CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>شیشه - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"66c69998-3822-4782-9181-25d7ff5bf3f8","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"شیشه","wgTitle":"شیشه","wgCurRevisionId":40549252,"wgRevisionId":40549252,"wgArticleId":6108,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی","صفحه‌هایی که از یادکرد وب با پارامتر وضعیت پیوند استفاده می‌کنند","Articles with invalid ISBNs","پیوندهای وی‌بک الگوی بایگانی اینترنت", "صفحه‌هایی که از جعبه پیوند به پروژه‌های خواهر با فضای نام نامنطبق با ویکی‌داده استفاده می‌کنند","مقاله‌های ویکی‌پدیا که از یک یادکرد از دانشنامه بریتانیکا ۱۹۱۱ با منبع ویکی‌نبشته به‌کارگرفته‌اند","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNE","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNF","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های GND","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های J9U","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LCCN","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NDL","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NKC","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های چندگانه", "اختراع‌های مصری","پنجره","دی‌الکتریک‌ها","ساختمان","شیشه","ظرف","مواد بسته‌بندی","مواد مجسمه‌سازی"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"شیشه","wgRelevantArticleId":6108,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish": true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q11469","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.math.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready", "ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.cite.styles%7Cext.math.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Fassade_Wilhelmstrasse_65%2C_Berlin-Mitte%2C_160417%2C_ako.jpg/1200px-Fassade_Wilhelmstrasse_65%2C_Berlin-Mitte%2C_160417%2C_ako.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Fassade_Wilhelmstrasse_65%2C_Berlin-Mitte%2C_160417%2C_ako.jpg/800px-Fassade_Wilhelmstrasse_65%2C_Berlin-Mitte%2C_160417%2C_ako.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="533"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Fassade_Wilhelmstrasse_65%2C_Berlin-Mitte%2C_160417%2C_ako.jpg/640px-Fassade_Wilhelmstrasse_65%2C_Berlin-Mitte%2C_160417%2C_ako.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="427"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="شیشه - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-شیشه rootpage-شیشه skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-تعاریف_مختلف_شیشه_در_دانش" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#تعاریف_مختلف_شیشه_در_دانش"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>تعاریف مختلف شیشه در دانش</span> </div> </a> <ul id="toc-تعاریف_مختلف_شیشه_در_دانش-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پیشینه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#پیشینه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>پیشینه</span> </div> </a> <ul id="toc-پیشینه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ویژگی‌های_فیزیکی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ویژگی‌های_فیزیکی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>ویژگی‌های فیزیکی</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-ویژگی‌های_فیزیکی-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های ویژگی‌های فیزیکی</span> </button> <ul id="toc-ویژگی‌های_فیزیکی-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-ویژگی‌های_نوری" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ویژگی‌های_نوری"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۱</span> <span>ویژگی‌های نوری</span> </div> </a> <ul id="toc-ویژگی‌های_نوری-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-دیگر_ویژگی‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#دیگر_ویژگی‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۲</span> <span>دیگر ویژگی‌ها</span> </div> </a> <ul id="toc-دیگر_ویژگی‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-تولید" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#تولید"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>تولید</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-تولید-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های تولید</span> </button> <ul id="toc-تولید-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-رنگ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#رنگ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۱</span> <span>رنگ</span> </div> </a> <ul id="toc-رنگ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-کوره‌های_ذوب_شیشه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#کوره‌های_ذوب_شیشه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۲</span> <span>کوره‌های ذوب شیشه</span> </div> </a> <ul id="toc-کوره‌های_ذوب_شیشه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-انواع_شیشه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#انواع_شیشه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>انواع شیشه</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-انواع_شیشه-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های انواع شیشه</span> </button> <ul id="toc-انواع_شیشه-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-شیشه_سیلیکاتی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#شیشه_سیلیکاتی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۱</span> <span>شیشه سیلیکاتی</span> </div> </a> <ul id="toc-شیشه_سیلیکاتی-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-شیشهٔ_آهک_سود_دار" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#شیشهٔ_آهک_سود_دار"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۱.۱</span> <span>شیشهٔ آهک سود دار</span> </div> </a> <ul id="toc-شیشهٔ_آهک_سود_دار-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-شیشهٔ_سدیم_بوروسیلیکات،_پیرکس" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#شیشهٔ_سدیم_بوروسیلیکات،_پیرکس"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۱.۲</span> <span>شیشهٔ سدیم بوروسیلیکات، پیرکس</span> </div> </a> <ul id="toc-شیشهٔ_سدیم_بوروسیلیکات،_پیرکس-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-شیشه_سربی_یا_شیشه_کریستال" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#شیشه_سربی_یا_شیشه_کریستال"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۱.۳</span> <span>شیشه سربی یا شیشه کریستال</span> </div> </a> <ul id="toc-شیشه_سربی_یا_شیشه_کریستال-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-شیشه_آلومینوسیلیکات" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#شیشه_آلومینوسیلیکات"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۱.۴</span> <span>شیشه آلومینوسیلیکات</span> </div> </a> <ul id="toc-شیشه_آلومینوسیلیکات-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-سایر_اکسیدهای_افزودنی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#سایر_اکسیدهای_افزودنی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۱.۵</span> <span>سایر اکسیدهای افزودنی</span> </div> </a> <ul id="toc-سایر_اکسیدهای_افزودنی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-شیشه-سرامیک‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#شیشه-سرامیک‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۱.۶</span> <span>شیشه-سرامیک‌ها</span> </div> </a> <ul id="toc-شیشه-سرامیک‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-فایبرگلاس" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#فایبرگلاس"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۱.۷</span> <span>فایبرگلاس</span> </div> </a> <ul id="toc-فایبرگلاس-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-شیشه‌های_غیرِ_سیلیکاتی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#شیشه‌های_غیرِ_سیلیکاتی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۲</span> <span>شیشه‌های غیرِ سیلیکاتی</span> </div> </a> <ul id="toc-شیشه‌های_غیرِ_سیلیکاتی-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-فلز_شیشه‌ای" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#فلز_شیشه‌ای"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۲.۱</span> <span>فلز شیشه‌ای</span> </div> </a> <ul id="toc-فلز_شیشه‌ای-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پلیمرها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#پلیمرها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۲.۲</span> <span>پلیمرها</span> </div> </a> <ul id="toc-پلیمرها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-مایعات_مولکولی_و_نمک‌های_ذوب_شده" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#مایعات_مولکولی_و_نمک‌های_ذوب_شده"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۳</span> <span>مایعات مولکولی و نمک‌های ذوب شده</span> </div> </a> <ul id="toc-مایعات_مولکولی_و_نمک‌های_ذوب_شده-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-شیشه_گری_برای_ساختن_شیشه‌های_مسطح" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#شیشه_گری_برای_ساختن_شیشه‌های_مسطح"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶</span> <span>شیشه گری برای ساختن شیشه‌های مسطح</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-شیشه_گری_برای_ساختن_شیشه‌های_مسطح-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های شیشه گری برای ساختن شیشه‌های مسطح</span> </button> <ul id="toc-شیشه_گری_برای_ساختن_شیشه‌های_مسطح-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-شیشه‌های_شبکهٔ_داده‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#شیشه‌های_شبکهٔ_داده‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۱</span> <span>شیشه‌های شبکهٔ داده‌ها</span> </div> </a> <ul id="toc-شیشه‌های_شبکهٔ_داده‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-جستارهای_وابسته" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#جستارهای_وابسته"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷</span> <span>جستارهای وابسته</span> </div> </a> <ul id="toc-جستارهای_وابسته-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۸</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پیوند_به_بیرون" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#پیوند_به_بیرون"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۹</span> <span>پیوند به بیرون</span> </div> </a> <ul id="toc-پیوند_به_بیرون-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">شیشه</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۱۴۶ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-146" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۱۴۶ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Glas" title="Glas–آفریکانس" lang="af" hreflang="af" data-title="Glas" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="آفریکانس" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Glas" title="Glas–آلمانی سوئیسی" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Glas" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="آلمانی سوئیسی" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%A5%E1%88%AD%E1%8C%AD%E1%89%86" title="ብርጭቆ–امهری" lang="am" hreflang="am" data-title="ብርጭቆ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="امهری" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Vidre" title="Vidre–آراگونی" lang="an" hreflang="an" data-title="Vidre" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="آراگونی" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D8%AC%D8%A7%D8%AC" title="زجاج–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="زجاج" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%99%DC%93%DC%98%DC%93%DC%9D%DC%AC%DC%90" title="ܙܓܘܓܝܬܐ–آرامی" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܙܓܘܓܝܬܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="آرامی" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%D8%AC" title="جاج–عربی مراکشی" lang="ary" hreflang="ary" data-title="جاج" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="عربی مراکشی" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B2" title="ازاز–عربی مصری" lang="arz" hreflang="arz" data-title="ازاز" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="عربی مصری" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Vidru" title="Vidru–آستوری" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Vidru" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="آستوری" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%A6%D3%80%D0%B2%D0%B5%D1%80" title="ЦӀвер–آواری" lang="av" hreflang="av" data-title="ЦӀвер" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="آواری" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C3%BC%C5%9F%C9%99" title="Şüşə–ترکی آذربایجانی" lang="az" hreflang="az" data-title="Şüşə" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ترکی آذربایجانی" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D9%88%D8%B4%D9%87" title="شوشه–South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="شوشه" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%8B%D1%8F%D0%BB%D0%B0" title="Быяла–باشقیری" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Быяла" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="باشقیری" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Gelas" title="Gelas–بالیایی" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Gelas" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="بالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/St%C4%97klos" title="Stėklos–ساموگیتی" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Stėklos" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="ساموگیتی" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BA%D0%BB%D0%BE" title="Шкло–بلاروسی" lang="be" hreflang="be" data-title="Шкло" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="بلاروسی" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BA%D0%BB%D0%BE" title="Шкло–بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Шкло" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Beling" title="Beling–Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Beling" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D1%8A%D0%BA%D0%BB%D0%BE" title="Стъкло–بلغاری" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Стъкло" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="بلغاری" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Kaca" title="Kaca–بانجاری" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Kaca" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="بانجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Banjar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%9A" title="কাচ–بنگالی" lang="bn" hreflang="bn" data-title="কাচ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="بنگالی" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Gwer" title="Gwer–برتون" lang="br" hreflang="br" data-title="Gwer" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="برتون" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Staklo" title="Staklo–بوسنیایی" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Staklo" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="بوسنیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D1%8D%D0%BB" title="Шэл–Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Шэл" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Vidre" title="Vidre–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Vidre" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%B8" title="Ангали–چچنی" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Ангали" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="چچنی" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D9%88%D9%88%D8%B4%DB%95" title="شووشە–کردی مرکزی" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="شووشە" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="کردی مرکزی" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Sklo" title="Sklo–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Sklo" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%82%C4%83%D0%BA" title="Кантăк–چوواشی" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Кантăк" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="چوواشی" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Gwydr" title="Gwydr–ولزی" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Gwydr" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ولزی" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Glas" title="Glas–دانمارکی" lang="da" hreflang="da" data-title="Glas" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="دانمارکی" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Glas" title="Glas–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Glas" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CF%85%CE%B1%CE%BB%CE%AF" title="Γυαλί–یونانی" lang="el" hreflang="el" data-title="Γυαλί" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یونانی" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/V%C4%93der" title="Vēder–امیلیانو-روما" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Vēder" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="امیلیانو-روما" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="مقالهٔ خوب"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Glass" title="Glass–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Glass" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Vitro" title="Vitro–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Vitro" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Vidrio" title="Vidrio–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Vidrio" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Klaas" title="Klaas–استونیایی" lang="et" hreflang="et" data-title="Klaas" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="استونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Beira" title="Beira–باسکی" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Beira" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکی" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Vidriu" title="Vidriu–اکسترامادورایی" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Vidriu" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="اکسترامادورایی" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Lasi" title="Lasi–فنلاندی" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Lasi" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فنلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Iloilo" title="Iloilo–فیجیایی" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Iloilo" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="فیجیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Glas" title="Glas–فارویی" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Glas" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="فارویی" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Verre" title="Verre–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Verre" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Gl%C3%A4%C3%A4s" title="Glääs–فریزی شمالی" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Glääs" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="فریزی شمالی" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Gloine" title="Gloine–ایرلندی" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Gloine" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ایرلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/V%C3%A8r" title="Vèr–Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Vèr" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Vidro" title="Vidro–گالیسیایی" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Vidro" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="گالیسیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Itavera" title="Itavera–گوارانی" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Itavera" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="گوارانی" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-guc mw-list-item"><a href="https://guc.wikipedia.org/wiki/Maraaja" title="Maraaja–Wayuu" lang="guc" hreflang="guc" data-title="Maraaja" data-language-autonym="Wayuunaiki" data-language-local-name="Wayuu" class="interlanguage-link-target"><span>Wayuunaiki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%96%D7%9B%D7%95%D7%9B%D7%99%D7%AA" title="זכוכית–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="זכוכית" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%9A" title="कांच–هندی" lang="hi" hreflang="hi" data-title="कांच" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="هندی" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Glass" title="Glass–هندی فیجیایی" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Glass" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="هندی فیجیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Staklo" title="Staklo–کروات" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Staklo" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="کروات" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/V%C3%A8_(materyo)" title="Vè (materyo)–هائیتیایی" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Vè (materyo)" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="هائیتیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/%C3%9Cveg" title="Üveg–مجاری" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Üveg" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="مجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%BA%D5%A1%D5%AF%D5%AB" title="Ապակի–ارمنی" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ապակի" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ارمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Vitro" title="Vitro–اینترلینگوا" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Vitro" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="اینترلینگوا" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Kaca" title="Kaca–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Kaca" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Vitre" title="Vitre–اکسیدنتال" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Vitre" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="اکسیدنتال" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Sarming_(materiales)" title="Sarming (materiales)–ایلوکویی" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Sarming (materiales)" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ایلوکویی" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Vitro" title="Vitro–ایدو" lang="io" hreflang="io" data-title="Vitro" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ایدو" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Gler" title="Gler–ایسلندی" lang="is" hreflang="is" data-title="Gler" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ایسلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Vetro" title="Vetro–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Vetro" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%AC%E3%83%A9%E3%82%B9" title="ガラス–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ガラス" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Glaas" title="Glaas–Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Glaas" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%90" title="მინა–گرجی" lang="ka" hreflang="ka" data-title="მინა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="گرجی" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Tamzukt" title="Tamzukt–قبایلی" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Tamzukt" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="قبایلی" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbd mw-list-item"><a href="https://kbd.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D0%B4%D0%B6" title="Абдж–کاباردینی" lang="kbd" hreflang="kbd" data-title="Абдж" data-language-autonym="Адыгэбзэ" data-language-local-name="کاباردینی" class="interlanguage-link-target"><span>Адыгэбзэ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D3%98%D0%B9%D0%BD%D0%B5%D0%BA" title="Әйнек–قزاقی" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Әйнек" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="قزاقی" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%97%E0%B2%BE%E0%B2%9C%E0%B3%81" title="ಗಾಜು–کانارا" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಗಾಜು" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="کانارا" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9C%A0%EB%A6%AC" title="유리–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="유리" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Cam" title="Cam–کردی" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Cam" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="کردی" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Gweder" title="Gweder–کورنی" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Gweder" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="کورنی" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B9%D0%BD%D0%B5%D0%BA" title="Айнек–قرقیزی" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Айнек" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="قرقیزی" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Vitrum" title="Vitrum–لاتین" lang="la" hreflang="la" data-title="Vitrum" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="لاتین" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Glaas" title="Glaas–لیمبورگی" lang="li" hreflang="li" data-title="Glaas" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="لیمبورگی" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Veddro" title="Veddro–Ligurian" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Veddro" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Ligurian" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Scipa" title="Scipa–Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Scipa" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/V%C3%A9der" title="Véder–لومبارد" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Véder" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="لومبارد" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Stiklas" title="Stiklas–لیتوانیایی" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Stiklas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="لیتوانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Stikls" title="Stikls–لتونیایی" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Stikls" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="لتونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Kaco" title="Kaco–مینانگ‌کابویی" lang="min" hreflang="min" data-title="Kaco" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="مینانگ‌کابویی" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BA%D0%BB%D0%BE" title="Стакло–مقدونی" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Стакло" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="مقدونی" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%AB%E0%B4%9F%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B4%82" title="സ്ഫടികം–مالایالامی" lang="ml" hreflang="ml" data-title="സ്ഫടികം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="مالایالامی" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B8%D0%BB" title="Шил–مغولی" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Шил" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="مغولی" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%9A" title="काच–مراتی" lang="mr" hreflang="mr" data-title="काच" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="مراتی" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Kaca" title="Kaca–مالایی" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Kaca" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="مالایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/%C4%A6%C4%A1ie%C4%A1" title="Ħġieġ–مالتی" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Ħġieġ" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="مالتی" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%96%E1%80%94%E1%80%BA" title="ဖန်–برمه‌ای" lang="my" hreflang="my" data-title="ဖန်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="برمه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Vrito" title="Vrito–ناپلی" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Vrito" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="ناپلی" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Glas" title="Glas–آلمانی سفلی" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Glas" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="آلمانی سفلی" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%81%E0%A4%9A" title="काँच–نپالی" lang="ne" hreflang="ne" data-title="काँच" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="نپالی" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%96%E0%A4%BE_(%E0%A4%B5%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%81)" title="खा (वस्तु)–نواریایی" lang="new" hreflang="new" data-title="खा (वस्तु)" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="نواریایی" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Glas" title="Glas–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Glas" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Glas" title="Glas–نروژی نی‌نُشک" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Glas" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="نروژی نی‌نُشک" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Glass" title="Glass–نروژی بوک‌مُل" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Glass" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="نروژی بوک‌مُل" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Veire" title="Veire–اکسیتان" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Veire" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="اکسیتان" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B2%D0%B3" title="Авг–آسی" lang="os" hreflang="os" data-title="Авг" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="آسی" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%95%E0%A9%B1%E0%A8%9A" title="ਕੱਚ–پنجابی" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਕੱਚ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Szk%C5%82o" title="Szkło–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Szkło" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%86%DA%86" title="کنچ–پنجابی" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="کنچ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%9A%D9%8A%DA%9A%D9%87" title="ښيښه–پشتو" lang="ps" hreflang="ps" data-title="ښيښه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="پشتو" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Vidro" title="Vidro–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Vidro" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Q%27ispillu" title="Q'ispillu–کچوایی" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Q'ispillu" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="کچوایی" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Sticl%C4%83" title="Sticlă–رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Sticlă" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%BB%D0%BE" title="Стекло–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Стекло" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BA%D0%BB%D0%BE" title="Скло–Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Скло" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D3%A8%D1%81%D1%82%D2%AF%D3%A9%D0%BA%D2%AF%D0%BB%D1%8D" title="Өстүөкүлэ–یاقوتی" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Өстүөкүлэ" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="یاقوتی" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Bidru" title="Bidru–ساردینیایی" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Bidru" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="ساردینیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Vitru" title="Vitru–سیسیلی" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Vitru" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="سیسیلی" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Gless" title="Gless–اسکاتلندی" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Gless" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="اسکاتلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D9%8A%D8%B4%D9%88" title="شيشو–سندی" lang="sd" hreflang="sd" data-title="شيشو" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="سندی" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Staklo" title="Staklo–صرب و کرواتی" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Staklo" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="صرب و کرواتی" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Glass" title="Glass–انگلیسی ساده" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Glass" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="انگلیسی ساده" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Sklo" title="Sklo–اسلواکی" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Sklo" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="اسلواکی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Steklo" title="Steklo–اسلوونیایی" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Steklo" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="اسلوونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Qelqi" title="Qelqi–آلبانیایی" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Qelqi" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="آلبانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BA%D0%BB%D0%BE" title="Стакло–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Стакло" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Kaca" title="Kaca–سوندایی" lang="su" hreflang="su" data-title="Kaca" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="سوندایی" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Glas" title="Glas–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Glas" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Kioo" title="Kioo–سواحیلی" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Kioo" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="سواحیلی" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%95%E0%AE%A3%E0%AF%8D%E0%AE%A3%E0%AE%BE%E0%AE%9F%E0%AE%BF" title="கண்ணாடி–تامیلی" lang="ta" hreflang="ta" data-title="கண்ணாடி" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="تامیلی" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%97%E0%B0%BE%E0%B0%9C%E0%B1%81_(%E0%B0%AA%E0%B0%A6%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A5%E0%B0%82)" title="గాజు (పదార్థం)–تلوگویی" lang="te" hreflang="te" data-title="గాజు (పదార్థం)" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="تلوگویی" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%81%E0%B9%89%E0%B8%A7" title="แก้ว–تایلندی" lang="th" hreflang="th" data-title="แก้ว" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="تایلندی" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Salamin_(materyales)" title="Salamin (materyales)–تاگالوگی" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Salamin (materyales)" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="تاگالوگی" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-to mw-list-item"><a href="https://to.wikipedia.org/wiki/Sio%CA%BBata" title="Sioʻata–تونگایی" lang="to" hreflang="to" data-title="Sioʻata" data-language-autonym="Lea faka-Tonga" data-language-local-name="تونگایی" class="interlanguage-link-target"><span>Lea faka-Tonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Cam" title="Cam–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Cam" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%8B%D1%8F%D0%BB%D0%B0" title="Пыяла–تاتاری" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Пыяла" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="تاتاری" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%95%D9%8A%D9%86%DB%95%D9%83" title="ئەينەك–اویغوری" lang="ug" hreflang="ug" data-title="ئەينەك" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="اویغوری" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BA%D0%BB%D0%BE" title="Скло–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Скло" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%DB%81" title="شیشہ–اردو" lang="ur" hreflang="ur" data-title="شیشہ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="اردو" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Shisha" title="Shisha–ازبکی" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Shisha" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ازبکی" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/V%C3%A9ro" title="Véro–Venetian" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Véro" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetian" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/St%C3%B6kol" title="Stökol–وپس" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Stökol" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="وپس" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Th%E1%BB%A7y_tinh" title="Thủy tinh–ویتنامی" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Thủy tinh" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ویتنامی" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Salaming" title="Salaming–وارایی" lang="war" hreflang="war" data-title="Salaming" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="وارایی" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%8E%BB%E7%92%83" title="玻璃–وو" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="玻璃" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="وو" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xal mw-list-item"><a href="https://xal.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B8%D0%BB" title="Шил–قلموقی" lang="xal" hreflang="xal" data-title="Шил" data-language-autonym="Хальмг" data-language-local-name="قلموقی" class="interlanguage-link-target"><span>Хальмг</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%92%D7%9C%D7%90%D7%96" title="גלאז–یدی" lang="yi" hreflang="yi" data-title="גלאז" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="یدی" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Bohliz" title="Bohliz–چوانگی" lang="za" hreflang="za" data-title="Bohliz" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="چوانگی" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%8E%BB%E7%92%83" title="玻璃–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="玻璃" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E7%8E%BB%E7%92%83" title="玻璃–چینی ادبی" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="玻璃" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="چینی ادبی" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Po-l%C3%AA" title="Po-lê–مین نان" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Po-lê" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="مین نان" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%8E%BB%E7%92%83" title="玻璃–کانتونی" lang="yue" hreflang="yue" data-title="玻璃" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="کانتونی" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Inhlaka" title="Inhlaka–زولویی" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Inhlaka" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="زولویی" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q11469#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&oldid=40549252" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&id=40549252&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25B4%25DB%258C%25D8%25B4%25D9%2587"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25B4%25DB%258C%25D8%25B4%25D9%2587"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Glass" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q11469" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r35841839">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-right:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">برای دیگر کاربردها، <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_(%D8%A7%D8%A8%D9%87%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%B2%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C)" class="mw-disambig" title="شیشه (ابهام‌زدایی)">شیشه (ابهام‌زدایی)</a> را ببینید.</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Fassade_Wilhelmstrasse_65,_Berlin-Mitte,_160417,_ako.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Fassade_Wilhelmstrasse_65%2C_Berlin-Mitte%2C_160417%2C_ako.jpg/380px-Fassade_Wilhelmstrasse_65%2C_Berlin-Mitte%2C_160417%2C_ako.jpg" decoding="async" width="380" height="253" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Fassade_Wilhelmstrasse_65%2C_Berlin-Mitte%2C_160417%2C_ako.jpg/570px-Fassade_Wilhelmstrasse_65%2C_Berlin-Mitte%2C_160417%2C_ako.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Fassade_Wilhelmstrasse_65%2C_Berlin-Mitte%2C_160417%2C_ako.jpg/760px-Fassade_Wilhelmstrasse_65%2C_Berlin-Mitte%2C_160417%2C_ako.jpg 2x" data-file-width="3619" data-file-height="2413" /></a><figcaption>نمای ساختمان شیشه‌ای</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Soda-lime_glass_jar_showing_bubbles_trapped_within.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Soda-lime_glass_jar_showing_bubbles_trapped_within.jpg/220px-Soda-lime_glass_jar_showing_bubbles_trapped_within.jpg" decoding="async" width="220" height="187" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Soda-lime_glass_jar_showing_bubbles_trapped_within.jpg/330px-Soda-lime_glass_jar_showing_bubbles_trapped_within.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Soda-lime_glass_jar_showing_bubbles_trapped_within.jpg/440px-Soda-lime_glass_jar_showing_bubbles_trapped_within.jpg 2x" data-file-width="4179" data-file-height="3543" /></a><figcaption>یک شیشه مربا ساخته شده از <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%A2%D9%87%DA%A9_%D8%B3%D9%88%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B1" title="شیشه آهک سوددار">شیشه آهک سوددار</a>. با اینکه این شیشه در قسمت‌های نازک شفاف است در قسمت‌های ضخیم به دلیل وجود ناخالصی، رنگ آن به آبی-مایل به سبز نزدیک است. در فرایند <a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="دمای انتقال شیشه">انتقال شیشه</a> و تشکیل جامد-غیر بلوری، حباب‌های هوا داخل آن به دام افتاده‌است.</figcaption></figure> <p><b>شیشه ماده ای جامد است. شیشه</b> یک <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%AF_%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81" title="جامد آمورف">جامد اَریخت</a><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> (غیر <a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D9%88%D8%B1" title="بلور">بلوری</a>) یا آمورف است، که کاربردهای وسیع عملی، فنی و زینتی دارد، از جمله در قاب پنجره‌ها، <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="نورشناسی">صنایع اپتیک</a>، و <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="الکترونیک نوری">الکترونیک نوری</a>.<sup id="cite_ref-:0_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> شیشه‌ها معمولاً با خنک کاری ناگهانی شکل مذاب آن ساخته می‌شوند. معروف‌ترین و قدیمی‌ترین شیشه شناخته شده، «شیشه سیلیکاتی» می‌باشد که از «<a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%A7" class="mw-redirect" title="سیلیکا">سیلیکا</a>»، ماده پایه ای <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B3%D9%87" title="ماسه">ماسه</a> تشکیل شده‌است.<sup id="cite_ref-:0_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>شیشه می‌تواند رفتار انتقالی از یک جامد سخت و شکننده به یک مادهٔ مذاب خمیری شکل و برعکس داشته باشد. این رفتار که <a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="دمای انتقال شیشه">انتقال شیشه</a> نام دارد، در محدودهٔ مواد <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%D8%AA" class="mw-redirect" title="اریخت">اریخت</a> یا اریخت‌های نیمه <a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D9%88%D8%B1" title="بلور">بلوری</a> دیده می‌شود. شیشه‌ها معمولاً <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D8%AF" class="mw-redirect" title="ترد">شکننده</a> و در برابر نور شفاف‌اند. </p><p><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%A2%D9%87%DA%A9_%D8%B3%D9%88%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B1" title="شیشه آهک سوددار">شیشه آهک سود دار</a>، که حاوی حدود ۷۰٪ سیلیس است، حدود ۹۰٪ شیشه تولید شده در جهان را به خود اختصاص می‌دهد و وقتی گفته می‌شود «شیشه» معمولاً منظور همین نوع شیشه است، هر چند شیشه‌های غیرِ سیلیسی برای استفاده در کاربردهای مربوط به تکنولوژی مناسبتر هستند. </p><p>خاصیت <a href="/wiki/%D8%B4%DA%A9%D8%B3%D8%AA_%D9%86%D9%88%D8%B1" class="mw-redirect" title="شکست نور">انکساری</a>، <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="بازتاب">انعکاسی</a> و <a href="/wiki/%D8%B6%D8%B1%DB%8C%D8%A8_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84" title="ضریب انتقال">انتقالی</a> شیشه آن را برای تولید <a href="/wiki/%D8%B9%D8%AF%D8%B3%DB%8C" title="عدسی">عدسی‌های نوری</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B4%D9%88%D8%B1" title="منشور">منشورها</a> و مواد <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="الکترونیک نوری">الکترونیک نوری</a> مناسب کرده‌است. الیاف شیشه اکسترود شده به عنوان الیاف یا <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%A8%D8%B1_%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="فیبر نوری">فیبرهای نوری</a> در شبکه‌های ارتباطی، مواد عایق حرارتی هنگام مخلوط شدن به عنوان <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B4%D9%85" title="پشم">پشم</a> شیشه به منظور گیر انداختن هوا، یا در پلاستیک تقویت شده با الیاف شیشه (فایبرگلاس) کاربرد دارند. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تعاریف_مختلف_شیشه_در_دانش"><span id=".D8.AA.D8.B9.D8.A7.D8.B1.DB.8C.D9.81_.D9.85.D8.AE.D8.AA.D9.84.D9.81_.D8.B4.DB.8C.D8.B4.D9.87_.D8.AF.D8.B1_.D8.AF.D8.A7.D9.86.D8.B4"></span>تعاریف مختلف شیشه در دانش</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&section=1" title="ویرایش بخش: تعاریف مختلف شیشه در دانش"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Silica.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Silica.svg/220px-Silica.svg.png" decoding="async" width="220" height="242" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Silica.svg/330px-Silica.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Silica.svg/440px-Silica.svg.png 2x" data-file-width="500" data-file-height="550" /></a><figcaption>ساختار اریخت (غیرِ کریستالی) سلیکای شیشه ای. هیچ نظم بزرگی در این ساختار وجود ندارد، با اینکه نظم موضعی با توجه به ترتیب چهار وجهی اتم‌های اکسیژن (O) در اطراف اتم‌های سیلیکون (Si) وجود دارد.</figcaption></figure> <p>تعریف شیشه در دانش متفاوت است، شیشه به هر جامدی گفته می‌شود که هیچ <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D8%A8%D9%84%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="ساختار بلوری">ساختار بلوری</a> ندارد (مانند <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%AF_%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81" title="جامد آمورف">جامد اریخت</a>) و در برابر گرما و مذاب شدن رفتاری مانند <a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="دمای انتقال شیشه">انتقال شیشه</a> از خود نشان می‌دهد. می‌توان گفت این‌گونه از شیشه از مواد گوناگونی به‌دست می‌آید مانند <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%DB%8C%D8%A7%DA%98" title="آلیاژ">آلیاژ</a> فلزها، گدازه‌های یونی (یون ذوب شده)، <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%84%D9%88%D9%84_%D8%A2%D8%A8%DB%8C" title="محلول آبی">محلول آبی</a>، مایع‌های مولکولی و <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="بسپار">بسپارها</a>. در بسیاری از کاربردها (بطری، عینک‌های ایمنی)، شیشه‌های <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="بسپار">بسپاری</a> (<a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%DB%8C_(%D9%85%D8%AA%DB%8C%D9%84_%D9%85%D8%AA%D8%A7%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AA)" class="mw-redirect" title="پلی (متیل متاکریلات)">شیشهٔ اکریلیک</a>)، <a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%86%D8%A7%D8%AA" title="پلی‌کربنات">پلی‌کربنات</a>، <a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%84%D9%86_%D8%AA%D8%B1%D9%81%D8%AA%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA" title="پلی‌اتیلن ترفتالات">پلی‌اتیلن ترفتالات</a> گزینهٔ سبک‌تری نسبت به شیشه‌های سیلیکاتی‌اند. </p><p>مطابق تعریفی از <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%85_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84" title="ای‌اس‌تی‌ام بین‌الملل">انجمن تست و مواد آمریکا</a> (ASTM)، شیشه، محصولی بی نظم و آمورف از خنک کردن سریع یک ماده مذاب است.<sup id="cite_ref-:1_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-:1-3"><span class="cite-bracket">[</span>۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> مطابق این تعریف فلزات مذابی که به سرعت خنک شوند را نیز می‌توان «شیشه ای» توصیف کرد.<sup id="cite_ref-:1_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-:1-3"><span class="cite-bracket">[</span>۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پیشینه"><span id=".D9.BE.DB.8C.D8.B4.DB.8C.D9.86.D9.87"></span>پیشینه</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&section=2" title="ویرایش بخش: پیشینه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>نخستین شیشه‌ای که پدید آمده همان شیشه‌هایی بوده که در طبیعت به ویژه در منطقه‌های آتشفشانی به وجود آمده‌است. شیشهٔ <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B3%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="ابسیدین">ابسیدین</a> احتمالاً توسط مردمان <a href="/wiki/%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%B3%D9%86%DA%AF" title="عصر سنگ">دوران سنگی</a> استفاده می‌شده و به دلیل محدودیت منابع آن و نیازی که به ابزارهای بُرنده وجود داشته، به گستردگی در سراسر جهان آن روزگار، داد و ستد می‌شده‌است. به هر روی، باستان شناسان بر این باورند که احتمالاً نخستین شیشه در ناحیهٔ ساحلی <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87" title="سوریه">سوریهٔ</a> امروز، <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%AF%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="میان‌رودان">میان‌رودان</a> یا <a href="/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%B1_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="مصر باستان">مصر باستان</a> ساخته شده‌است.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> شیشه در حدود ۳۶۰۰ سال پیش از میلاد در مصر ساخته شده‌است.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> شیشه‌های کهن نور را از خود عبور نمی‌دادند و به علت نا خالصی‌های موجود در آن‌ها، رنگی به نظر می‌رسیدند. کهن‌ترین شیشه‌ای که تاکنون پیدا شده، خرمُهره‌ای مربوط به نیمهٔ هزارهٔ سوم پیش از میلاد است و احتمالاً به صورت تصادفی در هنگام <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B2%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="فلزکاری">فلزکاری</a> (<a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87" title="سرباره">سرباره</a>) یا ساختن سفال، پدید آمده‌است.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>شیشه به عنوان یک ابزار تجملاتی باقی‌ماند و فروپاشی‌ها و رویدادهایی که در پایان <a href="/wiki/%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%B2" title="عصر برنز">عصر برنز</a> رخ داد باعث توقف گسترش شیشه شد. گسترش بومی روش‌های ساخت شیشه در <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="آسیای جنوبی">آسیای جنوبی</a> در حدود ۱۷۳۰ پیش از میلاد آغاز شد.<sup id="cite_ref-Gowlett_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-Gowlett-7"><span class="cite-bracket">[</span>۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در <a href="/wiki/%DA%86%DB%8C%D9%86" title="چین">چین</a> باستان ساخت شیشه نسبت به سرامیک و فلز احتمالاً آغاز دیرتری داشته‌است. در <a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D9%88%D9%85" title="امپراتوری روم">امپراتوری روم</a>، ابزارهای شیشه‌ای در منطقه‌های مسکونی، صنعتی و <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%85_%D8%AE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="مراسم خاکسپاری">مراسم خاکسپاری</a> پیدا شده‌است. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Bauhaus-Dessau_Werkst%C3%A4tten.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Bauhaus-Dessau_Werkst%C3%A4tten.jpg/150px-Bauhaus-Dessau_Werkst%C3%A4tten.jpg" decoding="async" width="150" height="248" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Bauhaus-Dessau_Werkst%C3%A4tten.jpg/225px-Bauhaus-Dessau_Werkst%C3%A4tten.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Bauhaus-Dessau_Werkst%C3%A4tten.jpg/300px-Bauhaus-Dessau_Werkst%C3%A4tten.jpg 2x" data-file-width="924" data-file-height="1530" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D8%B1_%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="دیوار پرده‌ای">دیوار شیشه ای</a></figcaption></figure> <p>شیشه به صورت گسترده در <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%86_%D9%88%D8%B3%D8%B7%DB%8C" title="قرون وسطی">قرون وسطی</a> کاربرد داشته‌است. از سدهٔ ۱۰ اُم به این سو، شیشه <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B1%D9%86%DA%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="شیشه رنگی">به صورت رنگی</a> در <a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="معماری اسلامی">معماری اسلامی</a> جایگاه ویژه‌ای یافت و سپس در کلیساهای معمولی و <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9" title="کلیسای جامع">جامع</a> مورد استفاده قرار گرفت. <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%D9%86-%D8%AF%D9%86%DB%8C" title="کلیسای سن-دنی">کلیسای سن-دنی</a> و <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9_%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B1" title="کلیسای جامع شارتر">کلیسای جامع شارتر</a> دو نمونهٔ شناخته شدهٔ این کاربرد است. تا سدهٔ ۱۴ ام میلادی معماران به استفاده از شیشه‌های رنگی برای ساختمان‌ها روی آوردند مانند بنای سن-شپل در پاریس (۱۲۰۳ تا ۱۲۴۸)<sup id="cite_ref-RH_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-RH-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> با آغاز <a href="/wiki/%D8%B1%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%B3" title="رنسانس">رنسانس</a> و دگرگونی معماری کاربرد شیشه‌های رنگی بزرگ، کم شد و کاربرد آن در خانه‌های مردمی بیشتر شد. با پیشرفت دانش و فن، این شیشه‌ها ارزان‌تر شدند و کاربرد آن‌ها همگانی تر و البته امکان تولید ارزان آن‌ها در قالب‌های بزرگ فراهم شده بود. در سدهٔ ۱۹ ام میلادی و همراه با <a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DA%AF%D9%88%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="معماری گوتیک">معماری گوتیک</a> نوین، نگاه تازه‌ای به شیشه‌های رنگی شد. </p><p>در سدهٔ ۲۰ میلادی گونه‌های تازه‌ای از شیشه به صورت لایه لایه‌ای، مسلح (مقاوم‌سازی شده) و آجری به بازار آمد که کاربرد شیشه در ساختمان‌سازی را افزایش داد. ساختمان‌های چند طبقه بیشتر از <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D8%B1_%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="دیوار پرده‌ای">دیوار شیشه ای</a> که تقریباً به تمامی از شیشه است، ساخته شده‌اند. در آغاز شیشه به دلیل نداشتن واکنش با آب و به عنوان ظرف کاربرد داشت اما در پایان <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%86_%D9%88%D8%B3%D8%B7%DB%8C" title="قرون وسطی">سدهٔ میانی</a> ویژگی‌های نوری آن بیشتر مورد توجه قرار گرفت و تولید <a href="/wiki/%D8%B9%D8%AF%D8%B3%DB%8C" title="عدسی">عدسی</a>، ابزارهای ستاره‌شناسی و پس از آن ابزارهای پزشکی و دانش، گسترش یافت. </p><p>در سدهٔ ۱۹ میلادی در روش‌های باستانی تولید شیشه، به ویژه شیشه‌های نقش برجسته دگرگونی‌هایی پدید آمد. این تغییر روش برای نخستین بار از زمان امپراتوری روم پدید می‌آمد و بیشتر در طرح‌های <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="نوکلاسیسیسم">نوکلاسیک</a> دیده می‌شد. در جنبش <a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%B1_%D9%86%D9%88" title="هنر نو">هنر نو</a> از این شیشه‌ها به فراوانی بهره برده شد. با گذشت زمان کم‌کم کارگاه‌های کوچک شیشه‌های هنری در همه جا دیده شد. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ویژگی‌های_فیزیکی"><span id=".D9.88.DB.8C.DA.98.DA.AF.DB.8C.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.81.DB.8C.D8.B2.DB.8C.DA.A9.DB.8C"></span>ویژگی‌های فیزیکی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&section=3" title="ویرایش بخش: ویژگی‌های فیزیکی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Artesan%C3%ADa_en_vidrio_(Unsplash).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/Artesan%C3%ADa_en_vidrio_%28Unsplash%29.jpg/220px-Artesan%C3%ADa_en_vidrio_%28Unsplash%29.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/Artesan%C3%ADa_en_vidrio_%28Unsplash%29.jpg/330px-Artesan%C3%ADa_en_vidrio_%28Unsplash%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/Artesan%C3%ADa_en_vidrio_%28Unsplash%29.jpg/440px-Artesan%C3%ADa_en_vidrio_%28Unsplash%29.jpg 2x" data-file-width="4752" data-file-height="3168" /></a><figcaption>تولید محصولات شیشه‌ای</figcaption></figure> <dl><dd><i>همچنین ببینید: <a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%88%DB%8C%DA%98%DA%AF%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="فهرست ویژگی‌های فیزیکی شیشه">فهرست ویژگی‌های فیزیکی شیشه</a></i></dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ویژگی‌های_نوری"><span id=".D9.88.DB.8C.DA.98.DA.AF.DB.8C.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.86.D9.88.D8.B1.DB.8C"></span>ویژگی‌های نوری</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&section=4" title="ویرایش بخش: ویژگی‌های نوری"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>مهم‌ترین دلیل <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF_%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="تولید شیشه">تولید شیشه</a> ویژگی شفاف بودن آن در برابر <a href="/wiki/%D8%B7%D9%88%D9%84_%D9%85%D9%88%D8%AC" title="طول موج">طول موج‌های</a> مرئی است. نقطهٔ مقابل شیشه مواد <a href="/wiki/%DA%86%D9%86%D8%AF%D8%A8%D9%84%D9%88%D8%B1" title="چندبلور">چندبلوری</a> است که نور مرئی را از خود عبور نمی‌دهند.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> سطح شیشه معمولاً هموار است چون هنگام تشکیل، مولکول‌های بسیار سرد شدهٔ مایع دیگر مجبور نیستند هندسهٔ بلورهای سخت را به خود بگیرند بلکه نیروی <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%B4_%D8%B3%D8%B7%D8%AD%DB%8C" title="کشش سطحی">کشش سطحی</a> باعث شکل گرفتن آن‌ها می‌شود و به صورت میکروسکوپی سطحی هموار به‌دست می‌آید. این ویژگی‌ها باعث شفافیت و درخشندگی شیشه می‌شود و حتی در شیشه‌های رنگی (که نور را جذب می‌کنند) هم قابل مشاهده است.<sup id="cite_ref-O_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-O-10"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>شیشه این توان را دارد تا <a href="/wiki/%D8%B4%DA%A9%D8%B3%D8%AA_%D9%86%D9%88%D8%B1" class="mw-redirect" title="شکست نور">نور را بشکند</a>، آن را بازتاب کند و بدون اینکه نور دچار پراکندگی شود برپایهٔ <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C" title="نورشناسی هندسی">نورشناسی هندسی</a> آن را از خود بگذراند. این ویژگی‌ها در ساخت <a href="/wiki/%D8%B9%D8%AF%D8%B3%DB%8C" title="عدسی">عدسی</a> و پنجره مورد نیاز است. شیشه‌های معمولی <a href="/wiki/%D8%B6%D8%B1%DB%8C%D8%A8_%D8%B4%DA%A9%D8%B3%D8%AA" title="ضریب شکست">ضریب شکستی</a> نزدیک به ۱٫۵ دارند. بر پایهٔ معادله‌های فرسنل، بازتاب یک ورق شیشه در محیط معمولی و در هوا، نزدیک به ۴٪ در یکای سطح است و گذر نور از آن برای یک جزء (دو روی سطح) نزدیک به ۹۰٪ است. کاربرد دیگر شیشه در <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="الکترونیک نوری">الکترونیک نوری</a> است برای نمونه <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%A8%D8%B1_%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="فیبر نوری">فیبر نوری</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="دیگر_ویژگی‌ها"><span id=".D8.AF.DB.8C.DA.AF.D8.B1_.D9.88.DB.8C.DA.98.DA.AF.DB.8C.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>دیگر ویژگی‌ها</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&section=5" title="ویرایش بخش: دیگر ویژگی‌ها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>در فرایند تولید شیشهٔ سیلیسی این امکان وجود دارد که آن را مذاب کرد، در قالب ریخت و دوباره از <a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A8" class="mw-disambig" title="قالب">قالب</a> بیرون آورد و از هندسهٔ صاف و ساده تا شکل‌های پیچیده به آن بخشید. <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D8%B5%D9%88%D9%84" class="mw-redirect" title="محصول">محصول</a> نهایی شکننده و آسیب‌پذیر خواهد بود مگر اینکه لایه لایه بر روی آن کارهای ویژه صورت گیرد. اما به هر حال ماندگاری شیشه در بیشتر شرایط بسیار بالا است، بسیار آهسته دچار <a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="خوردگی">خوردگی</a> و فرسایش می‌شود و در برابر واکنش‌های آب و حمله‌های شیمیایی پایدار است به همین دلیل مناسب‌ترین گزینه برای نگهدارنده‌های <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ماده شیمیایی">مواد شیمیایی</a> و خوراکی است. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تولید"><span id=".D8.AA.D9.88.D9.84.DB.8C.D8.AF"></span>تولید</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&section=6" title="ویرایش بخش: تولید"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Float_Glass_Unloading.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Float_Glass_Unloading.jpg/323px-Float_Glass_Unloading.jpg" decoding="async" width="323" height="242" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Float_Glass_Unloading.jpg/485px-Float_Glass_Unloading.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Float_Glass_Unloading.jpg/646px-Float_Glass_Unloading.jpg 2x" data-file-width="3072" data-file-height="2304" /></a><figcaption>کارخانه تولید شیشه و جابجایی شیشه‌ها توسط <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%AA" title="ربات">ربات‌ها</a>.</figcaption></figure> <p>پس از آنکه <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%87" class="mw-redirect" title="ماده اولیه">مواد خام</a> شیشه و درصد هر یک از آن‌ها به‌دست آمد، این مواد به کوره برده می‌شود. <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF_%D8%A7%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%87" title="تولید انبوه">تولید انبوه</a> <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%A2%D9%87%DA%A9_%D8%B3%D9%88%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B1" title="شیشه آهک سوددار">شیشهٔ آهک سوددار</a> از مذاب کردن مواد اولیه در کوره‌های گازی به دست می‌آید. کوره‌های کوچکتر مانند ذوب‌کننده‌های الکتریکی یا کوره‌های دیگ-مانند هم وجود دارند که برای شیشه‌های ویژه بکار می‌روند.<sup id="cite_ref-ullmann_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-ullmann-11"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> پس از ذوب و یکدست کردن مخلوط و از بین بردن حباب‌های کوچک هوا، شیشه شکل می‌گیرد. شیشه‌های تخت در و پنجره و کاربردهای مانند آن از راه فرایندی به نام <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1" title="شیشه شناور">شیشهٔ شناور</a> ساخته می‌شوند. این فرایند در سال‌های ۱۹۵۳ تا ۱۹۵۷ از سوی آلستر پیلکینگتن و کنث بیکرستف<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ارائه شد. آن‌ها شیشه را در یک حمام <a href="/wiki/%D9%82%D9%84%D8%B9" title="قلع">قلع</a> مذاب به صورت لوله‌ای و پیوسته دور خود می‌پیچیدند و شیشه در این حمام شناور بود و از بالا برای اینکه سطح همواری بر رویش تشکیل شود آن را در برابر فشار <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%AA%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%86" title="نیتروژن">نیتروژن</a> قرار می‌دادند.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> بطری‌ها و ظرف‌های شیشه‌ای معمول از راه دمیدن و فشار به‌دست می‌آیند. البته علاوه بر این روش‌ها، راه‌های دیگری هم برای تولید شیشه وجود دارد. </p><p>پس از آنکه شیشه شکل دلخواه را به خود گرفت آن را به آرامی سرد می‌کنند تا تنش‌های حرارتی موجود از بین برود. ترمیم سطح، لایه لایه کردن و پوشاندن سطح شیشه با یک مادهٔ ویژه همه از فرایندهای شیمیایی است که در ادامهٔ ساخت شیشه قرار دارد این فرایندها برای بالا بردن پایداری و مقاومت شیشه (مانند شیشهٔ ضد گلوله) یا دادن برخی ویژگی‌های نوری به آن (مانند <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B6%D8%AF_%D8%A7%D9%86%D8%B9%DA%A9%D8%A7%D8%B3" class="mw-redirect" title="شیشه ضد انعکاس">شیشه ضد انعکاس</a>) دنبال می‌شوند. </p><p>یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که ممکن از در صنعتی شیشه رخ دهد ایجاد لکه در شیشه است که این به‌واسطه استفاده از <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8_%D8%B3%D8%AE%D8%AA" title="آب سخت">آب سخت</a> به وقوع می‌پیوندد. برای اینکه شیشه‌ها بدون لکه تولید یا برش داده شوند حتماً می‌بایست از آب بدون سختی یا همان <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8_%D9%85%D9%82%D8%B7%D8%B1" title="آب مقطر">آب مقطر</a> استفاده نمود. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="رنگ"><span id=".D8.B1.D9.86.DA.AF"></span>رنگ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&section=7" title="ویرایش بخش: رنگ"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>رنگ با افزودن برخی یون‌های الکتریکی که به صورت یکنواخت در شیشه پراکنده می‌شوند یا با پراکنده کردن دانه‌های بسیار ریز در شیشه (مانند <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87%D9%94_%D9%81%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%DA%A9" class="mw-redirect" title="شیشهٔ فتوکرومیک">شیشهٔ فتوکرومیک</a>) می‌توان شیشه‌های رنگی به‌دست آورد.<sup id="cite_ref-vogel_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-vogel-14"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> شیشهٔ آهک سوددار اگر نازک باشد در چشم معمولی بی‌رنگ به نظر می‌آید. افزودن اندکی ناخالصی <a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%A2%D9%87%D9%86_(II)" title="اکسید آهن (II)">اکسید آهن (II)</a> تا ۰٫۱ درصد وزنی،<sup id="cite_ref-seward_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-seward-15"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> رنگ سبز کمرنگ به شیشه می‌دهد که در شیشه‌های ضخیم‌تر یا با کمک ابزارهای نوری این رنگ به خوبی دیده می‌شود. اما رنگ سبز پررنگ مانند بطری‌های سبز رنگ از افزودن اکسید آهن (II) و <a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%85_(III)" class="mw-redirect" title="اکسید کروم (III)">اکسید کروم (III)</a> به‌دست می‌آید. <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%AF" title="گوگرد">گوگرد</a> به همراه <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%86" title="کربن">کربن</a> و نمک‌های آهن، باعث به‌دست آمدن پُلی <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%84%D9%81%DB%8C%D8%AF" title="سولفید">سولفید</a> آهن و تولید شیشه‌های کهربایی با بازهٔ رنگ زرد تا نزدیک به سیاه می‌شود.<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> اگر اندکی <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D9%85%D9%86%DA%AF%D9%86%D8%B2" class="mw-redirect" title="دی‌اکسید منگنز">دی‌اکسید منگنز</a> به شیشه‌ای که با آهن سبز شده‌است افزوده شود، رنگ سبز آن از میان می‌رود. این ویژگی‌ها در کارگاه‌های هنری بسیار کاربرد دارد برخی شیشه‌ها را به صورت رنگی خریداری می‌کنند و برخی خودشان به مواد خام رنگ اضافه می‌کنند. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="کوره‌های_ذوب_شیشه"><span id=".DA.A9.D9.88.D8.B1.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.B0.D9.88.D8.A8_.D8.B4.DB.8C.D8.B4.D9.87"></span>کوره‌های ذوب شیشه</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&section=8" title="ویرایش بخش: کوره‌های ذوب شیشه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>رایج‌ترین کوره‌های مورد استفاده برای تهیه شیشه کوره‌های تانکی است. طول این نوع کوره در حدود ۴۰ متر و پهنای آن در حدود ۱۲ متر می‌باشد. کار این <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B1%D9%87" title="کوره">کوره‌ها</a> پیوسته بوده و با جلو رفتن مواد همیشه جا برای تغذیه مجدد کوره آماده می‌گردد. مواد نسوز داخل کوره‌های ذوب شیشه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد و باید در مقابل <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%B4" title="سایش">سایش</a> دارای مقاومت بالایی باشند زیرا مواد داخل کوره به شدت جداره کوره را در مقابل سایش قرار می‌دهند. عمر مواد نسوز کوره‌های <a href="/wiki/%D8%B0%D9%88%D8%A8" title="ذوب">ذوب</a> شیشه حداکثر ۴ سال می‌باشد. ظرفیت این کوره‌ها تقریباً حدود ۱۵۰۰ تن است. دستگاه‌های <a href="/wiki/%D8%B4%DA%A9%D9%84" title="شکل">شکل</a> دادن شیشه به انتهای شیشه متصل است. پس از آنکه مواد اصلی شیشه و درصد آن‌ها به دقت تعیین شد و مواد زائد آن جدا گردید مواد را وارد کوره می‌نمایند زیرا تغییر جزئی مواد روی خواص شیشه مخصوصاً روانی و شکل‌دادن و کارایی بعدی آن تأثیر زیادی دارد. مواد که وارد کوره شد به تدریج جلو رفته گرم‌تر می‌شود. در حرارت حدود ۱۰۰ درجه آب فیزیکی خود را از دست می‌دهد و در حرارت حدود ۶۰۰ درجه <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%86%D8%A7%D8%AA_%D8%B3%D8%AF%DB%8C%D9%85" class="mw-redirect" title="کربنات سدیم">کربنات سدیم</a> و <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%86%D8%A7%D8%AA_%DA%A9%D9%84%D8%B3%DB%8C%D9%85" class="mw-redirect" title="کربنات کلسیم">کربنات کلسیم</a> مخلوط می‌شوند و در حرارت ۹۰۰ درجه کربنات سدیم با سیلیس ترکیب می‌شود، در ۱۰۰۰درجه متا سیلیکات کلسیم تشکیل می‌شود و در حرارت ۱۴۰۰ تا ۱۵۰۰ درجه ذوب و پالایش شیشه درون کوره پایان می‌یابد ولی در این حرارت شیشه روان بوده و دارای <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%B3%DA%A9%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%AA%D9%87" class="mw-redirect" title="ویسکوزیته">ویسکوزیته</a> ای بسیار پایین می‌باشد که کار کردن روی آن غیرممکن می‌باشد. برای کار کردن روی شیشه باید مواد را به حالت خمیری در بیاوریم. برای این کار حرارت شیشه را پایین آورده و به حدود ۱۰۰۰ <a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%D8%B3%DB%8C%D9%88%D8%B3" title="سلسیوس">درجه سانتیگراد</a> می‌رسانند.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>۱۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="انواع_شیشه"><span id=".D8.A7.D9.86.D9.88.D8.A7.D8.B9_.D8.B4.DB.8C.D8.B4.D9.87"></span>انواع شیشه</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&section=9" title="ویرایش بخش: انواع شیشه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="شیشه_سیلیکاتی"><span id=".D8.B4.DB.8C.D8.B4.D9.87_.D8.B3.DB.8C.D9.84.DB.8C.DA.A9.D8.A7.D8.AA.DB.8C"></span>شیشه سیلیکاتی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&section=10" title="ویرایش بخش: شیشه سیلیکاتی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Quartz_sand.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Quartz_sand.jpg/220px-Quartz_sand.jpg" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Quartz_sand.jpg/330px-Quartz_sand.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Quartz_sand.jpg/440px-Quartz_sand.jpg 2x" data-file-width="900" data-file-height="900" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B3%D9%87" title="ماسه">ماسه کوارتز</a> (سیلیکا) ماده خام اولیه تولید شیشه‌های موجود در بازار است.</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D9%85_%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%AF" title="سیلیسیم دی‌اکسید">سیلیسیم دی‌اکسید</a> (با ترکیب شیمیایی SiO<sub>۲</sub>) پایه‌ای‌ترین مادهٔ سازندهٔ شیشه است. در طبیعت، در اثر برخورد <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%AE%D8%B4" title="آذرخش">آذرخش</a> با <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B3%D9%87" title="ماسه">ماسه</a> واکنش <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="شیشه‌شدگی">شیشه‌شدگی</a> <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B2" title="کوارتز">کوارتز</a> رخ می‌دهد که در نتیجهٔ آن یک ساختار توخالی (لوله‌ای) ریشه مانند، به نام <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF_%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%AE%D8%B4%DB%8C" title="سنگ آذرخشی">سنگ آذرخشی</a> پدید می‌آید. <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87%D9%94_%D8%B3%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="شیشهٔ سیلیسی">شیشهٔ سیلیسی</a> که در درجهٔ نخست از <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%B3" class="mw-redirect" title="سیلیس">سیلیس</a> ساخته شده‌است به دلیل داشتن <a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84" title="دمای انتقال">دمای انتقال</a> بالای ۱۲۰۰ درجهٔ سلسیوس، برای کاربردهای ویژه‌ای مورد نیاز است اما برای عموم چندان کاربرد ندارد<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>۱۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> به همین دلیل چند مادهٔ خام دیگر هم به ترکیبات آن افزوده می‌شود تا فرایند ساخت را آسان‌تر کند. یکی از این مواد <a href="/wiki/%D8%B3%D8%AF%DB%8C%D9%85_%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%86%D8%A7%D8%AA" title="سدیم کربنات">سدیم کربنات</a> (Na<sub>۲</sub>CO<sub>۳</sub>) است که دمای انتقال شیشه را پایین می‌آورد. سدیم کربنات باعث می‌شود تا شیشه در آب قابل حل شود، برای جلوگیری از این ویژگی مقداری <a href="/wiki/%D8%A2%D9%87%DA%A9" title="آهک">آهک</a> (اکسید کلسیم CaO) که از <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF_%D8%A2%D9%87%DA%A9" title="سنگ آهک">سنگ آهک</a> به دست می‌آید، به همراه <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D9%85_%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%AF" title="منیزیم اکسید">اکسید منیزیم</a> (MgO) و <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C%D9%88%D9%85_%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%AF" title="آلومینیوم اکسید">آلومینا</a> (Al<sub>۲</sub>O<sub>۳</sub>) به آن افزوده می‌شود تا شیشه پایداری بیشتری پیدا کند. شیشه در نهایت از ۷۰ تا ۷۴ درصد وزنی سیلیس ساخته شده‌است و <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%A2%D9%87%DA%A9_%D8%B3%D9%88%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B1" title="شیشه آهک سوددار">شیشه آهک سوددار</a> نام دارد.<sup id="cite_ref-ullmann_11-1" class="reference"><a href="#cite_note-ullmann-11"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> این‌گونه از شیشه ۹۰ درصد از شیشهٔ تولیدی را دربرمی‌گیرد. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="شیشهٔ_آهک_سود_دار"><span id=".D8.B4.DB.8C.D8.B4.D9.87.D9.94_.D8.A2.D9.87.DA.A9_.D8.B3.D9.88.D8.AF_.D8.AF.D8.A7.D8.B1"></span>شیشهٔ آهک سود دار</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&section=11" title="ویرایش بخش: شیشهٔ آهک سود دار"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>۷۲٪ سیلیس + ۱۴٫۲٪ <a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%B3%D8%AF%DB%8C%D9%85" class="mw-redirect" title="اکسید سدیم">اکسید سدیم</a> (Na<sub>۲</sub>O) + <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D9%85" title="منیزیم">منیزیم</a> ۲٫۵٪ + <a href="/wiki/%D8%A2%D9%87%DA%A9" title="آهک">آهک</a> ۱۰٫۰٪ + <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%86%D8%A7" class="mw-redirect" title="آلومینا">آلومینا</a> ۰٫۶٪. شفاف، به آسانی شکل می‌پذیرد و بهترین گزینه برای شیشهٔ پنجره است. انبساط گرمایی بالایی دارد و پایداری کمی در برابر گرما (۵۰۰ تا ۶۰۰ درجهٔ سانتیگراد). کاربرد در پنجره، ظرف‌های شیشه‌ای، حباب روشنایی (لامپ) و شیشهٔ لوازم دکوری موجود در خانه مانند شیشهٔ میز و … </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="شیشهٔ_سدیم_بوروسیلیکات،_پیرکس"><span id=".D8.B4.DB.8C.D8.B4.D9.87.D9.94_.D8.B3.D8.AF.DB.8C.D9.85_.D8.A8.D9.88.D8.B1.D9.88.D8.B3.DB.8C.D9.84.DB.8C.DA.A9.D8.A7.D8.AA.D8.8C_.D9.BE.DB.8C.D8.B1.DA.A9.D8.B3"></span>شیشهٔ سدیم بوروسیلیکات، پیرکس</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&section=12" title="ویرایش بخش: شیشهٔ سدیم بوروسیلیکات، پیرکس"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%A8%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%AA" title="شیشه بوروسیلیکات">شیشه بوروسیلیکات</a></div><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Measuring_cup.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Measuring_cup.jpg/201px-Measuring_cup.jpg" decoding="async" width="201" height="189" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Measuring_cup.jpg/302px-Measuring_cup.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Measuring_cup.jpg/402px-Measuring_cup.jpg 2x" data-file-width="480" data-file-height="452" /></a><figcaption>یک ظرف مدرج پیرکس از جنس <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%A8%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%AA" title="شیشه بوروسیلیکات">شیشه بوروسیلیکات</a>. شیشه‌های بوروسیلیکاتی تحمل بالایی در مقابل ترک برداشتن در اثر <a href="/wiki/%D8%B4%D9%88%DA%A9_%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C" title="شوک حرارتی">شوک حرارتی</a> دارند.</figcaption></figure> <p>شیشه‌های بوروسیلیکاتی (که بیشتر با نام‌های تجاری <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B1%DA%A9%D8%B3" title="پیرکس">پیرکس</a>، دوران و … شناخته می‌شوند) معمولاً حاوی ۵–۱۳٪ <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B1_%D8%AA%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%AF" title="بور تری‌اکسید">تری‌اکسید بور</a> (B<sub>2</sub>O<sub>3</sub>) هستند.<sup id="cite_ref-Chemistry-explained_19-0" class="reference"><a href="#cite_note-Chemistry-explained-19"><span class="cite-bracket">[</span>۱۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> شیشه‌های بوروسیلیکاتی <a href="/wiki/%D8%B6%D8%B1%DB%8C%D8%A8_%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%B3%D8%A7%D8%B7_%DA%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ضریب انبساط گرمایی">ضرایب انبساط حرارتی</a> نسبتاً کمی دارند (<span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle 3.25\times 10^{-6}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mn>3.25</mn> <mo>×</mo> <msup> <mn>10</mn> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo>−</mo> <mn>6</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle 3.25\times 10^{-6}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/bc4a6151fc209c2aad2dc50eb7931b08bd6c4c65" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:11.632ex; height:2.676ex;" alt="{\displaystyle 3.25\times 10^{-6}}"></span> به ازای هر درجه سلسیوس برای شیشه پیرکس در مقایسه با <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle 9\times 10^{-6}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mn>9</mn> <mo>×</mo> <msup> <mn>10</mn> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo>−</mo> <mn>6</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle 9\times 10^{-6}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/8ed308a85e95f304909cd8e821f4c102d77951aa" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:8.661ex; height:2.676ex;" alt="{\displaystyle 9\times 10^{-6}}"></span> به ازای هر در جه سلسیوس برای یک شیشه آهک سوددار معمولی.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>۲۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>). به همین دلیل، کمتر در معرض تنش ناشی از انبساط حرارتی قرار دارند و بنابراین در برابر ترک خوردگی در اثر شوک حرارتی آسیب‌پذیر نیستند. از آنها معمولاً در ساخت وسایل آزمایشگاهی، وسایل آشپزی خانگی و شیشه‌های چراغ‌های جلویی ماشین استفاده می‌شوند.<sup id="cite_ref-Chemistry-explained_19-1" class="reference"><a href="#cite_note-Chemistry-explained-19"><span class="cite-bracket">[</span>۱۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="شیشه_سربی_یا_شیشه_کریستال"><span id=".D8.B4.DB.8C.D8.B4.D9.87_.D8.B3.D8.B1.D8.A8.DB.8C_.DB.8C.D8.A7_.D8.B4.DB.8C.D8.B4.D9.87_.DA.A9.D8.B1.DB.8C.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D9.84"></span>شیشه سربی یا شیشه کریستال</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&section=13" title="ویرایش بخش: شیشه سربی یا شیشه کریستال"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Crystal_glass.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Crystal_glass.jpg/205px-Crystal_glass.jpg" decoding="async" width="205" height="154" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Crystal_glass.jpg/308px-Crystal_glass.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Crystal_glass.jpg/410px-Crystal_glass.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شیشه کریستال">شیشه‌های سربی</a> که معمولاً به آنها، «کریستال» می‌گویند، درخشندگی بسیار بالایی دارند.</figcaption></figure> <p>افزودن <a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%B3%D8%B1%D8%A8_(II)" title="اکسید سرب (II)">اکسید سرب (II)</a> به شیشه سیلیکاتی <a href="/wiki/%D9%86%D9%82%D8%B7%D9%87_%D8%B0%D9%88%D8%A8" title="نقطه ذوب">دمای ذوب</a> و <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="گران‌روی">ویسکوزیته</a> مذاب آن را کاهش می‌دهد.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>۲۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> تراکم بالای <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شیشه کریستال">شیشه سربی</a> (سیلیس + اکسید سرب (PbO) + اکسید پتاسیم (K<sub>2</sub>O) + سودا (Na<sub>2</sub>O) + <a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%B1%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="اکسید روی">اکسید روی</a> (ZnO) + آلومینا) منجر به تراکم <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86" title="الکترون">الکترون</a> بالا، و در نتیجه <a href="/wiki/%D8%B6%D8%B1%DB%8C%D8%A8_%D8%B4%DA%A9%D8%B3%D8%AA" title="ضریب شکست">ضریب شکست</a> بالا می‌شود، ظروف شیشه ای بسیار درخشان تر است و باعث <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AA%D8%A7%D8%A8_%D9%85%D9%86%D8%B8%D9%85" title="بازتاب منظم">بازتاب منظم</a> بیشتری می‌شود و <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B4%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C_(%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%DA%A9)" class="mw-redirect" title="پاشندگی (اپتیک)">پراکندگی نوری</a> را افزایش می‌دهد.<sup id="cite_ref-:5_22-0" class="reference"><a href="#cite_note-:5-22"><span class="cite-bracket">[</span>۲۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> شیشه سربی قابلیت ارتجاعی بالایی داشته و این امر باعث می‌شود ظروف شیشه ای کارایی بیشتری داشته باشند و هنگام برخورد صدای واضح «زنگ» ایجاد شود. با این حال، شیشه سربی نمی‌تواند به خوبی در برابر <a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%A7" title="دما">درجه حرارت</a> بالا مقاومت کند.<sup id="cite_ref-:2_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-:2-23"><span class="cite-bracket">[</span>۲۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="شیشه_آلومینوسیلیکات"><span id=".D8.B4.DB.8C.D8.B4.D9.87_.D8.A2.D9.84.D9.88.D9.85.DB.8C.D9.86.D9.88.D8.B3.DB.8C.D9.84.DB.8C.DA.A9.D8.A7.D8.AA"></span>شیشه آلومینوسیلیکات</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&section=14" title="ویرایش بخش: شیشه آلومینوسیلیکات"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>شیشه آلومینوسیلیکات معمولاً حاوی ۵–۱۰٪ <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%86%D8%A7" class="mw-redirect" title="آلومینا">آلومینا</a> (Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub>) است. ذوب و شکل‌گیری شیشه آلومینوسیلیکات در مقایسه با ترکیبات بوروسیلیکات دشوارتر است، اما از مقاومت حرارتی و دوام بسیار خوبی برخوردار است.<sup id="cite_ref-Chemistry-explained_19-2" class="reference"><a href="#cite_note-Chemistry-explained-19"><span class="cite-bracket">[</span>۱۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> شیشه آلومینوسیلیکات به‌طور گسترده‌ای برای تولید <a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%DB%8C%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D9%84%D8%A7%D8%B3" title="فایبرگلاس">فایبرگلاس</a>،<sup id="cite_ref-:12_24-0" class="reference"><a href="#cite_note-:12-24"><span class="cite-bracket">[</span>۲۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> برای ساخت پلاستیک‌های تقویت شده با شیشه (در ساخت قایق‌ها، قلاب‌های ماهیگیری و غیره)، ظروف آشپزی روی <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D9%82_%DA%AF%D8%A7%D8%B2" title="اجاق گاز">اجاق گاز</a> و حباب <a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%BE_%D9%87%D8%A7%D9%84%D9%88%DA%98%D9%86" title="لامپ هالوژن">لامپ‌های هالوژن</a> استفاده می‌شود.<sup id="cite_ref-:2_23-1" class="reference"><a href="#cite_note-:2-23"><span class="cite-bracket">[</span>۲۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Chemistry-explained_19-3" class="reference"><a href="#cite_note-Chemistry-explained-19"><span class="cite-bracket">[</span>۱۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="سایر_اکسیدهای_افزودنی"><span id=".D8.B3.D8.A7.DB.8C.D8.B1_.D8.A7.DA.A9.D8.B3.DB.8C.D8.AF.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.A7.D9.81.D8.B2.D9.88.D8.AF.D9.86.DB.8C"></span>سایر اکسیدهای افزودنی</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&section=15" title="ویرایش بخش: سایر اکسیدهای افزودنی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>افزودن <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%85" title="باریم">باریم</a> نیز باعث افزایش ضریب شکست می‌شود. <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%85_%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%AF" title="توریم دی‌اکسید">اکسید توریم</a> باعث تولید شیشه ای با ضریب شکست بالا و پراکندگی نور کم می‌شود و به همین دلیل قبلاً در تولید لنزهای با کیفیت بالا استفاده می‌شد، اما به دلیل <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D9%88" class="mw-redirect" title="رادیواکتیو">رادیواکتیو</a> بودن، در عینک‌های مدرن <a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="اکسید لانتان">اکسید لانتان</a> جایگزین آن شده‌است.<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>۲۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> برای جذب <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%B1%D8%AE" title="فروسرخ">اشعه مادون قرمز</a>، به عنوان مثال در فیلترهای جذب کننده حرارت در پروژکتورهای فیلم، می‌توان به شیشه، مقداری <a href="/wiki/%D8%A2%D9%87%D9%86" title="آهن">آهن</a> افزود، در حالی که از <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%85(IV)_%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%AF" title="سریم(IV) اکسید">سریم(IV) اکسید</a> برای تولید شیشه‌هایی که طول موج‌های <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D9%86%D9%81%D8%B4" title="فرابنفش">ماورابنفش</a> را جذب می‌کنند، می‌توان استفاده کرد.<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>۲۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="شیشه-سرامیک‌ها"><span id=".D8.B4.DB.8C.D8.B4.D9.87-.D8.B3.D8.B1.D8.A7.D9.85.DB.8C.DA.A9.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>شیشه-سرامیک‌ها</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&section=16" title="ویرایش بخش: شیشه-سرامیک‌ها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9" title="شیشه-سرامیک">شیشه-سرامیک</a></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Ceranfeld.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Ceranfeld.jpg/230px-Ceranfeld.jpg" decoding="async" width="230" height="124" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Ceranfeld.jpg/345px-Ceranfeld.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Ceranfeld.jpg/460px-Ceranfeld.jpg 2x" data-file-width="2618" data-file-height="1413" /></a><figcaption>یک رویه اجاق گاز استحکام بالا از جنس شیشه-سرامیک با <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%B3%D8%A7%D8%B7_%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C" title="انبساط حرارتی">انبساط حرارتی</a> بسیار کم.</figcaption></figure> <p>مواد شیشه-سرامیکی حاوی هر دو فاز <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9" title="سرامیک">سرامیک</a> کریستالی و شیشه غیرِ کریستالی هستند. این مواد با هسته زایی کنترل شده کریستالی کردن جزئی شیشه پایه از طریق <a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C" title="عملیات حرارتی">عملیات حرارتی</a> ساخته می‌شوند.<sup id="cite_ref-Holand-glass-ceramics_27-0" class="reference"><a href="#cite_note-Holand-glass-ceramics-27"><span class="cite-bracket">[</span>۲۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="فایبرگلاس"><span id=".D9.81.D8.A7.DB.8C.D8.A8.D8.B1.DA.AF.D9.84.D8.A7.D8.B3"></span>فایبرگلاس</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&section=17" title="ویرایش بخش: فایبرگلاس"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقاله‌های اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%DB%8C%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D9%84%D8%A7%D8%B3" title="فایبرگلاس">فایبرگلاس</a> و <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B4%D9%85_%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="پشم شیشه">پشم شیشه</a></div> <p>فایبرگلاس نوعی <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87_%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%BE%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%AA" title="ماده کامپوزیت">ماده کامپوزیت</a> است که در آن یک رزین پلاستیکی با الیاف شیشه ای تقویت می‌شود. برای این کار، شیشه مذاب، کشیده شده و آن را به شکل الیاف درمی‌آورند. این الیاف سپس مانند پارچه به هم بافته شده و اجازه داده می‌شود که در داخل یک رزین تثبیت شود.<sup id="cite_ref-Parkyn_28-0" class="reference"><a href="#cite_note-Parkyn-28"><span class="cite-bracket">[</span>۲۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>۲۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-propertiesofmatter_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-propertiesofmatter-30"><span class="cite-bracket">[</span>۳۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> فایبرگلاس خاصیت عایق حرارتی و ضد خوردگی داشته و بسیار سبک‌وزن است. به همین دلیل از آن برای <a href="/wiki/%D8%B9%D8%A7%DB%8C%D9%82_%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C" title="عایق حرارتی">عایقکاری</a> در ساختمان سازی و در ساخت قاب <a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D8%A7%D8%B2%D9%85_%D8%A8%D8%B1%D9%82%DB%8C" class="mw-redirect" title="لوازم برقی">لوازم برقی</a> استفاده می‌شود. فایبرگلاس در ابتدا در <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="انگلستان">انگلستان</a> و ایالات متحده در طول <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="جنگ جهانی دوم">جنگ جهانی دوم</a> برای تولید <a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AA%D9%86%E2%80%8C%D9%BE%D9%88%D8%B4" title="آنتن‌پوش">آنتن‌پوش</a> استفاده می‌شد. سایر موارد استفاده از فایبرگلاس عبارتند از: مصالح ساختمانی، بدنه قایق، قطعات بدنه اتومبیل و مواد کامپوزیتی هوافضا است.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>۳۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-propertiesofmatter_30-1" class="reference"><a href="#cite_note-propertiesofmatter-30"><span class="cite-bracket">[</span>۳۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="شیشه‌های_غیرِ_سیلیکاتی"><span id=".D8.B4.DB.8C.D8.B4.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.BA.DB.8C.D8.B1.D9.90_.D8.B3.DB.8C.D9.84.DB.8C.DA.A9.D8.A7.D8.AA.DB.8C"></span>شیشه‌های غیرِ سیلیکاتی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&section=18" title="ویرایش بخش: شیشه‌های غیرِ سیلیکاتی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:CD-RW_bottom.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/CD-RW_bottom.jpg/231px-CD-RW_bottom.jpg" decoding="async" width="231" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/CD-RW_bottom.jpg/347px-CD-RW_bottom.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/CD-RW_bottom.jpg/462px-CD-RW_bottom.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption>شیشه‌های کالکوژنی پایهٔ ساخت <a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D8%AD_%D9%81%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%87_%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87" title="لوح فشرده ویرایش‌شونده">لوح فشرده ویرایش‌شونده</a> است.</figcaption></figure><p>علاوه بر شیشه‌های معمولی مبتنی بر سیلیس، بسیاری از <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D8%A8_%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%86%DB%8C" title="ترکیب معدنی">مواد معدنی</a> و <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D8%A8_%D8%A2%D9%84%DB%8C" title="ترکیب آلی">مواد آلی</a> دیگر نیز می‌توانند شیشه تشکیل دهند، از جمله <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B2" title="فلز">فلزات</a>، آلومینات‌ها، <a href="/wiki/%D9%81%D8%B3%D9%81%D8%A7%D8%AA" title="فسفات">فسفات‌ها</a>، <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AA" class="mw-redirect" title="بورات">بورات‌ها</a>، <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%DA%A9%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%88%DA%98%D9%86%DB%8C%D8%AF" title="شیشه کالکوژنید">کالکوژنیدها</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%AF" title="فلوراید">فلوراید‌ها</a>، ژرمنات‌ها (شیشه‌های مبتنی بر <a href="/wiki/%DA%98%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%85_%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%AF" title="ژرمانیم اکسید">GeO<sub>2</sub></a>)، تلوریت‌ها (شیشه‌های مبتنی بر TeO<sub>2</sub>) ، آنتی مونات‌ها (شیشه‌های مبتنی بر Sb<sub>2</sub>O<sub>3</sub>)، آرسنات‌ها (شیشه‌های مبتنی بر As<sub>2</sub>O<sub>3</sub>)، تیتانات‌ها (شیشه‌های مبتنی بر TiO<sub>2</sub>)، تانتالات‌ها (شیشه‌های مبتنی بر Ta<sub>2</sub>O<sub>5</sub>)، <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="نیترات">نیترات‌ها</a>، <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%86%D8%A7%D8%AA" title="کربنات">کربنات‌ها</a>، <a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="پلاستیک">پلاستیک‌ها</a>، <a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%DB%8C_(%D9%85%D8%AA%DB%8C%D9%84_%D9%85%D8%AA%D8%A7%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AA)" class="mw-redirect" title="پلی (متیل متاکریلات)">اکریلیک</a> و بسیاری از مواد دیگر.<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>۳۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="فلز_شیشه‌ای"><span id=".D9.81.D9.84.D8.B2_.D8.B4.DB.8C.D8.B4.D9.87.E2.80.8C.D8.A7.DB.8C"></span>فلز شیشه‌ای</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&section=19" title="ویرایش بخش: فلز شیشه‌ای"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B2_%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="فلز شیشه‌ای">فلز شیشه‌ای</a></div> <p>در گذشته، دسته‌های کوچکی از فلزات آمورف با مساحت جانبی بالا (روبان، سیم، فیلم و غیره) از طریق خنک سازی بسیار سریع تولید شده‌اند. سیم‌های فلزی آمورف با پاشیدن فلز مذاب بر روی دیسک فلزی در حال چرخش تولید شده‌اند. اخیراً آلیاژهای مختلفی در لایه‌هایی با ضخامت بیش از ۱ میلی‌متر تولید شده‌اند. این شیشه‌ها به عنوان <i>شیشه‌های فلزی فله ای</i> (bulk metallic glasses) (BMG) شناخته می‌شوند. شرکت Liquidmetal Technologies تعدادی آلیاژ BMG مبتنی بر <a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B1%DA%A9%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%88%D9%85" class="mw-redirect" title="زیرکونیوم">زیرکونیوم</a> به فروش می‌رساند. دسته‌هایی از فولاد آمورف نیز تولید شده‌است که خصوصیات مکانیکی را بیش از آنچه در آلیاژهای فولاد معمولی یافت می‌شود، از خود نشان می‌دهد.<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>۳۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>۳۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>۳۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="پلیمرها"><span id=".D9.BE.D9.84.DB.8C.D9.85.D8.B1.D9.87.D8.A7"></span>پلیمرها</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&section=20" title="ویرایش بخش: پلیمرها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>شیشه‌های مهم پلیمری شامل ترکیبات دارویی بی‌شکل و شیشه ای هستند. این ترکیبات بسیار مفید هستند زیرا حلالیت ترکیب وقتی آمورف باشد در مقایسه با همان ترکیب در حالت بلوری بسیار بیشتر است. بسیاری از داروهای نوظهور در اشکال کریستالی خود عملاً نامحلول هستند.<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>۳۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> بسیاری از ترموپلاستیک‌های پلیمری که استفاده روزمره دارند، نوعی شیشه هستند. در بسیاری از کاربردها، مانند <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B7%D8%B1%DB%8C" title="بطری">بطری‌های شیشه ای</a> یا <a href="/wiki/%D8%B9%DB%8C%D9%86%DA%A9" title="عینک">عینک</a>، انواع پلیمری (<a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%DB%8C_(%D9%85%D8%AA%DB%8C%D9%84_%D9%85%D8%AA%D8%A7%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AA)" class="mw-redirect" title="پلی (متیل متاکریلات)">شیشه‌های اکریلیک</a>، <a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%86%D8%A7%D8%AA" title="پلی‌کربنات">پلی کربنات</a> یا <a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%84%D9%86_%D8%AA%D8%B1%D9%81%D8%AA%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA" title="پلی‌اتیلن ترفتالات">پلی اتیلن ترفتالات</a>) جایگزین‌های بسیار سبک تری برای شیشه‌های سنتی هستند.<sup id="cite_ref-Carraher-polymer_37-0" class="reference"><a href="#cite_note-Carraher-polymer-37"><span class="cite-bracket">[</span>۳۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="مایعات_مولکولی_و_نمک‌های_ذوب_شده"><span id=".D9.85.D8.A7.DB.8C.D8.B9.D8.A7.D8.AA_.D9.85.D9.88.D9.84.DA.A9.D9.88.D9.84.DB.8C_.D9.88_.D9.86.D9.85.DA.A9.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.B0.D9.88.D8.A8_.D8.B4.D8.AF.D9.87"></span>مایعات مولکولی و نمک‌های ذوب شده</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&section=21" title="ویرایش بخش: مایعات مولکولی و نمک‌های ذوب شده"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>مایعات مولکولی، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AA" title="الکترولیت">الکترولیت‌ها</a>، نمک‌های مذاب و <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%84%D9%88%D9%84_%D8%A2%D8%A8%DB%8C" title="محلول آبی">محلول‌های آبی</a> مخلوطی از <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%84" title="مولکول">مولکول‌ها</a> یا <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86" title="یون">یون‌های</a> مختلف هستند که شبکه کووالانسی تشکیل نمی‌دهند و فقط از طریق <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%B3%DB%8C" title="نیروی واندروالسی">نیروهای ضعیف واندروالس</a> یا از طریق <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%86%DB%8C" title="پیوند هیدروژنی">پیوندهای هیدروژنی</a> گذرا با یکدیگر تعامل دارند. در مخلوطی از سه یا چند گونه یونی با اندازه و شکل غیر مشابه، <a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B4%D8%AF%D9%86" class="mw-redirect" title="بلوری شدن">تبلور</a> آنقدر دشوار است که مایع را می‌توان به راحتی فوق سرد کرده و آن را تبدیل به شیشه کرد.<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">[</span>۳۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">[</span>۳۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> برای مثال LiCl:<i>R</i>H<sub>2</sub>O (محلولی از نمک کلرید لیتیوم و مولکول‌های آب) در محدوده ای که R بین ۴ و ۸ باشد.<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite-bracket">[</span>۴۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="شیشه_گری_برای_ساختن_شیشه‌های_مسطح"><span id=".D8.B4.DB.8C.D8.B4.D9.87_.DA.AF.D8.B1.DB.8C_.D8.A8.D8.B1.D8.A7.DB.8C_.D8.B3.D8.A7.D8.AE.D8.AA.D9.86_.D8.B4.DB.8C.D8.B4.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.85.D8.B3.D8.B7.D8.AD"></span>شیشه گری برای ساختن شیشه‌های مسطح</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&section=22" title="ویرایش بخش: شیشه گری برای ساختن شیشه‌های مسطح"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Moldavite_Besednice.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Moldavite_Besednice.jpg/220px-Moldavite_Besednice.jpg" decoding="async" width="220" height="154" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Moldavite_Besednice.jpg/330px-Moldavite_Besednice.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Moldavite_Besednice.jpg/440px-Moldavite_Besednice.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="717" /></a><figcaption>یک شیشهٔ طبیعی که در اثر برخورد <a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%88%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="شهاب‌وار">شهاب‌وار</a> پدید آمده‌است، <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%87%D9%85" title="بوهم">بوهم</a></figcaption></figure> <p>قدیمی‌ترین طریقه ساخت شیشه‌های مسطح به روش ریخته‌گری می‌باشد. این روش در حدود ۴۰۰ سال پیش برای نخستین بار در <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%87" title="فرانسه">فرانسه</a> پیشنهاد گردید. شیشه مذاب را روی سینی‌های بزرگ لبه داری می‌ریزند که این سینی از جنس <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3" title="مس">مس</a> یا فولاد بوده و کف آن کاملاً مسطح می‌باشد. مواد مذاب را به وسیله غلتک پهن می‌کنند. در کناره‌های سینی لبه قابل تنظیمی دارد که آن را به ضخامت شیشه‌ای که می‌خواهند تهیه نمایند بالا و پایین می‌برند. غلطکی که عرض سینی را طی می‌نماید به این لبه‌ها متکی است با یک یا چند بار رفت و برگشت از عرض سینی به دو لبه آن ضخامت شیشه در تمام نقاط جام یکسان می‌شود. ناهمواری‌های جزئی را با <a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D9%87" class="mw-redirect" title="سمباده">سمباده</a> و <a href="/wiki/%D8%B5%DB%8C%D9%82%D9%84" class="mw-redirect" title="صیقل">صیقل</a> دادن اصلاح می‌کنند.<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">[</span>۴۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="شیشه‌های_شبکهٔ_داده‌ها"><span id=".D8.B4.DB.8C.D8.B4.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.B4.D8.A8.DA.A9.D9.87.D9.94_.D8.AF.D8.A7.D8.AF.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>شیشه‌های شبکهٔ داده‌ها</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&section=23" title="ویرایش بخش: شیشه‌های شبکهٔ داده‌ها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>برخی شیشه‌ها که به فراوانی تولید می‌شوند و البته شیشه‌های سیلیکاتی جزء آن‌ها نیست، دارای ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی ویژه‌ای اند که برای کاربرد آن‌ها در شبکه‌های ارتباطی مانند <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%A8%D8%B1_%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="فیبر نوری">فیبر نوری</a> و دیگر روش‌های ذخیرهٔ داده مناسب است. از آن جمله می‌توان به شیشه‌های فلوئوریدی، آلومینوسیلیکاتی، فسفاتی، بُراتی و کالکوژنی اشاره کرد. </p><p>سه دسته مادهٔ سازنده برای شیشه‌های اکسیدی وجود دارد: سازنده‌های شبکه، مواد میانی و اصلاح‌کننده‌ها. سازنده‌های شبکه (سیلیس، بور، ژرمانیم) می‌توانند شبکه‌ای از <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="پیوند شیمیایی">پیوندهای شیمیایی</a> که همگی به هم مرتبط اند را درست کند. مواد میانی (تیتانیم، <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C%D9%85" title="آلومینیم">آلومینیم</a>، زیرکونیم، بریلیم، <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D9%85" title="منیزیم">منیزیم</a>، روی) بسته به ترکیب شیشه می‌توانند هم به عنوان سازندهٔ شبکه و هم به عنوان اصلاح‌کننده رفتار کنند. اصلاح‌کننده‌ها (کلسیم، سرب، لیتیم، سدیم، پتاسیم) به عنوان اصلاح‌کننده ساختار شبکه رفتار می‌کنند. آن‌ها معمولاً به صورت یون ارائه می‌شوند و جاهایی که پیوند اکسیژن با اتم برقرار نشده را با <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%DA%A9%D9%88%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C" title="پیوند کووالانسی">پیوند کووالانسی</a> جبران می‌کنند و ارتباط را برقرار می‌کنند. آن‌ها یک بار منفی نگه می‌دارند تا با بار مثبت <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86" title="یون">یون</a> همسایه خنثی شود. برخی عنصرها می‌توانند چندین نقش داشته باشند برای نمونه سرب هم می‌توانند سازندهٔ شبکه باشد (Pb<sup>۴+</sup> به جای Si<sup>۴+</sup>) و هم اصلاح‌کننده. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جستارهای_وابسته"><span id=".D8.AC.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D8.B1.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.88.D8.A7.D8.A8.D8.B3.D8.AA.D9.87"></span>جستارهای وابسته</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&section=24" title="ویرایش بخش: جستارهای وابسته"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%DB%8C" title="شیشه‌گری">شیشه‌گری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%B4%D8%AF%D9%87" title="شیشه تقویت شده">شیشه تقویت شده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9" title="شیشه-سرامیک">شیشه-سرامیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%A2%D8%AA%D8%B4%D9%81%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="شیشه آتشفشانی">شیشه آتشفشانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="خودکشی شیشه">خودکشی شیشه</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&section=25" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation book">«<i>اریخت</i>» [<i>شیمی، مهندسی بسپار</i>] هم‌ارزِ «<i>amorphous</i>»؛ منبع: <cite id="CITEREFگروه_واژه‌گزینی" class="citation book"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://apll.ir/واژه%E2%80%8Cگزینی/">گروه واژه‌گزینی</a>. جواد میرشکاری، ویراستار. <i>دفتر دوخش=فارسی</i>. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. <a href="/wiki/%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="تهران">تهران</a>: انتشارات <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%A7%D8%AF%D8%A8_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="فرهنگستان زبان و ادب فارسی">فرهنگستان زبان و ادب فارسی</a> (ذیل سرواژهٔ <i>اریخت</i>)</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AF%D9%81%D8%AA%D8%B1+%D8%AF%D9%88%D8%AE%D8%B4%3D%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.series=%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF+%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D9%85%D8%B5%D9%88%D8%A8+%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&rft.pub=%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA+%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86+%D9%88+%D8%A7%D8%AF%D8%A8+%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C&rft.au=%5Bhttps%3A%2F%2Fapll.ir%2F%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87%25E2%2580%258C%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86%DB%8C%2F+%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87+%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86%DB%8C%5D&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r28290294">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</style></span></span> </li> <li id="cite_note-:0-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:0_2-0">۲٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:0_2-1">۲٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39868036">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite class="citation journal cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a class="external text" href="https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Glass&oldid=930233155">"Glass"</a>. <i>Wikipedia</i> (به انگلیسی). 2019-12-11.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Wikipedia&rft.atitle=Glass&rft.date=2019-12-11&rft_id=https%3A%2F%2Fen.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3DGlass%26oldid%3D930233155&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-:1-3"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:1_3-0">۳٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:1_3-1">۳٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://twi-global.com/technical-knowledge/faqs/faq-how-are-glass-ceramics-and-glass-ceramics-defined.aspx">«How are Glass, Ceramics and Glass-Ceramics Defined?»</a>. <i>twi-global.com</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۰۱۹-۱۲-۱۲</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=twi-global.com&rft.atitle=How+are+Glass%2C+Ceramics+and+Glass-Ceramics+Defined%3F&rft_id=http%3A%2F%2Ftwi-global.com%2Ftechnical-knowledge%2Ffaqs%2Ffaq-how-are-glass-ceramics-and-glass-ceramics-defined.aspx&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111024000436/http://www.glassonline.com/infoserv/history.html">"Glass Online: The History of Glass"</a>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.glassonline.com/infoserv/history.html">the original</a> on 24 October 2011<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2007-10-29</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Glass+Online%3A+The+History+of+Glass&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.glassonline.com%2Finfoserv%2Fhistory.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131115021132/http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87+%D9%88+%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B9+%D8%A2%D9%86&SSOReturnPage=Check&Rand=0">«دانشنامه رشد، شیشه و انواع آن»</a>. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=شیشه+و+انواع+آن&SSOReturnPage=Check&Rand=0">اصلی</a> در ۱۵ نوامبر ۲۰۱۳<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۴ نوامبر ۲۰۱۳</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87+%D8%B1%D8%B4%D8%AF%D8%8C+%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87+%D9%88+%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B9+%D8%A2%D9%86&rft_id=http%3A%2F%2Fdaneshnameh.roshd.ir%2Fmavara%2Fmavara-index.php%3Fpage%3D%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87%2B%D9%88%2B%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B9%2B%D8%A2%D9%86%26SSOReturnPage%3DCheck%26Rand%3D0&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text">True glazing over a ceramic body was not used until many centuries after the production of the first glass.</span> </li> <li id="cite_note-Gowlett-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Gowlett_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFGowlett1997" class="citation book cs1">Gowlett, J.A.J. (1997). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=sM62_gbWP-8C&pg=PA277"><i>High Definition Archaeology: Threads Through the Past</i></a>. Routledge. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-415-18429-0" title="ویژه:منابع کتاب/0-415-18429-0"><bdi>0-415-18429-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=High+Definition+Archaeology%3A+Threads+Through+the+Past&rft.pub=Routledge&rft.date=1997&rft.isbn=0-415-18429-0&rft.aulast=Gowlett&rft.aufirst=J.A.J.&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DsM62_gbWP-8C%26pg%3DPA277&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-RH-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-RH_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Rene Hughe, <i>Byzantine and Medieval Art</i>, Paul Hamlyn, (1963)</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFBarsoum2003" class="citation book cs1">Barsoum, Michel W. (2003). <i>Fundamentals of ceramics</i> (2 ed.). Bristol: IOP. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-7503-0902-4" title="ویژه:منابع کتاب/0-7503-0902-4"><bdi>0-7503-0902-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Fundamentals+of+ceramics&rft.place=Bristol&rft.edition=2&rft.pub=IOP&rft.date=2003&rft.isbn=0-7503-0902-4&rft.aulast=Barsoum&rft.aufirst=Michel+W.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-O-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-O_10-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFDonald_R._Uhlmann,_Norbert_J._Kreidl1991" class="citation book cs1">Donald R. Uhlmann, Norbert J. Kreidl, ed. (1991). <i>Optical properties of glass</i>. Westerville, OH: American Ceramic Society. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-944904-35-1" title="ویژه:منابع کتاب/0-944904-35-1"><bdi>0-944904-35-1</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Optical+properties+of+glass&rft.place=Westerville%2C+OH&rft.pub=American+Ceramic+Society&rft.date=1991&rft.isbn=0-944904-35-1&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-ullmann-11"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-ullmann_11-0">۱۱٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ullmann_11-1">۱۱٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text">B. H. W. S. de Jong, "Glass"; in "Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry"; 5th edition, vol. A12, VCH Publishers, Weinheim, Germany, 1989, , pp. 365–432.</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text">Sir Alastair Pilkington و Kenneth Bickerstaff</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20091106210357/http://www.pfg.co.za/about%20glass.htm">"PFG Glass"</a>. Pfg.co.za. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pfg.co.za/about%20glass.htm">the original</a> on 6 November 2009<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2009-10-24</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=PFG+Glass&rft.pub=Pfg.co.za&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.pfg.co.za%2Fabout%2520glass.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-vogel-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-vogel_14-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFWerner_Vogel1994" class="citation book cs1">Werner Vogel (1994). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/glasschemistry0000voge"><i>Glass Chemistry</i></a> (2 ed.). Springer-Verlag Berlin and Heidelberg GmbH & Co. K. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/3-540-57572-3" title="ویژه:منابع کتاب/3-540-57572-3"><bdi>3-540-57572-3</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Glass+Chemistry&rft.edition=2&rft.pub=Springer-Verlag+Berlin+and+Heidelberg+GmbH+%26+Co.+K&rft.date=1994&rft.isbn=3-540-57572-3&rft.au=Werner+Vogel&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fglasschemistry0000voge&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-seward-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-seward_15-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFThomas_P._Seward2005" class="citation book cs1">Thomas P. Seward, ed. (2005). <i>High temperature glass melt property database for process modeling</i>. Westerville, Ohio: American Ceramic Society. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/1-57498-225-7" title="ویژه:منابع کتاب/1-57498-225-7"><bdi>1-57498-225-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=High+temperature+glass+melt+property+database+for+process+modeling&rft.place=Westerville%2C+Ohio&rft.pub=American+Ceramic+Society&rft.date=2005&rft.isbn=1-57498-225-7&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://1st.glassman.com/articles/glasscolouring.html">Substances Used in the Making of Coloured Glass</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20051130153852/http://1st.glassman.com/articles/glasscolouring.html">بایگانی‌شده</a> در ۳۰ نوامبر ۲۰۰۵ توسط <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> 1st.glassman.com (David M Issitt). Retrieved 3 August 2006.</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFکباری1392" class="citation book">کباری، سیاوش (<bdi>۱۳۹۲</bdi>). <i>مصالح‌شناسی</i>. انتشارات دانش و فن.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D9%85%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C&rft.pub=%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA+%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4+%D9%88+%D9%81%D9%86&rft.date=1392&rft.aulast=%DA%A9%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C&rft.aufirst=%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%88%D8%B4&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFM._I._Ojovan2004" class="citation journal cs1">M. I. Ojovan (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20050520055241/http://www.shef.ac.uk/content/1/c6/02/92/47/glassform.pdf">"Glass Formation in Amorphous SiO<sub>2</sub> as a Percolation Phase Transition in a System of Network Defects"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>JETP Letters</i>. <b>79</b> (12): 632–634. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2004JETPL..79..632O">2004JETPL..79..632O</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1134%2F1.1790021">10.1134/1.1790021</a>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.shef.ac.uk/content/1/c6/02/92/47/glassform.pdf">the original</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> on 20 May 2005<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">25 November</span> 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=JETP+Letters&rft.atitle=Glass+Formation+in+Amorphous+SiO%3Csub%3E2%3C%2Fsub%3E+as+a+Percolation+Phase+Transition+in+a+System+of+Network+Defects&rft.volume=79&rft.issue=12&rft.pages=632-634&rft.date=2004&rft_id=info%3Adoi%2F10.1134%2F1.1790021&rft_id=info%3Abibcode%2F2004JETPL..79..632O&rft.au=M.+I.+Ojovan&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.shef.ac.uk%2Fcontent%2F1%2Fc6%2F02%2F92%2F47%2Fglassform.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Chemistry-explained-19"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Chemistry-explained_19-0">۱۹٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Chemistry-explained_19-1">۱۹٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Chemistry-explained_19-2">۱۹٫۲</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Chemistry-explained_19-3">۱۹٫۳</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.chemistryexplained.com/Ge-Hy/Glass.html">"Glass – Chemistry Encyclopedia"</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150402113454/http://www.chemistryexplained.com/Ge-Hy/Glass.html">Archived</a> from the original on 2 April 2015<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">1 April</span> 2015</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Glass+%E2%80%93+Chemistry+Encyclopedia&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.chemistryexplained.com%2FGe-Hy%2FGlass.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.us.schott.com/tubing/media/selector/datasheets/english/schott-tubing_datasheet_ar-glas_english.pdf">"AR-GLAS® Technical Data"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Schott, Inc. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120612224929/http://www.us.schott.com/tubing/media/selector/datasheets/english/schott-tubing_datasheet_ar-glas_english.pdf">Archived</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> from the original on 12 June 2012.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=AR-GLAS%C2%AE+Technical+Data&rft.pub=Schott%2C+Inc.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.us.schott.com%2Ftubing%2Fmedia%2Fselector%2Fdatasheets%2Fenglish%2Fschott-tubing_datasheet_ar-glas_english.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFShelby2017" class="citation book cs1">Shelby, J.E. (2017). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=ZeF_QLW6-xsC&pg=PA125"><i>Introduction to Glass Science and Technology</i></a>. Royal Society of Chemistry. p. 125. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-85404-639-3" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-85404-639-3"><bdi>978-0-85404-639-3</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Introduction+to+Glass+Science+and+Technology&rft.pages=125&rft.pub=Royal+Society+of+Chemistry&rft.date=2017&rft.isbn=978-0-85404-639-3&rft.aulast=Shelby&rft.aufirst=J.E.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DZeF_QLW6-xsC%26pg%3DPA125&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-:5-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-:5_22-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFSchwartz2002" class="citation book cs1">Schwartz, Mel (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=0ETMBQAAQBAJ&pg=PA352"><i>Encyclopedia of Materials, Parts and Finishes</i></a> (Second ed.). CRC Press. p. 352. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-1-4200-1716-8" title="ویژه:منابع کتاب/978-1-4200-1716-8"><bdi>978-1-4200-1716-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Encyclopedia+of+Materials%2C+Parts+and+Finishes&rft.pages=352&rft.edition=Second&rft.pub=CRC+Press&rft.date=2002&rft.isbn=978-1-4200-1716-8&rft.aulast=Schwartz&rft.aufirst=Mel&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D0ETMBQAAQBAJ%26pg%3DPA352&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-:2-23"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:2_23-0">۲۳٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:2_23-1">۲۳٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.seafriends.org.nz/oceano/seasand.htm">"Mining the sea sand"</a>. <i>Seafriends</i>. 1994-02-08. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120229061512/http://www.seafriends.org.nz/oceano/seasand.htm">Archived</a> from the original on 29 February 2012<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2012-05-15</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Seafriends&rft.atitle=Mining+the+sea+sand&rft.date=1994-02-08&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.seafriends.org.nz%2Foceano%2Fseasand.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-:12-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-:12_24-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFAskelandFulay2008" class="citation book cs1">Askeland, Donald R.; Fulay, Pradeep P. (2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=TL4j-jDXsk0C&pg=PA485"><i>Essentials of Materials Science & Engineering</i></a>. Cengage Learning. p. 485. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-495-24446-2" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-495-24446-2"><bdi>978-0-495-24446-2</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Essentials+of+Materials+Science+%26+Engineering&rft.pages=485&rft.pub=Cengage+Learning&rft.date=2008&rft.isbn=978-0-495-24446-2&rft.aulast=Askeland&rft.aufirst=Donald+R.&rft.au=Fulay%2C+Pradeep+P.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DTL4j-jDXsk0C%26pg%3DPA485&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.historyofglass.com/glass-making-process/glass-ingredients/">"Glass Ingredients – What is Glass Made Of?"</a>. <i>www.historyofglass.com</i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170423155431/http://www.historyofglass.com/glass-making-process/glass-ingredients/">Archived</a> from the original on 23 April 2017<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2017-04-23</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.historyofglass.com&rft.atitle=Glass+Ingredients+%E2%80%93+What+is+Glass+Made+Of%3F&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.historyofglass.com%2Fglass-making-process%2Fglass-ingredients%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFPfaender1996" class="citation book cs1">Pfaender, Heinz G. (1996). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=v5q4Hje3iFgC&pg=PA135"><i>Schott guide to glass</i></a>. Springer. pp. 135, 186. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-412-62060-7" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-412-62060-7"><bdi>978-0-412-62060-7</bdi></a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130525185349/http://books.google.com/books?id=v5q4Hje3iFgC&pg=PA135">Archived</a> from the original on 25 May 2013<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">8 February</span> 2011</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Schott+guide+to+glass&rft.pages=135%2C+186&rft.pub=Springer&rft.date=1996&rft.isbn=978-0-412-62060-7&rft.aulast=Pfaender&rft.aufirst=Heinz+G.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3Dv5q4Hje3iFgC%26pg%3DPA135&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Holand-glass-ceramics-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Holand-glass-ceramics_27-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFHolandBeall2012" class="citation book cs1">Holand, Wolfram; Beall, George H. (2012). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=Bw_Yz52jdFQC&pg=PA1"><i>Glass Ceramic Technology</i></a>. John Wiley & Sons. pp. 1–38. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-1-118-26592-5" title="ویژه:منابع کتاب/978-1-118-26592-5"><bdi>978-1-118-26592-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Glass+Ceramic+Technology&rft.pages=1-38&rft.pub=John+Wiley+%26+Sons&rft.date=2012&rft.isbn=978-1-118-26592-5&rft.aulast=Holand&rft.aufirst=Wolfram&rft.au=Beall%2C+George+H.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DBw_Yz52jdFQC%26pg%3DPA1&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Parkyn-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Parkyn_28-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFParkyn2013" class="citation book cs1">Parkyn, Brian (2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=gfEkBQAAQBAJ&pg=PA3"><i>Glass Reinforced Plastics</i></a>. Elsevier. pp. 3–41. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-1-4831-0298-6" title="ویژه:منابع کتاب/978-1-4831-0298-6"><bdi>978-1-4831-0298-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Glass+Reinforced+Plastics&rft.pages=3-41&rft.pub=Elsevier&rft.date=2013&rft.isbn=978-1-4831-0298-6&rft.aulast=Parkyn&rft.aufirst=Brian&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DgfEkBQAAQBAJ%26pg%3DPA3&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFMayer1993" class="citation book cs1">Mayer, Rayner M. (1993). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=XQFJego9nGUC&pg=PA7"><i>Design with reinforced plastics</i></a>. Springer. p. 7. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-85072-294-9" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-85072-294-9"><bdi>978-0-85072-294-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Design+with+reinforced+plastics&rft.pages=7&rft.pub=Springer&rft.date=1993&rft.isbn=978-0-85072-294-9&rft.aulast=Mayer&rft.aufirst=Rayner+M.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DXQFJego9nGUC%26pg%3DPA7&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-propertiesofmatter-30"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-propertiesofmatter_30-0">۳۰٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-propertiesofmatter_30-1">۳۰٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160512174222/http://www.propertiesofmatter.si.edu/teamwork.html">"Properties of Matter Reading Selection: Perfect Teamwork"</a>. <i>www.propertiesofmatter.si.edu</i>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.propertiesofmatter.si.edu/teamwork.html">the original</a> on 12 May 2016<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2017-04-25</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.propertiesofmatter.si.edu&rft.atitle=Properties+of+Matter+Reading+Selection%3A+Perfect+Teamwork&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.propertiesofmatter.si.edu%2Fteamwork.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFTehran_car_glass_-_Full_introduction_of_glass-ceramics" class="citation web">Tehran car glass - Full introduction of glass-ceramics. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tehranautoglass.ir/">«شیشه اتومبیل تهران»</a>. <i>tehranautoglass</i><span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۰۲۳-۰۶-۰۸</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=tehranautoglass&rft.atitle=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87+%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A8%DB%8C%D9%84+%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.au=Tehran+car+glass+-+Full+introduction+of+glass-ceramics&rft_id=https%3A%2F%2Ftehranautoglass.ir%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFVannoniSordiniMolesini2011" class="citation journal cs1">Vannoni, M.; Sordini, A.; Molesini, G. (2011). "Relaxation time and viscosity of fused silica glass at room temperature". <i>Eur. Phys. J. E</i>. <b>34</b> (9): 9–14. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1140%2Fepje%2Fi2011-11092-9">10.1140/epje/i2011-11092-9</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21947892">21947892</a>. <a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%B1" title="سمانتیک اسکالر">S2CID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://api.semanticscholar.org/CorpusID:2246471">2246471</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Eur.+Phys.+J.+E&rft.atitle=Relaxation+time+and+viscosity+of+fused+silica+glass+at+room+temperature&rft.volume=34&rft.issue=9&rft.pages=9-14&rft.date=2011&rft_id=https%3A%2F%2Fapi.semanticscholar.org%2FCorpusID%3A2246471%23id-name%3DS2CID&rft_id=info%3Apmid%2F21947892&rft_id=info%3Adoi%2F10.1140%2Fepje%2Fi2011-11092-9&rft.aulast=Vannoni&rft.aufirst=M.&rft.au=Sordini%2C+A.&rft.au=Molesini%2C+G.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFKlement,_Jr.WillensDuwez1960" class="citation journal cs1">Klement, Jr., W.; Willens, R.H.; Duwez, Pol (1960). "Non-crystalline Structure in Solidified Gold-Silicon Alloys". <i>Nature</i>. <b>187</b> (4740): 869. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1960Natur.187..869K">1960Natur.187..869K</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2F187869b0">10.1038/187869b0</a>. <a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%B1" title="سمانتیک اسکالر">S2CID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://api.semanticscholar.org/CorpusID:4203025">4203025</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Nature&rft.atitle=Non-crystalline+Structure+in+Solidified+Gold-Silicon+Alloys&rft.volume=187&rft.issue=4740&rft.pages=869&rft.date=1960&rft_id=https%3A%2F%2Fapi.semanticscholar.org%2FCorpusID%3A4203025%23id-name%3DS2CID&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2F187869b0&rft_id=info%3Abibcode%2F1960Natur.187..869K&rft.aulast=Klement%2C+Jr.&rft.aufirst=W.&rft.au=Willens%2C+R.H.&rft.au=Duwez%2C+Pol&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFLiebermannGraham1976" class="citation journal cs1">Liebermann, H.; Graham, C. (1976). "Production of Amorphous Alloy Ribbons and Effects of Apparatus Parameters on Ribbon Dimensions". <i>IEEE Transactions on Magnetics</i>. <b>12</b> (6): 921. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1976ITM....12..921L">1976ITM....12..921L</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1109%2FTMAG.1976.1059201">10.1109/TMAG.1976.1059201</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=IEEE+Transactions+on+Magnetics&rft.atitle=Production+of+Amorphous+Alloy+Ribbons+and+Effects+of+Apparatus+Parameters+on+Ribbon+Dimensions&rft.volume=12&rft.issue=6&rft.pages=921&rft.date=1976&rft_id=info%3Adoi%2F10.1109%2FTMAG.1976.1059201&rft_id=info%3Abibcode%2F1976ITM....12..921L&rft.aulast=Liebermann&rft.aufirst=H.&rft.au=Graham%2C+C.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFPonnambalamPoonShiflet2004" class="citation journal cs1">Ponnambalam, V.; Poon, S. Joseph; Shiflet, Gary J. (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sim_journal-of-materials-research_2004-05_19_5/page/n27">"Fe-based bulk metallic glasses with diameter thickness larger than one centimeter"</a>. <i>Journal of Materials Research</i>. <b>19</b> (5): 1320. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2004JMatR..19.1320P">2004JMatR..19.1320P</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1557%2FJMR.2004.0176">10.1557/JMR.2004.0176</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+Materials+Research&rft.atitle=Fe-based+bulk+metallic+glasses+with+diameter+thickness+larger+than+one+centimeter&rft.volume=19&rft.issue=5&rft.pages=1320&rft.date=2004&rft_id=info%3Adoi%2F10.1557%2FJMR.2004.0176&rft_id=info%3Abibcode%2F2004JMatR..19.1320P&rft.aulast=Ponnambalam&rft.aufirst=V.&rft.au=Poon%2C+S.+Joseph&rft.au=Shiflet%2C+Gary+J.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsim_journal-of-materials-research_2004-05_19_5%2Fpage%2Fn27&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160525003628/http://www-ics.u-strasbg.fr/etsp/research/glass/field.php">"A main research field: Polymer glasses"</a>. <i>www-ics.u-strasbg.fr</i>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www-ics.u-strasbg.fr/etsp//research/glass/field.php">the original</a> on 25 May 2016.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www-ics.u-strasbg.fr&rft.atitle=A+main+research+field%3A+Polymer+glasses&rft_id=http%3A%2F%2Fwww-ics.u-strasbg.fr%2Fetsp%2F%2Fresearch%2Fglass%2Ffield.php&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Carraher-polymer-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Carraher-polymer_37-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFCarraher_Jr.2012" class="citation book cs1">Carraher Jr., Charles E. (2012). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=_izOBgAAQBAJ&q=polymer%20glass%20lighter%20alternative&pg=PA274"><i>Introduction to Polymer Chemistry</i></a>. CRC Press. p. 274. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-1-4665-5495-5" title="ویژه:منابع کتاب/978-1-4665-5495-5"><bdi>978-1-4665-5495-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Introduction+to+Polymer+Chemistry&rft.pages=274&rft.pub=CRC+Press&rft.date=2012&rft.isbn=978-1-4665-5495-5&rft.aulast=Carraher+Jr.&rft.aufirst=Charles+E.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D_izOBgAAQBAJ%26q%3Dpolymer%2520glass%2520lighter%2520alternative%26pg%3DPA274&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFRubyPelah2013" class="citation book cs1">Ruby, S.L.; Pelah, I. (2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=-ajaBwAAQBAJ&pg=PA21">"Crystals, Supercooled Liquids, and Glasses in Frozen Aqueous Solutions"</a>. In Gruverman, Irwin J. (ed.). <i>Mössbauer Effect Methodology: Volume 6 Proceedings of the Sixth Symposium on Mössbauer Effect Methodology New York City, January 25, 1970</i>. Springer Science & Business Media. p. 21. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-1-4684-3159-9" title="ویژه:منابع کتاب/978-1-4684-3159-9"><bdi>978-1-4684-3159-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Crystals%2C+Supercooled+Liquids%2C+and+Glasses+in+Frozen+Aqueous+Solutions&rft.btitle=M%C3%B6ssbauer+Effect+Methodology%3A+Volume+6+Proceedings+of+the+Sixth+Symposium+on+M%C3%B6ssbauer+Effect+Methodology+New+York+City%2C+January+25%2C+1970&rft.pages=21&rft.pub=Springer+Science+%26+Business+Media&rft.date=2013&rft.isbn=978-1-4684-3159-9&rft.aulast=Ruby&rft.aufirst=S.L.&rft.au=Pelah%2C+I.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D-ajaBwAAQBAJ%26pg%3DPA21&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFLevineSlade2013" class="citation book cs1">Levine, Harry; Slade, Louise (2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=om31BwAAQBAJ&pg=PA226"><i>Water Relationships in Foods: Advances in the 1980s and Trends for the 1990s</i></a>. Springer Science & Business Media. p. 226. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-1-4899-0664-9" title="ویژه:منابع کتاب/978-1-4899-0664-9"><bdi>978-1-4899-0664-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Water+Relationships+in+Foods%3A+Advances+in+the+1980s+and+Trends+for+the+1990s&rft.pages=226&rft.pub=Springer+Science+%26+Business+Media&rft.date=2013&rft.isbn=978-1-4899-0664-9&rft.aulast=Levine&rft.aufirst=Harry&rft.au=Slade%2C+Louise&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3Dom31BwAAQBAJ%26pg%3DPA226&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-40">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFDupuyJalPrévelAouizerat-Elarby1992" class="citation journal cs1">Dupuy J, Jal J, Prével B, Aouizerat-Elarby A, Chieux P, Dianoux AJ, Legrand J (October 1992). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://hal.archives-ouvertes.fr/jpa-00251296/file/ajp-jp4199202C225.pdf">"Vibrational dynamics and structural relaxation in aqueous electrolyte solutions in the liquid, undercooled liquid and glassy states"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>Journal de Physique IV</i>. <b>2</b> (C2): C2-179–C2-184. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1051%2Fjp4%3A1992225">10.1051/jp4:1992225</a>. <a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%B1" title="سمانتیک اسکالر">S2CID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://api.semanticscholar.org/CorpusID:39468740">39468740</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+de+Physique+IV&rft.atitle=Vibrational+dynamics+and+structural+relaxation+in+aqueous+electrolyte+solutions+in+the+liquid%2C+undercooled+liquid+and+glassy+states&rft.volume=2&rft.issue=C2&rft.pages=C2-179-C2-184&rft.date=1992-10&rft_id=info%3Adoi%2F10.1051%2Fjp4%3A1992225&rft_id=https%3A%2F%2Fapi.semanticscholar.org%2FCorpusID%3A39468740%23id-name%3DS2CID&rft.aulast=Dupuy&rft.aufirst=J&rft.au=Jal%2C+J&rft.au=Pr%C3%A9vel%2C+B&rft.au=Aouizerat-Elarby%2C+A&rft.au=Chieux%2C+P&rft.au=Dianoux%2C+AJ&rft.au=Legrand%2C+J&rft_id=https%3A%2F%2Fhal.archives-ouvertes.fr%2Fjpa-00251296%2Ffile%2Fajp-jp4199202C225.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span> European Workshop on Glasses and Gels.</span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFکباری" class="citation book">کباری، سیاوش. <i>مصالح‌شناسی</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D9%85%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C&rft.aulast=%DA%A9%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C&rft.aufirst=%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%88%D8%B4&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پیوند_به_بیرون"><span id=".D9.BE.DB.8C.D9.88.D9.86.D8.AF_.D8.A8.D9.87_.D8.A8.DB.8C.D8.B1.D9.88.D9.86"></span>پیوند به بیرون</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&section=26" title="ویرایش بخش: پیوند به بیرون"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="navigation" aria-labelledby="sister-projects" class="metadata plainlinks sistersitebox plainlist mbox-small" style="border:1px solid #aaa;padding:0;background:#f9f9f9"><div style="padding:0.75em 0;text-align:center"><b style="display:block">شیشه</b>در <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%A7" title="ویکی‌پدیا:پروژه‌های خواهر ویکی‌مدیا"><span id="sister-projects">پروژه‌های خواهر</span></a> ویکی‌پدیا</div><ul style="border-top:1px solid #aaa;padding:0.75em 0;width:217px;margin:0 auto"><li style="min-height:31px"><span style="display:inline-block;width:31px;line-height:31px;vertical-align:middle;text-align:center"><span class="mw-valign-middle" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="27" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></span><span style="display:inline-block;margin-right:4px;width:182px;vertical-align:middle"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Glass" class="extiw" title="c:Category:Glass">در میان تصاویر و رسانه‌ها</a> از ویکی‌انبار</span></li><li style="min-height:31px"><span style="display:inline-block;width:31px;line-height:31px;vertical-align:middle;text-align:center"><span class="mw-valign-middle" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/23px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="23" height="27" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/35px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/46px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></span></span></span><span style="display:inline-block;margin-right:4px;width:182px;vertical-align:middle"><a href="https://fa.wikiquote.org/wiki/Glass" class="extiw" title="q:Glass">در میان گفتاوردها</a> از ویکی‌گفتاورد</span></li></ul></div> <ul><li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation encyclopaedia cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><span class="cs1-ws-icon" title="s:1911 Encyclopædia Britannica/Glass"><a class="external text" href="https://fa.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Glass">"Glass" </a></span>. <i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%87%D9%85_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9%D8%A7" title="ویرایش یازدهم دانشنامه بریتانیکا">Encyclopædia Britannica</a></i> (به انگلیسی). Vol. 12 (11th ed.). 1911.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Glass&rft.btitle=Encyclop%C3%A6dia+Britannica&rft.edition=11th&rft.date=1911&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" class="Z3988"></span></li></ul> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="ابزار_آزمایشگاهی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%A8%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D8%B2%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="الگو:ابزارهای آزمایشگاهی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%A8%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D8%B2%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:ابزارهای آزمایشگاهی (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%A8%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D8%B2%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:ابزارهای آزمایشگاهی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="ابزار_آزمایشگاهی" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%A2%D8%B2%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="ابزار آزمایشگاهی">ابزار آزمایشگاهی</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a class="mw-selflink selflink">شیشه‌ای</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B4%D8%B1_(%D8%A2%D8%B2%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87)" title="بشر (آزمایشگاه)">بشِر</a> •  <a href="/wiki/%D9%82%DB%8C%D9%81_%D8%A8%D9%88%D8%AE%D9%86%D8%B1" title="قیف بوخنر">قیف بوخنر</a> •  <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B1%D8%AA" title="بورت">بورت</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%A8%D8%B1%D8%AF" title="مبرد">مبرد</a> •  <a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%B3_%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%AC" title="گیلاس مدرج">گیلاس مدرج</a> •  <a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AD%D9%84_%D9%86%D9%85%D9%88%D9%86%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="محل نمونه (صفحه وجود ندارد)">محل نمونه</a> •  <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1" title="دسیکاتور">دسیکاتور</a> •  <a href="/wiki/%D9%82%D8%B7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%DA%86%DA%A9%D8%A7%D9%86" title="قطره‌چکان">قطره‌چکان</a> •  <a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%86%D8%AC%E2%80%8C%D8%B3%D9%86%D8%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="گنج‌سنج (صفحه وجود ندارد)">گُنج‌سنج</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D9%86%DA%AF_%DA%AF%D8%A7%D8%B2" title="سرنگ گاز">سرنگ گاز</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%87_%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%AC" title="استوانه مدرج">استوانه مدرج</a> •  <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D9%BE%D8%AA_(%D8%A7%D8%A8%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%A2%D8%B2%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C)" title="پیپت (ابزار آزمایشگاهی)">پیپت</a> •  <a href="/wiki/%D9%BE%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D8%B4" title="پتری دیش">پتری دیش</a> •  <a href="/wiki/%D8%BA%D9%84%D8%B8%D8%AA%E2%80%8C%D8%B3%D9%86%D8%AC" title="غلظت‌سنج">غلظت‌سنج</a> •  <a href="/wiki/%D9%82%DB%8C%D9%81_%D8%AC%D8%AF%D8%A7%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87" title="قیف جداکننده">قیف جداکننده</a> •  <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%AC_%D8%B3%D9%88%DA%A9%D8%B3%D9%84%D9%87" title="دستگاه استخراج سوکسله">دستگاه استخراج سوکسله</a> •  <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA" title="شیشه ساعت">شیشه ساعت</a> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D8%B2%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="بالن‌های آزمایشگاهی">بالن‌ها</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%86_%D8%A8%D9%88%D8%AE%D9%86%D8%B1" title="بالن بوخنر">بوخنر</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%84%D9%86" title="ارلن">ارلن</a> •  <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B3%DA%A9_%D9%81%D9%84%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3" title="فلاسک فلورانس">فلورانس</a> •  <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D8%B9" title="قرع">قرع</a> •  <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%86_%D8%AA%D9%87_%DA%AF%D8%B1%D8%AF" title="بالن ته گرد">بالن ته گرد</a> •  <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%86_%D8%A7%D8%B4%D9%84%D9%86%DA%A9" title="بالن اشلنک">اشلنک</a> •  <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%86_%D8%AD%D8%AC%D9%85%DB%8C" title="بالن حجمی">بالن حجمی</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/w/index.php?title=%D9%84%D9%88%D9%84%D9%87_%D8%B4%D8%A8%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="لوله شبشه‌ای (صفحه وجود ندارد)">لوله‌ها</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D9%84%D9%87_%D8%AC%D9%88%D8%B4" title="لوله جوش">لوله جوش</a> •  <a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D9%84%D9%87_%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D8%B1" title="لوله ان‌ام‌ار">ان‌ام‌ار</a> •  <a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D9%84%D9%87_%D8%A2%D8%B2%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4" title="لوله آزمایش">لوله آزمایش</a> •  <a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D9%84%D9%87_%D8%AA%DB%8C%D9%84" title="لوله تیل">لوله تیل</a> •  <a href="/w/index.php?title=Thistle_tube&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thistle tube (صفحه وجود ندارد)">Thistle</a></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">غیره</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%B8%D8%B1%D9%81_%D8%A2%DA%AF%D8%A7%D8%B1" title="ظرف آگار">ظرف آگار</a> •  <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1" title="آسپیراتور">آسپیراتور</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D9%88%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%88" title="اتوکلاو">اتوکلاو</a> •  <a href="/wiki/%DA%86%D8%B1%D8%A7%D8%BA_%D8%A8%D9%88%D9%86%D8%B2%D9%86" title="چراغ بونزن">چراغ بونزن</a> •  <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%B1%DB%8C%D9%85%D8%AA%D8%B1" class="mw-redirect" title="کالریمتر">کالریمتر</a> •  <a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%85%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="کموستات (صفحه وجود ندارد)">کموستات</a> •  <a href="/w/index.php?title=Class_II_cabinet&action=edit&redlink=1" class="new" title="Class II cabinet (صفحه وجود ندارد)">Class II cabinet</a> •  <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1" title="کلنی‌شمار">کلنی‌شمار</a> •  <a href="/wiki/%D8%B1%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D8%B3%D9%86%D8%AC_(%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C)" title="رنگ‌سنج (شیمی)">رنگ‌سنج</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%81%D9%88%DA%98" title="سانتریفوژ">سانتریفوژ آزمایشگاهی</a> •  <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%AA%D9%87_%DA%86%DB%8C%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="بوته چینی">بوته چینی</a> •  <a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%AF_(%D8%AA%D9%87%D9%88%DB%8C%D9%87)" title="هود (تهویه)">هود</a> •  <a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D8%A7%D9%88_%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%B3" title="گلاو باکس">گلاو باکس</a> •  <a href="/w/index.php?title=%D9%87%D9%85%DA%AF%D9%86%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="همگن‌ساز (صفحه وجود ندارد)">همگن‌ساز</a> •  <a href="/wiki/%D9%81%D9%88%D8%B1" class="mw-redirect" title="فور">فور</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%DA%A9%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1_(%D8%A7%D8%A8%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%A2%D8%B2%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C)" title="انکوباتور (ابزار آزمایشگاهی)">انکوباتور</a> •  <a href="/w/index.php?title=%D9%87%D9%88%D8%AF_%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="هود لمینار (صفحه وجود ندارد)">هود لمینار</a> •  <a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%B2%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%86%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="همزن مغناطیسی">همزن مغناطیسی</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%BE" title="میکروسکوپ">میکروسکوپ</a> •  <a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%DB%8C%D8%AA_%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%AA%D8%B1" title="پلیت میکروتیتر">پلیت میکروتیتر</a> •  <a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D9%84%DB%8C%D8%AA_%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="پلیت ریدر (صفحه وجود ندارد)">پلیت ریدر</a> •  <a href="/wiki/%D8%B7%DB%8C%D9%81%E2%80%8C%D8%B3%D9%86%D8%AC%DB%8C_%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="طیف‌سنجی نوری">طیف‌سنج نوری</a> •  <a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%B2%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="همزن استاتیک">همزن استاتیک</a> •  <a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%B2%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%86%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="همزن مغناطیسی">همزن مغناطیسی</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%84%D9%87_%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%B2%D9%86" title="میله هم‌زن">میله هم‌زن</a> •  <a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B4%D9%82%DA%A9_(%D8%A7%D8%A8%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%A2%D8%B2%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C)" title="قاشقک (ابزار آزمایشگاهی)">قاشقک</a> •  <a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%B3%D9%86%D8%AC" title="دماسنج">دماسنج</a> •  <a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AE%D9%84%D9%88%D8%B7%E2%80%8C%DA%A9%D9%86_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%A8%D8%A7%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="مخلوط‌کن گردبادی (صفحه وجود ندارد)">مخلوط‌کن گردبادی</a> •  <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D9%81%D8%B4%D8%A7%D9%86_(%D8%A7%D8%A8%D8%B2%D8%A7%D8%B1)" title="آب‌فشان (ابزار)">آب‌فشان</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%D9%BE%D8%B1_%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%AA" class="mw-redirect" title="سپر صورت">سپر صورت</a></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div><i>همچنین ببینید: <a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%AA%D8%AC%D9%87%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D8%AA_%D9%88_%D9%84%D9%88%D8%A7%D8%B2%D9%85_%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C" title="فهرست تجهیزات و لوازم پزشکی">فهرست تجهیزات و لوازم پزشکی</a></i></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="فازهای_ماده" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AD%D8%A7%D9%84%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="الگو:حالت‌های ماده"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AD%D8%A7%D9%84%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="بحث الگو:حالت‌های ماده"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AD%D8%A7%D9%84%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:حالت‌های ماده"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="فازهای_ماده" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B2%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87" class="mw-redirect" title="فازهای ماده">فازهای ماده</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">حالت‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%AF" title="جامد">جامد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B9" title="مایع">مایع</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D8%B2" title="گاز">گاز</a> / <a href="/wiki/%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B1" title="بخار">بخار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9)" title="پلاسما (فیزیک)">پلاسما (فیزیک)</a></li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="8" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Phase_change_-_en.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Phase_change_-_en.svg/250px-Phase_change_-_en.svg.png" decoding="async" width="250" height="266" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Phase_change_-_en.svg/375px-Phase_change_-_en.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Phase_change_-_en.svg/500px-Phase_change_-_en.svg.png 2x" data-file-width="493" data-file-height="524" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">کم انرژی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%86%DA%AF%D8%A7%D9%84%D8%B4_%D8%A8%D9%88%D8%B2-%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="چگالش بوز-اینشتین">چگالش بوز-اینشتین</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%DA%AF%D8%A7%D9%84_%D9%81%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C" title="چگال فرمیونی">چگال فرمیونی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AF%D9%87" title="ماده تباهیده">ماده تباهیده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AB%D8%B1_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C_%D9%87%D8%A7%D9%84" title="اثر کوانتومی هال">اثر کوانتومی هال</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rydberg_matter&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rydberg matter (صفحه وجود ندارد)">Rydberg matter</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%B9%D8%AC%DB%8C%D8%A8" title="ماده عجیب">ماده عجیب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D9%87" class="mw-redirect" title="ابرشاره">ابرشاره</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Supersolid&action=edit&redlink=1" class="new" title="Supersolid (صفحه وجود ندارد)">Supersolid</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Photonic_matter&action=edit&redlink=1" class="new" title="Photonic matter (صفحه وجود ندارد)">Photonic matter</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">پر انرژی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=QCD_matter&action=edit&redlink=1" class="new" title="QCD matter (صفحه وجود ندارد)">QCD matter</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9_%DA%AF%D9%84%D9%88%D8%A6%D9%88%D9%86" title="پلاسمای کوارک گلوئون">پلاسمای کوارک گلوئون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84_%D9%81%D9%88%D9%82_%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="سیال فوق بحرانی">سیال فوق بحرانی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">دیگر حالت‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AF" title="کلوئید">کلوئید</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">شیشه</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%84_%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B9" title="کریستال مایع">کریستال مایع</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Quantum_spin_liquid&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quantum spin liquid (صفحه وجود ندارد)">Quantum spin liquid</a></li> <li>مرتبهٔ مغناطیسی <ul><li><a href="/wiki/%D8%B6%D8%AF%D9%81%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%BA%D9%86%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B3" title="ضدفرومغناطیس">ضدفرومغناطیس</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%85%D8%BA%D9%86%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B3" title="فری‌مغناطیس">فری‌مغناطیس</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%BA%D9%86%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B3" title="فرومغناطیس">فرومغناطیس</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=String-net_liquid&action=edit&redlink=1" class="new" title="String-net liquid (صفحه وجود ندارد)">String-net liquid</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Superglass&action=edit&redlink=1" class="new" title="Superglass (صفحه وجود ندارد)">Superglass</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1_%D9%81%D8%A7%D8%B2" title="گذار فاز">گذار فاز</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D9%BE%D8%B2_%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86" class="mw-redirect" title="آب‌پز کردن">آب‌پز کردن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%82%D8%B7%D9%87_%D8%AC%D9%88%D8%B4" title="نقطه جوش">نقطه جوش</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B9%D8%A7%D9%86" title="میعان">میعان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Critical_line_(thermodynamics)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Critical line (thermodynamics) (صفحه وجود ندارد)">Critical line (thermodynamics)</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%82%D8%B7%D9%87_%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C_(%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9)" title="نقطه بحرانی (ترمودینامیک)">نقطه بحرانی (ترمودینامیک)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B4%D8%AF%D9%86" class="mw-redirect" title="بلوری شدن">بلوری شدن</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%DA%AF%D8%A7%D9%84%D8%B4" title="چگالش">چگالش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="تبخیر">تبخیر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%82%D8%B7%DB%8C%D8%B1_%D9%86%D8%A7%DA%AF%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="تقطیر ناگهانی">تقطیر ناگهانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AC%D9%85%D8%A7%D8%AF" title="انجماد">انجماد</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Chemical_ionization&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chemical ionization (صفحه وجود ندارد)">Chemical ionization</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%82%D8%B7%D9%87_%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7" title="نقطه لاندا">نقطه لاندا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B0%D9%88%D8%A8" title="ذوب">ذوب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%A7%DB%8C_%D8%B0%D9%88%D8%A8" class="mw-redirect" title="دمای ذوب">دمای ذوب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D8%A8_%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7" title="بازترکیب پلاسما">بازترکیب پلاسما</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Regelation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Regelation (صفحه وجود ندارد)">Regelation</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84_%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B9%E2%80%93%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B1" title="تعادل مایع–بخار">تعادل مایع–بخار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B5%D8%B9%DB%8C%D8%AF" title="تصعید">تصعید</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%88%D9%82_%D8%B3%D8%B1%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4" class="mw-redirect" title="فوق سرمایش">فوق سرمایش</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%82%D8%B7%D9%87_%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87" title="نقطه سه‌گانه">نقطه سه‌گانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="تبخیر">تبخیر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="شیشه‌شدگی">شیشه‌شدگی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">مقدار</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AA%D8%A7%D9%84%D9%BE%DB%8C_%D8%B0%D9%88%D8%A8" title="آنتالپی ذوب">آنتالپی ذوب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AA%D8%A7%D9%84%D9%BE%DB%8C_%D8%AA%D8%B5%D8%B9%DB%8C%D8%AF" title="آنتالپی تصعید">آنتالپی تصعید</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AA%D8%A7%D9%84%D9%BE%DB%8C_%D8%AA%D8%A8%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="آنتالپی تبخیر">آنتالپی تبخیر</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%86" title="گرمای نهان">گرمای نهان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Latent_internal_energy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Latent internal energy (صفحه وجود ندارد)">Latent internal energy</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D8%A8%D8%AA_%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%AA%D9%86" title="نسبت تروتن">نسبت تروتن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AA" class="mw-redirect" title="فراریت">فراریت</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">نظریه‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Binodal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Binodal (صفحه وجود ندارد)">Binodal</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Compressed_fluid&action=edit&redlink=1" class="new" title="Compressed fluid (صفحه وجود ندارد)">Compressed fluid</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cooling_curve&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cooling curve (صفحه وجود ندارد)">Cooling curve</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84%D9%87_%D8%AD%D8%A7%D9%84%D8%AA" title="معادله حالت">معادله حالت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87_%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D9%86%E2%80%8C%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA" class="mw-redirect" title="پدیده لایدن‌فراست">پدیده لایدن‌فراست</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AB%D8%B1_%D8%A7%D9%85%D9%BE%D9%85%D8%A8%D8%A7" title="اثر امپمبا">اثر امپمبا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D8%A8_%D9%88_%D8%AF%D8%B1%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AE%D8%AA%DA%AF%DB%8C_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9)" class="mw-redirect" title="ترتیب و درهم‌ریختگی (فیزیک)">ترتیب و درهم‌ریختگی (فیزیک)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Spinodal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Spinodal (صفحه وجود ندارد)">Spinodal</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ابررسانایی">ابررسانایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8_%D9%81%D9%88%D9%82_%D8%AF%D8%A7%D8%BA" title="آب فوق داغ">Superheated vapor</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4" title="فراگرمایش">فراگرمایش</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thermo-dielectric_effect&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thermo-dielectric effect (صفحه وجود ندارد)">Thermo-dielectric effect</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">فهرست‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><i><b><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%81%D8%A7%D8%B2%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="فهرست فازهای ماده (صفحه وجود ندارد)">فهرست فازهای ماده</a></b></i></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="موضوع‌های_مرتبط_با_علوم_شیشه" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="الگو:علوم شیشه"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:علوم شیشه (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:علوم شیشه"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="موضوع‌های_مرتبط_با_علوم_شیشه" style="font-size:114%;margin:0 4em">موضوع‌های مرتبط با علوم <a class="mw-selflink selflink">شیشه</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">مبانی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">شیشه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="دمای انتقال شیشه">دمای انتقال شیشه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%88%D9%82_%D8%B3%D8%B1%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4" class="mw-redirect" title="فوق سرمایش">فوق سرمایش</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">عملکرد شیشه</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=AgInSbTe&action=edit&redlink=1" class="new" title="AgInSbTe (صفحه وجود ندارد)">AgInSbTe</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="شیشه زیستی">شیشه زیستی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Borophosphosilicate_glass&action=edit&redlink=1" class="new" title="Borophosphosilicate glass (صفحه وجود ندارد)">Borophosphosilicate glass</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%A8%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%AA" title="شیشه بوروسیلیکات">شیشه بوروسیلیکات</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%B9%D8%A7%D8%A8" title="لعاب">لعاب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%DA%A9%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%88%DA%98%D9%86%DB%8C%D8%AF" title="شیشه کالکوژنید">شیشه کالکوژنید</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%DA%A9%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%AA" title="شیشه کبالت">شیشه کبالت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cranberry_glass&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cranberry glass (صفحه وجود ندارد)">Cranberry glass</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%88%D9%86" title="عدسی کراون">عدسی کراون</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%DA%86%D8%AE%D9%85%D8%A7%D9%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="شیشه چخماق (صفحه وجود ندارد)">شیشه چخماق</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fluorosilicate_glass&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fluorosilicate glass (صفحه وجود ندارد)">Fluorosilicate glass</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B3%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="شیشه سیلیسی">شیشه سیلیسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%88%D9%85-%D8%A2%D9%86%D8%AA%DB%8C%D9%85%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D9%84%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="ژرمانیوم-آنتیموان-تلوریوم (صفحه وجود ندارد)">ژرمانیوم-آنتیموان-تلوریوم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cranberry_glass&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cranberry glass (صفحه وجود ندارد)">Gold ruby glass</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شیشه کریستال">شیشه کریستال</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%A7%D9%BE%D8%A7%D9%84" title="شیشه اپال">شیشه اپال</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Phosphosilicate_glass&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phosphosilicate glass (صفحه وجود ندارد)">Phosphosilicate glass</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D9%81%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%DA%A9" title="شیشه فتوکرومیک">شیشه فتوکرومیک</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">شیشه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%A2%D9%87%DA%A9_%D8%B3%D9%88%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B1" title="شیشه آهک سوددار">شیشه آهک سوددار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%AF%DB%8C%D9%85_%D9%87%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%D8%B3%D9%81%D8%A7%D8%AA" title="سدیم هگزامتافسفات">سدیم هگزامتافسفات</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%DB%8C%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%AA_%D8%B3%D8%AF%DB%8C%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="سیلیکات سدیم (صفحه وجود ندارد)">سیلیکات سدیم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tellurite_glass&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tellurite glass (صفحه وجود ندارد)">Tellurite glass</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ultra_low_expansion_glass&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ultra low expansion glass (صفحه وجود ندارد)">Ultra low expansion glass</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%88%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="شیشه اورانیوم (صفحه وجود ندارد)">شیشه اورانیوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%86%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="میناکاری">میناکاری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%86%D9%88%D8%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="شیشه‌های چوب (صفحه وجود ندارد)">شیشه‌های چوب</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=ZBLAN&action=edit&redlink=1" class="new" title="ZBLAN (صفحه وجود ندارد)">ZBLAN</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9" title="شیشه-سرامیک">شیشه-سرامیک</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA_%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84" class="mw-redirect" title="شیشه زیست فعال">شیشه زیست فعال</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=CorningWare&action=edit&redlink=1" class="new" title="CorningWare (صفحه وجود ندارد)">CorningWare</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1_%D9%88_%D9%85%D9%88%D9%85_%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9_%D8%A8%D9%87_%D9%81%D9%84%D8%B2" title="مهر و موم شیشه-سرامیک به فلز">مهر و موم شیشه-سرامیک به فلز</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Macor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Macor (صفحه وجود ندارد)">Macor</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Zerodur&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zerodur (صفحه وجود ندارد)">Zerodur</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">ساخت شیشه</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Annealing_(glass)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Annealing (glass) (صفحه وجود ندارد)">Annealing</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B4%D8%AA_%D8%A8%D9%87_%D8%B1%D9%88%D8%B4_%D8%AA%D8%A8%D8%AE%DB%8C%D8%B1_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="انباشت به روش تبخیر شیمیایی">انباشت به روش تبخیر شیمیایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Glass_batch_calculation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Glass batch calculation (صفحه وجود ندارد)">Glass batch calculation</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Glass_forming&action=edit&redlink=1" class="new" title="الگو:Glass forming (صفحه وجود ندارد)">Glass forming</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA_%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="ساخت شیشه (صفحه وجود ندارد)">ذوب شیشه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Calculation_of_glass_properties&action=edit&redlink=1" class="new" title="Calculation of glass properties (صفحه وجود ندارد)">Glass modeling</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B4%D8%AA_%DB%8C%D9%88%D9%86" title="کاشت یون">کاشت یون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B9%D8%A7%D8%AA" class="mw-redirect" title="مایعات">دمای مایعات</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%84-%DA%98%D9%84" title="سل-ژل">سل-ژل</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B1%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="گرانروی">گرانروی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="شیشه‌شدگی">شیشه‌شدگی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="نورشناسی">نورشناسی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Achromatic_lens&action=edit&redlink=1" class="new" title="Achromatic lens (صفحه وجود ندارد)">Achromat</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B4%D8%B4_(%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%DA%A9)" class="mw-redirect" title="پاشش (اپتیک)">پاشش (اپتیک)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gradient-index_optics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gradient-index optics (صفحه وجود ندارد)">Gradient-index optics</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hydrogen_darkening&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hydrogen darkening (صفحه وجود ندارد)">Hydrogen darkening</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="تقویت‌کننده نوری">تقویت‌کننده نوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%A8%D8%B1_%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="فیبر نوری">فیبر نوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AD%DB%8C_%D8%B9%D8%AF%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="طراحی عدسی‌های نوری">طراحی عدسی‌های نوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D9%81%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%DA%A9" title="شیشه فتوکرومیک">شیشه فتوکرومیک</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Photosensitive_glass&action=edit&redlink=1" class="new" title="Photosensitive glass (صفحه وجود ندارد)">Photosensitive glass</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DA%A9%D8%B3%D8%AA_%D9%86%D9%88%D8%B1" class="mw-redirect" title="شکست نور">شکست نور</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%81%D8%A7%D9%81" title="شفاف">مواد شفاف</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">تصحیح سطح</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B6%D8%AF_%D8%A7%D9%86%D8%B9%DA%A9%D8%A7%D8%B3" class="mw-redirect" title="شیشه ضد انعکاس">شیشه ضد انعکاس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%B4%D8%AF%D9%87" title="شیشه تقویت شده">شیشه تقویت شده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="خوردگی">خوردگی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dealkalization&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dealkalization (صفحه وجود ندارد)">Dealkalization</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="ریزآرایه دی‌ان‌ای">ریزآرایه دی‌ان‌ای</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hydrogen_darkening&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hydrogen darkening (صفحه وجود ندارد)">Hydrogen darkening</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%86%D8%AC%D8%B1%D9%87_%D8%B9%D8%A7%DB%8C%D9%82" title="پنجره عایق">پنجره عایق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D9%85%D8%AA%D8%AE%D9%84%D8%AE%D9%84" title="شیشه متخلخل">شیشه متخلخل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87" title="شیشه خودتمیزشونده">شیشه خودتمیزشونده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%84-%DA%98%D9%84" title="سل-ژل">سل-ژل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B3%DA%A9%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AA" title="شیشه سکوریت">شیشه سکوریت</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">موضوعات گوناگون</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Glass-coated_wire&action=edit&redlink=1" class="new" title="Glass-coated wire (صفحه وجود ندارد)">Glass-coated wire</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Glass_databases&action=edit&redlink=1" class="new" title="Glass databases (صفحه وجود ندارد)">Glass databases</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Glass_electrode&action=edit&redlink=1" class="new" title="Glass electrode (صفحه وجود ندارد)">Glass electrode</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Glass_fiber_reinforced_concrete&action=edit&redlink=1" class="new" title="Glass fiber reinforced concrete (صفحه وجود ندارد)">Glass fiber reinforced concrete</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86_%DA%AF%D9%84%D8%A7%D8%B3_%D8%A2%DB%8C%D9%88%D9%86%D9%88%D9%85%D8%B1" title="سیمان گلاس آیونومر">سیمان گلاس آیونومر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Glass_microsphere&action=edit&redlink=1" class="new" title="Glass microsphere (صفحه وجود ندارد)">Glass microsphere</a>s</li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%DB%8C%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D9%84%D8%A7%D8%B3" title="فایبرگلاس">فایبرگلاس</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D8%AF%D9%87:Glass_science_institutes&action=edit&redlink=1" class="new" title="رده:Glass science institutes (صفحه وجود ندارد)">Glass science institutes</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1_%D9%88_%D9%85%D9%88%D9%85_%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_-_%D9%81%D9%84%D8%B2" title="مهر و موم شیشه - فلز">مهر و موم شیشه - فلز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D9%85%D8%AA%D8%AE%D9%84%D8%AE%D9%84" title="شیشه متخلخل">شیشه متخلخل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%B7%D8%B1%D9%87_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%B1%D8%AA" title="قطره شاهزاده روپرت">قطره شاهزاده روپرت</a>s</li> <li><a href="/wiki/%D8%B6%D8%A7%DB%8C%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="ضایعات هسته‌ای">ضایعات هسته‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%AC%D9%84%D9%88" title="شیشه جلو">شیشه جلو</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="داده‌های_کتابخانه‌ای:_کتابخانه‌های_ملی_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=ویرایش_در_ویکی‌داده&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q11469#identifiers&#124;class=noprint&#124;ویرایش_در_ویکی‌داده" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="داده‌های_کتابخانه‌ای:_کتابخانه‌های_ملی_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=ویرایش_در_ویکی‌داده&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q11469#identifiers&#124;class=noprint&#124;ویرایش_در_ویکی‌داده" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="راهنما:داده‌های کتابخانه‌ای">داده‌های کتابخانه‌ای: کتابخانه‌های ملی</a> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q11469#identifiers" title="ویرایش در ویکی‌داده"><img alt="ویرایش در ویکی‌داده" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX530608">اسپانیا</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb119383603">فرانسه</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb119383603">(داده‌ها)</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4021142-3">آلمان</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://uli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007531331005171">اسرائیل</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/subjects/sh85055102">ایالات متحده آمریکا</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00562246">ژاپن</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph125588&CON_LNG=ENG">جمهوری چک</a></span> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph1163151&CON_LNG=ENG">2</a></span></li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=شیشه&oldid=40549252">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=شیشه&oldid=40549252</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B5%D8%B1%DB%8C" title="رده:اختراع‌های مصری">اختراع‌های مصری</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%D9%86%D8%AC%D8%B1%D9%87" title="رده:پنجره">پنجره</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%DA%A9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="رده:دی‌الکتریک‌ها">دی‌الکتریک‌ها</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%86" title="رده:ساختمان">ساختمان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="رده:شیشه">شیشه</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B8%D8%B1%D9%81" title="رده:ظرف">ظرف</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AF_%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="رده:مواد بسته‌بندی">مواد بسته‌بندی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AF_%D9%85%D8%AC%D8%B3%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="رده:مواد مجسمه‌سازی">مواد مجسمه‌سازی</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">رده‌های پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی">یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF_%D9%88%D8%A8_%D8%A8%D8%A7_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%AA%D8%B1_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D8%AA_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF" title="رده:صفحه‌هایی که از یادکرد وب با پارامتر وضعیت پیوند استفاده می‌کنند">صفحه‌هایی که از یادکرد وب با پارامتر وضعیت پیوند استفاده می‌کنند</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:Articles_with_invalid_ISBNs" title="رده:Articles with invalid ISBNs">Articles with invalid ISBNs</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%DA%A9_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%AA" title="رده:پیوندهای وی‌بک الگوی بایگانی اینترنت">پیوندهای وی‌بک الگوی بایگانی اینترنت</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2_%D8%AC%D8%B9%D8%A8%D9%87_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1_%D8%A8%D8%A7_%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D8%A7%D9%85_%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%86%D8%B7%D8%A8%D9%82_%D8%A8%D8%A7_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF" title="رده:صفحه‌هایی که از جعبه پیوند به پروژه‌های خواهر با فضای نام نامنطبق با ویکی‌داده استفاده می‌کنند">صفحه‌هایی که از جعبه پیوند به پروژه‌های خواهر با فضای نام نامنطبق با ویکی‌داده استفاده می‌کنند</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2_%DB%8C%DA%A9_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF_%D8%A7%D8%B2_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9%D8%A7_%DB%B1%DB%B9%DB%B1%DB%B1_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%A8%D8%B4%D8%AA%D9%87_%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D9%81%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%AF" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا که از یک یادکرد از دانشنامه بریتانیکا ۱۹۱۱ با منبع ویکی‌نبشته به‌کارگرفته‌اند">مقاله‌های ویکی‌پدیا که از یک یادکرد از دانشنامه بریتانیکا ۱۹۱۱ با منبع ویکی‌نبشته به‌کارگرفته‌اند</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_BNE" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNE">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNE</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_BNF" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNF">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNF</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_GND" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های GND">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های GND</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_J9U" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های J9U">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های J9U</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_LCCN" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LCCN">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LCCN</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_NDL" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NDL">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NDL</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_NKC" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NKC">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NKC</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%86%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های چندگانه">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های چندگانه</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۲ نوامبر ۲۰۲۴ ساعت ۱۳:۴۰ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-4dnzt","wgBackendResponseTime":187,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.069","walltime":"1.762","ppvisitednodes":{"value":3517,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":139129,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1158,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":9,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":14,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":153246,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1194.600 1 -total"," 65.27% 779.699 1 الگو:پانویس"," 21.27% 254.069 7 الگو:Cite_journal"," 15.64% 186.814 15 الگو:Cite_book"," 12.34% 147.456 4 الگو:Navbox"," 11.50% 137.328 1 الگو:ابزارهای_آزمایشگاهی"," 10.21% 121.924 3 الگو:یادکرد_کتاب"," 9.45% 112.940 1 الگو:یادکرد_فرهنگستان"," 7.71% 92.046 8 الگو:Cite_web"," 5.97% 71.360 1 الگو:Sister_project_links"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.727","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":6792141,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-59856bd7d8-cdg8h","timestamp":"20241119191601","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0634\u06cc\u0634\u0647","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11469","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11469","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-04-23T21:49:08Z","dateModified":"2024-11-02T13:40:28Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/4\/43\/Fassade_Wilhelmstrasse_65%2C_Berlin-Mitte%2C_160417%2C_ako.jpg","headline":"\u062c\u0627\u0645\u062f\u06cc \u063a\u06cc\u0631\u0628\u0644\u0648\u0631\u06cc \u0628\u0627 \u062e\u0627\u0635\u06cc\u062a \u06af\u0630\u0627\u0631 \u0634\u06cc\u0634\u0647\u200c\u0627\u06cc"}</script> </body> </html>