CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="hy" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Տիեզերական թռիչք - Վիքիպեդիա</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )hywikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Հունվար","Փետրվար","Մարտ","Ապրիլ","Մայիս","Հունիս","Հուլիս","Օգոստոս","Սեպտեմբեր","Հոկտեմբեր","Նոյեմբեր","Դեկտեմբեր"],"wgRequestId":"5d5763f6-3daa-4b82-8c3a-46056c41ef91","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Տիեզերական_թռիչք","wgTitle":"Տիեզերական թռիչք","wgCurRevisionId":9767682,"wgRevisionId":9767682,"wgArticleId":753573,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["CS1 անգլերեն աղբյուրներով էջեր (en)","Տիեզերագնացություն"],"wgPageViewLanguage":"hy","wgPageContentLanguage":"hy","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Տիեզերական_թռիչք","wgRelevantArticleId":753573,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true, "wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgRedirectedFrom":"Տիեզերաթռիչք","wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"hy","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"hy"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgInternalRedirectTargetUrl":"/wiki/%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84","wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q5916","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile", "model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.relatedIcons":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.action.view.redirect","ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ondemand-pgn","ext.gadget.ArmSpelling", "ext.gadget.HotCat","ext.gadget.Provelt","ext.gadget.easyTranslate","ext.gadget.edittop","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=hy&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=ext.gadget.relatedIcons&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Earth%2C_Moon_and_Lunar_Module%2C_AS11-44-6643_c.jpg/1200px-Earth%2C_Moon_and_Lunar_Module%2C_AS11-44-6643_c.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1148"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Earth%2C_Moon_and_Lunar_Module%2C_AS11-44-6643_c.jpg/800px-Earth%2C_Moon_and_Lunar_Module%2C_AS11-44-6643_c.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="765"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Earth%2C_Moon_and_Lunar_Module%2C_AS11-44-6643_c.jpg/640px-Earth%2C_Moon_and_Lunar_Module%2C_AS11-44-6643_c.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="612"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Տիեզերական թռիչք - Վիքիպեդիա"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//hy.m.wikipedia.org/wiki/%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Խմբագրել" href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Վիքիպեդիա (hy)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//hy.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Վիքիպեդիա Atom Սնուցում" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Տիեզերական_թռիչք rootpage-Տիեզերական_թռիչք skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Հիմնական ընտրացանկ" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Հիմնական ընտրացանկ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Հիմնական ընտրացանկ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">թաքցնել</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Նավարկում </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Գլխավոր-էջ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB"><span>Գլխավոր էջ</span></a></li><li id="n-browse" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%A8%D5%BD%D5%BF_%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB"><span>Կատեգորիաներ</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A7%D5%BB" title="Այցելեք պատահական էջ [x]" accesskey="x"><span>Պատահական հոդված</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%86%D5%B8%D6%80%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8"><span>Նոր էջեր</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B8%D5%B6%D5%A9%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%AF_%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%B1%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Տեղեկություններ ընթացիկ իրադարձությունների մասին"><span>Ընթացիկ իրադարձություններ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-participation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-participation" > <div class="vector-menu-heading"> Մասնակցել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Էությունը" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8"><span>Էությունը</span></a></li><li id="n-Խորհրդարան" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6"><span>Խորհրդարան</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Վիքիում կատարված վերջին փոփոխությունների ցանկը [r]" accesskey="r"><span>Վերջին փոփոխություններ</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" title="Վիքիպեդիա նախագծի ուղեցույց"><span>Օգնություն</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Վիքիպեդիա" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-hy.svg" style="width: 8.625em; height: 1.375em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-hy.svg" width="150" height="15" style="width: 9.375em; height: 0.9375em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%AC" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Որոնել</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" aria-label="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" autocapitalize="sentences" title="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Սպասարկող:Որոնել"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Որոնել</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Անձնական գործիքներ"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Արտաքին տեսք" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Արտաքին տեսք</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_hy.wikipedia.org&uselang=hy" class=""><span>Նվիրաբերել</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84" title="Խորհուրդ է տրվում ստեղծել մասնակցային հաշիվ և մուտք գործել համակարգ, սակայն դա անելը պարտադիր չէ։" class=""><span>Ստեղծել հաշիվ</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84" title="Կոչ ենք անում մտնել համակարգ, սակայն դա պարտադիր չէ [o]" accesskey="o" class=""><span>Մտնել</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Այլ ընտրանքներ" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Անձնական գործիքներ" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Անձնական գործիքներ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Օգտվողի ընտրացանկ" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_hy.wikipedia.org&uselang=hy"><span>Նվիրաբերել</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84" title="Խորհուրդ է տրվում ստեղծել մասնակցային հաշիվ և մուտք գործել համակարգ, սակայն դա անելը պարտադիր չէ։"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Ստեղծել հաշիվ</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84" title="Կոչ ենք անում մտնել համակարգ, սակայն դա պարտադիր չէ [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Մտնել</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Էջեր չգրանցված խմբագիրների համար <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" aria-label="Learn more about editing"><span>իմանալ ավելին</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A4%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="A list of edits made from this IP address [y]" accesskey="y"><span>Ներդրումներ</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D6%84%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="IP-հասցեից կատարված խմբագրումների քննարկում [n]" accesskey="n"><span>Քննարկում</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Բովանդակություն" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Բովանդակություն</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">թաքցնել</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Ներածություն</div> </a> </li> <li id="toc-Պատմություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Պատմություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Պատմություն</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Պատմություն-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Պատմություն subsection</span> </button> <ul id="toc-Պատմություն-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Տեսական_սկիզբը_և_առաջին_հրթիռները" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Տեսական_սկիզբը_և_առաջին_հրթիռները"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Տեսական սկիզբը և առաջին հրթիռները</span> </div> </a> <ul id="toc-Տեսական_սկիզբը_և_առաջին_հրթիռները-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Բանակ_և_արդյունաբերություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Բանակ_և_արդյունաբերություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Բանակ և արդյունաբերություն</span> </div> </a> <ul id="toc-Բանակ_և_արդյունաբերություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Տիեզերական_տեխնիկայով_մրցակցությունը_Սառը_պատերազմի_ժամանակ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Տիեզերական_տեխնիկայով_մրցակցությունը_Սառը_պատերազմի_ժամանակ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Տիեզերական տեխնիկայով մրցակցությունը Սառը պատերազմի ժամանակ</span> </div> </a> <ul id="toc-Տիեզերական_տեխնիկայով_մրցակցությունը_Սառը_պատերազմի_ժամանակ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Համագործակցություններ_տիեզերագնացության_ասպարեզում" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Համագործակցություններ_տիեզերագնացության_ասպարեզում"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Համագործակցություններ տիեզերագնացության ասպարեզում</span> </div> </a> <ul id="toc-Համագործակցություններ_տիեզերագնացության_ասպարեզում-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Նշանակալի_իրադարձություններ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Նշանակալի_իրադարձություններ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5</span> <span>Նշանակալի իրադարձություններ</span> </div> </a> <ul id="toc-Նշանակալի_իրադարձություններ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Գրականություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Գրականություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Գրականություն</span> </div> </a> <ul id="toc-Գրականություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ծանոթագրություններ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ծանոթագրություններ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Ծանոթագրություններ</span> </div> </a> <ul id="toc-Ծանոթագրություններ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Արտաքին_հղումներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Արտաքին_հղումներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Արտաքին հղումներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Արտաքին_հղումներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Բովանդակություն" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Տիեզերական թռիչք</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Go to an article in another language. Available in 103 languages" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-103" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">103 լեզու</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Ruimtevaart" title="Ruimtevaart – աֆրիկաանս" lang="af" hreflang="af" data-title="Ruimtevaart" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="աֆրիկաանս" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Raumfahrt" title="Raumfahrt – շվեյցարական գերմաներեն" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Raumfahrt" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="շվեյցարական գերմաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Vuelo_espacial" title="Vuelo espacial – արագոներեն" lang="an" hreflang="an" data-title="Vuelo espacial" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="արագոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D8%AD%D9%84%D8%A9_%D9%81%D8%B6%D8%A7%D8%A6%D9%8A%D8%A9" title="رحلة فضائية – արաբերեն" lang="ar" hreflang="ar" data-title="رحلة فضائية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="արաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D8%AD%D9%84%D8%A9_%D9%81%D8%B6%D8%A7%D8%A6%D9%8A%D8%A9" title="رحلة فضائية – Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="رحلة فضائية" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B6_%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A6%BE" title="মহাকাশ যাত্ৰা – ասամերեն" lang="as" hreflang="as" data-title="মহাকাশ যাত্ৰা" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="ասամերեն" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Vuelu_espacial" title="Vuelu espacial – աստուրերեն" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Vuelu espacial" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="աստուրերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Kosmik_u%C3%A7u%C5%9F" title="Kosmik uçuş – ադրբեջաներեն" lang="az" hreflang="az" data-title="Kosmik uçuş" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ադրբեջաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%99%D1%8B%D2%BB%D0%B0%D0%BD%D2%93%D0%B0_%D0%BE%D1%81%D0%BE%D1%83" title="Йыһанға осоу – բաշկիրերեն" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Йыһанға осоу" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="բաշկիրերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Kuosm%C4%97nis_skr%C4%ABdis" title="Kuosmėnis skrīdis – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Kuosmėnis skrīdis" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%81%D0%BC%D1%96%D1%87%D0%BD%D1%8B_%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%91%D1%82" title="Касмічны палёт – բելառուսերեն" lang="be" hreflang="be" data-title="Касмічны палёт" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="բելառուսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%81%D1%8C%D0%BC%D1%96%D1%87%D0%BD%D1%8B_%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%91%D1%82" title="Касьмічны палёт – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Касьмічны палёт" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%81%D0%BC%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D1%82" title="Космически полет – բուլղարերեն" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Космически полет" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="բուլղարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B6_%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE" title="মহাকাশ যাত্রা – բենգալերեն" lang="bn" hreflang="bn" data-title="মহাকাশ যাত্রা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="բենգալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Svemirski_letovi" title="Svemirski letovi – բոսնիերեն" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Svemirski letovi" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="բոսնիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Vol_espacial" title="Vol espacial – կատալաներեն" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Vol espacial" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="կատալաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%81%D0%BC%D0%BE%D1%81%D0%B5_%D0%B2%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%80" title="Космосе вахар – չեչեներեն" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Космосе вахар" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="չեչեներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%81%DA%95%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%A8%DB%86%D8%B4%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فڕینی بۆشایی – սորանի քրդերեն" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="فڕینی بۆشایی" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="սորանի քրդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Kosmick%C3%BD_let" title="Kosmický let – չեխերեն" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Kosmický let" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="չեխերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Teithio%27r_gofod" title="Teithio'r gofod – ուելսերեն" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Teithio'r gofod" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ուելսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Rumfart" title="Rumfart – դանիերեն" lang="da" hreflang="da" data-title="Rumfart" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="դանիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Raumfahrt" title="Raumfahrt – գերմաներեն" lang="de" hreflang="de" data-title="Raumfahrt" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="գերմաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%80%CF%84%CE%AE%CF%83%CE%B7" title="Διαστημική πτήση – հունարեն" lang="el" hreflang="el" data-title="Διαστημική πτήση" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="հունարեն" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Spaceflight" title="Spaceflight – անգլերեն" lang="en" hreflang="en" data-title="Spaceflight" data-language-autonym="English" data-language-local-name="անգլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Kosmoflugo" title="Kosmoflugo – էսպերանտո" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Kosmoflugo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="էսպերանտո" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Vuelo_espacial" title="Vuelo espacial – իսպաներեն" lang="es" hreflang="es" data-title="Vuelo espacial" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="իսպաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Kosmoselend" title="Kosmoselend – էստոներեն" lang="et" hreflang="et" data-title="Kosmoselend" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="էստոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Espazio-hegaldi" title="Espazio-hegaldi – բասկերեն" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Espazio-hegaldi" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="բասկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B2_%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="پرواز فضایی – պարսկերեն" lang="fa" hreflang="fa" data-title="پرواز فضایی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="պարսկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Avaruuslento" title="Avaruuslento – ֆիններեն" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Avaruuslento" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="ֆիններեն" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Vol_spatial" title="Vol spatial – ֆրանսերեն" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Vol spatial" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="ֆրանսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Astron%C3%B4tica" title="Astronôtica – Arpitan" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Astronôtica" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Arpitan" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/R%C3%BCmf%C3%A5rd" title="Rümfård – հյուսիսային ֆրիզերեն" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Rümfård" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="հյուսիսային ֆրիզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Romtefeart" title="Romtefeart – արևմտաֆրիզերեն" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Romtefeart" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="արևմտաֆրիզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Sp%C3%A1seitilt" title="Spáseitilt – իռլանդերեն" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Spáseitilt" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="իռլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Voo_espacial" title="Voo espacial – գալիսերեն" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Voo espacial" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="գալիսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Arap%C3%BDpe_%C3%B1emboveve" title="Arapýpe ñemboveve – գուարանի" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Arapýpe ñemboveve" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="գուարանի" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A9%D7%99%D7%92%D7%95%D7%A8_%D7%9C%D7%97%D7%9C%D7%9C" title="שיגור לחלל – եբրայերեն" lang="he" hreflang="he" data-title="שיגור לחלל" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="եբրայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7_%E0%A4%89%E0%A4%A1%E0%A4%BC%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="अंतरिक्ष उड़ान – հինդի" lang="hi" hreflang="hi" data-title="अंतरिक्ष उड़ान" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="հինդի" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Antrikchh_urraan" title="Antrikchh urraan – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Antrikchh urraan" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Svemirski_letovi" title="Svemirski letovi – խորվաթերեն" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Svemirski letovi" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="խորվաթերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/%C5%B0rrep%C3%BCl%C3%A9s" title="Űrrepülés – հունգարերեն" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Űrrepülés" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="հունգարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Penerbangan_antariksa" title="Penerbangan antariksa – ինդոնեզերեն" lang="id" hreflang="id" data-title="Penerbangan antariksa" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="ինդոնեզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Vola_spacial" title="Vola spacial – ինտերլինգուե" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Vola spacial" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="ինտերլինգուե" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Panagluas_iti_limbang" title="Panagluas iti limbang – իլոկերեն" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Panagluas iti limbang" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="իլոկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Geimflug" title="Geimflug – իսլանդերեն" lang="is" hreflang="is" data-title="Geimflug" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="իսլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Volo_spaziale" title="Volo spaziale – իտալերեն" lang="it" hreflang="it" data-title="Volo spaziale" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="իտալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%AE%87%E5%AE%99%E9%A3%9B%E8%A1%8C" title="宇宙飛行 – ճապոներեն" lang="ja" hreflang="ja" data-title="宇宙飛行" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ճապոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%9D%E1%83%A1%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%92%E1%83%90%E1%83%A4%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%90" title="კოსმოსური გაფრენა – վրացերեն" lang="ka" hreflang="ka" data-title="კოსმოსური გაფრენა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="վրացերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D2%92%D0%B0%D1%80%D1%8B%D1%88%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%83" title="Ғарыштану – ղազախերեն" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Ғарыштану" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="ղազախերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9A%B0%EC%A3%BC_%EB%B9%84%ED%96%89" title="우주 비행 – կորեերեն" lang="ko" hreflang="ko" data-title="우주 비행" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="կորեերեն" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Neyj_efanvos" title="Neyj efanvos – կոռներեն" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Neyj efanvos" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="կոռներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Volatus_spatialis" title="Volatus spatialis – լատիներեն" lang="la" hreflang="la" data-title="Volatus spatialis" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="լատիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Raumfaart" title="Raumfaart – լյուքսեմբուրգերեն" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Raumfaart" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="լյուքսեմբուրգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%81%D0%BC%D0%BE%D1%81%D0%B4%D0%B8%D0%BD_%D1%84%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D1%84" title="Космосдин финиф – լեզգիերեն" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Космосдин финиф" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="լեզգիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Ruumdevaart" title="Ruumdevaart – լիմբուրգերեն" lang="li" hreflang="li" data-title="Ruumdevaart" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="լիմբուրգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Sgol_spazzial" title="Sgol spazzial – Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Sgol spazzial" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Skrydis_%C4%AF_kosmos%C4%85" title="Skrydis į kosmosą – լիտվերեն" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Skrydis į kosmosą" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="լիտվերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Kosmiskais_lidojums" title="Kosmiskais lidojums – լատվիերեն" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Kosmiskais lidojums" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="լատվիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B6%E0%B5%82%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%BE%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B6%E0%B4%AF%E0%B4%BE%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0" title="ശൂന്യാകാശയാത്ര – մալայալամ" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ശൂന്യാകാശയാത്ര" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="մալայալամ" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Penerbangan_angkasa_lepas" title="Penerbangan angkasa lepas – մալայերեն" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Penerbangan angkasa lepas" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="մալայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%AC%E1%80%80%E1%80%AC%E1%80%9E%E1%80%95%E1%80%BB%E1%80%B6%E1%80%9E%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%B1%E1%80%B8" title="အာကာသပျံသန်းရေး – բիրմայերեն" lang="my" hreflang="my" data-title="အာကာသပျံသန်းရေး" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="բիրմայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Ruumfohrt" title="Ruumfohrt – ստորին գերմաներեն" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Ruumfohrt" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="ստորին գերմաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Ruimtevaart" title="Ruimtevaart – հոլանդերեն" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Ruimtevaart" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="հոլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Romfart" title="Romfart – նոր նորվեգերեն" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Romfart" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="նոր նորվեգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Romfart" title="Romfart – գրքային նորվեգերեն" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Romfart" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="գրքային նորվեգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/V%C3%B2l_espaciau" title="Vòl espaciau – օքսիտաներեն" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Vòl espaciau" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="օքսիտաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B8%E0%A8%AA%E0%A9%87%E0%A8%B8_%E0%A8%89%E0%A8%A1%E0%A8%BE%E0%A8%A3" title="ਸਪੇਸ ਉਡਾਣ – փենջաբերեն" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਸਪੇਸ ਉਡਾਣ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="փենջաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Lot_kosmiczny" title="Lot kosmiczny – լեհերեն" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Lot kosmiczny" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="լեհերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%84%D8%A7%D8%A6%DB%8C_%D8%A7%DA%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="خلائی اڈاری – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="خلائی اڈاری" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Viagem_espacial" title="Viagem espacial – պորտուգալերեն" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Viagem espacial" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="պորտուգալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Zbor_spa%C8%9Bial" title="Zbor spațial – ռումիներեն" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Zbor spațial" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="ռումիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%81%D0%BC%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%91%D1%82" title="Космический полёт – ռուսերեն" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Космический полёт" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ռուսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%81%D0%BC%D1%96%D1%87%D0%BD%D0%BE%D1%94_%D0%BB%D1%97%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%8F" title="Космічноє лїтаня – ռուսիներեն" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Космічноє лїтаня" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="ռուսիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A5%E1%B1%AE%E1%B1%A8%E1%B1%A2%E1%B1%9F_%E1%B1%A5%E1%B1%9F%E1%B1%9D%E1%B1%9C%E1%B1%B7%E1%B1%9F%E1%B1%A8" title="ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱥᱟᱝᱜᱷᱟᱨ – սանտալի" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱥᱟᱝᱜᱷᱟᱨ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="սանտալի" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Spaceflicht" title="Spaceflicht – շոտլանդերեն" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Spaceflicht" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="շոտլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Svemirski_letovi" title="Svemirski letovi – սերբա-խորվաթերեն" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Svemirski letovi" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="սերբա-խորվաթերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%85%E0%B6%B7%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B7%80%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B7%81_%E0%B6%B4%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B7%83%E0%B7%90%E0%B6%BB%E0%B7%92" title="අභ්‍යවකාශ පියසැරි – սինհալերեն" lang="si" hreflang="si" data-title="අභ්‍යවකාශ පියසැරි" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="սինհալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Spaceflight" title="Spaceflight – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Spaceflight" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Kozmick%C3%BD_let" title="Kozmický let – սլովակերեն" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Kozmický let" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="սլովակերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Vesoljski_polet" title="Vesoljski polet – սլովեներեն" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Vesoljski polet" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="սլովեներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Fluturimi_hap%C3%ABsinor" title="Fluturimi hapësinor – ալբաներեն" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Fluturimi hapësinor" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="ալբաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B2%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%B8" title="Свемирски летови – սերբերեն" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Свемирски летови" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="սերբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Ruumtefoart" title="Ruumtefoart – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Ruumtefoart" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Rymdfart" title="Rymdfart – շվեդերեն" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Rymdfart" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="շվեդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Usafiri_wa_anga-nje" title="Usafiri wa anga-nje – սուահիլի" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Usafiri wa anga-nje" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="սուահիլի" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%B5%E0%AE%BF%E0%AE%A3%E0%AF%8D%E0%AE%B5%E0%AF%86%E0%AE%B3%E0%AE%BF%E0%AE%AA%E0%AF%8D_%E0%AE%AA%E0%AE%B1%E0%AE%AA%E0%AF%8D%E0%AE%AA%E0%AF%81" title="விண்வெளிப் பறப்பு – թամիլերեն" lang="ta" hreflang="ta" data-title="விண்வெளிப் பறப்பு" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="թամիլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B2%D0%BE%D0%B7%D0%B8_%D1%84%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D3%A3" title="Парвози фазоӣ – տաջիկերեն" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Парвози фазоӣ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="տաջիկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%AD%E0%B8%A7%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A8" title="การเดินอวกาศ – թայերեն" lang="th" hreflang="th" data-title="การเดินอวกาศ" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="թայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Paglipad_sa_kalawakan" title="Paglipad sa kalawakan – տագալերեն" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Paglipad sa kalawakan" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="տագալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Uzay_yolculu%C4%9Fu" title="Uzay yolculuğu – թուրքերեն" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Uzay yolculuğu" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="թուրքերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%81%D0%BC%D0%B8%D0%BA_%D0%BE%D1%87%D1%8B%D1%88%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Космик очышлар – թաթարերեն" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Космик очышлар" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="թաթարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%D8%A7%D9%84%DB%95%D9%85_%D8%A6%D8%A7%D9%8A%D8%B1%DB%87%D9%BE%D9%89%D9%84%D8%A7%D9%86%D9%89" title="ئالەم ئايرۇپىلانى – ույղուրերեն" lang="ug" hreflang="ug" data-title="ئالەم ئايرۇپىلانى" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="ույղուրերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%81%D0%BC%D1%96%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%96%D1%82" title="Космічний політ – ուկրաիներեն" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Космічний політ" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ուկրաիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%84%D8%A7%D8%A6%DB%8C_%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B2" title="خلائی پرواز – ուրդու" lang="ur" hreflang="ur" data-title="خلائی پرواز" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ուրդու" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Kosmoslenduz" title="Kosmoslenduz – վեպսերեն" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Kosmoslenduz" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="վեպսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Du_h%C3%A0nh_kh%C3%B4ng_gian" title="Du hành không gian – վիետնամերեն" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Du hành không gian" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="վիետնամերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Paglupad_ha_kalarakan" title="Paglupad ha kalarakan – վարայերեն" lang="war" hreflang="war" data-title="Paglupad ha kalarakan" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="վարայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%88%AA%E5%A4%A9" title="航天 – վու չինարեն" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="航天" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="վու չինարեն" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A7%D7%90%D7%A1%D7%9E%D7%90%D7%A1-%D7%A4%D7%90%D7%A8%D7%9F" title="קאסמאס-פארן – իդիշ" lang="yi" hreflang="yi" data-title="קאסמאס-פארן" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="իդիշ" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%88%AA%E5%A4%A9" title="航天 – չինարեն" lang="zh" hreflang="zh" data-title="航天" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="չինարեն" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/%C3%9A-h%C3%A2ng" title="Ú-hâng – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Ú-hâng" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%AA%E7%A9%BA%E9%A3%9B%E8%A1%8C" title="太空飛行 – կանտոներեն" lang="yue" hreflang="yue" data-title="太空飛行" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="կանտոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q5916#sitelinks-wikipedia" title="Խմբագրել միջլեզվային հղումները" class="wbc-editpage">Փոխել հղումները</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Անվանատարածքներ"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84" title="Դիտել հոդվածը [c]" accesskey="c"><span>Հոդված</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%94%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4:%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Քննարկումներ այս էջի բովանդակության մասին (դեռ գրված չէ) [t]" accesskey="t"><span>քննարկում</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Change language variant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">հայերեն</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Դիտումները"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84"><span>Կարդալ</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v"><span>Խմբագրել</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e"><span>Խմբագրել կոդը</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&action=history" title="Այս էջի խմբագրումների պատմությունը [h]" accesskey="h"><span>Դիտել պատմությունը</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Գործիքներ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Գործիքներ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Գործիքներ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">թաքցնել</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Այլ ընտրանքներ" > <div class="vector-menu-heading"> Գործողություններ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84"><span>Կարդալ</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v"><span>Խմբագրել</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e"><span>Խմբագրել կոդը</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&action=history"><span>Դիտել պատմությունը</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ընդհանուր </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B1%D5%B5%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D5%B2%D5%B0%D5%B2%D5%BE%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84" title="Այս էջին հղվող բոլոր վիքի էջերի ցանկը [j]" accesskey="j"><span>Այստեղ հղվող էջերը</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BA%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%AB%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84" rel="nofollow" title="Այս էջից կապված էջերի վերջին փոփոխությունները [k]" accesskey="k"><span>Կապված փոփոխություններ</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Բոլոր սպասարկող էջերի ցանկը [q]" accesskey="q"><span>Սպասարկող էջեր</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&oldid=9767682" title="Էջի այս տարբերակի մշտական հղում"><span>Մշտական հղում</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&action=info" title="Վիճակագրական տվյալներ էջի մասին"><span>Էջի վիճակագրություն</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CiteThisPage&page=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&id=9767682&wpFormIdentifier=titleform" title="Տեղեկատվություն, թե ինչպես պետք է մեջբերել այս էջը"><span>Մեջբերել այս էջը</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fhy.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D5%258F%25D5%25AB%25D5%25A5%25D5%25A6%25D5%25A5%25D6%2580%25D5%25A1%25D5%25AF%25D5%25A1%25D5%25B6_%25D5%25A9%25D5%25BC%25D5%25AB%25D5%25B9%25D6%2584"><span>Ստանալ կարճ URL հասցե</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:QrCode&url=https%3A%2F%2Fhy.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D5%258F%25D5%25AB%25D5%25A5%25D5%25A6%25D5%25A5%25D6%2580%25D5%25A1%25D5%25AF%25D5%25A1%25D5%25B6_%25D5%25A9%25D5%25BC%25D5%25AB%25D5%25B9%25D6%2584"><span>Download QR code</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Տպել/արտահանել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:Book&bookcmd=book_creator&referer=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84"><span>Ստեղծել գիրք</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:DownloadAsPdf&page=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&action=show-download-screen"><span>Ներբեռնել որպես PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&printable=yes" title="Այս էջի տպելու տարբերակ [p]" accesskey="p"><span>Տպելու տարբերակ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Այլ նախագծերում </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Spaceflight" hreflang="en"><span>Վիքիպահեստ</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q5916" title="Հղում Վիքիտվյալի համապատասխան էջին [g]" accesskey="g"><span>Վիքիտվյալների տարր</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Արտաքին տեսք</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">թաքցնել</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"><span class="mw-redirectedfrom">(Վերահղված է <a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&redirect=no" class="mw-redirect" title="Տիեզերաթռիչք">Տիեզերաթռիչք</a>ից)</span></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="hy" dir="ltr"><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Earth,_Moon_and_Lunar_Module,_AS11-44-6643_c.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Earth%2C_Moon_and_Lunar_Module%2C_AS11-44-6643_c.jpg/240px-Earth%2C_Moon_and_Lunar_Module%2C_AS11-44-6643_c.jpg" decoding="async" width="240" height="230" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Earth%2C_Moon_and_Lunar_Module%2C_AS11-44-6643_c.jpg/360px-Earth%2C_Moon_and_Lunar_Module%2C_AS11-44-6643_c.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Earth%2C_Moon_and_Lunar_Module%2C_AS11-44-6643_c.jpg/480px-Earth%2C_Moon_and_Lunar_Module%2C_AS11-44-6643_c.jpg 2x" data-file-width="4161" data-file-height="3980" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D4%B1%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%B8%D5%B6_11" title="Ապոլոն 11">«Ապոլոն 11»</a> արշավախումբը տիեզերքում)</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:STS-130_ISS_Approach.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/STS-130_ISS_Approach.jpg/240px-STS-130_ISS_Approach.jpg" decoding="async" width="240" height="159" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/STS-130_ISS_Approach.jpg/360px-STS-130_ISS_Approach.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/STS-130_ISS_Approach.jpg/480px-STS-130_ISS_Approach.jpg 2x" data-file-width="4288" data-file-height="2848" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%BF%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%B6" title="Միջազգային տիեզերական կայան">Միջազգային տիեզերական կայան</a></figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:%D0%9F%D0%BE%D1%87%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B0_%D0%A1%D0%A1%D0%A1%D0%A0_%E2%84%96_5190._1981._%D0%9C%D0%B5%D0%B6%D0%B4%D1%83%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%91%D1%82%D1%8B_%D0%B2_%D0%BA%D0%BE%D1%81%D0%BC%D0%BE%D1%81.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/%D0%9F%D0%BE%D1%87%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B0_%D0%A1%D0%A1%D0%A1%D0%A0_%E2%84%96_5190._1981._%D0%9C%D0%B5%D0%B6%D0%B4%D1%83%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%91%D1%82%D1%8B_%D0%B2_%D0%BA%D0%BE%D1%81%D0%BC%D0%BE%D1%81.jpg/240px-%D0%9F%D0%BE%D1%87%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B0_%D0%A1%D0%A1%D0%A1%D0%A0_%E2%84%96_5190._1981._%D0%9C%D0%B5%D0%B6%D0%B4%D1%83%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%91%D1%82%D1%8B_%D0%B2_%D0%BA%D0%BE%D1%81%D0%BC%D0%BE%D1%81.jpg" decoding="async" width="240" height="345" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/de/%D0%9F%D0%BE%D1%87%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B0_%D0%A1%D0%A1%D0%A1%D0%A0_%E2%84%96_5190._1981._%D0%9C%D0%B5%D0%B6%D0%B4%D1%83%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%91%D1%82%D1%8B_%D0%B2_%D0%BA%D0%BE%D1%81%D0%BC%D0%BE%D1%81.jpg 1.5x" data-file-width="315" data-file-height="453" /></a><figcaption>«Միջազգային տիեզերական թռիչքներ» խորհրդային փոստային նամականիշ (1981)</figcaption></figure> <p><b>Տիեզերական թռիչք</b>, դեպի <a href="/wiki/%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D6%84" title="Տիեզերք">տիեզերք</a> կամ տիեզերքով ճանապարհորդություն կամ տեղափոխություն։ <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%AF%D5%AB%D6%80_%D5%B4%D5%B8%D5%AC%D5%B8%D6%80%D5%A1%D5%AF" class="mw-redirect" title="Երկիր մոլորակ">Երկիր մոլորակի</a> և տիեզերքի մեջ ակնհայտ սահման գոյություն չունի, իսկ Միջազգային ավիացիոն ֆեդերացիայի կողմից ընդունվել է Երկրի մակերևույթից 100 կմ բարձրության սահմանը։ Որպեսզի այդպիսի բարձրության վրա թռչող սարքը թռչի աերոդինամիկական ուժերի շնորհիվ, պետք է ունենալ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BC%D5%A1%D5%BB%D5%AB%D5%B6_%D5%BF%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Առաջին տիեզերական արագություն">տիեզերական առաջին արագություն</a><sup id="cite_ref-МАФ_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-МАФ-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Мембрана-Граница_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Мембрана-Граница-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, ինչը թռիչքն ավելի ուղեծրային է դարձնում, քան աերոդինամիկական<sup id="cite_ref-РИА_Новости-Граница_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-РИА_Новости-Граница-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Ավիա և տիեզերական թռիչքների մեջ դասական բաժանումը գնալով փոքրանում է ենթաուղեծրային տիեզերանավերի և ուղեծրային ինքնաթիռների զարգացման շնորհիվ։ </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Պատմություն"><span id=".D5.8A.D5.A1.D5.BF.D5.B4.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Պատմություն</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&veaction=edit&section=1" title="Խմբագրել բաժինը. Պատմություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Պատմություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Չնայած նրան, որ դեպի <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%B6" title="Լուսին">Լուսին</a>, <a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D5%AC%D5%B8%D6%80%D5%A1%D5%AF" title="Մոլորակ">մոլորակներ</a> և <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BD%D5%BF%D5%B2" title="Աստղ">աստղեր</a> ճանապարորդությունների մասին պատկերացումներ գոյություն ունեին շուտվանից, միայն <a href="/wiki/20-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="20-րդ դար">20-րդ դարում</a> այն հնարավոր դարձավ` հրթիռային այնպիսի տեխնիկայի զարգացման պայմաններում, որոնք կարող էին բավարար արագություն ապահովել մոլորակից թռչելու համար։ <a href="/wiki/%D5%80%D6%80%D5%A9%D5%AB%D5%BC" title="Հրթիռ">Հրթիռներն</a> այժմ էլ հանդիսանում են դեպի տիեզերք թռչելու միակ տարբերակը։ Հնարավոր է, որ առաջին մարդն, ով ցույց տվեց, որ հրթիռները կարելիէ օգտագործել դեպի անօդ տարածություն ճանապարհորդելու համար, շոտլանդացի աստղագետ Ուիլիամ Լեյտչն էր։ 1861 թվականին նա գրեց «A Journey Through Space» աշխատությունը, որը 1862 թվականին հրատարակվեց իր «God's Glory in the Heavens» գրքում<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ 1881 թվականին Նիկոլայ Կիբալչիչը զարգացրեց ձգողության ուժին դիմադրող հրթիռային թռչող ապարատի գաղափարը։ Մի քանի օրվա ընթացքում Կիբալչիչիը մշակեց տիեզերական թռիչք իրականացնելու հնարավորություն ունեցող թռչող ապարատի նախագիծը<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Տեսական_սկիզբը_և_առաջին_հրթիռները"><span id=".D5.8F.D5.A5.D5.BD.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.BD.D5.AF.D5.AB.D5.A6.D5.A2.D5.A8_.D6.87_.D5.A1.D5.BC.D5.A1.D5.BB.D5.AB.D5.B6_.D5.B0.D6.80.D5.A9.D5.AB.D5.BC.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.A8"></span>Տեսական սկիզբը և առաջին հրթիռները</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&veaction=edit&section=2" title="Խմբագրել բաժինը. Տեսական սկիզբը և առաջին հրթիռները" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Տեսական սկիզբը և առաջին հրթիռները"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Առաջին անգամ տիեզերական թռիչքների տեսական ասպեկտներն ուսումնասիրել է ռուս գիտնական <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D5%B6%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B6_%D5%91%D5%AB%D5%B8%D5%AC%D5%AF%D5%B8%D5%BE%D5%BD%D5%AF%D5%AB" title="Կոնստանտին Ցիոլկովսկի">Կոնստանտին Ցիոլկովսկին</a>, ով ձևակերպեց հրթիռային շարժիչների հիմնական մաթեմատիկական դրույթները և դուրս հանեց Ցիոկկովսկու բանաձև։ Գերմանացի Հերման Օբերտը 1923 թվականին տվեց հրթիռային տեխնիկայի հիմնական հավասարումները և ցույց տվեց, թե ինչպես կարելի է առավելագույն չափով <a href="/w/index.php?title=%D5%95%D5%A3%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80_%D5%A2%D5%A5%D5%BC%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Օգտակար բեռնվածություն (դեռ գրված չէ)">օգտակար բեռնվածություն</a> հավաքել ցանկացած <a href="/wiki/%D5%88%D6%82%D5%B2%D5%A5%D5%AE%D5%AB%D6%80" title="Ուղեծիր">ուղեծրի</a> վրա։ </p><p>Հիշատակված առաջին ինժեները և գիտնականը Ռոբերտ Հոգարդն էր, ով 1910 թվականին ստեղծեց փոքր հրթիռային շարժիչ։ 1926 թվականին նրան հաջողվեց ստեղծել առաջին հրթիռային շարժիչը, որ աշխատում էր հեղուկով։ Դեռ ավելի շուտ այս ոլորտում ակտիվ էր աստղագետ և հրթիռային տեխնիկայի ասպարեզում առաջինը հանդիսացող Մաքս Վալյեն։ Նա առաջինն էր, ով <a href="/wiki/%D4%B5%D5%BE%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%A1" title="Եվրոպա">Եվրոպայում</a> հեղուկ <a href="/wiki/%D5%8E%D5%A1%D5%BC%D5%A5%D5%AC%D5%AB%D6%84" title="Վառելիք">վառելիքի</a> հետ փորձարկումներ արեց և հրթիռային շարժիչով մեքենա ստեղծեց, որն այժմ էլ գտնվում է գերմանական թանգարանում։ <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A5%D5%BC%D5%AC%D5%AB%D5%B6" title="Բեռլին">Բեռլինում</a> փորձարկումներից մեկի ժամանակ պայթել է այրման խցիկը, և մետաղյա բեկորը սպանել է երեսունհինգամյա ինժեներին<sup id="cite_ref-БСЭ_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-БСЭ-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Հրթիռաշինության հիմունքների ուսումնասիրումը որոշ մարդկանց համար մինչ 1930-ական թվականները նոր տեխնոլոգիաների զարգացման հիմքն էր հանդիսանում։ <a href="/wiki/%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Տիեզերագնացություն">Տիեզերագնացության</a> զարգացմանը նպաստող բացահայտումներ մեծ մասը պատկանում է Վերներ ֆոն Բրաունիին։ </p><p>Բացի տեեխնիկական հիմնադրույթներից, հայտնի դարձավ նաև երկնային մեխանիկայի աստղագիտական նշանակությունը, որը տիեզերական թռիչքների նախադրյալն էր։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Բանակ_և_արդյունաբերություն"><span id=".D4.B2.D5.A1.D5.B6.D5.A1.D5.AF_.D6.87_.D5.A1.D6.80.D5.A4.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.A1.D5.A2.D5.A5.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Բանակ և արդյունաբերություն</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&veaction=edit&section=3" title="Խմբագրել բաժինը. Բանակ և արդյունաբերություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Բանակ և արդյունաբերություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Տիեզերական տեխնիկայի զարգացումը սկզբում օգտագործում են գերմանական ռեյխում,որը նոր տեխնոլոգիաների մեջ <a href="/wiki/%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BD%D5%A1%D5%AC%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B5%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D6%80" class="mw-redirect" title="Վերսալի պայմանագիր">Վերսալի պայմանագրի</a> շրջանցման հնարավորություն է տեսնում։ Մինչև <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%AF%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D6%80%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4" title="Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ">Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի</a> սկսվելը այդպես հայտնվեցին հետազոտական և արտադրողական համալիրներ Պենեմյունդում` Վերներ ֆոն Բրաունի ղեկավարության տակ. այնտեղ ստեղծվեց Ֆաու-2 հրթիռը։ Այն դարձավ առաջին դժվար կառավարվող հրթիռը աշխարհում և օգտագործվում էր <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D5%B6%D5%A4%D5%B8%D5%B6" title="Լոնդոն">Լոնդոնի</a> և <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%BE%D5%A5%D6%80%D5%BA%D5%A5%D5%B6" title="Անտվերպեն">Անտվերպենի</a> դեմ։ Հրթիռների այս տեսակը, որ հարաբերական դիպուկություն և ավերելու ընդունակություն ուներ, սխալ որոշում էր ռազմատնտեսական տեսանկյունից։ ԽՍՀՄ-ի և ԱՄՆ-ի ռազմական մարտավարություն մշակողները և քաղաքական գործիչները նկատեցին հրթիռային տեխնիկայի պոտենցիալը, ինչը նախ և առաջ նրա մեջ էր, որ հրթիռները գործնականորեն հնարավոր չէր կանգնեցնել կամ հայտնաբերել։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի վերջին օրերին երկու պետությունների միջև «տիեզերական տեխնոլոգիաների մրցավազք» սկսվեց, ինչը շարունակվեց հաջորդ տասնամյակների ընթացքում։ Պատերազմից հետո ինչպես ամբողջական հրթիռները, այնպես էլ արդյունաբերական սարքավորումները և բազմաթիվ <a href="/wiki/%D4%B3%D5%AB%D5%BF%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6" title="Գիտնական">գիտնականներ</a> և <a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B6%D5%AA%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ինժեներ (դեռ գրված չէ)">ինժեներներ</a> ուղարկվեցին <a href="/wiki/%D4%B1%D5%84%D5%86" class="mw-redirect" title="ԱՄՆ">ԱՄՆ</a> և <a href="/wiki/%D4%BD%D5%8D%D5%80%D5%84" class="mw-redirect" title="ԽՍՀՄ">ԽՍՀՄ</a>։ Նրանք այնտեղ ձևավորեցին հրթիռաշինության հիմունքները հաջորդ տասնամյակների ընթացքում (<a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%A3%D5%AC%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Անգլերեն">անգլ.</a>՝ <span lang="en">Operation Paperclip</span>): </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Տիեզերական_տեխնիկայով_մրցակցությունը_Սառը_պատերազմի_ժամանակ"><span id=".D5.8F.D5.AB.D5.A5.D5.A6.D5.A5.D6.80.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.BF.D5.A5.D5.AD.D5.B6.D5.AB.D5.AF.D5.A1.D5.B5.D5.B8.D5.BE_.D5.B4.D6.80.D6.81.D5.A1.D5.AF.D6.81.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.A8_.D5.8D.D5.A1.D5.BC.D5.A8_.D5.BA.D5.A1.D5.BF.D5.A5.D6.80.D5.A1.D5.A6.D5.B4.D5.AB_.D5.AA.D5.A1.D5.B4.D5.A1.D5.B6.D5.A1.D5.AF"></span>Տիեզերական տեխնիկայով մրցակցությունը <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A1%D5%BC%D5%A8_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4" title="Սառը պատերազմ">Սառը պատերազմի</a> ժամանակ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&veaction=edit&section=4" title="Խմբագրել բաժինը. Տիեզերական տեխնիկայով մրցակցությունը Սառը պատերազմի ժամանակ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Տիեզերական տեխնիկայով մրցակցությունը Սառը պատերազմի ժամանակ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Սպասվող սառը պատերազմի ժամանակ տիեզերական թռիչքները նախ և առաջ ունեին մասսայական հոգեբանական և քարոզչական նշանակություն։ Անկասկած ռազմական նշանակության հետ մեկտեղ դրանք սկսեցին ընկալվել որպես հզորության և արդյունավետության չափանիշներ։ </p><p>Արբանյակային ճգնաժամի պատճառով 1957 թվականի հոկտեմբերին ամերիկյան հասարակությունը գիտակցեց, որ ԽՍՀՄ-ում գրեթե ամբողջությամբ վերացվել է տեխնիկական հետամնացությունը։ Այդ ժամանակվանից ԱՄՆ-ում նաև սկսեցին ամեն կերպ աջակցել տիեզերագնացությանը, և այդպես սկսվեց ակնհայտ տիեզերական մրցույթ։ Խորհրդային տիեզերական ծրագիրը շատ տեսանկյուններից առաջատար էր։ Սպուտնիկ-1-ի թողարկումից մեկ ամիս հետո թողարկվեց նաև առաջին սպուտնիկը, որ կարող էր կենդանի օրգանիզմ տեղափոխել։ Այդ կենդանի օրգանիզմը եղավ Լայկա անունով շունը, սակայն թռիչքը անհաջող ավարտվեց և շունը սատկեց թռիչքից 5-6 ժամ հետո։ 1961 թվականի ապրիլի 12-ին <a href="/wiki/%D5%85%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%AB_%D4%B3%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%B6" title="Յուրի Գագարին">Յուրի Գագարինը</a> դարձավ առաջին մարդը, ով թռել է դեպի տիեզերք, իսկ Լունա-2 և Լունա-9 արբանյակները առաջին անգամ իրականացրին համապատասխանաբար «կոշտ» (1959 թվական) և «փափուկ» (1966 թվական) վայրէջքներ <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%B6" title="Լուսին">Լուսնի</a> վրա։ Որպես դրան հակահարված` <a href="/wiki/%D5%94%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%A4%D5%AB_%D5%8B%D5%B8%D5%B6_%D5%96%D5%AB%D6%81%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AC%D5%A4" class="mw-redirect" title="Քենեդի Ջոն Ֆիցջերալդ">Քենեդիի</a> ղեկավարության տարիներին ԱՄՆ-ում ջանքեր էին գործադրում դեպի Լուսին փորձնական թռիչքի համար, որը 1969 թվականի հուլիսի 20-ին տեղի ունեցավ և դարձավ թերևս ամենամեծ իրադարձությունը սառը պատերազմի ժամանակահատվածում։ Իսկ թռիչքին հեռուստատեսությամբ հետևում էին կես միլիարդ հեռուստադիտողներ։ </p><p>Չնայած <a href="/wiki/NASA" class="mw-redirect" title="NASA">NASA</a>-ի տիեզերական ծրագրերի քաղաքական վարչությունը գտնվում էր և միչ այժմ էլ գտնվում է հասարակական ուշադրության կենտրոնում` նրա հիմնական ծրագրերը բացառապես հեղինակավոր ռազմական նախագծերն են։ Արհեստական արբանյակների երեք քառորդ մասը մինչև հիմա ծառայել են ռազմական նպատակների համար։ ԱՄՆ-ն 1959 թվականից ունեցել է արբանյակ-լրտեսներ, իսկ 1960 թվականից` մետեոարբանյակներ, <a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%B8%D5%A2%D5%A1%D5%AC_%D5%BF%D5%A5%D5%B2%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%B7%D5%B4%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" title="Գլոբալ տեղորոշման համակարգ">տեղորոշման արբանյակներ</a> և հարձակումներից նախազգուշացման արբանյակներ։ </p><p>ԽՍՀՄ-ն 1960-ական թվականից սկսեց հարակցման զորաշարժերի, երկարաժամկետ թռիչքների հետազոտությունները։ Հետազոտվում էր, թե ինչպես տիեզերագնացները կարող են դուրս գալ բաց տիեզերք` Սալյուտ-1 առաջին տիեզերական կայանից մինչև մշտապես բնակեցված <a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D6%80" title="Միր">Միր</a> տիեզերական կայան։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Համագործակցություններ_տիեզերագնացության_ասպարեզում"><span id=".D5.80.D5.A1.D5.B4.D5.A1.D5.A3.D5.B8.D6.80.D5.AE.D5.A1.D5.AF.D6.81.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.B6.D5.A5.D6.80_.D5.BF.D5.AB.D5.A5.D5.A6.D5.A5.D6.80.D5.A1.D5.A3.D5.B6.D5.A1.D6.81.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.A1.D5.B6_.D5.A1.D5.BD.D5.BA.D5.A1.D6.80.D5.A5.D5.A6.D5.B8.D6.82.D5.B4"></span>Համագործակցություններ տիեզերագնացության ասպարեզում</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&veaction=edit&section=5" title="Խմբագրել բաժինը. Համագործակցություններ տիեզերագնացության ասպարեզում" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Համագործակցություններ տիեզերագնացության ասպարեզում"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Միջազգային համագործակցության շրջանակներում Միր կայան այցելեցին ԱՄՆ-ի և այլ երկրների <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BD%D5%BF%D5%B2%D5%A1%D5%A3%D5%B6%D5%A1%D6%81" class="mw-redirect" title="Աստղագնաց">աստղագնացները</a>։ </p><p><a href="/wiki/%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%84%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D6%83%D5%AC%D5%B8%D6%82%D5%A6%D5%B8%D6%82%D5%B4" class="mw-redirect" title="Խորհրդային Միության փլուզում">Խորհրդային Միության փլուզման</a> և ֆինանսկան միջոցների անբավարարության պայմաններում գործընկերների անհրաժեշտություն առաջացավ։ Այդպիսով, Միր-2 նախագծի հիման վրա ստեղծվեց Միջազգային տիեզերական կայանը, ինչի առաջին մոդուլ Զարյան (Սալյուտ-9) պատրաստվեց <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Ռուսաստան">Ռուսաստանի</a> կողմից ամերիկյան <a href="/wiki/%D4%B2%D5%B8%D5%AB%D5%B6%D5%A3" title="Բոինգ">Բոինգ</a> կազմակերպության պատվերով և թողարկվեց 1998 թվականի նոյեմբերի 20-ին։ Սփեյս շաթլ ծրագրի փակումից հետո 2011 թվականին այդ սերիայի տիեզերանավերի թանկ ծառայության և շահագործման ռիսկի բարձր աստիճանի պատճառով դեպի ուղեծիր բոլոր տիեզերագնացներին տեղափոխում են «Սոյուզ» սերիայի ռուսական տիեզերանավերը։ Դա կապված էր նաև «Կոլումբիա» և «Չելենջեր» շաթլների վթարի հետ։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Նշանակալի_իրադարձություններ"><span id=".D5.86.D5.B7.D5.A1.D5.B6.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.AC.D5.AB_.D5.AB.D6.80.D5.A1.D5.A4.D5.A1.D6.80.D5.B1.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Նշանակալի իրադարձություններ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&veaction=edit&section=6" title="Խմբագրել բաժինը. Նշանակալի իրադարձություններ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Նշանակալի իրադարձություններ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>1942 թվականի հոկտեմբերի 3. Ֆաու-2-ը դարձավ մարդու կողմից ստեղծված առաջին օբյեկտը, որ մոտեցավ մթնոլորի սահմանին (85 կմ)</li> <li>1957 թվականի հոկտեմբերի 4. Երկրի առաջին արհեստական արբանյակը` Սպուտնիկ-1-ը</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Գրականություն"><span id=".D4.B3.D6.80.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Գրականություն</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&veaction=edit&section=7" title="Խմբագրել բաժինը. Գրականություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Գրականություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Erik Gregerson (2010): <i>An Explorer's Guide to the Universe – Unmanned Space Missions</i>, Britannica Educational Publishing, <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/978-1-61530-052-5" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/978-1-61530-052-5">978-1-61530-052-5</a> (eBook)</li></ul> <p><span class="citation"><i>Левантовский В.И.</i> Механика космического полета в элементарном изложении. — 3-е изд. — <span style="border-bottom:1px dotted gray; cursor:default" title="Մոսկվա">М</span>.: <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%B0_(%D0%B8%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE)" class="mw-redirect" title="Наука (издательство)">Наука</a>, 1980. — 512 с.</span> </p><p>Меркулов И. А. Полет ракет в мировое пространство. — М.: Изд-во ДОСААФ, 1958. — 88 с. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ծանոթագրություններ"><span id=".D4.BE.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D5.A9.D5.A1.D5.A3.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Ծանոթագրություններ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&veaction=edit&section=8" title="Խմբագրել բաժինը. Ծանոթագրություններ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: Ծանոթագրություններ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9141943">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-МАФ-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-МАФ_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r10127783">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFՍանզ_Ֆերնանդեզ_դե_Կորդոբա" class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Սանզ Ֆերնանդեզ դե Կորդոբա (2004 թվականի հունիսի 21). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fai.org/astronautics/100km.asp">«Presentation of the Karman separation line, used as the boundary separating Aeronautics and Astronautics»</a> (անգլերեն). Միջազգային ավիացիոն ֆեդերացիայի պաշտոնական կայքը. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/618QHms8h?url=http://www.fai.org/astronautics/100km.asp">Արխիվացված</a> օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 22-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2010 թ․ դեկտեմբերի 26-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Presentation+of+the+Karman+separation+line%2C+used+as+the+boundary+separating+Aeronautics+and+Astronautics&rft.pub=%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6+%D5%A1%D5%BE%D5%AB%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%B8%D5%B6+%D6%86%D5%A5%D5%A4%D5%A5%D6%80%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB+%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D6%84%D5%A8&rft.au=%D5%8D%D5%A1%D5%B6%D5%A6+%D5%96%D5%A5%D6%80%D5%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A5%D5%A6+%D5%A4%D5%A5+%D4%BF%D5%B8%D6%80%D5%A4%D5%B8%D5%A2%D5%A1&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.fai.org%2Fastronautics%2F100km.asp&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Мембрана-Граница-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Мембрана-Граница_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.membrana.ru/lenta/?9208">«Գտնվել է տիեզերքի ևս մեկ սահման»</a>. Մեմբրանա. 2009 թվականի ապրիլի 10. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/618QQ63zS?url=http://www.membrana.ru/particle/13656">Արխիվացված</a> օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 22-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2010 թ․ դեկտեմբերի 12-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D4%B3%D5%BF%D5%B6%D5%BE%D5%A5%D5%AC+%D5%A7+%D5%BF%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D6%84%D5%AB+%D6%87%D5%BD+%D5%B4%D5%A5%D5%AF+%D5%BD%D5%A1%D5%B0%D5%B4%D5%A1%D5%B6&rft.pub=%D5%84%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%A1&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.membrana.ru%2Flenta%2F%3F9208&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-РИА_Новости-Граница-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-РИА_Новости-Граница_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFԱնդրեյ_Կիսլյակով" class="citation web cs1">Անդրեյ Կիսլյակով (16 апреля 2009 года). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rian.ru/analytics/20090416/168315963.html">«Որտե՞ղ է սկսվում տիեզերքի սահմանը»</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/618QJBBzM?url=http://ria.ru/analytics/20090416/168315963.html">Արխիվացված</a> օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 22-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2010 թ․ սեպտեմբերի 4-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D5%88%D6%80%D5%BF%D5%A5%D5%9E%D5%B2+%D5%A7+%D5%BD%D5%AF%D5%BD%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%B4+%D5%BF%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D6%84%D5%AB+%D5%BD%D5%A1%D5%B0%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A8&rft.au=%D4%B1%D5%B6%D5%A4%D6%80%D5%A5%D5%B5+%D4%BF%D5%AB%D5%BD%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D5%BE&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.rian.ru%2Fanalytics%2F20090416%2F168315963.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lenta.ru/news/2009/04/10/boundary/">«Գիտնականները կոնկրետացրել են տիեզերքի սահմանը»</a>. <a href="/wiki/Lenta.ru" title="Lenta.ru">Lenta.ru</a>. 2009 թվականի ապրիլի 10. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/618QP8b6o?url=http://lenta.ru/news/2009/04/10/boundary/">Արխիվացված</a> օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 22-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2010 թ․ սեպտեմբերի 4-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D4%B3%D5%AB%D5%BF%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8+%D5%AF%D5%B8%D5%B6%D5%AF%D6%80%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D6%81%D6%80%D5%A5%D5%AC+%D5%A5%D5%B6+%D5%BF%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D6%84%D5%AB+%D5%BD%D5%A1%D5%B0%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A8&rft.pub=Lenta.ru&rft_id=http%3A%2F%2Flenta.ru%2Fnews%2F2009%2F04%2F10%2Fboundary%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.am/books?id=vuAUAQAAMAAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false">«God's Glory in the Heavens» գիրքը</a></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text">Черняк А. Я. Николай Кибальчич — революционер и учёный. М., 1960.</span> </li> <li id="cite_note-БСЭ-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-БСЭ_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://bse.sci-lib.com/article003017.html">«Մաքս Վալյա»</a>. <a href="/wiki/%D5%8D%D5%B8%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A5%D5%AE_%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Սովետական մեծ հանրագիտարան">Սովետական հանրագիտարան</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/6787IzoLH?url=http://bse.sci-lib.com/article003017.html">Արխիվացված</a> օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 23-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2011 թ․ հունվարի 16-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D5%84%D5%A1%D6%84%D5%BD+%D5%8E%D5%A1%D5%AC%D5%B5%D5%A1&rft.pub=%D5%8D%D5%B8%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6&rft_id=http%3A%2F%2Fbse.sci-lib.com%2Farticle003017.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Արտաքին_հղումներ"><span id=".D4.B1.D6.80.D5.BF.D5.A1.D6.84.D5.AB.D5.B6_.D5.B0.D5.B2.D5.B8.D6.82.D5.B4.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Արտաքին հղումներ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&veaction=edit&section=9" title="Խմբագրել բաժինը. Արտաքին հղումներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: Արտաքին հղումներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="mbox-small hlist" style="border:1px solid #aaa;background-color:#f9f9f9"> <tbody><tr> <td class="mbox-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/40px-Wiktionary-logo.svg.png" decoding="async" width="40" height="38" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/60px-Wiktionary-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/80px-Wiktionary-logo.svg.png 2x" data-file-width="370" data-file-height="350" /></span></span></td> <td class="mbox-text plainlist">Տես՝ <i><b><a href="https://en.wiktionary.org/wiki/Special:Search/%D5%BF%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84" class="extiw" title="wiktionary:Special:Search/տիեզերական թռիչք">տիեզերական թռիչք</a></b></i> <a href="https://hy.wiktionary.org/wiki/" class="extiw" title="wikt:">Վիքիբառարան</a>, բառարան և թեզաուրուս</td></tr></tbody></table> <ul><li><a href="https://hy.wikiversity.org/wiki/Topic:Aerospace_engineering" class="extiw" title="v:Topic:Aerospace engineering">Aerospace engineering at Wikiversity</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.astronautix.com/index.html">Encyclopedia Astronautica</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www2.jpl.nasa.gov/basics/">Basics of Spaceflight</a></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFTedd_E._HankinsH._Paul_Shuch" class="citation web cs1">Tedd E. Hankins; H. Paul Shuch (1987 թ․ մարտի 4). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.qsl.net/n/n6tx/prose/ham/manned.pdf">«Reflections – manned vs. unmanned spaceflight»</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span><span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 15-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Reflections+%E2%80%93+manned+vs.+unmanned+spaceflight&rft.au=Tedd+E.+Hankins&rft.au=H.+Paul+Shuch&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.qsl.net%2Fn%2Fn6tx%2Fprose%2Fham%2Fmanned.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84" class="Z3988"></span></li></ul> <table class="toccolours" style="width:100%"><tbody><tr><td style="width:auto"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/24px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/36px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/48px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="30" data-file-height="30" /></span></span></td><td style="width:100%"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A1%D5%B0%D5%A5%D5%BD%D5%BF" title="Վիքիպահեստ">Վիքիպահեստն</a> ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Spaceflight" class="extiw" title="commons:Category:Spaceflight">«Տիեզերական թռիչք»</a> հոդվածին։</td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group"><div style="padding: 0px 18px 0px 0px; width: 100%;"><div style="float: left;"><span class="noprint plainlinksneverexpand nowrap" style="font-size:x-small;"> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:%D4%B1%D6%80%D5%BF%D5%A1%D6%84%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%B2%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Դիտել այս կաղապարը"><img alt="⛭" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a></span> </span></div>  Բառարաններ և հանրագիտարաններ</div></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/spaceflight">Բրիտանիկա</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hls-dhs-dss.ch/textes/f/F024473.php">Շվեյցարական կենսագրական</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://meshb.nlm.nih.gov/record/ui?ui=D013026">MESH ID</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group"><a href="/wiki/%D5%89%D5%A1%D6%83%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%B7%D5%B9%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%BE%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%B0%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D5%B2%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Չափորոշչային վերահսկողություն">Չափորոշչային վերահսկողություն</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4048574-2">4048574-2</a> · <span title="Կոնգրեսի գրադարանի ստուգիչ համար" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help;">LCCN</span>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/sh85125923">sh85125923</a> · <span title="Microsoft Academic" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help;">Microsoft</span>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://academic.microsoft.com/#/detail/103888896">103888896</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://academic.microsoft.com/#/detail/156336011">156336011</a> · <a href="/wiki/%D5%89%D5%A5%D5%AD%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Չեխիայի ազգային գրադարան">NKC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ph114985">ph114985</a></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ստացված է «<a dir="ltr" href="https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Տիեզերական_թռիչք&oldid=9767682">https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Տիեզերական_թռիչք&oldid=9767682</a>» էջից</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Սպասարկող:Կատեգորիաները">Կատեգորիա</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Կատեգորիա:Տիեզերագնացություն">Տիեզերագնացություն</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Թաքցված կատեգորիա: <ul><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:CS1_%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%AC%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6_%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BE_%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80_(en)" title="Կատեգորիա:CS1 անգլերեն աղբյուրներով էջեր (en)">CS1 անգլերեն աղբյուրներով էջեր (en)</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Այս էջը վերջին անգամ փոփոխվել է 6 Ապրիլի 2024-ի ժամը 16:14-ին:</li> <li id="footer-info-copyright">Տեքստը հասանելի է <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy">Քրիեյթիվ Քոմոնս Հղման-Համանման տարածման</a> թույլատրագրի ներքո, առանձին դեպքերում հնարավոր են հավելյալ պայմաններ։ Մանրամասնությունների համար այցելեք՝ <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Օգտագործման պայմաններ</a>։</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Գաղտնիության քաղաքականություն</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8">Վիքիպեդիայի մասին</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B1%D5%A6%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%BD%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BF%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D6%81">Հրաժարագրեր</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ծրագրավորողներ</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/hy.wikipedia.org">Վիճակագրություն</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie statement</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//hy.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Տեսքը բջջայինով</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-c8xbz","wgBackendResponseTime":182,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.251","walltime":"0.364","ppvisitednodes":{"value":653,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":22881,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1080,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":9,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":4,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":20157,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 306.936 1 -total"," 43.66% 134.017 1 Կաղապար:Արտաքին_հղումներ"," 43.31% 132.938 1 Կաղապար:Ծանցանկ"," 36.91% 113.275 6 Կաղապար:Cite_web"," 24.07% 73.893 1 Կաղապար:Քույրհղումներ"," 5.85% 17.957 1 Կաղապար:Wiktionary"," 4.73% 14.527 1 Կաղապար:Sister"," 3.14% 9.630 1 Կաղապար:Ռուսերեն_գիրք"," 3.10% 9.507 1 Կաղապար:Side_box"," 1.89% 5.798 1 Կաղապար:М"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.147","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5209779,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7c55db6c78-24hpq","timestamp":"20241028035208","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u054f\u056b\u0565\u0566\u0565\u0580\u0561\u056f\u0561\u0576 \u0569\u057c\u056b\u0579\u0584","url":"https:\/\/hy.wikipedia.org\/wiki\/%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%BC%D5%AB%D5%B9%D6%84","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q5916","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q5916","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2017-02-04T11:40:50Z","dateModified":"2024-04-06T16:14:08Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/f\/f1\/Earth%2C_Moon_and_Lunar_Module%2C_AS11-44-6643_c.jpg"}</script> </body> </html>