CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="vi" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Tây Tạng – Wikipedia tiếng Việt</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )viwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"vi normal","wgMonthNames":["","tháng 1","tháng 2","tháng 3","tháng 4","tháng 5","tháng 6","tháng 7","tháng 8","tháng 9","tháng 10","tháng 11","tháng 12"],"wgRequestId":"97702034-4503-48d9-b74a-7f5f250f228c","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Tây_Tạng","wgTitle":"Tây Tạng","wgCurRevisionId":71576628,"wgRevisionId":71576628,"wgArticleId":8825,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback","Lỗi CS1: thiếu tạp chí","Lỗi CS1: ISSN","Trang sử dụng liên kết tự động PMID","Trang sử dụng liên kết tự động ISBN","Thiếu trang đổi hướng","Bài viết có văn bản tiếng Trung Quốc","Bài viết có văn bản tiếng Mông Cổ","Bài viết có chữ Hán giản thể","Bài viết có chữ Hán phồn thể","Tây Tạng","Trung Á", "Đông Á","Vùng văn hóa","Cựu quốc gia Đông Á","Vùng lịch sử","Khu vực địa lý của Trung Quốc","Miền Tây Trung Quốc"],"wgPageViewLanguage":"vi","wgPageContentLanguage":"vi","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Tây_Tạng","wgRelevantArticleId":8825,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"vi","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"vi"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":70000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false, "wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q17252","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=[ "ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.did_you_mean","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.AVIM","ext.gadget.AVIM_portlet","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.purgetab","ext.gadget.switcher","ext.gadget.AdvancedSiteNotices","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=vi&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.gadget.charinsert-styles&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6b/Tibet-claims.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="847"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6b/Tibet-claims.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="565"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="452"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Tây Tạng – Wikipedia tiếng Việt"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//vi.m.wikipedia.org/wiki/T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Sửa đổi" href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (vi)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//vi.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://vi.wikipedia.org/wiki/T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.vi"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Nguồn cấp Atom của Wikipedia" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Tây_Tạng rootpage-Tây_Tạng skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Bước tới nội dung</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Trình đơn chính" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Trình đơn chính</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Trình đơn chính</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Điều hướng </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" title="Xem trang chính [z]" accesskey="z"><span>Trang Chính</span></a></li><li id="n-wikipedia-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:N%E1%BB%99i_dung_ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc"><span>Nội dung chọn lọc</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ng%E1%BA%ABu_nhi%C3%AAn" title="Xem trang ngẫu nhiên [x]" accesskey="x"><span>Bài viết ngẫu nhiên</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y" title="Danh sách thay đổi gần đây trong wiki [r]" accesskey="r"><span>Thay đổi gần đây</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:B%C3%A1o_l%E1%BB%97i_b%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt"><span>Báo lỗi nội dung</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikipedia-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikipedia-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> Tương tác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-wikipedia-helppage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:S%C3%A1ch_h%C6%B0%E1%BB%9Bng_d%E1%BA%ABn"><span>Hướng dẫn</span></a></li><li id="n-aboutsite" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u"><span>Giới thiệu Wikipedia</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:C%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BB%93ng" title="Giới thiệu dự án, cách sử dụng và tìm kiếm thông tin ở đây"><span>Cộng đồng</span></a></li><li id="n-wikipedia-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn"><span>Thảo luận chung</span></a></li><li id="n-wikipedia-helpdesk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%C3%BAp_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_Wikipedia"><span>Giúp sử dụng</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="//vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Liên_lạc"><span>Liên lạc</span></a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tr%C3%ACnh_t%E1%BA%A3i_l%C3%AAn_t%E1%BA%ADp_tin"><span>Tải lên tập tin</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Bách khoa toàn thư mở" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-vi.svg" width="120" height="10" style="width: 7.5em; height: 0.625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Tìm kiếm</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tìm kiếm trên Wikipedia" aria-label="Tìm kiếm trên Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Đặc_biệt:Tìm_kiếm"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tìm kiếm</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Công cụ cá nhân"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Giao diện" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Giao diện</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi" class=""><span>Quyên góp</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=T%C3%A2y+T%E1%BA%A1ng" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản" class=""><span>Tạo tài khoản</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=T%C3%A2y+T%E1%BA%A1ng" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o" class=""><span>Đăng nhập</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Thêm tùy chọn" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ cá nhân" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ cá nhân</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Bảng chọn thành viên" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi"><span>Quyên góp</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=T%C3%A2y+T%E1%BA%A1ng" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Tạo tài khoản</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=T%C3%A2y+T%E1%BA%A1ng" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Đăng nhập</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Trang dành cho người dùng chưa đăng nhập <a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u" aria-label="Tìm hiểu thêm về sửa đổi"><span>tìm hiểu thêm</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C3%B3ng_g%C3%B3p_c%E1%BB%A7a_t%C3%B4i" title="Danh sách các sửa đổi được thực hiện qua địa chỉ IP này [y]" accesskey="y"><span>Đóng góp</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_t%C3%B4i" title="Thảo luận với địa chỉ IP này [n]" accesskey="n"><span>Thảo luận cho địa chỉ IP này</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Nội dung" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Nội dung</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ẩn</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Đầu</div> </a> </li> <li id="toc-Từ_nguyên" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Từ_nguyên"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Từ nguyên</span> </div> </a> <ul id="toc-Từ_nguyên-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ngôn_ngữ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ngôn_ngữ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Ngôn ngữ</span> </div> </a> <ul id="toc-Ngôn_ngữ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lịch_sử" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Lịch_sử"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Lịch sử</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Lịch_sử-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Lịch sử</span> </button> <ul id="toc-Lịch_sử-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Thổ_Phồn" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thổ_Phồn"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Thổ Phồn</span> </div> </a> <ul id="toc-Thổ_Phồn-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Thời_nhà_Nguyên" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thời_nhà_Nguyên"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Thời nhà Nguyên</span> </div> </a> <ul id="toc-Thời_nhà_Nguyên-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Phác_Mộc_Trúc_Ba_và_Đạt_Lai_Lạt_Ma" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Phác_Mộc_Trúc_Ba_và_Đạt_Lai_Lạt_Ma"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Phác Mộc Trúc Ba và Đạt Lai Lạt Ma</span> </div> </a> <ul id="toc-Phác_Mộc_Trúc_Ba_và_Đạt_Lai_Lạt_Ma-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Thời_nhà_Thanh" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thời_nhà_Thanh"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Thời nhà Thanh</span> </div> </a> <ul id="toc-Thời_nhà_Thanh-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Thời_kỳ_sau_nhà_Thanh" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thời_kỳ_sau_nhà_Thanh"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.5</span> <span>Thời kỳ sau nhà Thanh</span> </div> </a> <ul id="toc-Thời_kỳ_sau_nhà_Thanh-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Từ_năm_1950_đến_nay" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Từ_năm_1950_đến_nay"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.6</span> <span>Từ năm 1950 đến nay</span> </div> </a> <ul id="toc-Từ_năm_1950_đến_nay-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Nạn_đói_lớn" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Nạn_đói_lớn"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.6.1</span> <span>Nạn đói lớn</span> </div> </a> <ul id="toc-Nạn_đói_lớn-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cách_mạng_văn_hóa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Cách_mạng_văn_hóa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.6.2</span> <span>Cách mạng văn hóa</span> </div> </a> <ul id="toc-Cách_mạng_văn_hóa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Thời_hiện_đại" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thời_hiện_đại"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.7</span> <span>Thời hiện đại</span> </div> </a> <ul id="toc-Thời_hiện_đại-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Địa_lý" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Địa_lý"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Địa lý</span> </div> </a> <ul id="toc-Địa_lý-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kinh_tế" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kinh_tế"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Kinh tế</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Kinh_tế-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Kinh tế</span> </button> <ul id="toc-Kinh_tế-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Tuyến_đường_sắt_Thanh-Tạng" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tuyến_đường_sắt_Thanh-Tạng"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Tuyến đường sắt Thanh-Tạng</span> </div> </a> <ul id="toc-Tuyến_đường_sắt_Thanh-Tạng-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Dân_số" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Dân_số"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Dân số</span> </div> </a> <ul id="toc-Dân_số-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Văn_hóa-tôn_giáo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Văn_hóa-tôn_giáo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Văn hóa-tôn giáo</span> </div> </a> <ul id="toc-Văn_hóa-tôn_giáo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Xem_thêm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Xem_thêm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Xem thêm</span> </div> </a> <ul id="toc-Xem_thêm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Chú_thích" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Chú_thích"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Chú thích</span> </div> </a> <ul id="toc-Chú_thích-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liên_kết_ngoài" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Liên_kết_ngoài"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Liên kết ngoài</span> </div> </a> <ul id="toc-Liên_kết_ngoài-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Nội dung" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Đóng mở mục lục" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Đóng mở mục lục</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Tây Tạng</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Xem bài viết trong ngôn ngữ khác. Bài có sẵn trong 142 ngôn ngữ" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-142" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">142 ngôn ngữ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Tibet" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Tiếng Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Đức (Thụy Sĩ)" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Tibet" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Tiếng Đức (Thụy Sĩ)" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%B2%E1%89%A4%E1%89%B5" title="ቲቤት – Tiếng Amharic" lang="am" hreflang="am" data-title="ቲቤት" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Tiếng Amharic" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Anh cổ" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Tibet" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Tiếng Anh cổ" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A8%D8%AA" title="التبت – Tiếng Ả Rập" lang="ar" hreflang="ar" data-title="التبت" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Aragon" lang="an" hreflang="an" data-title="Tibet" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Tiếng Aragon" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/T%C3%ADbet" title="Tíbet – Tiếng Asturias" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Tíbet" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Tiếng Asturias" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%AC%E0%A5%8D%E0%A4%AC%E0%A4%A4" title="तिब्बत – Tiếng Awadhi" lang="awa" hreflang="awa" data-title="तिब्बत" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="Tiếng Awadhi" class="interlanguage-link-target"><span>अवधी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Azerbaijan" lang="az" hreflang="az" data-title="Tibet" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Tiếng Azerbaijan" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Indonesia" lang="id" hreflang="id" data-title="Tibet" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Tiếng Indonesia" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Mã Lai" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Tibet" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Tiếng Mã Lai" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Tib%C3%A9t" title="Tibét – Tiếng Bali" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Tibét" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="Tiếng Bali" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%A4" title="তিব্বত – Tiếng Bangla" lang="bn" hreflang="bn" data-title="তিব্বত" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Tiếng Bangla" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Se-ch%C5%8Dng" title="Se-chōng – Tiếng Mân Nam" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Se-chōng" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Tiếng Mân Nam" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%8B%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Тыбет – Tiếng Belarus" lang="be" hreflang="be" data-title="Тыбет" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Tiếng Belarus" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%8B%D0%B1%D1%8D%D1%82" title="Тыбэт – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Тыбэт" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%AC%E0%A5%8D%E0%A4%AC%E0%A4%A4" title="तिब्बत – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="तिब्बत" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Tibet" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%96%E0%BD%BC%E0%BD%91%E0%BC%8B%E0%BD%A1%E0%BD%B4%E0%BD%A3%E0%BC%8D" title="བོད་ཡུལ། – Tiếng Tây Tạng" lang="bo" hreflang="bo" data-title="བོད་ཡུལ།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="Tiếng Tây Tạng" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Bosnia" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Tibet" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Tiếng Bosnia" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Tibet" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Tiếng Breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Тибет – Tiếng Bulgaria" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Тибет" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Tiếng Bulgaria" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D2%AF%D0%B1%D1%8D%D0%B4" title="Түбэд – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Түбэд" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Tibet" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Tiếng Catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Тибет – Tiếng Chuvash" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Тибет" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tiếng Chuvash" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Séc" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Tibet" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tiếng Séc" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Wales" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Tibet" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Tiếng Wales" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Đan Mạch" lang="da" hreflang="da" data-title="Tibet" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Tiếng Đan Mạch" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Sami Miền Bắc" lang="se" hreflang="se" data-title="Tibet" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="Tiếng Sami Miền Bắc" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="bài viết tốt"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Đức" lang="de" hreflang="de" data-title="Tibet" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Tiếng Đức" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dz badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://dz.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%96%E0%BD%BC%E0%BD%91" title="བོད – Tiếng Dzongkha" lang="dz" hreflang="dz" data-title="བོད" data-language-autonym="ཇོང་ཁ" data-language-local-name="Tiếng Dzongkha" class="interlanguage-link-target"><span>ཇོང་ཁ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Tiibet" title="Tiibet – Tiếng Estonia" lang="et" hreflang="et" data-title="Tiibet" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Tiếng Estonia" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%98%CE%B9%CE%B2%CE%AD%CF%84" title="Θιβέτ – Tiếng Hy Lạp" lang="el" hreflang="el" data-title="Θιβέτ" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Tiếng Hy Lạp" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Anh" lang="en" hreflang="en" data-title="Tibet" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Tiếng Anh" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/T%C3%ADbet" title="Tíbet – Tiếng Tây Ban Nha" lang="es" hreflang="es" data-title="Tíbet" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Tiếng Tây Ban Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Tibet" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Tiếng Basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%AA" title="تبت – Tiếng Ba Tư" lang="fa" hreflang="fa" data-title="تبت" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Tiếng Ba Tư" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Tibet" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Tiếng Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Faroe" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Tibet" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="Tiếng Faroe" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Pháp" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Tibet" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Tiếng Pháp" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Frisia" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Tibet" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Tiếng Frisia" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_Tib%C3%A9id" title="An Tibéid – Tiếng Ireland" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An Tibéid" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Tiếng Ireland" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Gael Scotland" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Tibet" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Tiếng Gael Scotland" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/T%C3%ADbet" title="Tíbet – Tiếng Galician" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Tíbet" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Tiếng Galician" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%A4%E0%AA%BF%E0%AA%AC%E0%AB%87%E0%AA%9F" title="તિબેટ – Tiếng Gujarati" lang="gu" hreflang="gu" data-title="તિબેટ" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="Tiếng Gujarati" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xal mw-list-item"><a href="https://xal.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D3%A9%D0%B2%D0%B4" title="Төвд – Tiếng Kalmyk" lang="xal" hreflang="xal" data-title="Төвд" data-language-autonym="Хальмг" data-language-local-name="Tiếng Kalmyk" class="interlanguage-link-target"><span>Хальмг</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%8B%B0%EB%B2%A0%ED%8A%B8" title="티베트 – Tiếng Hàn" lang="ko" hreflang="ko" data-title="티베트" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Tiếng Hàn" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-haw mw-list-item"><a href="https://haw.wikipedia.org/wiki/Kipeka" title="Kipeka – Tiếng Hawaii" lang="haw" hreflang="haw" data-title="Kipeka" data-language-autonym="Hawaiʻi" data-language-local-name="Tiếng Hawaii" class="interlanguage-link-target"><span>Hawaiʻi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8F%D5%AB%D5%A2%D5%A5%D5%A9" title="Տիբեթ – Tiếng Armenia" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Տիբեթ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Tiếng Armenia" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%AC%E0%A5%8D%E0%A4%AC%E0%A4%A4" title="तिब्बत – Tiếng Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="तिब्बत" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Tiếng Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Croatia" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Tibet" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Tiếng Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Tibet" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Tiếng Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Iloko" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Tibet" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="Tiếng Iloko" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Khoa Học Quốc Tế" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Tibet" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Tiếng Khoa Học Quốc Tế" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Tibet" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="Tiếng Interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Тибет – Tiếng Ossetic" lang="os" hreflang="os" data-title="Тибет" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="Tiếng Ossetic" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Italy" lang="it" hreflang="it" data-title="Tibet" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Tiếng Italy" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%98%D7%99%D7%91%D7%98" title="טיבט – Tiếng Do Thái" lang="he" hreflang="he" data-title="טיבט" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Tiếng Do Thái" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Java" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Tibet" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Tiếng Java" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Tib%C9%9Btii" title="Tibɛtii – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Tibɛtii" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%9F%E0%B2%BF%E0%B2%AC%E0%B3%86%E0%B2%9F%E0%B3%8D" title="ಟಿಬೆಟ್ – Tiếng Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಟಿಬೆಟ್" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Tiếng Kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Pampanga" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Tibet" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="Tiếng Pampanga" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A2%E1%83%98%E1%83%91%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%98" title="ტიბეტი – Tiếng Georgia" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ტიბეტი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Tiếng Georgia" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%90%D8%A8%D8%AA" title="تِبت – Tiếng Kashmir" lang="ks" hreflang="ks" data-title="تِبت" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="Tiếng Kashmir" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Тибет – Tiếng Kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Тибет" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Tiếng Kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Tibeti" title="Tibeti – Tiếng Kinyarwanda" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Tibeti" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="Tiếng Kinyarwanda" class="interlanguage-link-target"><span>Ikinyarwanda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Тибет – Tiếng Kyrgyz" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Тибет" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Tiếng Kyrgyz" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Tibet" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Tiếng Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Haiti" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Tibet" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Tiếng Haiti" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/T%C3%AEbet" title="Tîbet – Tiếng Kurd" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Tîbet" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Tiếng Kurd" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%95%E0%BA%B5%E0%BB%80%E0%BA%9A%E0%BA%94" title="ຕີເບດ – Tiếng Lào" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ຕີເບດ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="Tiếng Lào" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Tibetum" title="Tibetum – Tiếng La-tinh" lang="la" hreflang="la" data-title="Tibetum" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Tiếng La-tinh" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Tibeta" title="Tibeta – Tiếng Latvia" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Tibeta" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Tiếng Latvia" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Tibetas" title="Tibetas – Tiếng Litva" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Tibetas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Tiếng Litva" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Ligurian" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Tibet" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Ligurian" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Tibet" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/tibet" title="tibet – Tiếng Lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="tibet" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="Tiếng Lojban" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Hungary" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Tibet" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Tiếng Hungary" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%AC%E0%A5%8D%E0%A4%AC%E0%A4%A4" title="तिब्बत – Tiếng Maithili" lang="mai" hreflang="mai" data-title="तिब्बत" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="Tiếng Maithili" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Тибет – Tiếng Macedonia" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Тибет" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Tiếng Macedonia" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Malagasy" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Tibet" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Tiếng Malagasy" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AC%E0%B5%86%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D" title="തിബെത്ത് – Tiếng Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="തിബെത്ത്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Tiếng Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%9F" title="तिबेट – Tiếng Marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="तिबेट" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Tiếng Marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A2%E1%83%98%E1%83%91%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%98" title="ტიბეტი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ტიბეტი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%8A%D8%A8%D9%8A%D8%AA" title="تيبيت – Tiếng Ả Rập Ai Cập" lang="arz" hreflang="arz" data-title="تيبيت" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập Ai Cập" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%AA" title="تبت – Tiếng Mazanderani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="تبت" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Tiếng Mazanderani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/C%C3%A2ung-k%E1%B9%B3%CC%86" title="Câung-kṳ̆ – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Câung-kṳ̆" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D3%A9%D0%B2%D3%A9%D0%B4" title="Төвөд – Tiếng Mông Cổ" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Төвөд" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Tiếng Mông Cổ" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%90%E1%80%AD%E1%80%97%E1%80%80%E1%80%BA" title="တိဗက် – Tiếng Miến Điện" lang="my" hreflang="my" data-title="တိဗက်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Tiếng Miến Điện" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Tibet_(gebied)" title="Tibet (gebied) – Tiếng Hà Lan" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Tibet (gebied)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Tiếng Hà Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%AC%E0%A5%8D%E0%A4%AC%E0%A4%A4" title="तिब्बत – Tiếng Nepal" lang="ne" hreflang="ne" data-title="तिब्बत" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Tiếng Nepal" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%81%E3%83%99%E3%83%83%E3%83%88" title="チベット – Tiếng Nhật" lang="ja" hreflang="ja" data-title="チベット" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Tiếng Nhật" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Тибет – Tiếng Chechen" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Тибет" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="Tiếng Chechen" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Tiibet" title="Tiibet – Tiếng Frisia Miền Bắc" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Tiibet" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Tiếng Frisia Miền Bắc" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Na Uy (Bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Tibet" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Na Uy (Nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Tibet" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Tibet" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Tiếng Occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%A4%E0%A8%BF%E0%A9%B1%E0%A8%AC%E0%A8%A4" title="ਤਿੱਬਤ – Tiếng Punjab" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਤਿੱਬਤ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Tiếng Punjab" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%AA" title="تبت – Tiếng Pashto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="تبت" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Tiếng Pashto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%91%E1%9E%B8%E1%9E%94%E1%9F%81" title="ទីបេ – Tiếng Khmer" lang="km" hreflang="km" data-title="ទីបេ" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="Tiếng Khmer" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/T%C3%ACbet" title="Tìbet – Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Tìbet" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Tybet_(region)" title="Tybet (region) – Tiếng Ba Lan" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Tybet (region)" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Tiếng Ba Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Tibete" title="Tibete – Tiếng Bồ Đào Nha" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Tibete" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Tiếng Bồ Đào Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Kara-Kalpak" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Tibet" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Tiếng Kara-Kalpak" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Romania" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Tibet" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Tiếng Romania" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Romansh" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Tibet" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="Tiếng Romansh" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Tibet" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Tiếng Quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%96%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Тібет – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Тібет" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Тибет – Tiếng Nga" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Тибет" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Tiếng Nga" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%B1%D0%B8%D1%8D%D1%82" title="Тибиэт – Tiếng Sakha" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Тибиэт" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Tiếng Sakha" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%9B%E1%B1%A4%E1%B1%B5%E1%B1%B5%E1%B1%9A%E1%B1%9B" title="ᱛᱤᱵᱵᱚᱛ – Tiếng Santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱛᱤᱵᱵᱚᱛ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="Tiếng Santali" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Sardinia" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Tibet" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="Tiếng Sardinia" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Sicilia" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Tibet" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Tiếng Sicilia" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%A7%E0%B7%92%E0%B6%B6%E0%B7%99%E0%B6%A7%E0%B7%8A" title="ටිබෙට් – Tiếng Sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="ටිබෙට්" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Tiếng Sinhala" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%AA" title="تبت – Tiếng Sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="تبت" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Tiếng Sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Tibet_(historick%C3%A9_%C3%BAzemie)" title="Tibet (historické územie) – Tiếng Slovak" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Tibet (historické územie)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Tiếng Slovak" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Slovenia" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Tibet" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Tiếng Slovenia" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Somali" lang="so" hreflang="so" data-title="Tibet" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="Tiếng Somali" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%AA" title="تبت – Tiếng Kurd Miền Trung" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="تبت" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Tiếng Kurd Miền Trung" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Тибет – Tiếng Serbia" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Тибет" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Tiếng Serbia" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Serbo-Croatia" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Tibet" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Tiếng Serbo-Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="bài chất lượng cao"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Tiibet" title="Tiibet – Tiếng Phần Lan" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Tiibet" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Tiếng Phần Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Thụy Điển" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Tibet" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Tiếng Thụy Điển" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Tibet" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tiếng Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A4%E0%AE%BF%E0%AE%AA%E0%AF%86%E0%AE%A4%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AF%81" title="திபெத்து – Tiếng Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="திபெத்து" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tiếng Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Тибет – Tiếng Tatar" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Тибет" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tiếng Tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%AC%E0%B1%86%E0%B0%9F%E0%B1%8D" title="టిబెట్ – Tiếng Telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="టిబెట్" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Tiếng Telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%97%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%9A%E0%B8%95" title="ทิเบต – Tiếng Thái" lang="th" hreflang="th" data-title="ทิเบต" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Tiếng Thái" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Tibet" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D3%A9%D0%B2%D2%AF%D1%82" title="Төвүт – Tiếng Tuvinian" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Төвүт" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="Tiếng Tuvinian" class="interlanguage-link-target"><span>Тыва дыл</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Тибет – Tiếng Ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Тибет" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Tiếng Ukraina" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%AA" title="تبت – Tiếng Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="تبت" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Tiếng Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Tiibet" title="Tiibet – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Tiibet" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E8%A5%BF%E8%97%8F" title="西藏 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="西藏" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Tibet" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Tiếng Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%97%8F%E5%8C%BA" title="藏区 – Tiếng Ngô" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="藏区" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Tiếng Ngô" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Tiếng Yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Tibet" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="Tiếng Yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%97%8F%E5%8D%80" title="藏區 – Tiếng Quảng Đông" lang="yue" hreflang="yue" data-title="藏區" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Tiếng Quảng Đông" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Tibet" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/T%C4%97bets" title="Tėbets – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Tėbets" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%97%8F%E5%8C%BA" title="藏区 – Tiếng Trung" lang="zh" hreflang="zh" data-title="藏区" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Tiếng Trung" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Tibet" title="Tibet – Talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Tibet" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="Talysh" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q17252#sitelinks-wikipedia" title="Sửa liên kết giữa ngôn ngữ" class="wbc-editpage">Sửa liên kết</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Không gian tên"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng" title="Xem bài viết [c]" accesskey="c"><span>Bài viết</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn:T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng" rel="discussion" title="Thảo luận về trang này [t]" accesskey="t"><span>Thảo luận</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Thay đổi biến thể ngôn ngữ" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Tiếng Việt</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Giao diện"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=history" title="Các phiên bản cũ của trang này [h]" accesskey="h"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Công cụ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Thêm tùy chọn" > <div class="vector-menu-heading"> Tác vụ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=history"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Chung </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BA%BFn_%C4%91%C3%A2y/T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng" title="Các trang liên kết đến đây [j]" accesskey="j"><span>Các liên kết đến đây</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_li%C3%AAn_quan/T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng" rel="nofollow" title="Thay đổi gần đây của các trang liên kết đến đây [k]" accesskey="k"><span>Thay đổi liên quan</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Trang_%C4%91%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t" title="Một danh sách chứa tất cả trang đặc biệt [q]" accesskey="q"><span>Trang đặc biệt</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&oldid=71576628" title="Liên kết thường trực đến phiên bản này của trang"><span>Liên kết thường trực</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=info" title="Thêm chi tiết về trang này"><span>Thông tin trang</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Tr%C3%ADch_d%E1%BA%ABn&page=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&id=71576628&wpFormIdentifier=titleform" title="Hướng dẫn cách trích dẫn trang này"><span>Trích dẫn trang này</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FT%25C3%25A2y_T%25E1%25BA%25A1ng"><span>Lấy URL ngắn gọn</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:QrCode&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FT%25C3%25A2y_T%25E1%25BA%25A1ng"><span>Tải mã QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> In và xuất </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:S%C3%A1ch&bookcmd=book_creator&referer=T%C3%A2y+T%E1%BA%A1ng"><span>Tạo một quyển sách</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:DownloadAsPdf&page=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=show-download-screen"><span>Tải dưới dạng PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&printable=yes" title="Bản để in ra của trang [p]" accesskey="p"><span>Bản để in ra</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Tại dự án khác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/%E0%BD%96%E0%BD%BC%E0%BD%91%E0%BC%8B" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q17252" title="Liên kết đến khoản mục kết nối trong kho dữ liệu [g]" accesskey="g"><span>Khoản mục Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Giao diện</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ẩn</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Bách khoa toàn thư mở Wikipedia</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="vi" dir="ltr"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">"Tây Tạng về mặt dân tộc-văn hóa" đổi hướng tới đây. Đối với khu vực hành chính của Trung Quốc, xem <a href="/wiki/Khu_t%E1%BB%B1_tr%E1%BB%8B_T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng" class="mw-redirect" title="Khu tự trị Tây Tạng">Khu tự trị Tây Tạng</a>.</div> <table class="toccolours" cellspacing="0" style="float:right; clear:right; margin:0 0 1em 1em; width:360px; border-collapse:collapse; font-size:70%; background:#eee;"> <tbody><tr> <td style="height:3px;" colspan="10"> </td></tr> <tr style="text-align:center;"> <td colspan="10"> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Tibet-claims.jpg" class="mw-file-description" title="Tây Tạng về mặt văn hóa/lịch sử được thể hiện theo các định nghĩa khác nhau."><img alt="Tây Tạng về mặt văn hóa/lịch sử được thể hiện theo các định nghĩa khác nhau." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Tibet-claims.jpg/340px-Tibet-claims.jpg" decoding="async" width="340" height="240" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6b/Tibet-claims.jpg 1.5x" data-file-width="432" data-file-height="305" /></a></span> </td></tr> <tr> <td style="width:23%; background:#fff; height:15px; text-align:right;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Light_green.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Light_green.PNG/15px-Light_green.PNG" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Light_green.PNG/23px-Light_green.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Light_green.PNG/30px-Light_green.PNG 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Solid_yellow.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Solid_yellow.svg/15px-Solid_yellow.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Solid_yellow.svg/23px-Solid_yellow.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Solid_yellow.svg/30px-Solid_yellow.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span>  </td> <td style="height:15px; background:#fff;"><small><a href="/wiki/Khu_t%E1%BB%B1_tr%E1%BB%8B_T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng" class="mw-redirect" title="Khu tự trị Tây Tạng">Khu tự trị Tây Tạng</a> tại Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa</small> </td></tr> <tr> <td style="width:23%; background:#fff; height:15px; text-align:right;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Solid_red.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Solid_red.svg/15px-Solid_red.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Solid_red.svg/23px-Solid_red.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Solid_red.svg/30px-Solid_red.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Solid_orange.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Solid_orange.svg/15px-Solid_orange.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Solid_orange.svg/23px-Solid_orange.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Solid_orange.svg/30px-Solid_orange.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Solid_yellow.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Solid_yellow.svg/15px-Solid_yellow.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Solid_yellow.svg/23px-Solid_yellow.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Solid_yellow.svg/30px-Solid_yellow.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span>  </td> <td style="height:15px; background:#fff;"><small>"Đại Tạng"; phạm vi Tây Tạng theo định nghĩa của các nhóm người Tạng lưu vong</small> </td></tr> <tr> <td style="width:23%; background:#fff; height:15px; text-align:right;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Solid_lightblue.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Solid_lightblue.png/15px-Solid_lightblue.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Solid_lightblue.png/23px-Solid_lightblue.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Solid_lightblue.png/30px-Solid_lightblue.png 2x" data-file-width="200" data-file-height="200" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Solid_orange.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Solid_orange.svg/15px-Solid_orange.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Solid_orange.svg/23px-Solid_orange.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Solid_orange.svg/30px-Solid_orange.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Light_green.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Light_green.PNG/15px-Light_green.PNG" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Light_green.PNG/23px-Light_green.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Light_green.PNG/30px-Light_green.PNG 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Solid_yellow.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Solid_yellow.svg/15px-Solid_yellow.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Solid_yellow.svg/23px-Solid_yellow.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Solid_yellow.svg/30px-Solid_yellow.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span>  </td> <td style="height:15px; background:#fff;"><small>Các khu vực người Tạng theo xác định của chính quyền Trung Quốc</small> </td></tr> <tr> <td style="width:23%; background:#fff; height:15px; text-align:right;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Light_green.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Light_green.PNG/15px-Light_green.PNG" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Light_green.PNG/23px-Light_green.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Light_green.PNG/30px-Light_green.PNG 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></a></span>  </td> <td style="height:15px; background:#fff;"><small>Khu vực do Trung Quốc quản lý, Ấn Độ tuyên bố chủ quyền và xem như thuộc về <a href="/wiki/Aksai_Chin" title="Aksai Chin">Aksai Chin</a></small> </td></tr> <tr> <td style="width:23%; background:#fff; height:15px; text-align:right;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Solid_lightblue.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Solid_lightblue.png/15px-Solid_lightblue.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Solid_lightblue.png/23px-Solid_lightblue.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Solid_lightblue.png/30px-Solid_lightblue.png 2x" data-file-width="200" data-file-height="200" /></a></span>  </td> <td style="height:15px; background:#fff;"><small>Khu vực Ấn Độ quản lý, Trung Quốc tuyên bố chủ quyền và xem như thuộc về Khu tự trị Tây Tạng</small> </td></tr> <tr> <td style="width:23%; background:#fff; height:15px; text-align:right;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Solid_blue.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Solid_blue.svg/15px-Solid_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Solid_blue.svg/23px-Solid_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Solid_blue.svg/30px-Solid_blue.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span>  </td> <td style="height:15px; background:#fff;"><small>Các khu vực khác về mặt lịch sử nằm trong phạm vi của văn hóa Tạng</small> </td></tr></tbody></table> <table class="infobox" style="width:22em"><tbody><tr style="display:none;"><td colspan="2" style="text-align:center"></td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center;font-size: 125%; background-color: #b0c4de;">Tây Tạng</td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Tibet-bo-zh.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Tibet-bo-zh.svg/90px-Tibet-bo-zh.svg.png" decoding="async" width="90" height="138" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Tibet-bo-zh.svg/135px-Tibet-bo-zh.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Tibet-bo-zh.svg/180px-Tibet-bo-zh.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="784" /></a></span><div style="padding:5px">Từ "Bod" viết bằng <a href="/wiki/Ch%E1%BB%AF_T%E1%BA%A1ng" title="Chữ Tạng">chữ Tạng</a> và "Tây Tạng" viết bằng <a href="/wiki/Ch%E1%BB%AF_H%C3%A1n" title="Chữ Hán">chữ Hán</a></div></td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;background-color: #b0c4de;">Tên tiếng Trung</th></tr><tr><th scope="row" style="font-weight:normal;"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Trung" class="mw-redirect" title="Tiếng Trung">Tiếng Trung</a></th><td><span style="font-size: 1rem"><span lang="zh-Hani" title="Văn bản tiếng Trung Quốc">西藏</span></span></td></tr><tr><th scope="row" style="font-weight:normal;">Nghĩa đen</th><td>"Tây <a href="/wiki/%C3%9C-Tsang" title="Ü-Tsang">Tsang</a>"</td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center"><table class="collapsible collapsed" style="padding:0;border:none;margin:-3px;width:auto;min-width:100%;font-size:100%;clear:none;float:none;background-color:transparent"><tbody><tr><th colspan="2" style="padding:12px;text-align:center;vertical-align:middle;line-height:1.1em;font-size:135%;font-weight:bold;color:black;font-size: 100%; text-align: left; background-color: #f9ffbc;">Phiên âm</th></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;background-color: #dcffc9;"><a href="/wiki/H%C3%A1n_ng%E1%BB%AF_ti%C3%AAu_chu%E1%BA%A9n" title="Hán ngữ tiêu chuẩn">Tiếng Hán tiêu chuẩn</a></th></tr><tr><th scope="row" style="font-weight:normal;"><a href="/wiki/B%C3%ADnh_%C3%A2m_H%C3%A1n_ng%E1%BB%AF" title="Bính âm Hán ngữ">Bính âm Hán ngữ</a></th><td>Xīzàng</td></tr><tr><th scope="row" style="font-weight:normal;"><a href="/wiki/Ch%C3%BA_%C3%A2m_ph%C3%B9_hi%E1%BB%87u" title="Chú âm phù hiệu">Chú âm phù hiệu</a></th><td>ㄒㄧㄘㄤˊ</td></tr><tr><th scope="row" style="font-weight:normal;"><a href="/wiki/Wade%E2%80%93Giles" class="mw-redirect" title="Wade–Giles">Wade–Giles</a></th><td>Hsi<sup>1</sup>-tsang<sup>4</sup></td></tr><tr><th scope="row" style="font-weight:normal;"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Help:IPA/Mandarin" class="extiw" title="en:Help:IPA/Mandarin">IPA</a></th><td><span class="IPA" style="white-space:nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Help:IPA_for_Mandarin" class="extiw" title="en:Help:IPA for Mandarin">[ɕí.tsâŋ]</a></span></td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;background-color: #dcffc9;"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Kh%C3%A1ch_Gia" title="Tiếng Khách Gia">Tiếng Khách Gia</a></th></tr><tr><th scope="row" style="font-weight:normal;"><a href="/w/index.php?title=Chuy%E1%BB%83n_t%E1%BB%B1_Latinh_ti%E1%BA%BFng_Qu%E1%BA%A3ng_%C4%90%C3%B4ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chuyển tự Latinh tiếng Quảng Đông (trang không tồn tại)">Latinh hóa</a></th><td>Sî-tshông</td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;background-color: #dcffc9;"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Qu%E1%BA%A3ng_Ch%C3%A2u" title="Tiếng Quảng Châu">Tiếng Quảng Châu</a></th></tr><tr><th scope="row" style="font-weight:normal;"><a href="/w/index.php?title=Chuy%E1%BB%83n_t%E1%BB%B1_Latinh_Yale_ti%E1%BA%BFng_Qu%E1%BA%A3ng_Ch%C3%A2u&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chuyển tự Latinh Yale tiếng Quảng Châu (trang không tồn tại)">Latinh hóa Yale</a></th><td>Sāi-johng</td></tr><tr><th scope="row" style="font-weight:normal;"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Help:IPA/Cantonese" class="extiw" title="en:Help:IPA/Cantonese">IPA</a></th><td><span class="IPA" style="white-space:nowrap"><a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:IPA/Cantonese&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trợ giúp:IPA/Cantonese (trang không tồn tại)">[sɐ́i.tsɔ̀ːŋ]</a></span></td></tr><tr><th scope="row" style="font-weight:normal;"><a href="/wiki/Vi%E1%BB%87t_b%C3%ADnh" title="Việt bính">Việt bính</a></th><td>Sai<sup>1</sup>-zong<sup>6</sup></td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;background-color: #dcffc9;"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_M%C3%A2n_Nam" title="Tiếng Mân Nam">Tiếng Mân Nam</a></th></tr><tr><th scope="row" style="font-weight:normal;"><a href="/wiki/Pe%CC%8Dh-%C5%8De-j%C4%AB" class="mw-redirect" title="Pe̍h-ōe-jī">POJ</a> <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_M%C3%A2n_Tuy%E1%BB%81n_Ch%C6%B0%C6%A1ng" title="Tiếng Mân Tuyền Chương">tiếng Mân Tuyền Chương</a></th><td>Se-chōng</td></tr><tr><th scope="row" style="font-weight:normal;"><a href="/w/index.php?title=Qu%E1%BA%A3ng_%C4%90%C3%B4ng_La_M%C3%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quảng Đông La Mã (trang không tồn tại)">Peng'im</a> <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Tri%E1%BB%81u_Ch%C3%A2u" title="Tiếng Triều Châu">tiếng Triều Châu</a></th><td>Sai-tsăng</td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;background-color: #dcffc9;"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_M%C3%A2n_%C4%90%C3%B4ng" title="Tiếng Mân Đông">Tiếng Mân Đông</a></th></tr><tr><th scope="row" style="font-weight:normal;"><a href="/wiki/Phi%C3%AAn_%C3%A2m_B%C3%ACnh_tho%E1%BA%A1i" title="Phiên âm Bình thoại">Phiên âm Bình thoại</a> <a href="/wiki/Ph%C6%B0%C6%A1ng_ng%E1%BB%AF_Ph%C3%BAc_Ch%C3%A2u" title="Phương ngữ Phúc Châu">tiếng Phúc Châu</a></th><td>Să̤-câung</td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;background-color: #dcffc9;"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_H%C3%A1n_trung_c%E1%BB%95" title="Tiếng Hán trung cổ">Tiếng Hán trung cổ</a></th></tr><tr><th scope="row" style="font-weight:normal;"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_H%C3%A1n_trung_c%E1%BB%95" title="Tiếng Hán trung cổ">Tiếng Hán trung cổ</a></th><td>Sei-dzang</td></tr></tbody></table></td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;background-color: #b0c4de;">Tên Tây Tạng</th></tr><tr><th scope="row" style="font-weight:normal;"><a href="/wiki/Ch%E1%BB%AF_T%E1%BA%A1ng" title="Chữ Tạng">Chữ Tạng</a></th><td><span lang="bo" style="font-family: 'Qomolangma-Dunhuang', 'Qomolangma-Uchen Sarchen', 'Qomolangma-Uchen Sarchung', 'Qomolangma-Uchen Suring', 'Qomolangma-Uchen Sutung', 'Qomolangma-Title', 'Qomolangma-Subtitle', 'Qomolangma-Woodblock', 'DDC Uchen', 'DDC Rinzin', Kailash, 'BabelStone Tibetan', Jomolhari, 'TCRC Youtso Unicode', 'Tibetan Machine Uni', Wangdi29, 'Noto Sans Tibetan', 'Microsoft Himalaya'; font-size:1.25em; word-wrap: break-word;"> <span style="font-family: 'Qomolangma-Dunhuang', 'Qomolangma-Uchen Sarchen', 'Qomolangma-Uchen Sarchung', 'Qomolangma-Uchen Suring', 'Qomolangma-Uchen Sutung', 'Qomolangma-Title', 'Qomolangma-Subtitle', 'Qomolangma-Woodblock', 'DDC Uchen', 'DDC Rinzin', Kailash, 'BabelStone Tibetan', Jomolhari, 'TCRC Youtso Unicode', 'Tibetan Machine Uni', Wangdi29, 'Noto Sans Tibetan', 'Microsoft Himalaya'; font-size:1.25em; word-wrap: break-word;">བོད་</span> </span></td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center"><table class="collapsible collapsed" style="padding:0;border:none;margin:-3px;width:auto;min-width:100%;font-size:100%;clear:none;float:none;background-color:transparent"><tbody><tr><th colspan="2" style="padding:12px;text-align:center;vertical-align:middle;line-height:1.1em;font-size:135%;font-weight:bold;color:black;font-size: 100%; text-align: left; background-color: #f9ffbc;">Phiên âm</th></tr><tr><th scope="row" style="font-weight:normal;"><a href="/wiki/Ph%C6%B0%C6%A1ng_ph%C3%A1p_chuy%E1%BB%83n_t%E1%BB%B1_Wylie" title="Phương pháp chuyển tự Wylie">Wylie</a></th><td>Bod</td></tr></tbody></table></td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;background-color: #b0c4de;">Tên tiếng Mông Cổ</th></tr><tr><th scope="row" style="font-weight:normal;"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_M%C3%B4ng_C%E1%BB%95" title="Tiếng Mông Cổ">Tiếng Mông Cổ</a></th><td><span lang="mn" title="Văn bản tiếng Mông Cổ">ᠲᠥᠪᠡᠳ</span></td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center"><table class="collapsible collapsed" style="padding:0;border:none;margin:-3px;width:auto;min-width:100%;font-size:100%;clear:none;float:none;background-color:transparent"><tbody><tr><th colspan="2" style="padding:12px;text-align:center;vertical-align:middle;line-height:1.1em;font-size:135%;font-weight:bold;color:black;font-size: 100%; text-align: left; background-color: #f9ffbc;">Phiên âm</th></tr><tr><th scope="row" style="font-weight:normal;"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/SASM/GNC_romanization#Mongolian" class="extiw" title="en:SASM/GNC romanization">SASM/GNC</a></th><td>Töbed</td></tr></tbody></table></td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;background-color: #b0c4de;">Tên tiếng Mãn</th></tr><tr><th scope="row" style="font-weight:normal;"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3ng_ch%E1%BB%AF_c%C3%A1i_ti%E1%BA%BFng_M%C3%A3n" title="Bảng chữ cái tiếng Mãn">Bảng chữ cái tiếng Mãn</a></th><td><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r46747106">.mw-parser-output .font-mong{font-family:"Menk Hawang Tig","Menk Qagan Tig","Menk Garqag Tig","Menk Har_a Tig","Menk Scnin Tig","Oyun Gurban Ulus Tig","Oyun Qagan Tig","Oyun Garqag Tig","Oyun Har_a Tig","Oyun Scnin Tig","Oyun Agula Tig","Mongolian BT","Mongolian Baiti","Mongolian Universal White","Noto Sans Mongolian","Mongol Usug","Mongolian White","MongolianScript","Code2000","Menksoft Qagan"}.mw-parser-output .font-mong-mnc,.mw-parser-output .font-mong:lang(mnc-Mong),.mw-parser-output .font-mong:lang(dta-Mong),.mw-parser-output .font-mong:lang(sjo-Mong){font-family:"Abkai Xanyan","Abkai Xanyan LA","Abkai Xanyan VT","Abkai Xanyan XX","Abkai Xanyan SC","Abkai Buleku","Daicing White","Mongolian BT","Mongolian Baiti","Mongolian Universal White","Noto Sans Mongolian"}</style><span lang="mnc" style="display:inline-block; font-weight:normal; font-family:'Abkai Xanyan', 'Abkai Xanyan LA', 'Abkai Xanyan VT', 'Abkai Xanyan XX', 'Abkai Xanyan SC', 'Abkai Buleku', 'Daicing White', 'Oyun Gurban Ulus Tig', 'Oyun Qagan Tig', 'Oyun Garqag Tig', 'Oyun Har_a Tig', 'Oyun Scnin Tig', 'Mongolian BT', 'Mongolian Baiti', 'Noto Sans Mongolian'; font-size: 1.5em; line-height: 1em; -webkit-writing-mode: vertical-lr; -o-writing-mode: vertical-lr; -ms-writing-mode: tb-lr; writing-mode: tb-lr; writing-mode: vertical-lr; vertical-align:text-top;"> ᡨᡠᠪᡝᡨ </span></td></tr><tr><th scope="row" style="font-weight:normal;"><a href="/w/index.php?title=Chuy%E1%BB%83n_t%E1%BB%B1_ti%E1%BA%BFng_M%C3%A3n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chuyển tự tiếng Mãn (trang không tồn tại)">Chuyển tự</a></th><td>Tubet</td></tr><tr style="display:none"><td colspan="2"> </td></tr></tbody></table> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71936381">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><div class="side-box metadata side-box-right noprint selfref" style="width: 22em;"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70981351">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Standard_Tibetan_name.svg/40px-Standard_Tibetan_name.svg.png" decoding="async" width="40" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Standard_Tibetan_name.svg/60px-Standard_Tibetan_name.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Standard_Tibetan_name.svg/80px-Standard_Tibetan_name.svg.png 2x" data-file-width="49" data-file-height="31" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist" style="vertical-align:middle; font-size:95%;"><b>Bài viết này có chứa <a href="/wiki/Ch%E1%BB%AF_T%E1%BA%A1ng" title="Chữ Tạng">chữ Tạng</a>.</b> Nếu không thích hợp <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:Multilingual_support_(Indic)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trợ giúp:Multilingual support (Indic) (trang không tồn tại)">hỗ trợ dựng hình</a>, bạn có thể sẽ nhìn thấy <a href="/w/index.php?title=K%C3%BD_t%E1%BB%B1_thay_th%E1%BA%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ký tự thay thế (trang không tồn tại)">dấu chấm hỏi, hộp, hoặc ký hiệu khác</a>.</div></div> </div> <p><b>Tây Tạng</b> (<a href="/wiki/Ch%E1%BB%AF_T%E1%BA%A1ng" title="Chữ Tạng">chữ Tạng</a>: བོད་, <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_T%E1%BA%A1ng_ti%C3%AAu_chu%E1%BA%A9n" title="Tiếng Tạng tiêu chuẩn">tiếng Tạng tiêu chuẩn</a>: <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:IPA/Tibetan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trợ giúp:IPA/Tibetan (trang không tồn tại)">/pʰøː˨˧˩/</a>; <a href="/wiki/Ch%E1%BB%AF_H%C3%A1n_gi%E1%BA%A3n_th%E1%BB%83" title="Chữ Hán giản thể">tiếng Trung</a>: <span lang="zh-Hans">西藏</span>; <a href="/wiki/B%C3%ADnh_%C3%A2m_H%C3%A1n_ng%E1%BB%AF" title="Bính âm Hán ngữ">bính âm</a>: <i><span lang="zh-Latn">Xīzàng</span></i> (<i>Tây Tạng</i>) hay <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Tiếng Trung Quốc">tiếng Trung</a>: <span lang="zh">藏區</span>; <a href="/wiki/B%C3%ADnh_%C3%A2m_H%C3%A1n_ng%E1%BB%AF" title="Bính âm Hán ngữ">bính âm</a>: <i><span lang="zh-Latn">Zàngqū</span></i> (<i>Tạng khu</i>)), được gọi là <b>Tibet</b> trong một số ngôn ngữ, là một <a href="/wiki/Cao_nguy%C3%AAn_Thanh-T%E1%BA%A1ng" class="mw-redirect" title="Cao nguyên Thanh-Tạng">khu vực cao nguyên</a> tại <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">Trung Quốc</a>, <a href="/wiki/%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99" title="Ấn Độ">Ấn Độ</a>, <a href="/wiki/Bhutan" title="Bhutan">Bhutan</a>, <a href="/wiki/Nepal" title="Nepal">Nepal</a>, và <a href="/wiki/Pakistan" title="Pakistan">Pakistan</a> tại <a href="/wiki/Ch%C3%A2u_%C3%81" title="Châu Á">châu Á</a>, ở phía đông bắc của dãy <a href="/wiki/Himalaya" title="Himalaya">Himalaya</a>. Đây là quê hương của <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_T%E1%BA%A1ng" title="Người Tạng">người Tạng</a> cũng như một số dân tộc khác như <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Monpa" title="Người Monpa">Môn Ba</a>, <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Kh%C6%B0%C6%A1ng" title="Người Khương">Khương</a>, và <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Lhoba" title="Người Lhoba">Lạc Ba</a>, và hiện nay cũng có một lượng đáng kể <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_H%C3%A1n" title="Người Hán">người Hán</a> và <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_H%E1%BB%93i" title="Người Hồi">người Hồi</a> sinh sống. Tây Tạng là khu vực có <a href="/wiki/Cao_%C4%91%E1%BB%99" title="Cao độ">cao độ</a> lớn nhất trên <a href="/wiki/Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Trái Đất">Trái Đất</a>, với độ cao trung bình là 4.900 mét (16.000 ft). </p><p>Đến thế kỷ thứ 7, Tây Tạng trở thành một <a href="/wiki/Th%E1%BB%95_Ph%E1%BB%93n" title="Thổ Phồn">đế quốc thống nhất</a>, song nhanh chóng phân liệt thành nhiều lãnh thổ. Phần lớn tây bộ và trung bộ Tây Tạng (<a href="/wiki/%C3%9C-Tsang" title="Ü-Tsang">Ü-Tsang</a>) thường thống nhất (ít nhất là trên danh nghĩa) dưới quyền các chính quyền nối tiếp nhau ở <a href="/wiki/Lhasa" title="Lhasa">Lhasa</a>, <a href="/wiki/Shigatse" class="mw-redirect" title="Shigatse">Shigatse</a>, hay những nơi lân cận; các chính quyền này từng có lúc nằm dưới quyền bá chủ của <a href="/wiki/M%C3%B4ng_C%E1%BB%95" title="Mông Cổ">Mông Cổ</a> và Trung Quốc. Các khu vực <a href="/wiki/Kham" title="Kham">Kham</a> (ཁམས་) và <a href="/wiki/Amdo" title="Amdo">Amdo</a> (ཨ་མདོ་) ở đông bộ thường duy trì cơ cấu chính trị bản địa mang tính phân tán hơn, được chia thành một số tiểu quốc và nhóm bộ lạc, các khu vực này thường phải chịu sự kiểm soát trực tiếp hơn từ Trung Hoa; và hầu hết chúng cuối cùng được hợp nhất vào các tỉnh <a href="/wiki/T%E1%BB%A9_Xuy%C3%AAn" title="Tứ Xuyên">Tứ Xuyên</a> và <a href="/wiki/Thanh_H%E1%BA%A3i_(Trung_Qu%E1%BB%91c)" class="mw-redirect" title="Thanh Hải (Trung Quốc)">Thanh Hải</a>. Chủ quyền của Trung Quốc tại Tây Tạng nhìn chung được thiết lập nên vào thế kỷ 18, thời vua <a href="/wiki/C%C3%A0n_Long" title="Càn Long">Càn Long</a> <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Thanh" title="Nhà Thanh">nhà Thanh</a>.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Sau khi <a href="/wiki/Tri%E1%BB%81u_Thanh" class="mw-redirect" title="Triều Thanh">triều Thanh</a> <a href="/wiki/C%C3%A1ch_m%E1%BA%A1ng_T%C3%A2n_H%E1%BB%A3i" title="Cách mạng Tân Hợi">sụp đổ</a> vào năm 1912, các binh lính Thanh bị giải giáp và bị trục xuất ra khỏi Tây Tạng địa phương (Ü-Tsang). Tây Tạng địa phương tuyên bố độc lập vào năm 1913, sau đó, chính phủ Lhasa đoạt lấy quyền kiểm soát phần phía tây của tỉnh <a href="/wiki/T%C3%A2y_Khang" title="Tây Khang">Tây Khang</a>. Chính phủ <a href="/wiki/Trung_Hoa_D%C3%A2n_Qu%E1%BB%91c" class="mw-redirect" title="Trung Hoa Dân Quốc">Trung Hoa Dân Quốc</a> không công nhận nhà nước Tây Tạng và coi đó là lãnh thổ ly khai bất hợp pháp, nhưng Trung Quốc khi đó đang ở <a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_%C4%91%E1%BA%A1i_qu%C3%A2n_phi%E1%BB%87t" title="Thời đại quân phiệt">thời kỳ quân phiệt hỗn chiến</a> nên họ chưa thể thu hồi vùng lãnh thổ này. </p><p>Khu vực duy trì tình trạng tự quản cho đến năm 1951, khi <a href="/wiki/Qu%C3%A2n_Gi%E1%BA%A3i_ph%C3%B3ng_Nh%C3%A2n_d%C3%A2n_Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc">Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc</a> <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_X%C6%B0%C6%A1ng_%C4%90%C3%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận Xương Đô (trang không tồn tại)">tiến vào Tây Tạng</a>, Tây Tạng <a href="/wiki/H%E1%BB%A3p_nh%E1%BA%A5t_T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng_v%C3%A0o_Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Hợp nhất Tây Tạng vào Trung Quốc">tái hợp nhất</a> vào Trung Quốc, và chính phủ Tây Tạng bị bãi bỏ sau một cuộc nổi dậy thất bại vào năm 1959.<sup id="cite_ref-bbc_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-bbc-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ngày nay, chính phủ Trung Quốc định ra Khu tự trị Tây Tạng ở tây bộ và trung bộ của Tây Tạng, còn các khu vực phía đông hầu hết thuộc về các tỉnh Tứ Xuyên và Thanh Hải. Có những căng thẳng liên quan đến tình trạng chính trị của Tây Tạng<sup id="cite_ref-lee_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-lee-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> trong khi có các nhóm người Tạng lưu vong đang hoạt động.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Kinh tế Tây Tạng chủ yếu là <a href="/w/index.php?title=N%C3%B4ng_nghi%E1%BB%87p_t%E1%BB%B1_c%E1%BA%A5p&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nông nghiệp tự cấp (trang không tồn tại)">nông nghiệp tự cấp</a>, song công nghiệp khai khoáng và <a href="/wiki/Du_l%E1%BB%8Bch" title="Du lịch">du lịch</a> đang trở thành một ngành kinh tế nổi lên trong các thập niên gần đây. Tôn giáo chủ yếu ở Tây Tạng là <a href="/wiki/Ph%E1%BA%ADt_gi%C3%A1o_T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng" title="Phật giáo Tây Tạng">Phật giáo Tây Tạng</a>, cùng với đó là tôn giáo bản địa <a href="/w/index.php?title=B%C3%B6n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bön (trang không tồn tại)">Bön</a> (Bön ngày nay tương đồng với Phật giáo Tây Tạng<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>) cùng với các thiểu số <a href="/wiki/H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o" title="Hồi giáo">Hồi giáo</a> và <a href="/wiki/C%C6%A1_%C4%90%E1%BB%91c_gi%C3%A1o" class="mw-redirect" title="Cơ Đốc giáo">Cơ Đốc giáo</a>. Phật giáo Tây Tạng có ảnh hưởng mang tính chủ yếu đối với nghệ thuật, âm nhạc, lễ hội của khu vực. Kiến trúc Tạng phản ánh ảnh hưởng từ kiến trúc Hán và kiến trúc Ấn. Các loại lương thực chủ yếu tại Tây Tạng là <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_m%E1%BA%A1ch" title="Đại mạch">đại mạch</a>, thịt <a href="/wiki/B%C3%B2_T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng" title="Bò Tây Tạng">bò Tạng</a>, và <a href="/wiki/Tr%C3%A0_b%C6%A1" title="Trà bơ">trà bơ</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Từ_nguyên"><span id="T.E1.BB.AB_nguy.C3.AAn"></span>Từ nguyên</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&veaction=edit&section=1" title="Sửa đổi phần “Từ nguyên”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=edit&section=1" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Từ nguyên"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Người Tạng gọi vùng đất của họ là <i>Bod</i> <span style="font-family: 'Qomolangma-Dunhuang', 'Qomolangma-Uchen Sarchen', 'Qomolangma-Uchen Sarchung', 'Qomolangma-Uchen Suring', 'Qomolangma-Uchen Sutung', 'Qomolangma-Title', 'Qomolangma-Subtitle', 'Qomolangma-Woodblock', 'DDC Uchen', 'DDC Rinzin', Kailash, 'BabelStone Tibetan', Jomolhari, 'TCRC Youtso Unicode', 'Tibetan Machine Uni', Wangdi29, 'Noto Sans Tibetan', 'Microsoft Himalaya'; font-size:1.25em; word-wrap: break-word;">བོད་</span>, mặc dù ban đầu nó chỉ có nghĩa là chỉ vùng trung bộ quanh <a href="/wiki/Lhasa" title="Lhasa">Lhasa</a>- nay được gọi là <a href="/w/index.php?title=%C3%9C_(khu_v%E1%BB%B1c)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ü (khu vực) (trang không tồn tại)">Ü</a> trong tiếng Tạng. Cách phát âm trong tiếng Tạng tiêu chuẩn của từ <i>Bod</i>, <small></small><span title="Kí hiệu đại diện trong IPA" class="IPA"><a href="/w/index.php?title=Wikipedia:IPA_cho_ti%E1%BA%BFng_T%E1%BA%A1ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wikipedia:IPA cho tiếng Tạng (trang không tồn tại)">[pʰøʔ˨˧˨]</a></span>, được chuyển tự thành <i>Bhö</i> theo phương pháp Tournadre, <i>Bö</i> theo phương pháp THL, và <i>Poi</i> theo <a href="/wiki/B%C3%ADnh_%C3%A2m_ti%E1%BA%BFng_T%E1%BA%A1ng" title="Bính âm tiếng Tạng">bính âm tiếng Tạng</a>. Một số học giả cho rằng các văn bản đầu tiên đề cập đến <i>Bod</i> "Tây Tạng" là những miêu tả về người <i>Bautai</i> trong các tác phẩm <i><a href="/w/index.php?title=Chuy%E1%BA%BFn_%C4%91i_v%C6%B0%E1%BB%A3t_H%E1%BB%93ng_H%E1%BA%A3i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chuyến đi vượt Hồng Hải (trang không tồn tại)">Chuyến đi vượt Hồng Hải</a></i> (thế kỷ 1 CN) và <i><a href="/w/index.php?title=Geographia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Geographia (trang không tồn tại)">Geographia</a></i> (<a href="/wiki/Ptolemy" class="mw-redirect" title="Ptolemy">Ptolemy</a>, thế kỷ 2 CN),<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> bản thân nó lại có nguồn gốc từ <i>Bhauṭṭa</i> trong <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Ph%E1%BA%A1n" title="Tiếng Phạn">tiếng Phạn</a>.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Từ "Tây Tạng"（西藏）trong tiếng Hán bắt nguồn từ việc <a href="/wiki/Ho%C3%A1n_d%E1%BB%A5" title="Hoán dụ">hoán dụ</a> tên gọi khu vực <a href="/wiki/%C3%9C-Tsang" title="Ü-Tsang">Tsang</a> quanh <a href="/wiki/Shigatse" class="mw-redirect" title="Shigatse">Shigatse</a>, cộng thêm tiền tố "Tây" (西).（Con người, ngôn ngữ, và văn hóa Tây Tạng đến từ bất cứ nơi đâu cũng đều được gọi là "Tạng"（tiếng Trung: <span lang="zh"><a href="https://vi.wiktionary.org/wiki/%E8%97%8F" class="extiw" title="wikt:藏">藏</a></span>; bính âm: <i><span lang="zh-Latn">Zàng</span></i>）, song khái niệm địa lý của Tây Tạng tại Trung Quốc nay thường chỉ giới hạn trong Khu tự trị Tây Tạng. Thuật ngữ <i>Tây Tạng</i> được đặt ra dưới thời <a href="/wiki/Gia_Kh%C3%A1nh" title="Gia Khánh">Gia Khánh Đế</a> (1796–1820). </p><p>Tên Thổ Phồn lần đầu tiên được viết bằng Hán tự bằng "土番" vào thế kỷ 7 (<a href="/wiki/L%C3%BD_Th%C3%A1i" title="Lý Thái">Lý Thái</a>) và bằng 吐蕃 vào thế kỷ 10 (<i><a href="/wiki/%C4%90%C6%B0%E1%BB%9Dng_th%C6%B0" class="mw-redirect" title="Đường thư">Đường thư</a></i> mô tả sứ thần năm 608–609 do Tán phổ <a href="/w/index.php?title=Nang_Nh%E1%BA%ADt_Lu%C3%A2n_T%C3%A1n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nang Nhật Luân Tán (trang không tồn tại)">Nang Nhật Luân Tán</a> phái đến chỗ <a href="/wiki/T%C3%B9y_D%E1%BA%A1ng_%C4%90%E1%BA%BF" title="Tùy Dạng Đế">Tùy Dạng Đế</a>). Trong <a href="/w/index.php?title=Ti%E1%BA%BFng_H%C3%A1n_Trung_c%E1%BB%95&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tiếng Hán Trung cổ (trang không tồn tại)">tiếng Hán Trung cổ</a>, do <a href="/w/index.php?title=William_H._Baxter&action=edit&redlink=1" class="new" title="William H. Baxter (trang không tồn tại)">William H. Baxter</a> tái dựng, 土番 được đọc là <i>thu<span style="font-variant:small-caps;">x</span>-phjon</i> và 吐蕃 được đọc là <i>thu<span style="font-variant:small-caps;">x</span>-pjon</i> (với <span style="font-variant:small-caps;">x</span> thể hiện <a href="/wiki/Thanh_%C4%91i%E1%BB%87u" title="Thanh điệu">thanh điệu</a>).<sup id="cite_ref-Baxter_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-Baxter-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Các tên tiếng Hán khác dùng để chỉ Tây Tạng bao gồm: </p> <ul><li>Ô Tư Quốc (烏斯國、<a href="/wiki/B%C3%ADnh_%C3%A2m" class="mw-redirect" title="Bính âm">bính âm</a>: Wūsīguó, <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_T%E1%BA%A1ng" class="mw-disambig" title="Tiếng Tạng">tiếng Tạng</a>: dbus, Ü, [wyʔ˨˧˨] )</li> <li>Ô Tư Tạng (烏斯藏、<a href="/wiki/B%C3%ADnh_%C3%A2m" class="mw-redirect" title="Bính âm">bính âm</a>: wūsīzàng, <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_T%E1%BA%A1ng" class="mw-disambig" title="Tiếng Tạng">tiếng Tạng</a>: dbus-gtsang, <a href="/wiki/%C3%9C-Tsang" title="Ü-Tsang">Ü-Tsang</a>)</li> <li>Đồ Bá Đặc (圖伯特、<a href="/wiki/B%C3%ADnh_%C3%A2m" class="mw-redirect" title="Bính âm">bính âm</a>: Túbótè, <a href="/wiki/Ng%E1%BB%AF_h%E1%BB%87_%C4%90%E1%BB%99t_Quy%E1%BA%BFt" class="mw-redirect" title="Ngữ hệ Đột Quyết">ngữ hệ Đột Quyết</a>: Töböd, <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Anh" title="Tiếng Anh">tiếng Anh</a>: <span class="rt-commentedText nowrap"><span class="IPA nopopups noexcerpt"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Help:IPA/English" class="extiw" title="en:Help:IPA/English">/<span style="border-bottom:1px dotted"><span title="'t' trong 'tie'">t</span><span title="/ɪ/: 'i' trong 'kit'">ɪ</span><span title="/ˈ/: primary stress follows">ˈ</span><span title="'b' trong 'buy'">b</span><span title="/ɛ/: 'e' trong 'dress'">ɛ</span><span title="'t' trong 'tie'">t</span></span>/</a></span></span> )</li> <li>Đường Cổ Thắc (唐古忒、<a href="/wiki/B%C3%ADnh_%C3%A2m" class="mw-redirect" title="Bính âm">bính âm</a>: Tánggǔtè, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A3ng_H%E1%BA%A1ng" title="Đảng Hạng">Tangut</a>)</li></ul> <p>Nhà <a href="/w/index.php?title=Tibetology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tibetology (trang không tồn tại)">Tây Tạng học</a> người Mỹ <a href="/w/index.php?title=Elliot_Sperling&action=edit&redlink=1" class="new" title="Elliot Sperling (trang không tồn tại)">Elliot Sperling</a> đã lập luận ủng hộ xu hướng gần đây của một số tác giả <a href="/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Trung&action=edit&redlink=1" class="new" title="Người Trung (trang không tồn tại)">người Trung</a> phục dựng lại thuật ngữ <i>Tubote</i> (<a href="/wiki/Ch%E1%BB%AF_H%C3%A1n_gi%E1%BA%A3n_th%E1%BB%83" title="Chữ Hán giản thể">giản thể</a>: <span lang="zh-Hans">图伯特</span>; <a href="/wiki/Ch%E1%BB%AF_H%C3%A1n_ph%E1%BB%93n_th%E1%BB%83" title="Chữ Hán phồn thể">phồn thể</a>: <span lang="zh-Hant">圖伯特</span>; <a href="/wiki/Phi%C3%AAn_%C3%A2m_H%C3%A1n-Vi%E1%BB%87t" title="Phiên âm Hán-Việt">Hán-Việt</a>: <span lang="vi">Đồ Bá Đặc</span>; <a href="/wiki/B%C3%ADnh_%C3%A2m_H%C3%A1n_ng%E1%BB%AF" title="Bính âm Hán ngữ">bính âm</a>: <i><span lang="zh-Latn">Túbótè</span></i>) ngoài việc cho sử dụng phiên âm quốc tế của <i>Tibet</i> mà còn để sử dụng thay cho <i>Tây Tạng</i>, với lý do <i>Tubote</i> rõ ràng bao gồm toàn bộ <a href="/wiki/Cao_nguy%C3%AAn_Thanh_T%E1%BA%A1ng" title="Cao nguyên Thanh Tạng">cao nguyên Tây Tạng</a> không chỉ đơn giản là <a href="/wiki/Khu_t%E1%BB%B1_tr%E1%BB%8B_T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng" class="mw-redirect" title="Khu tự trị Tây Tạng">Khu tự trị Tây Tạng</a> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ngôn_ngữ"><span id="Ng.C3.B4n_ng.E1.BB.AF"></span>Ngôn ngữ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&veaction=edit&section=2" title="Sửa đổi phần “Ngôn ngữ”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=edit&section=2" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Ngôn ngữ"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div><p> Các nhà ngôn ngữ học thường xếp tiếng Tạng là một ngôn ngữ thuộc <a href="/wiki/Ng%E1%BB%AF_h%E1%BB%87_H%C3%A1n-T%E1%BA%A1ng" title="Ngữ hệ Hán-Tạng">Ngữ hệ Hán-Tạng</a>, mặc dù ranh giới giữa "tiếng Tạng" với các ngôn ngữ <a href="/wiki/Himalaya" title="Himalaya">Himalaya</a> khác có thể không rõ ràng. Theo <a href="/w/index.php?title=Matthew_Kapstein&action=edit&redlink=1" class="new" title="Matthew Kapstein (trang không tồn tại)">Matthew Kapstein</a>:</p><blockquote> <p>Theo quan điểm của ngôn ngữ học lịch sử, tiếng Tạng tương đồng nhất với <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Mi%E1%BA%BFn_%C4%90i%E1%BB%87n" title="Tiếng Miến Điện">tiếng Miến Điện</a> trong số các ngôn ngữ lớn tại châu Á. Nhóm hai ngôn ngữ này cùng với các ngôn ngữ khác dường như có liên hệ ở vùng đất <a href="/wiki/Himalaya" title="Himalaya">Himalaya</a>, cũng như ở vùng cao của Đông Nam Á và các khu vực ranh giới giữa Hán-Tạng, các nhà ngôn ngữ học nói chùng kết luận rằng có sự tồn tại của một họ ngôn ngữ Tạng-Miến. Gây nhiều tranh cãi hơn là việc nhóm ngôn ngữ Tạng-Miến được cho là một phần của một họ ngôn ngữ lớn hơn là ngữ hệ Hán-Tạng, qua đó tiếng Tạng và tiếng Miến là họ hàng xa của tiếng Hán.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> </blockquote> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:People_of_Tibet46.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/People_of_Tibet46.jpg/220px-People_of_Tibet46.jpg" decoding="async" width="220" height="163" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/People_of_Tibet46.jpg/330px-People_of_Tibet46.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/People_of_Tibet46.jpg/440px-People_of_Tibet46.jpg 2x" data-file-width="2447" data-file-height="1815" /></a><figcaption>Trẻ em người Tạng ở <a href="/wiki/Kham" title="Kham">Kham</a>, trong một lễ hội ngựa</figcaption></figure> <p>Tiếng Tạng có nhiều phương ngữ địa phương thường không hiểu lẫn nhau. Nó được sử dụng trên khắp cao nguyên Tây Tạng và <a href="/wiki/Bhutan" title="Bhutan">Bhutan</a>, cũng được nói tại một số nơi ở <a href="/wiki/Nepal" title="Nepal">Nepal</a> và bắc Ấn Độ, như ở <a href="/wiki/Sikkim" title="Sikkim">Sikkim</a>. Nhìn chung, các phương ngữ ở trung bộ Tây Tạng (bao gồm Lhasa), <a href="/wiki/Kham" title="Kham">Kham</a>, <a href="/wiki/Amdo" title="Amdo">Amdo</a> và một số khu vực nhỏ hơn được xem là các phương ngữ tiếng Tạng. Các dạng khác, đặc biệt là <a href="/wiki/Dzongkha" class="mw-redirect" title="Dzongkha">Dzongkha</a>, <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Sikkim" title="Tiếng Sikkim">Sikkim</a>, <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Sherpa" title="Tiếng Sherpa">Sherpa</a>, và <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Ladakh" title="Tiếng Ladakh">Ladakh</a>, được những người sử dụng chúng xem là các ngôn ngữ riêng biệt, phần lớn là vì lý do chính trị. </p><p>Mặc dù khẩu ngữ tiếng Tạng thay đổi tùy theo khu vực, song văn viết tiếng Tạng dựa trên ngôn ngữ Tạng cổ điển thì đồng nhất rộng khắp. Điều này có thể là do ảnh hưởng lâu dài của Thổ Phồn. Tiếng Tạng có chữ viết riêng, chung với tiếng Ladakh và tiếng Dzongkha, có nguồn gốc từ <a href="/wiki/Ch%E1%BB%AF_Br%C4%81hm%C4%AB" class="mw-redirect" title="Chữ Brāhmī">chữ Brāhmī</a> từ Ấn Độ cổ đại.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Lịch_sử"><span id="L.E1.BB.8Bch_s.E1.BB.AD"></span>Lịch sử</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&veaction=edit&section=3" title="Sửa đổi phần “Lịch sử”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=edit&section=3" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Lịch sử"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng" title="Lịch sử Tây Tạng">Lịch sử Tây Tạng</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Songstengampo.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Songstengampo.jpg/170px-Songstengampo.jpg" decoding="async" width="170" height="226" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Songstengampo.jpg/255px-Songstengampo.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/35/Songstengampo.jpg 2x" data-file-width="318" data-file-height="422" /></a><figcaption>Tán phổ <a href="/wiki/T%C3%B9ng_T%C3%A1n_C%C3%A1n_B%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Tùng Tán Cán Bố">Tùng Tán Cán Bố</a></figcaption></figure> <p>Loài người định cư trên cao nguyên Tây Tạng ít nhất là từ 21.000 năm trước<sup id="cite_ref-Zhao1_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-Zhao1-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Các cư dân này phần lớn bị thay thế vào khoảng năm 3000 TCN bởi những người nhập cư <a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_%C4%91%E1%BA%A1i_%C4%91%E1%BB%93_%C4%91%C3%A1_m%E1%BB%9Bi" title="Thời đại đồ đá mới">thời đại đồ đá mới</a> đến từ miền Bắc Trung Quốc. Tuy nhiên, có một sự "di truyền cục bộ liên tục giữa các cư dân thời đại đồ đá cũ và những cư dân Tạng hiện đại".<sup id="cite_ref-Zhao_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-Zhao-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Bản văn tiếng Tạng lâu đời nhất xác định <a href="/wiki/T%C6%B0%E1%BB%A3ng_H%C3%B9ng" title="Tượng Hùng">văn hóa Tượng Hùng</a> (Zhangzhung) là của một nhóm người nhập cư từ khu vực <a href="/wiki/Amdo" title="Amdo">Amdo</a> đến nơi mà nay là <a href="/wiki/Guge" class="mw-redirect" title="Guge">Guge</a> ở tây bộ Tây Tạng.<sup id="cite_ref-Norbu_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-Norbu-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tượng Hùng được đánh giá là khởi nguồn ban đầu của tôn giáo <a href="/w/index.php?title=B%C3%B6n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bön (trang không tồn tại)">Bön</a>.<sup id="cite_ref-Hoffman_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-Hoffman-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Vào thế kỷ 1 TCN, một vương quốc láng giềng nổi lên ở thung lũng Yarlung, và quốc vương Yarlung là <a href="/wiki/Drigum_Tsenpo" title="Drigum Tsenpo">Drigum Tsenpo</a> (Chỉ Cống Tán Phổ) cố gắng loại bỏ ảnh hưởng của Tượng Hùng bằng việc trục xuất các giáo sĩ <a href="/w/index.php?title=B%C3%B6n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bön (trang không tồn tại)">Bön</a> khỏi Yarlung.<sup id="cite_ref-Karmay_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-Karmay-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ông bị ám sát và Tượng Hùng vẫn tiếp tục tống trị khu vực cho đến khi bị Songtsen Gampo (Tùng Tán Cán Bố) sáp nhập vào thế kỷ thứ 7. </p><p>Trước thời Tùng Tán Cán Bố, các quân chủ Tây Tạng mang tính thần thoại hơn là thực tế, và không có đủ bằng chứng về việc họ có thực sự tồn tại hay không.<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r63857330/mw-parser-output/.tmulti">.mw-parser-output .tmulti .thumbinner{display:flex;flex-direction:column}.mw-parser-output .tmulti .trow{display:flex;flex-direction:row;clear:left;flex-wrap:wrap;width:100%;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .tmulti .tsingle{margin:1px;float:left}.mw-parser-output .tmulti .theader{clear:both;font-weight:bold;text-align:center;align-self:center;background-color:transparent;width:100%}.mw-parser-output .tmulti .thumbcaption{background-color:transparent}.mw-parser-output .tmulti .text-align-left{text-align:left}.mw-parser-output .tmulti .text-align-right{text-align:right}.mw-parser-output .tmulti .text-align-center{text-align:center}@media all and (max-width:720px){.mw-parser-output .tmulti .thumbinner{width:100%!important;box-sizing:border-box;max-width:none!important;align-items:center}.mw-parser-output .tmulti .trow{justify-content:center}.mw-parser-output .tmulti .tsingle{float:none!important;max-width:100%!important;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .tmulti .trow>.thumbcaption{text-align:center}}</style><div class="thumb tmulti tright"><div class="thumbinner" style="width:304px;max-width:304px"><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:302px;max-width:302px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Tibetan_empire_greatest_extent_780s-790s_CE.png" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Tibetan_empire_greatest_extent_780s-790s_CE.png/300px-Tibetan_empire_greatest_extent_780s-790s_CE.png" decoding="async" width="300" height="228" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Tibetan_empire_greatest_extent_780s-790s_CE.png/450px-Tibetan_empire_greatest_extent_780s-790s_CE.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Tibetan_empire_greatest_extent_780s-790s_CE.png/600px-Tibetan_empire_greatest_extent_780s-790s_CE.png 2x" data-file-width="1792" data-file-height="1361" /></a></span></div><div class="thumbcaption">Thổ Phồn những năm 780-790</div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:302px;max-width:302px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Yuan_Dynasty_1294.png" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Yuan_Dynasty_1294.png/300px-Yuan_Dynasty_1294.png" decoding="async" width="300" height="290" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Yuan_Dynasty_1294.png/450px-Yuan_Dynasty_1294.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c1/Yuan_Dynasty_1294.png 2x" data-file-width="556" data-file-height="537" /></a></span></div><div class="thumbcaption">Bản đồ nhà Nguyên</div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:302px;max-width:302px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Qing_china.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Qing_china.jpg/300px-Qing_china.jpg" decoding="async" width="300" height="245" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Qing_china.jpg/450px-Qing_china.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Qing_china.jpg/600px-Qing_china.jpg 2x" data-file-width="888" data-file-height="725" /></a></span></div><div class="thumbcaption">Bản đồ nhà Thanh</div></div></div></div></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thổ_Phồn"><span id="Th.E1.BB.95_Ph.E1.BB.93n"></span>Thổ Phồn</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&veaction=edit&section=4" title="Sửa đổi phần “Thổ Phồn”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=edit&section=4" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thổ Phồn"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Lịch sử của một Tây Tạng thống nhất bắt đầu dưới triều đại của <a href="/wiki/T%C3%B9ng_T%C3%A1n_C%C3%A1n_B%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Tùng Tán Cán Bố">Tùng Tán Cán Bố</a>, ông thống nhất các lãnh thổ ở thung lũng <a href="/w/index.php?title=S%C3%B4ng_Yarlung&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sông Yarlung (trang không tồn tại)">sông Yarlung</a> và lập nên <a href="/wiki/Th%E1%BB%95_Ph%E1%BB%93n" title="Thổ Phồn">Đế quốc Thổ Phồn</a>. Ông cũng tiến hành nhiều cải cách và Thổ Phồn nhanh chóng khuếch trương thế lực rồi trở thành một đế quốc hùng mạnh. Tương truyền, phối ngẫu đầu tiên của ông là Công chúa <a href="/w/index.php?title=Bhrikuti&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bhrikuti (trang không tồn tại)">Bhrikuti</a> của Nepal, và bà đóng một vai trò rất lớn trong việc hình thành đức tin Phật giáo tại Tây Tạng. Năm 640, Tùng Tán Cán Bố kết hôn với <a href="/w/index.php?title=C%C3%B4ng_ch%C3%BAa_V%C4%83n_Th%C3%A0n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Công chúa Văn Thàn (trang không tồn tại)">Văn Thành công chúa</a>, cháu gái của <a href="/wiki/%C4%90%C6%B0%E1%BB%9Dng_Th%C3%A1i_T%C3%B4ng" title="Đường Thái Tông">Đường Thái Tông</a>.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Dưới thời một số vị quân chủ tiếp theo, Phật giáo trở thành quốc giáo và thế lực của Thổ Phồn thậm chí còn bao trùm lên nhiều khu vực rộng lớn ở <a href="/wiki/Trung_%C3%81" title="Trung Á">Trung Á</a>, từng thực hiện các cuộc xâm nhập lớn vào lãnh thổ Đại Đường, thậm chí từng tiến đến kinh sư <a href="/wiki/Tr%C6%B0%E1%BB%9Dng_An" title="Trường An">Trường An</a> vào cuối năm 763.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tuy nhiên, Thổ Phồn chỉ cò thể chiếm được Trường An trong 15 ngày, sau đó họ bị liên minh Đường cùng <a href="/wiki/H%E1%BB%93i_C%E1%BB%91t" title="Hồi Cốt">Hồi Cốt</a> đánh bại. </p><p><a href="/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_Nam_Chi%E1%BA%BFu" class="mw-redirect" title="Vương quốc Nam Chiếu">Vương quốc Nam Chiếu</a> nằm dưới quyền kiểm soát của Thổ Phồn từ năm 750 đến 794, người Nam Chiếu sau thoát khỏi quyền bá chủ của Thổ Phồn và giúp Đường đánh bại Thổ Phồn.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Năm 747, uy thế của Thổ Phồn bị lung lay do chiến dịch của tướng Đường <a href="/wiki/Cao_Ti%C3%AAn_Chi" title="Cao Tiên Chi">Cao Tiên Chi</a>, người này muốn tái lập tuyến đường thông thương trực tiếp giữa Trung Á và <a href="/wiki/Kashmir" title="Kashmir">Kashmir</a>. Năm 750, Thổ Phồn mất hầu hết thuộc địa ở Trung Á vào tay Đường. Tuy nhiên, sau khi Cao Tiên Chi thất bại trước <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Abbas" title="Nhà Abbas">vương triều Abbas</a> của người Ả Rập trong <a href="/wiki/Tr%E1%BA%ADn_%C4%90%C3%A1t_La_T%C6%B0" title="Trận Đát La Tư">trận Talas</a> (751) và Đường xảy ra <a href="/wiki/Lo%E1%BA%A1n_An_S%E1%BB%AD" title="Loạn An Sử">nội loạn</a>, ảnh hưởng của Đường suy giảm nhanh chóng và ảnh hưởng của Thổ Phồn được phục hồi. </p><p>Vào năm 821/822, Thổ Phồn và Đường ký kết hòa ước, trong đó xác định chi tiết biên giới giữa hai bên, chùng được khắc song ngữ trên một cột đá nằm bên ngoài <a href="/wiki/Ch%C3%B9a_%C4%90%E1%BA%A1i_Chi%C3%AAu" title="Chùa Đại Chiêu">chùa Đại Chiêu</a> (Jokhang) ở Lhasa.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Thổ Phồn tiếp tục duy trì vị thế là một đế quốc Trung Á cho đến giữa thế kỷ thứ 9, khi một cuộc nội chiến tranh giành quyền kế vị dẫn đến sự sụp đổ của Thổ Phồn. Thời kỳ sau đó, Thổ Phồn bị phân liệt giữa các quân phiệt và bộ lạc, không có quyền lực tập trung. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thời_nhà_Nguyên"><span id="Th.E1.BB.9Di_nh.C3.A0_Nguy.C3.AAn"></span>Thời nhà Nguyên</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&veaction=edit&section=5" title="Sửa đổi phần “Thời nhà Nguyên”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=edit&section=5" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thời nhà Nguyên"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Tri%E1%BB%81u_Nguy%C3%AAn" class="mw-redirect" title="Triều Nguyên">Triều Nguyên</a> quản lý Tây Tạng thông qua <a href="/wiki/Tuy%C3%AAn_Ch%C3%ADnh_Vi%E1%BB%87n" class="mw-redirect" title="Tuyên Chính Viện">Tuyên Chính Viện</a>- cơ quan hành chính cao nhất tại Tây Tạng. Một trong số các mục đích của cơ quan này là chọn ra một "dpon-chen" (bản thiền), thường do Lạt-ma bổ nhiệm và được hoàng đế Nguyên ở <a href="/wiki/B%E1%BA%AFc_Kinh" title="Bắc Kinh">Bắc Kinh</a> xác nhận.<sup id="cite_ref-China's_Tibet_Policy_21-0" class="reference"><a href="#cite_note-China's_Tibet_Policy-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Lạt ma của <a href="/wiki/T%C3%A1t-ca_ph%C3%A1i" title="Tát-ca phái">Tát-ca phái</a> duy trì quyền tự chủ ở một mức độ nhất định, nắm thẩm quyền về mặt chính trị của khu vực, còn Bản thiền thì nắm giữ quyền hành pháp và quân sự. Sự cai trị của người Mông Cổ đối với Tây Tạng là riêng biệt so với các tỉnh khác tại <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c_b%E1%BA%A3n_th%E1%BB%95" title="Trung Quốc bản thổ">Trung Quốc bản thổ</a>. Nếu Lạt-ma của Tát-ca phái xảy ra xung đột với Bản thiền, Bản thiền có quyền đem quân đến khu vực.<sup id="cite_ref-China's_Tibet_Policy_21-1" class="reference"><a href="#cite_note-China's_Tibet_Policy-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Người Tây Tạng duy trì thẩm quyền hư danh đối với các vấn đề tôn giáo và chính trị khu vực, trong khi người Mông Cổ quản lý cấu trúc và hành chính<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> tại khu vực, được củng cố bằng các can thiệp quân sự song việc này hiếm khi xảy ra. Đây là tình trạng "cấu trúc hai chính quyền" dưới trướng hoàng đế Nguyên, trong đó quyền lực chính thuộc về người Mông Cổ.<sup id="cite_ref-China's_Tibet_Policy_21-2" class="reference"><a href="#cite_note-China's_Tibet_Policy-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Vương tử <a href="/w/index.php?title=Kho%C3%A1t_%C4%90oan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khoát Đoan (trang không tồn tại)">Khoát Đoan</a> (Khuden) giành được quyền lực thế tục tại Tây Tạng vào thập niên 1240 và ủng hộ <a href="/w/index.php?title=T%C3%A1t_Ca_Ban_Ch%C3%AD_%C4%90%E1%BA%A1t&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tát Ca Ban Chí Đạt (trang không tồn tại)">Tát Ca Ban Chí Đạt</a> (Sakya Pandita), nơi người này tu hành trở thành thủ phủ của Tây Tạng. </p><p>Quyền kiểm soát của triều Nguyên đối với Tây Tạng kết thúc khi họ bị <a href="/wiki/Tri%E1%BB%81u_Minh" class="mw-redirect" title="Triều Minh">triều Minh</a> lật đổ ở Trung Nguyên, và <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1i_T%C6%B0_%C4%90%E1%BB%93_Gi%C3%A1ng_Kh%C3%BAc_Ki%C3%AAn_T%C3%A1n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đại Tư Đồ Giáng Khúc Kiên Tán (trang không tồn tại)">Đại Tư Đồ Giáng Khúc Kiên Tán</a> (Tai Situ Changchub Gyaltsen) nổi dậy chống lại người Mông Cổ.<sup id="cite_ref-Rossabi194_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-Rossabi194-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Sau cuộc nổi dậy, Đại Tư Đồ Giáng Khúc Kiên Tán thành lập nên triều đại <a href="/wiki/Ph%C3%A1ch_M%E1%BB%99c_Tr%C3%BAc_Ba" class="mw-redirect" title="Phách Mộc Trúc Ba">Phách Mộc Trúc Ba</a> (Phagmodrupa), và tìm cách giảm bớt ảnh hưởng của Nguyên đối với văn hóa và chính trị Tạng.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Phác_Mộc_Trúc_Ba_và_Đạt_Lai_Lạt_Ma"><span id="Ph.C3.A1c_M.E1.BB.99c_Tr.C3.BAc_Ba_v.C3.A0_.C4.90.E1.BA.A1t_Lai_L.E1.BA.A1t_Ma"></span>Phác Mộc Trúc Ba và Đạt Lai Lạt Ma</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&veaction=edit&section=6" title="Sửa đổi phần “Phác Mộc Trúc Ba và Đạt Lai Lạt Ma”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=edit&section=6" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Phác Mộc Trúc Ba và Đạt Lai Lạt Ma"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Từ năm 1346 đến 1354, Đại Tư Đồ Giáng Khúc Kiên Tán lật đổ Tát-ca phái và lập ra triều Phách Mộc Trúc Ba. Trong 80 năm sau đó, <a href="/wiki/T%C3%B4ng-kh%C3%A1ch-ba" class="mw-redirect" title="Tông-khách-ba">Tông-khách-ba</a> thành lập nên <a href="/wiki/C%C3%A1ch-l%E1%BB%97_ph%C3%A1i" title="Cách-lỗ phái">Cách-lỗ phái</a>, các tu viện Phật giáo quan trọng như <a href="/w/index.php?title=Tu_vi%E1%BB%87n_Ganden&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tu viện Ganden (trang không tồn tại)">Ganden</a> (Cam Đan), <a href="/w/index.php?title=Tu_vi%E1%BB%87n_Drepung&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tu viện Drepung (trang không tồn tại)">Drepung</a> (Triết Bạng), và <a href="/w/index.php?title=Tu_vi%E1%BB%87n_Sera&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tu viện Sera (trang không tồn tại)">Sera</a> (Sắc Lạp) được hình thành gần Lhasa. </p><p>Năm 1578, <a href="/wiki/Y%C3%AAm_%C4%90%C3%A1p_H%C3%A3n" class="mw-redirect" title="Yêm Đáp Hãn">Yêm Đáp Hãn</a> (Altan Khan) của <a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%95_M%E1%BA%B7c_%C4%90%E1%BA%B7c_b%E1%BB%99&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thổ Mặc Đặc bộ (trang không tồn tại)">Thổ Mặc Đặc bộ</a> Mông Cổ trao cho <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1t-Lai_L%E1%BA%A1t-ma_th%E1%BB%A9_3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đạt-Lai Lạt-ma thứ 3 (trang không tồn tại)">Sách Nam Gia Thố</a> (Sonam Gyatso)- một Lạt-ma có địa vị cao của Cách-lỗ phái, danh hiệu <i>Đạt-lai Lạt-ma</i> (Dalai Lama); <i>Dalai</i> là từ dịch sang tiếng Mông Cổ của "Gyatso", nghĩa là "đại dương".<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Những người Âu đầu tiên đến Tây Tạng là những nhà truyền giáo người Bồ Đào Nha <a href="/w/index.php?title=Ant%C3%B3nio_de_Andrade&action=edit&redlink=1" class="new" title="António de Andrade (trang không tồn tại)">António de Andrade</a> và Manuel Marques vào năm 1624. Họ được Quốc vương và vương hậu nước <a href="/wiki/C%E1%BB%95_C%C3%A1ch" title="Cổ Cách">Cổ Cách</a> (Guge) nghênh đón, và được phép xây dựng một nhà thờ và giới thiệu đức tin Cơ Đốc giáo. Quốc vương Cổ Cách hăng hái chấp nhận Cơ Đốc giáo để đối phó với ảnh hưởng tôn giáo của Cách-lỗ phái đang phát triển mạnh và để làm đối trọng với các đối thủ tiềm năng của mình cũng như củng cố địa vị. Toàn bộ các nhà truyền giáo bị trục xuất vào năm 1745.<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-pacificrim.usfca.edu_27-0" class="reference"><a href="#cite_note-pacificrim.usfca.edu-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thời_nhà_Thanh"><span id="Th.E1.BB.9Di_nh.C3.A0_Thanh"></span>Thời nhà Thanh</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&veaction=edit&section=7" title="Sửa đổi phần “Thời nhà Thanh”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=edit&section=7" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thời nhà Thanh"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Tri%E1%BB%81u_Thanh" class="mw-redirect" title="Triều Thanh">Triều Thanh</a> đưa <a href="/wiki/Amdo" title="Amdo">Amdo</a> vào quyền kiểm soát của họ vào năm 1724, hợp nhất đông bộ của <a href="/wiki/Kham" title="Kham">Kham</a> vào các tỉnh lân cận vào năm 1728.<sup id="cite_ref-Wang_162-61_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-Wang_162-61-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Triều đình Thanh phái một đặc ủy viên cư dân, gọi là một <i><a href="/w/index.php?title=Amban&action=edit&redlink=1" class="new" title="Amban (trang không tồn tại)">Amban</a></i> (ngang bang), đến Lhasa. Năm 1750, Ngang bang và phần lớn người Hán cùng người Mãn sống tại Lhasa bị sát hại trong <a href="/w/index.php?title=N%E1%BB%95i_lo%E1%BA%A1n_Lhasa_1750&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nổi loạn Lhasa 1750 (trang không tồn tại)">một cuộc nổi loạn</a>, và quân Thanh nhanh chóng tiến đến và đàn áp quân nổi dậy vào năm sau. Giống như triều Nguyên, triều Thanh kiểm soát hành chính và quân sự của khu vực, và trao cho Tây Tạng sự tự trị nhất định về mặt chính trị. Tướng quân Thanh hành hình thị chúng một số người ủng hộ quân nổi dậy, và vào năm 1723 và 1728, tiến hành các thay đổi trong cấu trúc chính trị và dự tính về tổ chức chính thức. Triều Thanh nay cho Đạt-lai Lạt-ma lãnh đạo chính quyền được gọi là <i><a href="/w/index.php?title=C%C3%A1t_h%E1%BA%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cát hạ (trang không tồn tại)">Cát hạ</a></i> (Kashag)<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> song nâng cao vai trò của <i>Ngang bang</i> bao gồm cả việc tham gia vào các vấn đề nội bộ của Tây Tạng. Đồng thời triều Thanh cũng cho các giáo sĩ nắm những vị trí chủ chốt trong chính quyền địa phương để làm đối trọng với quyền lực của tầng lớp quý tộc.<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Trong nhiều thập niên, Tây Tạng có được tình trạng hòa bình, song vào năm 1792, hoàng đế Thanh khiển một đội quân lớn đến Tây Tạng nhằm đánh đuổi quân Nepal xâm lược. Triều Thanh lại tái tổ chức chính quyền Tây Tạng, lần này là thông qua một bản kế hoạch gọi là "Tân đính Tây Tạng chương trình nhị thập cửu điều". Các đơn vị quân Thanh đồn trú cũng được thiết lập gần biên giới với Nepal.<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tây Tạng do nhà Thanh thống trị trong các giai đoạn khác nhau vào thế kỷ 18, và những năm ngay sau những chỉnh lý 1792 là thời kỳ đỉnh cao của quyền lực của đại diện triều đình Thanh; song không có nỗ lực nào nhằm biến Tây Tạng thành một tỉnh của Đại Thanh.<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Năm 1834, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Sikh" title="Đế quốc Sikh">Đế quốc Sikh</a> xâm lược và thôn tính <a href="/wiki/Ladakh" title="Ladakh">Ladakh</a>, một khu vực thuộc văn hóa Tây Tạng mà khi đó là một vương quốc độc lập. Bảy năm sau đó, một đội quân Sikh do tướng <a href="/w/index.php?title=Zorawar_Singh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zorawar Singh (trang không tồn tại)">Zorawar Singh</a> chỉ huy tiến vào xâm chiếm tây bộ Tây Tạng từ Ladakh, khởi đầu <a href="/w/index.php?title=Chi%E1%BA%BFn_tranh_Thanh-Sikh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chiến tranh Thanh-Sikh (trang không tồn tại)">Chiến tranh Thanh-Sikh</a>. Một đội quân Thanh-Tạng đẩy lui quân xâm lược song sau đó bị đánh bại khi truy kích quân Sikh đến Ladakh. Chiến tranh kết thúc với việc ký kết hòa ước giữa Thanh và Sikh.<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Do triều Thanh suy yếu, thẩm quyền của họ đối với Tây Tạng cũng dần suy yếu theo; đến cuối thế kỷ 19, ảnh hưởng của triều Thanh còn lại khá ít (vì Thanh Triều bại trận sau Trung - Nhật chiến tranh 1895). Thẩm quyền của triều Thanh phần nhiều mang tính biểu tượng thay vì thực chất vào cuối thế kỷ 19,<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> mặc dù trong thập niên 1890 người Tạng vì những lý do riêng vẫn tiếp tục lựa chọn việc nhấn mạnh thẩm quyền mang tính biểu tượng của triều Thanh và thể hiện rằng điều này có vẻ đáng kể.<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Thời kỳ này, Tây Tạng cũng xuất hiện một số liên hệ với <a href="/wiki/D%C3%B2ng_T%C3%AAn" title="Dòng Tên">Dòng Tên</a> và <a href="/wiki/D%C3%B2ng_Phanxic%C3%B4" class="mw-redirect" title="Dòng Phanxicô">Dòng Phanxicô</a> từ châu Âu, và vào năm 1774 một nhà quý tộc <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Scotland" title="Người Scotland">người Scotland</a> là <a href="/w/index.php?title=George_Bogle_(ngo%E1%BA%A1i_giao)&action=edit&redlink=1" class="new" title="George Bogle (ngoại giao) (trang không tồn tại)">George Bogle</a> đến <a href="/wiki/Shigatse" class="mw-redirect" title="Shigatse">Shigatse</a> để dò xét tiềm năng thương mại cho <a href="/wiki/C%C3%B4ng_ty_%C4%90%C3%B4ng_%E1%BA%A4n_Anh" title="Công ty Đông Ấn Anh">Công ty Đông Ấn Anh</a>.<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">[</span>41<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Thế kỷ 19, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Anh" title="Đế quốc Anh">Đế quốc Anh</a> xâm lấn từ miền Bắc Ấn Độ vào khu vực dãy <a href="/wiki/Himalaya" title="Himalaya">Himalaya</a>, <a href="/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_Afghanistan" title="Vương quốc Afghanistan">Vương quốc Afghanistan</a> và <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Nga" title="Đế quốc Nga">Đế quốc Nga</a> khuếch trương ra Trung Á và họ nghi ngờ ý định của nhau đối với Tây Tạng. </p><p>Năm 1904, <a href="/w/index.php?title=Anh_x%C3%A2m_l%C6%B0%E1%BB%A3c_T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anh xâm lược Tây Tạng (trang không tồn tại)">Anh xâm lược Tây Tạng</a> do lo sợ rằng người Nga sẽ khuếch trương thế lực đến khu vực này, Anh hy vọng rằng việc đàm phán với <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1t-l%E1%BA%A1i_L%E1%BA%A1t-ma_th%E1%BB%A9_13&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đạt-lại Lạt-ma thứ 13 (trang không tồn tại)">Đạt-lại Lạt-ma thứ 13</a> sẽ có hiện quả hơn là với các đại diện của triều đình Bắc Kinh.<sup id="cite_ref-smith154-6_42-0" class="reference"><a href="#cite_note-smith154-6-42"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Khi quân Anh tiến đến Tây Tạng, một cuộc đối đầu vũ trang giữa hai bên dẫn đến vụ thảm sát Chumik Shenko,<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> sau đó <a href="/wiki/Francis_Younghusband" title="Francis Younghusband">Francis Younghusband</a> áp đặt một hiệp định mà sau đó bị bãi bỏ, và được thay thế bởi Hiệp ước giữa Anh Quốc và Đại Thanh vào năm 1906. </p><p>Năm 1910, triều đình Thanh sai <a href="/w/index.php?title=Tri%E1%BB%87u_Nh%C4%A9_Phong&action=edit&redlink=1" class="new" title="Triệu Nhĩ Phong (trang không tồn tại)">Triệu Nhĩ Phong</a> đem quân đến Tây Tạng để thiết lập quyền cai quản trực tiếp của triều đình và hạ chiếu phế bỏ Đạt-lại Lạt-ma 13- người chạy trốn sang Ấn Độ thuộc Anh. Triệu Nhĩ Phong đánh bại quân Tây Tạng và trục xuất lực lượng của Đạt-lại Lạt-ma khỏi Tây Tạng. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thời_kỳ_sau_nhà_Thanh"><span id="Th.E1.BB.9Di_k.E1.BB.B3_sau_nh.C3.A0_Thanh"></span>Thời kỳ sau nhà Thanh</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&veaction=edit&section=8" title="Sửa đổi phần “Thời kỳ sau nhà Thanh”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=edit&section=8" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thời kỳ sau nhà Thanh"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Sau <a href="/wiki/C%C3%A1ch_m%E1%BA%A1ng_T%C3%A2n_H%E1%BB%A3i" title="Cách mạng Tân Hợi">Cách mạng Tân Hợi</a> (1911–1912) lật đổ triều Thanh và các binh sĩ Thanh cuối cùng bị áp giải ra khỏi Tây Tạng, <a href="/wiki/Trung_Hoa_D%C3%A2n_Qu%E1%BB%91c_(1912-1949)" class="mw-redirect" title="Trung Hoa Dân Quốc (1912-1949)">Trung Hoa Dân Quốc</a> xin lỗi về các hành động của triều Thanh và quyết định khôi phục tước hiệu cho Đạt-lai Lạt-ma.<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">[</span>44<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Đạt-lai Lạt-ma từ chối bất kỳ tước hiệu nào của Trung Quốc, và ông tuyên bố cai trị một Tây Tạng độc lập.<sup id="cite_ref-shakya5_45-0" class="reference"><a href="#cite_note-shakya5-45"><span class="cite-bracket">[</span>45<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Năm 1913, Tây Tạng và Mông Cổ ký hiệp định công nhận lẫn nhau.<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite-bracket">[</span>46<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Chính phủ Trung Hoa Dân Quốc không công nhận nhà nước này và họ coi Tây Tạng là vùng lãnh thổ ly khai bất hợp pháp. </p><p>Hầu hết các quốc gia trên thế giới, cũng như <a href="/wiki/Li%C3%AAn_H%E1%BB%A3p_Qu%E1%BB%91c" title="Liên Hợp Quốc">Liên Hợp Quốc</a> cũng không công nhận Tây Tạng là quốc gia độc lập mà coi đó là một vùng lãnh thổ của <a href="/wiki/Trung_Hoa_D%C3%A2n_Qu%E1%BB%91c_(1912-1949)" class="mw-redirect" title="Trung Hoa Dân Quốc (1912-1949)">Trung Hoa Dân Quốc</a>. </p><p>Trong 36 năm sau đó, Đạt-lai Lạt-ma thứ 13 và các nhiếp chính kế tiếp ông cai quản Tây Tạng. Trong thời gian này, Tây Tạng giao chiến với các quân phiệt Trung Quốc để tranh quyền kiểm soát đối với các khu vực người Tạng tại <a href="/wiki/T%C3%A2y_Khang" title="Tây Khang">Tây Khang</a> và <a href="/wiki/Thanh_H%E1%BA%A3i_(Trung_Qu%E1%BB%91c)" class="mw-redirect" title="Thanh Hải (Trung Quốc)">Thanh Hải</a> (một phần của <a href="/wiki/Kham" title="Kham">Kham</a> và <a href="/wiki/Amdo" title="Amdo">Amdo</a>) dọc theo thượng du <a href="/wiki/Tr%C6%B0%E1%BB%9Dng_Giang" title="Trường Giang">Trường Giang</a>.<sup id="cite_ref-Wang_162-6_47-0" class="reference"><a href="#cite_note-Wang_162-6-47"><span class="cite-bracket">[</span>47<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Năm 1914, chính phủ Tây Tạng ký kết <a href="/w/index.php?title=%C4%90i%E1%BB%81u_%C6%B0%E1%BB%9Bc_Simla_(1914)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Điều ước Simla (1914) (trang không tồn tại)">điều ước Simla</a> với Anh Quốc, nhượng <a href="/w/index.php?title=Nam_T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nam Tây Tạng (trang không tồn tại)">Nam Tây Tạng</a> cho <a href="/wiki/%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99_thu%E1%BB%99c_Anh" class="mw-redirect" title="Ấn Độ thuộc Anh">Ấn Độ thuộc Anh</a>. Chính phủ Trung Hoa Dân Quốc tuyên bố điều ước này là bất hợp pháp và không công nhận sự cắt nhượng lãnh thổ này.<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">[</span>48<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Calvin_49-0" class="reference"><a href="#cite_note-Calvin-49"><span class="cite-bracket">[</span>49<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Khi các nhiếp chính mắc các sơ suất trong việc cai quản vào thập niên 1930 và 1940, chính phủ Trung Hoa Dân Quốc nhân cơ hội này để khuếch trương phạm vi thế lực vào lãnh thổ Tây Tạng.<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">[</span>50<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Từ_năm_1950_đến_nay"><span id="T.E1.BB.AB_n.C4.83m_1950_.C4.91.E1.BA.BFn_nay"></span>Từ năm 1950 đến nay</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&veaction=edit&section=9" title="Sửa đổi phần “Từ năm 1950 đến nay”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=edit&section=9" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Từ năm 1950 đến nay"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Gyantse.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Gyantse.jpg/300px-Gyantse.jpg" decoding="async" width="300" height="201" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Gyantse.jpg/450px-Gyantse.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Gyantse.jpg/600px-Gyantse.jpg 2x" data-file-width="3642" data-file-height="2438" /></a><figcaption>Quang cảnh tu viện cổ tại <a href="/wiki/Gyangz%C3%AA" title="Gyangzê">Gyangzê</a> (Giang Tư) và Palcho từ <a href="/w/index.php?title=Gyantse_Dzong&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gyantse Dzong (trang không tồn tại)">Gyantse Dzong</a>, trong <a href="/wiki/T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng_(khu_t%E1%BB%B1_tr%E1%BB%8B)" title="Tây Tạng (khu tự trị)">Khu tự trị Tây Tạng</a></figcaption></figure> <p>Sau <a href="/wiki/N%E1%BB%99i_chi%E1%BA%BFn_Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Nội chiến Trung Quốc">Nội chiến Trung Quốc</a>, <a href="/wiki/C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_Nh%C3%A2n_d%C3%A2n_Trung_Hoa" class="mw-redirect" title="Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa">Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa</a> tiến hành "<a href="/wiki/Gi%E1%BA%A3i_ph%C3%B3ng_h%C3%B2a_b%C3%ACnh_T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng" class="mw-redirect" title="Giải phóng hòa bình Tây Tạng">giải phóng hòa bình Tây Tạng</a>" vào năm 1950 và dàn xếp "<a href="/wiki/Hi%E1%BB%87p_ngh%E1%BB%8B_gi%E1%BB%AFa_ch%C3%ADnh_ph%E1%BB%A7_Nh%C3%A2n_d%C3%A2n_Trung_%C6%B0%C6%A1ng_v%C3%A0_ch%C3%ADnh_ph%E1%BB%A7_%C4%91%E1%BB%8Ba_ph%C6%B0%C6%A1ng_T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng_v%E1%BB%81_bi%E1%BB%87n_ph%C3%A1p_gi%E1%BA%A3i_ph%C3%B3ng_h%C3%B2a_b%C3%ACnh_T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng" title="Hiệp nghị giữa chính phủ Nhân dân Trung ương và chính phủ địa phương Tây Tạng về biện pháp giải phóng hòa bình Tây Tạng">Thập thất điều hiệp nghị</a>" với chính phủ của <a href="/wiki/Tenzin_Gyatso" title="Tenzin Gyatso">Đạt-lai Lạt-ma thứ 14</a> mới đăng cơ, khẳng định chủ quyền của Trung Quốc song trao cho Tây Tạng quyền tự trị khu vực. Năm 1959, Trung Quốc thực hiện cuộc <a href="/w/index.php?title=C%E1%BA%A3i_c%C3%A1ch_D%C3%A2n_ch%E1%BB%A7_T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cải cách Dân chủ Tây Tạng (trang không tồn tại)">Cải cách Dân chủ Tây Tạng</a> nhằm huỷ bỏ chế độ <a href="/wiki/N%C3%B4ng_n%C3%B4" title="Nông nô">nông nô</a>, giải phóng tầng lớp nô lệ và xoá bỏ đẳng cấp phong kiến tại Tây Tạng, dẫn đến cuộc <a href="/wiki/N%E1%BB%95i_d%E1%BA%ADy_T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng_1959" title="Nổi dậy Tây Tạng 1959">Nổi dậy Tây Tạng 1959</a> của giới chủ nô và lãnh đạo tăng lữ nhằm giữ lại đặc quyền. Cuộc nổi dậy bị dập tắt, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1t-lai_L%E1%BA%A1t-ma" title="Đạt-lai Lạt-ma">Đạt-lai Lạt-ma</a> thứ 14 <a href="/wiki/Tenzin_Gyatso" title="Tenzin Gyatso">Tenzin Gyatso</a> lưu vong sang Ấn Độ, Chính phủ Tây Tạng bị giải tán, <a href="/wiki/Ch%E1%BA%BF_%C4%91%E1%BB%99_n%C3%B4ng_n%C3%B4" class="mw-redirect" title="Chế độ nông nô">chế độ nông nô</a> bị xóa bỏ, nông nô được giải phóng và trở thành xã viên của các <a href="/wiki/C%C3%B4ng_x%C3%A3_nh%C3%A2n_d%C3%A2n" title="Công xã nhân dân">công xã nhân dân</a>, đất đai của chủ nô và tu viện bị quốc hữu hóa. Trên hành trình đi lưu vong, Đạt-lai Lạt-ma thứ 14 tuyên bố hoàn toàn bác bỏ các hiệp nghị đã ký với Trung Quốc.<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">[</span>51<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">[</span>52<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Sau khi chính phủ của Đạt-lai Lạt-ma chạy đến <a href="/w/index.php?title=Dharamsala,_Himachal_Pradesh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dharamsala, Himachal Pradesh (trang không tồn tại)">Dharamsala</a>, Ấn Độ, trong <a href="/wiki/N%E1%BB%95i_d%E1%BA%ADy_T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng_1959" title="Nổi dậy Tây Tạng 1959">Nổi dậy Tây Tạng 1959</a>, họ thành lập một <a href="/wiki/Ch%C3%ADnh_ph%E1%BB%A7_l%C6%B0u_vong_T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng" title="Chính phủ lưu vong Tây Tạng">chính phủ lưu vong đối nghịch</a>. Sau đó, chính phủ Bắc Kinh từ bỏ hiệp nghị và bắt đầu thực hiện các cải cách xã hội và chính trị từng bị tạm dừng<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite-bracket">[</span>53<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Tuy nhiên do khác biệt văn hoá nên Tây Tạng vẫn được cho phép duy trì hình thức khu tự trị cho tới nay. </p><p>Trong <a href="/wiki/N%E1%BA%A1n_%C4%91%C3%B3i_l%E1%BB%9Bn_%E1%BB%9F_Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Nạn đói lớn ở Trung Quốc">Nạn đói lớn</a> gây ra bởi các chính sách kinh tế sai lầm của chính quyền Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, có khoảng 200.000 đến 1.000.000 người Tây Tạng đã chết,<sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite-bracket">[</span>54<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> và xấp xỉ 6.000 tu viện ở Tây Tạng bị phá hủy trong <a href="/wiki/C%C3%A1ch_m%E1%BA%A1ng_V%C4%83n_h%C3%B3a" class="mw-redirect" title="Cách mạng Văn hóa">Cách mạng Văn hóa</a>.<sup id="cite_ref-Kevin_55-0" class="reference"><a href="#cite_note-Kevin-55"><span class="cite-bracket">[</span>55<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Năm 1962, Trung Quốc và Ấn Độ giao chiến trong <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_Trung-%E1%BA%A4n" class="mw-redirect" title="Chiến tranh Trung-Ấn">cuộc chiến ngắn ngủi</a> do tranh chấp lãnh thổ. Mặc dù giành chiến thắng song các binh sĩ Trung Quốc vẫn rút về phía bắc của <a href="/w/index.php?title=%C4%90%C6%B0%E1%BB%9Dng_McMahon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đường McMahon (trang không tồn tại)">đường McMahon</a>, Nam Tây Tạng vẫn thuộc quyền quản lý của Ấn Độ.<sup id="cite_ref-Calvin_49-1" class="reference"><a href="#cite_note-Calvin-49"><span class="cite-bracket">[</span>49<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Nạn_đói_lớn"><span id="N.E1.BA.A1n_.C4.91.C3.B3i_l.E1.BB.9Bn"></span>Nạn đói lớn</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&veaction=edit&section=10" title="Sửa đổi phần “Nạn đói lớn”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=edit&section=10" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Nạn đói lớn"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Trung Quốc phải hứng chịu nạn đói trên diện rộng từ những năm 1959 đến 1961. Hạn hán và thời tiết xấu đóng một phần và các chính sách sai lầm của Đại nhảy vọt cũng đã góp phần gây ra nạn đói. Ước tính về số người chết khác nhau; Theo thống kê chính thức của chính phủ Trung Quốc, đã có 15 triệu người chết trên toàn Trung Quốc. Các ước tính không chính thức của nhiều học giả đã ước tính số nạn nhân của nạn đói trên toàn lãnh thổ Trung Quốc trong vòng hai năm 1959-1961 là từ 20 đến 43 triệu người <sup id="cite_ref-xiz_56-0" class="reference"><a href="#cite_note-xiz-56"><span class="cite-bracket">[</span>56<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Vào tháng 5 năm 1962, Ban Thiền Lạt Ma thứ mười (khi ấy là chủ tịch Ủy ban trù bị của Khu tự trị Tây Tạng) đã gửi cho Thủ tướng Trung Quốc <a href="/wiki/Chu_%C3%82n_Lai" title="Chu Ân Lai">Chu Ân Lai</a> một bản báo cáo mật <sup id="cite_ref-Kurtenbach-1998_57-0" class="reference"><a href="#cite_note-Kurtenbach-1998-57"><span class="cite-bracket">[</span>57<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Panchen_58-0" class="reference"><a href="#cite_note-Panchen-58"><span class="cite-bracket">[</span>58<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> miêu tả chi tiết về tình cảnh của nhân dân Tây Tạng khi phải đối mặt với nạn đói, bản báo cáo này còn được gọi là <i>Đơn thỉnh cầu 70.000 ký tự</i>: "<i>Ở nhiều vùng của Tây Tạng, người dân đã chết đói... Ở một số nơi, cả gia đình đã thiệt mạng và tỷ lệ tử vong là rất cao. Đây là điều rất bất thường, khủng khiếp và nghiêm trọng... Trước đây Tây Tạng sống trong một chế độ phong kiến man rợ đen tối nhưng không bao giờ thiếu lương thực như vậy, đặc biệt là từ khi Phật giáo được truyền bá vào đây.... Ở Tây Tạng từ năm 1959 đến năm 1961, trong vòng hai năm hầu hết các hoạt động chăn nuôi và trồng trọt đều phải ngừng lại. Những người du mục không có ngũ cốc để ăn và nông dân không có thịt, bơ hoặc muối</i>", báo cáo tiếp tục. Theo ý kiến của Ban Thiền Lạt Ma thì những cái chết này là hậu quả của các chính sách sai lầm do chính phủ ban hành, không phải do bất kỳ thảm họa thiên nhiên nào <sup id="cite_ref-subliminal.org_59-0" class="reference"><a href="#cite_note-subliminal.org-59"><span class="cite-bracket">[</span>59<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Ban Thiền Lạt Ma cũng mô tả sự kinh hoàng của nạn đói mà người dân Tây Tạng phải chịu đựng: "<i>Chưa bao giờ có một sự kiện như vậy trong lịch sử của Tây Tạng. Mọi người thậm chí không thể tưởng tượng được cảnh đói khủng khiếp như vậy ngay cả trong những cơn ác mộng của họ...</i>" <sup id="cite_ref-subliminal.org_59-1" class="reference"><a href="#cite_note-subliminal.org-59"><span class="cite-bracket">[</span>59<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Cách_mạng_văn_hóa"><span id="C.C3.A1ch_m.E1.BA.A1ng_v.C4.83n_h.C3.B3a"></span>Cách mạng văn hóa</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&veaction=edit&section=11" title="Sửa đổi phần “Cách mạng văn hóa”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=edit&section=11" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Cách mạng văn hóa"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Cuộc <a href="/wiki/C%C3%A1ch_m%E1%BA%A1ng_V%C4%83n_h%C3%B3a" class="mw-redirect" title="Cách mạng Văn hóa">Cách mạng Văn hóa</a> được khởi xướng vào năm 1966 đã gây nhiều tàn phá đối với Tây Tạng, cũng như đối với phần còn lại của Trung Quốc. Nhiều người Tây Tạng đã bị tù đày trong giai đoạn này, và số lượng các tu viện còn nguyên vẹn ở Tây Tạng đã giảm từ hàng nghìn xuống còn dưới 10. Sự căm phẫn của người Tây Tạng đối với <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_H%C3%A1n" title="Người Hán">người Hán</a> ngày càng trở nên sâu sắc<sup id="cite_ref-Kevin_55-1" class="reference"><a href="#cite_note-Kevin-55"><span class="cite-bracket">[</span>55<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Theo Thỏa thuận Mười bảy Điểm năm 1951, Chính phủ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đã đưa ra một số chủ trương, trong số đó: hứa duy trì hệ thống chính trị hiện có của Tây Tạng, duy trì địa vị và chức năng của Đức <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1t_Lai_L%E1%BA%A1t_Ma" class="mw-redirect" title="Đạt Lai Lạt Ma">Đạt Lai Lạt Ma</a> và Ban Thiền Lạt Ma, bảo vệ quyền tự do tôn giáo và các tu viện, đồng thời không thúc ép việc tiến hành cải cách ở Tây Tạng. Ủy ban luật gia quốc tế phi chính phủ (ICJ) cho rằng những cam kết này đã bị Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa vi phạm và chính quyền Tây Tạng lưu vong hoàn toàn có thể tuyên bố xoá bỏ Hiệp định như đã làm vào ngày 11 tháng 3 năm 1959<sup id="cite_ref-tibetjustice.org_60-0" class="reference"><a href="#cite_note-tibetjustice.org-60"><span class="cite-bracket">[</span>60<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p><br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thời_hiện_đại"><span id="Th.E1.BB.9Di_hi.E1.BB.87n_.C4.91.E1.BA.A1i"></span>Thời hiện đại</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&veaction=edit&section=12" title="Sửa đổi phần “Thời hiện đại”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=edit&section=12" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thời hiện đại"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Năm 1980, Tổng bí thư <a href="/wiki/H%E1%BB%93_Di%E1%BB%87u_Bang" title="Hồ Diệu Bang">Hồ Diệu Bang</a> thăm Tây Tạng, và mở ra một giai đoạn tự do hóa xã hội, chính trị và kinh tế.<sup id="cite_ref-Bank_61-0" class="reference"><a href="#cite_note-Bank-61"><span class="cite-bracket">[</span>61<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Đến cuối thập niên, các tăng ni tại tu viện <a href="/w/index.php?title=Tu_vi%E1%BB%87n_Drepung&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tu viện Drepung (trang không tồn tại)">Drepung</a> và <a href="/w/index.php?title=Tu_vi%E1%BB%87n_Sera&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tu viện Sera (trang không tồn tại)">Sera</a> bắt đầu kháng nghị và yêu cầu độc lập, do vậy chính phủ Trung ương dừng việc cải cách lại và bắt đầu một chiến dịch chống ly khai.<sup id="cite_ref-Bank_61-1" class="reference"><a href="#cite_note-Bank-61"><span class="cite-bracket">[</span>61<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Từ thập niên 1990 trở lại đây, Tây Tạng cũng như toàn Trung Quốc có sự phát triển kinh tế nhanh chóng. Nhiều cơ sở hạ tầng, công trình xây dựng được mọc lên, làm gia tăng sự kết nối của vùng này với khu vực khác của Trung Quốc. Tuy nhiên điều này cũng đặt ra các vấn đề về bảo tồn bản sắc văn hóa địa phương, khi ngày càng nhiều các tập tục, lối sống truyền thống bị các tiện nghi hiện đại thay thế. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Địa_lý"><span id=".C4.90.E1.BB.8Ba_l.C3.BD"></span>Địa lý</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&veaction=edit&section=13" title="Sửa đổi phần “Địa lý”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=edit&section=13" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Địa lý"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <dl><dd><i>Bài chính: <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%8Ba_l%C3%BD_T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Địa lý Tây Tạng (trang không tồn tại)">Địa lý Tây Tạng</a></i></dd></dl> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:TibetanPlateau.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/vi/thumb/2/22/TibetanPlateau.jpg/280px-TibetanPlateau.jpg" decoding="async" width="280" height="187" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/vi/thumb/2/22/TibetanPlateau.jpg/420px-TibetanPlateau.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/vi/thumb/2/22/TibetanPlateau.jpg/560px-TibetanPlateau.jpg 2x" data-file-width="720" data-file-height="481" /></a><figcaption>Tây Tạng nằm trên <a href="/wiki/Cao_nguy%C3%AAn_Thanh_T%E1%BA%A1ng" title="Cao nguyên Thanh Tạng">cao nguyên Tây Tạng</a>, khu vực cao nhất thế giới.</figcaption></figure> <p>Tây Tạng nằm trên <a href="/wiki/Cao_nguy%C3%AAn_Thanh_T%E1%BA%A1ng" title="Cao nguyên Thanh Tạng">cao nguyên Tây Tạng</a>, cao trung bình trên 4200 m. Phần lớn dãy <a href="/wiki/Himalaya" title="Himalaya">Himalaya</a> nằm trong địa phận Tây Tạng. Đỉnh cao nhất của dãy núi này, đỉnh <a href="/wiki/Everest" title="Everest">Everest</a>, nằm trên biên giới với <a href="/wiki/Nepal" title="Nepal">Nepal</a>. </p><p>Khí hậu ở đây rất khô suốt 9 tháng trong năm. Có những dãy núi tuyết vĩnh cửu cao 5.000-7.000 m. Các hẻm núi phía tây nhận được một lượng nhỏ tuyết mỗi năm nhưng vẫn có thể dùng được quanh năm. Nhiệt độ thấp là chủ đạo trong khu vực này, trong đó sự hoang vắng lạnh lẽo đến tẻ nhạt bởi không có một loài cây nào ngoài một vài bụi cây rậm và thấp, và gió thổi ngang qua đồng bằng khô cằn mênh mông không hề bị cản trở. <a href="/wiki/Gi%C3%B3_m%C3%B9a" title="Gió mùa">Gió mùa</a> từ <a href="/wiki/%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Ấn Độ Dương">Ấn Độ Dương</a> gây ra một số ảnh hưởng ở phía đông Tây Tạng. Phía bắc Tây Tạng có nhiệt độ cao trong mùa hè và lạnh khủng khiếp về mùa đông. </p><p>Tây Tạng trong lịch sử bao gồm các khu vực sau: </p> <ul><li>Amdo (<i>a'mdo</i>) ở phía đông bắc, được sáp nhập vào các tỉnh <a href="/wiki/Thanh_H%E1%BA%A3i_(Trung_Qu%E1%BB%91c)" class="mw-redirect" title="Thanh Hải (Trung Quốc)">Thanh Hải</a>, <a href="/wiki/Cam_T%C3%BAc" title="Cam Túc">Cam Túc</a> và <a href="/wiki/T%E1%BB%A9_Xuy%C3%AAn" title="Tứ Xuyên">Tứ Xuyên</a> của Trung Quốc.</li> <li>Kham (<i>khams</i>) ở phía đông, một phần của Tứ Xuyên, bắc <a href="/wiki/V%C3%A2n_Nam" title="Vân Nam">Vân Nam</a> và một phần của Thanh Hải. <ul><li>Tây Kham, một phần của Khu tự trị Tây Tạng.</li></ul></li> <li>U (<i>dbus</i>), ở trung tâm, một phần của Khu tự trị Tây Tạng.</li> <li>Tsang (<i>gtsang</i>) ở phía tây, một phần của Khu tự trị Tây Tạng.</li></ul> <p>Văn hóa của người Tây Tạng ảnh hưởng rộng lớn tới các quốc gia láng giềng như <a href="/wiki/Bhutan" title="Bhutan">Bhutan</a>, <a href="/wiki/Nepal" title="Nepal">Nepal</a>, các khu vực kề sát của Ấn Độ như <a href="/wiki/Sikkim" title="Sikkim">Sikkim</a> và <a href="/wiki/Ladakh" title="Ladakh">Ladakh</a>, và các tỉnh kề bên của Trung Quốc mà ở đó <a href="/wiki/Ph%E1%BA%ADt_gi%C3%A1o_T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng" title="Phật giáo Tây Tạng">Phật giáo Tây Tạng</a> là tôn giáo chủ yếu. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Bichurin_Lhassa.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Bichurin_Lhassa.jpg/280px-Bichurin_Lhassa.jpg" decoding="async" width="280" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Bichurin_Lhassa.jpg/420px-Bichurin_Lhassa.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Bichurin_Lhassa.jpg/560px-Bichurin_Lhassa.jpg 2x" data-file-width="700" data-file-height="471" /></a><figcaption>Bản đồ Lhasa đầu thế kỷ 19.</figcaption></figure> <p>Một số con sông chính có đầu nguồn ở Tây Tạng bao gồm: </p> <ul><li><a href="/wiki/Tr%C6%B0%E1%BB%9Dng_Giang" title="Trường Giang">Dương Tử</a></li> <li><a href="/wiki/Ho%C3%A0ng_H%C3%A0" title="Hoàng Hà">Hoàng Hà</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%B4ng_%E1%BA%A4n" title="Sông Ấn">Sông Ấn</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%AA_K%C3%B4ng" title="Mê Kông">Mê Kông</a></li> <li><a href="/wiki/Brahmaputra" title="Brahmaputra">Brahmaputra</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%B4ng_H%E1%BA%B1ng" title="Sông Hằng">Sông Hằng</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kinh_tế"><span id="Kinh_t.E1.BA.BF"></span>Kinh tế</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&veaction=edit&section=14" title="Sửa đổi phần “Kinh tế”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=edit&section=14" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Kinh tế"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Kinh tế của Tây Tạng chủ yếu là <a href="/wiki/N%C3%B4ng_nghi%E1%BB%87p" title="Nông nghiệp">nông nghiệp</a> <a href="/w/index.php?title=T%E1%BB%B1_cung_t%E1%BB%B1_c%E1%BA%A5p&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tự cung tự cấp (trang không tồn tại)">tự cung tự cấp</a>. Vì hạn chế trong <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A5t_n%C3%B4ng_nghi%E1%BB%87p" title="Đất nông nghiệp">đất trồng trọt</a>, <a href="/wiki/Ng%C3%A0nh_ch%C4%83n_nu%C3%B4i" class="mw-redirect" title="Ngành chăn nuôi">chăn nuôi</a> đã phát triển như ngành nghề chính. Trong những năm gần đây, <a href="/wiki/Du_l%E1%BB%8Bch" title="Du lịch">du lịch</a> đã trở thành một ngành quan trọng, và nó được xúc tiến một cách tích cực từ phía chính quyền. Tuyến <a href="/wiki/%C4%90%C6%B0%E1%BB%9Dng_s%E1%BA%AFt_Thanh-T%E1%BA%A1ng" title="Đường sắt Thanh-Tạng">đường sắt Thanh-Tạng</a> (青藏铁路) được xây dựng để kết nối khu vực này với phần còn lại của <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">Trung Quốc</a> dài 1956 km nối tỉnh Thanh Hải với Tây Tạng được Chính phủ Trung Quốc tuyên bố hoàn thành vào ngày <a href="/wiki/15_th%C3%A1ng_10" title="15 tháng 10">15 tháng 10</a> năm <a href="/wiki/2005" title="2005">2005</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tuyến_đường_sắt_Thanh-Tạng"><span id="Tuy.E1.BA.BFn_.C4.91.C6.B0.E1.BB.9Dng_s.E1.BA.AFt_Thanh-T.E1.BA.A1ng"></span>Tuyến đường sắt Thanh-Tạng</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&veaction=edit&section=15" title="Sửa đổi phần “Tuyến đường sắt Thanh-Tạng”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=edit&section=15" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tuyến đường sắt Thanh-Tạng"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Từ ngày 1/7/2006, Trung Quốc chính thức đưa vào vận hành tuyến đường sắt cao nhất thế giới, nối thành phố Thanh Hải với vùng Tây Tạng hùng vĩ. </p><p>Tuyến đường sắt lên Tây Tạng là công trình xây dựng mang công nghệ phức tạp, với đường ray đặc biệt có khả năng ổn định trong điều kiện thời tiết vô cùng khắc nghiệt. Ga đầu của tuyến đường sắt nổi tiếng này là thành phố Golmud thuộc tỉnh Thanh Hải và ga cuối là thủ phủ Lhasa của Tây Tạng. </p><p>Các toa tàu được thiết kế như khoang máy bay để bảo vệ hành khách trước độ cao quá lớn, với điểm cao nhất của công trình lên tới 5.072 mét so với mặt nước biển. Không khí bên trong được điều hòa tự động để cân bằng tại những nơi thiếu dưỡng khí mà tàu chạy qua. </p><p>Trung Quốc tuyên bố tuyến đường sắt Thanh-Tạng có tổng chi phí xây dựng 4,2 tỷ USD và dài 1.140 km này là một kỳ tích vĩ đại về công nghệ, đem lại cơ hội phát triển to lớn cho một khu vực mênh mông hùng vĩ. </p><p>Chính phủ Trung Quốc đang có kế hoạch mở rộng tuyến đường sắt cao nhất thế giới vừa được khánh thành, nhằm đưa công trình được coi là kỳ tích xây dựng này vươn tới thành phố lớn thứ hai ở Tây Tạng sau Lhasa là Xigaze. </p><p>Thành phố Xigaze cao hơn mực nước biển 3.800 mét và nằm gần biên giới với Ấn Độ. Đây là nơi ngự trị truyền thống của Ban Thiền Lạt Ma, một trong những lãnh đạo tinh thần quan trọng của Phật giáo Tây Tạng. </p><p>Xigaze còn có cách viết khác là Shigatse có dân số 80.000 người. Vùng đất này tọa lạc tại nơi hợp lưu của hai dòng sông nổi tiếng về tâm linh là Yarlong Tsangpo và Nuangchu, ở phía tây của Khu tự trị Tây Tạng. </p><p>Theo <a href="/wiki/T%C3%A2n_Hoa_x%C3%A3" class="mw-redirect" title="Tân Hoa xã">Tân Hoa xã</a>, tuyến đường sắt sẽ được kéo dài thêm 270 km từ Lhasa tới Xigaze và hoàn thành trong vòng 3 năm. Một quan chức địa phương là Yu Yungui nhấn mạnh: "Đường sắt sẽ tạo ra cơ hội lớn cho sự phát triển kinh tế xã hội của Xigaze". </p><p>Tình trạng cách ly đặc biệt của Tây Tạng về địa lý khiến kinh tế vùng đất này nghèo nàn. Hệ thống giáo dục và tuổi thọ trung bình của người dân tại đây thấp hơn nhiều so với phần còn lại của Trung Quốc. Nhưng chính sự cách ly đó giúp bảo tồn nền văn hoá đặc trưng và lối sống không giống đâu trên thế giới này của Tây Tạng. </p><p>Sự xuất hiện của hệ thống đường sắt sẽ đem đến thay đổi dữ dội mà Bắc Kinh đánh giá là sẽ khai phá Tây Tạng, mang đến sự phồn vinh cho người dân địa phương. Nhưng những người chỉ trích công trình này thì cho rằng, nó sẽ là hồi chuông báo tử cho nền văn hoá đặc hữu của Tây Tạng. </p><p>Trước khi có đường sắt, chỉ có hai cách đến được với thủ phủ Lhasa. Đó là đáp một chuyến bay rất hao tiền để rồi dựng tóc gáy mỗi khi nó hạ cánh xuống Tây Tạng. Cách thứ hai là đi trên những chuyến xe buýt nêm chặt người và mất 3 ngày 3 đêm ròng rã trên những con đường núi nguy hiểm và tổn sức. </p><p>Nhưng rất nhiều chiếc xe như vậy cùng hành khách của nó đã kết thúc cuộc hành trình dưới một khe núi sâu nào đó có vô số trên đường. </p><p>Có nhiều ý kiến khác nhau về tác động của tuyến đường sắt đối với Tây Tạng. Nhiều người địa phương cho rằng: "Đó là một ý tưởng tốt. Nó sẽ giúp chúng tôi mang len ra thị trường dễ dàng hơn. Hiện chúng tôi phải thuê xe tải để chuyên chở, nhưng với tàu hoả nó sẽ rẻ và dễ hơn nhiều". </p><p>Tuy nhiên, các nhà môi trường học lại lo ngại về những ảnh hưởng của tuyến đường sắt đến con đường di trú của loài linh dương Tây Tạng quý hiếm. Họ cũng lo lắng cho một hệ sinh thái rất mong manh, mà một khi bị phá hỏng sẽ phải mất cả một thế hệ để sửa sai. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dân_số"><span id="D.C3.A2n_s.E1.BB.91"></span>Dân số</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&veaction=edit&section=16" title="Sửa đổi phần “Dân số”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=edit&section=16" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Dân số"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Tibet_ethnolinguistic_1967.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Tibet_ethnolinguistic_1967.png/300px-Tibet_ethnolinguistic_1967.png" decoding="async" width="300" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Tibet_ethnolinguistic_1967.png/450px-Tibet_ethnolinguistic_1967.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Tibet_ethnolinguistic_1967.png/600px-Tibet_ethnolinguistic_1967.png 2x" data-file-width="668" data-file-height="386" /></a><figcaption>Các nhóm sắc tộc ở Tây Tạng năm 1967 <small>(<a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:China_ethnolinguistic_1967.jpg" title="Tập tin:China ethnolinguistic 1967.jpg">Xem toàn bộ bản đồ</a>, có bao gồm các chú dẫn)</small></figcaption></figure> <p>Theo dòng lịch sử, dân cư Tây Tạng chủ yếu là tộc <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_T%E1%BA%A1ng" title="Người Tạng">người Tạng</a>. Các tộc người khác ở Tây Tạng bao gồm <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Monpa" title="Người Monpa">người Menba (Monpa)</a>, <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Lhoba" title="Người Lhoba">người Lhoba</a>, <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_M%C3%B4ng_C%E1%BB%95" title="Người Mông Cổ">người Mông Cổ</a> và <a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%93i_Trung_Qu%E1%BB%91c&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hồi Trung Quốc (trang không tồn tại)">người Hồi</a>. </p><p>Việc đưa ra tỷ lệ <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Hoa" class="mw-disambig" title="Người Hoa">người Trung Quốc</a> gốc <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_H%C3%A1n" title="Người Hán">Hán</a> ở Tây Tạng là một vấn đề chính trị nhạy cảm. Trong những năm từ <a href="/wiki/Th%E1%BA%ADp_ni%C3%AAn_1960" title="Thập niên 1960">thập niên 1960</a> đến <a href="/wiki/Th%E1%BA%ADp_ni%C3%AAn_1980" title="Thập niên 1980">thập niên 1980</a>, nhiều tù nhân (trên 1 triệu, theo <a href="/w/index.php?title=Harry_Wu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Harry Wu (trang không tồn tại)">Harry Wu</a>) đã được đưa vào các trại <a href="/w/index.php?title=C%E1%BA%A3i_t%E1%BA%A1o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cải tạo (trang không tồn tại)">cải tạo</a> ở <a href="/wiki/Amdo" title="Amdo">Amdo</a> (<a href="/wiki/Thanh_H%E1%BA%A3i_(Trung_Qu%E1%BB%91c)" class="mw-redirect" title="Thanh Hải (Trung Quốc)">Thanh Hải</a>) và họ đã ở lại sau khi được trả tự do. Từ những năm 1980, sự tự do hóa kinh tế ngày càng tăng và những thay đổi bên trong khu vực đã tạo ra một luồng di cư của nhiều <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_H%C3%A1n" title="Người Hán">người Hán</a> tới Tây Tạng để tìm kiếm việc làm hay định cư, mặc dù con số thực của việc <a href="/wiki/Di_c%C6%B0" class="mw-disambig" title="Di cư">di cư</a> dân số này vẫn là điều gây tranh cãi. <a href="/wiki/Ch%C3%ADnh_ph%E1%BB%A7_l%C6%B0u_vong_T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng" title="Chính phủ lưu vong Tây Tạng">Chính phủ lưu vong Tây Tạng</a> ước tính con số này là 7,5 triệu (đối lại chỉ có 6 triệu người Tạng), họ coi điều này như là kết quả của chính sách tích cực trong việc làm mất bản sắc dân tộc của người Tạng và thu nhỏ bất kỳ cơ hội nào của về độc lập chính trị của Tây Tạng, và như thế đã vi phạm <a href="/wiki/C%C3%B4ng_%C6%B0%E1%BB%9Bc_Gen%C3%A8ve" title="Công ước Genève">Công ước Geneva</a> năm <a href="/wiki/1946" title="1946">1946</a> là ngăn cấm việc định cư của các lực lượng chiếm đóng nước ngoài. Chính quyền Tây Tạng lưu vong đặt dấu hỏi trên mọi con số thống kê được đưa ra bởi CHND Trung Hoa, bởi vì họ đã không tính đến các thành viên của <a href="/w/index.php?title=Gi%E1%BA%A3i_ph%C3%B3ng_qu%C3%A2n_nh%C3%A2n_d%C3%A2n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Giải phóng quân nhân dân (trang không tồn tại)">Giải phóng quân nhân dân</a> đồn trú ở Tây Tạng (hoặc gia đình họ), hoặc một lượng lớn dân di cư không đăng ký. Tuyến <a href="/wiki/%C4%90%C6%B0%E1%BB%9Dng_s%E1%BA%AFt_Thanh-T%E1%BA%A1ng" title="Đường sắt Thanh-Tạng">đường sắt Thanh-Tạng</a> (<a href="/wiki/T%C3%A2y_Ninh,_Thanh_H%E1%BA%A3i" title="Tây Ninh, Thanh Hải">Tây Ninh</a> tới <a href="/wiki/Lhasa" title="Lhasa">Lhasa</a>) cũng là sự lo ngại lớn, vì họ cho rằng nó sẽ làm thuận tiện hơn cho việc di dân. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:TAR-TAP-TAC.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/TAR-TAP-TAC.png/300px-TAR-TAP-TAC.png" decoding="async" width="300" height="197" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/TAR-TAP-TAC.png/450px-TAR-TAP-TAC.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/TAR-TAP-TAC.png/600px-TAR-TAP-TAC.png 2x" data-file-width="691" data-file-height="453" /></a><figcaption>Các hình thái tự trị của người Tạng-theo CHNDTH. Quyền tự trị thực sự của họ là đang tranh cãi.</figcaption></figure> <p>Tuy nhiên, chính phủ CHND Trung Hoa kịch liệt phản đối các luận điểm của Chính phủ lưu vong Tây Tạng về mất bản sắc dân tộc. CHND Trung Hoa cũng không thừa nhận các biên giới của Tây Tạng như Chính quyền Tây Tạng lưu vong đã phát ngôn, cho rằng đó là âm mưu có tính toán nhằm tính cả những khu vực phi-Tạng mà những người không là người Tạng đã sống nhiều thế hệ (chẳng hạn như khu vực Tây Ninh và <a href="/w/index.php?title=Thung_l%C5%A9ng_Chaidam&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thung lũng Chaidam (trang không tồn tại)">thung lũng Chaidam</a>) để gia tăng nhận thức của người Tạng rằng lãnh thổ của người Tạng là lớn hơn Khu tự trị Tây Tạng hiện nay. Thống kê chính thức của CHND Trung Hoa thông báo rằng 92% dân số ở <a href="/wiki/Khu_t%E1%BB%B1_tr%E1%BB%8B_T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng" class="mw-redirect" title="Khu tự trị Tây Tạng">Khu tự trị Tây Tạng</a> là tộc người Tạng, mặc dù tỷ lệ này thấp hơn một cách đáng kể so với những dữ liệu đối với <a href="/wiki/Amdo" title="Amdo">Amdo</a> và đông <a href="/wiki/Kham" title="Kham">Kham</a>, bởi vì người Trung Quốc gốc Hán không phân bổ đều trên toàn bộ Tây Tạng lịch sử. Trong khu tự trị Tây Tạng, phần lớn người Hán sống ở <a href="/wiki/Lhasa" title="Lhasa">Lhasa</a>. Các chính sách kiểm soát dân số như "mỗi gia đình chỉ có một con" chỉ áp dụng đối với người Hán, mà không áp dụng với các dân tộc thiểu số như người Tạng. CHND Trung Hoa nói rằng chính quyền đang cố gắng bảo vệ các văn hóa truyền thống Tây Tạng; họ cũng xây dựng tuyến đường sắt Thanh-Tạng, phục hồi <a href="/wiki/Cung_%C4%91i%E1%BB%87n_Potala" title="Cung điện Potala">cung điện Potala</a> và nhiều dự án khác như là một phần của chiến lược <a href="/w/index.php?title=Ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n_mi%E1%BB%81n_t%C3%A2y_Trung_Qu%E1%BB%91c&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phát triển miền tây Trung Quốc (trang không tồn tại)">Phát triển miền tây Trung Quốc</a>, là một cố gắng to lớn và đắt tiền của phần miền đông giàu có hơn của Trung Quốc đối với Tây Tạng nhằm phát triển các khu vực miền tây nghèo hơn. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Văn_hóa-tôn_giáo"><span id="V.C4.83n_h.C3.B3a-t.C3.B4n_gi.C3.A1o"></span>Văn hóa-tôn giáo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&veaction=edit&section=17" title="Sửa đổi phần “Văn hóa-tôn giáo”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=edit&section=17" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Văn hóa-tôn giáo"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Chinese_stone_lion_at_the_entrance_to_the_Potala_Pallace.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Chinese_stone_lion_at_the_entrance_to_the_Potala_Pallace.jpg/220px-Chinese_stone_lion_at_the_entrance_to_the_Potala_Pallace.jpg" decoding="async" width="220" height="320" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Chinese_stone_lion_at_the_entrance_to_the_Potala_Pallace.jpg/330px-Chinese_stone_lion_at_the_entrance_to_the_Potala_Pallace.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Chinese_stone_lion_at_the_entrance_to_the_Potala_Pallace.jpg/440px-Chinese_stone_lion_at_the_entrance_to_the_Potala_Pallace.jpg 2x" data-file-width="442" data-file-height="643" /></a><figcaption>Tượng những con sư tử tuyết lớn bảo vệ lối vào cung điện Potala</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Samye_Tibet.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Samye_Tibet.jpg/220px-Samye_Tibet.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Samye_Tibet.jpg/330px-Samye_Tibet.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Samye_Tibet.jpg/440px-Samye_Tibet.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="600" /></a><figcaption>Đại tu viện Samye, tu viện Phật giáo đầu tiên ở Tây Tạng</figcaption></figure> <p><i>Bài chính: <a href="/wiki/V%C4%83n_h%C3%B3a_T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng" title="Văn hóa Tây Tạng">Văn hóa Tây Tạng</a></i> </p> <div class="PieChartTemplate thumb tright"><div class="thumbinner" style="width:202px"> <div style="background-color:white;margin:auto;position:relative;width:200px;height:200px;overflow:hidden;border-radius:100px;border:1px solid black"> <div style="border:solid transparent;position:absolute;width:100px;line-height:0;left:0; top:0; border-width:0 200px 200px 0; border-color:DodgerBlue"></div><div style="border:solid transparent;position:absolute;width:100px;line-height:0;left:100px; top:100px; border-width:100px 0 0 79577.429658068px; border-left-color:Green"></div> <div style="position:absolute;line-height:0;border-style:solid;left:0;top:0;border-width:0 200px 100px 0;border-color:Green"></div> <div style="position:absolute;line-height:0;border-style:solid;left:0;top:0;border-width:0 100px 200px 0;border-color:Green"></div><div style="border:solid transparent;position:absolute;width:100px;line-height:0;left:100px; top:100px; border-width:100px 0 0 3788.5237201652px; border-left-color:FireBrick"></div> <div style="position:absolute;line-height:0;border-style:solid;left:0;top:0;border-width:0 200px 100px 0;border-color:FireBrick"></div> <div style="position:absolute;line-height:0;border-style:solid;left:0;top:0;border-width:0 100px 200px 0;border-color:FireBrick"></div><div style="border:solid transparent;position:absolute;width:100px;line-height:0;left:100px; top:100px; border-width:100px 0 0 157.57478599687px; border-left-color:SlateBlue"></div> <div style="position:absolute;line-height:0;border-style:solid;left:0;top:0;border-width:0 200px 100px 0;border-color:SlateBlue"></div> <div style="position:absolute;line-height:0;border-style:solid;left:0;top:0;border-width:0 100px 200px 0;border-color:SlateBlue"></div><div style="border:solid transparent;position:absolute;width:100px;line-height:0;left:100px; top:100px; border-width:100px 0 0 22.352648289715px; border-left-color:Yellow"></div> <div style="position:absolute;line-height:0;border-style:solid;left:0;top:0;border-width:0 200px 100px 0;border-color:Yellow"></div> <div style="position:absolute;line-height:0;border-style:solid;left:0;top:0;border-width:0 100px 200px 0;border-color:Yellow"></div> </div> <div class="thumbcaption"> <p>Tôn giáo tại Tây Tạng (2012)<sup id="cite_ref-IRFR2012_62-0" class="reference"><a href="#cite_note-IRFR2012-62"><span class="cite-bracket">[</span>62<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r68144386">.mw-parser-output .legend{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .legend-color{display:inline-block;min-width:1.25em;height:1.25em;line-height:1.25;margin:1px 0;text-align:center;border:1px solid black;background-color:transparent;color:black}.mw-parser-output .legend-text{}</style><div class="legend"><span class="legend-color" style="background-color:Yellow; color:black; -webkit-column-break-inside: avoid;"> </span> Phật giáo Tây Tạng (78.5%)</div><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68144386"><div class="legend"><span class="legend-color" style="background-color:SlateBlue; color:white; -webkit-column-break-inside: avoid;"> </span> <a href="/w/index.php?title=Bon_gi%C3%A1o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bon giáo (trang không tồn tại)">Bon giáo</a> (12.5%)</div><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68144386"><div class="legend"><span class="legend-color" style="background-color:FireBrick; color:white; -webkit-column-break-inside: avoid;"> </span> Tôn giáo truyền thống Trung Hoa (8.58%)</div><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68144386"><div class="legend"><span class="legend-color" style="background-color:Green; color:white; -webkit-column-break-inside: avoid;"> </span> Hồi giáo<sup id="cite_ref-2010-Islam_63-0" class="reference"><a href="#cite_note-2010-Islam-63"><span class="cite-bracket">[</span>63<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> (0.4%)</div><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68144386"><div class="legend"><span class="legend-color" style="background-color:DodgerBlue; color:black; -webkit-column-break-inside: avoid;"> </span> Công giáo (0.02%)</div> </div> </div></div> <p>Tây Tạng là trung tâm truyền thống của <a href="/wiki/Ph%E1%BA%ADt_gi%C3%A1o_T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng" title="Phật giáo Tây Tạng">Phật giáo Tây Tạng</a>, một dạng đặc biệt của <a href="/wiki/M%E1%BA%ADt_t%C3%B4ng" title="Mật tông">Mật Tông</a> (<i>Vajrayana</i>). <a href="/wiki/Ph%E1%BA%ADt_gi%C3%A1o" title="Phật giáo">Phật giáo</a> đứng đầu trong các <a href="/wiki/T%C3%B4n_gi%C3%A1o" title="Tôn giáo">tôn giáo</a> và mang đậm dấu ấn trong <a href="/wiki/V%C4%83n_h%C3%B3a" title="Văn hóa">văn hóa</a> ở Tây Tạng. Đây là nơi sinh ra <a href="/wiki/M%E1%BA%ADt_t%C3%B4ng" title="Mật tông">Mật Tông</a>. Một tông phái của Phật giáo với văn hóa và phong cách đa dạng như Quán Đỉnh, Trì Chú cùng với các vị <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1t-l%E1%BA%A1i_L%E1%BA%A1t-ma" class="mw-redirect" title="Đạt-lại Lạt-ma">Đạt-Lai-Lạt-Ma</a> (Phật sống) được nhiều người tôn thờ. Hiện nay, khu tự trị Tây Tạng tổng cộng có hơn 1700 chùa chiền tổ chức hoạt động Phật giáo Tây Tạng, có khoảng 46 nghìn tăng ni.<sup id="cite_ref-autogenerated1_64-0" class="reference"><a href="#cite_note-autogenerated1-64"><span class="cite-bracket">[</span>64<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Phật giáo Tây Tạng không những chỉ được phổ biến ở Tây Tạng; nó còn là tôn giáo thịnh hành ở <a href="/wiki/M%C3%B4ng_C%E1%BB%95" title="Mông Cổ">Mông Cổ</a> và phổ biến mạnh trong tộc <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Buryat" title="Người Buryat">người Buryat</a> ở miền nam <a href="/wiki/Siberia" title="Siberia">Siberia</a>. Tây Tạng cũng là quê hương của một tôn giáo nguyên thủy gọi là <a href="/w/index.php?title=B%C3%B6n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bön (trang không tồn tại)">Bön</a> (<i>Bon</i>). Hàng loạt các tiếng địa phương của tiếng Tạng được nói trên cả khu vực. <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_T%E1%BA%A1ng" title="Người Tạng">Người Tạng</a> viết bằng <a href="/wiki/Ch%E1%BB%AF_T%E1%BA%A1ng" title="Chữ Tạng">chữ Tạng</a>. </p><p>Trong các thành phố Tây Tạng có các cộng đồng nhỏ người <a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hồi giáo Tây Tạng (trang không tồn tại)">Hồi giáo</a>, được biết đến như là Kachee (<i>Kache</i>), mà tổ tiên họ là những người di cư từ ba khu vực chính: <a href="/wiki/Kashmir" title="Kashmir">Kashmir</a> (đối với người Tây Tạng cổ là Kachee Yul), <a href="/wiki/Ladakh" title="Ladakh">Ladakh</a> và các nước của <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Turk" class="mw-redirect" title="Người Turk">người Turk</a> ở <a href="/wiki/Trung_%C3%81" title="Trung Á">Trung Á</a>. Ảnh hưởng của <a href="/wiki/H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o" title="Hồi giáo">Hồi giáo</a> ở Tây Tạng cũng đến từ <a href="/wiki/Iran" title="Iran">Ba Tư</a>. Ở đây cũng có các cộng đồng Hồi giáo Trung Quốc (<i>gya kachee</i>) mà tổ tiên của họ là dân tộc <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_H%E1%BB%93i" title="Người Hồi">Hồi</a> <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">Trung Quốc</a>. Người ta cho rằng những người Hồi giáo di cư từ <a href="/wiki/Kashmir" title="Kashmir">Kashmir</a> và <a href="/wiki/Ladakh" title="Ladakh">Ladakh</a> đã đến Tây Tạng vào khoảng <a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_k%E1%BB%B7_12" title="Thế kỷ 12">thế kỷ 12</a>. Dần dần các cuộc hôn nhân và các mối quan hệ xã hội đã dẫn đến sự tăng dân số thành cộng đồng đáng kể xung quanh <a href="/wiki/Lhasa" title="Lhasa">Lhasa</a>. Hiện Hồi giáo ở đây có 4 Thánh đường với số tín đồ theo đạo khoảng 3000 người.<sup id="cite_ref-autogenerated1_64-1" class="reference"><a href="#cite_note-autogenerated1-64"><span class="cite-bracket">[</span>64<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_Ch%C3%BAa_gi%C3%A1o" title="Thiên Chúa giáo">Thiên Chúa giáo</a> có 1 <a href="/wiki/Nh%C3%A0_th%E1%BB%9D_Kit%C3%B4_gi%C3%A1o" class="mw-redirect" title="Nhà thờ Kitô giáo">nhà thờ Thiên Chúa giáo</a> với người theo đạo hơn 700 người.<sup id="cite_ref-autogenerated1_64-2" class="reference"><a href="#cite_note-autogenerated1-64"><span class="cite-bracket">[</span>64<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Wt002-mandala.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/vi/b/bb/Wt002-mandala.jpg" decoding="async" width="200" height="199" class="mw-file-element" data-file-width="200" data-file-height="199" /></a><figcaption>Mạn đà la - Một nghệ thuật đặc thù của Phật giáo Tây Tạng</figcaption></figure> <p>Tây Tạng có nhiều danh lam thắng cảnh và một số phong tục tập quán lạ. Điển hình trong các phong tục là làm Mạn Đà La, tức là các <a href="/wiki/%C4%90%C6%B0%E1%BB%9Dng_tr%C3%B2n" title="Đường tròn">vòng tròn</a> bằng <a href="/wiki/C%C3%A1t" title="Cát">cát</a> <a href="/w/index.php?title=Nhu%E1%BB%99m&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nhuộm (trang không tồn tại)">nhuộm</a> <a href="/wiki/M%C3%A0u_s%E1%BA%AFc" title="Màu sắc">màu</a> để làm ra đủ loại hình thù hay và đẹp. <a href="/wiki/Cung_%C4%91i%E1%BB%87n_Potala" title="Cung điện Potala">Cung điện Potala</a>, trước đây là nơi ở của các Đạt Lai Lạt Ma, là <a href="/wiki/Di_s%E1%BA%A3n_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi" title="Di sản thế giới">di sản thế giới</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Xem_thêm"><span id="Xem_th.C3.AAm"></span>Xem thêm</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&veaction=edit&section=18" title="Sửa đổi phần “Xem thêm”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=edit&section=18" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Xem thêm"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Ch%C3%ADnh_ph%E1%BB%A7_l%C6%B0u_vong_T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng" title="Chính phủ lưu vong Tây Tạng">Chính quyền Tây Tạng lưu vong</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Chú_thích"><span id="Ch.C3.BA_th.C3.ADch"></span>Chú thích</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&veaction=edit&section=19" title="Sửa đổi phần “Chú thích”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=edit&section=19" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Chú thích"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71728118">.mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist columns references-column-width" style="-moz-column-width: 30em; -webkit-column-width: 30em; column-width: 30em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><b><a href="#cite_ref-1">^</a></b> <span class="reference-text">Goldstein, Melvyn, C.,<i>Change, Conflict and Continuity among a Community of Nomadic Pastoralist: A Case Study from Western Tibet, 1950-1990</i>, 1994, <b>What is Tibet? – Fact and Fancy</b>, pp76-87</span> </li> <li id="cite_note-bbc-2"><b><a href="#cite_ref-bbc_2-0">^</a></b> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67233549">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output .citation q{quotes:"“""”""‘""’"}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/7299221.stm">“Q&A: China and Tibet”</a>. <i>BBC News</i>. ngày 19 tháng 6 năm 2008.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=BBC+News&rft.atitle=Q%26A%3A+China+and+Tibet&rft.date=2008-06-19&rft_id=http%3A%2F%2Fnews.bbc.co.uk%2F2%2Fhi%2Fasia-pacific%2F7299221.stm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2y+T%E1%BA%A1ng" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-lee-3"><b><a href="#cite_ref-lee_3-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFLee2011" class="citation web cs1"><a href="/w/index.php?title=Peter_Lee_(journalist)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Peter Lee (journalist) (trang không tồn tại)">Lee, Peter</a> (ngày 7 tháng 5 năm 2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://sites.google.com/site/tibetanpoliticalreview/articles/tibetsonlyhopelieswithin">“Tibet's only hope lies within”</a>. The Asia Times<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 10 tháng 5 năm 2011</span>. <q>Robin [alias of a young Tibetan in Qinghai] described the region as a cauldron of tension. Tibetans still were infuriated by numerous arrests in the wake of the 2008 protests. But local Tibetans had not organized themselves. 'They are very angry at the Chinese government and the Chinese people,' Robin said. 'But they have no idea what to do. There is no leader. When a leader appears and somebody helps out they will all join.' We... heard tale after tale of civil disobedience in outlying hamlets. In one village, Tibetans burned their Chinese flags and hoisted the banned Tibetan Snow Lion flag instead. Authorities... detained nine villagers... One nomad... said 'After I die... my sons and grandsons will remember. They will hate the government.'</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Tibet%27s+only+hope+lies+within&rft.pub=The+Asia+Times&rft.date=2011-05-07&rft.aulast=Lee&rft.aufirst=Peter&rft_id=http%3A%2F%2Fsites.google.com%2Fsite%2Ftibetanpoliticalreview%2Farticles%2Ftibetsonlyhopelieswithin&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2y+T%E1%BA%A1ng" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><b><a href="#cite_ref-4">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/country_profiles/4152353.stm">“Regions and territories: Tibet”</a>. <i>BBC News</i>. ngày 11 tháng 12 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=BBC+News&rft.atitle=Regions+and+territories%3A+Tibet&rft.date=2010-12-11&rft_id=http%3A%2F%2Fnews.bbc.co.uk%2F2%2Fhi%2Fasia-pacific%2Fcountry_profiles%2F4152353.stm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2y+T%E1%BA%A1ng" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><b><a href="#cite_ref-5">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.religionfacts.com/a-z-religion-index/bon.htm">“Bön”</a>. ReligionFacts<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 26 tháng 8 năm 2012</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=B%C3%B6n&rft.pub=ReligionFacts&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.religionfacts.com%2Fa-z-religion-index%2Fbon.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2y+T%E1%BA%A1ng" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><b><a href="#cite_ref-6">^</a></b> <span class="reference-text">Beckwith (1987), pg. 7</span> </li> <li id="cite_note-7"><b><a href="#cite_ref-7">^</a></b> <span class="reference-text">Étienne de la Vaissière, "The Triple System of Orography in Ptolemy's Xinjiang", <i>Exegisti Monumenta: Festschrif in Honour of Nicholas Sims-Williams</i>, eds. Werner Sundermann, Almut Hintze & François de Blois (Wiesbaden, Germany: Harrassowitz, 2009), 532.</span> </li> <li id="cite_note-Baxter-8"><b><a href="#cite_ref-Baxter_8-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFBaxter2001" class="citation web cs1">Baxter, William H. (ngày 30 tháng 3 năm 2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110606120336/http://www-personal.umich.edu/~wbaxter/etymdict.html">“An Etymological Dictionary of Common Chinese Characters”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www-personal.umich.edu/~wbaxter/etymdict.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 6 tháng 6 năm 2011<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 16 tháng 4 năm 2011</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=An+Etymological+Dictionary+of+Common+Chinese+Characters&rft.date=2001-03-30&rft.aulast=Baxter&rft.aufirst=William+H.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww-personal.umich.edu%2F~wbaxter%2Fetymdict.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2y+T%E1%BA%A1ng" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><b><a href="#cite_ref-9">^</a></b> <span class="reference-text">Kapstein 2006, pg. 19</span> </li> <li id="cite_note-10"><b><a href="#cite_ref-10">^</a></b> <span class="reference-text">Kapstein 2006, pg. 22</span> </li> <li id="cite_note-Zhao1-11"><b><a href="#cite_ref-Zhao1_11-0">^</a></b> <span class="reference-text">Zhao M, Kong QP, Wang HW, Peng MS, Xie XD, Wang WZ, Jiayang, Duan JG, Cai MC, Zhao SN, Cidanpingcuo, Tu YQ, Wu SF, Yao YG, Bandelt HJ, Zhang YP. (2009). Mitochondrial genome evidence reveals successful Late Paleolithic settlement on the Tibetan Plateau. Proc Natl Acad Sci U S A. 106: 21230–21235. <a href="/wiki/DOI" title="DOI">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1073%2Fpnas.0907844106">10.1073/pnas.0907844106</a> <a class="external mw-magiclink-pmid" rel="nofollow" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19955425?dopt=Abstract">PMID 19955425</a></span> </li> <li id="cite_note-Zhao-12"><b><a href="#cite_ref-Zhao_12-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFZhaoKongWangPeng2009" class="citation journal cs1">Zhao, M; Kong, QP; Wang, HW; Peng, MS; Xie, XD; Wang, WZ; Jiayang, Duan JG; Cai, MC; Zhao, SN; Cidanpingcuo, Tu YQ; Wu, SF; Yao, YG; Bandelt, HJ; Zhang, YP (2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2795552">“Mitochondrial genome evidence reveals successful Late Paleolithic settlement on the Tibetan Plateau”</a>. <i>Proc Natl Acad Sci U S A</i>. <b>106</b> (50): 21230–21235. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1073%2Fpnas.0907844106">10.1073/pnas.0907844106</a>. <a href="/wiki/M%C3%A3_s%E1%BB%91_ti%C3%AAu_chu%E1%BA%A9n_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_cho_xu%E1%BA%A5t_b%E1%BA%A3n_ph%E1%BA%A9m_nhi%E1%BB%81u_k%E1%BB%B3" class="mw-redirect" title="Mã số tiêu chuẩn quốc tế cho xuất bản phẩm nhiều kỳ">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0027-8424">0027-8424</a>. <a href="/wiki/PMC_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="PMC (định danh)">PMC</a> <span class="cs1-lock-free" title="Truy cập mở"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2795552">2795552</a></span>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19955425">19955425</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Proc+Natl+Acad+Sci+U+S+A&rft.atitle=Mitochondrial+genome+evidence+reveals+successful+Late+Paleolithic+settlement+on+the+Tibetan+Plateau&rft.volume=106&rft.issue=50&rft.pages=21230-21235&rft.date=2009&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2795552%23id-name%3DPMC&rft.issn=0027-8424&rft_id=info%3Apmid%2F19955425&rft_id=info%3Adoi%2F10.1073%2Fpnas.0907844106&rft.aulast=Zhao&rft.aufirst=M&rft.au=Kong%2C+QP&rft.au=Wang%2C+HW&rft.au=Peng%2C+MS&rft.au=Xie%2C+XD&rft.au=Wang%2C+WZ&rft.au=Jiayang%2C+Duan+JG&rft.au=Cai%2C+MC&rft.au=Zhao%2C+SN&rft.au=Cidanpingcuo%2C+Tu+YQ&rft.au=Wu%2C+SF&rft.au=Yao%2C+YG&rft.au=Bandelt%2C+HJ&rft.au=Zhang%2C+YP&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2795552&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2y+T%E1%BA%A1ng" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Norbu-13"><b><a href="#cite_ref-Norbu_13-0">^</a></b> <span class="reference-text">Norbu 1989, các trang 127–128</span> </li> <li id="cite_note-Hoffman-14"><b><a href="#cite_ref-Hoffman_14-0">^</a></b> <span class="reference-text">Helmut Hoffman in McKay 2003 vol. 1, các trang 45–68</span> </li> <li id="cite_note-Karmay-15"><b><a href="#cite_ref-Karmay_15-0">^</a></b> <span class="reference-text">Karmey 2001, p. 66ff</span> </li> <li id="cite_note-16"><b><a href="#cite_ref-16">^</a></b> <span class="reference-text">Haarh, Erik: <i>Extract from "The Yar Lun Dynasty"</i>, in: <i>The History of Tibet</i>, ed. Alex McKay, Vol. 1, London 2003, p. 147; Richardson, Hugh: <i>The Origin of the Tibetan Kingdom</i>, in: <i>The History of Tibet</i>, ed. Alex McKay, Vol. 1, London 2003, p. 159 (and list of kings p. 166-167).</span> </li> <li id="cite_note-17"><b><a href="#cite_ref-17">^</a></b> <span class="reference-text">Forbes, Andrew; Henley, David (2011). 'The First Tibetan Empire' in: <i>China's Ancient Tea Horse Road</i>. Chiang Mai: Cognoscenti Books. ASIN: B005DQV7Q2</span> </li> <li id="cite_note-18"><b><a href="#cite_ref-18">^</a></b> <span class="reference-text">Beckwith 1987, pg. 146</span> </li> <li id="cite_note-19"><b><a href="#cite_ref-19">^</a></b> <span class="reference-text">Marks, Thomas A. (1978). "Nanchao and Tibet in South-western China and Central Asia." <i>The Tibet Journal</i>. Vol. 3, No. 4. Winter 1978, các trang 13–16.</span> </li> <li id="cite_note-20"><b><a href="#cite_ref-20">^</a></b> <span class="reference-text">'A Corpus of Early Tibetan Inscriptions<i>. H. E. Richardson. Royal Asiatic Society (1985), các trang 106–43. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0947593004" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-947593-00-4</a>.</i></span> </li> <li id="cite_note-China's_Tibet_Policy-21">^ <a href="#cite_ref-China's_Tibet_Policy_21-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-China's_Tibet_Policy_21-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-China's_Tibet_Policy_21-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <span class="reference-text">Dawa Norbu. <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=kD8gTL6IIDYC&pg=PA139&dq=Xuanzheng+Yuan&hl=en&ei=wMA6Te6OLcGBlAf4kOCFBw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CC4Q6AEwAQ#v=onepage&q=Xuanzheng%20Yuan&f=false">China's Tibet Policy</a></i>, các trang 139. Psychology Press.</span> </li> <li id="cite_note-22"><b><a href="#cite_ref-22">^</a></b> <span class="reference-text">Wylie. p.104: 'To counterbalance the political power of the lama, Khubilai appointed civil administrators at the Sa-skya to supervise the mongol regency.'</span> </li> <li id="cite_note-Rossabi194-23"><b><a href="#cite_ref-Rossabi194_23-0">^</a></b> <span class="reference-text">Rossabi 1983, p. 194</span> </li> <li id="cite_note-24"><b><a href="#cite_ref-24">^</a></b> <span class="reference-text">Norbu, Dawa (2001) p. 57</span> </li> <li id="cite_note-25"><b><a href="#cite_ref-25">^</a></b> <span class="reference-text">Laird 2006, các trang 142–143</span> </li> <li id="cite_note-26"><b><a href="#cite_ref-26">^</a></b> <span class="reference-text">Lettera del P. Antonio de Andrade. Giov de Oliveira. Alano Dos Anjos al Provinciale di Goa, 29 Agosto, 1627; Maclagan, The Jesuits and The Great Mogul, các trang 347–348.</span> </li> <li id="cite_note-pacificrim.usfca.edu-27"><b><a href="#cite_ref-pacificrim.usfca.edu_27-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100626095547/http://www.pacificrim.usfca.edu/research/pacrimreport/pacrimreport36.html">“When Christianity and Lamaism Met: The Changing Fortunes of Early Western Missionaries in Tibet by Lin Hsiao-ting of Stanford University”</a>. Pacificrim.usfca.edu. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pacificrim.usfca.edu/research/pacrimreport/pacrimreport36.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 26 tháng 6 năm 2010<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 26 tháng 3 năm 2010</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=When+Christianity+and+Lamaism+Met%3A+The+Changing+Fortunes+of+Early+Western+Missionaries+in+Tibet+by+Lin+Hsiao-ting+of+Stanford+University&rft.pub=Pacificrim.usfca.edu&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.pacificrim.usfca.edu%2Fresearch%2Fpacrimreport%2Fpacrimreport36.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2y+T%E1%BA%A1ng" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-28"><b><a href="#cite_ref-28">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/country_profiles/6299565.stm">“BBC News Country Profiles Timeline: Tibet”</a>. ngày 5 tháng 11 năm 2009<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 5 tháng 3 năm 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=BBC+News+Country+Profiles+Timeline%3A+Tibet&rft.date=2009-11-05&rft_id=http%3A%2F%2Fnews.bbc.co.uk%2F2%2Fhi%2Fasia-pacific%2Fcountry_profiles%2F6299565.stm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2y+T%E1%BA%A1ng" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-29"><b><a href="#cite_ref-29">^</a></b> <span class="reference-text">Stein 1972, pg. 83</span> </li> <li id="cite_note-Wang_162-61-30"><b><a href="#cite_ref-Wang_162-61_30-0">^</a></b> <span class="reference-text">Wang Jiawei, "The Historical Status of China's Tibet", 2000, các trang 162–6.</span> </li> <li id="cite_note-31"><b><a href="#cite_ref-31">^</a></b> <span class="reference-text">Kychanov, E.I. and Melnichenko, B.I. Istoriya Tibeta s drevneishikh vremen do nashikh dnei [History of Tibet sine Ancient Times to Present]. Moscow: Russian Acad. Sci. Publ., p.89-92</span> </li> <li id="cite_note-32"><b><a href="#cite_ref-32">^</a></b> <span class="reference-text">Goldstein 1997, pg. 18</span> </li> <li id="cite_note-33"><b><a href="#cite_ref-33">^</a></b> <span class="reference-text">Goldstein 1997, pg. 19</span> </li> <li id="cite_note-34"><b><a href="#cite_ref-34">^</a></b> <span class="reference-text">Goldstein 1997, pg. 20</span> </li> <li id="cite_note-35"><b><a href="#cite_ref-35">^</a></b> <span class="reference-text">The Sino-Indian Border Disputes, by Alfred P. Rubin, The International and Comparative Law Quarterly, Vol. 9, No. 1. (Jan., 1960), các trang 96-125.</span> </li> <li id="cite_note-36"><b><a href="#cite_ref-36">^</a></b> <span class="reference-text">Goldstein 1989, pg. 44</span> </li> <li id="cite_note-37"><b><a href="#cite_ref-37">^</a></b> <span class="reference-text">Goldstein 1997, pg. 22</span> </li> <li id="cite_note-38"><b><a href="#cite_ref-38">^</a></b> <span class="reference-text">Brunnert, H. S. and Hagelstrom, V.V. _Present Day Political Organization of China_, Shanghai, 1912. p. 467.</span> </li> <li id="cite_note-39"><b><a href="#cite_ref-39">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFStas_Bekman:_stas_(at)_stason.org" class="citation web cs1">Stas Bekman: stas (at) stason.org. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://stason.org/TULARC/travel/tibet/B6-What-was-Tibet-s-status-during-China-s-Qing-dynasty-164.html">“B6) What was Tibet's status during China's Qing dynasty (1644-1912)?”</a>. Stason.org<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 26 tháng 8 năm 2012</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=B6%29+What+was+Tibet%27s+status+during+China%27s+Qing+dynasty+%281644-1912%29%3F&rft.pub=Stason.org&rft.au=Stas+Bekman%3A+stas+%28at%29+stason.org&rft_id=http%3A%2F%2Fstason.org%2FTULARC%2Ftravel%2Ftibet%2FB6-What-was-Tibet-s-status-during-China-s-Qing-dynasty-164.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2y+T%E1%BA%A1ng" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-40"><b><a href="#cite_ref-40">^</a></b> <span class="reference-text">The Cambridge History of China, vol10, pg407</span> </li> <li id="cite_note-41"><b><a href="#cite_ref-41">^</a></b> <span class="reference-text">Teltscher 2006, pg. 57</span> </li> <li id="cite_note-smith154-6-42"><b><a href="#cite_ref-smith154-6_42-0">^</a></b> <span class="reference-text">Smith 1996, các trang 154–6</span> </li> <li id="cite_note-43"><b><a href="#cite_ref-43">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.xinhuanet.com/english/2008-04/06/content_7929882.htm">Interview: British invasions probed as root cause of Tibetan separatism_English_Xinhua</a>. News.xinhuanet.com (2008-04-06). Truy cập 2013-07-18.</span> </li> <li id="cite_note-44"><b><a href="#cite_ref-44">^</a></b> <span class="reference-text">Mayhew, Bradley and Michael Kohn. (2005). <i>Tibet</i>, p. 32. Lonely Planet Publications. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/1740595238" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 1-74059-523-8</a>.</span> </li> <li id="cite_note-shakya5-45"><b><a href="#cite_ref-shakya5_45-0">^</a></b> <span class="reference-text">Shakya 1999, pg. 5</span> </li> <li id="cite_note-46"><b><a href="#cite_ref-46">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ltwa.net/library/index.php?option=com_multicategories&view=article&id=170&catid=30:news&Itemid=12">Kuzmin, S.L. Hidden Tibet: History of Independence and Occupation. Dharamsala, LTWA, 2011, p. 85-86, 494 -</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121030061528/http://www.ltwa.net/library/index.php?option=com_multicategories&view=article&id=170&catid=30%3Anews&Itemid=12">Lưu trữ</a> 2012-10-30 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9789380359472" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-93-80359-47-2</a></span> </li> <li id="cite_note-Wang_162-6-47"><b><a href="#cite_ref-Wang_162-6_47-0">^</a></b> <span class="reference-text">Wang Jiawei, "The Historical Status of China's Tibet", 2000, p. 150.</span> </li> <li id="cite_note-48"><b><a href="#cite_ref-48">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFNeville_Maxwell2011" class="citation web cs1">Neville Maxwell (ngày 12 tháng 2 năm 2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mainstreamweekly.net/article2582.html">“The Pre-history of the Sino-Indian Border Dispute: A Note”</a>. Mainstream Weekly.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Pre-history+of+the+Sino-Indian+Border+Dispute%3A+A+Note&rft.pub=Mainstream+Weekly&rft.date=2011-02-12&rft.au=Neville+Maxwell&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.mainstreamweekly.net%2Farticle2582.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2y+T%E1%BA%A1ng" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Calvin-49">^ <a href="#cite_ref-Calvin_49-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Calvin_49-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFCalvin,_James_Barnard1984" class="citation web cs1">Calvin, James Barnard (tháng 4 năm 1984). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.globalsecurity.org/military/library/report/1984/CJB.htm">“The China-India Border War”</a>. Marine Corps Command and Staff College.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+China-India+Border+War&rft.pub=Marine+Corps+Command+and+Staff+College&rft.date=1984-04&rft.au=Calvin%2C+James+Barnard&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.globalsecurity.org%2Fmilitary%2Flibrary%2Freport%2F1984%2FCJB.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2y+T%E1%BA%A1ng" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-50"><b><a href="#cite_ref-50">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFIsabel_Hilton2001" class="citation book cs1">Isabel Hilton (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=WIJFuD-cH_IC&dq=ma+bufang+taiwan&q=dalai+lama+kuomintang+brief+civil+war#v=snippet&q=dalai%20lama%20kuomintang%20brief%20civil%20war&f=false"><i>The Search for the Panchen Lama</i></a>. W. W. Norton & Company. tr. 112. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-393-32167-3" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-393-32167-3"><bdi>0-393-32167-3</bdi></a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 28 tháng 6 năm 2010</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Search+for+the+Panchen+Lama&rft.pages=112&rft.pub=W.+W.+Norton+%26+Company&rft.date=2001&rft.isbn=0-393-32167-3&rft.au=Isabel+Hilton&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DWIJFuD-cH_IC%26dq%3Dma%2Bbufang%2Btaiwan%26q%3Ddalai%2Blama%2Bkuomintang%2Bbrief%2Bcivil%2Bwar%23v%3Dsnippet%26q%3Ddalai%2520lama%2520kuomintang%2520brief%2520civil%2520war%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2y+T%E1%BA%A1ng" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-51"><b><a href="#cite_ref-51">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tibet.net/en/print.php?id=183">"The 17-Point Agreement" The full story as revealed by the Tibetans and Chinese who were involved</a> The Official Website of the Central Tibetan Administration.</span> </li> <li id="cite_note-52"><b><a href="#cite_ref-52">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Tenzin_Gyatso" title="Tenzin Gyatso">Dalai Lama</a>, <i><a href="/w/index.php?title=Freedom_in_Exile&action=edit&redlink=1" class="new" title="Freedom in Exile (trang không tồn tại)">Freedom in Exile</a></i> Harper San Francisco, 1991</span> </li> <li id="cite_note-53"><b><a href="#cite_ref-53">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFRossabi2005" class="citation book cs1">Rossabi, Morris (2005). “An Overview of Sino-Tibetan Relations”. <i>Governing China's Multiethnic Frontiers</i>. University of Washington Press. tr. 197.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=An+Overview+of+Sino-Tibetan+Relations&rft.btitle=Governing+China%27s+Multiethnic+Frontiers&rft.pages=197&rft.pub=University+of+Washington+Press&rft.date=2005&rft.aulast=Rossabi&rft.aufirst=Morris&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2y+T%E1%BA%A1ng" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-54"><b><a href="#cite_ref-54">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.unhcr.org/refworld/country,MRGI,CHN,49749d3dc,0.html">“World Directory of Minorities and Indigenous Peoples – China: Tibetans”</a>. UNHCR. tháng 7 năm 2008<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 27 tháng 4 năm 2011</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=World+Directory+of+Minorities+and+Indigenous+Peoples+%E2%80%93+China%3A+Tibetans&rft.pub=UNHCR&rft.date=2008-07&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.unhcr.org%2Frefworld%2Fcountry%2CMRGI%2CCHN%2C49749d3dc%2C0.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2y+T%E1%BA%A1ng" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Kevin-55">^ <a href="#cite_ref-Kevin_55-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Kevin_55-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFBoyleSheen2003" class="citation journal cs1">Boyle, Kevin; Sheen, Juliet (2003). “Freedom of religion and belief: a world report”. Routledge. <a href="/wiki/M%C3%A3_s%E1%BB%91_ti%C3%AAu_chu%E1%BA%A9n_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_cho_xu%E1%BA%A5t_b%E1%BA%A3n_ph%E1%BA%A9m_nhi%E1%BB%81u_k%E1%BB%B3" class="mw-redirect" title="Mã số tiêu chuẩn quốc tế cho xuất bản phẩm nhiều kỳ">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0415159776">0415159776</a> <span class="cs1-visible-error error citation-comment">Kiểm tra giá trị <code class="cs1-code">|issn=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#bad_issn" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>)</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Freedom+of+religion+and+belief%3A+a+world+report&rft.date=2003&rft.aulast=Boyle&rft.aufirst=Kevin&rft.au=Sheen%2C+Juliet&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2y+T%E1%BA%A1ng" class="Z3988"></span> <span class="cs1-hidden-error error citation-comment">Chú thích journal cần <code class="cs1-code">|journal=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#missing_periodical" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-xiz-56"><b><a href="#cite_ref-xiz_56-0">^</a></b> <span class="reference-text">Peng Xizhe (彭希哲), "Demographic Consequences of the Great Leap Forward in China's Provinces," <i>Population and Development Review</i> 13, no. 4 (1987), 639–70.</span> </li> <li id="cite_note-Kurtenbach-1998-57"><b><a href="#cite_ref-Kurtenbach-1998_57-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFKurtenbach1998" class="citation web cs1">Kurtenbach, Elaine (ngày 11 tháng 2 năm 1998). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20010721174109/http://www.christusrex.org/www2/fcf/tibetans21198.html">“1962 report by Tibetan leader tells of mass beatings, starvation”</a>. Associated Press. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.christusrex.org/www2/fcf/tibetans21198.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 21 tháng 7 năm 2001<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 18 tháng 4 năm 2016</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=1962+report+by+Tibetan+leader+tells+of+mass+beatings%2C+starvation&rft.pub=Associated+Press&rft.date=1998-02-11&rft.aulast=Kurtenbach&rft.aufirst=Elaine&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.christusrex.org%2Fwww2%2Ffcf%2Ftibetans21198.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2y+T%E1%BA%A1ng" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Panchen-58"><b><a href="#cite_ref-Panchen_58-0">^</a></b> <span class="reference-text">"<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.subliminal.org/tibet/testimony/1962-panchen.html">Secret Report by the Panchen Lama Criticises China</a>"</span> </li> <li id="cite_note-subliminal.org-59">^ <a href="#cite_ref-subliminal.org_59-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-subliminal.org_59-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.subliminal.org/tibet/testimony/1962-panchen.html">“Samsara: 1962 Panchen Lama Report”</a>. <i>subliminal.org</i><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 26 tháng 9 năm 2015</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=subliminal.org&rft.atitle=Samsara%3A+1962+Panchen+Lama+Report&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.subliminal.org%2Ftibet%2Ftestimony%2F1962-panchen.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2y+T%E1%BA%A1ng" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-tibetjustice.org-60"><b><a href="#cite_ref-tibetjustice.org_60-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tibetjustice.org/materials/govngo/govngo2.html">“Tibet Justice Center - Legal Materials on Tibet - Governmental and NGOs - ICJ Report on Tibet and China (excerpt) (1960) [p.346]”</a>. <i>tibetjustice.org</i><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 26 tháng 9 năm 2015</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=tibetjustice.org&rft.atitle=Tibet+Justice+Center+-+Legal+Materials+on+Tibet+-+Governmental+and+NGOs+-+ICJ+Report+on+Tibet+and+China+%28excerpt%29+%281960%29+%5Bp.346%5D&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.tibetjustice.org%2Fmaterials%2Fgovngo%2Fgovngo2.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2y+T%E1%BA%A1ng" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Bank-61">^ <a href="#cite_ref-Bank_61-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Bank_61-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFBankLeyden1990" class="citation journal cs1">Bank, David; Leyden, Peter (1990). “As Tibet Goes...”. <b>15</b> (1). <a href="/w/index.php?title=Mother_Jones_(t%E1%BA%A1p_ch%C3%AD)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mother Jones (tạp chí) (trang không tồn tại)">Mother Jones</a>. <a href="/wiki/M%C3%A3_s%E1%BB%91_ti%C3%AAu_chu%E1%BA%A9n_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_cho_xu%E1%BA%A5t_b%E1%BA%A3n_ph%E1%BA%A9m_nhi%E1%BB%81u_k%E1%BB%B3" class="mw-redirect" title="Mã số tiêu chuẩn quốc tế cho xuất bản phẩm nhiều kỳ">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0362-8841">0362-8841</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=As+Tibet+Goes...&rft.volume=15&rft.issue=1&rft.date=1990&rft.issn=0362-8841&rft.aulast=Bank&rft.aufirst=David&rft.au=Leyden%2C+Peter&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2y+T%E1%BA%A1ng" class="Z3988"></span> <span class="cs1-hidden-error error citation-comment">Chú thích journal cần <code class="cs1-code">|journal=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#missing_periodical" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-IRFR2012-62"><b><a href="#cite_ref-IRFR2012_62-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.state.gov/documents/organization/208434.pdf">Internazional Religious Freedom Report 2012</a> by the US government. p. 20: «<i>Most ethnic Tibetans practice Tibetan Buddhism, although a sizeable minority practices Bon, an indigenous religion, and very small minorities practice Islam, Catholicism, or Protestantism. Some scholars estimate that there are as many as 400,000 Bon followers across the Tibetan Plateau. Scholars also estimate that there are up to 5,000 ethnic Tibetan Muslims and 700 ethnic Tibetan Catholics in the TAR.</i>»</span> </li> <li id="cite_note-2010-Islam-63"><b><a href="#cite_ref-2010-Islam_63-0">^</a></b> <span class="reference-text">Min Junqing. <i>The Present Situation and Characteristics of Contemporary Islam in China</i>. JISMOR, 8. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doors.doshisha.ac.jp/duar/repository/ir/18185/r002000080004.pdf">2010 Islam by province, page 29</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170427140204/https://doors.doshisha.ac.jp/duar/repository/ir/18185/r002000080004.pdf">Lưu trữ</a> 2017-04-27 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. Data from: Yang Zongde, <i>Study on Current Muslim Population in China</i>, Jinan Muslim, 2, 2010.</span> </li> <li id="cite_note-autogenerated1-64">^ <a href="#cite_ref-autogenerated1_64-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-autogenerated1_64-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-autogenerated1_64-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110703092151/http://vietnamese.cri.cn/chinaabc/chapter11/chapter111102.htm">“China ABC-Tập tục tôn giáo của quần chúng Tây Tạng”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://vietnamese.cri.cn/chinaabc/chapter11/chapter111102.htm">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 3 tháng 7 năm 2011<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2011</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=China+ABC-T%E1%BA%ADp+t%E1%BB%A5c+t%C3%B4n+gi%C3%A1o+c%E1%BB%A7a+qu%E1%BA%A7n+ch%C3%BAng+T%C3%A2y+T%E1%BA%A1ng&rft_id=http%3A%2F%2Fvietnamese.cri.cn%2Fchinaabc%2Fchapter11%2Fchapter111102.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2y+T%E1%BA%A1ng" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Liên_kết_ngoài"><span id="Li.C3.AAn_k.E1.BA.BFt_ngo.C3.A0i"></span>Liên kết ngoài</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&veaction=edit&section=20" title="Sửa đổi phần “Liên kết ngoài”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=edit&section=20" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Liên kết ngoài"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71936381"><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70981351"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về <i><b><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Tibet?uselang=vi">Tây Tạng</a></b></i>.</div></div> </div> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70958518">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71573313">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .navbox{display:none!important}}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="23x15px&#124;border_&#124;alt=Trung_Quốc&#124;link=Trung_Quốc_Phân_cấp_hành_chính_cấp_tỉnh_của_Cộng_hòa_Nhân_dân_Trung_Hoa" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-xem"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:%C4%90%C6%A1n_v%E1%BB%8B_h%C3%A0nh_ch%C3%ADnh_c%E1%BA%A5p_t%E1%BB%89nh_CHNDTH" class="mw-redirect" title="Bản mẫu:Đơn vị hành chính cấp tỉnh CHNDTH"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-thảo luận"><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:%C4%90%C6%A1n_v%E1%BB%8B_h%C3%A0nh_ch%C3%ADnh_c%E1%BA%A5p_t%E1%BB%89nh_CHNDTH&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thảo luận Bản mẫu:Đơn vị hành chính cấp tỉnh CHNDTH (trang không tồn tại)"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-sửa"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:%C4%90%C6%A1n_v%E1%BB%8B_h%C3%A0nh_ch%C3%ADnh_c%E1%BA%A5p_t%E1%BB%89nh_CHNDTH&action=edit"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="23x15px&#124;border_&#124;alt=Trung_Quốc&#124;link=Trung_Quốc_Phân_cấp_hành_chính_cấp_tỉnh_của_Cộng_hòa_Nhân_dân_Trung_Hoa" style="font-size:114%;margin:0 4em"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc"><img alt="Trung Quốc" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/23px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="23" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/35px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/45px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Ph%C3%A2n_c%E1%BA%A5p_h%C3%A0nh_ch%C3%ADnh_C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_Nh%C3%A2n_d%C3%A2n_Trung_Hoa#Cấp_tỉnh" class="mw-redirect" title="Phân cấp hành chính Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa">Phân cấp hành chính cấp tỉnh</a> của <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/T%E1%BB%89nh_(Trung_Qu%E1%BB%91c)" title="Tỉnh (Trung Quốc)">Tỉnh</a> (22)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/An_Huy" title="An Huy">An Huy</a></li> <li><a href="/wiki/Cam_T%C3%BAc" title="Cam Túc">Cam Túc</a></li> <li><a href="/wiki/C%C3%A1t_L%C3%A2m" title="Cát Lâm">Cát Lâm</a></li> <li><a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFt_Giang" title="Chiết Giang">Chiết Giang</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%A0_B%E1%BA%AFc" title="Hà Bắc">Hà Bắc</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%A0_Nam_(Trung_Qu%E1%BB%91c)" title="Hà Nam (Trung Quốc)">Hà Nam</a></li> <li><a href="/wiki/H%E1%BA%A3i_Nam" title="Hải Nam">Hải Nam</a></li> <li><a href="/wiki/H%E1%BA%AFc_Long_Giang" title="Hắc Long Giang">Hắc Long Giang</a></li> <li><a href="/wiki/H%E1%BB%93_B%E1%BA%AFc" title="Hồ Bắc">Hồ Bắc</a></li> <li><a href="/wiki/H%E1%BB%93_Nam" title="Hồ Nam">Hồ Nam</a></li> <li><a href="/wiki/Giang_T%C3%A2y" title="Giang Tây">Giang Tây</a></li> <li><a href="/wiki/Giang_T%C3%B4" title="Giang Tô">Giang Tô</a></li> <li><a href="/wiki/Li%C3%AAu_Ninh" title="Liêu Ninh">Liêu Ninh</a></li> <li><a href="/wiki/Ph%C3%BAc_Ki%E1%BA%BFn" title="Phúc Kiến">Phúc Kiến</a></li> <li><a href="/wiki/Qu%E1%BA%A3ng_%C4%90%C3%B4ng" title="Quảng Đông">Quảng Đông</a></li> <li><a href="/wiki/Qu%C3%BD_Ch%C3%A2u" title="Quý Châu">Quý Châu</a></li> <li><a href="/wiki/S%C6%A1n_%C4%90%C3%B4ng" title="Sơn Đông">Sơn Đông</a></li> <li><a href="/wiki/S%C6%A1n_T%C3%A2y" title="Sơn Tây">Sơn Tây</a></li> <li><a href="/wiki/Thanh_H%E1%BA%A3i" title="Thanh Hải">Thanh Hải</a></li> <li><a href="/wiki/Thi%E1%BB%83m_T%C3%A2y" title="Thiểm Tây">Thiểm Tây</a></li> <li><a href="/wiki/T%E1%BB%A9_Xuy%C3%AAn" title="Tứ Xuyên">Tứ Xuyên</a></li> <li><a href="/wiki/V%C3%A2n_Nam" title="Vân Nam">Vân Nam</a></li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="5" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:B%E1%BA%A3n_%C4%91%E1%BB%93_h%C3%A0nh_ch%C3%ADnh_Trung_Qu%E1%BB%91c.png" class="mw-file-description" title="Bản đồ hành chính Trung Quốc"><img alt="Bản đồ hành chính Trung Quốc" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/B%E1%BA%A3n_%C4%91%E1%BB%93_h%C3%A0nh_ch%C3%ADnh_Trung_Qu%E1%BB%91c.png/180px-B%E1%BA%A3n_%C4%91%E1%BB%93_h%C3%A0nh_ch%C3%ADnh_Trung_Qu%E1%BB%91c.png" decoding="async" width="180" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/B%E1%BA%A3n_%C4%91%E1%BB%93_h%C3%A0nh_ch%C3%ADnh_Trung_Qu%E1%BB%91c.png/270px-B%E1%BA%A3n_%C4%91%E1%BB%93_h%C3%A0nh_ch%C3%ADnh_Trung_Qu%E1%BB%91c.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/B%E1%BA%A3n_%C4%91%E1%BB%93_h%C3%A0nh_ch%C3%ADnh_Trung_Qu%E1%BB%91c.png/360px-B%E1%BA%A3n_%C4%91%E1%BB%93_h%C3%A0nh_ch%C3%ADnh_Trung_Qu%E1%BB%91c.png 2x" data-file-width="736" data-file-height="600" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Khu_t%E1%BB%B1_tr%E1%BB%8B_(Trung_Qu%E1%BB%91c)" title="Khu tự trị (Trung Quốc)">Khu tự trị</a> (5)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Ninh_H%E1%BA%A1" title="Ninh Hạ">Ninh Hạ</a></li> <li><a href="/wiki/N%E1%BB%99i_M%C3%B4ng" title="Nội Mông">Nội Mông</a></li> <li><a href="/wiki/Qu%E1%BA%A3ng_T%C3%A2y" title="Quảng Tây">Quảng Tây</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%A2n_C%C6%B0%C6%A1ng" title="Tân Cương">Tân Cương</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng_(khu_t%E1%BB%B1_tr%E1%BB%8B)" title="Tây Tạng (khu tự trị)">Tây Tạng</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91_tr%E1%BB%B1c_thu%E1%BB%99c_trung_%C6%B0%C6%A1ng_(Trung_Qu%E1%BB%91c)" title="Thành phố trực thuộc trung ương (Trung Quốc)">Trực hạt thị</a> (4)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/B%E1%BA%AFc_Kinh" title="Bắc Kinh">Bắc Kinh</a></li> <li><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_T%C3%A2n" title="Thiên Tân">Thiên Tân</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C6%B0%E1%BB%A3ng_H%E1%BA%A3i" title="Thượng Hải">Thượng Hải</a></li> <li><a href="/wiki/Tr%C3%B9ng_Kh%C3%A1nh" title="Trùng Khánh">Trùng Khánh</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_khu_h%C3%A0nh_ch%C3%ADnh_(Trung_Qu%E1%BB%91c)" title="Đặc khu hành chính (Trung Quốc)">Đặc khu hành chính</a> (2)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Flag_of_Hong_Kong.svg/23px-Flag_of_Hong_Kong.svg.png" decoding="async" width="23" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Flag_of_Hong_Kong.svg/35px-Flag_of_Hong_Kong.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Flag_of_Hong_Kong.svg/45px-Flag_of_Hong_Kong.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/H%E1%BB%93ng_K%C3%B4ng" title="Hồng Kông">Hồng Kông</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Flag_of_Macau.svg/23px-Flag_of_Macau.svg.png" decoding="async" width="23" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Flag_of_Macau.svg/35px-Flag_of_Macau.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Flag_of_Macau.svg/45px-Flag_of_Macau.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Ma_Cao" title="Ma Cao">Ma Cao</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Tỉnh tranh chấp (1)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%C4%90%C3%A0i_Loan_(t%E1%BB%89nh_c%E1%BB%A7a_Trung_Qu%E1%BB%91c)" class="mw-redirect" title="Đài Loan (tỉnh của Trung Quốc)">Đài Loan</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3" style="font-size:80%;"><div><i>Xem thêm <a href="/wiki/V%E1%BB%8B_th%E1%BA%BF_ch%C3%ADnh_tr%E1%BB%8B_%C4%90%C3%A0i_Loan" title="Vị thế chính trị Đài Loan">Vị thế chính trị Đài Loan</a></i></div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Lấy từ “<a dir="ltr" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tây_Tạng&oldid=71576628">https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tây_Tạng&oldid=71576628</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i" title="Đặc biệt:Thể loại">Thể loại</a>: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng" title="Thể loại:Tây Tạng">Tây Tạng</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trung_%C3%81" title="Thể loại:Trung Á">Trung Á</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:%C4%90%C3%B4ng_%C3%81" title="Thể loại:Đông Á">Đông Á</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:V%C3%B9ng_v%C4%83n_h%C3%B3a" title="Thể loại:Vùng văn hóa">Vùng văn hóa</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:C%E1%BB%B1u_qu%E1%BB%91c_gia_%C4%90%C3%B4ng_%C3%81" title="Thể loại:Cựu quốc gia Đông Á">Cựu quốc gia Đông Á</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:V%C3%B9ng_l%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" title="Thể loại:Vùng lịch sử">Vùng lịch sử</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Khu_v%E1%BB%B1c_%C4%91%E1%BB%8Ba_l%C3%BD_c%E1%BB%A7a_Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Thể loại:Khu vực địa lý của Trung Quốc">Khu vực địa lý của Trung Quốc</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Mi%E1%BB%81n_T%C3%A2y_Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Thể loại:Miền Tây Trung Quốc">Miền Tây Trung Quốc</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Thể loại ẩn: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_webarchive_d%C3%B9ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_wayback" title="Thể loại:Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback">Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_CS1:_thi%E1%BA%BFu_t%E1%BA%A1p_ch%C3%AD" title="Thể loại:Lỗi CS1: thiếu tạp chí">Lỗi CS1: thiếu tạp chí</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_CS1:_ISSN" title="Thể loại:Lỗi CS1: ISSN">Lỗi CS1: ISSN</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_t%E1%BB%B1_%C4%91%E1%BB%99ng_PMID" title="Thể loại:Trang sử dụng liên kết tự động PMID">Trang sử dụng liên kết tự động PMID</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_t%E1%BB%B1_%C4%91%E1%BB%99ng_ISBN" title="Thể loại:Trang sử dụng liên kết tự động ISBN">Trang sử dụng liên kết tự động ISBN</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Thi%E1%BA%BFu_trang_%C4%91%E1%BB%95i_h%C6%B0%E1%BB%9Bng" title="Thể loại:Thiếu trang đổi hướng">Thiếu trang đổi hướng</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_c%C3%B3_v%C4%83n_b%E1%BA%A3n_ti%E1%BA%BFng_Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Thể loại:Bài viết có văn bản tiếng Trung Quốc">Bài viết có văn bản tiếng Trung Quốc</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_c%C3%B3_v%C4%83n_b%E1%BA%A3n_ti%E1%BA%BFng_M%C3%B4ng_C%E1%BB%95" title="Thể loại:Bài viết có văn bản tiếng Mông Cổ">Bài viết có văn bản tiếng Mông Cổ</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_c%C3%B3_ch%E1%BB%AF_H%C3%A1n_gi%E1%BA%A3n_th%E1%BB%83" title="Thể loại:Bài viết có chữ Hán giản thể">Bài viết có chữ Hán giản thể</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_c%C3%B3_ch%E1%BB%AF_H%C3%A1n_ph%E1%BB%93n_th%E1%BB%83" title="Thể loại:Bài viết có chữ Hán phồn thể">Bài viết có chữ Hán phồn thể</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Trang này được sửa đổi lần cuối vào ngày 3 tháng 8 năm 2024, 08:35.</li> <li id="footer-info-copyright">Văn bản được phát hành theo <a href="/wiki/Wikipedia:Nguy%C3%AAn_v%C4%83n_Gi%E1%BA%A5y_ph%C3%A9p_Creative_Commons_Ghi_c%C3%B4ng%E2%80%93Chia_s%E1%BA%BB_t%C6%B0%C6%A1ng_t%E1%BB%B1_phi%C3%AAn_b%E1%BA%A3n_4.0_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Wikipedia:Nguyên văn Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự phiên bản 4.0 Quốc tế">Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự</a>; có thể áp dụng điều khoản bổ sung. Với việc sử dụng trang web này, bạn chấp nhận <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/vi">Điều khoản Sử dụng</a> và <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/vi">Quy định quyền riêng tư</a>. Wikipedia® là thương hiệu đã đăng ký của <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, một tổ chức phi lợi nhuận.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Quy định quyền riêng tư</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u">Giới thiệu Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Ph%E1%BB%A7_nh%E1%BA%ADn_chung">Lời phủ nhận</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Bộ Quy tắc Ứng xử Chung</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Lập trình viên</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/vi.wikipedia.org">Thống kê</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Tuyên bố về cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//vi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Phiên bản di động</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-8745688f8-dwghf","wgBackendResponseTime":147,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.978","walltime":"1.245","ppvisitednodes":{"value":6137,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":143703,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":7149,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":26,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":97608,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1032.286 1 -total"," 64.67% 667.626 7 Bản_mẫu:Hộp_thông_tin"," 34.04% 351.393 1 Bản_mẫu:Infobox_Chinese"," 24.13% 249.109 1 Bản_mẫu:Tham_khảo"," 22.39% 231.121 1 Bản_mẫu:Hộp_thông_tin_tên_tiếng_Trung/Chinese"," 15.30% 157.968 2 Bản_mẫu:Lang"," 10.15% 104.795 1 Bản_mẫu:Đơn_vị_hành_chính_cấp_tỉnh_Trung_Quốc"," 9.93% 102.468 3 Bản_mẫu:Chú_thích_báo"," 9.87% 101.856 1 Bản_mẫu:Hộp_điều_hướng"," 5.52% 56.992 12 Bản_mẫu:Chú_thích_web"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.507","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":18393725,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-78fc6dc798-sgrfw","timestamp":"20241121073222","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"T\u00e2y T\u1ea1ng","url":"https:\/\/vi.wikipedia.org\/wiki\/T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q17252","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q17252","author":{"@type":"Organization","name":"Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00f3ng g\u00f3p v\u00e0o c\u00e1c d\u1ef1 \u00e1n Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Qu\u1ef9 Wikimedia","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-07-14T01:30:35Z","dateModified":"2024-08-03T08:35:46Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/6\/6b\/Tibet-claims.jpg"}</script> </body> </html>