CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="eu" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Biokimika - Wikipedia, entziklopedia askea.</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )euwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","urtarrila","otsaila","martxoa","apirila","maiatza","ekaina","uztaila","abuztua","iraila","urria","azaroa","abendua"],"wgRequestId":"3f413e0f-23ee-42d9-b596-e71bfebecde7","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Biokimika","wgTitle":"Biokimika","wgCurRevisionId":9916220,"wgRevisionId":9916220,"wgArticleId":11969,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Kanpo esteka hautsiak dituzten orri guztiak","Txantiloi batean data parametro ez-egokia duten artikuluak","Betiko hautsitako kanpo estekak dituzten artikuluak","ISBN lotura magikoak dituzten orrialdeak","Txantiloi-deietan argumentu bikoiztuak erabiltzen dituzten orrialdeak","Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluak","Wikipedia:BNE identifikatzailea duten artikuluak","Wikipedia:GND identifikatzailea duten artikuluak", "Wikipedia:LCCN identifikatzailea duten artikuluak","Wikipedia:AAT identifikatzailea duten artikuluak","Wikipedia:Kanpo esteka hautsiak dituzten orriak from iraila 2024","Biokimika"],"wgPageViewLanguage":"eu","wgPageContentLanguage":"eu","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Biokimika","wgRelevantArticleId":11969,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"eu","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"eu"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage", "wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q7094","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=[ "ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ErrefAurrebista","ext.gadget.UkensKonkurranse","ext.gadget.TxikipediaTab","ext.gadget.ArtikuluenKalitatea","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eu&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=eu&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eu&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3d/Estructura_del_ADN.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1539"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3d/Estructura_del_ADN.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1026"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="821"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Biokimika - Wikipedia, entziklopedia askea."> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//eu.m.wikipedia.org/wiki/Biokimika"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Aldatu" href="/w/index.php?title=Biokimika&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (eu)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//eu.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Biokimika"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eu"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom Jarioa" href="/w/index.php?title=Berezi:AzkenAldaketak&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Biokimika rootpage-Biokimika skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Edukira joan</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Gunea"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu nagusia" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu nagusia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu nagusia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ezkutatu</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nabigazioa </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Azala" title="Azala bisitatu [z]" accesskey="z"><span>Azala</span></a></li><li id="n-Txikipedia" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Txikipedia:Azala"><span>Txikipedia</span></a></li><li id="n-Ikusgela" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Atari:Hezkuntza/Ikusgela"><span>Ikusgela</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Txokoa" title="Proiektuaren inguruan, zer egin dezakezu, non aurkitu nahi duzuna"><span>Txokoa</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:AzkenAldaketak" title="Wikiko azken aldaketen zerrenda. [r]" accesskey="r"><span>Aldaketa berriak</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:Ausazkoa" title="Ausazko orrialde bat kargatu [x]" accesskey="x"><span>Ausazko orria</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Laguntza:Sarrera" title="Aurkitzeko lekua."><span>Laguntza</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Azala" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Entziklopedia askea" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-eu.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Berezi:Bilatu" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Wikipedia(e)n bilatu [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Bilatu</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Wikipedia wikian bilatu" aria-label="Wikipedia wikian bilatu" autocapitalize="sentences" title="Wikipedia(e)n bilatu [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Berezi:Bilatu"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Bilatu</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Tresna pertsonalak"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Itxura"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Itxura" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Itxura</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_eu.wikipedia.org&uselang=eu" class=""><span>Dohaintza egin</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Berezi:KontuaSortu&returnto=Biokimika" title="Kontu bat sortu eta horrekin saioa hastea eskatu nahi genizuke; ez da ezinbestekoa, ordea." class=""><span>Sortu kontua</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Berezi:SaioaHasi&returnto=Biokimika" title="Izen ematera gonbidatzen zaitugu. [o]" accesskey="o" class=""><span>Hasi saioa</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Aukera gehiago" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Tresna pertsonalak" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Tresna pertsonalak</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="User menu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_eu.wikipedia.org&uselang=eu"><span>Dohaintza egin</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:KontuaSortu&returnto=Biokimika" title="Kontu bat sortu eta horrekin saioa hastea eskatu nahi genizuke; ez da ezinbestekoa, ordea."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Sortu kontua</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:SaioaHasi&returnto=Biokimika" title="Izen ematera gonbidatzen zaitugu. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Hasi saioa</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Izena eman gabeko erabiltzaileentzako orrialdeak <a href="/wiki/Laguntza:Sarrera" aria-label="Artikuluak aldatzeari buruz gehiago ikasi"><span>gehiago ikasi</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:NireEkarpenak" title="IP helbide honetatik egindako aldaketen zerrenda [y]" accesskey="y"><span>Ekarpenak</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:NireEztabaida" title="Zure IParen eztabaida [n]" accesskey="n"><span>Eztabaida</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Gunea"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Edukiak" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Edukiak</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ezkutatu</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">⇑ Gora</div> </a> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Historia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Historia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Erakutsi/ezkutatu Historia azpiatal</span> </button> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-XIX._mendea_eta_XX._mendearen_lehen_aldia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#XIX._mendea_eta_XX._mendearen_lehen_aldia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>XIX. mendea eta XX. mendearen lehen aldia</span> </div> </a> <ul id="toc-XIX._mendea_eta_XX._mendearen_lehen_aldia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-XX._mendearen_bigarren_aldia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#XX._mendearen_bigarren_aldia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>XX. mendearen bigarren aldia</span> </div> </a> <ul id="toc-XX._mendearen_bigarren_aldia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Biokimikaren_adarrak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Biokimikaren_adarrak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Biokimikaren adarrak</span> </div> </a> <ul id="toc-Biokimikaren_adarrak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Erreferentzia_zerrenda" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Erreferentzia_zerrenda"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Erreferentzia zerrenda</span> </div> </a> <ul id="toc-Erreferentzia_zerrenda-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kanpo_estekak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kanpo_estekak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Kanpo estekak</span> </div> </a> <ul id="toc-Kanpo_estekak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Edukiak" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Eduki taularen ikusgarritasuna aldatu" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Eduki taularen ikusgarritasuna aldatu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Biokimika</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Joan beste hizkuntza batean idatzitako artikulu batera. 132 hizkuntzatan eskuragarri." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-132" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">132 hizkuntza</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Biochemie" title="Biochemie – afrikaansa" lang="af" hreflang="af" data-title="Biochemie" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaansa" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Biochemie" title="Biochemie – Suitzako alemana" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Biochemie" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Suitzako alemana" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Bioquimica" title="Bioquimica – aragoiera" lang="an" hreflang="an" data-title="Bioquimica" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragoiera" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%83%D9%8A%D9%85%D9%8A%D8%A7%D8%A1_%D8%AD%D9%8A%D9%88%D9%8A%D8%A9" title="كيمياء حيوية – arabiera" lang="ar" hreflang="ar" data-title="كيمياء حيوية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabiera" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%8A%D9%88%D9%83%D9%8A%D9%85%D9%8A%D8%A7" title="بيوكيميا – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="بيوكيميا" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9C%E0%A7%88%E0%A7%B1_%E0%A7%B0%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%A8" title="জৈৱ ৰসায়ন – assamera" lang="as" hreflang="as" data-title="জৈৱ ৰসায়ন" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="assamera" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Bioqu%C3%ADmica" title="Bioquímica – asturiera" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Bioquímica" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiera" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Biokimya" title="Biokimya – azerbaijanera" lang="az" hreflang="az" data-title="Biokimya" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaijanera" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%88%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="بیوشیمی – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="بیوشیمی" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Биохимия – baxkirera" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Биохимия" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baxkirera" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Biokem%C4%97j%C4%97" title="Biokemėjė – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Biokemėjė" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Biyokimika" title="Biyokimika – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Biyokimika" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%96%D1%8F%D1%85%D1%96%D0%BC%D1%96%D1%8F" title="Біяхімія – bielorrusiera" lang="be" hreflang="be" data-title="Біяхімія" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="bielorrusiera" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%96%D1%8F%D1%85%D1%96%D0%BC%D1%96%D1%8F" title="Біяхімія – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Біяхімія" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Биохимия – bulgariera" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Биохимия" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgariera" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%95%E0%A5%87%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80" title="बायोकेमेस्ट्री – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="बायोकेमेस्ट्री" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-blk mw-list-item"><a href="https://blk.wikipedia.org/wiki/%E1%80%87%E1%80%AE%E1%80%9D%E1%80%93%E1%80%AB%E1%80%90%E1%80%AF%E1%80%97%E1%80%B1%E1%80%92" title="ဇီဝဓါတုဗေဒ – Pa'O" lang="blk" hreflang="blk" data-title="ဇီဝဓါတုဗေဒ" data-language-autonym="ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ" data-language-local-name="Pa'O" class="interlanguage-link-target"><span>ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%A3%E0%A6%B0%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%A8" title="প্রাণরসায়ন – bengalera" lang="bn" hreflang="bn" data-title="প্রাণরসায়ন" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalera" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Biokimiezh" title="Biokimiezh – bretoiera" lang="br" hreflang="br" data-title="Biokimiezh" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoiera" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Biohemija" title="Biohemija – bosniera" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Biohemija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniera" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Bioqu%C3%ADmica" title="Bioquímica – katalana" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Bioquímica" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="katalana" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%98%DB%8C%D9%86%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7" title="ژینکیمیا – erdialdeko kurduera" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ژینکیمیا" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="erdialdeko kurduera" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Biochemie" title="Biochemie – txekiera" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Biochemie" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="txekiera" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Biocemeg" title="Biocemeg – galesa" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Biocemeg" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="galesa" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Biokemi" title="Biokemi – daniera" lang="da" hreflang="da" data-title="Biokemi" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="daniera" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Biochemie" title="Biochemie – alemana" lang="de" hreflang="de" data-title="Biochemie" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alemana" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BF%CF%87%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CE%AF%CE%B1" title="Βιοχημεία – greziera" lang="el" hreflang="el" data-title="Βιοχημεία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="greziera" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Biochemistry" title="Biochemistry – ingelesa" lang="en" hreflang="en" data-title="Biochemistry" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ingelesa" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Biokemio" title="Biokemio – esperantoa" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Biokemio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperantoa" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Bioqu%C3%ADmica" title="Bioquímica – gaztelania" lang="es" hreflang="es" data-title="Bioquímica" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="gaztelania" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Biokeemia" title="Biokeemia – estoniera" lang="et" hreflang="et" data-title="Biokeemia" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoniera" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%88%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="بیوشیمی – persiera" lang="fa" hreflang="fa" data-title="بیوشیمی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persiera" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Biokemia" title="Biokemia – finlandiera" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Biokemia" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finlandiera" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/L%C3%ADvevnafr%C3%B8%C3%B0i" title="Lívevnafrøði – faroera" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Lívevnafrøði" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="faroera" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Biochimie" title="Biochimie – frantsesa" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Biochimie" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="frantsesa" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Biochimiche" title="Biochimiche – friulera" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Biochimiche" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="friulera" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Biogemy" title="Biogemy – mendebaldeko frisiera" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Biogemy" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="mendebaldeko frisiera" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Bithcheimic" title="Bithcheimic – irlandera" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Bithcheimic" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandera" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Byochimi" title="Byochimi – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Byochimi" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Bioqu%C3%ADmica" title="Bioquímica – galiziera" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Bioquímica" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galiziera" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gor mw-list-item"><a href="https://gor.wikipedia.org/wiki/Biokimia" title="Biokimia – gorontaloera" lang="gor" hreflang="gor" data-title="Biokimia" data-language-autonym="Bahasa Hulontalo" data-language-local-name="gorontaloera" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Hulontalo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Bea-chemmig" title="Bea-chemmig – manxera" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Bea-chemmig" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="manxera" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Biochemistry" title="Biochemistry – hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Biochemistry" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%91%D7%99%D7%95%D7%9B%D7%99%D7%9E%D7%99%D7%94" title="ביוכימיה – hebreera" lang="he" hreflang="he" data-title="ביוכימיה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebreera" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%80%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%A8" title="जीवरसायन – hindia" lang="hi" hreflang="hi" data-title="जीवरसायन" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindia" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Biochemistry" title="Biochemistry – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Biochemistry" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Biokemija" title="Biokemija – kroaziera" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Biokemija" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="kroaziera" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Biok%C3%A9mia" title="Biokémia – hungariera" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Biokémia" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hungariera" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BF%D5%A5%D5%B6%D5%BD%D5%A1%D6%84%D5%AB%D5%B4%D5%AB%D5%A1" title="Կենսաքիմիա – armeniera" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Կենսաքիմիա" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armeniera" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Biochimia" title="Biochimia – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Biochimia" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Biokimia" title="Biokimia – indonesiera" lang="id" hreflang="id" data-title="Biokimia" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonesiera" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Biochimie" title="Biochimie – interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Biochimie" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Biokimika" title="Biokimika – ilocanoera" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Biokimika" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilocanoera" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Biokemio" title="Biokemio – idoa" lang="io" hreflang="io" data-title="Biokemio" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="idoa" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/L%C3%ADfefnafr%C3%A6%C3%B0i" title="Lífefnafræði – islandiera" lang="is" hreflang="is" data-title="Lífefnafræði" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandiera" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Biochimica" title="Biochimica – italiera" lang="it" hreflang="it" data-title="Biochimica" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italiera" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E7%94%9F%E5%8C%96%E5%AD%A6" title="生化学 – japoniera" lang="ja" hreflang="ja" data-title="生化学" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoniera" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Bayokimischri" title="Bayokimischri – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Bayokimischri" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Biokimia" title="Biokimia – javera" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Biokimia" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="javera" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%9D%E1%83%A5%E1%83%98%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%90" title="ბიოქიმია – georgiera" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ბიოქიმია" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="georgiera" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Bioximiya" title="Bioximiya – Kara-Kalpak" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Bioximiya" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Kara-Kalpak" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Takrudert" title="Takrudert – kabiliera" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Takrudert" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="kabiliera" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Биохимия – kazakhera" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Биохимия" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazakhera" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%87%E1%9E%B8%E1%9E%9C%E1%9E%82%E1%9E%B8%E1%9E%98%E1%9E%B8%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A" title="ជីវគីមីសាស្ត្រ – khemerera" lang="km" hreflang="km" data-title="ជីវគីមីសាស្ត្រ" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="khemerera" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%83%9D%ED%99%94%ED%95%99" title="생화학 – koreera" lang="ko" hreflang="ko" data-title="생화학" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreera" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Biyok%C3%AEmya" title="Biyokîmya – kurduera" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Biyokîmya" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurduera" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Биохимия – kirgizera" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Биохимия" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgizera" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Biochemia" title="Biochemia – latina" lang="la" hreflang="la" data-title="Biochemia" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latina" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Biokemika" title="Biokemika – ladinoa" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Biokemika" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="ladinoa" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Biochimie" title="Biochimie – luxenburgera" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Biochimie" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luxenburgera" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Биохимия – lezginera" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Биохимия" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="lezginera" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Biocimica" title="Biocimica – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Biocimica" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Biosjemie" title="Biosjemie – limburgera" lang="li" hreflang="li" data-title="Biosjemie" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburgera" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Biuchimica" title="Biuchimica – Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Biuchimica" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Biochemija" title="Biochemija – lituaniera" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Biochemija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituaniera" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Bio%C4%B7%C4%ABmija" title="Bioķīmija – letoniera" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Bioķīmija" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letoniera" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Биохемија – mazedoniera" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Биохемија" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="mazedoniera" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%9C%E0%B5%88%E0%B4%B5%E0%B4%B0%E0%B4%B8%E0%B4%A4%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%82" title="ജൈവരസതന്ത്രം – malabarera" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ജൈവരസതന്ത്രം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malabarera" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8" title="Биохими – mongoliera" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Биохими" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongoliera" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%88%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%B0%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%A8%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0" title="जैविक रसायनशास्त्र – marathera" lang="mr" hreflang="mr" data-title="जैविक रसायनशास्त्र" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathera" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Biokimia" title="Biokimia – malaysiera" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Biokimia" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malaysiera" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%87%E1%80%AE%E1%80%9D%E1%80%93%E1%80%AC%E1%80%90%E1%80%AF" title="ဇီဝဓာတု – birmaniera" lang="my" hreflang="my" data-title="ဇီဝဓာတု" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmaniera" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Biochemie" title="Biochemie – behe-alemana" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Biochemie" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="behe-alemana" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%80%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%A8%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0" title="जीवरसायनशास्त्र – newarera" lang="new" hreflang="new" data-title="जीवरसायनशास्त्र" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="newarera" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Biochemie" title="Biochemie – nederlandera" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Biochemie" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="nederlandera" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Biokjemi" title="Biokjemi – nynorsk (norvegiera)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Biokjemi" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="nynorsk (norvegiera)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Biokjemi" title="Biokjemi – bokmål (norvegiera)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Biokjemi" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="bokmål (norvegiera)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Biokemie" title="Biokemie – Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Biokemie" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Bioquimia" title="Bioquimia – okzitaniera" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Bioquimia" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="okzitaniera" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%9C%E0%A9%80%E0%A8%B5_%E0%A8%B0%E0%A8%B8%E0%A8%BE%E0%A8%87%E0%A8%A3_%E0%A8%B5%E0%A8%BF%E0%A8%97%E0%A8%BF%E0%A8%86%E0%A8%A8" title="ਜੀਵ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ – punjabera" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਜੀਵ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="punjabera" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Biochemia" title="Biochemia – poloniera" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Biochemia" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="poloniera" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%88_%DA%A9%DB%8C%D9%85%D8%B3%D9%B9%D8%B1%DB%8C" title="بائیو کیمسٹری – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="بائیو کیمسٹری" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%88%D8%B4%DB%8C%D9%85%D9%8A" title="بیوشیمي – paxtunera" lang="ps" hreflang="ps" data-title="بیوشیمي" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="paxtunera" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Bioqu%C3%ADmica" title="Bioquímica – portugesa" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Bioquímica" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugesa" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Kawsay_chaqllisinchi" title="Kawsay chaqllisinchi – kitxua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Kawsay chaqllisinchi" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="kitxua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Biochimie" title="Biochimie – errumaniera" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Biochimie" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="errumaniera" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="recommended article"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Биохимия – errusiera" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Биохимия" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="errusiera" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%96%D0%BE%D1%85%D0%B5%D0%BC%D1%96%D1%8F" title="Біохемія – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Біохемія" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Биохимия – sakhera" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Биохимия" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="sakhera" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Biochemistry" title="Biochemistry – eskoziera" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Biochemistry" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="eskoziera" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D9%8A%D8%A7%D8%AA%D9%8A%D8%A7%D8%AA%D9%8A_%DA%AA%D9%8A%D9%85%D9%8A%D8%A7" title="حياتياتي ڪيميا – sindhia" lang="sd" hreflang="sd" data-title="حياتياتي ڪيميا" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhia" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Biohemija" title="Biohemija – serbokroaziera" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Biohemija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbokroaziera" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%A2%E0%B7%9B%E0%B7%80_%E0%B6%BB%E0%B7%83%E0%B7%8F%E0%B6%BA%E0%B6%B1_%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%AF%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B7%80" title="ජෛව රසායන විද්‍යාව – sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="ජෛව රසායන විද්‍යාව" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="sinhala" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Biochemistry" title="Biochemistry – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Biochemistry" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Bioch%C3%A9mia" title="Biochémia – eslovakiera" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Biochémia" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="eslovakiera" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Biokemija" title="Biokemija – esloveniera" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Biokemija" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="esloveniera" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Biokimia" title="Biokimia – albaniera" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Biokimia" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albaniera" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Биохемија – serbiera" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Биохемија" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbiera" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Biokimia" title="Biokimia – sundanera" lang="su" hreflang="su" data-title="Biokimia" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sundanera" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Biokemi" title="Biokemi – suediera" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Biokemi" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suediera" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Biokemia" title="Biokemia – swahilia" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Biokemia" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="swahilia" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%89%E0%AE%AF%E0%AE%BF%E0%AE%B0%E0%AF%8D%E0%AE%B5%E0%AF%87%E0%AE%A4%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%B2%E0%AF%8D" title="உயிர்வேதியியல் – tamilera" lang="ta" hreflang="ta" data-title="உயிர்வேதியியல்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilera" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%9C%E0%B1%80%E0%B0%B5_%E0%B0%B0%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%A8_%E0%B0%B6%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82" title="జీవ రసాయన శాస్త్రం – telugua" lang="te" hreflang="te" data-title="జీవ రసాయన శాస్త్రం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugua" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%88%D0%B8%D0%BC%D3%A3" title="Зистшимӣ – tajikera" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Зистшимӣ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tajikera" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%8A%E0%B8%B5%E0%B8%A7%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%A1%E0%B8%B5" title="ชีวเคมี – thailandiera" lang="th" hreflang="th" data-title="ชีวเคมี" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thailandiera" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Biyokimika" title="Biyokimika – tagaloa" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Biyokimika" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagaloa" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Biyokimya" title="Biyokimya – turkiera" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Biyokimya" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turkiera" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Биохимия – tatarera" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Биохимия" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatarera" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%96%D0%BE%D1%85%D1%96%D0%BC%D1%96%D1%8F" title="Біохімія – ukrainera" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Біохімія" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainera" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%AA%DB%8C_%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7" title="حیاتی کیمیا – urdua" lang="ur" hreflang="ur" data-title="حیاتی کیمیا" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdua" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Biokimyo" title="Biokimyo – uzbekera" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Biokimyo" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbekera" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Biohimii" title="Biohimii – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Biohimii" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/H%C3%B3a_sinh" title="Hóa sinh – vietnamera" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Hóa sinh" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamera" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Biyotchimeye" title="Biyotchimeye – valoniera" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Biyotchimeye" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="valoniera" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Biyokimika" title="Biyokimika – warayera" lang="war" hreflang="war" data-title="Biyokimika" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="warayera" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%94%9F%E7%89%A9%E5%8C%96%E5%AD%A6" title="生物化学 – wu txinera" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="生物化学" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu txinera" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%9D%E1%83%A5%E1%83%98%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%90" title="ბიოქიმია – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ბიოქიმია" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%91%D7%99%D7%90%D7%9B%D7%A2%D7%9E%D7%99%D7%A2" title="ביאכעמיע – yiddisha" lang="yi" hreflang="yi" data-title="ביאכעמיע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="yiddisha" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Biochemistry" title="Biochemistry – jorubera" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Biochemistry" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="jorubera" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%94%9F%E7%89%A9%E5%8C%96%E5%AD%A6" title="生物化学 – txinera" lang="zh" hreflang="zh" data-title="生物化学" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="txinera" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Seng-h%C3%B2a-ha%CC%8Dk" title="Seng-hòa-ha̍k – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Seng-hòa-ha̍k" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%94%9F%E7%89%A9%E5%8C%96%E5%AD%B8" title="生物化學 – kantonera" lang="yue" hreflang="yue" data-title="生物化學" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantonera" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q7094#sitelinks-wikipedia" title="Aldatu hizkuntzen arteko loturak" class="wbc-editpage">Aldatu loturak</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Izen-tarteak"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Biokimika" title="Eduki orrialdea ikusi [c]" accesskey="c"><span>Artikulua</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Eztabaida:Biokimika" rel="discussion" title="Artikuluari buruzko eztabaida [t]" accesskey="t"><span>Eztabaida</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aldatu hizkuntza aldaera" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">euskara</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Ikusketak"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Biokimika"><span>Irakurri</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Biokimika&veaction=edit" title="Orri hau aldatu [v]" accesskey="v"><span>Aldatu</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Biokimika&action=edit" title="Idatzi orri honen iturburu kodea [e]" accesskey="e"><span>Aldatu iturburu kodea</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Biokimika&action=history" title="Artikulu honen aurreko bertsioak. [h]" accesskey="h"><span>Ikusi historia</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Tresnak" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Tresnak</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Tresnak</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ezkutatu</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="More options" > <div class="vector-menu-heading"> Ekintzak </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Biokimika"><span>Irakurri</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Biokimika&veaction=edit" title="Orri hau aldatu [v]" accesskey="v"><span>Aldatu</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Biokimika&action=edit" title="Idatzi orri honen iturburu kodea [e]" accesskey="e"><span>Aldatu iturburu kodea</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Biokimika&action=history"><span>Ikusi historia</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Orokorra </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:ZerkLotzenDuHona/Biokimika" title="Orri honetaranzko esteka duten wiki orri guztien zerrenda [j]" accesskey="j"><span>Honanzko esteka duten orriak</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:RecentChangesLinked/Biokimika" rel="nofollow" title="Orri honetatik esteka duten orrietako azken aldaketak [k]" accesskey="k"><span>Lotutako orrietako aldaketak</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=eu" title="Irudiak edo media fitxategiak igo [u]" accesskey="u"><span>Fitxategia igo</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:OrrialdeBereziak" title="Orri berezi guztien zerrenda [q]" accesskey="q"><span>Orri bereziak</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Biokimika&oldid=9916220" title="Orriaren bertsio honetaranzko esteka iraunkorra"><span>Lotura iraunkorra</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Biokimika&action=info" title="Orrialde honi buruzko informazio gehiago"><span>Orri honen datuak</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:CiteThisPage&page=Biokimika&id=9916220&wpFormIdentifier=titleform" title="Orri honen aipua egiteko moduari buruzko informazioa"><span>Artikulu hau aipatu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Feu.wikipedia.org%2Fwiki%2FBiokimika"><span>URL laburra lortu</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:QrCode&url=https%3A%2F%2Feu.wikipedia.org%2Fwiki%2FBiokimika"><span>QR kodea jaitsi</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Inprimatu/esportatu </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:Book&bookcmd=book_creator&referer=Biokimika"><span>Liburu bat sortu</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:DownloadAsPdf&page=Biokimika&action=show-download-screen"><span>Deskargatu PDF formatuan</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Biokimika&printable=yes" title="Orrialde honen bertsio inprimagarria [p]" accesskey="p"><span>Inprimatzeko bertsioa</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Beste proiektuetan </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Biochemistry" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q7094" title="Datuen biltegi elementu batera lotuta [g]" accesskey="g"><span>Wikidata itema</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Itxura"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Itxura</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ezkutatu</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-1-Wikipedia10000" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Wikipedia_guztiek_izan_beharreko_artikuluen_zerrenda/3._maila" title="Artikulu hau Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluen zerrendaren parte da"><img alt="Artikulu hau Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluen zerrendaren parte da" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Wikipedia-1000.png/20px-Wikipedia-1000.png" decoding="async" width="20" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Wikipedia-1000.png/30px-Wikipedia-1000.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Wikipedia-1000.png/40px-Wikipedia-1000.png 2x" data-file-width="1122" data-file-height="1024" /></a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Wikipedia, Entziklopedia askea</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="eu" dir="ltr"><p class="mw-empty-elt"> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Estructura_del_ADN.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Estructura_del_ADN.jpg/220px-Estructura_del_ADN.jpg" decoding="async" width="220" height="282" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Estructura_del_ADN.jpg/330px-Estructura_del_ADN.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3d/Estructura_del_ADN.jpg 2x" data-file-width="365" data-file-height="468" /></a><figcaption><a href="/wiki/Azido_desoxirribonukleiko" title="Azido desoxirribonukleiko">DNA</a> molekularen adierazpen eskematikoa, informazio genetikoaren molekula eramailea.</figcaption></figure> <p><b>Biokimika</b> <a href="/wiki/Bizi" title="Bizi">izaki bizidunen</a> osagarri kimikoak ikertzen dituen <a href="/wiki/Zientzia" title="Zientzia">zientzia</a> da. Osagarri kimiko horiek <a href="/wiki/Biomolekula" title="Biomolekula">biomolekula</a> izenekoak dira: <a href="/wiki/Karbono_hidrato" title="Karbono hidrato">gluzidoak</a>, <a href="/wiki/Lipido" title="Lipido">lipidoak</a>, <a href="/wiki/Proteina" title="Proteina">proteinak</a> , <a href="/wiki/Azido_nukleiko" title="Azido nukleiko">azido nukleikoak</a>, <a href="/wiki/Bitamina" title="Bitamina">bitaminak</a>, etab. Biomolekula horietan guztietan, <a href="/wiki/Karbono" title="Karbono">karbonoa</a> dago, hori baita <a href="/wiki/Kimika_organiko" title="Kimika organiko">kimika organikoaren</a> oinarrizko elementua. Baina karbonoz gain, izaki bizidunen molekulak batez ere <a href="/wiki/Hidrogeno" title="Hidrogeno">hidrogenoz</a>, <a href="/wiki/Oxigeno" title="Oxigeno">oxigenoz</a>, <a href="/wiki/Nitrogeno" title="Nitrogeno">nitrogenoz</a>, <a href="/wiki/Fosforo" title="Fosforo">fosforoz</a> eta <a href="/wiki/Sufre" title="Sufre">sufrez</a> daude osatuta. </p><p>Biomolekula horien egitura ez ezik, bizidunengan gertatzen diren erreakzio kimiko guztiak ere ikertzen ditu biokimikak. Erreakzio kimiko horien multzoa <a href="/wiki/Metabolismo" title="Metabolismo">metabolismo</a> deritzona da. </p><p>Biokimikak <a href="/wiki/Bizi" title="Bizi">biziaren</a> oinarri kimikoak aztertzen ditu. Bizidun guztiek materia eta energia trukatzen dituzte ingurunearekin, eta, metabolismoaren erreakzio kimiko batzuen bitartez, truke hori bideratzen dute. Biokimikak <a href="/wiki/Zelula" title="Zelula">zelula</a> barnean gertatzen diren erreakzioak zein <a href="/wiki/Organismo_zelulaniztun" title="Organismo zelulaniztun">organismo zelulaniztunen</a> barne-inguruan gertatutakoak ikertzen ditu. Kimika organikoaren erreakzioen aldean, bizidunen erreakzioak tenperatura baxuetan gertatzen dira (45 ºC-tik behera), <a href="/wiki/Entzima" title="Entzima">entzima</a> izeneko <a href="/wiki/Katalizatzaile" title="Katalizatzaile">katalizatzaileei</a> esker. </p><p>Metabolismoa osatzen duten bizidunen erreakzio kimiko guztiek elkarrekintzaren sare korapilatsua eratzen dute. Bi metabolismo mota daude: energia lortzeko <a href="/wiki/Biomolekula" title="Biomolekula">biomolekulak</a> degradatu eta oxidatzen dituena (<a href="/wiki/Katabolismo" title="Katabolismo">katabolismo</a>) eta energia erabiliz zelulen osagaiak eta <a href="/wiki/Makromolekula" title="Makromolekula">makromolekula</a> konplexuak sortzen dituena (<a href="/wiki/Anabolismo" title="Anabolismo">anabolismo</a>). </p><p>Bizidun guztiek, <a href="/wiki/Bakterio" title="Bakterio">bakterioengandik</a> <a href="/wiki/Ugaztun" title="Ugaztun">ugaztunenganaino</a>, antzeko biokimika dute, <a href="/wiki/Eboluzio" title="Eboluzio">eboluzio</a> biologikoaren aldeko froga garbia dena (gaurko bizidunek arbaso komun batengandik baitatoz, hots, jatorri berdina dute). </p><p>Bere lan-eremua dela eta, esan ohi da biokimikak <a href="/wiki/Kimika" title="Kimika">Kimika</a> eta <a href="/wiki/Fisiologia" title="Fisiologia">Fisiologiaren</a> arteko esparrua hartzen duela ikergaitzat. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Biokimika&veaction=edit&section=1" title="Aldatu atal hau: «Historia»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Biokimika&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Historia"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Biochemistry.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Biochemistry.gif/220px-Biochemistry.gif" decoding="async" width="220" height="224" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Biochemistry.gif/330px-Biochemistry.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/82/Biochemistry.gif 2x" data-file-width="392" data-file-height="400" /></a><figcaption>Wöhler-ek <a href="/wiki/Urea" title="Urea">urearen</a> sintesia aztertzen.</figcaption></figure> <p>Aspalditik ezagutzen du gizakiak biokimikaren aplikazio praktikoak, bere oinarri teorikoa ezagutu ez arren. Duela 8.000 urte <a href="/wiki/Asia" title="Asia">Asiako</a> zibilizazioek, <a href="/wiki/Hartzidura" title="Hartzidura">hartziduraren</a> bidez, <a href="/wiki/Garagardo" title="Garagardo">garagardoa</a> ekoizten zuten, eta, duela 5.000 urte, ogia egiten zuten <a href="/wiki/Egipto" title="Egipto">Egipton</a> <a href="/wiki/Legamia" title="Legamia">legamiak</a> erabiliz. <a href="/wiki/Edari_alkoholdun" title="Edari alkoholdun">Edari alkoholdun</a> edo <a href="/wiki/Esneki" title="Esneki">esnekien</a> ekoizpena oso aspaldikoa izan arren, XIX. mendera arte ―hartziduraren oinarri biokimikoa argitu arte―, gizakiak etekina ateratzen zien prozesu biokimikoei, haien funtsa ezagutzen ez bazuen ere. </p><p>Antzina uste zen izaki bizidunen materiak berezko legeak zituela, ez zuela naturaren lege fisiko-kimikoak jarraitzen. Eta bizidunen molekulak bizidunek berek besterik ez zituztela sortzen. Teoria «bitalista» haien ustez, «bizi-fluido» ikusezin batek zuzenduko lituzke bizidunen prozesu guztiak. 1828an, baina, <a href="/wiki/Bitalismo" title="Bitalismo">bitalismoak</a> zartada gogorra jaso zuen <a href="/wiki/Friedrich_W%C3%B6hler" title="Friedrich Wöhler">Friedrich Wöhler</a> kimikari alemaniarrak <a href="/wiki/Urea" title="Urea">urea</a> (gernuan dagoen molekula) laborategian sintetizatu zuenean. Wöhlerrek urea lortu zuen <a href="/wiki/Azido_isozianiko" title="Azido isozianiko">azido zianikoa</a> <a href="/wiki/Amoniako" title="Amoniako">amoniakoarekin</a> nahastuz; modu honetan frogatu zuen izaki bizidunen osaera ez zegoela naturaren gainerako elementuetatik bereizita. Kimika organikoaren sorrera ezarrita zegoen, eta materia ez-organikotik molekula organikoak lor zitezkeelako teoria egiaztatu zen. </p><p>XVIII. mendeko aitzindarien lana biokimikaren oinarriak jarri zituen: Karl W. Scheelek <a href="/wiki/Azido_laktiko" title="Azido laktiko">azido laktikoa</a> eta <a href="/wiki/Azido_zitriko" title="Azido zitriko">azido zitrikoa</a> aurkitu zuen hainbat janaritan, eta <a href="/wiki/Antoine_Lavoisier" title="Antoine Lavoisier">Antoine Lavoisierek</a> bizidunek <a href="/wiki/Oxigeno" title="Oxigeno">oxigenoa</a> hartu eta <a href="/wiki/Karbono_dioxido" title="Karbono dioxido">karbono dioxidoa</a> kanporatzen zutela <a href="/wiki/Arnasketa" title="Arnasketa">arnasketa</a> prozesuan frogatu zuen. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="XIX._mendea_eta_XX._mendearen_lehen_aldia">XIX. mendea eta XX. mendearen lehen aldia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Biokimika&veaction=edit&section=2" title="Aldatu atal hau: «XIX. mendea eta XX. mendearen lehen aldia»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Biokimika&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: XIX. mendea eta XX. mendearen lehen aldia"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Biokimikaren historia, gaur egun ezagutzen dugun gisa, ia-ia modernoa da; XIX. mendetik aurrera, <a href="/wiki/Biologia" title="Biologia">biologiaren</a> eta <a href="/wiki/Kimika" title="Kimika">kimikaren</a> zati handi bat diziplina integratzaile berri bat sortzera bideratzen hasi ziren: kimika fisiologiko edo biokimika. Baina biokimikaren aplikazioa eta bere ezagutza duela 5.000 urte hasi zen ziurrenik, <a href="/wiki/Legamia" title="Legamia">legamiak</a> erabiliz <a href="/wiki/Ogi" title="Ogi">ogia</a> ekoizten, <a href="/wiki/Hartzidura" title="Hartzidura">hartzidura</a> izenez ezagutzen den prozesu batean. </p><p>Zaila da biokimikaren historiari heltzea, kimika organikoaren eta biologiaren arteko nahasketa konplexua baita, eta, batzuetan, zaila da bereiztea biologiko hutsa dena eta kimiko organiko hutsa dena, eta agerikoa da oso ekarpen zabala egin diola jakintza-arlo horri. Egia da, hala ere, badirela biokimikan oinarrizkoak diren datu esperimentalak. </p><p>Biokimikaren hasiera kokatu ohi da <a href="/wiki/Friedrich_W%C3%B6hler" title="Friedrich Wöhler">Friedrich Wöhler-ek</a> 1828an egindako aurkikuntzetan. <a href="/wiki/Urea" title="Urea">Urearen</a> sintesiari buruzko artikulu bat argitaratu zuen, eta frogatu zuen <a href="/wiki/Konposatu_organiko" title="Konposatu organiko">konposatu organikoak</a> artifizialki sor daitezkeela, denbora luzez onartu ohi den ustearen kontra, hau da, konposatu horiek izaki bizidunen barruan bakarrik sor zitezkeela. </p><p>XIX. mendean, metabolismoari buruzko lehenengo ikerketak abiatu ziren. <a href="/wiki/Anselme_Payen" title="Anselme Payen">Anselme Payen</a> frantziarrak lehenengo <a href="/wiki/Entzima" title="Entzima">entzima</a> aurkitu zuen, <a href="/wiki/Amilasa" title="Amilasa">amilasa</a>, <a href="/wiki/Almidoi" title="Almidoi">almidoiaren</a> <a href="/wiki/Hidrolisi" title="Hidrolisi">hidrolisia</a> katalizatzen duena<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur">Louis Pasteurrek</a> ere <a href="/wiki/Legamia" title="Legamia">legamien</a> hartziduraren atzean dagoen prozesu biokimikoa azaldu zuen. </p><p>XIX. mendearen erdialdean, <a href="/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur">Louis Pasteur-ek</a> bizidunetatik datozen <a href="/wiki/Azido_tartariko" title="Azido tartariko">azido tartarikoaren</a> molekulen eta laborategian kimikoki sintetizatutakoen artean dagoen <a href="/wiki/Isomero" title="Isomero">isomeria</a> kimikoaren fenomenoak frogatu zituen. Hartziduraren fenomenoa ere aztertu, eta legamia batzuek esku hartzen zutela ikusi zuen eta, beraz, ez zela soilik fenomeno kimiko bat, ordura arte defendatzen zena (haien artean Liebig bera); honela idatzi zuen Pasteurrek: «<a href="/wiki/Alkohol" title="Alkohol">alkohol</a>-hartzidura legamien zelulen bizitzarekin eta antolaketarekin lotutako ekintza bat da, eta ez zelulen heriotzarekin eta usteltzearekin lotutako ekintza bat». Gainera, <a href="/wiki/Esne" title="Esne">esnea</a>, <a href="/wiki/Ardo" title="Ardo">ardoa</a> eta <a href="/wiki/Garagardo" title="Garagardo">garagardoa</a> <a href="/wiki/Esterilizazio" title="Esterilizazio">esterilizatzeko</a> metodo bat garatu zuen (<a href="/wiki/Pasteurizazio" title="Pasteurizazio">pasteurizazioa</a>), eta izaki bizidunen <a href="/wiki/Berezko_sorkuntza" title="Berezko sorkuntza">berezko sorkuntzaren</a> ideia ezeztatzen asko lagundu zuen. 1903an, <a href="/w/index.php?title=Carl_Neuberg&action=edit&redlink=1" class="new" title="Carl Neuberg (sortu gabe)">Carl Neuberg</a> kimikariak izen berria eman zion ordura arte kimika fisiologikoa deitutakoari: Biokimika. </p><p>1869an, <a href="/w/index.php?title=Nukleina&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nukleina (sortu gabe)">nukleina</a> aurkitu zuten, eta <a href="/wiki/Fosforo" title="Fosforo">fosforo</a> asko duen substantzia dela ikusten da. Bi urte geroago, <a href="/wiki/Albrecht_Kossel" title="Albrecht Kossel">Albrecht Kosselek</a> ondorioztatu du nukleina proteina ugari dituela eta <a href="/wiki/Adenina" title="Adenina">adenina</a> eta <a href="/wiki/Guanina" title="Guanina">guanina</a> base purikoak eta <a href="/wiki/Zitosina" title="Zitosina">zitosina</a> eta <a href="/wiki/Timina" title="Timina">timina</a> <a href="/w/index.php?title=Pirimidiniko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pirimidiniko (sortu gabe)">pirimidinikoak</a> dituela. 1889an, nukleinaren bi osagai nagusiak isolatzen dira: </p> <ul><li><a href="/wiki/Proteina" title="Proteina">Proteinak</a> % 70</li> <li>Substantzia azidoak: <a href="/wiki/Azido_nukleiko" title="Azido nukleiko">azido nukleikoak</a> (% 30)</li></ul> <p>1878an, <a href="/w/index.php?title=Wilhelm_K%C3%BChne&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wilhelm Kühne (sortu gabe)">Wilhelm Kühne</a> <a href="/wiki/Fisiologia" title="Fisiologia">fisiologoak</a> <a href="/wiki/Entzima" title="Entzima">entzima</a> hitza asmatu zuen hartzidura sortzen zuten osagai biologiko ezezagunak izendatzeko. Entzima hitza, gero, <a href="/wiki/Pepsina" title="Pepsina">pepsina</a> gisako substantzia bizigabeak izendatzeko erabili zen. </p><p>1897an, <a href="/wiki/Eduard_Buchner" title="Eduard Buchner">Eduard Buchner</a> legamia-aterakinek azukrea hartzitzeko zuten gaitasuna aztertzen hasi zen, nahiz legamia-zelula bizidunik izan ez. <a href="/wiki/Berlingo_Humboldt_Unibertsitatea" title="Berlingo Humboldt Unibertsitatea">Berlingo Humboldt Unibertsitatean</a> egindako esperimentu batzuetan aurkitu zuen azukrea hartzitzen zela legamia-zelulen kultiboetan elementu bizirik ez bazegoen ere. <a href="/wiki/Sakarosa" title="Sakarosa">Sakarosaren</a> hartzidura eragiten duen entzimari «<a href="/w/index.php?title=Zimasa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zimasa (sortu gabe)">zimasa</a>» deitu zion. Entzimek zelula bizi batetik kanpo funtziona zezaketela frogatzean, hurrengo pausoa izan zen biokatalizatzaile horien izaera biokimikoa zein zen frogatzea. Eztabaida luzea izan zen; haietako asko, <a href="/wiki/Richard_Willst%C3%A4tter" title="Richard Willstätter">Richard Willstätter</a> biokimikari alemaniarra kasu, ez zeuden ados katalizatzaile entzimatikoa proteina zela baieztapenarekin, harik eta 1926an, <a href="/wiki/James_B._Sumner" title="James B. Sumner">James B. Sumner-ek</a> <a href="/wiki/Ureasaren_proba" title="Ureasaren proba">ureasa</a> entzima proteina hutsa zela frogatu, eta kristalizatu zuen arte. <a href="/wiki/John_Howard_Northrop" title="John Howard Northrop">John Howard Northropek</a> eta <a href="/wiki/Wendell_Meredith_Stanley" title="Wendell Meredith Stanley">Wendell Meredith Stanleyk</a>, zeinek lan egin zuten <a href="/wiki/Pepsina" title="Pepsina">pepsina</a>, <a href="/wiki/Tripsina" title="Tripsina">tripsina</a> eta <a href="/w/index.php?title=Kimotripsina&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kimotripsina (sortu gabe)">kimotripsina</a> gisako entzima digestiboekin, 1930 inguruan frogatu zuten entzimek, frogatu zuten entzimak proteina puruak zirela. </p><p>XX. mendeko lehenengo zatiak biomolekulen ezagutza sakona ekarri zuen. Hainbat bide metabolikoren nondik-norakoak aurkitu ziren: </p> <ul><li>1903an, <a href="/w/index.php?title=Mija%C3%ADl_Tswett&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mijaíl Tswett (sortu gabe)">Mijaíl Tswettek</a> <a href="/wiki/Pigmentu" title="Pigmentu">pigmentuak</a> bereizteko <a href="/wiki/Kromatografia" title="Kromatografia">kromatografia</a>-azterketak hasi zituen.</li> <li>1915 inguruan, <a href="/w/index.php?title=Gustav_Embden&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gustav Embden (sortu gabe)">Gustav Embdenek</a> eta <a href="/wiki/Otto_Fritz_Meyerhof" title="Otto Fritz Meyerhof">Otto Meyerhofek</a> <a href="/wiki/Glukolisi" title="Glukolisi">glukolisiari</a> buruzko ikerketak egin zituzten.</li> <li>1920an, zeluletan <a href="/wiki/Azido_desoxirribonukleiko" title="Azido desoxirribonukleiko">DNA</a> eta <a href="/wiki/Azido_erribonukleiko" title="Azido erribonukleiko">RNA</a> daudela ikusten da, eta azukrean desberdintzen direla, zeina haien konposizioaren parte den: <a href="/wiki/Desoxirribosa" title="Desoxirribosa">desoxirribosa</a> edo <a href="/wiki/Erribosa" title="Erribosa">erribosa</a>. DNA nukleoan datza. Urte batzuk geroago aurkitzen dute <a href="/wiki/Espermatozoide" title="Espermatozoide">espermatozoideetan</a> batez ere DNA eta proteinak daudela, eta, ondoren, Feulgenek aurkitu zuen <a href="/wiki/Kromosoma" title="Kromosoma">kromosometan</a> DNA dagoela konposatu horrentzako tindaketa espezifikoarekin.</li> <li>1925ean, <a href="/wiki/Theodor_Svedberg" title="Theodor Svedberg">Theodor Svedbergek</a> <a href="/wiki/Proteina" title="Proteina">proteinak</a> <a href="/wiki/Makromolekula" title="Makromolekula">makromolekulak</a> direla frogatzen du, eta ultra-zentrifugazio analitikoaren teknika garatzen du.</li> <li>1928an, <a href="/wiki/Alexander_Fleming" title="Alexander Fleming">Alexander Flemingek</a> <a href="/wiki/Penizilina" title="Penizilina">penizilina</a> aurkitu, eta <a href="/wiki/Lisozima" title="Lisozima">lisozimari</a> buruzko ikerketak garatzen du.</li> <li><a href="/wiki/Richard_Willst%C3%A4tter" title="Richard Willstätter">Richard Willstätterrek</a> (1910 inguruan) <a href="/wiki/Klorofila" title="Klorofila">klorofila</a> aztertzen du, eta <a href="/wiki/Hemoglobina" title="Hemoglobina">hemoglobinarekin</a> dagoen antzekotasuna egiaztatzen du. Ondoren, <a href="/wiki/Hans_Fischer" title="Hans Fischer">Hans Fischer-ek</a>, 1930 inguruan, klorofila edo hemoglobinaren talde porfirinikoa sortzen duten <a href="/wiki/Porfirina" title="Porfirina">porfirinen</a> kimika ikertzen du. <a href="/w/index.php?title=Hemina_(biologia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hemina (biologia) (sortu gabe)">Hemina</a> eta <a href="/wiki/Bilirrubina" title="Bilirrubina">bilirrubina</a> sintetizatzea lortzen du. Aldi berean, <a href="/wiki/Heinrich_Otto_Wieland" title="Heinrich Otto Wieland">Heinrich Otto Wieland-ek</a> <a href="/w/index.php?title=Deshidrogenaci%C3%B3n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Deshidrogenación (sortu gabe)">deshidrogenazioei</a> buruzko teoriak formulatzen ditu, eta beste substantzia konplexu askoren osaera azaltzen du, hala nola <a href="/wiki/Pteridinium" title="Pteridinium">pteridinarena</a>, hormona sexualena edo behazun-azidoena.</li> <li>1937an, <a href="/w/index.php?title=Adolf_Krebs&action=edit&redlink=1" class="new" title="Adolf Krebs (sortu gabe)">Adolf Krebs</a> biologoak bere izena daraman <a href="/wiki/Krebs_zikloa" class="mw-redirect" title="Krebs zikloa">zikloa</a>; eta <a href="/w/index.php?title=Otto_Warburg&action=edit&redlink=1" class="new" title="Otto Warburg (sortu gabe)">Otto Warburg-ek</a> <a href="/wiki/Arnas_katea" class="mw-redirect" title="Arnas katea">arnas katea</a> eta <a href="/wiki/ATP_sintasa" title="ATP sintasa">ATParen sintesia</a> burutzen duen <a href="/wiki/Fosforilazio_oxidatibo" title="Fosforilazio oxidatibo">fosforilazio oxidatiboa</a> aurkitzen dute.</li> <li>1940ko hamarkadan, <a href="/wiki/Melvin_Calvin" title="Melvin Calvin">Melvin Calvinek</a> <a href="/wiki/Fotosintesi" title="Fotosintesi">fotosintesian</a> egindako <a href="/wiki/Calvin_zikloa" title="Calvin zikloa">Calvin zikloaren</a> azterketa amaitzen du, eta <a href="/wiki/Albert_Claude" title="Albert Claude">Albert Claudek</a>, <a href="/wiki/Mitokondrio" title="Mitokondrio">mitokondrioetako</a> <a href="/wiki/ATP_sintasa" title="ATP sintasa">ATParen sintesia</a>.</li> <li>1945 inguruan, <a href="/wiki/Gerty_Cori" title="Gerty Cori">Gerty Corik</a>, <a href="/w/index.php?title=Carl_Cori&action=edit&redlink=1" class="new" title="Carl Cori (sortu gabe)">Carl Corik</a> eta <a href="/wiki/Bernardo_Houssay" title="Bernardo Houssay">Bernardo Houssayk</a> <a href="/w/index.php?title=Coriren_zikloa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Coriren zikloa (sortu gabe)">Coriren zikloari</a> buruzko azterketak osatzen dituzte.</li> <li>1953an, <a href="/wiki/James_Dewey_Watson" title="James Dewey Watson">James Dewey Watsonek</a> eta <a href="/wiki/Francis_Crick" title="Francis Crick">Francis Crickek</a>, aurretik <a href="/wiki/Rosalind_Franklin" title="Rosalind Franklin">Rosalind Franklinek</a> eta <a href="/wiki/Maurice_Wilkins" title="Maurice Wilkins">Maurice Wilkinsek</a> <a href="/wiki/Azido_desoxirribonukleiko" title="Azido desoxirribonukleiko">DNAren</a> <a href="/wiki/X_izpi" title="X izpi">X izpien</a> <a href="/wiki/Kristalografia" title="Kristalografia">kristalografiarekin</a> egindako ikerketei esker eta <a href="/w/index.php?title=Erwin_Chargaff&action=edit&redlink=1" class="new" title="Erwin Chargaff (sortu gabe)">Erwin Chargaffek</a> oinarri nitrogenatuen estalketari buruz egindako ikerketei esker, DNAren helize bikoitzeko egitura deduzitzen dute.</li> <li>1957an, <a href="/w/index.php?title=Matthew_Meselson&action=edit&redlink=1" class="new" title="Matthew Meselson (sortu gabe)">Matthew Meselsonek</a> eta <a href="/w/index.php?title=Franklin_Stahl&action=edit&redlink=1" class="new" title="Franklin Stahl (sortu gabe)">Franklin Stahlek</a> frogatzen dute DNAren erreplika erdi-kontserbakorra dela.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="XX._mendearen_bigarren_aldia">XX. mendearen bigarren aldia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Biokimika&veaction=edit&section=3" title="Aldatu atal hau: «XX. mendearen bigarren aldia»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Biokimika&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: XX. mendearen bigarren aldia"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>XX. mendeko bigarren zatiak biokimikaren arorik oparoena ireki zuen. Teknikaren garapena eta prozedura analitiko berriek ahalbidetu dute (<a href="/wiki/Kromatografia" title="Kromatografia">kromatografia</a>, <a href="/wiki/Elektroforesi" title="Elektroforesi">elektroforesi</a>, <a href="/wiki/Mikroskopio" title="Mikroskopio">mikroskopio elektronikoa</a>, <a href="/wiki/X_izpi" title="X izpi">X izpien</a> difrakzioa, <a href="/wiki/Erresonantzia_magnetiko_nuklearra" class="mw-redirect" title="Erresonantzia magnetiko nuklearra">erresonantzia magnetiko nuklearra</a>, <a href="/wiki/Isotopo_erradioaktibo" title="Isotopo erradioaktibo">erradioisotopoen</a> markatzea, <a href="/wiki/Espektroskopia" title="Espektroskopia">espektroskopia molekularra</a>, etab) biomolekulen egitura zehatza eta <a href="/wiki/Zelula" title="Zelula">zelularen</a> bide metaboliko nagusien ezagutza. </p><p>1950etik 1975era, ordura arte imajinaezinak diren metabolismo zelularraren alderdiak sakon eta xehetasunez ezagutzen dira: <a href="/wiki/Fosforilazio" title="Fosforilazio">fosforilazio</a> oxidatiboa, <a href="/wiki/Peter_D._Mitchell" title="Peter D. Mitchell">Peter Dennis Mitchell</a>; <a href="/wiki/Urea" title="Urea">urearen zikloa</a> eta <a href="/wiki/Krebsen_zikloa" title="Krebsen zikloa">Krebsen zikloa</a>, <a href="/wiki/Hans_Adolf_Krebs" title="Hans Adolf Krebs">Hans Adolf Krebs</a>, baita beste bide metaboliko batzuk ere, eta iraultza handia ematen da <a href="/wiki/Gene" title="Gene">geneen</a> eta haien adierazpenaren azterketan. <a href="/wiki/Kode_genetiko" title="Kode genetiko">Kode genetikoa</a> deszifratzen da: <a href="/wiki/Francis_Crick" title="Francis Crick">Francis Crick</a>, <a href="/wiki/Severo_Ochoa" title="Severo Ochoa">Severo Ochoa</a>, <a href="/wiki/Har_Gobind_Khorana" title="Har Gobind Khorana">Har Gobind Khorana</a>, <a href="/wiki/Robert_William_Holley" title="Robert William Holley">Robert W. Holley</a> eta <a href="/wiki/Marshall_Warren_Nirenberg" title="Marshall Warren Nirenberg">Marshall Warren Nirenberg</a>. Murrizketa entzimak aurkitzen dira: 1960ko amaiera, <a href="/wiki/Werner_Arber" title="Werner Arber">Werner Arber</a>, <a href="/wiki/Daniel_Nathans" title="Daniel Nathans">Daniel Nathans</a> eta <a href="/wiki/Hamilton_Smith" title="Hamilton Smith">Hamilton Smith</a>. DNA ligasa, 1972an Mertz eta Davis, eta, azkenik, 1973an, <a href="/wiki/Stanley_Cohen" title="Stanley Cohen">Stanley Cohen</a> eta <a href="/wiki/Herbert_Bayer" title="Herbert Bayer">Herbert Boyer-ek</a> lehen izaki bizidun <a href="/wiki/DNA_birkonbinatzaile" title="DNA birkonbinatzaile">birkonbinatzailea</a> sortzen dute, eta, hala, <a href="/wiki/Ingeniaritza_genetiko" title="Ingeniaritza genetiko">ingeniaritza genetikoa</a> sortzen da. Ingeniaritza genetikoa oso tresna ahaltsua da, eta, harekin, espezieen arteko muga gainditzen da, eta orain arte pentsaezina den onura lor dezakegu. </p><p>1970ean, <a href="/wiki/Argentinar" title="Argentinar">argentinar</a> batek, <a href="/wiki/Luis_Federico_Leloir" title="Luis Federico Leloir">Luis Federico Leloir</a> <a href="/wiki/Mediku" title="Mediku">mediku</a>, <a class="mw-selflink selflink">biokimikari</a> eta <a href="/wiki/Farmazialari" title="Farmazialari">farmazialariak</a>, <a href="/wiki/Kimikako_Nobel_Saria" title="Kimikako Nobel Saria">Kimikako Nobel saria</a> jaso zuen azukre <a href="/wiki/Nukleotido" title="Nukleotido">nukleotidoei</a> buruz egindako ikerketengatik, eta <a href="/wiki/Karbono_hidrato" title="Karbono hidrato">karbohidratoen</a> fabrikazioan betetzen duten rolagatik<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>1984an, beste argentinar batek, <a href="/wiki/C%C3%A9sar_Milstein" title="César Milstein">Cesar Milsteinek</a>, <a href="/wiki/Bah%C3%ADa_Blanca" title="Bahía Blanca">Bahia Blanca</a> hirian jaioa, <a href="/wiki/Zerrenda:Medikuntzako_Nobel_Saria" title="Zerrenda:Medikuntzako Nobel Saria">Medikuntzako Nobel saria</a> jaso zuen antigorputz monoklonalen inguruan egindako ikerketengatik, gaur egun gaixotasun asko tratatzeko erabiltzen direnak, <a href="/wiki/Minbizi" title="Minbizi">minbizi</a> mota batzuk barne<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>1975etik XXI. mendearen hasierara arte, DNA sekuentziatzen hasten dira (<a href="/w/index.php?title=Allan_Maxam&action=edit&redlink=1" class="new" title="Allan Maxam (sortu gabe)">Allan Maxam</a>, <a href="/wiki/Walter_Gilbert" title="Walter Gilbert">Walter Gilbert</a> eta <a href="/wiki/Frederick_Sanger" title="Frederick Sanger">Frederick Sanger</a>); lehenengo <a href="/wiki/Bioteknologia" title="Bioteknologia">industria bioteknologikoak</a> sortzen hasten dira (Genentech); <a href="/wiki/Sendagai" title="Sendagai">botika</a> eta <a href="/wiki/Txerto" title="Txerto">txerto</a> eraginkorragoak sortzen hasten dira; <a href="/wiki/Immunologia" title="Immunologia">immunologiari</a> eta <a href="/wiki/Zelula_ama" title="Zelula ama">zelula amei</a> buruzko interesa areagotzen da, eta <a href="/wiki/Telomerasa" title="Telomerasa">telomerasa</a> entzima (<a href="/wiki/Elizabeth_Blackburn" title="Elizabeth Blackburn">Elizabeth Blackburn</a> eta <a href="/wiki/Carol_W._Greider" title="Carol W. Greider">Carol Greider</a>) aurkitzen da. 1989an, <a href="/wiki/Exxon_Valdez" title="Exxon Valdez">Exxon Valdez</a> <a href="/wiki/Petrolio-ontzi" title="Petrolio-ontzi">petrolio-ontziak</a> eragindako <a href="/wiki/Petrolio-isuri" title="Petrolio-isuri">isurian</a>, eskala handiko <a href="/wiki/Bioerremediazio" title="Bioerremediazio">biorremediazioa</a> erabiltzen da <a href="/wiki/Alaska" title="Alaska">Alaskan</a>. Lehen izaki bizidunak <a href="/wiki/Klonazio" title="Klonazio">klonatzen</a> dira; dozenaka <a href="/wiki/Espezie" title="Espezie">espezieren</a> <a href="/wiki/DNA_sekuentziazio" title="DNA sekuentziazio">DNA sekuentziatzen</a> dira, eta gizakiaren <a href="/wiki/Genoma" title="Genoma">genoma</a> osoa argitaratzen da (<a href="/wiki/Craig_Venter" title="Craig Venter">Craig Venter</a>, Celera Genomics eta <a href="/wiki/Giza_Genoma_Proiektua" title="Giza Genoma Proiektua">Giza Genoma Proiektua</a>); dozenaka mila proteina egitura ebatzi, eta <a href="/w/index.php?title=Protein_Data_Bank&action=edit&redlink=1" class="new" title="Protein Data Bank (sortu gabe)">PDBn</a> argitaratzen dira, baita geneak ere <a href="/w/index.php?title=GenBank&action=edit&redlink=1" class="new" title="GenBank (sortu gabe)">GenBanken</a>. <a href="/wiki/Bioinformatika" title="Bioinformatika">Bioinformatikaren</a> garapena eta sistema konplexuen konputazioa hasten da, sistema biologikoak aztertzeko oso tresna ahaltsuak baitira. Lehenengo <a href="/wiki/Bakterioen_Kromosoma_Artifiziala" title="Bakterioen Kromosoma Artifiziala">kromosoma artifiziala</a> sortzen da, eta genoma sintetikoa duen lehen bakterioa lortzen da (2007, 2009, <a href="/wiki/Craig_Venter" title="Craig Venter">Craig Venter</a>). <a href="/w/index.php?title=Nukleasak_zinkezko_hatzekin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nukleasak zinkezko hatzekin (sortu gabe)">Nukleasak zinkezko hatzekin</a> egiten dira. Hasiera batean zelula pluripotentzialak ez zirenak, artifizialki induzitzen dira <a href="/wiki/Zelula_ama" title="Zelula ama">zelula ama</a> pluripotentzialetara (<a href="/wiki/Shinya_Yamanaka" title="Shinya Yamanaka">Shinya Yamanaka</a>). Lehen pausoak ematen hasi dira. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Biokimikaren_adarrak">Biokimikaren adarrak</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Biokimika&veaction=edit&section=4" title="Aldatu atal hau: «Biokimikaren adarrak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Biokimika&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Biokimikaren adarrak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Biological_cell.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Biological_cell.svg/300px-Biological_cell.svg.png" decoding="async" width="300" height="182" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Biological_cell.svg/450px-Biological_cell.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Biological_cell.svg/600px-Biological_cell.svg.png 2x" data-file-width="1466" data-file-height="891" /></a><figcaption>Animaliaren <a href="/wiki/Zelula" title="Zelula">zelula</a> tipiko baten eskema, bere organulu eta egiturekin.</figcaption></figure> <p>Ikerketa biokimiko klasikoaren oinarrizko zutabea proteinen propietateetan oinarritzen da, horietako asko <a href="/wiki/Entzima" title="Entzima">entzimak</a> baitira. Hala ere, badira beste diziplina batzuk <a href="/wiki/Karbono_hidrato" title="Karbono hidrato">karbohidratoen</a> (<a href="/w/index.php?title=Glukobiologia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Glukobiologia (sortu gabe)">glukobiologia</a>) eta <a href="/wiki/Lipido" title="Lipido">lipidoen</a> (<a href="/w/index.php?title=Lipobiologia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lipobiologia (sortu gabe)">lipobiologia</a>) propietate biologikoetan zentratzen direnak. </p><p>Arrazoi historikoak direla eta, zelularen <a href="/wiki/Metabolismo" title="Metabolismo">metabolismoaren</a> biokimika sakon ikertu da, gaur egungo ikerketa-lerro garrantzitsuenak (adibidez, <a href="/wiki/Giza_Genoma_Proiektua" title="Giza Genoma Proiektua">Genoma Proiektua</a>, zeinaren funtzioa giza material genetiko guztia identifikatzea eta erregistratzea baita) bideratzen baitira <a href="/wiki/Azido_desoxirribonukleiko" title="Azido desoxirribonukleiko">DNAren</a>, <a href="/wiki/Azido_erribonukleiko" title="Azido erribonukleiko">RNAren</a>, <a href="/wiki/Proteinen_biosintesi" title="Proteinen biosintesi">proteinen sintesiaren</a>, <a href="/wiki/Zelula_mintz" title="Zelula mintz">zelula-mintzaren</a> dinamikaren eta energia-zikloen ikerketara. </p><p>Biokimikaren adarrak oso zabalak eta askotarikoak dira, eta denborarekin eta biologiaren, kimikaren eta fisikaren aurrerapenekin aldatuz joan dira. </p> <ul><li><b>Biokimika estrukturala</b>: biokimikaren arlo bat da, <a href="/wiki/Makromolekula" title="Makromolekula">makromolekula biologikoen</a> arkitektura kimikoa ulertu nahi duena, bereziki <a href="/wiki/Proteina" title="Proteina">proteinena</a> eta <a href="/wiki/Azido_nukleiko" title="Azido nukleiko">azido nukleikoena</a> (DNA eta RNA). Horrela, sekuentzia peptidikoak, egitura, konformazio tridimentsionala eta egitura horiek ahalbidetzen dituzten elkarrekintza fisiko-kimiko atomikoak ezagutu nahi dira. Erronka handienetako bat da proteina baten egitura zehaztea <a href="/wiki/Aminoazido" title="Aminoazido">aminoazidoen</a> sekuentzia soilik ezagutuz, proteinen diseinu arrazionalerako (proteinen ingeniaritza) funtsezko oinarria izango litzatekeena<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.<figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Qu%C3%ADmica_org%C3%A2nica.png" class="mw-file-description"><img alt="Ciencia que estudia la estructura, propiedades físicas, la reactividad y transformación de los compuestos orgánicos." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Qu%C3%ADmica_org%C3%A2nica.png/220px-Qu%C3%ADmica_org%C3%A2nica.png" decoding="async" width="220" height="291" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Qu%C3%ADmica_org%C3%A2nica.png/330px-Qu%C3%ADmica_org%C3%A2nica.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Qu%C3%ADmica_org%C3%A2nica.png/440px-Qu%C3%ADmica_org%C3%A2nica.png 2x" data-file-width="2088" data-file-height="2758" /></a><figcaption>Kimika organikoa</figcaption></figure><b>Kimika organikoa</b>: <a href="/wiki/Kimika" title="Kimika">kimikaren</a> arlo bat da, zehazki <a href="/wiki/Organismo" title="Organismo">izaki bizidunetatik</a> datozen <a href="/wiki/Konposatu_organiko" title="Konposatu organiko">konposatu organikoak</a> (hau da, karbono-karbono edo karbono-hidrogeno lotura kobalenteak dituztenak) aztertzeaz arduratzen dena. <a href="/wiki/Zientzia" title="Zientzia">Zientzia</a> horrek lotura estua du biokimika klasikoarekin<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>; izan ere, konposatu biologiko gehienetan<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, karbonoak hartzen du parte<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Biokimika klasikoak, berriz, prozesu biologikoak ulertzen laguntzen du, hainbat alderditan oinarrituta: egitura, lotura kimikoa, elkarrekintza molekularrak eta molekula organikoen erreaktibotasuna; kimika bio-organikoa saiatzen da <a href="/wiki/Sintesi_organiko" title="Sintesi organiko">sintesi organikoei</a>, erreakzio-mekanismoei, egitura-analisiei eta <a href="/wiki/Kimika_analitiko" title="Kimika analitiko">metodo analitikoei</a> buruzko ezagutzak lehen eta bigarren mailako erreakzio metaboliko, biosintesiarekin, zelulen errekonozimenduarekin eta organismo bizidunen dibertsitate kimikoarekin integratzen. Handik sortzen da Produktu Naturalen Kimika<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><b>Entzimologia</b>: katalizatzaile biologikoen edo entzimen (adibidez, zenbait proteina eta zenbait RNA katalitiko) portaera aztertzen du, baita <a href="/wiki/Koentzima" title="Koentzima">koentzimena</a> eta kofaktoreena ere (adibidez, <a href="/wiki/Metal" title="Metal">metalak</a> eta <a href="/wiki/Bitamina" title="Bitamina">bitaminak</a>). Horrela, zalantzan jartzen dira <a href="/wiki/Katalisi" title="Katalisi">katalisi</a>-mekanismoak, entzima-substratuen interakzio-prozesuak, trantsizio-egoera katalitikoak, entzima-jarduerak, erreakzioaren zinetika eta entzima-erregulazio- eta adierazpeneko mekanismoak, hori guztia ikuspuntu biokimikotik. Zentro aktiboaren eta parte hartzen ez dutenen funtsezko elementuak aztertzen eta ulertzen saiatzen da, bai eta elementu horiek aldatzean gertatzen diren efektu katalitikoak ere; zentzu horretan, maiz, mutagenesi gidatua eta antzeko teknikak erabiltzen dituzte<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <ul><li><b>Biokimika metabolikoa</b>: biokimikaren arlo bat da, eta zelula-mailako ibilbide metaboliko motak eta haien testuinguru organikoa ezagutzea du helburu. Horrela, entzimologia eta biologia zelularraren oinarrizko ezagutzak dira. Bizia ahalbidetzen duten erreakzio biokimiko zelular guztiak aztertzen ditu, baita indize biokimiko organiko osasuntsuak, gaixotasun metabolikoen oinarri molekularrak edo maila globaleko bitartekari metabolikoen fluxuak ere. Hortik, diziplina akademikoak sortzen dira, hala nola <a href="/w/index.php?title=Bioenergetika&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bioenergetika (sortu gabe)">Bioenergetika</a> (organismo bizietako energia-fluxuaren azterketa), <a class="mw-selflink selflink">Biokimika</a> nutrizionala (ibilbide metabolikoei lotutako <a href="/wiki/Nutrizio" title="Nutrizio">nutrizio</a>-prozesuen azterketa)<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> eta Biokimika klinikoa (gaixotasun- edo traumatismo-egoerako alterazio biokimikoen azterketa). Metabolomika da sistema biologiko batean aurkitu daitezkeen bitartekari metaboliko, metabolito primario eta sekundarioak osatzen dituzten molekulen multzoak osatzen duen sistemaren azterketa osoa egiten duten zientzia eta tekniken multzoa.</li></ul></li> <li><b>Xenobiokimika</b>: organismo jakin baten metabolismo erregularrean egitura kimikorik ez duten konposatuen portaera metabolikoa aztertzen duen diziplina da. Beste organismo batzuen metabolito sekundarioak izan daitezke (adibidez, <a href="/wiki/Mikotoxina" title="Mikotoxina">mikotoxinak</a>, <a href="/wiki/Suge_pozoitsu" title="Suge pozoitsu">suge-pozoiak</a> eta <a href="/wiki/Fitokimiko" title="Fitokimiko">fitokimikoak</a> giza organismoan sartzen direnean) edo <a href="/wiki/Natura" title="Natura">naturan</a> oso ohikoak ez diren edo existitzen ez diren konposatuak<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/Farmakologia" title="Farmakologia">Farmakologia</a> <a href="/wiki/Xenobiotiko" title="Xenobiotiko">xenobiotikoak</a> aztertzen dituen diziplina da. Xenobiotiko horiek zelulen funtzionamenduari egiten diote mesede, eragin terapeutiko edo prebentiboengatik (<a href="/wiki/Sendagai" title="Sendagai">botikak</a>). Farmakologiak aplikazio klinikoak ditu substantziak gaixotasun baten sintomak diagnostikatzeko, prebenitzeko, tratatzeko eta arintzeko erabiltzen direnean, bai eta hain inbaditzaileak ez diren eta jomuga bio-molekular zehatzen aurka eraginkorragoak diren substantziak zentzuz garatzeko ere. Beste alde batetik, <a href="/wiki/Toxikologia" title="Toxikologia">toxikologia</a> da xenobiotikoek eragiten dituzten kontrako efektuen (efektu toxikoak) mekanismoak identifikatu, aztertu eta deskribatzen dituen ikerketa. Gaur egun, toxikologiak osagai endogenoen mekanismoa ere aztertzen du, hala nola oxigenorik gabeko erradikalak eta beste bitartekari erreaktibo batzuk, xenobiotikoek eta endobiotikoek sortuak.</li> <li><b><a href="/wiki/Immunologia" title="Immunologia">Immunologia</a></b>: biologiaren arloa da, organismoak beste organismo batzuen aurrean (<a href="/wiki/Bakterio" title="Bakterio">bakterioak</a> eta <a href="/wiki/Birus" title="Birus">birusak</a>, adibidez) duen erreakzioaz arduratzen dena. Hori guztia izaki bizidunen immunitate-sistemaren erreakzioa eta funtzionamendua kontuan hartuta. Arlo horretan funtsezkoa da antigorputzen ekoizpen- eta portaera-azterketak garatzea<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><b><a href="/wiki/Endokrinologia" title="Endokrinologia">Endokrinologia</a></b>: <a href="/wiki/Hormona" title="Hormona">hormona</a> izeneko barne-<a href="/wiki/Fluido" title="Fluido">jariakinen</a> azterketa da. Hormona horiek zelula espezializatuek sortutako substantziak dira, eta beste zelula batzuen funtzioari eragitea dute helburu. Endokrinologiak hormonen, zelulen eta horiek jariatzen dituzten <a href="/wiki/Ehun" class="mw-redirect mw-disambig" title="Ehun">ehunen</a> <a href="/wiki/Biosintesi" title="Biosintesi">biosintesia</a>, <a href="/wiki/Biltegiratze" title="Biltegiratze">biltegiratzea</a> eta <a href="/wiki/Funtzio_(argipena)" class="mw-disambig" title="Funtzio (argipena)">funtzioa</a> lantzen ditu, baita hormona-seinaleztapenerako mekanismoak ere. Badira azpi-diziplina batzuk, hala nola endokrinologia medikoa, landare-endokrinologia eta animalia-endokrinologia<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><b>Neurokimika</b>: neuronen jardueran parte hartzen duten molekula organikoen azterketa da. Termino hori askotan erabiltzen da <a href="/wiki/Neurotransmisore" title="Neurotransmisore">neurotransmisoreak</a> eta beste molekula batzuk izendatzeko, hala nola neurona-funtzioan eragina duten droga neuro-aktiboak.</li> <li><b>Kimiotaxonomia</b>: organismoen sailkapena eta identifikazioa aztertzeaz arduratzen da, haien konposizio kimikoan froga daitezkeen desberdintasun eta antzekotasunen arabera. Aztertutako konposatuak <a href="/wiki/Fosfolipido" title="Fosfolipido">fosfolipidoak</a>, <a href="/wiki/Proteina" title="Proteina">proteinak</a>, <a href="/wiki/Peptido" title="Peptido">peptidoak</a>, <a href="/w/index.php?title=Heterosido&action=edit&redlink=1" class="new" title="Heterosido (sortu gabe)">heterosidoak</a>, <a href="/wiki/Alkaloide" title="Alkaloide">alkaloideak</a> eta <a href="/wiki/Terpeno" title="Terpeno">terpenoak</a> izan daitezke. <a href="/w/index.php?title=John_Griffith_Vaughan&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Griffith Vaughan (sortu gabe)">John Griffith Vaughan</a> kimiotaxonomiaren aitzindarietako bat izan zen. Kimiotaxonomiaren aplikazioen adibideen artean aipa daitezke <a href="/w/index.php?title=Asclepiadaceae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Asclepiadaceae (sortu gabe)">Asclepiadaceae</a> eta <a href="/wiki/Apocynaceae" title="Apocynaceae">Apocynaceae</a> familiak <a href="/wiki/Latex" title="Latex">latexaren</a> presentziaren irizpidearen arabera bereiztea; <a href="/w/index.php?title=Agarofurano&action=edit&redlink=1" class="new" title="Agarofurano (sortu gabe)">agarofuranoen</a> presentzia <a href="/w/index.php?title=Celastraceae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Celastraceae (sortu gabe)">Celastraceae</a> familian; <a href="/wiki/Asteraceae" title="Asteraceae">Asteraceae</a> familiako ezaugarriak duten Germakrano-eskeletoko seskiterpenlaktonak, edo abietanoen presentzia <a href="/wiki/Mundu_Zaharra" title="Mundu Zaharra">Mundu Zaharreko</a> <i>[Salbia]]</i> generoko landareen aireko aldeetan, Mundu Berrikoetan ez bezala, zeinak batez ere neo-klerodanoak dituzten<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><b>Ekologia kimikoa</b>: organismo bizidunen elkarreraginetan parte hartzen duten jatorri biologikoko konposatu kimikoen azterketa da. Molekula seinaleztatzaileen (erdikimikoak) ekoizpenean eta erantzunean oinarritzen da, bai eta beste organismo batzuen hazkundean (<a href="/wiki/Alelopatia" title="Alelopatia">alelokimikoak</a>), baita biziraupenean eta ugalketan eragiten duten konposatuetan ere.</li> <li><b>Birologia</b>: biologiaren arloa, bio-sistemarik oinarrizkoenak aztertzen dituena da: birusak, bai sailkapenean eta ezagutzan, bai funtzionamenduan eta egitura molekularrean. Zuzenean edo prebentzioz heda ez daitezen botiken eta txertoen balizko jarduerarako jomugak ezagutu nahi ditu. Era berean, eboluzio-terminoetan, genoma birikoen aldaketa eta konbinazioa ere aztertzen eta iragartzen dira, azkenean arriskutsuagoak izan baitaitezke. Azkenik, bektore errekonbinante gisa proiekzio handia duen tresna bat dira, eta terapia genikoan erabili izan dira<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:La_prote%C3%ADna_mioglobina.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/La_prote%C3%ADna_mioglobina.png/220px-La_prote%C3%ADna_mioglobina.png" decoding="async" width="220" height="207" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/La_prote%C3%ADna_mioglobina.png/330px-La_prote%C3%ADna_mioglobina.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/La_prote%C3%ADna_mioglobina.png/440px-La_prote%C3%ADna_mioglobina.png 2x" data-file-width="510" data-file-height="480" /></a><figcaption>Irudia: Proteina mioglobinoa</figcaption></figure><b>Genetika molekularra eta ingeniaritza genetikoa</b>: geneak, haien herentzia eta adierazpena aztertzen dituen biokimika eta biologia molekularraren arloa da. Molekulei dagokienez, <a href="/wiki/Azido_desoxirribonukleiko" title="Azido desoxirribonukleiko">DNA</a> eta <a href="/wiki/Azido_erribonukleiko" title="Azido erribonukleiko">RNA</a> ikertzen ditu batez ere, eta tresna eta teknika indartsuak erabiltzen ditu horiek aztertzeko, hala nola <a href="/wiki/Polimerasaren_kate-erreakzioa" title="Polimerasaren kate-erreakzioa">PCR</a> eta haren aldaerak, sekuentziadore masiboak, DNA eta RNA erauzteko kit komertzialak, <i>in vitro</i> eta <i>in vivo</i> transkripzio- eta itzulpen-prozesuak, murrizketa-entzimak, DNA ligasak… Funtsezkoa da jakitea DNA nola <a href="/wiki/DNAren_erreplikazio" title="DNAren erreplikazio">erreplikatzen</a>, transkribatzen eta itzultzen den proteinetara (Biologia Molekularraren Dogma Zentrala), bai eta <a href="/wiki/Genoma" title="Genoma">genomako</a> <a href="/wiki/Gene" title="Gene">geneen</a> adierazpen basalen eta induzigarrien mekanismoak ere. Geneen txertaketa, geneen isiltzea eta geneen adierazpen diferentziala eta horien efektuak ere aztertzen ditu. Horrela, espezieen arteko mugak eta oztopoak gaindituz, espezie baten genoma beste batean txertatu, eta espezie berriak sor ditzakegu. Gaur egungo helburu nagusietako bat da erregulazio eta adierazpen genetikoaren mekanismoak ezagutzea, hau da, kode epigenetiko bat lortzea. Funtsezko oinarria da diziplina biozientifiko guztietan, bereziki <a href="/wiki/Bioteknologia" title="Bioteknologia">bioteknologian</a>. Bioteknologia modernoak aplikazio ugari eta askotarikoak ditu, eta barne hartzen ditu sendagaien fabrikazioaz gain, elikagaiak eta papera, besteak beste, baita interes agronomikoko animaliak eta landareak hobetzea ere<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><b><a href="/wiki/Biologia_molekular" title="Biologia molekular">Biologia molekularra</a></b>: izaki bizidunetan gertatzen diren prozesuak ikuspuntu molekularretik aztertzea helburu duen diziplina zientifikoa da. Biokimika klasikoak zehatz-mehatz ikertzen ditu: ziklo metabolikoak eta izaki bizidunak osatzen dituzten molekulen integrazioa eta desintegrazioa; biologia molekularrak, berriz, <a href="/wiki/Makromolekula" title="Makromolekula">makromolekulen</a> (<a href="/wiki/Azido_desoxirribonukleiko" title="Azido desoxirribonukleiko">DNA</a>, <a href="/wiki/Azido_erribonukleiko" title="Azido erribonukleiko">RNA</a>, <a href="/wiki/Entzima" title="Entzima">entzimak</a>, <a href="/wiki/Hormona" title="Hormona">hormonak</a>, eta abar) portaera biologikoari erreparatu nahi dio, zelularen barruan, eta propietate horiengatik izaki bizidunak maila molekularrean dituen funtzio biologikoak azaldu<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><b><a href="/wiki/Biologia_zelular" title="Biologia zelular">Biologia zelularra</a></b>: (Antzinen, <a href="/wiki/Biologia_zelular" title="Biologia zelular">zitologia</a>, <i>citos</i>=zelula eta <i>logos</i>=azterketa edo tratatua) biologiaren arlo bat da, zelula <a href="/wiki/Prokarioto" title="Prokarioto">prokarioto</a> eta <a href="/wiki/Eukarioto" title="Eukarioto">eukariotoen</a> morfologia eta fisiologia aztertzen dituena. Haien propietateak, egitura, konposizio biokimikoa, funtzioak, organuluak, ingurunearekin duten interakzioa eta bizi-zikloa ezagutzen saiatzen da. Arlo horretan, funtsezkoa da zelulen zikloan zehar zelulen bizitzak berezkoak dituen prozesuak ezagutzea, hala nola elikadura, arnasketa, osagaien sintesia, defentsa-mekanismoak, zelulen zatiketa eta zelulen heriotza. Zelulen komunikazio-mekanismoak (bereziki <a href="/wiki/Organismo_zelulaniztun" title="Organismo zelulaniztun">organismo zelulaniztunetan</a>) edo zelulen arteko loturak ere ezagutu behar dira. Zelula-kulturak behatzeko eta esperimentatzeko eremu bat da funtsean, eta, maiz, zelula-populazioak identifikatzea eta bereiztea eta organulu zelularrak ezagutzea izaten du helburu. Biologia zelularrean erabiltzen diren teknika batzuek zerikusia dute zitokimika-tekniken erabilerarekin, zelula-kultibo landatzea, <a href="/wiki/Mikroskopio" title="Mikroskopio">mikroskopia optiko</a> eta elektroniko bidezko behaketarekin, immunozitokimikarekin, immunohistokimikarekin, ELISArekin edo fluxu-zitometriarekin<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Erreferentzia_zerrenda">Erreferentzia zerrenda</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Biokimika&veaction=edit&section=5" title="Aldatu atal hau: «Erreferentzia zerrenda»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Biokimika&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Erreferentzia zerrenda"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist columns references-column-width" style="-moz-column-width: 30em; -webkit-column-width: 30em; column-width: 30em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><a href="#cite_ref-1">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Gaztelaniaz dago aipu honen iturburua"><b>(Gaztelaniaz)</b></span></span> <span class="citation" id="CITEREFRegnault1853">Regnault, V..  (1853). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.es/books?id=7yv0vhsRDSQC&pg=PA157&dq=Diastasa&hl=ca&ei=s-TETtO4EJOV8gPRp-TyAQ&sa=X&oi=book_result&ct=result"><i>Curso elemental de química para el uso de las universidades, colegios y escuelas especiales. </i></a> Imprenta de Crapelet <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2024-09-16)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-2"><a href="#cite_ref-2">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.fmed.uba.ar/la-facultad/premios-nobel#:~:text=Luis%20Federico%20Leloir%20(Par%C3%ADs,%206,de%20los%20hidratos%20de%20carbono.">«Premios Nobel | Facultad de Medicina UBA»</a> <i>www.fmed.uba.ar</i> <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2024-09-16)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3">↑</a> <span class="reference-text">«<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.medicinabuenosaires.com/revistas/vol65-05/6/Tres%20Premios%20Nobel%20argentinos.pdf">Premios Nobel Argentinos</a>».</span> </li> <li id="cite_note-4"><a href="#cite_ref-4">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Gaztelaniaz dago aipu honen iturburua"><b>(Gaztelaniaz)</b></span></span> <span class="citation" id="CITEREFTeijón2006">Teijón, José María.  (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.es/books?hl=es&lr=lang_es&id=avt8LFmp8q4C&oi=fnd&pg=PA15&dq=bioqu%C3%ADmica+estructural&ots=Y5lQokHdsD&sig=s16zOR693I3edLIi0WdS3TmshgM#v=onepage&q=bioqu%C3%ADmica%20estructural&f=false"><i>Fundamentos de bioquímica estructural. </i></a> Editorial Tebar <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/978-84-7360-228-0" title="Berezi:BookSources/978-84-7360-228-0">978-84-7360-228-0</a>. <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2024-09-17)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-5"><a href="#cite_ref-5">↑</a> <span class="reference-text">«<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bnm.me.gov.ar/giga1/documentos/EL002687.pdf">Química.(2007). Ministerio de Educación, Ciencia y Tecnología</a>».</span> </li> <li id="cite_note-6"><a href="#cite_ref-6">↑</a> <span class="reference-text">«<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.deciencias.net/proyectos/4particulares/quimica/carbono/biologicos.htm">Compuestos biológicos. (2019).Vaquero, Miguel</a>».</span> </li> <li id="cite_note-7"><a href="#cite_ref-7">↑</a> <span class="reference-text">«<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.quimica.es/enciclopedia/Carbono.html">Carbono. Elemento químico</a>».</span> </li> <li id="cite_note-8"><a href="#cite_ref-8">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span></span> <span class="citation" id="CITEREFLeonard1994-01-01">Leonard, N. J..  (1994-01-01). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.degruyter.com/document/doi/10.1351/pac199466040659/html">«Bioorganic chemistry-a scientific endeavour in continuous transition»</a> <i>Pure and Applied Chemistry</i> 66 (4): 659–662.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1351%2Fpac199466040659">10.1351/pac199466040659</a></span>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1365-3075">1365-3075</a>. <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2024-09-17)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9">↑</a> <span class="reference-text">Enrique, BATTANER ARIAS (24 de febrero de 2014). <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.es/books?hl=es&lr=lang_es&id=gdfoAgAAQBAJ&oi=fnd&pg=PA1&dq=enzimolog%C3%ADa&ots=sWLVB0Jamr&sig=jy5uXcYsovgRb3mhgj-SRwqQGNg#v=onepage&q=enzimolog%C3%ADa&f=false">Compendio de enzimología</a></i>. Ediciones Universidad de Salamanca. <small>ISBN 978-84-9012-295-2</small>. Consultado el 2 de junio de 2020.</span> </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sciencedirect.com/browse/journals-and-books">«Browse journals and books | ScienceDirect.com»</a> <i>www.sciencedirect.com</i> <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2024-09-17)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">↑</a> <span class="reference-text">Xenobiotica. <a rel="nofollow" class="external free" href="http://catalogue.informahealthcare.com/pjbp/products/20001539380/Xenobiotica-Print-ISSN-0049-8254">http://catalogue.informahealthcare.com/pjbp/products/20001539380/Xenobiotica-Print-ISSN-0049-8254</a><sup class="noprint Inline-Template"><span style="white-space: nowrap;">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:Esteka_hautsia" class="mw-redirect" title="Wikipedia:Esteka hautsia"><span title=" Data honetatik dago hautsita esteka: iraila 2024">Betiko hautsitako esteka</span></a></i>]</span></sup></span> </li> <li id="cite_note-12"><a href="#cite_ref-12">↑</a> <span class="reference-text">Abbas, Abul (2017). <i>Inmunología básica: funciones y transtornos del sistema inmunitario.</i> (en castellanp). Elsevier Castellano. <small><a href="/wiki/Berezi:BookSources/9788491130758" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9788491130758</a></small></span> </li> <li id="cite_note-13"><a href="#cite_ref-13">↑</a> <span class="reference-text">Gardner, G. David (2018). <i>Greenspan. Endocrinología básica y clínica</i>. McGraw-Hill. <small><a href="/wiki/Berezi:BookSources/9781456262648" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9781456262648</a></small></span> </li> <li id="cite_note-14"><a href="#cite_ref-14">↑</a> <span class="reference-text"><b>The chemotaxonomy of plants. Series of student texts in contemporary biology (Contemporary biology)</b> (1976) Smith, P.M. Elsevier.</span> </li> <li id="cite_note-15"><a href="#cite_ref-15">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Gaztelaniaz dago aipu honen iturburua"><b>(Gaztelaniaz)</b></span></span> <span class="citation" id="CITEREFCórdoba2016-01-01">Córdoba, Manuel Vargas.  (2016-01-01). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.es/books?hl=es&lr=lang_es&id=5oS8DgAAQBAJ&oi=fnd&pg=PT4&dq=virolog%C3%ADa&ots=d9A1XECMSi&sig=c-TGZco6jNtmwUg0MUQXI-VH-H0#v=onepage&q=virolog%C3%ADa&f=false"><i>Virología médica. </i></a> Editorial El Manual Moderno Colombia <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/978-958-775-822-1" title="Berezi:BookSources/978-958-775-822-1">978-958-775-822-1</a>. <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2024-09-17)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Gaztelaniaz dago aipu honen iturburua"><b>(Gaztelaniaz)</b></span></span> <span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.argenbio.org/index.php?action=novedades&note=458&opt=">«Inicio»</a> <i>site_name</i> 2024-09-06 <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2024-09-17)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-17"><a href="#cite_ref-17">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Gaztelaniaz dago aipu honen iturburua"><b>(Gaztelaniaz)</b></span></span> <span class="citation" id="CITEREFHerráez2012">Herráez, Ángel.  (2012). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.es/books?hl=es&lr=lang_es&id=EhDsL63ywX0C&oi=fnd&pg=PP1&dq=biolog%C3%ADa+molecular&ots=uxVOUIM6hB&sig=gpwznzr1wD1WM4OGLYR0XqVZ1-8#v=onepage&q=biolog%C3%ADa%20molecular&f=false"><i>BIOLOGÍA MOLECULAR E INGENIERÍA GENÉTICA. </i></a> Elsevier Health Sciences <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/978-84-8086-647-7" title="Berezi:BookSources/978-84-8086-647-7">978-84-8086-647-7</a>. <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2024-09-17)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-18"><a href="#cite_ref-18">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Gaztelaniaz dago aipu honen iturburua"><b>(Gaztelaniaz)</b></span></span> <span class="citation" id="CITEREFAlbertsBrayHopkin2006">Alberts, Bruce; Bray, Dennis; Hopkin, Karen.  (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.es/books?hl=es&lr=lang_es&id=qrrYZJhrRm4C&oi=fnd&pg=PA6&dq=biolog%C3%ADa+celular&ots=6RC04JSwT-&sig=EaZGMSMAFYBjqm52JiteXkvOUvg#v=onepage&q=biolog%C3%ADa%20celular&f=false"><i>Introducción a la biología celular. </i></a> Ed. Médica Panamericana <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/978-84-7903-523-5" title="Berezi:BookSources/978-84-7903-523-5">978-84-7903-523-5</a>. <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2024-09-17)</small></span></span>.</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kanpo_estekak">Kanpo estekak</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Biokimika&veaction=edit&section=6" title="Aldatu atal hau: «Kanpo estekak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Biokimika&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Kanpo estekak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="clear:both;"></div><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r7786466">.mw-parser-output .mw-authority-control{margin-top:1.5em}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox hr:last-child{display:none}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox+.mw-mf-linked-projects{display:none}.mw-parser-output .mw-authority-control,.mw-parser-output .mw-mf-linked-projects{border:1px solid #a2a9b1;font-size:88%}.mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects ul li{margin-bottom:0}</style><div class="mw-authority-control"><div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9236167">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9236165">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Autoritate_kontrola" style="width: inherit;padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Autoritate_kontrola" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width: 12%; text-align:center;"><a href="/wiki/Laguntza:Autoritate_kontrola" title="Laguntza:Autoritate kontrola">Autoritate kontrola</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><b>Wikimedia proiektuak</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikidata" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span> Datuak:</span> <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7094" class="extiw" title="wikidata:Q7094">Q7094</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Commonscat"><img alt="Commonscat" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> Multimedia:</span> <span class="uid"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Biochemistry">Biochemistry</a></span> / <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:MediaSearch?type=image&search=%22Q7094%22">Q7094</a></span></span></li></ul> <hr /> <ul><li><b>Identifikadoreak</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_Espa%C3%B1a" class="mw-redirect" title="Biblioteca Nacional de España">BNE</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://datos.bne.es/resource/XX525252">XX525252</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Integrated_Authority_File" class="mw-redirect" title="Integrated Authority File">GND</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4006777-4">4006777-4</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/sh85014171">sh85014171</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/National_Diet_Library" class="mw-redirect" title="National Diet Library">NDL</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00570312">00570312</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/National_Library_of_the_Czech_Republic" class="mw-redirect" title="National Library of the Czech Republic">NKC</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph114149">ph114149</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/National_Archives_and_Records_Administration" title="National Archives and Records Administration">NARA</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalog.archives.gov/id/10638831">10638831</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Art_%26_Architecture_Thesaurus" title="Art & Architecture Thesaurus">AAT</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.getty.edu/vow/AATFullDisplay?find=&logic=AND&note=&subjectid=300054538">300054538</a></span></li> <li><b>Hiztegiak eta entziklopediak</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Historical_Dictionary_of_Switzerland" class="mw-redirect" title="Historical Dictionary of Switzerland">HDS</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://hls-dhs-dss.ch/de/articles/044243">044243</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Britannica" title="Encyclopædia Britannica">Britannica</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/science/biochemistry">url</a></span></li> <li><b>Medikuntzako identifikadoreak</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Medical_Subject_Headings" title="Medical Subject Headings">MeSH</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://meshb.nlm.nih.gov/record/ui?ui=D001671">D001671</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div><div class="mw-mf-linked-projects hlist"> <ul><li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikidata" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span> Datuak:</span> <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7094" class="extiw" title="wikidata:Q7094">Q7094</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Commonscat"><img alt="Commonscat" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> Multimedia:</span> <span class="uid"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Biochemistry">Biochemistry</a></span> / <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:MediaSearch?type=image&search=%22Q7094%22">Q7094</a></span></span></li></ul> </div></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r9236167"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r9236165"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Biologia" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="background:#90EE90"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r9236167"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9235565">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-ikusi"><a href="/wiki/Txantiloi:Biologia" title="Txantiloi:Biologia"><abbr title="Txantiloi hau ikusi" style="background:#90EE90;;background:none transparent;border:none;box-shadow:none;padding:0;">i</abbr></a></li><li class="nv-eztabaida"><a href="/w/index.php?title=Txantiloi_eztabaida:Biologia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Txantiloi eztabaida:Biologia (sortu gabe)"><abbr title="Txantiloi hau eztabaidatu" style="background:#90EE90;;background:none transparent;border:none;box-shadow:none;padding:0;">e</abbr></a></li><li class="nv-aldatu"><a class="external text" href="https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Txantiloi:Biologia&action=edit"><abbr title="Txantiloi hau aldatu" style="background:#90EE90;;background:none transparent;border:none;box-shadow:none;padding:0;">a</abbr></a></li></ul></div><div id="Biologia" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Biologia" title="Biologia">Biologia</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#90EE90;width:1%"><center>Biologiaren<br />adarrak</center></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Anatomia" title="Anatomia">Anatomia</a></li> <li><a href="/wiki/Antropologia_fisikoa" class="mw-redirect" title="Antropologia fisikoa">Antropologia fisikoa</a></li> <li><a href="/wiki/Astrobiologia" title="Astrobiologia">Astrobiologia</a></li> <li><a href="/wiki/Biofisika" title="Biofisika">Biofisika</a></li> <li><a href="/wiki/Bioestatistika" title="Bioestatistika">Bioestatistika</a></li> <li><a href="/wiki/Biogeografia" title="Biogeografia">Biogeografia</a></li> <li><a href="/wiki/Bioinformatika" title="Bioinformatika">Bioinformatika</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Biokimika</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Biologia_kimikoa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Biologia kimikoa (sortu gabe)">Biologia kimikoa</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Biologia_kognitiboa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Biologia kognitiboa (sortu gabe)">Biologia kognitiboa</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Biologia_konputazionala&action=edit&redlink=1" class="new" title="Biologia konputazionala (sortu gabe)">Biologia konputazionala</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Biologia_matematikoa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Biologia matematikoa (sortu gabe)">Biologia matematikoa</a></li> <li><a href="/wiki/Biologia_molekularra" class="mw-redirect" title="Biologia molekularra">Biologia molekularra</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Biologia_sintetikoa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Biologia sintetikoa (sortu gabe)">Biologia sintetikoa</a></li> <li><a href="/wiki/Biologia_zelular" title="Biologia zelular">Biologia zelularra</a></li> <li><a href="/wiki/Biomekanika" title="Biomekanika">Biomekanika</a></li> <li><a href="/wiki/Bioteknologia" title="Bioteknologia">Bioteknologia</a></li> <li><a href="/wiki/Birologia" title="Birologia">Birologia</a></li> <li><a href="/wiki/Botanika" title="Botanika">Botanika</a></li> <li><a href="/wiki/Eboluzioa" class="mw-redirect" title="Eboluzioa">Eboluzioa</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Eboluzioaren_biologia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eboluzioaren biologia (sortu gabe)">Eboluzioaren biologia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Egituren_biologia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Egituren biologia (sortu gabe)">Egituren biologia</a></li> <li><a href="/wiki/Ekologia" title="Ekologia">Ekologia</a></li> <li><a href="/wiki/Enbriologia" title="Enbriologia">Enbriologia</a></li> <li><a href="/wiki/Epidemiologia" title="Epidemiologia">Epidemiologia</a></li> <li><a href="/wiki/Epigenetika" title="Epigenetika">Epigenetika</a></li> <li><a href="/wiki/Etologia" title="Etologia">Etologia</a></li> <li><a href="/wiki/Exobiologia" class="mw-redirect" title="Exobiologia">Exobiologia</a></li> <li><a href="/wiki/Garapenaren_biologia_ebolutibo" title="Garapenaren biologia ebolutibo">Evo-devo</a></li> <li><a href="/wiki/Farmakologia" title="Farmakologia">Farmakologia</a></li> <li><a href="/wiki/Fikologia" title="Fikologia">Fikologia</a></li> <li><a href="/wiki/Fisiologia" title="Fisiologia">Fisiologia</a></li> <li><a href="/wiki/Garapenaren_biologia" title="Garapenaren biologia">Garapenaren biologia</a></li> <li><a href="/wiki/Genetika" title="Genetika">Genetika</a></li> <li><a href="/wiki/Genomika" title="Genomika">Genomika</a></li> <li><a href="/wiki/Giza_biologia" title="Giza biologia">Giza biologia</a></li> <li><a href="/wiki/Histologia" title="Histologia">Histologia</a></li> <li><a href="/wiki/Immunologia" title="Immunologia">Immunologia</a></li> <li><a href="/wiki/Itsas_biologia" title="Itsas biologia">Itsas biologia</a></li> <li><a href="/wiki/Kimika_organikoa" class="mw-redirect" title="Kimika organikoa">Kimika organikoa</a></li> <li><a href="/wiki/Kontserbazio-biologia" class="mw-redirect" title="Kontserbazio-biologia">Kontserbazio-biologia</a></li> <li><a href="/wiki/Kronobiologia" title="Kronobiologia">Kronobiologia</a></li> <li><a href="/wiki/Limnologia" title="Limnologia">Limnologia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lipidologia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lipidologia (sortu gabe)">Lipidologia</a></li> <li><a href="/wiki/Mikologia" title="Mikologia">Mikologia</a></li> <li><a href="/wiki/Mikrobiologia" title="Mikrobiologia">Mikrobiologia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nanobioteknologia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nanobioteknologia (sortu gabe)">Nanobioteknologia</a></li> <li><a href="/wiki/Neurozientzia" title="Neurozientzia">Neurozientzia</a></li> <li><a href="/wiki/Nutrizioa" class="mw-redirect" title="Nutrizioa">Nutrizioa</a></li> <li><a href="/wiki/Paleontologia" title="Paleontologia">Paleontologia</a></li> <li><a href="/wiki/Parasitologia" title="Parasitologia">Parasitologia</a></li> <li><a href="/wiki/Patologia" title="Patologia">Patologia</a></li> <li><a href="/wiki/Psikologia" title="Psikologia">Psikologia</a></li> <li><a href="/wiki/Ontogenia" title="Ontogenia">Ontogenia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Quantum_biologia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quantum biologia (sortu gabe)">Quantum biologia</a></li> <li><a href="/wiki/Sistematika" title="Sistematika">Sistematika</a></li> <li><a href="/wiki/Sistemen_biologia" title="Sistemen biologia">Sistemen biologia</a></li> <li><a href="/wiki/Soziobiologia" title="Soziobiologia">Soziobiologia</a></li> <li><a href="/wiki/Taxonomia" title="Taxonomia">Taxonomia</a></li> <li><a href="/wiki/Toxikologia" title="Toxikologia">Toxikologia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ugaltze_biologia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ugaltze biologia (sortu gabe)">Ugaltze biologia</a></li> <li><a href="/wiki/Zelulen_biologia" class="mw-redirect" title="Zelulen biologia">Zelulen biologia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Zelulen_mikrobiologia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zelulen mikrobiologia (sortu gabe)">Zelulen mikrobiologia</a></li> <li><a href="/wiki/Zitologia" class="mw-redirect" title="Zitologia">Zitologia</a></li> <li><a href="/wiki/Zoologia" title="Zoologia">Zoologia</a></li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="4" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fitxategi:Tree_of_life_by_Haeckel.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Tree_of_life_by_Haeckel.jpg/140px-Tree_of_life_by_Haeckel.jpg" decoding="async" width="140" height="222" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Tree_of_life_by_Haeckel.jpg/210px-Tree_of_life_by_Haeckel.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Tree_of_life_by_Haeckel.jpg/280px-Tree_of_life_by_Haeckel.jpg 2x" data-file-width="1804" data-file-height="2856" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#90EE90;width:1%"><center>Antolamendu<br />biologikoa</center></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/Biosfera" title="Biosfera">Biosfera</a> >  <a href="/wiki/Ekosistema" title="Ekosistema">Ekosistema</a> > <a href="/wiki/Biozenosi" title="Biozenosi">Biozenosia</a> > <a href="/wiki/Populazio" class="mw-redirect" title="Populazio">Populazioa</a> > <a href="/wiki/Komunitate_(ekologia)" title="Komunitate (ekologia)">Komunitatea</a> >  <a href="/wiki/Organismo" title="Organismo">Organismoa</a> > <a href="/wiki/Aparatu_(anatomia)" title="Aparatu (anatomia)">Aparatu eta sistemak</a> > <a href="/wiki/Organo_(biologia)" title="Organo (biologia)">Organo</a> > <a href="/wiki/Ehun_(biologia)" title="Ehun (biologia)">Ehunak</a> > <a href="/wiki/Zelula" title="Zelula">Zelulak</a> > <a href="/wiki/Organulu" title="Organulu">Organulua</a> > <a href="/wiki/Molekula" title="Molekula">Molekula</a> (<a href="/wiki/Makromolekula" title="Makromolekula">Makromolekula</a>, <a href="/wiki/Biomolekula" title="Biomolekula">Biomolekula</a>) > <a href="/wiki/Atomo" title="Atomo">Atomoa</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#90EE90;width:1%"><center>Biologiaren<br />oinarriak</center></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/Teoria_zelular" title="Teoria zelular">Teoria zelularra</a>  •  <a href="/wiki/Ekologia" title="Ekologia">Ekologia</a>  •  <a href="/wiki/Energia" title="Energia">Energiaren transformazioa</a>  •  <a href="/wiki/Eboluzioa" class="mw-redirect" title="Eboluzioa">Eboluzioa</a>  •  <a href="/wiki/Genetika" title="Genetika">Genetika</a>  •  <a href="/wiki/Homeostasi" title="Homeostasi">Homeostasia</a>  •  <a href="/wiki/Taxonomia" title="Taxonomia">Taxonomia</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#90EE90;width:1%"><center>Biologiaren<br />printzipioak</center></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><center><a href="/wiki/Eboluzioa" class="mw-redirect" title="Eboluzioa">Eboluzioa</a><br /></center></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/Moldaera" title="Moldaera">Moldaera</a>  •  <a href="/w/index.php?title=Bizidun_zaharrenak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bizidun zaharrenak (sortu gabe)">Bizidun zaharrenak</a>  •  <a href="/w/index.php?title=Funtzioa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Funtzioa (sortu gabe)">Funtzioa</a>  •  <a href="/wiki/Jito_genetiko" title="Jito genetiko">Jito genetikoa</a>  •  <a href="/wiki/Fluxu_genetiko" title="Fluxu genetiko">Gene fluxua</a>  •  <a href="/w/index.php?title=Makroeboluzioa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Makroeboluzioa (sortu gabe)">Makroeboluzioa</a>  •  <a href="/w/index.php?title=Mikroeboluzioa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mikroeboluzioa (sortu gabe)">Mikroeboluzioa</a>  •  <a href="/wiki/Mutazio" title="Mutazio">Mutazioa</a>  •  <a href="/wiki/Hautespen_naturala" class="mw-redirect" title="Hautespen naturala">Hautespen naturala</a>  •  <a href="/wiki/Espeziazioa" class="mw-redirect" title="Espeziazioa">Espeziazioa</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><center><a href="/wiki/Ekologia" title="Ekologia">Ekologia</a></center></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/Biodibertsitatea" class="mw-redirect" title="Biodibertsitatea">Biodibertsitatea</a>  •  <a href="/wiki/Interakzio_biologiko" title="Interakzio biologiko">Interakzio biologikoa</a>  •  <a href="/w/index.php?title=Komunitateen_ekologia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Komunitateen ekologia (sortu gabe)">Komunitateen ekologia</a>  •  <a href="/w/index.php?title=Ekosistemen_ekologia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ekosistemen ekologia (sortu gabe)">Ekosistemen ekologia</a>  •  <a href="/wiki/Habitat" title="Habitat">Habitata</a>  •  <a href="/wiki/Txoko_ekologiko" title="Txoko ekologiko">Nitxoa</a>  •  <a href="/wiki/Populazioen_ekologia" title="Populazioen ekologia">Populazioen ekologia</a>  •  <a href="/w/index.php?title=Baliabide_ekologikoak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Baliabide ekologikoak (sortu gabe)">Baliabide ekologikoak</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><center><a href="/wiki/Biologia_molekularra" class="mw-redirect" title="Biologia molekularra">Biologia<br />molekularra</a></center></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/w/index.php?title=Zelulen_seinalizazioa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zelulen seinalizazioa (sortu gabe)">Zelulen seinalizazioa</a>  •  <a href="/wiki/Garapen_biologia" class="mw-redirect" title="Garapen biologia">Garapen biologia</a>  •  <a href="/wiki/Epigenetika" title="Epigenetika">Epigenetika</a>  •  <a href="/w/index.php?title=Erregulazio_genetikoa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Erregulazio genetikoa (sortu gabe)">Erregulazio genetikoa</a>  •  <a href="/wiki/Meiosi" title="Meiosi">Meiosia</a>  •  <a href="/wiki/Mitosi" title="Mitosi">Mitosia</a>  •  <a href="/w/index.php?title=Transkripzio_osteko_aldaketa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Transkripzio osteko aldaketa (sortu gabe)">Transkripzio osteko aldaketa</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><center><a class="mw-selflink selflink">Biokimika</a></center></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/Karbono_hidrato" title="Karbono hidrato">Karbohidratoak</a>  •  <a href="/wiki/Entzima" title="Entzima">Entzima</a>  •  <a href="/wiki/Lipido" title="Lipido">Lipidoa</a>  •  <a href="/wiki/Metabolismo" title="Metabolismo">Metabolismoa</a>  •  <a href="/wiki/Azido_nukleiko" title="Azido nukleiko">Azido nukleikoa</a>  •  <a href="/wiki/Proteina" title="Proteina">Proteina</a>  •  <a href="/wiki/Fotosintesi" title="Fotosintesi">Fotosintesia</a></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div><span typeof="mw:File"><span title="Kategoria"><img alt="Kategoria" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/16px-Symbol_category_class.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/24px-Symbol_category_class.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/32px-Symbol_category_class.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></span></span> <a href="/wiki/Kategoria:Biologia" title="Kategoria:Biologia">Kategoria</a> <span typeof="mw:File"><span title="Atari"><img alt="Atari" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/16px-Portal-puzzle.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/24px-Portal-puzzle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/32px-Portal-puzzle.svg.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="28" /></span></span> <a href="/w/index.php?title=Atari:Biologia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Atari:Biologia (sortu gabe)">Ataria</a></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table></div>    </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("Gadget \"ErrefAurrebista\" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See \u003Chttps://eu.wikipedia.org/wiki/Berezi:Gadgetak\u003E.");});</script><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Biokimika&oldid=9916220">https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Biokimika&oldid=9916220</a>"(e)tik eskuratuta</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Berezi:Kategoriak" title="Berezi:Kategoriak">Kategoriak</a>: <ul><li><a href="/w/index.php?title=Kategoria:Wikipedia:Kanpo_esteka_hautsiak_dituzten_orriak_from_iraila_2024&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kategoria:Wikipedia:Kanpo esteka hautsiak dituzten orriak from iraila 2024 (sortu gabe)">Wikipedia:Kanpo esteka hautsiak dituzten orriak from iraila 2024</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Biokimika" title="Kategoria:Biokimika">Biokimika</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ezkutuko kategoriak: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:Kanpo_esteka_hautsiak_dituzten_orri_guztiak" title="Kategoria:Wikipedia:Kanpo esteka hautsiak dituzten orri guztiak">Wikipedia:Kanpo esteka hautsiak dituzten orri guztiak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Txantiloi_batean_data_parametro_ez-egokia_duten_artikuluak" title="Kategoria:Txantiloi batean data parametro ez-egokia duten artikuluak">Txantiloi batean data parametro ez-egokia duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Betiko_hautsitako_kanpo_estekak_dituzten_artikuluak" title="Kategoria:Betiko hautsitako kanpo estekak dituzten artikuluak">Betiko hautsitako kanpo estekak dituzten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:ISBN_lotura_magikoak_dituzten_orrialdeak" title="Kategoria:ISBN lotura magikoak dituzten orrialdeak">ISBN lotura magikoak dituzten orrialdeak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Txantiloi-deietan_argumentu_bikoiztuak_erabiltzen_dituzten_orrialdeak" title="Kategoria:Txantiloi-deietan argumentu bikoiztuak erabiltzen dituzten orrialdeak">Txantiloi-deietan argumentu bikoiztuak erabiltzen dituzten orrialdeak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia_guztiek_izan_beharreko_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluak">Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:BNE_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:BNE identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:BNE identifikatzailea duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:GND_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:GND identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:GND identifikatzailea duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:LCCN_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:LCCN identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:LCCN identifikatzailea duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:AAT_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:AAT identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:AAT identifikatzailea duten artikuluak</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Orriaren azken aldaketa: 23 iraila 2024, 02:35.</li> <li id="footer-info-copyright">Testua <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eu">Creative Commons Aitortu-PartekatuBerdin 4.0 lizentziari</a> jarraituz erabil daiteke; baliteke beste klausularen batzuk ere aplikatu behar izatea. Xehetasunen berri izateko, ikus <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">erabilera-baldintzak</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Pribazitate politika</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Laguntza:Wikipediari_buruz">Wikipediari buruz</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Erantzukizunen_mugaketa_orokorra">Lege oharra</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Garatzaileak</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/eu.wikipedia.org">Estatistikak</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie adierazpena</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//eu.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Biokimika&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mugikorreko bista</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-5z882","wgBackendResponseTime":148,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.449","walltime":"0.587","ppvisitednodes":{"value":6874,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":79176,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":15497,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":21,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":12,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":25021,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":12,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 469.993 1 -total"," 55.43% 260.499 1 Txantiloi:Autoritate_kontrola"," 21.31% 100.166 1 Txantiloi:Erreferentzia_zerrenda"," 13.25% 62.284 9 Txantiloi:Erreferentzia"," 12.85% 60.372 3 Txantiloi:Category_handler"," 12.73% 59.822 1 Txantiloi:Wikipedia1000"," 12.24% 57.544 18 Txantiloi:Erreferentzia/oinarria"," 12.10% 56.885 1 Txantiloi:Top_icon"," 8.43% 39.624 1 Txantiloi:Biologia"," 7.71% 36.220 1 Txantiloi:Navbox"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.221","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4676199,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7d588db968-kbb2m","timestamp":"20241105071428","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Biokimika","url":"https:\/\/eu.wikipedia.org\/wiki\/Biokimika","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q7094","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q7094","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-04-07T19:01:26Z","dateModified":"2024-09-23T01:35:19Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/3\/3d\/Estructura_del_ADN.jpg"}</script> </body> </html>