CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="oc" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Frankenstein o lo Prometèu modèrne — Wikipèdia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )ocwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"oc normal","wgMonthNames":["","genièr","febrièr","març","abril","mai","junh","julhet","agost","setembre","octobre","novembre","decembre"],"wgRequestId":"efac6968-870e-49b2-839f-5563de1dd778","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Frankenstein_o_lo_Prometèu_modèrne","wgTitle":"Frankenstein o lo Prometèu modèrne","wgCurRevisionId":2440513,"wgRevisionId":2440513,"wgArticleId":167209,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Paginas amb d'errors de referéncia","Roman britanic","Pages avec des erreurs de référence qui déclenchent des différences visuelles"],"wgPageViewLanguage":"oc","wgPageContentLanguage":"oc","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Frankenstein_o_lo_Prometèu_modèrne","wgRelevantArticleId":167209,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[], "wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"oc","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"oc"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q150827","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={ "ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging", "ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=oc&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=oc&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=oc&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Frankenstein.1831.inside-cover.jpg/1200px-Frankenstein.1831.inside-cover.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Frankenstein.1831.inside-cover.jpg/800px-Frankenstein.1831.inside-cover.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1200"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Frankenstein.1831.inside-cover.jpg/640px-Frankenstein.1831.inside-cover.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="960"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Frankenstein o lo Prometèu modèrne — Wikipèdia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//oc.m.wikipedia.org/wiki/Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modificar" href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipèdia (oc)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//oc.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.oc"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipèdia" href="/w/index.php?title=Especial:Darri%C3%A8rs_cambiaments&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Frankenstein_o_lo_Prometèu_modèrne rootpage-Frankenstein_o_lo_Prometèu_modèrne skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Vejatz lo contengut</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Lloc"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menut principal/Menut principau" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Menut principal/Menut principau </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menut principal/Menut principau</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">mòu a la barra laterala</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">Escondre</button> </div> <div id="p-Navigacion" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Navigacion" > <div class="vector-menu-heading"> Navigacion </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Acuèlh" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Acu%C3%A8lh">Acuèlh</a></li><li id="n-La-tavèrna" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A8dia:La_tav%C3%A8rna">La tavèrna</a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Acu%C3%A8lh">Portals tematics</a></li><li id="n-alphindex" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Totas_las_paginas">Indèx alfabetic</a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Pagina_a_l%27azard" title="Afichar una pagina a l'azard [x]" accesskey="x">Una pagina a l'azard</a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Contact-url">contact</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuir" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuir" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuir </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ajuda:Somari" title="L'endrech per s'assabentar.">Ajuda</a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A8dia:Acu%C3%A8lh" title="A prepaus del projècte, çò que podètz far, ont trobar d'informacions">Comunautat</a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Darri%C3%A8rs_cambiaments" title="Lista dels darrièrs cambiaments sul wiki [r]" accesskey="r">Darrièrs cambiaments</a></li><li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A8dia:Acu%C3%A8lh_dels_nov%C3%A8ls_venguts">Acuèlh dels novèls venguts</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Acu%C3%A8lh" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipèdia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-oc.svg" style="width: 7.5em; height: 1.1875em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l'enciclopèdia liura" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-oc.svg" width="120" height="14" style="width: 7.5em; height: 0.875em;"> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Especial:Rec%C3%A8rca" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Cercar dins Wikipèdia [C]" accesskey="C"> Recercar </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Recercar sus Wikipèdia" aria-label="Recercar sus Wikipèdia" autocapitalize="sentences" title="Cercar dins Wikipèdia [C]" accesskey="C" id="searchInput" > </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Recèrca"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Recercar</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Aisinas personalas"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aparença"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l'apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aparença" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Aparença </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_oc.wikipedia.org&uselang=oc" class="">Far un don</a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Crear_un_compte&returnto=Frankenstein+o+lo+Promet%C3%A8u+mod%C3%A8rne" title="Vos es conselhat de crear un compte e de vos connectar ; pasmens, es pas obligatòri" class="">Crear un compte</a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Nom_d%27utilizaire&returnto=Frankenstein+o+lo+Promet%C3%A8u+mod%C3%A8rne" title="Sètz convidat(ada) a vos identificar, mas es pas obligatòri. [o]" accesskey="o" class="">Se connectar</a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Més opcions" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aisinas personalas" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Aisinas personalas </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menú d'usuari" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_oc.wikipedia.org&uselang=oc">Far un don</a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Crear_un_compte&returnto=Frankenstein+o+lo+Promet%C3%A8u+mod%C3%A8rne" title="Vos es conselhat de crear un compte e de vos connectar ; pasmens, es pas obligatòri"> Crear un compte</a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Nom_d%27utilizaire&returnto=Frankenstein+o+lo+Promet%C3%A8u+mod%C3%A8rne" title="Sètz convidat(ada) a vos identificar, mas es pas obligatòri. [o]" accesskey="o"> Se connectar</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pàgines per a editors no registrats <a href="/wiki/Ajuda:Introducci%C3%B3" aria-label="Vegeu més informació sobre l'edició">més informació</a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Mas_contribucions" title="Una llista de les modificacions fetes des d'aquesta adreça IP [y]" accesskey="y">Contribucions</a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Mas_discussions" title="La pagina de discussion per aquesta adreça IP [n]" accesskey="n">Discussion</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Lloc"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Somari" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Somari</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">mòu a la barra laterala</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">Escondre</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Començament</div> </a> </li> <li id="toc-Intriga" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Intriga"> <div class="vector-toc-text"> 1 Intriga </div> </a> <button aria-controls="toc-Intriga-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Commuta la subsecció Intriga </button> <ul id="toc-Intriga-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Introduccion:_raconte-encastre_de_Robert_Walton" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Introduccion:_raconte-encastre_de_Robert_Walton"> <div class="vector-toc-text"> 1.1 Introduccion: raconte-encastre de Robert Walton </div> </a> <ul id="toc-Introduccion:_raconte-encastre_de_Robert_Walton-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Raconte_encastrat_de_Victor_Frankenstein" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Raconte_encastrat_de_Victor_Frankenstein"> <div class="vector-toc-text"> 1.2 Raconte encastrat de Victor Frankenstein </div> </a> <ul id="toc-Raconte_encastrat_de_Victor_Frankenstein-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Istòria_dins_l'istòria:_Raconte_del_mostre" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Istòria_dins_l'istòria:_Raconte_del_mostre"> <div class="vector-toc-text"> 1.3 Istòria dins l'istòria: Raconte del mostre </div> </a> <ul id="toc-Istòria_dins_l'istòria:_Raconte_del_mostre-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Retorn_al_raconte_encastrat_de_Victor_Frankenstein" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Retorn_al_raconte_encastrat_de_Victor_Frankenstein"> <div class="vector-toc-text"> 1.4 Retorn al raconte encastrat de Victor Frankenstein </div> </a> <ul id="toc-Retorn_al_raconte_encastrat_de_Victor_Frankenstein-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Concluson:_raconte-encastre_de_Robert_Walton" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Concluson:_raconte-encastre_de_Robert_Walton"> <div class="vector-toc-text"> 1.5 Concluson: raconte-encastre de Robert Walton </div> </a> <ul id="toc-Concluson:_raconte-encastre_de_Robert_Walton-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Personatges" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Personatges"> <div class="vector-toc-text"> 2 Personatges </div> </a> <ul id="toc-Personatges-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Genèsi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Genèsi"> <div class="vector-toc-text"> 3 Genèsi </div> </a> <button aria-controls="toc-Genèsi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Commuta la subsecció Genèsi </button> <ul id="toc-Genèsi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Las_fonts_d'inspiracion_de_Mary_Shelley" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Las_fonts_d'inspiracion_de_Mary_Shelley"> <div class="vector-toc-text"> 3.1 Las fonts d'inspiracion de Mary Shelley </div> </a> <ul id="toc-Las_fonts_d'inspiracion_de_Mary_Shelley-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Una_idèa_de_Byron" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Una_idèa_de_Byron"> <div class="vector-toc-text"> 3.2 Una idèa de Byron </div> </a> <ul id="toc-Una_idèa_de_Byron-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Un_cachavièlha_fondatritz_e_un_mitan_propici" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Un_cachavièlha_fondatritz_e_un_mitan_propici"> <div class="vector-toc-text"> 3.3 Un cachavièlha fondatritz e un mitan propici </div> </a> <ul id="toc-Un_cachavièlha_fondatritz_e_un_mitan_propici-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Prefàcia_de_Shelley_e_publicacion" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Prefàcia_de_Shelley_e_publicacion"> <div class="vector-toc-text"> 3.4 Prefàcia de Shelley e publicacion </div> </a> <ul id="toc-Prefàcia_de_Shelley_e_publicacion-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-De_variantas_importantas_entre_las_doas_edicions" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_variantas_importantas_entre_las_doas_edicions"> <div class="vector-toc-text"> 3.5 De variantas importantas entre las doas edicions </div> </a> <ul id="toc-De_variantas_importantas_entre_las_doas_edicions-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Acuèlh" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Acuèlh"> <div class="vector-toc-text"> 4 Acuèlh </div> </a> <button aria-controls="toc-Acuèlh-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Commuta la subsecció Acuèlh </button> <ul id="toc-Acuèlh-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Primièras_criticas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Primièras_criticas"> <div class="vector-toc-text"> 4.1 Primièras criticas </div> </a> <ul id="toc-Primièras_criticas-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Critica_contemporanèa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Critica_contemporanèa"> <div class="vector-toc-text"> 4.2 Critica contemporanèa </div> </a> <ul id="toc-Critica_contemporanèa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Analisis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Analisis"> <div class="vector-toc-text"> 5 Analisis </div> </a> <button aria-controls="toc-Analisis-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Commuta la subsecció Analisis </button> <ul id="toc-Analisis-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Estructura_narrativa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Estructura_narrativa"> <div class="vector-toc-text"> 5.1 Estructura narrativa </div> </a> <ul id="toc-Estructura_narrativa-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Una_seria_de_racontes_en_miralh" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Una_seria_de_racontes_en_miralh"> <div class="vector-toc-text"> 5.1.1 Una seria de racontes en miralh </div> </a> <ul id="toc-Una_seria_de_racontes_en_miralh-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-La_letra_coma_vector_del_raconte" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#La_letra_coma_vector_del_raconte"> <div class="vector-toc-text"> 5.1.2 La letra coma vector del raconte </div> </a> <ul id="toc-La_letra_coma_vector_del_raconte-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Metafòra_o_parodia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Metafòra_o_parodia"> <div class="vector-toc-text"> 5.1.3 Metafòra o parodia </div> </a> <ul id="toc-Metafòra_o_parodia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-La_«_figura_en_forma_de_uèit_»_(Muriel_Spark)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#La_«_figura_en_forma_de_uèit_»_(Muriel_Spark)"> <div class="vector-toc-text"> 5.1.4 La « figura en forma de uèit » (Muriel Spark) </div> </a> <ul id="toc-La_«_figura_en_forma_de_uèit_»_(Muriel_Spark)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Fonts_del_raconte" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Fonts_del_raconte"> <div class="vector-toc-text"> 5.2 Fonts del raconte </div> </a> <ul id="toc-Fonts_del_raconte-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Los_teoricians_del_sègle_XVIII" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Los_teoricians_del_sègle_XVIII"> <div class="vector-toc-text"> 5.2.1 Los teoricians del sègle XVIII </div> </a> <ul id="toc-Los_teoricians_del_sègle_XVIII-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Fonts_subjectivas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Fonts_subjectivas"> <div class="vector-toc-text"> 5.2.2 Fonts subjectivas </div> </a> <ul id="toc-Fonts_subjectivas-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Originas_de_Mary_Shelley" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Originas_de_Mary_Shelley"> <div class="vector-toc-text"> 5.2.2.1 Originas de Mary Shelley </div> </a> <ul id="toc-Originas_de_Mary_Shelley-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tèma_del_dòl" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Tèma_del_dòl"> <div class="vector-toc-text"> 5.2.2.2 Tèma del dòl </div> </a> <ul id="toc-Tèma_del_dòl-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-«_Doas_impulsions_antagonistas_»_(Max_Duperray)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#«_Doas_impulsions_antagonistas_»_(Max_Duperray)"> <div class="vector-toc-text"> 5.2.2.3 « Doas impulsions antagonistas » (Max Duperray) </div> </a> <ul id="toc-«_Doas_impulsions_antagonistas_»_(Max_Duperray)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tèma_del_subconscient" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Tèma_del_subconscient"> <div class="vector-toc-text"> 5.2.2.4 Tèma del subconscient </div> </a> <ul id="toc-Tèma_del_subconscient-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Fonts_objectivas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Fonts_objectivas"> <div class="vector-toc-text"> 5.2.3 Fonts objectivas </div> </a> <ul id="toc-Fonts_objectivas-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Fascinacion_per_las_sciéncias_naturalas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Fascinacion_per_las_sciéncias_naturalas"> <div class="vector-toc-text"> 5.2.3.1 Fascinacion per las sciéncias naturalas </div> </a> <ul id="toc-Fascinacion_per_las_sciéncias_naturalas-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Influéncia_de_l'òbra_de_John_Milton" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Influéncia_de_l'òbra_de_John_Milton"> <div class="vector-toc-text"> 5.2.3.2 Influéncia de l'òbra de John Milton </div> </a> <ul id="toc-Influéncia_de_l'òbra_de_John_Milton-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lo_Romantisme" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Lo_Romantisme"> <div class="vector-toc-text"> 5.2.3.3 Lo Romantisme </div> </a> <ul id="toc-Lo_Romantisme-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-La_Revolucion_francesa_e_los_Romantics" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#La_Revolucion_francesa_e_los_Romantics"> <div class="vector-toc-text"> 5.2.3.4 La Revolucion francesa e los Romantics </div> </a> <ul id="toc-La_Revolucion_francesa_e_los_Romantics-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Tematica" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tematica"> <div class="vector-toc-text"> 5.3 Tematica </div> </a> <ul id="toc-Tematica-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Mite_de_Prometèu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Mite_de_Prometèu"> <div class="vector-toc-text"> 5.3.1 Mite de Prometèu </div> </a> <ul id="toc-Mite_de_Prometèu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Influéncia_gotica" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Influéncia_gotica"> <div class="vector-toc-text"> 5.3.2 Influéncia gotica </div> </a> <ul id="toc-Influéncia_gotica-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Substitucion_de_la_terror_per_l'òrre" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Substitucion_de_la_terror_per_l'òrre"> <div class="vector-toc-text"> 5.3.2.1 Substitucion de la terror per l'òrre </div> </a> <ul id="toc-Substitucion_de_la_terror_per_l'òrre-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-L'ironia_fondatritz_del_tèxte" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#L'ironia_fondatritz_del_tèxte"> <div class="vector-toc-text"> 5.3.3 L'ironia fondatritz del tèxte </div> </a> <ul id="toc-L'ironia_fondatritz_del_tèxte-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lo_motiu_del_doble" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Lo_motiu_del_doble"> <div class="vector-toc-text"> 5.3.4 Lo motiu del doble </div> </a> <ul id="toc-Lo_motiu_del_doble-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-L'ambivaléncia_constitutiva" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#L'ambivaléncia_constitutiva"> <div class="vector-toc-text"> 5.3.5 L'ambivaléncia constitutiva </div> </a> <ul id="toc-L'ambivaléncia_constitutiva-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-«_Edip_o_la_maire_macabra?_»_(Claire_Kahane)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#«_Edip_o_la_maire_macabra?_»_(Claire_Kahane)"> <div class="vector-toc-text"> 5.3.6 « Edip o la maire macabra? » (Claire Kahane) </div> </a> <ul id="toc-«_Edip_o_la_maire_macabra?_»_(Claire_Kahane)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-L'inscripcion_dins_l'òrdre_del_lengatge" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#L'inscripcion_dins_l'òrdre_del_lengatge"> <div class="vector-toc-text"> 5.3.7 L'inscripcion dins l'òrdre del lengatge </div> </a> <ul id="toc-L'inscripcion_dins_l'òrdre_del_lengatge-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-La_nonresolucion_del_tèxte" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#La_nonresolucion_del_tèxte"> <div class="vector-toc-text"> 5.3.8 La nonresolucion del tèxte </div> </a> <ul id="toc-La_nonresolucion_del_tèxte-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Adaptacions" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Adaptacions"> <div class="vector-toc-text"> 6 Adaptacions </div> </a> <button aria-controls="toc-Adaptacions-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Commuta la subsecció Adaptacions </button> <ul id="toc-Adaptacions-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Teatre_e_literatura" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Teatre_e_literatura"> <div class="vector-toc-text"> 6.1 Teatre e literatura </div> </a> <ul id="toc-Teatre_e_literatura-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cinèma_e_television" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Cinèma_e_television"> <div class="vector-toc-text"> 6.2 Cinèma e television </div> </a> <ul id="toc-Cinèma_e_television-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Benda_dessenhada" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Benda_dessenhada"> <div class="vector-toc-text"> 6.3 Benda dessenhada </div> </a> <ul id="toc-Benda_dessenhada-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Annèxas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Annèxas"> <div class="vector-toc-text"> 7 Annèxas </div> </a> <button aria-controls="toc-Annèxas-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Commuta la subsecció Annèxas </button> <ul id="toc-Annèxas-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> 7.1 Bibliografia </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Tèxte" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Tèxte"> <div class="vector-toc-text"> 7.1.1 Tèxte </div> </a> <ul id="toc-Tèxte-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Obratges_generals" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Obratges_generals"> <div class="vector-toc-text"> 7.1.2 Obratges generals </div> </a> <ul id="toc-Obratges_generals-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Obratges_e_articles_especifics" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Obratges_e_articles_especifics"> <div class="vector-toc-text"> 7.1.3 Obratges e articles especifics </div> </a> <ul id="toc-Obratges_e_articles_especifics-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ligams_extèrnes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ligams_extèrnes"> <div class="vector-toc-text"> 7.2 Ligams extèrnes </div> </a> <ul id="toc-Ligams_extèrnes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nòtas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nòtas"> <div class="vector-toc-text"> 7.3 Nòtas </div> </a> <ul id="toc-Nòtas-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Referéncias" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Referéncias"> <div class="vector-toc-text"> 7.4 Referéncias </div> </a> <ul id="toc-Referéncias-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Somari" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Commuta la taula de continguts." > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Commuta la taula de continguts. </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Frankenstein o lo Prometèu modèrne</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Vés a un article en una altra llengua. Disponible en 73 llengües" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-73" aria-hidden="true" > 73 lengas </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="articles de qualitat"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Frankenstein" title="Frankenstein - afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Frankenstein" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target">Afrikaans</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%83%D9%86%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D9%8A%D9%86" title="فرانكنشتاين - arabi" lang="ar" hreflang="ar" data-title="فرانكنشتاين" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabi" class="interlanguage-link-target">العربية</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AB%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A7%87%E0%A6%82%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%A8" title="ফ্ৰেংকেনষ্টাইন - assamès" lang="as" hreflang="as" data-title="ফ্ৰেংকেনষ্টাইন" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="assamès" class="interlanguage-link-target">অসমীয়া</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Frankenstein._El_Prometeo_modernu" title="Frankenstein. El Prometeo modernu - asturian" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Frankenstein. El Prometeo modernu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturian" class="interlanguage-link-target">Asturianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/Frankenstein_(suterot)" title="Frankenstein (suterot) - kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="Frankenstein (suterot)" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="kotava" class="interlanguage-link-target">Kotava</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Franken%C5%9Fteyn" title="Frankenşteyn - azerbaijani" lang="az" hreflang="az" data-title="Frankenşteyn" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaijani" class="interlanguage-link-target">Azərbaycanca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D1%89%D0%B0%D0%B9%D0%BD_(%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD)" title="Франкенщайн (роман) - bulgar" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Франкенщайн (роман)" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgar" class="interlanguage-link-target">Български</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AB%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%99%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%A8_(%E0%A6%89%E0%A6%AA%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B8)" title="ফ্রাঙ্কেনস্টাইন (উপন্যাস) - bengalin" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ফ্রাঙ্কেনস্টাইন (উপন্যাস)" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalin" class="interlanguage-link-target">বাংলা</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Frankenstein_ili_moderni_Prometej" title="Frankenstein ili moderni Prometej - bosniac" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Frankenstein ili moderni Prometej" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniac" class="interlanguage-link-target">Bosanski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Frankenstein_o_el_Prometeu_modern" title="Frankenstein o el Prometeu modern - catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Frankenstein o el Prometeu modern" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target">Català</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Frankenstein" title="Frankenstein - chèc" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Frankenstein" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="chèc" class="interlanguage-link-target">Čeština</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Frankenstein,_or_The_Modern_Prometheus" title="Frankenstein, or The Modern Prometheus - gal·lès" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Frankenstein, or The Modern Prometheus" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="gal·lès" class="interlanguage-link-target">Cymraeg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Frankenstein" title="Frankenstein - danés" lang="da" hreflang="da" data-title="Frankenstein" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danés" class="interlanguage-link-target">Dansk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Frankenstein_(Roman)" title="Frankenstein (Roman) - alemand" lang="de" hreflang="de" data-title="Frankenstein (Roman)" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alemand" class="interlanguage-link-target">Deutsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CF%81%CE%B1%CE%BD%CE%BA%CE%B5%CE%BD%CF%83%CF%84%CE%AC%CE%B9%CE%BD_%CE%AE_%CE%BF_%CE%A3%CF%8D%CE%B3%CF%87%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CF%82_%CE%A0%CF%81%CE%BF%CE%BC%CE%B7%CE%B8%CE%AD%CE%B1%CF%82" title="Φρανκενστάιν ή ο Σύγχρονος Προμηθέας - grèc" lang="el" hreflang="el" data-title="Φρανκενστάιν ή ο Σύγχρονος Προμηθέας" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grèc" class="interlanguage-link-target">Ελληνικά</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Frankenstein" title="Frankenstein - anglés" lang="en" hreflang="en" data-title="Frankenstein" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglés" class="interlanguage-link-target">English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Franken%C5%9Dtejno" title="Frankenŝtejno - esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Frankenŝtejno" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target">Esperanto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Frankenstein_o_El_moderno_Prometeo" title="Frankenstein o El moderno Prometeo - espanhòl" lang="es" hreflang="es" data-title="Frankenstein o El moderno Prometeo" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espanhòl" class="interlanguage-link-target">Español</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Frankenstein" title="Frankenstein - estonian" lang="et" hreflang="et" data-title="Frankenstein" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estonian" class="interlanguage-link-target">Eesti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Frankenstein" title="Frankenstein - basc" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Frankenstein" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basc" class="interlanguage-link-target">Euskara</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%A9%D9%86%D8%B4%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="فرانکنشتاین - perse" lang="fa" hreflang="fa" data-title="فرانکنشتاین" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perse" class="interlanguage-link-target">فارسی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Frankenstein" title="Frankenstein - finlandés" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Frankenstein" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finlandés" class="interlanguage-link-target">Suomi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="articles de qualitat"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Frankenstein_ou_le_Prom%C3%A9th%C3%A9e_moderne" title="Frankenstein ou le Prométhée moderne - francés" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Frankenstein ou le Prométhée moderne" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francés" class="interlanguage-link-target">Français</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Frankenstein" title="Frankenstein - irlandés" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Frankenstein" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandés" class="interlanguage-link-target">Gaeilge</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Frankenstein_ou_o_moderno_Prometeo" title="Frankenstein ou o moderno Prometeo - galician" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Frankenstein ou o moderno Prometeo" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galician" class="interlanguage-link-target">Galego</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A4%D7%A8%D7%A0%D7%A7%D7%A0%D7%A9%D7%98%D7%99%D7%99%D7%9F_(%D7%A1%D7%A4%D7%A8)" title="פרנקנשטיין (ספר) - ebrèu" lang="he" hreflang="he" data-title="פרנקנשטיין (ספר)" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="ebrèu" class="interlanguage-link-target">עברית</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AB%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%88%E0%A4%82%E0%A4%95%E0%A4%A8%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%A8" title="फ्रैंकनस्टाइन - Indi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="फ्रैंकनस्टाइन" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Indi" class="interlanguage-link-target">हिन्दी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Frankenstein_ili_moderni_Prometej" title="Frankenstein ili moderni Prometej - croat" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Frankenstein ili moderni Prometej" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croat" class="interlanguage-link-target">Hrvatski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Frankenstein" title="Frankenstein - ongrés" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Frankenstein" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="ongrés" class="interlanguage-link-target">Magyar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%A5%D5%B6%D5%BD%D5%A9%D5%A1%D5%B5%D5%B6" title="Ֆրանքենսթայն - armèni" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ֆրանքենսթայն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armèni" class="interlanguage-link-target">Հայերեն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Frankenstein" title="Frankenstein - interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Frankenstein" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target">Interlingua</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Frankenstein_(novel)" title="Frankenstein (novel) - indonesian" lang="id" hreflang="id" data-title="Frankenstein (novel)" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonesian" class="interlanguage-link-target">Bahasa Indonesia</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Frankenstein" title="Frankenstein - islandés" lang="is" hreflang="is" data-title="Frankenstein" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandés" class="interlanguage-link-target">Íslenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Frankenstein_o_il_moderno_Prometeo" title="Frankenstein o il moderno Prometeo - italian" lang="it" hreflang="it" data-title="Frankenstein o il moderno Prometeo" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italian" class="interlanguage-link-target">Italiano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%95%E3%83%A9%E3%83%B3%E3%82%B1%E3%83%B3%E3%82%B7%E3%83%A5%E3%82%BF%E3%82%A4%E3%83%B3" title="フランケンシュタイン - japonés" lang="ja" hreflang="ja" data-title="フランケンシュタイン" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonés" class="interlanguage-link-target">日本語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A4%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%99%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%A8%E1%83%A2%E1%83%90%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%98" title="ფრანკენშტაინი - georgian" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ფრანკენშტაინი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="georgian" class="interlanguage-link-target">ქართული</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AB%E0%B3%8D%E0%B2%B0%E0%B2%BE%E0%B2%82%E0%B2%95%E0%B3%86%E0%B2%A8%E0%B3%8D%E2%80%8C%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%9F%E0%B3%88%E0%B2%A8%E0%B3%8D%E2%80%8C" title="ಫ್ರಾಂಕೆನ್‌ಸ್ಟೈನ್‌ - kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಫ್ರಾಂಕೆನ್‌ಸ್ಟೈನ್‌" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target">ಕನ್ನಡ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%94%84%EB%9E%91%EC%BC%84%EC%8A%88%ED%83%80%EC%9D%B8" title="프랑켄슈타인 - corean" lang="ko" hreflang="ko" data-title="프랑켄슈타인" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="corean" class="interlanguage-link-target">한국어</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Frankenstein" title="Frankenstein - curd" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Frankenstein" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="curd" class="interlanguage-link-target">Kurdî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D1%88%D1%82%D0%B5%D0%B9%D0%BD" title="Франкенштейн - kirguís" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Франкенштейн" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirguís" class="interlanguage-link-target">Кыргызча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Frankenstein" title="Frankenstein - latin" lang="la" hreflang="la" data-title="Frankenstein" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latin" class="interlanguage-link-target">Latina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Frankenstein" title="Frankenstein - luxemborgés" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Frankenstein" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luxemborgés" class="interlanguage-link-target">Lëtzebuergesch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Franken%C5%A1teinas_(knyga)" title="Frankenšteinas (knyga) - lituan" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Frankenšteinas (knyga)" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituan" class="interlanguage-link-target">Lietuvių</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Franken%C5%A1teins" title="Frankenšteins - leton" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Frankenšteins" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="leton" class="interlanguage-link-target">Latviešu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%98%D0%BD" title="Франкенштајн - macedonian" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Франкенштајн" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedonian" class="interlanguage-link-target">Македонски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AB%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%BB%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%80%E0%B5%BB" title="ഫ്രാങ്കൻസ്റ്റീൻ - malaiàlam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ഫ്രാങ്കൻസ്റ്റീൻ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malaiàlam" class="interlanguage-link-target">മലയാളം</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Frankenstein" title="Frankenstein - malai" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Frankenstein" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malai" class="interlanguage-link-target">Bahasa Melayu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Frankenstein_(roman)" title="Frankenstein (roman) - neerlandés" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Frankenstein (roman)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="neerlandés" class="interlanguage-link-target">Nederlands</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Frankenstein" title="Frankenstein - norvegian bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Frankenstein" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvegian bokmål" class="interlanguage-link-target">Norsk bokmål</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AB%E0%A8%B0%E0%A9%88%E0%A8%82%E0%A8%95%E0%A8%A8%E0%A8%B8%E0%A8%9F%E0%A8%BE%E0%A8%87%E0%A8%A8" title="ਫਰੈਂਕਨਸਟਾਇਨ - punjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਫਰੈਂਕਨਸਟਾਇਨ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="punjabi" class="interlanguage-link-target">ਪੰਜਾਬੀ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Frankenstein" title="Frankenstein - polonés" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Frankenstein" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonés" class="interlanguage-link-target">Polski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Frankenstein" title="Frankenstein - portugués" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Frankenstein" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugués" class="interlanguage-link-target">Português</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Frankenstein_(roman)" title="Frankenstein (roman) - romanés" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Frankenstein (roman)" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="romanés" class="interlanguage-link-target">Română</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D1%88%D1%82%D0%B5%D0%B9%D0%BD,_%D0%B8%D0%BB%D0%B8_%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%B5%D0%B9" title="Франкенштейн, или Современный Прометей - rus" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Франкенштейн, или Современный Прометей" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rus" class="interlanguage-link-target">Русский</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Frankenstein_(rumanzu)" title="Frankenstein (rumanzu) - sicilian" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Frankenstein (rumanzu)" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sicilian" class="interlanguage-link-target">Sicilianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Frankenstein,_or_The_Modern_Prometeus" title="Frankenstein, or The Modern Prometeus - serbocroat" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Frankenstein, or The Modern Prometeus" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbocroat" class="interlanguage-link-target">Srpskohrvatski / српскохрватски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Frankenstein" title="Frankenstein - Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Frankenstein" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target">Simple English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Frankenstein" title="Frankenstein - eslovac" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Frankenstein" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="eslovac" class="interlanguage-link-target">Slovenčina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Frankenstein" title="Frankenstein - eslovèn" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Frankenstein" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="eslovèn" class="interlanguage-link-target">Slovenščina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%98%D0%BD_%D0%B8%D0%BB%D0%B8_%D0%BC%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8_%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%B5%D1%98" title="Франкенштајн или модерни Прометеј - serbi" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Франкенштајн или модерни Прометеј" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbi" class="interlanguage-link-target">Српски / srpski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Frankenstein" title="Frankenstein - suedés" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Frankenstein" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suedés" class="interlanguage-link-target">Svenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AE%BF%E0%AE%B0%E0%AE%BE%E0%AE%99%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AF%86%E0%AE%A9%E0%AF%8D%E0%AE%B8%E0%AF%8D%E0%AE%9F%E0%AF%88%E0%AE%A9%E0%AF%8D_(%E0%AE%AA%E0%AF%81%E0%AE%A4%E0%AE%BF%E0%AE%A9%E0%AE%AE%E0%AF%8D)" title="பிராங்கென்ஸ்டைன் (புதினம்) - tamol" lang="ta" hreflang="ta" data-title="பிராங்கென்ஸ்டைன் (புதினம்)" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamol" class="interlanguage-link-target">தமிழ்</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%9F%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%99%E0%B8%AA%E0%B9%84%E0%B8%95%E0%B8%99%E0%B9%8C" title="แฟรงเกนสไตน์ - tai" lang="th" hreflang="th" data-title="แฟรงเกนสไตน์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tai" class="interlanguage-link-target">ไทย</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Frankenstein" title="Frankenstein - turc" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Frankenstein" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turc" class="interlanguage-link-target">Türkçe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D1%88%D1%82%D0%B0%D0%B9%D0%BD,_%D0%B0%D0%B1%D0%BE_%D0%A1%D1%83%D1%87%D0%B0%D1%81%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%B5%D0%B9" title="Франкенштайн, або Сучасний Прометей - ucrainés" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Франкенштайн, або Сучасний Прометей" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ucrainés" class="interlanguage-link-target">Українська</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Frankenshteyn,_yoki_Zamonaviy_Prometey" title="Frankenshteyn, yoki Zamonaviy Prometey - ozbèc" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Frankenshteyn, yoki Zamonaviy Prometey" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ozbèc" class="interlanguage-link-target">Oʻzbekcha / ўзбекча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Frankenstein" title="Frankenstein - vietnamian" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Frankenstein" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamian" class="interlanguage-link-target">Tiếng Việt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Frankenstein" title="Frankenstein - waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Frankenstein" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waray" class="interlanguage-link-target">Winaray</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%A7%91%E5%AD%A6%E6%80%AA%E4%BA%BA" title="科学怪人 - xinès wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="科学怪人" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="xinès wu" class="interlanguage-link-target">吴语</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%A7%91%E5%AD%B8%E6%80%AA%E4%BA%BA" title="科學怪人 - chinés" lang="zh" hreflang="zh" data-title="科學怪人" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinés" class="interlanguage-link-target">中文</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E7%A7%91%E5%AD%B8%E6%80%AA%E4%BA%BA" title="科學怪人 - xinès clàssic" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="科學怪人" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="xinès clàssic" class="interlanguage-link-target">文言</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Frankenstein" title="Frankenstein - xinès min del sud" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Frankenstein" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="xinès min del sud" class="interlanguage-link-target">閩南語 / Bân-lâm-gú</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%A7%91%E5%AD%B8%E6%80%AA%E4%BA%BA" title="科學怪人 - cantonés" lang="yue" hreflang="yue" data-title="科學怪人" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonés" class="interlanguage-link-target">粵語</a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q150827#sitelinks-wikipedia" title="Modificar los ligams interlenga" class="wbc-editpage">Modificar los ligams</a></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espacis de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne" title="Veire l’article [c]" accesskey="c">Article</a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Discutir:Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Discussion a prepaus d'aquesta pagina (la pagina existís pas) [t]" accesskey="t">Discussion</a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Canvia la variant de llengua" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >occitan </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Afichatges"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne">Legir</a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit" title="Modificar aquela pagina [v]" accesskey="v">Modificar</a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit" title="Modificar lo còdi font d'aquela pagina [e]" accesskey="e">Modificar lo còdi</a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=history" title="Los autors e versions precedentas d'aquesta pagina. [h]" accesskey="h">Veire l'istoric</a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Eines de la pàgina"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Bóstia d'aisinas" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >Bóstia d'aisinas </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aisinas</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">mòu a la barra laterala</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">Escondre</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Mai d'opcions" > <div class="vector-menu-heading"> Accions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne">Legir</a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit" title="Modificar aquela pagina [v]" accesskey="v">Modificar</a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit" title="Modificar lo còdi font d'aquela pagina [e]" accesskey="e">Modificar lo còdi</a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=history">Veire l'istoric</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Generau </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Paginas_ligadas/Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne" title="Lista de las paginas ligadas a aquesta. [j]" accesskey="j">Paginas connèxas</a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Seguit_dels_ligams/Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne" rel="nofollow" title="Lista dels darrièrs cambiaments de las paginas ligadas a aquesta [k]" accesskey="k">Seguit dels ligams</a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=oc" title="Mandar un imatge o fichièr mèdia sul servidor [u]" accesskey="u">Importar un fichièr</a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Paginas_especialas" title="Lista de totas las paginas especialas [q]" accesskey="q">Paginas especialas</a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&oldid=2440513" title="Ligam permanent cap a aquesta version de la pagina">Ligam permanent</a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=info" title="Mai d’informacion sus aquesta pagina">Informacion sus la pagina</a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Citar&page=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&id=2440513&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacions sus cossí citar aquesta pagina">Citar aqueste article</a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Foc.wikipedia.org%2Fwiki%2FFrankenstein_o_lo_Promet%25C3%25A8u_mod%25C3%25A8rne">Obténer una URL acorchida</a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:QrCode&url=https%3A%2F%2Foc.wikipedia.org%2Fwiki%2FFrankenstein_o_lo_Promet%25C3%25A8u_mod%25C3%25A8rne">Telecargar lo còdi QR</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimir / exportar </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Libre&bookcmd=book_creator&referer=Frankenstein+o+lo+Promet%C3%A8u+mod%C3%A8rne">Crear un libre</a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:DownloadAsPdf&page=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=show-download-screen">Telecargar coma PDF</a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&printable=yes" title="Version imprimibla d'aquesta pagina [p]" accesskey="p">Version imprimibla</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dins d'autres projèctes </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Frankenstein_(book)" hreflang="en">Wikimedia Commons</a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q150827" title="Ligam cap a l’element de referencial de las donadas connectadas [g]" accesskey="g">Element Wikidata</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Eines de la pàgina"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aparença"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aparença</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">mòu a la barra laterala</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">Escondre</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="oc" dir="ltr"><div class="noprint" style="width: 100%; background-color: #f5f5f5; margin-bottom: 1em; position:relative;"> <table style="background-color: #f5f5f5" cellspacing="5" class="dablink"> <tbody><tr> <td style="width: 25px; vertical-align: top"><img alt="talha=" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Disambig_grey.svg/22px-Disambig_grey.svg.png" decoding="async" width="22" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Disambig_grey.svg/33px-Disambig_grey.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Disambig_grey.svg/44px-Disambig_grey.svg.png 2x" data-file-width="260" data-file-height="200" /> </td> <td style="font-style: italic;font-size: 12px;">Pels articles omonims, vejatz <a href="/wiki/Frankenstein" class="mw-disambig" title="Frankenstein">Frankenstein</a> e <a href="/w/index.php?title=Promet%C3%A8u_(omonimia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Prometèu (omonimia) (la pagina existís pas)">Prometèu (omonimia)</a>. </td></tr></tbody></table></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r2444490">.mw-parser-output .infobox{background:#f9f9f9;color:#000;font-size:90%;line-height:1.6em;float:right;clear:right;margin:.5em 0 .5em 1em;width:23.7em;border:1px solid #c2c2c1;border-spacing:5px}.mw-parser-output .infobox td,.mw-parser-output .infobox th{vertical-align:super;text-align:left}.mw-parser-output .infobox caption{font-size:larger}.mw-parser-output .infobox.bordered{border-collapse:collapse}.mw-parser-output .infobox.bordered td,.mw-parser-output .infobox.bordered th{border:1px solid #c2c2c1}.mw-parser-output .infobox.bordered .borderless td,.mw-parser-output .infobox.bordered .borderless th{border:0}@media only screen and (max-width:600px){.mw-parser-output .infobox{border:1px solid #e7e7e7}}.mw-parser-output .infobox-showbutton button,.mw-parser-output .infobox-showbutton .mw-collapsible-text{color:inherit}.mw-parser-output .infobox.bordered .mergedtoprow td,.mw-parser-output .infobox.bordered .mergedtoprow th{border:0;border-top:1px solid #aaa;border-right:1px solid #aaa}.mw-parser-output .infobox.bordered .mergedrow td,.mw-parser-output .infobox.bordered .mergedrow th{border:0;border-right:1px solid #aaa}.mw-parser-output .infobox.geografia{border:1px solid #ccd2d9;text-align:left;border-collapse:collapse;line-height:1.2em;font-size:90%}.mw-parser-output .infobox.geografia td,.mw-parser-output .infobox.geografia th{border-top:solid 1px #ccd2d9;padding:0.4em 0.6em 0.4em 0.6em}.mw-parser-output .infobox.geografia .mergedtoprow,.mw-parser-output .infobox.geografia .mergedtoprow{border-top:solid 1px #ccd2d9;padding:0.4em 0.6em 0.2em 0.6em}.mw-parser-output .infobox.geografia .mergedrow,.mw-parser-output .infobox.geografia .mergedrow{border:0;padding:0 0.6em 0.2em 0.6em}.mw-parser-output .infobox.geografia .mergedbottomrow,.mw-parser-output .infobox.geografia .mergedbottomrow{border-top:0;border-bottom:solid 1px #ccd2d9;padding:0 0.6em 0.4em 0.6em}.mw-parser-output .infobox.geografia .maptable td,.mw-parser-output .infobox.geografia .maptable th{border:0;padding:0}.mw-parser-output .ib-geografia-text{font-weight:normal}.mw-parser-output .ib-geografia-fn-alpha{list-style-type:lower-alpha;margin-left:1em}.mw-parser-output .ib-geografia-fn-num{margin-left:1em}</style> <table class="infobox" style="border-spacing:3.8px;"><tbody><tr><td colspan="2" class="" style="text-align:center; font-size: 125%; font-weight: bold; background-color: #7DA7D9; color: #000000;">Frankenstein lo Prometèu modèrne</td></tr><tr><td colspan="2" class="" style="text-align:center;"> <a href="/wiki/Fichi%C3%A8r:Frankenstein.1831.inside-cover.jpg" class="mw-file-description" title="Frankenstein.1831.inside-cover.jpg"><img alt="Frankenstein.1831.inside-cover.jpg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Frankenstein.1831.inside-cover.jpg/200px-Frankenstein.1831.inside-cover.jpg" decoding="async" width="200" height="300" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Frankenstein.1831.inside-cover.jpg/300px-Frankenstein.1831.inside-cover.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Frankenstein.1831.inside-cover.jpg/400px-Frankenstein.1831.inside-cover.jpg 2x" data-file-width="1760" data-file-height="2640" /></a> <div style="">Frontispici de l'edicion de 1831</div></td></tr><tr><th style="text-align:left;">Autor</th><td class="" style=""><a href="/wiki/Mary_Shelley" title="Mary Shelley">Mary Shelley</a></td></tr><tr><th style="text-align:left;"><a href="/wiki/Genre_(arts)" title="Genre (arts)">Genre</a></th><td class="" style=""><a href="/w/index.php?title=Roman_gotic&action=edit&redlink=1" class="new" title="Roman gotic (la pagina existís pas)">gotic</a> <a href="/w/index.php?title=Orror_(literatura)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Orror (literatura) (la pagina existís pas)">Orror</a></td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;background-color: #7DA7D9; color: #000000;">Version originala</th></tr><tr><th style="text-align:left;">Títol</th><td class="" style="">Frankenstein; or, The Modern Prometheus</td></tr><tr><th style="text-align:left;">Lenga</th><td class="" style=""><a href="/wiki/Angl%C3%A9s" title="Anglés">Anglés</a> britanic</td></tr><tr><th style="text-align:left;">Editor</th><td class="" style="">Lackington, Allen & Co.</td></tr><tr><th style="text-align:left;">Parucion</th><td class="" style="">{{{luòcparucion_orig}}} (1818 (edicion retocada: 1831))</td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;background-color: #7DA7D9; color: #000000;"><a href="/w/index.php?title=Seria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Seria (la pagina existís pas)">Cronologia</a></th></tr><tr><td colspan="2" class="" style="text-align:center;"></td></tr><tr> <td width="50%"> <table cellspacing="0" style="width:100%; padding:5px; background-color:transparent; margin: 0 0 0 0; border-collapse: collapse;"> <tbody><tr> <td align="left" width="20"><div style="position:relative; width:13px; height:27px; overflow:hidden; vertical-align:middle;"><div class="nodeco" style="position:absolute; font-size:4000px; font-weight:lighter; font-style:italic; line-height:1em; vertical-align:top;"><a href="/w/index.php?title=History_of_a_Six_Weeks%27_Tour&action=edit&redlink=1" class="new" title="History of a Six Weeks' Tour (la pagina existís pas)">History of a Six Weeks' Tour</a></div><a href="/wiki/Fichi%C3%A8r:Arrleft.svg" class="mw-file-description" title="History of a Six Weeks' Tour"><img alt="History of a Six Weeks' Tour" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Arrleft.svg/13px-Arrleft.svg.png" decoding="async" width="13" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Arrleft.svg/20px-Arrleft.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Arrleft.svg/26px-Arrleft.svg.png 2x" data-file-width="110" data-file-height="133" /></a></div></td> <td style="font-size:80%; text-align:left;"><a href="/w/index.php?title=History_of_a_Six_Weeks%27_Tour&action=edit&redlink=1" class="new" title="History of a Six Weeks' Tour (la pagina existís pas)">History of a Six Weeks' Tour</a></td> </tr> </tbody></table> </td> <td width="50%"> <table cellspacing="0" style="width:100%; padding:5px; background-color:transparent; margin: 0 0 0 0; border-collapse: collapse;"> <tbody><tr> <td style="font-size:80%; text-align:right;"><a href="/w/index.php?title=Valperga_(roman)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Valperga (roman) (la pagina existís pas)">Valperga</a></td> <td align="right" width="20"><a href="/wiki/Valperga" title="Valperga"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Arrright.svg/13px-Arrright.svg.png" decoding="async" width="13" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Arrright.svg/20px-Arrright.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Arrright.svg/26px-Arrright.svg.png 2x" data-file-width="110" data-file-height="133" /></a></td> </tr> </tbody></table></td></tr><tr><td class="navigation-only" colspan="2" style="border-top: 2px #AAAAAA solid; font-size: 80%; background:inherit; text-align: right;"><a class="external text" href="https://oc.wikipedia.org/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=0">modificar</a> <a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Infodoc" title="Consultatz la documentacion del modèl"><img alt="Consultatz la documentacion del modèl" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/12px-Info_Simple.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/18px-Info_Simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/24px-Info_Simple.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></td> </tr></tbody></table> Frankenstein o lo Prometèu modèrne (Frankenstein; or, The Modern Prometheus) es un roman publicat en 1818 per <a href="/wiki/Mary_Shelley" title="Mary Shelley">Mary Shelley</a>. Conta la creacion per un jove sabent soís, <a href="/wiki/Victor_Frankenstein" title="Victor Frankenstein">Victor Frankenstein</a>, d'un èsse vivent assemblat amb de partidas de carns mòrtas. Esglasiat per l'aspècte òrre de l'èsser que faguèt espelir, Frankenstein abandona son « <a href="/wiki/Mostre_de_Frankenstein" title="Mostre de Frankenstein">mostre</a> ». Mas aqueste, dodat d'intelligéncia, se venja d'aver estat rebutat par son creator e d'èsser secutat per la societat. Lo sistèma narratiu es fondat sus una seria de racontes en abisme encastrats los uns dins los autres. L'encastre general es aqueste d'un ensag d'exploracion polar per Robert Walton; a l'interior se situa l'istòria de la vida de <a href="/wiki/Victor_Frankenstein" title="Victor Frankenstein">Victor Frankenstein</a>, recampat per l'explorator sus la banquisa; fin finala, aquesta darrièra conten la narracion facha a Frankenstein pel mostre, subretot los torments que patiguèt. Lo roman vei son origina dins la demrança en Soïssa, l'estiu de <a href="/wiki/1816" class="mw-redirect" title="1816">1816</a>, d'un grop de joves <a href="/wiki/Romantisme" title="Romantisme">romantics</a>, ont i a Mary Wollstonecraft Godwin, son galant et futur espos <a href="/wiki/Percy_Bysshe_Shelley" title="Percy Bysshe Shelley">Percy Bysshe Shelley</a>, e lor amic <a href="/wiki/Lord_Byron" title="Lord Byron">lord Byron</a>. Aqueste prepausa, per passar lo temps, que cadun escrigan una istòria d'espant. Byron e un autre amic escrivon Lo Vampire, un cort raconte que lança lo tèma del <a href="/wiki/Vampire" title="Vampire">vampirisme</a> en literatura; pasmens es Mary (19 ans) qui signa amb Frankenstein o lo Prometèu modèrne lo tèxte mai elaborat e capitat. Al paréisser, Frankenstein es tierat coma roman gotic; es considerat coma un cap d'òbra d'aqueste genre literari qu'èra abans auparavant denegat per fòrça criticas. Raconte a l'encòp òrre e filosofic, l'òbra de Mary Shelley es tanben un dels tèxtes precursors de la <a href="/wiki/Sci%C3%A9ncia-ficcion" title="Sciéncia-ficcion">sciéncia-ficcion</a>. Lo succès a l'origina e de contunh de Frankenstein<a href="#cite_note-1">[1]</a> repausa sus de basas diferentas d'aquelas de precedents romans gotics. Substituissent l'orror a la terror, lo roman de Mary Shelley lèva tot lo meravilhós, privilegia l'interiorizacion e s'ancòra dins la racionalitat, al punt que son gotic gaireben ven <a href="/w/index.php?title=Realisme_(literatura)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Realisme (literatura) (la pagina existís pas)">realisme</a>. Dempuèi sa publicacion, Frankenstein donèt fòrça adaptacions, <a href="/wiki/Teatre" title="Teatre">teatrala</a> o de varietat pel <a href="/wiki/Cin%C3%A8ma" title="Cinèma">cinèma</a> e la <a href="/wiki/Television" title="Television">television</a>, e tanben per <a href="/wiki/Benda_dessenhada" title="Benda dessenhada">bende dessenhada</a> o los <a href="/wiki/Videoj%C3%B2c" title="Videojòc">videojòcs</a>, fins quitament a los desformar. Après aver esta un mite literari, Frankenstein vent un mite cinematografic, e mai largament un element de la <a href="/wiki/Cultura_populara" title="Cultura populara">cultura populara</a>. Plan sovent presentat jos de formas fòrça alunhadas del raconte original de Mary Shelley, l'istòria de Frankenstein e los personatges associats demoran d'arquetipes, veire d'<a href="/wiki/Estereotipe" title="Estereotipe">estereotipes</a>, del fantastic e de l'espant. <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Intriga">Intriga</h2>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=1" title="Modificar la seccion : Intriga" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=1" title="Edita el codi de la secció: Intriga">Modificar lo còdi</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichi%C3%A8r:Frankenstein_Cooke_1823.jpg" class="mw-file-description"><img alt="dessin d'un passage d'une adaptation théâtrale de 1823" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Frankenstein_Cooke_1823.jpg/220px-Frankenstein_Cooke_1823.jpg" decoding="async" width="220" height="279" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Frankenstein_Cooke_1823.jpg/330px-Frankenstein_Cooke_1823.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Frankenstein_Cooke_1823.jpg/440px-Frankenstein_Cooke_1823.jpg 2x" data-file-width="2610" data-file-height="3311" /></a><figcaption>L'actor T. P. Cooke jogant le rôle lo mostre al teatre, en 1823.</figcaption></figure> Frankenstein es un roman epistolari, genre literri popular al sègle XVIII<a href="#cite_note-2">[2]</a>. Es compausat de <a href="/wiki/Mesa_en_abisme" title="Mesa en abisme">sisas de récits encastrats</a> venent de diferents correspondents e, plaçats dins l'ensemble, d'<a href="/wiki/Biografia" title="Biografia">istòrias de vida</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Introduccion:_raconte-encastre_de_Robert_Walton">Introduccion: raconte-encastre de Robert Walton</h3>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=2" title="Modificar la seccion : Introduccion: raconte-encastre de Robert Walton" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=2" title="Edita el codi de la secció: Introduccion: raconte-encastre de Robert Walton">Modificar lo còdi</a>]</div> Lo primier e màger correspondent, Robert Walton, conta a sa sòrre, Margaret Walton Saville, las aventuras que viu pendent son expedicion maritima cap al <a href="/wiki/P%C3%B2l_N%C3%B2rd" title="Pòl Nòrd">pòl Nòrd</a>. Apercep una lisa menada per un gigant, puèi encontra un òme e sa lisa, identic al precedent, a la deriva sus un blòc de glaç. Es <a href="/wiki/Victor_Frankenstein" title="Victor Frankenstein">Victor Frankenstein</a> que, desesperat e desabusat, li conta la rason de son malastre. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Raconte_encastrat_de_Victor_Frankenstein">Raconte encastrat de Victor Frankenstein</h3>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=3" title="Modificar la seccion : Raconte encastrat de Victor Frankenstein" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=3" title="Edita el codi de la secció: Raconte encastrat de Victor Frankenstein">Modificar lo còdi</a>]</div> Es eissit d'una familha pro nombrosa que s'installèt a <a href="/wiki/Gen%C3%A8va" title="Genèva">Genèva</a>. D'en primièr estudiant en <a href="/w/index.php?title=Filosofia_naturala&action=edit&redlink=1" class="new" title="Filosofia naturala (la pagina existís pas)">filosofia naturala</a>, venguèt afogat de la <a href="/wiki/P%C3%A8ira_filosofala" title="Pèira filosofala">pèira filosofala</a> e se'n anèt far sa òbras a <a href="/w/index.php?title=Ingolstadt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ingolstadt (la pagina existís pas)">Ingolstadt</a>. Sos progresses lèu li permetèron de decobrir lo mejan de donar la vida, Se consacra còrs e almas a aqueste projècte que l'ocupa pendent de meses, e capita a assemblar un èsser subreuman mas d'aspècte òrre. Duand aquesta creatura accedís a la vida, Frankenstein, eglasiat, fugís. L'endeman, encontra son amic d'enfança, Clerval, e ven grevament malaut. Aclapat pel mal pendent de meses, reviscola e, alara que se prepare a tornar a Genèva, apren que son fraire William foguèt assassinat per un panaire. Va sus plaça e, près del luòc del crime, apercep son mostre. Justine Moritz, la serviciala de la familha Frankenstein, es accusada del murtre e, pasmens se Victor es convencur de son inoncéncia, condemnada a mòrt e executada. Pres dins un grand desarei, Frankenstein va <a href="/wiki/Chamonix-Mont-Blanc" title="Chamonix-Mont-Blanc">Chamonix</a> ont encontra son mostre, contra que sentis un grand òdi. Es alara que la creatura li conta son istòria. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Istòria_dins_l'istòria:_Raconte_del_mostre">Istòria dins l'istòria: Raconte del mostre</h3>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=4" title="Modificar la seccion : Istòria dins l'istòria: Raconte del mostre" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=4" title="Edita el codi de la secció: Istòria dins l'istòria: Raconte del mostre">Modificar lo còdi</a>]</div> Abandonat solet, lo mostre aprenguèt a subreviure. Lèu dintrèt en contacte amb d'umans, mas es remandat e caçat a causa de son aspècte difòrme qu'esglasís. Ne ven a observar una familha ont l'educacion d'una estrangièra recentament arribada e la descobèrta dels libres li permeton d'aprene a parlar e a legir. Un temps passat, dintra en contacte amb lo paire, cèc, mas es caçat pel rèste de la familha. Fugís, decidís d'anar <a href="/wiki/Gen%C3%A8va" title="Genèva">Genèva</a> per encontrar son creator, que sap que l'abandonèt; preparant una venjança contra l'espècia umana que lo ramanda, crosa William, lo jove fraire de Victor Frankenstein, que se'n trufa de sa laidor e li aprend qu'el mèsme es un Frankenstein; alara lo tua e modifica la scèna de biais qu'una autra persona, Justine Moritz, siá acusada del murtre de William. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Retorn_al_raconte_encastrat_de_Victor_Frankenstein">Retorn al raconte encastrat de Victor Frankenstein</h3>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=5" title="Modificar la seccion : Retorn al raconte encastrat de Victor Frankenstein" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=5" title="Edita el codi de la secció: Retorn al raconte encastrat de Victor Frankenstein">Modificar lo còdi</a>]</div> Lo mostre demanda a Frankenstein de li concebre una companha amb qui poirà viure a l'escart de la societat isolat e astruc. Frankenstein accèpte a contracòr e, savent que lo mostre a per projècte de lo perseguir e de lo vigilarr, se'n va en <a href="/wiki/Anglat%C3%A8rra" title="Anglatèrra">Anglatèrra</a> amb Clerval que causís de demorar amb d'amics. El se'n va dins las illas <a href="/wiki/Orcadas" title="Orcadas">Orcadas</a> per s'i installar un laboratòri e realizar son projècte novèl. Alara qu'es en plen trabalh e que sa segonda creatura es en via d'acabament, subte pren consciéncia que va generar une linhada mostrosa representant un grand dangièr per l'espècia umana. Al moment ont s'acarnís a destruire sa creacion inacabada, lo mostre apareis e, abans de fugir, li anóncia qua partir d'ara, utilizarà son existéncia a far de sa vida un infèrn. Frankenstein jeta sos instruments de quimia a l'aiga, mas es entraïnat cap a la broa <a href="/wiki/Irlanda_(illa)" title="Irlanda (illa)">irlandesa</a> ont apren lo murtre de Clerval, son melhor amic, forfait que se vei accusat a tòrt. Encara aclapat per una greva malautiá, reviscola e son inocéncia es reconeguda mercé a l'accion de son paire vengut lo sosténer en Anglatèrra. De retorn al país, se prepara e esposar sa sòrre adoptiva, Elizabeth. Pasmens, aqueste projècte es conegut del mostre determinat a secutar assassina la promesa dins la nuèch seguent la ceremonia. Espaventat, Frankenstein apren la novèla a son paire que, sul còp, s'avalís e ne morís. Ara, ocupa sa vida a la percaçar a mòrt lo mostre qu'aviá creat e que, s'amusant d'aqueste jòc morbid e plen conscient de sa superioritat, lo mèna cap al Nòrd que lo freg glaçat a pas de presa sus el. Frankenstein, malgrat l'ajuda dels esperits de las victimas, pèrd la dralha e se fòravia. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Concluson:_raconte-encastre_de_Robert_Walton">Concluson: raconte-encastre de Robert Walton</h3>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=6" title="Modificar la seccion : Concluson: raconte-encastre de Robert Walton" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=6" title="Edita el codi de la secció: Concluson: raconte-encastre de Robert Walton">Modificar lo còdi</a>]</div> Forçar per l'equipatge a faire repè, Walton assistís, impoderós, a la mòrt de son novèl amic, tròp fèble per contunhar lo percaç. Lo mostre se presenta pauc après e aprenent la desapareisson de son creator, exprimís son fàstic de se mèsme. La venjança que realizèt contra un creator irresponsable, paire indigne avent abandonat son enfant, li venguèt en òdi que foguèt dotat d'una aspiracion innada al ben que la marridesa umana acabèt per aver rason. Ara, la gravetat de sos crimes que faguèt li ven insostensible. Lo mostre anóncia a Walton que se va tuar en s'immolant sul lenhièr. Puèi, fugissent la nau, desapereis dins las tubas. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Personatges">Personatges</h2>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=7" title="Modificar la seccion : Personatges" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=7" title="Edita el codi de la secció: Personatges">Modificar lo còdi</a>]</div> <ul><li><a href="/wiki/Victor_Frankenstein" title="Victor Frankenstein">Victor Frankenstein</a>, eponim del roman, protagonista e narrator de la partida mai granda de l'istòria. Pendent sos estudis a <a href="/w/index.php?title=Ingolstadt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ingolstadt (la pagina existís pas)">Ingolstadt</a>, descobrís lo secret de la vida e, dins l'escur d'un laboratòri, fabrica un mostre d'aspècte òrre, mas dotat d'intelligéncia. Lèu li ven en òdi sa creatura e l'abandona, revelant son axisténcia a pas degun. Un sentiment de culpabilitat l'aclapa que se revèla son impoténcia a empachar son « enfant » d'espandre la terror e de venir una menaça per l'espècia umana<a href="#cite_note-Cliffs-3">[3]</a>,<a href="#cite_note-Gradesaver-4">[4]</a>.</li> <li>Le mostre, gigant de uèit <a href="/wiki/P%C3%A8_(unitat)" title="Pè (unitat)">pès</a><a href="#cite_note-5">[N 1]</a>, òrre mas sensible e intelligent, ensag de s'integrar dins la comunautat umana que pren per imitacion los abituds e los rites. Pasmens, son aspècte grotesc e terrificant alunha totas las personas qu'encontra. Còrferit per sa solituda forçada, enagrit per l'abandon que n'es l'objècte, cerca a se venjar de son creator e semena la terror dins son entorn,.</li> <li>Robert Walton, explorator de l'<a href="/wiki/Artic" title="Artic">Artic</a>, sas letras son l'introduccion e la concluson del roman. Dins sa traversada dins lo Nòrd, encontra Victor a la deriva sus la banquisa, lo reculhís e lo sonha. Es a el que Victor confia l'incresibla istòria que seguís, que sas letras a sa sòrra Da Margaret Saville, demorada en Anglatèrra, conta fidelament,.</li> <li>Alphonse Frankenstein, paire de Victor, que sosten son filh fins a s'avalir, li donant de conselhs e encoratjaments, li remembra sempre l'importança dels ligams familhals,.</li> <li>Elizabeth Lavenza, orfalèla de quatre o cinc ans mai jova que Victor, avent estat adoptada per los Frankenstein. Existís una varianta entre las edicions al subjècte de son estatut: en 1818, es presentada coma la cosina de Victor, filha de la sòrre d'Alphonse; en 1831, es salvada de la misèria d'un casal italian per la maire de Victor. Es un modèl de femna d'ostal que demora fòrça atencionada per son fraire adoptiu,.</li> <li>Henry Clerval, amic d'enfança de Victor, que lo sonhèt d'una greva malautiá a Ingolstadt. D'en primièr malastruc dins son trabalh près de son paire, seguís la dralha de Victor e se consacra a las sciéncias. Tot lo long del roman, sempre aficha un optimisme que fa contrapè al tristum de son amic. Es assassinat pel monstre, crime dont est accusé Victor lui-même,.</li> <li>William Frankenstein, lo benjamin dels fraires de Victor, es lo mai estimat de la familha Frankenstein. Lo mostre l'escanarà dins los bòscs près <a href="/wiki/Gen%C3%A8va" title="Genèva">Genèva</a> per catigar Victor de l'aver abandonat, murtre que exacèrba la culpabilitat de Victor,.</li> <li>Justine Moritz, joventa ela tanben adoptada pels Frankenstein pendent l'enfança de Victor, que se vei accusada del murtre de William, es condamnada puèi executada.</li> <li>Caroline Beaufort, filha de Beaufort. Après la mòrt de son paire, es reculhida per Alphonse Frankenstein, puèiis ven sa femna. Morís de l'<a href="/w/index.php?title=Escarlatina&action=edit&redlink=1" class="new" title="Escarlatina (la pagina existís pas)">escarlatina</a> après aver contaminat per Elizabeth just abans que Victor daisse lo fogala  detz e set ans per rejònher Ingolstadt,.</li> <li>Beaufort, negociant, amic del paire de Victor.</li> <li>De Lacey, familha de païsans que lo patriarca es un vielh òme cèc que viu amb sos enfants, Felix e Agatha, e una estrangièra nomenada Safie. Es en los observant per una fenda que lo mostre aprena  parlar e se comportar en societat. Mas, quand se risca a se presentar a eles dins l'esper de venir lor amic, es remandat e caçat amb òrre,.</li> <li>Sr. Waldman, professor de <a href="/wiki/Quimia" title="Quimia">quimia</a> avent provocat la vocacion de Victor per las sciéncias. Convencut que la sciéncia pòt explicar las « grandas questions », per exemple aquesta l'origina de la vie, e fustigant las conclusons jutjadas fantaisistas dels <a href="/wiki/Alquimia" title="Alquimia">alquimistas</a>, incita Victor a preferir un apròche racionalista de las causas.</li> <li>Sr. Krempe, professor de « filosofia naturala » a Ingolstadt, que el tanben jutja qu'estudiar l'alquimia es una pèrda de temps,.</li> <li>Me Kirwin, magistrat qu'accusa Victor du murtre d'Henry Clerval.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Genèsi">Genèsi</h2>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=8" title="Modificar la seccion : Genèsi" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=8" title="Edita el codi de la secció: Genèsi">Modificar lo còdi</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichi%C3%A8r:Villa_diodati_2008.07.27_rg_5.JPG" class="mw-file-description"><img alt="La villa Diodati, lieu de création du roman" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Villa_diodati_2008.07.27_rg_5.JPG/220px-Villa_diodati_2008.07.27_rg_5.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Villa_diodati_2008.07.27_rg_5.JPG/330px-Villa_diodati_2008.07.27_rg_5.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Villa_diodati_2008.07.27_rg_5.JPG/440px-Villa_diodati_2008.07.27_rg_5.JPG 2x" data-file-width="3072" data-file-height="2304" /></a><figcaption>La Villà Diodati.</figcaption></figure> Los eveniments avent menat a  la genèsi de Frankenstein o lo Prometèu modèrne son contats per <a href="/wiki/Mary_Shelley" title="Mary Shelley">Mary Shelley</a> dins sa prefàcia de la nòva edicion del roman en 1831, tretze ans après la primièra. Mentretant, retoquèt e amendèt son tèxte abans lo presenter de nòu al public<a href="#cite_note-6">[5]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Las_fonts_d'inspiracion_de_Mary_Shelley">Las fonts d'inspiracion de Mary Shelley</h3>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=9" title="Modificar la seccion : Las fonts d'inspiracion de Mary Shelley" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=9" title="Edita el codi de la secció: Las fonts d'inspiracion de Mary Shelley">Modificar lo còdi</a>]</div> Segon lo critica literari Max Duperray<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Note&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:Note (la pagina existís pas)">Modèl:Note</a>, la primièra font del roman seriá de trobar dins lo desir inconscient de l'autor de reviscolar un èsser mòrt<a href="#cite_note-Max_Duperray-1-7">[6]</a>: dins son jornal de 1815, en efièch, Mary Shelley conta la pèrda de son nenon de set meses, lo dòl que portèt e, dins un sòmi baug, la fòla impulsion de tornar lo pichon cadavre a la vida lo massant freneticament. Aquesta renaissença pel sòmi anonciariá los quitas tèrmes de la prefàcia de 1831, subretot la referéncia al Vegèri l'estudiant pallinàs de las arts impias s'agenhar a costat de la causa qu'aviá creada. Vegèri lo fantasme òrre d'un òme se quilhar, puèi, per l'òbra d'una maquina poderosa, mostrar des signes de vida, e se mòure en un movement malaisit e mièg vivent. Cal qu'aquò siá esglasiant, que l'efièch de tota entreprisa umana se burlant del mecanisme admirable del Creator del mond sauprà èsser pas qu'esglasiant mai que tot Aqueste sòmi èra al vam: las fonts essent a l'encòp intimas e objectivas, rebatarián una alma trebolada e la turbuléncias d'un sègle capvirant dins una autra modernitat. De biais mai general Frankenstein posa sas fonts dins un periòde istoric trebolat. Jean-Jacques Lecercle, autor de Frankenstein : mythe et philosophie, remembra l'enfança de Mary Shelley e aquesta de "segonda generacion <a href="/wiki/Romantisme" title="Romantisme">romantica</a> se debanant dins una epòca " de trobolum, d'aventuras e d'eroïsme; mais tanben un periòde dolorós per aquestes radicals angleses a l'encòp esglasiants e enfachinats per las violéncias de la Revolucion, e per aqueste de son eritièr illicit, Napoleon"<a href="#cite_note-8">[7]</a>. Es possible, mai, que Mary Shelley aja agut l'esperit l'afar de <a href="/w/index.php?title=George_Forster_(meurtrier)&action=edit&redlink=1" class="new" title="George Forster (meurtrier) (la pagina existís pas)">George Forster</a> (un murtrièr executat que lo cadavre aviá fach l'objècte, en public, d'una experiéncia de galvanisme) quand imaginèt un sabent que tornariá a la vida a des carns mòrtas<a href="#cite_note-9">[8]</a>. Una novèla publicada per <a href="/w/index.php?title=Fran%C3%A7ois-F%C3%A9lix_Nogaret&action=edit&redlink=1" class="new" title="François-Félix Nogaret (la pagina existís pas)">François-Félix Nogaret</a> en <a href="/wiki/1790" class="mw-redirect" title="1790">1790</a>, Lo Miralh dels eveniments actuals o la Bèla al mai disent<a href="#cite_note-10">[9]</a>, sembla segon son intriga (una fabla d'invencion scientifica) que per un de sos protagonistas (un inventor nomenat Frankésteïn que crea un "òme artificial", un automata), prefigurar lo cap d'òbra de Mary Shelley<a href="#cite_note-11">[10]</a>,<a href="#cite_note-12">[11]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Una_idèa_de_Byron">Una idèa de Byron</h3>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=10" title="Modificar la seccion : Una idèa de Byron" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=10" title="Edita el codi de la secció: Una idèa de Byron">Modificar lo còdi</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichi%C3%A8r:Byron_1813_by_Phillips.jpg" class="mw-file-description"><img alt="portrait de Byron" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Byron_1813_by_Phillips.jpg/220px-Byron_1813_by_Phillips.jpg" decoding="async" width="220" height="283" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Byron_1813_by_Phillips.jpg/330px-Byron_1813_by_Phillips.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Byron_1813_by_Phillips.jpg/440px-Byron_1813_by_Phillips.jpg 2x" data-file-width="733" data-file-height="944" /></a><figcaption><a href="/wiki/Lord_Byron" title="Lord Byron">Byron</a> en 1824.</figcaption></figure> En junh de 1816, <a href="/w/index.php?title=John_Polidori&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Polidori (la pagina existís pas)">John William Polidori</a>, mètge italian avent grandit dins lo mitan dels expatriats de <a href="/w/index.php?title=Soho_(Londres)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Soho (Londres) (la pagina existís pas)">Soho</a>, e <a href="/wiki/Lord_Byron" title="Lord Byron">Lord Byron</a>, cap de fila del movement romantic e ja celèbre mondialament<a href="#cite_note-Max_Duperray-2-13">[12]</a>, demorant la Villà Diodati a Cologny près de <a href="/wiki/Gen%C3%A8va" title="Genèva">Genèae</a> sus la broa del <a href="/wiki/Lac_Leman" title="Lac Leman">Leman</a>. Rcebon la visita dels Shelley, Mary e sa mièja sòrre Claire Clairmont. Es un grop de joves romantics que ligan de relacions illicitas: Mary aviá fugit amb Shelley que s'ètra embrolhada amb son paire; Claire Clairmont enjaulèt Byron. Totes son  de literatura, mas tanben patejan lo dòl e la mòrt; Polidori, en mai dels obratges jamai acabats, parteja amb P. B. Shelley las soscadas scientificas menant Mary a somiar l'<a href="/w/index.php?title=Andro%C3%ADd&action=edit&redlink=1" class="new" title="Androíd (la pagina existís pas)">òme artificial</a>. Sa sòrre esposarà <a href="/w/index.php?title=Dante_Gabriel_Rossetti&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dante Gabriel Rossetti (la pagina existís pas)">Dante Gabriel Rossetti</a>, lo cap dels <a href="/wiki/Prerafelisme" title="Prerafelisme">Prerafelistas</a>; Claire Clairmont aurà una autra vida mitica dins la ficcion de <a href="/w/index.php?title=Henry_James&action=edit&redlink=1" class="new" title="Henry James (la pagina existís pas)">Henry James</a> qu'utilizarà son personatge per Juliana Bordereau dins The Aspen Papers<a href="#cite_note-14">[13]</a>; Polidori serà expulsat d'Itàlia après una batesta a <a href="/wiki/Milan" title="Milan">Milan</a> e se suicidarà en 1821; P. B. Shelley pel segond còp fugís amb una joventa de setze ans: en 1811, aviá enjaulat <a href="/wiki/Percy_Bysshe_Shelley" title="Percy Bysshe Shelley">Harriet Westbrook</a> puèi quitada en 1814, alara qu'èra embarrassada, per Mary Godwin. Harriet moriguèt se jetant dins la Serpentina en decembre de 1816, son suicidi seguent aqueste de la mièja sòrre de Mary, Fanny, en octobre ongan; dos enfants de Mary morriguèron, Clara en setembre de 1818 a Venècia, e William en junh de 1819 a Roma, abans que P. B. Shelley se nega en 1822 dins <a href="/wiki/La_Spezia" title="La Spezia">lo golf de la Spezia</a><a href="#cite_note-Max_Duperray-3-15">[14]</a>. Essent retenguts a l'interior per la pluèja de contunh de l'annada sens estiu" o de « l'estiu perdut »<a href="#cite_note-16">[N 2]</a>, que descriu son poèma Darkness, tèma utilizat per Mary dins sa prefàcia de 1831 qu'evòca the ungenial summer (« l'estiu maishant »), Byron prepausa lo 16 a sos òstes d'escriure cadun una « istòria de fantasma » (ghost-story). <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Un_cachavièlha_fondatritz_e_un_mitan_propici">Un cachavièlha fondatritz e un mitan propici</h3>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=11" title="Modificar la seccion : Un cachavièlha fondatritz e un mitan propici" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=11" title="Edita el codi de la secció: Un cachavièlha fondatritz e un mitan propici">Modificar lo còdi</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichi%C3%A8r:MontBlanc2c.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Le mont Blanc" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/MontBlanc2c.jpg/220px-MontBlanc2c.jpg" decoding="async" width="220" height="70" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/MontBlanc2c.jpg/330px-MontBlanc2c.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/MontBlanc2c.jpg/440px-MontBlanc2c.jpg 2x" data-file-width="7564" data-file-height="2415" /></a><figcaption>Lo mont Blanc vista de l'agulha del Mièjorn</figcaption></figure> Cadun fa mai o mens son pretzfach. Byron redigís un scenari fragmentari que Polidori s'inspira per escriure, <a href="/w/index.php?title=Lo_Vampire_(roman)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lo Vampire (roman) (la pagina existís pas)">Lo Vampire</a> (The Vampyre), un cort roman a l'origina del genre qu'inspirarà <a href="/wiki/Dracula" title="Dracula">Dracula</a>. P. B. Shelley compausa una istorieta que se desinteressa lèu e gardèt pas. Mary Shelley, ela, s'estima d'en primièr incapabla de n'inventar una, mas las escasenças li serán favorablas. Atal, l'autor del Lo Monge, M. G. Lewis, visita lo parelh Shelley e fa granda impression sus la jova femna<a href="#cite_note-17">[15]</a>, çò que confiramarà dins un article de 1824. Puèi la lectura, entre lo 10 e lo 16 de junh de 1816, de las Fantasmagoriana alemandas e de Vathek de William Beckford impregnan son imaginacion. Après une discussion animada sus las descobèrtas d'<a href="/w/index.php?title=Erasmus_Darwin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Erasmus Darwin (la pagina existís pas)">Erasmus Darwin</a>, e aver près d'<a href="/wiki/%C3%92pi" title="Òpi">òpi</a>, fa la cachavièlha ont a la vision de "L'estudiant pallinàs de las arts impias s'agenhar a costat de la causa qu'aviá creada" (the pale student of unhallowed arts kneeling beside the thing he had put together)<a href="#cite_note-18">[16]</a>. Las experiéncias localas foguèron tanben determinantas dins la projeccion geografica e sentimentala del roman: una excursion a <a href="/wiki/Chamonix-Mont-Blanc" title="Chamonix-Mont-Blanc">Chamonix</a> per contemplar lo <a href="/wiki/Mont_Blanc" title="Mont Blanc">Mont Blanc</a> es a l'origina de la scèna pendent que Victor encontra lo mostre; lo viatge de Frankenstein en Angletèrra s'inspira tanben de la fugida dels Shelley en Soïssa, puèi dins la val de Ren<a href="#cite_note-19">[17]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Prefàcia_de_Shelley_e_publicacion">Prefàcia de Shelley e publicacion</h3>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=12" title="Modificar la seccion : Prefàcia de Shelley e publicacion" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=12" title="Edita el codi de la secció: Prefàcia de Shelley e publicacion">Modificar lo còdi</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichi%C3%A8r:Editions_of_Frankenstein.jpg" class="mw-file-description"><img alt="alignement de différentes éditions de Frankenstein" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Editions_of_Frankenstein.jpg/220px-Editions_of_Frankenstein.jpg" decoding="async" width="220" height="76" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Editions_of_Frankenstein.jpg/330px-Editions_of_Frankenstein.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Editions_of_Frankenstein.jpg/440px-Editions_of_Frankenstein.jpg 2x" data-file-width="2907" data-file-height="1008" /></a><figcaption>Diferentas edicions actualas en anglésFrankenstein.</figcaption></figure> Lo 10 de decembre de 1816, l'esposa embarrassada de <a href="/wiki/Percy_Bysshe_Shelley" title="Percy Bysshe Shelley">Percy Shelley</a>, Harriet, se suicida. Lo 30 de decembre, Mary Godwin e el se maridan e lo paire Godwin accèpta de recebre sa fille qu'aviá daissat lo domicili pairal a detz e set ans<a href="#cite_note-Drabble-894-20">[18]</a>. Venguda Mary Shelley, acaba Frankenstein pendent l'estiu de 1817. Percy Shelley redigís una corta prefàcia datada de setmbre de 1817, ont soslinha l'originalitat de l'òbra, la declara irrealista malgrat las opinions exprimadas per <a href="/w/index.php?title=Erasmus_Darwin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Erasmus Darwin (la pagina existís pas)">Erasmus Darwin</a>. Mòstra tanben que son interés màger residís pas dins las "terror subrenaturalas, [...] dels espèctres e de la magia", mas dins sa revelacion de las "vertats dels principes de la natura umana"<a href="#cite_note-21">[19]</a>. Lo libre es d'en primièr remandat per l'editor de Byron e aqueste de P. B. Shelley, puèi acceptat per Lackington, Allen & Co. e fin finala publicat de biais anonim al començament de la prima de 1818<a href="#cite_note-22">[20]</a>,<a href="#cite_note-23">[21]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_variantas_importantas_entre_las_doas_edicions">De variantas importantas entre las doas edicions</h3>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=13" title="Modificar la seccion : De variantas importantas entre las doas edicions" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=13" title="Edita el codi de la secció: De variantas importantas entre las doas edicions">Modificar lo còdi</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichi%C3%A8r:Percy_Bysshe_Shelley_by_Alfred_Clint.jpg" class="mw-file-description"><img alt="portrait du poète Percy Shelley" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Percy_Bysshe_Shelley_by_Alfred_Clint.jpg/220px-Percy_Bysshe_Shelley_by_Alfred_Clint.jpg" decoding="async" width="220" height="270" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Percy_Bysshe_Shelley_by_Alfred_Clint.jpg/330px-Percy_Bysshe_Shelley_by_Alfred_Clint.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Percy_Bysshe_Shelley_by_Alfred_Clint.jpg/440px-Percy_Bysshe_Shelley_by_Alfred_Clint.jpg 2x" data-file-width="2400" data-file-height="2948" /></a><figcaption><center><a href="/wiki/Percy_Bysshe_Shelley" title="Percy Bysshe Shelley">Percy Shelley</a> per Alfred Clint en 1819.</center></figcaption></figure> Mary Shelley demora reservada sus aquesta primièra version e son jurnal testimònia que uèit meses après sa publicacion, retòca ja lo tèxte, e lo succès de la pèça Presumption or the Fate of Frankenstein de Richard Brinsley Peake, conduson a edicion novèla en 1823, aqueste còp signada per Mary Shelley<a href="#cite_note-24">[22]</a>, mas es sonque amb la publicacion de 1831 qu'es satisfacha de son trabalh<a href="#cite_note-Max_Duperray-5-25">[23]</a>. La version definitiva en un sol volum, venduda a Colburn & Bentley per lor colleccion Standard Novels, presenta fòrça variantasal rspècte del tèxte original, subretot una mai granda importança es atribuida a la poesia de <a href="/wiki/Percy_Bysshe_Shelley" title="Percy Bysshe Shelley">P. B. Shelley</a>, al poèma Mont Blanc, subretot, compausat en julhet de 1816<a href="#cite_note-26">[24]</a>, e a aquesta de Coleridge. Pasmens, se Mary Shelley se demarquèt de son marit dins sa prefàcia de 1831, James Rieger mostrèt qu'aviá supervisat lo manuscrit pendent sa redaccion, amb de nòtas, de suggestions de digression, totas sulpic adoptadas; es el qu'aguèt l'idèa d'enviar Frankenstein a Londres per la creacion d'una companha, que provòca la comparason entre la Soïssa e las nacions dichas « autoritàrias », que retòca l'epilòg,<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Etc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:Etc (la pagina existís pas)">Modèl:Etc</a><a href="#cite_note-27">[25]</a>. Pasmens, las variantas de la version de 1831 mòstran que Mary Shelley s'èra plan alunhada de son radicalisme d'adès: Victor i desciu sa creatura coma "un monument de l'ufan e de l'ignorança", qualifica sa manipulacion de vida artificiala d'« alunhada del sagrat » (unhallowed) e lo galvanisme de « transgression »<a href="#cite_note-28">[26]</a>. Max Duperray apond que Walton i evòca sas illusions enganairas d'explorator, çò que mòstra lo caractèr transgressiu el tanben de sas aventuras. Alara, la morala que pòrta lo libre apareis encara mai clarament que dins l'original<a href="#cite_note-29">[27]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Acuèlh">Acuèlh</h2>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=14" title="Modificar la seccion : Acuèlh" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=14" title="Edita el codi de la secció: Acuèlh">Modificar lo còdi</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Primièras_criticas">Primièras criticas</h3>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=15" title="Modificar la seccion : Primièras criticas" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=15" title="Edita el codi de la secció: Primièras criticas">Modificar lo còdi</a>]</div> Las primièras criticas del libre son favorablas, e lo plaçan dins la categoria del roman gotic. Abans sa parucion, aqueste corrent literari, que fòrça criticas jutjavan de gost marrit, veire francament risible, aviá pasmens reputacion: en conformitat amb losa avises d'<a href="/w/index.php?title=Edmund_Burke&action=edit&redlink=1" class="new" title="Edmund Burke (la pagina existís pas)">Edmund Burke</a><a href="#cite_note-30">[28]</a>, s'èra passat, sembla, la limite entre lo fantastic e lo ridicul<a href="#cite_note-31">[29]</a>. L'acuèlh de Frankenstein es al contrari plan positiu, la majoritat de las criticas fasent lo laus de son poder imaginatiu e melodramatic<a href="#cite_note-32">[30]</a>. Sol, lo Quarterly Review es vertadièrament ostil e denóncia çòòque qualifica de "teissut d'absurditat tant òrre que fastigós" tot en admetent qu'i aviá "quicòm de formidablament poderós dins lo vuèg desprovesit de sens de son cant e l'èrsa escura de sos imatges"<a href="#cite_note-33">[31]</a>. Walter Scott consacra un article al roman dins lo Blackwood's Edinburgh Magazine, ont se conclutz "lo fantastic pòt aver de meriti dins la mesura ont los personatges se compòrtan en èsser uman". Lausa tanben "l'umanizacion del mostre" al contacte de la familha De Lacey, çò qu'empacha pas de recomandar a l'autor d' "escruire quicòm de mai seriós lo còp que ven"<a href="#cite_note-34">[32]</a>,<a href="#cite_note-35">[33]</a>. Segon Max Duperray, lo plaçant dins lo genre gotic, la critica de l'epòca pren pas compte de l'importança de l'acte de creacion de Victor Frankenstein, acte que fa d'ela, en mai d'un inventritz scientifica, un artista <a href="/wiki/Romantisme" title="Romantisme">romantic</a>, tipic de las turbuléncias trebolant la fin d'un sègle e capvirant dins la modernitat. Dos autres comptes renduts de l'epòca, ont l'autora es identificada coma "la filha de William Godwin", se'n prenon al fach que Mary Shelley es una femna: lo British Critic deplora qu'aja podut obliar la "doçor inerent de son sèxe"<a href="#cite_note-36">[34]</a>, e lo The Literary Panorama and National Register vei en Frankenstein "una palla imitacion dels romans de Sr Godwin [...] per la quita filha del clèbre romancièr"<a href="#cite_note-37">[35]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Critica_contemporanèa">Critica contemporanèa</h3>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=16" title="Modificar la seccion : Critica contemporanèa" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=16" title="Edita el codi de la secció: Critica contemporanèa">Modificar lo còdi</a>]</div> Al sègle XX la critica contunha de jutjar favorablament aqueste roman. Dempuèi la mitat del sègle<a href="#cite_note-38">[36]</a>, e pendent la darrièra decennias, lo roman foguèt pres pels vams <a href="/wiki/Psicanalisi" title="Psicanalisi">psicanalitic</a> e <a href="/wiki/Feminisme" title="Feminisme">feminista</a>. Ara, es vist coma una estapa entre la literatura gotica e lp <a href="/wiki/Romantisme" title="Romantisme">Romantisme</a><a href="#cite_note-39">[37]</a>. Dins son obratge de 1981, Dança Macabra, <a href="/wiki/Stephen_King" title="Stephen King">Stephen King</a> considèra que lo mostre de Frankenstein, tot coma <a href="/wiki/Dracula" title="Dracula">Dracula</a> e lo <a href="/wiki/Lop_garon" title="Lop garon">lop garon</a>, representan los prototipes de la dralha de l'orror avent sasit tan la literatura que lo film. Se, çò pensa, lo roman es un verai drama <a href="/wiki/William_Shakespeare" title="William Shakespeare">shakespearenc</a>, "son unitat classica es trencada sonque per l'incertitud de l'autor al subjècte de sa falha originala: se la cal trobar dins l'hubris de Victor usurpant un poder apartenent pas qu'a Dieu o dins son manca de responsabilitat après que li aja balhat la beluga de la vida?"<a href="#cite_note-40">[38]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Analisis">Analisis</h2>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=17" title="Modificar la seccion : Analisis" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=17" title="Edita el codi de la secció: Analisis">Modificar lo còdi</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichi%C3%A8r:Shelley_Easton.tif" class="mw-file-description"><img alt="portrait de Mary Shelley" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Shelley_Easton.tif/lossy-page1-220px-Shelley_Easton.tif.jpg" decoding="async" width="220" height="276" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Shelley_Easton.tif/lossy-page1-330px-Shelley_Easton.tif.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Shelley_Easton.tif/lossy-page1-440px-Shelley_Easton.tif.jpg 2x" data-file-width="1168" data-file-height="1466" /></a><figcaption><a href="/wiki/Mary_Shelley" title="Mary Shelley">Mary Shelley</a>, per Reginald Easton.</figcaption></figure> Segon Francis Lacassin en 1991, Frankenstein se legís uèi "per malentendut"<a href="#cite_note-F._Lacassin-34-41">[39]</a>. aqueste malentendut risca de far descobrir al lector "puslèu qu'un mostre que la laidor provòca de reaccions esglasiantas e bramairas, un èsser misteriós que se manifèsta pauc"<a href="#cite_note-Frankenstein_trad_hangest-42">[40]</a>. Max Duperray apond que lo tèxte pòt en efièch pareisser "primari", los personatges "emparaulats", l'intriga "espelsats", e lo mostre "lagremós", alara que, jos aquesta primaritat aparenta, Frankenstein es "un nos complèxe de connotacions e de referéncias": es "al país de Rousseau", es a dire en Soïssa, que Mary Shelley ne redigís la version iniciala, "a l'encóp posuch de l'azard [...] e aqueste d'una necessitat istorica". Passan en efièch mejans aqueste raconte, d'en primièr pastiche de las istòrias per far paur, un buf de revòlta e una inquietuda al vejaire de sas consequéncias<a href="#cite_note-Max_Duperray-22-43">[41]</a>. L'universitari Siv Jansson evòca dins la prefàcia del 15 d'octobre de 1831 la mesa en scèna d' "una mesa al mond; un tèxte, un subjècte que s'implica dins una escritura, una interrogacion sus la creacion"<a href="#cite_note-44">[42]</a> : Atal se vei le pes de l'istòria e aflora, pasmens discrètament, l'ànsia de la creacion ont se conjugan escritura e naissença. Lo parallelisme entre la fabricacion del mostre vivent e la composicion del roman s'impausa d'en primièr, mas l'interrogacion sus la substéncia, o l'esséncia de las causas, indica sul pic lo fil conductor a aqueste que l'acompnhan, en particular William Godwin son paire, l'autor de Caleb Williams e St Leon, ambedos preocupats pel secret de la vida<a href="#cite_note-Max_Duperray-23-45">[43]</a>. Aquestes romans dubrisson ja una perspectiva psicologica e i punta la question <a href="/wiki/Ontologia" title="Ontologia">ontologica</a> sus l'origina de las causas, doblada d'una question <a href="/wiki/Epistemologia" title="Epistemologia">epistemologica</a>: son les causas confòrmas a lor aparéncias? Mai, la frequentacion intima de l'autor amb los grands poètas <a href="/wiki/Romantisme" title="Romantisme">romantics</a> fa pensar que partejèt lor desir d'emancipacion al respècte de la tirania sociala de la convencion e tanben al determinisme <a href="/wiki/Biologia" title="Biologia">biologic</a><a href="#cite_note-MD_23-24-46">[44]</a>. L'educacion ocupa lo còr del roman e aquesta noiritura espirituala ont la creatura accedís a la civilizacion pòt incitar de far de Frankenstein un roman de tèsi celebrant la promocion sociala per la lectura. encara, Max Duperray escriu que "la fòla ambicion romantica al vejaire del mond projècta Mary Shelley dins una ficcion del <a href="/wiki/Solipsisme" title="Solipsisme">solipsisme</a>: soloitud partejada del creator e de sa creatura; [...] esper desmesurat de s'afranquir [...] de real e de desvelar lo secretamb que fringa las rececasscientificas de l'epòca. Cadun dels narrators es abitat d'un mistèri qu'isola e l'embarra dins una <a href="/wiki/Claustrofobia" title="Claustrofobia">claustrofobia</a> monstruosament paradoxala que de contunha viatja fins als tèrmes. I a aquí coabitation d'un discors scientific e d'un autre, poetic, conjugant lor pretencion a rebutar las frontièras del saber<a href="#cite_note-Max_Duperray-24-47">[45]</a>. Alara, es ni dins lo sensacional, ni dins lo dramatic, veire lo melodramatic (lo roman es portat sus l'empont en 1823) que se situariá l'interés de Frankenstein, mas dins lo concèpte de monstruositat, l'animacion de l'inanimat, la transgression morala, "l'aventura faustiana laïcizada", la modernitat d'un mite ancian. Frankenstein se legiriá donc coma un tèxte plural, donant una "varietat dels nivèls d'interpretacion", segon los tèrmes de Muriel Spark<a href="#cite_note-48">[46]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Estructura_narrativa">Estructura narrativa</h3>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=18" title="Modificar la seccion : Estructura narrativa" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=18" title="Edita el codi de la secció: Estructura narrativa">Modificar lo còdi</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichi%C3%A8r:FrankensteinDraft.jpg" class="mw-file-description"><img alt="brouillon de Frankenstein" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/FrankensteinDraft.jpg/220px-FrankensteinDraft.jpg" decoding="async" width="220" height="331" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/FrankensteinDraft.jpg/330px-FrankensteinDraft.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/FrankensteinDraft.jpg/440px-FrankensteinDraft.jpg 2x" data-file-width="500" data-file-height="753" /></a><figcaption>Brolhon de Frankenstein.</figcaption></figure> Reduch al maxim, l'esquèma narratiu pareis a corsa de relais, cada participant se passant la marca cadun son torn: Walton escriu a sa sòrre; sus sa nau, l'equipatge apercep e reculhís un naufragat que se nega; quand a aqueste novèl vengut li torna los esperits, conta son istòria Walton, la creacion, lo mostre, la traïson, l'evasion, la reunion. Puèi lo raconte del mostre, contat per Victor, ocupa l'espaci diegetic, abans d'èsser relaiat per aqueste de Frankenstein, que torna venit lo testimòni de l'explorator qu'acaba sa letra. Alara, lo torn es acabat: aventurièr, sabent, mostre, sabent, aventurièr, Walton demorant lo narrator central, present al començament e a l'arribada, e portant l'ensemble per Sra Saville e la posteritat<a href="#cite_note-Gregory_Schneider-49">[47]</a>. De biais mai detalhat, Jean-Jacques Lecercle i descobrís una mena lineària amb una seria de viatges e de percaces, combinat a d'autre d'inversions e escambis de ròtles, lo tot orientat segon un sistèma de simetrias en miralh<a href="#cite_note-Jean-Jacques_Lecercle-83-84-50">[48]</a>. "D'abans tant de complexitat, lo lector se pòt pausar la question de saber qui parla, qui ten l'autoritat autoriala, e tanben qui es l'ultim destianatari"<a href="#cite_note-Max_Duperray-55-56-51">[49]</a>? Walton, que de segur fa profession d'exactitud e subreviu pro per dire lo darrièr mot<a href="#cite_note-52">[N 3]</a>, mas sembla, pasmens se pas res se sap sens el, èssr aquí sonque en mediator de las autras voces? Sra Saville, sa benvolenta mas alunhada lectritz, que respond pas plan qu' "conesca [amb ela] pas cap de desunion e de disputa"« il ne connaisse [avec elle] aucune espèce de désunion et de dispute », a qui la correspondéncia arriba, que garda e quitament amaga, senon cossí l'istòria se pòt portar? La critica literària Mary Poovey<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Lien&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:Lien (la pagina existís pas)">Modèl:Lien</a> obsèrva que l'estructura narrativa constituís, per l'autora del roman, un paravent rèire que s'amaga als uèis del public, s'exprimir tot en s'amagant, s'afirmar sens riscar lo rebut social a causa de son edat e de sa condicion feminina<a href="#cite_note-MP-131-53">[50]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Una_seria_de_racontes_en_miralh">Una seria de racontes en miralh</h4>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=19" title="Modificar la seccion : Una seria de racontes en miralh" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=19" title="Edita el codi de la secció: Una seria de racontes en miralh">Modificar lo còdi</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichi%C3%A8r:Sea_ice_terrain.jpg" class="mw-file-description"><img alt="les glaces arctiques" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Sea_ice_terrain.jpg/220px-Sea_ice_terrain.jpg" decoding="async" width="220" height="149" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Sea_ice_terrain.jpg/330px-Sea_ice_terrain.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Sea_ice_terrain.jpg/440px-Sea_ice_terrain.jpg 2x" data-file-width="1716" data-file-height="1160" /></a><figcaption>Los glaces <a href="/wiki/Artic" title="Artic">artics</a>, ont se situa lo començament e la fin del roman.</figcaption></figure> Tres racontes concentrics, donc, venent d'interlocutors plan semblables, se succedissent mentretant que se rebaton. Es Walton que pilota lo raconte, lo documenta e lo transmet: tres letras introductivas fasent compte de cinc meses de viatges, puèi un quatren que desencadena l'intriga. La seccion mediana, consacrada al mostre, ocupa a ela sola sièis capítols, d'en primièr explicatius del murtre del jove fraire de Victor, puèi objèctes de digressions encastrada las unas dins las autras contan las experiéncias viscuda après sa sortida del laboratòri. Atal, sos barrutlatges, sas rescondudas, puèi son agach portat sus una familha, los De Lacey, tan insistant e detalhat que l'episòdi venent un raconte gaireben autonòma, e ont, mai, se nisa aqueste d'una jova visitaira araba, Safie, que, a son torn, conta l'istòria de sa maire; successions de « ièu », donc, que totes, que Max Duperray nomena una "regression cap a las originas"<a href="#cite_note-54">[51]</a>, ne tornan al mèsme même tèma: la creacion, puèi l'abandon. Walton s'exprimís en una lenga castigada, un estil sostengut, un ritme e un frasejatge que, eles tanben, se transmeton als autres narrators. Remembra a sa sòrre qu'es amoresida de bèl lengatge e l'assura del bonaur que sentira al legir sa transcripcion fidèla del raconte de Victor, tan enlusissent "la clartat e la precision, puèi una granda facilitat d'expression, e una votz que la riquesa d'intonacions es una musica qu'emplís l'alma<a href="#cite_note-55">[52]</a>. Pas degun, pendent aquesta succession, fa pròba de singularitat expressiva, e semble qu'a cada passatge de relai, l'autor, Mary Shelley, s'alunha sempre mai, fins a, del mens en aparéncia, abandonar la responsabilitat narrativa sos delegats que, cadun a son torn, ocupan l'avant de l'empont, abans que las retnas se la tornan prene lo narrator màger. En un parallelisme rigorós, en efièch, aquestes racontes se prefiguran l'un l'autre: l'entrepresa de Walton, auçarda e transgressiva d'esperela, anóncia los passatges à l'acte, puèi  erràncias de Frankenstein per las tèrras de desolacion; lo primièr a otrapassat l'injonccion de son paire tot coma lo farà Victor, e lo mostre el tanben pagelarà los pics e las planas abans de semenar la terror e la desolacion. Coma la melopèa del còr antic, totes, patissent de la mèsma alienacion al vejaire de la cadena umana, se lamentan de lor solitud, Walton a partir de la segonda letra, Victor après son encontra amb el, lo mostre pendent de sa presa de paraula. Totes abocan tanben a comunicar, d'ont las catastròfas que se succesdisson e, sens dobte, los transferiments de contunh de la responsabilitat narrativa<a href="#cite_note-56">[53]</a>. Al còr del raconte, dins sa « matritz » (womb), coma l'escriu Gregory Schneider, demora lo mostre, çò que compren e revèla Walton dins sa darrièra letra: <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="La_letra_coma_vector_del_raconte">La letra coma vector del raconte</h4>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=20" title="Modificar la seccion : La letra coma vector del raconte" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=20" title="Edita el codi de la secció: La letra coma vector del raconte">Modificar lo còdi</a>]</div> Max Duperray escriu que la dinamica epistolara del roman l'estructura de diferents biais. Lo lector pren mai d'una masquetas, Sras Margaret Saville al luènh, Robert Walton ipnotizat, Victor Frankenstein, a l'encòp actor e joguina, lo mostre lèu de crénher <a href="/wiki/Retorica" title="Retorica">retorician</a>. D'autras letras se presentan fòrça per un testimonitage appropriat. Aquesta multiplicitat de correspondents implica una cèrta competicion al subjècte de l'autoritat narrativa: amb eles, lo roman fluctua entre multiplas versions de la mèsme istòria<a href="#cite_note-57">[54]</a>. Pasmens, lo modèl epistolar ven insufisent a rendre compte de tot: Walton se refugia dins lo jornal<a href="#cite_note-58">[N 4]</a>, e après aver salvat Victor de las gaga glaçadas, sas letra venon de confessions autobiograficas. Puèi, lo raconte del mostre se ronça dins l'espaci narratiu e l'ocupe en entièr. Quand Walton torna prena las retnas per conclure, las formalitats epistolaras desapareisson, coma se, escriu M. A. Favret, "lo roman epistolar demorava impoderós a s'acomodar de la dificultat que [lo mosra] representa<a href="#cite_note-59">[55]</a>. Segon Duperray, Frankenstein "inclutz mai d'un genre literari: epistolar, retoric, liric, sentimental, mesclant adreitament lo discors politic de l'epòca, aquestes de Godwin, Byron, Burke, a l'esterotipe gotic e a l'espopèa crestiana de la Bíblia, amb una tòca orientalista alara populara e que se vei dins Vathek de Beckford<a href="#cite_note-60">[56]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Metafòra_o_parodia">Metafòra o parodia</h4>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=21" title="Modificar la seccion : Metafòra o parodia" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=21" title="Edita el codi de la secció: Metafòra o parodia">Modificar lo còdi</a>]</div> Aquesta estructura en racontes encastrats, que fa naisser d'autres, que d'espereles pòrtan puèi libèran d'istòrias enfantant a lor torn, apareis coma una metofòra de la grossessa e de las jasilhas, tèma dominant del roman<a href="#cite_note-61">[57]</a>. Segon Dunn, lo còr en seriá l'idilli domestic dels De Lacey, modèl d'ideal domestic difusant après còp sa benvolença mejans las diferentas sisas narrativas<a href="#cite_note-62">[58]</a>, ligadas a de nostalgias de pietat filhala, de sentiment frairal e de bonaur domestic qu'exprima Victor, al besonh d'armonia familhala que Walton cerca per letras interpausadas cap a sa sòrre, a la quista desesperada d'un ligam parental menat pel mostre. Pasmens, los De Lacey son d'exiliats vivent d'expedients, beneficiant de la generositat amagada del mostre, e lor bonaur representa una excepcion al sen d'una societat opressiva: lo bonaur seriá per Mary Shelley una retirada passiva luènh de la tiranniá d'un mond sens pitiat o se liura aquí a una parodia de la ficcion sentimentala<a href="#cite_note-63">[59]</a>. Gregory Schneider soslinha que lo metòde de narracion adoptada es al quite imatge de çò qu'aquesta narracion expausa, que considèra coma "lo sieu mostre, un èsser literari organic, complet, amb son ensemble de fòrças e de falhas". Al subjècte de las flaquesas, Rand Miller remarca qu'es impossible d'establir une cronologia prima<a href="#cite_note-Rand_Miller-60-73-64">[60]</a>: pasmesn se l'istòria dich se debanar al sègle XVIII, i a fòrças anacronismes: Walton se referís al Planh del vielh marin de Coleridge que data de 1798, Frankenstein cita Mutability de <a href="/wiki/Percy_Bysshe_Shelley" title="Percy Bysshe Shelley">Shelley</a>, publicat en 1816, e Tintern Abbey de Wordsworth, comprés dins las Baladas liricas de 1798. N'i a d'autres, Leigh Hunt, Charles Lamb, <a href="/wiki/Lord_Byron" title="Lord Byron">Byron</a>, autors contemporanèus de Mary Shelley se trapan plaçats dins un contèxte relatiu al sègle precedent. Aquò es un cas d'« asimetria temporala »<a href="#cite_note-Max_Duperray-53-65">[61]</a> que, apond Rand Miller, rebat la dualitat del tèxte facha d'illusion realista e d'angelisme (otherworldliness). E pendent lo percaç, temps e espaci s'embrolhan: Victor pretend èsser arribat Otra Marga en octobre e decembre ongan, tant que se trapa a l'ecòp, çò dich, "a l'interior e a l'exterior d'Anglatèrra". <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="La_«_figura_en_forma_de_uèit_»_(Muriel_Spark)">La « figura en forma de uèit » (Muriel Spark)</h4>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=22" title="Modificar la seccion : La « figura en forma de uèit » (Muriel Spark)" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=22" title="Edita el codi de la secció: La « figura en forma de uèit » (Muriel Spark)">Modificar lo còdi</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichi%C3%A8r:Midhowe_Broch.jpg" class="mw-file-description"><img alt="paysage des Orcades" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Midhowe_Broch.jpg/220px-Midhowe_Broch.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Midhowe_Broch.jpg/330px-Midhowe_Broch.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Midhowe_Broch.jpg/440px-Midhowe_Broch.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="480" /></a><figcaption>Dins las <a href="/wiki/Orcadas" title="Orcadas">Orcadas</a>.</figcaption></figure> A partir del capítol V, lo mostre pren lo ròtle de percaçaire e vaga dins las regions ont demora son creator, massacrant los sieus per manca de poder pas lo localizar; puèi, lo sabent viatge fins a las <a href="/wiki/Orcadas" title="Orcadas">Orcadas</a> ont es de nòu desemboscat. <a href="/w/index.php?title=Muriel_Spark&action=edit&redlink=1" class="new" title="Muriel Spark (la pagina existís pas)">Muriel Spark</a> presenta aquò coma de « uèit » (figure-of-eight)<a href="#cite_note-66">[62]</a> realizats per dos partenaris virtuòsas que se desplaçan dins de direccions opausdas mas se seguissent: lo tust se situa a l'interseccion de la doas boclas del uèit, quand Frankenstein se decidís a suprimar la creatura feme qu'assemblèt, puèi lo balet torna de mai. Alara los ròtles s'invèrsan, tot coma las velocitats de desplaçament, lo percaçaire venent lo percaçat e lo contrari, lo mostre alentissant alara que Victor accelèra sa cadéncia fins a la frenesia. E novèl avatar <a href="/wiki/Ironia" title="Ironia">ironic</a>, la « delectacion fanatica del percaç », coma la nomena Muriel Spark, se prenguèt de Victor, ara convencut, el que s'èra pres pel Creator, que Dieu lo causiguèt per anhientar la creatura qu'aviá creat<a href="#cite_note-67">[63]</a>. En soma, l'arquitectura narrativa del roman apareis coma un jòc entre çò <a href="/wiki/Probabilitat" title="Probabilitat">probable</a> e çò determinat, la <a href="/wiki/Libertat_(filosofia)" title="Libertat (filosofia)">libertat</a> e lo destin<a href="#cite_note-68">[64]</a>, tant d'impulsions contradictòrias per de personatges en fàcia de situacions incontrarotlablas, provocan la simpatia tot encorissent lo blaime, actors d'un drama espaventable secodit per d'interpretacions antagonistas: una oscillacion entre çò que Rand Miller nomena « l'evolucion e l'entropia »<a href="#cite_note-Rand_Miller-69">[65]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Fonts_del_raconte">Fonts del raconte</h3>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=23" title="Modificar la seccion : Fonts del raconte" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=23" title="Edita el codi de la secció: Fonts del raconte">Modificar lo còdi</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading6"><h6 id="Los_teoricians_del_sègle_XVIII">Los teoricians del sègle XVIII</h6>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=24" title="Modificar la seccion : Los teoricians del sègle XVIII" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=24" title="Edita el codi de la secció: Los teoricians del sègle XVIII">Modificar lo còdi</a>]</div> Las fonts del raconte son multiples, comprenent a l'encòp dels elements biografics e çò que Max Duperray nomena "la nebolosa intellectuala e filisofica qu'enròda la genèsi"<a href="#cite_note-Max_Duperray-7-70">[66]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Fonts_subjectivas">Fonts subjectivas</h4>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=25" title="Modificar la seccion : Fonts subjectivas" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=25" title="Edita el codi de la secció: Fonts subjectivas">Modificar lo còdi</a>]</div> Frankenstein, çòescrich, "es una istòria de familha [...] totes los personatges [se trapant] èsser parents per la naissença o per l'adopcion e fòrça [essent] tanben orfanèls". <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Originas_de_Mary_Shelley">Originas de Mary Shelley</h5>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=26" title="Modificar la seccion : Originas de Mary Shelley" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=26" title="Edita el codi de la secció: Originas de Mary Shelley">Modificar lo còdi</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichi%C3%A8r:WilliamGodwin.jpg" class="mw-file-description"><img alt="portrait de Willian Godwin" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/WilliamGodwin.jpg/220px-WilliamGodwin.jpg" decoding="async" width="220" height="265" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/WilliamGodwin.jpg/330px-WilliamGodwin.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/WilliamGodwin.jpg/440px-WilliamGodwin.jpg 2x" data-file-width="1275" data-file-height="1536" /></a><figcaption>William Godwin en 1802.</figcaption></figure> Selon Cathy Bernheim, l'ascendéncia de Mary Shelley es excepcionala: portant successivament diferents noms, erita cada còp d'una istòria de familha e grandís jol signe del radicalisme intellectual e del <a href="/wiki/Romantisme" title="Romantisme">Romantisme</a> literari: perseguida per la glòria ambigüa d'una maire de passion e de libertat, Mary Wollstonecraft, la primièra <a href="/wiki/Feminisme" title="Feminisme">feminista</a> anglesa, es abalida ear un paire, <a href="/w/index.php?title=William_Godwin&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Godwin (la pagina existís pas)">William Godwin</a>, que, a la fin del sègle XVIII, es lo pensaire mai radical del país e lo cantoral en lusit de la <a href="/wiki/Revolucion_Francesa" title="Revolucion Francesa">Revolucion francesa</a>; enfant, frequenta d'escrivans de tria, lo poèta <a href="/w/index.php?title=Samuel_Taylor_Coleridge&action=edit&redlink=1" class="new" title="Samuel Taylor Coleridge (la pagina existís pas)">Coleridge</a> e l'essagista <a href="/w/index.php?title=Charles_Lamb&action=edit&redlink=1" class="new" title="Charles Lamb (la pagina existís pas)">Charles Lamb</a>; e s"enamora de <a href="/wiki/Percy_Bysshe_Shelley" title="Percy Bysshe Shelley">P. B. Shelley</a> que pratica un vertadièr misticisme de la rason<a href="#cite_note-71">[67]</a> e prefigura l'òme revoltat<a href="#cite_note-72">[68]</a>. Pasmens, "aqueste encastre espantant per una enfança d'exepcion guidada per d'esperit d'abansgarda"<a href="#cite_note-Max_Duperray-9-73">[69]</a> preludi a una existéncia tragica. En efièch, sa fe dins las idèas novatriças, per exemple aquela, godwiniana, de la perfectibilitat de las causas, provòca una volontat de liberacion immediata e lo passatge a l'acte, çò que fonda alara l'istòria de Frankenstein que "la metafòra de la crecion se passa a sa realizacion concrèta e pseudoscientifica", aquesta realizacion totala del desir buta la barralha del real e los imperatius de la lei. Coma Mary e Percy Bysshe Shelley, en buta, a lor primièra escapada, a la colèra dels paires, l'inflexible patriarca Timothy Shelley, volent evitar tota solhadura, e William Godwin se sentent otratjat per tan de derason, Walton, lo primièr narrator qu'encastra lo raconte, passa otra los interdits familhas per contunhar una fòla ambicion. <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Tèma_del_dòl">Tèma del dòl</h5>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=27" title="Modificar la seccion : Tèma del dòl" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=27" title="Edita el codi de la secció: Tèma del dòl">Modificar lo còdi</a>]</div> Mary Shelley perdèt tres enfants, lo nenon que somia de reanimar en 1815, puèi Clara (nascuda en 1817) en setembre de 1818, e William (nascut en 1816) en junh de 1819<a href="#cite_note-74">[N 5]</a>. Es en 1816, pendent l'estiu seguent son primièr dòl que lo parelh que forma amb <a href="/wiki/Percy_Bysshe_Shelley" title="Percy Bysshe Shelley">P. B. Shelley</a> rejonh <a href="/wiki/Lord_Byron" title="Lord Byron">Byron</a> las broas del <a href="/wiki/Lac_Leman" title="Lac Leman">Leman</a>. Grop d'adolescents immaturs e revoltats, de « mostres », çò escrich dins son jornal<a href="#cite_note-75">[70]</a>, totes son empregnats d'un sòmi de renaissença, de recomençament, que lo rèire fons demora morbid: ensag de suicidi al laudanum (capitada per <a href="/w/index.php?title=Fanny_Imlay&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fanny Imlay (la pagina existís pas)">Fanny Imlay</a>), negada volontària de <a href="/wiki/Percy_Bysshe_Shelley" title="Percy Bysshe Shelley">Harriet</a>, garda dels enfants retirada a P. B. Shelley, puèi veusatge prematurat. Mary Shelley es "coma percaçada coma la fatlitat"<a href="#cite_note-Max_Duperray-11-76">[71]</a> e son primièr roman es marcat per un destin funèst e expiatòri, amb de desapareissons, de murtres en seria, de condamnacions infames, un suicidi. Frankenstein ven donc, segon la formulacion de Monette Vacquin, "lo primièr acte de contencion de la depression [...] Çò que Mary fa complir al mostre, crenh per ela mèsme; lo vuèj su cava a l'entorn de Victor, aqueste que perspectiva l'esglasi<a href="#cite_note-77">[72]</a>. De fach, coma lo notèt Jean-Jacques Lecercle, totes los personatges presentats dins la primièra fasa del roman son vodas a un destin tragic o a la solitud dins la segonda<a href="#cite_note-78">[73]</a>. <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="«_Doas_impulsions_antagonistas_»_(Max_Duperray)">« Doas impulsions antagonistas » (Max Duperray)</h5>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=28" title="Modificar la seccion : « Doas impulsions antagonistas » (Max Duperray)" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=28" title="Edita el codi de la secció: « Doas impulsions antagonistas » (Max Duperray)">Modificar lo còdi</a>]</div> Mary Poovey, segon lo jornal intima de Mary Shelley e un capítol escriu en 1838, nota qu'una contradiccion prigonda la marca coma autor fàcia a son mitan<a href="#cite_note-Mary_Poovey-115-116-79">[74]</a>. Se ten a figuar dins una linhada de femnas escrivanas, cerca tanben dins l'expression artistica una identitat pròpra. Eissisa d'una granda familha literària ont cadun rivaliza de talent creatiu<a href="#cite_note-80">[N 6]</a>,, fa de l'escritura un exutòri e una expression de se<a href="#cite_note-81">[75]</a>. Mas, pasmens se conscienta de l'ostilitat encontrada per las idèas de sa maire, las reliaza, transgressant l'òrdre establit, per sa fuga amb un <a href="/wiki/Percy_Bysshe_Shelley" title="Percy Bysshe Shelley">radical</a> godwinian, que lo mèstre de pensar, lo sieu paire, apròba pas aqueste ligam, çò "[pesa] sens dobte pesuc dins [son] univèrs mental". Mai, Frankenstein foguèt publicat de biais anonime, "[...] de crénher del comairatge e benlèu tanben per pas veire son òbra escartada per avança a causa qu'es una femna"<a href="#cite_note-82">[76]</a>. Atal la critica <a href="/wiki/Feminisme" title="Feminisme">feminista</a> soslinha que lo roman traís un cèrt <a href="/wiki/Conservatisme" title="Conservatisme">conservatisme</a>: narrators masculins, femnas reduchas a un ròtle secondari, vertuts domesticas exaltadas<a href="#cite_note-83">[77]</a>. <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Tèma_del_subconscient">Tèma del subconscient</h5>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=29" title="Modificar la seccion : Tèma del subconscient" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=29" title="Edita el codi de la secció: Tèma del subconscient">Modificar lo còdi</a>]</div> <a href="/wiki/Mary_Shelley" title="Mary Shelley">Mary Shelley</a> manifèsta pertot sa fei dins la coneissença pel sòmi, clau, per ela, d'una vertat segonda, determinant la seguida dels eveniments coma un oracle<a href="#cite_note-Max_Duperray-17-84">[78]</a>. De fach, Frankenstein es fondat sus un sòmi<a href="#cite_note-85">[N 7]</a>. Segon <a href="/w/index.php?title=Jean_de_Palacio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jean de Palacio (la pagina existís pas)">Jean de Palacio</a>, mai qu'una forma de supersticion, aqueste respècte pel sens dels sòmis e la lectura de lors signes correspond prigondament a la personnalitat de l'autor<a href="#cite_note-86">[79]</a>. Se lo tèrme « sòmi » a dins lo roman mai d'un senses (sòmi d'una nuèch, somiadís despertat, meditacion sus la creacion), es una cabuçada dins l'irreal que procedís la fabricacion del mostre, l'expression « coma dins un sòmi » (as in a dream) tornant, coma un leitmotiv. De la <a href="/wiki/Metaf%C3%B2ra" title="Metafòra">metafòra</a>, se passa enseguida dins lo sòmi dins lo quita sòmi coma, premonitòri, de cachavièlha, compensatòri, rebatissent sempre a <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_ou_le_Prom%C3%A9th%C3%A9e_moderne&action=edit&redlink=1" class="new" title="Frankenstein ou le Prométhée moderne (la pagina existís pas)">aqueste, fondator</a>, de Mary, presenta dins lo fòra tèxte de l'introduccion, e a aqueste de Victor après l'apareisson de la creatura (the wildest dream). Atal, l'<a href="/wiki/S%C3%B2mi" title="Sòmi">onirisme</a> ven essencial pel deschiframent d'aqueste conte situat au confluent de difrentas fonts: tendéncia visionària a la lectura dels signes, utilizacion de l'escritura coma revelacion, preséncia del genre gotic<a href="#cite_note-Max_Duperray-18-87">[80]</a>, d'ont "la tension prigonda entre l'hubris e la revòlta, entre <a href="/wiki/Promet%C3%A8u" title="Prometèu">Prometèu</a> e <a href="/wiki/Faust" title="Faust">Faust</a>, entre la natura e la societat<a href="#cite_note-Lecercle-24-88">[81]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Fonts_objectivas">Fonts objectivas</h4>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=30" title="Modificar la seccion : Fonts objectivas" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=30" title="Edita el codi de la secció: Fonts objectivas">Modificar lo còdi</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichi%C3%A8r:Albatros_coleridge.jpeg" class="mw-file-description"><img alt="Illustration de La Complainte du vieux marin de Coleridge" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Albatros_coleridge.jpeg/220px-Albatros_coleridge.jpeg" decoding="async" width="220" height="256" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Albatros_coleridge.jpeg/330px-Albatros_coleridge.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/18/Albatros_coleridge.jpeg 2x" data-file-width="387" data-file-height="450" /></a><figcaption>Illustracion de Lo Planh del vièlh marin.</figcaption></figure> Segon Muriel Spark, doas fòrças son a l'òbra per poder al material del roman, la fòrça subjectiva ligada al subrenatural e lo concèpte scientific de la reanimacion<a href="#cite_note-89">[82]</a>. Max Duperray apond qu'aqueste dobla còrda crida la comparason amb Lo Planh del vièlh marin de <a href="/w/index.php?title=Samuel_Taylor_Coleridge&action=edit&redlink=1" class="new" title="Samuel Taylor Coleridge (la pagina existís pas)">Coleridge</a>, referéncia permanenta al subrenatural, que siá o imaginari, mas tanben aquesta de l'<a href="/wiki/Empirisme" title="Empirisme">empirisme</a> de Godwin. <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Fascinacion_per_las_sciéncias_naturalas">Fascinacion per las sciéncias naturalas</h5>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=31" title="Modificar la seccion : Fascinacion per las sciéncias naturalas" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=31" title="Edita el codi de la secció: Fascinacion per las sciéncias naturalas">Modificar lo còdi</a>]</div> <a href="/wiki/Mary_Shelley" title="Mary Shelley">Mary Shelley</a> s'interessa plan a las <a href="/wiki/Sci%C3%A9ncias_naturalas" title="Sciéncias naturalas">sciéncias naturalas</a>, que'n fa de contunh allusion dins lo libre: la <a href="/wiki/Quimia" title="Quimia">quimia</a> de <a href="/wiki/Humphry_Davy" title="Humphry Davy">Humphry Davy</a>, la <a href="/wiki/Botanica" title="Botanica">botanica</a> d'<a href="/w/index.php?title=Erasmus_Darwin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Erasmus Darwin (la pagina existís pas)">Erasmus Darwin</a>, la <a href="/wiki/Fisica" title="Fisica">fisica</a> de <a href="/w/index.php?title=Luigi_Galvani&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luigi Galvani (la pagina existís pas)">Galvani</a><a href="#cite_note-Max_Duperray-19-90">[83]</a>. Mai, la segonda prefàcia, escricha de sa man, evòca la possibilitat que lo <a href="/w/index.php?title=Galvanisme&action=edit&redlink=1" class="new" title="Galvanisme (la pagina existís pas)">galvanisme</a> reanime un còrs mòrt, e la primièra, redigida per <a href="/wiki/Percy_Bysshe_Shelley" title="Percy Bysshe Shelley">P. B. Shelley</a>, insistís sus la "vertat que depend l'istòria sens los incovenients dels contes d'espèctre e de magia"<a href="#cite_note-91">[84]</a>. Max Duperray liga aquesta fe dins l'electricitat a la fascinacion per la natura, sas esglasiantas potencialitats, sas tempèstas e liuces. Se Frankenstein cal pas pasmens èsser considerat coma anonciant la <a href="/wiki/Sci%C3%A9ncia-ficcion" title="Sciéncia-ficcion">sciéncia-ficcion</a>, "los poders de crénher a l'òbra dins la recerca scientifica [permeton a Mary], segon l'esquèma miltomian, tornan far actiu lo vielh mite de l'surpacion de la divinitat coma agent de creacion". <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Influéncia_de_l'òbra_de_John_Milton">Influéncia de l'òbra de John Milton</h5>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=32" title="Modificar la seccion : Influéncia de l'òbra de John Milton" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=32" title="Edita el codi de la secció: Influéncia de l'òbra de John Milton">Modificar lo còdi</a>]</div> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Fichi%C3%A8r:John-milton.jpg" class="mw-file-description" title="John Milton."><img alt="John Milton." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/John-milton.jpg/95px-John-milton.jpg" decoding="async" width="95" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/John-milton.jpg/143px-John-milton.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/John-milton.jpg/191px-John-milton.jpg 2x" data-file-width="636" data-file-height="800" /></a></div> <div class="gallerytext">John Milton.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Fichi%C3%A8r:Milton_paradise.jpg" class="mw-file-description" title="Tampa de la primièra edicion de Paradise Lost."><img alt="Tampa de la primièra edicion de Paradise Lost." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Milton_paradise.jpg/82px-Milton_paradise.jpg" decoding="async" width="82" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Milton_paradise.jpg/123px-Milton_paradise.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Milton_paradise.jpg/164px-Milton_paradise.jpg 2x" data-file-width="363" data-file-height="532" /></a></div> <div class="gallerytext">Tampa de la primièra edicion de Paradise Lost.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Fichi%C3%A8r:GustaveDoreParadiseLostSatanProfile.jpg" class="mw-file-description" title="Satan dins Lo Paradís perdut (Gustave Doré)."><img alt="Satan dins Lo Paradís perdut (Gustave Doré)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/GustaveDoreParadiseLostSatanProfile.jpg/106px-GustaveDoreParadiseLostSatanProfile.jpg" decoding="async" width="106" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/GustaveDoreParadiseLostSatanProfile.jpg/159px-GustaveDoreParadiseLostSatanProfile.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/GustaveDoreParadiseLostSatanProfile.jpg/212px-GustaveDoreParadiseLostSatanProfile.jpg 2x" data-file-width="950" data-file-height="1077" /></a></div> <div class="gallerytext">Satan dins Lo Paradís perdut (Gustave Doré).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Fichi%C3%A8r:Paradise_Lost_16.jpg" class="mw-file-description" title="Èva parlant a Adam dins Lo Paradís perdut (Gustave Doré)."><img alt="Èva parlant a Adam dins Lo Paradís perdut (Gustave Doré)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Paradise_Lost_16.jpg/97px-Paradise_Lost_16.jpg" decoding="async" width="97" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Paradise_Lost_16.jpg/146px-Paradise_Lost_16.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Paradise_Lost_16.jpg/194px-Paradise_Lost_16.jpg 2x" data-file-width="981" data-file-height="1210" /></a></div> <div class="gallerytext">Èva parlant a Adam dins Lo Paradís perdut (Gustave Doré).</div> </li> </ul> La referéncia al mite de <a href="/wiki/Promet%C3%A8u" title="Prometèu">Prometèu</a> que conten lo títol va de par amb l'epigraf eissit del Paradis Perdut: « Did I request thee, Maker, from my clay / To mould a man? Did I solicit thee? / From darkness to promote me? » (Te demandèri, Creator, amb mon argil / De motlar un òme? Te sollicitèri? / Dempuèi l'escur de me promòure?<a href="#cite_note-92">[85]</a>,<a href="#cite_note-93">[N 8]</a>. L'<a href="/wiki/Epop%C3%A8ia" title="Epopèia">epopèia</a> de Milton fascinava l'ostal Godwin e Mary parla dins son jornal de l'influéncia que ne recebèt, subretot le tèma de "la tenacion de la coneissença e lo castig de l'alienacion" (« the temptation of knowledge and the punishment of estrangement »)<a href="#cite_note-Max_Duperray-20-94">[86]</a>. Mai, le poèma ven una de las lecturas preferida del monstre, e coma lo Dieu de Milton, Victor a l'ambicion de crear una novèla espècia, alara qu'ironicament, la creatura daissada sens sonhs se transforma en un segond <a href="/wiki/Satan" title="Satan">Satan</a><a href="#cite_note-95">[87]</a>, rebèl per desesper. Lo poèma de Milton presenta lo tèma crestian de la <a href="/wiki/Creacion_segon_la_Gen%C3%A8si" title="Creacion segon la Genèsi">Creacion</a>, que conten en partida, en mai del mita fondator d'<a href="/wiki/Icar" title="Icar">Icar</a>, l'òme-ausèl desfach per l'òrdre fisic de l'univèrs<a href="#cite_note-96">[88]</a>, la legenda <a href="/wiki/Promet%C3%A8u" title="Prometèu">prometèa</a> du <a href="/wiki/Titan_(mitologia)" title="Titan (mitologia)">Titan</a> victima de la colèra de <a href="/wiki/Z%C3%A8us" title="Zèus">Zèus</a>, que los agrada als <a href="/wiki/Romantisme" title="Romantisme">Romantics</a>, subretot <a href="/wiki/Percy_Bysshe_Shelley" title="Percy Bysshe Shelley">P. B. Shelley</a> qui celèbra lo Prometèu desliurat<a href="#cite_note-97">[N 9]</a>, e remembrant tanben lo mite de <a href="/wiki/Faust" title="Faust">Faust</a><a href="#cite_note-Essaka-98">[89]</a> que la sed de la coneissença mena al <a href="/w/index.php?title=Blasf%C3%A8ma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Blasfèma (la pagina existís pas)">blasfèma</a>. En efièch, las referéncias moralas abondan per acompanhar lo procés de la fabricacion d'un èsser artificial, montat a partir de carns mòrtas exumadas de carnièrs, que s'umaniza fins desrevelhar la simpatiá e ven capable de contar lo desastre de son encontra amb lo mond ont foguèt largat. Pasmens, l'esquèma <a href="/wiki/Cristianisme" title="Cristianisme">crestian</a> passa lo tèma de la creacion e, puslèu que de distribuir de ròtles plan definits, Mary Shelley fa d'un cèrt biais qu'aquestes dos personatges màger, Victor e sa creatura, se comparen o son de las menas dels personatges del Paradís perdut. Frankenstein se declara un novèl ángel descasut a l'encòp Adam e Ánge descasut, òme e Satan: « the apple was already easten and the angel's arm bared to drive me from all hope » (« la poma ja aviá estat chapada e lo braç de l'àngel desnudat pour me caçar de tot esper »)<a href="#cite_note-99">[90]</a>, ou encara « like an archangel who aspired to omnipotence, I am chained in eternal hell » (coma l'arcàngel qu'aspirava a la totpoderosa, soi encadenat dins l'eternal infèrn »)<a href="#cite_note-100">[91]</a>. James Rieger ne tira la concluson que s'agís aquí d'una morala miltoniana segon que los èssers descasuts son "la lors ensags, la lor depravacion [...] la consciéncia se crea e se destruch"<a href="#cite_note-101">[92]</a>. Dins Frankenstein, l'infèrn de se torna dins las tèrras <a href="/wiki/Artic" title="Artic">articas</a>, mas inversat: aqueste còp, es la presa que ven lo predator e lo predator la presa. Atal, l'influéncia miltoniana de Frankenstein se resumís a tres compausants: le concèpte faustian de l'embriaguesa mortifèra de la coneissença, la « novèla espècia » se metamorfosant dins un « novèl <a href="/wiki/Satan" title="Satan">Satan</a> » e l'interiorizacion de l'Infèrn<a href="#cite_note-Max_Duperray-21-102">[93]</a>. <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Lo_Romantisme">Lo Romantisme</h5>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=33" title="Modificar la seccion : Lo Romantisme" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=33" title="Edita el codi de la secció: Lo Romantisme">Modificar lo còdi</a>]</div> Lo mostre conta son istòria e, subretot aquesta de de son despèrt a la consciéncia sociala fins a son encontra amb son creator dins los <a href="/wiki/Alps" title="Alps">Alps</a>. Per el afloran atal las fonts filosoficas et tota la dimension intellectuala pròpras a son istòria d'espant. De mena que, aquesta creatura, d'en primièr banhada d'innocéncia verge, representa lo quite tipe de « l'òme natural », son raconte recapitulant las diferentas estapas de sa pujada cap a la <a href="/wiki/Civilizacion" title="Civilizacion">civilizacion</a><a href="#cite_note-Robert_Ferrieux-43-103">[94]</a>. Alara, malgrat lo risc narratiu inerent a tota digression didactica, Mary Shelley posa abondosament dins son patrimòni cultural, subretot dins los racontes dels filosòfs del sègle XVIII e tanben dels sieus, <a href="/w/index.php?title=William_Godwin&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Godwin (la pagina existís pas)">son paire</a> e <a href="/wiki/Percy_Bysshe_Shelley" title="Percy Bysshe Shelley">son espos</a>. Atal, se fa, per mostre interpausat, le pòrtavotz d'idèas manlevadas a <a href="/wiki/John_Locke" title="John Locke">Locke</a> e <a href="/wiki/Jean-Jacques_Rousseau" title="Jean-Jacques Rousseau">Rousseau</a>, puèi a Godwin e <a href="/wiki/Percy_Bysshe_Shelley" title="Percy Bysshe Shelley">P. B. Shelley</a>. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichi%C3%A8r:JohnLocke.png" class="mw-file-description"><img alt="portrait de John Locke" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/JohnLocke.png/220px-JohnLocke.png" decoding="async" width="220" height="254" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/JohnLocke.png/330px-JohnLocke.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/JohnLocke.png/440px-JohnLocke.png 2x" data-file-width="984" data-file-height="1138" /></a><figcaption><a href="/wiki/John_Locke" title="John Locke">John Locke</a> per Sir <a href="/w/index.php?title=Godfrey_Kneller&action=edit&redlink=1" class="new" title="Godfrey Kneller (la pagina existís pas)">Godfrey Kneller</a> (1697).</figcaption></figure> L'Ensag sus l'entendement uman (Essay concerning Human Understanding) de <a href="/wiki/John_Locke" title="John Locke">John Locke</a> (1632-1704)<a href="#cite_note-104">[N 10]</a>, publicat en 1689, foguèt completat en 1693 par Ensag sus l'educacion (Essay on Education). Lo fondament de tota idèa es l'experiéncia, es a dire "l'observacion de las causas exterioras e de las operacions intèrnas de l'esperit", o « sensacion » o « reflexion ». La sensacion venet de la « qualitat », o « primària » (talha, mobilitat, nombre) o « segondària », atribuida per l'esperit segon la percepcion que n'a. Las idèas se presentant sovent en grop, l'esperit lor presupausa un substrat dich « substéncia » que l'origina demora desconeguda. Lo saber, intuitiu, es a dire dirècte, o « demonstratiu », o per l'intermediairi d'una autra idèa, consistís dins la percepcion de l'acòrdi o del desacòrdi entre las idèas. Atal, l'intuicion percep l'existéncia individuala, la demonstracion, aquesta de Dieu; que que siá, lo saber demora limitat al hic and nunc e ven impoderós a probar la necessitat de la coexisténcia de las idèas percebudas. <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichi%C3%A8r:EmileTitle.jpeg" class="mw-file-description"><img alt="couverture de l'Émile de Rousseau" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/EmileTitle.jpeg/220px-EmileTitle.jpeg" decoding="async" width="220" height="384" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/EmileTitle.jpeg/330px-EmileTitle.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/EmileTitle.jpeg/440px-EmileTitle.jpeg 2x" data-file-width="1254" data-file-height="2188" /></a><figcaption>Emili d De l'educacion, edicion olandesa.</figcaption></figure> L'Emili, publicat en 1762 per <a href="/wiki/Jean-Jacques_Rousseau" title="Jean-Jacques Rousseau">Jean-Jacques Rousseau</a> se presenta coma un tractat d'educacion dels jovents divisat en quatre libres: « Lo noirigat », « L'edat de la natura », « La pubertat », « L’edat adulta: lo maridatge, la familha, e l’educacion de las femnas »<a href="#cite_note-105">[95]</a>. fonda sa doctrina educativa sul retorn a la natura: nascut e abalit dins la campanha, noirís a la popa, liberat dels trocèls, l'òme recep una educacion que se fixa coma tòca per la liberacion per l'exemple del còr e de l'intelligéncia. L'instruccion se fa per l'observacion dels fenomèns naturals e de la solidaritat sociala. L'educacion morala, fondada sul respècte e l'estima de se, es confiada a l'estudi de l'istòria ancianan e de la vida dels òmes celèbres del passat, puèi pel viatge. La religion es d'òrdre natural e non revelada, amb una divinitat benvolenta regulant l'univèrs, una alma imortala, la justícia e la vertut innatas. La femna, ela, deu èsser abalida per servir e consolar l'òme, que li deu docilitat e somission. Los primièrs capítols del raconte del mostre presentan d'elements manlevats a Locke e Rousseau. Dos grandas estapias se destrian: lo despert a la consciéncia cognitiva e la pujada a consciéncia morala. La primièra sse realiza pas a pas, l'accès a sovenir, çò qu'implica una pensada prealabla a l'acquisicion del lengatge, l'aprendissatge de las sensacions e de las percepcions, lutz, plaser, causa e, efièch,<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Etc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:Etc (la pagina existís pas)">Modèl:Etc</a><a href="#cite_note-106">[96]</a>; la segonda se raliza d'en primièr negativament fàcia a « la barbaria umana », puèi positivament mercé a la familha De Lacey, provesissent de beutat (musica), de doçor (la filha del lar), permetent la compreneson de las relacions familhalas e tanben de la diferéncia entre las classas de la societat; ven fin finala l'aprendissatge de la lectura (Werther, <a href="/wiki/Plutarc" title="Plutarc">Plutarc</a>, Milton, Volney) e de l'escritura<a href="#cite_note-107">[97]</a>. Pasmens, Mary Shelley s'esfòrça de dissociar l'impression qu'a Victor de sa creatura d'aquesta que vol far espelir pel lector: se lo primièr se convenc que lo mostre es l'incarnacion del mal, aparten al segond de comprene qu'aquesta marridesa li es pas innata mas lo resultat del contacte amb la societat, lo mespres, lo rebut provocant sa metamorfòsi en èsser venjaire e murtrièr. Aquí, Mary Shelley demora fidèla als ensenhaments de <a href="/wiki/John_Locke" title="John Locke">Locke</a> qu'aviálegit en 1815, de <a href="/wiki/Jean-Jacques_Rousseau" title="Jean-Jacques Rousseau">Rousseau</a>, tanben mencionat dins son jornal, e de <a href="/w/index.php?title=William_Godwin&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Godwin (la pagina existís pas)">William Godwin</a><a href="#cite_note-Robert_Ferrieux-47-108">[98]</a>. Lo plaid per l'obtencion d'una companha remanda al Paradís perdut de <a href="/w/index.php?title=John_Milton&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Milton (la pagina existís pas)">Milton</a>: pasmens se Mary Shelley fa pas cap d'allusions a de besonhs sexuals, la realizacion d'aqueste èsser feme pel mèsme creator (genitor d'un biais) implica una possibla relacion incestuosa, çò qu'apond a la violéncia facha a la maire-natura e fa mai greu lo blasfèma,<a href="#cite_note-109">[N 11]</a>. <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="La_Revolucion_francesa_e_los_Romantics">La Revolucion francesa e los Romantics</h5>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=34" title="Modificar la seccion : La Revolucion francesa e los Romantics" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=34" title="Edita el codi de la secció: La Revolucion francesa e los Romantics">Modificar lo còdi</a>]</div> Tan Godwin que Wordsworth èran convencuts que la <a href="/wiki/Revolucion_Francesa" title="Revolucion Francesa">Revolucion francesa</a> dubrissiá una novèla èra d'esper: levada del despotisme, la sociatat podava alara se renovar per la rason universala, lo novèl òrdre se fondant suls <a href="/wiki/Dreches_de_l%27%C3%92me" title="Dreches de l'Òme">dreches de l'Òme</a>. Mai la prefàcia de las Baladas liricas, redigidas per l'edition de 1798 per Wordsworth prevei l'aveniment d'un òme novèl. L'eròi de Mary Shelley, Frankenstein, agís en conformitat amb aqueste principi, preocupat dempuèi lo començament de crear una version perfiècha de l'èsser uman e, coma Walton, lo primièr narrator, aqueste explorator <a href="/wiki/Idealisme" title="Idealisme">idealista</a>, se vei en eròis <a href="/wiki/Promet%C3%A8u" title="Prometèu">prometèu</a> desfisant lo legislator perdut dins la tradicion e la reaccion. Al subjècte, Mary seguís son espos qui, dins son panflet A Defence of Poetry soslinha lo ròtle primordial de l'art e descriu l'artista coma "lo legislator del mond<a href="#cite_note-110">[99]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tematica">Tematica</h3>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=35" title="Modificar la seccion : Tematica" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=35" title="Edita el codi de la secció: Tematica">Modificar lo còdi</a>]</div> Se Frankenstein pòt apareisser coma una òbra literària fabricada amb d'autres escrichs, procés qu'unes criticas nomenan « bibliogenèsi », s'es acompanhat de referéncias crosadas a la literatura de l'epòca e inspirat per la poesia <a href="/wiki/Romantisme" title="Romantisme">romantica</a>, se fin finala demora escrich al biais gotic, lo resultat, coma las òbras de Victor, diferís plan d'aquestes modèls<a href="#cite_note-111">[100]</a>. Son tèma màger es aquel de la transgression, a l'encòp <a href="/wiki/Promet%C3%A8u" title="Prometèu">prometèa</a> dins l'acte de creacion e <a href="/wiki/Estetica" title="Estetica">estetica</a> per son cult del <a href="/wiki/Sublim" title="Sublim">sublim</a>, mai, de criticas i veson, mas a tort que lo sublim, luènh d'i servir d'ornament, n'es lo ròtle foncional, sonqu'un raconte de viatge amb una intriga (a travelogue with a plot)<a href="#cite_note-112">[101]</a>. Mai, l'associacion del sublim a la terror lo liga al roman gotic, qu'atenh amb el sa culminacion e capvira dins un al delà literari<a href="#cite_note-113">[102]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Mite_de_Prometèu">Mite de Prometèu</h4>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=36" title="Modificar la seccion : Mite de Prometèu" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=36" title="Edita el codi de la secció: Mite de Prometèu">Modificar lo còdi</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichi%C3%A8r:Eduard_M%C3%BCller_Prometheus_Alte_Nationalgalerie.jpg" class="mw-file-description"><img alt="sculpture de Prométhée par Eduard Müller" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Eduard_M%C3%BCller_Prometheus_Alte_Nationalgalerie.jpg/220px-Eduard_M%C3%BCller_Prometheus_Alte_Nationalgalerie.jpg" decoding="async" width="220" height="375" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Eduard_M%C3%BCller_Prometheus_Alte_Nationalgalerie.jpg/330px-Eduard_M%C3%BCller_Prometheus_Alte_Nationalgalerie.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Eduard_M%C3%BCller_Prometheus_Alte_Nationalgalerie.jpg/440px-Eduard_M%C3%BCller_Prometheus_Alte_Nationalgalerie.jpg 2x" data-file-width="2112" data-file-height="3602" /></a><figcaption><a href="/wiki/Promet%C3%A8u" title="Prometèu">Prometèu</a> per Eduard Müller.</figcaption></figure> <a href="/wiki/Mary_Shelley" title="Mary Shelley">Mary Shelley</a> d'en primièr insistís sus la renovacion de la vielha legenda de <a href="/wiki/Promet%C3%A8u" title="Prometèu">Prometèu</a>, qu'ela l'aviá conegut subretot legissent <a href="/wiki/Ovidi" title="Ovidi">Ovidi</a>, mai que la quista del saber interdit es centrala a la poesia <a href="/wiki/Romantisme" title="Romantisme">romantica</a>, subretot per <a href="/wiki/Lord_Byron" title="Lord Byron">Byron</a> e <a href="/wiki/Mary_Shelley" title="Mary Shelley">Shelley</a><a href="#cite_note-114">[103]</a>. Max Duperray nota que lo sens del nom "Prometèu" ("aqueste de sosca"), ven sul pic <a href="/wiki/Ironia" title="Ironia">ironic</a> qu'es justament la qualitat que manca a Victor, creator inconscient de las implicacions moralas de son acte e dels besonhs sentits per sa creatura<a href="#cite_note-Max_Duperray-31-115">[104]</a>. Son istòria es aquesta d'una progressiva destruccion, coma se, al biais romantic, corteja la tortura de se: passa la lei naturala en deschifrant lo secret de l'univèrs, e sa creacion, resultat pasmens tecnicament fruchós de sas recercas, anienta sa familha e sos amics, tot l'alienant de sos fraires. Lo tractament que Mary Shelley li faguèt subir seguís a l'encòp lo mite grèc, lo panaire de fuòc, e d'autres lo mite latin, lo creator d'un òme, çò que lo mena, escrich Jean-Jacques Lecercle, a una certa ambiguïtat dins sa sanccion de las quistas respectivas de Walton e de Victor. "Lo contraste es pas entre aquestas doas figuras, çò escrich, mas a l'interior de caduna d'elas"<a href="#cite_note-116">[105]</a>. Atal, d'en primièr al vejaire scientific, cadun passa una limita de l'interdit, l'un geograficament s'obstinant a forçar un passatge cap al Nòrd, l'autre d'en primièr moralament fasent afront al tabó de la beluga de vida, puèi socialament al vejaire lo desastre del resultat. Pasmens, la primièra leiçon que sembla tirar Mary Shelley es que se lo paravent de las bonas intencions demora impoderós a amagar lo desir de glòria personala, demora pas mens que lo projècte animant los dos aventurièrs garda sa noblesa, quitament se sa realizacion lo es pas pus<a href="#cite_note-Max_Duperay-32-117">[106]</a>. <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichi%C3%A8r:Edmund_Burke2_c.jpg" class="mw-file-description"><img alt="portrait de Edmund Burke" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/14/Edmund_Burke2_c.jpg" decoding="async" width="180" height="232" class="mw-file-element" data-file-width="180" data-file-height="232" /></a><figcaption>Edmund Burke.</figcaption></figure> Inerent a l'idèa prometèa se fa jorn tanben dins lo libre un questionament <a href="/wiki/Estetica" title="Estetica">estetic</a> fondat sus la nocion de <a href="/wiki/Sublim" title="Sublim">sublim</a>, tal coma foguèt expausat per Edmund Burke en <a href="/wiki/1756" class="mw-redirect" title="1756">1756</a><a href="#cite_note-118">[107]</a>. Segon Burke, sublim e terror son ligats e naisson de l'escur, de la grandor, del vast, breu de l'estabosiment (astonishment)<a href="#cite_note-119">[108]</a>. Atal, quand Frankenstein comença son funest viatge dins los Alps, descriu sa contemplacion del <a href="/wiki/Mont_Blanc" title="Mont Blanc">Mont Blanc</a> dins una lenga extatica remembrant la poesia <a href="/wiki/Percy_Bysshe_Shelley" title="Percy Bysshe Shelley">shelleyeneca</a><a href="#cite_note-120">[109]</a>: "lo bruch del riu [...], poténcia pròcha de l'omnipoténcia, [...] beutat singulara [...], qu'intensifiquèron fins al sublim los Alps grandioses" o "la sublimitat e la magnificéncia d'aquestas scenas m'emplís d'extasi fins al sublim"<a href="#cite_note-121">[110]</a>. "Al contrari dels efièchs scenics sensacionals d'una Sra Radcliffe, escriu Rieger, las immensitats <a href="/wiki/Artic" title="Artic">articas</a> de Mary Shelley possedisson una desolacion que los romancièrs gotics se risquèron rarament"<a href="#cite_note-122">[111]</a>. La nocion de sublim s'installa progressivament dins Frankenstein: d'en primièr associada a une magnificéncia e una doçor eritadas de <a href="/wiki/Jean-Jacques_Rousseau" title="Jean-Jacques Rousseau">Rousseau</a> e tanben <a href="/wiki/Percy_Bysshe_Shelley" title="Percy Bysshe Shelley">P. B. Shelley</a><a href="#cite_note-123">[N 12]</a>,<a href="#cite_note-124">[112]</a>, se focalisa enseguida sus la grandor e l'inquietud que provòca la tempèsta, alara vertadièr leitmotiv del roman. L'exterior genèra lèu son reson interior: "Al fons de mon èsser, sentiái passar lo buf de l'insurreccion e del revolum", s'exclama lo jove Victor après aver vist lo liuç raiar los grands arbres<a href="#cite_note-Max_Duperray-36-125">[113]</a>. Fin finala, en mai del grandiòse dels pics e dels vabres<a href="#cite_note-126">[N 13]</a>,<a href="#cite_note-127">[114]</a>, coma l'explica Lecercle, al contrari del classic que privilegia la beutat, per son òrre fisic puèi moral, la creatura que crea Victor acaba per generar d'esperse lo sublim: "I seràn reconeguts, çò escrich, son univèrs abitual: auratges, glacièrs, sornièras. S'i reconeis tanben son caractèr: coleric, mas tanben portat cap a la malenconiá"<a href="#cite_note-128">[115]</a>. I a aquí, de segur semenat de <a href="/wiki/Romantisme" title="Romantisme">Romantisme</a><a href="#cite_note-129">[N 14]</a>, de fórt resons del genre gotic<a href="#cite_note-130">[116]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Influéncia_gotica">Influéncia gotica</h4>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=37" title="Modificar la seccion : Influéncia gotica" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=37" title="Edita el codi de la secció: Influéncia gotica">Modificar lo còdi</a>]</div> <a href="/wiki/Mary_Shelley" title="Mary Shelley">Mary Shelley</a> aviá una granda curiositat per l'estranh<a href="#cite_note-131">[N 15]</a>, lo demoniac o lo subrenatural<a href="#cite_note-132">[117]</a> ; alara, es naturalament que contunhèt la dralha sensacionalista de la literatura dicha « frenetica »<a href="#cite_note-Max_Duperray-39-133">[118]</a>. Donc eritèt d'una panoplia de sornièras, d'auratges, de liuces de luna, totes nimbats d'un meravelhós d'esséncia magica, amb per interprètas "de monjas clausatrada, d'armaduras gigantas, d'espèctres encadenadas, de femnas sens tèstas", brèu, una "maquinariá per far paur, dessenhent una tipigrafia d'esglasi" (fear). <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Substitucion_de_la_terror_per_l'òrre">Substitucion de la terror per l'òrre</h5>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=38" title="Modificar la seccion : Substitucion de la terror per l'òrre" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=38" title="Edita el codi de la secció: Substitucion de la terror per l'òrre">Modificar lo còdi</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichi%C3%A8r:Lewis_-_Le_Moine_Maradan_tome1_1811.jpeg" class="mw-file-description"><img alt="Frontispice du roman Le Moine de Lewis" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Lewis_-_Le_Moine_Maradan_tome1_1811.jpeg/220px-Lewis_-_Le_Moine_Maradan_tome1_1811.jpeg" decoding="async" width="220" height="355" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Lewis_-_Le_Moine_Maradan_tome1_1811.jpeg/330px-Lewis_-_Le_Moine_Maradan_tome1_1811.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Lewis_-_Le_Moine_Maradan_tome1_1811.jpeg/440px-Lewis_-_Le_Moine_Maradan_tome1_1811.jpeg 2x" data-file-width="1278" data-file-height="2061" /></a><figcaption>Fronstispici de Monge (tòm I).</figcaption></figure> L'un dels debats de l'epòca portant sus la plaça del mal e del ben dins l'esperit uman, e alara sus la natura d'una <a href="/wiki/Estetica" title="Estetica">estetica</a> de la terror, causís per oposicion l'« orror »<a href="#cite_note-134">[119]</a>, implicant mai lo lector dins las prigondors transgressivas dels eròis. Alara, se fond dins lo novèl vam del gotic qu'illustran ja un dels visitaire de la Villa Diodati, M. G. Lewis, amb Lo Monge, e l'aristocrata Beckford amb Vathek. S'agís ara d'interiorizar l'espant<a href="#cite_note-135">[120]</a>, e alara, Frankenstein "testimònia d'una maturacion del gent gotic"<a href="#cite_note-Max_Duperray-40-136">[121]</a>, çò que <a href="/w/index.php?title=Muriel_Spark&action=edit&redlink=1" class="new" title="Muriel Spark (la pagina existís pas)">Muriel Spark</a> descriu coma a l'encòp "una cima e un arrèst de mòrt, los mistèris essent resolguts pel questionament racional"<a href="#cite_note-137">[122]</a> e, apond Francis Lacassin, lo subrenatural interpreta " de biais materialista"<a href="#cite_note-F._Lacassin-41-138">[123]</a>. Mai, la factura del roman, amb per encastre del raconte un escambi epistolar « de bona lei »<a href="#cite_note-Max_Duperray-42-139">[124]</a>, se trapa plan luènh del roman dich esglasiant. Sèm entre gents de bona companhia, Sra Saville legís las letras de son fraire (Walton) dins son salon ric de Londres; los aujòls de Victor son de notables de la vila de Genèva, los De Lacey dels païsans puslèu rafinats, pastats de vertuts domesticas<a href="#cite_note-Robert_Ferrieux-36-140">[125]</a>. Frankenstein, privilegiant lo seriós del racional a las divagacions de l'imaginari, obesit a de reflèxes de conducha inculcats per son educacion. Pas res d'estonant, donc, que sa creatura siá tanben dotada d'una curiositat scientifica pròcha de l'afan cultural e se despèrta per l'intellècte a las beutats del mond. En soma, totes aquestes personatges vivon dins los libres, obratges de viatge coma Walton, de filosofia per Victor, de literatura subretot pel mostre<a href="#cite_note-Max_Duperay-43-141">[126]</a>. Vibrant a las beutats de la natura, atendrits pel « bonaür terrèstre », entosiasmats pel grandiós de las cimas, an fe dins las "vertuts reparatriças de l'òdre natural". Dins aqueste òrdre borgés, l'excès ven suspècte, la prèissa nociva, la frenesia reprensibla. Atal se vei dessenhar a l'amagat un procés <a href="/wiki/Ironia" title="Ironia">ironic</a> latent qu'an per tòca de minar l'eloquéncia lirica dels personatges, subretot las aviadas de Victor. Lo passatge just un pauc marcat al « grotèsc » (ludicrous) per excès ven coma un castig literari que Mary Shelley infligís a son personatge; per el, lo sòmi ven l'existéncia reala e, alara, après la mòrt d'Elizabeth, es sonque pendent lo sòm que pòt « gostar la jòia » : l'autor sembla avertir lo lector contra l'engana de las aparéncias. Alara, las intrigas del mostre venon una vertadièra leiçon per l'exemple, exemple a contrario de las consequéncias d'un acte deseimat, donc perturbator e transgressiu<a href="#cite_note-142">[127]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="L'ironia_fondatritz_del_tèxte">L'ironia fondatritz del tèxte</h4>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=39" title="Modificar la seccion : L'ironia fondatritz del tèxte" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=39" title="Edita el codi de la secció: L'ironia fondatritz del tèxte">Modificar lo còdi</a>]</div> Aquò es l'argument desvelopat per George Levine dins sa lectura de la tradicion realista de Frankenstein: las convencions del lengatge gotic son utilizadas, mas per fondar melhor l'ironia fondatritz del tèxte: a l'oposat de Melmoth, Frankenstein a pas fach de pacte amb lo <a href="/w/index.php?title=Diable&action=edit&redlink=1" class="new" title="Diable (la pagina existís pas)">Diable</a><a href="#cite_note-143">[128]</a>. Son acte ten d'un vam generós (lo quita mostre ne conven), e es possedit pel desir obsessional del sabent que "que s'acarnís a crear coma mai tard s'acarnirà a destruire"<a href="#cite_note-144">[129]</a>. Atal, aqueste roman conjuga lo realisme amb l'estetica del sublim per aquestes que Max Duperray nomena "fàcia a fàcia amb lo mostre"<a href="#cite_note-Max_Duperray-46-145">[130]</a> qu'aficha sa semantica de l'agach (monstare) e los dangièrs que l'acompanhan: engana de las aparéncias, conviccion <a href="/wiki/Immanuel_Kant" title="Immanuel Kant">kanciana</a> que la beutat es simbòl de ben e la laidor fisica, ipso facto, son invèrs. E l'eloquéncia - aquesta aparéncia dels mots - ven suspècta, a la mesura de la <a href="/wiki/Retorica" title="Retorica">retorica</a> <a href="/wiki/Romantisme" title="Romantisme">romantica</a> noirissent lo sublim, d'onr, çò conclutz, "l'autre sens de "mostre", monstrum, lo signe, la profesia, la mesa en garda", pas pus veïcul de la realitat mas dintrada en matèria de l'irrepresentable: lo mostre es d'esperse un avís, signe dels dieus, repròchi en viu. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Lo_motiu_del_doble">Lo motiu del doble</h4>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=40" title="Modificar la seccion : Lo motiu del doble" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=40" title="Edita el codi de la secció: Lo motiu del doble">Modificar lo còdi</a>]</div> Frankenstein illustra, segon <a href="/w/index.php?title=Masao_Miyoshi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Masao Miyoshi (la pagina existís pas)">Masao Miyoshi</a>, la tradicion <a href="/wiki/Romantisme" title="Romantisme">romantica</a> de la personalitat divisada (the divided self)<a href="#cite_note-146">[131]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="L'ambivaléncia_constitutiva">L'ambivaléncia constitutiva</h4>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=41" title="Modificar la seccion : L'ambivaléncia constitutiva" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=41" title="Edita el codi de la secció: L'ambivaléncia constitutiva">Modificar lo còdi</a>]</div> Mèsme pels siues, <a href="/wiki/Mary_Shelley" title="Mary Shelley">Mary Shelley</a> demorèt puslèu misteriosa. Lòrd Dillion, per exemple, soslinha la diferéncia existent entre sos escrichs e son biais d'èsser: "A la legir, çò escrich, se la jutjariá entosiasta, pro indiscrèta e quitament extravaganta"; alara que dins sa vida de femna, èra "destibada, calma e fòrça plan femenina<a href="#cite_note-147">[132]</a>. Simple escart entre l'art e la vida o puslèu, segon Mary Poovey, una "division de se" (self-division)<a href="#cite_note-148">[133]</a>? Filha de dos celèbres rebèls romantics, esposa un tresen, se vegèt, d"empuèi joventa, encoratjada a "s'inscriure sul registre de glòria", de se probar d'esperela per son imaginacion e sa pluma. Çò fasent, renoncièt pas a se conformar al modèl prevalent de la femna se consacra a sa familha, amagada e non carrierista. D'ont aquesta forma d'ambivaléncia, veire d'ambiguïtat caracterizant son expression. Atal, la prefàcia a Frankenstein de 1818 critica l'imaginacion egoïsta avent donat la vida a une mostruositat òrra, segur, mas atrasenta. En 1831, pasmens, aplica aqueste mèsme jutjament a la siena transgression, tot en apondant que tot artista es victime d'un implacable destin, çò qu'auça de tant l'expression artistica d'una femna e la nautor d'un mite<a href="#cite_note-149">[134]</a>. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichi%C3%A8r:William_Hogarth_-_Caliban.JPG" class="mw-file-description"><img alt="Caliban peint par William Hogarth" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/William_Hogarth_-_Caliban.JPG/220px-William_Hogarth_-_Caliban.JPG" decoding="async" width="220" height="400" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/William_Hogarth_-_Caliban.JPG/330px-William_Hogarth_-_Caliban.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/William_Hogarth_-_Caliban.JPG/440px-William_Hogarth_-_Caliban.JPG 2x" data-file-width="448" data-file-height="814" /></a><figcaption>Caliban, vist per William Hogarth.</figcaption></figure> Aqueste ambivaléncia constitutiva, se dramatizant en de scènas, confrontacions o quadres, s'encontran tot lo long del tèxte. Al capítol VII, Victor s'exclama al subjècte del mòstre: "Vesiái, dins aqueste èsser qu'aviái desencadenat al mièg dels òmes, dotat de la volontat e de la poténcia de realizar de projècte òrres, coma l'acte qu'acabava de complir, que lo mièu vampire, lo mièu fantasma liberat de la tomba". Atal, quand lo mostre agís, e el, çò reconeis, qu'es copable: se lo sabent temerari qu'aviá estat es lèu escartat, son ombra lo seguís ont qu'ane, a l'imatge del demòni s'agafant al vièlh marin dins lo poèma de Coleridge<a href="#cite_note-150">[135]</a>. Pareis aquí una <a href="/wiki/Simpatia" title="Simpatia">simpatia</a> amagada entre lo creator e sa creatura, mas qu'escarta al plen jorn dins lo langui del mostre a la mòrt del sabent. Los imatges de naissença, d'eritièr e de mòrt de l'ascendant que semena lo tèxte seguís la dralha regressiva de Victor que, negant la partida escura de son èsser, rebuta son doble monstrós, a contrari de <a href="/w/index.php?title=Prospero_(Shakespeare)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Prospero (Shakespeare) (la pagina existís pas)">Prospero</a> reconeissent <a href="/wiki/The_Tempest" title="The Tempest">Caliban</a><a href="#cite_note-151">[136]</a>,<a href="#cite_note-152">[N 16]</a>. Segon George Levine, aqueste motiu del Doppelgänger<a href="#cite_note-153">[N 17]</a>, variacion sul tèma de l'alienacion identitari, s'espandís al delà de Frankenstein, per exemple a Elizabeth e Justine que s'accusan de crimes non comeses. Atal "lo trèble se roncèt sus l'autonomia de la personas al benefici del nos edipèu sostendent lo roman<a href="#cite_note-154">[137]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="«_Edip_o_la_maire_macabra?_»_(Claire_Kahane)">« Edip o la maire macabra? » (Claire Kahane)</h4>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=42" title="Modificar la seccion : « Edip o la maire macabra? » (Claire Kahane)" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=42" title="Edita el codi de la secció: « Edip o la maire macabra? » (Claire Kahane)">Modificar lo còdi</a>]</div> Creant dins la dolor, Victor usurpa lo ròtle de la femna que, absenta de l'esfèra sociala e dels sentiments, "n'es pas mens lo subjècte imaginari que problematiza lo raconte"<a href="#cite_note-155">[138]</a>. Se sostrai progressivament a l'òrdre diurn que li conven pas, aqueste de son paire, patriarca defensor de la lei, que condamna, incarcèra e executa, per se refugiar dins lo regime nocturn ont las leis de la reproduccion esapan a l'esquèma de las successions. Es una retrirada regressiva, ont domina lo secret desir de conferir la vida e ont regna l'òrdre mairal<a href="#cite_note-Max_Duperray-67-156">[139]</a>. Mai, a Walton, Frankenstein evòca aqueste secret, l'impossible de dire, "aqueste de la naissença dels enfants, çò que'n se pòt pas parlar, que sonque se pòt somiar dins l'isolament d'un univèrs matricial, coma aqueste d'un laboratòri". Es un sòmi de Frankenstein de sugur plen de sens: alara que son trabalh es complit, i baisa Elizabeth, sa sòrra adoptiva e futura esposa, que, dins l'estrencha, se muda en còrs de la maire mòrta. L'ambicion de possedar lo formidable secret de l'univèrs e de crear la vida serà associada a l'espectacle de la maire perduda? Segon la formulacion de Max Duperray, "l'acte creator [...] pòt se legir coma concomitant de la desapareisson de la maire, gaireben compensatòri". Segon J. M. Hill, l'introspeccion que practica, d'en primièr lucid mas lèu maladiu, torna montar lo mecanisme fatal avent menat del bonaür familhal al drama, de la lutz a la sornièra; e ne ven al maridatge del paire que, en l'esposant, salvèt una orfanèla, esquèma tornant amb Elizabeth<a href="#cite_note-157">[140]</a>. D'ont una contradiccion flagrant del raconta, orror nascuda d'intencions tocantas, crime perpetrat al nom de grands sentiments, desir autodestrusit dins sa realizacion<a href="#cite_note-Max_Duperray-70-158">[141]</a>. Coma lo remebra Claire Kahane, se le lector masculin vei puslèu l'intriga <a href="/wiki/Compl%C3%A8xe_d%27Edip" title="Complèxe d'Edip">edipiana</a> e l'aflorament incestuós, "la critica feminista articula lo tèxte sul ròtle de la <a href="/wiki/Dan%C3%A7a_macabra" title="Dança macabra">dança macabra</a>, preséncia espectrala que lo còrs ven sinimime del secret ont se confondan maire e filha dins lo rebat en miralh"<a href="#cite_note-159">[142]</a>. La terror gotica d'aqueste roman seriá aquela de la procreacion? <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="L'inscripcion_dins_l'òrdre_del_lengatge">L'inscripcion dins l'òrdre del lengatge</h4>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=43" title="Modificar la seccion : L'inscripcion dins l'òrdre del lengatge" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=43" title="Edita el codi de la secció: L'inscripcion dins l'òrdre del lengatge">Modificar lo còdi</a>]</div> Lo mostre aficha de contunh son desir de s'inscriure dins l'òrdre del lengatge, lo sol que dispausa  impunidament. Alara, contunha l'ambicion de son creator alter ego, coma totes los narrators del raconte que pòdon "dissecar, analizar, donar de nom"<a href="#cite_note-160">[143]</a>. Cadun d'eles apartenon a la cadena signifianta a que lo mostre aspira e per realizar son desir, aquerís la « sciéncia divina »<a href="#cite_note-161">[144]</a> e sos primiers mots designan los ligams familhals. Pasmesn, soslinha Peter Brooks, "son inciacion linguistica [...] li apren sens deca que lo lengatge es del costat de la cultura e non d'aquel de la natura [...], descobèrta vitala, que lo costat de la natura es irremediablament marcat per l'abscéncia, lo mostruós" <a href="#cite_note-162">[145]</a>. Atal, lo roman se separa dels atenduts <a href="/wiki/Jean-Jacques_Rousseau" title="Jean-Jacques Rousseau">rousseauistas</a> d'una natura <a href="/wiki/Jardin_d%27Ed%C3%A8n" title="Jardin d'Edèn">edenica</a><a href="#cite_note-Max_Duperay-73-163">[146]</a>. Puslèu fòrça demoniaca e amorala, es en ela que Frankenstein trapa los ingredients « naturals » de son ambicion « contra natura ». Coma l'escriu Max Duperray, "los objèctes son là, mas es lor mesa en relacion que fa problèma, lor interrelacion e lo sistèma de significacion qu'aquò implica". <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="La_nonresolucion_del_tèxte">La nonresolucion del tèxte</h4>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=44" title="Modificar la seccion : La nonresolucion del tèxte" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=44" title="Edita el codi de la secció: La nonresolucion del tèxte">Modificar lo còdi</a>]</div> David Collins utiliza dos dels tres òrdres <a href="/wiki/Jacques_Lacan" title="Jacques Lacan">lacanians</a>, l'imaginari e lo simbolic: lo primièr correspond a l'estadi primari del desvelopament, aquel, especular, del miralh, ont lo subjècte se vei illusòriament coma autre; lo segond, ulterior, decriu l'estadi ont accedís al sistèma simbolic organizant la relacion amb altrú, es a dire lo lengatge<a href="#cite_note-164">[147]</a>. Victor, segon el, se situa entre aqueste òrdre segond qu'incarna la societat patriarcala que n'es eissit - es son costat diurne –, e lo primièr que l'embarra dins la solitud de la nuèch e l'escarta dels estudis sul lengatge, çò qu'explica al capítol II. Causís de s'abissa dins l'<a href="/wiki/Esoterisme" title="Esoterisme">esoterisme</a> de las sciéncias magicas, "per ont vòl tornar trobar lo pòl mairal perdut [...] tornant crear la maire per l'artifici de còrs reconstituit"<a href="#cite_note-Max_Duprray-75-165">[148]</a>. Atal, Victor fabricariá lo mostre en reaccion contra l'òrdre simbolic, mas aqueste darrièr refusa sa condamnacion a l'òrdre imaginari: per el, l'exili ven <a href="/wiki/Ontologia" title="Ontologia">ontologic</a><a href="#cite_note-166">[149]</a>. Al subjècte, ni la metafòra del paradís perdut, ni lo subrenatural gotic, ni l'esperit de progrès, nimai lo vam <a href="/wiki/Revolucion_Francesa" title="Revolucion Francesa">revolucionri</a> pòdon dessenhar la natura del roman. Situat, segon Rosemary Jackson, entre l'estranh e lo familièr, fa del mal, non un absolut, mas un fracàs de las ambicions umanas: futilitat dels sòmis racionalistas, inanitat de la subrenatura <a href="/wiki/Romantisme" title="Romantisme">romantica</a>; demora a contemplar sonque "lo ièu coma autre, grotèsca metafòra desfacha de gratificacion"<a href="#cite_note-167">[150]</a>. E, apond Max Duperray, utilizant la formulacion de Rand Miller, "la ficcion inaugurala de l'òme novèl s'abissa dins una entropia, l'indiferenciacion del pòl, la confusion entre l'òme e lo mostre, prefigurant la ficcion terminala, un roman de l'<a href="/wiki/Apocalipsi" title="Apocalipsi">apocalipsi</a>, lo Darrirèr Òme (The Last Man)"<a href="#cite_note-168">[151]</a>,<a href="#cite_note-169">[N 18]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Adaptacions">Adaptacions</h2>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=45" title="Modificar la seccion : Adaptacions" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=45" title="Edita el codi de la secció: Adaptacions">Modificar lo còdi</a>]</div> Lo roman de Mary Shelley foguèt adaptat de biais multiples, al teatre, al ballet, en <a href="/wiki/Benda_dessenhada" title="Benda dessenhada">benda dessenhada</a>, o sota forma de <a href="/wiki/Videoj%C3%B2c" title="Videojòc">videojòcs</a>. Mas es subretot al <a href="/wiki/Cin%C3%A8ma" title="Cinèma">cinèma</a> e a la <a href="/wiki/Television" title="Television">television</a> que l'istòria de Frankenstein es representada, dins de grossas produccions coma dins de serias B. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Teatre_e_literatura">Teatre e literatura</h3>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=46" title="Modificar la seccion : Teatre e literatura" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=46" title="Edita el codi de la secció: Teatre e literatura">Modificar lo còdi</a>]</div> Lo trionfe de Frankenstein li val d'èsser adaptat al <a href="/wiki/Teatre" title="Teatre">teatre</a> a partir de <a href="/wiki/1823" class="mw-redirect" title="1823">1823</a> per <a href="/w/index.php?title=Richard_Brinsley_Peake&action=edit&redlink=1" class="new" title="Richard Brinsley Peake (la pagina existís pas)">Richard Brinsley Peake</a>, dins la pèça Presumption or the Fate of Frankenstein. En <a href="/wiki/1927" class="mw-redirect" title="1927">1927</a>, <a href="/w/index.php?title=Peggy_Webling&action=edit&redlink=1" class="new" title="Peggy Webling (la pagina existís pas)">Peggy Webling</a> signa una novèla version teatrala, simplament titulada Frankenstein. Aquestas pèças, qu'empòrtan de grands succès dins lor temps, contribuiguèron a inspirar los films adaptats mai o mens fidèls al roman. Lo tèxte del libre de Mary Shelley faguèt l'objècte de mai d'una centena d'adaptacions al teatre<a href="#cite_note-170">[152]</a>. Las adaptacions pel ballet foguèron creadas, coma en 1986 amb Frankenstein, the modern Prometheus per Wayne Eagling a <a href="/w/index.php?title=Covent_Garden&action=edit&redlink=1" class="new" title="Covent Garden (la pagina existís pas)">Covent Garden</a><a href="#cite_note-171">[153]</a>, e en 2007 amb Frankenstein per Guilhermo Botelho al Grand Théâtre de Genève. En literatura, foguèron escrichs de variacions a l'entorn del mite, coma <a href="/wiki/Jean-Claude_Carri%C3%A8re" title="Jean-Claude Carrière">Jean-Claude Carrière</a> (autor de sièis romans Frankenstein censats èsser la seguida d'aquel de Mary Shelley) o Brian Aldiss, autor en 1973 del roman de sciéncia-ficcion Frankenstein desliurat, que mescla los personatges de Frankenstein o lo Prometèu modèrne amb una istòria de viatge dins lo temps. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Cinèma_e_television">Cinèma e television</h3>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=47" title="Modificar la seccion : Cinèma e television" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=47" title="Edita el codi de la secció: Cinèma e television">Modificar lo còdi</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichi%C3%A8r:Poster_Frankenstein_film_1910.jpg" class="mw-file-description"><img alt="affiche de la première adaptation cinématographique de Frankenstein en 1910" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Poster_Frankenstein_film_1910.jpg/220px-Poster_Frankenstein_film_1910.jpg" decoding="async" width="220" height="320" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Poster_Frankenstein_film_1910.jpg/330px-Poster_Frankenstein_film_1910.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Poster_Frankenstein_film_1910.jpg/440px-Poster_Frankenstein_film_1910.jpg 2x" data-file-width="500" data-file-height="728" /></a><figcaption><center>Aficha del film mut de 1910.</center></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichi%C3%A8r:Frankenstein%27s_monster_(Boris_Karloff).jpg" class="mw-file-description"><img alt="Boris Karloff grimé en monstre de Frankenstein" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Frankenstein%27s_monster_%28Boris_Karloff%29.jpg/220px-Frankenstein%27s_monster_%28Boris_Karloff%29.jpg" decoding="async" width="220" height="276" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Frankenstein%27s_monster_%28Boris_Karloff%29.jpg/330px-Frankenstein%27s_monster_%28Boris_Karloff%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Frankenstein%27s_monster_%28Boris_Karloff%29.jpg/440px-Frankenstein%27s_monster_%28Boris_Karloff%29.jpg 2x" data-file-width="1194" data-file-height="1499" /></a><figcaption><center><a href="/wiki/Boris_Karloff" title="Boris Karloff">Boris Karloff</a> dins lo ròtle del <a href="/wiki/Mostre_de_Frankenstein" title="Mostre de Frankenstein">mostre</a> (fotografia publicitària pel film La Promesa de Frankenstein, 1935).</center></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichi%C3%A8r:Bride_gip.jpg" class="mw-file-description"><img alt="photogramme du film La fiancée de Frankenstein" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/Bride_gip.jpg/220px-Bride_gip.jpg" decoding="async" width="220" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/Bride_gip.jpg/330px-Bride_gip.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/Bride_gip.jpg/440px-Bride_gip.jpg 2x" data-file-width="516" data-file-height="391" /></a><figcaption><center>La Promesa de Frankenstein, 1935.</center></figcaption></figure> La primièra adaptacion del roman al <a href="/wiki/Cin%C3%A8ma" title="Cinèma">cinèma</a> es realizada en 1910 par <a href="/w/index.php?title=J._Searle_Dawley&action=edit&redlink=1" class="new" title="J. Searle Dawley (la pagina existís pas)">J. Searle Dawley</a>. Es pasmens amb <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_(film,_1931)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Frankenstein (film, 1931) (la pagina existís pas)">lo film sortit en 1931</a>, adaptat de la pèça de <a href="/w/index.php?title=Peggy_Webling&action=edit&redlink=1" class="new" title="Peggy Webling (la pagina existís pas)">Peggy Webling</a><a href="#cite_note-172">[154]</a> e realizat per <a href="/w/index.php?title=James_Whale&action=edit&redlink=1" class="new" title="James Whale (la pagina existís pas)">James Whale</a> per <a href="/w/index.php?title=Universal_Pictures&action=edit&redlink=1" class="new" title="Universal Pictures (la pagina existís pas)">Universal Pictures</a> amb <a href="/wiki/Boris_Karloff" title="Boris Karloff">Boris Karloff</a> dins lo ròtle de la creatura, que lo roman de Mary Shelley dona naissença a una vertadièra vena cinematographica. Le maquilhatge creat per Jack Pierce demora celèbre, e tanben unes aspèctes del film que marcan tant lo public per venir d'<a href="/wiki/Estereotipe" title="Estereotipe">estereotipes</a> de l'espant. En 1935, James Whale fa una seguida, <a href="/w/index.php?title=La_Fianc%C3%A9e_de_Frankenstein&action=edit&redlink=1" class="new" title="La Fiancée de Frankenstein (la pagina existís pas)">La Promesa de Frankenstein</a> (The Bride of Frankenstein), sovent considerat coma un grand classic du genre, superior a son precedent<a href="#cite_note-173">[155]</a>. Aqueste segond film, tot en s'escartant encara mai del roman que lo precedent, fa tanben omenatge a sa genèsi literària en fasent apareisser, dins un prològ, los esposes Shelley e lord Byron. Boris Karloff encara pren son ròtle en 1939 dins un tresen film, <a href="/w/index.php?title=Le_Fils_de_Frankenstein&action=edit&redlink=1" class="new" title="Le Fils de Frankenstein (la pagina existís pas)">Lo Filh de Frankenstein</a>. Lo mostre (interpretat per d'autres actors, coma <a href="/w/index.php?title=Lon_Chaney_Jr.&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lon Chaney Jr. (la pagina existís pas)">Lon Chaney Jr.</a> e <a href="/w/index.php?title=Bela_Lugosi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bela Lugosi (la pagina existís pas)">Bela Lugosi</a>) apareis dins d'autres produccions de la Universal, fins a que lo vam s'acaba dins los ans 1940 A la fin de la decennia seguenta, l'studio Hammer fa una novèla seria de films, que la vedèta es pas pus lo mostre mas lo <a href="/wiki/Victor_Frankenstein" title="Victor Frankenstein">doctor Frankenstein</a>, jogat per <a href="/w/index.php?title=Peter_Cushing&action=edit&redlink=1" class="new" title="Peter Cushing (la pagina existís pas)">Peter Cushing</a> e presentat coma un sabent baug. Lo mite de Frankenstein, vengut l'un dels arquetipes del <a href="/wiki/Filme_d%27orror" title="Filme d'orror">cinèma d'orror</a>, es utilizat dins fòrça films de cinèma e de television. En <a href="/wiki/1994" title="1994">1994</a>, Kenneth Branagh raealiza <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_(film,_1994)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Frankenstein (film, 1994) (la pagina existís pas)">Frankenstein</a> (el meteis jogant Victor Frankenstein e <a href="/wiki/Robert_De_Niro" title="Robert De Niro">Robert De Niro</a> es lo mostre) qu'aqueste còp adapta directament lo roman de Mary Shelley (son títol original es Mary Shelley's Frankenstein). Se pòt tanben citar la miniseria televizada Frankenstein (2004) o lo film Doctor Frankenstein (2015). Mai de cent films s'inspiran de biais mai o mens dirècte del roman de Mary Shelley (o dels films de James Whale) qu'adaptan l'istòria o simplament utilizan los personatges<a href="#cite_note-174">[156]</a>. Mas, une confusion se faguèt amb lo temps dins la ment del public entre <a href="/wiki/Victor_Frankenstein" title="Victor Frankenstein">Victor Frankenstein</a> e <a href="/w/index.php?title=Monstre_de_Frankenstein&action=edit&redlink=1" class="new" title="Monstre de Frankenstein (la pagina existís pas)">lo mostre que creèt</a>. La mespresa, que data de la pèça de <a href="/w/index.php?title=Peggy_Webling&action=edit&redlink=1" class="new" title="Peggy Webling (la pagina existís pas)">Peggy Webling</a>, contunha amb los films de <a href="/w/index.php?title=James_Whale&action=edit&redlink=1" class="new" title="James Whale (la pagina existís pas)">James Whale</a>, e La Promesa de Frankenstein, ont lo mostre e lo sabent an ambedos una "promesa": la creatura, qu'a a l'origina pas de nom, sovent tend a èsser nomenada Frankenstein, e dins una òbras s'utiliza lo nom de Frankenstein quitament se lo personatge de Victor Frankenstein i figura pas. D'autres adaptacions faguèron encontrar la creatura e d'autres personatges de ficcion, coma <a href="/wiki/Dracula" title="Dracula">Dracula</a>, veire <a href="/wiki/Sherlock_Holmes" title="Sherlock Holmes">Sherlock Holmes</a>. La tendéncia comença en <a href="/wiki/1943" class="mw-redirect" title="1943">1943</a> ambn Frankenstein encontra lo lop garon. D"entre las varicions a l'entorn de Frankenstein, i a Frankenstein vs. Baragon (que mèscla lo mite de Frankenstein amb lo genre dels mostres gigants japoneses) realizat en 1965 per <a href="/w/index.php?title=Ishir%C5%8D_Honda&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ishirō Honda (la pagina existís pas)">Ishirō Honda</a>, Dracula, prisonièr de Frankenstein (Drácula contra Frankenstein) e Las Experiéncias eroticas de Frankenstein (La Maldición de Frankenstein) ambedos realizats per <a href="/w/index.php?title=Jes%C3%BAs_Franco&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jesús Franco (la pagina existís pas)">Jesús Franco</a> en 1972, La Resurreccion de Frankenstein (adaptacion de Frankenstein desliurat) de Roger Corman en 1990, Van Helsing de Stephen Sommers en 2004, etc. De films comics o parodics an tanben per subjècte Frankenstein (e/o sa creatura) coma Abbott e Costello encontran Frankenstein (Abbott & Costello Meet Frankenstein) de Charles Barton en 1948 o Frankenstein Junior (Young Frankenstein) de Mel Brooks en 1974. I a tanben Gotic (Gothic) de Ken Russell, sorti en 1986, e Un estiu trevat (Haunted summer) de Ivan Passer, sortit en 1988, dos films que s'inspiran non pas del roman mas de sa genèsi, contan la demorança dels Shelley e de los amics sus las broas del lac Leman. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Benda_dessenhada">Benda dessenhada</h3>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=48" title="Modificar la seccion : Benda dessenhada" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=48" title="Edita el codi de la secció: Benda dessenhada">Modificar lo còdi</a>]</div> D'autors de benda dessenha tanben utilizèron las istòrias e los personatges de Frankenstein, que sián europèus, asiatics o americans. Tanben utilizan los grands tèmas dins un atota novèla istòria. L'Italian Guido Crepax signa en 2002 un Frankenstein qu'adapta dirèctament lo roman de Mary Shelley<a href="#cite_note-175">[157]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Annèxas">Annèxas</h2>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=49" title="Modificar la seccion : Annèxas" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=49" title="Edita el codi de la secció: Annèxas">Modificar lo còdi</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bibliografia">Bibliografia</h3>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=50" title="Modificar la seccion : Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=50" title="Edita el codi de la secció: Bibliografia">Modificar lo còdi</a>]</div> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Fichier:Nuvola_apps_ksig_horizonta.png&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fichier:Nuvola apps ksig horizonta.png (la pagina existís pas)">ligam=|alt=Document utilisé pour la rédaction de l’article|30x30px</a><a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Plume&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:Plume (la pagina existís pas)">Modèl:Plume</a> Textes utilisés pour rédiger l'article.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Tèxte">Tèxte</h4>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=51" title="Modificar la seccion : Tèxte" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=51" title="Edita el codi de la secció: Tèxte">Modificar lo còdi</a>]</div> <ul><li> {{{títol}}}. , introduction et notes de Dr Siv Jansson, Université de Greenwich</li> <li> {{{títol}}}. .<a href="/w/index.php?title=Fichier:Nuvola_apps_ksig_horizonta.png&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fichier:Nuvola apps ksig horizonta.png (la pagina existís pas)">ligam=|alt=Document utilisé pour la rédaction de l’article|30x30px</a><a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Plume&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:Plume (la pagina existís pas)">Modèl:Plume</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Obratges_generals">Obratges generals</h4>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=52" title="Modificar la seccion : Obratges generals" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=52" title="Edita el codi de la secció: Obratges generals">Modificar lo còdi</a>]</div> <ul><li> {{{títol}}}. , réédition Londres, Williams and Norgate, 1951.</li> <li> {{{títol}}}. .<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Plume&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:Plume (la pagina existís pas)">Modèl:Plume</a></li> <li> {{{títol}}}. .</li> <li> {{{títol}}}. .</li> <li> {{{títol}}}. .</li> <li>(<abbr title="">fr</abbr>)  {{{títol}}}. </li> <li> {{{títol}}}. .</li> <li> {{{títol}}}. .</li> <li> {{{títol}}}. </li> <li> {{{títol}}}. .</li> <li> {{{títol}}}. .</li> <li> {{{títol}}}. <a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Plume&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:Plume (la pagina existís pas)">Modèl:Plume</a></li> <li> {{{títol}}}. .</li> <li>(<abbr title="">fr</abbr>)  {{{títol}}}. , <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 83-102.<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Plume&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:Plume (la pagina existís pas)">Modèl:Plume</a></li> <li> {{{títol}}}. , <a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Lire_en_ligne&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:Lire en ligne (la pagina existís pas)">Modèl:Lire en ligne</a>.</li> <li> {{{títol}}}. , chapitre 11 sur Frankenstein.</li> <li> {{{títol}}}. , <a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Lire_en_ligne&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:Lire en ligne (la pagina existís pas)">Modèl:Lire en ligne</a>.</li> <li>(<abbr title="">fr</abbr>)  {{{títol}}}. <a href="/wiki/Especial:Obratge_de_refer%C3%A9ncia/2-87686-028-7" title="Especial:Obratge de referéncia/2-87686-028-7">ISBN 2-87686-028-7</a>. .</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Obratges_e_articles_especifics">Obratges e articles especifics</h4>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=53" title="Modificar la seccion : Obratges e articles especifics" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=53" title="Edita el codi de la secció: Obratges e articles especifics">Modificar lo còdi</a>]</div> <ul><li>(<abbr title="">fr</abbr>)  {{{títol}}}. , <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 10-13.</li> <li>Rieger, « <cite style="font-style:normal;">Dr. Polidori and the Genesis of Frankenstein</cite> », Studies in English Literature 1500-1900, Houston, Rice University MS-46, <abbr class="abbr" title="numèro">no</abbr> 3,‎ <time class="nowrap" datetime="1963">ivèrn 1963</time>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 461-472<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Dr.+Polidori+and+the+Genesis+of+%27%27Frankenstein%27%27&rft.jtitle=Studies+in+English+Literature+1500-1900&rft.aulast=Rieger&rft.date=1963&rfr_id=info%3Asid%2Foc.wikipedia.org%3AFrankenstein+o+lo+Promet%C3%A8u+mod%C3%A8rne" id="COinS_28141">. <a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Plume&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:Plume (la pagina existís pas)">Modèl:Plume</a></li> <li>(<abbr class="abbr" title="Lenga : anglés">en</abbr>) Pollin, « <cite style="font-style:normal;">Philosophical and Literary Sources of Frankenstein</cite> », Comparative Literature, <abbr class="abbr" title="volum">vol.</abbr> 17, <abbr class="abbr" title="numèro">no</abbr> 2,‎ <time class="nowrap" datetime="1965">prima 1965</time>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 97-108<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Philosophical+and+Literary+Sources+of+%27%27Frankenstein%27%27&rft.jtitle=Comparative+Literature&rft.aulast=Pollin&rft.date=1965&rft.volume=17&rfr_id=info%3Asid%2Foc.wikipedia.org%3AFrankenstein+o+lo+Promet%C3%A8u+mod%C3%A8rne" id="COinS_29110">.</li> <li>(<abbr class="abbr" title="Lenga : anglés">en</abbr>) Hume, « <cite style="font-style:normal;">Gothic versus Romantic</cite> », PMLA, Los Angeles, Modern Language Association, <abbr class="abbr" title="volum">vol.</abbr> 84, <abbr class="abbr" title="numèro">no</abbr> 2,‎ <time class="nowrap">mars 1969</time>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 282-290<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Gothic+versus+Romantic&rft.jtitle=PMLA&rft.aulast=Hume&rft.date=1969&rft.volume=84&rfr_id=info%3Asid%2Foc.wikipedia.org%3AFrankenstein+o+lo+Promet%C3%A8u+mod%C3%A8rne" id="COinS_23645"><div style="Margin-top:0.1em ;margin-left:2em; line-height:1.5; margin-bottom:0.5em;">(<abbr title="">fr</abbr>) trad. dans Romantisme noir, Paris, L'Herne, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 37-51.</div></li> <li>(<abbr class="abbr" title="Lenga : anglés">en</abbr>) Cude, « <cite style="font-style:normal;">Mary Shelley's Modern Prometheus</cite> », The Dalhousie Review, Dalhousie, Dalhousie University,‎ <time>1969</time>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 212-225<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Mary+Shelley%27s+Modern+Prometheus&rft.jtitle=The+Dalhousie+Review&rft.aulast=Cude&rft.date=1969&rfr_id=info%3Asid%2Foc.wikipedia.org%3AFrankenstein+o+lo+Promet%C3%A8u+mod%C3%A8rne" id="COinS_25012">.</li> <li> {{{títol}}}. .</li> <li>Dunn, « <cite style="font-style:normal;">Narrative Distance in Frankenstein</cite> », Studies in the Novel, <abbr class="abbr" title="numèro">no</abbr> 6,‎ <time>1974</time>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 408-417<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Narrative+Distance+in+%27%27Frankenstein%27%27&rft.jtitle=Studies+in+the+Novel&rft.aulast=Dunn&rft.date=1974&rfr_id=info%3Asid%2Foc.wikipedia.org%3AFrankenstein+o+lo+Promet%C3%A8u+mod%C3%A8rne" id="COinS_25736">. <a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Plume&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:Plume (la pagina existís pas)">Modèl:Plume</a></li> <li>Rubenstein, « <cite style="font-style:normal;">"My Accurs'd Origin"</cite> », Studies in Romanticism, <abbr class="abbr" title="numèro">no</abbr> 15,‎ <time class="nowrap" datetime="1976">prima 1976</time>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 165-94<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%22My+Accurs%27d+Origin%22&rft.jtitle=Studies+in+Romanticism&rft.aulast=Rubenstein&rft.date=1976&rfr_id=info%3Asid%2Foc.wikipedia.org%3AFrankenstein+o+lo+Promet%C3%A8u+mod%C3%A8rne" id="COinS_24772">. <a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Plume&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:Plume (la pagina existís pas)">Modèl:Plume</a></li> <li>(<abbr title="">fr</abbr>)  {{{títol}}}. <a href="/wiki/Especial:Obratge_de_refer%C3%A9ncia/2-208-03031-1" title="Especial:Obratge de referéncia/2-208-03031-1">ISBN 2-208-03031-1</a>. .</li> <li>(<abbr title="">fr</abbr>)  {{{títol}}}. , <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 244-252.</li> <li> {{{títol}}}. .</li> <li> {{{títol}}}. .</li> <li> {{{títol}}}. .</li> <li> {{{títol}}}. <a href="/wiki/Especial:Obratge_de_refer%C3%A9ncia/0226675289" title="Especial:Obratge de referéncia/0226675289">ISBN 0226675289</a>. <a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Plume&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:Plume (la pagina existís pas)">Modèl:Plume</a></li> <li> {{{títol}}}. , <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 1-63.</li> <li>(<abbr title="">fr</abbr>)  {{{títol}}}. <a href="/wiki/Especial:Obratge_de_refer%C3%A9ncia/2-13-041872-4" title="Especial:Obratge de referéncia/2-13-041872-4">ISBN 2-13-041872-4</a>. </li> <li>Miller, « <cite style="font-style:normal;">The Being and Becoming of Frankenstein</cite> », SubStance, University of Wisconsin Press, <abbr class="abbr" title="volum">vol.</abbr> 18, <abbr class="abbr" title="numèro">no</abbr> 60 (<abbr class="abbr" title="volum">vol.</abbr> 18, <a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:N.&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:N. (la pagina existís pas)">Modèl:N.</a>) « Writing the Real »,‎ <time>1989</time>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 60-74<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=The+Being+and+Becoming+of+%27%27Frankenstein%27%27&rft.jtitle=SubStance&rft.aulast=Miller&rft.date=1989&rft.volume=18&rfr_id=info%3Asid%2Foc.wikipedia.org%3AFrankenstein+o+lo+Promet%C3%A8u+mod%C3%A8rne" id="COinS_26400">. <a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Plume&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:Plume (la pagina existís pas)">Modèl:Plume</a></li> <li> {{{títol}}}. .</li> <li>(<abbr title="">fr</abbr>)  {{{títol}}}. , <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 29-51.<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Plume&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:Plume (la pagina existís pas)">Modèl:Plume</a></li> <li> {{{títol}}}. .</li> <li>Levine, « <cite style="font-style:normal;">Frankenstein and the Tradition of Realism</cite> », Novel, <abbr class="abbr" title="numèro">no</abbr> 7,‎ <time class="nowrap" datetime="1973">davalada 1973</time>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 14-30<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%27%27Frankenstein%27%27+and+the+Tradition+of+Realism&rft.jtitle=Novel&rft.aulast=Levine&rft.date=1973&rfr_id=info%3Asid%2Foc.wikipedia.org%3AFrankenstein+o+lo+Promet%C3%A8u+mod%C3%A8rne" id="COinS_25159">. <a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Plume&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:Plume (la pagina existís pas)">Modèl:Plume</a></li> <li>(<abbr title="">fr</abbr>)  {{{títol}}}. , collection : Littérature comparée, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 3-16.</li> <li>(<abbr title="">fr</abbr>)  {{{títol}}}. .</li> <li>(<abbr title="">fr</abbr>) (<abbr title="">en</abbr>)  {{{títol}}}. <a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Plume&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:Plume (la pagina existís pas)">Modèl:Plume</a></li> <li>(<abbr title="">fr</abbr>) (<abbr title="">en</abbr>)  {{{títol}}}. <a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Plume&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:Plume (la pagina existís pas)">Modèl:Plume</a></li> <li> {{{títol}}}. <a href="/wiki/Especial:Obratge_de_refer%C3%A9ncia/0192838652" title="Especial:Obratge de referéncia/0192838652">ISBN 0192838652</a>. .</li> <li> {{{títol}}}. <a href="/wiki/Especial:Obratge_de_refer%C3%A9ncia/2-13-053550-X" title="Especial:Obratge de referéncia/2-13-053550-X">ISBN 2-13-053550-X</a>. .</li> <li> {{{títol}}}. <a href="/wiki/Especial:Obratge_de_refer%C3%A9ncia/978-2-84734-812-5" title="Especial:Obratge de referéncia/978-2-84734-812-5">ISBN 978-2-84734-812-5</a>. .</li> <li> {{{títol}}}. .</li> <li> {{{títol}}}. <a href="/wiki/Especial:Obratge_de_refer%C3%A9ncia/0-521-25831-6" title="Especial:Obratge de referéncia/0-521-25831-6">ISBN 0-521-25831-6</a>. .</li> <li> {{{títol}}}. <a href="/wiki/Especial:Obratge_de_refer%C3%A9ncia/978-2-8124-4605-4" title="Especial:Obratge de referéncia/978-2-8124-4605-4">ISBN 978-2-8124-4605-4</a>. , <a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Lire_en_ligne&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:Lire en ligne (la pagina existís pas)">Modèl:Lire en ligne</a>, <a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Lire_en_ligne&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:Lire en ligne (la pagina existís pas)">Modèl:Lire en ligne</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ligams_extèrnes">Ligams extèrnes</h3>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=54" title="Modificar la seccion : Ligams extèrnes" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=54" title="Edita el codi de la secció: Ligams extèrnes">Modificar lo còdi</a>]</div> <ul><li class="mw-empty-elt"></li></ul> |----- | valign="middle" colspan="2" class="" style="padding: 0 0.5em; text-align: center; vertical-align: middle; font-size: 1em; line-height: 1em; height: 25px; font-weight: bold; background-color: #E0DBB6; color: #000000;" | Identificants |- ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <a href="/wiki/Bibliot%C3%A8ca_Nacionala_de_Fran%C3%A7a" title="Bibliotèca Nacionala de França">BNF</a> | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r2450626">.mw-parser-output span.default a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/00/Lock_icon_blue.gif")center right no-repeat!important;padding-right:17px!important}.mw-parser-output span.abonament a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")center right no-repeat!important;padding-right:17px!important}.mw-parser-output span.liure a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")center right no-repeat!important;padding-right:17px!important}.mw-parser-output span.limitat a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")center right no-repeat!important;padding-right:17px!important}.mw-parser-output span.pdf a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Icons-mini-file_acrobat.gif/15px-Icons-mini-file_acrobat.gif")center right no-repeat!important;padding-right:17px!important}</style>. ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <a href="/wiki/SUDOC" title="SUDOC">SUDOC</a> | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2450626">. ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <a href="/wiki/Bibliot%C3%A8ca_Nacionala_d%27Espanha" title="Bibliotèca Nacionala d'Espanha">BNE</a> | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2450626">. ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a> | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2450626">. ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <a href="/wiki/VIAF" title="VIAF">VIAF</a> | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2450626">. ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <a href="/wiki/ULAN" title="ULAN">ULAN</a> | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <a href="/wiki/ISSN" title="ISSN">ISSN</a> | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2450626">. ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <a href="/w/index.php?title=ZDB&action=edit&redlink=1" class="new" title="ZDB (la pagina existís pas)">ZDB</a> | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2450626">. ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <a href="/w/index.php?title=DOI&action=edit&redlink=1" class="new" title="DOI (la pagina existís pas)">DOI</a> | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <a href="/w/index.php?title=Joconde&action=edit&redlink=1" class="new" title="Joconde (la pagina existís pas)">Joconde</a> | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2450626">. ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <a href="/w/index.php?title=RKDimages&action=edit&redlink=1" class="new" title="RKDimages (la pagina existís pas)">RKDimages</a> | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <a href="/w/index.php?title=Rijksmonument&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rijksmonument (la pagina existís pas)">Rijksmonument</a> | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <a href="/w/index.php?title=M%C3%A9rim%C3%A9e&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mérimée (la pagina existís pas)">Mérimée</a> | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2450626">. ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <a href="/w/index.php?title=KGS&action=edit&redlink=1" class="new" title="KGS (la pagina existís pas)">KGS</a> | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <a href="/w/index.php?title=Historic_Places_identifier&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historic Places identifier (la pagina existís pas)">Historic Places identifier</a> | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ID d'artista de <a href="/w/index.php?title=MusicBrainz&action=edit&redlink=1" class="new" title="MusicBrainz (la pagina existís pas)">MusicBrainz</a> | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ID album de <a href="/w/index.php?title=MusicBrainz&action=edit&redlink=1" class="new" title="MusicBrainz (la pagina existís pas)">MusicBrainz</a> | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ID d'òbra de <a href="/w/index.php?title=MusicBrainz&action=edit&redlink=1" class="new" title="MusicBrainz (la pagina existís pas)">MusicBrainz</a> | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <a href="/w/index.php?title=IMDb&action=edit&redlink=1" class="new" title="IMDb (la pagina existís pas)">IMDb</a> | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2450626">. ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <a href="/w/index.php?title=NOR&action=edit&redlink=1" class="new" title="NOR (la pagina existís pas)">NOR</a> | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2450626">. ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Legislator | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <a href="/w/index.php?title=ISO_standard&action=edit&redlink=1" class="new" title="ISO standard (la pagina existís pas)">ISO standard</a> | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2450626">. ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Identificant BHL | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Identificant ITIS | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Identificant IUCN | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Identificant NCBI | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Identificant TPDB | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Identificant GBIF | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Identificant WoRMS | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Numèro EE | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Indicatiu | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Còde <a href="/w/index.php?title=AITA&action=edit&redlink=1" class="new" title="AITA (la pagina existís pas)">AITA</a> | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Còde <a href="/w/index.php?title=OACI&action=edit&redlink=1" class="new" title="OACI (la pagina existís pas)">OACI</a> | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Còde mnemonic | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Identificant JPL Small-Body Database | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Còde de l'observatòri Minor Planet Center | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Identificant Structurae | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Identificant Emporis | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Numèro CAS | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | numèro EINECS | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | SMILES | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | InChI | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | InChIKey | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Còde ATC | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Numèro E | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Identificant UNII | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Numèro RTECS | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Identificant ChemSpider | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Identificant PubChem (CID) | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Numèro ZVG | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Identificant ChEBI | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Numèro ONU | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Còde Kemler | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Identificant Drangbank | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Mencion de dangièr SGH | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Identificant Wine AppDB | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | Identificant d'un satellit NSSDC | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | ! width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | SCN | width="50%" style="line-height: 1.2em !important;" | |- style="vertical-align:top; text-align:left;" | colspan="2" | <table style="border-collapse: collapse; width: 100%"> <tbody><tr valign="middle"> <td style="padding-right: 1em;"><a href="/wiki/Fichi%C3%A8r:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="27" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> prepausa de documents multimèdia liures sus <a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Frankenstein_(book)?uselang=oc">Frankenstein o lo Prometèu modèrne</a>. </td></tr></tbody></table> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.frankensteinfilms.com">www.frankensteinfilms.com</a> - Frankenstein : films et roman et jeux (en anglais)</li> <li>Lire en anglais <a class="external text" href="https://fr.wikisource.org/wiki/en:Frankenstein,%20or%20the%20Modern%20Prometheus">Frankenstein, or the Modern Prometheus sur wikisource (en)</a></li> <li>Lire en français <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130124073730/http://www.diogene.ch/IMG/pdf/shelley_frankenstein.pdf">Frankenstein, éditions Diogène Ebooks libres et gratuits (fr)</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190213205640/http://bcs.fltr.ucl.ac.be/FE/02/Promethee.html">De l'âge d'or à Prométhée : le choix mythique entre le bonheur naturel et le progrès technique</a></li> <li>(<abbr title="">fr</abbr>) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://victoria-aufildeslectures.blogspot.com/search/label/Shelley/">Frankenstein ou le Prométhée moderne, version audio</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nòtas">Nòtas</h3>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=55" title="Modificar la seccion : Nòtas" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=55" title="Edita el codi de la secció: Nòtas">Modificar lo còdi</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Referéncias">Referéncias</h3>[<a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&veaction=edit&section=56" title="Modificar la seccion : Referéncias" class="mw-editsection-visualeditor">modificar</a> | <a href="/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&action=edit&section=56" title="Edita el codi de la secció: Referéncias">Modificar lo còdi</a>]</div> <div class="references-small decimal" style=""><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><a href="#cite_ref-1">↑</a> . </li> <li id="cite_note-2"><a href="#cite_ref-2">↑</a> Margaret Drablle, The Oxford Comanion to English Literature, Londres, Guild Publishing London, 1985, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 323. </li> <li id="cite_note-Cliffs-3"><a href="#cite_ref-Cliffs_3-0">↑</a> . </li> <li id="cite_note-Gradesaver-4"><a href="#cite_ref-Gradesaver_4-0">↑</a> . </li> <li id="cite_note-6"><a href="#cite_ref-6">↑</a> . </li> <li id="cite_note-Max_Duperray-1-7"><a href="#cite_ref-Max_Duperray-1_7-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 1. </li> <li id="cite_note-8"><a href="#cite_ref-8">↑</a> <a href="#Lecercle1994">Lecercle 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 15, <a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Lire_en_ligne&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:Lire en ligne (la pagina existís pas)">Modèl:Lire en ligne</a> </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.huffingtonpost.com/2012/05/15/mad-science-giovanni-aldini_n_1519723.html">Mad Science: Giovanni Aldini, Corpse Reanimator</a>, The Huffington Post, 16 mai 2012 </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10">↑</a>  {{{títol}}}. . </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">↑</a> Douthwaite e Daniel Richter, « <cite style="font-style:normal;">The Frankenstein of the French Revolution: Nogaret’s Automaton Tale of 1790</cite> », European Romantic Review, <abbr class="abbr" title="volum">vol.</abbr> 20, <abbr class="abbr" title="numèro">no</abbr> 3,‎ <time>2009</time>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 381–411 (<a href="/w/index.php?title=Digital_Object_Identifier&action=edit&redlink=1" class="new" title="Digital Object Identifier (la pagina existís pas)">DOI</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1080%2F10509580902986369">10.1080/10509580902986369</a>)<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=The+Frankenstein+of+the+French+Revolution%3A+Nogaret%E2%80%99s+Automaton+Tale+of+1790&rft.jtitle=European+Romantic+Review&rft.aulast=Douthwaite&rft.date=2009&rft.volume=20&rft_id=info%3Adoi%2F10.1080%2F10509580902986369&rfr_id=info%3Asid%2Foc.wikipedia.org%3AFrankenstein+o+lo+Promet%C3%A8u+mod%C3%A8rne" id="COinS_34717">. </li> <li id="cite_note-12"><a href="#cite_ref-12">↑</a>  {{{títol}}}.  </li> <li id="cite_note-Max_Duperray-2-13"><a href="#cite_ref-Max_Duperray-2_13-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 2. </li> <li id="cite_note-14"><a href="#cite_ref-14">↑</a> <a href="#Neil_Cornwell1990">Neil Cornwell 1990</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 72. </li> <li id="cite_note-Max_Duperray-3-15"><a href="#cite_ref-Max_Duperray-3_15-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 3. </li> <li id="cite_note-17"><a href="#cite_ref-17">↑</a> <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Thomas_Medwin">Thomas Medwin</a>, Conversations of Lord Byron, Londres, Henry Colburn, 1824. </li> <li id="cite_note-18"><a href="#cite_ref-18">↑</a> . </li> <li id="cite_note-19"><a href="#cite_ref-19">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 4. </li> <li id="cite_note-Drabble-894-20"><a href="#cite_ref-Drabble-894_20-0">↑</a> <a href="#Margaret_Drabble1985">Margaret Drabble 1985</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 894. </li> <li id="cite_note-21"><a href="#cite_ref-21">↑</a> <a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:R%C3%A9f%C3%A9rence_incompl%C3%A8te&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:Référence incomplète (la pagina existís pas)">Modèl:Référence incomplète</a>. </li> <li id="cite_note-22"><a href="#cite_ref-22">↑</a>  {{{títol}}}. <a href="/wiki/Especial:Obratge_de_refer%C3%A9ncia/0801859751" title="Especial:Obratge de referéncia/0801859751">ISBN 0801859751</a>. <a href="/w/index.php?title=Nombre_de_Control_de_la_Bibliot%C3%A8ca_del_Congr%C3%A8s&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nombre de Control de la Bibliotèca del Congrès (la pagina existís pas)">LCCN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/98016237">98016237</a>.  </li> <li id="cite_note-23"><a href="#cite_ref-23">↑</a> (<abbr title="">en</abbr>)D. L. Macdonald and Kathleen Scherf, « A Note on the Text », ''Frankenstein'', <a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:2nd-en&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:2nd-en (la pagina existís pas)">Modèl:2nd-en</a> ed., Peterborough: Broadview Press, 1999 </li> <li id="cite_note-24"><a href="#cite_ref-24">↑</a>  {{{títol}}}. <a href="/wiki/Especial:Obratge_de_refer%C3%A9ncia/9780813532004" title="Especial:Obratge de referéncia/9780813532004">ISBN 9780813532004</a>.  </li> <li id="cite_note-Max_Duperray-5-25"><a href="#cite_ref-Max_Duperray-5_25-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 5. </li> <li id="cite_note-26"><a href="#cite_ref-26">↑</a> . </li> <li id="cite_note-27"><a href="#cite_ref-27">↑</a> <a href="#James_Rieger1963">James Rieger 1963</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> XVIII. </li> <li id="cite_note-28"><a href="#cite_ref-28">↑</a> Chris Baldick, Frankenstein's Shadow: Myth, Monstrosity, and Nineteenth-Century Writings, Oxford, Clarendon Press, 1987, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 61. </li> <li id="cite_note-29"><a href="#cite_ref-29">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 6. </li> <li id="cite_note-30"><a href="#cite_ref-30">↑</a> <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Edmund_Burke">Edmund Burke</a>, <a href="/w/index.php?title=Recherche_philosophique_sur_l%27origine_de_nos_id%C3%A9es_du_sublime_et_du_beau&action=edit&redlink=1" class="new" title="Recherche philosophique sur l'origine de nos idées du sublime et du beau (la pagina existís pas)">A Philosophical Enquiry into the Origin of Our Ideas of the Sublime and Beautiful</a>, 1757 (première traduction française par l'abbé Des François, en 1765, sous le titre Recherche philosophique sur l'origine de nos idées du sublime et du beau). </li> <li id="cite_note-31"><a href="#cite_ref-31">↑</a> <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Samuel_Taylor_Coleridge">Samuel Taylor Coleridge</a>, « Compte rendu de <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Le_Moine">Le Moine</a> de <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Matthew_Gregory_Lewis">Matthew Gregory Lewis</a> », Critical Review, <a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:2nd-en&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:2nd-en (la pagina existís pas)">Modèl:2nd-en</a> Series, 19 février 1797, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 194-200. </li> <li id="cite_note-32"><a href="#cite_ref-32">↑</a> </li> <li id="cite_note-33"><a href="#cite_ref-33">↑</a> <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Quarterly_Review">Quarterly Review</a>, 18 janvier 1814. </li> <li id="cite_note-34"><a href="#cite_ref-34">↑</a> Sir <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Walter_Scott">Walter Scott</a>, compte rendu de Frankenstein, <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Blackwood%27s_Magazine">Blackwood's Edinburgh Magazine</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 379. </li> <li id="cite_note-35"><a href="#cite_ref-35">↑</a> . </li> <li id="cite_note-36"><a href="#cite_ref-36">↑</a> British Critic, 1818, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 408. </li> <li id="cite_note-37"><a href="#cite_ref-37">↑</a> The Literary Panorama and National Register, 1818, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 414. </li> <li id="cite_note-38"><a href="#cite_ref-38">↑</a> </li> <li id="cite_note-39"><a href="#cite_ref-39">↑</a> . </li> <li id="cite_note-40"><a href="#cite_ref-40">↑</a>  {{{títol}}}. <a href="/wiki/Especial:Obratge_de_refer%C3%A9ncia/978-0896961005" title="Especial:Obratge de referéncia/978-0896961005">ISBN 978-0896961005</a>. . </li> <li id="cite_note-F._Lacassin-34-41"><a href="#cite_ref-F._Lacassin-34_41-0">↑</a> <a href="#Francis_Lacassin1991">Francis Lacassin 1991</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 34. </li> <li id="cite_note-Frankenstein_trad_hangest-42"><a href="#cite_ref-Frankenstein_trad_hangest_42-0">↑</a> <a href="#hangest">1979</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 18. </li> <li id="cite_note-Max_Duperray-22-43"><a href="#cite_ref-Max_Duperray-22_43-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 22. </li> <li id="cite_note-44"><a href="#cite_ref-44">↑</a> <a href="#Mary_Shelley1992">Mary Shelley 1992</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 8 </li> <li id="cite_note-Max_Duperray-23-45"><a href="#cite_ref-Max_Duperray-23_45-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 23. </li> <li id="cite_note-MD_23-24-46"><a href="#cite_ref-MD_23-24_46-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 23-24. </li> <li id="cite_note-Max_Duperray-24-47"><a href="#cite_ref-Max_Duperray-24_47-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 24. </li> <li id="cite_note-48"><a href="#cite_ref-48">↑</a> <a href="#Muriel_Spark1951">Muriel Spark 1951</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 161. </li> <li id="cite_note-Gregory_Schneider-49"><a href="#cite_ref-Gregory_Schneider_49-0">↑</a> . </li> <li id="cite_note-Jean-Jacques_Lecercle-83-84-50"><a href="#cite_ref-Jean-Jacques_Lecercle-83-84_50-0">↑</a> <a href="#Jean-Jacques_Lecercle1988">Jean-Jacques Lecercle 1988</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 83-84. </li> <li id="cite_note-Max_Duperray-55-56-51"><a href="#cite_ref-Max_Duperray-55-56_51-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 55-56. </li> <li id="cite_note-MP-131-53"><a href="#cite_ref-MP-131_53-0">↑</a> <a href="#Mary_Poovey1985">Mary Poovey 1985</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 131. </li> <li id="cite_note-54"><a href="#cite_ref-54">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 49. </li> <li id="cite_note-55"><a href="#cite_ref-55">↑</a> <a href="#hangest">Frankenstein ou le Prométhée moderne, trad. et introduction de Germain d'Hangest 1922</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> non paginé, Lettre IV du 13 août 17. </li> <li id="cite_note-56"><a href="#cite_ref-56">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 50. </li> <li id="cite_note-57"><a href="#cite_ref-57">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 56. </li> <li id="cite_note-59"><a href="#cite_ref-59">↑</a> M. A. Favret, « The Letters of Frankenstein », Genre, 20, <a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Num%C3%A9ro&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:Numéro (la pagina existís pas)">Modèl:Numéro</a>, 1987, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 12. </li> <li id="cite_note-60"><a href="#cite_ref-60">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 58. </li> <li id="cite_note-61"><a href="#cite_ref-61">↑</a> Marc Rubinstein, « My Accursed Origin: the Search for the Mother in Frankenstein, Studies in Romanticism, 15, 1976, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 97-115. </li> <li id="cite_note-62"><a href="#cite_ref-62">↑</a> <a href="#Dunn1974">Dunn 1974</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 414. </li> <li id="cite_note-63"><a href="#cite_ref-63">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 59. </li> <li id="cite_note-Rand_Miller-60-73-64"><a href="#cite_ref-Rand_Miller-60-73_64-0">↑</a> <a href="#Rand_Miller1989">Rand Miller 1989</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 60-73. </li> <li id="cite_note-Max_Duperray-53-65"><a href="#cite_ref-Max_Duperray-53_65-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 53. </li> <li id="cite_note-66"><a href="#cite_ref-66">↑</a> . </li> <li id="cite_note-67"><a href="#cite_ref-67">↑</a> <a href="#Muriel_Spark1951">Muriel Spark 1951</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 162-163. </li> <li id="cite_note-68"><a href="#cite_ref-68">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 54. </li> <li id="cite_note-Rand_Miller-69"><a href="#cite_ref-Rand_Miller_69-0">↑</a> <a href="#Rand_Miller1989">Rand Miller 1989</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 24. </li> <li id="cite_note-Max_Duperray-7-70"><a href="#cite_ref-Max_Duperray-7_70-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 7. </li> <li id="cite_note-71"><a href="#cite_ref-71">↑</a> <a href="#Cathy_Bernheim1988">Cathy Bernheim 1988</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 36. </li> <li id="cite_note-72"><a href="#cite_ref-72">↑</a> <a href="#Monette_Vacquin1989">Monette Vacquin 1989</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 151. </li> <li id="cite_note-Max_Duperray-9-73"><a href="#cite_ref-Max_Duperray-9_73-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 9. </li> <li id="cite_note-75"><a href="#cite_ref-75">↑</a> <a href="#Cathy_Bernheim1988">Cathy Bernheim 1988</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 48. </li> <li id="cite_note-Max_Duperray-11-76"><a href="#cite_ref-Max_Duperray-11_76-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 11. </li> <li id="cite_note-77"><a href="#cite_ref-77">↑</a> <a href="#Monette_Vacquin1989">Monette Vacquin 1989</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 81. </li> <li id="cite_note-78"><a href="#cite_ref-78">↑</a> <a href="#Jean-Jacques_Lecercle1988">Jean-Jacques Lecercle 1988</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 23. </li> <li id="cite_note-Mary_Poovey-115-116-79"><a href="#cite_ref-Mary_Poovey-115-116_79-0">↑</a> <a href="#Mary_Poovey1985">Mary Poovey 1985</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 115-116. </li> <li id="cite_note-81"><a href="#cite_ref-81">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 12. </li> <li id="cite_note-82"><a href="#cite_ref-82">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 13. </li> <li id="cite_note-83"><a href="#cite_ref-83">↑</a> Johanna M. Smith, Frankenstein, a Case Study in Contemporary Criticism, Boston, Bedford Books of St. Martin's Press, 1992. </li> <li id="cite_note-Max_Duperray-17-84"><a href="#cite_ref-Max_Duperray-17_84-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 17. </li> <li id="cite_note-86"><a href="#cite_ref-86">↑</a> <a href="#Jean_de_Palacio1969">Jean de Palacio 1969</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 107. </li> <li id="cite_note-Max_Duperray-18-87"><a href="#cite_ref-Max_Duperray-18_87-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 18. </li> <li id="cite_note-Lecercle-24-88"><a href="#cite_ref-Lecercle-24_88-0">↑</a> <a href="#Jean-Jacques_Lecercle1988">Jean-Jacques Lecercle 1988</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 24. </li> <li id="cite_note-89"><a href="#cite_ref-89">↑</a> <a href="#Muriel_Spark1951">Muriel Spark 1951</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 166. </li> <li id="cite_note-Max_Duperray-19-90"><a href="#cite_ref-Max_Duperray-19_90-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 19. </li> <li id="cite_note-91"><a href="#cite_ref-91">↑</a> <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Percy_Bysshe_Shelley">Percy Bysshe Shelley</a>, Préface de Frankenstein, 1818. </li> <li id="cite_note-92"><a href="#cite_ref-92">↑</a> <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/John_Milton">John Milton</a>, Paradise Lost, Livre X, vers 743–745. </li> <li id="cite_note-Max_Duperray-20-94"><a href="#cite_ref-Max_Duperray-20_94-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 20. </li> <li id="cite_note-95"><a href="#cite_ref-95">↑</a> <a href="#Robert_Ferrieux1994">Robert Ferrieux 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 44. </li> <li id="cite_note-96"><a href="#cite_ref-96">↑</a> <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Genevi%C3%A8ve_F%C3%A9rone">Geneviève Férone</a>, <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Jean-Didier_Vincent">Jean-Didier Vincent</a>, Bienvenue en Transhumanie : Sur l'homme de demain, Paris, Grasset, 2011, 304 pages, <a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:2e&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:2e (la pagina existís pas)">Modèl:2e</a>, chapitre 1. </li> <li id="cite_note-Essaka-98"><a href="#cite_ref-Essaka_98-0">↑</a> Essaka Joshua, Mary Shelley: Frankenstein, Humanities-Ebooks, 2008, 77 p. </li> <li id="cite_note-99"><a href="#cite_ref-99">↑</a> Mary Shelley, Frankenstein, chapitre XXII. </li> <li id="cite_note-100"><a href="#cite_ref-100">↑</a> Mary Shelley, Frankenstein, chapitre XXIV. </li> <li id="cite_note-101"><a href="#cite_ref-101">↑</a> <a href="#James_Rieger1963">James Rieger 1963</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> XXXIII </li> <li id="cite_note-Max_Duperray-21-102"><a href="#cite_ref-Max_Duperray-21_102-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 21. </li> <li id="cite_note-Robert_Ferrieux-43-103"><a href="#cite_ref-Robert_Ferrieux-43_103-0">↑</a> <a href="#Robert_Ferrieux1994">Robert Ferrieux 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 43. </li> <li id="cite_note-105"><a href="#cite_ref-105">↑</a> . </li> <li id="cite_note-106"><a href="#cite_ref-106">↑</a> <a href="#Robert_Ferrieux1994">Robert Ferrieux 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 44-45. </li> <li id="cite_note-107"><a href="#cite_ref-107">↑</a> <a href="#Robert_Ferrieux1994">Robert Ferrieux 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 46. </li> <li id="cite_note-Robert_Ferrieux-47-108"><a href="#cite_ref-Robert_Ferrieux-47_108-0">↑</a> <a href="#Robert_Ferrieux1994">Robert Ferrieux 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 47. </li> <li id="cite_note-110"><a href="#cite_ref-110">↑</a> . </li> <li id="cite_note-111"><a href="#cite_ref-111">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 29. </li> <li id="cite_note-112"><a href="#cite_ref-112">↑</a> Stephen Boyd, Frankenstein: Study Notes (York Notes), Londres, Longman, 1985, 72 pages, [ (<a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/International_Standard_Book_Number">ISBN</a> <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/0582792630">0582792630</a>)/13: 978-0582792630]. </li> <li id="cite_note-113"><a href="#cite_ref-113">↑</a> <a href="#Robert_Ferrieux1994">Robert Ferrieux 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 31. </li> <li id="cite_note-114"><a href="#cite_ref-114">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 30. </li> <li id="cite_note-Max_Duperray-31-115"><a href="#cite_ref-Max_Duperray-31_115-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 31. </li> <li id="cite_note-116"><a href="#cite_ref-116">↑</a> <a href="#Jean-Jacques_Lecercle1988">Jean-Jacques Lecercle 1988</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 41. </li> <li id="cite_note-Max_Duperay-32-117"><a href="#cite_ref-Max_Duperay-32_117-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 32. </li> <li id="cite_note-118"><a href="#cite_ref-118">↑</a> <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Edmund_Burke">Edmund Burke</a>, Recherche philosophique sur l'origine de nos idées du sublime et du beau, traduction française par l'abbé Des François, 1765. </li> <li id="cite_note-119"><a href="#cite_ref-119">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 34. </li> <li id="cite_note-120"><a href="#cite_ref-120">↑</a> <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Percy_Bysshe_Shelley">Percy Bysshe Shelley</a>, Mont Blanc: Lines Written in the Vale of Chamouni, 1816, vers 52-54 : <a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Citation_%C3%A9trang%C3%A8re&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modèl:Citation étrangère (la pagina existís pas)">Modèl:Citation étrangère</a>. </li> <li id="cite_note-121"><a href="#cite_ref-121">↑</a> Mary Shelley, Frankenstein, chapitre X. </li> <li id="cite_note-122"><a href="#cite_ref-122">↑</a> <a href="#James_Rieger1963">James Rieger 1963</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> XXVI. </li> <li id="cite_note-124"><a href="#cite_ref-124">↑</a> <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Jean-Jacques_Rousseau">Rousseau</a>, <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Julie_ou_la_Nouvelle_H%C3%A9lo%C3%AFse">Julie ou la Nouvelle Héloïse</a>, Lettre XXIII. </li> <li id="cite_note-Max_Duperray-36-125"><a href="#cite_ref-Max_Duperray-36_125-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 36. </li> <li id="cite_note-127"><a href="#cite_ref-127">↑</a> <a href="#hangest">Frankenstein ou le Prométhée moderne, trad. et introduction de Germain d'Hangest 1922</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> non paginé. </li> <li id="cite_note-128"><a href="#cite_ref-128">↑</a> <a href="#Jean-Jacques_Lecercle1988">Jean-Jacques Lecercle 1988</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 45-46. </li> <li id="cite_note-130"><a href="#cite_ref-130">↑</a> <a href="#Jean-Jacques_Lecercle1988">Jean-Jacques Lecercle 1988</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 46. </li> <li id="cite_note-132"><a href="#cite_ref-132">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 1 et 38. </li> <li id="cite_note-Max_Duperray-39-133"><a href="#cite_ref-Max_Duperray-39_133-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 39. </li> <li id="cite_note-134"><a href="#cite_ref-134">↑</a> <a href="#Robert_Ferrieux1994">Robert Ferrieux 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 32. </li> <li id="cite_note-135"><a href="#cite_ref-135">↑</a> <a href="#Robert_Ferrieux1994">Robert Ferrieux 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 34. </li> <li id="cite_note-Max_Duperray-40-136"><a href="#cite_ref-Max_Duperray-40_136-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 40. </li> <li id="cite_note-137"><a href="#cite_ref-137">↑</a> <a href="#Muriel_Spark1951">Muriel Spark 1951</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 154. </li> <li id="cite_note-F._Lacassin-41-138"><a href="#cite_ref-F._Lacassin-41_138-0">↑</a> <a href="#Francis_Lacassin1991">Francis Lacassin 1991</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 41. </li> <li id="cite_note-Max_Duperray-42-139"><a href="#cite_ref-Max_Duperray-42_139-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 42 </li> <li id="cite_note-Robert_Ferrieux-36-140"><a href="#cite_ref-Robert_Ferrieux-36_140-0">↑</a> <a href="#Robert_Ferrieux1994">Robert Ferrieux 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 36. </li> <li id="cite_note-Max_Duperay-43-141"><a href="#cite_ref-Max_Duperay-43_141-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 43. </li> <li id="cite_note-142"><a href="#cite_ref-142">↑</a> <a href="#Robert_Ferrieux1994">Robert Ferrieux 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 37. </li> <li id="cite_note-143"><a href="#cite_ref-143">↑</a> <a href="#George_Levine1973">George Levine 1973</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 17. </li> <li id="cite_note-144"><a href="#cite_ref-144">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 45. </li> <li id="cite_note-Max_Duperray-46-145"><a href="#cite_ref-Max_Duperray-46_145-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 46. </li> <li id="cite_note-146"><a href="#cite_ref-146">↑</a> <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Masao_Miyoshi">Masao Miyoshi</a>, The Divided Self, New York, New York University Press, 1969, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> XIV. </li> <li id="cite_note-147"><a href="#cite_ref-147">↑</a> Cité par <a href="#Robert_Ferrieux1994">Robert Ferrieux 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 42. </li> <li id="cite_note-148"><a href="#cite_ref-148">↑</a>  {{{títol}}}. , <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 332-347. </li> <li id="cite_note-149"><a href="#cite_ref-149">↑</a> . </li> <li id="cite_note-150"><a href="#cite_ref-150">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 62. </li> <li id="cite_note-151"><a href="#cite_ref-151">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 63. </li> <li id="cite_note-154"><a href="#cite_ref-154">↑</a> <a href="#George_Levine1973">George Levine 1973</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 21. </li> <li id="cite_note-155"><a href="#cite_ref-155">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 65. </li> <li id="cite_note-Max_Duperray-67-156"><a href="#cite_ref-Max_Duperray-67_156-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 67 </li> <li id="cite_note-157"><a href="#cite_ref-157">↑</a> J. M. Hill, « Frankenstein and the Physiognomy of Desire », American Imago, N° 5, 32, 1975, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 344. </li> <li id="cite_note-Max_Duperray-70-158"><a href="#cite_ref-Max_Duperray-70_158-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 70. </li> <li id="cite_note-159"><a href="#cite_ref-159">↑</a> Claire Kahane, « Gothic Mirrors and Feminine Identity », Centennial Review 24, N°. 1, hiver 1980, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 45-46. </li> <li id="cite_note-160"><a href="#cite_ref-160">↑</a> <a href="#hangest">Frankenstein ou le Prométhée moderne, trad. et introduction de Germain d'Hangest 1922</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> non paginé., chapitre II </li> <li id="cite_note-161"><a href="#cite_ref-161">↑</a> <a href="#hangest">Frankenstein ou le Prométhée moderne, trad. et introduction de Germain d'Hangest 1922</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> non paginé., chapitre IIi </li> <li id="cite_note-162"><a href="#cite_ref-162">↑</a> Peter Brooks, « Godlike Science, Unallowed Arts: Language and Monstrosity in Frankenstein », New Literary History, N° 9, 1978, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 594. </li> <li id="cite_note-Max_Duperay-73-163"><a href="#cite_ref-Max_Duperay-73_163-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 73. </li> <li id="cite_note-164"><a href="#cite_ref-164">↑</a> David Collins in Johanna Smith, Frankenstein: A Case Study in Contemporary Criticism, Boston, Bedford Books of St Martin's Press, 1992. </li> <li id="cite_note-Max_Duprray-75-165"><a href="#cite_ref-Max_Duprray-75_165-0">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 75. </li> <li id="cite_note-166"><a href="#cite_ref-166">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 76. </li> <li id="cite_note-167"><a href="#cite_ref-167">↑</a> Rosemary Jackson, « Fantasy, the Literature of Subversion  », New Accents, Londres et New York, Methuen, 1981, chapitre IV : « Gothic Tales and Novels ». </li> <li id="cite_note-168"><a href="#cite_ref-168">↑</a> <a href="#Max_Duperray1994">Max Duperray 1994</a>, <abbr class="abbr" title="pagina(s)">p.</abbr> 78. </li> <li id="cite_note-170"><a href="#cite_ref-170">↑</a>  {{{títol}}}.  </li> <li id="cite_note-171"><a href="#cite_ref-171">↑</a>  {{{títol}}}. <a href="/wiki/Especial:Obratge_de_refer%C3%A9ncia/9780720121179" title="Especial:Obratge de referéncia/9780720121179">ISBN 9780720121179</a>.  </li> <li id="cite_note-172"><a href="#cite_ref-172">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.telegraph.co.uk/culture/theatre/8343915/The-metamorphosis-of-Shelleys-Frankenstein.html">The metamorphosis of Shelley’s Frankenstein</a>, The Telegraphe, 24 février 2011 </li> <li id="cite_note-173"><a href="#cite_ref-173">↑</a> (<abbr title="">en</abbr>) </li> <li id="cite_note-174"><a href="#cite_ref-174">↑</a> Esther Schor (sous la direction de), The Cambridge Companion to Mary Shelley, Princeton University, 2003, page 81 </li> <li id="cite_note-175"><a href="#cite_ref-175">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.actuabd.com/Le-Comte-Dracula-et-Frankenstein">Le Comte Dracula et Frankenstein servis par l’élégance fantastique de Guido Crepax</a>, Actua BD, 3 juin 2014 </li> </ol> </div> Error de citacion : La balisa <code><ref></code> existís per un grop nomenat « N », mas cap de balisa <code><references group="N"/></code> correspondenta pas trobada    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Recuperada de « <a dir="ltr" href="https://oc.wikipedia.org/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Prometèu_modèrne&oldid=2440513">https://oc.wikipedia.org/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Prometèu_modèrne&oldid=2440513</a> »</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Especial:Categorias" title="Especial:Categorias">Categorias de la pagina</a> : <ul><li><a href="/wiki/Categoria:Roman_britanic" title="Categoria:Roman britanic">Roman britanic</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Categoria:Pages_avec_des_erreurs_de_r%C3%A9f%C3%A9rence_qui_d%C3%A9clenchent_des_diff%C3%A9rences_visuelles&action=edit&redlink=1" class="new" title="Categoria:Pages avec des erreurs de référence qui déclenchent des différences visuelles (la pagina existís pas)">Pages avec des erreurs de référence qui déclenchent des différences visuelles</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Categoria amagada : <ul><li><a href="/wiki/Categoria:Paginas_amb_d%27errors_de_refer%C3%A9ncia" title="Categoria:Paginas amb d'errors de referéncia">Paginas amb d'errors de referéncia</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Aquela pagina es estada modificada pel darrièr còp lo 9 junh de 2024 a 07.44.</li> <li id="footer-info-copyright"><a href="/wiki/Wikip%C3%A8dia:Drech_d%27autor" title="Wikipèdia:Drech d'autor">Drech d'autor</a> : Los tèxtes son disponibles jos <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licéncia Creative Commons paternitat pertatge a l’identic</a> ; d’autras condicions se pòdon aplicar. Vejatz las <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">condicions d’utilizacion</a> per mai de detalhs, e mai los credits grafics. Wikipedia® es una marca depausada de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organizacion de benfasença regida pel paragraf 501(c)(3) del còde fiscal dels Estats Units. </li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politica de confidencialitat</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A8dia:Avertiments_generals">Avertiments</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Còdi de conducta</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Desvolopaires</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/oc.wikipedia.org">Estatisticas</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Declaracion suls cookies</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//oc.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Afichatge mobil</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-7fc47fc68d-j7sk4","wgBackendResponseTime":209,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.148","walltime":"1.431","ppvisitednodes":{"value":22932,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":153222,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":16698,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":15,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":90831,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1076.999 1 -total"," 34.72% 373.893 1 Modèl:Infobox_identificacions_autoritats"," 32.28% 347.642 58 Modèl:Linha_Infobox"," 16.61% 178.921 1 Modèl:Infobox_Libre"," 16.35% 176.068 1 Modèl:Infobox_General"," 15.40% 165.888 1 Modèl:Reflist"," 15.12% 162.869 36 Modèl:Linha_Wikidata_ligam"," 13.87% 149.384 36 Modèl:Wikidata_ligam"," 13.50% 145.413 12 Modèl:Linha_Wikidata_extèrne"," 13.15% 141.630 22 Modèl:Wikidata"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.334","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":6035852,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.codfw.main-648bd44df8-pgjs5","timestamp":"20241116133859","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Frankenstein o lo Promet\u00e8u mod\u00e8rne","url":"https:\/\/oc.wikipedia.org\/wiki\/Frankenstein_o_lo_Promet%C3%A8u_mod%C3%A8rne","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q150827","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q150827","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2018-01-30T20:13:33Z","dateModified":"2024-06-09T07:44:07Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/b\/bc\/Frankenstein.1831.inside-cover.jpg"}</script> </body> </html>