CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>کیومرث - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"a8705be3-50e7-4f86-8f45-13dfb18375d3","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"کیومرث","wgTitle":"کیومرث","wgCurRevisionId":40633744,"wgRevisionId":40633744,"wgArticleId":5721,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["صفحه‌های دارای پیوند مرده","مقاله‌هایی که تجمیع ارجاع در آن‌ها ممنوع است","صفحه‌های دارای آرگومان تکراری در فراخوانی الگو","صفحات ویکی‌پدیا با الگوهای محافظت نادرست","ویکی‌سازی رباتیک", "مقاله‌های دارای واژگان به زبان Middle Persian","اسطوره‌شناسی ایرانی","افسانه‌های قرون وسطی","پادشاهان در اسطوره‌شناسی","پادشاهان پیشدادی شاهنامه","شخصیت‌های شاهنامه","مزدیسنا"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"کیومرث","wgRelevantArticleId":5721,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true}, "wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q1077286","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready", "ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints", "ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Name-ye_Khosrovan_bsb11180462_00463.jpg/1200px-Name-ye_Khosrovan_bsb11180462_00463.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1939"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Name-ye_Khosrovan_bsb11180462_00463.jpg/800px-Name-ye_Khosrovan_bsb11180462_00463.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1292"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Name-ye_Khosrovan_bsb11180462_00463.jpg/640px-Name-ye_Khosrovan_bsb11180462_00463.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="1034"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="کیومرث - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-کیومرث rootpage-کیومرث skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-ریشه‌شناسی_نام" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ریشه‌شناسی_نام"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>ریشه‌شناسی نام</span> </div> </a> <ul id="toc-ریشه‌شناسی_نام-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-در_اوستا" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#در_اوستا"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>در <i>اوستا</i></span> </div> </a> <ul id="toc-در_اوستا-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-در_بندهشن" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#در_بندهشن"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>در <i>بندهشن</i></span> </div> </a> <ul id="toc-در_بندهشن-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-در_ادبیات_پهلوی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#در_ادبیات_پهلوی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>در ادبیات پهلوی</span> </div> </a> <ul id="toc-در_ادبیات_پهلوی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-در_شاهنامه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#در_شاهنامه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>در <i>شاهنامه</i></span> </div> </a> <button aria-controls="toc-در_شاهنامه-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های در <i>شاهنامه</i></span> </button> <ul id="toc-در_شاهنامه-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-جامعه_و_فرهنگ_دوران_کیومرث" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#جامعه_و_فرهنگ_دوران_کیومرث"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۱</span> <span>جامعه و فرهنگ دوران کیومرث</span> </div> </a> <ul id="toc-جامعه_و_فرهنگ_دوران_کیومرث-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-دولت_کیومرث" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#دولت_کیومرث"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶</span> <span>دولت کیومرث</span> </div> </a> <ul id="toc-دولت_کیومرث-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-در_واژه‌نامه_دهخدا" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#در_واژه‌نامه_دهخدا"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷</span> <span>در واژه‌نامه دهخدا</span> </div> </a> <ul id="toc-در_واژه‌نامه_دهخدا-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-دیدگاه‌ها_در_مورد_گیومرث" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#دیدگاه‌ها_در_مورد_گیومرث"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۸</span> <span>دیدگاه‌ها در مورد گیومرث</span> </div> </a> <ul id="toc-دیدگاه‌ها_در_مورد_گیومرث-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پانویس" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#پانویس"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۹</span> <span>پانویس</span> </div> </a> <ul id="toc-پانویس-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پانویس_2" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#پانویس_2"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۰</span> <span>پانویس</span> </div> </a> <ul id="toc-پانویس_2-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۱</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پیوند_به_بیرون" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#پیوند_به_بیرون"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۲</span> <span>پیوند به بیرون</span> </div> </a> <ul id="toc-پیوند_به_بیرون-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">کیومرث</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۲۰ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-20" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۲۰ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%83%D9%8A%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB" title="كيومرث–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="كيومرث" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB" title="کیومرث–South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="کیومرث" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Gayomart" title="Gayomart–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Gayomart" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Kayumars" title="Kayumars–سبویی" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Kayumars" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="سبویی" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Gaj%C3%B3mart" title="Gajómart–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Gajómart" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Gayomarth" title="Gayomarth–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Gayomarth" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Keyumars" title="Keyumars–Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Keyumars" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Keyumars" title="Keyumars–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Keyumars" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Keyumars" title="Keyumars–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Keyumars" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Keyoumars" title="Keyoumars–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Keyoumars" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Keyumars" title="Keyumars–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Keyumars" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%AB%E3%83%A6%E3%83%BC%E3%83%9E%E3%83%AB%E3%82%B9" title="カユーマルス–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="カユーマルス" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%BC%80%EC%9C%A0%EB%A7%88%EB%A5%B4%EC%8A%A4" title="케유마르스–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="케유마르스" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Gayomard" title="Gayomard–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Gayomard" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Keyumars" title="Keyumars–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Keyumars" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B9%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%80%D1%82" title="Гайомарт–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Гайомарт" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Gayomard" title="Gayomard–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Gayomard" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%8E%D0%BC%D0%B0%D1%80%D1%81" title="Каюмарс–تاجیکی" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Каюмарс" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="تاجیکی" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Keyumars" title="Keyumars–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Keyumars" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Qayumars" title="Qayumars–ازبکی" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Qayumars" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ازبکی" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1077286#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB&oldid=40633744" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB&id=40633744&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25DA%25A9%25DB%258C%25D9%2588%25D9%2585%25D8%25B1%25D8%25AB"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25DA%25A9%25DB%258C%25D9%2588%25D9%2585%25D8%25B1%25D8%25AB"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Kayumars" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1077286" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r35359648">.mw-parser-output .infobox-subbox{padding:0;border:none;margin:-3px;width:auto;min-width:100%;font-size:100%;clear:none;float:none;background-color:transparent}.mw-parser-output .infobox-3cols-child{margin:auto}.mw-parser-output .infobox .navbar{font-size:100%}body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-header,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-subheader,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-above,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-title,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-image,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-full-data,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-below{text-align:center}</style><table class="infobox vcard"><tbody><tr><th colspan="2" class="infobox-above fn" style="background-color: #cbe; font-size: 125%">گَیومَرْث<br />گَیومَرْتْ<br />𐭪𐭣𐭬𐭫𐭲<br />گَیومَرَتَنْ<br />𐬔𐬀𐬌𐬌𐬊 𐬨𐬆𐬭𐬆𐬙𐬀𐬥</th></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-subheader"><i>گرشاه، گِلشاه، کل شاه،<br />کرشاه، کوشاه<br />نخست‌اندیش</i> </td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-image photo"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Name-ye_Khosrovan_bsb11180462_00463.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Name-ye_Khosrovan_bsb11180462_00463.jpg/220px-Name-ye_Khosrovan_bsb11180462_00463.jpg" decoding="async" width="220" height="355" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Name-ye_Khosrovan_bsb11180462_00463.jpg/330px-Name-ye_Khosrovan_bsb11180462_00463.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Name-ye_Khosrovan_bsb11180462_00463.jpg/440px-Name-ye_Khosrovan_bsb11180462_00463.jpg 2x" data-file-width="1233" data-file-height="1992" /></a></span><div class="infobox-caption" style="line-height:normal;padding-bottom:0.2em;padding-top:0.2em;">کیومرث اثر <a href="/w/index.php?title=%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B7%D9%84%D8%A8_%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="عبدالمطلب اسپهانی (صفحه وجود ندارد)">عبدالمطلب اسپهانی</a> در <i><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="نامه خسروان">نامهٔ خسروان</a></i>؛ <a href="/wiki/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%AA%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7" class="mw-redirect" title="کتابخانه ایالتی باواریا">کتابخانه ایالتی باواریا</a><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></div></td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="background-color: #e4dcf6;line-height:normal;padding:0.0em 0.0em">نخستین <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="انسان">انسان</a> <a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86" title="جهان">جهان</a> (در <i><a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7" title="اوستا">اوستا</a></i>)<br /><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="فهرست پادشاهان اسطوره‌ای ایران">بنیان‌گذار و نخستین پادشاه</a> <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_(%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87)" title="ایران (شاهنامه)">ایران</a> (در <i><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="شاهنامه">شاهنامه</a></i>)</th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">سلطنت</th><td class="infobox-data">۳۰ سال<br />(<b>۰–۳۰</b>)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">پیشین</th><td class="infobox-data"><i>بنیان‌گذاری پادشاهی <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_(%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87)" title="ایران (شاهنامه)">ایران</a></i></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">جانشین</th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B4%D9%86%DA%AF" title="هوشنگ">هوشنگ</a></td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="background-color: #e4dcf6;line-height:normal;padding:0.0em 0.0em">بنیان‌گذار و نخستین پادشاه <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیشدادیان">پیشدادی</a></th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">سلطنت</th><td class="infobox-data">۳۰ سال<br />(<b>۰–۳۰</b>)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">پیشین</th><td class="infobox-data"><i>بنیان‌گذاری پادشاهی <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیشدادیان">پیشدادی</a></i></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">جانشین</th><td class="infobox-data">هوشنگ</td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="background-color: #e4dcf6;line-height:normal;padding:0.0em 0.0em"><div style="height: 10px; width:100%;"></div></th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">فرزند(ان)</th><td class="infobox-data"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><div class="hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B4%DB%8C_%D9%88_%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="مشی و مشیانه">مشی و مشیانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%85%DA%A9" title="سیامک">سیامک</a> (در <i><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="شاهنامه">شاهنامه</a></i>)</li></ul> </div></td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35359648"><table class="infobox" style="border-collapse:collapse; border-spacing:0px; border:none; width:100%; margin:0px; font-size:100%; clear:none; float:none"><tbody><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="text-align:right">نام کامل</th></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data nickname" style="text-align:right; padding-right:0.7em;">گَیومَرَتن، گیه‌مرتَ، گیومرث،<br />گیومرت، گیومرد، گیوک‌مرت<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>،<br />کهومرث، جیومرت</td></tr></tbody></table></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86" title="دودمان">خاندان</a></th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیشدادیان">پیشدادیان</a></td></tr></tbody></table> <p><b>کَیومَرْث</b> یا <b>گَیومَرْث</b> (به <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="اوستایی">اوستایی</a>: 𐬔𐬀𐬌𐬌𐬊 𐬨𐬆𐬭𐬆𐬙𐬀𐬥 <abbr title="ترجمهٔ تحت‌اللفظی">ت.ت.</abbr><span class="Unicode"> </span>'گَیومَرَتَنْ'؛ به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="زبان پارسی میانه">پارسی میانه</a>: <span title="Middle Persian-language text"><span lang="pal">𐭪𐭣𐭬𐭫𐭲</span></span> <abbr title="ترجمهٔ تحت‌اللفظی">ت.ت.</abbr><span class="Unicode"> </span>'گَیومَرْتْ')، نام نخستین نمونهٔ <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="انسان">انسان</a> در جهانشناسی <a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%A7" title="مزدیسنا">مزدیسنا</a>(شناخته شده از امیر حسین موسوی فردرفیق سهیل سیاه ورگ)؛ <a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="فهرست پادشاهان اسطوره‌ای ایران">نخستین پادشاه</a> <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_(%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87)" title="ایران (شاهنامه)">ایران</a> و نخستین پادشاه <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیشدادیان">پیشدادی</a> در <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="اسطوره‌شناسی ایرانی">اسطوره‌شناسی ایرانی</a> است، که برپایهٔ <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="شاهنامه"><i>شاهنامهٔ</i> فردوسی</a> سی سال پادشاهی کرد. </p><p>برخی از پژوهشگران کیومرث را با <a href="/wiki/%D8%A2%D8%AF%D9%85" title="آدم">آدم</a>، نخستین <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="انسان">انسان</a> در جهانشناسی <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="دین‌های ابراهیمی">دین‌های ابراهیمی</a> یکسان می‌دانند. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ریشه‌شناسی_نام"><span id=".D8.B1.DB.8C.D8.B4.D9.87.E2.80.8C.D8.B4.D9.86.D8.A7.D8.B3.DB.8C_.D9.86.D8.A7.D9.85"></span>ریشه‌شناسی نام</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB&action=edit&section=1" title="ویرایش بخش: ریشه‌شناسی نام"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>کیومرث در <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زبان اوستایی">زبان اوستایی</a> از دو جز «گَیو» (گیا، به‌معنی زندگانی) و «مَرَتَن» (به‌معنای میرنده یا فناپذیر) تشکیل یافته‌است. </p><p>کیومرث در <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%E2%80%8C%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="تاریخ‌نگاری">تاریخ‌نگاری‌ها</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="ادبیات فارسی">داستان‌های</a> <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="زبان فارسی">ایرانی</a> و گیومرث یا جیومرت تاریخ‌نگاری‌های <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="دوره اسلامی">اسلامی</a> و گیومرد یا کیومرث یا گیوک مرت <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="ادبیات پارسی میانه">پهلوی</a> همگی از واژه <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زبان اوستایی">اوستایی</a> «گیه مرتَ» ریشه گرفته‌است. بخش «گیه» به معنی جان و بخش «مرت» در معنای مُردن است. مرت یعنی درگذشتنی، میرا و فانی و بدین‌سان «گیه مرت» به معنای «زندگانی میرا» یا «حیات فانی» است. به سخن دیگر انسان و آدمی چون سرانجام آن فنا و زوال است، زنده میراست.<sup id="cite_ref-gayomart_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-gayomart-6"><span class="cite-bracket">[</span>۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>کیومرث بر یک مفهوم مجرد شخصیت یافته‌ای دلالت دارد که معنی آن «زندگی میرا»، زندگی انسانی است. به نظر می‌رسد که تمایل به شخصیت دادن به مفاهیم مجرد در دورهٔ نوآوری <a href="/wiki/%D8%B2%D8%B1%D8%AA%D8%B4%D8%AA" title="زرتشت">زرتشت</a>، تحول یافته‌است. درست است که مفهومی چون رته (rta) «نظم قانونی و مقدس» در دورهٔ <a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="هندوایرانی">هندوایرانی</a> نقشی داشته‌است، ولی احتمالاً آن زمان از این مفهوم یک «خدای مستقل» تصور نمی‌شده‌است.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="در_اوستا"><span id=".D8.AF.D8.B1_.D8.A7.D9.88.D8.B3.D8.AA.D8.A7"></span>در <i><a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7" title="اوستا">اوستا</a></i></h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB&action=edit&section=2" title="ویرایش بخش: در اوستا"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>از پس از شاهنامه دیگر چندان نامی از کیومرث در <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="ادبیات پارسی">ادبیات پارسی</a> دیده نمی‌شود. کیومرث هرگز به شهرت شهریاران بزرگ بعدی چون <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%AF" title="جمشید">جمشید</a> و <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D9%88%D9%86" title="فریدون">فریدون</a> نرسید. </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r26482291">.mw-parser-output .b{text-align:justify;text-align-last:justify;border:0}.mw-parser-output .beyt{white-space:nowrap}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r26482256">.mw-parser-output .nastaliq{line-height:200%;font-size:150%;font-family:IranNastaliq,"Urdu Emad Nastaleeq","Noto Nastaliq Urdu","Urdu Typesetting","Jameel Noori Nastaleeq","Nafees Nastaleeq","Nafees Nastaleeq v1.01",Nafees,"Pak Nastaleeq","PDMS_Jauhar",sans-serif;text-justify:inter-word;font-weight:normal}.mw-parser-output .nastaliq .b{text-justify:inter-word}</style><div class="poem"><table class="" style="margin: 0 auto;"> <tbody><tr><td class="b"><span class="beyt">جهاندار شاه اخستان کز طبیعت</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">کیومرث طهمورث امکان نماید<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></span></td></tr> </tbody></table></div> <p>گویا در یکی از <a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%DA%A9" title="نسک">نسکهای</a> مفقود اوستای ساسانی به نام <a href="/wiki/%DA%86%D9%87%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF" class="mw-redirect" title="چهرداد">چهرداد</a>، سرگذشت کیومرث به تفصیل آمده بود. خوشبختانه خلاصهٔ این نسک در کتاب پهلوی <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF" title="دین‌کرد">دینکرد</a> آمده‌است. کیومرث در اوستا با صفت نخست‌اندیش آمده‌است زیرا نخستین کس است که پیام <a href="/wiki/%D8%A7%D9%87%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%B2%D8%AF%D8%A7" title="اهورامزدا">اهورامزدا</a> را دریافت کرد. </p><p>در <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D9%86_%DB%8C%D8%B4%D8%AA" class="mw-redirect" title="فروردین یشت">فروردین یشت</a> بند ۸۷ نیز آمده که: فروَهر کیومرث را می‌ستاییم که نخستین کسی است که به گفتار و آموزش اهورا مزدا گوش <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" class="mw-redirect" title="فرا داده">فرا داده</a> و کسی است که اهورا مزدا از او خاندان‌های کشورهای آریایی و نژاد کشورهای آریایی را آفریده‌است.» </p><p>یک اندیشهٔ اساطیری قدیمی در بخشی از دینکرد آمده‌است<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> که در آن آیین ازدواج میان نزدیکان (خویدوس) توصیه و توجیه شده‌است. به عنوان نخستین نمونهٔ خویدوس، پیوند مقدس میان اورمزد (خدای آسمان) و دخترش سپندارمذ (زمین) برشمرده شده‌است. از این پیوند است که کیومرث زاده شد. </p><p>نطفهٔ کیومرث چهل سال بر زمین باقی ماند. بن ملتهای <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85" class="mw-redirect" title="آسیای مقدم">آسیای مقدم</a> عدد چهل اصطلاح سنتی برای عدد بزرگ نامعین است: یهودیان چهل سال در بیابان راه می‌روند، در داستان‌های هزار و یک شب و دیگر داستان‌های شرقی غالباً سخن از دورهٔ محتوم چهل روزه در میان است. بنا بر نظر یرمیاس باید اصل این کاربرد نمادی (سمبلیک) عدد چهل را که همچون دیگر بن مایه‌های (موتیفهای) حاصله از مشاهدات نجومی، از اصل بابلی ناشی شده، در عدد «خوشهٔ پروین» (ثریا) جستجو کرد.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ویندیشمان این سؤال را مطرح کرده‌است که چرا باید نطفهٔ کیومرث قبل از این که نخستین زوج بشری از آن به وجود آید، درست چهل سال در زمین باقی بماند، و توجیه آن را در افسانهٔ ور جم می‌یابد که بر طبق آن «هر چهل سال یک بار از هر زوج انسانی، دو انسان یعنی یک زوج، زن و مرد، یه دنیا می‌آیند.» (وندیداد ۲ بند 41).<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="در_بندهشن"><span id=".D8.AF.D8.B1_.D8.A8.D9.86.D8.AF.D9.87.D8.B4.D9.86"></span>در <i><a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%B4%D9%86" title="بندهشن">بندهشن</a></i></h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB&action=edit&section=3" title="ویرایش بخش: در بندهشن"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><b>کیومرث</b>، نخستین بشر را، اهورامزدا آفرید، کیومرث به مدت سی سال تنها در کوهساران به‌سر برد، در هنگام مرگ از او نطفه‌ای خارج شد و به وسیله اشعه خورشید تصفیه شد و در خاک محفوظ بماند، پس از چهل سال از آن نطفه، گیاهی به‌شکل دو ساقه ریواس بهم پیچیده در مهرماه و مهر روز (<a href="/wiki/%D8%AC%D8%B4%D9%86_%D9%85%D9%87%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="جشن مهرگان">جشن مهرگان</a>) از زمین بروییدند پس از آن از شکل گیاهی به صورت انسانی تبدیل شدند که در قامت و چهره شبیه هم بودند(<a href="/wiki/%D9%85%D8%B4%DB%8C_%D9%88_%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="مشی و مشیانه">مشی و مشیانه</a>) یکی نر موسوم به <b>مشی</b> و دیگری ماده موسوم به<b> مشیانه</b> پس از پنجاه سال آن دو با هم ازدواج کردند و بعد از نه ماه از آن‌ها یک جفت نر و ماده پدید آمد از این یک جفت هفت جفت پسر و دختر متولد شد یکی از ان هفت جفت موسوم بود به <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%85%DA%A9" title="سیامک">سیامک</a> و زنش <a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D8%A7%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="نساک (صفحه وجود ندارد)">نساک</a> از سیامک و نساک یک جفت متولد شدند به نام‌های <a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%A7%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="فرواک (صفحه وجود ندارد)">فرواک</a> و زنش <a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%88%D8%A7%DA%A9%DB%8C%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="فراواکیین (صفحه وجود ندارد)">فراواکیین</a> از آنان پانزده جفت پدید آمد که کلیه نژادهای همه کشورها از پشت آنان است که یکی از ان پانزده جفت <a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B4%D9%86%DA%AF" title="هوشنگ">هوشنگ</a> و زنش <a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%D8%B2%D9%86%DA%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="گوزنگ (صفحه وجود ندارد)">گوزنگ</a> نام داشتند ایرانیان از پشت آنان می‌باشند.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="در_ادبیات_پهلوی"><span id=".D8.AF.D8.B1_.D8.A7.D8.AF.D8.A8.DB.8C.D8.A7.D8.AA_.D9.BE.D9.87.D9.84.D9.88.DB.8C"></span>در <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="ادبیات فارسی میانه">ادبیات پهلوی</a></h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB&action=edit&section=4" title="ویرایش بخش: در ادبیات پهلوی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>کیومرث در <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="ادبیات فارسی میانه">ادبیات پهلوی</a> آمده‌است که هرمزد کیومرث را در <a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1" title="گاهنبار">گاهنبار</a> ششم (ششمین و آخرین دورهٔ آفرینش) آفرید و این آفرینش هفتاد روز به طول انجامید. بلندای کیومرث شش نای، و درازا و پهنای او به یک اندازه بود. کیومرث به مدت سه هزار سال پس از خلقت بی‌حرکت بود و وظایف دینی انجام نمی‌داد ولی به آن می‌اندیشید. تا اینکه اهریمن به همراهی دیوان بر جهان تاخت از آن پس کیومرث فناپذیر شد و پس از آن تازش به مدت سی‌سال بزیست. چون کیومرث مرد بر سمت چپ افتاد و نطفهٔ او بر زمین ریخت. ایزد <a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%B3%D9%86%DA%AF" title="نریوسنگ">نریوسنگ</a> نگهبانی دوسوم آن و <a href="/wiki/%D8%B3%D9%BE%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%B0" class="mw-redirect" title="سپندارمذ">سپندارمذ</a> نگهداری یک‌سوم آن را بر عهده گرفت. از نطفهٔ کیومرث نخستین جفت مردمان به صورت دو شاخه ریواس روییدند. نام این جفت به صورتهای مختلف آمده‌است: «<a href="/wiki/%D9%85%D8%B4%DB%8C_%D9%88_%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="مشی و مشیانه">مشی و مشیانه</a>»، «مشیگ و مشیانگ»، «مرد و مردانه» و … تمام مردم از فرزندان مشیگ و مشیانگ هستند. هرچند در متون پهلوی تکیه بر نخستین‌انسان‌بودن کیومرث است ولی اشاره به پادشاهی او نیز شده‌است. برای نمونه در <i><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF" title="دین‌کرد">دینکرد</a></i> به او لقب «گرشاه»<small><sup id="ref_garshah" class="plainlinksneverexpand">*<a class="external autonumber" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB#endnote_garshah">[۲]</a></sup></small> به معنی شاه کوهستان داده شده‌است. </p><p>مهری از زمان ساسانیان موجود است که کیومرث را نشان می‌دهد که پاها و بدن پشمالو و چهره‌ای میان <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%AD%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86" title="انسان و حیوان">انسان و حیوان</a> دارد و حیوانات در کنار او هستند.<sup id="cite_ref-ReferenceA_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceA-13"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="در_شاهنامه"><span id=".D8.AF.D8.B1_.D8.B4.D8.A7.D9.87.D9.86.D8.A7.D9.85.D9.87"></span>در <i><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="شاهنامه">شاهنامه</a></i></h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB&action=edit&section=5" title="ویرایش بخش: در شاهنامه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Gayumars_(The_Shahnama_of_Shah_Tahmasp).png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/32/Gayumars_%28The_Shahnama_of_Shah_Tahmasp%29.png" decoding="async" width="197" height="236" class="mw-file-element" data-file-width="197" data-file-height="236" /></a><figcaption>نگاره‌ای از کیومرث در در <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%AA%D9%87%D9%85%D8%A7%D8%B3%D8%A8%DB%8C" title="شاهنامه تهماسبی"><i>شاهنامهٔ تهماسبی</i></a></figcaption></figure> <p>کیومرث یا گَیومرت نخستین پادشاه کشور ایران در شاهنامه است که سی‌سال پادشاهی نمود. <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%B3%DB%8C" title="فردوسی">فردوسی</a> چنین بیان می‌کند که او در کمال و بزرگی <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AC" title="تاج">دیهیم</a> بر سر گذاشت ولی از دوران او آگاهی در دست نیست. زمان کیومرث مانند زمانی نیست که پسر از پدر یاد نماید یا احوالات و خاطرات پدر را بتواند مو بمو بازگو نماید، آنچه بود کیومرث انسانی بود برتر از دیگران در اخلاق و مردمانگی. </p><p>در <i><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="شاهنامه">شاهنامه</a></i> دربارهٔ کیومرث این‌گونه آمده که او نخستین کسی بود آیین تاج و تخت را آورد. پادشاهی گیومرت (کیومرث) از روز <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B2" title="نوروز">نوروز</a> که جهان پر از فرّ و آیین و آب است آغاز می‌گردد. دشت و دمن پر از سبزه و گیاه، آفتاب گرمابخش و درخشان، چنین روزی است که کیومرث تاج شاهی به‌سر برنهاد:<br /> </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r26482291"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r26482256"><div class="poem"><table class="" style="margin: 0 auto;"> <tbody><tr><td class="b"><span class="beyt">سَخُن‌گویْ دهقان چه گوید نَخُست</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">که نامی بزرگی به گیتی که جُست</span></td></tr> <tr><td class="b"><span class="beyt">که بود آنکه دیهیم بر سر نهاد؟</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">ندارد کس آن روزگاران به یاد</span></td></tr> <tr><td class="b"><span class="beyt">مگر کز پدر یاد دارد پُسر</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">بگوید ترا یَک به یَک در به در</span></td></tr> <tr><td class="b"><span class="beyt">که نام بزرگی که آورد پیش</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">کرا بود از آن برتران مایه بیش</span></td></tr> <tr><td class="b"><span class="beyt">پژوهندهٔ نامهٔ باستان</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">که از پهلَوانان زند داستان</span></td></tr> <tr><td class="b"><span class="beyt">چُنین گفت کآیین تخت و کلاه</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">گَیومرت آورد و او بود شاه</span></td></tr> <tr><td class="b"><span class="beyt">چو آمد به برج حمل آفتاب</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">جهان گشت با فر و آیین و آب</span></td></tr> <tr><td class="b"><span class="beyt">بتابید ازآن سان ز برج بره</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">که گیتی جُوان گشت ازآن یکسره</span></td></tr> <tr><td class="b"><span class="beyt">گَیومرت شد بر جهان کدخدای</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">نَخُستین به کوه اندرون ساخت جای</span></td></tr> <tr><td class="b"><span class="beyt">سر تخت و بختش برآمد ز کوه</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">پلنگینه پوشید خود با گروه</span></td></tr> <tr><td class="b"><span class="beyt">ازو اندر آمد همی پرورش</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">که پوشیدنی نو بُد و نو خورش</span></td></tr> <tr><td class="b"><span class="beyt">به گیتی درون سال سی شاه بود</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">به خوبی چو خورشید بر گاه بود</span></td></tr> <tr><td class="b"><span class="beyt">همی تافت زو فر شاهنشهی</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">چو ماه دو هفته ز سرو سهی</span></td></tr> <tr><td class="b"><span class="beyt">دد و دام و هر جانْور کَش بدید</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">ز گیتی به نزدیک او آرمید</span></td></tr> <tr><td class="b"><span class="beyt">دوتاهی شدندی برِ تخت او</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">از آن بر شده فره و بخت او</span></td></tr> <tr><td class="b"><span class="beyt">به رسم نماز آمدندیش پیش</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">وزان جایگه برگرفتند کیش</span></td></tr></tbody></table></div><p><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>آنچنان که برمی‌آید جایگاه نخست‌شان در دل کوه بوده شاید بتوان گفت از کوهستان نشینان بوده‌است. جامه و <a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%E2%80%8C%D9%BE%D9%88%D8%B4" class="mw-redirect" title="تن‌پوش">تن‌پوش‌های</a> گیومرت و گروه‌اش نیز جامه‌های بافته شده نبود پس هنوز به هنر پارچه بافی آشنایی نداشتند از پوست <a href="/wiki/%D8%AD%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D9%87%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="حیوانات اهلی">جانوران رام</a> یا <a href="/wiki/%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="ددان">ددان</a> مانند پلنگ پوششی برای خویش فراهم می‌نمودند. اینک از فرهنگ دوره مزبور در ایران اشیاء و آثاری توسط باستانشناسان کشف گردیده‌است. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="جامعه_و_فرهنگ_دوران_کیومرث"><span id=".D8.AC.D8.A7.D9.85.D8.B9.D9.87_.D9.88_.D9.81.D8.B1.D9.87.D9.86.DA.AF_.D8.AF.D9.88.D8.B1.D8.A7.D9.86_.DA.A9.DB.8C.D9.88.D9.85.D8.B1.D8.AB"></span>جامعه و فرهنگ دوران کیومرث</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB&action=edit&section=6" title="ویرایش بخش: جامعه و فرهنگ دوران کیومرث"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>جامعه‌ای که ایرانیان در زمان کیومرث داشتند هنوز دوران اولیه بشر متمدن و <a href="/wiki/%DB%8C%DA%A9%E2%80%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="یک‌جانشینی">یکجانشین</a> را سپری می‌نمود و نیاز به ارتقاء همه‌جانبه داشت. بدین سبب کیومرث در پیشرفت فرهنگ و تمدن ایرانیان نقش بسزایی ایفا نموده و پدر تاج‌دار ایرانیان کهن بوده‌است. شاهنامه او را بانی و ترویج دهندهٔ انواع پوشیدنی، خوردنی، <a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4_%D9%88_%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%B4" class="mw-redirect" title="آموزش و پرورش">آموزش و پرورش</a> معرفی می‌کند به عبارتی ایرانیان برخی فنون را در رشتن و بافتن از <a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%B4%D9%85_%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="پشم جانوران (صفحه وجود ندارد)">پشم جانوران</a> را مدیون وی هستند. </p><p>در کنار ارائه و آموزش انواع هنرها، از چهره و سیمای پادشاه عادل <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1" title="فر">فرّ</a> شاهنشاهی متبلور می‌شد و روز بروز کدخدایی او بر مردمش شیرین‌تر و مقبول‌تر می‌گشت. دد و دام نیز مطیع فرمان او گشتند و همه حیوانات اهلی و وحشی در کنار کیومرث آرام گرفتند یا در قلمروی او احساس خطر نمی‌کردند. حکیم طوس <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%B3%DB%8C" title="فردوسی">فردوسی</a> خبر می‌هد که همه در مقابل تخت او دوتا شده عرض ادب بجا می‌آوردند حتی حیوانات نیز از این قاعده مستثنا نبودند در برابر کدخدا کرنش می‌نمودند. </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r26482291"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r26482256"><div class="poem"><table class="" style="margin: 0 auto;"> <tbody><tr><td class="b"><span class="beyt">دوتا می‌شدندی بر تخت او</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">از آن بر شده <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1" title="فر">فرّه</a> و بخت او</span></td></tr> <tr><td class="b"><span class="beyt">به رسم نماز آمدندیش پیش</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">وزو بر گرفتند آیین خویش<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></span></td></tr> </tbody></table></div> <p>بدین منوال کیومرث در شاهنامه نخستین پادشاه دانسته شده‌است که سی‌سال کدخدایی جهان را بر عهده داشت. در شاهنامه نیز مانند نوشتارهای <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="زبان فارسی میانه">پهلوی</a> به کوه‌نشینی کیومرث اشاره شده‌است. به علاوه او کسی‌است که پلنگینه<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> بر تن می‌کند و کشاورزی هم در زمان او آغاز می‌شود. کیومرث فرزندی دارد <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%85%DA%A9" title="سیامک">سیامک</a> نام، که به دست فرزند اهریمن یعنی <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B2%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86_(%D8%AF%DB%8C%D9%88)" title="خزروان (دیو)">خزروان دیو</a> (در زمان حیات کیومرث) کشته می‌شود. کیومرث از این ماجرا غمگین می‌شود و <a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B4%D9%86%DA%AF" title="هوشنگ">هوشنگ</a> پسر سیامک را با لشکری به جنگ دیو می‌فرستد و پس از گرفتن انتقام سیامک، روزگار کیومرث نیز به‌سر می‌رسد. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="دولت_کیومرث"><span id=".D8.AF.D9.88.D9.84.D8.AA_.DA.A9.DB.8C.D9.88.D9.85.D8.B1.D8.AB"></span>دولت کیومرث</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB&action=edit&section=7" title="ویرایش بخش: دولت کیومرث"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Kiumars_fights_Divs.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/Kiumars_fights_Divs.jpg/220px-Kiumars_fights_Divs.jpg" decoding="async" width="220" height="389" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/Kiumars_fights_Divs.jpg/330px-Kiumars_fights_Divs.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/Kiumars_fights_Divs.jpg/440px-Kiumars_fights_Divs.jpg 2x" data-file-width="869" data-file-height="1536" /></a><figcaption>نگاره‌ای از کیومرث در <i><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="شاهنامه">شاهنامه</a></i>، که مردم را فرمان می‌دهد تا با دیوان نبرد کنند</figcaption></figure> <p>زمامداری کیومرث بدوران بسیار کهن مربوط است، به استناد متون پیش از کشف آهن توسط ایرانیان. تمدن‌های متقدم در این موضوع، یعنی احتمال دست‌یابی به عنصر استراتژیک آهن یحتمل تمدن‌های <a href="/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%B1_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="مصر باستان">مصر باستان</a> و <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%AF%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="میان‌رودان">میان‌رودان</a> بودند. دوران کدخدایی کیومرث پیش از کشف آهن بود و ایرانیان فن استخراج آهن را در زمان هوشنگ یادگرفتند که البته دست‌یابی به آهن مستلزم کشف و حفظ آتش بود که این مهم در زمان <a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B4%D9%86%DA%AF" title="هوشنگ">هوشنگ</a> محقق شد: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r26482291"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r26482256"><div class="poem"><table class="" style="margin: 0 auto;"> <tbody><tr><td class="b"><span class="beyt">نخستین یکی گوهر آمد به چنگ</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">به آتش ز آهن جدا کرد سنگ</span></td></tr> <tr><td class="b"><span class="beyt">سر مایه کرد آهن آبگون</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">کزان سنگ خارا کشیدش برون</span></td></tr> </tbody></table></div> <p>از کیومرث فقط یک پسر بجا ماند که همانند پدر هم با ذکاوت بود و هم خوب‌چهر که کیومرث طاقت دوری از او را نداشت. سیادت کیومرث بی‌هیچ پیشامد ناگواری سال‌های سپری شد و حکومت او هر روز بیش از پیش فروزنده‌تر می‌شد کسی هم با او دشمنی نداشت مگر یک نفر آن هم اهریمن بدسگال.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>۱۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> اقبال و درخشش <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1" title="فر">فرّهٔ‌ایزدی</a> کیومرث، رشک و حسد اهریمن را به غلیان آورد و سراپای وجودش از کین کیومرث لبریز شد آنگاه نسبت به استمرار دولت کیومرث بحث‌ها و جدل‌ها براه انداخت تا عاقبت مسبب فنای دولت او گردد. اهریمن زان‌پس فرزند خویش را که پهلوانی گرگ سیرت بود، برانگیخت و او را مهیای جنگ با کیومرث نمود. </p><p>تدارک دیو سیاه پسر اهریمن سپهسالار کشور دیوان در حمله به کشور کیومرث، توسط سروش‌ها یک بیک به سمع سیامک رسید و سیامک از اقدام اهریمن و پسرش به خشم آمد و با سپاه اندکی که داشت بر دیوان تاخت. کیومرث از وقایع آگاه نشد حتّی خبر نداشت که فرزندش به جدال دیوان رفته‌است. در چنین اوضاع مشوّشی بود که بار دوّم <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B4" title="سروش">سروشی</a> خجسته بسان <a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="پری در شاهنامه (صفحه وجود ندارد)">پریان</a> خبر آورد که دیو ستمگر سیامک را هلاک نموده‌است. شاهزاده <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%85%DA%A9" title="سیامک">سیامک</a> هنگام عزیمت به جنگ، چرمینهٔ پلنگی به تن کرد و با سپاهی اندک رهسپار نبرد شد. شاهنامه یادآور می‌شود که در زمان مزبور هنوز جوشن و لباس رزم وجود نداشت یا ایرانیان هنوز موفق به تهیه آن و سایر آلات حرب نشده بودند، حتی آیین جنگ و خون‌ریزی برای ایرانیان مفهومی نداشت. </p><p>کیومرث از خبر قتل سیامک برسر و سینه زنان از تخت فرود آمد با دیده‌هایش اشکبار و موی‌های چنگ انداخته به عزا نشست. از نشر خبر ناله و خروش لشکریان به آسمان برخاست، همه با جامه‌های پیروزه رنگ و رخانی زرد رنگ به سوگ نشستند.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>۱۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> حتی دد و دام نیز بر درگاه صف کشیدند. از ابیات فوق چنین متصوّر است که همه بجانب کوهستان رهسپار شدند، احتمالاً به سبب شکست غیره منتظره سیامک ایرانیان موطن خویش را رها نموده به کوچ اجباری دست زدند. خطر حمله دیوان قریب‌الوقوع بوده و ارتش کیومرث توان مقابله با آن‌ها را نداشت. </p><p>ایرانیان چند سالی در کوهستان به سوگ نشستند و عزای سیامک را پاس داشتند که دوباره از جانب خداوند فرشته‌ای (سروش) بر کیومرث نازل شد پس از درود بر ایشان او را بشارت به توقف عزا و ترغیب جنگ با دیوان را داد. این احوالات کیومرث مبیّن آن است که وی از اولیاء بوده و مراودهٔ فرشتگان با او دلیل بر شخصیت دینی و مذهبی وی است. اصولاً فرشتگان جز پیامبران بر کسی نزول نکرده‌اند. </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r26482291"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r26482256"><div class="poem"><table class="" style="margin: 0 auto;"> <tbody><tr><td class="b"><span class="beyt">نشستند سالی چنین سوگوار</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">پیام آمد از داور کردگار</span></td></tr> <tr><td class="b"><span class="beyt">درود آوریدش خجسته <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B4" title="سروش">سروش</a></span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">کزین بیش مخروش و باز آر هوش</span></td></tr> <tr><td class="b"><span class="beyt">سپه ساز و برکش به فرمان من</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">برآور یکی گرد از آن انجمن</span></td></tr> </tbody></table></div> <p>در بیت آخر خداوند فرمان می‌دهد و کیومرث فرمان او را اطاعت می‌نماید. مدت کوهستان نشینی کیومرث با قومش را شاهنامه ذکر نمی‌کند ولی جریانی مشابه ماجرای <a href="/wiki/%D8%B4%D8%B9%D8%A8_%D8%A7%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8" title="شعب ابی‌طالب">شعب ابی‌طالب</a> برای <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85" class="mw-redirect" title="پیامبر اسلام">پیامبر اسلام</a> بوده یعنی یک نوع تحریم و محاصره یا عدم دسترسی به امکانات معیشتی بود. پادشاه <a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کیانیان">کیانیان</a> پس از نزول وحی دست‌ها را بطرف آسمان بلند کرده نفرین بر بدگمان می‌کند، نام آفریدگار را بر زبان جاری ساخته آنگاه چشمانش را از اشک پاک نموده به عزا پایان می‌خشد تا به <b>کین سیامک</b> برخیزد، شب و روز آرامش و آسایش را بر خویش حرام می‌کند تا آیین <a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%A7" title="مزدیسنا">مزدیسنا</a> را احیا و آیین <a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B1%D9%88%D8%B2%D8%A7%D9%86_%D8%AF%DB%8C%D9%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="خروزان دیو (صفحه وجود ندارد)">خروزان دیو</a> را از روی زمین محو نماید؛ و اینچنین است که رسالت هر دو شخصیت <a href="/wiki/%D8%B2%D8%B1%D8%AA%D8%B4%D8%AA" title="زرتشت">زرتشت</a> و کیومرث مترداف هم هستند. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="در_واژه‌نامه_دهخدا"><span id=".D8.AF.D8.B1_.D9.88.D8.A7.DA.98.D9.87.E2.80.8C.D9.86.D8.A7.D9.85.D9.87_.D8.AF.D9.87.D8.AE.D8.AF.D8.A7"></span>در واژه‌نامه دهخدا</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB&action=edit&section=8" title="ویرایش بخش: در واژه‌نامه دهخدا"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div><p> در <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%AF%D9%87%D8%AE%D8%AF%D8%A7" class="mw-redirect" title="واژه‌نامه دهخدا">واژه‌نامه دهخدا</a> زیر واژه <b>گیومرت</b> آمده‌است:<sup id="cite_ref-gayomart_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-gayomart-6"><span class="cite-bracket">[</span>۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39401425">.mw-parser-output .templatequote{overflow:hidden;margin:1em 0;padding:0 32px}.mw-parser-output .templatequote .templatequotecite{line-height:1.5em;text-align:right;padding-right:1.6em;margin-top:0}</style></p><blockquote class="templatequote"><p>در <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="شاهنامه">شاهنامه</a> نخستین پادشاه جهان گیومرث شمرده شده و در تواریخی که براین روایت یا مآخذ آن مبتنی است نیز گیومرث اولین شاه دانسته شده‌است و تنها بعضی از مورخان که از مآخذ پهلوی استفاده کرده‌اند او را نخستین بشر دانسته‌اند و در روایات مذهبی نیز او نخستین فرد بشر است. … آنچه از اوستا بر می‌آید او نخستین بشر و نخستین کسی بوده که به گفتار و آموزش اهورامزدا گوش فرا داد، ولی از میان پادشاهان داستانی ایرانی، گیومرث را باید در درجه دوم و سوم عظمت قرار داد زیرا هیچگاه به شهرت و عظمت پادشاهانی مانند جمشید و فریدون نرسیده و در آثار مورخان اسلامی مانند <a href="/wiki/%D8%AD%D9%85%D8%B2%D9%87_%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="حمزه اصفهانی">حمزه</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%B1_%D8%B7%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="محمد بن جریر طبری">طبری</a> و <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%A8%D9%86_%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D9%85%D8%B3%D8%B9%D9%88%D8%AF%DB%8C" title="علی بن حسین مسعودی">مسعودی</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%A8%D9%84%D8%B9%D9%85%DB%8C" title="ابوعلی بلعمی">بلعمی</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AD%D8%A7%D9%86_%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C" title="ابوریحان بیرونی">بیرونی</a> و صاحب مجمل و امثال ایشان نام کیومرث یا کهومرث با لقب کل شاه و کرشاه و کوشاه و گل شاه آمده‌است و در باب احوال وی در کتب اسلامی تقریباً همان روایات کتب پهلوی با زیادت و نقصان و برخی تغییرات مذکور افتاده و بعضی عناصر اسلامی نیز در آن‌ها راه جسته‌است. اما در مآخذ شاهنامه از این همه روایات جز شرح سلطنت کوتاهی از گیومرث و جنگ او با دیوان و کشته شدن سیامک فرزند او چیزی نبود</p></blockquote> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r26482291"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r26482256"><div class="poem"><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%B3%DB%8C_%D8%AA%D9%88%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="فردوسی توسی">فردوسی توسی</a><sup id="cite_ref-gayomart_6-2" class="reference"><a href="#cite_note-gayomart-6"><span class="cite-bracket">[</span>۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><table class="" style="margin: 0 auto;"><tbody><tr><td class="b"><span class="beyt">نخستین خدیوی که کشور گشود</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">سر پادشاهان کیومرث بود</span></td></tr></tbody></table></div> <p><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%A7%DA%A9%D8%A8%D8%B1_%D8%AF%D9%87%D8%AE%D8%AF%D8%A7" class="mw-redirect" title="علی اکبر دهخدا">دهخدا</a> همچنین کیومرث [ک َ م َ] را نام نخستین پادشاه جهان دانسته‌است.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>۱۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در <a href="/wiki/%D9%85%D9%81%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%AD%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85" title="مفاتیح‌العلوم">مفاتیح‌العلوم</a> نیز یادکرد شده که کیومرث نام نخستین انسان در نزد <a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%88%D8%B3" title="مجوس">مجوس</a> (ایرانیان) است. دهخدا کیومرث را نخستین پادشاه <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیشدادیان">پیشدادیان</a> معرفی کرد و لقب او را گِلشاه دانسته‌است<sup id="cite_ref-dehkhoda_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-dehkhoda-20"><span class="cite-bracket">[</span>۲۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p> در کتاب <a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%84_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE" class="mw-redirect" title="مجمل التواریخ">مجمل التواریخ</a> آمده‌است:<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39401425"></p><blockquote class="templatequote"><p>پارسیان از کتاب <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7" class="mw-redirect" title="آبستا">آبستا</a> که <a href="/wiki/%D8%B2%D8%B1%D8%AF%D8%B4%D8%AA" class="mw-redirect" title="زردشت">زردشت</a> آورده‌است شریعت ایشان را چنین گویند که از گاه کیومرث پدر مردم، یعنی آدم، تا آخر <a href="/wiki/%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%AF" class="mw-disambig" title="یزدگرد">یزدگرد</a> <a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B1" class="mw-disambig" title="شهریار">شهریار</a> چهارهزار و صد و هشتاد و دو سال و ده ماه و نوزده روز بوده‌است.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>۲۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و از گاه کیومرث تا این وقت (پادشاهی <a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B4%D9%86%DA%AF" title="هوشنگ">هوشنگ</a>) دویست و نود و چهار سال و هشت ماه گذشته بود، و بدین سخن آن می‌خواهد که کیومرث آدم بوده‌است نزد ایشان.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>۲۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></p></blockquote> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="دیدگاه‌ها_در_مورد_گیومرث"><span id=".D8.AF.DB.8C.D8.AF.DA.AF.D8.A7.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7_.D8.AF.D8.B1_.D9.85.D9.88.D8.B1.D8.AF_.DA.AF.DB.8C.D9.88.D9.85.D8.B1.D8.AB"></span>دیدگاه‌ها در مورد گیومرث</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB&action=edit&section=9" title="ویرایش بخش: دیدگاه‌ها در مورد گیومرث"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF_%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%B1" title="مهرداد بهار">مهرداد بهار</a> (پژ ص ۴۹) اظهار داشته‌است که اسطورهٔ گیومرث اسطوره‌ای نوتر است و به پس از کشف فلزات بازمی‌گردد و در اسطورهٔ کهن‌تر (مربوط به اقوام هندوایرانی) <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%AF" title="جمشید">جم</a> و خواهرش نخستین زوج مردمان به‌شمار می‌آمدند. </p><p>محمدبن جریر طبری دربارهٔ کیومرث و جانشینانش می‌نویسد: مردمان را اختلاف هست به گاه کیومرث اندر، و هر کسی چیزی همی‌گویند گروهان عجم گویند که او آن است که آدمش خوانند و خلق از اوست.<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>۲۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> همچنین نقل می‌کنند که کیومرث پسری داشت به نام مشی؛ و مشی با خواهرش مشیانه (مشیان) ازدواج کرد و مشیانه برای او فرزندانی آورد، یعنی سیامک پسر مشی، و سیامی دختر مشی؛ و سیامک پسر مشی پسر کیومرث دارای فرزندانی به نام افرواک، دیس، براسب، اجرب و اوراش و دخترانی به نام‌های افری، دذی، بری و اوراشی شد.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>۲۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>بیرونی در <a href="/wiki/%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%82%DB%8C%D9%87" class="mw-redirect" title="آثار الباقیه">آثار الباقیه</a> چنین می‌آورد: اما ایرانیان و عامهٔ مجوس کاملاً منکر طوفان اند و برآنند که پادشاهی در میان ایشان از گیومرث گلشاه که به نظر آنان نخستین انسان است، پیوسته وجود داشته‌است. [بیرونی پس از نقل عقاید گوناگون دربارهٔ طوفان نتیجه‌گیری می‌کند که:] و این قبیل آشفتگیها در حکایات شنونده را به شک می‌اندازد و او را به تصدیق آنچه در برخی کتب است وامی‌دارد که گیومرث انسان اولین نبوده، بلکه او کامر[=جامر] پسر یافث پسر نوح است؛ و گیومرث سروری سالخورده بود که در کوه دنباوند(=دماموند) مستقر شد و آنجا را به تصرف خود درآورد تا آنکه کم‌کم کارش بالا گرفت، و مردم (در آن زمان) در حالتی همانند دوران نخستین و آغاز پیدایش بودند، بعد او و بعضی از فرزندان او بر اقالیم فرمانروا شدند. گیومرث در آخر راه ستم پیش گرفت و نام خود را آدم نهاد و گفت هر کس که مرا به نامی جز این بخواند، گردنش می‌زنم؛ و بعضی ایرانیان می‌گویند که او امیم پسر لاود پسر ارم پسر <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%D9%86%D9%88%D8%AD" title="سام پسر نوح">سام پسر نوح</a> بوده‌است. این مطلب که قدرت شاهی بنیان نهاده شد تا بر بی نظمی و بی عدالتی و ستمی که میان آدمیان حکمفرما بود، لگامی باشد، روایتی است از بیرونی که از کتاب مردی به نام سعید بن محمد ذُهلی استخراج کرده‌است. این روایت که در آن گیومرث «پیشداد» خوانده شده، همچنین آمیزهٔ خاصی از افسانهٔ ایرانی نخستین زوج و افسانهٔ <a href="/wiki/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8_%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3" title="کتاب مقدس">کتاب مقدس</a> در مورد <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%BA_%D8%B9%D8%AF%D9%86" title="باغ عدن">باغ عدن</a> را دربردارد.<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>۲۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>حمدالله مستوفی می‌نویسد: سه روایت در مورد کیومرث وجود دارد که اولی او را حضرت آدم علیه السلام می‌داند و عقیده دوم آنست که کیومرث بین شیث و نوح می‌زیسته و عقیده دیگر آنست که کیومرث فرزند ولاد بن امیم بن ارم بن ارفخشد بن سام بن نوح بود.<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>۲۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>شهرستانی در کتاب الملل و النحل چنین می‌آورد: کیومرثیه کسانی هستند که به تقدم کیومرث اعتقاد دارند. اینان به دو اصل قائلند: یزدان و اهرمن، و می‌گویند که یزدان ازلی قدیم است، و اهرمن محدث و مخلوق است؛ و می‌گویند که سبب آفرینش اهرمن این بوده‌است که یزدان در دل خود اندیشید که: «اگر منازعی داشتم چگونه می‌توانست باشد؟» و این اندیشه بد و با طبیعت نور ناسازگار بود، و از آن تاریکی به وجود آمد، و اهرمن نامیده شد. طبع او شر و فتنه و فساد و فسق و ضرر و زیان‌رسانی بود. او بر نور خروج کرد، و با طبیعت و گفتار خود با آن به مخالفت برخاست. ستیز میان لشکر نور و تاریکی درگرفت. بعد فرشتگان به میانجیگری برخاستند و مصالحه‌ای برقرار کردند مبنی بر این که جهان فروردین در مدت هفت هزار سال از آن اهرمن باشد، و پس از آن او جهان را رها کند و به نور واگذارد؛ و کسانی را که پیش از این صلح در جهان بودند، از میان برد و تباه کرد. بعد مردی به نام گیومرث و حیوانی به نام <a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%88_%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%AF%D8%A7%D8%AF" title="گاو ایوداد">گاو</a> پیدا شد. اهرمن هردو را کشت. از جایی که این مرد افتاد شاخه‌ای از ریباس [ریواس] رویید، و از ریشهٔ ریباس مردی به نام میشی و زنی به نام میشانه بیرون آمدند، و این دو پدر و مادر بشر بودند؛ و از جایی که گاو افتاده بود، چهرپایان و دیگر حیوانات روییدند. آنان [زردشتیان] برآنند که پیامبرانی و شاهانی دارند که نخستین آنان گیومرث بود، و او نخستین کسی بود که بر زمین فرمانروایی کرد، و در اصطخر اقامت داشت. بعد از او هوشنگ پسر فرواک بود.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>۲۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>مسعودی در <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%AC_%D8%A7%D9%84%D8%B0%D9%87%D8%A8" class="mw-redirect" title="مروج الذهب">مروج الذهب</a> می‌نویسد: گویند که گیومرث نخستین کسی بود که فرمود تا هنگام خوراک خاموشی گزینند تا طبیعت سهم خود را بگیرد و تن را با غذای که بدان می‌رسد اصلاح کند و جان آرام گیرد و هریک از اعضاء در کار دریافت صافی غذا تدبیری برای تندرستی تن کند و آنچه به کبد و دیگر اعضاء گیرندهٔ غذا می‌رسد مناسب و شایستهٔ اصلاح آن باشد. در ادامه چنین می‌آورد که بعضی پنداشته‌اند که عمر وی هزار سال بود و کمتر از این نیز گفته‌اند؛ و مجوسان را دربارهٔ گیومرث بحثی دراز است از جمله این که مبدأ پیدایش نسل بود؛ و او و زنش که مشیه و مشیانه (شابه و منشابه) هستند مانند گیاهان به صورت گیاه ریواس روییدند، و امثال این سخن که تذکار آن ناپسند است، و حکایتی که با ابلیس داشت و او را بکشت. گیومرث به اصطخر فارس اقامت داشت و پادشاهیش چهل سال و به قولی کمتر از این بود.<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>۲۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در فصل سوم کتاب اول (حمزه ج) از موبد بهرام پس مردانشاه، مورخی که بیش از بیست نسخه از خداینامه را با هم مقایسه کرده، نقل می‌کند که: نخستین انسان گیومرث گلشاه (شاه گل) سی سال فرمانروایی کرد. پسر و دختری از او ماند: مشی مشیانه که هفتاد سال با بدون داشتن فرزندی گذرانیده بودند، در مدت پنجاه سال صاحب هجده فرزند نر و ماده شدند. پس از مرگشان جهان به مدت نود و چهار سال و هشت ماه بدون شاه ماند. اما فترت میان پایان فرمانروایی گیومرث و آغاز فرمانروایی هوشنگ پیشداد، دویست و نود و چهار سال و هشت ماه طول کشید.<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>۲۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در کتاب <i><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_(%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%A8%D9%84%D8%AE%DB%8C)" class="mw-redirect" title="فارس‌نامه (ابن بلخی)">فارس‌نامه</a></i>، از گیومرث گل‌شاه به‌عنوان نخستین انسان یاد می‌شود که <a href="/wiki/%DA%AF%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="گبران">گبران</a> او را <a href="/wiki/%D8%A2%D8%AF%D9%85" title="آدم">آدم علیه‌السلام</a> گویند.<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>۳۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در ادامه این کتاب آمده‌است که، دو شهر گیومرث بنا کرد، دباوند و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B5%D8%B7%D8%AE%D8%B1" title="اصطخر">اصطخر</a>.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>۳۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:A_Kashan_%27Mohtasham%27_pictorial_rug,_central_Persia,_circa_1900.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/A_Kashan_%27Mohtasham%27_pictorial_rug%2C_central_Persia%2C_circa_1900.jpg/220px-A_Kashan_%27Mohtasham%27_pictorial_rug%2C_central_Persia%2C_circa_1900.jpg" decoding="async" width="220" height="292" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/A_Kashan_%27Mohtasham%27_pictorial_rug%2C_central_Persia%2C_circa_1900.jpg/330px-A_Kashan_%27Mohtasham%27_pictorial_rug%2C_central_Persia%2C_circa_1900.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/A_Kashan_%27Mohtasham%27_pictorial_rug%2C_central_Persia%2C_circa_1900.jpg/440px-A_Kashan_%27Mohtasham%27_pictorial_rug%2C_central_Persia%2C_circa_1900.jpg 2x" data-file-width="2414" data-file-height="3200" /></a><figcaption>یک فرش کهن <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%86" title="کاشان">کاشانی</a> از <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="ایران قاجاری">دورهٔ قاجاری</a> که دور تا دور آن نقش <a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="فهرست پادشاهان اسطوره‌ای ایران">پادشاهان اسطوره‌ای ایران</a> قرار گرفته‌اند. در میانهٔ آن، نگارهٔ چند تن از <a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86#از_حمله_مغول_تا_ظهور_صفویه" title="فهرست شاهان ایران">شاهان ایران نوین</a> جا داده شده‌است.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پانویس"><span id=".D9.BE.D8.A7.D9.86.D9.88.DB.8C.D8.B3"></span>پانویس</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB&action=edit&section=10" title="ویرایش بخش: پانویس"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ol><li><cite id="endnote_garshah"><a href="#ref_garshah"><b>^</b></a></cite>  از آنجا که املای «گر» و «گِل» در رسم‌الخط پهلوی یکسان است لقب کیومرث به صورت «گِل‌شاه» نیز آمده‌است. <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AD%D8%A7%D9%86_%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C" title="ابوریحان بیرونی">ابوریحان بیرونی</a> در <i>آثارالباقیه</i> لقب کیومرث را به صورت «ملک الجبل» (=کوه‌شاه) می‌آورد اما اشاره می‌کند که بعضی آن را «ملک‌الطین» (=گِل‌شاه) می‌دانند. (نک به صفا ص ۴۰۷)</li> <li><sup id="cite_ref-ReferenceA_13-1" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceA-13"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ol> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پانویس_2"><span id=".D9.BE.D8.A7.D9.86.D9.88.DB.8C.D8.B3_2"></span>پانویس</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB&action=edit&section=11" title="ویرایش بخش: پانویس"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.cgie.org.ir/fa/news/154322/پارسی-سره-از-جلال-تا-جلال---دکتر-محمدعلی-سلطانی---بخش-دوم">https://www.cgie.org.ir/fa/news/154322/پارسی-سره-از-جلال-تا-جلال---دکتر-محمدعلی-سلطانی---بخش-دوم</a></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.digitale-sammlungen.de/en/view/bsb11180462?page=460,461">https://www.digitale-sammlungen.de/en/view/bsb11180462?page=460,461</a></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://opacplus.bsb-muenchen.de/discovery/fulldisplay?docid=alma991034077359707356&context=L&vid=49BVB_BSB:VU1&lang=de&search_scope=MyInstitution&adaptor=Local%20Search%20Engine&tab=LibraryCatalog&query=any,contains,BV037248174">https://opacplus.bsb-muenchen.de/discovery/fulldisplay?docid=alma991034077359707356&context=L&vid=49BVB_BSB:VU1&lang=de&search_scope=MyInstitution&adaptor=Local%20Search%20Engine&tab=LibraryCatalog&query=any,contains,BV037248174</a></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.bsb-muenchen.de/en/collections/orient/languages/persian/">https://www.bsb-muenchen.de/en/collections/orient/languages/persian/</a></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iranicaonline.org/articles/gayomard">«GAYŌMARD»</a>. ENCYCLOPÆDIA IRANICA<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۵ مارس ۲۰۱۶</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=GAY%C5%8CMARD&rft.pub=ENCYCLOP%C3%86DIA+IRANICA&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.iranicaonline.org%2Farticles%2Fgayomard&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB" class="Z3988"></span><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r28290294">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</style></span> </li> <li id="cite_note-gayomart-6"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-gayomart_6-0">۶٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-gayomart_6-1">۶٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-gayomart_6-2">۶٫۲</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFعلی_اکبر_دهخدا" class="citation web"><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%A7%DA%A9%D8%A8%D8%B1_%D8%AF%D9%87%D8%AE%D8%AF%D8%A7" class="mw-redirect" title="علی اکبر دهخدا">علی اکبر دهخدا</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.loghatnameh.com/dehkhodaworddetail-18fb6a4e81c84167a6d922b3ffd52898-fa.html">«گیومرت»</a>. لغتنامه دهخدا<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۶ آوریل ۲۰۱۵</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%DA%AF%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AA&rft.pub=%D9%84%D8%BA%D8%AA%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87+%D8%AF%D9%87%D8%AE%D8%AF%D8%A7&rft.au=%D8%B9%D9%84%DB%8C+%D8%A7%DA%A9%D8%A8%D8%B1+%D8%AF%D9%87%D8%AE%D8%AF%D8%A7&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.loghatnameh.com%2Fdehkhodaworddetail-18fb6a4e81c84167a6d922b3ffd52898-fa.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"><sup class="Fix-tag"><sup class="noprint Inline-Template"><span title="" style="white-space: nowrap;">[<i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%87" title="ویکی‌پدیا:پیوندهای مرده">پیوند مرده</a></i>]</span></sup></sup></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">Ed. Meyer, Gesch.d. Alert.1.2, p.833</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text">خاقانی name="dehkhoda</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text">سوم، فصل ۸۰، بندهای۳–۴</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">Jeremias, Das alte Testament im Lichte des Alten Orients, p.258</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text">Zoroastr. Stud. p.216</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%86%D8%B3%DA%A9_%D8%A8%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="الگو:نسک بندهش (صفحه وجود ندارد)">الگو:نسک بندهش</a></span> </li> <li id="cite_note-ReferenceA-13"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-ReferenceA_13-0">۱۳٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ReferenceA_13-1">۱۳٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://www.hamshahrionline.ir/news/217455/شاهنامه-حافظه-تاریخی-ملت-ایران-و-بلندپایه-ترین-کتاب-ادبی-جهان">[۱]</a><a href="#hamshahrionline">«شاهنامه حافظه تاریخی ملت ایران و بلندپایه‌ترین کتاب ادبی جهان است»</a>.</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"></span></li></ol></div><p><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D9%81%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="شاهنامه فردوسی">شاهنامه فردوسی</a>. پیرایش <a href="/wiki/%D8%AC%D9%84%D8%A7%D9%84_%D8%AE%D8%A7%D9%84%D9%82%DB%8C_%D9%85%D8%B7%D9%84%D9%82" title="جلال خالقی مطلق">جلال خالقی مطلق</a>، تهران <a href="/wiki/%D9%86%D8%B4%D8%B1_%D8%B3%D8%AE%D9%86" class="mw-redirect" title="نشر سخن">نشر سخن</a> ۱۳۹۴، پوشینه یکم رویه ۱۱ و ۱۲. شابک: ۲-۷۵۱-۳۷۲-۹۶۴-۹۷۸ </p><li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="شاهنامه">شاهنامه</a>. جلد اوّل. کیومرث، ص ۶</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text">به معنی کلی‌تر پوست جانوران</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text">شاهنامه <a href="/wiki/%D8%A7%D9%87%D8%B1%DB%8C%D9%85%D9%86" title="اهریمن">اهریمن</a> را واجد دو بال می‌پندارد ولی احتمال اینکه او از زنان ملکه همچون <a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%B3" title="سمیرامیس">سمیرامیس</a> بوده باشد بسیار زیاد است.</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text">خبر جالب است گویا در آنزمان ایرانیان با تن‌پوش <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87" title="فیروزه">پیروزه</a> رنگ به جای لباس سیاه به تن داشتند.</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text">آنندراج</span> </li> <li id="cite_note-dehkhoda-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-dehkhoda_20-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFعلی_اکبر_دهخدا" class="citation web"><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%A7%DA%A9%D8%A8%D8%B1_%D8%AF%D9%87%D8%AE%D8%AF%D8%A7" class="mw-redirect" title="علی اکبر دهخدا">علی اکبر دهخدا</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160304203456/http://www.loghatnameh.com/dehkhodaworddetail-7b1e61a12780475182242300ed2f70f6-fa.html">«کیومرث»</a>. لغتنامه دهخدا. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.loghatnameh.com/dehkhodaworddetail-7b1e61a12780475182242300ed2f70f6-fa.html">اصلی</a> در ۴ مارس ۲۰۱۶<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۶ آوریل ۲۰۱۵</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB&rft.pub=%D9%84%D8%BA%D8%AA%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87+%D8%AF%D9%87%D8%AE%D8%AF%D8%A7&rft.au=%D8%B9%D9%84%DB%8C+%D8%A7%DA%A9%D8%A8%D8%B1+%D8%AF%D9%87%D8%AE%D8%AF%D8%A7&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.loghatnameh.com%2Fdehkhodaworddetail-7b1e61a12780475182242300ed2f70f6-fa.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text">مجمل التواریخ و القصص ص 11</span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text">مجمل التواریخ و القصص ص 22</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text">تاریخ تمدن و فرهنگ ایران کهن ـ دکتر هوشنگ طالع ـ رویه 120 ـ چاپ سمرقند ـ سال 1386</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text">محمد بن جریر طبری. تاریخ طبری؛ تاریخ الرسل و الملوک. ج 1. ترجمه ابوالقاسم پاینده. تهران: انتشارات اساطیر، 1390، چاپ هشتم، ص99.</span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFsachau1388">sachau، <i>Chronolologie orientalischer volker von Alberuni</i></a>، <bdi>23-24</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text">تاریخ گزیده حمدالله مستوفی -چاپ پنجم ص 75</span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Schahrestanis Religion Sparthenien und Philosophen-Schulen</i>V.Haarbrucker, Vol.I-II, Schahrestani,(Halle,1850), P.77-276.</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFمسعودی1965">مسعودی، <i>مروج الذهب</i></a>، <bdi>45</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFحمزه_اصفهانی1965">حمزه اصفهانی، <i>سنی ملوک الارض و الانبیاء</i></a>، <bdi>40</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text">ابن بلخی، فارسنامه، ص ۹</span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text">فارسنامه، ابن بلخی، ص ۲۸</span> </li> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB&action=edit&section=12" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite id="CITEREFحسین1386" class="citation book"><a href="/wiki/%D9%82%D9%85%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" class="mw-redirect mw-disambig" title="قمشه‌ای">حسین، الهی قمشه‌ای</a> (<bdi>۱۳۸۶</bdi>). <i>شاهنامه فردوسی</i>. ترجمهٔ ناهید فرشادمهر. تهران: نشر محمد. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/964-5566-35-5" title="ویژه:منابع کتاب/964-5566-35-5"><bdi>۹۶۴-۵۵۶۶-۳۵-۵</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87+%D9%81%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%B3%DB%8C&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.pub=%D9%86%D8%B4%D8%B1+%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF&rft.date=1386&rft.isbn=---&rft.aulast=%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86&rft.aufirst=%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C+%D9%82%D9%85%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li>فردوسی، ابوالقاسم؛ شاهنامه فردوسی، پیرایش دکتر جلال خالقی مطلق، تهران ۱۳۹۴، نشر سخن، شابک: ۲-۷۵۱-۳۷۲-۹۶۴-۹۷۸، پوشینهٔ یکم رویهٔ ۱۱.</li> <li>بهار، مهرداد. <i>پژوهشی در اساطیر ایران</i></li> <li>دوستخواه، جلیل. <i>اوستا: کهنترین سرودهای ایرانیان</i> (گزارش و پژوهش از جلیل دوستخواه)</li> <li>کریستنسن، آرتور؛ نمونه‌های نخستین انسان و نخستین شهریار در تاریخ افسانهای ایران؛ ژاله آموزگار- احمد تفضلی؛ تهران، <a href="/wiki/%D9%86%D8%B4%D8%B1_%DA%86%D8%B4%D9%85%D9%87" title="نشر چشمه">نشر چشمه</a>، ۱۳۸۹، چاپ چهارم، جلد اول، ص. ۱۵.</li> <li>صفا، ذبیح‌الله. <i>حماسه‌سرایی در ایران</i></li> <li>فردوسی. <i>شاهنامه</i> به تصحیح مصطفی جیحونی.</li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%B7%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="تاریخ طبری">تاریخ طبری</a>، ترجمه ابوعلی محمد بن محمد بلعمی</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پیوند_به_بیرون"><span id=".D9.BE.DB.8C.D9.88.D9.86.D8.AF_.D8.A8.D9.87_.D8.A8.DB.8C.D8.B1.D9.88.D9.86"></span>پیوند به بیرون</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB&action=edit&section=13" title="ویرایش بخش: پیوند به بیرون"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="پیشدادیان" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="الگو:پیشدادیان"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:پیشدادیان (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:پیشدادیان"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="پیشدادیان" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیشدادیان">پیشدادیان</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">کیومرث</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B4%D9%86%DA%AF" title="هوشنگ">هوشنگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D9%87%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AB" title="طهمورث">تهمورث</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%AF" title="جمشید">جمشید</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B6%D8%AD%D8%A7%DA%A9" title="ضحاک">ضحاک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D9%88%D9%86" title="فریدون">فریدون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%AC_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D9%88%D9%86" class="mw-redirect" title="ایرج پسر فریدون">ایرج</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D9%88%DA%86%D9%87%D8%B1" title="منوچهر">منوچهر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B0%D8%B1_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%D9%85%D9%86%D9%88%DA%86%D9%87%D8%B1" class="mw-redirect" title="نوذر پسر منوچهر">نوذر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%88_(%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87)" class="mw-redirect" title="زو (شاهنامه)">زو</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%B3%D9%BE_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%D8%B2%D9%88" class="mw-redirect" title="گرشاسپ پسر زو">گرشاسپ</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="اساطیر_ایران" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="background: #99BBBB;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="الگو:اساطیر ایران"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:اساطیر ایران (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:اساطیر ایران"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="اساطیر_ایران" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="اساطیر ایران">اساطیر ایران</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background: #99BBBB;">کلیات</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;line-height:1.6em;"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%86%D8%B4" title="افسانه آفرینش">افسانه آفرینش</a> •  <a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="فهرست ایزدان ایرانی">ایزدان</a> •  <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88" title="دیو">دیوان</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="امشاسپندان">امشاسپندان</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="ستاره‌بینی">اختربینی</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%A7" title="مزدیسنا">آئین زردشت</a> •  <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%B1" title="فروهر">فروهر</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%B3" class="mw-redirect" title="سوشیانس">سوشیانس</a></div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="8" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Homa.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Homa.JPG/120px-Homa.JPG" decoding="async" width="120" height="187" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Homa.JPG/180px-Homa.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Homa.JPG/240px-Homa.JPG 2x" data-file-width="253" data-file-height="395" /></a><figcaption></figcaption></figure></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background: #99BBBB;">خدایگان</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;line-height:1.6em;"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%B3%D9%BE%D9%86%D8%AA%D8%A7_%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C%D9%88" class="mw-redirect" title="سپنتا مینیو">سپنتامینو</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D9%87%D8%B1%DB%8C%D9%85%D9%86" title="اهریمن">انگره‌مینو</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background: #99BBBB;">آفریدگان مینوی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;line-height:1.6em;"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D9%88%D9%87%D9%88%D9%85%D9%86" class="mw-redirect" title="وهومن">وهومن</a> •  <a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AA%D8%A7" title="آناهیتا">آناهیتا</a> •  <a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D8%B4%D8%AA%D8%B1" title="تیشتر">تیشتر</a> •  <a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85" title="بهرام">بهرام</a> •  مهر •  <a href="/wiki/%D8%A2%D8%AA%D8%B1" class="mw-redirect" title="آتر">آتر</a> •  <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DB%8C%D9%88%DB%8C_%D8%AF%D9%88%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="وایوی دوگانه">وای</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%D9%BE%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%B0" class="mw-redirect" title="سپندارمذ">سپندارمذ</a> •  <a href="/wiki/%D8%B2%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86_(%D8%AE%D8%AF%D8%A7)" class="mw-redirect" title="زروان (خدا)">زروان</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background: #99BBBB;">آفریدگان دنیوی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;line-height:1.6em;"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B4%D9%88%D8%B2%D9%88%D8%B4%D8%AA" title="اشوزوشت">اشوزوشت</a> •  <a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%A7_(%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87)" class="mw-redirect" title="هما (اسطوره)">هما</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%85%D8%B1%D8%BA" title="سیمرغ">سیمرغ</a> •  <a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D9%85" title="هوم">هوم</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%DA%98%D8%AF%D9%87%D8%A7" title="اژدها">اژدرهاک</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background: #99BBBB;">پادشاهان</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;line-height:1.6em;"><div style="padding:0 0.25em"><b>پیشدادیان:</b> <a class="mw-selflink selflink">کیومرث</a> •  <a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B4%D9%86%DA%AF" title="هوشنگ">هوشنگ‌شاه</a> •  <a href="/wiki/%D8%B7%D9%87%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AB" title="طهمورث">تهمورث‌شاه</a> •  <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%AF" title="جمشید">جمشید</a> •  <a href="/wiki/%D8%B6%D8%AD%D8%A7%DA%A9" title="ضحاک">ضحاک تازی</a> •  <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D9%88%D9%86" title="فریدون">فریدون</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%AC_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D9%88%D9%86" class="mw-redirect" title="ایرج پسر فریدون">ایرج</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D9%88%DA%86%D9%87%D8%B1" title="منوچهر">منوچهر</a> •  <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B0%D8%B1_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%D9%85%D9%86%D9%88%DA%86%D9%87%D8%B1" class="mw-redirect" title="نوذر پسر منوچهر">نوذر</a> •  <a href="/wiki/%D8%B2%D9%88_(%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87)" class="mw-redirect" title="زو (شاهنامه)">زو</a> •  <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%B3%D9%BE_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%D8%B2%D9%88" class="mw-redirect" title="گرشاسپ پسر زو">گرشاسب</a><br /><b>کیانیان:</b> <a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%82%D8%A8%D8%A7%D8%AF" title="کی‌قباد">کی‌قباد</a> •  <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%88%D9%88%D8%B3_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%82%D8%A8%D8%A7%D8%AF" class="mw-redirect" title="کاووس پسر کی‌قباد">کی‌کاووس</a> •  <a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%88%D8%B4" class="mw-redirect" title="کیخسرو پسر سیاوش">کی‌خسرو</a> •  <a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%BE" title="لهراسپ">لهراسپ</a> •  <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B3%D8%A8%E2%80%8C%D8%B4%D8%A7%D9%87" class="mw-redirect" title="گشتاسب‌شاه">گشتاسپ</a> (وزیر او <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%B3%D9%BE" title="جاماسپ">جاماسپ</a>) •  <a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%D9%85%D9%86_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D9%81%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="بهمن پسر اسفندیار">بهمن</a> •  <a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1_%D8%A8%D9%87%D9%85%D9%86" class="mw-redirect" title="همای دختر بهمن">همای</a> •  <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8_(%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA)" class="mw-redirect" title="داراب (شخصیت)">داراب</a> •  <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%B4_%D8%B3%D9%88%D9%85" title="داریوش سوم">دارا</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background: #99BBBB;">پهلوانان</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;line-height:1.6em;"><div style="padding:0 0.25em"><a class="mw-selflink selflink">کیومرث</a> •  <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%B3%D9%BE_(%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%D8%A7%D9%86)" title="گرشاسپ (پهلوان)">گرشاسپ</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%D9%86%D8%B1%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="سام پسر نریمان">سام</a> •  <a href="/wiki/%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D9%85" title="رستم">رستم</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%81%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D8%B1_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%DA%AF%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B3%D9%BE" class="mw-redirect" title="اسفندیار پسر گشتاسپ">اسفندیار</a> •  <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%B4_%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C%D8%B1" title="آرش کمانگیر">آرش کمانگیر</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background: #99BBBB;">جای‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;line-height:1.6em;"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="جغرافیای اوستایی">جغرافیای اوستایی</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%88%DB%8C%D8%AC" title="ایران‌ویج">اَیریانه‌وئِجه</a> •  <a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D8%AF%DA%98" class="mw-redirect" title="کنگ‌دژ">کنگ‌دژ</a> •  <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AE%E2%80%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AA" title="فراخ‌کرت">فراخکرت</a> •  <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%AA_%D9%88%DB%8C%D8%B3%D9%BE%D9%88%D8%A8%DB%8C%D8%B4" class="mw-redirect" title="درخت ویسپوبیش">درخت همه‌تخمه</a> •  <a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%87" title="کیانسه">دریاچه کیانسه</a> •  <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%AA%DB%8C" title="دایتی">رود دایتیا</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background: #99BBBB;">نسک‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;line-height:1.6em;"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7" title="اوستا">اوستا</a> •  <a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%B4%D9%86" title="بندهشن">بندهشن</a> •  <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D9%85" title="گزیده‌های زادسپرم">گزیده‌های زادسپرم</a> •  <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C" title="جاماسپی">جاماسپی</a> •  <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%DB%8C" title="روایت‌های پهلوی">روایت‌های پهلوی</a> •  <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF" title="دین‌کرد">دینکرد</a> •  <a href="/wiki/%D9%87%D9%81%D8%AA_%D9%87%D8%A7%D8%AA" title="هفت هات">هفت هات</a> •  <a href="/wiki/%D9%88%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF" title="وندیداد">وندیداد</a> •  <a href="/wiki/%DB%8C%D8%B4%D8%AA" title="یشت">یشت‌ها</a> •  <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="ویرازگان">ویرازگان</a> •  <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D8%AA_%D9%86%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D8%AA" title="شایست نشایست">شایست نشایست</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%88%DB%8C_%D8%AE%D8%B1%D8%AF" title="مینوی خرد">مینوی خرد</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="شاهنامهٔ_فردوسی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="الگو:شاهنامه"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="بحث الگو:شاهنامه"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:شاهنامه"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="شاهنامهٔ_فردوسی" style="font-size:114%;margin:0 4em"><i><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="شاهنامه">شاهنامه</a></i>ٔ <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%B3%DB%8C" title="فردوسی">فردوسی</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="فهرست شخصیت‌های اسطوره‌ای شاهنامه">شخصیت‌های افسانه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="فهرست ایرانیان در شاهنامه">ایرانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="فهرست پهلوانان ایرانی شاهنامه">پهلوانان ایرانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%AA%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="فهرست تورانیان در شاهنامه">تورانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="فهرست زنان شاهنامه">زنان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" class="mw-redirect" title="فهرست شاهان اسطوره‌ای شاهنامه">شاهان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%AC%D8%A7%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="فهرست جای‌ها در شاهنامه">جای‌ها</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks mw-collapsible uncollapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="بخش‌ها" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="رده:داستان‌های شاهنامه">بخش‌ها</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DA%86%D9%87" title="دیباچه">دیباچه</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D8%A8%D8%A7%D8%AC%D9%87%D9%94_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D9%81%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%B3%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="دیباجهٔ شاهنامهٔ فردوسی (صفحه وجود ندارد)">دیباجهٔ شاهنامهٔ فردوسی</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیشدادیان">پیشدادیان</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%DA%AF%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AA" title="پادشاهی گیومرت">پادشاهی گیومرت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%87%D9%88%D8%B4%D9%86%DA%AF" title="پادشاهی هوشنگ">پادشاهی هوشنگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%B7%D9%87%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AA" class="mw-redirect" title="پادشاهی طهمورت">پادشاهی طهمورت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%AF" title="پادشاهی جمشید">پادشاهی جمشید</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%B6%D8%AD%D8%A7%DA%A9" title="پادشاهی ضحاک">پادشاهی ضحاک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D9%88%D9%86" title="پادشاهی فریدون">پادشاهی فریدون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%85%D9%86%D9%88%DA%86%D9%87%D8%B1" title="پادشاهی منوچهر">پادشاهی منوچهر</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A7%D9%84_%D9%88_%D8%B1%D9%88%D8%AF%D8%A7%D8%A8%D9%87" title="زال و رودابه">داستان زال و روداوه</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%86%D9%88%D8%B0%D8%B1" title="پادشاهی نوذر">پادشاهی نوذر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%B2%D9%88" title="پادشاهی زو">پادشاهی زو</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کیانیان">کیانیان</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%DA%A9%DB%8C%D9%82%D8%A8%D8%A7%D8%AF" class="mw-redirect" title="پادشاهی کیقباد">پادشاهی کیقباد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%DA%A9%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%88%D8%B3" class="mw-redirect" title="پادشاهی کیکاوس">پادشاهی کیکاوس</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D9%85%D8%A7%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="جنگ مازندران">داستان جنگ مازندران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D9%87%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="جنگ هاماوران">داستان جنگ هاماوران</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D9%85_%D9%88_%D9%87%D9%81%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A7%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="داستان رستم و هفت گردان در شکارگاه افراسیاب (صفحه وجود ندارد)">داستان رستم و هفت گردان در شکارگاه افراسیاب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D9%85_%D9%88_%D8%B3%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%A8" title="رستم و سهراب">داستان رستم و سهراب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%88%D8%AE%D8%B4" title="داستان سیاوخش">داستان سیاوخش</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%DA%A9%DB%8C%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%88%D8%AE%D8%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="داستان کین سیاوخش (صفحه وجود ندارد)">داستان کین سیاوخش</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B1%D9%81%D8%AA%D9%86_%DA%AF%DB%8C%D9%88_%D8%A8%D9%87_%D8%AA%D8%B1%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="داستان رفتن گیو به ترکستان (صفحه وجود ندارد)">داستان رفتن گیو به ترکستان</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%DA%A9%DB%8C%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88" class="mw-redirect" title="پادشاهی کیخسرو">پادشاهی کیخسرو</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%B1%D8%B6_%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86_%DA%A9%DB%8C%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="داستان عرض کردن کیخسرو (صفحه وجود ندارد)">داستان عرض کردن کیخسرو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%88%D8%B4" title="داستان فرود سیاوش">داستان فرود سیاوخش</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B3_%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="داستان کاموس کشانی (صفحه وجود ندارد)">داستان کاموس کشانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D9%85_%D8%B2%D8%A7%D9%84_%D8%A8%D8%A7_%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86_%D8%AF%DB%8C%D9%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="داستان رستم زال با اکوان دیو (صفحه وجود ندارد)">داستان رستم زال با اکوان دیو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%DA%98%D9%86_%D9%88_%D9%85%D9%86%DB%8C%DA%98%D9%87" title="بیژن و منیژه">داستان بیژن با منیژه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D8%AE" title="جنگ دوازده‌رخ">داستان رزم دوازده‌رخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF_%DA%A9%DB%8C%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88" class="mw-redirect" title="جنگ بزرگ کیخسرو">داستان جنگ بزرگ کیخسرو</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%84%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%BE" title="پادشاهی لهراسپ">پادشاهی لهراسپ</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%DA%AF%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B3%D9%BE_%D8%A8%D8%A7_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%88%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="داستان گشتاسپ با کتایون (صفحه وجود ندارد)">داستان گشتاسپ با کتایون</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%DA%AF%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B3%D9%BE" title="پادشاهی گشتاسپ">پادشاهی گشتاسپ</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%DA%AF%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B3%D9%BE_%D8%A8%D8%A7_%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D8%B3%D9%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="داستان جنگ گشتاسپ با ارجاسپ (صفحه وجود ندارد)">داستان جنگ گشتاسپ با ارجاسپ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%81%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D9%81%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="هفتخان اسفندیار">داستان هفتخان اسپندیار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D9%85_%D9%88_%D8%A7%D8%B3%D9%81%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D8%B1" title="رستم و اسفندیار">داستان رستم و اسپندیار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D9%85_%D9%88_%D8%B4%D8%BA%D8%A7%D8%AF" title="رستم و شغاد">داستان رستم با شغاد</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A8%D9%87%D9%85%D9%86" title="پادشاهی بهمن">پادشاهی بهمن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%87%D9%85%D8%A7%DB%8C" title="پادشاهی همای">پادشاهی همای</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8" class="mw-redirect" title="پادشاهی داراب">پادشاهی داراب</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="پادشاهی دارا (صفحه وجود ندارد)">پادشاهی دارا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D9%86%D8%AF%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="پادشاهی اسکندر (صفحه وجود ندارد)">پادشاهی اسکندر</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87)" title="اشکانیان (شاهنامه)">اشکانیان</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A7%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87)" class="mw-redirect" title="پادشاهی اشکانیان (شاهنامه)">پادشاهی اشکانیان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87)" title="ساسانیان (شاهنامه)">ساسانیان</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="پادشاهی ارشیر (صفحه وجود ندارد)">پادشاهی ارشیر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DB%8C%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="پادشاهی شاپور اردشیر (صفحه وجود ندارد)">پادشاهی شاپور اردشیر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%B2%D8%AF_%D8%B4%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="پادشاهی اورمزد شاپور (صفحه وجود ندارد)">پادشاهی اورمزد شاپور</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%B2%D8%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="پادشاهی بهرام اورمزد (صفحه وجود ندارد)">پادشاهی بهرام اورمزد</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="پادشاهی بهرام بهرام (صفحه وجود ندارد)">پادشاهی بهرام بهرام</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="پادشاهی بهرام بهرامیان (صفحه وجود ندارد)">پادشاهی بهرام بهرامیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%86%D8%B1%D8%B3%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="پادشاهی نرسی (صفحه وجود ندارد)">پادشاهی نرسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%B2%D8%AF_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="پادشاهی اورمزد بزرگ (صفحه وجود ندارد)">پادشاهی اورمزد بزرگ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%B1_%D8%B0%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D9%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="پادشاهی شاپور ذوالاکتاف (صفحه وجود ندارد)">پادشاهی شاپور ذوالاکتاف</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DB%8C%D8%B1_%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="پادشاهی اردشیر نیکوکار (صفحه وجود ندارد)">پادشاهی اردشیر نیکوکار</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%B1_%D8%B4%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="پادشاهی شاپور شاپور (صفحه وجود ندارد)">پادشاهی شاپور شاپور</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D8%B4%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="پادشاهی بهرام شاپور (صفحه وجود ندارد)">پادشاهی بهرام شاپور</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="پادشاهی یزدگرد بزه‌گر (صفحه وجود ندارد)">پادشاهی یزدگرد بزه‌گر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85_%DA%AF%D9%88%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="پادشاهی بهرام گور (صفحه وجود ندارد)">پادشاهی بهرام گور</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85_%DA%AF%D9%88%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="پادشاهی یزدگرد بهرام گور (صفحه وجود ندارد)">پادشاهی یزدگرد بهرام گور</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%87%D8%B1%D9%85%D8%B2%D8%AF_%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="پادشاهی هرمزد یزدگرد (صفحه وجود ندارد)">پادشاهی هرمزد یزدگرد</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2_%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="پادشاهی پیروز یزدگرد (صفحه وجود ندارد)">پادشاهی پیروز یزدگرد</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%B4_%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="پادشاهی بلاش پیروز (صفحه وجود ندارد)">پادشاهی بلاش پیروز</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%82%D8%A8%D8%A7%D8%AF" class="mw-redirect" title="پادشاهی قباد">پادشاهی قباد</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%86%D9%88%D8%B4%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="پادشاهی نوشین‌روان (صفحه وجود ندارد)">پادشاهی نوشین‌روان</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%86%D9%88%D8%B4%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%D8%AF_%D8%A8%D8%A7_%D9%BE%D8%AF%D8%B1%D8%B4_%D9%86%D9%88%D8%B4%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="داستان نوش‌زاد با پدرش نوشین‌روان (صفحه وجود ندارد)">داستان نوش‌زاد با پدرش نوشین‌روان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%A8%D9%88%D8%AF_%D9%88_%D8%B2%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="مهبود و زروان">داستان مهبود وزیر و زروان حاجب</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B7%D9%84%D8%AE%D9%86%D8%AF_%D9%88_%DA%AF%D9%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="داستان طلخند و گو (صفحه وجود ندارد)">داستان طلخند و گو</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%AE%D8%B4%D9%85_%DA%AF%D8%B1%D9%81%D8%AA%D9%86_%DA%A9%D8%B3%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%D8%B1_%D8%A8%D9%88%D8%B0%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87%D8%B1_%D9%88_%D8%A8%D9%86%D8%AF_%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86_%D8%A7%D9%88_%D8%B1%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="داستان خشم گرفتن کسری بر بوذرجمهر و بند کردن او را (صفحه وجود ندارد)">داستان خشم گرفتن کسری بر بوذرجمهر و بند کردن او را</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%87%D8%B1%D9%85%D8%B2%D8%AF_%D9%86%D9%88%D8%B4%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="پادشاهی هرمزد نوشین‌روان (صفحه وجود ندارد)">پادشاهی هرمزد نوشین‌روان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="پادشاهی خسروپرویز (صفحه وجود ندارد)">پادشاهی خسروپرویز</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85_%DA%86%D9%88%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D8%A7_%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86_%DA%86%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="داستان بهرام چوبین با خاقان چین (صفحه وجود ندارد)">داستان بهرام چوبین با خاقان چین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88_%D8%A8%D8%A7_%D8%B4%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="داستان خسرو با شیرین">داستان خسرو با شیرین</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="پادشاهی شیرویه (صفحه وجود ندارد)">پادشاهی شیرویه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DB%8C%D8%B1_%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="پادشاهی اردشیر شیروی (صفحه وجود ندارد)">پادشاهی اردشیر شیروی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%81%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="پادشاهی فرایین (صفحه وجود ندارد)">پادشاهی فرایین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A8%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AF%D8%AE%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="پادشاهی بوران‌دخت (صفحه وجود ندارد)">پادشاهی بوران‌دخت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A2%D8%B2%D8%B1%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%AE%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="پادشاهی آزرمی‌دخت (صفحه وجود ندارد)">پادشاهی آزرمی‌دخت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%81%D8%B1%D9%91%D8%AE%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%D8%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="پادشاهی فرّخ‌زاد (صفحه وجود ندارد)">پادشاهی فرّخ‌زاد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%AF_%D8%B4%D9%87%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B1" title="پادشاهی یزدگرد شهریار">پادشاهی یزدگرد شهریار</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="نسخه‌های_سرشناس" style="font-size:114%;margin:0 4em">نسخه‌های سرشناس</div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%D8%B3%D8%AE%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D8%B7%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="رده:نسخه‌های خطی شاهنامه">خطّی</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%86%D9%82%D8%B1%DB%8C" title="شاهنامه بایسنقری">بایسنقری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%B7%D9%87%D9%85%D8%A7%D8%B3%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="شاهنامه طهماسبی">تهماسبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="شاهنامه داوری">داوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%AF%D9%85%D9%88%D8%AA" class="mw-redirect" title="شاهنامه دموت">دموت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%AF%D8%A7" title="شاهنامه رشیدا">رشیدا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D9%84%D9%86%D8%AF%D9%86" title="شاهنامه لندن">لندن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D9%81%D9%84%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3" title="شاهنامه فلورانس">فلورانس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D9%82%D8%B1%DA%86%D8%BA%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="شاهنامه قرچغای خان">قرچغای خان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D9%82%D9%88%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1" title="شاهنامه قوام‌الدین حسن وزیر">قوام‌الدّین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%B3%D8%B9%D8%AF%D9%84%D9%88" title="شاهنامه سعدلو">سعدلو</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%B5%D8%AD%DB%8C%D8%AD%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="رده:تصحیح‌های شاهنامه">چاپی</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%B1_%D9%85%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%86" title="شاهنامه ترنر ماکان">ترنر ماکان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%DA%98%D9%88%D9%84_%D9%85%D9%84" title="شاهنامه ژول مل">ژول مل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%DA%86%D8%A7%D9%BE_%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AE%DB%8C%D9%85" title="شاهنامه چاپ بروخیم">بروخیم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%DA%86%D8%A7%D9%BE_%D9%85%D8%B3%DA%A9%D9%88" title="شاهنامه چاپ مسکو">مسکو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%AE%D8%A7%D9%84%D9%82%DB%8C_%D9%85%D8%B7%D9%84%D9%82" title="شاهنامه خالقی مطلق">خالقی مطلق</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Symbol_category_class.svg" class="mw-file-description" title="رده"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/16px-Symbol_category_class.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/23px-Symbol_category_class.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/31px-Symbol_category_class.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="رده:شاهنامه">رده</a> <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Portal-puzzle.svg" class="mw-file-description" title="درگاه"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/16px-Portal-puzzle.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/24px-Portal-puzzle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/32px-Portal-puzzle.svg.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="28" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="درگاه:شاهنامه">درگاه</a> <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Emoji_u1f4d6.svg" class="mw-file-description" title="کتاب ویکی‌پدیا"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Emoji_u1f4d6.svg/16px-Emoji_u1f4d6.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Emoji_u1f4d6.svg/24px-Emoji_u1f4d6.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Emoji_u1f4d6.svg/32px-Emoji_u1f4d6.svg.png 2x" data-file-width="128" data-file-height="128" /></a></span> <a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8:%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="کتاب:شاهنامه (صفحه وجود ندارد)">کتاب</a> <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Symbol_template_class.svg" class="mw-file-description" title="الگو"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Symbol_template_class.svg/16px-Symbol_template_class.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Symbol_template_class.svg/23px-Symbol_template_class.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Symbol_template_class.svg/31px-Symbol_template_class.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></a></span></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="شخصیت‌های_شاهنامه" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="الگو:شخصیت‌های شاهنامه"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="بحث الگو:شخصیت‌های شاهنامه"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:شخصیت‌های شاهنامه"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="شخصیت‌های_شاهنامه" style="font-size:114%;margin:0 4em">شخصیت‌های <i><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="شاهنامه">شاهنامه</a></i></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="رده:پادشاهان شاهنامه">شاهنشاهان</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="رده:پادشاهان ایرانی شاهنامه">پادشاهان ایران</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="رده:پادشاهان پیشدادی شاهنامه">پیشدادیان</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AA" class="mw-redirect" title="گیومرت">گیومرت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B4%D9%86%DA%AF" title="هوشنگ">هوشنگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%87%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AB" class="mw-redirect" title="تهمورث">تهمورث</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%AF" title="جمشید">جمشید</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B6%D8%AD%D8%A7%DA%A9" title="ضحاک">ضحاک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D9%88%D9%86" title="فریدون">فریدون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D9%88%DA%86%D9%87%D8%B1" title="منوچهر">منوچهر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B0%D8%B1_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%D9%85%D9%86%D9%88%DA%86%D9%87%D8%B1" class="mw-redirect" title="نوذر پسر منوچهر">نوذر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%88_(%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87)" class="mw-redirect" title="زو (شاهنامه)">زو</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%B3%D9%BE_(%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%D8%B2%D9%88)" title="گرشاسپ (پسر زو)">گرشاسپ</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="رده:پادشاهان کیانی شاهنامه">کیانیان</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%82%D8%A8%D8%A7%D8%AF" title="کی‌قباد">کی‌قباد</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%D9%88%D9%88%D8%B3" title="کی‌کاووس">کی‌کاووس</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88" title="کی‌خسرو">کی‌خسرو</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%BE" title="لهراسپ">لهراسپ</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B3%D9%BE" title="گشتاسپ">گشتاسپ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%D9%85%D9%86_(%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87)" title="بهمن (شاهنامه)">بهمن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1_%D8%A8%D9%87%D9%85%D9%86" class="mw-redirect" title="همای دختر بهمن">همای</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8" title="کی‌داراب">داراب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%B4_%D8%B3%D9%88%D9%85" title="داریوش سوم">دارا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D9%86%D8%AF%D8%B1" class="mw-redirect" title="اسکندر">اسکندر</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="رده:پادشاهان ساسانی شاهنامه">ساسانیان</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DB%8C%D8%B1_%D8%A8%D8%A7%D8%A8%DA%A9%D8%A7%D9%86" title="اردشیر بابکان">اردشیر بابکان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%B1_%DB%8C%DA%A9%D9%85" title="شاپور یکم">شاپورِ اردشیر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D9%85%D8%B2_%DB%8C%DA%A9%D9%85" title="هرمز یکم">اورمزدِ شاپور</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85_%DB%8C%DA%A9%D9%85" title="بهرام یکم">بهرامِ اورمزد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="بهرام دوم">بهرامِ بهرام</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D8%B3%D9%88%D9%85" title="بهرام سوم">بهرامِ بهرامیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%D8%B3%D9%87" class="mw-redirect" title="نرسه">نرسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D9%85%D8%B2_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="هرمز دوم">اورمزدِ نرسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%B1_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="شاپور دوم">شاپورِ ذوالاکتاف</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DB%8C%D8%B1_%D8%AF%D9%88%D9%85_(%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C)" class="mw-redirect" title="اردشیر دوم (ساسانی)">اردشیرِ نکوکار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%B1_%D8%B3%D9%88%D9%85" title="شاپور سوم">شاپورِ شاپور</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85_%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85" title="بهرام چهارم">بهرام چهارم</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%AF_%DB%8C%DA%A9%D9%85" title="یزدگرد یکم">یزدگردِ بزه‌گر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85_%DA%AF%D9%88%D8%B1" title="بهرام گور">بهرام گور</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%AF_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="یزدگرد دوم">یزدگردِ بهرام گور</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D9%85%D8%B2_%D8%B3%D9%88%D9%85" title="هرمز سوم">هرمزدِ یزدگرد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2_%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%AF" class="mw-redirect" title="پیروز یزدگرد">پیروز یزدگرد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%B4_(%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C)" title="بلاش (شاهنشاه ساسانی)">بلاشِ پیروز</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A8%D8%A7%D8%AF_%DB%8C%DA%A9%D9%85" title="قباد یکم">قباد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88_%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="خسرو انوشیروان">نوشین‌روان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D9%85%D8%B2_%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85" title="هرمز چهارم">هرمزدِ نوشین‌روان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88_%D9%BE%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%B2" title="خسرو پرویز">خسرو پرویز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9%87" title="شیرویه">شیرویه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DB%8C%D8%B1_%D8%B3%D9%88%D9%85_(%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C)" class="mw-redirect" title="اردشیر سوم (ساسانی)">اردشیرِ شیروی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="فرآیین">فرآیین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AF%D8%AE%D8%AA" class="mw-redirect" title="پوران‌دخت">پوران‌دخت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%B1%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%AE%D8%AA" title="آزرمی‌دخت">آزرم‌دخت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88_%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85" title="خسرو چهارم">فرّخ‌زاد</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%AF_%D8%B3%D9%88%D9%85" title="یزدگرد سوم">یزدگرد شهریار</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="رده:پادشاهان تورانی شاهنامه">پادشاهان توران</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%B1" title="تور">تور</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D9%85" title="زادشم">زادشم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B4%D9%86%DA%AF" title="پشنگ">پشنگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%A8" title="افراسیاب">افراسیاب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D8%B3%D9%BE" title="ارجاسپ">ارجاسپ</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="رده:پادشاهان رومی شاهنامه">پادشاهان روم</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%D9%85_(%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87)" title="سلم (شاهنامه)">سلم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%DB%8C%D8%B5%D8%B1" title="قیصر">قیصر</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="رده:پهلوانان شاهنامه">پهلوانان</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="رده:پهلوانان ایرانی شاهنامه">ایرانیان</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="آبتین">آبتین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%B4_%D9%BE%D8%AF%D8%B1_%D9%85%D9%86%D9%88%DA%86%D9%87%D8%B1" title="آرش پدر منوچهر">آرش پدر منوچهر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%B4_%D9%BE%D9%88%D8%B1_%DA%A9%DB%8C%D9%82%D8%A8%D8%A7%D8%AF" class="mw-redirect" title="آرش پور کیقباد">آرش پور کیقباد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%86_(%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87)" title="آرمین (شاهنامه)">آرمین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DB%8C%D8%B1_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%D8%A8%DB%8C%DA%98%D9%86" title="اردشیر پسر بیژن">اردشیر پسر بیژن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%84" title="ارمایل">ارمایل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%81%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D8%B1" title="اسفندیار">اسفندیار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B4%DA%A9%D8%B4" title="اشکش">اشکش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%A7%DB%8C_(%D8%A7%D8%B3%D9%81%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D8%B1)" title="الوای (اسفندیار)">الوای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%A7%DB%8C_(%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B3)" title="الوای (کاموس)">الوای زابلی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DA%AF%D8%B4%D8%B3%D9%BE" title="ایزدگشسپ">ایزدگشسپ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%A8%DA%A9_%D9%BE%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DB%8C%D8%B1" class="mw-redirect" title="بابک پدر اردشیر">بابک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D9%88%DB%8C" title="بابوی">بابوی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%AF" title="باربد">باربد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%88%DB%8C" title="بالوی">بالوی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D9%87" title="برته">برته</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%B2%DB%8C%D9%86_(%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%DA%AF%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%B3%D9%BE)" title="برزین (پسر گرشاسپ)">برزین گشتاسپان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%85" title="برسام">برسام</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%87_(%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%B1_%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D9%88%D9%86)" title="برمایه (برادر فریدون)">برمایه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B1" title="بستور">بستور</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B4%D9%88%D8%AA%D9%86" title="پشوتن">پشوتن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF_(%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%DA%A9%DB%8C%D9%82%D8%A8%D8%A7%D8%AF)" title="پولاد (سردار کیقباد)">پولاد (سردار کیقباد)</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF_(%DB%8C%D8%A7%D8%B1_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%88%D8%B4)" title="پولاد (یار سیاوش)">پولاد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%A7%DA%A9" title="تباک">تباک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%D8%BA%D8%AF%DB%8C)" title="تلیمان (سغدی)">تلیمان سغدی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86_(%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%D8%A7%D9%86)" title="تلیمان (پهلوان)">تلیمان پهلوان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B2" title="جان فروز">جان فروز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%AF%D9%84" title="جندل">جندل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B2%D8%A7%D9%86" title="خوزان">خوزان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D9%85_%D9%81%D8%B1%D8%AE%E2%80%8C%D9%87%D8%B1%D9%85%D8%B2" title="رستم فرخ‌هرمز">رستم فرخزاد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%B2" title="ریونیز">ریونیز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A7%D9%84" title="زال">زال</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%DA%AF%D9%87_%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="زنگه شاوران">زنگه شاوران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D8%B1_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%D9%84%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%BE" class="mw-redirect" title="زریر پسر لهراسپ">زریر پسر لهراسپ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%D9%86%D8%B1%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="سام پسر نریمان">سام پسر نریمان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%AE%D8%B1%D8%A7" title="سوخرا">سوخرا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%85%DA%A9" title="سیامک">سیامک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%88%D8%B4" title="سیاوش">سیاوش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%BA%D8%A7%D8%AF" title="شغاد">شغاد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A8_(%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87)" title="شهراسب (شاهنامه)">شهراسپ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B2" title="شهران‌گراز">شهران‌گراز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%AF%D8%B3%D9%BE" title="شیدسپ">شیدسپ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%AF%D9%88%D8%B4" title="شیدوش">شیدوش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%B2%DB%8C%D9%84" title="شیرزیل">شیرزیل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%AF_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%DA%AF%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B3%D9%BE" class="mw-redirect" title="فرشیدورد پسر گشتاسپ">فرشیدورد پسر گشتاسپ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%AF_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%D9%88%DB%8C%D8%B3%D9%87" title="فرشیدورد پسر ویسه">فرشیدورد پسر ویسه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%88%D8%B4" class="mw-redirect" title="فرود پسر سیاوش">فرود سیاوش</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%88%D9%87_%D8%A2%D9%87%D9%86%DA%AF%D8%B1" title="کاوه آهنگر">کاوه آهنگر</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B4" title="کیانوش">کیانوش</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C_(%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%B3%D9%BE)" title="گرامی (پسر جاماسپ)">گرامی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88%DB%8C" title="گردوی">گردوی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D9%86_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF" title="گرگین پسر میلاد">گرگین میلاد</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%84" title="گرمایل">گرمایل</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%B4" title="گلینوش">گلینوش</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%86%D8%A8%DA%A9" title="لنبک">لنبک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="مانی">مانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D8%B1" title="ماهیار">ماهیار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D8%B1_%DA%AF%D9%88%D9%87%D8%B1%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4" title="ماهیار گوهرفروش">ماهیار گوهرفروش</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D8%AF%DA%A9" title="مزدک">مزدک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%A7%D9%86" title="منوشان">منوشان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%A8%D9%88%D8%AF" title="مهبود">مهبود</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF" title="مهران ستاد">مهران ستاد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1%DA%A9_%D9%86%D9%88%D8%B4%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%D8%AF" title="مهرک نوش‌زاد">مهرک نوش‌زاد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1%D9%86%D9%88%D8%B4_(%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%A7%D9%87%D9%88%DB%8C_%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C)" title="مهرنوش (داستان ماهوی سوری)">مهرنوش موبد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1%D9%86%D9%88%D8%B4_(%D8%AF%D8%B1_%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86)" class="mw-redirect" title="مهرنوش (در داستان انوشیروان)">مهرنوش پرستار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1%D9%86%D9%88%D8%B4_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D9%81%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D8%B1" title="مهرنوش پسر اسفندیار">مهرنوش پسر اسفندیار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86" title="نریمان">نریمان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%87_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%DA%AF%D9%88%D8%AF%D8%B1%D8%B2" title="نستوه پسر گودرز">نستوه پسر گودرز</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%87_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%D9%85%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF" title="نستوه پسر مهران ستاد">نستوه پسر مهران ستاد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B4%E2%80%8C%D8%A2%D8%B0%D8%B1" title="نوش‌آذر">نوش‌آذر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%88%DB%8C" title="وندوی">وندوی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%87%D9%85" title="ویستهم">ویستهم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%81%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%AF" title="هفتواد">هفتواد</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%B2_%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DB%8C%D8%B1" title="یاز اردشیر">یاز اردشیر</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D9%88%D9%87" title="یاوه">یاوه</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%87" title="یلان سینه">یلان سینه</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="رده:پهلوانان تورانی شاهنامه">تورانیان</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="اخواست">اخواست</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D8%B3%D9%BE" title="ارجاسپ">ارجاسب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%82%DB%8C%D9%84%D8%A7" title="استقیلا">استقیلا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B4%DA%A9%D8%A8%D9%88%D8%B3" title="اشکبوس">اشکبوس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%A8" title="افراسیاب">افراسیاب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%BA%D8%B1%DB%8C%D8%B1%D8%AB" title="اغریرث">اغریرث</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%88%D8%B3" title="الکوس">الکوس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86" title="اندریمان">اندریمان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%84%D8%A7" title="ایلا">ایلا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86_(%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87)" title="بارمان (شاهنامه)">بارمان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D9%88%D8%B1" title="بازور">بازور</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%B2%D9%88%D8%A7%DB%8C%D9%84%D8%A7" title="برزوایلا">برزوایلا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%81%D8%B4" title="بیدرفش">بیدرفش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%88%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="بیورد کاتی">بیورد کاتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B4%D9%86%DA%AF" title="پشنگ">پشنگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%86" title="پلاشان">پلاشان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF_(%DB%8C%D8%A7%D8%B1_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%88%D8%B4)" title="پولاد (یار سیاوش)">پولاد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%88%DB%8C%D8%B3%D9%87" title="پیران ویسه">پیران</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%85" title="پیلسم">پیلسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DA%98%D8%A7%D9%88" title="تژاو">تژاو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D9%86" title="جهن">جهن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B2%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="خزروان">خزروان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%D9%88%D8%B1" title="دمور">دمور</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%DB%8C%DB%8C%D9%86" title="رویین">رویین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D9%85" title="زادشم">زادشم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%BE%D9%87%D8%B1%D9%85" title="سپهرم">سپهرم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%AF%D9%87" title="شیده">شیده</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%AF_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%D9%88%DB%8C%D8%B3%D9%87" title="فرشیدورد پسر ویسه">فرشیدورد</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B3" title="کاموس">کاموس</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A8%D9%88%D8%AF%D9%87" title="کبوده">کبوده</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%87%DB%8C%D9%84%D8%A7" title="کهیلا">کهیلا</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D9%88%D8%B2_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%D9%BE%D8%B4%D9%86%DA%AF" class="mw-redirect" title="گرسیوز پسر پشنگ">گرسیوز</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%B2%D8%B1%D9%87" title="گروی زره">گروی زره</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%A7%DA%A9_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%D9%88%DB%8C%D8%B3%D9%87" title="لهاک پسر ویسه">لهاک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%87%D9%86" title="نستیهن">نستیهن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%B3%D9%87" title="ویسه">ویسه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%D9%88%DB%8C%D8%B3%D9%87" title="هومان پسر ویسه">هومان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D9%84%D9%88%D9%86" title="قلون">قلون</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="رده:رومیان شاهنامه">رومیان</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3" title="ارسطالیس">ارسطالیس</a></li> <li>اسکندر</li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%87%D8%B1%D9%86" title="اهرن">اهرن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D8%B1%D9%88%D9%86" title="باطرون">باطرون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B3%D8%A7%D8%AF" title="بساد">بساد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%A8" title="بوراب">بوراب</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="میرین">میرین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B7%D9%88%D8%B3" title="نیاطوس">نیاطوس</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%B4%D9%88%DB%8C" title="هیشوی">هیشوی</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%B3_(%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87)" title="یانس (شاهنامه)">یانس</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="رده:وزیران شاهنامه">وزیران</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF%D9%85%D9%87%D8%B1" title="بزرگمهر">بزرگمهر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%D8%AF%D8%A7%DA%AF%D8%B4%D8%B3%D9%BE" title="بنداگشسپ">بنداگشسپ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%B7%D9%82%D9%88%D9%86" title="بیطقون">بیطقون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1" title="تخوار">تخوار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%B3%D9%BE" title="جاماسپ">جاماسپ</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="رده:زنان شاهنامه">زنان</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%B2%D9%88_(%D8%B2%D9%86_%D8%B3%D9%84%D9%85)" title="آرزو (زن سلم)">آرزو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%B2%D9%88_(%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D8%B1)" title="آرزو (دختر ماهیار)">آرزو دختر ماهیار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87_(%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87)" title="آزاده (شاهنامه)">آزاده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%B1%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%AE%D8%AA" title="آزرمی‌دخت">آزرمی دخت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B2" title="ارنواز">ارنواز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D9%86%D9%88%DB%8C" title="اسپنوی">اسپنوی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%88%DB%8C_%DA%AF%D8%A7%D8%B2%D8%B1" title="بانوی گازر">بانوی گازر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%88%DB%8C_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88%DB%8C" title="بانوی گردوی">بانوی گردوی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%88%DB%8C_%D9%85%D9%87%D8%A8%D9%88%D8%AF" title="بانوی مهبود">بانوی مهبود</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF_(%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87)" title="به‌آفرید (شاهنامه)">به‌آفرید</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%AE%D8%AA" class="mw-redirect" title="بوراندخت">پوراندخت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%87%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%87" title="تهمینه">تهمینه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%B1%D9%87" title="جریره">جریره</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%DA%AF" title="جمگ">جمگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF%D8%A7%D8%A8%D9%87" title="رودابه">رودابه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%AF" title="سپینود">سپینود</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%AF%D8%A7%D8%A8%D9%87" title="سودابه">سودابه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%87%DB%8C" title="سهی">سهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%AF%D8%AE%D8%AA" title="سیندخت">سیندخت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%B2" title="شهرناز">شهرناز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86_(%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C)" class="mw-redirect" title="شیرین (شخصیت تاریخی)">شیرین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%A9_(%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87)" title="فرانک (شاهنامه)">فرانک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DB%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B3" class="mw-redirect" title="فریگیس">فریگیس</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%88%D9%86" title="کتایون">کتایون</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF" title="گردآفرید">گردآفرید</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D9%87" title="گردیه">گردیه</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%E2%80%8C%D8%B4%D9%87%D8%B1_(%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87)" title="گل‌شهر (شاهنامه)">گلشهر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF" title="ماه‌آفرید">ماه‌آفرید</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85_(%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1_%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88_%D9%BE%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%B2)" title="مریم (همسر خسرو پرویز)">مریم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%DB%8C%DA%98%D9%87" title="منیژه">منیژه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%B2" title="مهرناز">مهرناز</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%A7%DB%8C_(%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87)" class="mw-redirect" title="همای (شاهنامه)">همای</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1_%D8%A8%D9%87%D9%85%D9%86" class="mw-redirect" title="همای دختر بهمن">همای چهرزاد</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">دیگران</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%85" title="براهام">براهام</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%B2%D9%88%DB%8C" title="برزوی">برزوی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%B6%D9%84" title="بوالفضل">بوالفضل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%AF%D9%84%D9%81" title="بودلف">بودلف</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%B1%D8%AA%D8%B4%D8%AA" title="زرتشت">زرتشت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="ساسان">ساسان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%84%D9%85" title="علی دیلم">علی دیلم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B9%D9%85%D8%B1_(%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87)&action=edit&redlink=1" class="new" title="عمر (شاهنامه) (صفحه وجود ندارد)">عمر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B9%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%D8%A7%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%88%D9%82%D8%A7%D8%B5" title="سعد بن ابی‌وقاص">وقاص</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="رده:جانوران شاهنامه">جانوران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D8%A7%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="رده:جای‌ها در شاهنامه">جای‌ها</a></li></ul> <p><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Symbol_category_class.svg" class="mw-file-description" title="رده"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/16px-Symbol_category_class.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/23px-Symbol_category_class.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/31px-Symbol_category_class.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="رده:شاهنامه">رده</a> <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Portal-puzzle.svg" class="mw-file-description" title="درگاه"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/16px-Portal-puzzle.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/24px-Portal-puzzle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/32px-Portal-puzzle.svg.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="28" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="درگاه:شاهنامه">درگاه</a> <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Emoji_u1f4d6.svg" class="mw-file-description" title="کتاب ویکی‌پدیا"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Emoji_u1f4d6.svg/16px-Emoji_u1f4d6.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Emoji_u1f4d6.svg/24px-Emoji_u1f4d6.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Emoji_u1f4d6.svg/32px-Emoji_u1f4d6.svg.png 2x" data-file-width="128" data-file-height="128" /></a></span> <a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8:%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="کتاب:شاهنامه (صفحه وجود ندارد)">کتاب</a> <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Symbol_template_class.svg" class="mw-file-description" title="الگو"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Symbol_template_class.svg/16px-Symbol_template_class.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Symbol_template_class.svg/23px-Symbol_template_class.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Symbol_template_class.svg/31px-Symbol_template_class.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AC%D8%B9%D8%A8%D9%87_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" class="mw-redirect" title="الگو:جعبه اطلاعات شخصیت‌های شاهنامه">الگو</a> </p> </div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=کیومرث&oldid=40633744">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=کیومرث&oldid=40633744</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_Middle_Persian&action=edit&redlink=1" class="new" title="رده:مقاله‌های دارای واژگان به زبان Middle Persian (صفحه وجود ندارد)">مقاله‌های دارای واژگان به زبان Middle Persian</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="رده:اسطوره‌شناسی ایرانی">اسطوره‌شناسی ایرانی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%81%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%86_%D9%88%D8%B3%D8%B7%DB%8C" title="رده:افسانه‌های قرون وسطی">افسانه‌های قرون وسطی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="رده:پادشاهان در اسطوره‌شناسی">پادشاهان در اسطوره‌شناسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="رده:پادشاهان پیشدادی شاهنامه">پادشاهان پیشدادی شاهنامه</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="رده:شخصیت‌های شاهنامه">شخصیت‌های شاهنامه</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B2%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%A7" title="رده:مزدیسنا">مزدیسنا</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">رده‌های پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%87" title="رده:صفحه‌های دارای پیوند مرده">صفحه‌های دارای پیوند مرده</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DA%A9%D9%87_%D8%AA%D8%AC%D9%85%DB%8C%D8%B9_%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D8%B9_%D8%AF%D8%B1_%D8%A2%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9_%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="رده:مقاله‌هایی که تجمیع ارجاع در آن‌ها ممنوع است">مقاله‌هایی که تجمیع ارجاع در آن‌ها ممنوع است</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D8%B1%DA%AF%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%AA%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88" title="رده:صفحه‌های دارای آرگومان تکراری در فراخوانی الگو">صفحه‌های دارای آرگومان تکراری در فراخوانی الگو</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D8%A7%D8%AA_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D8%A8%D8%A7_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%B8%D8%AA_%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="رده:صفحات ویکی‌پدیا با الگوهای محافظت نادرست">صفحات ویکی‌پدیا با الگوهای محافظت نادرست</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="رده:ویکی‌سازی رباتیک">ویکی‌سازی رباتیک</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۱۹ نوامبر ۲۰۲۴ ساعت ۰۶:۰۸ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-8745688f8-gjcsd","wgBackendResponseTime":140,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.647","walltime":"0.878","ppvisitednodes":{"value":7592,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":207545,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":26668,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":30,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":2,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":66397,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 718.938 1 -total"," 28.97% 208.287 1 الگو:پانویس"," 20.79% 149.493 10 الگو:Navbox"," 17.92% 128.849 1 الگو:Infobox_royalty"," 16.35% 117.539 2 الگو:Infobox"," 13.85% 99.547 1 الگو:Lang-pal"," 13.26% 95.358 1 الگو:زبان_با_نام"," 12.93% 92.987 1 الگو:Lang"," 11.94% 85.856 1 الگو:پیوند_مرده"," 11.65% 83.749 1 الگو:Fix"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.268","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":14576389,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-6cf85bf86-pgp6g","timestamp":"20241119060932","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u06a9\u06cc\u0648\u0645\u0631\u062b","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1077286","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1077286","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-04-10T01:01:27Z","dateModified":"2024-11-19T06:08:13Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/7\/75\/Name-ye_Khosrovan_bsb11180462_00463.jpg","headline":"\u0646\u062e\u0633\u062a\u06cc\u0646 \u0627\u0646\u0633\u0627\u0646 \u062c\u0647\u0627\u0646 \u062f\u0631 \u062c\u0647\u0627\u0646\u0634\u0646\u0627\u0633\u06cc \u0645\u0632\u062f\u06cc\u0633\u0646\u0627\u061b \u0628\u0646\u06cc\u0627\u0646\u200c\u06af\u0630\u0627\u0631 \u0648 \u0646\u062e\u0633\u062a\u06cc\u0646 \u067e\u0627\u062f\u0634\u0627\u0647 \u067e\u06cc\u0634\u062f\u0627\u062f\u06cc"}</script> </body> </html>