CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Obozy niemieckie (1933–1945) – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"4e21bfd1-6d53-41e2-80b6-64e3d6a1e649","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Obozy_niemieckie_(1933–1945)","wgTitle":"Obozy niemieckie (1933–1945)","wgCurRevisionId":75301044,"wgRevisionId":75301044,"wgArticleId":134143,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Niemieckie nazistowskie obozy (1933–1945)"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Obozy_niemieckie_(1933–1945)","wgRelevantArticleId":134143,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true, "wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":75301044,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q328468","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={ "ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc", "skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/WW2-Holocaust-Europe-2007Borders_DE.png/1200px-WW2-Holocaust-Europe-2007Borders_DE.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="998"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/WW2-Holocaust-Europe-2007Borders_DE.png/800px-WW2-Holocaust-Europe-2007Borders_DE.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="666"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/WW2-Holocaust-Europe-2007Borders_DE.png/640px-WW2-Holocaust-Europe-2007Borders_DE.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="533"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Obozy niemieckie (1933–1945) – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Obozy_niemieckie_1933–1945 rootpage-Obozy_niemieckie_1933–1945 skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Obozy+niemieckie+%281933%E2%80%931945%29" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Obozy+niemieckie+%281933%E2%80%931945%29" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Obozy+niemieckie+%281933%E2%80%931945%29" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Obozy+niemieckie+%281933%E2%80%931945%29" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Obozy_koncentracyjne_w_Cesarstwie_Niemieckim_i_Republice_Weimarskiej" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Obozy_koncentracyjne_w_Cesarstwie_Niemieckim_i_Republice_Weimarskiej"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Obozy koncentracyjne w Cesarstwie Niemieckim i Republice Weimarskiej</span> </div> </a> <ul id="toc-Obozy_koncentracyjne_w_Cesarstwie_Niemieckim_i_Republice_Weimarskiej-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Powstanie_i_rozwój_obozów_w_III_Rzeszy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Powstanie_i_rozwój_obozów_w_III_Rzeszy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Powstanie i rozwój obozów w III Rzeszy</span> </div> </a> <ul id="toc-Powstanie_i_rozwój_obozów_w_III_Rzeszy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Rodzaje_obozów" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Rodzaje_obozów"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Rodzaje obozów</span> </div> </a> <ul id="toc-Rodzaje_obozów-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Struktura_obozów" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Struktura_obozów"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Struktura obozów</span> </div> </a> <ul id="toc-Struktura_obozów-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lista_obozów_i_ośrodków_zagłady" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Lista_obozów_i_ośrodków_zagłady"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Lista obozów i ośrodków zagłady</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Lista_obozów_i_ośrodków_zagłady-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Lista obozów i ośrodków zagłady</span> </button> <ul id="toc-Lista_obozów_i_ośrodków_zagłady-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Lista_alfabetyczna_ważniejszych_obozów" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lista_alfabetyczna_ważniejszych_obozów"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Lista alfabetyczna ważniejszych obozów</span> </div> </a> <ul id="toc-Lista_alfabetyczna_ważniejszych_obozów-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Główne_obozy_i_ośrodki_zagłady" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Główne_obozy_i_ośrodki_zagłady"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Główne obozy i ośrodki zagłady</span> </div> </a> <ul id="toc-Główne_obozy_i_ośrodki_zagłady-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-według_granic_przedwojennych" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#według_granic_przedwojennych"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1</span> <span>według granic przedwojennych</span> </div> </a> <ul id="toc-według_granic_przedwojennych-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-według_granic_z_czasu_wojny" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#według_granic_z_czasu_wojny"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.2</span> <span>według granic z czasu wojny</span> </div> </a> <ul id="toc-według_granic_z_czasu_wojny-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-według_dzisiejszych_granic" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#według_dzisiejszych_granic"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.3</span> <span>według dzisiejszych granic</span> </div> </a> <ul id="toc-według_dzisiejszych_granic-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Lista_obozów,_podobozów_i_ważniejszych_komand_zewnętrznych" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lista_obozów,_podobozów_i_ważniejszych_komand_zewnętrznych"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Lista obozów, podobozów i ważniejszych komand zewnętrznych</span> </div> </a> <ul id="toc-Lista_obozów,_podobozów_i_ważniejszych_komand_zewnętrznych-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Podstawowa_chronologia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Podstawowa_chronologia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Podstawowa chronologia</span> </div> </a> <ul id="toc-Podstawowa_chronologia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Zobacz też</span> </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Linki zewnętrzne</span> </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Obozy niemieckie (1933–1945)</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 57 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-57" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">57 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Konzentrationslager" title="Konzentrationslager – szwajcarski niemiecki" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Konzentrationslager" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="szwajcarski niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B3%D9%83%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A7%D8%B2%D9%8A%D8%A9" title="معسكرات الاعتقال النازية – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="معسكرات الاعتقال النازية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%80_%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A7%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%A8_%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A7%B0" title="নাজী নিৰ্যাতন শিবিৰ – asamski" lang="as" hreflang="as" data-title="নাজী নিৰ্যাতন শিবিৰ" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="asamski" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Nasist_h%C9%99bs_d%C3%BC%C5%9F%C9%99rg%C9%99l%C9%99ri" title="Nasist həbs düşərgələri – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Nasist həbs düşərgələri" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A7%8E%E0%A6%B8%E0%A6%BF_%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%80%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B0" title="নাৎসি বন্দীশিবির – bengalski" lang="bn" hreflang="bn" data-title="নাৎসি বন্দীশিবির" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalski" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BA_%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%86%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD_%D0%BB%D0%B0%D0%B3%D0%B5%D1%80%D2%99%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Нацистик Германияның концентрацион лагерҙары – baszkirski" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Нацистик Германияның концентрацион лагерҙары" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baszkirski" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Kamp-bac%27h_nazi" title="Kamp-bac'h nazi – bretoński" lang="br" hreflang="br" data-title="Kamp-bac'h nazi" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoński" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Camp_de_concentraci%C3%B3_nazi" title="Camp de concentració nazi – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Camp de concentració nazi" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Vyhlazovac%C3%AD_t%C3%A1bory_nacistick%C3%A9ho_N%C4%9Bmecka" title="Vyhlazovací tábory nacistického Německa – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Vyhlazovací tábory nacistického Německa" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Tyske_koncentrationslejre" title="Tyske koncentrationslejre – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Tyske koncentrationslejre" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Konzentrationslager" title="Konzentrationslager – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Konzentrationslager" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%B1%CE%B6%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC_%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B1%CF%84%CF%8C%CF%80%CE%B5%CE%B4%CE%B1_%CF%83%CF%85%CE%B3%CE%BA%CE%AD%CE%BD%CF%84%CF%81%CF%89%CF%83%CE%B7%CF%82" title="Ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Nazi_concentration_camps" title="Nazi concentration camps – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Nazi concentration camps" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Campo_de_concentraci%C3%B3n_nazi" title="Campo de concentración nazi – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Campo de concentración nazi" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Naziaj_koncentrejoj" title="Naziaj koncentrejoj – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Naziaj koncentrejoj" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Kontzentrazio-esparru_nazi" title="Kontzentrazio-esparru nazi – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Kontzentrazio-esparru nazi" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%88%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="اردوگاه‌های کار اجباری آلمان نازی – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="اردوگاه‌های کار اجباری آلمان نازی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Camps_de_concentration_nazis" title="Camps de concentration nazis – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Camps de concentration nazis" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Campos_de_concentraci%C3%B3n_nazis" title="Campos de concentración nazis – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Campos de concentración nazis" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%82%98%EC%B9%98_%EA%B0%95%EC%A0%9C_%EC%88%98%EC%9A%A9%EC%86%8C" title="나치 강제 수용소 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="나치 강제 수용소" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%86%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A5%D5%B6%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B4%D5%A1%D5%B6_%D5%B3%D5%A1%D5%B4%D5%A2%D5%A1%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Նացիստական համակենտրոնացման ճամբարներ – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Նացիստական համակենտրոնացման ճամբարներ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Nacisti%C4%8Dki_koncentracijski_logori" title="Nacistički koncentracijski logori – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Nacistički koncentracijski logori" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Kamp_konsentrasi_Nazi" title="Kamp konsentrasi Nazi – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Kamp konsentrasi Nazi" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Lager" title="Lager – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Lager" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%97%D7%A0%D7%95%D7%AA_%D7%A8%D7%99%D7%9B%D7%95%D7%96_%D7%95%D7%94%D7%A9%D7%9E%D7%93%D7%94_%D7%A9%D7%9C_%D7%92%D7%A8%D7%9E%D7%A0%D7%99%D7%94_%D7%94%D7%A0%D7%90%D7%A6%D7%99%D7%AA" title="מחנות ריכוז והשמדה של גרמניה הנאצית – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="מחנות ריכוז והשמדה של גרמניה הנאצית" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Kambi_za_KZ" title="Kambi za KZ – suahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Kambi za KZ" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Konzentratiounslager" title="Konzentratiounslager – luksemburski" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Konzentratiounslager" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luksemburski" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Tre%C4%8Diojo_Reicho_koncentracijos_stovyklos" title="Trečiojo Reicho koncentracijos stovyklos – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Trečiojo Reicho koncentracijos stovyklos" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%9D%E0%A5%80_%E0%A4%9B%E0%A4%B3%E0%A4%9B%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%A3%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="नाझी छळछावण्या – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="नाझी छळछावण्या" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B3%D9%83%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A7%D8%B2%D9%89" title="معسكرات النازى – egipski arabski" lang="arz" hreflang="arz" data-title="معسكرات النازى" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="egipski arabski" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Kem_tahanan_Nazi" title="Kem tahanan Nazi – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Kem tahanan Nazi" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl badge-Q70894304 mw-list-item" title=""><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Naziconcentratiekamp" title="Naziconcentratiekamp – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Naziconcentratiekamp" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%80_%E0%A4%95%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%B8%E0%A4%A8_%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AA" title="नाजी कन्सन्ट्रेसन क्याम्प – newarski" lang="new" hreflang="new" data-title="नाजी कन्सन्ट्रेसन क्याम्प" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="newarski" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="dobry artykuł"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%BC%B7%E5%88%B6%E5%8F%8E%E5%AE%B9%E6%89%80_(%E3%83%8A%E3%83%81%E3%82%B9)" title="強制収容所 (ナチス) – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="強制収容所 (ナチス)" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Camps_de_concentracion_nazis" title="Camps de concentracion nazis – oksytański" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Camps de concentracion nazis" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="oksytański" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%A8%E0%A8%BE%E0%A8%9C%E0%A8%BC%E0%A9%80_%E0%A8%A8%E0%A8%9C%E0%A8%BC%E0%A8%B0%E0%A8%AC%E0%A9%B0%E0%A8%A6%E0%A9%80_%E0%A8%95%E0%A9%88%E0%A8%82%E0%A8%AA" title="ਨਾਜ਼ੀ ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ ਕੈਂਪ – pendżabski" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਨਾਜ਼ੀ ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ ਕੈਂਪ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pendżabski" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%DA%A9%DB%8C%D9%85%D9%BE" title="نازی کیمپ – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="نازی کیمپ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AF_%D9%86%D8%A7%D8%B2%D9%8A%D8%A7%D9%86%D9%88_%D8%AA%D9%88%D9%82%D9%8A%D9%81%D9%8A_%D9%BE%D9%86%DA%89%D8%BA%D8%A7%D9%84%D9%8A" title="د نازيانو توقيفي پنډغالي – paszto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="د نازيانو توقيفي پنډغالي" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="paszto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Campos_de_concentra%C3%A7%C3%A3o_nazistas" title="Campos de concentração nazistas – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Campos de concentração nazistas" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Lag%C4%83rele_de_concentrare_naziste" title="Lagărele de concentrare naziste – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Lagărele de concentrare naziste" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%86%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%BB%D0%B0%D0%B3%D0%B5%D1%80%D1%8F_%D0%BD%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B8" title="Концентрационные лагеря нацистской Германии – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Концентрационные лагеря нацистской Германии" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Kampet_naziste_t%C3%AB_p%C3%ABrqendrimit" title="Kampet naziste të përqendrimit – albański" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Kampet naziste të përqendrimit" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albański" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Lager" title="Lager – sycylijski" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Lager" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sycylijski" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Nazi_concentration_camp" title="Nazi concentration camp – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Nazi concentration camp" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Nacistick%C3%BD_vyhladzovac%C3%AD_t%C3%A1bor" title="Nacistický vyhladzovací tábor – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Nacistický vyhladzovací tábor" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/Nacisti%C4%8Dki_koncentracioni_logori" title="Nacistički koncentracioni logori – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Nacistički koncentracioni logori" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Natsi-Saksan_keskitysleirit" title="Natsi-Saksan keskitysleirit – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Natsi-Saksan keskitysleirit" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="dobry artykuł"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Koncentrationsl%C3%A4ger_i_Nazityskland" title="Koncentrationsläger i Nazityskland – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Koncentrationsläger i Nazityskland" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A8%E0%AE%BE%E0%AE%9A%E0%AE%BF_%E0%AE%85%E0%AE%B0%E0%AE%9A%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%B2%E0%AF%8D_%E0%AE%95%E0%AF%88%E0%AE%A4%E0%AE%BF%E0%AE%95%E0%AE%B3%E0%AE%BF%E0%AE%A9%E0%AF%8D_%E0%AE%AE%E0%AF%81%E0%AE%95%E0%AE%BE%E0%AE%AE%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AE%B3%E0%AF%8D" title="நாசி அரசியல் கைதிகளின் முகாம்கள் – tamilski" lang="ta" hreflang="ta" data-title="நாசி அரசியல் கைதிகளின் முகாம்கள்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilski" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%84%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%81%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%81%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%8B%E0%B8%B5" title="ค่ายกักกันนาซี – tajski" lang="th" hreflang="th" data-title="ค่ายกักกันนาซี" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajski" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Nazi_toplama_kamplar%C4%B1" title="Nazi toplama kampları – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Nazi toplama kampları" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%81%D1%8C%D0%BA%D1%96_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%86%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%86%D1%96%D0%B9%D0%BD%D1%96_%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B8" title="Нацистські концентраційні табори – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Нацистські концентраційні табори" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Tr%E1%BA%A1i_t%E1%BA%ADp_trung_c%E1%BB%A7a_%C4%90%E1%BB%A9c_Qu%E1%BB%91c_x%C3%A3" title="Trại tập trung của Đức Quốc xã – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Trại tập trung của Đức Quốc xã" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%B4%8D%E7%B2%B9%E9%9B%86%E4%B8%AD%E7%87%9F" title="納粹集中營 – kantoński" lang="yue" hreflang="yue" data-title="納粹集中營" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantoński" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Kamp%C3%AA_ar%C3%AAkerd%C4%B1%C5%9Fi" title="Kampê arêkerdışi – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Kampê arêkerdışi" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%B4%8D%E7%B2%B9%E9%9B%86%E4%B8%AD%E7%87%9F" title="納粹集中營 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="納粹集中營" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Kampung_perangk%C3%A8ngan_Natsi" title="Kampung perangkèngan Natsi – betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Kampung perangkèngan Natsi" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q328468#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&oldid=75301044" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Obozy_niemieckie_%281933%E2%80%931945%29&id=75301044&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FObozy_niemieckie_%281933%25E2%2580%25931945%29"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FObozy_niemieckie_%281933%25E2%2580%25931945%29"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Obozy+niemieckie+%281933%E2%80%931945%29"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Obozy_niemieckie_%281933%E2%80%931945%29&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Nazi_concentration_camps" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q328468" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><p><b>Obozy w III Rzeszy</b> – obozy przeznaczone do przetrzymywania (w niektórych przypadkach także uśmiercania) osób, kierowane przez <a href="/wiki/Sturmabteilung" title="Sturmabteilung">SA</a> (później również <a href="/wiki/Schutzstaffel" title="Schutzstaffel">SS</a>, <a href="/wiki/Gestapo" title="Gestapo">Gestapo</a> lub <a href="/wiki/Wehrmacht" title="Wehrmacht">Wehrmacht</a>). Tworzone w latach 1933–1945 przez władze <a href="/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza">Rzeszy Niemieckiej</a>. Obozy te, w liczbie przynajmniej 12 tysięcy<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1">[1]</a></sup>, umiejscowione były na terytorium własnym Niemiec oraz na ziemiach państw okupowanych. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:WW2-Holocaust-Europe-2007Borders_DE.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/WW2-Holocaust-Europe-2007Borders_DE.png/400px-WW2-Holocaust-Europe-2007Borders_DE.png" decoding="async" width="400" height="333" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/WW2-Holocaust-Europe-2007Borders_DE.png/600px-WW2-Holocaust-Europe-2007Borders_DE.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/WW2-Holocaust-Europe-2007Borders_DE.png/800px-WW2-Holocaust-Europe-2007Borders_DE.png 2x" data-file-width="1310" data-file-height="1090" /></a><figcaption>Niemieckie obozy koncentracyjne znajdowały się na terenie wielu obecnych państw europejskich: <a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polski</a>, <a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemiec</a>, <a href="/wiki/Austria" title="Austria">Austrii</a>, <a href="/wiki/Czechy" title="Czechy">Czech</a>, <a href="/wiki/S%C5%82owacja" title="Słowacja">Słowacji</a>, <a href="/wiki/Francja" title="Francja">Francji</a>, <a href="/wiki/Dania" title="Dania">Danii</a>, <a href="/wiki/Belgia" title="Belgia">Belgii</a>, <a href="/wiki/Holandia" title="Holandia">Holandii</a>, <a href="/wiki/W%C5%82ochy" title="Włochy">Włoch</a>, <a href="/wiki/%C5%81otwa" title="Łotwa">Łotwy</a>, <a href="/wiki/Estonia" title="Estonia">Estonii</a>, <a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegii</a>, <a href="/wiki/W%C4%99gry" title="Węgry">Węgier</a>, <a href="/wiki/Serbia" title="Serbia">Serbii</a>, <a href="/wiki/Chorwacja" title="Chorwacja">Chorwacji</a>, <a href="/wiki/S%C5%82owenia" title="Słowenia">Słowenii</a>, <a href="/wiki/Bu%C5%82garia" title="Bułgaria">Bułgarii</a> i <a href="/wiki/Macedonia_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Macedonia Północna">Macedonii</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Auschwitz-Work_Set_Free.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Auschwitz-Work_Set_Free.jpg/220px-Auschwitz-Work_Set_Free.jpg" decoding="async" width="220" height="144" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Auschwitz-Work_Set_Free.jpg/330px-Auschwitz-Work_Set_Free.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Auschwitz-Work_Set_Free.jpg/440px-Auschwitz-Work_Set_Free.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="420" /></a><figcaption>Brama wejściowa do <a href="/wiki/Auschwitz-Birkenau" title="Auschwitz-Birkenau">Auschwitz</a> z napisem <a href="/wiki/Arbeit_macht_frei" title="Arbeit macht frei">Arbeit macht frei</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Buchenwald_Slave_Laborers_Liberation.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Buchenwald_Slave_Laborers_Liberation.jpg/220px-Buchenwald_Slave_Laborers_Liberation.jpg" decoding="async" width="220" height="179" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Buchenwald_Slave_Laborers_Liberation.jpg/330px-Buchenwald_Slave_Laborers_Liberation.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Buchenwald_Slave_Laborers_Liberation.jpg/440px-Buchenwald_Slave_Laborers_Liberation.jpg 2x" data-file-width="2699" data-file-height="2190" /></a><figcaption><a href="/wiki/Buchenwald_(KL)" title="Buchenwald (KL)">Buchenwald</a> – więźniowie w baraku</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Some_of_the_bodies_being_removed_by_German_civilians_for_decent_burial_at_Gusen_Concentration_Camp,_Muhlhausen,_near_Linz,_Austria.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Some_of_the_bodies_being_removed_by_German_civilians_for_decent_burial_at_Gusen_Concentration_Camp%2C_Muhlhausen%2C_near_Linz%2C_Austria.jpg/170px-Some_of_the_bodies_being_removed_by_German_civilians_for_decent_burial_at_Gusen_Concentration_Camp%2C_Muhlhausen%2C_near_Linz%2C_Austria.jpg" decoding="async" width="170" height="199" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Some_of_the_bodies_being_removed_by_German_civilians_for_decent_burial_at_Gusen_Concentration_Camp%2C_Muhlhausen%2C_near_Linz%2C_Austria.jpg/255px-Some_of_the_bodies_being_removed_by_German_civilians_for_decent_burial_at_Gusen_Concentration_Camp%2C_Muhlhausen%2C_near_Linz%2C_Austria.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Some_of_the_bodies_being_removed_by_German_civilians_for_decent_burial_at_Gusen_Concentration_Camp%2C_Muhlhausen%2C_near_Linz%2C_Austria.jpg/340px-Some_of_the_bodies_being_removed_by_German_civilians_for_decent_burial_at_Gusen_Concentration_Camp%2C_Muhlhausen%2C_near_Linz%2C_Austria.jpg 2x" data-file-width="1144" data-file-height="1338" /></a><figcaption><a href="/wiki/Mauthausen_(KL)" title="Mauthausen (KL)">Mauthausen-Gusen</a> – zwłoki więźniów przygotowane do kremacji</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Svenske_R%C3%B8de_Kors_busser_ankommer_til_Padborg_April_1945_(1).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Svenske_R%C3%B8de_Kors_busser_ankommer_til_Padborg_April_1945_%281%29.jpg/220px-Svenske_R%C3%B8de_Kors_busser_ankommer_til_Padborg_April_1945_%281%29.jpg" decoding="async" width="220" height="294" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Svenske_R%C3%B8de_Kors_busser_ankommer_til_Padborg_April_1945_%281%29.jpg/330px-Svenske_R%C3%B8de_Kors_busser_ankommer_til_Padborg_April_1945_%281%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Svenske_R%C3%B8de_Kors_busser_ankommer_til_Padborg_April_1945_%281%29.jpg/440px-Svenske_R%C3%B8de_Kors_busser_ankommer_til_Padborg_April_1945_%281%29.jpg 2x" data-file-width="748" data-file-height="1001" /></a><figcaption><a href="/wiki/Bia%C5%82e_autobusy" title="Białe autobusy">Białe autobusy</a> ze Szwecji i Danii ratowały więźniów obozów w czasie II wojny światowej. Tuż przed wojną Niemiecki Czerwony Krzyż odmówił<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2">[2]</a></sup> władzom Szwecji współpracy w badaniu dowodów na łamanie praw człowieka w Niemczech w więzieniach i obozach koncentracyjnych.</figcaption></figure> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Obozy_koncentracyjne_w_Cesarstwie_Niemieckim_i_Republice_Weimarskiej">Obozy koncentracyjne w Cesarstwie Niemieckim i Republice Weimarskiej</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Obozy koncentracyjne w Cesarstwie Niemieckim i Republice Weimarskiej" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Obozy koncentracyjne w Cesarstwie Niemieckim i Republice Weimarskiej"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Pierwsze niemieckie obozy koncentracyjne powstały w niemieckiej Afryce Południowo-Zachodniej po powstaniu plemion Herero i Nama w 1904 r. W czasie I wojny światowej, w marcu 1915, utworzono pierwsze obozy dla internowanych Polaków – przymusowych robotników we Friedrich-Albrecht-Hütte, należącej do koncernu Kruppa w Barmen i Elberfeld (miasta będące dziś dzielnicami <a href="/wiki/Wuppertal" title="Wuppertal">Wuppertalu</a>). W Republice Weimarskiej obozy koncentracyjne powołano w <a href="/w/index.php?title=Cottbus-Sielow&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cottbus-Sielow (strona nie istnieje)">Cottbus-Sielow</a><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3">[3]</a></sup> i podobny w Stargardzie na Pomorzu. Pierwotnie nazywane były obozami dla internowanych, a od 1923 r. obozami koncentracyjnymi. W obozach tych przetrzymywano tzw. osoby niepożądane (głównie bezpaństwowców), a także (internowanych w czasie III Powstania Śląskiego) mieszkańców Górnego Śląska – zarówno powstańców śląskich i polskich działaczy plebiscytowych, jak i niemieckich Ślązaków – zwolenników lewicy z USPD i SPD na czele, do obozu w Stargardzie kierowano Polaków, „Czechosłowaków”, jak i Żydów<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4">[4]</a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Powstanie_i_rozwój_obozów_w_III_Rzeszy"><span id="Powstanie_i_rozw.C3.B3j_oboz.C3.B3w_w_III_Rzeszy"></span>Powstanie i rozwój obozów w III Rzeszy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Powstanie i rozwój obozów w III Rzeszy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Powstanie i rozwój obozów w III Rzeszy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Lista_oboz%C3%B3w_niemieckich_(1933%E2%80%931945)" title="Lista obozów niemieckich (1933–1945)">Lista obozów niemieckich (1933–1945)</a>.</i></div> <p>Pierwsze obozy koncentracyjne zostały zorganizowane w <a href="/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza">III Rzeszy</a> w 1933 r. na mocy „rozporządzenia wyjątkowego o ochronie narodu i państwa” z dnia 28 lutego 1933 r. Rozporządzenie to umożliwiało m.in. zawieszenie wolności osobistej obywateli posiadających niemieckie obywatelstwo i zezwalało na aresztowanie i osadzanie bez wyroku sądowego na czas nieograniczony wszystkich osób uznawanych za wrogów państwa i narodu niemieckiego. W pewnym sensie sankcjonowało ono praktykę bojówek nazistowskich <a href="/wiki/Sturmabteilung" title="Sturmabteilung">SA</a> i <a href="/wiki/Schutzstaffel" title="Schutzstaffel">SS</a> (jeszcze sprzed zdobycia władzy w wyborach w 1933 r.) – tworzenia „prywatnych odosobnień”, w których przetrzymywano siłą osoby niechętne rodzącemu się reżimowi, zwłaszcza działaczy partii opozycyjnych. </p><p>Po zdobyciu władzy służyły one przede wszystkim wyniszczeniu opozycji antyhitlerowskiej oraz odizolowaniu ludzi uznanych za groźnych bądź „nieprzydatnych”. 20 marca 1933 r., na podstawie zarządzenia <a href="/wiki/Heinrich_Himmler" title="Heinrich Himmler">Heinricha Himmlera</a>, zorganizowano w <a href="/wiki/Dachau_(KL)" title="Dachau (KL)">Dachau</a> pierwszy obóz koncentracyjny (niektóre źródła wskazują, że pierwszym niewielkim obozem, założonym 12 marca 1933 r. był obóz <a href="/wiki/KZ_D%C3%BCrrgoy" title="KZ Dürrgoy">Dürrgoy</a>). Jeszcze w roku 1933 <a href="/wiki/Sturmabteilung" title="Sturmabteilung">SA</a> i <a href="/wiki/Schutzstaffel" title="Schutzstaffel">SS</a> oraz policja zorganizowały kolejne obozy, m.in. w <a href="/wiki/Oranienburg_(KL)" title="Oranienburg (KL)">Oranienburgu</a>, <a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlinie</a> (tzw. <i>Columbia-Haus</i>), <a href="/wiki/Kr%C3%B3lewiec" title="Królewiec">Królewcu</a> (<a href="/wiki/Siewiernaja_Gora" title="Siewiernaja Gora">Quednau</a>), Papenburgu, <a href="/wiki/Esterwegen_(KL)" title="Esterwegen (KL)">Esterwegen</a>, Kemna bei <a href="/wiki/Wuppertal" title="Wuppertal">Wuppertal</a>, Sonnenburgu, <a href="/wiki/Sachsenburg_(KL)" title="Sachsenburg (KL)">Sachsenburgu</a>, <a href="/wiki/Konzentrationslager_Lichtenburg" title="Konzentrationslager Lichtenburg">Lichtenburgu</a>. W 1934 r. obozy koncentracyjne podporządkowano SS, a obóz w Dachau stał się obozem wzorcowym. Sztab tych obozów od 1936 r. do końca wojny mieścił się w <a href="/wiki/Oranienburg" title="Oranienburg">Oranienburgu</a>. W następnych latach założono obozy w: <a href="/wiki/Sachsenhausen_(KL)" title="Sachsenhausen (KL)">Sachsenhausen</a> (1936), <a href="/wiki/Buchenwald_(KL)" title="Buchenwald (KL)">Buchenwaldzie</a> (1937), <a href="/wiki/Mauthausen_(KL)" title="Mauthausen (KL)">Mauthausen</a> (1938), <a href="/wiki/Flossenb%C3%BCrg_(KL)" title="Flossenbürg (KL)">Flossenbürgu</a> (1938) oraz obóz dla kobiet w <a href="/wiki/Ravensbr%C3%BCck_(KL)" title="Ravensbrück (KL)">Ravensbrück</a> (1939). Szacuje się, że jeszcze przed wojną przez obozy niemieckie przeszło 165-170 tysięcy więźniów. </p><p>Podczas <a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">wojny</a> niemieccy <a href="/wiki/Narodowy_socjalizm" class="mw-redirect" title="Narodowy socjalizm">naziści</a> wprowadzili nowe typy obozów, zgodnie z rozszerzeniem ich roli w przeprowadzaniu założeń polityki nazistowskiej oraz konkretnych celów natury gospodarczo-militarnej. Obozy zaczęły służyć jako miejsca przetrzymywania inteligencji państw okupowanych (w szczególności polskiej), kleru (w szczególności <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Kościół katolicki">katolickiego</a>), osób związanych z ruchem oporu, ofiar <a href="/wiki/%C5%81apanka" title="Łapanka">ulicznych łapanek</a> oraz jeńców wojennych. W obozach masowo wykorzystywano więźniów do pracy niewolniczej na rzecz niemieckich przedsiębiorstw, w tym przede wszystkim koncernów przemysłu wojennego. Eliminacja ludności Polski miała miejsce w ramach przygotowanego projektu <a href="/wiki/Generalny_Plan_Wschodni" title="Generalny Plan Wschodni">Generalnego Planu Wschodniego</a>, mającego na celu kolonizację ziem słowiańskich. Po 1939 r. znacznie rozbudowano dotychczas istniejące obozy koncentracyjne na terenie przedwojennej III Rzeszy, a w miarę zdobyczy terytorialnych organizowano w okupowanych krajach nowe obozy zagłady. Największymi nowo powstałymi tego typu obozami były: <a href="/wiki/Stutthof_(KL)" title="Stutthof (KL)">Stutthof</a> (sierpień 1939), <a href="/wiki/Auschwitz-Birkenau" title="Auschwitz-Birkenau">Auschwitz</a> (wiosna 1940), <a href="/wiki/Neuengamme_(KL)" title="Neuengamme (KL)">Neuengamme</a> (czerwiec 1940), <a href="/wiki/Natzweiler-Struthof" title="Natzweiler-Struthof">Natzweiler-Struthof</a> (lipiec 1940), <a href="/wiki/Gro%C3%9F-Rosen" title="Groß-Rosen">Groß-Rosen</a> (1940), <a href="/wiki/Bergen-Belsen" title="Bergen-Belsen">Bergen-Belsen</a> (październik 1940), <a href="/wiki/Lublin_(KL)" title="Lublin (KL)">Majdanek</a> (październik 1941), <a href="/wiki/Hertogenbosch" title="Hertogenbosch">Hertogenbosch</a> (styczeń 1942), <a href="/wiki/Kaiserwald_(KL)" title="Kaiserwald (KL)">Ryga-Kaiserwald</a> (<a href="/wiki/Salaspils" title="Salaspils">Salaspils</a> – maj 1943), <a href="/wiki/Mittelbau-Dora" title="Mittelbau-Dora">Mittelbau-Dora</a> (koniec 1943). Przy lokalizacji obozów brano pod uwagę m.in. położenie dogodne ze względów transportowych, sąsiedztwo dużych zakładów produkcyjnych lub kamieniołomów w celu wykorzystania pracy niewolniczej więźniów (np. Mittelbau-Dora, Groß-Rosen). </p><p>Wraz z atakiem Niemiec na <a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Socjalistycznych_Republik_Radzieckich" title="Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich">ZSRR</a> specjalne szwadrony rozpoczęły akcję masowych mordów na Żydach, najpierw mężczyznach i chłopcach, potem również kobietach i dzieciach. W obliczu problemów organizacyjnych, wysokich kosztów oraz trudności psychologicznych dla katów związanych z tak licznymi egzekucjami w 1941, a szerzej od 1942 r., wybrane placówki zaczęto przygotowywać pod kątem nowej metody masowej eksterminacji. Instalowano całe systemy <a href="/wiki/Komora_gazowa" title="Komora gazowa">komór gazowych</a> i krematoriów, które miały służyć mordowaniu i kremacji tysięcy zwłok dziennie – głównie <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">Żydów</a>. Zgodnie z planem <a href="/wiki/Zag%C5%82ada_%C5%BByd%C3%B3w" title="Zagłada Żydów">zagłady Żydów</a> (tzw. <i><a href="/wiki/Endl%C3%B6sung_der_Judenfrage" title="Endlösung der Judenfrage">Endlösung</a></i>, pol. <i>ostateczne rozwiązanie</i>), którego techniczne szczegóły przyjęto na <a href="/wiki/Konferencja_w_Wannsee" title="Konferencja w Wannsee">Konferencji w Wansee</a>, 20 stycznia 1942, w wyselekcjonowanych obozach prowadzono masową zagładę ludności żydowskiej. W obozach Niemcy mordowali również masowo <a href="/wiki/Romowie" title="Romowie">Romów</a> oraz <a href="/wiki/Sinti" title="Sinti">Sinti</a>. </p><p>Najwcześniej uruchomiony został obóz zagłady <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Che%C5%82mnie_nad_Nerem" title="Obóz zagłady w Chełmnie nad Nerem">Kulmhof</a> (grudzień 1941) w <a href="/wiki/Kraj_Warty" title="Kraj Warty">Kraju Warty</a>. W <a href="/wiki/Generalne_Gubernatorstwo" title="Generalne Gubernatorstwo">Generalnym Gubernatorstwie</a>, w ramach <a href="/wiki/Einsatz_Reinhardt" title="Einsatz Reinhardt">Einsatz Reinhardt</a> powstały ośrodki zagłady: <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Treblince" title="Obóz zagłady w Treblince">Treblinka II</a> (lipiec 1942), <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Sobiborze" title="Obóz zagłady w Sobiborze">Sobibor</a> (marzec 1942) i <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Be%C5%82%C5%BCcu" title="Obóz zagłady w Bełżcu">Belzec</a> (marzec 1942). Na terytorium wcielonym do <a href="/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza">III Rzeszy</a> przystosowano do tego celu tyły obozu <a href="/wiki/Auschwitz_II_%E2%80%93_Birkenau" title="Auschwitz II – Birkenau">Birkenau</a>. </p><p>W miarę zbliżania się wojsk alianckich do granic Rzeszy, Niemcy próbowali zatrzeć ślady funkcjonowania obozów. W szczególności rozbierali i równali z ziemią obozy zagłady, niektóre instalacje wysadzali. Więźniów obozów koncentracyjnych wyprowadzano w <a href="/wiki/Marsze_%C5%9Bmierci" title="Marsze śmierci">marszach śmierci</a>. </p><p>W obozach tych więziono około 18 mln osób, z których zginęło 11 mln<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5">[5]</a></sup>. </p><p>Po wojnie na terenach wielu byłych obozów powstały miejsca pamięci, mauzolea, muzea; prowadzona jest działalność edukacyjna. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Rodzaje_obozów"><span id="Rodzaje_oboz.C3.B3w"></span>Rodzaje obozów</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Rodzaje obozów" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rodzaje obozów"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Niemieckie nazwy obozów bywały różne i często mylące: <i>Konzentrationslager, Arbeitslager, Vernichtungslager, Sonderkommando SS, Zwangsarbeitslager, Aufenthaltslager, Durchgangslager, Transitlager, Schutzhaftlager, Familienlager, Internierungslager</i> itp. </p><p>W czasie wojny obozy organizacyjnie podlegały: </p> <ul><li>Głównemu Urzędowi Bezpieczeństwa Rzeszy (<i>RSHA-Reichssicherheitshauptamt</i>),</li> <li>Głównemu Urzędowi Gospodarki i Administracji <a href="/wiki/Schutzstaffel" title="Schutzstaffel">SS</a> (<i>SS-WVHA-Wirtschaftsverwaltungshauptamt</i>),</li> <li>Inspektorowi Obozów Koncentracyjnych (<i>Fuhrungs- und Aufsichtshauptamt – Inspektion der Konzentrationslager</i>), który od 3 marca 1942 r. wszedł w skład <i>SS-WVHA</i> jako <i>Amtsgruppe D. Konzentrationslager</i>.</li></ul> <p>Z obozami koncentracyjnymi (<i>Konzentrationslager, Schutzhaft- und Konzentrationslager</i>) były złączone ich podobozy (<i>Nebenlager, Außenlager</i>) i oddziały robocze (<i>Außenkommando</i>). </p><p>Przy pomocy obozów <a href="/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza">III Rzesza</a> prowadziła kilka różniących się polityk niewolniczych i eksterminacyjnych. Prawdziwe przeznaczenie obozów bywało kryte pod eufemistycznymi nazwami, które pozwalały ukryć przed światową opinią publiczną, a poniekąd przed samymi Niemcami, realne znaczenie placówek obozowych. Sieć obozów <a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">niemieckich</a> tworzyło kilka podstawowych rodzajów obozów, których jednak precyzyjne rozgraniczenie bywało w praktyce płynne: </p><p><b>Obozy koncentracyjne i pochodne:</b> </p> <ul><li><a href="/wiki/Ob%C3%B3z_koncentracyjny" title="Obóz koncentracyjny">Obozy koncentracyjne</a> (niem. <i>Konzentrationslager</i>, KL) – podstawowe placówki całego systemu, z podobozami i oddziałami roboczymi. Klasycznymi przykładami są: <a href="/wiki/Dachau_(KL)" title="Dachau (KL)">Dachau</a>, <a href="/wiki/Mauthausen_(KL)" title="Mauthausen (KL)">Mauthausen-Gusen</a>, <a href="/wiki/Stutthof_(KL)" title="Stutthof (KL)">Stutthof</a>;</li> <li><a href="/wiki/Ob%C3%B3z_pracy" title="Obóz pracy">Obozy pracy przymusowej</a> (niem. <i><a href="/wiki/Arbeitslager" title="Arbeitslager">Arbeitslager</a></i>) – powstawały na ogół najpierw jako <a href="/wiki/Komando_(III_Rzesza)" title="Komando (III Rzesza)">komanda</a> zewnętrzne. Stanowiły obozy pracy, najczęściej w przemyśle zbrojeniowym, kamieniołomach i kopalniach, były powiązane z dużymi obozami koncentracyjnymi. Zobacz np. zespół obozów projektu <a href="/wiki/Arbeitslager_Riese" title="Arbeitslager Riese">Arbeitslager Riese</a>;</li> <li><a href="/wiki/Niemieckie_obozy_jenieckie_1939%E2%80%931945" title="Niemieckie obozy jenieckie 1939–1945">Obozy jenieckie</a> (niem. <i>Kriegsgefangenenlager</i>) – dla jeńców wojennych, tzw. również <a href="/wiki/Oflag" title="Oflag">oflagi</a> i <a href="/wiki/Stalag" title="Stalag">stalagi</a>;</li> <li>więzienia policyjne – np. <a href="/wiki/Fort_VII_w_Poznaniu_(miejsce_ka%C5%BAni)" title="Fort VII w Poznaniu (miejsce kaźni)">Fort VII</a> w <a href="/wiki/Pozna%C5%84" title="Poznań">Poznaniu</a>, <a href="/wiki/Pawiak" title="Pawiak">Pawiak</a> w <a href="/wiki/Warszawa" title="Warszawa">Warszawie</a>, <a href="/wiki/Radogoszcz_(wi%C4%99zienie)" title="Radogoszcz (więzienie)">Radogoszcz</a> w <a href="/wiki/%C5%81%C3%B3d%C5%BA" title="Łódź">Łodzi</a>;</li> <li>obozy germanizacyjne – dla dzieci i młodzieży, np. tzw. <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_przy_ulicy_Przemys%C5%82owej_w_%C5%81odzi" class="mw-redirect" title="Obóz przy ulicy Przemysłowej w Łodzi">Kinder-KL w Łodzi</a>;</li> <li>obozy przesiedleńcze i przejściowe – przeznaczone dla cywilnych osób internowanych oraz zakładników, w ostatnich latach wojny pełniły również funkcję obozów zbiorczych w rozwiniętej logistyce transportów ludzi do docelowych obozów i ośrodków <a href="/wiki/Zag%C5%82ada_%C5%BByd%C3%B3w" title="Zagłada Żydów">zagłady</a> np. <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_przesiedle%C5%84czy_w_Konstantynowie" title="Obóz przesiedleńczy w Konstantynowie">obóz przesiedleńczy w Konstantynowie</a>.</li></ul> <p><b>Obozy zagłady:</b> </p> <ul><li><a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady" title="Obóz zagłady">Obozy zagłady</a> (niem. <i>Vernichtungslager</i>) – ośrodki i obozy zagłady, w których dokonywano <a href="/wiki/Ludob%C3%B3jstwo" title="Ludobójstwo">ludobójstwa</a>, głównie Żydów (<a href="/wiki/Zag%C5%82ada_%C5%BByd%C3%B3w" title="Zagłada Żydów">Holokaust</a>), od końca 1941 r. w <a href="/wiki/Komora_gazowa" title="Komora gazowa">komorach gazowych</a> za pomocą <a href="/wiki/Gaz" title="Gaz">gazu</a> <a href="/wiki/Cyklon_B" title="Cyklon B">cyklon B</a> lub spalin. W sumie wymordowano w takich obozach ponad 2,5 mln osób. Najważniejszymi były: <a href="/wiki/Auschwitz_II_%E2%80%93_Birkenau" title="Auschwitz II – Birkenau">Birkenau</a>, <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Che%C5%82mnie_nad_Nerem" title="Obóz zagłady w Chełmnie nad Nerem">Kulmhof</a>, <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Treblince" title="Obóz zagłady w Treblince">Treblinka</a>, <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Sobiborze" title="Obóz zagłady w Sobiborze">Sobibor</a> i <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Be%C5%82%C5%BCcu" title="Obóz zagłady w Bełżcu">Belzec</a>. Ostatnie trzy nosiły oficjalną nazwę <i>SS-Sonderkommando</i> (pol. Specjalne komanda <a href="/wiki/Schutzstaffel" title="Schutzstaffel">SS</a>).</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Struktura_obozów"><span id="Struktura_oboz.C3.B3w"></span>Struktura obozów</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Struktura obozów" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Struktura obozów"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Przy dużej różnorodności obozów, można wyodrębnić niektóre cechy stałe, które były odtwarzane w większości placówek, wedle modelowych założeń przyjętych przy budowach KL <a href="/wiki/Dachau_(KL)" title="Dachau (KL)">Dachau</a> i KL <a href="/wiki/Sachsenhausen_(KL)" title="Sachsenhausen (KL)">Sachsenhausen</a>. Przestrzeń obozowa była podzielona na cztery strefy. </p> <ul><li>Pierwsza strefa to baraki więźniarskie. Ogrodzone drutem kolczastym, pod napięciem, czasem (np. w <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Sobiborze" title="Obóz zagłady w Sobiborze">Sobiborze</a>) nawet polem minowym. Nieopodal znajdowały się na ogół sanitariaty. Baraki były wyposażone w dwu- i trzypiętrowe trzyosobowe prycze (o szerokości rzadko przekraczającej jeden metr). W obrębie strefy baraków istniały często sektory oddzielone drutami, za którymi przetrzymywano specjalne grupy więźniów (np. rodzinny obóz cygański w <a href="/wiki/Auschwitz-Birkenau" title="Auschwitz-Birkenau">Birkenau</a>, obóz dla Żydówek w <a href="/wiki/Ravensbr%C3%BCck_(KL)" title="Ravensbrück (KL)">Ravensbrück</a>, baraki dla więźniów <a href="/wiki/Nacht_und_Nebel" title="Nacht und Nebel">Nacht und Nebel</a> w <a href="/wiki/Natzweiler-Struthof" title="Natzweiler-Struthof">Natzweiler-Struthof</a>). Po zewnętrznej stronie drutów stały wieżyczki wartownicze. Między barakami na ogół istniała przestrzeń wykorzystywana jako plac apeli.</li> <li>Druga strefa to niektóre instytucje specjalne w obrębie obozów: lazarety, komory gazowe, krematoria, sale przesłuchań, izby i ściany egzekucji. Miejsca te były rozrzucone po całym obozie. Jedynie komory gazowe i krematoria były na ogół umieszczane na uboczu.</li> <li>Trzecia strefa to przestrzeń robocza, w której każdy <i>Konzentrationslager</i> ujawniał swe oblicze jako <i>Arbeitslager</i>. Najpierw były to miejsca pracy <a href="/wiki/Komando_(III_Rzesza)" title="Komando (III Rzesza)">komand zewnętrznych</a>, pracujących na rzecz obozu, następnie stawały się to miejsca niewolniczej pracy na rzecz niemieckich przedsiębiorstw i niemieckiego wysiłku wojennego. Z czasem niektóre strefy robocze na tyle się rozbudowały, że dawało to okazję do utworzenia podobozów.</li> <li>Czwarta strefa to administracja, kantyna i baraki <a href="/wiki/Schutzstaffel" title="Schutzstaffel">SS</a>, domek komendanta itp.</li></ul> <p>Cechy te nie były zachowane w ośrodkach <a href="/wiki/Zag%C5%82ada_%C5%BByd%C3%B3w" title="Zagłada Żydów">zagłady</a>, które nie pełniły funkcji obozowych (<a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Che%C5%82mnie_nad_Nerem" title="Obóz zagłady w Chełmnie nad Nerem">Kulmhof</a>, <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Be%C5%82%C5%BCcu" title="Obóz zagłady w Bełżcu">Belzec</a>, <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Sobiborze" title="Obóz zagłady w Sobiborze">Sobibor</a>, <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Treblince" title="Obóz zagłady w Treblince">Treblinka</a> II). W tych miejscach przestrzeń można podzielić na cztery inne strefy. </p> <ul><li>Pierwsza strefa stanowiła swoistą ścieżkę skazanych na zagładę: strefę przybycia (rampę, plac), rozbieralnię, zakamuflowane komory gazowe. W tej strefie sortowano również mienie pozostawione przez ofiary i przygotowywano wywózkę tego mienia do <a href="/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza">Rzeszy</a>.</li> <li>Druga strefa to doły grzebalne, później paleniska obsługiwane przez nielicznych więźniów.</li> <li>Trzecia strefa to baraki dla więźniów obsługujących proces zagłady – przy czym z reguły więźniowie sortujący mienie pozostawione przez ofiary byli odseparowani od więźniów palących zwłoki.</li> <li>Czwarta strefa to administracja, kantyna i baraki <a href="/wiki/Schutzstaffel" title="Schutzstaffel">SS</a>, domek komendanta itp.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Lista_obozów_i_ośrodków_zagłady"><span id="Lista_oboz.C3.B3w_i_o.C5.9Brodk.C3.B3w_zag.C5.82ady"></span><a href="/wiki/Lista_oboz%C3%B3w_niemieckich_(1933%E2%80%931945)" title="Lista obozów niemieckich (1933–1945)">Lista obozów i ośrodków zagłady</a></h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Lista obozów i ośrodków zagłady" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Lista obozów i ośrodków zagłady"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Według Biuletynu Komisji do Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6">[6]</a></sup> obozów niewolniczych było 435. Niektóre, jak np. Stutthof, składały się z sieci kilku do ponad stu zakładów (Danuta Drywa). Tereny wojewódzkie: </p> <ul><li>Białystok 14</li> <li>Bydgoszcz 37</li> <li>Gdańsk ponad 100</li> <li>Kielce 53</li> <li>Kraków 53</li> <li>Lublin 39</li> <li>Łódź 39</li> <li>Poznań 63</li> <li>Rzeszów 33</li> <li>Śląsk i Dąbrowa (kopalnie) 36</li> <li>Warszawa 66</li></ul> <dl><dt>razem 435</dt></dl> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lista_alfabetyczna_ważniejszych_obozów"><span id="Lista_alfabetyczna_wa.C5.BCniejszych_oboz.C3.B3w"></span>Lista alfabetyczna ważniejszych obozów</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Lista alfabetyczna ważniejszych obozów" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Lista alfabetyczna ważniejszych obozów"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><small>Dodając nowy obóz, zapoznaj się z <a href="/wiki/Dyskusja:Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)" title="Dyskusja:Obozy niemieckie (1933–1945)">zaleceniami edycyjnymi</a></small> </p> <ul><li><a href="/wiki/Auschwitz-Birkenau" title="Auschwitz-Birkenau">Auschwitz-Birkenau</a></li> <li><a href="/wiki/Bad_Sulza_(KL)" title="Bad Sulza (KL)">Bad Sulza</a></li> <li><a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Be%C5%82%C5%BCcu" title="Obóz zagłady w Bełżcu">Belzec</a></li> <li><a href="/wiki/Bergen-Belsen" title="Bergen-Belsen">Bergen-Belsen</a></li> <li><a href="/wiki/Buchenwald_(KL)" title="Buchenwald (KL)">Buchenwald</a></li> <li><a href="/wiki/Dachau_(KL)" title="Dachau (KL)">Dachau</a></li> <li><a href="/wiki/Esterwegen_(KL)" title="Esterwegen (KL)">Esterwegen</a></li> <li><a href="/wiki/Flossenb%C3%BCrg_(KL)" title="Flossenbürg (KL)">Flossenbürg</a></li> <li><a href="/wiki/Fuhlsb%C3%BCttel" title="Fuhlsbüttel">Fuhlsbüttel</a></li> <li><a href="/wiki/Gro%C3%9F-Rosen" title="Groß-Rosen">Gross-Rosen</a></li> <li><a href="/wiki/Hertogenbosch" title="Hertogenbosch">Hertogenbosch</a></li> <li><a href="/wiki/Hinzert" title="Hinzert">Hinzert</a></li> <li><a href="/wiki/Hohenbruch_(KL)" title="Hohenbruch (KL)">Hohenbruch</a></li> <li><a href="/wiki/Kaiserwald_(KL)" title="Kaiserwald (KL)">Kaiserwald</a></li> <li><a href="/wiki/Kauen" title="Kauen">Kauen</a></li> <li><a href="/wiki/Klooga_(KL)" title="Klooga (KL)">Klooga</a></li> <li><a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Che%C5%82mnie_nad_Nerem" title="Obóz zagłady w Chełmnie nad Nerem">Kulmhof</a></li> <li><a href="/wiki/Plaszow" title="Plaszow">Plaszow</a></li> <li><a href="/wiki/Konzentrationslager_Lichtenburg" title="Konzentrationslager Lichtenburg">Lichtenburg</a></li> <li><a href="/wiki/Lublin_(KL)" title="Lublin (KL)">Majdanek</a></li> <li><a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Ma%C5%82ym_Tro%C5%9Bcie%C5%84cu" title="Obóz zagłady w Małym Trościeńcu">Mały Trościeniec</a></li> <li><a href="/wiki/Mauthausen_(KL)" title="Mauthausen (KL)">Mauthausen-Gusen</a></li> <li><a href="/wiki/Mittelbau-Dora" title="Mittelbau-Dora">Mittelbau-Dora</a></li> <li><a href="/wiki/Moringen_(KL)" title="Moringen (KL)">Moringen</a></li> <li><a href="/wiki/Natzweiler-Struthof" title="Natzweiler-Struthof">Natzweiler-Struthof</a></li> <li><a href="/wiki/Neuengamme_(KL)" title="Neuengamme (KL)">Neuengamme</a></li> <li><a href="/wiki/Niederhagen-Wewelsburg" title="Niederhagen-Wewelsburg">Niederhagen-Wewelsburg</a></li> <li><a href="/wiki/Oranienburg_(KL)" title="Oranienburg (KL)">Oranienburg</a></li> <li><a href="/wiki/Ravensbr%C3%BCck_(KL)" title="Ravensbrück (KL)">Ravensbrück</a></li> <li><a href="/wiki/Sachsenburg_(KL)" title="Sachsenburg (KL)">Sachsenburg</a></li> <li><a href="/wiki/Sachsenhausen_(KL)" title="Sachsenhausen (KL)">Sachsenhausen</a></li> <li><a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Sobiborze" title="Obóz zagłady w Sobiborze">Sobibor</a></li> <li><a href="/wiki/Stutthof_(KL)" title="Stutthof (KL)">Stutthof</a></li> <li><a href="/wiki/Theresienstadt" title="Theresienstadt">Theresienstadt</a></li> <li><a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Treblince" title="Obóz zagłady w Treblince">Treblinka</a></li> <li><a href="/wiki/Jugendschutzlager_Uckermark" title="Jugendschutzlager Uckermark">Uckermark</a></li> <li><a href="/wiki/Vaivara_(KL)" title="Vaivara (KL)">Vaivara</a></li> <li><a href="/wiki/Warschau_(KL)" title="Warschau (KL)">Warschau</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Walkenried_(KL)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Walkenried (KL) (strona nie istnieje)">Walkenried</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lerthe_(KL)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lerthe (KL) (strona nie istnieje)">Lerthe</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Główne_obozy_i_ośrodki_zagłady"><span id="G.C5.82.C3.B3wne_obozy_i_o.C5.9Brodki_zag.C5.82ady"></span>Główne obozy i ośrodki zagłady</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Główne obozy i ośrodki zagłady" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Główne obozy i ośrodki zagłady"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="według_granic_przedwojennych"><span id="wed.C5.82ug_granic_przedwojennych"></span>według granic przedwojennych</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: według granic przedwojennych" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: według granic przedwojennych"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><b><a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemcy</a>:</b> <a href="/wiki/Bad_Sulza_(KL)" title="Bad Sulza (KL)">Bad Sulza</a>, <a href="/wiki/Bergen-Belsen" title="Bergen-Belsen">Bergen-Belsen</a>, <a href="/wiki/Buchenwald_(KL)" title="Buchenwald (KL)">Buchenwald</a>, <a href="/wiki/Dachau_(KL)" title="Dachau (KL)">Dachau</a>, <a href="/wiki/Esterwegen_(KL)" title="Esterwegen (KL)">Esterwegen</a>, <a href="/wiki/Flossenb%C3%BCrg_(KL)" title="Flossenbürg (KL)">Flossenbürg</a>, <a href="/wiki/Fuhlsb%C3%BCttel" title="Fuhlsbüttel">Fuhlsbüttel</a>, <a href="/wiki/Gro%C3%9F-Rosen" title="Groß-Rosen">Gross-Rosen</a>, <a href="/wiki/Hinzert" title="Hinzert">Hinzert</a>, <a href="/wiki/Konzentrationslager_Lichtenburg" title="Konzentrationslager Lichtenburg">Lichtenburg</a>, <a href="/wiki/Mittelbau-Dora" title="Mittelbau-Dora">Mittelbau-Dora</a>, <a href="/wiki/Moringen_(KL)" title="Moringen (KL)">Moringen</a>, <a href="/wiki/Neuengamme_(KL)" title="Neuengamme (KL)">Neuengamme</a>, <a href="/wiki/Niederhagen-Wewelsburg" title="Niederhagen-Wewelsburg">Niederhagen-Wewelsburg</a>, <a href="/wiki/Oranienburg_(KL)" title="Oranienburg (KL)">Oranienburg</a>, <a href="/wiki/Ravensbr%C3%BCck_(KL)" title="Ravensbrück (KL)">Ravensbrück</a>, <a href="/wiki/Sachsenburg_(KL)" title="Sachsenburg (KL)">Sachsenburg</a>, <a href="/wiki/Sachsenhausen_(KL)" title="Sachsenhausen (KL)">Sachsenhausen</a></li> <li><b><a href="/wiki/Wolne_Miasto_Gda%C5%84sk" title="Wolne Miasto Gdańsk">Wolne Miasto Gdańsk</a>:</b> <a href="/wiki/Stutthof_(KL)" title="Stutthof (KL)">Stutthof</a></li> <li><b><a href="/wiki/II_Rzeczpospolita" title="II Rzeczpospolita">Polska</a>:</b> <a href="/wiki/Auschwitz-Birkenau" title="Auschwitz-Birkenau">Auschwitz-Birkenau</a>, <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Be%C5%82%C5%BCcu" title="Obóz zagłady w Bełżcu">Belzec</a>, <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Che%C5%82mnie_nad_Nerem" title="Obóz zagłady w Chełmnie nad Nerem">Kulmhof</a>, <a href="/wiki/Lublin_(KL)" title="Lublin (KL)">Majdanek</a>, <a href="/wiki/Plaszow" title="Plaszow">Plaszow</a>, <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Sobiborze" title="Obóz zagłady w Sobiborze">Sobibor</a>, <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Treblince" title="Obóz zagłady w Treblince">Treblinka</a>, <a href="/wiki/Warschau_(KL)" title="Warschau (KL)">Warschau</a></li> <li><b><a href="/wiki/Litwa" title="Litwa">Litwa</a>:</b> <a href="/wiki/Kauen" title="Kauen">Kauen</a></li> <li><b><a href="/wiki/%C5%81otwa" title="Łotwa">Łotwa</a>:</b> <a href="/wiki/Kaiserwald_(KL)" title="Kaiserwald (KL)">Kaiserwald</a></li> <li><b><a href="/wiki/Estonia" title="Estonia">Estonia</a>:</b> <a href="/wiki/Vaivara_(KL)" title="Vaivara (KL)">Vaivara</a></li> <li><b><a href="/wiki/Czechos%C5%82owacja" title="Czechosłowacja">Czechosłowacja</a>:</b> <a href="/wiki/Theresienstadt" title="Theresienstadt">Theresienstadt</a></li> <li><b><a href="/wiki/Austria" title="Austria">Austria</a>:</b> <a href="/wiki/Mauthausen_(KL)" title="Mauthausen (KL)">Mauthausen-Gusen</a></li> <li><b><a href="/wiki/Francja" title="Francja">Francja</a>:</b> <a href="/wiki/Natzweiler-Struthof" title="Natzweiler-Struthof">Natzweiler-Struthof</a></li> <li><b><a href="/wiki/Holandia" title="Holandia">Holandia</a>:</b> <a href="/wiki/Hertogenbosch" title="Hertogenbosch">Hertogenbosch</a></li> <li><b><a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Socjalistycznych_Republik_Radzieckich" title="Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich">ZSRR</a>:</b> <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Ma%C5%82ym_Tro%C5%9Bcie%C5%84cu" title="Obóz zagłady w Małym Trościeńcu">Mały Trościeniec</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="według_granic_z_czasu_wojny"><span id="wed.C5.82ug_granic_z_czasu_wojny"></span>według granic z czasu wojny</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: według granic z czasu wojny" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: według granic z czasu wojny"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><b><a href="/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza">Niemcy (III Rzesza)</a>:</b> <a href="/wiki/Auschwitz-Birkenau" title="Auschwitz-Birkenau">Auschwitz-Birkenau</a>, <a href="/wiki/Bad_Sulza_(KL)" title="Bad Sulza (KL)">Bad Sulza</a>, <a href="/wiki/Bergen-Belsen" title="Bergen-Belsen">Bergen-Belsen</a>, <a href="/wiki/Buchenwald_(KL)" title="Buchenwald (KL)">Buchenwald</a>, <a href="/wiki/Dachau_(KL)" title="Dachau (KL)">Dachau</a>, <a href="/wiki/Esterwegen_(KL)" title="Esterwegen (KL)">Esterwegen</a>, <a href="/wiki/Flossenb%C3%BCrg_(KL)" title="Flossenbürg (KL)">Flossenbürg</a>, <a href="/wiki/Fuhlsb%C3%BCttel" title="Fuhlsbüttel">Fuhlsbüttel</a>, <a href="/wiki/Gro%C3%9F-Rosen" title="Groß-Rosen">Gross-Rosen</a>, <a href="/wiki/Hinzert" title="Hinzert">Hinzert</a>, <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Che%C5%82mnie_nad_Nerem" title="Obóz zagłady w Chełmnie nad Nerem">Kulmhof</a>, <a href="/wiki/Konzentrationslager_Lichtenburg" title="Konzentrationslager Lichtenburg">Lichtenburg</a>, <a href="/wiki/Mauthausen_(KL)" title="Mauthausen (KL)">Mauthausen-Gusen</a>, <a href="/wiki/Mittelbau-Dora" title="Mittelbau-Dora">Mittelbau-Dora</a>, <a href="/wiki/Moringen_(KL)" title="Moringen (KL)">Moringen</a>, <a href="/wiki/Natzweiler-Struthof" title="Natzweiler-Struthof">Natzweiler-Struthof</a>, <a href="/wiki/Neuengamme_(KL)" title="Neuengamme (KL)">Neuengamme</a>, <a href="/wiki/Niederhagen-Wewelsburg" title="Niederhagen-Wewelsburg">Niederhagen-Wewelsburg</a>, <a href="/wiki/Oranienburg_(KL)" title="Oranienburg (KL)">Oranienburg</a>, <a href="/wiki/Ravensbr%C3%BCck_(KL)" title="Ravensbrück (KL)">Ravensbrück</a>, <a href="/wiki/Sachsenburg_(KL)" title="Sachsenburg (KL)">Sachsenburg</a>, <a href="/wiki/Sachsenhausen_(KL)" title="Sachsenhausen (KL)">Sachsenhausen</a>, <a href="/wiki/Stutthof_(KL)" title="Stutthof (KL)">Stutthof</a></li> <li><b><a href="/wiki/Generalne_Gubernatorstwo" title="Generalne Gubernatorstwo">Generalne Gubernatorstwo</a>:</b> <a href="/wiki/Lublin_(KL)" title="Lublin (KL)">Majdanek</a>, <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Treblince" title="Obóz zagłady w Treblince">Treblinka</a>, <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Sobiborze" title="Obóz zagłady w Sobiborze">Sobibor</a>, <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Be%C5%82%C5%BCcu" title="Obóz zagłady w Bełżcu">Belzec</a>, <a href="/wiki/Plaszow" title="Plaszow">Plaszow</a>, <a href="/wiki/Warschau_(KL)" title="Warschau (KL)">KL Warschau</a></li> <li><b><a href="/wiki/Komisariat_Rzeszy_Wsch%C3%B3d" title="Komisariat Rzeszy Wschód">Komisariat Rzeszy Wschód</a>:</b> <a href="/wiki/Kaiserwald_(KL)" title="Kaiserwald (KL)">Kaiserwald</a>, <a href="/wiki/Kauen" title="Kauen">Kauen</a>, <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Ma%C5%82ym_Tro%C5%9Bcie%C5%84cu" title="Obóz zagłady w Małym Trościeńcu">Mały Trościeniec</a>, <a href="/wiki/Vaivara_(KL)" title="Vaivara (KL)">Vaivara</a>, <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_koncentracyjny_w_Ko%C5%82dyczewie" title="Obóz koncentracyjny w Kołdyczewie">Kołdyczewo</a></li> <li><b><a href="/wiki/Protektorat_Czech_i_Moraw" title="Protektorat Czech i Moraw">Protektorat Czech i Moraw</a>:</b> <a href="/wiki/Theresienstadt" title="Theresienstadt">Theresienstadt</a></li> <li><b><a href="/wiki/Holandia" title="Holandia">Holandia</a>:</b> <a href="/wiki/Hertogenbosch" title="Hertogenbosch">Hertogenbosch</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="według_dzisiejszych_granic"><span id="wed.C5.82ug_dzisiejszych_granic"></span>według dzisiejszych granic</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: według dzisiejszych granic" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: według dzisiejszych granic"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><b><a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemcy</a>:</b> <a href="/wiki/Bad_Sulza_(KL)" title="Bad Sulza (KL)">Bad Sulza</a>, <a href="/wiki/Bergen-Belsen" title="Bergen-Belsen">Bergen-Belsen</a>, <a href="/wiki/Buchenwald_(KL)" title="Buchenwald (KL)">Buchenwald</a>, <a href="/wiki/Dachau_(KL)" title="Dachau (KL)">Dachau</a>, <a href="/wiki/Esterwegen_(KL)" title="Esterwegen (KL)">Esterwegen</a>, <a href="/wiki/Flossenb%C3%BCrg_(KL)" title="Flossenbürg (KL)">Flossenbürg</a>, <a href="/wiki/Fuhlsb%C3%BCttel" title="Fuhlsbüttel">Fuhlsbüttel</a>, <a href="/wiki/Hinzert" title="Hinzert">Hinzert</a>, <a href="/wiki/Konzentrationslager_Lichtenburg" title="Konzentrationslager Lichtenburg">Lichtenburg</a>, <a href="/wiki/Mittelbau-Dora" title="Mittelbau-Dora">Mittelbau-Dora</a>, <a href="/wiki/Moringen_(KL)" title="Moringen (KL)">Moringen</a>, <a href="/wiki/Neuengamme_(KL)" title="Neuengamme (KL)">Neuengamme</a>, <a href="/wiki/Niederhagen-Wewelsburg" title="Niederhagen-Wewelsburg">Niederhagen-Wewelsburg</a>, <a href="/wiki/Oranienburg_(KL)" title="Oranienburg (KL)">Oranienburg</a>, <a href="/wiki/Ravensbr%C3%BCck_(KL)" title="Ravensbrück (KL)">Ravensbrück</a>, <a href="/wiki/Sachsenburg_(KL)" title="Sachsenburg (KL)">Sachsenburg</a>, <a href="/wiki/Sachsenhausen_(KL)" title="Sachsenhausen (KL)">Sachsenhausen</a></li> <li><b><a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polska</a>:</b> <a href="/wiki/Auschwitz-Birkenau" title="Auschwitz-Birkenau">Auschwitz-Birkenau</a>, <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Be%C5%82%C5%BCcu" title="Obóz zagłady w Bełżcu">Belzec</a>, <a href="/wiki/Gro%C3%9F-Rosen" title="Groß-Rosen">Gross-Rosen</a>, <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Che%C5%82mnie_nad_Nerem" title="Obóz zagłady w Chełmnie nad Nerem">Kulmhof</a>, <a href="/wiki/Lublin_(KL)" title="Lublin (KL)">Majdanek</a>, <a href="/wiki/Plaszow" title="Plaszow">Plaszow</a>, <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Sobiborze" title="Obóz zagłady w Sobiborze">Sobibor</a>, <a href="/wiki/Stutthof_(KL)" title="Stutthof (KL)">Stutthof</a>, <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Treblince" title="Obóz zagłady w Treblince">Treblinka</a>, <a href="/wiki/Warschau_(KL)" title="Warschau (KL)">Warschau</a></li> <li><b><a href="/wiki/Litwa" title="Litwa">Litwa</a>:</b> <a href="/wiki/Kauen" title="Kauen">Kauen</a></li> <li><b><a href="/wiki/%C5%81otwa" title="Łotwa">Łotwa</a>:</b> <a href="/wiki/Kaiserwald_(KL)" title="Kaiserwald (KL)">Kaiserwald</a></li> <li><b><a href="/wiki/Estonia" title="Estonia">Estonia</a>:</b> <a href="/wiki/Vaivara_(KL)" title="Vaivara (KL)">Vaivara</a></li> <li><b><a href="/wiki/Czechy" title="Czechy">Czechy</a>:</b> <a href="/wiki/Theresienstadt" title="Theresienstadt">Theresienstadt</a></li> <li><b><a href="/wiki/Austria" title="Austria">Austria</a>:</b> <a href="/wiki/Mauthausen_(KL)" title="Mauthausen (KL)">Mauthausen-Gusen</a></li> <li><b><a href="/wiki/Francja" title="Francja">Francja</a>:</b> <a href="/wiki/Natzweiler-Struthof" title="Natzweiler-Struthof">Natzweiler-Struthof</a></li> <li><b><a href="/wiki/Holandia" title="Holandia">Holandia</a>:</b> <a href="/wiki/Hertogenbosch" title="Hertogenbosch">Hertogenbosch</a></li> <li><b><a href="/wiki/Bia%C5%82oru%C5%9B" title="Białoruś">Białoruś</a>:</b> <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Ma%C5%82ym_Tro%C5%9Bcie%C5%84cu" title="Obóz zagłady w Małym Trościeńcu">Mały Trościeniec</a>, <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_koncentracyjny_w_Ko%C5%82dyczewie" title="Obóz koncentracyjny w Kołdyczewie">Kołdyczewo</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lista_obozów,_podobozów_i_ważniejszych_komand_zewnętrznych"><span id="Lista_oboz.C3.B3w.2C_podoboz.C3.B3w_i_wa.C5.BCniejszych_komand_zewn.C4.99trznych"></span>Lista obozów, podobozów i ważniejszych komand zewnętrznych</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Lista obozów, podobozów i ważniejszych komand zewnętrznych" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Lista obozów, podobozów i ważniejszych komand zewnętrznych"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Podstawowa_chronologia">Podstawowa chronologia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Podstawowa chronologia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Podstawowa chronologia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><b>1933</b> </p> <ul><li>30 stycznia: Marszałek <a href="/wiki/Paul_von_Hindenburg" title="Paul von Hindenburg">Paul von Hindenburg</a>, prezydent <a href="/wiki/Rzesza" title="Rzesza">Rzeszy</a>, powołuje <a href="/wiki/Adolf_Hitler" title="Adolf Hitler">Adolfa Hitlera</a> na <a href="/wiki/Kanclerze_Niemiec" title="Kanclerze Niemiec">kanclerza</a>.</li> <li>4 lutego: Dekret prezydencki o „ochronie narodu niemieckiego” ograniczający wolności religijne, wolność głoszenia poglądów i organizowania zebrań.</li> <li>8 marca: Minister spraw wewnętrznych <a href="/wiki/Rzesza" title="Rzesza">Rzeszy</a>, <a href="/wiki/Wilhelm_Frick" title="Wilhelm Frick">Wilhelm Frick</a>, zapowiada zakładanie <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_koncentracyjny" title="Obóz koncentracyjny">obozów koncentracyjnych</a>.</li> <li>22 marca: Oficjalne otwarcie <a href="/wiki/Dachau_(KL)" title="Dachau (KL)">KL Dachau</a>.</li> <li>1 kwietnia: początek <a href="/wiki/Bojkot_anty%C5%BCydowski_w_Niemczech_(1933)" title="Bojkot antyżydowski w Niemczech (1933)">bojkotów żydowskich sklepów</a>.</li> <li>Od 10 kwietnia do 28 czerwca: Ogłoszenie zakazu działalności <a href="/wiki/%C5%9Awiadkowie_Jehowy" title="Świadkowie Jehowy">Świadków Jehowy</a> w poszczególnych <a href="/wiki/Kraj_zwi%C4%85zkowy" title="Kraj związkowy">krajach związkowych</a>.</li> <li>21–26 czerwca: „Krwawy tydzień” – 91 osób, głównie z opozycji politycznej (partie lewicowe), zostaje zamordowanych przez bojówki <a href="/wiki/Sturmabteilung" title="Sturmabteilung">SA</a> i <a href="/wiki/Schutzstaffel" title="Schutzstaffel">SS</a>.</li> <li>14 lipca: Zakaz funkcjonowania <a href="/wiki/Partia_polityczna" title="Partia polityczna">partii politycznych</a>, jedyną partią pozostaje <a href="/wiki/Narodowosocjalistyczna_Niemiecka_Partia_Robotnik%C3%B3w" title="Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników">NSDAP</a>. Dekret o nacjonalizacji mienia wrogów narodu niemieckiego.</li></ul> <p><b>1934</b> </p> <ul><li>Lipiec: <a href="/wiki/Reinhard_Heydrich" title="Reinhard Heydrich">Reinhard Heydrich</a> poddaje <a href="/wiki/Cenzura" title="Cenzura">cenzurze</a> prewencyjnej wszystkie publikacje dotyczące obozów.</li> <li>2 sierpnia: Śmierć <a href="/wiki/Paul_von_Hindenburg" title="Paul von Hindenburg">Hindenburga</a>. <a href="/wiki/Adolf_Hitler" title="Adolf Hitler">Hitler</a> staje się „Führerem i Kanclerzem Rzeszy”.</li> <li>13 września: Po protestach dyplomatycznych, zwłaszcza ze strony <a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">Stanów Zjednoczonych</a>, część dekretów przeciwko <a href="/wiki/%C5%9Awiadkowie_Jehowy" title="Świadkowie Jehowy">Świadkom Jehowy</a> zostaje zawieszona.</li></ul> <p><b>1935</b> </p> <ul><li>Styczeń: <a href="/w/index.php?title=Wolfgang_Langhoff&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wolfgang Langhoff (strona nie istnieje)">Wolfgang Langhoff</a>, publikuje w <a href="/wiki/Szwajcaria" title="Szwajcaria">Szwajcarii</a> po niemiecku książkę opisującą 13 miesięcy pobytu w niemieckich obozach koncentracyjnych.</li> <li>16 marca: Służba wojskowa znowu staje się obowiązkowa. Unikający służby z powodów sumienia oraz <a href="/wiki/%C5%9Awiadkowie_Jehowy" title="Świadkowie Jehowy">Świadkowie Jehowy</a> są wysyłani masowo do obozów.</li> <li>1 kwietnia: Dekretem ministra spraw wewnętrznych organizacja <a href="/wiki/%C5%9Awiadkowie_Jehowy" title="Świadkowie Jehowy">Świadków Jehowy</a> zostaje rozwiązana w III Rzeszy ustawą ogólnokrajową, a od 13 lipca ich mienie podlega konfiskacie.</li> <li>Lato: bojkoty i wzrost brutalności <a href="/wiki/Antysemityzm" title="Antysemityzm">antysemickiej</a>.</li> <li>15 maja: Członkowie <a href="/wiki/Sturmabteilung" title="Sturmabteilung">SA</a> zostają skazani na więzienie za złe praktyki względem więźniów KL <a href="/w/index.php?title=Hohnstein_(KL)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hohnstein (KL) (strona nie istnieje)">Hohnstein</a>. Kilka miesięcy później wszystkich tych SA ogarnia amnestia.</li> <li>17 sierpnia: Zamknięcie wszystkich lóż <a href="/wiki/Wolnomularstwo" title="Wolnomularstwo">wolnomularskich</a>.</li> <li>15 września: <a href="/wiki/Reichstag" title="Reichstag">Reichstag</a> przyjmuje jednomyślnie <a href="/wiki/Ustawy_norymberskie" title="Ustawy norymberskie">Ustawy norymberskie</a>: prawo o „ochronie krwi i honoru narodu niemieckiego” i prawo o „obywatelstwie Rzeszy”. <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">Żydzi</a> zostają pozbawieni <a href="/wiki/Obywatelstwo" title="Obywatelstwo">obywatelstwa</a>.</li> <li>18 października: Prawo o ochronie zdrowia dziedzicznego Narodu niemieckiego. Kampania propagandy przeciwko „istnieniom, które nie warto, by żyły”.</li></ul> <p><b>1936</b> </p> <ul><li>6 czerwca: Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych przeciwko „<a href="/wiki/Romowie" title="Romowie">cygańskiej</a> pladze”.</li> <li>16 czerwca: Utworzenie w Marzahn pod <a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlinem</a> pierwszego obozu dla <a href="/wiki/Romowie" title="Romowie">Romów</a>.</li></ul> <p><b>1937</b> </p> <ul><li>12 czerwca: Tajne rozporządzenie <a href="/wiki/Reinhard_Heydrich" title="Reinhard Heydrich">Reinharda Heydricha</a> rozkazujące utrzymanie w odosobnieniu więźniów <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">żydowskich</a> po ukończeniu czasu, na który zostali skazani.</li> <li>5 sierpnia: Rozporządzenie <a href="/wiki/Gestapo" title="Gestapo">Gestapo</a>, rozkazujące zatrzymywanie i umieszczanie w obozach <a href="/wiki/%C5%9Awiadkowie_Jehowy" title="Świadkowie Jehowy">Świadków Jehowy</a> i osób odmawiających służby wojskowej w przypadku, gdyby sądy przyznały im do tego prawo, lub z chwilą, gdy odsiedzieli zasądzony wyrok.</li> <li>Grudzień: <a href="/wiki/Konzentrationslager_Lichtenburg" title="Konzentrationslager Lichtenburg">Lichtenburg</a> staje się obozem dla kobiet.</li></ul> <p><b>1938</b> </p> <ul><li>26 stycznia: Rozporządzenie <a href="/wiki/Heinrich_Himmler" title="Heinrich Himmler">Heinricha Himmlera</a> nakazujące <a href="/wiki/Gestapo" title="Gestapo">Gestapo</a> zatrzymywać „unikających pracy”.</li> <li>12–13 marca: <a href="/wiki/Anschluss" title="Anschluss">Anschluss</a>. Początek internowania opozycji politycznej i elit <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">żydowskich</a> w <a href="/wiki/Austria" title="Austria">Austrii</a>.</li> <li>3 maja: początek budowy KL <a href="/wiki/Flossenb%C3%BCrg_(KL)" title="Flossenbürg (KL)">Flossenbürg.</a></li> <li>1 czerwca: początek budowy KL <a href="/wiki/Mauthausen_(KL)" title="Mauthausen (KL)">Mauthausen-Gusen</a>. <a href="/wiki/Reinhard_Heydrich" title="Reinhard Heydrich">Reinhard Heydrich</a> rozkazuje policji kryminalnej (<a href="/wiki/Kriminalpolizei" title="Kriminalpolizei">Kripo</a>) zatrzymywanie „elementów aspołecznych” (żebraków, <a href="/wiki/Romowie" title="Romowie">Romów</a>, włóczęgi, prostytutki i sutenerów) oraz umieszczanie ich w obozach.</li> <li>8 sierpnia: pierwsi więźniowie przybywają do KL <a href="/wiki/Mauthausen_(KL)" title="Mauthausen (KL)">Mauthausen-Gusen</a>.</li> <li>Jesień: Początek budowy KL <a href="/wiki/Ravensbr%C3%BCck_(KL)" title="Ravensbrück (KL)">Ravensbrück</a> przez <a href="/wiki/Komando_(III_Rzesza)" title="Komando (III Rzesza)">komando</a> z <a href="/wiki/Sachsenhausen_(KL)" title="Sachsenhausen (KL)">Sachsenhausen</a>.</li> <li>1 października: W zaanektowanym <a href="/wiki/Kraj_Sudet%C3%B3w" title="Kraj Sudetów">Kraju Sudetów</a> wielka obława na polityczną opozycję. Zatrzymani lądują w obozach.</li> <li>14 października: <a href="/wiki/Hermann_G%C3%B6ring" title="Hermann Göring">Hermann Göring</a> ogłasza „arianizację dóbr <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">żydowskich</a>” i umieszczenie <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">Żydów</a> w obozach.</li> <li>28 października: 17 000 <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">Żydów</a> polskich zostaje wyrzucone z <a href="/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza">Rzeszy</a>.</li> <li>8 grudnia: Dekret <a href="/wiki/Heinrich_Himmler" title="Heinrich Himmler">Himmlera</a> o „pladze cygańskiej” nakazujący identyfikację i stworzenie spisu <a href="/wiki/Sinti" title="Sinti">Sinti</a> i <a href="/wiki/Romowie" title="Romowie">Romów</a>.</li></ul> <p><b>1939</b> </p> <ul><li>30 stycznia: <a href="/wiki/Adolf_Hitler" title="Adolf Hitler">Adolf Hitler</a> w przemówieniu przed <a href="/wiki/Reichstag" title="Reichstag">Reichstagiem</a>, zapowiada „wyniszczenie <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">żydowskiej</a> rasy w <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europie</a> w przypadku wybuchu konfliktu ogólnoeuropejskiego”.</li> <li>9 sierpnia: Według szacunków Niemieckiej Partii Wolności (<i>Deutsche Freiheitspartei</i>), od 1933 do sierpnia 1939 w niemieckich obozach koncentracyjnych zmarło przeszło 98 tys. ludzi, z czego ok. 10% Żydów<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7">[7]</a></sup>.</li> <li>31 sierpnia: Śmiertelne ofiary <a href="/wiki/Sachsenhausen_(KL)" title="Sachsenhausen (KL)">Sachsenhausen</a>, przebrane w polskie mundury wojskowe, są użyte w gliwickiej prowokacji, co było pretekstem <a href="/wiki/Kampania_wrze%C5%9Bniowa" title="Kampania wrześniowa">inwazji na Polskę</a> co rozpoczęło <a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojnę światową</a>.</li> <li>Październik: <a href="/wiki/Adolf_Hitler" title="Adolf Hitler">Hitler</a> podpisuje dekret zezwalający na „uśmiercenie śmiercią miłosierną chorych uznanych za nieuleczalnych”. Utworzenie „obozu cygańskiego” w Leopoldskron.</li> <li>4/5 września: Powstanie pierwszego na terenie II RP – niemieckiego „przejściowego obozu koncentracyjnego” w halach przędzalni „C.G.SCHÖN” w Sosnowcu. Obsługa obozu - SS Sonderkommando Sosnowitz. Więźniowie :Żydzi z Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Rumunii, a także więźniowie polityczni z Zagłębia Dąbrowskiego, Górnego Śląska i rejencji opolskiej. Po okrutnych torturach podczas przesłuchań docelowo więźniów transportowano do obozów w: Dachau, Ravensbrück, Mauthausen-Gusen, a później do Auschwitz.</li> <li>15 września: <a href="/wiki/August_Dickmann" title="August Dickmann">pierwszy więzień</a> (niemiecki Świadek Jehowy) rozstrzelany w Sachsenhausen za odmowę pełnienia służby wojskowej podczas II wojny światowej.</li> <li>15 listopada: Początek deportacji z <a href="/wiki/Kraj_Warty" title="Kraj Warty">Kraju Warty</a> do <a href="/wiki/Generalne_Gubernatorstwo" title="Generalne Gubernatorstwo">Generalnego Gubernatorstwa</a> 800 000 <a href="/wiki/Polacy" title="Polacy">Polaków</a> i 100 000 <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">Żydów</a>.</li> <li>17–19 grudnia: Pierwsze uśmiercanie gazem 540 chorych umysłowo w szpitalach w okupowanej <a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polsce</a> w Kochanówku koło <a href="/wiki/%C5%81%C3%B3d%C5%BA" title="Łódź">Łodzi</a>, przy pomocy spalin samochodów ciężarowych (inne dane mówią o marcu 1940 r.).</li></ul> <p><b>1940</b> </p> <ul><li>Styczeń: Testy metod eutanazji w <a href="/wiki/Brandenburgia" title="Brandenburgia">Brandenburgii</a>, wybór gazu spalinowego.</li> <li>21 lutego: <a href="/wiki/Heinrich_Himmler" title="Heinrich Himmler">Heinrich Himmler</a> podejmuje decyzję o utworzeniu w <a href="/wiki/Auschwitz-Birkenau" title="Auschwitz-Birkenau">Auschwitz</a> obozu kwarantanny dla <a href="/wiki/Polacy" title="Polacy">Polaków</a> ze <a href="/wiki/%C5%9Al%C4%85sk" title="Śląsk">Śląska</a> i <a href="/wiki/Generalne_Gubernatorstwo" title="Generalne Gubernatorstwo">Generalnego Gubernatorstwa</a>.</li> <li>1 kwietnia: Umowa między <a href="/wiki/Heinrich_Himmler" title="Heinrich Himmler">Himmlerem</a> i Ahnerbe Stiftung na podjęcie w obozach badań <a href="/wiki/Anatomia" title="Anatomia">anatomicznych</a> i <a href="/wiki/Genetyka" title="Genetyka">genetycznych</a> nad <a href="/wiki/Rasa" title="Rasa">rasami</a>.</li> <li>30 kwietnia – 1 maja: <a href="/wiki/Ghetto_Litzmannstadt" title="Ghetto Litzmannstadt">Ghetto Litzmannstadt</a> (<a href="/wiki/%C5%81%C3%B3d%C5%BA" title="Łódź">Łódź</a>) zostaje zamknięte.</li> <li>4 maja: <a href="/wiki/Rudolf_H%C3%B6%C3%9F" title="Rudolf Höß">Rudolf Höss</a>, zastępca komendanta w <a href="/wiki/Sachsenhausen_(KL)" title="Sachsenhausen (KL)">Sachsenhausen</a>, obejmuje komendanturę KL <a href="/wiki/Auschwitz-Birkenau" title="Auschwitz-Birkenau">Auschwitz</a>.</li> <li>30 maja: Początek Akcji Franka mającej na celu „fizyczne wykończenie intelektualnych elit Polski przez masowe aresztowania i zamykania w obozach”.</li> <li>14 czerwca: Pierwszy transport (<a href="/wiki/Polacy" title="Polacy">Polaków</a>) do <a href="/wiki/Auschwitz-Birkenau" title="Auschwitz-Birkenau">Auschwitz</a> (728 więźniów).</li> <li>Lato: tworzenie pierwszych obozów koncentracyjnych i tranzytowych na terytorium <a href="/wiki/Francja" title="Francja">Francji</a> i <a href="/wiki/Belgia" title="Belgia">Belgii</a>.</li> <li>Październik: <a href="/wiki/Francja_Vichy" title="Francja Vichy">Rząd Vichy</a> podejmuje decyzję o internowaniu „obcokrajowców rasy żydowskiej”.</li> <li>22–23 października: „Aktion Bürckel”: deportacja 7700 <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">Żydów</a> z <a href="/wiki/Badenia" title="Badenia">Badenii</a>, <a href="/wiki/Saara" title="Saara">Saary</a> i <a href="/wiki/Alzacja" title="Alzacja">Alzacji</a> do wolnej, południowej <a href="/wiki/Francja" title="Francja">Francji</a>, gdzie zostają internowani. Los ten spotka ok. 25 000 Żydów niemieckich.</li> <li>3 listopada: Żółta <a href="/wiki/Gwiazda_Dawida" title="Gwiazda Dawida">gwiazda Dawida</a> staje się obowiązkowa dla <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">Żydów</a> w <a href="/wiki/Generalne_Gubernatorstwo" title="Generalne Gubernatorstwo">Generalnym Gubernatorstwie</a>.</li> <li>15 listopada: <a href="/wiki/Schutzstaffel" title="Schutzstaffel">SS</a> zamyka <a href="/wiki/Getto_warszawskie" title="Getto warszawskie">warszawskie getto</a>.</li></ul> <p><b>1941</b> </p> <ul><li>Marzec: Początek badań nad masową <a href="/wiki/Ubezp%C5%82odnienie" title="Ubezpłodnienie">sterylizacją</a> kobiet „niegodnych macierzyństwa”. Badania prowadzone na więźniach, m.in. w <a href="/wiki/Ravensbr%C3%BCck" title="Ravensbrück">Ravensbrück</a> i <a href="/wiki/Auschwitz-Birkenau" title="Auschwitz-Birkenau">Auschwitz</a>.</li> <li>20 marca: Zamknięcie getta w <a href="/wiki/Krak%C3%B3w" title="Kraków">Krakowie</a>.</li> <li>22 maja: Z rozkazu <a href="/wiki/Heinrich_Himmler" title="Heinrich Himmler">Himmlera</a> departament zdrowia <a href="/wiki/Luftwaffe" title="Luftwaffe">Luftwaffe</a> dostaje zgodę na prowadzenie doświadczeń na więźniach w obozach.</li> <li>6 czerwca: „<a href="/wiki/Kommissarbefehl" class="mw-redirect" title="Kommissarbefehl">Dekret o komisarzach</a>” oznacza systematyczną egzekucję każdego komisarza <a href="/wiki/Armia_Czerwona" title="Armia Czerwona">Armii Czerwonej</a>.</li> <li>22 czerwca: <a href="/wiki/Wehrmacht" title="Wehrmacht">Wehrmacht</a> rozpoczyna <a href="/wiki/Atak_Niemiec_na_ZSRR" title="Atak Niemiec na ZSRR">operację Barbarossa</a> – atak na <a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Socjalistycznych_Republik_Radzieckich" title="Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich">Związek Radziecki</a>. <a href="/wiki/Einsatzgruppen" title="Einsatzgruppen">Einsatzgruppen</a> rozpoczynają mordowanie <a href="/wiki/Komunizm" title="Komunizm">komunistów</a>, <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">Żydów</a>, partyzantów i <a href="/wiki/Romowie" title="Romowie">Romów</a> na terenach zdobytych w <a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Socjalistycznych_Republik_Radzieckich" title="Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich">Związku Radzieckim</a>.</li> <li>31 lipca: <a href="/wiki/Hermann_G%C3%B6ring" title="Hermann Göring">Hermann Göring</a> upoważnia <a href="/wiki/Reinhard_Heydrich" title="Reinhard Heydrich">Reinharda Heydricha</a> by zajął się <a href="/wiki/Endl%C3%B6sung_der_Judenfrage" title="Endlösung der Judenfrage">ostatecznym rozwiązaniem kwestii żydowskiej</a>.</li> <li>Sierpień: <a href="/wiki/Heinrich_Himmler" title="Heinrich Himmler">Heinrich Himmler</a> wybiera komory gazowe, jako najskuteczniejszą z metod masowej eksterminacji.</li> <li>24 sierpnia: Oficjalne zawieszenie metod <a href="/wiki/Eutanazja" title="Eutanazja">eutanazji</a> w <a href="/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza">Rzeszy</a>: w latach 1940–1941 uśmiercono ponad 70 000 chorych dorosłych i ok. 5000 dzieci. W praktyce eutanazja jest dalej stosowana w obozach.</li> <li>Przełom sierpnia i września: Pierwsze próby uśmiercania masowego przy pomocy <a href="/wiki/Cyklon_B" title="Cyklon B">cyklonu B</a>, wykonane na <a href="/wiki/Armia_Czerwona" title="Armia Czerwona">jeńcach sowieckich</a> w <a href="/wiki/Auschwitz-Birkenau" title="Auschwitz-Birkenau">Auschwitz</a>.</li> <li>29–30 września: <a href="/wiki/Schutzstaffel" title="Schutzstaffel">SS</a> morduje 33 700 <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">Żydów</a> w <a href="/wiki/Babi_Jar" title="Babi Jar">Babim Jarze</a> pod <a href="/wiki/Kij%C3%B3w" title="Kijów">Kijowem</a>.</li> <li>18 października: <a href="/wiki/Heinrich_Himmler" title="Heinrich Himmler">Heinrich Himmler</a> zabrania emigrowania <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">Żydom</a> poza <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europę</a>.</li> <li>Listopad: Pierwsze próby gazowania spalinami w ciężarówkach w <a href="/wiki/Sachsenhausen_(KL)" title="Sachsenhausen (KL)">Sachsenhausen</a> i w <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Che%C5%82mnie_nad_Nerem" title="Obóz zagłady w Chełmnie nad Nerem">Kulmhof</a>.</li> <li>Grudzień: Program <a href="/wiki/BBC" title="BBC">BBC</a> ujawniający eksterminację <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">Żydów</a> przez <a href="/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza">Trzecią Rzeszę</a>.</li> <li>8 grudnia: Początek masowej eksterminacji <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">Żydów</a> i <a href="/wiki/Romowie" title="Romowie">Romów</a> w <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Che%C5%82mnie_nad_Nerem" title="Obóz zagłady w Chełmnie nad Nerem">Kulmhof</a></li></ul> <p><b>1942</b> </p> <ul><li>20 stycznia: <a href="/wiki/Konferencja_w_Wannsee" title="Konferencja w Wannsee">Konferencja w Wannsee</a> pod przewodnictwem <a href="/wiki/Reinhard_Heydrich" title="Reinhard Heydrich">R. Heydricha</a> postanawia wdrożyć „<a href="/wiki/Endl%C3%B6sung_der_Judenfrage" title="Endlösung der Judenfrage">ostateczne rozwiązanie kwestii żydowskiej</a>”. Realizacją ma się zająć <a href="/wiki/Adolf_Eichmann" title="Adolf Eichmann">Adolf Eichmann</a>.</li> <li>27 marca: Pierwszy transport z <a href="/wiki/Francja" title="Francja">Francji</a> do <a href="/wiki/Auschwitz-Birkenau" title="Auschwitz-Birkenau">Auschwitz</a>. W sumie 75 721 francuskich <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">Żydów</a> zostało wysłanych do obozów <a href="/wiki/Zag%C5%82ada_%C5%BByd%C3%B3w" title="Zagłada Żydów">zagłady</a>, wśród nich 11 000 dzieci.</li> <li>7 maja: Uruchomienie obozu <a href="/wiki/Zag%C5%82ada_%C5%BByd%C3%B3w" title="Zagłada Żydów">zagłady</a> <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Sobiborze" title="Obóz zagłady w Sobiborze">Sobibor</a>.</li> <li>23 lipca: Pierwszy transport <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">Żydów</a> z <a href="/wiki/Getto_warszawskie" title="Getto warszawskie">warszawskiego getta</a> przyjeżdża do <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Treblince" title="Obóz zagłady w Treblince">Treblinki</a>.</li> <li>Lato: Wielkie deportacje do obozów zagłady <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">Żydów</a> z <a href="/wiki/Chorwacja" title="Chorwacja">Chorwacji</a>, <a href="/wiki/Antwerpia" title="Antwerpia">Antwerpii</a>, <a href="/wiki/Francja" title="Francja">Francji</a> itd.</li> <li>5 października: <a href="/wiki/Heinrich_Himmler" title="Heinrich Himmler">Heinrich Himmler</a> rozkazuje deportować wszystkich <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">Żydów</a> z obozów w <a href="/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza">Rzeszy</a> do <a href="/wiki/Auschwitz-Birkenau" title="Auschwitz-Birkenau">Auschwitz-Birkenau</a> i innych obozów <a href="/wiki/Zag%C5%82ada_%C5%BByd%C3%B3w" title="Zagłada Żydów">zagłady</a> w <a href="/wiki/Generalne_Gubernatorstwo" title="Generalne Gubernatorstwo">Generalnym Gubernatorstwie</a>.</li> <li>16 grudnia: Dekret <a href="/wiki/Heinrich_Himmler" title="Heinrich Himmler">Himmlera</a> nakazuje deportację <a href="/wiki/Romowie" title="Romowie">Romów</a> do <a href="/wiki/Auschwitz-Birkenau" title="Auschwitz-Birkenau">Auschwitz-Birkenau</a>.</li></ul> <p><b>1943</b> </p> <ul><li>23 lutego: Wprowadzenie w <a href="/wiki/Auschwitz-Birkenau" title="Auschwitz-Birkenau">Auschwitz</a> polityki tatuaży.</li> <li>26 lutego: Pierwszy transport <a href="/wiki/Romowie" title="Romowie">Romów</a> do <a href="/wiki/Auschwitz-Birkenau" title="Auschwitz-Birkenau">Auschwitz-Birkenau</a>.</li> <li>Luty: Po wizycie w <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_zag%C5%82ady_w_Treblince" title="Obóz zagłady w Treblince">Treblince</a>, <a href="/wiki/Heinrich_Himmler" title="Heinrich Himmler">Heinrich Himmler</a> rozkazuje odkopanie grobów zbiorowych i spopielenie zwłok.</li> <li>Marzec-kwiecień: Likwidacja wielkich <a href="/wiki/Getto" title="Getto">gett</a> (m.in. w <a href="/wiki/Krak%C3%B3w" title="Kraków">Krakowie</a>, <a href="/wiki/Lw%C3%B3w" title="Lwów">Lwowie</a>, <a href="/wiki/Bia%C5%82ystok" title="Białystok">Białymstoku</a>, <a href="/wiki/Wilno" title="Wilno">Wilnie</a>, <a href="/wiki/Mi%C5%84sk" title="Mińsk">Mińsku</a> oraz <a href="/wiki/Warszawa" title="Warszawa">Warszawie</a>).</li></ul> <p><b>1944</b> </p> <ul><li>Kwiecień-maj: Po zajęciu <a href="/wiki/W%C4%99gry" title="Węgry">Węgier</a>, pierwsze transporty <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">Żydów</a> węgierskich (435 000 osób) zostają wysłane do <a href="/wiki/Auschwitz-Birkenau" title="Auschwitz-Birkenau">Auschwitz-Birkenau</a>.</li> <li>28 czerwca: <a href="/wiki/Armia_Czerwona" title="Armia Czerwona">Armia Czerwona</a> wyzwala pierwszy obóz: KL <a href="/wiki/Vaivara_(KL)" title="Vaivara (KL)">Vaivara</a>.</li> <li>3 listopada: Ostatni transport <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">Żydów</a> dociera do <a href="/wiki/Auschwitz-Birkenau" title="Auschwitz-Birkenau">Auschwitz</a>.</li> <li>26 listopada: <a href="/wiki/Heinrich_Himmler" title="Heinrich Himmler">Heinrich Himmler</a> rozkazuje zniszczenie <a href="/wiki/Krematorium" title="Krematorium">krematoriów</a> <a href="/wiki/Auschwitz-Birkenau" title="Auschwitz-Birkenau">Auschwitz-Birkenau</a>.</li></ul> <p><b>1945</b> </p> <ul><li>Zima-wiosna: <a href="/wiki/Marsze_%C5%9Bmierci" title="Marsze śmierci">marsze śmierci</a> wyruszają z większości obozów przed zbliżającym się frontem.</li> <li>15 stycznia: KL <a href="/wiki/Plaszow" title="Plaszow">Plaszow</a> zostaje wyzwolony przez <a href="/wiki/Armia_Czerwona" title="Armia Czerwona">Armię Czerwoną</a>.</li> <li>27 stycznia: <a href="/wiki/Armia_Czerwona" title="Armia Czerwona">Armia Czerwona</a> wkracza do <a href="/wiki/Auschwitz-Birkenau" title="Auschwitz-Birkenau">Auschwitz-Birkenau</a>.</li> <li>13 kwietnia: <a href="/wiki/Schutzstaffel" title="Schutzstaffel">SS</a> opuszcza <a href="/wiki/Bergen-Belsen" title="Bergen-Belsen">Bergen-Belsen</a>.</li> <li>29 kwietnia: Ostatnia akcja gazowania w <a href="/wiki/Mauthausen_(KL)" title="Mauthausen (KL)">Mauthausen</a>.</li> <li>30 kwietnia: Samobójstwo <a href="/wiki/Adolf_Hitler" title="Adolf Hitler">Adolfa Hitlera</a></li> <li>8 maja: <a href="/wiki/Kapitulacja_III_Rzeszy" title="Kapitulacja III Rzeszy">Kapitulacja III Rzeszy</a></li> <li>23 maja: Samobójstwo <a href="/wiki/Heinrich_Himmler" title="Heinrich Himmler">Heinricha Himmlera</a>.</li> <li>20 listopada: Początek prac <a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowy_Trybuna%C5%82_Wojskowy_w_Norymberdze" title="Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze">Międzynarodowego Trybunału Wojskowego w Norymberdze</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też"><span id="Zobacz_te.C5.BC"></span>Zobacz też</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Oznakowanie_wi%C4%99%C5%BAni%C3%B3w_niemieckich_oboz%C3%B3w_koncentracyjnych" title="Oznakowanie więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych">oznakowanie więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych</a></li> <li><a href="/wiki/K%C5%82amstwo_o%C5%9Bwi%C4%99cimskie" title="Kłamstwo oświęcimskie">kłamstwo oświęcimskie</a></li> <li><a href="/wiki/Polskie_obozy_zag%C5%82ady" title="Polskie obozy zagłady">polskie obozy zagłady</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web open-access"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3949393"><i>obozy hitlerowskie</i></a>, [w:] <i><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">Encyklopedia PWN</a></i> [online], <a href="/wiki/Wydawnictwo_Naukowe_PWN" title="Wydawnictwo Naukowe PWN">Wydawnictwo Naukowe PWN</a><span class="accessdate"> [dostęp 2015-02-10]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=unknown&rft.atitle=obozy+hitlerowskie&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.jtitle=%5B%5BWydawnictwo+Naukowe+PWN%5D%5D&rft_id=https%3A%2F%2Fencyklopedia.pwn.pl%2Fhaslo%2F%3B3949393" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.redcross.se/contentassets/4b0c5a08761c417498ddb988be6dd262/the-white-buses.pdf"><i>Vita bussarna | Röda Korset</i></a> [online], redcross.se<span class="accessdate"> [dostęp 2019-06-20]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Vita+bussarna+%26%23124%3B+R%C3%B6da+Korset&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.redcross.se%2Fcontentassets%2F4b0c5a08761c417498ddb988be6dd262%2Fthe-white-buses.pdf" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku szwedzkim (svenska)">szw.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">KRIEGSGEFANGENENLAGER COTTBUS, <a rel="nofollow" class="external free" href="https://ausstellungen.deutsche-digitale-bibliothek.de/lager-cottbus/#s2">https://ausstellungen.deutsche-digitale-bibliothek.de/lager-cottbus/#s2</a>.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">Klaus Drobisch, Günther Wieland, System der NS-Konzentrationslager 1933–1939, Berlin: Published by Akademie Verlag 1993, s. 20.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20070430010614/http://portalwiedzy.onet.pl/47002,,,,obozy_hitlerowskie,haslo.html?drukuj=1">Obozy hitlerowskie</a>. [w:] <i>Onet WIEM</i> [on-line].</cite></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Tablica III. W: <i>German Crimes in Poland</i>. YIVO pub. eng., 1946, s. 22–23. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0865273367" title="Specjalna:Książki/0865273367">ISBN <span class="isbn">0-86527-336-7</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=German+Crimes+in+Poland&rft.atitle=Tablica+III&rft.date=1946&rft.pub=YIVO+pub.+eng.&rft.pages=22%E2%80%9323&rft.isbn=0-86527-336-7"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=50590"><i>100 tysięcy ludzi zmarło w obozach koncentracyjnych</i></a>, „<a href="/wiki/Gazeta_Lwowska_(1810%E2%80%931939)" title="Gazeta Lwowska (1810–1939)">Gazeta Lwowska</a>”, 10 sierpnia 1939, s. 1<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=1939-08-10&rft.jtitle=Gazeta+Lwowska&rft.atitle=100+tysi%C4%99cy+ludzi+zmar%C5%82o+w+obozach+koncentracyjnych&rft_id=http%3A%2F%2Fjbc.bj.uj.edu.pl%2Fdlibra%2Fplain-content%3Fid%3D50590" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Wykaz bibliografii dla serii artykułów o niemieckich obozach w latach 1933–1945 został umieszczony na <a href="/wiki/Wikipedia:Biblioteka/Historia/II_wojna_%C5%9Bwiatowa/Obozy_niemieckie" title="Wikipedia:Biblioteka/Historia/II wojna światowa/Obozy niemieckie">osobnej stronie</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne"><span id="Linki_zewn.C4.99trzne"></span>Linki zewnętrzne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.deathcamps.org">Strona o niemieckich obozach zagłady w Generalnym Gubernatorstwie</a> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku niemieckim (Deutsch)">niem.</abbr> • <abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span></li></ul> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74983602">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Historia_Niemiec" title="Szablon:Historia Niemiec"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/wiki/Dyskusja_szablonu:Historia_Niemiec" title="Dyskusja szablonu:Historia Niemiec"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Historia_Niemiec&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Historia_Niemiec" title="Historia Niemiec">Historia Niemiec</a></div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Historia Niemiec</th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a1_1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Germanie" title="Germanie">Germanie</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Pragermanie" title="Pragermanie">Pragermanie</a></li> <li><a href="/wiki/Plemiona_germa%C5%84skie" title="Plemiona germańskie">Plemiona germańskie</a></li> <li><a href="/wiki/Religia_German%C3%B3w" title="Religia Germanów">Religia Germanów</a></li> <li><a href="/wiki/Germania" title="Germania">Germania</a></li> <li><a href="/wiki/Furor_teutonicus" title="Furor teutonicus">Furor teutonicus</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Arausio" title="Bitwa pod Arausio">Bitwa pod Arausio</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_w_Lesie_Teutoburskim" title="Bitwa w Lesie Teutoburskim">Bitwa w Lesie Teutoburskim</a></li> <li><a href="/wiki/Wielka_w%C4%99dr%C3%B3wka_lud%C3%B3w" title="Wielka wędrówka ludów">Wielka wędrówka ludów</a></li> <li><a href="/wiki/Germania_Slavica" title="Germania Slavica">Germania Slavica</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Pa%C5%84stwo_frankijskie" title="Państwo frankijskie">Państwo frankijskie</a><br /><a href="/wiki/Imperium_Karoli%C5%84skie" title="Imperium Karolińskie">Imperium Karolińskie</a><br /><a href="/wiki/Pa%C5%84stwo_wschodniofrankijskie" title="Państwo wschodniofrankijskie">Państwo wschodniofrankijskie</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Podboje_arabskie" title="Podboje arabskie">Podboje arabskie</a></li> <li><a href="/wiki/Renesans_karoli%C5%84ski" title="Renesans karoliński">Renesans karoliński</a></li> <li><a href="/wiki/Traktat_w_Verdun" title="Traktat w Verdun">Traktat w Verdun</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_nad_rzek%C4%85_Lech_(955)" title="Bitwa nad rzeką Lech (955)">Bitwa nad rzeką Lech</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99te_Cesarstwo_Rzymskie" title="Święte Cesarstwo Rzymskie">Święte Cesarstwo Rzymskie</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Niemieckie" title="Królestwo Niemieckie">Królestwo Niemieckie</a></li> <li><a href="/wiki/Uniwersalizm_cesarski" title="Uniwersalizm cesarski">Uniwersalizm cesarski</a></li> <li><a href="/wiki/Sp%C3%B3r_o_inwestytur%C4%99" title="Spór o inwestyturę">Spór o inwestyturę</a></li> <li><a href="/wiki/Inkwizycja_w_Niemczech" title="Inkwizycja w Niemczech">Inkwizycja w Niemczech</a></li> <li><a href="/wiki/Krucjata" title="Krucjata">Wyprawy krzyżowe</a></li> <li><a href="/wiki/Krucjata_po%C5%82abska" title="Krucjata połabska">Krucjata połabska</a></li> <li><a href="/wiki/Krucjaty_p%C3%B3%C5%82nocne" title="Krucjaty północne">Krucjaty północne</a></li> <li><a href="/wiki/Zakon_krzy%C5%BCacki" title="Zakon krzyżacki">Zakon krzyżacki</a></li> <li><a href="/wiki/Krucjata_dzieci%C4%99ca" title="Krucjata dziecięca">Krucjata dziecięca</a></li> <li><a href="/wiki/Ostsiedlung" title="Ostsiedlung">Ostsiedlung</a></li> <li><a href="/wiki/Germanizacja" title="Germanizacja">Germanizacja</a></li> <li><a href="/wiki/Akt_Konfederacji_Szwajcarskiej" title="Akt Konfederacji Szwajcarskiej">Akt Konfederacji Szwajcarskiej</a></li> <li><a href="/wiki/Hanza" title="Hanza">Hanza</a></li> <li><a href="/wiki/Wielkie_bezkr%C3%B3lewie" title="Wielkie bezkrólewie">Wielkie bezkrólewie</a></li> <li><a href="/wiki/Wielki_g%C5%82%C3%B3d_1315%E2%80%931317" title="Wielki głód 1315–1317">Wielki głód 1315–1317</a></li> <li><a href="/wiki/Czarna_%C5%9Bmier%C4%87" title="Czarna śmierć">Czarna śmierć</a></li> <li><a href="/wiki/Z%C5%82ota_Bulla_Karola_IV" title="Złota Bulla Karola IV">Złota Bulla</a></li> <li><a href="/wiki/Wojny_husyckie" title="Wojny husyckie">Wojny husyckie</a></li> <li><a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Szwabski" title="Związek Szwabski">Związek Szwabski</a></li> <li><a href="/wiki/Reforma_Rzeszy" title="Reforma Rzeszy">Reforma Rzeszy</a></li> <li><a href="/wiki/Reformacja" title="Reformacja">Reformacja</a></li> <li><a href="/wiki/Wojna_ch%C5%82opska_w_Niemczech" title="Wojna chłopska w Niemczech">Wojna chłopska</a></li> <li><a href="/wiki/Klein-Venedig" title="Klein-Venedig">Klein-Venedig</a></li> <li><a href="/wiki/Pok%C3%B3j_augsburski" title="Pokój augsburski">Pokój augsburski</a></li> <li><a href="/wiki/Wojna_trzydziestoletnia" title="Wojna trzydziestoletnia">Wojna trzydziestoletnia</a></li> <li><a href="/wiki/Pok%C3%B3j_westfalski" title="Pokój westfalski">Pokój westfalski</a></li> <li><a href="/wiki/V_wojna_austriacko-turecka" title="V wojna austriacko-turecka">Wojna Ligi Świętej z Turcją</a></li> <li><a href="/wiki/Wojna_Francji_z_Lig%C4%85_Augsbursk%C4%85" title="Wojna Francji z Ligą Augsburską">Wojna palatynacka</a></li> <li><a href="/wiki/Rozbiory_Polski" title="Rozbiory Polski">Rozbiory Polski</a></li> <li><a href="/wiki/Mediatyzacja" title="Mediatyzacja">Mediatyzacja</a></li> <li><a href="/wiki/Wojna_o_sukcesj%C4%99_austriack%C4%85" title="Wojna o sukcesję austriacką">Wojna o sukcesję austriacką</a></li> <li><a href="/wiki/Wojny_%C5%9Bl%C4%85skie" title="Wojny śląskie">Wojny śląskie</a></li> <li><a href="/wiki/Wojna_siedmioletnia" title="Wojna siedmioletnia">Wojna siedmioletnia</a></li> <li><a href="/wiki/Cud_domu_brandenburskiego" title="Cud domu brandenburskiego">Cud domu brandenburskiego</a></li> <li><a href="/wiki/Deklaracja_z_Pillnitz" title="Deklaracja z Pillnitz">Deklaracja z Pillnitz</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_4"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Wojny_napoleo%C5%84skie" title="Wojny napoleońskie">Wojny napoleońskie</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Republika_Cisre%C5%84ska" title="Republika Cisreńska">Republika Cisreńska</a></li> <li><a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Re%C5%84ski" title="Związek Reński">Związek Reński</a></li> <li><a href="/wiki/III_koalicja_antyfrancuska" title="III koalicja antyfrancuska">III koalicja antyfrancuska</a></li> <li><a href="/wiki/IV_koalicja_antyfrancuska" title="IV koalicja antyfrancuska">IV koalicja antyfrancuska</a></li> <li><a href="/wiki/VI_koalicja_antyfrancuska" title="VI koalicja antyfrancuska">VI koalicja antyfrancuska</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Lipskiem" title="Bitwa pod Lipskiem">Bitwa pod Lipskiem</a></li> <li><a href="/wiki/Kongres_wiede%C5%84ski" title="Kongres wiedeński">Kongres wiedeński</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99te_Przymierze" title="Święte Przymierze">Święte Przymierze</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_5"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Niemiecki" title="Związek Niemiecki">Związek Niemiecki</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Niemiecki_Zwi%C4%85zek_Celny" title="Niemiecki Związek Celny">Niemiecki Związek Celny</a></li> <li><a href="/wiki/Wiosna_Lud%C3%B3w" title="Wiosna Ludów">Wiosna Ludów</a></li> <li><a href="/wiki/Rewolucja_marcowa" title="Rewolucja marcowa">Rewolucja marcowa</a></li> <li><a href="/wiki/I_wojna_o_Szlezwik" title="I wojna o Szlezwik">I wojna o Szlezwik</a></li> <li><a href="/wiki/Frankfurckie_Zgromadzenie_Narodowe" title="Frankfurckie Zgromadzenie Narodowe">Frankfurckie Zgromadzenie Narodowe</a></li> <li><a href="/wiki/Wojna_du%C5%84ska_(1864)" title="Wojna duńska (1864)">II wojna o Szlezwik</a></li> <li><a href="/wiki/Wojna_prusko-austriacka" title="Wojna prusko-austriacka">Wojna prusko-austriacka</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_6"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_P%C3%B3%C5%82nocnoniemiecki" title="Związek Północnoniemiecki">Związek Północnoniemiecki</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Wojna_francusko-pruska" title="Wojna francusko-pruska">Wojna francusko-pruska</a></li> <li><a href="/wiki/Zjednoczenie_Niemiec_(1866%E2%80%931871)" title="Zjednoczenie Niemiec (1866–1871)">Zjednoczenie Niemiec (XIX wiek)</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_7"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Cesarstwo_Niemieckie" title="Cesarstwo Niemieckie">Cesarstwo Niemieckie</a></th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a1_7_1"><td colspan="2" class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Ostflucht" title="Ostflucht">Ostflucht</a></li> <li><a href="/wiki/Kulturkampf" title="Kulturkampf">Kulturkampf</a></li> <li><a href="/wiki/Sojusz_Trzech_Cesarzy" title="Sojusz Trzech Cesarzy">Sojusz Trzech Cesarzy</a></li> <li><a href="/wiki/Dwuprzymierze" title="Dwuprzymierze">Dwuprzymierze</a></li> <li><a href="/wiki/Konferencja_berli%C5%84ska_(1884%E2%80%931885)" title="Konferencja berlińska (1884–1885)">Konferencja berlińska</a></li> <li><a href="/wiki/Tr%C3%B3jprzymierze" title="Trójprzymierze">Trójprzymierze</a></li> <li><a href="/wiki/Pangermanizm" title="Pangermanizm">Pangermanizm</a></li> <li><a href="/wiki/Hakata" title="Hakata">Hakata</a></li> <li><a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Wszechniemiecki" title="Związek Wszechniemiecki">Związek Wszechniemiecki</a></li> <li><a href="/wiki/Weltpolitik" title="Weltpolitik">Weltpolitik</a></li> <li><a href="/wiki/Kolonie_niemieckie" title="Kolonie niemieckie">Ekspansja kolonialna</a></li> <li><a href="/wiki/Konflikty_maroka%C5%84skie" title="Konflikty marokańskie">Konflikty marokańskie</a></li> <li><a href="/wiki/Mitteleuropa" title="Mitteleuropa">Mitteleuropa</a></li> <li><a href="/wiki/Pa%C5%84stwa_centralne" title="Państwa centralne">Państwa centralne</a></li> <li><a href="/wiki/Plan_Schlieffena" title="Plan Schlieffena">Plan Schlieffena</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_7_2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/I_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="I wojna światowa">I wojna światowa</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Front_zachodni_(I_wojna_%C5%9Bwiatowa)" title="Front zachodni (I wojna światowa)">Front zachodni</a> <ul><li><a href="/wiki/I_bitwa_nad_Marn%C4%85" title="I bitwa nad Marną">I bitwa nad Marną</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Verdun" title="Bitwa pod Verdun">Bitwa pod Verdun</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_nad_Somm%C4%85" title="Bitwa nad Sommą">Bitwa nad Sommą</a></li> <li><a href="/wiki/Kaiserschlacht" title="Kaiserschlacht">Kaiserschlacht</a></li> <li><a href="/wiki/II_bitwa_nad_Marn%C4%85" title="II bitwa nad Marną">II bitwa nad Marną</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Front_wschodni_(I_wojna_%C5%9Bwiatowa)" title="Front wschodni (I wojna światowa)">Front wschodni</a> <ul><li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Tannenbergiem" title="Bitwa pod Tannenbergiem">Bitwa pod Tannenbergiem</a></li> <li><a href="/wiki/Ofensywa_Kiere%C5%84skiego" title="Ofensywa Kiereńskiego">Ofensywa Kiereńskiego</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Kampania_serbska_(I_wojna_%C5%9Bwiatowa)" title="Kampania serbska (I wojna światowa)">Kampania serbska</a></li> <li><a href="/wiki/Traktat_brzeski" title="Traktat brzeski">Traktat brzeski</a></li> <li><a href="/wiki/Rewolucja_listopadowa" title="Rewolucja listopadowa">Rewolucja listopadowa</a></li> <li><a href="/wiki/Rozejm_w_Compi%C3%A8gne_(1918)" title="Rozejm w Compiègne (1918)">Rozejm w Compiègne</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr class="a1_8"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Republika_Weimarska" title="Republika Weimarska">Republika Weimarska</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Legenda_o_ciosie_w_plecy" title="Legenda o ciosie w plecy">Legenda o ciosie w plecy</a></li> <li><a href="/wiki/Pakt_Ebert-Groener" title="Pakt Ebert-Groener">Pakt Ebert-Groener</a></li> <li><a href="/wiki/Okupacja_Nadrenii" title="Okupacja Nadrenii">Okupacja Nadrenii</a></li> <li><a href="/wiki/Powstanie_wielkopolskie" title="Powstanie wielkopolskie">Powstanie wielkopolskie</a></li> <li><a href="/wiki/Traktat_wersalski" title="Traktat wersalski">Traktat wersalski</a></li> <li><a href="/wiki/Plebiscyt_na_Warmii,_Mazurach_i_Powi%C5%9Blu" title="Plebiscyt na Warmii, Mazurach i Powiślu">Plebiscyt w Prusach Wschodnich i Zachodnich</a> oraz <a href="/wiki/Plebiscyt_na_G%C3%B3rnym_%C5%9Al%C4%85sku" title="Plebiscyt na Górnym Śląsku">na Górnym Śląsku</a></li> <li><a href="/wiki/Wolne_Miasto_Gda%C5%84sk" title="Wolne Miasto Gdańsk">Wolne Miasto Gdańsk</a></li> <li><a href="/wiki/Terytorium_Saary" title="Terytorium Saary">Terytorium Saary</a></li> <li><a href="/wiki/Okr%C4%99g_K%C5%82ajpedy" title="Okręg Kłajpedy">Memelland</a></li> <li><a href="/wiki/Polityka_wype%C5%82niania" title="Polityka wypełniania">Polityka wypełniania</a></li> <li><a href="/wiki/Uk%C5%82ad_w_Rapallo" title="Układ w Rapallo">Układ w Rapallo</a></li> <li><a href="/wiki/Okupacja_Zag%C5%82%C4%99bia_Ruhry" title="Okupacja Zagłębia Ruhry">Okupacja Zagłębia Ruhry</a></li> <li><a href="/wiki/Nazizm" title="Nazizm">Narodowy socjalizm</a></li> <li><a href="/wiki/Rasa_pan%C3%B3w" title="Rasa panów">Rasa panów</a></li> <li><a href="/wiki/Narodowosocjalistyczna_Niemiecka_Partia_Robotnik%C3%B3w" title="Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników">Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników</a></li> <li><a href="/wiki/Sturmabteilung" title="Sturmabteilung">Sturmabteilung</a></li> <li><a href="/wiki/Pucz_monachijski" title="Pucz monachijski">Pucz monachijski</a></li> <li><a href="/wiki/Lebensraum" title="Lebensraum">Lebensraum</a></li> <li><a href="/wiki/Goldene_Zwanziger" title="Goldene Zwanziger">Złote lata</a></li> <li><a href="/wiki/Wojna_celna_mi%C4%99dzy_Polsk%C4%85_a_Niemcami" title="Wojna celna między Polską a Niemcami">Wojna celna z Polską</a></li> <li><a href="/wiki/Liga_Narod%C3%B3w" title="Liga Narodów">Liga Narodów</a></li> <li><a href="/wiki/Wielki_kryzys" title="Wielki kryzys">Wielki kryzys</a></li> <li><a href="/wiki/Hiperinflacja_w_Republice_Weimarskiej" title="Hiperinflacja w Republice Weimarskiej">Hiperinflacja</a></li> <li><a href="/wiki/Schutzstaffel" title="Schutzstaffel">Schutzstaffel</a></li> <li><a href="/wiki/Wybory_parlamentarne_w_Republice_Weimarskiej_w_marcu_1933_roku" title="Wybory parlamentarne w Republice Weimarskiej w marcu 1933 roku">Wybory parlamentarne w Republice Weimarskiej w marcu 1933 roku</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_9"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza">III Rzesza</a></th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a1_9_1"><td colspan="2" class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Po%C5%BCar_Reichstagu" title="Pożar Reichstagu">Pożar Reichstagu</a></li> <li><a href="/wiki/Ruch_oporu_w_III_Rzeszy" title="Ruch oporu w III Rzeszy">Ruch oporu</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Obozy niemieckie (1933–1945)</a></li> <li><a href="/wiki/Gestapo" title="Gestapo">Gestapo</a></li> <li><a href="/wiki/Noc_d%C5%82ugich_no%C5%BCy" title="Noc długich noży">Noc długich noży</a></li> <li><a href="/wiki/Ustawy_norymberskie" title="Ustawy norymberskie">Ustawy norymberskie</a></li> <li><a href="/wiki/Remilitaryzacja_Nadrenii" title="Remilitaryzacja Nadrenii">Remilitaryzacja Nadrenii</a></li> <li><a href="/wiki/Letnie_Igrzyska_Olimpijskie_1936" title="Letnie Igrzyska Olimpijskie 1936">Letnie Igrzyska Olimpijskie 1936</a></li> <li><a href="/wiki/Pakt_antykominternowski" title="Pakt antykominternowski">Pakt antykominternowski</a></li> <li><a href="/wiki/Sicherheitspolizei" title="Sicherheitspolizei">Sicherheitspolizei</a></li> <li><a href="/wiki/Anschluss" title="Anschluss">Anschluss</a></li> <li><a href="/wiki/Noc_kryszta%C5%82owa" title="Noc kryształowa">Noc kryształowa</a></li> <li><a href="/wiki/Uk%C5%82ad_monachijski" title="Układ monachijski">Układ monachijski</a></li> <li><a href="/wiki/Rozbi%C3%B3r_Czechos%C5%82owacji" title="Rozbiór Czechosłowacji">Rozbiór Czechosłowacji</a> <ul><li><a href="/wiki/Protektorat_Czech_i_Moraw" title="Protektorat Czech i Moraw">Protektorat Czech i Moraw</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Niemieckie_ultimatum_wobec_Litwy" title="Niemieckie ultimatum wobec Litwy">Ultimatum wobec Litwy</a></li> <li><a href="/wiki/Pakt_stalowy" title="Pakt stalowy">Pakt stalowy</a></li> <li><a href="/wiki/Pa%C5%84stwa_Osi" title="Państwa Osi">Państwa Osi</a></li> <li><a href="/wiki/Pakt_Ribbentrop-Mo%C5%82otow" title="Pakt Ribbentrop-Mołotow">Pakt Ribbentrop-Mołotow</a></li> <li><a href="/wiki/Prowokacja_gliwicka" title="Prowokacja gliwicka">Prowokacja gliwicka</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_9_2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojna światowa</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Kampania_wrze%C5%9Bniowa" title="Kampania wrześniowa">Agresja Niemiec na Polskę</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Atlantyk" title="Bitwa o Atlantyk">Bitwa o Atlantyk</a></li> <li><a href="/wiki/Traktat_o_granicach_i_przyja%C5%BAni_III_Rzesza_%E2%80%93_ZSRR_(1939)" title="Traktat o granicach i przyjaźni III Rzesza – ZSRR (1939)">Traktat o granicach i przyjaźni III Rzesza – ZSRR (1939)</a></li> <li><a href="/wiki/Okupacja_niemiecka_ziem_polskich_(1939%E2%80%931945)" title="Okupacja niemiecka ziem polskich (1939–1945)">Okupacja niemiecka ziem polskich 1939–1945</a> <ul><li><a href="/wiki/Generalne_Gubernatorstwo" title="Generalne Gubernatorstwo">Generalne Gubernatorstwo</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Generalny_Plan_Wschodni" title="Generalny Plan Wschodni">Generalny Plan Wschodni</a></li> <li><a href="/wiki/Zag%C5%82ada_%C5%BByd%C3%B3w" title="Zagłada Żydów">Holocaust</a></li> <li><a href="/wiki/Roboty_przymusowe_w_III_Rzeszy" title="Roboty przymusowe w III Rzeszy">Roboty przymusowe w III Rzeszy</a></li> <li><a href="/wiki/Porajmos" title="Porajmos">Porajmos</a></li> <li><a href="/wiki/Front_zachodni_(II_wojna_%C5%9Bwiatowa)" title="Front zachodni (II wojna światowa)">Front zachodni</a> <ul><li><a href="/wiki/Dziwna_wojna" title="Dziwna wojna">Dziwna wojna</a></li> <li><a href="/wiki/Kampania_norweska" title="Kampania norweska">Kampania norweska</a></li> <li><a href="/wiki/Kampania_francuska_1940" title="Kampania francuska 1940">Kampania francuska 1940</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Angli%C4%99" title="Bitwa o Anglię">Bitwa o Anglię</a></li> <li><a href="/wiki/L%C4%85dowanie_w_Normandii" title="Lądowanie w Normandii">Lądowanie w Normandii</a></li> <li><a href="/wiki/Prze%C5%82amanie_linii_Zygfryda" title="Przełamanie linii Zygfryda">Przełamanie linii Zygfryda</a></li> <li><a href="/wiki/Ofensywa_w_Ardenach" title="Ofensywa w Ardenach">Ofensywa w Ardenach</a></li> <li><a href="/wiki/Forsowanie_Renu" title="Forsowanie Renu">Forsowanie Renu</a></li> <li><a href="/wiki/Inwazja_aliant%C3%B3w_zachodnich_na_Niemcy" title="Inwazja aliantów zachodnich na Niemcy">Inwazja aliantów zachodnich na Niemcy</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Kampania_%C5%9Br%C3%B3dziemnomorska" title="Kampania śródziemnomorska">Kampania śródziemnomorska</a> <ul><li><a href="/wiki/Kampania_ba%C5%82ka%C5%84ska" title="Kampania bałkańska">Kampania bałkańska</a></li> <li><a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa_w_Afryce" title="II wojna światowa w Afryce">II wojna światowa w Afryce</a></li> <li><a href="/wiki/Kampania_w%C5%82oska_w_czasie_II_wojny_%C5%9Bwiatowej" title="Kampania włoska w czasie II wojny światowej">Kampania włoska</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Front_wschodni_(II_wojna_%C5%9Bwiatowa)" title="Front wschodni (II wojna światowa)">Front wschodni</a> <ul><li><a href="/wiki/Atak_Niemiec_na_ZSRR" title="Atak Niemiec na ZSRR">Atak Niemiec na ZSRR</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Moskw%C4%85" title="Bitwa pod Moskwą">Bitwa pod Moskwą</a></li> <li><a href="/wiki/Wojna_kontynuacyjna" title="Wojna kontynuacyjna">Wojna kontynuacyjna</a></li> <li><a href="/wiki/Blokada_Leningradu" title="Blokada Leningradu">Blokada Leningradu</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_stalingradzka" title="Bitwa stalingradzka">Bitwa stalingradzka</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_na_%C5%82uku_kurskim" title="Bitwa na łuku kurskim">Bitwa na łuku kurskim</a></li> <li><a href="/wiki/Operacja_berli%C5%84ska" title="Operacja berlińska">Operacja berlińska</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Kapitulacja_III_Rzeszy" title="Kapitulacja III Rzeszy">Kapitulacja III Rzeszy</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr class="a1_10"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Okupacja_aliancka_Niemiec" title="Okupacja aliancka Niemiec">Okupacja aliancka</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Zniszczenia_wojenne_miast_niemieckich" title="Zniszczenia wojenne miast niemieckich">Zniszczenia miast</a></li> <li><a href="/wiki/Granica_na_Odrze_i_Nysie_%C5%81u%C5%BCyckiej" title="Granica na Odrze i Nysie Łużyckiej">Granica na Odrze i Nysie Łużyckiej</a></li> <li><a href="/wiki/Wysiedlenia_Niemc%C3%B3w_po_II_wojnie_%C5%9Bwiatowej" title="Wysiedlenia Niemców po II wojnie światowej">Wysiedlenia Niemców</a></li> <li><a href="/wiki/Dekrety_Bene%C5%A1a" title="Dekrety Beneša">Dekrety Beneša</a></li> <li><a href="/wiki/Sojusznicza_Rada_Kontroli_Niemiec" title="Sojusznicza Rada Kontroli Niemiec">Sojusznicza Rada Kontroli Niemiec</a></li> <li><a href="/wiki/Sowiecka_Administracja_Wojskowa_w_Niemczech" title="Sowiecka Administracja Wojskowa w Niemczech">Sowiecka Administracja Wojskowa w Niemczech</a></li> <li><a href="/wiki/Procesy_norymberskie" title="Procesy norymberskie">Procesy norymberskie</a></li> <li><a href="/wiki/Denazyfikacja" title="Denazyfikacja">Denazyfikacja</a></li> <li><a href="/wiki/Bizonia" title="Bizonia">Bizonia</a></li> <li><a href="/wiki/Trizonia" title="Trizonia">Trizonia</a></li> <li><a href="/wiki/Protektorat_Saary" title="Protektorat Saary">Protektorat Saary</a></li> <li><a href="/wiki/Francuska_strefa_okupacyjna_w_Niemczech" title="Francuska strefa okupacyjna w Niemczech">Francuska strefa okupacyjna w Niemczech</a></li> <li><a href="/wiki/Brytyjska_strefa_okupacyjna_w_Niemczech" title="Brytyjska strefa okupacyjna w Niemczech">Brytyjska strefa okupacyjna w Niemczech</a></li> <li><a href="/wiki/Ameryka%C5%84ska_strefa_okupacyjna_w_Niemczech" title="Amerykańska strefa okupacyjna w Niemczech">Amerykańska strefa okupacyjna w Niemczech</a></li> <li><a href="/wiki/Radziecka_strefa_okupacyjna_w_Niemczech" title="Radziecka strefa okupacyjna w Niemczech">Radziecka strefa okupacyjna w Niemczech</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_11"><th class="navbox-group opis" scope="row">Podział Niemiec</th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a1_11_1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Republika_Federalna_Niemiec_(1949%E2%80%931990)" title="Republika Federalna Niemiec (1949–1990)">RFN</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Plan_Marshalla" title="Plan Marshalla">Plan Marshalla</a></li> <li><a href="/wiki/Spo%C5%82eczna_gospodarka_rynkowa" title="Społeczna gospodarka rynkowa">Społeczna gospodarka rynkowa</a></li> <li><a href="/wiki/Wirtschaftswunder" title="Wirtschaftswunder">Wirtschaftswunder</a></li> <li><a href="/wiki/Gastarbeiter" title="Gastarbeiter">Gastarbeiterzy</a></li> <li><a href="/wiki/Uk%C5%82ady_paryskie_(1954)" title="Układy paryskie (1954)">Układy paryskie</a></li> <li><a href="/wiki/Europejska_Wsp%C3%B3lnota_W%C4%99gla_i_Stali" title="Europejska Wspólnota Węgla i Stali">EWWiS</a></li> <li><a href="/wiki/NATO" title="NATO">NATO</a></li> <li><a href="/wiki/Traktaty_rzymskie" title="Traktaty rzymskie">Traktaty rzymskie</a></li> <li><a href="/wiki/Wsp%C3%B3lnota_Europejska" title="Wspólnota Europejska">Wspólnota Europejska</a></li> <li><a href="/wiki/Uk%C5%82ad_NRD%E2%80%93RFN" title="Układ NRD–RFN">Układ NRD–RFN</a></li> <li><a href="/wiki/Letnie_Igrzyska_Olimpijskie_1972" title="Letnie Igrzyska Olimpijskie 1972">Letnie Igrzyska Olimpijskie 1972</a> <ul><li><a href="/wiki/Masakra_w_Monachium" title="Masakra w Monachium">Masakra w Monachium</a></li></ul></li></ul> </td></tr><tr class="a1_11_2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Niemiecka_Republika_Demokratyczna" title="Niemiecka Republika Demokratyczna">NRD</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Republikflucht" title="Republikflucht">Republikflucht</a></li> <li><a href="/wiki/Uk%C5%82ad_zgorzelecki" title="Układ zgorzelecki">Układ graniczny z PRL</a></li> <li><a href="/wiki/Rada_Wzajemnej_Pomocy_Gospodarczej" title="Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej">RWPG</a></li> <li><a href="/wiki/Aktion_Ungeziefer" title="Aktion Ungeziefer">Aktion Ungeziefer</a></li> <li><a href="/wiki/Powstanie_czerwcowe" title="Powstanie czerwcowe">Powstanie czerwcowe</a></li> <li><a href="/wiki/Uk%C5%82ad_Warszawski" title="Układ Warszawski">Układ Warszawski</a></li> <li><a href="/wiki/Referendum_konstytucyjne_w_NRD_w_1968_roku" title="Referendum konstytucyjne w NRD w 1968 roku">Referendum konstytucyjne</a></li> <li><a href="/wiki/Uk%C5%82ad_NRD%E2%80%93RFN" title="Układ NRD–RFN">Układ NRD–RFN</a></li> <li><a href="/wiki/Rewolucja_trabant%C3%B3w" title="Rewolucja trabantów">Rewolucja trabantów</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_11_3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Berlin_Zachodni" title="Berlin Zachodni">Berlin Zachodni</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Sektory_Berlina" title="Sektory Berlina">Sektory Berlina</a></li> <li><a href="/wiki/Blokada_Berlina" title="Blokada Berlina">Blokada Berlina</a></li> <li><a href="/wiki/Operacja_Vittles" title="Operacja Vittles">Operacja „Vittles”</a></li> <li><a href="/wiki/Mur_Berli%C5%84ski" title="Mur Berliński">Mur Berliński</a></li> <li><a href="/wiki/Kryzys_berli%C5%84ski_1961" title="Kryzys berliński 1961">Kryzys berliński</a></li> <li><a href="/wiki/Protesty_studenckie_w_Niemczech_(1967%E2%80%931968)" title="Protesty studenckie w Niemczech (1967–1968)">Protesty studenckie</a></li> <li><a href="/wiki/Porozumienie_czterech_mocarstw_w_sprawie_Berlina" title="Porozumienie czterech mocarstw w sprawie Berlina">Porozumienie czterech mocarstw w sprawie Berlina</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr class="a1_12"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Ponowne_zjednoczenie_Niemiec" title="Ponowne zjednoczenie Niemiec">Ponowne zjednoczenie Niemiec</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Konferencja_dwa_plus_cztery" title="Konferencja dwa plus cztery">Konferencja dwa plus cztery</a></li> <li><a href="/wiki/Unia_walutowa,_gospodarcza_i_spo%C5%82eczna" title="Unia walutowa, gospodarcza i społeczna">Unia walutowa, gospodarcza i społeczna</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_13"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Republika Federalna Niemiec</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Polsko-niemiecki_traktat_graniczny" title="Polsko-niemiecki traktat graniczny">Polsko-niemiecki traktat graniczny</a></li> <li><a href="/wiki/Unia_Europejska" title="Unia Europejska">Unia Europejska</a></li> <li><a href="/wiki/Euro" title="Euro">Euro</a></li> <li><a href="/wiki/Kryzys_migracyjny_w_Europie" title="Kryzys migracyjny w Europie">Kryzys migracyjny</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Kluczowe postacie</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Arminius" title="Arminius">Arminius</a></li> <li><a href="/wiki/Karol_Wielki" title="Karol Wielki">Karol Wielki</a></li> <li><a href="/wiki/Ludwik_II_Niemiecki" title="Ludwik II Niemiecki">Ludwik II Niemiecki</a></li> <li><a href="/wiki/Otton_I_Wielki" title="Otton I Wielki">Otton I Wielki</a></li> <li><a href="/wiki/Fryderyk_I_Barbarossa" title="Fryderyk I Barbarossa">Fryderyk I Barbarossa</a></li> <li><a href="/wiki/Marcin_Luter" title="Marcin Luter">Martin Luter</a></li> <li><a href="/wiki/Fryderyk_Wilhelm_I_(Wielki_Elektor)" title="Fryderyk Wilhelm I (Wielki Elektor)">Fryderyk Wilhelm I</a></li> <li><a href="/wiki/Fryderyk_II_Wielki" title="Fryderyk II Wielki">Fryderyk II Wielki</a></li> <li><a href="/wiki/Franciszek_II_Habsburg" title="Franciszek II Habsburg">Franciszek II Habsburg</a></li> <li><a href="/wiki/Wilhelm_I_Hohenzollern" title="Wilhelm I Hohenzollern">Wilhelm I Hohenzollern</a></li> <li><a href="/wiki/Otto_von_Bismarck" title="Otto von Bismarck">Otto von Bismarck</a></li> <li><a href="/wiki/Wilhelm_II_Hohenzollern" title="Wilhelm II Hohenzollern">Wilhelm II Hohenzollern</a></li> <li><a href="/wiki/Paul_von_Hindenburg" title="Paul von Hindenburg">Paul von Hindenburg</a></li> <li><a href="/wiki/Adolf_Hitler" title="Adolf Hitler">Adolf Hitler</a></li> <li><a href="/wiki/Konrad_Adenauer" title="Konrad Adenauer">Konrad Adenauer</a></li> <li><a href="/wiki/Walter_Ulbricht" title="Walter Ulbricht">Walter Ulbricht</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row">Najważniejsze<br />państwa niemieckie</th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a3_1"><td colspan="2" class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Marchia_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Marchia Północna">Marchia Północna</a>/<a href="/wiki/Marchia_Brandenburska" title="Marchia Brandenburska">Marchia Brandenburska</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3_2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Państwo Saksońskie</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_Saksonii" title="Księstwo Saksonii">Księstwo Saksonii</a></li> <li><a href="/wiki/Marchia_Wschodnia" title="Marchia Wschodnia">Marchia Wschodnia</a></li> <li><a href="/wiki/Marchia_Mi%C5%9Bnie%C5%84ska" title="Marchia Miśnieńska">Marchia Miśnieńska</a></li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_Saksonii-Wittenbergi" title="Księstwo Saksonii-Wittenbergi">Księstwo Saksonii-Wittenbergi</a></li> <li><a href="/wiki/Elektorat_Saksonii" title="Elektorat Saksonii">Elektorat Saksonii</a></li> <li><a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Saksonii" title="Królestwo Saksonii">Królestwo Saksonii</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3_3"><th class="navbox-group opis" scope="row">Państwo Bawarskie</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Ksi%C4%99stwo_Bawarii&action=edit&redlink=1" class="new" title="Księstwo Bawarii (strona nie istnieje)">Księstwo Bawarii</a></li> <li><a href="/wiki/Elektorat_Bawarii" title="Elektorat Bawarii">Elektorat Bawarii</a></li> <li><a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Bawarii" title="Królestwo Bawarii">Królestwo Bawarii</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3_4"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Prusy_(pa%C5%84stwo)" title="Prusy (państwo)">Państwo Pruskie</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Pa%C5%84stwo_zakonu_krzy%C5%BCackiego" title="Państwo zakonu krzyżackiego">Państwo zakonu krzyżackiego</a></li> <li><a href="/wiki/Prusy_Ksi%C4%85%C5%BC%C4%99ce" title="Prusy Książęce">Prusy Książęce</a></li> <li><a href="/wiki/Brandenburgia-Prusy" title="Brandenburgia-Prusy">Brandenburgia-Prusy</a></li> <li><a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Prus" title="Królestwo Prus">Królestwo Prus</a></li> <li><a href="/wiki/Wolne_Pa%C5%84stwo_Prusy" title="Wolne Państwo Prusy">Wolne Państwo Prusy</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3_5"><th class="navbox-group opis" scope="row">Państwo Austriackie</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Marchia_Austriacka" title="Marchia Austriacka">Marchia Austriacka</a></li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_Austriackie" title="Księstwo Austriackie">Księstwo Austriackie</a></li> <li><a href="/wiki/Arcyksi%C4%99stwo_Austriackie" title="Arcyksięstwo Austriackie">Arcyksięstwo Austriackie</a></li> <li><a href="/wiki/Monarchia_Habsburg%C3%B3w" title="Monarchia Habsburgów">Monarchia Habsburgów</a></li> <li><a href="/wiki/Cesarstwo_Austrii" title="Cesarstwo Austrii">Cesarstwo Austrii</a></li> <li><a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwa_i_Kraje_w_Radzie_Pa%C5%84stwa_Reprezentowane" title="Królestwa i Kraje w Radzie Państwa Reprezentowane">Kraje austriackie</a></li> <li><a href="/wiki/Republika_Niemieckiej_Austrii" title="Republika Niemieckiej Austrii">Republika Niemieckiej Austrii</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row">Pozostałe</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Kalendarium_historii_Niemiec" title="Kalendarium historii Niemiec">Kalendarium historii Niemiec</a></li> <li><a href="/wiki/Niemcy_(nar%C3%B3d)" title="Niemcy (naród)">Naród niemiecki</a></li> <li><a href="/wiki/W%C5%82adcy_Niemiec" title="Władcy Niemiec">Władcy Niemiec</a> <ul><li><a href="/wiki/Konradyni" title="Konradyni">Konradyni</a></li> <li><a href="/wiki/Ludolfingowie" title="Ludolfingowie">Ludolfingowie</a></li> <li><a href="/wiki/Dynastia_salicka" title="Dynastia salicka">Dynastia salicka</a></li> <li><a href="/wiki/Hohenstaufowie" title="Hohenstaufowie">Hohenstaufowie</a></li> <li><a href="/wiki/Welfowie" title="Welfowie">Welfowie</a></li> <li><a href="/wiki/Habsburgowie" title="Habsburgowie">Habsburgowie</a></li> <li><a href="/wiki/Nassau_(dynastia)" title="Nassau (dynastia)">Nassau (dynastia)</a></li> <li><a href="/wiki/Luksemburgowie" title="Luksemburgowie">Luksemburgowie</a></li> <li><a href="/wiki/Wittelsbachowie" title="Wittelsbachowie">Wittelsbachowie</a></li> <li><a href="/wiki/Dom_Habsbursko-Lotary%C5%84ski" title="Dom Habsbursko-Lotaryński">Dom Habsbursko-Lotaryński</a></li> <li><a href="/wiki/Hohenzollernowie" title="Hohenzollernowie">Hohenzollernowie</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Lista_prezydent%C3%B3w_Niemiec" title="Lista prezydentów Niemiec">Prezydenci Niemiec</a></li> <li><a href="/wiki/Kanclerze_Niemiec" title="Kanclerze Niemiec">Kanclerze Niemiec</a></li> <li><a href="/wiki/Ustr%C3%B3j_polityczny_Niemiec" title="Ustrój polityczny Niemiec">Ustrój polityczny Niemiec</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_niemiecki" title="Język niemiecki">Język niemiecki</a></li> <li><a href="/wiki/Deutschst%C3%A4mmige" class="mw-redirect" title="Deutschstämmige">Deutschstämmige</a></li> <li><a href="/wiki/Historia_%C5%BByd%C3%B3w_w_Niemczech" title="Historia Żydów w Niemczech">Historia Żydów w Niemczech</a></li> <li><a href="/wiki/By%C5%82e_wschodnie_tereny_Rzeszy_Niemieckiej" title="Byłe wschodnie tereny Rzeszy Niemieckiej">Byłe ziemie wschodnie Niemiec</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Herb_Niemiec" title="Herb Niemiec"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Coat_of_arms_of_Germany.svg/50px-Coat_of_arms_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="50" height="64" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Coat_of_arms_of_Germany.svg/75px-Coat_of_arms_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Coat_of_arms_of_Germany.svg/100px-Coat_of_arms_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="396" data-file-height="510" /></a></span> </p> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Narodowy_socjalizm" title="Szablon:Narodowy socjalizm"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/wiki/Dyskusja_szablonu:Narodowy_socjalizm" title="Dyskusja szablonu:Narodowy socjalizm"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Narodowy_socjalizm&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Nazizm" title="Nazizm">Nazizm</a></div><div class="mw-collapsible-content"><div class="flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Podstawy</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Antysemityzm" title="Antysemityzm">antysemityzm</a></li> <li><a href="/wiki/Antykomunizm" title="Antykomunizm">antykomunizm</a></li> <li><a href="/wiki/Faszyzm" title="Faszyzm">faszyzm</a></li> <li><a href="/wiki/Nacjonalizm" title="Nacjonalizm">nacjonalizm</a></li> <li><a href="/wiki/Militaryzm" title="Militaryzm">militaryzm</a></li> <li><a href="/wiki/Szowinizm" title="Szowinizm">szowinizm</a></li> <li><a href="/wiki/Pangermanizm" title="Pangermanizm">pangermanizm</a></li> <li><a href="/wiki/Imperializm" title="Imperializm">imperializm</a></li> <li><a href="/wiki/Korporacjonizm" title="Korporacjonizm">korporacjonizm</a></li> <li><a href="/wiki/Terceryzm" title="Terceryzm">terceryzm</a></li> <li><a href="/wiki/Volkizm" title="Volkizm">volkizm</a></li> <li><a href="/wiki/Eugenika" title="Eugenika">eugenika</a></li> <li><a href="/wiki/Nazizm_a_rasa" title="Nazizm a rasa">nazizm a rasa</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Władza</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Adolf_Hitler" title="Adolf Hitler">Adolf Hitler</a></li> <li><a href="/wiki/F%C3%BChrer" title="Führer">Führer</a></li> <li><a href="/wiki/Haupttreuhandstelle_Ost" title="Haupttreuhandstelle Ost">Haupttreuhandstelle Ost</a></li> <li><a href="/wiki/Narodowosocjalistyczna_Niemiecka_Partia_Robotnik%C3%B3w" title="Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników">NSDAP</a></li> <li><a href="/wiki/Sturmabteilung" title="Sturmabteilung">SA</a></li> <li><a href="/wiki/Sto%C3%9Ftrupp_Adolf_Hitler" title="Stoßtrupp Adolf Hitler">Stabswache / Stoßtrupp Adolf Hitler</a></li> <li><a href="/wiki/Schutzstaffel" title="Schutzstaffel">SS</a></li> <li><a href="/wiki/Urodziny_F%C3%BChrera" title="Urodziny Führera">Urodziny Führera</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row">Historia</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Pucz_monachijski" title="Pucz monachijski">pucz monachijski</a></li> <li><a href="/wiki/Machtergreifung" title="Machtergreifung">Machtergreifung</a></li> <li><a href="/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza">III Rzesza</a></li> <li><a href="/wiki/Noc_d%C5%82ugich_no%C5%BCy" title="Noc długich noży">noc długich noży</a></li> <li><a href="/wiki/Po%C5%BCar_Reichstagu" title="Pożar Reichstagu">pożar Reichstagu</a></li> <li><a href="/wiki/Pakt_antykominternowski" title="Pakt antykominternowski">pakt antykominternowski</a></li> <li><a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojna światowa</a></li> <li><a href="/wiki/Kapitulacja_III_Rzeszy" title="Kapitulacja III Rzeszy">kapitulacja III Rzeszy</a></li> <li><a href="/wiki/Procesy_norymberskie" title="Procesy norymberskie">procesy norymberskie</a></li> <li><a href="/wiki/Denazyfikacja" title="Denazyfikacja">denazyfikacja</a></li> <li><a href="/wiki/Neonazizm" title="Neonazizm">neonazizm</a></li></ul> </td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row">Partie polityczne</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Wszechniemiecki" title="Związek Wszechniemiecki">Związek Wszechniemiecki</a></li> <li><a href="/wiki/Deutsche_Vaterlandspartei" title="Deutsche Vaterlandspartei">Niemiecka Partia Ojczyźniana</a></li> <li><a href="/wiki/Niemiecka_Partia_Robotnik%C3%B3w" title="Niemiecka Partia Robotników">Niemiecka Partia Robotników</a></li> <li><a href="/wiki/Narodowosocjalistyczna_Niemiecka_Partia_Robotnik%C3%B3w" title="Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników">NSDAP</a></li> <li><a href="/wiki/Front_harzburski" title="Front harzburski">Front harzburski</a></li> <li><a href="/wiki/Strza%C5%82okrzy%C5%BCowcy" title="Strzałokrzyżowcy">Strzałokrzyżowcy</a></li></ul> </td></tr><tr class="a5"><th class="navbox-group opis" scope="row">Postacie</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Adolf_Hitler" title="Adolf Hitler">Adolf Hitler</a></li> <li><a href="/wiki/Joseph_Goebbels" title="Joseph Goebbels">Joseph Goebbels</a></li> <li><a href="/wiki/Heinrich_Himmler" title="Heinrich Himmler">Heinrich Himmler</a></li> <li><a href="/wiki/Hermann_G%C3%B6ring" title="Hermann Göring">Hermann Göring</a></li> <li><a href="/wiki/Houston_Stewart_Chamberlain" title="Houston Stewart Chamberlain">Houston Stewart Chamberlain</a></li> <li><a href="/wiki/Gregor_Strasser" title="Gregor Strasser">Gregor Strasser</a></li> <li><a href="/wiki/Otto_Strasser" title="Otto Strasser">Otto Strasser</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=George_Lincoln_Rockwell&action=edit&redlink=1" class="new" title="George Lincoln Rockwell (strona nie istnieje)">George Lincoln Rockwell</a></li></ul> </td></tr><tr class="a6"><th class="navbox-group opis" scope="row">Policja i wojsko</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Sicherheitspolizei" title="Sicherheitspolizei">Sipo</a> (<a href="/wiki/Gestapo" title="Gestapo">Gestapo</a>, <a href="/wiki/Kriminalpolizei" title="Kriminalpolizei">Kripo</a>, <a href="/wiki/Sicherheitsdienst" title="Sicherheitsdienst">SD</a>)</li> <li><a href="/wiki/Ordnungspolizei" title="Ordnungspolizei">Orpo</a></li> <li><a href="/wiki/Reichssicherheitshauptamt" title="Reichssicherheitshauptamt">RSHA</a></li> <li><a href="/wiki/Wehrmacht" title="Wehrmacht">Wehrmacht</a> (<a href="/wiki/Kriegsmarine" title="Kriegsmarine">Kriegsmarine</a>, <a href="/wiki/Luftwaffe" title="Luftwaffe">Luftwaffe</a>, <a href="/wiki/Wehrmacht#Armia_lądowa_–_Heer" title="Wehrmacht">Heer</a>)</li> <li><a href="/wiki/Abwehra" title="Abwehra">Abwehra</a></li> <li><a href="/wiki/Waffen-SS" title="Waffen-SS">Waffen-SS</a></li> <li><a href="/wiki/Einsatzgruppen" title="Einsatzgruppen">Einsatzgruppen</a></li> <li><a href="/wiki/Reichssicherheitsdienst" title="Reichssicherheitsdienst">RSD</a></li> <li><a href="/wiki/F%C3%BChrer-Begleit-Bataillon" title="Führer-Begleit-Bataillon">Führer-Begleit-Bataillon</a></li></ul> </td></tr><tr class="a7"><th class="navbox-group opis" scope="row">Zrzeszenia społeczne</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Hitlerjugend" title="Hitlerjugend">Hitlerjugend</a></li> <li><a href="/wiki/Bund_Deutscher_M%C3%A4del" title="Bund Deutscher Mädel">Bund Deutscher Mädel</a></li> <li><a href="/wiki/Nationalsozialistische_Frauenschaft" title="Nationalsozialistische Frauenschaft">Nationalsozialistische Frauenschaft</a></li> <li><a href="/wiki/Reichsarbeitsdienst" title="Reichsarbeitsdienst">Reichsarbeitsdienst</a></li> <li><a href="/wiki/Kraft_durch_Freude" title="Kraft durch Freude">Kraft durch Freude</a></li> <li><a href="/wiki/Deutsche_Arbeitsfront" title="Deutsche Arbeitsfront">Deutsche Arbeitsfront</a></li> <li><a href="/wiki/Organizacja_Todta" title="Organizacja Todta">Organizacja Todta</a></li> <li><a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Wszechniemiecki" title="Związek Wszechniemiecki">Związek Wszechniemiecki</a></li> <li><a href="/wiki/Stahlhelm_(organizacja_paramilitarna)" title="Stahlhelm (organizacja paramilitarna)">Stahlhelm</a></li></ul> </td></tr><tr class="a8"><th class="navbox-group opis" scope="row">Ideologia i rasizm</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Rasizm" title="Rasizm">rasizm</a></li> <li><a href="/wiki/Mein_Kampf" title="Mein Kampf">Mein Kampf</a></li> <li><a href="/wiki/Rasa_pan%C3%B3w" title="Rasa panów">rasa panów</a></li> <li><a href="/wiki/Lebensraum" title="Lebensraum">Lebensraum</a></li> <li><a href="/wiki/Ariozofia" title="Ariozofia">ariozofia</a></li> <li><a href="/wiki/Wielkie_Niemcy" title="Wielkie Niemcy">Wielkie Niemcy</a></li> <li><a href="/wiki/Pozytywne_chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Pozytywne chrześcijaństwo">pozytywne chrześcijaństwo</a></li> <li><a href="/wiki/Niemiecki_Ruch_Wiary" title="Niemiecki Ruch Wiary">Niemiecki Ruch Wiary</a></li> <li><a href="/wiki/Blut_und_Boden" title="Blut und Boden">Blut und Boden</a></li> <li><a href="/wiki/Ustawy_norymberskie" title="Ustawy norymberskie">ustawy norymberskie</a></li> <li><a href="/wiki/Lebensborn" title="Lebensborn">Lebensborn</a></li> <li><a href="/wiki/Akcja_T4" title="Akcja T4">akcja T4</a></li> <li><a href="/wiki/Ma%C5%82%C5%BCe%C5%84stwo_w_III_Rzeszy" title="Małżeństwo w III Rzeszy">małżeństwo w III Rzeszy</a></li> <li><a href="/wiki/Prze%C5%9Bladowanie_os%C3%B3b_homoseksualnych_w_III_Rzeszy" title="Prześladowanie osób homoseksualnych w III Rzeszy">sytuacja homoseksualistów w III Rzeszy</a></li> <li><a href="/wiki/Noc_kryszta%C5%82owa" title="Noc kryształowa">noc kryształowa</a></li> <li><a href="/wiki/Zag%C5%82ada_%C5%BByd%C3%B3w" title="Zagłada Żydów">Holocaust</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">obozy niemieckie (1933–1945)</a></li> <li><a href="/wiki/Zjazd_NSDAP" title="Zjazd NSDAP">Zjazd NSDAP</a></li> <li><a href="/wiki/Gleichschaltung" title="Gleichschaltung">Gleichschaltung</a></li> <li><a href="/wiki/Ahnenerbe" title="Ahnenerbe">Ahnenerbe</a></li> <li><a href="/wiki/Napola" title="Napola">Napola</a></li> <li><a href="/wiki/Propaganda_nazistowska" title="Propaganda nazistowska">propaganda nazistowska</a></li> <li><a href="/wiki/Legenda_o_ciosie_w_plecy" title="Legenda o ciosie w plecy">legenda o ciosie w plecy</a></li> <li><a href="/wiki/Nur_f%C3%BCr_Deutsche" title="Nur für Deutsche">Nur für Deutsche</a></li></ul> </td></tr><tr class="a9"><th class="navbox-group opis" scope="row">Powiązania</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Pozdrowienie_hitlerowskie" title="Pozdrowienie hitlerowskie">pozdrowienie hitlerowskie</a></li> <li><i><a href="/wiki/Triumf_woli" title="Triumf woli">Triumf woli</a></i></li> <li><a href="/wiki/Totenkopf" title="Totenkopf">Totenkopf</a></li> <li><a href="/wiki/Swastyka" title="Swastyka">swastyka</a></li> <li><a href="/wiki/Flaga_III_Rzeszy" title="Flaga III Rzeszy">flaga III Rzeszy</a></li> <li><a href="/wiki/God%C5%82o_III_Rzeszy" title="Godło III Rzeszy">godło III Rzeszy</a></li> <li><a href="/wiki/V%C3%B6lkischer_Beobachter" title="Völkischer Beobachter">Völkischer Beobachter</a></li> <li><a href="/wiki/Der_St%C3%BCrmer" title="Der Stürmer">Der Stürmer</a></li> <li><a href="/wiki/Roboty_przymusowe_w_III_Rzeszy" title="Roboty przymusowe w III Rzeszy">roboty przymusowe w III Rzeszy</a></li> <li><a href="/wiki/Arbeitslager" title="Arbeitslager">Arbeitslager</a></li> <li><a href="/wiki/Nacht_und_Nebel" title="Nacht und Nebel">Nacht und Nebel</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Zjazd_Ch%C5%82opstwa_Rzeszy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zjazd Chłopstwa Rzeszy (strona nie istnieje)">Zjazd Chłopstwa Rzeszy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Wielka_Niemiecka_Wystawa_Sztuki&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wielka Niemiecka Wystawa Sztuki (strona nie istnieje)">Wielka Niemiecka Wystawa Sztuki</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Nazi_Swastika.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Nazi_Swastika.svg/50px-Nazi_Swastika.svg.png" decoding="async" width="50" height="50" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Nazi_Swastika.svg/75px-Nazi_Swastika.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Nazi_Swastika.svg/100px-Nazi_Swastika.svg.png 2x" data-file-width="200" data-file-height="200" /></a></span> </p> </div></div><div class="hlist navbox-below below"> <ul><li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Commons_in_image_icon.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Commons_in_image_icon.svg/25px-Commons_in_image_icon.svg.png" decoding="async" width="25" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Commons_in_image_icon.svg/38px-Commons_in_image_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Commons_in_image_icon.svg/50px-Commons_in_image_icon.svg.png 2x" data-file-width="128" data-file-height="115" /></a></span> <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Nazi_Germany" class="extiw" title="commons:Category:Nazi Germany">Narodowy socjalizm w Wikimedia Commons</a></li></ul> </div></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-fehlt"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description"><a href="/wiki/Ob%C3%B3z_koncentracyjny" title="Obóz koncentracyjny">obóz koncentracyjny</a></span>):</div><ul><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/sh2021003726">sh2021003726</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale" title="Bibliothèque nationale">BnF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb119541275">119541275</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_(Warszawa)" title="Biblioteka Narodowa (Warszawa)">PLWABN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dbn.bn.org.pl/descriptor-details/9810671807305606">9810671807305606</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987012415471005171">987012415471005171</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">PWN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3949393.html">3949393</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933–1945)&oldid=75301044">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933–1945)&oldid=75301044</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategoria</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Niemieckie_nazistowskie_obozy_(1933%E2%80%931945)" title="Kategoria:Niemieckie nazistowskie obozy (1933–1945)">Niemieckie nazistowskie obozy (1933–1945)</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 19 lis 2024, 23:35.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c59558b9d-nf4q5","wgBackendResponseTime":188,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.403","walltime":"0.547","ppvisitednodes":{"value":2321,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":93976,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1536,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":2,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":23704,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":2,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 361.503 1 -total"," 44.01% 159.088 7 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 39.40% 142.415 1 Szablon:Historia_Niemiec"," 28.38% 102.580 1 Szablon:Przypisy"," 16.67% 60.274 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 11.37% 41.120 1 Szablon:Osobny_artykuł"," 10.50% 37.953 1 Szablon:Dmbox"," 9.30% 33.604 1 Szablon:Ikona"," 8.45% 30.563 1 Szablon:Encyklopedia_PWN"," 8.01% 28.959 2 Szablon:Cytuj"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.194","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3653344,"limit":52428800},"limitreport-logs":"required = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"[[Gazeta Lwowska (1810–1939)|Gazeta Lwowska]]\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-745f94f9f8-vjnkm","timestamp":"20241119225251","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Obozy niemieckie (1933\u20131945)","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q328468","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q328468","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-03-07T10:52:02Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/1\/15\/WW2-Holocaust-Europe-2007Borders_DE.png","headline":"ob\u00f3z\/podob\u00f3z przeznaczony do przetrzymywania\/u\u015bmiercania ludzi prowadzony przez w\u0142adze pa\u0144stwowe III Rzeszy; lokalizacja: III Rzesza, pa\u0144stwa okupowane (1933\u20131945)"}</script> </body> </html>