw-parser-output .navigatie-afb-links,.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{position:absolute}.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{right:2px}.mw-parser-output .navigatie-afb-groot{float:right;padding-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:#ddeef8;padding:2px 5.5em;font-weight:bold}.mw-parser-output .navigatie-inhoud{padding:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-inhoud p:first-child{margin:0}.mw-parser-output .navigatie div[style*="background-color"],.mw-parser-output .navigatie div[style*="background"]{color:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}</style> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="Tweede_Wereldoorlog"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_Tweede_Wereldoorlog" title="Sjabloon:Navigatie Tweede Wereldoorlog"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span typeof="mw:File"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/nl:Overleg_sjabloon:Navigatie_Tweede_Wereldoorlog" title="Overleg sjabloon"><img alt="Overleg sjabloon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_Tweede_Wereldoorlog&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div id="Tweede_Wereldoorlog" class="navigatie-titel">Tweede Wereldoorlog</div> <div class="navigatie-inhoud"> <p><a href="/wiki/Tweede_Wereldoorlog" title="Tweede Wereldoorlog">Tweede Wereldoorlog</a> · <a href="/wiki/Nederland_in_de_Tweede_Wereldoorlog" title="Nederland in de Tweede Wereldoorlog">Nederland <small>in WO2</small></a> · <a href="/wiki/Belgi%C3%AB_in_de_Tweede_Wereldoorlog" title="België in de Tweede Wereldoorlog">België <small>in WO2</small></a> · <a class="mw-selflink selflink">nazi-Duitsland</a> · <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Portal.svg" class="mw-file-description" title="Portaalicoon"><img alt="Portaalicoon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/18px-Portal.svg.png" decoding="async" width="18" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/27px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/36px-Portal.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="32" /></a></span> <a href="/wiki/Portaal:Tweede_Wereldoorlog" title="Portaal:Tweede Wereldoorlog">Portaal:Tweede Wereldoorlog</a> </p> </div></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67837862"> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="Staten_van_het_Duitse_Keizerrijk_(1871-1918)"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_staten_Duitse_Rijk" title="Sjabloon:Navigatie staten Duitse Rijk"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span typeof="mw:File"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/nl:Overleg_sjabloon:Navigatie_staten_Duitse_Rijk" title="Overleg sjabloon"><img alt="Overleg sjabloon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_staten_Duitse_Rijk&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div class="navigatie-afb-rechts noviewer"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Germany_(1867%E2%80%931918).svg" class="mw-file-description" title="Vlag van het Duitse Keizerrijk"><img alt="Vlag van het Duitse Keizerrijk" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg/30px-Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg/45px-Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg/60px-Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></div> <div id="Staten_van_het_Duitse_Keizerrijk_(1871-1918)" class="navigatie-titel">Staten van het <a href="/wiki/Duitse_Keizerrijk" title="Duitse Keizerrijk">Duitse Keizerrijk</a> (1871-1918)</div> <div class="navigatie-inhoud"> <p><a href="/wiki/Hertogdom_Anhalt" title="Hertogdom Anhalt">Anhalt</a> · <a href="/wiki/Groothertogdom_Baden" title="Groothertogdom Baden">Baden</a> · <a href="/wiki/Koninkrijk_Beieren" title="Koninkrijk Beieren">Beieren</a> · <a href="/wiki/Vrije_Hanzestad_Bremen" title="Vrije Hanzestad Bremen">Bremen</a> · <a href="/wiki/Hertogdom_Brunswijk" title="Hertogdom Brunswijk">Brunswijk</a> · <a href="/wiki/Elzas-Lotharingen" title="Elzas-Lotharingen">Elzas-Lotharingen</a> · <a href="/wiki/Hamburg_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Hamburg (hoofdbetekenis)">Hamburg</a> · <a href="/wiki/Groothertogdom_Hessen" title="Groothertogdom Hessen">Hessen</a> · <a href="/wiki/Hertogdom_Lauenburg_(1815-1876)" title="Hertogdom Lauenburg (1815-1876)">Lauenburg</a> · <a href="/wiki/Vorstendom_Lippe" title="Vorstendom Lippe">Lippe</a> · <a href="/wiki/Vrije_en_Hanzestad_L%C3%BCbeck" title="Vrije en Hanzestad Lübeck">Lübeck</a> · <a href="/wiki/Groothertogdom_Mecklenburg-Schwerin" title="Groothertogdom Mecklenburg-Schwerin">Mecklenburg-Schwerin</a> · <a href="/wiki/Groothertogdom_Mecklenburg-Strelitz" title="Groothertogdom Mecklenburg-Strelitz">Mecklenburg-Strelitz</a> · <a href="/wiki/Groothertogdom_Oldenburg" title="Groothertogdom Oldenburg">Oldenburg</a> · <a href="/wiki/Koninkrijk_Pruisen" title="Koninkrijk Pruisen">Pruisen</a> · <a href="/wiki/Vorstendom_Reuss_jongere_linie" title="Vorstendom Reuss jongere linie">Reuss jongere linie</a> · <a href="/wiki/Vorstendom_Reuss_oudere_linie" title="Vorstendom Reuss oudere linie">Reuss oudere linie</a> · <a href="/wiki/Koninkrijk_Saksen" title="Koninkrijk Saksen">Saksen</a> · <a href="/wiki/Hertogdom_Saksen-Altenburg_(1826-1918)" title="Hertogdom Saksen-Altenburg (1826-1918)">Saksen-Altenburg</a> · <a href="/wiki/Hertogdom_Saksen-Coburg_en_Gotha" title="Hertogdom Saksen-Coburg en Gotha">Saksen-Coburg en Gotha</a> · <a href="/wiki/Hertogdom_Saksen-Meiningen" title="Hertogdom Saksen-Meiningen">Saksen-Meiningen</a> · <a href="/wiki/Hertogdom_Saksen-Weimar-Eisenach" title="Hertogdom Saksen-Weimar-Eisenach">Saksen-Weimar-Eisenach</a> · <a href="/wiki/Vorstendom_Schaumburg-Lippe" title="Vorstendom Schaumburg-Lippe">Schaumburg-Lippe</a> · <a href="/wiki/Vorstendom_Schwarzburg-Rudolstadt" title="Vorstendom Schwarzburg-Rudolstadt">Schwarzburg-Rudolstadt</a> · <a href="/wiki/Vorstendom_Schwarzburg-Sondershausen_(1806-1918)" title="Vorstendom Schwarzburg-Sondershausen (1806-1918)">Schwarzburg-Sondershausen</a> · <a href="/wiki/Vorstendom_Waldeck-Pyrmont" title="Vorstendom Waldeck-Pyrmont">Waldeck</a> · <a href="/wiki/Koninkrijk_W%C3%BCrttemberg" title="Koninkrijk Württemberg">Württemberg</a> </p> </div></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nazi-Duitsland&oldid=67809589">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nazi-Duitsland&oldid=67809589</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Nazi-Duitsland" title="Categorie:Nazi-Duitsland">Nazi-Duitsland</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 12 jul 2024 om 12:58.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Nazi-Duitsland&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-khxd6","wgBackendResponseTime":161,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.249","walltime":"0.359","ppvisitednodes":{"value":2773,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":72553,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":43590,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":13,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":2,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":11121,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 183.851 1 -total"," 42.41% 77.977 1 Sjabloon:Infobox_historisch_land"," 39.07% 71.823 1 Sjabloon:Infobox_generiek"," 15.83% 29.107 1 Sjabloon:Appendix"," 14.24% 26.185 1 Sjabloon:References"," 12.86% 23.648 1 Sjabloon:Wikidata_afbeelding"," 12.28% 22.582 4 Sjabloon:Kolommen_lijst"," 11.30% 20.779 1 Sjabloon:Navigatie_Tweede_Wereldoorlog"," 9.96% 18.304 2 Sjabloon:Navigatie"," 5.28% 9.704 1 Sjabloon:Zijbalk_geschiedenis_Duitsland"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.002","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":586301,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-7d89b5d4c4-cxwd7","timestamp":"20241120171910","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Nazi-Duitsland","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Nazi-Duitsland","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q7318","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q7318","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-09-16T10:01:31Z","dateModified":"2024-07-12T11:58:05Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/7\/77\/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg","headline":"Duitse Rijk van 1933 tot 1945"}</script> </body> </html>