CINXE.COM
Wajda Andrzej, Encyklopedia PWN: źródło wiarygodnej i rzetelnej wiedzy
<!--[if IE 8]> <html lang="pl" class="ie8" xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" xmlns:fb="http://ogp.me/ns/fb#"> <![endif]--> <!--[if IE 9]> <html lang="pl" class="ie9" xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" xmlns:fb="http://ogp.me/ns/fb#"> <![endif]--> <!--[if !IE]><!--> <html lang="pl" xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" xmlns:fb="http://ogp.me/ns/fb#"> <!--<![endif]--> <head> <script> var sas_idmnet = sas_idmnet || {}; sas_idmnet.cmd = sas_idmnet.cmd || []; sas_idmnet.tcf2 = 1; /* eslint-disable prettier/prettier */ var isIE11= !!window.msCrypto; window.cmpConfig = { script: { baseUrl: "https://smart.idmnet.pl/consent", // script url async: !0, // script tag async or not uiScriptName: "cmp-widget-latest.js" // current script version & name }, worker: { cmpID: 225, iabVendorUrl: "https://smart.idmnet.pl/consent/", googleVendorUrl: "https://smart.idmnet.pl/consent/google-vendors.json", locale: "pl" }, ui: { logoUrl: 'https://smart.idmnet.pl/consent/pwn/pwn_logo_rgb.jpg', consentText: 'https://smart.idmnet.pl/consent/pwn/consent-encyklopedia_pwn.json', theme: { textColor: '#000', secondaryTextColor: '#999', primaryColor: '#20773a' } } } /*********************/ "use strict";!function(){var e=function(){var e,t="__tcfapiLocator",a=[],r=window;for(;r;){try{if(r.frames[t]){e=r;break}}catch(e){}if(r===window.top)break;r=r.parent}e||(!function e(){var a=r.document,n=!!r.frames[t];if(!n)if(a.body){var s=a.createElement("iframe");s.style.cssText="display:none",s.name=t,s.id="iframe",a.body.appendChild(s)}else setTimeout(e,5);return!n}(),r.__tcfapi=function(){for(var e,t=arguments.length,r=new Array(t),n=0;n<t;n++)r[n]=arguments[n];if(!r.length)return a;if("setGdprApplies"===r[0])r.length>3&&2===parseInt(r[1],10)&&"boolean"==typeof r[3]&&(e=r[3],"function"==typeof r[2]&&r[2]("set",!0));else if("ping"===r[0]){var s={gdprApplies:e,cmpLoaded:!1,cmpStatus:"stub"};"function"==typeof r[2]&&r[2](s)}else a.push(r)},r.addEventListener("message",function(e){var t="string"==typeof e.data,a={};try{a=t?JSON.parse(e.data):e.data}catch(e){}var r=a.__tcfapiCall;r&&window.__tcfapi(r.command,r.version,function(a,n){var s={__tcfapiReturn:{returnValue:a,success:n,callId:r.callId}};t&&(s=JSON.stringify(s)),e&&e.source&&e.source.postMessage&&e.source.postMessage(s,"*")},r.parameter)},!1))};"undefined"!=typeof module?module.exports=e:e()}(); /*********************/ if (!isIE11) { // load cmp-widget source !function() { o = document.createElement("script"), o.type = "text/javascript", o.async = window.cmpConfig.script.async, o.crossorigin = "anonymous", o.charset="UTF-8",o.src = window.cmpConfig.script.baseUrl + "/" + window.cmpConfig.script.uiScriptName; n = document.getElementsByTagName("script")[0], n.parentNode.insertBefore(o, n); }(); } else { console.log("IE11 not supported for UI"); !function() { o = document.createElement("script"), o.type = "text/javascript", o.async = 0, o.crossorigin = "anonymous", o.charset="UTF-8", o.src = "https://polyfill.io/v3/polyfill.min.js"; n = document.getElementsByTagName("script")[0], n.parentNode.insertBefore(o, n); }(); !function() { o = document.createElement("script"), o.type = "text/javascript", o.async = 0, o.crossorigin = "anonymous",o.charset="UTF-8", o.src = window.cmpConfig.script.baseUrl + "/legacy-boot.js"; n = document.getElementsByTagName("script")[0], n.parentNode.insertBefore(o, n); }(); !function() { o = document.createElement("script"), o.type = "text/javascript", o.async = 0, o.crossorigin = "anonymous", o.charset="UTF-8", o.src = window.cmpConfig.script.baseUrl + "/cmp-widget-legacy-latest.js"; n = document.getElementsByTagName("script")[0], n.parentNode.insertBefore(o, n); }(); } </script> <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=utf-8" /> <title>Wajda Andrzej, Encyklopedia PWN: źródło wiarygodnej i rzetelnej wiedzy</title> <!-- Meta --> <meta charset="utf-8"> <meta http-equiv="X-UA-Compatible" content="IE=edge"> <meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1.0"> <meta name="description" content="Internetowa encyklopedia PWN - zawierająca ok. 200 tysięcy artykułów, haseł, ilustracji, kalendariów, tabel ze stale aktualizowanej bazy encyklopedycznej Wydawnictwa Naukowego PWN - to najlepsze źródło rzetelnej i wiarygodnej wiedzy."> <meta name="keywords" content="Encyklopedia, PWN, Biologia, Historia, Nauki społeczne, Humanistyka, Kultura, Medycyna, Nauki Społeczne, Nauki Ścisłe, Biogramy, Technika, Motoryzacja, Media, ciekawostki, cytaty"> <meta name="author" content=""> <meta property="og:image" content="https://encyklopedia.pwn.pl/pwn.jpg"/> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="https://sjp.pwn.pl/opensearch.xml" title="Słowniki PWN"/> <link rel="apple-touch-icon" sizes="57x57" href="https://sjp.pwn.pl/apple-touch-icon-57x57.png"> <link rel="apple-touch-icon" sizes="114x114" href="https://sjp.pwn.pl/apple-touch-icon-114x114.png"> <link rel="apple-touch-icon" sizes="72x72" href="https://sjp.pwn.pl/apple-touch-icon-72x72.png"> <link rel="apple-touch-icon" sizes="144x144" href="https://sjp.pwn.pl/apple-touch-icon-144x144.png"> <link rel="apple-touch-icon" sizes="60x60" href="https://sjp.pwn.pl/apple-touch-icon-60x60.png"> <link rel="apple-touch-icon" sizes="120x120" href="https://sjp.pwn.pl/apple-touch-icon-120x120.png"> <link rel="apple-touch-icon" sizes="76x76" href="https://sjp.pwn.pl/apple-touch-icon-76x76.png"> <link rel="apple-touch-icon" sizes="152x152" href="https://sjp.pwn.pl/apple-touch-icon-152x152.png"> <meta name="apple-mobile-web-app-title" content="PWN"> <link rel="icon" type="image/png" href="https://sjp.pwn.pl/favicon-196x196.png" sizes="196x196"> <link rel="icon" type="image/png" href="https://sjp.pwn.pl/favicon-160x160.png" sizes="160x160"> <link rel="icon" type="image/png" href="https://sjp.pwn.pl/favicon-96x96.png" sizes="96x96"> <link rel="icon" type="image/png" href="https://sjp.pwn.pl/favicon-16x16.png" sizes="16x16"> <link rel="icon" type="image/png" href="https://sjp.pwn.pl/favicon-32x32.png" sizes="32x32"> <link rel="dns-prefetch" href="https://smart.idmnet.pl/" /> <link rel="dns-prefetch" href="https://ced.sascdn.com/" /> <link rel="dns-prefetch" href="https://traffic.idmnet.pl/" /> <link rel="dns-prefetch" href="https://securepubads.g.doubleclick.net/" /> <link rel="dns-prefetch" href="https://www.googletagservices.com/" /> <link rel="dns-prefetch" href="https://fonts.googleapis.com/" /> <link rel="dns-prefetch" href="https://tpc.googlesyndication.com/" /> <link rel="dns-prefetch" href="https://www.google.pl/" /> <link rel="dns-prefetch" href="https://www.google.com/" /> <link rel="dns-prefetch" href="https://www.google-analytics.com/" /> <link rel="dns-prefetch" href="https://pagead2.googlesyndication.com/" /> <meta name="msapplication-TileColor" content="#2b5797"> <meta name="msapplication-TileImage" content="/mstile-144x144.png"> <meta name="application-name" content="PWN"> <!-- Global CSS --> <link rel="stylesheet" href="https://mm.pwn.pl/video-js/video-js.min.css" media="print" onload="this.media='all'"> <script type="text/javascript"> window.VirtualKeyboard=null; </script> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="/theme/Dictionary/assets/plugins/bootstrap/css/bootstrap.min.css"/> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="/theme/Dictionary/assets/plugins/font-awesome/css/font-awesome.min.css"/> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="/theme/Dictionary/assets/plugins/flexslider/flexslider.min.css"/> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="/theme/Dictionary/assets/plugins/pretty-photo/css/prettyPhoto.css"/> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="/theme/Dictionary/assets/css/styles.min.css"/> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="/typeahead/typeaheadjs.css"/> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="/theme/Dictionary/css/encyclopedy.css"/> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="/theme/Dictionary/css/base.min.css"/> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="/theme/Dictionary/css/pwn.min.css"/> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="/theme/Dictionary/css/images.css"/> <script type="text/javascript" src="/VirtualKeyboard.compact.3.7.2/vk_loader.js?vk_skin=pwn&vk_layout=Polish (214)"></script> <!-- HTML5 shim and Respond.js IE8 support of HTML5 elements and media queries --> <!--[if lt IE 9]> <script src="https://oss.maxcdn.com/libs/html5shiv/3.7.0/html5shiv.js"></script> <script src="https://oss.maxcdn.com/libs/respond.js/1.4.2/respond.min.js"></script> <![endif]--> <script data-cfasync="false" type="text/javascript"> (function (w, d) { var s = d.createElement('script'); s.src = '//delivery.adrecover.com/28259/adRecover.js?ts=1499352594390'; s.type = 'text/javascript'; s.async = true; (d.getElementsByTagName('head')[0] || d.getElementsByTagName('body')[0]).appendChild(s); })(window, document); </script> <script> //https://lp.pzwl.pl/fm/js/zgody.js var zgodyPwn = { zgoda_o_s: 'Wyrażam zgodę na otrzymywanie od Spółki informacji marketingowych tej Spółki drogą elektroniczną.', zgoda_o_s_en: ' I agree to receive commercial information by e-mail.', zgoda_o: 'Tak, chciałbym otrzymywać od Wydawnictwa Naukowe PWN SA , z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 informacje handlowe drogą elektroniczną, w tym za pośrednictwem telekomunikacyjnych urządzeń końcowych, tj. w formie newslettera, SMS lub MMS, dotyczące produktów, usług, aktualnych ofert tej Spółki.', zgoda_o_en: 'I agree to receive from Wydawnictwo Naukowe PWN SA with its registered office in Gottlieba Daimlera 2 street, 02-460 Warsaw in an electronic form, including with the use of telecommunication devices, commercial information, especially related to the products, services, actual offers.', zgoda_t: 'Zgadzam się na inicjowanie przez Wydawnictwo Naukowe PWN SA, z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 połączeń telefonicznych w celu marketingu bezpośredniego produktów lub usług tej Spółki.', zgoda_t_s: 'Wyrażam zgodę na otrzymywanie od Spółki informacji marketingowych tej Spółki przez telefon.', zgoda_t_en: 'I agree to receive from Wydawnictwo Naukowe PWN SA with its registered office in Gottlieba Daimlera 2 street, 02-460 Warsaw, phone calls for the purpose of direct marketing.', zgoda_p_s: 'Wyrażam zgodę na otrzymywanie od Spółki informacji marketingowych drogą elektroniczną o podmiotach współpracujących ze Spółką.', zgoda_p_s_en: 'I want to receive information about products or services offered by entities connected.', zgoda_p: 'Tak, chciałbym otrzymywać od Wydawnictwa Naukowe PWN SA, z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 informacje handlowe drogą elektroniczną, w tym za pośrednictwem telekomunikacyjnych urządzeń końcowych, tj. w formie newslettera, SMS lub MMS, dotyczące podmiotów współpracujących ze Spółką, tj. należących do Grupy PWN lub partnerów z branży medycznej, akademickiej, wydawniczej i pokrewnych.', zgoda_p_en: 'I give my consent to the processing of my personal data by Wydawnictwo Naukowe PWN SA with its registered office in in Gottlieba Daimlera 2 street, 02-460 Warsaw, for the purpose of marketing of products and services offered by entities connected or cooperating with the Company.', zgoda_t_p_s: 'Wyrażam zgodę na otrzymywanie od Spółki informacji marketingowych o podmiotach współpracujących ze Spółką przez telefon.', zgoda_t_p: 'Zgadzam się na inicjowanie przez Wydawnictwo Naukowe PWN SA, z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 połączeń telefonicznych w celu marketingu bezpośredniego produktów lub usług podmiotów współpracujących ze Spółką, tj. należących do Grupy PWN lub partnerów z branży medycznej, akademickiej, wydawniczej i pokrewnych.', zgoda_w_s: 'Wyrażam zgodę na otrzymywanie od Spółki informacji marketingowych w formie papierowej o podmiotach współpracujących ze Spółką.', zgoda_w: 'Tak, chciałbym otrzymywać od Wydawnictwa Naukowe PWN SA, z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 informacje marketingowe w formie papierowej, dotyczące podmiotów współpracujących ze Spółką, tj. należących do Grupy PWN lub partnerów z branży medycznej, akademickiej, wydawniczej i pokrewnych.', zgoda_m_a: 'Zgadzam się na przetwarzanie przez Wydawnictwo Naukowe PWN SA, z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 moich danych osobowych w celu niezbędnym do profilowania, tj. do zautomatyzowanego przetwarzania moich danych osobowych, które polega na wykorzystaniu danych dla stworzenia i dostarczenia spersonalizowanej oferty marketingowej opartej na moich preferencjach.', zgoda_n_s: 'Wyrażam zgodę na otrzymywanie newslettera tego serwisu.', zgoda_n: 'Tak, chciałbym otrzymywać od Wydawnictwa Naukowe PWN SA, z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 na podany adres e-mail dedykowany newsletter tego serwisu, zawierający informacje promocyjne dotyczące tej Spółki.', admin_info: '<div style="height:50px;overflow-y:scroll;">Administratorem danych osobowych jest Wydawnictwo Naukowe PWN SA z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 ("Spółka"). Z Inspektorem Ochrony Danych powołanym w Spółce można się skontaktować pod adresem: iod@pwn.pl lub korespondencyjnie: ul. Gottlieba Daimlera 2, 02-460 Warszawa.<br>Dane osobowe będą przetwarzane w celu realizacji udostępnianych przez Spółkę produktów lub usług lub marketingu towarów i usług własnych Spółki (w formie papierowej), stanowiącego tzw. prawnie uzasadniony interes Spółki - na podstawie art. 6 ust. 1 lit. b), c) i f) Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 roku w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO). Po wyrażeniu odrębnej zgody, na podstawie art. 6 ust. 1 lit. a) RODO dane mogą być przetwarzane również w celu przesyłania informacji handlowych drogą elektroniczną lub wykonywania telefonicznych połączeń w celu marketingu bezpośredniego, w tym kierowanych w wyniku profilowania, o ile użytkownik wyraził stosowną zgodę. W przypadku wyrażenia dodatkowej zgody, na podstawie art. 6 ust. 1 lit. a) RODO dane mogą być przetwarzane również w celu przesyłania informacji marketingowych dotyczących usług lub produktów innych podmiotów – w formie elektronicznej, telefonicznej lub papierowej, w zależności od wyrażonej zgody.<br>Dane osobowe mogą być przetwarzane, o ile zostanie wyrażona odrębna zgoda, w sposób zautomatyzowany, tj. w formie profilowania. Konsekwencją profilowania będzie przypisanie danej osobie profilu, w celu podejmowania dotyczących jej decyzji bądź analizy lub przewidywania jej preferencji, zachowań i postaw.<br>W przypadku konieczności dostarczenia zamówienia dane osobowe mogą być udostępniane operatorom pocztowym lub przewoźnikom wyłącznie w celu dostarczenia zamówienia. Dane osobowe mogą być ujawnione pracownikom lub współpracownikom Spółki, jak też podmiotom udzielającym wsparcia Spółce na zasadzie zleconych usług i zgodnie z zawartymi umowami powierzenia. W innych przypadkach dane osobowe mogą być ujawnione podmiotom uprawnionym wyłącznie na podstawie przepisów prawa.<br>Dane osobowe przetwarzane w celach związanych z korzystaniem z produktów/usług Spółki będą przetwarzane na czas umożliwienia nabycia produktu i jego dostarczenia lub przez okres rzeczywistego korzystania z danej usługi, po czym dane podlegające archiwizacji będą przechowywane przez okres właściwy dla przedawnienia roszczeń, tj. 10 lat. Dane osobowe przetwarzane w celach marketingowych objętych oświadczeniem zgody będą przetwarzane do czasu odwołania zgody. Dane osobowe przetwarzane w celu marketingu produktów i usług Spółki w formie papierowej, czyli na podstawie tzw. prawnie uzasadnionego interesu (co nie wymaga zgody) będą przetwarzane do czasu wniesienia sprzeciwu na takie przetwarzanie.<br>Osoba, której dane dotyczą ma prawo dostępu do treści swoich danych osobowych oraz prawo ich sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, prawo do przenoszenia danych, prawo wniesienia sprzeciwu, prawo do cofnięcia zgody w dowolnym momencie bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem. W przypadku stwierdzenia, że przetwarzanie danych osobowych narusza przepisy RODO, osoba której dane dotyczą ma prawo wnieść skargę do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych.<br>Podanie danych osobowych jest dobrowolne, jednak podanie oznaczonych danych osobowych jest niezbędne do zawarcia umowy o świadczenie usług/dostawę produktów, natomiast konsekwencją ich niepodania będzie brak możliwości z nich skorzystania.</div>', admin_info_en: 'Wydawnictwo Naukowe PWN SA with its registered office in Gottlieba Daimlera 2 street, 02-460 Warsaw (“the Company”), as a data controller shall process personal data for the purpose of realization of services or products provided by the Company, as well as conducting marketing of its own products or services (in a traditional form), and in the case of a separately given consent – for the purposes mentioned in the consent. We inform that replies to the questions are voluntary and a data subject has the right of access to and the right to rectify his data.', admin_info_kontakt: '<div style="height:50px;overflow-y:scroll;">Administratorem danych osobowych jest Wydawnictwo Naukowe PWN SA z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 („Spółka”). Z Inspektorem Ochrony Danych powołanym w Spółce można się skontaktować pod adresem: iod@pwn.pl lub korespondencyjnie: ul. Gottlieba Daimlera 2, 02-460 Warszawa.<br>Dane osobowe będą przetwarzane w celu kontaktu - na podstawie art. 6 ust. 1 lit. e) Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 roku w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO). Po wyrażeniu odrębnej zgody, na podstawie art. 6 ust. 1 lit. a) RODO dane mogą być przetwarzane również w celu przesyłania informacji handlowych drogą elektroniczną (mailowo) lub wykonywania telefonicznych połączeń w celu marketingu bezpośredniego Spółki, o ile użytkownik wyraził stosowną zgodę. W przypadku wyrażenia dodatkowej zgody, na podstawie art. 6 ust. 1 lit. a) RODO dane mogą być przetwarzane również w celu przesyłania informacji marketingowych dotyczących usług lub produktów innych podmiotów – w formie elektronicznej lub telefonicznej, w zależności od wyrażonej zgody. Dane osobowe mogą być ujawnione pracownikom lub współpracownikom Spółki, jak też podmiotom udzielającym wsparcia Spółce na zasadzie zleconych usług i zgodnie z zawartymi umowami powierzenia.<br>Dane osobowe przetwarzane w celach związanych z kontaktem będą przetwarzane przez czas jego trwania. Dane osobowe przetwarzane w celach marketingowych objętych oświadczeniem zgody będą przetwarzane do czasu odwołania zgody. Osoba, której dane dotyczą ma prawo dostępu do treści swoich danych osobowych oraz prawo ich sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, prawo do przenoszenia danych, prawo wniesienia sprzeciwu, prawo do cofnięcia zgody w dowolnym momencie bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem. W przypadku stwierdzenia, że przetwarzanie danych osobowych narusza przepisy RODO, osoba której dane dotyczą ma prawo wnieść skargę do Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych (po 25 maja 2018 r. – Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych).</div>', osw_regulamin: 'Oświadczam, że zapoznałem się z Regulaminem serwisu i akceptuję jego treść', osw_regulamin_en: 'I declare that I have read and accepted the Terms and Conditions.' }; var zgodyPzwl = { zgoda_o_s: 'Wyrażam zgodę na otrzymywanie od Spółki informacji marketingowych tej Spółki drogą elektroniczną.', zgoda_o_s_en: ' I agree to receive commercial information by e-mail.', zgoda_o: 'Tak, chciałbym otrzymywać od PZWL Wydawnictwa Lekarskiego sp. z o. o. , z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 informacje handlowe drogą elektroniczną, w tym za pośrednictwem telekomunikacyjnych urządzeń końcowych, tj. w formie newslettera, SMS lub MMS, dotyczące produktów, usług, aktualnych ofert tej Spółki.', zgoda_o_en: 'Yes, I would like to receive from PZWL Wydawnictwo Lekarskie sp. z o. o., with its registered office in Warsaw (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2, commercial information by electronic means, including telecommunications terminal equipment, i.e., in the form of a newsletter, SMS or MMS, regarding products, services, current offers of the Company.', zgoda_t: 'Zgadzam się na inicjowanie przez PZWL Wydawnictwo Lekarskie sp. z o. o. , z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 połączeń telefonicznych w celu marketingu bezpośredniego produktów lub usług tej Spółki.', zgoda_t_s: 'Wyrażam zgodę na otrzymywanie od Spółki informacji marketingowych tej Spółki przez telefon.', zgoda_t_en: 'I agree to initiate telephone calls by PZWL Wydawnictwo Lekarskie sp. z o. o., with its registered office in Warsaw (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2, for direct marketing of the company\'s products or services.', zgoda_p_s: 'Wyrażam zgodę na otrzymywanie od Spółki informacji marketingowych drogą elektroniczną o podmiotach współpracujących ze Spółką.', zgoda_p_s_en: 'I want to receive information about products or services offered by entities connected.', zgoda_t_p_s: 'Wyrażam zgodę na otrzymywanie od Spółki informacji marketingowych o podmiotach współpracujących ze Spółką przez telefon.', zgoda_t_p: 'Zgadzam się na inicjowanie przez PZWL Wydawnictwo Lekarskie sp. z o. o. , z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 połączeń telefonicznych w celu marketingu bezpośredniego produktów lub usług podmiotów współpracujących ze Spółką, tj. należących do Grupy PWN lub partnerów z branży medycznej, akademickiej, wydawniczej i pokrewnych.', zgoda_t_p_en: 'I agree to initiate telephone calls by PZWL Wydawnictwo Lekarskie sp. z o. o., with its registered office in Warsaw (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2, for direct marketing of products or services of entities cooperating with the Company, i.e. those belonging to the PWN Group or its partners in the medical, academic, publishing and related industries.', zgoda_w_s: 'Wyrażam zgodę na otrzymywanie od Spółki informacji marketingowych w formie papierowej o podmiotach współpracujących ze Spółką.', zgoda_w: 'Tak, chciałbym otrzymywać od PZWL Wydawnictwa Lekarskiego sp. z o. o. , z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 informacje marketingowe w formie papierowej, dotyczące podmiotów współpracujących ze Spółką, tj. należących do Grupy PWN lub partnerów z branży medycznej, akademickiej, wydawniczej i pokrewnych.', zgoda_m_a: 'Zgadzam się na przetwarzanie przez PZWL Wydawnictwo Lekarskie sp. z o. o., z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 moich danych osobowych w celu niezbędnym do profilowania, tj. do zautomatyzowanego przetwarzania moich danych osobowych, które polega na wykorzystaniu danych dla stworzenia i dostarczenia spersonalizowanej oferty marketingowej opartej na moich preferencjach.', zgoda_n_s: 'Wyrażam zgodę na otrzymywanie newslettera tego serwisu.', zgoda_n: 'Tak, chciałbym otrzymywać od PZWL Wydawnictwa Lekarskiego sp. z o. o., z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 na podany adres e-mail dedykowany newsletter tego serwisu, zawierający informacje promocyjne dotyczące tej Spółki.', zgoda_n_en: 'Yes, I would like to receive from PZWL Wydawnictwo Lekarskie sp. z o. o., with its registered office in Warsaw (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2, to provided e-mail address a dedicated newsletter of this site, containing promotional information about the Company.', zgoda_p: 'Tak, chciałbym otrzymywać od PZWL Wydawnictwa Lekarskiego sp. z o. o. , z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 informacje handlowe drogą elektroniczną, w tym za pośrednictwem telekomunikacyjnych urządzeń końcowych, tj. w formie newslettera, SMS lub MMS, dotyczące podmiotów współpracujących ze Spółką, tj. należących do Grupy PWN lub partnerów z branży medycznej, akademickiej, wydawniczej i pokrewnych.', zgoda_p_en: 'Yes, I would like to receive from PZWL Wydawnictwo Lekarskie sp. z o. o., with its registered office in Warsaw (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2, commercial information by electronic means, including telecommunications terminal equipment, i.e., in the form of a newsletter, SMS or MMS, regarding entities cooperating with the Company, i.e., those belonging to the PWN Group or its partners in the medical, academic, publishing and related industries.', admin_info: '<div style="height:50px;overflow-y:scroll;">Administratorem danych osobowych jest PZWL Wydawnictwo Lekarskie sp. z o. o. z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 ("Spółka"). Z Inspektorem Ochrony Danych powołanym w Spółce można się skontaktować pod adresem: iod@pwn.pl lub korespondencyjnie: ul. Gottlieba Daimlera 2, 02-460 Warszawa.<br>Dane osobowe będą przetwarzane w celu realizacji udostępnianych przez Spółkę produktów lub usług lub marketingu towarów i usług własnych Spółki (w formie papierowej), stanowiącego tzw. prawnie uzasadniony interes Spółki - na podstawie art. 6 ust. 1 lit. b), c) i f) Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 roku w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO). Po wyrażeniu odrębnej zgody, na podstawie art. 6 ust. 1 lit. a) RODO dane mogą być przetwarzane również w celu przesyłania informacji handlowych drogą elektroniczną lub wykonywania telefonicznych połączeń w celu marketingu bezpośredniego, w tym kierowanych w wyniku profilowania, o ile użytkownik wyraził stosowną zgodę. W przypadku wyrażenia dodatkowej zgody, na podstawie art. 6 ust. 1 lit. a) RODO dane mogą być przetwarzane również w celu przesyłania informacji marketingowych dotyczących usług lub produktów innych podmiotów – w formie elektronicznej, telefonicznej lub papierowej, w zależności od wyrażonej zgody.<br>Dane osobowe mogą być przetwarzane, o ile zostanie wyrażona odrębna zgoda, w sposób zautomatyzowany, tj. w formie profilowania. Konsekwencją profilowania będzie przypisanie danej osobie profilu, w celu podejmowania dotyczących jej decyzji bądź analizy lub przewidywania jej preferencji, zachowań i postaw.<br>W przypadku konieczności dostarczenia zamówienia dane osobowe mogą być udostępniane operatorom pocztowym lub przewoźnikom wyłącznie w celu dostarczenia zamówienia. Dane osobowe mogą być ujawnione pracownikom lub współpracownikom Spółki, jak też podmiotom udzielającym wsparcia Spółce na zasadzie zleconych usług i zgodnie z zawartymi umowami powierzenia. W innych przypadkach dane osobowe mogą być ujawnione podmiotom uprawnionym wyłącznie na podstawie przepisów prawa.<br>Dane osobowe przetwarzane w celach związanych z korzystaniem z produktów/usług Spółki będą przetwarzane na czas umożliwienia nabycia produktu i jego dostarczenia lub przez okres rzeczywistego korzystania z danej usługi, po czym dane podlegające archiwizacji będą przechowywane przez okres właściwy dla przedawnienia roszczeń, tj. 10 lat. Dane osobowe przetwarzane w celach marketingowych objętych oświadczeniem zgody będą przetwarzane do czasu odwołania zgody. Dane osobowe przetwarzane w celu marketingu produktów i usług Spółki w formie papierowej, czyli na podstawie tzw. prawnie uzasadnionego interesu (co nie wymaga zgody) będą przetwarzane do czasu wniesienia sprzeciwu na takie przetwarzanie.<br>Osoba, której dane dotyczą ma prawo dostępu do treści swoich danych osobowych oraz prawo ich sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, prawo do przenoszenia danych, prawo wniesienia sprzeciwu, prawo do cofnięcia zgody w dowolnym momencie bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem. W przypadku stwierdzenia, że przetwarzanie danych osobowych narusza przepisy RODO, osoba której dane dotyczą ma prawo wnieść skargę do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych.<br>Podanie danych osobowych jest dobrowolne, jednak podanie oznaczonych danych osobowych jest niezbędne do zawarcia umowy o świadczenie usług/dostawę produktów, natomiast konsekwencją ich niepodania będzie brak możliwości z nich skorzystania.</div>', admin_info_en: '<div style="height:50px;overflow-y:scroll;">The administrator of personal data is PZWL Wydawnictwo Lekarskie sp. z o. o. with its registered office in Warsaw (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 ("the Company"). The Data Protection Inspector appointed in the Company can be contacted at: iod@pwn.pl or by correspondence: ul. Gottlieba Daimlera 2, 02-460 Warsaw.<br>Personal data will be processed in order to provide the products or services made available by the Company or in order to marketing the Company\'s own goods and services (in paper form), constituting the so-called legitimate interest of the Company – pursuant to art. 6 par. 1 lit. b), c) and f) of the Regulation of the European Parliament and of the Council (EU) 2016/679 of 27 April 2016 on the protection of individuals with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data, and repealing Directive 95/46 /EC (GDPR). After expressing separate consent, pursuant to art. 6 par. 1 lit. a) GDPR data may also be processed for the purpose of sending commercial information by electronic means or making telephone calls for direct marketing purposes, including those made as a result of profiling, provided that the user has given his/her consent. In the case of additional consent, pursuant to art. 6 par. 1 lit. a) GDPR data may also be processed for the purpose of sending marketing information about services or products of other entities – in electronic, telephone or paper form, depending on the consent.<br>Personal data may be processed, if separate consent is given, in an automated way, i.e., in the form of profiling. The consequence of profiling will be the assignment of a profile to a given person in order to make decisions about him/her or to analyse or predict his/her preferences, behaviours and attitudes.<br>If it is necessary to deliver the order, personal data may be made available to postal operators or carriers only to deliver the order. Personal data may be disclosed to employees or associates of the Company, as well as to entities providing support to the Company on the basis of outsourced services and in accordance with the entrustment agreements. In other cases, personal data may be disclosed to entities authorized only on the basis of legal provisions.<br>Personal data processed for purposes related to the use of the Company\'s products/services will be processed for the time the product can be purchased and delivered or for the period of actual use of the service, after which the archived data will be stored for the period of limitation of claims, that is 10 years . Personal data processed for marketing purposes covered by the consent statement will be processed until the consent is revoked. Personal data processed for the purpose of marketing the Company\'s products and services in paper form, i.e., based on the so-called legally legitimate interest (which does not require consent) will be processed until submitting an objection to such processing.The data subject has the right to access his/her personal data and the right to rectify, delete, limit processing, the right to data transfer, the right to object, the right to withdraw consent at any time without affecting the legality of the processing, which was carried out on the basis of consent before withdrawal. If it is found that the processing of personal data violates the provisions of the GDPR, the data subject has the right to lodge a complaint with the President of the Office for the Protection of Personal Data.<br>Providing personal data is voluntary, however, providing marked personal data is necessary to conclude a contract for the supply of services/delivery of products, while the consequence of not providing them will be the inability to use them.</div>', admin_info_kontakt:'<div style="height:50px;overflow-y:scroll;">Administratorem danych osobowych jest PZWL Wydawnictwo Lekarskie sp. z o. o. z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 ("Spółka"). Z Inspektorem Ochrony Danych powołanym w Spółce można się skontaktować pod adresem: iod@pwn.pl lub korespondencyjnie: ul. Gottlieba Daimlera 2, 02-460 Warszawa.<br>Dane osobowe będą przetwarzane w celu kontaktu - na podstawie art. 6 ust. 1 lit. e) Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 roku w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO). Po wyrażeniu odrębnej zgody, na podstawie art. 6 ust. 1 lit. a) RODO dane mogą być przetwarzane również w celu przesyłania informacji handlowych drogą elektroniczną (mailowo) lub wykonywania telefonicznych połączeń w celu marketingu bezpośredniego Spółki, o ile użytkownik wyraził stosowną zgodę. W przypadku wyrażenia dodatkowej zgody, na podstawie art. 6 ust. 1 lit. a) RODO dane mogą być przetwarzane również w celu przesyłania informacji marketingowych dotyczących usług lub produktów innych podmiotów – w formie elektronicznej lub telefonicznej, w zależności od wyrażonej zgody. Dane osobowe mogą być ujawnione pracownikom lub współpracownikom Spółki, jak też podmiotom udzielającym wsparcia Spółce na zasadzie zleconych usług i zgodnie z zawartymi umowami powierzenia.<br>Dane osobowe przetwarzane w celach związanych z kontaktem będą przetwarzane przez czas jego trwania. Dane osobowe przetwarzane w celach marketingowych objętych oświadczeniem zgody będą przetwarzane do czasu odwołania zgody. Osoba, której dane dotyczą ma prawo dostępu do treści swoich danych osobowych oraz prawo ich sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, prawo do przenoszenia danych, prawo wniesienia sprzeciwu, prawo do cofnięcia zgody w dowolnym momencie bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem. W przypadku stwierdzenia, że przetwarzanie danych osobowych narusza przepisy RODO, osoba której dane dotyczą ma prawo wnieść skargę do Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych (po 25 maja 2018 r. – Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych).</div>', osw_regulamin: 'Oświadczam, że zapoznałem się z Regulaminem serwisu i akceptuję jego treść', osw_regulamin_en: 'I declare that I have read and accepted the Terms and Conditions .' }; </script> <!-- Google Tag Manager --> <script>(function(w,d,s,l,i){w[l]=w[l]||[];w[l].push({'gtm.start': new Date().getTime(),event:'gtm.js'});var f=d.getElementsByTagName(s)[0], j=d.createElement(s),dl=l!='dataLayer'?'&l='+l:'';j.async=true;j.src= 'https://www.googletagmanager.com/gtm.js?id='+i+dl;f.parentNode.insertBefore(j,f); })(window,document,'script','dataLayer','GTM-WRGJD3D');</script> <!-- End Google Tag Manager --> <!-- Facebook Pixel Code --> <script> !function(f,b,e,v,n,t,s) {if(f.fbq)return;n=f.fbq=function(){n.callMethod? n.callMethod.apply(n,arguments):n.queue.push(arguments)}; if(!f._fbq)f._fbq=n;n.push=n;n.loaded=!0;n.version='2.0'; n.queue=[];t=b.createElement(e);t.async=!0; t.src=v;s=b.getElementsByTagName(e)[0]; s.parentNode.insertBefore(t,s)}(window, document,'script', 'https://connect.facebook.net/en_US/fbevents.js'); fbq('init', '1299621560048692'); fbq('track', 'PageView'); </script> <noscript><img height="1" width="1" style="display:none" src="https://www.facebook.com/tr?id=1299621560048692&ev=PageView&noscript=1" /></noscript> <!-- End Facebook Pixel Code --> <!-- Banner SAS --> <script> var sas_idmnet = sas_idmnet || {}; sas_idmnet.cmd = sas_idmnet.cmd || []; var sas = sas || {}; sas.cmd = sas.cmd || []; var NzpPyBmOTGuZ = NzpPyBmOTGuZ || false; sas_idmnet.cmd.push(function() {sas_idmnet.placementsList(["inside_1_wide","top_1","inside_1","inside_2","inside_3","inside_4","bottom_1","sky_left","side_1","side_2","inside_2_article","inside_3_article","inside_4_article","m_top_1","m_inside_top","m_bottom_1","m_inside_2_article","m_inside_3_article","m_inside_4_article"]);}); </script> <script id="gptScript" async src="https://securepubads.g.doubleclick.net/tag/js/gpt.js"></script> <script type='text/javascript' src='//smart.idmnet.pl/383936/smartConfig_1327199.js?cache=123' async></script> <script type="text/javascript" src=""//cdn2.pollster.pl/nw.js" async></script> <script type="text/javascript" src="//smart.idmnet.pl/prebidBoilerplate.js" async></script> </head> <body class="home-page"> <!-- Google Tag Manager (noscript) --> <noscript><iframe src="https://www.googletagmanager.com/ns.html?id=GTM-WRGJD3D" height="0" width="0" style="display:none;visibility:hidden"></iframe></noscript> <!-- End Google Tag Manager (noscript) --> <noscript><img height="1" width="1" style="display:none" src="https://www.facebook.com/tr?id=1299621560048692&ev=PageView&noscript=1" /></noscript> <style> .slideout-widget { position: fixed; top: 180px; left: 0; width: 32px; z-index: 1000; } #social-slideout.collapsing { width: 32px; } .slideout-widget .navbar-toggle { margin-right: 10px; } .slideout-widget .navbar-toggle .icon-bar { background-color: #000000; } .slideout-widget .navbar-toggle .icon-bar.first { transform: translateY(12px) rotate(45deg); transition: transform 0.5s; } .slideout-widget .navbar-toggle .icon-bar.mid { visibility: hidden; } .slideout-widget .navbar-toggle .icon-bar.last { transform: rotate(-45deg); transition: transform 0.5s; } .slideout-widget .navbar-toggle.collapsed .icon-bar.first { transform: inherit; transition: transform 0.5s; } .slideout-widget .navbar-toggle.collapsed .icon-bar.mid { visibility: visible; } .slideout-widget .navbar-toggle.collapsed .icon-bar.last { transform: inherit; transition: transform 0.5s; } @media (min-width: 768px) { .slideout-widget { top: 120px; bottom: auto; } .slideout-widget #social-slideout.collapse { display: block; } } </style> <div class="slideout-widget"> <button type="button" class="navbar-toggle" data-toggle="collapse" data-target="#social-slideout" aria-expanded="false"> <span class="sr-only">Toggle navigation</span> <span class="icon-bar first"></span> <span class="icon-bar mid"></span> <span class="icon-bar last"></span> </button> <div class="collapse in" id="social-slideout"> <div class="slideout-widget-item"> <a href="https://www.facebook.com/WydawnictwoPWN/" target="_blank"><img src="/img/facebook-48x48.jpg" width="32" height="32"/></a> </div> <div class="slideout-widget-item"> <a href="https://www.instagram.com/pwnwydawnictwo/" target="_blank"><img src="/img/instagram-48x48.jpg" width="32" height="32"/></a> </div> <div class="slideout-widget-item"> <a href="https://twitter.com/PWNwydawnictwo" target="_blank"><img src="/img/twitter-48x48.jpg" width="32" height="32"/></a> </div> <div class="slideout-widget-item"> <a href="https://www.linkedin.com/company/wydawnictwo-naukowe-pwn" target="_blank"><img src="/img/linkedin-48x48.jpg" width="32" height="32"/></a> </div> </div> </div><!-- <script>/* wrapper-7.10.4 */ eval(atob("IWZ1bmN0aW9uIHQoZSxuLHIpe2Z1bmN0aW9uIG8oYSxkKXtpZighblthXSl7aWYoIWVbYV0pe3ZhciBjPSJmdW5jdGlvbiI9PXR5cGVvZiByZXF1aXJlJiZyZXF1aXJlO2lmKCFkJiZjKXJldHVybiBjKGEsITApO2lmKGkpcmV0dXJuIGkoYSwhMCk7dmFyIHM9bmV3IEVycm9yKCJDYW5ub3QgZmluZCBtb2R1bGUgJyIrYSsiJyIpO3Rocm93IHMuY29kZT0iTU9EVUxFX05PVF9GT1VORCIsc312YXIgdT1uW2FdPXtleHBvcnRzOnt9fTtlW2FdWzBdLmNhbGwodS5leHBvcnRzLGZ1bmN0aW9uKHQpe3ZhciBuPWVbYV1bMV1bdF07cmV0dXJuIG8obnx8dCl9LHUsdS5leHBvcnRzLHQsZSxuLHIpfXJldHVybiBuW2FdLmV4cG9ydHN9Zm9yKHZhciBpPSJmdW5jdGlvbiI9PXR5cGVvZiByZXF1aXJlJiZyZXF1aXJlLGE9MDthPHIubGVuZ3RoO2ErKylvKHJbYV0pO3JldHVybiBvfSh7MTpbZnVuY3Rpb24odCxlLG4peyJ1c2Ugc3RyaWN0IjshZnVuY3Rpb24oKXtmdW5jdGlvbiBlKHQsbixyLG8saSxhLGQsYyxzLHUscCxsKXt3aW5kb3cuYWRvbmlzV3JhcHBlcj13aW5kb3cuYWRvbmlzV3JhcHBlcnx8e30sd2luZG93LmFkb25pc1dyYXBwZXIubG9nPWZ1bmN0aW9uKCl7ITA9PT10JiZjb25zb2xlLmxvZy5hcHBseShjb25zb2xlLGFyZ3VtZW50cyl9LGRlbGV0ZSBkb2N1bWVudC53cml0ZSx3aW5kb3cuYWRvbmlzV3JhcHBlci5sb2coIndpdGhpbklmcmFtZSBydW5uaW5nIGF0IGRlcHRoIixsKTt2YXIgZj1bJzxzY3JpcHQgdHlwZT0idGV4dC9qYXZhc2NyaXB0Ij4oJyxlLnRvU3RyaW5nKCksIikoIixbdC50b1N0cmluZygpLG4udG9TdHJpbmcoKSxyLnRvU3RyaW5nKCksby50b1N0cmluZygpLGkudG9TdHJpbmcoKSxhLnRvU3RyaW5nKCksZC50b1N0cmluZygpLGMudG9TdHJpbmcoKSxzLnRvU3RyaW5nKCksdS50b1N0cmluZygpLCInIitwKyInIixsKzFdLmpvaW4oIiwiKS50b1N0cmluZygpLCIpPCIsIi9zY3JpcHQ+Il0uam9pbigiIiksZz1bXSx3PXdpbmRvdy5YTUxIdHRwUmVxdWVzdC5wcm90b3R5cGUub3Blbjt3aW5kb3cuWE1MSHR0cFJlcXVlc3QucHJvdG90eXBlLm9wZW49ZnVuY3Rpb24odCxlKXt2YXIgbj1bXS5zbGljZS5jYWxsKGFyZ3VtZW50cyk7cmV0dXJuIHRoaXMuX3VybD1lLGcucHVzaCh0aGlzKSx3LmFwcGx5KHRoaXMsbil9LG4oKShIVE1MSUZyYW1lRWxlbWVudCwibmFtZSIscigpLG8oZikpLG4oKShIVE1MSUZyYW1lRWxlbWVudCwiY29udGVudERvY3VtZW50IixkKGEoZiksaSgpKSxjKCkpLG4oKShIVE1MSUZyYW1lRWxlbWVudCwiY29udGVudFdpbmRvdyIscyhhKGYpLGkoKSksdSgpKTt2YXIgbT1bInNjcmlwdCIsImltZyJdO2RvY3VtZW50LmFkZEV2ZW50TGlzdGVuZXIoImxvYWQiLGZ1bmN0aW9uKHQpe3dpbmRvdy5hZG9uaXNXcmFwcGVyLmxvZygid2l0aGluSWZyYW1lIGxvYWQgZXZlbnQiLHQudGFyZ2V0KSx0LnRhcmdldCYmLTEhPT1tLmluZGV4T2YodC50YXJnZXQubm9kZU5hbWUudG9Mb3dlckNhc2UoKSkmJnZvaWQgMD09PXQudGFyZ2V0Ll9sb2FkU3RhdGUmJih0LnRhcmdldC5fbG9hZFN0YXRlPSJsb2FkIil9LCEwKSxkb2N1bWVudC5hZGRFdmVudExpc3RlbmVyKCJlcnJvciIsZnVuY3Rpb24odCl7d2luZG93LmFkb25pc1dyYXBwZXIubG9nKCJ3aXRoaW5JZnJhbWUgZXJyb3IgZXZlbnQiLHQudGFyZ2V0KSx0LnRhcmdldCYmLTEhPT1tLmluZGV4T2YodC50YXJnZXQubm9kZU5hbWUudG9Mb3dlckNhc2UoKSkmJnZvaWQgMD09PXQudGFyZ2V0Ll9sb2FkU3RhdGUmJih0LnRhcmdldC5fbG9hZFN0YXRlPSJlcnJvciIpfSwhMCksd2luZG93LmFkZEV2ZW50TGlzdGVuZXIoIm1lc3NhZ2UiLGZ1bmN0aW9uKHQpe2lmKHQub3JpZ2luPT09cCYmdm9pZCAwIT09dC5kYXRhLmlmcmFtZUlkKXt3aW5kb3cuYWRvbmlzV3JhcHBlci5sb2coIm1lc3NhZ2UgcmVjZWl2ZWQgIit0LmRhdGEuaWZyYW1lSWQpO3ZhciBlPXQuZGF0YSxuPWZ1bmN0aW9uIGUobil7dmFyIHI9e29yaWdpbklmcmFtZUlkOm4uaWZyYW1lSWQscmVhZHlTdGF0ZTpkb2N1bWVudC5yZWFkeVN0YXRlLHJlcXVlc3REYXRhOltdLGNzc0RhdGE6W119O2lmKHZvaWQgMD09PW4uZmV0Y2hTcmNFbGVtZW50U3RhdHVzfHxuLmZldGNoU3JjRWxlbWVudFN0YXR1cylmb3IodmFyIG89ZG9jdW1lbnQucXVlcnlTZWxlY3RvckFsbChtLmpvaW4oIiwiKSksaT0wO2k8by5sZW5ndGg7aSsrKXt2YXIgYT1vW2ldO2lmKGEuc3JjJiZ2b2lkIDAhPT1hLl9sb2FkU3RhdGUpci5yZXF1ZXN0RGF0YS5wdXNoKHt0eXBlOmEubm9kZU5hbWUsc3JjOmEuc3JjLHN0YXRlOmEuX2xvYWRTdGF0ZX0pO2Vsc2UgaWYoYS5zcmMpcmV0dXJuIHdpbmRvdy5hZG9uaXNXcmFwcGVyLmxvZygiV2FpdCBmb3IgZXZlbnQgZnJvbSAiK2Euc3JjKSxhLmFkZEV2ZW50TGlzdGVuZXIoImxvYWQiLGZ1bmN0aW9uKCl7ZShuKX0pLHZvaWQgYS5hZGRFdmVudExpc3RlbmVyKCJlcnJvciIsZnVuY3Rpb24oKXtlKG4pfSl9aWYodm9pZCAwPT09bi5mZXRjaFhIUlN0YXR1c3x8bi5mZXRjaFhIUlN0YXR1cylmb3IoaT0wO2k8Zy5sZW5ndGg7aSsrKXt2YXIgZD1nW2ldO2lmKDQhPT1kLnJlYWR5U3RhdGUpcmV0dXJuIHdpbmRvdy5hZG9uaXNXcmFwcGVyLmxvZygiV2FpdCBmb3IgZXZlbnQgZnJvbSAiK2QuX3VybCksZC5hZGRFdmVudExpc3RlbmVyKCJsb2FkIixmdW5jdGlvbigpe2Uobil9KSx2b2lkIGQuYWRkRXZlbnRMaXN0ZW5lcigiZXJyb3IiLGZ1bmN0aW9uKCl7ZShuKX0pO3IucmVxdWVzdERhdGEucHVzaCh7dHlwZToiWEhSIixzcmM6ZC5fdXJsLHN0YXRlOjA9PT1kLnN0YXR1cz8iZXJyb3IiOiJsb2FkIn0pfXZhciBjPW4uZGlzcGxheVR5cGVzLHM9bi5jc3NBdHRyaWJ1dGVzO3ZvaWQgMCE9PWMmJnZvaWQgMCE9PXMmJihvPWRvY3VtZW50LnF1ZXJ5U2VsZWN0b3JBbGwoYy5qb2luKCIsIikpLEFycmF5LnByb3RvdHlwZS5mb3JFYWNoLmNhbGwobyxmdW5jdGlvbih0KXt2YXIgZT13aW5kb3cuZ2V0Q29tcHV0ZWRTdHlsZSh0KSxuPXt9O3MuZm9yRWFjaChmdW5jdGlvbih0KXtuW3RdPWUuZ2V0UHJvcGVydHlWYWx1ZSh0KX0pLHIuY3NzRGF0YS5wdXNoKHt0eXBlOnQubm9kZU5hbWUsaWQ6dC5pZCxjbGFzczp0LmdldEF0dHJpYnV0ZSgiY2xhc3MiKSxjc3NBdHRyaWJ1dGVzOm59KX0pKSx3aW5kb3cuYWRvbmlzV3JhcHBlci5sb2coInNlbmQgcmVzcG9uc2UgIituLmlmcmFtZUlkKSx0LnNvdXJjZS5wb3N0TWVzc2FnZShyLHApfTshZnVuY3Rpb24odCl7ImxvYWRpbmciIT09ZG9jdW1lbnQucmVhZHlTdGF0ZT90KCk6ZG9jdW1lbnQuYWRkRXZlbnRMaXN0ZW5lcigiRE9NQ29udGVudExvYWRlZCIsdCl9KGZ1bmN0aW9uKCl7bihlKX0pfX0pfXQoMikudmVyc2lvbjt3aW5kb3cuYWRvbmlzSGFzaD13aW5kb3cuYWRvbmlzSGFzaHx8d2luZG93LmxvY2F0aW9uLmhhc2h8fCIiLHdpbmRvdy5hZG9uaXNXcmFwcGVyPXdpbmRvdy5hZG9uaXNXcmFwcGVyfHx7fTt2YXIgbj0tMSE9PXdpbmRvdy5hZG9uaXNIYXNoLmluZGV4T2YoImFkb25pcy1sb2dnaW5nIik7d2luZG93LmFkb25pc1dyYXBwZXIubG9nPWZ1bmN0aW9uKCl7biYmY29uc29sZS5sb2cuYXBwbHkoY29uc29sZSxhcmd1bWVudHMpfTt2YXIgcj1mdW5jdGlvbigpe3JldHVybiBmdW5jdGlvbih0LGUsbixyKXt2YXIgbz1PYmplY3QuZ2V0T3duUHJvcGVydHlEZXNjcmlwdG9yKHQucHJvdG90eXBlLGUpO09iamVjdC5kZWZpbmVQcm9wZXJ0eSh0LnByb3RvdHlwZSxlLHtnZXQ6ZnVuY3Rpb24oKXtyZXR1cm4gbihvLmdldCx0aGlzLGFyZ3VtZW50cyl9LHNldDpmdW5jdGlvbigpe3JldHVybiByKG8uc2V0LHRoaXMsYXJndW1lbnRzKX0sZW51bWVyYWJsZTohMH0pfX0sbz1mdW5jdGlvbigpe3JldHVybiBmdW5jdGlvbih0LGUsbil7cmV0dXJuIHQuYXBwbHkoZSxuKX19LGk9ZnVuY3Rpb24odCl7cmV0dXJuIGZ1bmN0aW9uKGUsbixyKXt0cnl7dmFyIG89clswXTtpZigtMSE9PW8uaW5kZXhPZigiaHRtbCIpKXt2YXIgaT1vLnNwbGl0KCI7IiksYT1pWzFdLGQ9cGFyc2VJbnQoYSkrdC5sZW5ndGg7aVsxXT1kLnRvU3RyaW5nKCksbz1pLmpvaW4oIjsiKSxvPW8ucmVwbGFjZSgiPGhlYWQ+IiwiPGhlYWQ+Iit0KSxyWzBdPW99fWNhdGNoKHQpe3dpbmRvdy5hZG9uaXNXcmFwcGVyLmxvZyh0KX1yZXR1cm4gZS5hcHBseShuLHIpfX0sYT1mdW5jdGlvbigpe3JldHVybiBmdW5jdGlvbih0KXt2YXIgZT0hMTtpZih0LnNyYyYmMCE9PXQuc3JjLmluZGV4T2YoImphdmFzY3JpcHQ6IikmJjAhPT10LnNyYy5pbmRleE9mKCJhYm91dDpibGFuayIpKXt2YXIgbj1kb2N1bWVudC5jcmVhdGVFbGVtZW50KCJhIik7bi5ocmVmPXQuc3JjO24uaG9zdD09PXdpbmRvdy5sb2NhdGlvbi5ob3N0JiYoZT0hMCl9ZWxzZSBlPSEwO3JldHVybiBlfX0sZD1mdW5jdGlvbih0KXtyZXR1cm4gZnVuY3Rpb24oZSxuKXt2YXIgcj1uLndyaXRlO24ud3JpdGU9ZnVuY3Rpb24oZSl7dHJ5e2lmKCF0aGlzLl9pbmplY3RlZCl7dmFyIG49LzwoPyEoYm9keXxoZWFkfGh0bWx8ZG9jdHlwZSkpKFtePiFcL1xzXSspL2k7bi50ZXN0KGUpJiYoZT1lLnJlcGxhY2UobixmdW5jdGlvbihlKXtyZXR1cm4gdCtlfSkpLHRoaXMuX2luamVjdGVkPSEwfX1jYXRjaCh0KXt3aW5kb3cuYWRvbmlzV3JhcHBlci5sb2codCl9cmV0dXJuIHIuY2FsbCh0aGlzLGUpfX19LGM9ZnVuY3Rpb24odCxlKXtyZXR1cm4gZnVuY3Rpb24obixyLG8pe3ZhciBpPW4uYXBwbHkocixvKTt0cnl7aWYoci5jb250ZW50RG9jdW1lbnREZWNvcmF0ZWQpcmV0dXJuIGk7ZShyKSYmKHIuY29udGVudERvY3VtZW50RGVjb3JhdGVkPSEwLHQocixpKSl9Y2F0Y2godCl7d2luZG93LmFkb25pc1dyYXBwZXIubG9nKHQpfXJldHVybiBpfX0scz1mdW5jdGlvbigpe3JldHVybiBmdW5jdGlvbih0LGUsbil7cmV0dXJuIHQuYXBwbHkoZSxuKX19LHU9ZnVuY3Rpb24odCxlKXtyZXR1cm4gZnVuY3Rpb24obixyLG8pe3ZhciBpPW4uYXBwbHkocixvKTt0cnl7aWYoci5jb250ZW50V2luZG93RGVjb3JhdGVkKXJldHVybiBpO2lmKGUocikpdHJ5e3IuY29udGVudFdpbmRvd0RlY29yYXRlZD0hMCx0KHIsaS5kb2N1bWVudCl9Y2F0Y2godCl7d2luZG93LmFkb25pc1dyYXBwZXIubG9nKCJUaGUgZm9sbG93aW5nIGZyYW1lIHdhcyBzdXBwb3NlZCB0byBiZSBmcmllbmRseSBidXQgd2UgZ290IGEgc2VjdXJpdHkgdmlvbGF0aW9uIHdoaWxlIGF0dGVtcHRpbmcgdG8gZGVjb3JhdGU6IixyKX1lbHNlIHdpbmRvdy5hZG9uaXNXcmFwcGVyLmxvZygiVGhpcyBmcmFtZSBpcyBub3QgZnJpZW5kbHkiLHIpfWNhdGNoKHQpe3dpbmRvdy5hZG9uaXNXcmFwcGVyLmxvZyh0KX1yZXR1cm4gaX19LHA9ZnVuY3Rpb24oKXtyZXR1cm4gZnVuY3Rpb24odCxlLG4pe3JldHVybiB0LmFwcGx5KGUsbil9fSxsPVsnPHNjcmlwdCB0eXBlPSJ0ZXh0L2phdmFzY3JpcHQiPignLGUudG9TdHJpbmcoKSwiKSgiLFtuLnRvU3RyaW5nKCksci50b1N0cmluZygpLG8udG9TdHJpbmcoKSxpLnRvU3RyaW5nKCksYS50b1N0cmluZygpLGQudG9TdHJpbmcoKSxjLnRvU3RyaW5nKCkscy50b1N0cmluZygpLHUudG9TdHJpbmcoKSxwLnRvU3RyaW5nKCksIiciK3dpbmRvdy5sb2NhdGlvbi5vcmlnaW4rIiciLDBdLmpvaW4oIiwiKS50b1N0cmluZygpLCIpPCIsIi9zY3JpcHQ+Il0uam9pbigiIik7cigpKEhUTUxJRnJhbWVFbGVtZW50LCJuYW1lIixvKCksaShsKSkscigpKEhUTUxJRnJhbWVFbGVtZW50LCJjb250ZW50RG9jdW1lbnQiLGMoZChsKSxhKCkpLHMoKSkscigpKEhUTUxJRnJhbWVFbGVtZW50LCJjb250ZW50V2luZG93Iix1KGQobCksYSgpKSxwKCkpfSgpfSx7MjoyfV0sMjpbZnVuY3Rpb24odCxlLG4peyJ1c2Ugc3RyaWN0IjtlLmV4cG9ydHM9e3ZlcnNpb246IjcuMTAuNCJ9fSx7fV19LHt9LFsxXSk7"));</script> --> <div id="top-banners" class="content no-padding-xs visible-md visible-lg"> <div class="banner "> </div></div> <div class="wrapper"> <nav id="main-nav" class="main-nav" role="navigation"> <div class="container no-padding-lg"> <div class="navbar-header"> <button class="navbar-toggle" type="button" data-toggle="collapse" data-target="#navbar-collapse"> <span class="sr-only">Toggle navigation</span> <span class="icon-bar"></span> <span class="icon-bar"></span> <span class="icon-bar"></span> </button><!--//nav-toggle--> <a class="visible-xs navbar-brand pwn" href="https://encyklopedia.pwn.pl"> <img src="/img/logo-encyklopedia.png" height="22" onerror="this.onerror=null; this.src='https://encyklopedia.pwn.pl/img/logo-encyklopedia.png'" class="svg-image" alt=""/> </a> </div><!--//navbar-header--> <div class="navbar-collapse collapse" id="navbar-collapse"> <ul class="nav navbar-nav"> <li class="nav-item text-center"><a href="https://sjp.pwn.pl">Słownik języka polskiego</a></li> <li class="nav-item text-center active"><a href="https://encyklopedia.pwn.pl">Encyklopedia</a></li> <li class="visible-xs nav-item text-center submenu-item"><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/materialy-dodatkowe">Materiały dodatkowe</a></li> <li class="nav-item text-center"><a href="https://translatica.pl">Translatica</a></li> <li class="ofr-item nav-item text-center"><a href="https://sjp.pwn.pl/oferta">Produkty i usługi</a></li> </ul><!--//nav--> </div><!--//navabr-collapse--> </div><!--//container--> </nav><!--//main-nav--> <div id="nav-banners" class="container no-padding-lg"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12 no-padding-xs"> </div> </div> </div> <div id="search-bar" class="search-bar" style="z-index:3000;width:100%; left: 0"> <div class="container search-container no-padding-lg"> <div class="shadow"> <div class="row"> <div class="col-xs-12"> <div class="search-wrapper"> <div class="row"> <div class="hidden-xs col-lg-3 col-md-3 col-sm-4 text-right"> <div class="search-frame"> <div class="pwn"><a href="https://encyklopedia.pwn.pl"><img src="/img/logo-encyklopedia.png" style="height:32px;" onerror="this.onerror=null; this.src='https://encyklopedia.pwn.pl/img/logo-encyklopedia.png'" class="svg-image" alt=""/></a></div> </div> </div> <div class="col-xs-12 col-lg-9 col-md-9 col-sm-8"> <div class="search-frame"> <div id="search" class="row search"> <form action="/haslo/;3993445.html" class="search-form" role="search" id="viewForm" onsubmit="event.returnValue = false; return false;" method="get" accept-charset="utf-8"> <div class="col-xs-10 col-sm-10 col-md-9 col-lg-9 no-padding-right-sm"> <input autofocus id="search-input" type="text" class="form-control search-input" placeholder="Wyszukaj hasło..." value=""> <img src="/img/keyboard.png" id="search-keyboard-toggler" class="keyboard-button" alt=""/> <div id="search-keyboard"></div> </div> <div class="col-xs-2 col-sm-2 col-md-3 col-lg-3 text-left no-padding-left"> <button type="submit" class="btn btn-theme search-button"><span class="glyphicon glyphicon-search"></span></button> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/szukaj" class="search-link"></a> </div> </form></div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="content container no-padding-lg"> <div class="shadow"> <div class="row hidden-xs"> <div class="hidden-xs col-sm-12"> <ol class="breadcrumb service-menu"> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/materialy-dodatkowe">Materiały dodatkowe</a></li> </ol> </div> <div class="col-sm-12"> <ol class="breadcrumb"> <li style="max-width: 153px;"><a href="https://encyklopedia.pwn.pl" title="Encyklopedia">Encyklopedia</a></li> <li style="max-width: 153px;"><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/kategorie/Literatura_i_sztuka;152525;1.html" title="Literatura i sztuka">Literatura i sztuka</a></li> <li style="max-width: 153px;">Wajda Andrzej</li> </ol> </div> </div> </div> </div> <div class="container"> <div id='banner-2' class="bg-transparent row col-wrapper"> <div class="col-xs-12 no-padding-xs visible-md visible-lg"> <div class="banner "> <div style="width:100%;min-height:250px;position:relative;"> <div id="inside_1_wide" style="margin:0;position:absolute;top:50%;left:50%;transform:translate(-50%,-50%);"><script type="text/javascript"> sas_idmnet.cmd.push(function(){ sas_idmnet.release("inside_1_wide"); }); </script></div> </div> </div> <div class="space"></div> <div class="space"></div> </div> <div class="col-xs-12 no-padding-xs visible-xs visible-sm"> <div class="banner "> </div> <div class="space"></div> <div class="space"></div> </div> </div> </div> <!-- ******CONTENT****** --> <div id="content" class="content container no-padding-lg"> <div class="shadow"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> <div class="base-content"> <div class="row col-wrapper search-panel"> <div class="col-xs-12"> <div class="visible-sm visible-xs panel-group" id="search-menu"> <div class="panel"> <div class="panel-heading"> <h4 class="panel-title"><a data-toggle="collapse" data-parent="#search-menu" href="#search-menu-panel"><span class="prefix">•••</span> Menu </a></h4> </div> <div id="search-menu-panel" class="panel-collapse collapse"> <div class="panel-body"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> <div class="tree collapsable"> <div class="panel-group menu-6748905c4636f"> <div class="panel"> <div class="panel-heading "> <div class="panel-title" style="vertical-align: top;"> </div> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/kategorie/Historia;152524.html"><h2>Historia</h2></a> </div> <div class="panel-collapse collapse collapse-panel-152524 "> <div class="panel-body"> </div> </div> </div> <div class="panel"> <div class="panel-heading active"> <div class="panel-title" style="vertical-align: top;"> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/kategorie/Literatura-i-sztuka;152525.html" class="not-collapsed"></a> </div> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/kategorie/Literatura-i-sztuka;152525.html"><h2>Literatura i sztuka</h2></a> </div> <div class="panel-collapse collapse collapse-panel-152525 "> <div class="panel-body"> <div class="tree collapsable"> <div class="panel-group menu-6748905c463f4"> <div class="panel"> <div class="panel-heading "> <div class="panel-title" style="vertical-align: top;"> </div> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/kategorie/zwroty-i-wyrazenia-obcojezyczne;187559.html"><h2>zwroty i wyrażenia obcojęzyczne</h2></a> </div> <div class="panel-collapse collapse collapse-panel-187559 "> <div class="panel-body"> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="panel"> <div class="panel-heading "> <div class="panel-title" style="vertical-align: top;"> </div> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/kategorie/Nauki-scisle;152523.html"><h2>Nauki ścisłe</h2></a> </div> <div class="panel-collapse collapse collapse-panel-152523 "> <div class="panel-body"> </div> </div> </div> <div class="panel"> <div class="panel-heading "> <div class="panel-title" style="vertical-align: top;"> </div> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/kategorie/Biologia;152522.html"><h2>Biologia</h2></a> </div> <div class="panel-collapse collapse collapse-panel-152522 "> <div class="panel-body"> </div> </div> </div> <div class="panel"> <div class="panel-heading "> <div class="panel-title" style="vertical-align: top;"> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/kategorie/Geografia;152521.html" class="collapsed"></a> </div> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/kategorie/Geografia;152521.html"><h2>Geografia</h2></a> </div> <div class="panel-collapse collapse collapse-panel-152521 "> <div class="panel-body"> <div class="tree collapsable"> <div class="panel-group menu-6748905c4648e"> <div class="panel"> <div class="panel-heading "> <div class="panel-title" style="vertical-align: top;"> </div> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/kategorie/panstwa;189828.html"><h2>państwa</h2></a> </div> <div class="panel-collapse collapse collapse-panel-189828 "> <div class="panel-body"> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="row col-wrapper"> <div class="hidden-xs hidden-sm col-md-2 col-lg-2"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> <div class="tree collapsable"> <div class="panel-group menu-6748905c4636f"> <div class="panel"> <div class="panel-heading "> <div class="panel-title" style="vertical-align: top;"> </div> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/kategorie/Historia;152524.html"><h2>Historia</h2></a> </div> <div class="panel-collapse collapse collapse-panel-152524 "> <div class="panel-body"> </div> </div> </div> <div class="panel"> <div class="panel-heading active"> <div class="panel-title" style="vertical-align: top;"> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/kategorie/Literatura-i-sztuka;152525.html" class="not-collapsed"></a> </div> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/kategorie/Literatura-i-sztuka;152525.html"><h2>Literatura i sztuka</h2></a> </div> <div class="panel-collapse collapse collapse-panel-152525 "> <div class="panel-body"> <div class="tree collapsable"> <div class="panel-group menu-6748905c463f4"> <div class="panel"> <div class="panel-heading "> <div class="panel-title" style="vertical-align: top;"> </div> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/kategorie/zwroty-i-wyrazenia-obcojezyczne;187559.html"><h2>zwroty i wyrażenia obcojęzyczne</h2></a> </div> <div class="panel-collapse collapse collapse-panel-187559 "> <div class="panel-body"> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="panel"> <div class="panel-heading "> <div class="panel-title" style="vertical-align: top;"> </div> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/kategorie/Nauki-scisle;152523.html"><h2>Nauki ścisłe</h2></a> </div> <div class="panel-collapse collapse collapse-panel-152523 "> <div class="panel-body"> </div> </div> </div> <div class="panel"> <div class="panel-heading "> <div class="panel-title" style="vertical-align: top;"> </div> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/kategorie/Biologia;152522.html"><h2>Biologia</h2></a> </div> <div class="panel-collapse collapse collapse-panel-152522 "> <div class="panel-body"> </div> </div> </div> <div class="panel"> <div class="panel-heading "> <div class="panel-title" style="vertical-align: top;"> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/kategorie/Geografia;152521.html" class="collapsed"></a> </div> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/kategorie/Geografia;152521.html"><h2>Geografia</h2></a> </div> <div class="panel-collapse collapse collapse-panel-152521 "> <div class="panel-body"> <div class="tree collapsable"> <div class="panel-group menu-6748905c4648e"> <div class="panel"> <div class="panel-heading "> <div class="panel-title" style="vertical-align: top;"> </div> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/kategorie/panstwa;189828.html"><h2>państwa</h2></a> </div> <div class="panel-collapse collapse collapse-panel-189828 "> <div class="panel-body"> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> <div id="search-banner-slot-1"> <div id="search-banner-1"> </div> </div> <div id="search-banner-slot-2"> <div id="search-banner-2"> </div> </div> <div id="search-banner-slot-3"> <div id="search-banner-3"> </div> </div> <div id="search-float-banner-left-slot"> <div id="search-float-banner-left" class="float-banner"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12 no-padding-xs"> <div class="banner "> <div style="width:100%;min-height:600px;position:relative;"> <div id="sky_left" style="margin:0;position:absolute;top:50%;left:50%;transform:translate(-50%,-50%);"><script type="text/javascript"> sas_idmnet.cmd.push(function(){ sas_idmnet.release("sky_left"); }); </script></div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="col-sm-12 col-md-6 col-lg-6 search-content"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> <div class="space"></div> <script src="https://www.google.com/recaptcha/api.js?render=6LemzZUUAAAAAPl0JZf_QbolerDspROI2Kv4suRj"></script> <div id="issueModal" class="modal fade newsletter-modal" tabindex="-1" role="dialog"> <div class="modal-dialog"> <div class="modal-content"> <div class="modal-header"> <button type="button" class="close" data-dismiss="modal" aria-label="Close"><span aria-hidden="true">×</span> </button> <h4 class="modal-title">Zgłoś uwagę</h4> </div> <div class="modal-body" style="overflow-x:hidden;"> <form id="issueForm"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> <input type="hidden" name="recaptcha_response" id="recaptchaResponseReport"> <input type="hidden" id="issueModalId" name="id" value="3993445"> <input type="hidden" id="issueModalSource" name="source" value="ency"> <div class="form-group row"> <label for="name" class="col-sm-2 col-form-label">Imię i nazwisko</label> <div class="col-sm-10"> <input type="text" class="form-control" id="name" name="name" placeholder="Wpisz imię i nazwisko"> </div> </div> <div class="form-group row"> <label for="email" class="col-sm-2 col-form-label">E-mail</label> <div class="col-sm-10"> <input type="email" class="form-control" id="email" name="email" placeholder="Wpisz e-mail"> </div> </div> <div class="form-group"> <label for="text">Treść uwagi</label> <textarea class="form-control" style="resize: none" id="text" rows="3" name="text" placeholder="Wpisz treść uwagi"></textarea> </div> <p>Informujemy, że najciekawsze zgłoszenia wraz z odpowiedziami Redakcji możemy opublikować w serwisie, podając informację o autorze pytania (posługujemy się dokładnie takim podpisem, jaki został umieszczony w zgłoszeniu, bez ujawniania adresu e-mail); zastrzegamy sobie prawo do ew. skrótów bądź koniecznych poprawek. Wysłanie zgłoszenia równoznaczne jest ze zgodą na jego publikację w serwisie. Równocześnie prosimy o zapoznanie się z <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/prywatnosc" target="_blank">Polityką prywatności serwisu</a>.</p> <div class="space"></div> <small> Ta strona jest chroniona przez reCAPTCHA, obowiązują <a href="https://policies.google.com/privacy" target="_blank">Polityka prywatności</a> oraz <a href="https://policies.google.com/terms" target="_blank">Warunki korzystania z usług Google</a> </small> </div> <div class="col-xs-12" style="margin-top: 15px"> <div id="issueError" role="alert" class="newsletter-email-alert alert alert-danger fade in" style="display: none"> <p>Proszę upewnić się, że wprowadzony został poprawny adres e-mail oraz wszystkie pola są wypełnione.</p> </div> </div> </div> </form> <p><strong>UWAGA: Po wysłaniu zgłoszenia, otrzymasz wiadomość mailową z prośbą o jego potwierdzenie.</strong></p> </div> <div class="modal-footer"> <button type="button" class="btn btn-secondary" data-dismiss="modal">Zamknij</button> <button id="issueFormButton" type="button" class="btn btn-primary">Akceptuję i wysyłam zgłoszenie</button> </div> </div> </div> </div> <div class="enc-haslo enc-haslo-wstep enc-anchor"> <div class="haslo"> <div class="base-entry"> <div class="base-entry-head">Wajda Andrzej</div> <div class="base-entry-line"> <div class="base-entry-hint">Encyklopedia PWN</div> </div> <div class="base-entry-body"> <div class="enc-haslo-ikona pull-right"> <a href="https://mm.pwn.pl/ency/jpg/583/t/d09i0080.jpg" title="fot. S. Kuruliszwili/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN" rel="prettyPhoto[gallery]" class="prettyphoto img-tooltip"><img title="" alt="" src="https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/t/d09i0080.jpg" class="img-responsive img-thumbnail"></a> <div class="enc-haslo-ikona-copyright"> fot. S. Kuruliszwili/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN </div> </div> <article> <div class="ribbon"> <div class="ribbon-section"> <div class="ribbon-element "> <div class="e-glowka"> <span class="tytul">Wajda </span><span class="reszta-b"><span class="imie">Andrzej, </span></span><span class="ur-zm">ur. 6 III 1926, Suwałki, zm. 9 X 2016, Warszawa, </span> </div> <span class="def">reżyser filmowy i teatralny. </span> </div> </div> </div> </article> </div> </div> </div> </div> <div class="space"></div><div class="enc-haslo enc-haslo-tresc enc-anchor"> <div class="haslo"> <div class="base-entry"> <div class="base-entry-body"> <article> <div class="ribbon"> <div class="ribbon-section"> <div class="ribbon-element "> <span class="tekst"> W 1972–83 kierownik artystyczny zespołu filmowego „X”, opiekun młodych reżyserów tworzących nurt tzw. kina moralnego niepokoju; 1978–83 prezes Stowarzyszenia Filmowców Polskich, 1978–81 także Polskiej Federacji Dyskusyjnych Klubów Filmowych (od 1981 honorowy); 1988 powołany przez L. Wałęsę w skład Komitetu Obywatelskiego przy przewodniczącym NSZZ „Solidarność”, przewodniczył (do 1994) Radzie Kultury przy Prezydencie RP; 1989–91 senator; od 1994 członek PAU; 1997 został członkiem francuskiej Akademii Sztuk Pięknych. Reprezentant kina autorskiego, kreacyjnego i politycznego; nowator w dziedzinie języka filmowego; w różnorodnej twórczości filmowej, czerpiącej głównie z malarstwa i literatury (polskiej i obcej), nawiązywał do narodowej tradycji romantycznej (problemy heroizmu i wyborów moralnych), nasycając narrację filmową poetycką metaforą i symboliczno-barokową ekspresją stylistyczną; emocjonalne widzenie historii łączył z zainteresowaniem wartościami uniwersalnymi (miłość, nienawiść, śmierć). W latach 50. jeden z głównych twórców <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/polska-szkola-filmowa;3959780.html" title="polska szkoła filmowa" pwn-id="3959780" class="anchor">polskiej szkoły filmowej</a>, reżyser reprezentatywnych dla niej dzieł (<span class="tytuldziela">Pokolenie</span> 1955 wg B. Czeszki, <span class="tytuldziela">Kanał</span> 1957 wg J.J. Stawińskiego oraz <span class="tytuldziela">Popiół i diament</span> 1958 wg J. Andrzejewskiego, <span class="tytuldziela">Lotna</span> 1959 wg W. Żukrowskiego); prowadząc artystyczny dyskurs na temat polskości, oceny tradycji i historii narodowej tworzył filmowe adaptacje dzieł literackich (<span class="tytuldziela">Popioły</span> 1965 wg S. Żeromskiego, <span class="tytuldziela">Brzezina</span> 1970 oraz <span class="tytuldziela">Panny z Wilka</span> 1979 — oba wg J. Iwaszkiewicza, <span class="tytuldziela">Krajobraz po bitwie</span> 1970 wg T. Borowskiego, <span class="tytuldziela">Wesele</span> 1972 wg S. Wyspiańskiego, <span class="tytuldziela">Ziemia obiecana</span> 1975 wg W. Reymonta, także serial telewizyjny tegoż roku, <span class="tytuldziela">Kronika wypadków miłosnych</span> 1985 wg T. Konwickiego, <span class="tytuldziela">Wielki Tydzień</span> 1995 wg J. Andrzejewskiego, <span class="tytuldziela">Pan Tadeusz</span> 1999 wg poematu A. Mickiewicza, <span class="tytuldziela">Zemsta</span> 2002 wg A. Fredry); artystyczne przedstawienie współczesnego etosu robotniczego stanowi dyptyk polityczny <span class="tytuldziela">Człowiek z marmuru</span> (1976) i <span class="tytuldziela">Człowiek z żelaza</span> (1981, nagrodzony Złotą Palmą w Cannes); autopolemiką z przesłaniem <span class="tytuldziela">Popiołu i diamentu</span> stał się dramat filmowy <span class="tytuldziela">Pierścionek z orłem w koronie</span> (1993 wg powieści A. Ścibora-Rylskiego <span class="tytuldziela">Pierścionek z końskiego włosia</span>); w filmie <span class="tytuldziela">Katyń</span> (2007, nominacja do Oscara, nagrodzony 7 Orłami) pokazał zbrodnię sowiecką z perspektywy żon, matek i sióstr polskich oficerów; ponadto filmy zrealizowane we współpracy z zagranicznymi producentami, głównie w Niemczech (m.in. <span class="tytuldziela">Piłat i inni</span> 1972 wg M. Bułhakowa, <span class="tytuldziela">Miłość w Niemczech</span> 1983, <span class="tytuldziela">Korczak</span> 1990) i Francji (m.in. <span class="tytuldziela">Danton</span> 1982 wg S. Przybyszewskiej); współpraca z telewizją, m.in. seriale (<span class="tytuldziela">Z biegiem lat, z biegiem dni</span> 1980, także inscenizacja w krakowskim Starym Teatrze 1978) oraz spektakle Teatru Telewizji (<span class="tytuldziela">Makbet</span> 1969, <span class="tytuldziela">Noc listopadowa</span> 1978, <span class="tytuldziela">Bigda idzie</span> wg J. Kadena-Bandrowskiego 2001); odkrył wiele indywidualności aktorskich (Z. Cybulski, K. Janda, D. Olbrychski, W. Pszoniak, A. Seweryn). Współpraca z teatrami w kraju (wieloletnia ze Starym Teatrem w Krakowie, w Warszawie z Teatrem Ateneum, Teatrem na Woli i Teatrem Powszechnym — także dyrektor artystyczny 1989–90) i za granicą; zrealizował m.in. adaptacje prozy F. Dostojewskiego (<span class="tytuldziela">Biesy</span> 1971 Kraków, 1974 New Haven, 2004 Moskwa, ekranizacja 1987 Francja; <span class="tytuldziela">Nastasia Filipowna</span> wg <span class="tytuldziela">Idioty</span> 1977 Kraków, 1989 Tokio, ekranizacja 1994 Japonia; <span class="tytuldziela">Zbrodnia i kara</span> 1984 Kraków, 1986 Berlin Zachodni), dramatów Wyspiańskiego (<span class="tytuldziela">Wesele</span> 1963 i 1991 Kraków; <span class="tytuldziela">Noc listopadowa</span> 1974 Kraków, 1979 Weimar), Przybyszewskiej (<span class="tytuldziela">Sprawa Dantona</span> 1975 Warszawa, 1978 Sofia, 1982 Wenecja), W. Szekspira (<span class="tytuldziela">Hamlet</span> 1960 Gdańsk, 1981 i 1989 Kraków), E. Brylla (<span class="tytuldziela">Dybuk</span> 1988 na motywach sztuki Sz. Anskiego, Kraków i Tel Awiw-Jaffa). Otrzymał wiele polskich i zagranicznych nagród, w tym za całokształt twórczości — nagrodę państwową I stopnia 1974, Cezara 1982, Felixa 1990, Złotego Lwa na MFF w Wenecji 1998, Orła 1999, Oscara 2000, Platynowe Lwy na FPFF w Gdyni 2005, Złotego Niedźwiedzia na MFF w Berlinie 2005. Inicjator (1994) i jeden z fundatorów Centrum Kultury Japońskiej w Krakowie. Wielokrotnie odznaczany (m.in. japońską Nagrodą Premium Imperiale 1996, francuskim Orderem Oficera Legii Honorowej 1982); 2011 odznaczony Orderem Orła Białego; członek Europejskiej Akademii Filmowej. Od 2001 prowadził w Warszawie Mistrzowską Szkołę Reżyserii Filmowej A. Wajdy. </span> </div> </div> </div> </article> </div> </div> </div> </div> <div class="enc-haslo enc-bibliografia enc-anchor"> <div class="base-anchor-wrapper"><a name="enc-bibliografia" class="base-anchor"></a></div><div class="entry-head"> <span class="entry-head-title"> Bibliografia </span> </div> <div class="biblio"><div class="pozycja"><span class="autor">B. MRUKLIK </span><span class="tytuldziela">Andrzej Wajda,</span><span class="inf-wyd"> Warszawa 1969; </span></div><div class="pozycja"><span class="autor">M. KARPIŃSKI </span><span class="tytuldziela">Teatr Andrzeja Wajdy,</span><span class="inf-wyd"> Warszawa 1991; </span></div><div class="pozycja"><span class="autor">W. WERTENSTEIN </span><span class="tytuldziela">Zespół filmowy „X”,</span><span class="inf-wyd"> Warszawa 1991; </span></div><div class="pozycja"><span class="autor">A. WAJDA i inni </span><span class="tytuldziela">Wajda — Filmy,</span><span class="inf-wyd"> t. 1–2, Warszawa 1995. </span></div></div> </div> <div class="pull-right issue-button" data-toggle="modal" data-target="#issueModal"> <noscript>Włącz obsługę javascript!</noscript> zgłoś uwagę </div> </div> </div> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> <div class="base-anchor-wrapper"><a name="enc-powiazane-galeria" class="base-anchor"></a></div> <div class="entry-head"> <span class="entry-head-title"> Ilustracje </span> </div> <div class="row"> <div class="enc-powiazane-element col-xs-12 col-sm-6 col-md-6"> <a href="https://mm.pwn.pl/ency/jpg/583/z/d09i0086.jpg" title="<span class="tytul">Wajda <span class="imie">Andrzej</span>, <span class="tytuldziela">Ziemia obiecana</span>, </span><span class="def"></span> <span class="tekst">kadr z filmu 1974.</span><span class="enc-powiazane-galeria-copyright">fot. Filmoteka Narodowa</span>" rel="prettyPhoto[gallery]" class="prettyphoto img-tooltip"><img title="" alt="" src="https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/z/d09i0086.jpg" class="img-responsive img-thumbnail"></a> <div class="enc-powiazane-galeria-opis"><span class="tytul">Wajda <span class="imie">Andrzej</span>, <span class="tytuldziela">Ziemia obiecana</span>, </span><span class="def"></span> <span class="tekst">kadr z filmu 1974.</span><span class="enc-powiazane-galeria-copyright">fot. Filmoteka Narodowa</span></div> </div> </div> </div> </div> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12 no-padding-xs"> <div class="banner "> <div style="width:100%;min-height:250px;position:relative;"> <div id="player_1578817" style=""><script> sas_idmnet.cmd.push(function() { sas_idmnet.videoReleaseONN("player_1578817",1578817); }); </script></div> </div> </div> </div> </div> <div id="enc-load-modal" class="modal fade enc-modal"> <div class="modal-dialog modal-lg"> <div class="modal-content"> <button type="button" class="enc-modal-close"><span aria-hidden="true">×</span><span class="sr-only">Zamknij</span></button> <div class="modal-body"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="col-xs-12 col-sm-12 col-md-4 col-lg-4"> <div class="hidden-xs hidden-sm"> </div> <div id="search-banner-slot-4"> <div id="search-banner-4"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12 no-padding-xs"> <div class="banner "> <div style="width:100%;min-height:600px;position:relative;"> <div id="side_1" style="margin:0;position:absolute;top:50%;left:50%;transform:translate(-50%,-50%);"><script type="text/javascript"> sas_idmnet.cmd.push(function(){ sas_idmnet.release("side_1"); }); </script></div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="hidden-xs hidden-sm"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> </div> </div> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> <section class="section enc-haslo-spis"> <h3 class="section-heading text-highlight"><span class="line">Spis tematów hasła</span></h3> <div class="section-content"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> <div><a href="#enc-bibliografia" class="spisTematow">Bibliografia</a></div><div><a href="#enc-powiazane-galeria" class="spisTematow">Ilustracje</a></div> </div> </div> </div> </section> </div> </div> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> <section class="section enc-powiazane-modal enc-powiazane-tabele"> <h3 class="section-heading text-highlight"><span class="line">Tabele</span></h3> <div class="section-content"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> <ul><li><a href="447211" class="enc-load-link">Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Cannes</a></li></ul> </div> </div> </div> </section> <section class="section enc-powiazane-hasla enc-anchor"> <h3 class="section-heading text-highlight"><span class="line">Powiązane hasła</span></h3> <div class="section-content"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> <ul><li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/polska-szkola-filmowa;3959780.html">polska szkoła filmowa</a></li><li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Zachwatowicz-Krystyna;3999756.html">Zachwatowicz Krystyna</a></li><li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/rezyseria;3967606.html">reżyseria</a></li><li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Holland-Agnieszka;3912344.html">Holland Agnieszka</a></li></ul> </div> </div> </div> </section> <section class="section enc-powiazane-ciekawostki enc-anchor enc-powiazane-artykuly enc-anchor"> <h3 class="section-heading text-highlight"><span class="line">Artykuły</span></h3> <div class="section-content"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> <ul><li> <div class="e-glowka"><span class="tytul"><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Film-w-XX-wieku;448857.html" title="Film w XX wieku" pwn-id="448857" class="anchor-title">Film w XX wieku</a></span></div> <span class="def"></span> </li></ul> </div> </div> </div> </section> </div> </div> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> <section class="section "> <h3 class="section-heading text-highlight"><span class="line">Popularne słowa</span></h3> <div class="section-content"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> <div class="popularne-w-kolumnie"><ul><li><i class="fa fa-star"></i> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/encyklopedia/azja.html">azja</a></li><li><i class="fa fa-star"></i> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/encyklopedia/Domowi.html">Domowi</a></li><li><i class="fa fa-star"></i> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/encyklopedia/lata.html">lata</a></li><li><i class="fa fa-star"></i> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/encyklopedia/Poznań.html">Poznań</a></li><li><i class="fa fa-star"></i> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/encyklopedia/Szymborska Wisława.html">Szymborska Wisława</a></li><li><i class="fa fa-star"></i> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/encyklopedia/pod.html">pod</a></li><li><i class="fa fa-star"></i> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/encyklopedia/domie.html">domie</a></li><li><i class="fa fa-star"></i> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/encyklopedia/OKO.html">OKO</a></li><li><i class="fa fa-star"></i> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/encyklopedia/POLSKA.html">POLSKA</a></li><li><i class="fa fa-star"></i> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/encyklopedia/Ziemia.html">Ziemia</a></li></ul></div> </div> </div> </div> </section> </div> </div> </div> <div id="search-banner-slot-5"> <div id="search-banner-5"> </div> </div> <div id="search-banner-slot-6"> <div id="search-banner-6"> </div> </div> <div id="search-float-banner-right-slot"> <div id="search-float-banner-right" class="float-banner"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12 no-padding-xs"> <div class="banner "> <div style="width:100%;min-height:600px;position:relative;"> <div id="side_2" style="margin:0;position:absolute;top:50%;left:50%;transform:translate(-50%,-50%);"><script type="text/javascript"> sas_idmnet.cmd.push(function(){ sas_idmnet.release("side_2"); }); </script></div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="row col-wrapper visible-xs visible-sm"> <div class="col-xs-12"> </div> </div> <div class="row col-wrapper search-panel"> <div class="col-xs-12"> <div class="visible-sm visible-xs panel-group" id="search-side"> <div class="panel"> <div class="panel-heading"> <h4 class="panel-title"><a data-toggle="collapse" data-parent="#search-side" href="#search-side-panel"><span class="prefix">•••</span> Więcej </a></h4> </div> <div id="search-side-panel" class="panel-collapse collapse"> <div class="panel-body"> </div> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> <div id="search-banner-slot-1-xs"></div> <div id="search-banner-slot-2-xs"></div> <div id="search-banner-slot-3-xs"></div> <div id="search-banner-slot-4-xs"></div> <div id="search-banner-slot-5-xs"></div> <div id="search-banner-slot-6-xs"></div> </div> </div> </div> <div id="float-banner-bottom" class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12 col-sm-6"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> <div class="base-alfa"> <h5>Przeglądaj encyklopedię</h5> <ul class="list-inline"> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/A.html">A</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/B.html">B</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/C.html">C</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/Ć.html">Ć</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/D.html">D</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/E.html">E</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/F.html">F</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/G.html">G</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/H.html">H</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/I.html">I</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/J.html">J</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/K.html">K</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/L.html">L</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/Ł.html">Ł</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/M.html">M</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/N.html">N</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/O.html">O</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/Ó.html">Ó</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/P.html">P</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/Q.html">Q</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/R.html">R</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/S.html">S</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/Ś.html">Ś</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/T.html">T</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/U.html">U</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/V.html">V</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/W.html">W</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/X.html">X</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/Y.html">Y</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/Z.html">Z</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/Ź.html">Ź</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/Ż.html">Ż</a></li> </ul> </div> <div class="base-alfa"> <h5>Przeglądaj tabele i zestawienia</h5> <ul class="list-inline"> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/A.html">A</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/B.html">B</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/C.html">C</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/D.html">D</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/E.html">E</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/F.html">F</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/G.html">G</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/H.html">H</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/I.html">I</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/J.html">J</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/K.html">K</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/L.html">L</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/Ł.html">Ł</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/M.html">M</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/N.html">N</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/O.html">O</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/P.html">P</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/Q.html">Q</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/R.html">R</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/S.html">S</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/Ś.html">Ś</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/T.html">T</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/U.html">U</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/V.html">V</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/W.html">W</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/X.html">X</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/Y.html">Y</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/Z.html">Z</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/Ż.html">Ż</a></li> </ul> </div> <div class="base-alfa"> <h5>Przeglądaj ilustracje i multimedia</h5> <ul class="list-inline"> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/A.html">A</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/B.html">B</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/C.html">C</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/D.html">D</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/E.html">E</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/F.html">F</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/G.html">G</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/H.html">H</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/I.html">I</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/J.html">J</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/K.html">K</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/L.html">L</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/Ł.html">Ł</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/M.html">M</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/N.html">N</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/O.html">O</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/P.html">P</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/Q.html">Q</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/R.html">R</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/S.html">S</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/Ś.html">Ś</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/T.html">T</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/U.html">U</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/V.html">V</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/W.html">W</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/X.html">X</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/Y.html">Y</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/Z.html">Z</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/Ź.html">Ź</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/Ż.html">Ż</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> <div class="col-xs-12 col-sm-6"> <div class="base-link"> <h5> </h5> <ul class="list-inline"> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/materialy-dodatkowe">Materiały dodatkowe</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12 no-padding-xs"> </div> </div> </div> </div> </div> <!-- ******FOOTER****** --> <footer id="footer" class="footer" style="max-width: 1108px; margin: 0 auto"> <div class="footer-content"> <div class="container"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-sm-12 col-md-2 col-lg-2 text-center"><a href="https://www.pwn.pl"><img src="/img/logo-grupa.png" height="28px" onerror="this.onerror=null; this.src='https://encyklopedia.pwn.pl/img/logo-grupa.png'" class="svg-image" alt=""/></a></div> <div class="col-sm-12 col-md-3 col-lg-3 text-center"><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/o-nas">O nas</a></div> <!--<div class="col-sm-12 col-md-2 col-lg-2 text-center"><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/reklama">Reklama</a></div>--> <div class="col-sm-12 col-md-2 col-lg-2 text-center"><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/prywatnosc">Polityka prywatności</a></div> <div class="col-sm-12 col-md-2 col-lg-2 text-center"><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/regulamin">Regulamin</a></div> <div class="col-sm-12 col-md-3 col-lg-3 text-center"><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/kontakt">Kontakt</a></div> </div> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-sm-12 col-md-2 col-lg-2 text-center"> <div style="line-height:32px;text-decoration:underline;">Serwisy Grupy PWN:</div> </div> <div class="cols-sm-12 col-md-10 col-lg-10"> <div class="row"> <div class="col-sm-12 col-md-3 col-lg-3 text-center"><a href="https://oxford.pwn.pl" target="_blank">PWN Oxford</a></div> <div class="col-sm-12 col-md-3 col-lg-3 text-center"><a href="https://usjp.pwn.pl" target="_blank">Uniwersalny SJP</a></div> <div class="col-sm-12 col-md-3 col-lg-3 text-center"><a href="https://sjp.pwn.pl" target="_blank">Słowniki języka polskiego PWN </a></div> <div class="col-sm-12 col-md-3 col-lg-3 text-center"><a href="https://translatica.pl" target="_blank">Słowniki obcojęzyczne</a></div> <div class="col-sm-12 col-md-3 col-lg-3 text-center"><a href="https://ksiegarnia.pwn.pl" target="_blank">Księgarnia PWN</a></div> <div class="col-sm-12 col-md-3 col-lg-3 text-center"><a href="https://www.forumzdrowia.pl" target="_blank">Forum Zdrowia</a></div> <div class="col-sm-12 col-md-3 col-lg-3 text-center"><a href="https://ksiegarnia.pwn.pl/slowniki-PWN?utm_source=sjp&utm_medium=footer&utm_campaign=ref_202306" target="_blank">Słowniki PWN - Księgarnia PWN</a></div> </div> </div> </div> </div> </div><!--//footer-content--> <div class="bottom-bar"> <div class="container"> <div class="row"> <small class="copyright col-md-6 col-sm-12 col-xs-12">Copyright 1997-2024 WN PWN SA </small> <ul class="social pull-right col-md-6 col-sm-12 col-xs-12"> <!-- <li><a href="#" ><i class="fa fa-twitter"></i></a></li> <li><a href="#" ><i class="fa fa-facebook"></i></a></li> <li><a href="#" ><i class="fa fa-youtube"></i></a></li> <li><a href="#" ><i class="fa fa-linkedin"></i></a></li> <li><a href="#" ><i class="fa fa-google-plus"></i></a></li> <li><a href="#" ><i class="fa fa-pinterest"></i></a></li> <li><a href="#" ><i class="fa fa-skype"></i></a></li> <li class="row-end"><a href="#" ><i class="fa fa-rss"></i></a></li> --> </ul><!--//social--> </div><!--//row--> </div><!--//container--> </div><!--//bottom-bar--> </footer><!--//footer--> <div id="fragment-image-modal" class="modal fade fragment-modal"> <div class="modal-dialog modal-lg"> <div class="modal-content"> <div class="modal-body" style="overflow-x:auto;overflow-y:auto;padding:5px;"> <p class="text-center"><img id="fragment-image" style="display:inline;width:934px;" class="img-responsive1" src="" alt=""/></p> </div> </div> </div> </div> <div id="xs" class="visible-xs"></div> <div id="sm" class="visible-sm"></div> <div id="md" class="visible-md"></div> <div id="lg" class="visible-lg"></div> <div id="spinner" style="z-index:4000;display:none;position:fixed;left:50%;top:50%;background-color:white;opacity:0.75;padding:10px;border-radius:10px;"> <img src="/theme/Dictionary/img/spinner.gif" alt=""/></div> <!-- Javascript --> <script type="text/javascript" src="/js/modernizr.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/assets/plugins/jquery-1.10.2.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/assets/plugins/jquery-migrate-1.2.1.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/assets/plugins/bootstrap/js/bootstrap.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/assets/plugins/bootstrap-hover-dropdown.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/assets/plugins/back-to-top.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/assets/plugins/jquery-placeholder/jquery.placeholder.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/assets/plugins/pretty-photo/js/jquery.prettyPhoto.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/assets/plugins/flexslider/jquery.flexslider-min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/assets/plugins/jflickrfeed/jflickrfeed.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/typeahead/bloodhound.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/typeahead/typeahead.jquery.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/js/Service.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/js/jquery.complete.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/js/jquery.autoellipsis-1.0.10.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/js/jquery.pwn.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="https://mm.pwn.pl/video-js/video.js"></script> <script type="text/javascript" src="https://mm.pwn.pl/video-js/init-vjs.js"></script> <script type="text/javascript" src="/js/jquery.sticky-kit.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/js/fragments.js"></script> <script type="text/javascript"> var service; var floater; service = new Service({ protocol: 'https:', DIC: 'dictionary', ENC: 'encyclopedy', TRA: 'translator', OFR: 'offer', name: 'encyclopedy', base: 'https://encyklopedia.pwn.pl/', dictionary: 'https://sjp.pwn.pl/', encyclopedy: 'https://encyklopedia.pwn.pl/', translator: 'https://translatica.pl/', page: '/haslo/;3993445.html' }); service.init(); $(document).ready(function () { document.bootstrapSize = getBootstrapSize(); floater = function (src) { var a = function () { $.get(src, function (e) { $result = $(e), $result.each(function () { $(this).appendTo("body") } ) }, "html") }; if ("undefined" == typeof jQuery) { var headTag = document.getElementsByTagName("head")[0], jqTag = document.createElement("script"); jqTag.type = "text/javascript", jqTag.src = "https://code.jquery.com/jquery-1.12.4.min.js", jqTag.onload = a, headTag.appendChild(jqTag) } else a(); }; setTimeout(function() { var close = '<div style="cursor:pointer;position:absolute;top:10px;right:10px;" onclick="window.__cmpui("setAndSaveAllConsent",!0)"><span class="glyphicon glyphicon-remove"></span></div>'; $('#qcCmpUi').append(close); },2000); }); </script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/js/jquery.base.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/js/jquery.images.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/js/jquery.slider.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/js/jquery.banner.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/assets/js/main.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/js/process-show.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/js/elements/lista.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/js/encyclopedy.js"></script><script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/js/elements/enc-kategorie.js"></script><script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/js/elements/enc-load-modal.js"></script><script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/js/elements/enc-load-index.js"></script><script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/js/view/search.js"></script> <script type="text/javascript"> $(document).ready(function () { $('#issueFormButton').click(function (e) { e.preventDefault(); grecaptcha.ready(function () { grecaptcha.execute('6LemzZUUAAAAAPl0JZf_QbolerDspROI2Kv4suRj', {action: 'contact'}).then(function (token) { var recaptchaResponse = document.getElementById('recaptchaResponseReport'); recaptchaResponse.value = token; }).then( () => { let form = $("#issueForm"); jQuery.ajax({ type: "POST", url: "https://sjp.pwn.pl/zglos-uwage", data: form.serialize() + "&link="+ window.location.toString(), // serializes the form's elements. dataType: 'json', success: function () { $('#issueModal').modal('hide'); form.find("#issueError").hide(); }, error: function () { form.find("#issueError").show(); } }); } ); }); }); }); </script> <script type="text/javascript"> $(document).ready(function(){ $('#enc-modal-button').click(function(){ $('#enc-modal').modal('show'); }); $('#enc-modal').modal('show'); }); </script> <script type="text/javascript"> $(document).ready(function () { $('#search-keyboard-toggler').click(function (e) { e.preventDefault(); VirtualKeyboard.pokaz = VirtualKeyboard.isOpen(); VirtualKeyboard.toggle('search-input', 'search-keyboard'); }); $(document).click(function (e) { if (($(e.target).closest("#search-keyboard").length === 0) && ($(e.target).closest(".search-wrapper").length === 0)) { if (VirtualKeyboard.isOpen()) { VirtualKeyboard.hide(); } } }); $('.svg-image').each(function () { var src = $(this).attr('src'); src = src.replace('.png', '.svg'); $(this).attr('src', src); }); var sense = function () { var count = 0; $('.banner').each(function () { if (!($(this).height() === 0 || $(this).filter(':visible') === 0)) { count = 1; return (false); } }); if (count == 0) { $.get('/sense.php', {'is': 1}); return (true); } $.get('/sense.php', {'is': 0}); return (false); }; var senseInterval = setTimeout(function () { /*sense();*/ }, 3000); }); </script> <div id="adblockoff" class="modal fade"> <div class="modal-dialog"> <div class="modal-content"> <div class="modal-header"> <button type="button" class="close" data-dismiss="modal" aria-label="Close"><span aria-hidden="true">×</span></button> <h4><img src="/img/pwn.png" alt=""/></h4> </div> <div class="modal-body"> <p class="adp">Drogi Użytkowniku AdBlocka,</p> <p class="adp">wiemy, jak cenny jest Twój czas – zajmiemy Ci tylko chwilę.</p> <p class="adp"> Czy dasz nam szansę, abyśmy mogli dalej tworzyć źródło Twojej sprawdzonej, darmowej wiedzy, z której właśnie chcesz skorzystać? Bez wpływu z reklam będzie to po prostu niemożliwe. Dlatego prosimy – <a href="abp:subscribe?location=http%3A%2F%2Fsjp.pwn.pl%2Fabplist.txt&title=sjp.pwn.pl">dodaj naszą domenę</a>, jako wyjątek lub skorzystaj z <a target="_blank" href="http://encyklopedia.pwn.pl/materialy-dodatkowe/haslo/Jak-dodac-nasze-serwisy-do-wyjatkow-w-rozszerzeniu-Adblock;5923752.html">instrukcji</a> i odblokuj wyświetlanie reklam na naszych serwisach. </p> <p class="adp">Dziękujemy!</p> <p class="adp">Redakcja serwisów PWN<br/> Wydawnictwa Naukowego PWN</p> </div> </div> </div> </div> <script type="text/javascript"> var adblock = true; </script> <script type="text/javascript" src="/adblock.js"></script><script type="text/javascript"> if (adblock) { /*$('#adblockoff').modal('show');*/ } </script> <script> function onSyneriseLoad() { SR.init( trackerKey: "61e54d4e-39d2-4e25-9165-5c69115be0a7", dataLayer: dataLayer, gaVersion: "GA_4", trackingDomain: "https://apima.sjp.pwn.pl" }); } (function(s,y,n,e,r,i,se){s["SyneriseObjectNamespace"]=r;s[r]=s[r]||[], s[r]._t=1*new Date(),s[r]._i=0,s[r]._l=i;var z=y.createElement(n), se=y.getElementsByTagName(n)[0];z.async=1;z.src=e;se.parentNode.insertBefore(z,se); z.onload=z.onreadystatechange=function(){var rdy=z.readyState; if(!rdy||/complete|loaded/.test(z.readyState)){s[i]();z.onload = null; z.onreadystatechange=null;}};})(window,document,"script", "https://apima.sjp.pwn.pl/WN4mCCN0.js", "SR", "onSyneriseLoad"); </script> <script type="text/javascript"> sas_idmnet.cmd.push(function(){sas_idmnet.layerRelease();}); </script> </body> </html>