CINXE.COM

Munich — Wikipédia

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Munich — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"6f6efa6d-230c-431b-bda6-a3b516920ae8","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Munich","wgTitle":"Munich","wgCurRevisionId":223270529,"wgRevisionId":223270529,"wgArticleId":12564,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Article manquant de références depuis décembre 2024","Article manquant de références/Liste complète","Page avec coordonnées similaires sur Wikidata","Article géolocalisé en Allemagne","Article utilisant une Infobox","Population de 2024 en infobox","Article géolocalisé sur Terre","Article à référence nécessaire","Article contenant un appel à traduction en anglais","Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata","Page utilisant P856","Page utilisant P8974", "Page pointant vers des bases externes","Page pointant vers des bases relatives au spectacle","Page utilisant P5905","Page pointant vers des bases relatives à la bande dessinée","Page utilisant P8406","Page pointant vers des bases relatives aux beaux-arts","Page utilisant P6265","Page pointant vers des bases relatives à la géographie","Page utilisant P982","Page pointant vers des bases relatives à la musique","Page utilisant P1417","Page utilisant P5019","Page utilisant P8313","Page utilisant P902","Page utilisant P6404","Page utilisant P4223","Page utilisant P4613","Page utilisant P1296","Page utilisant P7305","Page utilisant P6058","Page utilisant P4342","Page utilisant P3365","Page utilisant P3219","Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes","Article de Wikipédia avec notice d'autorité","Portail:Allemagne/Articles liés","Portail:Europe/Articles liés","Portail:Bavière/Articles liés","Portail:Munich/Articles liés", "Article de qualité en bavarois","Article de qualité en hongrois","Page avec des cartes","Munich","Ville en Bavière","Ville-arrondissement en Bavière","Éponyme d'un objet céleste","Lieu d'exécution de la Shoah en Allemagne"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Munich","wgRelevantArticleId":12564,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000,"wgCoordinates":{"lat":48.15,"lon":11.575},"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition": "interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q1726","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.kartographer.style":"ready","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.tablesorter.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready", "ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.kartographer.link","ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.gallery","mediawiki.page.media","ext.tmh.player","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.tablesorter","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.gadget.Wdsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.kartographer.style%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.tablesorter.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.18"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Munchen_collage.jpg/1200px-Munchen_collage.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1104"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Munchen_collage.jpg/800px-Munchen_collage.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="736"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Munchen_collage.jpg/640px-Munchen_collage.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="589"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Munich — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/Munich"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Munich"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Munich rootpage-Munich skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact"><span>Contact</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales"><span>Pages spéciales</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l&#039;encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l&#039;apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=fr.wikipedia.org&amp;uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&amp;returnto=Munich" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&amp;returnto=Munich" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=fr.wikipedia.org&amp;uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&amp;returnto=Munich" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&amp;returnto=Munich" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Histoire" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Histoire"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Histoire</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Histoire-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Histoire</span> </button> <ul id="toc-Histoire-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Les_débuts" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Les_débuts"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Les débuts</span> </div> </a> <ul id="toc-Les_débuts-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-La_guerre_de_Trente_Ans" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#La_guerre_de_Trente_Ans"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>La guerre de Trente Ans</span> </div> </a> <ul id="toc-La_guerre_de_Trente_Ans-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Capitale_de_la_Bavière" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Capitale_de_la_Bavière"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Capitale de la Bavière</span> </div> </a> <ul id="toc-Capitale_de_la_Bavière-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-De_la_Première_Guerre_mondiale_à_la_Seconde_Guerre_mondiale" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_la_Première_Guerre_mondiale_à_la_Seconde_Guerre_mondiale"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>De la Première Guerre mondiale à la Seconde Guerre mondiale</span> </div> </a> <ul id="toc-De_la_Première_Guerre_mondiale_à_la_Seconde_Guerre_mondiale-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Période_contemporaine" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Période_contemporaine"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5</span> <span>Période contemporaine</span> </div> </a> <ul id="toc-Période_contemporaine-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Géographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Géographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Géographie</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Géographie-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Géographie</span> </button> <ul id="toc-Géographie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Expansion" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Expansion"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Expansion</span> </div> </a> <ul id="toc-Expansion-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Secteurs_et_municipalités_voisines" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Secteurs_et_municipalités_voisines"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Secteurs et municipalités voisines</span> </div> </a> <ul id="toc-Secteurs_et_municipalités_voisines-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Climat" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Climat"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Climat</span> </div> </a> <ul id="toc-Climat-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Population" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Population"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Population</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Population-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Population</span> </button> <ul id="toc-Population-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Religion_et_immigration" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Religion_et_immigration"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Religion et immigration</span> </div> </a> <ul id="toc-Religion_et_immigration-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Politique_et_administration" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Politique_et_administration"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Politique et administration</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Politique_et_administration-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Politique et administration</span> </button> <ul id="toc-Politique_et_administration-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Conseil_municipal" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Conseil_municipal"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Conseil municipal</span> </div> </a> <ul id="toc-Conseil_municipal-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Élections_municipales_de_2020" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Élections_municipales_de_2020"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.1</span> <span>Élections municipales de 2020</span> </div> </a> <ul id="toc-Élections_municipales_de_2020-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bourgmestre" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Bourgmestre"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.1.1</span> <span>Bourgmestre</span> </div> </a> <ul id="toc-Bourgmestre-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Conseil_municipal_2" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Conseil_municipal_2"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.1.2</span> <span>Conseil municipal</span> </div> </a> <ul id="toc-Conseil_municipal_2-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Districts" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Districts"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Districts</span> </div> </a> <ul id="toc-Districts-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Armoiries" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Armoiries"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Armoiries</span> </div> </a> <ul id="toc-Armoiries-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Jumelages" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Jumelages"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4</span> <span>Jumelages</span> </div> </a> <ul id="toc-Jumelages-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Architecture_et_urbanisme" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Architecture_et_urbanisme"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Architecture et urbanisme</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Architecture_et_urbanisme-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Architecture et urbanisme</span> </button> <ul id="toc-Architecture_et_urbanisme-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Centre" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Centre"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Centre</span> </div> </a> <ul id="toc-Centre-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Est" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Est"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Est</span> </div> </a> <ul id="toc-Est-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ouest" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ouest"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Ouest</span> </div> </a> <ul id="toc-Ouest-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nord" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nord"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.4</span> <span>Nord</span> </div> </a> <ul id="toc-Nord-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Fontaines" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Fontaines"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.5</span> <span>Fontaines</span> </div> </a> <ul id="toc-Fontaines-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Parcs" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Parcs"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Parcs</span> </div> </a> <ul id="toc-Parcs-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Culture" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Culture"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Culture</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Culture-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Culture</span> </button> <ul id="toc-Culture-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Théâtre" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Théâtre"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Théâtre</span> </div> </a> <ul id="toc-Théâtre-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Musique_et_orchestres" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Musique_et_orchestres"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>Musique et orchestres</span> </div> </a> <ul id="toc-Musique_et_orchestres-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Musées" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Musées"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.3</span> <span>Musées</span> </div> </a> <ul id="toc-Musées-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliothèques_et_Archives" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliothèques_et_Archives"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.4</span> <span>Bibliothèques et Archives</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliothèques_et_Archives-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cinéma" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Cinéma"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.5</span> <span>Cinéma</span> </div> </a> <ul id="toc-Cinéma-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Manifestations_et_événements" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Manifestations_et_événements"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.6</span> <span>Manifestations et événements</span> </div> </a> <ul id="toc-Manifestations_et_événements-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Spécialités_culinaires" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Spécialités_culinaires"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Spécialités culinaires</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Spécialités_culinaires-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Spécialités culinaires</span> </button> <ul id="toc-Spécialités_culinaires-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bière_et_brasseries" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bière_et_brasseries"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Bière et brasseries</span> </div> </a> <ul id="toc-Bière_et_brasseries-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Éducation_et_recherche" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Éducation_et_recherche"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Éducation et recherche</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Éducation_et_recherche-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Éducation et recherche</span> </button> <ul id="toc-Éducation_et_recherche-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Universités" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Universités"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.1</span> <span>Universités</span> </div> </a> <ul id="toc-Universités-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Académies_et_instituts" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Académies_et_instituts"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.2</span> <span>Académies et instituts</span> </div> </a> <ul id="toc-Académies_et_instituts-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Transports" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Transports"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Transports</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Transports-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Transports</span> </button> <ul id="toc-Transports-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Transport_aérien" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Transport_aérien"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1</span> <span>Transport aérien</span> </div> </a> <ul id="toc-Transport_aérien-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Transport_ferroviaire" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Transport_ferroviaire"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.2</span> <span>Transport ferroviaire</span> </div> </a> <ul id="toc-Transport_ferroviaire-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Transports_en_commun" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Transports_en_commun"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.3</span> <span>Transports en commun</span> </div> </a> <ul id="toc-Transports_en_commun-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Transport_routier" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Transport_routier"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.4</span> <span>Transport routier</span> </div> </a> <ul id="toc-Transport_routier-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Transport_cycliste" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Transport_cycliste"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.5</span> <span>Transport cycliste</span> </div> </a> <ul id="toc-Transport_cycliste-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Économie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Économie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Économie</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Économie-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Économie</span> </button> <ul id="toc-Économie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Sièges_d&#039;entreprises" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sièges_d&#039;entreprises"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.1</span> <span>Sièges d'entreprises</span> </div> </a> <ul id="toc-Sièges_d&#039;entreprises-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Foires_et_congrès" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Foires_et_congrès"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.2</span> <span>Foires et congrès</span> </div> </a> <ul id="toc-Foires_et_congrès-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Médias" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Médias"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.3</span> <span>Médias</span> </div> </a> <ul id="toc-Médias-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tourisme" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tourisme"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.4</span> <span>Tourisme</span> </div> </a> <ul id="toc-Tourisme-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Institutions_et_service_public" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Institutions_et_service_public"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Institutions et service public</span> </div> </a> <ul id="toc-Institutions_et_service_public-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sport" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Sport"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Sport</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Sport-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Sport</span> </button> <ul id="toc-Sport-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Clubs_sportifs" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Clubs_sportifs"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13.1</span> <span>Clubs sportifs</span> </div> </a> <ul id="toc-Clubs_sportifs-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Galerie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Galerie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14</span> <span>Galerie</span> </div> </a> <ul id="toc-Galerie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Personnalités" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Personnalités"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15</span> <span>Personnalités</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Personnalités-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Personnalités</span> </button> <ul id="toc-Personnalités-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Naissances" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Naissances"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15.1</span> <span>Naissances</span> </div> </a> <ul id="toc-Naissances-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Morts" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Morts"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15.2</span> <span>Morts</span> </div> </a> <ul id="toc-Morts-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">16</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Notes_et_références-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Notes et références</span> </button> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Notes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">16.1</span> <span>Notes</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">16.2</span> <span>Références</span> </div> </a> <ul id="toc-Références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Voir_aussi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Voir_aussi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">17</span> <span>Voir aussi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Voir_aussi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Voir aussi</span> </button> <ul id="toc-Voir_aussi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Articles_connexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Articles_connexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">17.1</span> <span>Articles connexes</span> </div> </a> <ul id="toc-Articles_connexes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">17.2</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Munich</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 190 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-190" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">190 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="München" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – alémanique" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="München" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="alémanique" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%99%E1%8A%92%E1%8A%AD" title="ሙኒክ – amharique" lang="am" hreflang="am" data-title="ሙኒክ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amharique" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/M%C3%BAnich" title="Múnich – aragonais" lang="an" hreflang="an" data-title="Múnich" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragonais" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Mynecen" title="Mynecen – ancien anglais" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Mynecen" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="ancien anglais" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%8A%D9%88%D9%86%D8%AE" title="ميونخ – arabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="ميونخ" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%8A%D9%88%D9%86%D9%8A%D8%AE" title="ميونيخ – arabe égyptien" lang="arz" hreflang="arz" data-title="ميونيخ" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="arabe égyptien" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Munich" title="Munich – asturien" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Munich" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturien" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – aymara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="München" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="aymara" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnxen" title="Münxen – azerbaïdjanais" lang="az" hreflang="az" data-title="Münxen" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaïdjanais" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%AE" title="مونیخ – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="مونیخ" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%8E%D0%BD%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Мюнхен – bachkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Мюнхен" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="bachkir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – balinais" lang="ban" hreflang="ban" data-title="München" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="balinais" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="article de qualité"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Minga" title="Minga – bavarois" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Minga" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="bavarois" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Mionchens" title="Mionchens – samogitien" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Mionchens" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="samogitien" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%8E%D0%BD%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Мюнхен – biélorusse" lang="be" hreflang="be" data-title="Мюнхен" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="biélorusse" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%8E%D0%BD%D1%85%D1%8D%D0%BD" title="Мюнхэн – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Мюнхэн" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%8E%D0%BD%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Мюнхен – bulgare" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Мюнхен" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgare" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%89%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%96" title="মিউনিখ – bengali" lang="bn" hreflang="bn" data-title="মিউনিখ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengali" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – breton" lang="br" hreflang="br" data-title="München" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – bosniaque" lang="bs" hreflang="bs" data-title="München" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniaque" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%8E%D0%BD%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Мюнхен – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Мюнхен" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/M%C3%BAnic" title="Múnic – catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Múnic" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="München" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%83%D1%8C%D0%BD%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Муьнхен – tchétchène" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Муьнхен" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="tchétchène" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen_(munisipyo_sa_Alemanya)" title="München (munisipyo sa Alemanya) – cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="München (munisipyo sa Alemanya)" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%B4%D9%86" title="میونشن – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="میونشن" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Monacu_di_Baviera" title="Monacu di Baviera – corse" lang="co" hreflang="co" data-title="Monacu di Baviera" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="corse" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnhen" title="Münhen – tatar de Crimée" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Münhen" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="tatar de Crimée" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Mnichov" title="Mnichov – tchèque" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Mnichov" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="tchèque" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – kachoube" lang="csb" hreflang="csb" data-title="München" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="kachoube" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%8E%D0%BD%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Мюнхен – tchouvache" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Мюнхен" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="tchouvache" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – gallois" lang="cy" hreflang="cy" data-title="München" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="gallois" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – danois" lang="da" hreflang="da" data-title="München" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danois" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="München" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Munix" title="Munix – Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Munix" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – bas-sorabe" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="München" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="bas-sorabe" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%96" title="म्युनिख – Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="म्युनिख" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target"><span>डोटेली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CF%8C%CE%BD%CE%B1%CF%87%CE%BF" title="Μόναχο – grec" lang="el" hreflang="el" data-title="Μόναχο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grec" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/M%C3%B2nag_%27d_Bav%C3%A9ra" title="Mònag &#039;d Bavéra – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Mònag &#039;d Bavéra" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Munich" title="Munich – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="Munich" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Munkeno" title="Munkeno – espéranto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Munkeno" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="espéranto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/M%C3%BAnich" title="Múnich – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="Múnich" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – estonien" lang="et" hreflang="et" data-title="München" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estonien" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Munich" title="Munich – basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Munich" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/M%C3%BAnich" title="Múnich – estrémègne" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Múnich" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="estrémègne" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%AE" title="مونیخ – persan" lang="fa" hreflang="fa" data-title="مونیخ" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persan" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – finnois" lang="fi" hreflang="fi" data-title="München" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finnois" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Munich" title="Munich – fidjien" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Munich" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="fidjien" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – féroïen" lang="fo" hreflang="fo" data-title="München" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="féroïen" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – frison septentrional" lang="frr" hreflang="frr" data-title="München" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="frison septentrional" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – frison occidental" lang="fy" hreflang="fy" data-title="München" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="frison occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – irlandais" lang="ga" hreflang="ga" data-title="München" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – gaélique écossais" lang="gd" hreflang="gd" data-title="München" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="gaélique écossais" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/M%C3%BAnic" title="Múnic – galicien" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Múnic" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicien" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/M%C3%BAnichi" title="Múnichi – guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Múnichi" data-language-autonym="Avañe&#039;ẽ" data-language-local-name="guarani" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-got mw-list-item"><a href="https://got.wikipedia.org/wiki/%F0%90%8C%BC%F0%90%8C%BF%F0%90%8C%BD%F0%90%8C%B9%F0%90%8C%B7%F0%90%8C%B4%F0%90%8C%B9%F0%90%8C%BD" title="𐌼𐌿𐌽𐌹𐌷𐌴𐌹𐌽 – gotique" lang="got" hreflang="got" data-title="𐌼𐌿𐌽𐌹𐌷𐌴𐌹𐌽" data-language-autonym="𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺" data-language-local-name="gotique" class="interlanguage-link-target"><span>𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – mannois" lang="gv" hreflang="gv" data-title="München" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="mannois" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – haoussa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="München" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="haoussa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="München" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-haw mw-list-item"><a href="https://haw.wikipedia.org/wiki/Munike" title="Munike – hawaïen" lang="haw" hreflang="haw" data-title="Munike" data-language-autonym="Hawaiʻi" data-language-local-name="hawaïen" class="interlanguage-link-target"><span>Hawaiʻi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%99%D7%A0%D7%9B%D7%9F" title="מינכן – hébreu" lang="he" hreflang="he" data-title="מינכן" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hébreu" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A5%82%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%96" title="म्यूनिख – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="म्यूनिख" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – croate" lang="hr" hreflang="hr" data-title="München" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croate" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Mnichow" title="Mnichow – haut-sorabe" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Mnichow" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="haut-sorabe" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="article de qualité"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – hongrois" lang="hu" hreflang="hu" data-title="München" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hongrois" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AD%D5%A5%D5%B6" title="Մյունխեն – arménien" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Մյունխեն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="arménien" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%AB%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%AD" title="Միւնիխ – arménien occidental" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Միւնիխ" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="arménien occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="München" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – indonésien" lang="id" hreflang="id" data-title="München" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésien" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="München" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Munich" title="Munich – ilocano" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Munich" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilocano" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="München" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – islandais" lang="is" hreflang="is" data-title="München" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandais" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Monaco_di_Baviera" title="Monaco di Baviera – italien" lang="it" hreflang="it" data-title="Monaco di Baviera" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italien" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%9F%E3%83%A5%E3%83%B3%E3%83%98%E3%83%B3" title="ミュンヘン – japonais" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ミュンヘン" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonais" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – javanais" lang="jv" hreflang="jv" data-title="München" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="javanais" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%AE%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%98" title="მიუნხენი – géorgien" lang="ka" hreflang="ka" data-title="მიუნხენი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="géorgien" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Myunxen" title="Myunxen – karakalpak" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Myunxen" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="karakalpak" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Myunix" title="Myunix – kabyle" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Myunix" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="kabyle" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kg mw-list-item"><a href="https://kg.wikipedia.org/wiki/Munich" title="Munich – kikongo" lang="kg" hreflang="kg" data-title="Munich" data-language-autonym="Kongo" data-language-local-name="kikongo" class="interlanguage-link-target"><span>Kongo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="München" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%8E%D0%BD%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Мюнхен – kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Мюнхен" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AF%E0%B3%82%E0%B2%A8%E0%B2%BF%E0%B2%95%E0%B3%8D" title="ಮ್ಯೂನಿಕ್ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಮ್ಯೂನಿಕ್" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%AE%8C%ED%97%A8" title="뮌헨 – coréen" lang="ko" hreflang="ko" data-title="뮌헨" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coréen" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – kölsch" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="München" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="kölsch" class="interlanguage-link-target"><span>Ripoarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Mun%C3%AEh" title="Munîh – kurde" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Munîh" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurde" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Munich" title="Munich – cornique" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Munich" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="cornique" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%8E%D0%BD%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Мюнхен – kirghize" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Мюнхен" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirghize" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Monacum" title="Monacum – latin" lang="la" hreflang="la" data-title="Monacum" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latin" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – luxembourgeois" lang="lb" hreflang="lb" data-title="München" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luxembourgeois" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%8E%D0%BD%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Мюнхен – lezghien" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Мюнхен" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="lezghien" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – lingua franca nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="München" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="lingua franca nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – limbourgeois" lang="li" hreflang="li" data-title="München" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limbourgeois" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Monego_de_Bav%C3%AAa" title="Monego de Bavêa – ligure" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Monego de Bavêa" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="ligure" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Minca" title="Minca – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Minca" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Monegh_de_Baviera" title="Monegh de Baviera – lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Monegh de Baviera" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Miunchenas" title="Miunchenas – lituanien" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Miunchenas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituanien" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ltg mw-list-item"><a href="https://ltg.wikipedia.org/wiki/Minhene" title="Minhene – latgalien" lang="ltg" hreflang="ltg" data-title="Minhene" data-language-autonym="Latgaļu" data-language-local-name="latgalien" class="interlanguage-link-target"><span>Latgaļu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Minhene" title="Minhene – letton" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Minhene" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letton" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%8E%D0%BD%D1%85%D1%8D%D0%BD" title="Мюнхэн – mokcha" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Мюнхэн" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="mokcha" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – malgache" lang="mg" hreflang="mg" data-title="München" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgache" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%8E%D0%BD%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Мюнхен – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Мюнхен" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B8%D0%BD%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Минхен – macédonien" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Минхен" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macédonien" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%82%E0%B4%A3%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8D" title="മ്യൂണിക്ക് – malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="മ്യൂണിക്ക്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%8E%D0%BD%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Мюнхен – mongol" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Мюнхен" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongol" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%83%EA%AF%A8%EA%AF%85%EA%AF%A4%EA%AF%9B" title="ꯃꯨꯅꯤꯛ – manipuri" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯃꯨꯅꯤꯛ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="manipuri" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%A8" title="म्युन्शेन – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="म्युन्शेन" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mrj mw-list-item"><a href="https://mrj.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D3%B1%D0%BD%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Мӱнхен – mari occidental" lang="mrj" hreflang="mrj" data-title="Мӱнхен" data-language-autonym="Кырык мары" data-language-local-name="mari occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Кырык мары</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Munich" title="Munich – malais" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Munich" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malais" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Munich" title="Munich – maltais" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Munich" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="maltais" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%B0%E1%80%B8%E1%80%94%E1%80%85%E1%80%BA%E1%80%81%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7" title="မြူးနစ်ခ်မြို့ – birman" lang="my" hreflang="my" data-title="မြူးနစ်ခ်မြို့" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birman" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%8E%D0%BD%D1%85%D0%B5%D0%BD_%D0%BE%D1%88" title="Мюнхен ош – erzya" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Мюнхен ош" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="erzya" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%AE" title="مونیخ – mazandérani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="مونیخ" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazandérani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Monaco_%27e_Baviera" title="Monaco &#039;e Baviera – napolitain" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Monaco &#039;e Baviera" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="napolitain" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – bas-allemand" lang="nds" hreflang="nds" data-title="München" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="bas-allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – bas-saxon néerlandais" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="München" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="bas-saxon néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%96" title="म्युनिख – népalais" lang="ne" hreflang="ne" data-title="म्युनिख" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="népalais" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%96" title="म्युनिख – newari" lang="new" hreflang="new" data-title="म्युनिख" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="newari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – néerlandais" lang="nl" hreflang="nl" data-title="München" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – norvégien nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="München" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvégien nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – norvégien bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="München" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvégien bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="München" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Munic" title="Munic – occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Munic" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%8E%D0%BD%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Мюнхен – ossète" lang="os" hreflang="os" data-title="Мюнхен" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="ossète" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AE%E0%A8%BF%E0%A8%8A%E0%A8%A8%E0%A8%BF%E0%A8%96%E0%A8%BC" title="ਮਿਊਨਿਖ਼ – pendjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਮਿਊਨਿਖ਼" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pendjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Munich" title="Munich – pampangan" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Munich" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="pampangan" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – papiamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="München" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="papiamento" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="München" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="picard" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pdc mw-list-item"><a href="https://pdc.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – pennsilfaanisch" lang="pdc" hreflang="pdc" data-title="München" data-language-autonym="Deitsch" data-language-local-name="pennsilfaanisch" class="interlanguage-link-target"><span>Deitsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pfl mw-list-item"><a href="https://pfl.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – allemand palatin" lang="pfl" hreflang="pfl" data-title="München" data-language-autonym="Pälzisch" data-language-local-name="allemand palatin" class="interlanguage-link-target"><span>Pälzisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Monachium" title="Monachium – polonais" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Monachium" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonais" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/M%C3%B9nich" title="Mùnich – piémontais" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Mùnich" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="piémontais" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AE" title="میونخ – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="میونخ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Munique" title="Munique – portugais" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Munique" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugais" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="München" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Minca" title="Minca – romanche" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Minca" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="romanche" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rmy mw-list-item"><a href="https://rmy.wikipedia.org/wiki/Menix" title="Menix – Vlax Romani" lang="rmy" hreflang="rmy" data-title="Menix" data-language-autonym="Romani čhib" data-language-local-name="Vlax Romani" class="interlanguage-link-target"><span>Romani čhib</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – roumain" lang="ro" hreflang="ro" data-title="München" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="roumain" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%8E%D0%BD%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Мюнхен – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Мюнхен" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BD%D0%B8%D1%85%D1%96%D0%B2" title="Мнихів – ruthène" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Мнихів" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="ruthène" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D2%AF%D0%BD%D1%85%D1%8D%D0%BD" title="Мүнхэн – iakoute" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Мүнхэн" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="iakoute" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/M%C3%B2nacu_de_Baviera" title="Mònacu de Baviera – sarde" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Mònacu de Baviera" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="sarde" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/M%C3%B2nacu_di_Baviera" title="Mònacu di Baviera – sicilien" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Mònacu di Baviera" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sicilien" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Munich" title="Munich – écossais" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Munich" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="écossais" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%8A%D9%88%D9%86%D8%AE" title="ميونخ – sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="ميونخ" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – same du Nord" lang="se" hreflang="se" data-title="München" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="same du Nord" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – serbo-croate" lang="sh" hreflang="sh" data-title="München" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-croate" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Myunix" title="Myunix – chleuh" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Myunix" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="chleuh" class="interlanguage-link-target"><span>Taclḥit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Munich" title="Munich – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Munich" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Mn%C3%ADchov" title="Mníchov – slovaque" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Mníchov" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovaque" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – slovène" lang="sl" hreflang="sl" data-title="München" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovène" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – somali" lang="so" hreflang="so" data-title="München" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somali" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Mynihu" title="Mynihu – albanais" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Mynihu" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanais" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B8%D0%BD%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Минхен – serbe" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Минхен" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbe" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – saterlandais" lang="stq" hreflang="stq" data-title="München" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="saterlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – soundanais" lang="su" hreflang="su" data-title="München" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="soundanais" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – suédois" lang="sv" hreflang="sv" data-title="München" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suédois" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="München" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – silésien" lang="szl" hreflang="szl" data-title="München" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="silésien" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AE%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AF%82%E0%AE%A9%E0%AE%BF%E0%AE%95%E0%AF%8D" title="மியூனிக் – tamoul" lang="ta" hreflang="ta" data-title="மியூனிக்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamoul" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tet mw-list-item"><a href="https://tet.wikipedia.org/wiki/Munike" title="Munike – tétoum" lang="tet" hreflang="tet" data-title="Munike" data-language-autonym="Tetun" data-language-local-name="tétoum" class="interlanguage-link-target"><span>Tetun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%8E%D0%BD%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Мюнхен – tadjik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Мюнхен" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tadjik" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A1%E0%B8%B4%E0%B8%A7%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%81" title="มิวนิก – thaï" lang="th" hreflang="th" data-title="มิวนิก" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thaï" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/M%C3%BDunhen" title="Mýunhen – turkmène" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Mýunhen" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="turkmène" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Munich" title="Munich – tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Munich" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Munhen" title="Munhen – talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Munhen" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="talysh" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnih" title="Münih – turc" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Münih" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turc" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D2%AF%D0%BD%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Мүнхен – tatar" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Мүнхен" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tum mw-list-item"><a href="https://tum.wikipedia.org/wiki/Munich" title="Munich – tumbuka" lang="tum" hreflang="tum" data-title="Munich" data-language-autonym="ChiTumbuka" data-language-local-name="tumbuka" class="interlanguage-link-target"><span>ChiTumbuka</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tw mw-list-item"><a href="https://tw.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – twi" lang="tw" hreflang="tw" data-title="München" data-language-autonym="Twi" data-language-local-name="twi" class="interlanguage-link-target"><span>Twi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%8E%D0%BD%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Мюнхен – oudmourte" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Мюнхен" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="oudmourte" class="interlanguage-link-target"><span>Удмурт</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/Myunx%C3%A9n" title="Myunxén – ouïghour" lang="ug" hreflang="ug" data-title="Myunxén" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="ouïghour" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%8E%D0%BD%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Мюнхен – ukrainien" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Мюнхен" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainien" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AE" title="میونخ – ourdou" lang="ur" hreflang="ur" data-title="میونخ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ourdou" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – ouzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="München" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ouzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Monaco_de_Baviera" title="Monaco de Baviera – vénitien" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Monaco de Baviera" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="vénitien" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnhen" title="Münhen – vepse" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Münhen" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="vepse" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – vietnamien" lang="vi" hreflang="vi" data-title="München" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamien" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – flamand occidental" lang="vls" hreflang="vls" data-title="München" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="flamand occidental" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="München" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="volapük" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Munich" title="Munich – waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Munich" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%85%95%E5%B0%BC%E9%BB%91" title="慕尼黑 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="慕尼黑" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%AE%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%98" title="მიუნხენი – mingrélien" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="მიუნხენი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="mingrélien" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%99%D7%A0%D7%9B%D7%A2%D7%9F" title="מינכען – yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="מינכען" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="yiddish" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Munich" title="Munich – yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Munich" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%85%95%E5%B0%BC%E9%BB%91" title="慕尼黑 – chinois" lang="zh" hreflang="zh" data-title="慕尼黑" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinois" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E6%85%95%E5%B0%BC%E9%BB%91" title="慕尼黑 – chinois littéraire" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="慕尼黑" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="chinois littéraire" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" title="München – minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="München" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%85%95%E5%B0%BC%E9%BB%91" title="慕尼黑 – cantonais" lang="yue" hreflang="yue" data-title="慕尼黑" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonais" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1726#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Munich" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:Munich" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Munich"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Munich"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/Munich" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/Munich" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;oldid=223270529" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&amp;page=Munich&amp;id=223270529&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FMunich"><span>Obtenir l'URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FMunich"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=Munich"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&amp;page=Munich&amp;action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/M%C3%BCnchen" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikinews mw-list-item"><a href="https://fr.wikinews.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Munich" hreflang="fr"><span>Wikinews</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikivoyage mw-list-item"><a href="https://fr.wikivoyage.org/wiki/Munich" hreflang="fr"><span>Wikivoyage</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1726" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-coordinates" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span id="coordinates" class="noprint"><a class="mw-kartographer-maplink" data-mw-kartographer="maplink" data-style="osm-intl" href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Map/9/48.15/11.575/fr" data-zoom="9" data-lat="48.15" data-lon="11.575" data-overlays="[&quot;_9707e88da5aba4af333b8387f0a6b1209e3a92ef&quot;]">48°&#160;09′&#160;00″&#160;nord, 11°&#160;34′&#160;30″&#160;est</a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l&#039;encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><div class="bandeau-container metadata homonymie hatnote"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Aide:Homonymie" title="Aide:Homonymie"><img alt="Page d’aide sur l’homonymie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/20px-Logo_disambig.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/30px-Logo_disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/40px-Logo_disambig.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="375" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p>Pour les articles homonymes, voir <a href="/wiki/Munich_(homonymie)" class="mw-disambig" title="Munich (homonymie)">Munich (homonymie)</a>. </p> </div></div> <div class="bandeau-container metadata bandeau-article bandeau-niveau-modere"><figure class="mw-halign-right noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:%C3%80_sourcer" title="Si ce bandeau n&#39;est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus."><img alt="Si ce bandeau n&#39;est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/12px-Info_Simple.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/18px-Info_Simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/24px-Info_Simple.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a><figcaption>Si ce bandeau n'est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus.</figcaption></figure><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:2017-fr.wp-orange-source.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/45px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png" decoding="async" width="45" height="45" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/68px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/90px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p><strong class="bandeau-titre">Cet article <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citez_vos_sources" title="Wikipédia:Citez vos sources">ne cite pas suffisamment ses sources</a></strong> <small>(<time class="nowrap" datetime="2024-12" data-sort-value="2024-12">décembre 2024</time>).</small> </p> <div class="nomobile"> <p>Si vous disposez d'ouvrages ou d'articles de référence ou si vous connaissez des sites web de qualité traitant du thème abordé ici, merci de compléter l'article en donnant les <b>références utiles à sa <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:V%C3%A9rifiabilit%C3%A9" title="Wikipédia:Vérifiabilité">vérifiabilité</a></b> et en les liant à la section «&#160;<a href="/wiki/Aide:Ins%C3%A9rer_une_r%C3%A9f%C3%A9rence" title="Aide:Insérer une référence">Notes et références</a>&#160;». </p> <b>En pratique&#160;:</b> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citez_vos_sources#Qualité_des_sources" title="Wikipédia:Citez vos sources">Quelles sources sont attendues&#160;?</a> <a href="/wiki/Aide:Ins%C3%A9rer_une_r%C3%A9f%C3%A9rence_(%C3%89diteur_visuel)" title="Aide:Insérer une référence (Éditeur visuel)">Comment ajouter mes sources&#160;?</a></div> </div></div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <table class="infobox_v2 infobox infobox--frwiki noarchive"> <tbody><tr> <td colspan="2" class="entete entete map" style="background-color:#DDFFDD;color:black;">Munich <br /><small><span class="lang-de" lang="de"><i>München</i> </span></small><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r151886662">.mw-parser-output .entete.map{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7a/Picto_infobox_map.png")}</style> </td></tr> <tr><td colspan="2" style="text-align:center; line-height: 1.5em;"><span typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/Fichier:Munchen_collage.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Munich" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Munchen_collage.jpg/280px-Munchen_collage.jpg" decoding="async" width="280" height="258" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Munchen_collage.jpg/420px-Munchen_collage.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Munchen_collage.jpg/560px-Munchen_collage.jpg 2x" data-file-width="5120" data-file-height="4710" /></a></span> <br />À partir du haut à gauche&#160;: <a href="/wiki/Cath%C3%A9drale_Notre-Dame_de_Munich" title="Cathédrale Notre-Dame de Munich">cathédrale Notre-Dame</a>, <a href="/wiki/Ch%C3%A2teau_de_Nymphenburg" title="Château de Nymphenburg">château de Nymphenburg</a>, siège de <a href="/wiki/BMW" title="BMW">BMW</a>, <a href="/wiki/Nouvel_h%C3%B4tel_de_ville_de_Munich" title="Nouvel hôtel de ville de Munich">nouvel hôtel de ville</a>, <a href="/wiki/Hofgarten_de_Munich" title="Hofgarten de Munich">Hofgarten</a> et <a href="/wiki/Allianz_Arena" title="Allianz Arena">Allianz Arena</a>. </td></tr> <tr> <td colspan="1" align="center"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:DEU_M%C3%BCnchen_COA.svg" class="mw-file-description" title="Blason de Munich"><img alt="Blason de Munich" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/DEU_M%C3%BCnchen_COA.svg/65px-DEU_M%C3%BCnchen_COA.svg.png" decoding="async" width="65" height="81" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/DEU_M%C3%BCnchen_COA.svg/98px-DEU_M%C3%BCnchen_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/DEU_M%C3%BCnchen_COA.svg/130px-DEU_M%C3%BCnchen_COA.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="641" /></a></span><br /><small><a href="/wiki/Armorial_des_villes_europ%C3%A9ennes" title="Armorial des villes européennes">Armoiries</a> </small></td> <td colspan="1" align="center"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Munich_(striped).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de Munich"><img alt="Drapeau de Munich" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Flag_of_Munich_%28striped%29.svg/130px-Flag_of_Munich_%28striped%29.svg.png" decoding="async" width="130" height="78" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Flag_of_Munich_%28striped%29.svg/195px-Flag_of_Munich_%28striped%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Flag_of_Munich_%28striped%29.svg/260px-Flag_of_Munich_%28striped%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span><br /><small><a href="/wiki/Drapeau" title="Drapeau">Drapeau</a> </small></td> </tr><tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#DDFFDD; color:#000000">Administration</th></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Liste_des_pays_du_monde" title="Liste des pays du monde">Pays</a> </th> <td><span class="datasortkey" data-sort-value="Allemagne"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Germany.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;Allemagne"><img alt="Drapeau de l&#39;Allemagne" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/20px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/30px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/40px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a></span> </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Land_(Allemagne)" title="Land (Allemagne)">Land</a> </th> <td><span class="datasortkey" data-sort-value="Baviere"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Bavaria_(striped).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de Bavière"><img alt="Drapeau de Bavière" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Flag_of_Bavaria_%28striped%29.svg/20px-Flag_of_Bavaria_%28striped%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Flag_of_Bavaria_%28striped%29.svg/30px-Flag_of_Bavaria_%28striped%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Flag_of_Bavaria_%28striped%29.svg/40px-Flag_of_Bavaria_%28striped%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Bavi%C3%A8re" title="Bavière">Bavière</a></span> </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/District_(Allemagne)" title="District (Allemagne)">District</a><br /><small>(<i><span class="lang-de" lang="de">Regierungsbezirk</span></i>)</small> </th> <td><a href="/wiki/District_de_Haute-Bavi%C3%A8re" title="District de Haute-Bavière">Haute-Bavière</a> </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Arrondissement_(Allemagne)" title="Arrondissement (Allemagne)">Arrondissement</a><br /><small>(<i><span class="lang-de" lang="de">Landkreis</span></i>)</small> </th> <td>Munich (<a href="/wiki/Liste_des_villes-arrondissements_d%27Allemagne" title="Liste des villes-arrondissements d&#39;Allemagne">ville-arrondissement</a>) </td> </tr> <tr> <th scope="row">Nombre de <a href="/wiki/Ortsteil" title="Ortsteil">quartiers</a><br /><small>(<i><span class="lang-de" lang="de">Ortsteile</span></i>)</small> </th> <td>28 </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Bourgmestre_(Allemagne)" title="Bourgmestre (Allemagne)">Bourgmestre</a><br /><small>(<i><span class="lang-de" lang="de">Bürgermeister</span></i>)</small> <br />Mandat </th> <td><a href="/wiki/Dieter_Reiter" title="Dieter Reiter">Dieter Reiter</a> (<a href="/wiki/Parti_social-d%C3%A9mocrate_d%27Allemagne" title="Parti social-démocrate d&#39;Allemagne">SPD</a>) <br />(depuis <a href="/wiki/2014" title="2014">2014</a>) </td> </tr> <tr> <th scope="row">Partis au pouvoir </th> <td><a href="/wiki/Parti_social-d%C3%A9mocrate_d%27Allemagne" title="Parti social-démocrate d&#39;Allemagne">SPD</a>, <a href="/wiki/Union_chr%C3%A9tienne-sociale_en_Bavi%C3%A8re" title="Union chrétienne-sociale en Bavière">CSU</a> </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Code_postal" title="Code postal">Code postal</a> </th> <td>80000–81929 </td> </tr> <tr> <th scope="row">Code communal<br /><small>(<i><span class="lang-de" lang="de">Gemeindeschlüssel</span></i>)</small> </th> <td>09 1 62 000 </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Liste_des_indicatifs_t%C3%A9l%C3%A9phoniques_internationaux_par_indicatif" title="Liste des indicatifs téléphoniques internationaux par indicatif">Indicatif téléphonique</a> </th> <td>089 </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Plaque_d%27immatriculation_allemande" title="Plaque d&#39;immatriculation allemande">Immatriculation</a> </th> <td>M, MUC </td> </tr> <tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#DDFFDD; color:#000000">Démographie</th></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Gentil%C3%A9" title="Gentilé">Gentilé</a> </th> <td>Munichois </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Recensement_de_la_population" title="Recensement de la population">Population</a> </th> <td>1&#160;604&#160;384&#160;<abbr class="abbr" title="habitant">hab.</abbr> <small>(30/11/2024)</small> </td> </tr> <tr> <th scope="row" style="vertical-align: bottom"><a href="/wiki/Densit%C3%A9_de_population" title="Densité de population">Densité</a></th> <td>5&#160;168&#160;<abbr class="abbr" title="habitant par kilomètre carré">hab./km<sup>2</sup></abbr></td></tr> <tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#DDFFDD; color:#000000">Géographie</th></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Coordonn%C3%A9es_g%C3%A9ographiques" title="Coordonnées géographiques">Coordonnées</a> </th><td><a class="mw-kartographer-maplink" data-mw-kartographer="maplink" data-style="osm-intl" href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Map/9/48.15/11.575/fr" data-zoom="9" data-lat="48.15" data-lon="11.575" data-overlays="[&quot;_9707e88da5aba4af333b8387f0a6b1209e3a92ef&quot;]">48°&#160;09′&#160;00″&#160;nord, 11°&#160;34′&#160;30″&#160;est</a> </td></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Altitude" title="Altitude">Altitude</a> </th> <td>520&#160;<abbr class="abbr" title="mètre">m</abbr><br /> </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Aire_(g%C3%A9om%C3%A9trie)#Superficie" title="Aire (géométrie)">Superficie</a> </th> <td><span title="310&#160;430&#160;000 m² ou 310,43 km²" style="cursor:help">31&#160;043</span>&#160;<abbr class="abbr" title="hectare">ha</abbr>&#160;=&#160;310,43&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre carré">km<sup>2</sup></abbr> </td> </tr> <tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#DDFFDD; color:#000000">Localisation</th></tr> <tr> <td colspan="2"> <div class="img_toggle" style="text-align:center;"> <div class="geobox"> <div><small>Géolocalisation sur la carte&#160;: <a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a></small></div> <table class="DebutCarte" style="width:auto; margin:0; border:none; border-spacing:0; padding:0; text-align:center;"> <tbody><tr><td style="border:none; padding:0"><div style="position:relative;;"><span class="noviewer notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Relief_Map_of_Germany.svg" class="mw-file-description" title="Voir sur la carte topographique d&#39;Allemagne"><img alt="Voir sur la carte topographique d&#39;Allemagne" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Relief_Map_of_Germany.svg/280px-Relief_Map_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="280" height="332" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Relief_Map_of_Germany.svg/420px-Relief_Map_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Relief_Map_of_Germany.svg/560px-Relief_Map_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1073" data-file-height="1272" /></a></span> <div style="position:absolute;top:calc(87.974683544302% - 8px);left:calc(60.75% - 8px);line-height:0;"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:City_locator_14.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/City_locator_14.svg/16px-City_locator_14.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/City_locator_14.svg/24px-City_locator_14.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/City_locator_14.svg/32px-City_locator_14.svg.png 2x" data-file-width="16" data-file-height="16" /></a></span></div><div style="position:absolute;font-size:90%;bottom:calc(100% - 87.974683544302% + 0.5em);left:calc(60.75% + 0.5em);text-align:left;"><span class="toponyme">Munich</span></div> </div></td></tr></tbody></table> </div><div class="geobox"> <div><small>Géolocalisation sur la carte&#160;: <a href="/wiki/Bavi%C3%A8re" title="Bavière">Bavière</a></small></div> <table class="DebutCarte" style="width:auto; margin:0; border:none; border-spacing:0; padding:0; text-align:center;"> <tbody><tr><td style="border:none; padding:0"><div style="position:relative;;"><span class="noviewer notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Bavaria_relief_location_map.jpg" class="mw-file-description" title="Voir sur la carte topographique de Bavière"><img alt="Voir sur la carte topographique de Bavière" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Bavaria_relief_location_map.jpg/280px-Bavaria_relief_location_map.jpg" decoding="async" width="280" height="276" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Bavaria_relief_location_map.jpg/420px-Bavaria_relief_location_map.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Bavaria_relief_location_map.jpg/560px-Bavaria_relief_location_map.jpg 2x" data-file-width="1695" data-file-height="1672" /></a></span> <div style="position:absolute;top:calc(73.809523809524% - 8px);left:calc(53.031799328461% - 8px);line-height:0;"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:City_locator_14.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/City_locator_14.svg/16px-City_locator_14.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/City_locator_14.svg/24px-City_locator_14.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/City_locator_14.svg/32px-City_locator_14.svg.png 2x" data-file-width="16" data-file-height="16" /></a></span></div><div style="position:absolute;font-size:90%;bottom:calc(100% - 73.809523809524% + 0.5em);left:calc(53.031799328461% + 0.5em);text-align:left;"><span class="toponyme">Munich</span></div> </div></td></tr></tbody></table> </div> </div> </td></tr> <tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#DDFFDD; color:#000000">Liens</th></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Site_web" title="Site web">Site web</a> </th> <td><span class="url"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://stadt.muenchen.de/">stadt.muenchen.de</a></span> </td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align:center;background-color:left;"><div class="references-small decimal" style=""> </div></td> </tr><tr> <td class="navigation-only" colspan="2" style="border-top: 2px #DDFFDD solid; font-size: 80%; background:inherit; color: inherit; text-align: right;"><span class="plainlinks" style="float:left;"><a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=0"><span class="infodoc">modifier</span></a></span>&#160;<span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Infobox_Commune_d%27Allemagne" title="Consultez la documentation du modèle"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/12px-Info_Simple.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/18px-Info_Simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/24px-Info_Simple.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></td> </tr> </tbody></table> <p><b>Munich</b> (prononcé en <a href="/wiki/Fran%C3%A7ais" title="Français">français</a> <span class="API nowrap" title="Alphabet phonétique international" style="font-family:&#39;Segoe UI&#39;,&#39;DejaVu Sans&#39;,&#39;Lucida Grande&#39;,&#39;Lucida Sans Unicode&#39;,&#39;Arial Unicode MS&#39;,&#39;Hiragino Kaku Gothic Pro&#39;,sans-serif;">/<a href="/wiki/API_m" class="mw-redirect" title="API m"><span title="&#91;m&#93; « m » dans « mou ».">m</span></a><a href="/wiki/API_y" class="mw-redirect" title="API y"><span title="&#91;y&#93; « u » dans « tu ».">y</span></a><a href="/wiki/API_." class="mw-redirect" title="API ."><span title="&#91;.&#93; indique la séparation entre deux syllabes.">.</span></a><a href="/wiki/API_n" class="mw-redirect" title="API n"><span title="&#91;n&#93; en français « n » dans « nous » ; ailleurs avec la langue un peu plus en arrière.">n</span></a><a href="/wiki/API_i" class="mw-redirect" title="API i"><span title="&#91;i&#93; « i » dans « si ».">i</span></a><a href="/wiki/API_k" class="mw-redirect" title="API k"><span title="&#91;k&#93; « c » dans « cabas ».">k</span></a>/</span><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;; en <a href="/wiki/Allemand" title="Allemand">allemand</a>&#160;: <i><span class="lang-de" lang="de">München</span></i> <span class="API nowrap" title="Alphabet phonétique international" style="font-family:&#39;Segoe UI&#39;,&#39;DejaVu Sans&#39;,&#39;Lucida Grande&#39;,&#39;Lucida Sans Unicode&#39;,&#39;Arial Unicode MS&#39;,&#39;Hiragino Kaku Gothic Pro&#39;,sans-serif;">/<a href="/wiki/API_%CB%88" class="mw-redirect" title="API ˈ"><span title="&#91;ˈ&#93; indique que la syllabe ou voyelle suivante porte l&#39;accent tonique.">ˈ</span></a><a href="/wiki/API_m" class="mw-redirect" title="API m"><span title="&#91;m&#93; « m » dans « mou ».">m</span></a><a href="/wiki/API_%CA%8F" class="mw-redirect" title="API ʏ"><span title="&#91;ʏ&#93; « u » dans « sud » en français québécois ; ailleurs entre « eu » dans « peu » et « u » dans « pu ».">ʏ</span></a><a href="/wiki/API_n" class="mw-redirect" title="API n"><span title="&#91;n&#93; en français « n » dans « nous » ; ailleurs avec la langue un peu plus en arrière.">n</span></a><a href="/wiki/API_%C3%A7" class="mw-redirect" title="API ç">ç</a><a href="/wiki/API_n%CC%A9" class="mw-redirect" title="API n̩">n̩</a>/</span><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r216827669">.mw-parser-output .prononciation>a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8a/Loudspeaker.svg")center left no-repeat;background-size:11px 11px;padding-left:15px;font-size:smaller}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .prononciation>a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Antu_audio-volume-medium.svg/11px-Antu_audio-volume-medium.svg.png")center left no-repeat}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .prononciation>a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Antu_audio-volume-medium.svg/11px-Antu_audio-volume-medium.svg.png")center left no-repeat}}</style><sup class="prononciation noprint"><a href="/wiki/Fichier:De-M%C3%BCnchen.ogg" title="Fichier:De-München.ogg">Écouter</a></sup>&#160;; en <a href="/wiki/Bavarois" title="Bavarois">bavarois</a>&#160;: <i><span class="lang-bar" lang="bar">Minga</span></i> <span class="API nowrap" title="Alphabet phonétique international" style="font-family:&#39;Segoe UI&#39;,&#39;DejaVu Sans&#39;,&#39;Lucida Grande&#39;,&#39;Lucida Sans Unicode&#39;,&#39;Arial Unicode MS&#39;,&#39;Hiragino Kaku Gothic Pro&#39;,sans-serif;">/<a href="/wiki/API_%CB%88" class="mw-redirect" title="API ˈ"><span title="&#91;ˈ&#93; indique que la syllabe ou voyelle suivante porte l&#39;accent tonique.">ˈ</span></a><a href="/wiki/API_m" class="mw-redirect" title="API m"><span title="&#91;m&#93; « m » dans « mou ».">m</span></a><a href="/wiki/API_%C9%AA" class="mw-redirect" title="API ɪ">ɪ</a><a href="/wiki/API_%C5%8B" class="mw-redirect" title="API ŋ"><span title="&#91;ŋ&#93; « ng » dans « parking ».">ŋ</span></a><a href="/wiki/API_(" class="mw-redirect" title="API ("><span title="&#91;(&#93; indique que les sons, entre parenthèses, ne sont pas toujours prononcés.">(</span></a><a href="/wiki/API_%CB%90" class="mw-redirect" title="API ː"><span title="&#91;ː&#93; indique que le son précédent est allongé/géminé.">ː</span></a><a href="/wiki/API_)" class="mw-redirect" title="API )"><span title="&#91;)&#93; indique que les sons, entre parenthèses, ne sont pas toujours prononcés.">)</span></a><a href="/wiki/API_%C9%99" class="mw-redirect" title="API ə"><span title="&#91;ə&#93; « e » dans « refrain ».">ə</span></a>/</span> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r216827669" /><sup class="prononciation noprint"><a href="/wiki/Fichier:Bar-M%C3%BCnchen.ogg" title="Fichier:Bar-München.ogg">Écouter</a></sup>) est une <a href="/wiki/Liste_des_villes_d%27Allemagne" title="Liste des villes d&#39;Allemagne">ville</a> <a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">allemande</a>, capitale du <a href="/wiki/L%C3%A4nder_de_l%27Allemagne" class="mw-redirect" title="Länder de l&#39;Allemagne">Land</a> et <a href="/wiki/Freistaat" title="Freistaat">État libre</a> de <a href="/wiki/Bavi%C3%A8re" title="Bavière">Bavière</a>. Avec 1&#160;604&#160;384&#160;habitants <i><a href="/wiki/Intra-muros" title="Intra-muros">intra-muros</a></i> au <time class="nowrap" datetime="2024-11-30" data-sort-value="2024-11-30">30 novembre 2024</time><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et 2&#160;351&#160;706&#160;habitants dans son aire urbaine<sup id="cite_ref-DE003C_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-DE003C-4"><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, elle est la troisième ville au niveau fédéral allemand par la population après <a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlin</a> et <a href="/wiki/Hambourg" title="Hambourg">Hambourg</a>. La <a href="/wiki/R%C3%A9gion_m%C3%A9tropolitaine_de_Munich" title="Région métropolitaine de Munich">Région métropolitaine de Munich</a>, qui englobe également <a href="/wiki/Augsbourg" title="Augsbourg">Augsbourg</a> et <a href="/wiki/Ingolstadt" title="Ingolstadt">Ingolstadt</a>, compte quant à elle plus de cinq millions d'habitants<sup id="cite_ref-mmr_official_site_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-mmr_official_site-5"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Traversée par l'<a href="/wiki/Isar_(rivi%C3%A8re_allemande)" title="Isar (rivière allemande)">Isar</a>, affluent du <a href="/wiki/Danube" title="Danube">Danube</a>, elle se situe dans le <a href="/wiki/District_(Allemagne)" title="District (Allemagne)">district</a> de <a href="/wiki/District_de_Haute-Bavi%C3%A8re" title="District de Haute-Bavière">Haute-Bavière</a>, non loin des <a href="/wiki/Pr%C3%A9alpes_bavaroises" title="Préalpes bavaroises">Préalpes bavaroises</a>. </p><p>Le nom de la ville provient du <a href="/wiki/Vieux_haut_allemand" title="Vieux haut allemand">vieux haut allemand</a> <i>Munichen </i>(<span class="citation">«&#160;par les moines&#160;»</span>, cf. allemand standard moderne <i>Mönchen</i>, datif pluriel de <i><a class="external text" href="https://en.wiktionary.org/wiki/Mönch#German">Mönch</a></i> <span class="citation">«&#160;moine&#160;»</span>), en raison de la présence d'un <a href="/wiki/Monast%C3%A8re" title="Monastère">monastère</a> <a href="/wiki/Ordre_de_Saint-Beno%C3%AEt" title="Ordre de Saint-Benoît">bénédictin</a> à l'emplacement actuel de la vieille ville&#160;; l'<a href="/wiki/Armoiries_de_Munich" title="Armoiries de Munich">héraldique</a> fait par ailleurs figurer un moine<sup id="cite_ref-Reitzenstein2006_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-Reitzenstein2006-6"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Mentionnée pour la première fois en 1158<sup id="cite_ref-München_in_Zahlen_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-München_in_Zahlen-7"><span class="cite_crochet">[</span>7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, Munich devient la ville de résidence des <a href="/wiki/Duch%C3%A9_de_Bavi%C3%A8re" title="Duché de Bavière">ducs de Bavière</a> en 1255 et de l'<a href="/wiki/Saint-Empire_romain_germanique" title="Saint-Empire romain germanique">empereur romain germanique</a> <a href="/wiki/Louis_IV_(empereur_du_Saint-Empire)" title="Louis IV (empereur du Saint-Empire)">Louis IV</a>. En 1506, après deux siècles de division, les principautés s'unifient pour former la Bavière. Ville <a href="/wiki/Catholicisme" title="Catholicisme">catholique</a> — ce dont témoigne la <a href="/wiki/Cath%C3%A9drale_Notre-Dame_de_Munich" title="Cathédrale Notre-Dame de Munich">cathédrale Notre-Dame</a>, principal édifice religieux de la ville —, elle est l'un des foyers de la <a href="/wiki/Contre-R%C3%A9forme" title="Contre-Réforme">Contre-Réforme</a>. Devenue capitale de l'<a href="/wiki/%C3%89lectorat_de_Bavi%C3%A8re" title="Électorat de Bavière">électorat de Bavière</a> (1623) puis du <a href="/wiki/Royaume_de_Bavi%C3%A8re" title="Royaume de Bavière">royaume de Bavière</a> (1805), elle devient un des principaux centres culturels, artistiques et scientifiques allemands au <a href="/wiki/XIXe_si%C3%A8cle" title="XIXe siècle"><abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</a>, sous l'impulsion du roi <a href="/wiki/Louis_II_(roi_de_Bavi%C3%A8re)" title="Louis II (roi de Bavière)">Louis II</a>. </p><p>Au cours du <a href="/wiki/XXe_si%C3%A8cle" title="XXe siècle"><abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</a>, Munich connaît un important développement industriel, devenant le premier pôle économique de la <a href="/wiki/Allemagne_de_l%27Ouest" title="Allemagne de l&#39;Ouest">République fédérale allemande</a> (<a href="/wiki/1949" title="1949">1949</a> – <a href="/wiki/1990" title="1990">1990</a>) puis de l'<a href="/wiki/R%C3%A9unification_allemande" title="Réunification allemande">Allemagne réunifiée</a>. Elle accueille notamment le siège de grandes sociétés comme <a href="/wiki/Siemens" title="Siemens">Siemens</a>, <a href="/wiki/Allianz" title="Allianz">Allianz</a>, <a href="/wiki/BMW" title="BMW">BMW</a>, <a href="/wiki/Munich_Re" title="Munich Re">Munich Re</a>, <a href="/wiki/Linde_(entreprise)" title="Linde (entreprise)">Linde</a>, <a href="/wiki/Infineon_Technologies" title="Infineon Technologies">Infineon</a>, <a href="/wiki/MAN_SE" title="MAN SE">MAN</a>, <a href="/wiki/Airbus_(soci%C3%A9t%C3%A9)" title="Airbus (société)">Airbus Deutschland</a> et <a href="/wiki/HypoVereinsbank" title="HypoVereinsbank">HypoVereinsbank</a>. Selon <a href="/wiki/Eurostat" title="Eurostat">Eurostat</a>, la <a href="/wiki/Zone_urbaine_%C3%A9largie" title="Zone urbaine élargie">zone urbaine élargie</a> de la <a href="/wiki/R%C3%A9gion_m%C3%A9tropolitaine_de_Munich" title="Région métropolitaine de Munich">région métropolitaine de Munich</a> est la plus importante d'Allemagne en ce qui concerne le <a href="/wiki/Produit_int%C3%A9rieur_brut" title="Produit intérieur brut">PIB</a> avec 117,6&#160;milliards d'<a href="/wiki/Euro" title="Euro">euros</a>, devant <a href="/wiki/Hambourg" title="Hambourg">Hambourg</a>, <a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlin</a> et <a href="/wiki/Francfort-sur-le-Main" title="Francfort-sur-le-Main">Francfort</a><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite_crochet">[</span>8<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Avec un <a href="/wiki/Produit_int%C3%A9rieur_brut_par_habitant" title="Produit intérieur brut par habitant">PIB par habitant</a> de 53&#160;073&#160;euros, Munich est également l'une des villes les plus riches de l'<a href="/wiki/Union_europ%C3%A9enne" title="Union européenne">Union européenne</a><sup id="cite_ref-DE003C_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-DE003C-4"><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. La ville est un centre mondial d’art, de science, de technologie, de finance, d’édition, de culture, d’innovation, d’éducation, de commerce et de tourisme<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite_crochet">[</span>9<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Réputée être l'<a href="/wiki/Classements_des_villes_les_plus_agr%C3%A9ables_%C3%A0_vivre" title="Classements des villes les plus agréables à vivre">une des villes les plus agréables à vivre au monde</a>, elle jouit d’un très haut niveau de vie et de qualité de vie&#160;: elle est la première en Allemagne et la troisième au monde selon le "Mercer 2018 Survey"<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite_crochet">[</span>10<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Deuxième destination touristique d'Allemagne après Berlin<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite_crochet">[</span>11<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, Munich est célèbre pour sa traditionnelle <a href="/wiki/F%C3%AAte_de_la_bi%C3%A8re" title="Fête de la bière">fête de la bière</a>, l’<i><span class="lang-de" lang="de"><a href="/wiki/Oktoberfest" title="Oktoberfest">Oktoberfest</a></span></i>, qui se déroule chaque année de fin <a href="/wiki/Septembre" title="Septembre">septembre</a> à début <a href="/wiki/Octobre" title="Octobre">octobre</a>. Outre la cathédrale, la ville a également un important patrimoine historique, composé notamment du <a href="/wiki/Ch%C3%A2teau_de_Nymphenburg" title="Château de Nymphenburg">Château de Nymphenburg</a>, de très nombreux musées richement dotés et de deux vastes jardins, le <i><a href="/wiki/Hofgarten_de_Munich" title="Hofgarten de Munich">Hofgarten</a></i> et le <i><span class="lang-de" lang="de"><a href="/wiki/Englischer_Garten" title="Englischer Garten">Englischer Garten</a></span></i> (<a href="/wiki/Jardin_%C3%A0_l%27anglaise" title="Jardin à l&#39;anglaise">jardin anglais</a>). Munich accueille de nombreux évènements internationaux, dont les <a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_1972" title="Jeux olympiques d&#39;été de 1972">Jeux olympiques d'été de 1972</a>, qui furent le théâtre d'une sanglante <a href="/wiki/Prise_d%27otages_des_Jeux_olympiques_de_Munich" title="Prise d&#39;otages des Jeux olympiques de Munich">prise d'otages</a>. Enfin, elle est le lieu de résidence de l'un des principaux clubs de <a href="/wiki/Football" title="Football">football</a> d'Europe, le <a href="/wiki/Bayern_Munich" title="Bayern Munich">Bayern Munich</a>, qui joue dans l'<a href="/wiki/Allianz_Arena" title="Allianz Arena">Allianz Arena</a>, au nord du centre-ville. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Histoire">Histoire</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=1" title="Modifier la section : Histoire" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=1" title="Modifier le code source de la section : Histoire"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Chronologie_de_Munich" title="Chronologie de Munich">Chronologie de Munich</a>.</div></div> <table class="wikitable" style="float:left; margin-right: 10px;"> <tbody><tr> <td><b>Appartenances historiques</b> <p><span class="datasortkey" data-sort-value="Baviere duche"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Armoiries_Bavi%C3%A8re.svg" class="mw-file-description" title="Armoiries du Duché de Bavière"><img alt="Armoiries du Duché de Bavière" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Armoiries_Bavi%C3%A8re.svg/16px-Armoiries_Bavi%C3%A8re.svg.png" decoding="async" width="16" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Armoiries_Bavi%C3%A8re.svg/24px-Armoiries_Bavi%C3%A8re.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Armoiries_Bavi%C3%A8re.svg/33px-Armoiries_Bavi%C3%A8re.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="660" /></a></span> </span><a href="/wiki/Duch%C3%A9_de_Bavi%C3%A8re" title="Duché de Bavière">Duché de Bavière</a></span> 907–1255<br /> <span class="datasortkey" data-sort-value="Haute Bavière duche"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Armoiries_Bavi%C3%A8re.svg" class="mw-file-description" title="Blason du Duché de Haute-Bavière"><img alt="Blason du Duché de Haute-Bavière" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Armoiries_Bavi%C3%A8re.svg/16px-Armoiries_Bavi%C3%A8re.svg.png" decoding="async" width="16" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Armoiries_Bavi%C3%A8re.svg/24px-Armoiries_Bavi%C3%A8re.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Armoiries_Bavi%C3%A8re.svg/33px-Armoiries_Bavi%C3%A8re.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="660" /></a></span> </span><a href="/wiki/Duch%C3%A9_de_Haute-Bavi%C3%A8re" title="Duché de Haute-Bavière">Duché de Haute-Bavière</a></span> 1255–1353<br /> <span class="datasortkey" data-sort-value="Baviere Landshut duche"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Banner_of_Bavaria-Landshut.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau du Duché de Bavière-Landshut"><img alt="Drapeau du Duché de Bavière-Landshut" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Banner_of_Bavaria-Landshut.svg/18px-Banner_of_Bavaria-Landshut.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Banner_of_Bavaria-Landshut.svg/27px-Banner_of_Bavaria-Landshut.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Banner_of_Bavaria-Landshut.svg/36px-Banner_of_Bavaria-Landshut.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="1000" /></a></span> </span><a href="/wiki/Duch%C3%A9_de_Bavi%C3%A8re-Landshut" title="Duché de Bavière-Landshut">Duché de Bavière-Landshut</a></span> 1353-1392<br /> <span class="datasortkey" data-sort-value="Baviere Landshut duche"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Banner_of_Bavaria-Landshut.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau du Duché de Bavière-Munich"><img alt="Drapeau du Duché de Bavière-Munich" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Banner_of_Bavaria-Landshut.svg/18px-Banner_of_Bavaria-Landshut.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Banner_of_Bavaria-Landshut.svg/27px-Banner_of_Bavaria-Landshut.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Banner_of_Bavaria-Landshut.svg/36px-Banner_of_Bavaria-Landshut.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="1000" /></a></span> </span><a href="/wiki/Duch%C3%A9_de_Bavi%C3%A8re-Munich" title="Duché de Bavière-Munich">Duché de Bavière-Munich</a></span> 1392-1505<br /> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Banner_of_Bavaria-Landshut.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Banner_of_Bavaria-Landshut.svg/20px-Banner_of_Bavaria-Landshut.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Banner_of_Bavaria-Landshut.svg/30px-Banner_of_Bavaria-Landshut.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Banner_of_Bavaria-Landshut.svg/40px-Banner_of_Bavaria-Landshut.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="1000" /></a></span> <a href="/wiki/Duch%C3%A9_de_Bavi%C3%A8re" title="Duché de Bavière">Duché de Bavière</a> 1505–1623<br /> <span class="datasortkey" data-sort-value="Baviere electorat"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_the_Electorate_of_Bavaria.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;Électorat de Bavière"><img alt="Drapeau de l&#39;Électorat de Bavière" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Electorate_of_Bavaria.svg/20px-Flag_of_the_Electorate_of_Bavaria.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Electorate_of_Bavaria.svg/30px-Flag_of_the_Electorate_of_Bavaria.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Electorate_of_Bavaria.svg/40px-Flag_of_the_Electorate_of_Bavaria.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/%C3%89lectorat_de_Bavi%C3%A8re" title="Électorat de Bavière">Électorat de Bavière</a></span> 1623–1806<br /> <span class="datasortkey" data-sort-value="Baviere royaume"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Bavaria_(striped).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau du Royaume de Bavière"><img alt="Drapeau du Royaume de Bavière" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Flag_of_Bavaria_%28striped%29.svg/20px-Flag_of_Bavaria_%28striped%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Flag_of_Bavaria_%28striped%29.svg/30px-Flag_of_Bavaria_%28striped%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Flag_of_Bavaria_%28striped%29.svg/40px-Flag_of_Bavaria_%28striped%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Royaume_de_Bavi%C3%A8re" title="Royaume de Bavière">Royaume de Bavière</a></span> 1806–1918<br /> <span class="datasortkey" data-sort-value="Allemagne empire"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Germany_(1867%E2%80%931918).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;Empire allemand"><img alt="Drapeau de l&#39;Empire allemand" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg/20px-Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg/30px-Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg/40px-Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Empire_allemand" title="Empire allemand">Empire allemand</a></span> 1871-1918 <br /> <span class="datasortkey" data-sort-value="Weimar république"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Germany_(3-2).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la république de Weimar"><img alt="Drapeau de la république de Weimar" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Germany_%283-2%29.svg/20px-Flag_of_Germany_%283-2%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Germany_%283-2%29.svg/30px-Flag_of_Germany_%283-2%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Germany_%283-2%29.svg/40px-Flag_of_Germany_%283-2%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/R%C3%A9publique_de_Weimar" title="République de Weimar">République de Weimar</a></span> 1918–1933<br /> <span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Germany_(1935%E2%80%931945).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;Allemagne nazie"><img alt="Drapeau de l&#39;Allemagne nazie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/20px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/30px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/40px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Troisi%C3%A8me_Reich" title="Troisième Reich"><span class="lang-de" lang="de">Reich</span> allemand</a> 1933–1945<br /> <span class="datasortkey" data-sort-value="Allemagne occupée"><span class="flagicon"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Merchant_flag_of_Germany_(1946%E2%80%931949).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;Allemagne occupée"><img alt="Drapeau de l&#39;Allemagne occupée" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Merchant_flag_of_Germany_%281946%E2%80%931949%29.svg/20px-Merchant_flag_of_Germany_%281946%E2%80%931949%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Merchant_flag_of_Germany_%281946%E2%80%931949%29.svg/30px-Merchant_flag_of_Germany_%281946%E2%80%931949%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Merchant_flag_of_Germany_%281946%E2%80%931949%29.svg/40px-Merchant_flag_of_Germany_%281946%E2%80%931949%29.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a></span> </span><a href="/wiki/Occupation_de_l%27Allemagne_apr%C3%A8s_la_Seconde_Guerre_mondiale" title="Occupation de l&#39;Allemagne après la Seconde Guerre mondiale">Allemagne occupée</a></span> 1945–1949<br /> <span class="datasortkey" data-sort-value="Allemagne Ouest"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Germany.svg" class="mw-file-description" title="Allemagne de l&#39;Ouest"><img alt="Allemagne de l&#39;Ouest" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/20px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/30px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/40px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Allemagne_de_l%27Ouest" title="Allemagne de l&#39;Ouest">Allemagne de l'Ouest</a></span> 1949–1990<br /> <span class="datasortkey" data-sort-value="Allemagne"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Germany.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;Allemagne"><img alt="Drapeau de l&#39;Allemagne" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/20px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/30px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/40px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a></span> 1990-présent </p> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Les_débuts"><span id="Les_d.C3.A9buts"></span>Les débuts</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=2" title="Modifier la section : Les débuts" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=2" title="Modifier le code source de la section : Les débuts"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le <a href="/wiki/Village" title="Village">village</a> de «&#160;Munichen&#160;» (<i>chez les moines</i>, en vieil-allemand) voit le jour au <a href="/wiki/IXe_si%C3%A8cle" title="IXe siècle"><abbr class="abbr" title="9ᵉ siècle"><span class="romain">IX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</a> près d'une <a href="/wiki/Abbaye" title="Abbaye">abbaye bénédictine</a> (le moinillon des armoiries de la ville rappelle cette origine). </p><p>Au début du <a href="/wiki/IIe_mill%C3%A9naire" title="IIe millénaire"><abbr class="abbr" title="2ᵉ millénaire">II<sup>e</sup></abbr>&#160;millénaire</a>, le sel avait une importance capitale. Des «&#160;routes du sel&#160;» permettaient d'acheminer le sel depuis les villes productrices au sud (par ex. <a href="/wiki/Berchtesgaden" title="Berchtesgaden">Berchtesgaden</a>, <a href="/wiki/Bad_Reichenhall" title="Bad Reichenhall">Bad Reichenhall</a>, <a href="/wiki/Salzbourg" title="Salzbourg">Salzbourg</a>) vers le nord. Une telle route est à l'origine de la ville de Munich. </p><p>Dans les années 1150, une querelle éclate entre <a href="/wiki/Henri_le_Lion" title="Henri le Lion">Henri le Lion</a> (Heinrich der Löwe), le duc de Saxe et l'évêque de Freising. En <time>1156</time>, Henri le Lion reçoit de l'<a href="/wiki/Fr%C3%A9d%C3%A9ric_Barberousse" title="Frédéric Barberousse">empereur Barberousse</a> le <a href="/wiki/Duch%C3%A9_de_Bavi%C3%A8re" title="Duché de Bavière">duché de Bavière</a>. Henri fait alors détruire un pont de l'Isar qui se trouvait sur les terres de l'évêché à Föhring, pour détourner la route du sel sur ses terres et profiter ainsi des <a href="/wiki/Droit_de_douane" title="Droit de douane">droits de douane</a> et récupérer les <a href="/wiki/Taxe" title="Taxe">taxes</a> sur le sel. Cette route traversait l'Isar un peu plus en amont à l'endroit où une île facilitait la construction d'un pont. Ce pont historique se situait à l'endroit de l'actuel Ludwigsbrücke. À cet endroit se trouvait un monastère bénédictin du <a href="/wiki/VIIIe_si%C3%A8cle" title="VIIIe siècle"><abbr class="abbr" title="8ᵉ siècle"><span class="romain">VIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</a> d'où le nom «&#160;<i>bei Munichen</i>&#160;». </p><p>Les deux rivaux trouvent un accord lors du conseil de l'empire convoqué par l'empereur Barberousse. Cet accord, l'«&#160;<i>Augsburger Vergleich</i>&#160;» du <time class="nowrap" datetime="1158-06-21" data-sort-value="1158-06-21">14 juin 1158</time>, le premier document évoquant Munich est donc considéré comme l'acte fondateur de la ville. Ce document entérine le déplacement du marché, du pont et de la douane. En échange de cette faveur, Henri s'acquitte d'un versement d'un tiers des recettes à l'évêque. </p><p>En <time>1180</time>, <a href="/wiki/Othon_Ier_de_Bavi%C3%A8re_(1117-1183)" title="Othon Ier de Bavière (1117-1183)">Otton de Wittelsbach</a> devient duc de Bavière et fonde une <a href="/wiki/Dynastie" title="Dynastie">dynastie</a> qui règne sur la région jusqu'en <time>1918</time>. Au <abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, Munich reçoit une <a href="/wiki/Charte_communale" class="mw-redirect" title="Charte communale">charte communale</a> et des <a href="/wiki/Fortifications" class="mw-redirect" title="Fortifications">fortifications</a>. En <time>1255</time>, le duché de Bavière est séparé en deux parties&#160;; Munich devient la capitale de la <a href="/wiki/District_de_Haute-Bavi%C3%A8re" title="District de Haute-Bavière">Haute-Bavière</a>. </p><p>En <time>1327</time>, la ville est détruite par un incendie et l'empereur <a href="/wiki/Louis_IV_(empereur_du_Saint-Empire)" title="Louis IV (empereur du Saint-Empire)">Louis IV du Saint-Empire</a> la fait reconstruire assez rapidement. Bien que Munich devienne ville de résidence de l'Empereur en <time>1328</time>, la croissance de Munich en une grande ville ne se fit que 450 ans plus tard. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="La_guerre_de_Trente_Ans">La guerre de Trente Ans</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=3" title="Modifier la section : La guerre de Trente Ans" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=3" title="Modifier le code source de la section : La guerre de Trente Ans"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Son cousin calviniste, <a href="/wiki/Fr%C3%A9d%C3%A9ric_Ier_de_Boh%C3%AAme" title="Frédéric Ier de Bohême">Frédéric V de Palatinat</a>, premier électeur de l'empire, ayant accepté la couronne de Bohême que détenait l'empereur, le duc Maximilien prend fait et cause pour le catholicisme et, soutenu par son neveu le prince <a href="/wiki/Charles_IV_de_Lorraine" title="Charles IV de Lorraine">Charles de Lorraine-Vaudémont</a> vainc son cousin à la <a href="/wiki/Bataille_de_la_Montagne_Blanche" title="Bataille de la Montagne Blanche">Bataille de la Montagne Blanche</a>. L'empereur recouvre son royaume de Bohême, transmet la dignité électorale au duc de Bavière. </p><p>En 1632, durant la <a href="/wiki/Guerre_de_Trente_Ans" title="Guerre de Trente Ans">guerre de Trente Ans</a>, la ville tombe aux mains de <a href="/wiki/Gustave_II_Adolphe" title="Gustave II Adolphe">Gustave II Adolphe de Suède</a>. En 1634, la <a href="/wiki/Peste" title="Peste">peste</a> lui fait perdre les deux tiers de sa population. Veuf de la princesse <a href="/wiki/%C3%89lisabeth_de_Lorraine_(1574-1635)" title="Élisabeth de Lorraine (1574-1635)">Elisabeth de Lorraine</a> et sans enfants, l'Electeur Maximilien Ier épouse l'archiduchesse <a href="/wiki/Marie-Anne_d%27Autriche" class="mw-disambig" title="Marie-Anne d&#39;Autriche">Marie-Anne d'Autriche</a>, fille de l'empereur <a href="/wiki/Ferdinand_II_du_Saint-Empire" class="mw-redirect" title="Ferdinand II du Saint-Empire">Ferdinand II du Saint-Empire</a>. Après la guerre, il s'allie à La France. </p><p>Entre 1651 et 1679, sous le règne de l'électeur <a href="/wiki/Ferdinand-Marie_de_Bavi%C3%A8re_(1636-1679)" class="mw-redirect" title="Ferdinand-Marie de Bavière (1636-1679)">Ferdinand-Marie de Bavière</a> et grâce à sa femme <a href="/wiki/Henriette-Ad%C3%A9la%C3%AFde_de_Savoie" title="Henriette-Adélaïde de Savoie">Henriette-Adélaïde de Savoie</a>, Munich s'enrichit de monuments de style baroque italien (<a href="/wiki/%C3%89glise_des_Th%C3%A9atins" title="Église des Théatins">église des Théatins</a>, <a href="/wiki/Ch%C3%A2teau_de_Nymphenburg" title="Château de Nymphenburg">château de Nymphenburg</a>...). En 1680, la princesse <a href="/wiki/Marie-Anne_de_Bavi%C3%A8re" class="mw-disambig" title="Marie-Anne de Bavière">Marie-Anne de Bavière</a> épouse <a href="/wiki/Louis_de_France_(1661-1711)" title="Louis de France (1661-1711)">Louis, Dauphin du Viennois</a>, fil aîné et héritier du roi de France <a href="/wiki/Louis_XIV" title="Louis XIV">Louis&#160;<abbr class="abbr" title="14"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIV</span></abbr></a>. </p><p>En 1705, pendant la <a href="/wiki/Guerre_de_Succession_d%27Espagne" title="Guerre de Succession d&#39;Espagne">guerre de Succession d'Espagne</a>, l'électeur <a href="/wiki/Maximilien-Emmanuel_de_Bavi%C3%A8re" class="mw-redirect" title="Maximilien-Emmanuel de Bavière">Maximilien II</a> ayant pris parti pour les Bourbons, la ville retourne sous le patronage de la <a href="/wiki/Maison_de_Habsbourg" title="Maison de Habsbourg">Maison de Habsbourg</a>. En 1740, l'empereur <a href="/wiki/Charles_VI_du_Saint-Empire" class="mw-redirect" title="Charles VI du Saint-Empire">Charles VI du Saint-Empire</a> s'éteint ne laissant que deux filles. Soutenu par la France, l'Electeur <a href="/wiki/Charles_VII_du_Saint-Empire" class="mw-redirect" title="Charles VII du Saint-Empire">Charles-Albert</a> se pose en candidat à la couronne impériale et est élu en 1742. L'Autriche répond immédiatement, chasse Charles-Albert de ses états et occupe sa capitale. L'empereur Charles VII meurt en 1745 et, prudent, son fils <a href="/wiki/Maximilien_III_Joseph_de_Bavi%C3%A8re" class="mw-redirect" title="Maximilien III Joseph de Bavière">Maximilien III Joseph de Bavière</a> renonce à la couronne impériale. L'<a href="/wiki/Acad%C3%A9mie_bavaroise_des_sciences" title="Académie bavaroise des sciences">Académie bavaroise des sciences</a> est créée en 1759. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Capitale_de_la_Bavière"><span id="Capitale_de_la_Bavi.C3.A8re"></span>Capitale de la Bavière</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=4" title="Modifier la section : Capitale de la Bavière" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=4" title="Modifier le code source de la section : Capitale de la Bavière"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>À partir de la fin du <a href="/wiki/XVIIIe_si%C3%A8cle" title="XVIIIe siècle"><abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</a>, Munich grandit rapidement. Lorsque la ville devient la capitale du nouveau royaume de Bavière créé sous l'égide de <a href="/wiki/Napol%C3%A9on_Ier" title="Napoléon Ier">Napoléon Bonaparte</a> en <a href="/wiki/1806" title="1806">1806</a>, cette croissance s'accélère. En effet, alors qu'elle n'est peuplée en 1700 que de 24&#160;000&#160;habitants, Munich voit ensuite sa population doubler tous les trente ans&#160;: entre 1870 et 1933, la population passe de 170&#160;000 à 840&#160;000&#160;habitants. </p><p>Sous le règne du roi <a href="/wiki/Louis_Ier_(roi_de_Bavi%C3%A8re)" title="Louis Ier (roi de Bavière)">Louis <abbr class="abbr" title="premier">I<sup>er</sup></abbr> de Bavière</a> (<a href="/wiki/1825" title="1825">1825</a>-<a href="/wiki/1848" title="1848">1848</a>), Munich devient également un centre artistique réputé. La plupart des bâtiments de la ville datent du <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, en particulier du règne de <a href="/wiki/Maximilien_II_de_Bavi%C3%A8re" class="mw-redirect" title="Maximilien II de Bavière">Maximilien II</a>&#160;: les architectes <a href="/wiki/Classicisme" class="mw-redirect" title="Classicisme">classiques</a> <a href="/wiki/Leo_von_Klenze" title="Leo von Klenze">Leo von Klenze</a> et <a href="/wiki/Friedrich_Wilhelm_von_G%C3%A4rtner" title="Friedrich Wilhelm von Gärtner">Friedrich Wilhelm von Gärtner</a> ont construit la <a href="/wiki/Ludwigstra%C3%9Fe" title="Ludwigstraße">Ludwigstraße</a>, la <a href="/wiki/K%C3%B6nigsplatz" title="Königsplatz">Königsplatz</a>, le <a href="/wiki/Ruhmeshalle_de_Munich" title="Ruhmeshalle de Munich">Ruhmeshalle</a> et la <a href="/wiki/R%C3%A9sidence_de_Munich" title="Résidence de Munich">Résidence</a>. </p><p>Sous le prince régent Luitpold (<a href="/wiki/1886" title="1886">1886</a>-<a href="/wiki/1912" title="1912">1912</a>), Munich connaît un important développement culturel et artistique avec, notamment, la construction de la <a href="/wiki/Prinzregentenstra%C3%9Fe" title="Prinzregentenstraße">Prinzregentenstraße</a> et du <a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_du_Prince-R%C3%A9gent" title="Théâtre du Prince-Régent">Théâtre du Prince-Régent</a>. Schwabing devient, au tournant du siècle, le quartier des artistes, accueillant un grand nombre d'écrivains et de peintres célèbres. En <a href="/wiki/1896" title="1896">1896</a>, le journal culturel munichois <i>Jugend</i> (<i>Jeunesse</i>) paraît pour la première fois, ainsi que la revue satirique <a href="/wiki/Simplicissimus_(revue)" title="Simplicissimus (revue)">Simplicissimus</a>. </p><p>À travers ses cabarets, quelquefois nommés <i>théâtres intimes</i>, la ville attire de nombreux artistes. Nombre d'entre eux, tel <a href="/wiki/Frank_Wedekind" title="Frank Wedekind">Frank Wedekind</a>, rayonnèrent bien au-delà de Munich, et par exemple furent à l'origine de la naissance du mouvement <a href="/wiki/Dada" title="Dada">Dada</a> quelques années plus tard, à <a href="/wiki/Zurich" title="Zurich">Zurich</a><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite_crochet">[</span>12<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Cette vogue du cabaret entraîne une modification majeure dans le rapport avec la poésie qui, au lieu d'être simplement lue en silence, devint clamée à forte voie. Frank Wedekind, au cabaret des <a href="/wiki/Les_Onze_Bourreaux" title="Les Onze Bourreaux">Onze Bourreaux</a>, a été un représentant important de cette approche. Cette innovation influera sur le développement du <a href="/wiki/Futurisme" title="Futurisme">futurisme</a> et, de là, sur tout le mouvement de la <a href="/wiki/Performance_(art)" title="Performance (art)">performance artistique</a><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_la_Première_Guerre_mondiale_à_la_Seconde_Guerre_mondiale"><span id="De_la_Premi.C3.A8re_Guerre_mondiale_.C3.A0_la_Seconde_Guerre_mondiale"></span>De la Première Guerre mondiale à la Seconde Guerre mondiale</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=5" title="Modifier la section : De la Première Guerre mondiale à la Seconde Guerre mondiale" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=5" title="Modifier le code source de la section : De la Première Guerre mondiale à la Seconde Guerre mondiale"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Hauptstadt_der_Bewegung" title="Hauptstadt der Bewegung">Hauptstadt der Bewegung</a>.</div></div><p>Après la <a href="/wiki/Premi%C3%A8re_Guerre_mondiale" title="Première Guerre mondiale">Première Guerre mondiale</a>, Munich traverse une période révolutionnaire tourmentée, qui commence par la chute de la monarchie le <time class="nowrap" datetime="1918-11-07" data-sort-value="1918-11-07">7 novembre 1918</time>. Le ministre-président social-démocrate <a href="/wiki/Kurt_Eisner" title="Kurt Eisner">Kurt Eisner</a> est assassiné le <time class="nowrap" datetime="1919-02-21" data-sort-value="1919-02-21">21 février 1919</time> et, le <time class="nowrap" datetime="04-07" data-sort-value="04-07">7 avril</time>, les conseils révolutionnaires de la ville proclament la <a href="/wiki/R%C3%A9publique_des_conseils_de_Bavi%C3%A8re" title="République des conseils de Bavière">république des conseils de Bavière</a> (<i>Bayerische Räterepublik</i>) qui est finalement écrasée dans le sang le <time class="nowrap" datetime="1919-05-02" data-sort-value="1919-05-02">2 mai 1919</time>. Dans les années suivantes, Munich voit naître le <a href="/wiki/Nazisme" title="Nazisme">nazisme</a> et devient le chef-lieu du mouvement d'<a href="/wiki/Adolf_Hitler" title="Adolf Hitler">Adolf Hitler</a>. </p><p>En novembre <a href="/wiki/1923" title="1923">1923</a>, Adolf Hitler et ses compagnons tentent un coup d'État (le <a href="/wiki/Putsch_de_la_Brasserie" title="Putsch de la Brasserie">putsch de la Brasserie</a>) mais ils échouent et le <i><a href="/wiki/F%C3%BChrer" title="Führer">Führer</a></i> du <a href="/wiki/Parti_national-socialiste_des_travailleurs_allemands" title="Parti national-socialiste des travailleurs allemands">NSDAP</a> est emprisonné. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><span><video id="mwe_player_0" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/SFP_186_-_Flug_ueber_Muenchen.ogv/220px--SFP_186_-_Flug_ueber_Muenchen.ogv.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" height="165" data-durationhint="77" data-mwtitle="SFP_186_-_Flug_ueber_Muenchen.ogv" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/Fichier:SFP_186_-_Flug_ueber_Muenchen.ogv"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/4/42/SFP_186_-_Flug_ueber_Muenchen.ogv/SFP_186_-_Flug_ueber_Muenchen.ogv.480p.vp9.webm" type="video/webm; codecs=&quot;vp9, opus&quot;" data-transcodekey="480p.vp9.webm" data-width="640" data-height="480" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/42/SFP_186_-_Flug_ueber_Muenchen.ogv" type="video/ogg; codecs=&quot;theora&quot;" data-width="640" data-height="480" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/4/42/SFP_186_-_Flug_ueber_Muenchen.ogv/SFP_186_-_Flug_ueber_Muenchen.ogv.144p.mjpeg.mov" type="video/quicktime" data-transcodekey="144p.mjpeg.mov" data-width="192" data-height="144" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/4/42/SFP_186_-_Flug_ueber_Muenchen.ogv/SFP_186_-_Flug_ueber_Muenchen.ogv.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs=&quot;vp9, opus&quot;" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="320" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/4/42/SFP_186_-_Flug_ueber_Muenchen.ogv/SFP_186_-_Flug_ueber_Muenchen.ogv.360p.webm" type="video/webm; codecs=&quot;vp8, vorbis&quot;" data-transcodekey="360p.webm" data-width="480" data-height="360" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/4/42/SFP_186_-_Flug_ueber_Muenchen.ogv/SFP_186_-_Flug_ueber_Muenchen.ogv.360p.vp9.webm" type="video/webm; codecs=&quot;vp9, opus&quot;" data-transcodekey="360p.vp9.webm" data-width="480" data-height="360" /></video></span><figcaption>Munich après les bombardements massifs des <a href="/wiki/Alli%C3%A9s_de_la_Seconde_Guerre_mondiale" title="Alliés de la Seconde Guerre mondiale">Alliés</a>, en 1945.</figcaption></figure> <p>Arrivés au pouvoir, les nazis font de Munich la «&#160;<a href="/wiki/Hauptstadt_der_Bewegung" title="Hauptstadt der Bewegung">capitale du mouvement</a>&#160;» et construisent plusieurs édifices entre 1933 et 1945. Le <time class="nowrap" datetime="1933-03-20" data-sort-value="1933-03-20">20 mars 1933</time>, le premier <a href="/wiki/Camp_de_concentration" title="Camp de concentration">camp de concentration</a> permanent d'Allemagne est ouvert par <a href="/wiki/Heinrich_Himmler" title="Heinrich Himmler">Himmler</a> à <a href="/wiki/Dachau" title="Dachau">Dachau</a> dans la banlieue de Munich. En <a href="/wiki/1938" title="1938">1938</a>, les <a href="/wiki/Accords_de_Munich" title="Accords de Munich">accords de Munich</a> sont signés entre Hitler, <a href="/wiki/Benito_Mussolini" title="Benito Mussolini">Mussolini</a>, <a href="/wiki/Arthur_Neville_Chamberlain" class="mw-redirect" title="Arthur Neville Chamberlain">Chamberlain</a> et <a href="/wiki/%C3%89douard_Daladier" title="Édouard Daladier">Daladier</a>. Ils donnent les <a href="/wiki/R%C3%A9gion_des_Sud%C3%A8tes" title="Région des Sudètes">Sudètes</a> au dirigeant nazi. En 1939, <a href="/wiki/Georg_Elser" title="Georg Elser">Georg Elser</a> essaye, en vain, d'assassiner Hitler avec une bombe. </p><p>Pendant la <a href="/wiki/Seconde_Guerre_mondiale" title="Seconde Guerre mondiale">Seconde Guerre mondiale</a>, un groupe d'étudiants munichois fonde <i><a href="/wiki/La_Rose_blanche" title="La Rose blanche">La Rose blanche</a></i> (<i>Die Weiße Rose</i>), l'un des plus célèbres mouvements de la résistance allemande au nazisme. Ses six principaux membres seront exécutés par les nazis en 1943 à la <a href="/wiki/Prison_de_Stadelheim" title="Prison de Stadelheim">prison de Stadelheim</a>, au sud de Munich. Comme la plupart des grandes villes allemandes, Munich subit d'importantes destructions dues aux bombardements massifs des <a href="/wiki/Alli%C3%A9s_de_la_Seconde_Guerre_mondiale" title="Alliés de la Seconde Guerre mondiale">Alliés</a>, mais elle est reconstruite pendant l'occupation américaine&#160;: contrairement à de nombreuses autres villes allemandes qui ont été lourdement bombardées, Munich a restauré la plupart de son paysage urbain traditionnel. La ville a été occupée le 30 avril 1945 par des unités du <abbr class="abbr" title="Quinzième">XV<sup>e</sup></abbr> corps de la <abbr class="abbr" title="Septième">VII<sup>e</sup></abbr> Armée US. A 60 km au nord-est de Munich, un camp de prisonniers important est installé à Moosburg<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite_crochet">[</span>14<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite_crochet">[</span>15<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Période_contemporaine"><span id="P.C3.A9riode_contemporaine"></span>Période contemporaine</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=6" title="Modifier la section : Période contemporaine" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=6" title="Modifier le code source de la section : Période contemporaine"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Prise_d%27otages_des_Jeux_olympiques_de_Munich" title="Prise d&#39;otages des Jeux olympiques de Munich">Prise d'otages des Jeux olympiques de Munich</a>.</div></div> <p>La ville continua de jouer un rôle très important dans l'économie, la politique et la culture allemandes, d'où son surnom <i>Heimliche Hauptstadt</i> («&#160;capitale secrète&#160;») dans les décennies qui suivirent la Seconde Guerre mondiale<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite_crochet">[</span>16<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Au cours des premières décennies d'après-guerre, Munich a profité indirectement de la division de l'Allemagne, car de nombreuses entreprises de la RDA et de Berlin se sont délocalisées vers le sud. Siemens en est l'un des exemples les plus connus. Elle est devenue la plus importante zone économique d'Allemagne du Sud. De plus après la reconstruction, Munich se développe comme place vouée aux nouvelles technologies, à l'instar du groupe <a href="/wiki/Messerschmitt-B%C3%B6lkow-Blohm" title="Messerschmitt-Bölkow-Blohm">MBB</a>. En outre, un grand nombre d'entreprises de services s'y installe, telles que des entreprises de médias, d'assurances et de services bancaires. Les musées (par exemple l’<i><a href="/wiki/Alte_Pinakothek" title="Alte Pinakothek">Alte Pinakothek</a></i>, la <i><a href="/wiki/Neue_Pinakothek" title="Neue Pinakothek">Neue Pinakothek</a></i> et la <i><a href="/wiki/Pinakothek_der_Moderne" title="Pinakothek der Moderne">Pinakothek der Moderne</a></i>, la <a href="/wiki/Glyptoth%C3%A8que_de_Munich" title="Glyptothèque de Munich"><i>Glyptothèque</i></a>, le <i><a href="/wiki/Deutsches_Museum" title="Deutsches Museum">Deutsches Museum</a></i>) connaissent également un regain d'intérêt. </p><p>En 1972, Munich accueille les <a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_1972" title="Jeux olympiques d&#39;été de 1972">Jeux olympiques d'été</a> à l'occasion desquels la ville inaugure sa première ligne de métro. Le <time class="nowrap" datetime="1972-09-05" data-sort-value="1972-09-05">5 septembre 1972</time>, l'organisation palestinienne <a href="/wiki/Septembre_noir_(organisation)" title="Septembre noir (organisation)">Septembre noir</a> tue deux Israéliens et en prend neuf autres en otage. Tous les otages sont tués, ainsi que cinq des huit terroristes et un policier. Les Jeux sont interrompus pendant une journée et certains athlètes décident de quitter la compétition<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite_crochet">[</span>17<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. En <time class="nowrap" datetime="2012-06" data-sort-value="2012-06">juin 2012</time>, l'hebdomadaire allemand <i><a href="/wiki/Der_Spiegel" title="Der Spiegel">Der Spiegel</a></i>, s'appuyant sur un rapport du <a href="/wiki/Service_f%C3%A9d%C3%A9ral_de_renseignement" title="Service fédéral de renseignement">Service fédéral de Renseignement</a> (BND) révèle que deux militants <a href="/wiki/N%C3%A9onazisme" title="Néonazisme">néo-nazis</a> auraient aidé l'organisation <a href="/wiki/Territoires_palestiniens_occup%C3%A9s" title="Territoires palestiniens occupés">palestinienne</a> dans les préparatifs du massacre des athlètes israéliens<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite_crochet">[</span>18<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Aujourd'hui, le taux de criminalité est faible par rapport à d'autres grandes villes allemandes, comme Hambourg ou Berlin. Pour sa haute qualité de vie et sa sécurité, la ville a été surnommée «&#160;Toytown&#160;» parmi les résidents anglophones. Les habitants allemands l'appellent «&#160;Millionendorf&#160;», une expression qui signifie «&#160;village d'un million d'habitants&#160;». </p><p>Avec le <a href="/wiki/XXIe_si%C3%A8cle" title="XXIe siècle"><abbr class="abbr" title="21ᵉ siècle"><span class="romain">XXI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</a>, de nouveaux quartiers émergent, au centre comme à la périphérie, qui mêlent immeubles d'habitation et bureaux, commerces et institutions culturelles. En raison du niveau de vie élevé et de l'économie florissante de la ville et de la région, il y a eu un afflux de personnes et la population de Munich a dépassé 1,5 million en <time class="nowrap" datetime="2015-06" data-sort-value="2015-06">juin 2015</time>, soit une augmentation de plus de 20&#160;% en 10 ans. </p><p>En <time class="nowrap" datetime="2016-07" data-sort-value="2016-07">juillet 2016</time>, une <a href="/wiki/Fusillade_du_22_juillet_2016_%C3%A0_Munich" title="Fusillade du 22 juillet 2016 à Munich">fusillade</a> mortelle a lieu dans un centre commercial de Munich. Perpétrée par un homme de 18 ans d'origine iranienne, elle fait au moins dix morts (dont l'auteur de l'attaque)<sup id="cite_ref-:0_19-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-19"><span class="cite_crochet">[</span>19<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et vingt-sept blessés<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite_crochet">[</span>20<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>En février 2025, un «&#160;attentat&#160;» à la voiture bélier commis par un Afghan, dont la demande d’asile avait été rejetée, fait 30 blessés dont dix grièvement<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite_crochet">[</span>21<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite_crochet">[</span>22<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Géographie"><span id="G.C3.A9ographie"></span>Géographie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=7" title="Modifier la section : Géographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=7" title="Modifier le code source de la section : Géographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Munich se trouve sur les hautes plaines de Haute-Bavière, à environ 50 km au nord de la limite nord des Alpes, à une altitude moyenne d'environ 520 m. Munich est une des villes allemandes les plus vastes en superficie. Son altitude la plus élevée est Warnberg avec 579&#160;<abbr class="abbr" title="mètre">m</abbr>, son altitude la plus faible est 482&#160;<abbr class="abbr" title="mètre">m</abbr> à Feldmoching. </p><p>L'<a href="/wiki/Isar_(rivi%C3%A8re_allemande)" title="Isar (rivière allemande)">Isar</a> traverse la ville du sud-ouest au nord-est sur une distance de 13,7&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr>. L'île sur la rivière la plus connue est l'<a href="/wiki/%C3%8Ele_aux_Mus%C3%A9es_(Munich)" title="Île aux Musées (Munich)">île aux Musées</a>, sur laquelle se trouve le <i><a href="/wiki/Deutsches_Museum" title="Deutsches Museum">Deutsches Museum</a></i>. La deuxième île de la ville étant celle du <a href="/wiki/%C3%8Ele_Prater" title="Île Prater">Prater</a>. Aux alentours de Munich se trouvent un grand nombre de lacs, par exemple le <a href="/wiki/Lac_Tegern" title="Lac Tegern">Tegernsee</a>, l'<a href="/wiki/Lac_Ammer" title="Lac Ammer">Ammersee</a>, <a href="/w/index.php?title=W%C3%B6rthsee_(lac)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Wörthsee (lac) (page inexistante)">Wörthsee</a> ou le <a href="/wiki/Lac_de_Starnberg" title="Lac de Starnberg">Starnberger See</a>. Les autres rivières sont la <a href="/wiki/W%C3%BCrm_(rivi%C3%A8re)" title="Würm (rivière)">Würm</a>, qui coule du Starnberger See et traverse l'ouest de la ville, le <a href="/w/index.php?title=Hachinger_Bach&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Hachinger Bach (page inexistante)">Hachinger Bach</a>, l'<a href="/wiki/Eisbach" title="Eisbach">Eisbach</a>, l'<a href="/wiki/Auer_M%C3%BChlbach" title="Auer Mühlbach">Auer Mühlbach</a> et le <a href="/w/index.php?title=Brunnbach&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Brunnbach (page inexistante)">Brunnbach</a>. Les ruisseaux de la ville se trouvent pour la plupart au voisinage de l'<a href="/wiki/Isar_(rivi%C3%A8re_allemande)" title="Isar (rivière allemande)">Isar</a>, d'autres coulent également dans le centre-ville, les ruisseaux dans le centre sont pour la plupart souterrains (dans des canalisations) d'autres ont été asséchés au moment de la construction du réseau de métro (U-Bahn) et du chemin de fer urbain (<a href="/wiki/S-Bahn" title="S-Bahn">S-Bahn</a>). Les lacs à l'intérieur de la ville sont le <a href="/w/index.php?title=Kleinhesseloher_See&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Kleinhesseloher See (page inexistante)">Kleinhesseloher See</a> dans l'<a href="/wiki/Englischer_Garten" title="Englischer Garten">Englischer Garten</a> (littéralement «&#160;le Jardin anglais&#160;»), le lac sur le site olympique et les Feldmochinger See, Lerchenauer See et Fasanerie See, au nord de la ville. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Expansion">Expansion</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=8" title="Modifier la section : Expansion" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=8" title="Modifier le code source de la section : Expansion"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La surface totale de la <a href="/wiki/Ville" title="Ville">ville</a> de Munich est de <span title="310&#160;430&#160;000 m² ou 310,43 km²" style="cursor:help">31&#160;043</span>&#160;hectares (environ le triple de Paris <a href="/wiki/Intra-muros" title="Intra-muros">intra-muros</a>), ce qui fait de Munich, après <a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlin</a>, <a href="/wiki/Hambourg" title="Hambourg">Hambourg</a>, <a href="/wiki/Cologne" title="Cologne">Cologne</a>, <a href="/wiki/Dresde" title="Dresde">Dresde</a> et <a href="/wiki/Br%C3%AAme_(ville)" class="mw-redirect" title="Brême (ville)">Brême</a> la sixième ville la plus vaste d'<a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a>. Sur les 310 <a href="/wiki/Kilom%C3%A8tres" class="mw-redirect" title="Kilomètres">kilomètres</a> carrés, 44&#160;% sont constitués de bâtiments et des surfaces libres y attenant, 16,9&#160;% sont des surfaces de campagne, 14,7&#160;% des surfaces de récupération, 4,4&#160;% des surfaces boisées, 1,2&#160;% des surfaces d'eau et 2,2&#160;% des surfaces pour d'autres utilisations. Les points extrêmes nord et sud de la ville sont séparés de 20,9&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> tandis que ses points extrêmes est et ouest le sont de 26,8&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr>. </p> <ul class="gallery mw-gallery-packed"> <li class="gallerybox" style="width: 162px"> <div class="thumb" style="width: 160px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Feldmochinger_see.jpg" class="mw-file-description" title="Bords du Lac de Feldmoching, le Feldmochinger See."><img alt="Bords du Lac de Feldmoching, le Feldmochinger See." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Feldmochinger_see.jpg/240px-Feldmochinger_see.jpg" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Feldmochinger_see.jpg/360px-Feldmochinger_see.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/52/Feldmochinger_see.jpg 2x" data-file-width="400" data-file-height="300" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Bords du Lac de Feldmoching, le Feldmochinger See.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 183.33333333333px"> <div class="thumb" style="width: 181.33333333333px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Wellenreiter_Eisbach.jpg" class="mw-file-description" title="Un surfeur sur l&#39;Eisbach."><img alt="Un surfeur sur l&#39;Eisbach." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Wellenreiter_Eisbach.jpg/272px-Wellenreiter_Eisbach.jpg" decoding="async" width="182" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Wellenreiter_Eisbach.jpg/407px-Wellenreiter_Eisbach.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Wellenreiter_Eisbach.jpg/543px-Wellenreiter_Eisbach.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="679" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Un <a href="/wiki/Surf" title="Surf">surfeur</a> sur l'<a href="/wiki/Eisbach" title="Eisbach">Eisbach</a>.</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Secteurs_et_municipalités_voisines"><span id="Secteurs_et_municipalit.C3.A9s_voisines"></span>Secteurs et municipalités voisines</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=9" title="Modifier la section : Secteurs et municipalités voisines" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=9" title="Modifier le code source de la section : Secteurs et municipalités voisines"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Liste_des_secteurs_de_Munich" title="Liste des secteurs de Munich">Liste des secteurs de Munich</a>.</div></div> <p>Avec la réorganisation de la ville en <a href="/wiki/1992" title="1992">1992</a>, le nombre de secteurs (appelés <i>Stadtbezirke</i>) de la ville a été réduit de 41 à 25. </p><p>Les communes suivantes sont attenantes à la ville (citées dans le sens horaire en commençant par le nord)&#160;: <a href="/wiki/Oberschlei%C3%9Fheim" title="Oberschleißheim">Oberschleißheim</a>, <a href="/wiki/Garching_bei_M%C3%BCnchen" title="Garching bei München">Garching</a>, <a href="/wiki/Ismaning" title="Ismaning">Ismaning</a>, <a href="/wiki/Unterf%C3%B6hring" title="Unterföhring">Unterföhring</a>, <a href="/wiki/Aschheim" title="Aschheim">Aschheim</a>, <a href="/wiki/Feldkirchen_(Haute-Bavi%C3%A8re)" title="Feldkirchen (Haute-Bavière)">Feldkirchen</a>, <a href="/wiki/Haar_(Bavi%C3%A8re)" title="Haar (Bavière)">Haar</a>, <a href="/wiki/Putzbrunn" title="Putzbrunn">Putzbrunn</a>, <a href="/wiki/Neubiberg" title="Neubiberg">Neubiberg</a>, <a href="/wiki/Unterhaching" title="Unterhaching">Unterhaching</a>, <a href="/w/index.php?title=Perlacher_Forst&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Perlacher Forst (page inexistante)">Perlacher Forst</a>, <a href="/wiki/Oberhaching" title="Oberhaching">Oberhaching</a>, <a href="/wiki/Gr%C3%BCnwald_(Bavi%C3%A8re)" class="mw-redirect" title="Grünwald (Bavière)">Grünwald</a>, <a href="/wiki/Pullach_im_Isartal" title="Pullach im Isartal">Pullach</a>, <a href="/w/index.php?title=Forstenrieder_Park&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Forstenrieder Park (page inexistante)">Forstenrieder Park</a>, <a href="/wiki/Neuried_(Bavi%C3%A8re)" title="Neuried (Bavière)">Neuried</a>, <a href="/wiki/Planegg" title="Planegg">Planegg</a>, <a href="/wiki/Taufkirchen_(Munich)" title="Taufkirchen (Munich)">Taufkirchen</a> et <a href="/wiki/Gr%C3%A4felfing" title="Gräfelfing">Gräfelfing</a> (tous de l'<a href="/wiki/Arrondissement_(Allemagne)" title="Arrondissement (Allemagne)">arrondissement</a> de Munich), <a href="/wiki/Germering" title="Germering">Germering</a>, <a href="/wiki/Puchheim" title="Puchheim">Puchheim</a> et <a href="/wiki/Gr%C3%B6benzell" title="Gröbenzell">Gröbenzell</a> (du Landkreis de <a href="/wiki/F%C3%BCrstenfeldbruck" title="Fürstenfeldbruck">Fürstenfeldbruck</a>) et <a href="/wiki/Karlsfeld" title="Karlsfeld">Karlsfeld</a> (Landkreis de <a href="/wiki/Dachau" title="Dachau">Dachau</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Climat">Climat</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=10" title="Modifier la section : Climat" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=10" title="Modifier le code source de la section : Climat"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Selon la <a href="/wiki/Classification_de_K%C3%B6ppen" title="Classification de Köppen">classification de Köppen</a> et les données actualisées, le climat est de type <a href="/wiki/Climat_oc%C3%A9anique" title="Climat océanique">océanique</a> (Cfb), indépendant de l'isotherme, mais avec certaines caractéristiques de climat continental humide (Dfb) comme des étés chauds à chauds et des hivers froids, mais sans couverture neigeuse permanente<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite_crochet">[</span>23<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. D'autres facteurs influant sur le climat sont les <a href="/wiki/Alpes" title="Alpes">Alpes</a> et le <a href="/wiki/Danube" title="Danube">Danube</a>. En raison de cette configuration, le temps est relativement changeant. Le <a href="/wiki/Effet_de_foehn" title="Effet de foehn">foehn</a> apporte du sud de manière non régulière de l'air chaud et sec vers Munich. Ainsi la visibilité est souvent très bonne — le célèbre ciel bleu bavarois — et il est possible de voir très clairement les <a href="/wiki/Alpes_bavaroises" title="Alpes bavaroises">Alpes bavaroises</a> depuis Munich. La température la plus élevée mesurée par le service météorologique allemand est de <span title="99 °F ou 310,4 K" style="cursor:help">37,2</span>&#160;<abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr> en <time class="nowrap" datetime="1983-07" data-sort-value="1983-07">juillet 1983</time> à Munich-<a href="/wiki/Nymphenburg" class="mw-redirect" title="Nymphenburg">Nymphenburg</a>. La ville est très souvent frappée par des orages (l'orage du <time class="nowrap" datetime="1984-07-12" data-sort-value="1984-07-12">12 juillet 1984</time> a causé des dommages évalués à 1,5 milliard d'<a href="/wiki/Euro" title="Euro">euros</a>). En raison de la proximité des <a href="/wiki/Alpes" title="Alpes">Alpes</a>, Munich est également la grande ville la plus enneigée d'Allemagne. <span class="need_ref" title="Ce passage nécessite une référence." style="cursor:help;">Localement, une étude sur les statistiques météorologiques a montré que la partie méridionale de la ville est la plus ensoleillée, que la partie nord est plus nuageuse, ou encore que les quartiers occidentaux sont plus secs que les quartiers orientaux. C'est l'une des conséquences des différences d'altitude à l'intérieur de la ville, qui génèrent des <a href="/wiki/Microclimat" title="Microclimat">microclimats</a> et expliquent les variations climatiques d'est en ouest, de part et d'autre de l'Isar</span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">&#91;réf.&#160;nécessaire&#93;</a></sup>. </p> <table class="wikitable sortable centre" style="text-align:center; background: var(--background-color-base, #fff); color:var(--color-emphasized, #000);"> <caption></caption> <tbody><tr><th scope="col" class="unsortable">Mois</th> <th scope="col" class="unsortable"><abbr title="janvier">jan.</abbr></th> <th scope="col" class="unsortable"><abbr title="février">fév.</abbr></th> <th scope="col" class="unsortable">mars</th> <th scope="col" class="unsortable">avril</th> <th scope="col" class="unsortable">mai</th> <th scope="col" class="unsortable">juin</th> <th scope="col" class="unsortable"><abbr title="juillet">jui.</abbr></th> <th scope="col" class="unsortable">août</th> <th scope="col" class="unsortable"><abbr title="septembre">sep.</abbr></th> <th scope="col" class="unsortable"><abbr title="octobre">oct.</abbr></th> <th scope="col" class="unsortable"><abbr title="novembre">nov.</abbr></th> <th scope="col" class="unsortable"><abbr title="décembre">déc.</abbr></th> <th scope="col" class="unsortable">année</th> </tr><tr> <th scope="row" style="text-align:left;">Température minimale moyenne (<a href="/wiki/Degr%C3%A9_Celsius" title="Degré Celsius">°C</a>)</th> <td style="background-color:#DCF0FF">−5</td> <td style="background-color:#FFFFFF">−3,7</td> <td style="background-color:#FFFFFF">0,4</td> <td style="background-color:#FFFFFF">2,9</td> <td style="background-color:#FFFFC0">7,1</td> <td style="background-color:#FFFFC0">10,4</td> <td style="background-color:#FFFFC0">12</td> <td style="background-color:#FFFFC0">11,7</td> <td style="background-color:#FFFFC0">8,8</td> <td style="background-color:#FFFFFF">4,5</td> <td style="background-color:#FFFFFF">0,2</td> <td style="background-color:#FFFFFF">−3,5</td> <td><b>3,8</b></td> </tr> <tr> <th scope="row" style="text-align:left;">Température moyenne (°C)</th> <td style="background-color:#FFFFFF">−2,2</td> <td style="background-color:#FFFFFF">−0,4</td> <td style="background-color:#FFFFFF">3,4</td> <td style="background-color:#FFFFC0">7,6</td> <td style="background-color:#FFFFC0">12,2</td> <td style="background-color:#FFFF80">15,4</td> <td style="background-color:#FFFF80">17,3</td> <td style="background-color:#FFFF80">16,6</td> <td style="background-color:#FFFF80">13,4</td> <td style="background-color:#FFFFC0">8,2</td> <td style="background-color:#FFFFFF">2,8</td> <td style="background-color:#FFFFFF">−0,9</td> <td><b>7,8</b></td> </tr> <tr> <th scope="row" style="text-align:left;">Température maximale moyenne (°C)</th> <td style="background-color:#FFFFFF">1,1</td> <td style="background-color:#FFFFFF">2,5</td> <td style="background-color:#FFFFC0">8,4</td> <td style="background-color:#FFFF80">13,3</td> <td style="background-color:#FFFF80">18</td> <td style="background-color:#FFC040">21,4</td> <td style="background-color:#FFC040">23,8</td> <td style="background-color:#FFC040">22,9</td> <td style="background-color:#FFFF80">19,4</td> <td style="background-color:#FFFF80">13,6</td> <td style="background-color:#FFFFC0">6,5</td> <td style="background-color:#FFFFFF">2,3</td> <td><b>12,8</b></td> </tr> <tr> <th scope="row" style="text-align:left;">Ensoleillement (<a href="/wiki/Heure" title="Heure">h</a>)</th> <td style="background-color:#FFFFC0">61</td> <td style="background-color:#FFFFC0">84</td> <td style="background-color:#FFFF80">128</td> <td style="background-color:#FFFF80">157</td> <td style="background-color:#FFC040">199</td> <td style="background-color:#FFC040">209</td> <td style="background-color:#FF8000">237</td> <td style="background-color:#FFC040">213</td> <td style="background-color:#FFC040">173</td> <td style="background-color:#FFFF80">129</td> <td style="background-color:#FFFFC0">69</td> <td style="background-color:#FFFFC0">49</td> <td><b>1&#160;708</b></td> </tr> <tr> <th scope="row" style="text-align:left;">Précipitations (<a href="/wiki/Millim%C3%A8tre" title="Millimètre">mm</a>)</th> <td style="background-color:#DCF0FF">54</td> <td style="background-color:#FFFFFF">45</td> <td style="background-color:#DCF0FF">60</td> <td style="background-color:#DCF0FF">70</td> <td style="background-color:#DCF0FF">93</td> <td style="background-color:#B4C8FF">124</td> <td style="background-color:#B4C8FF">118</td> <td style="background-color:#B4C8FF">115</td> <td style="background-color:#DCF0FF">90</td> <td style="background-color:#DCF0FF">69</td> <td style="background-color:#DCF0FF">71</td> <td style="background-color:#DCF0FF">58</td> <td><b>967</b></td> </tr> </tbody></table><div style="margin-top: -1em; text-align:center; font-size:85%">Source&#160;: <b>Le climat à Munich (en °C et mm, moyennes mensuelles 1971/2000 et records depuis 1879)</b> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://meteo-climat-bzh.dyndns.org/station-254.php">meteostats-bzh</a>.</div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Climat_de_l%27Allemagne" title="Climat de l&#39;Allemagne">Climat de l'Allemagne</a>.</div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Population">Population</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=11" title="Modifier la section : Population" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=11" title="Modifier le code source de la section : Population"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De seulement 24 000 habitants en 1700, la population de la ville a doublé tous les 30 ans environ. Elle était de 100 000 en 1852, 250 000 en 1883 et 500 000 en 1901, faisant de Munich la troisième plus grande ville du Reich allemand après Berlin et Hambourg. Les effets physiques de la Seconde Guerre mondiale sont clairement visibles. À la fin de la guerre, 90&#160;% de la vieille ville avait été détruite lors de 73 raids aériens et la moitié de la ville était en ruines. Les estimations de l'impact de ces incursions sur la population font état de 6 000 morts. Au total, Munich a perdu 34% de sa population, avec 279 000 personnes déplacées par évacuation, migration, déportation et sans-abri à cause de frappes aériennes. La population totale est passée de 829 000 en mai 1939 à 550 000 en mai 1945. Le niveau de la population d'avant-guerre n'est atteint qu'en 1950. En 1957 le cap du million d'habitants est franchi. Munich reste en 2021 la troisième ville la plus peuplée d'Allemagne avec 1 540 000 habitants. Elle est la municipalité la plus densément peuplée d'Allemagne (4 500 habitants par km²). La population augmente sans discontinuer depuis la fin du <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, Munich attirant toujours en raison de son dynamisme économique et de ses débouchés professionnels. En contrepartie, Munich est l'une des villes les plus chères d'Allemagne pour se loger. La capitale bavaroise est très cosmopolite, et les diverses nationalités cohabitent en toute quiétude. Munich accueille plus de 530 000 personnes d'origine étrangère, ce qui représente 37% de sa population<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite_crochet">[</span>24<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le groupe le plus important est constitué de personnes originaires d'ex Yougoslavie et de Turquie. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Religion_et_immigration">Religion et immigration</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=12" title="Modifier la section : Religion et immigration" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=12" title="Modifier le code source de la section : Religion et immigration"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La <a href="/wiki/Bavi%C3%A8re" title="Bavière">Bavière</a> étant historiquement à majorité <a href="/wiki/Catholicisme" title="Catholicisme">catholique</a>, Munich a une population issue du catholicisme. La ville est le siège de l'<a href="/wiki/Archidioc%C3%A8se" title="Archidiocèse">archidiocèse</a> de Munich et <a href="/wiki/Freising" title="Freising">Freising</a> depuis 1821, toutefois depuis une trentaine d'années ses habitants tendent à abandonner la pratique religieuse catholique, dont 40&#160;% se réclament encore, et à se déclarer athées ou adeptes de nouvelles confessions<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite_crochet">[</span>25<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Ses églises sont nombreuses, surtout dans la vieille ville dominée par la <a href="/wiki/Cath%C3%A9drale_Notre-Dame_de_Munich" title="Cathédrale Notre-Dame de Munich">Frauenkirche</a> qui sert de cathédrale et l'<a href="/wiki/%C3%89glise_Saint-Pierre_de_Munich" title="Église Saint-Pierre de Munich">église Saint-Pierre</a>. Certaines sont remarquables par leur style architectural comme <a href="/wiki/%C3%89glise_Saint-Michel_de_Munich" title="Église Saint-Michel de Munich">l'église Saint-Michel</a>, la célèbre <a href="/wiki/Asamkirche_(Munich)" class="mw-redirect" title="Asamkirche (Munich)">Asamkirche</a> baroque, ou la <a href="/wiki/B%C3%BCrgersaalkirche" class="mw-redirect" title="Bürgersaalkirche">Bürgersaalkirche</a> qui abrite la tombe du résistant <a href="/wiki/Rupert_Mayer" title="Rupert Mayer">Rupert Mayer</a>, <a href="/wiki/J%C3%A9suite" class="mw-redirect" title="Jésuite">SJ</a>. De nombreuses églises ont été construites au <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle à une époque ou la ville était en pleine expansion. Parmi les églises de cette époque, la <a href="/wiki/Nouvelle_%C3%A9glise_Saint-Jean-Baptiste_de_Munich" title="Nouvelle église Saint-Jean-Baptiste de Munich">Nouvelle église Saint-Jean-Baptiste de Munich</a> ou l'<a href="/wiki/%C3%89glise_de_la_Sainte-Croix_de_Giesing" title="Église de la Sainte-Croix de Giesing">Église de la Sainte-Croix de Giesing</a>. </p> <ul class="gallery mw-gallery-packed"> <li class="gallerycaption">Églises</li> <li class="gallerybox" style="width: 180px"> <div class="thumb" style="width: 178px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Munich_skyline.jpg" class="mw-file-description" title="Frauenkirche et nouvelle mairie"><img alt="Frauenkirche et nouvelle mairie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Munich_skyline.jpg/267px-Munich_skyline.jpg" decoding="async" width="178" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Munich_skyline.jpg/401px-Munich_skyline.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Munich_skyline.jpg/535px-Munich_skyline.jpg 2x" data-file-width="3495" data-file-height="2355" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Cath%C3%A9drale_Notre-Dame_de_Munich" title="Cathédrale Notre-Dame de Munich">Frauenkirche</a> et nouvelle mairie</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 82.666666666667px"> <div class="thumb" style="width: 80.666666666667px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Michael-Kirche_2014-08-02.JPG" class="mw-file-description" title="Église Saint-Michel de Munich"><img alt="Église Saint-Michel de Munich" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Michael-Kirche_2014-08-02.JPG/121px-Michael-Kirche_2014-08-02.JPG" decoding="async" width="81" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Michael-Kirche_2014-08-02.JPG/182px-Michael-Kirche_2014-08-02.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Michael-Kirche_2014-08-02.JPG/242px-Michael-Kirche_2014-08-02.JPG 2x" data-file-width="3456" data-file-height="5136" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/%C3%89glise_Saint-Michel_de_Munich" title="Église Saint-Michel de Munich">Église Saint-Michel de Munich</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 160.66666666667px"> <div class="thumb" style="width: 158.66666666667px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Marienplatz.JPG" class="mw-file-description" title="Marienplatz vue de la tour de la Frauenkirche"><img alt="Marienplatz vue de la tour de la Frauenkirche" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Marienplatz.JPG/238px-Marienplatz.JPG" decoding="async" width="159" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Marienplatz.JPG/358px-Marienplatz.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Marienplatz.JPG/477px-Marienplatz.JPG 2x" data-file-width="887" data-file-height="670" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Marienplatz" title="Marienplatz">Marienplatz</a> vue de la tour de la <a href="/wiki/Cath%C3%A9drale_Notre-Dame_de_Munich" title="Cathédrale Notre-Dame de Munich">Frauenkirche</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 161.33333333333px"> <div class="thumb" style="width: 159.33333333333px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Basilika_Sankt_Paul_Munich_by_night.jpg" class="mw-file-description" title="le Paulskirche (une Basilique)"><img alt="le Paulskirche (une Basilique)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Basilika_Sankt_Paul_Munich_by_night.jpg/239px-Basilika_Sankt_Paul_Munich_by_night.jpg" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Basilika_Sankt_Paul_Munich_by_night.jpg/358px-Basilika_Sankt_Paul_Munich_by_night.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Basilika_Sankt_Paul_Munich_by_night.jpg/478px-Basilika_Sankt_Paul_Munich_by_night.jpg 2x" data-file-width="2500" data-file-height="1884" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/%C3%89glise_Saint-Paul_de_Munich" title="Église Saint-Paul de Munich">le Paulskirche</a> (une Basilique)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 162px"> <div class="thumb" style="width: 160px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:M%C3%BCnchen,_die_Sankt_Peter_Kirche_D-1-62-000-5845_en_Haus_Neumayr_2012-08-05_10.37.jpg" class="mw-file-description" title="Église Saint-Pierre de Munich (Peterskirche) et Haus Neumayr"><img alt="Église Saint-Pierre de Munich (Peterskirche) et Haus Neumayr" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/M%C3%BCnchen%2C_die_Sankt_Peter_Kirche_D-1-62-000-5845_en_Haus_Neumayr_2012-08-05_10.37.jpg/240px-M%C3%BCnchen%2C_die_Sankt_Peter_Kirche_D-1-62-000-5845_en_Haus_Neumayr_2012-08-05_10.37.jpg" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/M%C3%BCnchen%2C_die_Sankt_Peter_Kirche_D-1-62-000-5845_en_Haus_Neumayr_2012-08-05_10.37.jpg/360px-M%C3%BCnchen%2C_die_Sankt_Peter_Kirche_D-1-62-000-5845_en_Haus_Neumayr_2012-08-05_10.37.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/M%C3%BCnchen%2C_die_Sankt_Peter_Kirche_D-1-62-000-5845_en_Haus_Neumayr_2012-08-05_10.37.jpg/480px-M%C3%BCnchen%2C_die_Sankt_Peter_Kirche_D-1-62-000-5845_en_Haus_Neumayr_2012-08-05_10.37.jpg 2x" data-file-width="4347" data-file-height="3260" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/%C3%89glise_Saint-Pierre_de_Munich" title="Église Saint-Pierre de Munich">Église Saint-Pierre de Munich</a> (Peterskirche) et Haus Neumayr</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 162px"> <div class="thumb" style="width: 160px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:M%C3%BCnchen,_die_Salvatorkirche_foto11_2012-08-05_11.02.jpg" class="mw-file-description" title="Salvatorkirche: Église du Sauveur"><img alt="Salvatorkirche: Église du Sauveur" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/M%C3%BCnchen%2C_die_Salvatorkirche_foto11_2012-08-05_11.02.jpg/240px-M%C3%BCnchen%2C_die_Salvatorkirche_foto11_2012-08-05_11.02.jpg" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/M%C3%BCnchen%2C_die_Salvatorkirche_foto11_2012-08-05_11.02.jpg/360px-M%C3%BCnchen%2C_die_Salvatorkirche_foto11_2012-08-05_11.02.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/M%C3%BCnchen%2C_die_Salvatorkirche_foto11_2012-08-05_11.02.jpg/480px-M%C3%BCnchen%2C_die_Salvatorkirche_foto11_2012-08-05_11.02.jpg 2x" data-file-width="4416" data-file-height="3312" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Salvatorkirche" title="Salvatorkirche">Salvatorkirche</a>: Église du Sauveur</div> </li> </ul> <p>14&#160;% de la population de Munich est de confession <a href="/wiki/Luth%C3%A9rianisme" class="mw-redirect" title="Luthérianisme">luthérienne</a>. La population d'origine turque de plus de 43&#160;000&#160;personnes bénéficie de nouvelles <a href="/wiki/Mosqu%C3%A9e" title="Mosquée">mosquées</a> et s'affirme par son dynamisme démographique. On suppose qu’il y a environ 120 000 <a href="/wiki/Musulman" title="Musulman">musulmans</a> vivant à Munich, ce qui correspond à huit pour cent de la population<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite_crochet">[</span>26<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Dans le district de Freimann se trouve la première mosquée de Bavière, inaugurée en 1973. La communauté juive rassemble 9&#160;700&#160;personnes (0,4&#160;%). Enfin l'immigration de populations est-européennes a permis l'ouverture de paroisses <a href="/wiki/%C3%89glise_orthodoxe" title="Église orthodoxe">orthodoxes</a>. On peut aussi noter l'apparition depuis une trentaine d'années de cultes d'origine américaine comme les <a href="/wiki/Adventisme" title="Adventisme">adventistes</a> ou les <a href="/wiki/Mormon" class="mw-redirect" title="Mormon">mormons</a>. Voici un tableau qui montre les habitants de Munich nés hors de l'Allemagne en 2013. </p> <table class="wikitable gauche"> <caption> </caption> <tbody><tr> <th>Pays de naissance</th> <th>Population </th></tr> <tr> <td><span class="datasortkey" data-sort-value="Turquie"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Turkey.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la Turquie"><img alt="Drapeau de la Turquie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/20px-Flag_of_Turkey.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/30px-Flag_of_Turkey.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/40px-Flag_of_Turkey.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a></span> </span><a href="/wiki/Turquie" title="Turquie">Turquie</a></span></td> <td align="right">39&#160;857 </td></tr> <tr> <td><span class="datasortkey" data-sort-value="Croatie"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Croatia.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la Croatie"><img alt="Drapeau de la Croatie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Croatia.svg/20px-Flag_of_Croatia.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Croatia.svg/30px-Flag_of_Croatia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Croatia.svg/40px-Flag_of_Croatia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Croatie" title="Croatie">Croatie</a></span></td> <td align="right">26&#160;070 </td></tr> <tr> <td><span class="datasortkey" data-sort-value="Grece"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Greece.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la Grèce"><img alt="Drapeau de la Grèce" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_Greece.svg/20px-Flag_of_Greece.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_Greece.svg/30px-Flag_of_Greece.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_Greece.svg/40px-Flag_of_Greece.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="400" /></a></span> </span><a href="/wiki/Gr%C3%A8ce" title="Grèce">Grèce</a></span></td> <td align="right">25&#160;574 </td></tr> <tr> <td><span class="datasortkey" data-sort-value="Italie"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Italy.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;Italie"><img alt="Drapeau de l&#39;Italie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/20px-Flag_of_Italy.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/30px-Flag_of_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/40px-Flag_of_Italy.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a></span> </span><a href="/wiki/Italie" title="Italie">Italie</a></span></td> <td align="right">24&#160;337 </td></tr> <tr> <td><span class="datasortkey" data-sort-value="Autriche"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Austria.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;Autriche"><img alt="Drapeau de l&#39;Autriche" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_Austria.svg/20px-Flag_of_Austria.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_Austria.svg/30px-Flag_of_Austria.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_Austria.svg/40px-Flag_of_Austria.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Autriche" title="Autriche">Autriche</a></span></td> <td align="right">21&#160;579 </td></tr> <tr> <td><span class="datasortkey" data-sort-value="Pologne"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Poland.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la Pologne"><img alt="Drapeau de la Pologne" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/20px-Flag_of_Poland.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/30px-Flag_of_Poland.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/40px-Flag_of_Poland.svg.png 2x" data-file-width="640" data-file-height="400" /></a></span> </span><a href="/wiki/Pologne" title="Pologne">Pologne</a></span></td> <td align="right">20&#160;103 </td></tr> <tr> <td><span class="datasortkey" data-sort-value="Bosnie-Herzégovine"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Bosnia_and_Herzegovina.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la Bosnie-Herzégovine"><img alt="Drapeau de la Bosnie-Herzégovine" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Flag_of_Bosnia_and_Herzegovina.svg/20px-Flag_of_Bosnia_and_Herzegovina.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Flag_of_Bosnia_and_Herzegovina.svg/30px-Flag_of_Bosnia_and_Herzegovina.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Flag_of_Bosnia_and_Herzegovina.svg/40px-Flag_of_Bosnia_and_Herzegovina.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="400" /></a></span> </span><a href="/wiki/Bosnie-Herz%C3%A9govine" title="Bosnie-Herzégovine">Bosnie-Herzégovine</a></span></td> <td align="right">15&#160;836 </td></tr> <tr> <td><span class="datasortkey" data-sort-value="Roumanie"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Romania.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la Roumanie"><img alt="Drapeau de la Roumanie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Flag_of_Romania.svg/20px-Flag_of_Romania.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Flag_of_Romania.svg/30px-Flag_of_Romania.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Flag_of_Romania.svg/40px-Flag_of_Romania.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="400" /></a></span> </span><a href="/wiki/Roumanie" title="Roumanie">Roumanie</a></span></td> <td align="right">14&#160;293 </td></tr> <tr> <td><span class="datasortkey" data-sort-value="Serbie"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Serbia.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la Serbie"><img alt="Drapeau de la Serbie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Flag_of_Serbia.svg/20px-Flag_of_Serbia.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Flag_of_Serbia.svg/30px-Flag_of_Serbia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Flag_of_Serbia.svg/40px-Flag_of_Serbia.svg.png 2x" data-file-width="1350" data-file-height="900" /></a></span> </span><a href="/wiki/Serbie" title="Serbie">Serbie</a></span></td> <td align="right">13&#160;631 </td></tr> <tr> <td><span class="datasortkey" data-sort-value="Irak"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Iraq.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;Irak"><img alt="Drapeau de l&#39;Irak" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Flag_of_Iraq.svg/20px-Flag_of_Iraq.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Flag_of_Iraq.svg/30px-Flag_of_Iraq.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Flag_of_Iraq.svg/40px-Flag_of_Iraq.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Irak" title="Irak">Irak</a></span></td> <td align="right">10&#160;394 </td></tr></tbody></table> <div class="clear" style="clear:both;"></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Politique_et_administration">Politique et administration</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=13" title="Modifier la section : Politique et administration" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=13" title="Modifier le code source de la section : Politique et administration"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Bayerische_Staatskanzlei_pano_-_edit.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Bayerische_Staatskanzlei_pano_-_edit.jpg/220px-Bayerische_Staatskanzlei_pano_-_edit.jpg" decoding="async" width="220" height="91" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Bayerische_Staatskanzlei_pano_-_edit.jpg/330px-Bayerische_Staatskanzlei_pano_-_edit.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Bayerische_Staatskanzlei_pano_-_edit.jpg/440px-Bayerische_Staatskanzlei_pano_-_edit.jpg 2x" data-file-width="4488" data-file-height="1859" /></a><figcaption>La chancellerie, siège du gouvernement de la Bavière.</figcaption></figure> <p>En tant que capitale de Land, Munich est le siège du <i><a href="/wiki/Landtag_de_Bavi%C3%A8re" title="Landtag de Bavière">Landtag</a></i> (parlement du Land) de Bavière et du gouvernement de l'État de Bavière. En plus, Munich est le siège du gouvernement de Haute-Bavière (<i>Oberbayern</i>), du secteur de Haute-Bavière et du Landkreis de Munich. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Conseil_municipal">Conseil municipal</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=14" title="Modifier la section : Conseil municipal" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=14" title="Modifier le code source de la section : Conseil municipal"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Traditionnellement, les partis de centre-gauche dominent la vie politique munichoise, ce qui est assez rare en Bavière. C'est ainsi que la circonscription de Munich Nord fut la seule de Bavière à élire en mandat direct un député <a href="/wiki/SPD" class="mw-redirect" title="SPD">SPD</a> (<i>Sozialdemokratische Partei</i>&#160;: Parti social-démocrate) aux élections législatives de 2002 et 2005. Depuis 2014, la ville est dirigée par le bourgmestre (<i>Oberbürgermeister</i>) social-démocrate Dieter Reiter. Depuis, le conseil municipal de Munich est dirigé par une coalition entre le <a href="/wiki/Parti_social-d%C3%A9mocrate_d%27Allemagne" title="Parti social-démocrate d&#39;Allemagne">SPD</a> et <a href="/wiki/Union_chr%C3%A9tienne-sociale_en_Bavi%C3%A8re" title="Union chrétienne-sociale en Bavière">CSU</a>. Aux <a href="/wiki/%C3%89lections_municipales_bavaroises_de_2020" class="mw-redirect" title="Élections municipales bavaroises de 2020">élections municipales de 2020</a>, les <a href="/wiki/Alliance_90_/_Les_Verts" class="mw-redirect" title="Alliance 90 / Les Verts">Grünen</a> arrivent en tête et forment le premier groupe politique au conseil municipal. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:M%C3%BCnchen_-_Stadtratswahl_2008_-_Sitzverteilung.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/M%C3%BCnchen_-_Stadtratswahl_2008_-_Sitzverteilung.png/220px-M%C3%BCnchen_-_Stadtratswahl_2008_-_Sitzverteilung.png" decoding="async" width="220" height="174" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/M%C3%BCnchen_-_Stadtratswahl_2008_-_Sitzverteilung.png/330px-M%C3%BCnchen_-_Stadtratswahl_2008_-_Sitzverteilung.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/M%C3%BCnchen_-_Stadtratswahl_2008_-_Sitzverteilung.png/440px-M%C3%BCnchen_-_Stadtratswahl_2008_-_Sitzverteilung.png 2x" data-file-width="1958" data-file-height="1550" /></a><figcaption>Résultats des élections 2008.</figcaption></figure> <table class="wikitable"> <caption>Partage des sièges au conseil municipal depuis 1978<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite_crochet">[</span>27<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </caption> <tbody><tr> <th>Année</th> <th>SPD</th> <th>CSU</th> <th>Grüne</th> <th>FDP</th> <th>ödp</th> <th>REP</th> <th>Rosa Liste</th> <th>PDS/Linke </th> <th>AfD</th> <th>autres</th> <th>Total</th> <th>Participation </th></tr> <tr> <th><a href="/wiki/1978" title="1978">1978</a> </th> <td>31</td> <td>42</td> <td>-</td> <td>6</td> <td></td> <td></td> <td></td> <td> </td> <td></td> <td>1</td> <td>80</td> <td>61,8 </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/1984" title="1984">1984</a> </th> <td>35</td> <td>35</td> <td>6</td> <td>4</td> <td></td> <td></td> <td></td> <td> </td> <td></td> <td></td> <td>80</td> <td>63,6 </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/1990" title="1990">1990</a> </th> <td>36</td> <td>25</td> <td>8</td> <td>4</td> <td></td> <td>6</td> <td></td> <td> </td> <td></td> <td>1</td> <td>80</td> <td>65,4 </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/1994" title="1994">1994</a> </th> <td>29</td> <td>30</td> <td>9</td> <td>3</td> <td>1</td> <td>4</td> <td></td> <td> </td> <td></td> <td>4</td> <td>80</td> <td>59,2 </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/1996" title="1996">1996</a> </th> <td>31</td> <td>32</td> <td>8</td> <td>2</td> <td>1</td> <td>1</td> <td>1</td> <td>- </td> <td></td> <td>4</td> <td>80</td> <td>52,8 </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/2002" title="2002">2002</a> </th> <td>35</td> <td>30</td> <td>8</td> <td>3</td> <td>1</td> <td>1</td> <td>1</td> <td>1 </td> <td></td> <td>-</td> <td>80</td> <td>51,0 </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/2008" title="2008">2008</a> </th> <td>33</td> <td>23</td> <td>11</td> <td>5</td> <td>1</td> <td>-</td> <td>1</td> <td>3 </td> <td></td> <td>3</td> <td>80</td> <td>47,6 </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/2014" title="2014">2014</a> </th> <td>25</td> <td>26</td> <td>13</td> <td>3</td> <td>2</td> <td>-</td> <td>1</td> <td>2 </td> <td>2</td> <td>5</td> <td>80</td> <td>42 </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/%C3%89lections_communales_bavaroises_de_2020" title="Élections communales bavaroises de 2020">2020</a> </th> <td>18 </td> <td>20 </td> <td>23 </td> <td>3 </td> <td>3 </td> <td>- </td> <td>1 </td> <td>3 </td> <td>3 </td> <td>4 </td> <td>80 </td> <td>49 </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Élections_municipales_de_2020"><span id=".C3.89lections_municipales_de_2020"></span>Élections municipales de 2020</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=15" title="Modifier la section : Élections municipales de 2020" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=15" title="Modifier le code source de la section : Élections municipales de 2020"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Bourgmestre">Bourgmestre</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=16" title="Modifier la section : Bourgmestre" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=16" title="Modifier le code source de la section : Bourgmestre"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="wikitable centre"> <caption>Résultats de l'élection du bourgmestre de Munich<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite_crochet">[</span>28<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> </caption> <tbody><tr> <th colspan="2" rowspan="2" scope="col">Partis </th> <th rowspan="2" scope="col">Candidats </th> <th colspan="3" scope="col">Premier tour </th> <th colspan="2" scope="col">Second tour </th></tr> <tr> <th scope="col">Voix </th> <th scope="col">% </th> <th scope="col">+/- </th> <th scope="col">Voix </th> <th scope="col">% </th></tr> <tr> <td bgcolor="#F0001C"> </td> <td align="left"><a href="/wiki/Parti_social-d%C3%A9mocrate_d%27Allemagne" title="Parti social-démocrate d&#39;Allemagne">Parti social-démocrate d'Allemagne</a> (SPD) </td> <td>Dieter Reiter </td> <td>259&#160;928 </td> <td>47,9 </td> <td><span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en augmentation"><img alt="en augmentation" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/8px-Increase2.svg.png" decoding="async" width="8" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/12px-Increase2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/16px-Increase2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></span> 7,5 </td> <td>401&#160;856 </td> <td>71,7 </td></tr> <tr> <td bgcolor="#0088CE"> </td> <td align="left"><a href="/wiki/Union_chr%C3%A9tienne-sociale_en_Bavi%C3%A8re" title="Union chrétienne-sociale en Bavière">Union chrétienne-sociale en Bavière</a> (CSU) </td> <td>Kristina Frank </td> <td>115&#160;795 </td> <td>21,3 </td> <td><span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en diminution"><img alt="en diminution" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/8px-Decrease2.svg.png" decoding="async" width="8" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/12px-Decrease2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/16px-Decrease2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></span> 15,4 </td> <td>158&#160;773 </td> <td>28,3 </td></tr> <tr> <td bgcolor="#46962B"> </td> <td align="left"><a href="/wiki/Alliance_90_/_Les_Verts" class="mw-redirect" title="Alliance 90 / Les Verts">Alliance 90 / Les Verts</a> (Grünen) </td> <td>Katrin Habenschaden </td> <td>112&#160;121 </td> <td>20,7 </td> <td><span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en augmentation"><img alt="en augmentation" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/8px-Increase2.svg.png" decoding="async" width="8" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/12px-Increase2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/16px-Increase2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></span> 6,0 </td> <td bgcolor="#f4f4f4" rowspan="7" colspan="2"> </td></tr> <tr> <td bgcolor="#009EE0"> </td> <td align="left"><a href="/wiki/Alternative_pour_l%27Allemagne" title="Alternative pour l&#39;Allemagne">Alternative pour l'Allemagne</a> (AfD) </td> <td>Wolfgang Wiehle </td> <td>14&#160;988 </td> <td>2,8 </td> <td><span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en augmentation"><img alt="en augmentation" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/8px-Increase2.svg.png" decoding="async" width="8" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/12px-Increase2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/16px-Increase2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></span> 1,5 </td></tr> <tr> <td bgcolor="#FF6400"> </td> <td align="left"><a href="/wiki/Parti_%C3%A9cologiste-d%C3%A9mocrate" title="Parti écologiste-démocrate">Parti écologiste-démocrate</a> (ÖDP) </td> <td>Tobias Ruff </td> <td>8&#160;464 </td> <td>1,6 </td> <td><span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en augmentation"><img alt="en augmentation" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/8px-Increase2.svg.png" decoding="async" width="8" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/12px-Increase2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/16px-Increase2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></span> 0,5 </td></tr> <tr> <td bgcolor="#FFE300"> </td> <td align="left"><a href="/wiki/Parti_lib%C3%A9ral-d%C3%A9mocrate_(Allemagne)" title="Parti libéral-démocrate (Allemagne)">Parti libéral-démocrate</a> (FDP) </td> <td>Jörg Hoffman </td> <td>8&#160;201 </td> <td>1,5 </td> <td><span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en augmentation"><img alt="en augmentation" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/8px-Increase2.svg.png" decoding="async" width="8" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/12px-Increase2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/16px-Increase2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></span> 0,1 </td></tr> <tr> <td bgcolor="#BE3075"> </td> <td align="left"><a href="/wiki/Die_Linke" title="Die Linke">Die Linke</a> </td> <td>Thomas Lechner </td> <td>7&#160;232 </td> <td>1,3 </td> <td><span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en augmentation"><img alt="en augmentation" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/8px-Increase2.svg.png" decoding="async" width="8" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/12px-Increase2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/16px-Increase2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></span> 0,1 </td></tr> <tr> <td bgcolor="#008388"> </td> <td align="left"><a href="/wiki/%C3%89lecteurs_libres" title="Électeurs libres">Électeurs libres</a> (FW) </td> <td>Hans-Peter Mehling </td> <td>5&#160;003 </td> <td>0,9 </td> <td><span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en diminution"><img alt="en diminution" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/8px-Decrease2.svg.png" decoding="async" width="8" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/12px-Decrease2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/16px-Decrease2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></span> 0,2 </td></tr> <tr> <td style="background-color:#eeeeee"> </td> <td align="left">Autres </td> <td> </td> <td>11&#160;031 </td> <td>2,1 </td> <td> </td></tr> <tr bgcolor="#ffffff"> <td colspan="8"> </td></tr> <tr> <td colspan="3" align="left">Votes valides </td> <td>542&#160;733 </td> <td>99,6 </td> <td bgcolor="#f4f4f4" rowspan="2"> </td> <td>560&#160;629 </td> <td>99,7 </td></tr> <tr> <td colspan="3" align="left">Votes blancs et nuls </td> <td>1&#160;997 </td> <td>0,4 </td> <td>1&#160;616 </td> <td>0,3 </td></tr> <tr style="font-weight:bold;"> <td colspan="3" align="left">Total </td> <td>544&#160;730 </td> <td>100 </td> <td align="center">- </td> <td>562&#160;245 </td> <td>100 </td></tr> <tr> <td colspan="3" align="left">Abstention </td> <td>565&#160;841 </td> <td>51,0 </td> <td bgcolor="#f4f4f4" rowspan="2"> </td> <td>546&#160;780 </td> <td>49,3 </td></tr> <tr> <td colspan="3" align="left">Inscrits / participation </td> <td>1&#160;110&#160;571 </td> <td>49,0 </td> <td>1&#160;109&#160;025 </td> <td>50,7 </td></tr></tbody></table> <p><br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Conseil_municipal_2">Conseil municipal</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=17" title="Modifier la section : Conseil municipal" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=17" title="Modifier le code source de la section : Conseil municipal"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="wikitable centre" style="text-align:center"> <caption>Élection du conseil municipal de Munich <sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite_crochet">[</span>29<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite_crochet">[</span>30<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> </caption> <tbody><tr> <td colspan="7" align="center"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Munich2020.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Munich2020.svg/360px-Munich2020.svg.png" decoding="async" width="360" height="185" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Munich2020.svg/540px-Munich2020.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Munich2020.svg/720px-Munich2020.svg.png 2x" data-file-width="360" data-file-height="185" /></a></span> </td></tr> <tr> <th colspan="2" scope="col">Parti </th> <th scope="col">Voix </th> <th scope="col">% </th> <th scope="col">+/- </th> <th scope="col">Sièges </th> <th scope="col">+/- </th></tr> <tr> <td bgcolor="#46962B"> </td> <td align="left"><a href="/wiki/Alliance_90_/_Les_Verts" class="mw-redirect" title="Alliance 90 / Les Verts">Alliance 90 / Les Verts</a> (Grünen) </td> <td>11&#160;762&#160;516 </td> <td>29,1 </td> <td align="center"><span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en augmentation"><img alt="en augmentation" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/8px-Increase2.svg.png" decoding="async" width="8" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/12px-Increase2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/16px-Increase2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></span> 12,5 </td> <td>23 </td> <td align="center"><span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en augmentation"><img alt="en augmentation" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/8px-Increase2.svg.png" decoding="async" width="8" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/12px-Increase2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/16px-Increase2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></span> 10 </td></tr> <tr> <td bgcolor="#0088CE"> </td> <td align="left"><a href="/wiki/Union_chr%C3%A9tienne-sociale_en_Bavi%C3%A8re" title="Union chrétienne-sociale en Bavière">Union chrétienne-sociale en Bavière</a> (CSU) </td> <td>9&#160;986&#160;014 </td> <td>24,7 </td> <td align="center"><span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en diminution"><img alt="en diminution" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/8px-Decrease2.svg.png" decoding="async" width="8" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/12px-Decrease2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/16px-Decrease2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></span> 7,8 </td> <td>20 </td> <td align="center"><span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en diminution"><img alt="en diminution" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/8px-Decrease2.svg.png" decoding="async" width="8" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/12px-Decrease2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/16px-Decrease2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></span> 6 </td></tr> <tr> <td bgcolor="#F0001C"> </td> <td align="left"><a href="/wiki/Parti_social-d%C3%A9mocrate_d%27Allemagne" title="Parti social-démocrate d&#39;Allemagne">Parti social-démocrate d'Allemagne</a> (SPD) </td> <td>8&#160;884&#160;562 </td> <td>22,0 </td> <td align="center"><span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en diminution"><img alt="en diminution" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/8px-Decrease2.svg.png" decoding="async" width="8" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/12px-Decrease2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/16px-Decrease2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></span> 8,8 </td> <td>18 </td> <td align="center"><span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en diminution"><img alt="en diminution" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/8px-Decrease2.svg.png" decoding="async" width="8" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/12px-Decrease2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/16px-Decrease2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></span> 7 </td></tr> <tr> <td bgcolor="#FF6400"> </td> <td align="left"><a href="/wiki/Parti_%C3%A9cologiste-d%C3%A9mocrate" title="Parti écologiste-démocrate">Parti écologiste-démocrate</a> (ÖDP) </td> <td>1&#160;598&#160;539 </td> <td>4,0 </td> <td align="center"><span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en augmentation"><img alt="en augmentation" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/8px-Increase2.svg.png" decoding="async" width="8" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/12px-Increase2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/16px-Increase2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></span> 1,4 </td> <td>3 </td> <td align="center"><span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en augmentation"><img alt="en augmentation" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/8px-Increase2.svg.png" decoding="async" width="8" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/12px-Increase2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/16px-Increase2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></span> 1 </td></tr> <tr> <td bgcolor="#009EE0"> </td> <td align="left"><a href="/wiki/Alternative_pour_l%27Allemagne" title="Alternative pour l&#39;Allemagne">Alternative pour l'Allemagne</a> (AfD) </td> <td>1&#160;559&#160;476 </td> <td>3,9 </td> <td align="center"><span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en augmentation"><img alt="en augmentation" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/8px-Increase2.svg.png" decoding="async" width="8" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/12px-Increase2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/16px-Increase2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></span> 1,4 </td> <td>3 </td> <td align="center"><span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en augmentation"><img alt="en augmentation" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/8px-Increase2.svg.png" decoding="async" width="8" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/12px-Increase2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/16px-Increase2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></span> 1 </td></tr> <tr> <td bgcolor="#FFE300"> </td> <td align="left"><a href="/wiki/Parti_lib%C3%A9ral-d%C3%A9mocrate_(Allemagne)" title="Parti libéral-démocrate (Allemagne)">Parti libéral-démocrate</a> (FDP) </td> <td>1&#160;420&#160;194 </td> <td>3,5 </td> <td align="center"><span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en augmentation"><img alt="en augmentation" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/8px-Increase2.svg.png" decoding="async" width="8" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/12px-Increase2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/16px-Increase2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></span> 0,1 </td> <td>3 </td> <td align="center"><span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en stagnation"><img alt="en stagnation" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Steady.svg/8px-Steady.svg.png" decoding="async" width="8" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Steady.svg/12px-Steady.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Steady.svg/16px-Steady.svg.png 2x" data-file-width="304" data-file-height="391" /></span></span></span> </td></tr> <tr> <td bgcolor="#BE3075"> </td> <td align="left"><a href="/wiki/Die_Linke" title="Die Linke">Die Linke</a> </td> <td>1&#160;319&#160;464 </td> <td>3,3 </td> <td align="center"><span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en augmentation"><img alt="en augmentation" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/8px-Increase2.svg.png" decoding="async" width="8" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/12px-Increase2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/16px-Increase2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></span> 0,8 </td> <td>3 </td> <td align="center"><span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en augmentation"><img alt="en augmentation" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/8px-Increase2.svg.png" decoding="async" width="8" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/12px-Increase2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/16px-Increase2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></span> 1 </td></tr> <tr> <td bgcolor="#008388"> </td> <td align="left"><a href="/wiki/%C3%89lecteurs_libres" title="Électeurs libres">Électeurs libres</a> (FW) </td> <td>1&#160;008&#160;400 </td> <td>2,5 </td> <td align="center"><span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en diminution"><img alt="en diminution" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/8px-Decrease2.svg.png" decoding="async" width="8" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/12px-Decrease2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/16px-Decrease2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></span> 0,2 </td> <td>2 </td> <td align="center"><span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en stagnation"><img alt="en stagnation" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Steady.svg/8px-Steady.svg.png" decoding="async" width="8" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Steady.svg/12px-Steady.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Steady.svg/16px-Steady.svg.png 2x" data-file-width="304" data-file-height="391" /></span></span></span> </td></tr> <tr> <td style="background-color: #DCDCDC"> </td> <td align="left">Autres </td> <td>2&#160;860&#160;214 </td> <td>7,1 </td> <td align="center"> </td> <td>5 </td> <td align="center"> </td></tr> <tr bgcolor="#ffffff"> <td colspan="7"> </td></tr> <tr> <td colspan="2" align="left">Suffrages exprimés </td> <td>531&#160;527 </td> <td>97,6 </td> <td bgcolor="#f4f4f4" rowspan="2" colspan="3"> </td></tr> <tr> <td colspan="2" align="left">Votes blancs et invalides </td> <td>12&#160;937 </td> <td>2,4 </td></tr> <tr style="font-weight:bold;"> <td colspan="2" align="left">Total </td> <td>544&#160;464 </td> <td>100 </td> <td align="center">- </td> <td align="center">80 </td> <td align="center"><span data-sort-value=""><span typeof="mw:File"><span title="en stagnation"><img alt="en stagnation" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Steady.svg/8px-Steady.svg.png" decoding="async" width="8" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Steady.svg/12px-Steady.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Steady.svg/16px-Steady.svg.png 2x" data-file-width="304" data-file-height="391" /></span></span></span> </td></tr> <tr> <td colspan="2" align="left">Abstentions </td> <td>566&#160;107 </td> <td>51,0 </td> <td bgcolor="#f4f4f4" rowspan="2" colspan="3"> </td></tr> <tr> <td colspan="2" align="left">Inscrits / participation </td> <td>1&#160;110&#160;571 </td> <td>49,0 </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Districts">Districts</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=18" title="Modifier la section : Districts" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=18" title="Modifier le code source de la section : Districts"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:M%C3%BCnchen_-_Stadtbezirke_(Karte).png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/M%C3%BCnchen_-_Stadtbezirke_%28Karte%29.png/220px-M%C3%BCnchen_-_Stadtbezirke_%28Karte%29.png" decoding="async" width="220" height="170" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/M%C3%BCnchen_-_Stadtbezirke_%28Karte%29.png/330px-M%C3%BCnchen_-_Stadtbezirke_%28Karte%29.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/M%C3%BCnchen_-_Stadtbezirke_%28Karte%29.png/440px-M%C3%BCnchen_-_Stadtbezirke_%28Karte%29.png 2x" data-file-width="2119" data-file-height="1641" /></a><figcaption>Carte des districts de Munich.</figcaption></figure> <p>La ville de Munich est divisée en 25 districts dont la population élit pour chacun un parlement. Ces parlements de districts sont chargés des tâches locales. </p><p>Les dernières élections ont eu lieu en 2002, en même temps que les élections communales. Les sociaux-démocrates du SPD occupent la présidence de seize de ces districts, contre seulement huit pour les démocrates-chrétiens de la CSU et un pour la Rosa Liste. </p><p>Les 649 sièges de ces 25 parlements de districts se divisent ainsi&#160;: 285 sociaux-démocrates, 262 démocrates-chrétiens, 77 Verts, 19 libéraux, 3 membres de la Rosa Liste et 3 représentants d'autres partis. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Armoiries">Armoiries</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=19" title="Modifier la section : Armoiries" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=19" title="Modifier le code source de la section : Armoiries"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le <a href="/wiki/Armoiries_de_Munich" title="Armoiries de Munich">blason de la ville de Munich</a> montre sur fond d'argent un moine en robe noire à bords dorés et chaussures rouges tenant un livre dans sa main gauche et bénissant de la main droite. Les couleurs de la ville sont le noir et le jaune. Le blason actuel est constitué des «&#160;petites amoiries&#160;» votées en 1957 par le conseil municipal. Mais il existe également les «&#160;grandes armoiries&#160;» qui montrent une porte de la ville rouge flanquée de deux tours rouges dont les toits noir et or ont des bandes en zigzag&#160;; un lion d'or rugissant et couronné surplombe le moine des petites armoiries. Dans l'administration, les grandes armoiries ne sont plus utilisées. </p><p>Le moine des armoiries se transforma au fil du temps en un «&#160;enfant munichois&#160;» (<i><a href="/wiki/M%C3%BCnchner_Kindl" title="Münchner Kindl">Münchner Kindl</a></i><sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite_crochet">[</span>31<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, devenu le symbole de la ville — et dont personne ne peut dire avec certitude s'il s'agit d'un garçon ou d'une fille...) </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Jumelages">Jumelages</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=20" title="Modifier la section : Jumelages" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=20" title="Modifier le code source de la section : Jumelages"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La ville de Munich est jumelée avec&#160;: </p> <ul><li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Scotland.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;Écosse"><img alt="Drapeau de l&#39;Écosse" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Flag_of_Scotland.svg/20px-Flag_of_Scotland.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Flag_of_Scotland.svg/30px-Flag_of_Scotland.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Flag_of_Scotland.svg/40px-Flag_of_Scotland.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/%C3%89dimbourg" title="Édimbourg">Édimbourg</a>&#160;(<a href="/wiki/%C3%89cosse" title="Écosse">Écosse</a>)&#160;depuis 1954</li> <li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Italy.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;Italie"><img alt="Drapeau de l&#39;Italie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/20px-Flag_of_Italy.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/30px-Flag_of_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/40px-Flag_of_Italy.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/V%C3%A9rone" title="Vérone">Vérone</a>&#160;(<a href="/wiki/Italie" title="Italie">Italie</a>)&#160;depuis le <time class="nowrap" datetime="1960-03-17" data-sort-value="1960-03-17">17 mars 1960</time></li> <li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France_(1976%E2%80%932020).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la France"><img alt="Drapeau de la France" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg/20px-Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg/30px-Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg/40px-Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Bordeaux" title="Bordeaux">Bordeaux</a>&#160;(<a href="/wiki/France" title="France">France</a>)&#160;depuis le <time class="nowrap" datetime="1964-05-30" data-sort-value="1964-05-30">30 mai 1964</time></li> <li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Japan.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau du Japon"><img alt="Drapeau du Japon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/20px-Flag_of_Japan.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/30px-Flag_of_Japan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/40px-Flag_of_Japan.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Sapporo" title="Sapporo">Sapporo</a>&#160;(<a href="/wiki/Japon" title="Japon">Japon</a>)&#160;depuis le <time class="nowrap" datetime="1972-08-28" data-sort-value="1972-08-28">28 août 1972</time></li> <li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_the_United_States.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau des États-Unis"><img alt="Drapeau des États-Unis" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/20px-Flag_of_the_United_States.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/30px-Flag_of_the_United_States.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/40px-Flag_of_the_United_States.svg.png 2x" data-file-width="1235" data-file-height="650" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Cincinnati" title="Cincinnati">Cincinnati</a>&#160;(<a href="/wiki/%C3%89tats-Unis" title="États-Unis">États-Unis</a>)&#160;depuis le <time class="nowrap" datetime="1989-09-18" data-sort-value="1989-09-18">18 septembre 1989</time></li> <li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Ukraine.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;Ukraine"><img alt="Drapeau de l&#39;Ukraine" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/20px-Flag_of_Ukraine.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/30px-Flag_of_Ukraine.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/40px-Flag_of_Ukraine.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Kiev" title="Kiev">Kiev</a>&#160;(<a href="/wiki/Ukraine" title="Ukraine">Ukraine</a>)&#160;depuis le <time class="nowrap" datetime="1989-10-06" data-sort-value="1989-10-06">6 octobre 1989</time></li> <li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Zimbabwe.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau du Zimbabwe"><img alt="Drapeau du Zimbabwe" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Flag_of_Zimbabwe.svg/20px-Flag_of_Zimbabwe.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Flag_of_Zimbabwe.svg/30px-Flag_of_Zimbabwe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Flag_of_Zimbabwe.svg/40px-Flag_of_Zimbabwe.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Harare" title="Harare">Harare</a>&#160;(<a href="/wiki/Zimbabwe" title="Zimbabwe">Zimbabwe</a>)&#160;depuis 1996, gelé entre <a href="/wiki/1999" title="1999">1999</a> et avril <a href="/wiki/2002" title="2002">2002</a> à cause d'atteintes aux <a href="/wiki/Droits_de_l%27homme" title="Droits de l&#39;homme">Droits de l'homme</a> du gouvernement du Zimbabwe</li> <li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Australia.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;Australie"><img alt="Drapeau de l&#39;Australie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Australia.svg/20px-Flag_of_Australia.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Australia.svg/30px-Flag_of_Australia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Australia.svg/40px-Flag_of_Australia.svg.png 2x" data-file-width="1280" data-file-height="640" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Sydney" title="Sydney">Sydney</a>&#160;(<a href="/wiki/Australie" title="Australie">Australie</a>)&#160;depuis 2014</li></ul> <p><br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Architecture_et_urbanisme">Architecture et urbanisme</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=21" title="Modifier la section : Architecture et urbanisme" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=21" title="Modifier le code source de la section : Architecture et urbanisme"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La ville présente un mélange éclectique d'architecture historique et moderne, car les bâtiments historiques détruits pendant la Seconde Guerre mondiale ont été reconstruits à l'identique et de nouveaux monuments ont été construits. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Centre">Centre</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=22" title="Modifier la section : Centre" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=22" title="Modifier le code source de la section : Centre"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La <a href="/wiki/Marienplatz" title="Marienplatz">Marienplatz</a> est le point central de Munich, au cœur de la vieille ville. Elle est bordée par l'<a href="/wiki/Ancien_h%C3%B4tel_de_ville_de_Munich" title="Ancien hôtel de ville de Munich">Altes Rathaus</a> (<i>ancienne mairie</i>) gothique et le <a href="/wiki/Nouvel_h%C3%B4tel_de_ville_de_Munich" title="Nouvel hôtel de ville de Munich">Neues Rathaus</a> (<i>nouvelle mairie</i>) en <a href="/wiki/Style_n%C3%A9ogothique" title="Style néogothique">style néogothique</a> inspiré de l'hôtel de ville de Bruxelles en gothique du <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle. Le bâtiment le plus emblématique de la ville est sans doute la <a href="/wiki/Cath%C3%A9drale_Notre-Dame_de_Munich" title="Cathédrale Notre-Dame de Munich">cathédrale Notre-Dame</a>, ou <i>Frauenkirche</i>, en brique rouge, avec ses deux tours reconnaissables à leur toit en oignon<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite_crochet">[</span>32<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. La <a href="/wiki/%C3%89glise_Saint-Michel_de_Munich" title="Église Saint-Michel de Munich"><i>Mikaelskirche</i></a> voisine est la plus grande église Renaissance au nord des Alpes. Non loin de là, se trouvent les anciens hauts lieux du pouvoir politique, comme le <a href="/wiki/R%C3%A9sidence_de_Munich" title="Résidence de Munich">palais de la Résidence</a>, commencé en 1385, plus grand palais urbain d'Allemagne, contenant entre autres le Trésor ou le <a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_Cuvilli%C3%A9s" title="Théâtre Cuvilliés">théâtre Cuvillies</a>. À proximité est basé le fameux «&#160;marché aux victuailles&#160;» <i><a href="/wiki/Viktualienmarkt" title="Viktualienmarkt">Viktualienmarkt</a></i>. Trois portes des fortifications médiévales démolies subsistent — l'<a href="/wiki/Isartor" title="Isartor">Isartor</a> à l'est, la <a href="/wiki/Sendlinger_Tor" title="Sendlinger Tor">Sendlinger Tor</a> au sud et la <a href="/wiki/Karlstor" title="Karlstor">Karlstor</a> à l'ouest du centre-ville. </p><p>Au sud de la <a href="/wiki/R%C3%A9sidence_de_Munich" title="Résidence de Munich">Résidence</a>, devant l'opéra, commence la <a href="/wiki/Maximilianstra%C3%9Fe" title="Maximilianstraße">Maximilianstraße</a>, construite au <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle en tant qu'avenue destinée aux parades militaires. Enjambant l'Isar, elle relie la vieille ville aux quartiers de l'est et au <a href="/wiki/Maximilianeum" title="Maximilianeum">Maximilianeum</a>, le siège du Parlement bavarois. Aujourd'hui, l'avenue est bordée de commerces de <a href="/wiki/Luxe" title="Luxe">luxe</a>. </p><p>Au Nord du centre-ville, directement devant le palais de la <a href="/wiki/R%C3%A9sidence_de_Munich" title="Résidence de Munich">Résidence</a>, se trouve l'<i><a href="/wiki/Odeonsplatz" title="Odeonsplatz">Odeonsplatz</a></i> (place de l'Odéon), avec la <i><a href="/wiki/Feldherrnhalle" title="Feldherrnhalle">Feldherrnhalle</a></i>, et l'<a href="/wiki/%C3%89glise_des_Th%C3%A9atins" title="Église des Théatins">église des Théatins</a> (<i>Theatinerkirche</i>), qui est de style <a href="/wiki/Baroque" title="Baroque">baroque</a> (à l'intérieur <a href="/wiki/Rococo" title="Rococo">rococo</a>). À l'ouest de cette dernière, une autre église, la <i><a href="/wiki/Salvatorkirche" title="Salvatorkirche">Salvatorkirche</a></i>, en briques, de style gothique et érigée en 1493, est prêtée, par l'Église catholique, à l'<a href="/wiki/%C3%89glise_orthodoxe_de_Gr%C3%A8ce" class="mw-redirect" title="Église orthodoxe de Grèce">Église grecque orthodoxe</a> depuis plusieurs décennies. Vers le nord, la deuxième plus grande avenue de Munich, la <i><a href="/wiki/Ludwigstra%C3%9Fe" title="Ludwigstraße">Ludwigstrasse</a></i> continuée par la <i><a href="/wiki/Leopoldstra%C3%9Fe" title="Leopoldstraße">Leopoldstrasse</a></i>, mène à la <a href="/wiki/Universit%C3%A9_Louis-et-Maximilien_de_Munich" title="Université Louis-et-Maximilien de Munich">Ludwig-Maximilians-Universität</a> (Université Louis-et-Maximilien) et à l'arc de triomphe <i><a href="/wiki/Siegestor" title="Siegestor">Siegestor</a></i> (porte de la victoire) à travers <a href="/wiki/Schwabing" title="Schwabing">Schwabing</a>, le quartier des étudiants et des artistes. </p><p>Aux alentours du <i>Deutsches Museum</i>, se trouve dans le quartier 'Au' le <i><a href="/wiki/M%C3%BCllersches_Volksbad" title="Müllersches Volksbad">Müllersches Volksbad</a></i> (Bains populaires Müller), qui ouvrit en <a href="/wiki/1901" title="1901">1901</a> après quatre ans de travaux. Il s'agit des bains publics les plus anciens de Munich (style <a href="/wiki/Art_nouveau" title="Art nouveau">Art nouveau</a>). </p><p>Le quartier de <a href="/wiki/Maxvorstadt" title="Maxvorstadt">Maxvorstadt</a> offre nombre d'exemples d'architecture néo-classique. L'un des sites les plus célèbres est la <i><a href="/wiki/K%C3%B6nigsplatz" title="Königsplatz">Königsplatz</a></i> (place royale), avec les <a href="/wiki/Propyl%C3%A9e_de_Munich" title="Propylée de Munich"><i>Propylées</i></a> inspirées de celles de l'Acropole d'Athènes, la <a href="/wiki/Glyptoth%C3%A8que_de_Munich" title="Glyptothèque de Munich"><i>Glyptothèque</i></a> et la <i><a href="/wiki/Staatliche_Antikensammlungen" class="mw-redirect" title="Staatliche Antikensammlungen">Staatliche Antikensammlungen</a></i> (collections d'antiques de l'État). </p><p><a href="/wiki/Schwabing" title="Schwabing">Schwabing</a> et <a href="/wiki/Maxvorstadt" title="Maxvorstadt">Maxvorstadt</a>, proches du centre, comptent de belles rues avec des rangées de bâtiments et de maisons de ville élégantes et de spectaculaires palais urbains colorés, souvent richement décorés avec des détails ornementaux sur leurs façades (comme le <a href="/wiki/Ch%C3%A2teau_Suresnes_(Munich)" title="Château Suresnes (Munich)"><i>château Suresnes</i></a>). De nombreuses petites ruelles ombragées relient les rues plus grandes et les petites places, faisant de Schwabing un quartier d'artistes légendaire au début du <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle. </p> <ul class="gallery mw-gallery-traditional" style="text-align:center"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Theatinerkirche_muc_1.jpg" class="mw-file-description" title="L&#39;église des Théatins à l&#39;Odeonplatz."><img alt="L&#39;église des Théatins à l&#39;Odeonplatz." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Theatinerkirche_muc_1.jpg/103px-Theatinerkirche_muc_1.jpg" decoding="async" width="103" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Theatinerkirche_muc_1.jpg/155px-Theatinerkirche_muc_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Theatinerkirche_muc_1.jpg/206px-Theatinerkirche_muc_1.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="2380" /></a></span></div> <div class="gallerytext">L'<a href="/wiki/%C3%89glise_des_Th%C3%A9atins" title="Église des Théatins">église des Théatins</a> à l'Odeonplatz.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Muenchen-Marienplatz-bjs-2.jpg" class="mw-file-description" title="La Marienplatz."><img alt="La Marienplatz." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Muenchen-Marienplatz-bjs-2.jpg/80px-Muenchen-Marienplatz-bjs-2.jpg" decoding="async" width="80" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Muenchen-Marienplatz-bjs-2.jpg/120px-Muenchen-Marienplatz-bjs-2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Muenchen-Marienplatz-bjs-2.jpg/160px-Muenchen-Marienplatz-bjs-2.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1536" /></a></span></div> <div class="gallerytext">La <a href="/wiki/Marienplatz" title="Marienplatz">Marienplatz</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Asam-kirche_2.jpg" class="mw-file-description" title="Entrée de l&#39;église Saint-Jean-Népomucène (Asamkirche)."><img alt="Entrée de l&#39;église Saint-Jean-Népomucène (Asamkirche)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Asam-kirche_2.jpg/80px-Asam-kirche_2.jpg" decoding="async" width="80" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Asam-kirche_2.jpg/120px-Asam-kirche_2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Asam-kirche_2.jpg/160px-Asam-kirche_2.jpg 2x" data-file-width="676" data-file-height="1014" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Entrée de l'église Saint-Jean-Népomucène (<a href="/wiki/Asamkirche_(Munich)" class="mw-redirect" title="Asamkirche (Munich)">Asamkirche</a>).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Maria_vor_ihrer_Kirche.jpg" class="mw-file-description" title="La colonne de Marie (Marienplatz) en hiver."><img alt="La colonne de Marie (Marienplatz) en hiver." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Maria_vor_ihrer_Kirche.jpg/120px-Maria_vor_ihrer_Kirche.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Maria_vor_ihrer_Kirche.jpg/180px-Maria_vor_ihrer_Kirche.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Maria_vor_ihrer_Kirche.jpg/240px-Maria_vor_ihrer_Kirche.jpg 2x" data-file-width="2272" data-file-height="1704" /></a></span></div> <div class="gallerytext">La colonne de Marie (<a href="/wiki/Marienplatz" title="Marienplatz">Marienplatz</a>) en hiver.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Alter-peter_vom-rathaus.jpg" class="mw-file-description" title="Saint-Pierre et sa haute flèche."><img alt="Saint-Pierre et sa haute flèche." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Alter-peter_vom-rathaus.jpg/89px-Alter-peter_vom-rathaus.jpg" decoding="async" width="89" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Alter-peter_vom-rathaus.jpg/133px-Alter-peter_vom-rathaus.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Alter-peter_vom-rathaus.jpg/178px-Alter-peter_vom-rathaus.jpg 2x" data-file-width="1000" data-file-height="1349" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/%C3%89glise_Saint-Pierre_de_Munich" title="Église Saint-Pierre de Munich">Saint-Pierre et sa haute flèche</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Altes_Rathaus_M%C3%BCnchen.jpg" class="mw-file-description" title="L&#39;ancienne mairie."><img alt="L&#39;ancienne mairie." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Altes_Rathaus_M%C3%BCnchen.jpg/81px-Altes_Rathaus_M%C3%BCnchen.jpg" decoding="async" width="81" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Altes_Rathaus_M%C3%BCnchen.jpg/122px-Altes_Rathaus_M%C3%BCnchen.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Altes_Rathaus_M%C3%BCnchen.jpg/163px-Altes_Rathaus_M%C3%BCnchen.jpg 2x" data-file-width="1222" data-file-height="1798" /></a></span></div> <div class="gallerytext">L'ancienne mairie.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Frauenkirche_Munich_-_View_from_Peterskirche_Tower.jpg" class="mw-file-description" title="Vue de la cathédrale Notre-Dame de Munich (Frauenkirche)."><img alt="Vue de la cathédrale Notre-Dame de Munich (Frauenkirche)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Frauenkirche_Munich_-_View_from_Peterskirche_Tower.jpg/120px-Frauenkirche_Munich_-_View_from_Peterskirche_Tower.jpg" decoding="async" width="120" height="75" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Frauenkirche_Munich_-_View_from_Peterskirche_Tower.jpg/180px-Frauenkirche_Munich_-_View_from_Peterskirche_Tower.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Frauenkirche_Munich_-_View_from_Peterskirche_Tower.jpg/240px-Frauenkirche_Munich_-_View_from_Peterskirche_Tower.jpg 2x" data-file-width="4000" data-file-height="2494" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Vue de la <a href="/wiki/Cath%C3%A9drale_Notre-Dame_de_Munich" title="Cathédrale Notre-Dame de Munich">cathédrale Notre-Dame de Munich</a> (Frauenkirche).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:M%C3%BCllersches_Volksbad_Munich_at_Dusk,_July_2018.jpg" class="mw-file-description" title="Müllersches Volksbad (Bains populaires Müller). Batiment construit de 1897 à 1901, style Art nouveau / Style néo-baroque. Photo juillet 2018."><img alt="Müllersches Volksbad (Bains populaires Müller). Batiment construit de 1897 à 1901, style Art nouveau / Style néo-baroque. Photo juillet 2018." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/M%C3%BCllersches_Volksbad_Munich_at_Dusk%2C_July_2018.jpg/101px-M%C3%BCllersches_Volksbad_Munich_at_Dusk%2C_July_2018.jpg" decoding="async" width="101" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/M%C3%BCllersches_Volksbad_Munich_at_Dusk%2C_July_2018.jpg/151px-M%C3%BCllersches_Volksbad_Munich_at_Dusk%2C_July_2018.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/M%C3%BCllersches_Volksbad_Munich_at_Dusk%2C_July_2018.jpg/201px-M%C3%BCllersches_Volksbad_Munich_at_Dusk%2C_July_2018.jpg 2x" data-file-width="3655" data-file-height="4356" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><i>Müllersches Volksbad</i> (Bains populaires Müller). Batiment construit de 1897 à 1901, style <a href="/wiki/Art_nouveau" title="Art nouveau">Art nouveau</a> / <a href="/wiki/Style_n%C3%A9o-baroque" title="Style néo-baroque">Style néo-baroque</a>. Photo <time class="nowrap" datetime="2018-07" data-sort-value="2018-07">juillet 2018</time>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:St%C3%A4dtisches_Hochhaus_in_M%C3%BCnchen.jpg" class="mw-file-description" title="L&#39;ancien hôtel de ville technique, plus ancien gratte-ciel de la ville (1929)."><img alt="L&#39;ancien hôtel de ville technique, plus ancien gratte-ciel de la ville (1929)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/St%C3%A4dtisches_Hochhaus_in_M%C3%BCnchen.jpg/120px-St%C3%A4dtisches_Hochhaus_in_M%C3%BCnchen.jpg" decoding="async" width="120" height="116" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/St%C3%A4dtisches_Hochhaus_in_M%C3%BCnchen.jpg/180px-St%C3%A4dtisches_Hochhaus_in_M%C3%BCnchen.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/St%C3%A4dtisches_Hochhaus_in_M%C3%BCnchen.jpg/240px-St%C3%A4dtisches_Hochhaus_in_M%C3%BCnchen.jpg 2x" data-file-width="8113" data-file-height="7854" /></a></span></div> <div class="gallerytext">L'ancien <a href="/wiki/St%C3%A4dtisches_Hochhaus_(Munich)" title="Städtisches Hochhaus (Munich)">hôtel de ville technique</a>, plus ancien gratte-ciel de la ville (1929).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Detail_of_Neues_Rathaus,_M%C3%BCnchen_D.jpg" class="mw-file-description" title="Le Neues Rathaus à Munich"><img alt="Le Neues Rathaus à Munich" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Detail_of_Neues_Rathaus%2C_M%C3%BCnchen_D.jpg/120px-Detail_of_Neues_Rathaus%2C_M%C3%BCnchen_D.jpg" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Detail_of_Neues_Rathaus%2C_M%C3%BCnchen_D.jpg/180px-Detail_of_Neues_Rathaus%2C_M%C3%BCnchen_D.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Detail_of_Neues_Rathaus%2C_M%C3%BCnchen_D.jpg/240px-Detail_of_Neues_Rathaus%2C_M%C3%BCnchen_D.jpg 2x" data-file-width="3008" data-file-height="2000" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Le <a href="/wiki/Nouvel_h%C3%B4tel_de_ville_de_Munich" title="Nouvel hôtel de ville de Munich">Neues Rathaus</a> à Munich</div> </li> </ul><p> Avant la Seconde Guerre mondiale, se trouvait au centre de la ville la grande synagogue, détruite par les nazis. </p><div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Ancienne_grande_synagogue_de_Munich_(1887-1938)" title="Ancienne grande synagogue de Munich (1887-1938)">Ancienne grande synagogue de Munich (1887-1938)</a>.</div></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Est">Est</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=23" title="Modifier la section : Est" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=23" title="Modifier le code source de la section : Est"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le quartier riche de <a href="/wiki/Bogenhausen" title="Bogenhausen">Bogenhausen</a> à l'est de Munich est un autre quartier peu connu (au moins parmi les touristes) riche en architecture extravagante, en particulier autour de <a href="/wiki/Prinzregentenstra%C3%9Fe" title="Prinzregentenstraße">Prinzregentenstraße</a>. L'un des plus beaux bâtiments de Bogenhausen est la <i><a href="/wiki/Villa_Stuck" title="Villa Stuck">Villa Stuck</a></i>, célèbre résidence du peintre Franz von Stuck. Un quartier de Munich (<a href="/wiki/Au-Haidhausen" title="Au-Haidhausen">Haidhausen</a>) s'appelle «&#160;Franzosenviertel&#160;» (<i>quartier des Français</i>) non pas parce que ses premiers habitants étaient d'origine française mais parce que les noms des rues commémorent des batailles de la <a href="/wiki/Guerre_de_1870" class="mw-redirect" title="Guerre de 1870">guerre de 1870</a>&#160;: <a href="/wiki/Bataille_de_Gravelotte" class="mw-redirect" title="Bataille de Gravelotte">Gravelottestraße</a>, <a href="/wiki/Bataille_de_Bazeilles" title="Bataille de Bazeilles">Bazeillesstraße</a>, <a href="/wiki/Si%C3%A8ge_de_Belfort_(1870-1871)" title="Siège de Belfort (1870-1871)">Belfortstraße</a>, Lothringerstraße<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite_crochet">[</span>N 1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, <a href="/wiki/Bataille_de_Wissembourg_(1870)" title="Bataille de Wissembourg (1870)">Weißenburgerstraße et Weißenburgerplatz</a>, <a href="/wiki/Bataille_de_Sedan" title="Bataille de Sedan">Sedanstraße</a>, Breisacherstraße, <a href="/wiki/Si%C3%A8ge_de_Metz_(1870)" title="Siège de Metz (1870)">Metzstraße</a>, Elsässerstraße, Balanstraße, Spicherenstraße ainsi qu'Orleansstraße, Pariserstraße, Pariserplatz et Bordeauxplatz. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:MUC_Haidhausen_StJohannBaptistAu%C3%9Fen.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/MUC_Haidhausen_StJohannBaptistAu%C3%9Fen.jpg/220px-MUC_Haidhausen_StJohannBaptistAu%C3%9Fen.jpg" decoding="async" width="220" height="292" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/MUC_Haidhausen_StJohannBaptistAu%C3%9Fen.jpg/330px-MUC_Haidhausen_StJohannBaptistAu%C3%9Fen.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/MUC_Haidhausen_StJohannBaptistAu%C3%9Fen.jpg/440px-MUC_Haidhausen_StJohannBaptistAu%C3%9Fen.jpg 2x" data-file-width="905" data-file-height="1203" /></a><figcaption><a href="/wiki/Nouvelle_%C3%A9glise_Saint-Jean-Baptiste_de_Munich" title="Nouvelle église Saint-Jean-Baptiste de Munich">Nouvelle église Saint-Jean-Baptiste</a> dans le quartier de <a href="/wiki/Au-Haidhausen" title="Au-Haidhausen">Haidausen</a> dans l'est de la ville</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ouest">Ouest</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=24" title="Modifier la section : Ouest" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=24" title="Modifier le code source de la section : Ouest"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Plus éloigné du centre-ville vers l'ouest, se trouve le <a href="/wiki/Ch%C3%A2teau_de_Nymphembourg" class="mw-redirect" title="Château de Nymphembourg">château de Nymphembourg</a>. Avec son architecture et son parc unique, il servait de résidence d'été à la famille royale des <a href="/wiki/Wittelsbach" class="mw-redirect" title="Wittelsbach">Wittelsbach</a>. Il y a le <a href="/wiki/Jardin_botanique_de_Munich" title="Jardin botanique de Munich">jardin botanique de Munich</a> dans le parc du château. Derrière les murs de l'enceinte du parc se trouve le <a href="/wiki/Ch%C3%A2teau_de_Blutenburg" title="Château de Blutenburg">château de Blutenburg</a>, ancien pavillon de chasse des ducs de Bavière entouré de murs d'enceinte. Non loin également le <a href="/wiki/Palais_de_F%C3%BCrstenried" title="Palais de Fürstenried">palais de Fürstenried</a>, folie baroque érigé en 1715 comme pavillon de chasse. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nord">Nord</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=25" title="Modifier la section : Nord" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=25" title="Modifier le code source de la section : Nord"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Olympiasee.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Olympiasee.jpg/220px-Olympiasee.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Olympiasee.jpg/330px-Olympiasee.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Olympiasee.jpg/440px-Olympiasee.jpg 2x" data-file-width="2304" data-file-height="1728" /></a><figcaption>Olympiasee.</figcaption></figure> <p>Au nord de la ville se trouve le domaine olympique construit pour les <a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_1972" title="Jeux olympiques d&#39;été de 1972">Jeux olympiques d'été de 1972</a>. L'ensemble architectural et touristique constitué du stade, de la piscine et du gymnase olympique est célèbre dans le monde entier pour ses formes en toits de tente. Ici se trouve également l'<a href="/wiki/Olympiaturm" title="Olympiaturm">Olympiaturm</a> (<i>tour olympique</i>), émetteur de radio et de télévision, d'une hauteur de 291&#160;mètres. Elle a ouvert en 1968, et comporte un restaurant qui tourne sur lui-même à 101&#160;mètres de hauteur. Le domaine olympique comprend aussi l'Olympiaberg (la <i>montagne olympique</i>), colline artificielle construite avec les gravas des bombardements de la Seconde Guerre mondiale. </p><p>Un autre site sportif important est le stade <a href="/wiki/Allianz_Arena" title="Allianz Arena">Allianz Arena</a> ouvert en mai 2005, également situé au nord, où ont lieu les matchs à domicile du <a href="/wiki/Bayern_Munich" title="Bayern Munich">Bayern Munich</a>. La plupart des immeubles de grande hauteur de la ville sont regroupés à l'extrémité nord de Munich, comme l'Hypo-Haus, le bâtiment Arabella High-Rise, les <a href="/wiki/Highlight_Towers" title="Highlight Towers">Highlight Towers</a>, Uptown Munich, la Münchner Tor et le siège social de BMW à côté du parc olympique. </p><p>La deuxième grande résidence baroque de Munich est le <a href="/wiki/Ch%C3%A2teau_de_Schleissheim" title="Château de Schleissheim">château de Schleissheim</a>, situé dans la banlieue nord d’<a href="/wiki/Oberschlei%C3%9Fheim" title="Oberschleißheim">Oberschleissheim</a>, un complexe de palais comprenant trois résidences distinctes: Altes Schloss Schleissheim (l’ancien palais), Neues Schloss Schleissheim (le nouveau palais) et Schloss Lustheim (palais de Lustheim). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Fontaines">Fontaines</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=26" title="Modifier la section : Fontaines" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=26" title="Modifier le code source de la section : Fontaines"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Fischbrunnen_Marienplatz_Muenchen.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Fischbrunnen_Marienplatz_Muenchen.jpg/170px-Fischbrunnen_Marienplatz_Muenchen.jpg" decoding="async" width="170" height="255" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Fischbrunnen_Marienplatz_Muenchen.jpg/255px-Fischbrunnen_Marienplatz_Muenchen.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Fischbrunnen_Marienplatz_Muenchen.jpg/340px-Fischbrunnen_Marienplatz_Muenchen.jpg 2x" data-file-width="2304" data-file-height="3456" /></a><figcaption>La Fontaine aux poissons.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Detail_of_Wasserglockenbrunnen,_Munich,_June_2017.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Detail_of_Wasserglockenbrunnen%2C_Munich%2C_June_2017.jpg/170px-Detail_of_Wasserglockenbrunnen%2C_Munich%2C_June_2017.jpg" decoding="async" width="170" height="99" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Detail_of_Wasserglockenbrunnen%2C_Munich%2C_June_2017.jpg/255px-Detail_of_Wasserglockenbrunnen%2C_Munich%2C_June_2017.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Detail_of_Wasserglockenbrunnen%2C_Munich%2C_June_2017.jpg/340px-Detail_of_Wasserglockenbrunnen%2C_Munich%2C_June_2017.jpg 2x" data-file-width="5249" data-file-height="3067" /></a><figcaption>Détail de <i>Wasserglockenbrunnen</i>, sur la Frauenplatz</figcaption></figure> <p>Il y a à Munich environ mille deux cents fontaines dont sept cents sont municipales. La plus vieille d'entre elles est la <i>Fischbrunnen</i> (fontaine aux poissons) sur la <i><a href="/wiki/Marienplatz" title="Marienplatz">Marienplatz</a></i>. Une autre fontaine importante est la <i><a href="/wiki/Fontaine_des_Wittelsbach" title="Fontaine des Wittelsbach">Wittelsbacher Brunnen</a></i> (fontaine des Wittelsbach) sur la <i>Lenbachplatz</i>, due à l'artiste <a href="/wiki/Adolf_von_Hildebrand" title="Adolf von Hildebrand">Adolf von Hildebrand</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Parcs">Parcs</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=27" title="Modifier la section : Parcs" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=27" title="Modifier le code source de la section : Parcs"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Munich est une ville densément construite mais offre toujours de nombreux parcs publics. Connu dans le monde entier, l'<a href="/wiki/Englischer_Garten" title="Englischer Garten">Englischer Garten</a> (<i>jardin anglais</i>) s'étire du centre de Munich vers la limite nord de la ville, avec une surface de 3,71&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre carré">km<sup>2</sup></abbr>, il est plus vaste que <a href="/wiki/Central_Park" title="Central Park">Central Park</a> à <a href="/wiki/New_York" title="New York">New York</a> et est l'un des parcs urbains les plus étendus du monde<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite_crochet">[</span>33<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le plus ancien parc de la ville est le <a href="/wiki/Hofgarten_de_Munich" title="Hofgarten de Munich">Hofgarten</a>, près de la Residenz, datant du <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle. On peut citer également l'<a href="/wiki/Parc_olympique_de_Munich" title="Parc olympique de Munich">Olympiapark</a> (<i>parc olympique</i>) sur le site olympique qui offre une vue imprenable sur la ville et ses environs du haut de l'Olympiaberg. Il existe en outre un nombre important de parcs tels que les <a href="/wiki/Westpark" title="Westpark">Westpark</a> et <a href="/wiki/Ostpark" title="Ostpark">Ostpark</a> (collines artificielles créées avec les déblais du métro, ski de fond en hiver), le <a href="/wiki/Bavariapark" title="Bavariapark">Bavariapark</a>, le <a href="/wiki/Luitpoldpark" title="Luitpoldpark">Luitpoldpark</a>, le <a href="/wiki/S%C3%BCdpark" title="Südpark">Südpark</a> ou l'immense parc de 180 hectares du château de <a href="/wiki/Nymphenburg" class="mw-redirect" title="Nymphenburg">Nymphenburg</a>, qui font de Munich une ville extrêmement verte en été et permettent de faire de longues promenades en hiver. </p><p>Du nord au sud de la ville, les berges de l'Isar offrent un environnement vert où il est possible de se promener à pied ou à vélo, dans de vastes espaces verts aménagés, comme les <a href="/wiki/Fr%C3%BChlingsanlagen" title="Frühlingsanlagen">Frühlingsanlagen</a> ou les <a href="/wiki/Maximiliansanlagen" title="Maximiliansanlagen">Maximiliansanlangen</a>. La partie qui s'étend du <a href="/wiki/Deutsches_Museum" title="Deutsches Museum">Deutsches Museum</a> à l'île Flaucher sont des lieux privilégiés pour des grillades et la baignade (également le naturisme). </p><p>Le <a href="/wiki/Zoo_de_Munich" title="Zoo de Munich">zoo de Munich</a> (<i>Tierpark Hellabrunn</i>), fondé en 1911 dans une zone boisée, est l'un des plus importants d'Allemagne, avec ses 40 ha et ses 18 000 animaux. </p><p>Pour le <a href="/wiki/Bundesgartenschau_2005" title="Bundesgartenschau 2005">Bundesgartenschau 2005</a> (salon de jardinage), un nouveau parc a été aménagé à l'est de Munich, le <a href="/wiki/Riemer_Park" title="Riemer Park">Riemer Park</a>, sur l'emplacement de l'ancien aéroport. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Culture">Culture</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=28" title="Modifier la section : Culture" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=28" title="Modifier le code source de la section : Culture"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Oktoberfest1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Oktoberfest1.jpg/220px-Oktoberfest1.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Oktoberfest1.jpg/330px-Oktoberfest1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Oktoberfest1.jpg/440px-Oktoberfest1.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="450" /></a><figcaption><a href="/wiki/Oktoberfest" title="Oktoberfest">Oktoberfest</a> (2003).</figcaption></figure> <p><span class="citation">«&#160;Munich est lovée entre l’art et la bière comme un village entre deux collines&#160;»</span> écrivait <a href="/wiki/Heinrich_Heine" title="Heinrich Heine">Heinrich Heine</a> il y a plus de 150 ans. Entre la <a href="/wiki/F%C3%AAte_de_la_bi%C3%A8re" title="Fête de la bière">fête de la bière</a> et l’opéra, la <a href="/wiki/Hofbr%C3%A4uhaus" class="mw-redirect" title="Hofbräuhaus">Hofbräuhaus</a> et la <a href="/wiki/Pinacoth%C3%A8que" title="Pinacothèque">Pinacothèque</a>, <a href="/wiki/Bayerische_Motoren_Werke_AG" class="mw-redirect" title="Bayerische Motoren Werke AG">BMW</a> et le <a href="/wiki/Bayern_Munich" title="Bayern Munich">Bayern Munich</a>, Munich s’entend fort bien à concilier tradition bavaroise et activités frénétiques. Munich est une ville enracinée dans le Sud de l’Allemagne et est connue internationalement pour ses collections d'art ancien et classique. Ainsi l'<a href="/wiki/Alte_Pinakothek" title="Alte Pinakothek">Alte Pinakothek</a>, la <a href="/wiki/Neue_Pinakothek" title="Neue Pinakothek">Neue Pinakothek</a>, la <a href="/wiki/Pinakothek_der_Moderne" title="Pinakothek der Moderne">Pinakothek der Moderne</a>, et le <a href="/wiki/Mus%C3%A9e_Lenbachhaus_de_Munich" class="mw-redirect" title="Musée Lenbachhaus de Munich">Lenbachhaus</a> font partie des musées de peinture les plus renommés du monde. Le <a href="/wiki/Deutsches_Museum" title="Deutsches Museum">Deutsches Museum</a> est le plus grand musée au monde consacré aux sciences et techniques, et avec plus d'un million de visiteurs par an, l'un des musées les plus visités d'Europe. La <a href="/wiki/Glyptoth%C3%A8que_de_Munich" title="Glyptothèque de Munich">Glyptothèque</a> et le <a href="/wiki/Staatliche_Antikensammlungen" class="mw-redirect" title="Staatliche Antikensammlungen">Staatliche Antikensammlungen</a> abritent des collections d'antiquités prestigieuses, de même que le <a href="/wiki/Mus%C3%A9e_national_d%27art_%C3%A9gyptien_de_Munich" class="mw-redirect" title="Musée national d&#39;art égyptien de Munich">Musée national d'art égyptien</a>. Mais d'autres musées font également partie des musées les plus connus d'Allemagne, tels que le <a href="/wiki/Mus%C3%A9e_national_d%27ethnologie_de_Munich" title="Musée national d&#39;ethnologie de Munich">Völkerkundemuseum</a> (<i>musée d'ethnologie</i>), le <a href="/wiki/Pal%C3%A4ontologisches_Museum_(Munich)" class="mw-redirect" title="Paläontologisches Museum (Munich)">Paläontologisches Museum</a> (qui présente la <i>collection préhistorique de l'État</i>) ou le <a href="/wiki/Bayerisches_Nationalmuseum" class="mw-redirect" title="Bayerisches Nationalmuseum">musée national Bavarois</a>. Il y a également dans l'enceinte de la ville le Bayerische Staatsoper (<i><a href="/wiki/Op%C3%A9ra_d%27%C3%89tat_de_Bavi%C3%A8re" class="mw-redirect" title="Opéra d&#39;État de Bavière">Opéra d'État de Bavière</a></i>), le <a href="/wiki/Bayerisches_Staatsschauspiel" title="Bayerisches Staatsschauspiel">Bayerisches Staatsschauspiel</a> (<i>Théâtre de l'État de Bavière</i>) qui a sa scène principale dans l'ancien théâtre de la Résidence. </p><p>Les manifestations les plus connues sont le festival de l'opéra et le <a href="/wiki/Festival_du_film_de_Munich" title="Festival du film de Munich">festival du film</a>. La célèbre Oktoberfest, plus connue en France sous le nom de <a href="/wiki/F%C3%AAte_de_la_bi%C3%A8re" title="Fête de la bière">Fête de la bière</a>, est la plus grande foire foraine et fête populaire de ce style et est visitée par des touristes du monde entier. Cette fête est également appelée <i>Wiesn</i> par les Munichois du fait qu'elle a lieu sur le <i><a href="/wiki/Theresienwiese" title="Theresienwiese">Theresienwiese</a></i> (Pré de Thérèse)&#160;; elle fut à l'origine organisée en souvenir de la fête populaire qui eut lieu pour le mariage de la princesse <a href="/wiki/Th%C3%A9r%C3%A8se_de_Saxe-Hildburghausen" title="Thérèse de Saxe-Hildburghausen">Thérèse de Saxe-Hildburghausen</a> avec <a href="/wiki/Louis_Ier_de_Bavi%C3%A8re" class="mw-redirect" title="Louis Ier de Bavière">Louis <abbr class="abbr" title="premier">I<sup>er</sup></abbr> de Bavière</a>. Le festival <a href="/w/index.php?title=A*Devantgarde&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="A*Devantgarde (page inexistante)">A*Devantgarde</a>&#160;<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/A*Devantgarde" class="extiw" title="en:A*Devantgarde"><span class="indicateur-langue" title="Article en anglais&#160;: «&#160;A*Devantgarde&#160;»">(en)</span></a> tourne autour du thème de la musique d'<a href="/wiki/Avant-garde_(art)" title="Avant-garde (art)">avant-garde</a>. </p><p>Munich organise avec sa jumelle <a href="/wiki/Cincinnati" title="Cincinnati">Cincinnati</a> un échange d'artistes et des expositions dans les deux villes. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Théâtre"><span id="Th.C3.A9.C3.A2tre"></span>Théâtre</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=29" title="Modifier la section : Théâtre" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=29" title="Modifier le code source de la section : Théâtre"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Munich a une culture théâtrale, de ballet et d'opéra très riche avec cinq scènes d'État, trois municipales et plus de cinquante scènes privées. Les sites importants sont le <a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_national_de_Munich" class="mw-redirect" title="Théâtre national de Munich">Théâtre National de Munich</a> (Opéra d'État de Bavière, Ballet de l'État de Bavière), le <a href="/wiki/Residenztheater_(Munich)" title="Residenztheater (Munich)">Théâtre Residenz</a> (Théâtre de l'État de Bavière), le <a href="/wiki/Staatstheater_am_G%C3%A4rtnerplatz_de_Munich" title="Staatstheater am Gärtnerplatz de Munich">théâtre d'Etat sur Gärtnerplatz</a> (opéra, opérette, danse et musique), le <a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_du_Prince-R%C3%A9gent" title="Théâtre du Prince-Régent">Théâtre du Prince-Régent</a> (Académie bavaroise du Théâtre, théâtre national, concerts), le <a href="/wiki/Kammerspiele_(Munich)" title="Kammerspiele (Munich)">Schauspielhaus</a> (Munich Kammerspiele), le Schauburg, le Volkstheater de Munich et le <a href="/wiki/Deutsches_Theater_(Munich)" title="Deutsches Theater (Munich)">Deutsches Theater</a> (théâtre allemand).<br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Musique_et_orchestres">Musique et orchestres</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=30" title="Modifier la section : Musique et orchestres" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=30" title="Modifier le code source de la section : Musique et orchestres"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La ville a une longue tradition musicale. De grands compositeurs tels que <a href="/wiki/Roland_de_Lassus" title="Roland de Lassus">Roland de Lassus</a>, <a href="/wiki/Carl_Maria_von_Weber" title="Carl Maria von Weber">Carl Maria von Weber</a>, <a href="/wiki/Gustav_Mahler" title="Gustav Mahler">Gustav Mahler</a>, <a href="/wiki/Richard_Strauss" title="Richard Strauss">Richard Strauss</a> et <a href="/wiki/Carl_Orff" title="Carl Orff">Carl Orff</a> ont travaillé ici. En 1775, <i><a href="/wiki/La_finta_giardiniera" title="La finta giardiniera">La finta giardiniera</a></i> de <a href="/wiki/Wolfgang_Amadeus_Mozart" title="Wolfgang Amadeus Mozart">Wolfgang Amadeus Mozart</a> fut créée au Salvatortheater, suivie de la première mondiale de son <i><a href="/wiki/Idomeneo,_re_di_Creta" title="Idomeneo, re di Creta">Idomeneo</a></i> en 1781 au Théâtre Cuvilliés. Plusieurs opéras de <a href="/wiki/Richard_Wagner" title="Richard Wagner">Richard Wagner</a> ont été créés au Théâtre National sous Louis II. </p><p>Les trois principaux orchestres de Munich, mondialement connus&#160;: </p> <ul><li>Münchner Philharmoniker (<i><a href="/wiki/Orchestre_philharmonique_de_Munich" title="Orchestre philharmonique de Munich">Orchestre philharmonique de Munich</a></i>)</li> <li><a href="/wiki/Orchestre_symphonique_de_la_Radiodiffusion_bavaroise" title="Orchestre symphonique de la Radiodiffusion bavaroise">Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks</a> (<i><a href="/wiki/Orchestre_symphonique_de_la_Radiodiffusion_bavaroise" title="Orchestre symphonique de la Radiodiffusion bavaroise">Orchestre symphonique de la Radiodiffusion bavaroise</a></i>)</li> <li>Bayerisches Staatsorchester (<a href="/wiki/Orchestre_de_l%27Op%C3%A9ra_d%27%C3%89tat_de_Bavi%C3%A8re" class="mw-redirect" title="Orchestre de l&#39;Opéra d&#39;État de Bavière">Orchestre de l'Opéra d'État de Bavière</a>, c'est l'orchestre de l'opéra <a href="/wiki/Bayerische_Staatsoper" title="Bayerische Staatsoper">Bayerische Staatsoper</a>)</li></ul> <p>Les autres formations&#160;: </p> <div style="column-count:2;column-gap:1em;" class="colonnes"> <ul><li>Philharmonischer Chor München (<i>Chœur de l'orchestre philharmonique de Munich</i>)</li> <li><a href="/wiki/Orchestre_symphonique_de_Munich" title="Orchestre symphonique de Munich">Münchner Symphoniker</a> (<i><a href="/wiki/Orchestre_symphonique_de_Munich" title="Orchestre symphonique de Munich">Orchestre symphonique de Munich</a></i>)</li> <li><a href="/wiki/Orchestre_de_la_radio_de_Munich" title="Orchestre de la radio de Munich">Münchner Rundfunkorchester</a> (<i><a href="/wiki/Orchestre_de_la_radio_de_Munich" title="Orchestre de la radio de Munich">Orchestre de la radio de Munich</a></i>)</li> <li>Chor des Bayerischen Rundfunks (<i>Chœur de la radio bavaroise</i>)</li> <li><a href="/wiki/M%C3%BCnchener_Bach-Chor" title="Münchener Bach-Chor">Münchener Bach-Chor</a> (<i>Chœur Bach de Munich</i>) (amateurs)</li> <li><a href="/wiki/Orchestre_de_chambre_de_Munich" title="Orchestre de chambre de Munich">Münchener Kammerorchester</a> (<i><a href="/wiki/Orchestre_de_chambre_de_Munich" title="Orchestre de chambre de Munich">Orchestre de chambre de Munich</a></i>)</li> <li>Bayerische Kammerphilharmonie (<i>Philharmonique de chambre de Bavière</i>)</li> <li>Sinfonietta München (<i>un des orchestres de l'Université</i>)</li> <li>Abaco-Orchester (<i>un des orchestres de l'Université</i>)</li> <li>Jugend Symphonie Orchester München (<i>Orchestre symphonique de la jeunesse de Munich</i>)</li> <li>Akademisches Symphonieorchester München (<i>Orchestre symphonique académique de Munich</i>)</li> <li>Gruppe für alte Musik&#160;: Ensemble de musique ancienne</li></ul> </div> <p><br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Musées"><span id="Mus.C3.A9es"></span>Musées</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=31" title="Modifier la section : Musées" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=31" title="Modifier le code source de la section : Musées"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div><p> Munich est internationalement connue pour ses collections d'art ancien et classique, qui sont présentées dans des musées d'État, municipaux ou privés tels que des galeries. Munich compte une cinquantaine de musées. </p><div style="column-count:2;column-gap:1em;" class="colonnes"> <ul><li>Quartier des musées <a href="/wiki/Kunstareal" title="Kunstareal">Kunstareal</a>&#160;: <ul><li><a href="/wiki/Glyptoth%C3%A8que_de_Munich" title="Glyptothèque de Munich">Glyptothèque</a>&#160;: remarquable collection de statues et de sculptures grecques et romaines</li> <li><a href="/wiki/Staatliche_Antikensammlungen" class="mw-redirect" title="Staatliche Antikensammlungen">Staatliche Antikensammlungen</a>&#160;: antiquités grecques, étrusques et romaines (collection de céramiques réputée)</li> <li><a href="/wiki/Pinakothek_der_Moderne" title="Pinakothek der Moderne">Pinakothek der Moderne</a>&#160;: musée d'art contemporain (Dali, Picasso, Warhol...), abrite également une exposition sur le design. Elle présente de nombreuses expositions temporaires. L'architecture du musée est remarquable.</li> <li><a href="/wiki/Museum_Brandhorst" title="Museum Brandhorst">Museum Brandhorst</a>&#160;: musée d'art moderne.</li> <li><a href="/wiki/Mus%C3%A9e_Lenbachhaus_de_Munich" class="mw-redirect" title="Musée Lenbachhaus de Munich">Lenbachhaus</a>&#160;: musée construit dans un style villa florentine, exposition art contemporain.</li> <li><a href="/wiki/Mus%C3%A9e_national_d%27art_%C3%A9gyptien_de_Munich" class="mw-redirect" title="Musée national d&#39;art égyptien de Munich">Musée national d'art égyptien de Munich</a>, déplacé au Kunstareal en 2010.</li> <li><a href="/wiki/Alte_Pinakothek" title="Alte Pinakothek">Alte Pinakothek</a>&#160;: une des plus importantes collections de peintures du monde, en particulier des écoles italienne, flamande et hollandaise (du <a href="/wiki/XIIIe_si%C3%A8cle" title="XIIIe siècle"><abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr></a>&#32;au&#32;<a href="/wiki/XVIIIe_si%C3%A8cle" title="XVIIIe siècle"><abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr></a>&#160;siècle).</li> <li><a href="/wiki/K%C3%B6nigsplatz" title="Königsplatz">Königsplatz</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Neue_Pinakothek" title="Neue Pinakothek">Neue Pinakothek</a>&#160;: fondée par <a href="/wiki/Louis_Ier_de_Bavi%C3%A8re" class="mw-redirect" title="Louis Ier de Bavière">Louis <abbr class="abbr" title="premier">I<sup>er</sup></abbr></a> en 1846 pour les collections de la fin du <a href="/wiki/XVIIIe_si%C3%A8cle" title="XVIIIe siècle"><abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr></a> jusqu'au <a href="/wiki/XIXe_si%C3%A8cle" title="XIXe siècle"><abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</a>, présente des <a href="/wiki/Impressionnisme" title="Impressionnisme">impressionnistes</a> et des peintres allemands.</li> <li><a href="/wiki/Haus_der_Kunst" title="Haus der Kunst">Haus der Kunst</a> qui abrite la galerie d'art moderne issue de la Neue Pinakotek et accueille de nombreuses expositions</li> <li>Le <a href="/wiki/Deutsches_Museum" title="Deutsches Museum">Deutsches Museum</a>, musée des sciences et de la technique</li> <li>Le <a href="/wiki/Mus%C3%A9e_BMW" title="Musée BMW">Musée BMW</a>&#160;: musée du constructeur de voitures et de motos bavarois à l'hélice qui a ouvert ses portes le 21 juin 2007.</li> <li>Le <a href="/wiki/Synagogue_Ohel_Jakob_(Munich)" title="Synagogue Ohel Jakob (Munich)">Musée juif</a> inauguré en 2007, fait partie du Centre juif situé place Jakob.</li> <li><a href="/wiki/M%C3%BCnchner_Stadtmuseum" title="Münchner Stadtmuseum">Münchner Stadtmuseum</a>&#160;: musée historique de la ville, thèmes d'exposition multiples et différents, par exemple d'art gothique.</li> <li><a href="/wiki/Bayerisches_Nationalmuseum" class="mw-redirect" title="Bayerisches Nationalmuseum">Musée national bavarois</a> (<i>Bayerisches Nationalmuseum</i>). <a href="/wiki/Maximilien_II_de_Bavi%C3%A8re" class="mw-redirect" title="Maximilien II de Bavière">Maximilien II</a> créa ce musée en 1855 pour conserver les richesses artistiques de la <a href="/wiki/Bavi%C3%A8re" title="Bavière">Bavière</a>.</li> <li>Le <a href="/wiki/Mus%C3%A9e_de_la_chasse_et_de_la_p%C3%AAche" title="Musée de la chasse et de la pêche">musée de la chasse et de la pêche</a> (<i>Deutsches Jagd- und Fischereimuseum</i>)</li></ul> </div> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:M%C3%BCnchen_alte_Pinakothek_01.JPG" class="mw-file-description" title="Ancienne Pinacothèque"><img alt="Ancienne Pinacothèque" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/M%C3%BCnchen_alte_Pinakothek_01.JPG/120px-M%C3%BCnchen_alte_Pinakothek_01.JPG" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/M%C3%BCnchen_alte_Pinakothek_01.JPG/180px-M%C3%BCnchen_alte_Pinakothek_01.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/M%C3%BCnchen_alte_Pinakothek_01.JPG/240px-M%C3%BCnchen_alte_Pinakothek_01.JPG 2x" data-file-width="1191" data-file-height="893" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Ancienne Pinacothèque</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:East_side_of_the_Neue_Pinakothek.jpg" class="mw-file-description" title="Nouvelle Pinacothèque"><img alt="Nouvelle Pinacothèque" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/East_side_of_the_Neue_Pinakothek.jpg/120px-East_side_of_the_Neue_Pinakothek.jpg" decoding="async" width="120" height="87" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/East_side_of_the_Neue_Pinakothek.jpg/180px-East_side_of_the_Neue_Pinakothek.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/East_side_of_the_Neue_Pinakothek.jpg/240px-East_side_of_the_Neue_Pinakothek.jpg 2x" data-file-width="2980" data-file-height="2150" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Nouvelle Pinacothèque</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Pinakothek_der_Moderne_Suedseite_Muenchen-2.jpg" class="mw-file-description" title="Pinacothèque d&#39;art moderne"><img alt="Pinacothèque d&#39;art moderne" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Pinakothek_der_Moderne_Suedseite_Muenchen-2.jpg/120px-Pinakothek_der_Moderne_Suedseite_Muenchen-2.jpg" decoding="async" width="120" height="65" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Pinakothek_der_Moderne_Suedseite_Muenchen-2.jpg/180px-Pinakothek_der_Moderne_Suedseite_Muenchen-2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Pinakothek_der_Moderne_Suedseite_Muenchen-2.jpg/240px-Pinakothek_der_Moderne_Suedseite_Muenchen-2.jpg 2x" data-file-width="3354" data-file-height="1824" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Pinacothèque d'art moderne</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Brandhorst-Museum_-_Panorama.jpg" class="mw-file-description" title="Musée Brandhorst"><img alt="Musée Brandhorst" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Brandhorst-Museum_-_Panorama.jpg/120px-Brandhorst-Museum_-_Panorama.jpg" decoding="async" width="120" height="89" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Brandhorst-Museum_-_Panorama.jpg/180px-Brandhorst-Museum_-_Panorama.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Brandhorst-Museum_-_Panorama.jpg/240px-Brandhorst-Museum_-_Panorama.jpg 2x" data-file-width="2047" data-file-height="1520" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Musée Brandhorst</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Deutsches_Museum_Muenchen-01.JPG" class="mw-file-description" title="Deutsches Museum"><img alt="Deutsches Museum" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Deutsches_Museum_Muenchen-01.JPG/120px-Deutsches_Museum_Muenchen-01.JPG" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Deutsches_Museum_Muenchen-01.JPG/180px-Deutsches_Museum_Muenchen-01.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Deutsches_Museum_Muenchen-01.JPG/240px-Deutsches_Museum_Muenchen-01.JPG 2x" data-file-width="3228" data-file-height="2421" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Deutsches Museum</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Haus_der_Kunst_-_Munich_-_2013.jpg" class="mw-file-description" title="Haus der Kunst (« Maison de l&#39;Art »)"><img alt="Haus der Kunst (« Maison de l&#39;Art »)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Haus_der_Kunst_-_Munich_-_2013.jpg/120px-Haus_der_Kunst_-_Munich_-_2013.jpg" decoding="async" width="120" height="51" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Haus_der_Kunst_-_Munich_-_2013.jpg/180px-Haus_der_Kunst_-_Munich_-_2013.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Haus_der_Kunst_-_Munich_-_2013.jpg/240px-Haus_der_Kunst_-_Munich_-_2013.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="869" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Haus der Kunst («&#160;Maison de l'Art&#160;»)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Bayerisches_Nationalmuseum_Pano.jpg" class="mw-file-description" title="Musée National Bavarois"><img alt="Musée National Bavarois" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Bayerisches_Nationalmuseum_Pano.jpg/120px-Bayerisches_Nationalmuseum_Pano.jpg" decoding="async" width="120" height="67" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Bayerisches_Nationalmuseum_Pano.jpg/180px-Bayerisches_Nationalmuseum_Pano.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Bayerisches_Nationalmuseum_Pano.jpg/240px-Bayerisches_Nationalmuseum_Pano.jpg 2x" data-file-width="5008" data-file-height="2802" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Musée National Bavarois</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:MUC_Lenbachhaus_Villa_2013-04.jpg" class="mw-file-description" title="Lenbachhaus"><img alt="Lenbachhaus" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/MUC_Lenbachhaus_Villa_2013-04.jpg/120px-MUC_Lenbachhaus_Villa_2013-04.jpg" decoding="async" width="120" height="56" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/MUC_Lenbachhaus_Villa_2013-04.jpg/180px-MUC_Lenbachhaus_Villa_2013-04.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/MUC_Lenbachhaus_Villa_2013-04.jpg/240px-MUC_Lenbachhaus_Villa_2013-04.jpg 2x" data-file-width="2899" data-file-height="1341" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Lenbachhaus</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:The_facade_Munich_Glyptotek_120420.jpg" class="mw-file-description" title="Glyptothèque"><img alt="Glyptothèque" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/The_facade_Munich_Glyptotek_120420.jpg/120px-The_facade_Munich_Glyptotek_120420.jpg" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/The_facade_Munich_Glyptotek_120420.jpg/180px-The_facade_Munich_Glyptotek_120420.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/The_facade_Munich_Glyptotek_120420.jpg/240px-The_facade_Munich_Glyptotek_120420.jpg 2x" data-file-width="3471" data-file-height="2311" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Glyptothèque</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Staatliche_Antikensammlung_in_M%C3%BCnchen_L1050488.jpg" class="mw-file-description" title="Staatliche Antikensammlungen"><img alt="Staatliche Antikensammlungen" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Staatliche_Antikensammlung_in_M%C3%BCnchen_L1050488.jpg/120px-Staatliche_Antikensammlung_in_M%C3%BCnchen_L1050488.jpg" decoding="async" width="120" height="68" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Staatliche_Antikensammlung_in_M%C3%BCnchen_L1050488.jpg/180px-Staatliche_Antikensammlung_in_M%C3%BCnchen_L1050488.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Staatliche_Antikensammlung_in_M%C3%BCnchen_L1050488.jpg/240px-Staatliche_Antikensammlung_in_M%C3%BCnchen_L1050488.jpg 2x" data-file-width="4224" data-file-height="2376" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Staatliche Antikensammlungen</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:BMW_Welt_2011_(2).jpg" class="mw-file-description" title="Musée BMW"><img alt="Musée BMW" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/BMW_Welt_2011_%282%29.jpg/120px-BMW_Welt_2011_%282%29.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/BMW_Welt_2011_%282%29.jpg/180px-BMW_Welt_2011_%282%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/BMW_Welt_2011_%282%29.jpg/240px-BMW_Welt_2011_%282%29.jpg 2x" data-file-width="2560" data-file-height="1920" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Musée BMW</div> </li> </ul><p><br /> </p><div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bibliothèques_et_Archives"><span id="Biblioth.C3.A8ques_et_Archives"></span>Bibliothèques et Archives</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=32" title="Modifier la section : Bibliothèques et Archives" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=32" title="Modifier le code source de la section : Bibliothèques et Archives"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La <a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_d%27%C3%89tat_de_Bavi%C3%A8re" class="mw-redirect" title="Bibliothèque d&#39;État de Bavière">Bibliothèque d'État de Bavière</a> est la bibliothèque d'État centrale de l'État libre de Bavière et l'une des plus importantes bibliothèques européennes de recherche et universelles de rang international. Ses fonds s'élevaient à 10,49 millions de volumes en 2016<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite_crochet">[</span>34<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. En outre, son fonds ancien contient l'une des plus importantes collections de <a href="/wiki/Manuscrit" title="Manuscrit">manuscrits</a> au monde, la plus vaste collection d'<a href="/wiki/Incunable" title="Incunable">incunables</a> en Allemagne, l'une des bibliothèques de revues les plus importantes d'Europe et de nombreuses autres collections spéciales importantes. </p><p>La bibliothèque municipale de Munich est le système de bibliothèques publiques de l'administration de la ville. Il comprend plus de 30 bibliothèques et est aujourd'hui le plus grand réseau de bibliothèques municipales d'Allemagne. L'inventaire comprend environ 3 millions de livres, magazines et nouveaux médias. En outre, il existe les archives littéraires et manuscrites de Monacensia, la bibliothèque musicale, la bibliothèque pour enfants et jeunes du Gasteig, la bibliothèque spéciale philatélique et la bibliothèque juridique de la nouvelle mairie. Il existe également de nombreuses autres bibliothèques dans la ville, telles que les bibliothèques universitaires, la Bibliothèque universitaire du LMU Munich, la bibliothèque de l'Université du cinéma et de la télévision, la bibliothèque du Deutsches Museum et la Bibliothèque internationale de la jeunesse du château de Blutenburg fondée en 1949. Après la Poetry Library de Londres, le Lyrik Kabinett est la deuxième plus grande collection publique de poésie en Europe. </p><p>Les <a href="/wiki/Archives_d%27%C3%89tat_de_Munich" title="Archives d&#39;État de Munich">Archives d'État bavaroises</a> sont les plus grandes Archives d'État de Bavière et, en raison de la longue existence de la Bavière, sont également l'une des archives les plus importantes d'Europe. Les Archives d'État de Munich sont les Archives d'État de Bavière responsables de la région de Haute-Bavière. Les archives de la ville de Munich existent également comme archives de la ville . </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Cinéma"><span id="Cin.C3.A9ma"></span>Cinéma</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=33" title="Modifier la section : Cinéma" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=33" title="Modifier le code source de la section : Cinéma"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Munich est une ville de cinéma. Les <a href="/wiki/Bavaria_Film" title="Bavaria Film">studios de Bavaria</a>, implantés à Geiselgasteig, remontent à 1919&#160;: après les studios Babelsberg de Berlin, ils sont les plus vieux et les plus importants d'Allemagne. Surnommés le "Hollywood bavarois", les studios Bavaria ont marqué l'histoire du cinéma allemand et sont mondialement connus. Les décors de Bavaria attirent depuis des années producteurs et réalisateurs&#160;: <a href="/wiki/Alfred_Hitchcock" title="Alfred Hitchcock">Alfred Hitchcock</a>, <a href="/wiki/Billy_Wilder" title="Billy Wilder">Billy Wilder</a>, <a href="/wiki/Orson_Welles" title="Orson Welles">Orson Welles</a>, <a href="/wiki/John_Huston" title="John Huston">John Huston</a>, <a href="/wiki/Ingmar_Bergman" title="Ingmar Bergman">Ingmar Bergman</a>, <a href="/wiki/Stanley_Kubrick" title="Stanley Kubrick">Stanley Kubrick</a>, <a href="/wiki/Claude_Chabrol" title="Claude Chabrol">Claude Chabrol</a>, Fritz Umgelter, <a href="/wiki/Rainer_Werner_Fassbinder" title="Rainer Werner Fassbinder">Rainer Werner Fassbinder</a>, <a href="/wiki/Wolfgang_Petersen" title="Wolfgang Petersen">Wolfgang Petersen</a> et <a href="/wiki/Wim_Wenders" title="Wim Wenders">Wim Wenders</a> y ont tourné des films. Parmi les films de renommée internationale produits dans les studios figurent <i><a href="/wiki/The_Pleasure_Garden" class="mw-redirect" title="The Pleasure Garden">The Pleasure Garden</a></i> (1925) d'Alfred Hitchcock, <a href="/wiki/La_Grande_%C3%89vasion_(film,_1963)" title="La Grande Évasion (film, 1963)"><i>La Grande Evasion</i></a> (1963) de John Sturges, <i><a href="/wiki/Les_Sentiers_de_la_gloire" title="Les Sentiers de la gloire">Les Sentiers de la gloire</a> (1957)</i> de Stanley Kubrick, <i><a href="/wiki/Willy_Wonka_%26_the_Chocolate_Factory" class="mw-redirect" title="Willy Wonka &amp; the Chocolate Factory">Willy Wonka &amp; the Chocolate Factory</a></i> (1971) de Mel Stuart, <i><a href="/wiki/Das_Boot_(film)" class="mw-redirect" title="Das Boot (film)">Das Boot</a></i> (1981) et <i><a href="/wiki/L%27Histoire_sans_fin_(film)" title="L&#39;Histoire sans fin (film)">L'Histoire sans Fin</a></i> (1984) de Wolfgang Petersen ou encore <i><a href="/wiki/Ast%C3%A9rix_et_Ob%C3%A9lix_contre_C%C3%A9sar" title="Astérix et Obélix contre César">Astérix et Obélix contre César</a></i> (1999). Munich reste l'un des centres de l'industrie allemande du cinéma et du divertissement. De nombreuses séries télé ont été tournées dans les studios, comme <i><a href="/wiki/Inspecteur_Derrick" title="Inspecteur Derrick">Derrick</a></i>, <i><a href="/wiki/Tatort" title="Tatort">Tatort</a></i> ou encore <i>Marienhof</i>. </p><p>Les sociétés de production cinématographique les plus importantes d'Allemagne (<a href="/wiki/Constantin_Film" title="Constantin Film">Constantin Film</a>, <a href="/wiki/Bavaria_Film" title="Bavaria Film">Bavaria Film</a>...) se trouvent à Munich. </p><p>Tous les ans ont lieu le <a href="/wiki/Festival_international_du_film_documentaire_de_Munich" title="Festival international du film documentaire de Munich">festival international du film documentaire (DOK.fest)</a> en mai ainsi que le festival du cinéma de Munich fin juin. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Manifestations_et_événements"><span id="Manifestations_et_.C3.A9v.C3.A9nements"></span>Manifestations et événements</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=34" title="Modifier la section : Manifestations et événements" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=34" title="Modifier le code source de la section : Manifestations et événements"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Oktoberfest_2005_-_inside_L%C3%B6wenbr%C3%A4ufestzelt.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Oktoberfest_2005_-_inside_L%C3%B6wenbr%C3%A4ufestzelt.jpg/220px-Oktoberfest_2005_-_inside_L%C3%B6wenbr%C3%A4ufestzelt.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Oktoberfest_2005_-_inside_L%C3%B6wenbr%C3%A4ufestzelt.jpg/330px-Oktoberfest_2005_-_inside_L%C3%B6wenbr%C3%A4ufestzelt.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Oktoberfest_2005_-_inside_L%C3%B6wenbr%C3%A4ufestzelt.jpg/440px-Oktoberfest_2005_-_inside_L%C3%B6wenbr%C3%A4ufestzelt.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption><i>Oktoberfest</i>, la <a href="/wiki/F%C3%AAte_de_la_bi%C3%A8re" title="Fête de la bière">fête de la bière</a>, à <a href="/wiki/Theresienwiese" title="Theresienwiese">Theresienwiese</a>, est une des plus grandes fêtes populaires du monde.</figcaption></figure> <ul><li>Février/mars&#160;: différentes manifestations pendant la Starkbierzeit (<i>période de la bière forte</i>) par exemple à Nockherberg</li> <li>Avril&#160;: la Frühlingsfest (<i>fête du printemps</i>) sur la Theresienwiese</li> <li>Avril/mai&#160;: Auer Dult (Maidult)</li> <li>Mai-août&#160;: Münchner Bladenight la plus grande randonnée en roller le soir d'Europe</li> <li>Mai/juin&#160;: StuStaCulum le plus grand festival de théâtre et de musique d'Allemagne, organisé par les étudiants</li> <li>Mai&#160;: <a href="/wiki/Biennale_de_Munich" title="Biennale de Munich">Biennale de Munich</a>, festival d'opéras de compositeurs contemporains qui se tient tous les deux ans.</li> <li>Juin&#160;: Streetlife-Festival</li> <li>Juin/juillet&#160;: Tollwood-Festival</li> <li>Juillet&#160;: <a href="/wiki/Christopher_Street_Day_(Allemagne)" class="mw-redirect" title="Christopher Street Day (Allemagne)">Christopher Street Day</a> (équivalent de la Pride)</li> <li>Juillet&#160;: Feierwerk-Festival</li> <li>Juillet&#160;: Festival d'opéra de Munich (<i>Münchner Opernfestpiele</i>) organisé par l'opéra d'État de Bavière (Bayerische Staatsoper) dans plusieurs salles (Nationaltheater, Prinzregententheater, Cuvilies Theater, Allerheiligen Hofkirche): reprise des productions phares de la maison, galas avec des stars du chant, concerts retransmis sur écran géant (programme <i>Oper für alle</i>)</li> <li>Juillet&#160;: Auer Dult (Jakobidult)</li> <li>Juillet&#160;: été musical Bell'Arte Musikalischer dans le Brunnenhof (<i>cours de la fontaine</i>) au palais de la résidence</li> <li>Août&#160;: fête de l'été au parc olympique</li> <li>Septembre&#160;: Streetlife-Festival</li> <li>De mi-septembre au premier dimanche d'octobre&#160;: <a href="/wiki/Oktoberfest" title="Oktoberfest">Oktoberfest</a> (<a href="/wiki/F%C3%AAte_de_la_bi%C3%A8re" title="Fête de la bière">Fête de la bière</a>) à la Theresienwiese (<i>Wiesn</i>)</li> <li>Septembre/octobre&#160;: Auer Dult (Kirchweihdult)</li> <li>Novembre/décembre&#160;: SPIELART — Le festival du théâtre de Munich</li> <li>Novembre/janvier&#160;: Tollwood</li> <li>Décembre&#160;: Christkindlmärkte (<a href="/wiki/March%C3%A9_de_No%C3%ABl_de_Munich" title="Marché de Noël de Munich">marché de Noël</a>)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Spécialités_culinaires"><span id="Sp.C3.A9cialit.C3.A9s_culinaires"></span>Spécialités culinaires</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=35" title="Modifier la section : Spécialités culinaires" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=35" title="Modifier le code source de la section : Spécialités culinaires"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div><p> Les saucisses blanches cuites (<i><a href="/wiki/Saucisse_blanche_(Bavi%C3%A8re)" title="Saucisse blanche (Bavière)">Weißwurst</a></i>) originaires de Munich en 1857 sont typiques. Le <i><a href="/wiki/Leberk%C3%A4se" title="Leberkäse">Leberkäs</a></i>, sorte de saucisse chaude est une autre spécialité de cette ville, généralement accompagné d'un <a href="/wiki/Bagel" title="Bagel">bagel</a> (<i>Leberkässemmel</i>). </p><div style="column-count:2;column-gap:1em;" class="colonnes"> <ul><li>Auszogne (beignets)</li> <li><a href="/wiki/Saucisse_blanche_(Bavi%C3%A8re)" title="Saucisse blanche (Bavière)">Weißwurst</a> (sorte de boudin blanc, à manger avant que «&#160;midi sonne&#160;»)</li> <li><a href="/wiki/Leberk%C3%A4se" title="Leberkäse">Leberkäse</a> (littéralement «&#160;fromage de foie&#160;», mais ne contient ni fromage ni foie)</li> <li>Brezn (<a href="/wiki/Bretzel" title="Bretzel">Bretzel</a> en bavarois)</li> <li>La Weissbier qui fait la fierté des brasseries bavaroises (bière de blé) qui existe en variante brune également</li> <li>Obazda (un mélange salé de fromage blanc, de beurre et de camembert (rien à voir avec le camembert de Normandie), épicé de poivre et de paprika et accompagné de sticks salés)</li> <li>Schweinsbraten&#160;: rôti de porc avec couenne sauce à la bière servi avec Kartoffelknödel (sorte de quenelles de pommes de terre)</li> <li><a href="/wiki/Apfelstrudel" title="Apfelstrudel">Apfelstrudel</a> (litt. tourbillon aux pommes, servi chaud traditionnellement avec de la crème anglaise à la vanille)</li> <li>Schweinshaxe (jarret de porc grillé servi avec choucroute ou Knödel de pommes de terre)</li></ul> </div> <p><br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bière_et_brasseries"><span id="Bi.C3.A8re_et_brasseries"></span>Bière et brasseries</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=36" title="Modifier la section : Bière et brasseries" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=36" title="Modifier le code source de la section : Bière et brasseries"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La <a href="/wiki/Bi%C3%A8re" title="Bière">bière</a> est la boisson la plus typique de la gastronomie munichoise. Il y a six brasseries principales à Munich&#160;: <a href="/wiki/Augustiner_Br%C3%A4u" title="Augustiner Bräu">Augustiner-Bräu</a>, <a href="/wiki/Hacker-Pschorr" title="Hacker-Pschorr">Hacker-Pschorr</a>, <a href="/wiki/Hofbr%C3%A4u_M%C3%BCnchen" title="Hofbräu München">Hofbräu</a>, <a href="/wiki/L%C3%B6wenbr%C3%A4u" title="Löwenbräu">Löwenbräu</a>, <a href="/wiki/Paulaner" title="Paulaner">Paulaner</a> et <a href="/wiki/Spaten-Franziskaner-Br%C3%A4u" class="mw-redirect" title="Spaten-Franziskaner-Bräu">Spaten-Franziskaner-Bräu</a>. </p><p>Munich est connue pour ses brasseries et la <i><a href="/wiki/Weizenbier" title="Weizenbier">Weissbier</a></i> (ou <i>Weißbier</i> / <i>Weizenbier</i>, bière de blé) est une spécialité de Bavière. <a href="/wiki/Helles" title="Helles">Helles</a>, une lager pâle avec une couleur or translucide est la bière de Munich la plus populaire aujourd'hui, bien qu'elle ne soit pas ancienne (introduite seulement en 1895) et qu'elle soit le résultat d'un changement dans les goûts de la bière. Helles a largement remplacé la bière brune de Munich, <i>Dunkles</i>, qui tire sa couleur du malt torréfié. C'était la bière typique à Munich au <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, mais c'est maintenant plus une spécialité. La <i>Starkbier</i> est la bière munichoise la plus forte, avec une teneur en alcool de 6 à 9&#160;%. Elle est de couleur ambre foncé et a un goût malté prononcé. La bière servie à l'Oktoberfest est un type spécial de bière <a href="/wiki/M%C3%A4rzen" title="Märzen">Märzen</a> avec une teneur en alcool plus élevée que la Helles ordinaire. </p><p>Il existe d'innombrables <i>Wirtshäuser</i> (bars/restaurants traditionnels bavarois) dans toute la ville, dont beaucoup ont également de petits espaces extérieurs. Les plus vastes sont appelés les <i><a href="/wiki/Bierpalast" title="Bierpalast">Bierpalast</a></i> («&#160;Palais de la bière&#160;» en allemand), immenses restaurants-brasseries pouvant contenir 4&#160;000 à 5&#160;000&#160;personnes, le plus célèbre étant la <a href="/wiki/Hofbr%C3%A4uhaus_am_Platzl" title="Hofbräuhaus am Platzl">Hofbräuhaus am Platz</a> fondée en 1589 dans le centre-ville. Les <i><a href="/wiki/Biergarten" title="Biergarten">Biergarten</a></i> (jardins à bière en plein air) sont des éléments populaires du paysage gastronomique de Munich. Ils sont au cœur de la culture de la cité et constituent une sorte de creuset pour les membres de tous les horizons, habitants, expatriés et touristes. Il est permis d'apporter sa propre nourriture dans un café en plein air, cependant, il est interdit d'apporter ses propres boissons. Il existe de nombreux jardins à bière plus petits et une vingtaine de grands, offrant au moins un millier de places assises, dont quatre des plus grands de l'Englischer Garten&#160;: <i>Chinesischer Turm</i> (le deuxième plus grand café en plein air de Munich avec 7&#160;000&#160;places), <i>Seehaus, Hirschau</i> et <i>Aumeister</i>. <a href="/wiki/Hirschgarten_(Munich)" title="Hirschgarten (Munich)">Hirschgarten</a> est le plus grand Biergarten au monde, avec 8&#160;000&#160;places assises. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Éducation_et_recherche"><span id=".C3.89ducation_et_recherche"></span>Éducation et recherche</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=37" title="Modifier la section : Éducation et recherche" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=37" title="Modifier le code source de la section : Éducation et recherche"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Munich est un lieu de premier plan pour la science et la recherche avec une longue liste de <a href="/wiki/Prix_Nobel_de_physique" title="Prix Nobel de physique">lauréats du prix Nobel</a>, de <a href="/wiki/Wilhelm_Conrad_R%C3%B6ntgen" class="mw-redirect" title="Wilhelm Conrad Röntgen">Wilhelm Conrad Röntgen</a> en 1901 à <a href="/wiki/Theodor_W._H%C3%A4nsch" title="Theodor W. Hänsch">Theodor Hänsch</a> en 2005. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Universités"><span id="Universit.C3.A9s"></span>Universités</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=38" title="Modifier la section : Universités" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=38" title="Modifier le code source de la section : Universités"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Munich compte deux grandes universités&#160;: l'<a href="/wiki/Universit%C3%A9_Louis-et-Maximilien_de_Munich" title="Université Louis-et-Maximilien de Munich">Université Louis et Maximilien de Munich</a> (LMU), fondée en 1472 et déménagée à Munich en 1826 et l'<a href="/wiki/Universit%C3%A9_technique_de_Munich" title="Université technique de Munich">Université technique de Munich</a> (TUM), fondée en 1868. Depuis 2007, les deux ont reçu un financement spécial de l'Initiative d'excellence en tant qu'<i>universités d'élite</i>. L'<a href="/wiki/Universit%C3%A9_de_sciences_appliqu%C3%A9es_de_Munich" title="Université de sciences appliquées de Munich">Université des Sciences Appliquées de Munich</a> a été fondée en 1971. L'<a href="/wiki/Acad%C3%A9mie_des_beaux-arts_de_Munich" title="Académie des beaux-arts de Munich">Académie des beaux-arts de Munich</a> a été fondée en 1808 sous le nom d'Académie royale des beaux-arts et a fusionné avec l'École des arts appliqués et l'Académie des arts appliqués en 1946. L'Université de la télévision et du cinéma de Munich (<a href="/wiki/Hochschule_f%C3%BCr_Fernsehen_und_Film_M%C3%BCnchen" title="Hochschule für Fernsehen und Film München">HFF Munich</a>) a été fondée en 1966 en tant qu'institution publique de formation des éditeurs, réalisateurs et scénaristes. </p> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:MUC_Maxvorstadt_Uni_01.jpg" class="mw-file-description" title="Université Louis et Maximilien"><img alt="Université Louis et Maximilien" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/MUC_Maxvorstadt_Uni_01.jpg/120px-MUC_Maxvorstadt_Uni_01.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/MUC_Maxvorstadt_Uni_01.jpg/180px-MUC_Maxvorstadt_Uni_01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/MUC_Maxvorstadt_Uni_01.jpg/240px-MUC_Maxvorstadt_Uni_01.jpg 2x" data-file-width="1270" data-file-height="950" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Université Louis et Maximilien</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Technische_Universit%C3%A4t_M%C3%BCnchen_(Luisenstra%C3%9Fe).JPG" class="mw-file-description" title="Université Technique"><img alt="Université Technique" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Technische_Universit%C3%A4t_M%C3%BCnchen_%28Luisenstra%C3%9Fe%29.JPG/99px-Technische_Universit%C3%A4t_M%C3%BCnchen_%28Luisenstra%C3%9Fe%29.JPG" decoding="async" width="99" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Technische_Universit%C3%A4t_M%C3%BCnchen_%28Luisenstra%C3%9Fe%29.JPG/148px-Technische_Universit%C3%A4t_M%C3%BCnchen_%28Luisenstra%C3%9Fe%29.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Technische_Universit%C3%A4t_M%C3%BCnchen_%28Luisenstra%C3%9Fe%29.JPG/198px-Technische_Universit%C3%A4t_M%C3%BCnchen_%28Luisenstra%C3%9Fe%29.JPG 2x" data-file-width="2100" data-file-height="2550" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Université Technique</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Akademie_Muenchen.jpg" class="mw-file-description" title="Académie des Beaux Arts, l&#39;ancien bâtiment"><img alt="Académie des Beaux Arts, l&#39;ancien bâtiment" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Akademie_Muenchen.jpg/120px-Akademie_Muenchen.jpg" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Akademie_Muenchen.jpg/180px-Akademie_Muenchen.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Akademie_Muenchen.jpg/240px-Akademie_Muenchen.jpg 2x" data-file-width="3456" data-file-height="2304" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Académie des Beaux Arts, l'ancien bâtiment</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:M%C3%BCnchen_Akademie_der_K%C3%BCnste_11.JPG" class="mw-file-description" title="Académie des Beaux Arts, la nouvelle aile"><img alt="Académie des Beaux Arts, la nouvelle aile" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/M%C3%BCnchen_Akademie_der_K%C3%BCnste_11.JPG/120px-M%C3%BCnchen_Akademie_der_K%C3%BCnste_11.JPG" decoding="async" width="120" height="89" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/M%C3%BCnchen_Akademie_der_K%C3%BCnste_11.JPG/180px-M%C3%BCnchen_Akademie_der_K%C3%BCnste_11.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/M%C3%BCnchen_Akademie_der_K%C3%BCnste_11.JPG/240px-M%C3%BCnchen_Akademie_der_K%C3%BCnste_11.JPG 2x" data-file-width="3988" data-file-height="2971" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Académie des Beaux Arts, la nouvelle aile</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Académies_et_instituts"><span id="Acad.C3.A9mies_et_instituts"></span>Académies et instituts</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=39" title="Modifier la section : Académies et instituts" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=39" title="Modifier le code source de la section : Académies et instituts"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La ville de Munich est dotée de nombreux instituts scientifiques dont les plus notables sont&#160;: </p> <ul><li>L'<a href="/wiki/Acad%C3%A9mie_bavaroise_des_sciences" title="Académie bavaroise des sciences">Académie bavaroise des sciences</a> créée en <a href="/wiki/1759" title="1759">1759</a> par <a href="/wiki/Maximilien_III_Joseph_de_Bavi%C3%A8re" class="mw-redirect" title="Maximilien III Joseph de Bavière">Maximilien III Joseph de Bavière</a>.</li> <li>Le centre administratif de la <a href="/wiki/Soci%C3%A9t%C3%A9_Max-Planck" class="mw-redirect" title="Société Max-Planck">Société Max-Planck</a> ainsi qu'une grande majorité de ses laboratoires (physique, astrophysique, biochimie, neurobiologie, psychologie...)</li> <li>Les instituts Fraunhofer des télécommunications et de micro-intégration &amp; fiabilité des systèmes.</li></ul> <p>Le siège du <a href="/wiki/Institut_Goethe" title="Institut Goethe">Goethe Institute</a>, institut culturel allemand qui opère au niveau international, se trouve à Munich. En outre, divers pays sont représentés avec des instituts culturels à Munich, comme la France avec l'<i>Institut français de Munich</i>, l'Italie avec l'<i>Istituto Italiano di Cultura<b>,</b></i> la Pologne avec le <i>Centre Culturel polonais</i>, l'Espagne avec l'<i>Instituto Cervantes</i>, la République tchèque avec le <i>České Centrum</i> (Centre tchèque), les États-Unis avec <i>America House</i> et le Royaume-Uni avec le <i>British Council for Culture</i>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Transports">Transports</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=40" title="Modifier la section : Transports" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=40" title="Modifier le code source de la section : Transports"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Transport_aérien"><span id="Transport_a.C3.A9rien"></span>Transport aérien</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=41" title="Modifier la section : Transport aérien" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=41" title="Modifier le code source de la section : Transport aérien"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article connexe&#160;: <a href="/wiki/A%C3%A9roport_de_Munich-Franz-Josef_Strauss" class="mw-redirect" title="Aéroport de Munich-Franz-Josef Strauss">Aéroport de Munich-Franz-Josef Strauss</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Aeropuerto_de_M%C3%BAnich,_Alemania,_2012-05-27,_DD_04.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Aeropuerto_de_M%C3%BAnich%2C_Alemania%2C_2012-05-27%2C_DD_04.JPG/220px-Aeropuerto_de_M%C3%BAnich%2C_Alemania%2C_2012-05-27%2C_DD_04.JPG" decoding="async" width="220" height="134" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Aeropuerto_de_M%C3%BAnich%2C_Alemania%2C_2012-05-27%2C_DD_04.JPG/330px-Aeropuerto_de_M%C3%BAnich%2C_Alemania%2C_2012-05-27%2C_DD_04.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Aeropuerto_de_M%C3%BAnich%2C_Alemania%2C_2012-05-27%2C_DD_04.JPG/440px-Aeropuerto_de_M%C3%BAnich%2C_Alemania%2C_2012-05-27%2C_DD_04.JPG 2x" data-file-width="4968" data-file-height="3027" /></a><figcaption>L'aéroport de Munich-Franz-Josef Strauss</figcaption></figure> <p>L'<a href="/wiki/A%C3%A9roport_international_Franz-Josef-Strauss_de_Munich" class="mw-redirect" title="Aéroport international Franz-Josef-Strauss de Munich">aéroport de Munich</a> est situé à 29&#160;kilomètres au nord-est de la ville. Avec 46 millions de passagers en <a href="/wiki/2018" title="2018">2018</a>, il est le <abbr class="abbr" title="Deuxième">2<sup>e</sup></abbr>&#160;aéroport d'Allemagne et le <abbr class="abbr" title="Septième">7<sup>e</sup></abbr> d'Europe. L'aéroport est desservi par deux lignes de trains du réseau <a href="/wiki/S-Bahn_de_Munich" title="S-Bahn de Munich">S-Bahn</a>, la ligne S1 et la ligne S8. En raison du nombre toujours plus élevé de passagers, un deuxième terminal a été construit et ouvert en <a href="/wiki/2003" title="2003">2003</a>. L'État libre de Bavière a décidé de relier le centre de Munich à l'aéroport par un <a href="/wiki/Transrapid" title="Transrapid">Transrapid</a> (train monorail utilisant la lévitation magnétique)&#160;; cette décision fut d'abord refusée par la majorité municipale avant d'être finalement acceptée lors d'une session parlementaire du <time class="nowrap" datetime="2006-10-24" data-sort-value="2006-10-24">24 octobre 2006</time>, où le <abbr class="abbr" title="Docteur">D<sup>r</sup></abbr> Karl-Friedrich Rausch a admis qu'aucune autre solution que le Transrapid n'était valable pour relier le centre de Munich à l'aéroport. Une telle liaison est censée raccourcir le temps de parcours jusqu'à l'aéroport à 9 minutes. En raison de l'envol des coûts, le projet a été abandonné le <time class="nowrap" datetime="2008-03-27" data-sort-value="2008-03-27">27 mars 2008</time><sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite_crochet">[</span>35<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Transport_ferroviaire">Transport ferroviaire</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=42" title="Modifier la section : Transport ferroviaire" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=42" title="Modifier le code source de la section : Transport ferroviaire"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article connexe&#160;: <a href="/wiki/Gare_centrale_de_Munich" title="Gare centrale de Munich">Gare centrale de Munich</a>.</div></div> <p>Munich est également bien reliée au réseau ferré international. La <a href="/wiki/Gare_centrale_de_Munich" title="Gare centrale de Munich">gare principale (<i>Hauptbahnhof</i>)</a> est, avec ses 350&#160;000&#160;passagers par jour, la deuxième d'Allemagne après celle de <a href="/wiki/Hambourg" title="Hambourg">Hambourg</a>. Les lignes de trains conduisent dans toutes les directions&#160;: les lignes ICE (<i>Inter City Express</i>) 11 Berlin-Francfort-Munich-Innsbruck et 25 Hambourg-Nuremberg-Munich-Garmisch-Partenkirchen&#160;; plus éloignée, commencent ici les lignes 28 Augsburg-Nuremberg-Berlin, 41 Ingolstadt-Nuremberg-Francfort et 42 Stuttgart-Francfort-Cologne-Dortmund. Il existe également deux autres gares importantes que sont la gare de Munich-Pasing et la Ostbahnhof (<i>gare de l'est</i>). Toutes ces gares sont reliées aux réseaux de U ou S-Bahn. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Transports_en_commun">Transports en commun</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=43" title="Modifier la section : Transports en commun" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=43" title="Modifier le code source de la section : Transports en commun"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles connexes&#160;: <a href="/wiki/S-Bahn_de_Munich" title="S-Bahn de Munich">S-Bahn de Munich</a>, <a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Munich" title="Métro de Munich">Métro de Munich</a> et <a href="/wiki/Tramway_de_Munich" title="Tramway de Munich">Tramway de Munich</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Verkehrsnetz_M%C3%BCnchen.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Verkehrsnetz_M%C3%BCnchen.png/290px-Verkehrsnetz_M%C3%BCnchen.png" decoding="async" width="290" height="216" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Verkehrsnetz_M%C3%BCnchen.png/435px-Verkehrsnetz_M%C3%BCnchen.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Verkehrsnetz_M%C3%BCnchen.png/580px-Verkehrsnetz_M%C3%BCnchen.png 2x" data-file-width="3215" data-file-height="2394" /></a><figcaption>Le réseau munichois.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:U-undTrambahnGleisplanM%C3%BCnchen2018.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/U-undTrambahnGleisplanM%C3%BCnchen2018.png/220px-U-undTrambahnGleisplanM%C3%BCnchen2018.png" decoding="async" width="220" height="202" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/U-undTrambahnGleisplanM%C3%BCnchen2018.png/330px-U-undTrambahnGleisplanM%C3%BCnchen2018.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/U-undTrambahnGleisplanM%C3%BCnchen2018.png/440px-U-undTrambahnGleisplanM%C3%BCnchen2018.png 2x" data-file-width="11295" data-file-height="10396" /></a><figcaption>Le métro et le tramway en 2018.</figcaption></figure> <p>La ville dispose d'un réseau de lignes de trains régionaux (<a href="/wiki/S-Bahn" title="S-Bahn">S-Bahn</a>) et de métro (<a href="/wiki/U-Bahn" class="mw-redirect" title="U-Bahn">U-Bahn</a>) desservant tout le centre-ville ainsi qu'un réseau de lignes de <a href="/wiki/Tramway" title="Tramway">tramways</a> et de bus. </p><p>La compagnie <i>S-Bahn München</i> (filiale de la <a href="/wiki/Deutsche_Bahn" title="Deutsche Bahn">Deutsche Bahn</a>) exploite dix lignes du réseau <a href="/wiki/S-Bahn_de_Munich" title="S-Bahn de Munich">S-Bahn de Munich</a> (trains régionaux) et la <a href="/wiki/M%C3%BCnchner_Verkehrsgesellschaft" title="Münchner Verkehrsgesellschaft">MVG</a> (Société de transport de Munich) exploite six lignes de métro du réseau <a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Munich" title="Métro de Munich">U-Bahn de Munich</a>, 12 lignes de <a href="/wiki/Tramway_de_Munich" title="Tramway de Munich">tramway</a> (<i>Straßenbahn</i>) et un nombre important de lignes de bus. D'autres lignes de bus sont gérées par des entreprises privées. </p><p>Tous les exploitants conduisent sous les tarifs unifiés de la <a href="/wiki/M%C3%BCnchner_Verkehrs-_und_Tarifverbund" title="Münchner Verkehrs- und Tarifverbund">MVV</a> (<i>Fédération de transports de Munich</i>). </p><p>Le réseau de <a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Munich" title="Métro de Munich">métro de Munich</a> est, avec 100,8 kilomètres, le troisième plus long d'Allemagne (le réseau souterrain est le deuxième plus long) et est utilisé chaque jour par 900&#160;000&#160;personnes. Il compte 6 lignes et 100 stations, et a été ouvert en 1971, juste avant les Jeux olympiques. </p><p>Les trains de la S-Bahn sont produits par <a href="/wiki/Alstom" title="Alstom">Alstom</a> et <a href="/wiki/Bombardier_Transport" title="Bombardier Transport">Bombardier</a> entre 1999 et 2005. Les trains de la U-Bahn sont en majorité plus anciens, ils ont été fabriqués entre 1970 et 2005. </p><p>Le billet de transport pour une journée est de 6&#160;<abbr class="abbr" title="euro">€</abbr> (<time class="nowrap" datetime="2013-12" data-sort-value="2013-12">décembre 2013</time>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Transport_routier">Transport routier</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=44" title="Modifier la section : Transport routier" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=44" title="Modifier le code source de la section : Transport routier"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Munich dispose d'un réseau routier complexe. Des voies rapides, partiellement souterraines, font le tour de la ville (<a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Bundesstra%C3%9Fe_2_R" class="extiw" title="de:Bundesstraße 2 R">Mittlerer Ring</a>). Le centre historique est lui même entouré par un boulevard (Altstadtring). Cependant, la ville est qualifié de "capitale allemande des bouchons" en 2018 et 2022<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite_crochet">[</span>36<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Transport_cycliste">Transport cycliste</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=45" title="Modifier la section : Transport cycliste" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=45" title="Modifier le code source de la section : Transport cycliste"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le réseau de pistes cyclables de Munich s'étend sur plus de 1 200 kilomètres, ce qui correspond à plus de 50% de la longueur totale du réseau routier de Munich. Des itinéraires cyclables balisés relient les nœuds de la ville sur des sentiers bien adaptés aux cyclistes en minimisant les obstacles dus à la circulation automobile, aux piétons et aux feux de circulation. De plus, le <i>RadlRing Munich</i> fait le tour de la ville. En 2008, le trafic cycliste représentait 14% du trafic à Munich. Pour des raisons de protection du climat, entre autres, la ville souhaitait porter la part du trafic cycliste à 17% d'ici 2015, mais cet objectif a été atteint dès 2011. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Économie"><span id=".C3.89conomie"></span>Économie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=46" title="Modifier la section : Économie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=46" title="Modifier le code source de la section : Économie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Munich est l'un des principaux pôles économiques de l'<a href="/wiki/Union_europ%C3%A9enne" title="Union européenne">Union européenne</a> après <a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a>. Munich possède l'économie la plus forte et le taux de chômage le plus bas (5,4% en juillet 2020) de toutes les villes allemandes de plus d'un million d'habitants<sup id="cite_ref-Icm-muenchen.de_38-0" class="reference"><a href="#cite_note-Icm-muenchen.de-38"><span class="cite_crochet">[</span>37<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. La ville se distingue par l'implantation de nombreux sièges sociaux, notamment ceux de <a href="/wiki/Bayerische_Motoren_Werke_AG" class="mw-redirect" title="Bayerische Motoren Werke AG">BMW</a> et de <a href="/wiki/Siemens" title="Siemens">Siemens</a>. Elle comprend plus d’entreprises répertoriées par le <a href="/wiki/DAX" title="DAX">DAX</a> que toute autre ville allemande, ainsi que le siège allemand ou européen de nombreuses entreprises étrangères telles que McDonald’s et Microsoft. </p><p>Munich est aussi réputée par son excellence dans la recherche scientifique<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite_crochet">[</span>38<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et les biotechnologies, dont les activités sont essentiellement concentrées dans la commune de <a href="/wiki/Planegg" title="Planegg">Planegg</a>. Les branches importantes de l'économie à Munich sont le tourisme, la construction automobile et mécanique, l'électrotechnique ainsi que l'industrie des logiciels et des technologies de l'information. La forte densité d'entreprises informatiques (<a href="/wiki/Infineon_Technologies" title="Infineon Technologies">Infineon</a>...) a valu à Munich le surnom de «&#160;Isar Valley&#160;». L'économie munichoise est également portée par le secteur des médias, de l'<a href="/wiki/Automobile" title="Automobile">automobile</a> et de l'aérospatiale<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite_crochet">[</span>39<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Munich est considérée comme la <abbr class="abbr" title="Neuvième">9<sup>e</sup></abbr>&#160;place financière d'<a href="/wiki/Europe" title="Europe">Europe</a><sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite_crochet">[</span>40<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et la <abbr class="abbr" title="Deuxième">2<sup>e</sup></abbr> d'Allemagne derrière <a href="/wiki/Francfort-sur-le-Main" title="Francfort-sur-le-Main">Francfort</a> grâce à l'implantation de 250 compagnies d'assurance parmi lesquelles <a href="/wiki/Allianz" title="Allianz">Allianz</a> et <a href="/wiki/Munich_Re" title="Munich Re">Munich Re</a>. Dans le classement des centres financiers les plus importants du monde, Munich occupe la <abbr class="abbr" title="Trente-cinquième">35<sup>e</sup></abbr> place (en 2018). L’une des entreprises munichoises nouvellement créées les plus connues est <a href="/wiki/FlixBus" title="FlixBus">Flixbus</a>. </p><p>Munich est la <abbr class="abbr" title="Deuxième">2<sup>e</sup></abbr>&#160;ville au monde après <a href="/wiki/New_York" title="New York">New York</a> qui compte le plus d'entreprises dans le secteur de l'édition. Enfin, elle accueille plusieurs foires commerciales renommées à l'emplacement de l'ancien aéroport de <a href="/w/index.php?title=Riem&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Riem (page inexistante)">Riem</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sièges_d'entreprises"><span id="Si.C3.A8ges_d.27entreprises"></span>Sièges d'entreprises</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=47" title="Modifier la section : Sièges d&#39;entreprises" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=47" title="Modifier le code source de la section : Sièges d&#39;entreprises"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Bmwvierzylinderturm.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Bmwvierzylinderturm.jpg/170px-Bmwvierzylinderturm.jpg" decoding="async" width="170" height="290" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Bmwvierzylinderturm.jpg/255px-Bmwvierzylinderturm.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Bmwvierzylinderturm.jpg/340px-Bmwvierzylinderturm.jpg 2x" data-file-width="2771" data-file-height="4735" /></a><figcaption><a href="/wiki/Tour_BMW" title="Tour BMW">Le siège de BMW</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:HVB-Tower_and_Mae_West,_Munich,_June_2017_-02.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/HVB-Tower_and_Mae_West%2C_Munich%2C_June_2017_-02.jpg/170px-HVB-Tower_and_Mae_West%2C_Munich%2C_June_2017_-02.jpg" decoding="async" width="170" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/HVB-Tower_and_Mae_West%2C_Munich%2C_June_2017_-02.jpg/255px-HVB-Tower_and_Mae_West%2C_Munich%2C_June_2017_-02.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/HVB-Tower_and_Mae_West%2C_Munich%2C_June_2017_-02.jpg/340px-HVB-Tower_and_Mae_West%2C_Munich%2C_June_2017_-02.jpg 2x" data-file-width="3704" data-file-height="4350" /></a><figcaption>Tour <a href="/wiki/HypoVereinsbank" title="HypoVereinsbank">HVB</a> et «&#160;Mae West&#160;», une sculpture sur Effnerplatz.</figcaption></figure> <p>Un nombre important de grandes entreprises ont leur siège à Munich. En particulier, après la <a href="/wiki/Seconde_Guerre_mondiale" title="Seconde Guerre mondiale">Seconde Guerre mondiale</a>, beaucoup d'entreprises se sont déplacées de Berlin ou de l'Allemagne de l'Est vers Munich. </p> <table> <tbody><tr> <td> <ul><li><a href="/wiki/Allianz" title="Allianz">Allianz</a></li> <li><a href="/wiki/Amazon.com" class="mw-redirect" title="Amazon.com">Amazon.de</a></li> <li><a href="/wiki/Advanced_Micro_Devices" title="Advanced Micro Devices">AMD</a></li> <li>GlobalMedia</li> <li><a href="/wiki/Augustiner" class="mw-redirect" title="Augustiner">Augustiner Brauerei</a></li> <li><a href="/wiki/Bayerische_Motoren_Werke_AG" class="mw-redirect" title="Bayerische Motoren Werke AG">BMW</a></li> <li><a href="/wiki/Burger_King" title="Burger King">Burger King Deutschland</a></li> <li>C. H. Beck Verlag</li> <li><a href="/wiki/Dallmayr" title="Dallmayr">Dallmayr</a></li> <li><a href="/wiki/European_Aeronautic_Defence_and_Space_Company" class="mw-redirect" title="European Aeronautic Defence and Space Company">EADS Deutschland</a></li> <li><a href="/wiki/Epcos" class="mw-redirect" title="Epcos">EPCOS AG</a></li> <li><a href="/wiki/Escada" title="Escada">Escada AG</a></li> <li><a href="/wiki/Fujitsu_Siemens_Computers" title="Fujitsu Siemens Computers">Fujitsu Siemens Computers</a></li> <li><a href="/wiki/Global_message_exchange" class="mw-redirect" title="Global message exchange">GMX Internet Services</a></li> <li><a href="/wiki/GlaxoSmithKline" title="GlaxoSmithKline">GlaxoSmithKline</a></li></ul> </td> <td> <ul><li><a href="/wiki/HypoVereinsbank" title="HypoVereinsbank">HypoVereinsbank AG</a></li> <li><a href="/wiki/IBM" title="IBM">IBM Deutschland</a></li> <li><a href="/wiki/Infineon" class="mw-redirect" title="Infineon">Infineon</a></li> <li>IWL-Werkstätten pour handicapés</li> <li><a href="/wiki/Knorr-Bremse" title="Knorr-Bremse">Knorr-Bremse AG</a></li> <li><a href="/wiki/Linde_AG" class="mw-redirect" title="Linde AG">Linde AG</a></li> <li><a href="/wiki/MAN_(constructeur)" class="mw-redirect" title="MAN (constructeur)">MAN</a></li> <li><a href="/wiki/McDonald%27s" title="McDonald&#39;s">McDonald's Deutschland</a></li> <li><a href="/wiki/MTU_Aero_Engines" title="MTU Aero Engines">MTU Aero Engines</a></li> <li><a href="/wiki/Munich_Re" title="Munich Re">Münchener Rückversicherungs AG</a></li> <li><a href="/wiki/Telef%C3%B3nica_O2" title="Telefónica O2">O2 (Germany)</a></li> <li><a href="/wiki/Oracle_Database" title="Oracle Database">ORACLE Deutschland GmbH</a></li> <li><a href="/wiki/Osram" title="Osram">OSRAM</a></li> <li><a href="/wiki/Paulaner" title="Paulaner">Paulaner Brauerei GmbH &amp; Co KG</a></li></ul> </td> <td valign="top"> <ul><li><a href="/wiki/Philip_Morris_International" title="Philip Morris International">Philip Morris (Deutschland)</a></li> <li><a href="/wiki/RedHat" class="mw-redirect" title="RedHat">RedHat</a> Deutschland</li> <li><a href="/wiki/Rohde_%26_Schwarz" title="Rohde &amp; Schwarz">Rohde &amp; Schwarz</a></li> <li><a href="/wiki/S-Bahn_de_Munich" title="S-Bahn de Munich">S-Bahn München</a></li> <li>Schörghuber Unternehmensgruppe</li> <li><a href="/wiki/Siemens_(entreprise)" class="mw-redirect" title="Siemens (entreprise)">Siemens AG</a></li> <li>Stadtsparkasse München</li> <li><a href="/wiki/Stadtwerke_M%C3%BCnchen" title="Stadtwerke München">Stadtwerke München</a></li> <li><a href="/wiki/Technischer_%C3%9Cberwachungs-Verein" class="mw-redirect" title="Technischer Überwachungs-Verein">TÜV SÜD</a></li> <li>Versicherungskammer Bayern</li> <li>Wissen.de</li> <li><a href="/wiki/Westwing" title="Westwing">Westwing</a></li> <li><a href="/wiki/Yahoo!" title="Yahoo!">Yahoo! Deutschland GmbH</a></li></ul> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Foires_et_congrès"><span id="Foires_et_congr.C3.A8s"></span>Foires et congrès</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=48" title="Modifier la section : Foires et congrès" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=48" title="Modifier le code source de la section : Foires et congrès"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Outre Hanovre, Francfort, Cologne et Düsseldorf, les salons avec les plus grandes capacités d'exposition en Allemagne sont situés à Munich. Munich est un lieu de foire et de congrès important, en particulier avec le <a href="/wiki/Centre_des_expositions_de_Munich" title="Centre des expositions de Munich">nouveau centre des expositions de Munich</a> exploité par <i>Messe München</i>. Plus de 500 lieux d'événements différents offrent un cadre pour les congrès, symposiums et conférences&#160;: du stade olympique aux salles de brasserie, il existe également de nombreux hôtels de congrès, ainsi que des salles à louer, par exemple dans la Résidence, au palais de Nymphenburg ou au Deutsches Museum. D'autres lieux importants sont l'Ancien palais des congrès (1953) et l'ancien Manège. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Médias"><span id="M.C3.A9dias"></span>Médias</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=49" title="Modifier la section : Médias" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=49" title="Modifier le code source de la section : Médias"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Munich est le siège de la <i><a href="/wiki/Bayerischer_Rundfunk" title="Bayerischer Rundfunk">Bayerischer Rundfunk</a></i>, entreprise publique qui produit une chaîne de télévision (<i><a href="/wiki/Bayerisches_Fernsehen" class="mw-redirect" title="Bayerisches Fernsehen">Bayerisches Fernsehen</a></i>) et plusieurs stations de radio. En outre, il se trouve à Munich un nombre important de radios privées. L'industrie du film et de la télévision sont également fortement représentées (studios de télévision à <a href="/wiki/Unterf%C3%B6hring" title="Unterföhring">Unterföhring</a> et de cinéma à <a href="/wiki/Geiselgasteig" class="mw-redirect" title="Geiselgasteig">Geiselgasteig</a>). </p><p>Avec 250 entreprises éditrices qui y ont leur siège, Munich est, après New York, la plus grande ville éditrice de livres au monde. Elle est un des lieux les plus importants de la presse papier (par exemple Burda Verlag avec <i>Focus</i>, <i>Deutscher Taschenbuch Verlag</i>, <i>Langenscheidt Verlag</i>, <i>Süddeutscher Verlag</i>). À côté des éditeurs de livres et de presse, on peut également citer le quotidien <i><a href="/wiki/S%C3%BCddeutsche_Zeitung" title="Süddeutsche Zeitung">Süddeutsche Zeitung</a></i> (SZ), l'un des 3 grands quotidiens nationaux allemands (et celui avec le plus fort tirage) le <i>Münchner Merkur</i>, l'Abendzeitung (AZ), le <i>Tageszeitung</i> (TZ), le magazine gratuit de la ville In-München et les magazines en ligne munichx.de et munich-online.de. </p><p>L'école de journalisme allemande forme à Munich des journalistes pour tous les médias. </p><p>À Geiselgasteig et Unterföhring, il y a également beaucoup d'entreprises de l'industrie du film et de la télévision (par exemple Bavaria Filmstudios, Premiere, ProSiebenSat.1, RTL2). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tourisme">Tourisme</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=50" title="Modifier la section : Tourisme" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=50" title="Modifier le code source de la section : Tourisme"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Anillo_y_hotel_Charles,_M%C3%BAnich,_Alemania2.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Anillo_y_hotel_Charles%2C_M%C3%BAnich%2C_Alemania2.JPG/220px-Anillo_y_hotel_Charles%2C_M%C3%BAnich%2C_Alemania2.JPG" decoding="async" width="220" height="344" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Anillo_y_hotel_Charles%2C_M%C3%BAnich%2C_Alemania2.JPG/330px-Anillo_y_hotel_Charles%2C_M%C3%BAnich%2C_Alemania2.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Anillo_y_hotel_Charles%2C_M%C3%BAnich%2C_Alemania2.JPG/440px-Anillo_y_hotel_Charles%2C_M%C3%BAnich%2C_Alemania2.JPG 2x" data-file-width="2428" data-file-height="3796" /></a><figcaption><a href="/wiki/The_Charles_Hotel" title="The Charles Hotel">The Charles Hotel</a>, dans le quartier de <a href="/wiki/Maxvorstadt" title="Maxvorstadt">Maxvorstadt</a>.</figcaption></figure> <p>Les sites touristiques et les commerces de la ville ainsi que ses foires, congrès et manifestations attirent de nombreux touristes et voyageurs d'affaires. Le jury d'experts du <i>National Geographic Traveler a</i> placé Munich à la <abbr class="abbr" title="Trentième">30<sup>e</sup></abbr>&#160;place du classement mondial des 110 meilleurs lieux historiques<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite_crochet">[</span>41<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Le nombre de nuitées était de 9,9 millions en 2009, dont 4,4 millions provenaient de l'étranger, principalement d'Europe, d'Asie et des Etats-Unis. Les Américains étaient le plus grand groupe de touristes étrangers avec 597&#160;000&#160;nuitées, suivis des Italiens (518&#160;000) et des Britanniques (341&#160;000). Une spécialité de Munich pendant les mois d'été sont les nombreux touristes arabes de la région du Golfe (271&#160;000&#160;nuitées), qui non seulement font leurs courses dans le centre-ville, mais reçoivent souvent des soins médicaux pendant leur séjour dans les cliniques de Munich. En 2011, selon l'office du tourisme, 102&#160;000&#160;touristes des États du Golfe sont partis en vacances à Munich. Avec près de 5,25 millions de visiteurs étrangers, Munich était la <abbr class="abbr" title="Vingt-troisième">23<sup>e</sup></abbr>&#160;ville la plus visitée au monde en 2016 et a pris la première place en Allemagne. Les touristes ont rapporté 5,3 milliards de dollars de revenus cette même année. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Institutions_et_service_public">Institutions et service public</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=51" title="Modifier la section : Institutions et service public" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=51" title="Modifier le code source de la section : Institutions et service public"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Les autorités fédérales, services publics et institutions suivantes ont leur siège à Munich&#160;: </p> <div style="column-count:2;column-gap:1em;" class="colonnes"> <ul><li><a href="/wiki/Allgemeiner_Deutscher_Automobil-Club" title="Allgemeiner Deutscher Automobil-Club">ADAC</a> e. V.</li> <li>Börse München</li> <li>Bayerischer Oberster Rechnungshof</li> <li>Bayerischer Rundfunk</li> <li>Bundesfinanzhof</li> <li>Bundespatentgericht (<i>tribunal fédéral des brevets</i>)</li> <li>Deutsches Patent- und Markenamt (<i>bureau allemand des brevets</i>)</li> <li>Erzbistum München und Freising</li> <li>Europäisches Patentamt (<a href="/wiki/Office_europ%C3%A9en_des_brevets" title="Office européen des brevets">Office européen des brevets</a>)</li> <li>Evangelisch-Lutherische Kirche in Bayern (<i>église évangélique-luthérienne de Bavière</i>)</li> <li><a href="/wiki/Bayern_Munich" title="Bayern Munich">Bayern Munich</a> e.V.</li> <li>Fraunhofer-Gesellschaft zur Förderung der angewandten Forschung e. V.</li> <li>Goethe-Institut Inter Nationes e. V.</li> <li>Hauptzollamt München (<i>service des douanes principales de Munich</i>)</li> <li>Institut für Ostrecht München e. V.</li> <li>Institut für Städtebau und Wohnungswesen</li> <li>Max-Planck-Gesellschaft</li> <li>Prüfungsamt des Bundes München</li> <li>Diocèse orthodoxe russe</li> <li>Sanitätsamt der Bundeswehr (<i>service de santé de l'armée</i>)</li> <li>Verein für Sozialarbeit e. V. (<i>association pour le travail social</i>)</li> <li>Zollfahndungsamt München</li></ul> </div> <p>L'administration de la capitale de Land Munich a elle-même 11 services (service de construction, de santé et d'environnement, du travail et de l'économie, pour la planification urbaine, communal, d'administration, de la culture, personnel et d'organisation, de l'école et du culte, social et la chambre communale). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sport">Sport</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=52" title="Modifier la section : Sport" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=52" title="Modifier le code source de la section : Sport"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Les infrastructures sportives sont très développées&#160;: Munich a accueilli les <a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_1972" title="Jeux olympiques d&#39;été de 1972">Jeux olympiques en 1972</a>, et de ce fait possède son <a href="/wiki/Parc_olympique_de_Munich" title="Parc olympique de Munich">Parc olympique</a>, avec son <a href="/wiki/Stade_olympique_de_Munich" title="Stade olympique de Munich">Stade olympique</a> (69 000 places), sa piscine olympique, sa salle des sports (<a href="/wiki/Olympiahalle" title="Olympiahalle">Olympiahalle</a>, 15 000 places), sa patinoire et son vélodrome. On y trouve même le plus haut <a href="/wiki/Mur_d%27escalade" title="Mur d&#39;escalade">mur d'escalade</a> d'Europe (35 mètres). Les installations sportives olympiques comprennent également un <a href="/wiki/Parcours_de_r%C3%A9gate_d%27Oberschlei%C3%9Fheim" title="Parcours de régate d&#39;Oberschleißheim">parcours de régate</a> dans la périphérie nord d'Oberschleissheim. Le <a href="/wiki/Allianz_Arena" title="Allianz Arena">stade de l'Allianz Arena</a> (75 000 places) accueille depuis 2006 les rencontres du Bayern Munich, qui en est propriétaire. La salle de <a href="/wiki/Audi_Dome" title="Audi Dome">l'Audi Dome</a> (14 000 places) accueille les matchs de l'équipe de basket du <a href="/wiki/Bayern_Munich_(basket-ball)" title="Bayern Munich (basket-ball)">Bayern</a> et l'Olympia Eisshalle l'équipe de hockey <a href="/wiki/EHC_Munich" title="EHC Munich">EHC Munich</a>. Ajoutons le célèbre <a href="/wiki/Spot_de_surf" class="mw-redirect" title="Spot de surf">spot de surf</a> sur l'Eisbach, praticable toute l'année, à l'extrémité du Jardin Anglais<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite_crochet">[</span>42<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le <a href="/wiki/Cano%C3%AB" title="Canoë">canoë</a> et le <a href="/wiki/Kayak" title="Kayak">kayak</a> sont pratiqués sur le <a href="/wiki/Flosskanal" title="Flosskanal">Flosskanal</a>. Munich est également une ville de cyclistes, avec 1&#160;200&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> de pistes aménagées dans toute la ville. Munich étant très plate, plus de 17&#160;% des Munichois utilisent quotidiennement leur vélo pour se rendre au travail. Pour les sports équestres, la ville compte deux <a href="/wiki/Hippodrome" title="Hippodrome">hippodromes</a>, celui de Daglfing et celui de <a href="/wiki/Hippodrome_de_Munich_Riem" title="Hippodrome de Munich Riem">Riem</a>. Ajoutons la présence de plusieurs lacs à la périphérie ainsi que les Alpes à une cinquantaine de kilomètres permettant la pratique des sports d'hiver. Parmi les évènements sportifs, on peut citer le <a href="/wiki/Marathon_de_Munich" title="Marathon de Munich">marathon annuel</a> (créé en 1983) en octobre ou encore le <a href="/wiki/Tournoi_de_tennis_de_Munich" title="Tournoi de tennis de Munich">tournoi de tennis de Munich</a> en mai (dont la première édition remonte à 1900). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Clubs_sportifs">Clubs sportifs</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=53" title="Modifier la section : Clubs sportifs" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=53" title="Modifier le code source de la section : Clubs sportifs"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div><p> Munich abrite plusieurs équipes de football professionnel, dont le célèbre FC Bayern Munich, club le plus connu et le plus titré d'Allemagne et multiple vainqueur de la <a href="/wiki/Ligue_des_champions_de_l%27UEFA" title="Ligue des champions de l&#39;UEFA">Ligue des champions</a>. Parmi les autres clubs notables, on peut citer le <a href="/wiki/TSV_1860_Munich_(football)" title="TSV 1860 Munich (football)">TSV 1860</a>, longtemps rival du FC Bayern, mais en <abbr class="abbr" title="Troisième">3<sup>e</sup></abbr>&#160;division depuis 2017. Le Bayern Munich a aussi sa section basket, l'EHC München représente Munich au hockey, le Munich SC au hockey sur gazon et en salle et les Cowboys de Munich et les Rangers de Munich au football américain. </p><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Allianz_Arena_zu_verschiedenen_Zeiten.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Allianz_Arena_zu_verschiedenen_Zeiten.jpg/220px-Allianz_Arena_zu_verschiedenen_Zeiten.jpg" decoding="async" width="220" height="203" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Allianz_Arena_zu_verschiedenen_Zeiten.jpg/330px-Allianz_Arena_zu_verschiedenen_Zeiten.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Allianz_Arena_zu_verschiedenen_Zeiten.jpg/440px-Allianz_Arena_zu_verschiedenen_Zeiten.jpg 2x" data-file-width="4811" data-file-height="4434" /></a><figcaption><a href="/wiki/Allianz_Arena" title="Allianz Arena">Allianz Arena</a>.</figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/Bayern_Munich" title="Bayern Munich">Bayern Munich</a></li> <li><a href="/wiki/TSV_Munich_1860" class="mw-redirect" title="TSV Munich 1860">TSV Munich 1860</a></li> <li><a href="/wiki/FC_Wacker_Munich" title="FC Wacker Munich">FC Wacker Munich</a></li> <li><a href="/wiki/Bayern_Munich_(basket-ball)" title="Bayern Munich (basket-ball)">Bayern Munich Basket</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%BCnchen_Basket" title="München Basket">München Basket</a></li> <li><a href="/wiki/EHC_Munich" title="EHC Munich">EHC Munich</a> (<a href="/wiki/Championnat_d%27Allemagne_de_hockey_sur_glace" title="Championnat d&#39;Allemagne de hockey sur glace">DEL</a>)</li> <li><a href="/wiki/Munich_Cowboys" class="mw-redirect" title="Munich Cowboys">Munich Cowboys</a> (<a href="/wiki/Championnat_d%27Allemagne_de_football_am%C3%A9ricain" title="Championnat d&#39;Allemagne de football américain">GFL</a>)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Munich_Rugby_Football_Club&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Munich Rugby Football Club (page inexistante)">Munich Rugby Football Club</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Galerie">Galerie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=54" title="Modifier la section : Galerie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=54" title="Modifier le code source de la section : Galerie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul class="gallery mw-gallery-packed"> <li class="gallerycaption">Divers</li> <li class="gallerybox" style="width: 212px"> <div class="thumb" style="width: 210px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Munich_Bavaria.jpg" class="mw-file-description" title="Statue de la Bavière."><img alt="Statue de la Bavière." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Munich_Bavaria.jpg/315px-Munich_Bavaria.jpg" decoding="async" width="210" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Munich_Bavaria.jpg/472px-Munich_Bavaria.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Munich_Bavaria.jpg/629px-Munich_Bavaria.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="586" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Statue de la Bavière.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 168.66666666667px"> <div class="thumb" style="width: 166.66666666667px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:BMW_building_munich.jpg" class="mw-file-description" title="Siège de BMW."><img alt="Siège de BMW." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/BMW_building_munich.jpg/250px-BMW_building_munich.jpg" decoding="async" width="167" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/BMW_building_munich.jpg/375px-BMW_building_munich.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/BMW_building_munich.jpg/500px-BMW_building_munich.jpg 2x" data-file-width="1182" data-file-height="852" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Siège de <a href="/wiki/Bayerische_Motoren_Werke_AG" class="mw-redirect" title="Bayerische Motoren Werke AG">BMW</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 182px"> <div class="thumb" style="width: 180px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Odeonsplatz2,_M%C3%BCnchen.jpg" class="mw-file-description" title="Feldherrnhalle et l&#39;église des Théatins."><img alt="Feldherrnhalle et l&#39;église des Théatins." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Odeonsplatz2%2C_M%C3%BCnchen.jpg/270px-Odeonsplatz2%2C_M%C3%BCnchen.jpg" decoding="async" width="180" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Odeonsplatz2%2C_M%C3%BCnchen.jpg/405px-Odeonsplatz2%2C_M%C3%BCnchen.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Odeonsplatz2%2C_M%C3%BCnchen.jpg/540px-Odeonsplatz2%2C_M%C3%BCnchen.jpg 2x" data-file-width="1536" data-file-height="1024" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Feldherrnhalle" title="Feldherrnhalle">Feldherrnhalle</a> et l'<a href="/wiki/%C3%89glise_des_Th%C3%A9atins" title="Église des Théatins">église des Théatins</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 106px"> <div class="thumb" style="width: 104px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Pagode.JPG" class="mw-file-description" title="La Tour chinoise dans le Jardin anglais."><img alt="La Tour chinoise dans le Jardin anglais." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Pagode.JPG/156px-Pagode.JPG" decoding="async" width="104" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Pagode.JPG/234px-Pagode.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Pagode.JPG/312px-Pagode.JPG 2x" data-file-width="489" data-file-height="565" /></a></span></div> <div class="gallerytext">La Tour chinoise dans le <a href="/wiki/Englischer_Garten" title="Englischer Garten">Jardin anglais</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 82px"> <div class="thumb" style="width: 80px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Uptown_Munich_Building.jpg" class="mw-file-description" title="Tour Uptown Munich."><img alt="Tour Uptown Munich." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Uptown_Munich_Building.jpg/120px-Uptown_Munich_Building.jpg" decoding="async" width="80" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Uptown_Munich_Building.jpg/180px-Uptown_Munich_Building.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Uptown_Munich_Building.jpg/240px-Uptown_Munich_Building.jpg 2x" data-file-width="2336" data-file-height="3504" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Tour <a href="/w/index.php?title=Uptown_Munich&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Uptown Munich (page inexistante)">Uptown Munich</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 293.33333333333px"> <div class="thumb" style="width: 291.33333333333px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Allianz_arena_daylight_Richard_Bartz.jpg" class="mw-file-description" title="Allianz Arena, stade des clubs professionnels de football de Munich."><img alt="Allianz Arena, stade des clubs professionnels de football de Munich." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Allianz_arena_daylight_Richard_Bartz.jpg/437px-Allianz_arena_daylight_Richard_Bartz.jpg" decoding="async" width="292" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Allianz_arena_daylight_Richard_Bartz.jpg/656px-Allianz_arena_daylight_Richard_Bartz.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Allianz_arena_daylight_Richard_Bartz.jpg/874px-Allianz_arena_daylight_Richard_Bartz.jpg 2x" data-file-width="5000" data-file-height="2061" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Allianz_Arena" title="Allianz Arena">Allianz Arena</a>, stade des clubs professionnels de <a href="/wiki/Football" title="Football">football</a> de Munich.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 181.33333333333px"> <div class="thumb" style="width: 179.33333333333px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Stade_Munich.JPG" class="mw-file-description" title="Stade des Jeux olympiques d&#39;été de 1972."><img alt="Stade des Jeux olympiques d&#39;été de 1972." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Stade_Munich.JPG/269px-Stade_Munich.JPG" decoding="async" width="180" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Stade_Munich.JPG/403px-Stade_Munich.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Stade_Munich.JPG/538px-Stade_Munich.JPG 2x" data-file-width="1840" data-file-height="1232" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Stade des <a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_1972" title="Jeux olympiques d&#39;été de 1972">Jeux olympiques d'été de 1972</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 181.33333333333px"> <div class="thumb" style="width: 179.33333333333px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Toit_stade_Munich.JPG" class="mw-file-description" title="Toiture du stade olympique JO 1972."><img alt="Toiture du stade olympique JO 1972." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Toit_stade_Munich.JPG/269px-Toit_stade_Munich.JPG" decoding="async" width="180" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Toit_stade_Munich.JPG/403px-Toit_stade_Munich.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Toit_stade_Munich.JPG/538px-Toit_stade_Munich.JPG 2x" data-file-width="1840" data-file-height="1232" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Toiture du stade olympique JO 1972.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 162px"> <div class="thumb" style="width: 160px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:M%C3%BCnchen,_poort_bij_Karlsplatz_positie2_2012-08-05_09.56.jpg" class="mw-file-description" title="Porte près la Karlsplatz."><img alt="Porte près la Karlsplatz." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/M%C3%BCnchen%2C_poort_bij_Karlsplatz_positie2_2012-08-05_09.56.jpg/240px-M%C3%BCnchen%2C_poort_bij_Karlsplatz_positie2_2012-08-05_09.56.jpg" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/M%C3%BCnchen%2C_poort_bij_Karlsplatz_positie2_2012-08-05_09.56.jpg/360px-M%C3%BCnchen%2C_poort_bij_Karlsplatz_positie2_2012-08-05_09.56.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/M%C3%BCnchen%2C_poort_bij_Karlsplatz_positie2_2012-08-05_09.56.jpg/480px-M%C3%BCnchen%2C_poort_bij_Karlsplatz_positie2_2012-08-05_09.56.jpg 2x" data-file-width="4416" data-file-height="3312" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Porte près la Karlsplatz.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 162px"> <div class="thumb" style="width: 160px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:M%C3%BCnchen,_Viktualienmarkt_met_das_Alte_Rathaus_D-1-62-000-4289_positie1_2012-08-05_14.56.jpg" class="mw-file-description" title="Viktualienmarkt avec l&#39;ancien hôtel de ville."><img alt="Viktualienmarkt avec l&#39;ancien hôtel de ville." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/M%C3%BCnchen%2C_Viktualienmarkt_met_das_Alte_Rathaus_D-1-62-000-4289_positie1_2012-08-05_14.56.jpg/240px-M%C3%BCnchen%2C_Viktualienmarkt_met_das_Alte_Rathaus_D-1-62-000-4289_positie1_2012-08-05_14.56.jpg" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/M%C3%BCnchen%2C_Viktualienmarkt_met_das_Alte_Rathaus_D-1-62-000-4289_positie1_2012-08-05_14.56.jpg/360px-M%C3%BCnchen%2C_Viktualienmarkt_met_das_Alte_Rathaus_D-1-62-000-4289_positie1_2012-08-05_14.56.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/M%C3%BCnchen%2C_Viktualienmarkt_met_das_Alte_Rathaus_D-1-62-000-4289_positie1_2012-08-05_14.56.jpg/480px-M%C3%BCnchen%2C_Viktualienmarkt_met_das_Alte_Rathaus_D-1-62-000-4289_positie1_2012-08-05_14.56.jpg 2x" data-file-width="4396" data-file-height="3297" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Viktualienmarkt avec l'ancien hôtel de ville.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 182px"> <div class="thumb" style="width: 180px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:F%C3%BCnf_H%C3%B6fe_-_Hanging_Gardens,_Munich,_April_2017.jpg" class="mw-file-description" title="Jardin suspendu au centre commercial Fünf Höfe."><img alt="Jardin suspendu au centre commercial Fünf Höfe." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/F%C3%BCnf_H%C3%B6fe_-_Hanging_Gardens%2C_Munich%2C_April_2017.jpg/270px-F%C3%BCnf_H%C3%B6fe_-_Hanging_Gardens%2C_Munich%2C_April_2017.jpg" decoding="async" width="180" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/F%C3%BCnf_H%C3%B6fe_-_Hanging_Gardens%2C_Munich%2C_April_2017.jpg/405px-F%C3%BCnf_H%C3%B6fe_-_Hanging_Gardens%2C_Munich%2C_April_2017.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/F%C3%BCnf_H%C3%B6fe_-_Hanging_Gardens%2C_Munich%2C_April_2017.jpg/540px-F%C3%BCnf_H%C3%B6fe_-_Hanging_Gardens%2C_Munich%2C_April_2017.jpg 2x" data-file-width="5369" data-file-height="3579" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Jardin_suspendu" title="Jardin suspendu">Jardin suspendu</a> au centre commercial <i>Fünf Höfe</i>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 174px"> <div class="thumb" style="width: 172px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Entrance_on_Sonnenstrasse,_Munich,_February_2017.jpg" class="mw-file-description" title="Une entrée d&#39;immeuble, rue Sonnenstraße."><img alt="Une entrée d&#39;immeuble, rue Sonnenstraße." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/Entrance_on_Sonnenstrasse%2C_Munich%2C_February_2017.jpg/258px-Entrance_on_Sonnenstrasse%2C_Munich%2C_February_2017.jpg" decoding="async" width="172" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/Entrance_on_Sonnenstrasse%2C_Munich%2C_February_2017.jpg/387px-Entrance_on_Sonnenstrasse%2C_Munich%2C_February_2017.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/Entrance_on_Sonnenstrasse%2C_Munich%2C_February_2017.jpg/516px-Entrance_on_Sonnenstrasse%2C_Munich%2C_February_2017.jpg 2x" data-file-width="5515" data-file-height="3846" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Une entrée d'immeuble, rue Sonnenstraße.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 176.66666666667px"> <div class="thumb" style="width: 174.66666666667px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Prinz-Carl-Palais_Munich,_April_2018_-02.jpg" class="mw-file-description" title="Palais du prince Charles (Prinz-Carl-Palais). Bâtiment construit de 1804 à 1806."><img alt="Palais du prince Charles (Prinz-Carl-Palais). Bâtiment construit de 1804 à 1806." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Prinz-Carl-Palais_Munich%2C_April_2018_-02.jpg/262px-Prinz-Carl-Palais_Munich%2C_April_2018_-02.jpg" decoding="async" width="175" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Prinz-Carl-Palais_Munich%2C_April_2018_-02.jpg/392px-Prinz-Carl-Palais_Munich%2C_April_2018_-02.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Prinz-Carl-Palais_Munich%2C_April_2018_-02.jpg/523px-Prinz-Carl-Palais_Munich%2C_April_2018_-02.jpg 2x" data-file-width="5189" data-file-height="3572" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Palais_Prinz-Carl" title="Palais Prinz-Carl">Palais du prince Charles</a> (Prinz-Carl-Palais). Bâtiment construit de 1804 à 1806.</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Personnalités"><span id="Personnalit.C3.A9s"></span>Personnalités</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=55" title="Modifier la section : Personnalités" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=55" title="Modifier le code source de la section : Personnalités"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Winterhalter_Elisabeth_2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Winterhalter_Elisabeth_2.jpg/170px-Winterhalter_Elisabeth_2.jpg" decoding="async" width="170" height="262" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Winterhalter_Elisabeth_2.jpg/255px-Winterhalter_Elisabeth_2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Winterhalter_Elisabeth_2.jpg/340px-Winterhalter_Elisabeth_2.jpg 2x" data-file-width="555" data-file-height="855" /></a><figcaption><a href="/wiki/%C3%89lisabeth_de_Wittelsbach" title="Élisabeth de Wittelsbach">Élisabeth de Wittelsbach</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Louise_Catherine_Breslau.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Louise_Catherine_Breslau.jpg/170px-Louise_Catherine_Breslau.jpg" decoding="async" width="170" height="214" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4f/Louise_Catherine_Breslau.jpg 1.5x" data-file-width="200" data-file-height="252" /></a><figcaption><a href="/wiki/Louise_Catherine_Breslau" title="Louise Catherine Breslau">Louise Catherine Breslau</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Franz_Beckenbauer_2006_06_17.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Franz_Beckenbauer_2006_06_17.jpg/170px-Franz_Beckenbauer_2006_06_17.jpg" decoding="async" width="170" height="194" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Franz_Beckenbauer_2006_06_17.jpg/255px-Franz_Beckenbauer_2006_06_17.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Franz_Beckenbauer_2006_06_17.jpg/340px-Franz_Beckenbauer_2006_06_17.jpg 2x" data-file-width="743" data-file-height="846" /></a><figcaption><a href="/wiki/Franz_Beckenbauer" title="Franz Beckenbauer">Franz Beckenbauer</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Philipp_Lahm,_Germany_national_football_team_(07).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Philipp_Lahm%2C_Germany_national_football_team_%2807%29.jpg/170px-Philipp_Lahm%2C_Germany_national_football_team_%2807%29.jpg" decoding="async" width="170" height="255" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Philipp_Lahm%2C_Germany_national_football_team_%2807%29.jpg/255px-Philipp_Lahm%2C_Germany_national_football_team_%2807%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Philipp_Lahm%2C_Germany_national_football_team_%2807%29.jpg/340px-Philipp_Lahm%2C_Germany_national_football_team_%2807%29.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="1800" /></a><figcaption><a href="/wiki/Philipp_Lahm" title="Philipp Lahm">Philipp Lahm</a>.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Naissances">Naissances</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=56" title="Modifier la section : Naissances" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=56" title="Modifier le code source de la section : Naissances"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="column-width:30em;column-gap:1em;" class="colonnes"> <ul><li><a href="/wiki/Isabeau_de_Bavi%C3%A8re" title="Isabeau de Bavière">Isabeau de Bavière</a> (1371-1435 à <a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a>), reine de France de 1385 à 1422&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Gabriel_Sedlmayr" title="Gabriel Sedlmayr">Gabriel Sedlmayr</a> (1811-1891), maître-brasseur, concepteur de la <a href="/wiki/Fermentation_de_la_bi%C3%A8re#Fermentation_basse" title="Fermentation de la bière">fermentation basse</a> de type industriel&#160;;</li> <li><a href="/wiki/%C3%89lisabeth_de_Wittelsbach" title="Élisabeth de Wittelsbach">Élisabeth de Wittelsbach</a> (1837-1898 à <a href="/wiki/Gen%C3%A8ve" title="Genève">Genève</a>), impératrice d'Autriche de 1854 à 1898 et reine de Hongrie de 1867 à 1898&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Gabriele_Maria_Deininger-Arnhard" title="Gabriele Maria Deininger-Arnhard">Gabriele Maria Deininger-Arnhard</a> (1855-1945), peintre autrichienne&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Louise_Catherine_Breslau" title="Louise Catherine Breslau">Louise Catherine Breslau</a> (1856-1927), peintre&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Richard_Strauss" title="Richard Strauss">Richard Strauss</a> (1864-1949), compositeur&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Franz_Marc" title="Franz Marc">Franz Marc</a> (1880-1916), peintre&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Marie_Bernays" title="Marie Bernays">Marie Bernays</a> (1883-1939), femme politique, pédagogue et militante des droits des femmes allemande</li> <li><a href="/wiki/Ernst_Hanfstaengl" title="Ernst Hanfstaengl">Ernst Hanfstaengl</a> (1887-1975), soutien financier d'Hitler aux débuts du <a href="/wiki/NSDAP" class="mw-redirect" title="NSDAP">NSDAP</a>&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Hedwig_K%C3%A4mpfer" title="Hedwig Kämpfer">Hedwig Kämpfer</a> (1889-1957), femme politique&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Max_Amann" title="Max Amann">Max Amann</a> (1891-1957), journaliste et homme politique nazi&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Ilse_Fehling" title="Ilse Fehling">Ilse Fehling</a> (1892-1982), costumière et sculptrice&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Helene_Sumper" title="Helene Sumper">Helene Sumper</a> (1894-1926), réformatrice scolaire</li> <li><a href="/wiki/Carl_Orff" title="Carl Orff">Carl Orff</a> (1895-1982), compositeur&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Christoph_Voll" title="Christoph Voll">Christoph Voll</a> (1897-1939), sculpteur allemand, mort dans la ville&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Heinrich_Himmler" title="Heinrich Himmler">Heinrich Himmler</a> (1900-1945), chef de la <a href="/wiki/Schutzstaffel" title="Schutzstaffel">SS</a>&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Hanna_Sandtner" title="Hanna Sandtner">Hanna Sandtner</a> (1900-1957), résistante communiste</li> <li><a href="/wiki/Johanna_Wolf" title="Johanna Wolf">Johanna Wolf</a> (1900-1985), une des secrétaires d'Adolf Hitler&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Klaus_Mann" title="Klaus Mann">Klaus Mann</a> (1906-1949), écrivain (<i>Mephisto</i>)&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Golo_Mann" title="Golo Mann">Golo Mann</a> (1909-1994), historien, écrivain et philosophe allemand, né à Munich&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Wolfgang_Reitherman" title="Wolfgang Reitherman">Wolfgang Reitherman</a> (1909-1985), animateur, réalisateur et acteur américain, membre de la légendaire équipe des <a href="/wiki/Nine_Old_Men" class="mw-redirect" title="Nine Old Men">Nine Old Men</a> des <a href="/wiki/Walt_Disney_Pictures" title="Walt Disney Pictures">studios Disney</a>&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Alfred_Andersch" title="Alfred Andersch">Alfred Andersch</a> (1914-1980), écrivain&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Franz_Josef_Strau%C3%9F" class="mw-redirect" title="Franz Josef Strauß">Franz Josef Strauß</a> (1915-1988), homme politique (<a href="/wiki/Union_chr%C3%A9tienne-sociale_en_Bavi%C3%A8re" title="Union chrétienne-sociale en Bavière">CSU</a>)&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Curd_J%C3%BCrgens" title="Curd Jürgens">Curd Jürgens</a> (1915-1982), acteur (<i><a href="/wiki/Michel_Strogoff" title="Michel Strogoff">Michel Strogoff</a></i>, <i><a href="/wiki/Et_Dieu%E2%80%A6_cr%C3%A9a_la_femme" title="Et Dieu… créa la femme">Et Dieu… créa la femme</a></i>, <i><a href="/wiki/L%27espion_qui_m%27aimait" class="mw-redirect" title="L&#39;espion qui m&#39;aimait">L'espion qui m'aimait</a></i>), chanteur&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Traudl_Junge" title="Traudl Junge">Traudl Junge</a> (1920-2002), secrétaire particulière d'Adolf Hitler de 1942 à 1945&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Walter_E._Lautenbacher" title="Walter E. Lautenbacher">Walter E. Lautenbacher</a> (1920-2000), photographe de mode, fondateur de l'Union des photographes artistiques professionnels (BFF)&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Hanne_Darboven" title="Hanne Darboven">Hanne Darboven</a> (1941-2009), artiste allemande&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Sabine_Sesselmann" title="Sabine Sesselmann">Sabine Sesselmann</a> (1936-1998), actrice allemande &#160;;</li> <li><a href="/wiki/Werner_Herzog" title="Werner Herzog">Werner Herzog</a>, né en 1942, cinéaste&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Franz_Beckenbauer" title="Franz Beckenbauer">Franz Beckenbauer</a>, né en 1945, ancien footballeur&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Frank_Shorter" title="Frank Shorter">Frank Shorter</a>, né en 1947, athlète américain, champion olympique du marathon&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Christian_Danner" title="Christian Danner">Christian Danner</a>, né en 1958, pilote automobile&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Sabrina_Fox" title="Sabrina Fox">Sabrina Fox</a>, née en 1958, auteur et animatrice de télévision allemande&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Manfred_St%C3%BCcklschwaiger" title="Manfred Stücklschwaiger">Manfred Stücklschwaiger</a>, né en 1965, acteur&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Wolfgang_Krewe" title="Wolfgang Krewe">Wolfgang Krewe</a>, né en 1966, acteur&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Alice_Agneskirchner" title="Alice Agneskirchner">Alice Agneskirchner</a> (1966-), réalisatrice allemande&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Michel_Guillaume" title="Michel Guillaume">Michel Guillaume</a>, né en 1967, acteur&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Michael_Herbig" title="Michael Herbig">Michael Herbig</a>, né en 1968, cinéaste&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Jonas_Kaufmann" title="Jonas Kaufmann">Jonas Kaufmann</a>, né en 1969, chanteur d'opéra&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Moritz_Bleibtreu" title="Moritz Bleibtreu">Moritz Bleibtreu</a>, né en 1971, acteur&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Markus_Babbel" title="Markus Babbel">Markus Babbel</a>, né en 1972, ancien footballeur&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Lou_Bega" title="Lou Bega">Lou Bega</a>, né en 1975, chanteur&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Natalie_Grams" title="Natalie Grams">Natalie Grams</a>, née en 1978, médecin&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Sebastian_Haag" title="Sebastian Haag">Sebastian Haag</a> (1979-2014), alpiniste et skieur&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Laura_Osswald" title="Laura Osswald">Laura Osswald</a>, née en 1982, actrice&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Thomas_Hitzlsperger" title="Thomas Hitzlsperger">Thomas Hitzlsperger</a>, né en 1982, ancien footballeur&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Philipp_Lahm" title="Philipp Lahm">Philipp Lahm</a>, né en 1983, footballeur&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Andreas_Ottl" title="Andreas Ottl">Andreas Ottl</a>, né en 1985, footballeur&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Moritz_Leitner" title="Moritz Leitner">Moritz Leitner</a>, né en 1992, footballeur&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Julia_Stegner" title="Julia Stegner">Julia Stegner</a>, née en 1984, top model&#160;;</li> <li>Bettina Gundler, directrice du musée des transports du Deutsches Museum&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Nadia_Hilker" title="Nadia Hilker">Nadia Hilker</a>, née en 1988, actrice allemande&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Daniel_Malescha" title="Daniel Malescha">Daniel Malescha</a>, né en 1994, joueur allemand de volley-ball.</li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Morts">Morts</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=57" title="Modifier la section : Morts" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=57" title="Modifier le code source de la section : Morts"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="column-width:30em;column-gap:1em;" class="colonnes"> <ul><li><a href="/wiki/Adolf_Echtler" title="Adolf Echtler">Adolf Echtler</a> (1843-1914), peintre&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Pauline_Erdmannsd%C3%B6rfer-Fichtner" title="Pauline Erdmannsdörfer-Fichtner">Pauline Erdmannsdörfer-Fichtner</a> (1847-1916), pianiste et compositrice&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Max_Erdmannsd%C3%B6rfer" title="Max Erdmannsdörfer">Max Erdmannsdörfer</a> (1848-1905), chef d'orchestre&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Franz_Eisenhut" title="Franz Eisenhut">Franz Eisenhut</a> (1857-1903), peintre&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Ellen_Ammann" title="Ellen Ammann">Ellen Ammann</a> (1870-1932, femme politique, militante féministe</li> <li><a href="/wiki/Alfred_von_Bary" title="Alfred von Bary">Alfred von Bary</a> (1873-1926), chanteur d'opéra&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Josef_Eberz" title="Josef Eberz">Josef Eberz</a> (1880-1942), peintre&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Ruth_Andreas-Friedrich" title="Ruth Andreas-Friedrich">Ruth Andreas-Friedrich</a>, résistante, journaliste et écrivaine&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Sophie_Scholl" title="Sophie Scholl">Sophie Scholl</a>, (1921-1943), exécutée en 1943, résistante&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Christoph_Probst" title="Christoph Probst">Christoph Probst</a> (1919-1943), exécuté en 1943, résistant&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Hans_Scholl" title="Hans Scholl">Hans Scholl</a> (1918-1943), exécuté en 1943, résistant&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Alexander_Schmorell" title="Alexander Schmorell">Alexander Schmorell</a> (1917-1943), exécuté en 1943, résistant&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Kurt_Huber" title="Kurt Huber">Kurt Huber</a> (1893-1943), exécuté en 1943, résistant&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Willi_Graf" title="Willi Graf">Willi Graf</a> (1918-1943), exécuté en 1943, résistant&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Dagmar_Petersen" title="Dagmar Petersen">Dagmar Petersen</a> (1920-2010), résistante du groupe Rütli&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Hans_Leipelt" title="Hans Leipelt">Hans Leipelt</a> (1921-1945) , exécuté en 1945, résistant&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Jakob_Grimminger" title="Jakob Grimminger">Jakob Grimminger</a> (1892-1969), militaire allemand&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Constanze_Hallgarten" title="Constanze Hallgarten">Constanze Hallgarten</a> (1881-1969), militante féministe et pacifiste&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Josef_H%C3%B6lzl" title="Josef Hölzl">Josef Hölzl</a> (1901-1975), juriste et haut fonctionnaire ministériel allemand&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Franz_Biebl" title="Franz Biebl">Franz Biebl</a> (1906-2001), compositeur allemand&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Hugh_Beaumont" title="Hugh Beaumont">Hugh Beaumont</a> (1909-1982), acteur, réalisateur et scénariste américain&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Horst_Tappert" title="Horst Tappert">Horst Tappert</a> (1923-2008), acteur allemand.</li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=58" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=58" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Notes">Notes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=59" title="Modifier la section : Notes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=59" title="Modifier le code source de la section : Notes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style=""><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a> </span><span class="reference-text">Lothringen signifie Lorraine.</span> </li> </ol></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Références"><span id="R.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Références</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=60" title="Modifier la section : Références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=60" title="Modifier le code source de la section : Références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style="column-width:36em; column-count:2;"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="/wiki/Prononciation_du_fran%C3%A7ais" title="Prononciation du français">Prononciation</a> en <a href="/wiki/Fran%C3%A7ais_standard" title="Français standard">français standard</a> <a href="/wiki/Transcription_phon%C3%A9tique" title="Transcription phonétique">retranscrite</a> selon la <a href="/wiki/Alphabet_phon%C3%A9tique_international" title="Alphabet phonétique international">norme API</a>.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="/wiki/Prononciation_de_l%27allemand" title="Prononciation de l&#39;allemand">prononciation</a> en <a href="/wiki/Allemand_standard" title="Allemand standard">allemand standard</a> <a href="/wiki/Transcription_phon%C3%A9tique" title="Transcription phonétique">retranscrite</a> selon la <a href="/wiki/Alphabet_phon%C3%A9tique_international" title="Alphabet phonétique international">norme API</a>.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : allemand">(de)</abbr> «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.muenchen.de/rathaus/Stadtinfos/Statistik/Bev-lkerung.html"><cite style="font-style:normal;" lang="de">Bevölkerung</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">muenchen.de</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-07-17" data-sort-value="2022-07-17">17 juillet 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-DE003C-4"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-DE003C_4-0">a</a> et <a href="#cite_ref-DE003C_4-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://archive.wikiwix.com/cache/20110224094827/http://www.urbanaudit.org/DownloadPDF.ashx?CityCode=DE003C">https://archive.wikiwix.com/cache/20110224094827/http://www.urbanaudit.org/DownloadPDF.ashx?CityCode=DE003C</a>.</span> </li> <li id="cite_note-mmr_official_site-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-mmr_official_site_5-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : allemand">(de)</abbr> <span class="noarchive">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.metropolregion-muenchen.eu/metropolregion-muenchen/"><cite style="font-style:normal;" lang="de">The Munich Metropolitan Region</cite></a>&#160;» <small class="plainlinks cachelinks">&#91;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170531145114/https://www.metropolregion-muenchen.eu/metropolregion-muenchen/">archive du <time class="nowrap" datetime="2017-05-31" data-sort-value="2017-05-31">31 mai 2017</time></a>&#93;</small></span>, Europäische Metropolregion München e.V. <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2017-04-17" data-sort-value="2017-04-17">17 avril 2017</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-Reitzenstein2006-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Reitzenstein2006_6-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Freiherr_von_Reitzenstein2006"><span class="ouvrage" id="Wolf-Armin_Freiherr_von_Reitzenstein2006"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : allemand">(de)</abbr> <a href="/w/index.php?title=Wolf-Armin_von_Reitzenstein&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Wolf-Armin von Reitzenstein (page inexistante)">Wolf-Armin Freiherr von Reitzenstein</a>, <cite class="italique" lang="de">Lexikon bayerischer Ortsnamen. Herkunft und Bedeutung. Oberbayern, Niederbayern, Oberpfalz</cite>, Munich, Verlag C. H. Beck, <time>2006</time>, 171&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/3-406-55206-4" title="Spécial:Ouvrages de référence/3-406-55206-4"><span class="nowrap">3-406-55206-4</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.de/books?hl=de&amp;id=hqkukOD_qU0C&amp;q=wappen13">Google Books</a>)</small><span class="lang-de" lang="de">, «&#160;München&#160;»</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Lexikon+bayerischer+Ortsnamen.+Herkunft+und+Bedeutung.+Oberbayern%2C+Niederbayern%2C+Oberpfalz&amp;rft.atitle=M%C3%BCnchen&amp;rft.place=Munich&amp;rft.pub=Verlag+C.+H.+Beck&amp;rft.au=Wolf-Armin+Freiherr+von+Reitzenstein&amp;rft.date=2006&amp;rft.tpages=171&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AMunich"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-München_in_Zahlen-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-München_in_Zahlen_7-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : allemand">(de)</abbr> «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.muenchen.de/sehenswuerdigkeiten/muenchen-zahlen-interessante-fakten-ueber-die-stadt"><cite style="font-style:normal;" lang="de">München in Zahlen - Interessante Fakten über die Stadt</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">muenchen.de</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-02-18" data-sort-value="2023-02-18">18 février 2023</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2019"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : allemand">(de)</abbr> <span class="noarchive">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wiwo.de/finanzen/vorsorge/studie-zum-wohlstand-wo-die-reichsten-und-aermsten-staedte-deutschlands-liegen/24245424.html"><cite style="font-style:normal;" lang="de">Wo die reichsten und ärmsten Städte Deutschlands liegen</cite></a>&#160;» <small class="plainlinks cachelinks">&#91;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20201020210809/https://www.wiwo.de/finanzen/vorsorge/studie-zum-wohlstand-wo-die-reichsten-und-aermsten-staedte-deutschlands-liegen/24245424.html">archive du <time class="nowrap" datetime="2020-10-20" data-sort-value="2020-10-20">20 octobre 2020</time></a>&#93;</small></span>, sur <span class="italique">WirtschaftsWoche</span>, <time class="nowrap" datetime="2019-04-19" data-sort-value="2019-04-19">19 avril 2019</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-05-19" data-sort-value="2020-05-19">19 mai 2020</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.businessinsider.com/best-cities-in-the-world-mercer-2018-quality-of-living-index-2018-3#2-zurich-switzerland-switzerlands-biggest-commercial-centre-and-the-home-of-the-countrys-famous-financial-industry-zurich-has-everything-needed-for-a-great-quality-of-life-although-it-is-notoriously-expensive-20"><cite style="font-style:normal;">Quality of Living City Rankings</cite></a>&#160;» <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-03-19" data-sort-value="2023-03-19">19 mars 2023</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2018">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.forbes.com/sites/bishopjordan/2018/06/25/monocle-most-livable-city-quality-life-survey-2018-munich/#5e1cb4886153"><cite style="font-style:normal;">Munich Named The Most Livable City In The World</cite></a>&#160;», <i><a href="/wiki/Forbes_(magazine)" title="Forbes (magazine)">Forbes</a></i>, <time class="nowrap" datetime="2018-06-25" data-sort-value="2018-06-25">25 juin 2018</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-07-02" data-sort-value="2018-07-02">2 juillet 2018</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><span class="noarchive">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.muenchen.de/int/en/tourism.html"><cite style="font-style:normal;">Munich Travel Tourism Munich</cite></a>&#160;» <small class="plainlinks cachelinks">&#91;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160214135103/http://www.muenchen.de/int/en/tourism.html">archive du <time class="nowrap" datetime="2016-02-14" data-sort-value="2016-02-14">14 février 2016</time></a>&#93;</small></span>, muenchen.de <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2016-02-12" data-sort-value="2016-02-12">12 février 2016</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Goldberg"><span class="ouvrage" id="Roselee_Goldberg">Roselee <span class="nom_auteur">Goldberg</span> (<abbr class="abbr" title="traduction">trad.</abbr>&#160;de l'anglais), <cite class="italique">La Performance&#160;: Du futurisme à nos jours</cite>, Londres/Paris, Thomas &amp; Hudson / L'univers de l'art, 256&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-87811-380-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-87811-380-8"><span class="nowrap">978-2-87811-380-8</span></a>)</small>, Chapitre 3&#160;: Dada, Wedekind à Munich<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=La+Performance&amp;rft.place=Londres%2FParis&amp;rft.pub=Thomas+%26+Hudson+%2F+L%27univers+de+l%27art&amp;rft.stitle=Du+futurisme+%C3%A0+nos+jours&amp;rft.aulast=Goldberg&amp;rft.aufirst=Roselee&amp;rft.pages=Chapitre+3+%3A+Dada%2C+Wedekind+%C3%A0+Munich&amp;rft.tpages=256&amp;rft.isbn=978-2-87811-380-8&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AMunich"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a> </span><span class="reference-text">François Orsini, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://germanica.revues.org/2090">Expressionnisme allemand et Futurisme italien</a>&#160;», paragraphe 51, Germanica [En ligne], 10 | 1992, mis en ligne le 25 juin 2013, consulté le 13 novembre 2013.</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a> </span><span class="reference-text"> .<a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.moosburg.org/info/stalag/monographie.html">http://www.moosburg.org/info/stalag/monographie.html</a> </span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Schwarz"><span class="ouvrage" id="Werner_Schwarz">Werner Schwarz, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.moosburg.org/info/stalag/indfra.html"><cite style="font-style:normal;">Moosburg Online&#160;: Camp de prisonniers de guerre Stalag VII A</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">moosburg.org</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-04-07" data-sort-value="2023-04-07">7 avril 2023</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Rosenfeld2000"><span class="ouvrage" id="Gavriel_D._Rosenfeld2000"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Gavriel D. <span class="nom_auteur">Rosenfeld</span>, <cite class="italique" lang="en">Munich and Memory: Architecture, Monuments, and the Legacy of the Third Reich</cite>, Berkeley, University of California Press, <time>2000</time>, 157&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/0520219104" title="Spécial:Ouvrages de référence/0520219104"><span class="nowrap">0520219104</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Munich+and+Memory%3A+Architecture%2C+Monuments%2C+and+the+Legacy+of+the+Third+Reich&amp;rft.place=Berkeley&amp;rft.pub=University+of+California+Press&amp;rft.aulast=Rosenfeld&amp;rft.aufirst=Gavriel+D.&amp;rft.date=2000&amp;rft.tpages=157&amp;rft.isbn=0520219104&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AMunich"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a> </span><span class="reference-text">Le film <i><a href="/wiki/Munich_(film)" title="Munich (film)">Munich</a></i> réalisé en <a href="/wiki/2005" title="2005">2005</a> par <a href="/wiki/Steven_Spielberg" title="Steven Spielberg">Steven Spielberg</a> s'inspire de cet événement.</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lefigaro.fr/international/2012/06/20/01003-20120620ARTFIG00527-des-neonazis-allemands-au-cote-de-septembre-noir.php">Des néonazis allemands au côté de Septembre noir</a>, lefigaro.fr, 20 juin 2012.</span> </li> <li id="cite_note-:0-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-:0_19-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2016">«&#160;<cite style="font-style:normal">Plusieurs morts dans une fusillade dans un centre commercial à Munich, en Allemagne</cite>&#160;», <i><a href="/wiki/Le_Monde" title="Le Monde">Le Monde</a></i>,&#8206; <time class="nowrap" datetime="2016-07-22" data-sort-value="2016-07-22">22 juillet 2016</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/europe/article/2016/07/22/coups-de-feu-dans-un-centre-commercial-a-munich-en-allemagne_4973622_3214.html">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Plusieurs+morts+dans+une+fusillade+dans+un+centre+commercial+%C3%A0+Munich%2C+en+Allemagne&amp;rft.jtitle=Le+Monde&amp;rft.date=2016-07-22&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AMunich"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a> </span><span class="reference-text"> <abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.sky.com/story/munich-teen-gunman-had-no-is-links-police-10510202">Of the 27 hurt, 10 were seriously injured. Four of those injured had gunshot wounds</a>, sky.com</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.letemps.ch/monde/a-munich-un-attentat-a-la-voiture-belier-fait-30-blesses">A Munich, un «attentat» à la voiture bélier fait 30 blessés</a>, letemps.ch, 13 février 2025</span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a> </span><span class="reference-text">Pierre Avril,<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lefigaro.fr/international/quelque-chose-doit-changer-en-allemagne-a-dix-jours-des-elections-munich-frappee-par-un-attentat-islamiste-20250213">«Quelque chose doit changer en Allemagne»: à dix jours des élections, Munich frappée par un attentat islamiste</a>, lefigaro.fr, 13 février 2025</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://fr.climate-data.org/europe/allemagne/baviere/munich-6426/"><cite style="font-style:normal;">Climat Munich: Pluviométrie et Température moyenne Munich, diagramme ombrothermique pour Munich - Climate-Data.org</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">fr.climate-data.org</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-09-05" data-sort-value="2022-09-05">5 septembre 2022</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><span class="noarchive">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.muenchen.de/rathaus/dam/jcr:89a2dcdb-76bb-427d-8930-61a956092c08/jt180115_korr.pdf"><cite style="font-style:normal;">Die ausländische Bevölkerung nach der Staatsangehörigkeit 2017</cite></a>&#160;» <small class="plainlinks cachelinks">&#91;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180619214002/https://www.muenchen.de/rathaus/dam/jcr:89a2dcdb-76bb-427d-8930-61a956092c08/jt180115_korr.pdf">archive du <time class="nowrap" datetime="2018-06-19" data-sort-value="2018-06-19">19 juin 2018</time></a>&#93;</small></span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-06-19" data-sort-value="2018-06-19">19 juin 2018</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><span class="noarchive">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.muenchen.de/rathaus/dam/jcr:0f95bf6f-3c4d-46e6-bad2-b435c8ccf7be/jt180120.pdf"><cite style="font-style:normal;">Landeshauptstadt München: Bevölkerungsbestand - Aktuelle Jahreszahlen: Die Bevölkerung in den Stadtbezirken nach ausgewählten Konfessionen am 31.12.2017</cite></a>&#160;» <small class="plainlinks cachelinks">&#91;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180324101812/https://www.muenchen.de/rathaus/dam/jcr:0f95bf6f-3c4d-46e6-bad2-b435c8ccf7be/jt180120.pdf">archive du <time class="nowrap" datetime="2018-03-24" data-sort-value="2018-03-24">24 mars 2018</time></a>&#93;</small></span>, muenchen.de <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-03-21" data-sort-value="2018-03-21">21 mars 2018</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2014"><span class="noarchive">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sueddeutsche.de/muenchen/muslime-in-muenchen-extremisten-sind-eine-kleine-minderheit-1.2156016"><cite style="font-style:normal;">Extremisten sind eine kleine Minderheit</cite></a>&#160;» <small class="plainlinks cachelinks">&#91;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190828094728/https://www.sueddeutsche.de/muenchen/muslime-in-muenchen-extremisten-sind-eine-kleine-minderheit-1.2156016">archive du <time class="nowrap" datetime="2019-08-28" data-sort-value="2019-08-28">28 août 2019</time></a>&#93;</small></span>, <a href="/wiki/S%C3%BCddeutsche_Zeitung" title="Süddeutsche Zeitung">Süddeutsche Zeitung</a>, <time>2014</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-08-28" data-sort-value="2019-08-28">28 août 2019</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : allemand">(de)</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.muenchen.de/Rathaus/politik/wahlergebnisse/301852/index.html">Résultats des élections sur le site de la ville de Munich</a>.</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wahlen-muenchen.de/ergebnisse/20200315oberbuergermeisterwahl/index.html"><cite style="font-style:normal;">Ergebnisse</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">www.wahlen-muenchen.de</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-03-15" data-sort-value="2020-03-15">15 mars 2020</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wahlen-muenchen.de/ergebnisse/20200315stadtratswahl/index.html"><cite style="font-style:normal;">Ergebnisse</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">www.wahlen-muenchen.de</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-03-17" data-sort-value="2020-03-17">17 mars 2020</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wahlen-muenchen.de/ergebnisse/wahldesstadtrats/endgueltig/internet/gesamt/"><cite style="font-style:normal;">Wahl des Stadtrats - München - Übersicht</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">www.wahlen-muenchen.de</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-03-17" data-sort-value="2020-03-17">17 mars 2020</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.stadtmuseum-online.de/archiv/kindl2.htm">http://www.stadtmuseum-online.de/archiv/kindl2.htm</a>.</span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.patrimoine-horloge.fr/as-munich_tour.html">Tour de la vieille ville</a>.</span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a> </span><span class="reference-text">T. Dombart, 'Der Englische Garten zu München'. Munich: Hornung, 1972. <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/3-87364-023-6" title="Spécial:Ouvrages de référence/3-87364-023-6"><span class="nowrap">3-87364-023-6</span></a>)</small></span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : allemand">(de)</abbr> «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bsb-muenchen.de/ueber-uns/portraet/in-zahlen/"><cite style="font-style:normal;" lang="de">Die Bayerische Staatsbibliothek in Zahlen – 2016</cite></a>&#160;» <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2017-07-14" data-sort-value="2017-07-14">14 juillet 2017</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lefigaro.fr/societes-etrangeres/2008/03/28/04011-20080328ARTFIG00322-l-allemagne-arreteson-transrapid-.php">L'Allemagne arrête son Transrapid</a>, <i>LeFigaro.fr</i>, 28 mars 2008.</span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2018"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : allemand">(de)</abbr> «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.spiegel.de/auto/aktuell/muenchen-ist-deutschlands-stauhauptstadt-a-1191166.html"><cite style="font-style:normal;" lang="de">Verkehrsstudie: München ist Deutschlands Stauhauptstadt</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">Spiegel Online</span>, <time class="nowrap" datetime="2018-02-06" data-sort-value="2018-02-06">6 février 2018</time></span></span> </li> <li id="cite_note-Icm-muenchen.de-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Icm-muenchen.de_38-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><span class="noarchive">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.icm-muenchen.de/en/Home/cn/kongressstadt/daten_fakten"><cite style="font-style:normal;">Study conducted by INSM (New Social Market Economy Initiative) and WirtschaftsWoche magazine</cite></a>&#160;» <small class="plainlinks cachelinks">&#91;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120619061243/http://www.icm-muenchen.de/en/Home/cn/kongressstadt/daten_fakten">archive du <time class="nowrap" datetime="2012-06-19" data-sort-value="2012-06-19">19 juin 2012</time></a>&#93;</small></span>, Icm-muenchen.de <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2012-07-25" data-sort-value="2012-07-25">25 juillet 2012</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.mgm.fr/ARECLUS/page_auteurs/rozen_veuro.pdf">http://www.mgm.fr/ARECLUS/page_auteurs/rozen_veuro.pdf</a> Étude comparative des villes européennes.</span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-40">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.muenchen.de/Wirtschaft/Invest_in_Munich/76267/index.html">http://www.muenchen.de/Wirtschaft/Invest_in_Munich/76267/index.html</a> Site de la ville de Munich.</span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.zyen.com/PDF/GFC%207.pdf">http://www.zyen.com/PDF/GFC%207.pdf</a> Global Financial Centres Index.</span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><span class="noarchive">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://traveler.nationalgeographic.com/2008/11/historic-destinations-rated/list-text"><cite style="font-style:normal;">Best 110 historic places worldwide</cite></a>&#160;» <small class="plainlinks cachelinks">&#91;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081027093556/http://traveler.nationalgeographic.com/2008/11/historic-destinations-rated/list-text">archive du <time class="nowrap" datetime="2008-10-27" data-sort-value="2008-10-27">27 octobre 2008</time></a>&#93;</small></span>, Traveler.nationalgeographic.com <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2010-04-14" data-sort-value="2010-04-14">14 avril 2010</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-43">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Editorial_Team"><span class="ouvrage" id="Riverbreak_Editorial_Team">Riverbreak Editorial Team, <span class="noarchive">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://riverbreak.com/spots/eisbach-river-surfing-munich/"><cite style="font-style:normal;">River Surfing Spots: Eisbach</cite></a>&#160;» <small class="plainlinks cachelinks">&#91;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160806121404/http://riverbreak.com/spots/eisbach-river-surfing-munich/">archive du <time class="nowrap" datetime="2016-08-06" data-sort-value="2016-08-06">6 août 2016</time></a>&#93;</small></span>, Riverbreak: The International River Surf Magazine <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2016-08-07" data-sort-value="2016-08-07">7 août 2016</time>)</small></span></span></span> </li> </ol> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r194021218">.mw-parser-output .autres-projets>.titre{text-align:center;margin:0.2em 0}.mw-parser-output .autres-projets>ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li{list-style:none;margin:0.2em 0;text-indent:0;padding-left:24px;min-height:20px;text-align:left;display:block}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li>a{font-style:italic}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .autres-projets{float:none}}</style><div class="autres-projets boite-grise boite-a-droite noprint js-interprojets"> <p class="titre">Sur les autres projets Wikimedia&#160;:</p> <ul class="noarchive plainlinks"> <li class="commons"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Munich?uselang=fr">Munich</a>, sur <span class="project">Wikimedia Commons</span></li><li class="wiktionary"><a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/Munich" class="extiw" title="wikt:Munich">Munich</a>, <span class="nowrap">sur le <span class="project">Wiktionnaire</span></span></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voir_aussi">Voir aussi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=61" title="Modifier la section : Voir aussi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=61" title="Modifier le code source de la section : Voir aussi"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/La_Rose_blanche" title="La Rose blanche">La Rose blanche</a>, groupe de résistance allemande au nazisme</li> <li><a href="/wiki/Georg_Elser" title="Georg Elser">Georg Elser</a>, résistant allemand au nazisme</li> <li><a href="/wiki/Conf%C3%A9rence_de_Munich_sur_la_s%C3%A9curit%C3%A9" title="Conférence de Munich sur la sécurité">Conférence de Munich sur la sécurité</a>, un forum annuel consacré aux questions de sécurité internationale.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Articles_connexes">Articles connexes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=62" title="Modifier la section : Articles connexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=62" title="Modifier le code source de la section : Articles connexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="column-count:2;column-gap:1em;" class="colonnes"> <ul><li><a href="/wiki/Charte_de_Munich" title="Charte de Munich">Charte de Munich</a></li> <li><a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_1972" title="Jeux olympiques d&#39;été de 1972">Jeux olympiques d'été de 1972</a></li> <li><a href="/wiki/Prise_d%27otages_des_Jeux_olympiques_de_Munich" title="Prise d&#39;otages des Jeux olympiques de Munich">Prise d'otages des Jeux olympiques de Munich</a></li> <li><a href="/wiki/Gare_de_Munich_Olympiastadion" title="Gare de Munich Olympiastadion">Gare de Munich Olympiastadion</a></li> <li><a href="/wiki/Accords_de_Munich" title="Accords de Munich">Accords de Munich</a></li> <li><a href="/wiki/Acad%C3%A9mie_bavaroise_des_Beaux-Arts" class="mw-redirect" title="Académie bavaroise des Beaux-Arts">Académie bavaroise des Beaux-Arts</a></li> <li><a href="/wiki/La_Rose_blanche" title="La Rose blanche">La Rose blanche</a></li> <li><a href="/wiki/(428)_Monachia" title="(428) Monachia">(428) Monachia</a>, astéroïde nommé d'après le nom latin de la ville</li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liens_externes">Liens externes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;veaction=edit&amp;section=63" title="Modifier la section : Liens externes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Munich&amp;action=edit&amp;section=63" title="Modifier le code source de la section : Liens externes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.muenchen.de/int/fr.html">Site web officiel de la ville de Munich en français</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.muenchen.travel/">Office du tourisme de Munich</a> - Site officiel en français sur Munich</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.panorama-cities.net/munich/muich.html">CityPanoramas Munich</a> - Munich en images panoramiques</li></ul> <p class="mw-empty-elt"> </p> <ul><li><cite class="ouvrage" id="site_officiel" style="font-style: normal;"><span class="wd_p856"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.muenchen.de/">Site officiel</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1726?uselang=fr#P856" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></cite></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative au spectacle<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1726?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.performing-arts.ch/p/9176a860-a89b-4d8d-97ae-2b0dc754151d"><i>Archives suisses des arts de la scène</i></a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à la bande dessinée<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1726?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://comicvine.gamespot.com/wd/4020-57945/"><span class="lang-en" lang="en">Comic Vine</span></a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative aux beaux-arts<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1726?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1093/gao/9781884446054.article.T060321"><span class="lang-en" lang="en">Grove Art Online</span></a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à la géographie<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1726?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.mindat.org/loc-234243.html"><span class="lang-en" lang="en">Mindat.org</span></a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à la musique<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1726?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://musicbrainz.org/area/89bbbab6-72de-43eb-81ba-e620ab207008"><span class="lang-en" lang="en">MusicBrainz</span></a></li> </ul></span> </li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers">Notices dans des dictionnaires ou encyclopédies généralistes<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1726?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/place/Munich-Bavaria-Germany"><i>Britannica</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://brockhaus.de/ecs/enzy/article/munchen-20"><i>Brockhaus</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://denstoredanske.lex.dk//M%C3%BCnchen/"><i>Den Store Danske Encyklopædi</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hls-dhs-dss.ch/textes/f/F006600.php"><i>Dictionnaire historique de la Suisse</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/monaco-di-baviera_(Dizionario-di-Storia)/"><i>Dizionario di Storia</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/monaco-di-baviera_(Enciclopedia-Italiana)/"><i>Enciclopedia italiana</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://esu.com.ua/search_articles.php?id=70480"><i>Encyclopédie de l'Ukraine moderne</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/EC-GEC-0044844.xml"><i>Gran Enciclopèdia Catalana</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3942906"><i>Internetowa encyklopedia PWN</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.larousse.fr/encyclopedie/ville/Munich/134388"><i>Larousse</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://snl.no/M%C3%BCnchen"><i>Store norske leksikon</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.treccani.it/enciclopedia/monaco-di-baviera"><i>Treccani</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/munich/"><i>Universalis</i></a></li> </ul></div></li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers"><a href="/wiki/Autorit%C3%A9_(sciences_de_l%27information)" title="Autorité (sciences de l&#39;information)">Notices d'autorité</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1726?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/241492071">VIAF</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000121893141">ISNI</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11864901q">BnF</a></span> (<span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11864901q">données</a></span>)</li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.idref.fr/026392933">IdRef</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/n79059670">LCCN</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4127793-4">GND</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00629311">Japon</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ci.nii.ac.jp/author/DA16317902?l=en">CiNii</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&amp;authority_id=XX453050">Espagne</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&amp;local_base=NLX10&amp;find_code=UID&amp;request=987007554825005171">Israël</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://cantic.bnc.cat/registre/981060922756506706">Catalogne</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://authority.bibsys.no/authority/rest/authorities/html/4094773">Norvège</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://katalog.nsk.hr/F/?func=direct&amp;doc_number=000149457&amp;local_base=nsk10">Croatie</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&amp;local_base=aut&amp;ccl_term=ica=ge130044">Tchéquie</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://acervo.bn.br/sophia_web/autoridade/detalhe/000082530">Brésil</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.nlg.gr/Authority/Record?id=au.8512">Grèce</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.worldcat.org/identities/lccn-n79-059670">WorldCat</a></span></li> </ul></div></li></ul> <div class="navbox-container" style="clear:both;"> <table class="navbox collapsible noprint collapsed" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Villes_Allemagne_200_000_hab" title="Modèle:Palette Villes Allemagne 200 000 hab"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a>&#160;· <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Villes_Allemagne_200_000_hab&amp;action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Liste_des_plus_grandes_villes_d%27Allemagne" title="Liste des plus grandes villes d&#39;Allemagne">Grandes villes d’Allemagne</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><span class="nowrap">Plus d'un million d'habitants</span></th> <td class="navbox-list" style="padding:5px;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlin</a></li> <li><a href="/wiki/Cologne" title="Cologne">Cologne</a></li> <li><a href="/wiki/Hambourg" title="Hambourg">Hambourg</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Munich</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Plus de 500&#160;000&#160;habitants</th> <td class="navbox-list navbox-even" style="padding:5px;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Br%C3%AAme" title="Brême">Brême</a></li> <li><a href="/wiki/Dortmund" title="Dortmund">Dortmund</a></li> <li><a href="/wiki/Dresde" title="Dresde">Dresde</a></li> <li><a href="/wiki/D%C3%BCsseldorf" title="Düsseldorf">Düsseldorf</a></li> <li><a href="/wiki/Essen" title="Essen">Essen</a></li> <li><a href="/wiki/Francfort-sur-le-Main" title="Francfort-sur-le-Main">Francfort-sur-le-Main</a></li> <li><a href="/wiki/Hanovre" title="Hanovre">Hanovre</a></li> <li><a href="/wiki/Leipzig" title="Leipzig">Leipzig</a></li> <li><a href="/wiki/Nuremberg" title="Nuremberg">Nuremberg</a></li> <li><a href="/wiki/Stuttgart" title="Stuttgart">Stuttgart</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Plus de 200&#160;000&#160;habitants</th> <td class="navbox-list" style="padding:5px;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Aix-la-Chapelle" title="Aix-la-Chapelle">Aix-la-Chapelle</a></li> <li><a href="/wiki/Augsbourg" title="Augsbourg">Augsbourg</a></li> <li><a href="/wiki/Bielefeld" title="Bielefeld">Bielefeld</a></li> <li><a href="/wiki/Bochum" title="Bochum">Bochum</a></li> <li><a href="/wiki/Bonn" title="Bonn">Bonn</a></li> <li><a href="/wiki/Brunswick_(Basse-Saxe)" title="Brunswick (Basse-Saxe)">Brunswick</a></li> <li><a href="/wiki/Chemnitz" title="Chemnitz">Chemnitz</a></li> <li><a href="/wiki/Duisbourg" title="Duisbourg">Duisbourg</a></li> <li><a href="/wiki/Erfurt" title="Erfurt">Erfurt</a></li> <li><a href="/wiki/Fribourg-en-Brisgau" title="Fribourg-en-Brisgau">Fribourg-en-Brisgau</a></li> <li><a href="/wiki/Gelsenkirchen" title="Gelsenkirchen">Gelsenkirchen</a></li> <li><a href="/wiki/Halle-sur-Saale" title="Halle-sur-Saale">Halle-sur-Saale</a></li> <li><a href="/wiki/Karlsruhe" title="Karlsruhe">Karlsruhe</a></li> <li><a href="/wiki/Kiel" title="Kiel">Kiel</a></li> <li><a href="/wiki/Krefeld" title="Krefeld">Krefeld</a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%BCbeck" title="Lübeck">Lübeck</a></li> <li><a href="/wiki/Magdebourg" title="Magdebourg">Magdebourg</a></li> <li><a href="/wiki/Mannheim" title="Mannheim">Mannheim</a></li> <li><a href="/wiki/Mayence" title="Mayence">Mayence</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%B6nchengladbach" title="Mönchengladbach">Mönchengladbach</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%BCnster" title="Münster">Münster</a></li> <li><a href="/wiki/Oberhausen_(Rh%C3%A9nanie-du-Nord-Westphalie)" title="Oberhausen (Rhénanie-du-Nord-Westphalie)">Oberhausen</a></li> <li><a href="/wiki/Rostock" title="Rostock">Rostock</a></li> <li><a href="/wiki/Wiesbaden" title="Wiesbaden">Wiesbaden</a></li> <li><a href="/wiki/Wuppertal" title="Wuppertal">Wuppertal</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Villes_les_plus_peupl%C3%A9es_de_l%27Union_europ%C3%A9enne" title="Modèle:Palette Villes les plus peuplées de l&#39;Union européenne"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a>&#160;· <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Villes_les_plus_peupl%C3%A9es_de_l%27Union_europ%C3%A9enne&amp;action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Liste_des_villes_de_l%27Union_europ%C3%A9enne_par_population" title="Liste des villes de l&#39;Union européenne par population">Villes les plus peuplées de l'Union européenne</a></div><div class="clear" style="clear:both;"></div><small><a href="/wiki/Municipalit%C3%A9" title="Municipalité">Municipalités</a> de plus de 500&#160;000 habitants, par ordre décroissant</small></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Plus de 2&#160;000&#160;000</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlin</a></li> <li><a href="/wiki/Madrid" title="Madrid">Madrid</a></li> <li><a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a></li> <li><a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Vienne_(Autriche)" title="Vienne (Autriche)">Vienne</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Plus de 1&#160;000&#160;000</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Hambourg" title="Hambourg">Hambourg</a></li> <li><a href="/wiki/Varsovie" title="Varsovie">Varsovie</a></li> <li><a href="/wiki/Bucarest" title="Bucarest">Bucarest</a></li> <li><a href="/wiki/Barcelone" title="Barcelone">Barcelone</a></li> <li><a href="/wiki/Budapest" title="Budapest">Budapest</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Munich</a></li> <li><a href="/wiki/Prague" title="Prague">Prague</a></li> <li><a href="/wiki/Milan" title="Milan">Milan</a></li> <li><a href="/wiki/Sofia" title="Sofia">Sofia</a></li> <li><a href="/wiki/Cologne" title="Cologne">Cologne</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Plus de 500&#160;000</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Stockholm" title="Stockholm">Stockholm</a></li> <li><a href="/wiki/Amsterdam" title="Amsterdam">Amsterdam</a></li> <li><a href="/wiki/Naples" title="Naples">Naples</a></li> <li><a href="/wiki/Marseille" title="Marseille">Marseille</a></li> <li><a href="/wiki/Turin" title="Turin">Turin</a></li> <li><a href="/wiki/Valence_(Espagne)" title="Valence (Espagne)">Valence</a></li> <li><a href="/wiki/Cracovie" title="Cracovie">Cracovie</a></li> <li><a href="/wiki/Zagreb" title="Zagreb">Zagreb</a></li> <li><a href="/wiki/Francfort-sur-le-Main" title="Francfort-sur-le-Main">Francfort-sur-le-Main</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%A9ville" title="Séville">Séville</a></li> <li><a href="/wiki/Saragosse" title="Saragosse">Saragosse</a></li> <li><a href="/wiki/Helsinki" title="Helsinki">Helsinki</a></li> <li><a href="/wiki/Wroc%C5%82aw" title="Wrocław">Wrocław</a></li> <li><a href="/wiki/Rotterdam" title="Rotterdam">Rotterdam</a></li> <li><a href="/wiki/Copenhague" title="Copenhague">Copenhague</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81%C3%B3d%C5%BA" title="Łódź">Łódź</a></li> <li><a href="/wiki/Ath%C3%A8nes" title="Athènes">Athènes</a></li> <li><a href="/wiki/Stuttgart" title="Stuttgart">Stuttgart</a></li> <li><a href="/wiki/D%C3%BCsseldorf" title="Düsseldorf">Düsseldorf</a></li> <li><a href="/wiki/Palerme" title="Palerme">Palerme</a></li> <li><a href="/wiki/Riga" title="Riga">Riga</a></li> <li><a href="/wiki/Vilnius" title="Vilnius">Vilnius</a></li> <li><a href="/wiki/Leipzig" title="Leipzig">Leipzig</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%B6teborg" title="Göteborg">Göteborg</a></li> <li><a href="/wiki/Dortmund" title="Dortmund">Dortmund</a></li> <li><a href="/wiki/Dublin" title="Dublin">Dublin</a></li> <li><a href="/wiki/Malaga" title="Malaga">Malaga</a></li> <li><a href="/wiki/Essen" title="Essen">Essen</a></li> <li><a href="/wiki/Br%C3%AAme" title="Brême">Brême</a></li> <li><a href="/wiki/La_Haye" title="La Haye">La Haye</a></li> <li><a href="/wiki/Lisbonne" title="Lisbonne">Lisbonne</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%AAnes" title="Gênes">Gênes</a></li> <li><a href="/wiki/Dresde" title="Dresde">Dresde</a></li> <li><a href="/wiki/Anvers" title="Anvers">Anvers</a></li> <li><a href="/wiki/Hanovre" title="Hanovre">Hanovre</a></li> <li><a href="/wiki/Pozna%C5%84" title="Poznań">Poznań</a></li> <li><a href="/wiki/Nuremberg" title="Nuremberg">Nuremberg</a></li> <li><a href="/wiki/Lyon" title="Lyon">Lyon</a></li> <li><a href="/wiki/Toulouse" title="Toulouse">Toulouse</a></li> <li><a href="/wiki/Duisbourg" title="Duisbourg">Duisbourg</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="3" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Arrondissements_de_Bavi%C3%A8re" title="Modèle:Palette Arrondissements de Bavière"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a>&#160;· <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Arrondissements_de_Bavi%C3%A8re&amp;action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Arrondissement_(Allemagne)" title="Arrondissement (Allemagne)">Arrondissements</a> et <a href="/wiki/Ville-arrondissement" title="Ville-arrondissement">villes-arrondissements</a> de la <a href="/wiki/Bavi%C3%A8re" title="Bavière">Bavière</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Ville-arrondissement" title="Ville-arrondissement">Villes-arrondissements</a><br />(<i>kreisfreie Städte</i>)</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Amberg" title="Amberg">Amberg</a></li> <li><a href="/wiki/Ansbach" title="Ansbach">Ansbach</a></li> <li><a href="/wiki/Aschaffenbourg" title="Aschaffenbourg">Aschaffenbourg</a></li> <li><a href="/wiki/Augsbourg" title="Augsbourg">Augsbourg</a></li> <li><a href="/wiki/Bamberg" title="Bamberg">Bamberg</a></li> <li><a href="/wiki/Bayreuth" title="Bayreuth">Bayreuth</a></li> <li><a href="/wiki/Cobourg" title="Cobourg">Cobourg</a></li> <li><a href="/wiki/Erlangen" title="Erlangen">Erlangen</a></li> <li><a href="/wiki/F%C3%BCrth" title="Fürth">Fürth</a></li> <li><a href="/wiki/Hof-sur-Saale" title="Hof-sur-Saale">Hof</a></li> <li><a href="/wiki/Ingolstadt" title="Ingolstadt">Ingolstadt</a></li> <li><a href="/wiki/Kaufbeuren" title="Kaufbeuren">Kaufbeuren</a></li> <li><a href="/wiki/Kempten_(Allg%C3%A4u)" title="Kempten (Allgäu)">Kempten (Allgäu)</a></li> <li><a href="/wiki/Landshut" title="Landshut">Landshut</a></li> <li><a href="/wiki/Memmingen" title="Memmingen">Memmingen</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Munich</a></li> <li><a href="/wiki/Nuremberg" title="Nuremberg">Nuremberg</a></li> <li><a href="/wiki/Passau" title="Passau">Passau</a></li> <li><a href="/wiki/Ratisbonne" title="Ratisbonne">Ratisbonne</a></li> <li><a href="/wiki/Rosenheim" title="Rosenheim">Rosenheim</a></li> <li><a href="/wiki/Schwabach" title="Schwabach">Schwabach</a></li> <li><a href="/wiki/Schweinfurt" title="Schweinfurt">Schweinfurt</a></li> <li><a href="/wiki/Straubing" title="Straubing">Straubing</a></li> <li><a href="/wiki/Weiden_in_der_Oberpfalz" title="Weiden in der Oberpfalz">Weiden i.d.OPf.</a></li> <li><a href="/wiki/Wurtzbourg" title="Wurtzbourg">Wurtzbourg</a></li></ul> </div></td> <td class="navbox-image" rowspan="2" style="vertical-align:middle;padding-left:7px"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Bavaria_(lozengy).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la Bavière"><img alt="Drapeau de la Bavière" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_Bavaria_%28lozengy%29.svg/50px-Flag_of_Bavaria_%28lozengy%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="30" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_Bavaria_%28lozengy%29.svg/75px-Flag_of_Bavaria_%28lozengy%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_Bavaria_%28lozengy%29.svg/100px-Flag_of_Bavaria_%28lozengy%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Arrondissement_(Allemagne)" title="Arrondissement (Allemagne)">Arrondissements</a><br />(<i>Landkreise</i>)</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Arrondissement_d%27Aichach-Friedberg" title="Arrondissement d&#39;Aichach-Friedberg">Aichach-Friedberg</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_d%27Alt%C3%B6tting" title="Arrondissement d&#39;Altötting">Altötting</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_d%27Amberg-Sulzbach" title="Arrondissement d&#39;Amberg-Sulzbach">Amberg-Sulzbach</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_d%27Ansbach" title="Arrondissement d&#39;Ansbach">Ansbach</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_d%27Aschaffenbourg" title="Arrondissement d&#39;Aschaffenbourg">Aschaffenbourg</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_d%27Augsbourg" title="Arrondissement d&#39;Augsbourg">Augsbourg</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Bad_Kissingen" title="Arrondissement de Bad Kissingen">Bad Kissingen</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Bad_T%C3%B6lz-Wolfratshausen" title="Arrondissement de Bad Tölz-Wolfratshausen">Bad Tölz-Wolfratshausen</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Bamberg" title="Arrondissement de Bamberg">Bamberg</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Bayreuth" title="Arrondissement de Bayreuth">Bayreuth</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_du_Pays-de-Berchtesgaden" title="Arrondissement du Pays-de-Berchtesgaden">Pays-de-Berchtesgaden</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Cham" title="Arrondissement de Cham">Cham</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Cobourg" title="Arrondissement de Cobourg">Cobourg</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Dachau" title="Arrondissement de Dachau">Dachau</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Danube-Ries" title="Arrondissement de Danube-Ries">Danube-Ries</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Deggendorf" title="Arrondissement de Deggendorf">Deggendorf</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Dillingen" title="Arrondissement de Dillingen">Dillingen</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Dingolfing-Landau" title="Arrondissement de Dingolfing-Landau">Dingolfing-Landau</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_d%27Ebersberg" title="Arrondissement d&#39;Ebersberg">Ebersberg</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_d%27Eichst%C3%A4tt" title="Arrondissement d&#39;Eichstätt">Eichstätt</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_d%27Erding" title="Arrondissement d&#39;Erding">Erding</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_d%27Erlangen-H%C3%B6chstadt" title="Arrondissement d&#39;Erlangen-Höchstadt">Erlangen-Höchstadt</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Forchheim" title="Arrondissement de Forchheim">Forchheim</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Freising" title="Arrondissement de Freising">Freising</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Freyung-Grafenau" title="Arrondissement de Freyung-Grafenau">Freyung-Grafenau</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_F%C3%BCrstenfeldbruck" title="Arrondissement de Fürstenfeldbruck">Fürstenfeldbruck</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_F%C3%BCrth" title="Arrondissement de Fürth">Fürth</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Garmisch-Partenkirchen" title="Arrondissement de Garmisch-Partenkirchen">Garmisch-Partenkirchen</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Guntzbourg" title="Arrondissement de Guntzbourg">Guntzbourg</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Hassberge" title="Arrondissement de Hassberge">Hassberge</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Hof" title="Arrondissement de Hof">Hof</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Kelheim" title="Arrondissement de Kelheim">Kelheim</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Kitzingen" title="Arrondissement de Kitzingen">Kitzingen</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Kronach" title="Arrondissement de Kronach">Kronach</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Kulmbach" title="Arrondissement de Kulmbach">Kulmbach</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Landsberg_am_Lech" title="Arrondissement de Landsberg am Lech">Landsberg am Lech</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Landshut" title="Arrondissement de Landshut">Landshut</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Lichtenfels" title="Arrondissement de Lichtenfels">Lichtenfels</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Lindau" title="Arrondissement de Lindau">Lindau</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Main-Spessart" title="Arrondissement de Main-Spessart">Main-Spessart</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Miesbach" title="Arrondissement de Miesbach">Miesbach</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Miltenberg" title="Arrondissement de Miltenberg">Miltenberg</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_M%C3%BChldorf_am_Inn" title="Arrondissement de Mühldorf am Inn">Mühldorf am Inn</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Munich" title="Arrondissement de Munich">Munich</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Neuburg-Schrobenhausen" title="Arrondissement de Neuburg-Schrobenhausen">Neuburg-Schrobenhausen</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Neumarkt_in_der_Oberpfalz" title="Arrondissement de Neumarkt in der Oberpfalz">Neumarkt in der Oberpfalz</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Neustadt_an_der_Aisch-Bad_Windsheim" title="Arrondissement de Neustadt an der Aisch-Bad Windsheim">Neustadt an der Aisch-Bad Windsheim</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Neustadt_an_der_Waldnaab" title="Arrondissement de Neustadt an der Waldnaab">Neustadt an der Waldnaab</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Neu-Ulm" title="Arrondissement de Neu-Ulm">Neu-Ulm</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_du_Pays-de-Nuremberg" title="Arrondissement du Pays-de-Nuremberg">Pays-de-Nuremberg</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_d%27Oberallg%C3%A4u" title="Arrondissement d&#39;Oberallgäu">Oberallgäu</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_d%27Ostallg%C3%A4u" title="Arrondissement d&#39;Ostallgäu">Ostallgäu</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Passau" title="Arrondissement de Passau">Passau</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Pfaffenhofen_an_der_Ilm" title="Arrondissement de Pfaffenhofen an der Ilm">Pfaffenhofen an der Ilm</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Ratisbonne" title="Arrondissement de Ratisbonne">Ratisbonne</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Regen" title="Arrondissement de Regen">Regen</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Rh%C3%B6n-Grabfeld" title="Arrondissement de Rhön-Grabfeld">Rhön-Grabfeld</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Rosenheim" title="Arrondissement de Rosenheim">Rosenheim</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Roth" title="Arrondissement de Roth">Roth</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Rottal-Inn" title="Arrondissement de Rottal-Inn">Rottal-Inn</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Schwandorf" title="Arrondissement de Schwandorf">Schwandorf</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Schweinfurt" title="Arrondissement de Schweinfurt">Schweinfurt</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Starnberg" title="Arrondissement de Starnberg">Starnberg</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Straubing-Bogen" title="Arrondissement de Straubing-Bogen">Straubing-Bogen</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Tirschenreuth" title="Arrondissement de Tirschenreuth">Tirschenreuth</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Traunstein" title="Arrondissement de Traunstein">Traunstein</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_d%27Unterallg%C3%A4u" title="Arrondissement d&#39;Unterallgäu">Unterallgäu</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Weilheim-Schongau" title="Arrondissement de Weilheim-Schongau">Weilheim-Schongau</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Wei%C3%9Fenburg-Gunzenhausen" title="Arrondissement de Weißenburg-Gunzenhausen">Weißenburg-Gunzenhausen</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Wunsiedel_im_Fichtelgebirge" title="Arrondissement de Wunsiedel im Fichtelgebirge">Wunsiedel im Fichtelgebirge</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Wurtzbourg" title="Arrondissement de Wurtzbourg">Wurtzbourg</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="3" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Ville_organisatrice_des_Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9" title="Modèle:Palette Ville organisatrice des Jeux olympiques d&#39;été"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a>&#160;· <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Ville_organisatrice_des_Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9&amp;action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Ville_olympique" title="Ville olympique">Villes organisatrices</a> des <a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9" title="Jeux olympiques d&#39;été">Jeux olympiques d'été</a></div></th> </tr> <tr> <td class="navbox-list" style="text-align:center;;" colspan="2"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Ath%C3%A8nes" title="Athènes">Athènes</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_de_1896" title="Jeux olympiques de 1896">1896</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_de_1900" title="Jeux olympiques de 1900">1900</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Saint-Louis_(Missouri)" title="Saint-Louis (Missouri)">Saint-Louis</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_de_1904" title="Jeux olympiques de 1904">1904</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Londres" title="Londres">Londres</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_de_1908" title="Jeux olympiques de 1908">1908</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Stockholm" title="Stockholm">Stockholm</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_de_1912" title="Jeux olympiques de 1912">1912</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Anvers" title="Anvers">Anvers</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_de_1920" title="Jeux olympiques de 1920">1920</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_1924" title="Jeux olympiques d&#39;été de 1924">1924</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Amsterdam" title="Amsterdam">Amsterdam</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_1928" title="Jeux olympiques d&#39;été de 1928">1928</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Los_Angeles" title="Los Angeles">Los Angeles</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_1932" title="Jeux olympiques d&#39;été de 1932">1932</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlin</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_1936" title="Jeux olympiques d&#39;été de 1936">1936</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Londres" title="Londres">Londres</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_1948" title="Jeux olympiques d&#39;été de 1948">1948</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Helsinki" title="Helsinki">Helsinki</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_1952" title="Jeux olympiques d&#39;été de 1952">1952</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Melbourne" title="Melbourne">Melbourne</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_1956" title="Jeux olympiques d&#39;été de 1956">1956</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_1960" title="Jeux olympiques d&#39;été de 1960">1960</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Tokyo" title="Tokyo">Tokyo</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_1964" title="Jeux olympiques d&#39;été de 1964">1964</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Mexico" title="Mexico">Mexico</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_1968" title="Jeux olympiques d&#39;été de 1968">1968</a>)</small></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Munich</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_1972" title="Jeux olympiques d&#39;été de 1972">1972</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Montr%C3%A9al" title="Montréal">Montréal</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_1976" title="Jeux olympiques d&#39;été de 1976">1976</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Moscou" title="Moscou">Moscou</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_1980" title="Jeux olympiques d&#39;été de 1980">1980</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Los_Angeles" title="Los Angeles">Los Angeles</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_1984" title="Jeux olympiques d&#39;été de 1984">1984</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/S%C3%A9oul" title="Séoul">Séoul</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_1988" title="Jeux olympiques d&#39;été de 1988">1988</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Barcelone" title="Barcelone">Barcelone</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_1992" title="Jeux olympiques d&#39;été de 1992">1992</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Atlanta" title="Atlanta">Atlanta</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_1996" title="Jeux olympiques d&#39;été de 1996">1996</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Sydney" title="Sydney">Sydney</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_2000" title="Jeux olympiques d&#39;été de 2000">2000</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Ath%C3%A8nes" title="Athènes">Athènes</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_2004" title="Jeux olympiques d&#39;été de 2004">2004</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/P%C3%A9kin" title="Pékin">Pékin</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_2008" title="Jeux olympiques d&#39;été de 2008">2008</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Londres" title="Londres">Londres</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_2012" title="Jeux olympiques d&#39;été de 2012">2012</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Rio_de_Janeiro" title="Rio de Janeiro">Rio de Janeiro</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_2016" title="Jeux olympiques d&#39;été de 2016">2016</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Tokyo" title="Tokyo">Tokyo</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_2020" title="Jeux olympiques d&#39;été de 2020">2020</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a> <small>(<a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_2024" title="Jeux olympiques d&#39;été de 2024">2024</a>)</small></li> <li><i><a href="/wiki/Los_Angeles" title="Los Angeles">Los Angeles</a></i> <small>(<i><a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_2028" title="Jeux olympiques d&#39;été de 2028">2028</a></i>)</small></li> <li><i><a href="/wiki/Brisbane" title="Brisbane">Brisbane</a></i> <small>(<i><a href="/wiki/Jeux_olympiques_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_2032" title="Jeux olympiques d&#39;été de 2032">2032</a></i>)</small></li></ul> </div></td> <td class="navbox-image" rowspan="1" style="vertical-align:middle;padding-left:7px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Olympic_rings_without_rims.svg" class="mw-file-description" title="Anneaux olympiques"><img alt="Anneaux olympiques" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Olympic_rings_without_rims.svg/75px-Olympic_rings_without_rims.svg.png" decoding="async" width="75" height="35" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Olympic_rings_without_rims.svg/113px-Olympic_rings_without_rims.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Olympic_rings_without_rims.svg/150px-Olympic_rings_without_rims.svg.png 2x" data-file-width="342" data-file-height="158" /></a></span></td> </tr> </tbody></table> </div> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Allemagne" title="Portail de l’Allemagne"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/37px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="37" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/55px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/74px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Allemagne" title="Portail:Allemagne">Portail de l’Allemagne</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Bavi%C3%A8re" title="Portail de la Bavière"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Flag_of_Bavaria_%28striped%29.svg/37px-Flag_of_Bavaria_%28striped%29.svg.png" decoding="async" width="37" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Flag_of_Bavaria_%28striped%29.svg/55px-Flag_of_Bavaria_%28striped%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Flag_of_Bavaria_%28striped%29.svg/74px-Flag_of_Bavaria_%28striped%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Bavi%C3%A8re" title="Portail:Bavière">Portail de la Bavière</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Munich" title="Portail de Munich"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/DEU_M%C3%BCnchen_COA.svg/19px-DEU_M%C3%BCnchen_COA.svg.png" decoding="async" width="19" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/DEU_M%C3%BCnchen_COA.svg/29px-DEU_M%C3%BCnchen_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/DEU_M%C3%BCnchen_COA.svg/38px-DEU_M%C3%BCnchen_COA.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="641" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Munich" title="Portail:Munich">Portail de Munich</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐6455b7c8bf‐gw6bq Cached time: 20250228085820 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 1.847 seconds Real time usage: 2.326 seconds Preprocessor visited node count: 16959/1000000 Post‐expand include size: 325458/2097152 bytes Template argument size: 69030/2097152 bytes Highest expansion depth: 25/100 Expensive parser function count: 24/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 86249/5000000 bytes Lua time usage: 0.626/10.000 seconds Lua memory usage: 13146362/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 1783.573 1 -total 33.45% 596.615 1 Modèle:Infobox_Commune_d'Allemagne 33.22% 592.553 1 Modèle:Infobox_Subdivision_administrative 11.46% 204.446 1 Modèle:Infobox/Ligne_mixte_latitude_longitude_optionnelle 11.43% 203.903 1 Modèle:Liens 7.30% 130.120 3 Modèle:Références 4.59% 81.868 91 Modèle:Infobox/Ligne_mixte_optionnelle 4.58% 81.715 28 Modèle:Pays 4.03% 71.908 8 Modèle:Jumelage 4.01% 71.461 1 Modèle:Infobox/Géolocalisation_multiple --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:12564:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250228085820 and revision id 223270529. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de «&#160;<a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Munich&amp;oldid=223270529">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Munich&amp;oldid=223270529</a>&#160;».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Munich" title="Catégorie:Munich">Munich</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Ville_en_Bavi%C3%A8re" title="Catégorie:Ville en Bavière">Ville en Bavière</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Ville-arrondissement_en_Bavi%C3%A8re" title="Catégorie:Ville-arrondissement en Bavière">Ville-arrondissement en Bavière</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:%C3%89ponyme_d%27un_objet_c%C3%A9leste" title="Catégorie:Éponyme d&#039;un objet céleste">Éponyme d'un objet céleste</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Lieu_d%27ex%C3%A9cution_de_la_Shoah_en_Allemagne" title="Catégorie:Lieu d&#039;exécution de la Shoah en Allemagne">Lieu d'exécution de la Shoah en Allemagne</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_manquant_de_r%C3%A9f%C3%A9rences_depuis_d%C3%A9cembre_2024" title="Catégorie:Article manquant de références depuis décembre 2024">Article manquant de références depuis décembre 2024</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_manquant_de_r%C3%A9f%C3%A9rences/Liste_compl%C3%A8te" title="Catégorie:Article manquant de références/Liste complète">Article manquant de références/Liste complète</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_avec_coordonn%C3%A9es_similaires_sur_Wikidata" title="Catégorie:Page avec coordonnées similaires sur Wikidata">Page avec coordonnées similaires sur Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_g%C3%A9olocalis%C3%A9_en_Allemagne" title="Catégorie:Article géolocalisé en Allemagne">Article géolocalisé en Allemagne</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_utilisant_une_Infobox" title="Catégorie:Article utilisant une Infobox">Article utilisant une Infobox</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Population_de_2024_en_infobox" title="Catégorie:Population de 2024 en infobox">Population de 2024 en infobox</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_g%C3%A9olocalis%C3%A9_sur_Terre" title="Catégorie:Article géolocalisé sur Terre">Article géolocalisé sur Terre</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_%C3%A0_r%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Catégorie:Article à référence nécessaire">Article à référence nécessaire</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_contenant_un_appel_%C3%A0_traduction_en_anglais" title="Catégorie:Article contenant un appel à traduction en anglais">Article contenant un appel à traduction en anglais</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Cat%C3%A9gorie_Commons_avec_lien_local_identique_sur_Wikidata" title="Catégorie:Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata">Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P856" title="Catégorie:Page utilisant P856">Page utilisant P856</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P8974" title="Catégorie:Page utilisant P8974">Page utilisant P8974</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_externes" title="Catégorie:Page pointant vers des bases externes">Page pointant vers des bases externes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_au_spectacle" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives au spectacle">Page pointant vers des bases relatives au spectacle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P5905" title="Catégorie:Page utilisant P5905">Page utilisant P5905</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_bande_dessin%C3%A9e" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la bande dessinée">Page pointant vers des bases relatives à la bande dessinée</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P8406" title="Catégorie:Page utilisant P8406">Page utilisant P8406</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_aux_beaux-arts" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives aux beaux-arts">Page pointant vers des bases relatives aux beaux-arts</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P6265" title="Catégorie:Page utilisant P6265">Page utilisant P6265</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_g%C3%A9ographie" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la géographie">Page pointant vers des bases relatives à la géographie</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P982" title="Catégorie:Page utilisant P982">Page utilisant P982</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_musique" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la musique">Page pointant vers des bases relatives à la musique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1417" title="Catégorie:Page utilisant P1417">Page utilisant P1417</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P5019" title="Catégorie:Page utilisant P5019">Page utilisant P5019</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P8313" title="Catégorie:Page utilisant P8313">Page utilisant P8313</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P902" title="Catégorie:Page utilisant P902">Page utilisant P902</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P6404" title="Catégorie:Page utilisant P6404">Page utilisant P6404</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4223" title="Catégorie:Page utilisant P4223">Page utilisant P4223</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4613" title="Catégorie:Page utilisant P4613">Page utilisant P4613</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1296" title="Catégorie:Page utilisant P1296">Page utilisant P1296</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7305" title="Catégorie:Page utilisant P7305">Page utilisant P7305</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P6058" title="Catégorie:Page utilisant P6058">Page utilisant P6058</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4342" title="Catégorie:Page utilisant P4342">Page utilisant P4342</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3365" title="Catégorie:Page utilisant P3365">Page utilisant P3365</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3219" title="Catégorie:Page utilisant P3219">Page utilisant P3219</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_dictionnaires_ou_encyclop%C3%A9dies_g%C3%A9n%C3%A9ralistes" title="Catégorie:Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes">Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_Wikip%C3%A9dia_avec_notice_d%27autorit%C3%A9" title="Catégorie:Article de Wikipédia avec notice d&#039;autorité">Article de Wikipédia avec notice d'autorité</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Allemagne/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Allemagne/Articles liés">Portail:Allemagne/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Europe/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Europe/Articles liés">Portail:Europe/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Bavi%C3%A8re/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Bavière/Articles liés">Portail:Bavière/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Munich/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Munich/Articles liés">Portail:Munich/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_qualit%C3%A9_en_bavarois" title="Catégorie:Article de qualité en bavarois">Article de qualité en bavarois</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_qualit%C3%A9_en_hongrois" title="Catégorie:Article de qualité en hongrois">Article de qualité en hongrois</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_avec_des_cartes" title="Catégorie:Page avec des cartes">Page avec des cartes</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 22 février 2025 à 21:42.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a>&#160;: les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a>&#160;; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/Munich" title="Spécial:Citer/Munich">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Munich&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Munich</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>190 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-64b5bb4b79-k97m4","wgBackendResponseTime":276,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.847","walltime":"2.326","ppvisitednodes":{"value":16959,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":325458,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":69030,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":25,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":24,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":86249,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1783.573 1 -total"," 33.45% 596.615 1 Modèle:Infobox_Commune_d'Allemagne"," 33.22% 592.553 1 Modèle:Infobox_Subdivision_administrative"," 11.46% 204.446 1 Modèle:Infobox/Ligne_mixte_latitude_longitude_optionnelle"," 11.43% 203.903 1 Modèle:Liens"," 7.30% 130.120 3 Modèle:Références"," 4.59% 81.868 91 Modèle:Infobox/Ligne_mixte_optionnelle"," 4.58% 81.715 28 Modèle:Pays"," 4.03% 71.908 8 Modèle:Jumelage"," 4.01% 71.461 1 Modèle:Infobox/Géolocalisation_multiple"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.626","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":13146362,"limit":52428800},"limitreport-logs":"713750 à paramétrer\n2415901 à paramétrer\n7318 à paramétrer\n41304 à paramétrer\n43287 à paramétrer\n154195 à paramétrer\n256961 à paramétrer\n47261 à paramétrer\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-6455b7c8bf-gw6bq","timestamp":"20250228085820","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Munich","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/Munich","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1726","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1726","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-03-24T12:57:36Z","dateModified":"2025-02-22T20:42:03Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/5\/59\/Munchen_collage.jpg","headline":"ville allemande et capitale de la Bavi\u00e8re"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10