CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Zielona Góra – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"56947928-ca7e-4c6c-84f1-a8ba2bc8348e","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Zielona_Góra","wgTitle":"Zielona Góra","wgCurRevisionId":75311619,"wgRevisionId":75311619,"wgArticleId":7071,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Strony używające rozszerzenia Phonos","Strony używające rozszerzenia EasyTimeline","Uniwersalny szablon cytowania – brak strony","Szablon cytuj do sprawdzenia","Szablony cytowania – problemy – cytuj – strona główna","Artykuły z brakującymi przypisami od 2011-06","Artykuły wymagające uzupełnienia źródeł od 2009-01","Układ wielokolumnowy - 2 kolumny","Układ wielokolumnowy z wielopoziomową listą","Zielona Góra", "Miasta na prawach powiatu","Miasta wojewódzkie","Miasta w Polsce lokowane w XIV wieku","Miasta w województwie lubuskim"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Zielona_Góra","wgRelevantArticleId":7071,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":75311619,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":200000,"wgCoordinates":{"lat":51.939722,"lon":15.505},"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false, "wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q104720","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.phonos.styles":"ready", "ext.phonos.icons":"ready","ext.timeline.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","ext.phonos.init","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries", "ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.phonos.icons%2Cstyles%7Cext.timeline.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Zielona_G%C3%B3ra_kola%C5%BC.jpg/1200px-Zielona_G%C3%B3ra_kola%C5%BC.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1200"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Zielona_G%C3%B3ra_kola%C5%BC.jpg/800px-Zielona_G%C3%B3ra_kola%C5%BC.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Zielona_G%C3%B3ra_kola%C5%BC.jpg/640px-Zielona_G%C3%B3ra_kola%C5%BC.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="640"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Zielona Góra – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Zielona_Góra rootpage-Zielona_Góra skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Menu główne </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z">Strona główna</a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x">Losuj artykuł</a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne">Kategorie artykułów</a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii">Najlepsze artykuły</a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ">Częste pytania (FAQ)</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami">Kontakt</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki">Pierwsze kroki</a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje">Portal wikipedystów</a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84">Ogłoszenia</a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady">Zasady</a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci">Pomoc</a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r">Ostatnie zmiany</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"> Szukaj </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Wygląd </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class="">Wspomóż Wikipedię</a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Zielona+G%C3%B3ra" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class="">Utwórz konto</a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Zielona+G%C3%B3ra" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class="">Zaloguj się</a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Narzędzia osobiste </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl">Wspomóż Wikipedię</a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Zielona+G%C3%B3ra" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."> Utwórz konto</a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Zielona+G%C3%B3ra" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"> Zaloguj się</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania">dowiedz się więcej</a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y">Edycje</a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n">Dyskusja</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Położenie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Położenie"> <div class="vector-toc-text"> 1 Położenie </div> </a> <ul id="toc-Położenie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Historia_miasta" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia_miasta"> <div class="vector-toc-text"> 2 Historia miasta </div> </a> <button aria-controls="toc-Historia_miasta-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Historia miasta </button> <ul id="toc-Historia_miasta-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Czasy_piastowskie_i_jagiellońskie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Czasy_piastowskie_i_jagiellońskie"> <div class="vector-toc-text"> 2.1 Czasy piastowskie i jagiellońskie </div> </a> <ul id="toc-Czasy_piastowskie_i_jagiellońskie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Od_XVI_w._do_1945" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Od_XVI_w._do_1945"> <div class="vector-toc-text"> 2.2 Od XVI w. do 1945 </div> </a> <ul id="toc-Od_XVI_w._do_1945-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Polska_Ludowa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Polska_Ludowa"> <div class="vector-toc-text"> 2.3 Polska Ludowa </div> </a> <ul id="toc-Polska_Ludowa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Po_1989_roku" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Po_1989_roku"> <div class="vector-toc-text"> 2.4 Po 1989 roku </div> </a> <ul id="toc-Po_1989_roku-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tradycje_winiarskie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tradycje_winiarskie"> <div class="vector-toc-text"> 2.5 Tradycje winiarskie </div> </a> <ul id="toc-Tradycje_winiarskie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Pożary_miasta" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Pożary_miasta"> <div class="vector-toc-text"> 2.6 Pożary miasta </div> </a> <ul id="toc-Pożary_miasta-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Patron_miasta" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Patron_miasta"> <div class="vector-toc-text"> 2.7 Patron miasta </div> </a> <ul id="toc-Patron_miasta-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Zabytki" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Zabytki"> <div class="vector-toc-text"> 3 Zabytki </div> </a> <ul id="toc-Zabytki-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kultura" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Kultura"> <div class="vector-toc-text"> 4 Kultura </div> </a> <button aria-controls="toc-Kultura-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Kultura </button> <ul id="toc-Kultura-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Teatry,_filharmonia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Teatry,_filharmonia"> <div class="vector-toc-text"> 4.1 Teatry, filharmonia </div> </a> <ul id="toc-Teatry,_filharmonia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Muzea_i_galerie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Muzea_i_galerie"> <div class="vector-toc-text"> 4.2 Muzea i galerie </div> </a> <ul id="toc-Muzea_i_galerie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kina" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kina"> <div class="vector-toc-text"> 4.3 Kina </div> </a> <ul id="toc-Kina-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Imprezy_cykliczne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Imprezy_cykliczne"> <div class="vector-toc-text"> 4.4 Imprezy cykliczne </div> </a> <ul id="toc-Imprezy_cykliczne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Winobranie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Winobranie"> <div class="vector-toc-text"> 4.5 Winobranie </div> </a> <ul id="toc-Winobranie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Życie_studenckie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Życie_studenckie"> <div class="vector-toc-text"> 4.6 Życie studenckie </div> </a> <ul id="toc-Życie_studenckie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Biblioteki" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Biblioteki"> <div class="vector-toc-text"> 4.7 Biblioteki </div> </a> <ul id="toc-Biblioteki-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Środowisko_przyrodnicze" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Środowisko_przyrodnicze"> <div class="vector-toc-text"> 5 Środowisko przyrodnicze </div> </a> <button aria-controls="toc-Środowisko_przyrodnicze-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Środowisko przyrodnicze </button> <ul id="toc-Środowisko_przyrodnicze-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ukształtowanie_terenu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ukształtowanie_terenu"> <div class="vector-toc-text"> 5.1 Ukształtowanie terenu </div> </a> <ul id="toc-Ukształtowanie_terenu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Klimat" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Klimat"> <div class="vector-toc-text"> 5.2 Klimat </div> </a> <ul id="toc-Klimat-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Fauna_i_flora" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Fauna_i_flora"> <div class="vector-toc-text"> 5.3 Fauna i flora </div> </a> <ul id="toc-Fauna_i_flora-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Atrakcje_przyrodnicze" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Atrakcje_przyrodnicze"> <div class="vector-toc-text"> 5.4 Atrakcje przyrodnicze </div> </a> <ul id="toc-Atrakcje_przyrodnicze-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Demografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Demografia"> <div class="vector-toc-text"> 6 Demografia </div> </a> <ul id="toc-Demografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gospodarka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Gospodarka"> <div class="vector-toc-text"> 7 Gospodarka </div> </a> <ul id="toc-Gospodarka-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nauka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Nauka"> <div class="vector-toc-text"> 8 Nauka </div> </a> <ul id="toc-Nauka-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Administracja" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Administracja"> <div class="vector-toc-text"> 9 Administracja </div> </a> <ul id="toc-Administracja-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Opieka_zdrowotna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Opieka_zdrowotna"> <div class="vector-toc-text"> 10 Opieka zdrowotna </div> </a> <ul id="toc-Opieka_zdrowotna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Edukacja" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Edukacja"> <div class="vector-toc-text"> 11 Edukacja </div> </a> <ul id="toc-Edukacja-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Transport" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Transport"> <div class="vector-toc-text"> 12 Transport </div> </a> <button aria-controls="toc-Transport-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Transport </button> <ul id="toc-Transport-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Transport_drogowy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Transport_drogowy"> <div class="vector-toc-text"> 12.1 Transport drogowy </div> </a> <ul id="toc-Transport_drogowy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Transport_kolejowy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Transport_kolejowy"> <div class="vector-toc-text"> 12.2 Transport kolejowy </div> </a> <ul id="toc-Transport_kolejowy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Transport_publiczny" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Transport_publiczny"> <div class="vector-toc-text"> 12.3 Transport publiczny </div> </a> <ul id="toc-Transport_publiczny-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Transport_wodny" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Transport_wodny"> <div class="vector-toc-text"> 12.4 Transport wodny </div> </a> <ul id="toc-Transport_wodny-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Transport_lotniczy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Transport_lotniczy"> <div class="vector-toc-text"> 12.5 Transport lotniczy </div> </a> <ul id="toc-Transport_lotniczy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Turystyka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Turystyka"> <div class="vector-toc-text"> 13 Turystyka </div> </a> <button aria-controls="toc-Turystyka-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Turystyka </button> <ul id="toc-Turystyka-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Szlaki_turystyczne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Szlaki_turystyczne"> <div class="vector-toc-text"> 13.1 Szlaki turystyczne </div> </a> <ul id="toc-Szlaki_turystyczne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bachusiki" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bachusiki"> <div class="vector-toc-text"> 13.2 Bachusiki </div> </a> <ul id="toc-Bachusiki-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Informacja_turystyczna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Informacja_turystyczna"> <div class="vector-toc-text"> 13.3 Informacja turystyczna </div> </a> <ul id="toc-Informacja_turystyczna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Rozrywka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Rozrywka"> <div class="vector-toc-text"> 14 Rozrywka </div> </a> <ul id="toc-Rozrywka-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wspólnoty_wyznaniowe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Wspólnoty_wyznaniowe"> <div class="vector-toc-text"> 15 Wspólnoty wyznaniowe </div> </a> <ul id="toc-Wspólnoty_wyznaniowe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Media" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Media"> <div class="vector-toc-text"> 16 Media </div> </a> <ul id="toc-Media-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sport" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Sport"> <div class="vector-toc-text"> 17 Sport </div> </a> <ul id="toc-Sport-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dzielnice_i_osiedla_Zielonej_Góry" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Dzielnice_i_osiedla_Zielonej_Góry"> <div class="vector-toc-text"> 18 Dzielnice i osiedla Zielonej Góry </div> </a> <ul id="toc-Dzielnice_i_osiedla_Zielonej_Góry-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Współpraca_międzynarodowa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Współpraca_międzynarodowa"> <div class="vector-toc-text"> 19 Współpraca międzynarodowa </div> </a> <button aria-controls="toc-Współpraca_międzynarodowa-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Współpraca międzynarodowa </button> <ul id="toc-Współpraca_międzynarodowa-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Miasta_partnerskie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Miasta_partnerskie"> <div class="vector-toc-text"> 19.1 Miasta partnerskie </div> </a> <ul id="toc-Miasta_partnerskie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Lista_osób_związanych_z_Zieloną_Górą" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Lista_osób_związanych_z_Zieloną_Górą"> <div class="vector-toc-text"> 20 Lista osób związanych z Zieloną Górą </div> </a> <button aria-controls="toc-Lista_osób_związanych_z_Zieloną_Górą-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Lista osób związanych z Zieloną Górą </button> <ul id="toc-Lista_osób_związanych_z_Zieloną_Górą-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Honorowi_obywatele_miasta" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Honorowi_obywatele_miasta"> <div class="vector-toc-text"> 20.1 Honorowi obywatele miasta </div> </a> <ul id="toc-Honorowi_obywatele_miasta-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Sąsiednie_gminy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Sąsiednie_gminy"> <div class="vector-toc-text"> 21 Sąsiednie gminy </div> </a> <ul id="toc-Sąsiednie_gminy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Pozostałe_informacje" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Pozostałe_informacje"> <div class="vector-toc-text"> 22 Pozostałe informacje </div> </a> <ul id="toc-Pozostałe_informacje-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> 23 Przypisy </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> 24 Bibliografia </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> 25 Linki zewnętrzne </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Przełącz stan spisu treści </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Zielona Góra</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 74 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-74" aria-hidden="true" > 74 języki </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%84%D9%88%D9%86%D8%A7_%D8%BA%D9%88%D8%B1%D8%A7" title="جلونا غورا – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="جلونا غورا" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target">العربية</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – asturyjski" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturyjski" class="interlanguage-link-target">Asturianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – minnański" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnański" class="interlanguage-link-target">閩南語 / Bân-lâm-gú</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B5%D0%BB%D1%91%D0%BD%D0%B0-%D0%93%D1%83%D1%80%D0%B0" title="Зелёна-Гура – baszkirski" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Зелёна-Гура" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baszkirski" class="interlanguage-link-target">Башҡортса</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D1%8F%D0%BB%D1%91%D0%BD%D0%B0_%D0%93%D1%83%D1%80%D0%B0" title="Зялёна Гура – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Зялёна Гура" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target">Беларуская</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D1%8F%D0%BB%D1%91%D0%BD%D0%B0_%D0%93%D1%83%D1%80%D0%B0" title="Зялёна Гура – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Зялёна Гура" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target">Беларуская (тарашкевіца)</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BE%D0%BD%D0%B0_%D0%93%D1%83%D1%80%D0%B0" title="Жельона Гура – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Жельона Гура" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target">Български</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target">Català</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra_(kapital_sa_gingsakopan)" title="Zielona Góra (kapital sa gingsakopan) – cebuański" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Zielona Góra (kapital sa gingsakopan)" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuański" class="interlanguage-link-target">Cebuano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Zelen%C3%A1_Hora_(Polsko)" title="Zelená Hora (Polsko) – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Zelená Hora (Polsko)" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target">Čeština</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target">Dansk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target">Deutsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target">Eesti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%96%CE%B9%CE%B5%CE%BB%CF%8C%CE%BD%CE%B1_%CE%93%CE%BA%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%B1" title="Ζιελόνα Γκούρα – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Ζιελόνα Γκούρα" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target">Ελληνικά</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target">English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target">Español</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target">Esperanto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target">Euskara</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%98%DB%8C%D9%84%D9%88%D9%86%D8%A7_%DA%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7" title="ژیلونا گورا – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="ژیلونا گورا" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target">فارسی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target">Français</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – manx" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="manx" class="interlanguage-link-target">Gaelg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%A7%80%EC%97%98%EB%A1%9C%EB%82%98%EA%B5%AC%EB%9D%BC" title="지엘로나구라 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="지엘로나구라" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target">한국어</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B6%D5%AB%D5%A5%D5%AC%D5%B8%D5%B6%D5%A1_%D4%B3%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A1" title="Զիելոնա Գուրա – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Զիելոնա Գուրա" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target">Հայերեն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – górnołużycki" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="górnołużycki" class="interlanguage-link-target">Hornjoserbsce</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target">Hrvatski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target">Ido</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target">Bahasa Indonesia</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="interlingue" class="interlanguage-link-target">Interlingue</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B5%D0%BB%D1%91%D0%BD%C3%A6-%D0%93%D1%83%D1%80%C3%A6" title="Зелёнæ-Гурæ – osetyjski" lang="os" hreflang="os" data-title="Зелёнæ-Гурæ" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="osetyjski" class="interlanguage-link-target">Ирон</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target">Italiano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%96%27%D7%9C%D7%95%D7%A0%D7%94_%D7%92%D7%95%D7%A8%D7%94" title="ז'לונה גורה – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="ז'לונה גורה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target">עברית</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – jawajski" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="jawajski" class="interlanguage-link-target">Jawa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Zelon%C3%B4_G%C3%B3ra" title="Zelonô Góra – kaszubski" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Zelonô Góra" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="kaszubski" class="interlanguage-link-target">Kaszëbsczi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Prasia_Elysiorum" title="Prasia Elysiorum – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Prasia Elysiorum" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target">Latina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Zelona_Gura" title="Zelona Gura – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Zelona Gura" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target">Latviešu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Zeliona_Gura" title="Zeliona Gura – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Zeliona Gura" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target">Lietuvių</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – lombardzki" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombardzki" class="interlanguage-link-target">Lombard</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target">Magyar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%96%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%90-%E1%83%92%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%90" title="ზელიონა-გურა – megrelski" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ზელიონა-გურა" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="megrelski" class="interlanguage-link-target">მარგალური</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%84%D9%88%D9%86%D8%A7_%D8%AC%D9%88%D8%B1%D8%A7" title="جلونا جورا – egipski arabski" lang="arz" hreflang="arz" data-title="جلونا جورا" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="egipski arabski" class="interlanguage-link-target">مصرى</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target">Bahasa Melayu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra_(stad)" title="Zielona Góra (stad) – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Zielona Góra (stad)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target">Nederlands</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B8%E3%82%A7%E3%83%AD%E3%83%8A%E3%83%BB%E3%82%B0%E3%83%A9" title="ジェロナ・グラ – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ジェロナ・グラ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target">日本語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target">Norsk bokmål</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – norweski (nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norweski (nynorsk)" class="interlanguage-link-target">Norsk nynorsk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Zelyonagura" title="Zelyonagura – uzbecki" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Zelyonagura" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbecki" class="interlanguage-link-target">Oʻzbekcha / ўзбекча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%DB%8C%D9%84%D9%88%D9%86%D8%A7_%DA%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7" title="زیلونا گورا – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="زیلونا گورا" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target">پنجابی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – dolnoniemiecki" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="dolnoniemiecki" class="interlanguage-link-target">Plattdüütsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target">Português</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Zel%C3%B6na-Gura" title="Zelöna-Gura – krymskotatarski" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Zelöna-Gura" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="krymskotatarski" class="interlanguage-link-target">Qırımtatarca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target">Română</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – keczua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="keczua" class="interlanguage-link-target">Runa Simi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B5%D0%BB%D1%91%D0%BD%D0%B0-%D0%93%D1%83%D1%80%D0%B0" title="Зелёна-Гура – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Зелёна-Гура" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target">Русский</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target">Simple English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target">Slovenčina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target">Slovenščina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Ziel%C5%8Dn%C5%8F_G%C5%8Dra" title="Zielōnŏ Gōra – śląski" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Zielōnŏ Gōra" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="śląski" class="interlanguage-link-target">Ślůnski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D1%98%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D0%BD%D0%B0_%D0%93%D0%BE%D1%80%D0%B0" title="Зјелона Гора – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Зјелона Гора" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target">Српски / srpski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target">Srpskohrvatski / српскохрватски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target">Suomi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target">Svenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B5%D0%BB%D1%91%D0%BD%D0%B0-%D0%93%D1%83%D1%80%D0%B0" title="Зелёна-Гура – tatarski" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Зелёна-Гура" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatarski" class="interlanguage-link-target">Татарча / tatarça</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tet mw-list-item"><a href="https://tet.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – tetum" lang="tet" hreflang="tet" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Tetun" data-language-local-name="tetum" class="interlanguage-link-target">Tetun</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%8A%E0%B8%A5%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%B9%E0%B8%A3%E0%B8%B2" title="แชลอนากูรา – tajski" lang="th" hreflang="th" data-title="แชลอนากูรา" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajski" class="interlanguage-link-target">ไทย</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target">Türkçe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B5%D0%BB%D1%91%D0%BD%D0%B0_%D0%93%D1%83%D1%80%D0%B0" title="Зелёна Гура – udmurcki" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Зелёна Гура" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="udmurcki" class="interlanguage-link-target">Удмурт</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B0_%D0%93%D1%83%D1%80%D0%B0" title="Зелена Гура – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Зелена Гура" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target">Українська</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%DA%98%DB%8C%D9%84%D9%88%D9%86%D8%A7_%DA%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7" title="ژیلونا گورا – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="ژیلونا گورا" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target">اردو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Zel%C3%B6na_Gur" title="Zelöna Gur – wepski" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Zelöna Gur" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="wepski" class="interlanguage-link-target">Vepsän kel’</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target">Tiếng Việt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zielona Góra – waraj" lang="war" hreflang="war" data-title="Zielona Góra" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waraj" class="interlanguage-link-target">Winaray</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%BB%BF%E5%B1%B1%E5%9F%8E" title="绿山城 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="绿山城" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target">吴语</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%B6%A0%E5%B1%B1%E5%9F%8E" title="綠山城 – kantoński" lang="yue" hreflang="yue" data-title="綠山城" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantoński" class="interlanguage-link-target">粵語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%B6%A0%E5%B1%B1%E5%9F%8E" title="綠山城 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="綠山城" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target">中文</a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q104720#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c">Artykuł</a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Zielona_G%C3%B3ra" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t">Dyskusja</a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >polski </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Zielona_G%C3%B3ra">Czytaj</a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v">Edytuj</a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e">Edytuj kod źródłowy</a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h">Wyświetl historię</a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >Narzędzia </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Zielona_G%C3%B3ra">Czytaj</a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v">Edytuj</a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e">Edytuj kod źródłowy</a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=history">Wyświetl historię</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Zielona_G%C3%B3ra" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j">Linkujące</a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Zielona_G%C3%B3ra" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k">Zmiany w linkowanych</a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u">Prześlij plik</a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q">Strony specjalne</a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&oldid=75311619" title="Stały link do tej wersji tej strony">Link do tej wersji</a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony">Informacje o tej stronie</a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Zielona_G%C3%B3ra&id=75311619&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę">Cytowanie tego artykułu</a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FZielona_G%25C3%25B3ra">Zobacz skrócony adres URL</a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FZielona_G%25C3%25B3ra">Pobierz kod QR</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Zielona+G%C3%B3ra">Utwórz książkę</a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Zielona_G%C3%B3ra&action=show-download-screen">Pobierz jako PDF</a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p">Wersja do druku</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" hreflang="en">Wikimedia Commons</a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikivoyage mw-list-item"><a href="https://pl.wikivoyage.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" hreflang="pl">Wikipodróże</a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q104720" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g">Element Wikidanych</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-coordinates" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output">Na mapach: <a href="/wiki/Ziemia" title="Ziemia"><img alt="Ziemia" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/20px-Geographylogo.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/30px-Geographylogo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/40px-Geographylogo.svg.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></a><a class="external text" href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl&pagename=Zielona_G%C3%B3ra&params=51.939722222222_N_15.505_E_type:city">51°56′23″N 15°30′18″E/51,939722 15,505000</a></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><div class="noprint noexcerpt disambig navigation-not-searchable" style="line-height:1.5em; padding: 3px 6px; background-color: var(--background-color-interactive-subtle, #f8f9fa); color: inherit; border-bottom: 1px solid var(--border-color-subtle, #c8ccd1); font-size: 95%; margin-bottom: 1em; display: flex; gap: 4px; align-items: center;"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_ujednoznaczniaj%C4%85ca" title="Inne znaczenia"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/25px-Disambig.svg.png" decoding="async" width="25" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/38px-Disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/50px-Disambig.svg.png 2x" data-file-width="230" data-file-height="183" /></a>Ten artykuł dotyczy miasta w województwie lubuskim. Zobacz też: <a href="/wiki/Zielona_G%C3%B3ra_(ujednoznacznienie)" class="mw-disambig" title="Zielona Góra (ujednoznacznienie)">inne miejsca o nazwie „Zielona Góra”</a>.</div> <table class="infobox"> <caption class="naglowek"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r65781301">.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex{display:flex;justify-content:flex-start;align-items:center;gap:4px}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-ikona{flex-grow:0;flex-shrink:0;font-size:7px;max-width:40px;overflow:hidden}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-tekst{flex-grow:1}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-1{font-weight:bold}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-2{font-style:italic}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-3{font-style:italic;font-size:90%}</style><div class="iboxt-1">Zielona Góra</div> </caption> <tbody><tr style="background:#eee; color:black; text-align:center; font-style:italic; border-bottom:1px solid #aaa;"> <td colspan="2"><a href="/wiki/Miasta_w_Polsce" title="Miasta w Polsce">miasto</a> na <a href="/wiki/Miasto_na_prawach_powiatu" title="Miasto na prawach powiatu">prawach powiatu</a> </td></tr> <tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2"><a href="/wiki/Plik:Zielona_G%C3%B3ra_kola%C5%BC.jpg" class="mw-file-description" title="Ratusz, Wieża Łaziebna, Park Winny, Wieża Braniborska, kościół Matki Bożej Częstochowskiej, deptak"><img alt="Ilustracja" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Zielona_G%C3%B3ra_kola%C5%BC.jpg/240px-Zielona_G%C3%B3ra_kola%C5%BC.jpg" decoding="async" width="240" height="240" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Zielona_G%C3%B3ra_kola%C5%BC.jpg/360px-Zielona_G%C3%B3ra_kola%C5%BC.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Zielona_G%C3%B3ra_kola%C5%BC.jpg/480px-Zielona_G%C3%B3ra_kola%C5%BC.jpg 2x" data-file-width="2880" data-file-height="2880" /></a> <a href="/wiki/Ratusz_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Ratusz w Zielonej Górze">Ratusz</a>, Wieża Łaziebna, Park Winny, <a href="/wiki/Wie%C5%BCa_Braniborska" title="Wieża Braniborska">Wieża Braniborska</a>, <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Matki_Bo%C5%BCej_Cz%C4%99stochowskiej_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Kościół Matki Bożej Częstochowskiej w Zielonej Górze">kościół Matki Bożej Częstochowskiej</a>, deptak </td></tr> <tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table class="ibox2"> <tbody><tr> <td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><a href="/wiki/Plik:POL_Zielona_G%C3%B3ra_COA.svg" class="mw-file-description"><img alt="Herb" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/POL_Zielona_G%C3%B3ra_COA.svg/100px-POL_Zielona_G%C3%B3ra_COA.svg.png" decoding="async" width="100" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/POL_Zielona_G%C3%B3ra_COA.svg/150px-POL_Zielona_G%C3%B3ra_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/POL_Zielona_G%C3%B3ra_COA.svg/200px-POL_Zielona_G%C3%B3ra_COA.svg.png 2x" data-file-width="520" data-file-height="626" /></a> </td> <td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><a href="/wiki/Plik:POL_Zielona_G%C3%B3ra_flag.svg" class="mw-file-description"><img alt="Flaga" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/POL_Zielona_G%C3%B3ra_flag.svg/100px-POL_Zielona_G%C3%B3ra_flag.svg.png" decoding="async" width="100" height="63" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/POL_Zielona_G%C3%B3ra_flag.svg/150px-POL_Zielona_G%C3%B3ra_flag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/POL_Zielona_G%C3%B3ra_flag.svg/200px-POL_Zielona_G%C3%B3ra_flag.svg.png 2x" data-file-width="1224" data-file-height="768" /></a> </td></tr> <tr> <td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><a href="/wiki/Herb_Zielonej_G%C3%B3ry" title="Herb Zielonej Góry">Herb</a> </td> <td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><a href="/wiki/Flaga_Zielonej_G%C3%B3ry" title="Flaga Zielonej Góry">Flaga</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Pa%C5%84stwo" title="Państwo">Państwo</a> </th> <td> <img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/22px-Flag_of_Poland.svg.png" decoding="async" width="22" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/33px-Flag_of_Poland.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/44px-Flag_of_Poland.svg.png 2x" data-file-width="640" data-file-height="400" /> <a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polska</a> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny_Polski" title="Podział administracyjny Polski">Województwo</a> </th> <td> <img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/POL_wojew%C3%B3dztwo_lubuskie_flag.svg/22px-POL_wojew%C3%B3dztwo_lubuskie_flag.svg.png" decoding="async" width="22" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/POL_wojew%C3%B3dztwo_lubuskie_flag.svg/33px-POL_wojew%C3%B3dztwo_lubuskie_flag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/POL_wojew%C3%B3dztwo_lubuskie_flag.svg/44px-POL_wojew%C3%B3dztwo_lubuskie_flag.svg.png 2x" data-file-width="960" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_lubuskie" title="Województwo lubuskie">lubuskie</a> </td></tr> <tr> <th>Data założenia </th> <td> XIII wiek </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Prawa_miejskie" title="Prawa miejskie">Prawa miejskie</a> </th> <td> 1323 </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Prezydent_miasta" title="Prezydent miasta">Prezydent</a> </th> <td> <a href="/wiki/Marcin_Pabierowski" title="Marcin Pabierowski">Marcin Pabierowski</a> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Pole_powierzchni" title="Pole powierzchni">Powierzchnia</a> </th> <td> 275,36<a href="#cite_note-PopulacjaPowierzchnia-1">[1]</a> km² </td></tr> <tr> <th>Populacja (30.06.2024) • liczba ludności • gęstość </th> <td> 138 887<a href="#cite_note-Populacja2024-2">[2]</a> 504,4 os./km² </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Plan_numeracji_krajowej" title="Plan numeracji krajowej">Strefa numeracyjna</a> </th> <td> 68 </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Kod_pocztowy" title="Kod pocztowy">Kod pocztowy</a> </th> <td> 65-001 do 65-980<a href="#cite_note-polskawliczbach-3">[3]</a>; 66-001 do 66-016 (dawna gmina wiejska) </td></tr> <tr> <th><a href="https://pl.wikisource.org/wiki/Polskie_tablice_rejestracyjne" class="extiw" title="s:Polskie tablice rejestracyjne">Tablice rejestracyjne</a> </th> <td> FZ </td></tr> <tr class="infobox-locationmap" style="background-color:var(--background-color-base, #fff); color:black; text-align:center; border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1);"> <td colspan="2"><div style="text-align:center;margin:0 auto;width:242px"><div style="color:var(--color-subtle, #54595d);;font-weight:bold">Położenie na mapie województwa lubuskiego</div><div class="mapa-lokalizacyjna"><div style="width:238px;padding:0;border:0 solid #aaa;position:relative"><img alt="Mapa konturowa województwa lubuskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Zielona Góra”" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Lubusz_Voivodeship_location_map.svg/238px-Lubusz_Voivodeship_location_map.svg.png" decoding="async" width="238" height="320" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Lubusz_Voivodeship_location_map.svg/357px-Lubusz_Voivodeship_location_map.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Lubusz_Voivodeship_location_map.svg/476px-Lubusz_Voivodeship_location_map.svg.png 2x" data-file-width="842" data-file-height="1133" /><div aria-hidden="true" style="top:67.042042042042%;left:50.227272727273%;margin:0;position:absolute;height:0;padding:0;z-index:2;width:0"><div style="top:-3px;text-align:center;position:relative;line-height:6px;font-size:6px;left:-3px;width:6px"><a href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl&params=51.939722222222_N_15.505_E_type:city_" title="Zielona Góra"><img alt="Zielona Góra" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/6px-Red_pog.svg.png" decoding="async" width="6" height="6" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/9px-Red_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/12px-Red_pog.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></div><div style="line-height:15.12px;position:absolute;width:110px;z-index:90;font-size:12.6px;top:-0.5em;float:left;left:5px;text-align:left">Zielona Góra</div></div></div></div></div> </td></tr> <tr class="infobox-locationmap" style="background-color:var(--background-color-base, #fff); color:black; text-align:center; border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1);"> <td colspan="2"><div style="text-align:center;margin:0 auto;width:242px"><div style="color:var(--color-subtle, #54595d);;font-weight:bold">Położenie na mapie Polski</div><div class="mapa-lokalizacyjna"><div style="width:238px;padding:0;border:0 solid #aaa;position:relative"><img alt="Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Zielona Góra”" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Poland_adm_location_map.svg/238px-Poland_adm_location_map.svg.png" decoding="async" width="238" height="231" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Poland_adm_location_map.svg/357px-Poland_adm_location_map.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Poland_adm_location_map.svg/476px-Poland_adm_location_map.svg.png 2x" data-file-width="861" data-file-height="837" /><div aria-hidden="true" style="top:50.15811965812%;left:15.934579439252%;margin:0;position:absolute;height:0;padding:0;z-index:2;width:0"><div style="top:-3px;text-align:center;position:relative;line-height:6px;font-size:6px;left:-3px;width:6px"><a href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl&params=51.939722222222_N_15.505_E_type:city_" title="Zielona Góra"><img alt="Zielona Góra" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/6px-Red_pog.svg.png" decoding="async" width="6" height="6" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/9px-Red_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/12px-Red_pog.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></div><div style="line-height:15.12px;position:absolute;width:120px;z-index:90;font-size:12.6px;top:-0.5em;float:left;left:5px;text-align:left">Zielona Góra</div></div></div></div></div> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="background-color:var(--background-color-base, #fff); color:black; text-align:center; border-bottom:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1);"><a href="/wiki/Ziemia" title="Ziemia"><img alt="Ziemia" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/20px-Geographylogo.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/30px-Geographylogo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/40px-Geographylogo.svg.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></a><a class="external text" href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl&pagename=Zielona_G%C3%B3ra&params=51.939722222222_N_15.505_E_type:city">51°56′23″N 15°30′18″E/51,939722 15,505000</a> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/TERC" title="TERC">TERC</a> (<a href="/wiki/TERYT" title="TERYT">TERYT</a>) </th> <td> 0862011<a href="#cite_note-polskawliczbach-3">[3]</a> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/SIMC" title="SIMC">SIMC</a> </th> <td> 0988313<a href="#cite_note-polskawliczbach-3">[3]</a> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="background:#EAECF0; color:black; text-align:center; border-top:1px solid #aaa;"><a href="/wiki/Slogan" title="Slogan">Hasło promocyjne</a>: „Wkręć się w Zieloną Górę” </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="background:var(--background-color-base, white); color:var(--color-base, black); border-top:1px solid #aaa;"><div style="text-align:center;">Urząd miejski</div>ul. Podgórna 22 65-424 Zielona Góra<a href="#cite_note-4">[4]</a> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Zielona_G%C3%B3ra" title="Commons"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Zielona_G%C3%B3ra" class="extiw" title="commons:Category:Zielona Góra">Multimedia w Wikimedia Commons</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><a href="https://pl.wikivoyage.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Wikipodróże"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/28px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png" decoding="async" width="28" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/42px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/56px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 2x" data-file-width="193" data-file-height="193" /></a> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wikivoyage.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" class="extiw" title="voy:Zielona Góra">Informacje w Wikipodróżach</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><a href="https://pl.wikinews.org/wiki/Kategoria:Zielona_G%C3%B3ra" title="Wikinews"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/28px-Wikinews-logo.svg.png" decoding="async" width="28" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/42px-Wikinews-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/56px-Wikinews-logo.svg.png 2x" data-file-width="759" data-file-height="415" /></a> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wikinews.org/wiki/Kategoria:Zielona_G%C3%B3ra" class="extiw" title="n:Kategoria:Zielona Góra">Wiadomości w Wikinews</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" title="Wikisłownik"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/28px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png" decoding="async" width="28" height="27" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/42px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/56px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 2x" data-file-width="122" data-file-height="117" /></a> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/Zielona_G%C3%B3ra" class="extiw" title="wikt:Zielona Góra">Hasło w Wikisłowniku</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td colspan="2" class="naglowek" style="text-align:center; border-top: 1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1)"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zielona-gora.pl/UMZG/">Strona internetowa</a> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align:center; border-top:1px solid #aaa;"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://bip.zielonagora.pl/">BIP</a> </td></tr> </tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Krainy-historyczne-Polski.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Krainy-historyczne-Polski.png/220px-Krainy-historyczne-Polski.png" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Krainy-historyczne-Polski.png/330px-Krainy-historyczne-Polski.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Krainy-historyczne-Polski.png/440px-Krainy-historyczne-Polski.png 2x" data-file-width="4961" data-file-height="4961" /></a><figcaption>Zielona Góra, <a href="/wiki/Dolny_%C5%9Al%C4%85sk" title="Dolny Śląsk">Dolny Śląsk</a> i inne krainy historyczne Polski na tle współczesnych granic administracyjnych</figcaption></figure> Zielona Góra (<span data-nosnippet="" id="ooui-php-1" class="ext-phonos-PhonosButton noexcerpt oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{"_":"mw.Phonos.PhonosButton","href":"\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/2\/2f\/Pl-Zielona_G%C3%B3ra.ogg\/Pl-Zielona_G%C3%B3ra.ogg.mp3","rel":["nofollow"],"framed":false,"icon":"volumeUp","label":{"html":"wymowa<\/span>"},"data":{"ipa":"","text":"","lang":"pl","wikibase":"","file":"Pl-Zielona G\u00f3ra.ogg"},"classes":["ext-phonos-PhonosButton","noexcerpt"]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/2/2f/Pl-Zielona_G%C3%B3ra.ogg/Pl-Zielona_G%C3%B3ra.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Odtwórz nagranie" title="Odtwórz nagranie" class="oo-ui-buttonElement-button">wymowa</a><a href="/wiki/Plik:Pl-Zielona_G%C3%B3ra.ogg" title="Plik:Pl-Zielona Góra.ogg">ⓘ</a>; <a href="/wiki/%C5%81acina" title="Łacina">łac.</a> Thalloris, Prasia Elysiorum<a href="#cite_note-kamusella-5">[5]</a>; <a href="/wiki/J%C4%99zyk_niemiecki" title="Język niemiecki">niem.</a> Grünberg in Schlesien; <a href="/wiki/J%C4%99zyk_czeski" title="Język czeski">cz.</a> Zelená Hora, potocznie również Winny Gród) – <a href="/wiki/Miasto_na_prawach_powiatu" title="Miasto na prawach powiatu">miasto na prawach powiatu</a> w zachodniej <a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polsce</a>, największe miasto woj. lubuskiego, siedziba organów <a href="/wiki/Samorz%C4%85d_wojew%C3%B3dztwa" title="Samorząd województwa">samorządu województwa</a>, <a href="/wiki/Marsza%C5%82ek_wojew%C3%B3dztwa" title="Marszałek województwa">marszałka</a> i zarządu <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_lubuskie" title="Województwo lubuskie">województwa lubuskiego</a> i <a href="/wiki/Sejmik_Wojew%C3%B3dztwa_Lubuskiego" title="Sejmik Województwa Lubuskiego">Sejmiku Województwa Lubuskiego</a> oraz jednostek im podporządkowanych oraz starosty <a href="/wiki/Powiat_zielonog%C3%B3rski" title="Powiat zielonogórski">powiatu zielonogórskiego</a>, stolica <a href="/wiki/Diecezja_zielonog%C3%B3rsko-gorzowska" title="Diecezja zielonogórsko-gorzowska">diecezji zielonogórsko-gorzowskiej</a>. Razem z <a href="/wiki/Sulech%C3%B3w" title="Sulechów">Sulechowem</a> i <a href="/wiki/Nowa_S%C3%B3l" title="Nowa Sól">Nową Solą</a> tworzy tzw. <a href="/wiki/Lubuskie_Tr%C3%B3jmiasto" title="Lubuskie Trójmiasto">Lubuskie Trójmiasto</a>. Należy do <a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Miast_Polskich" title="Związek Miast Polskich">Związku Miast Polskich</a>. Z dniem 1 stycznia 2015 roku powiększyła się o obszar <a href="/wiki/Zielona_G%C3%B3ra_(gmina_wiejska)" title="Zielona Góra (gmina wiejska)">gminy Zielona Góra</a><a href="#cite_note-:2-6">[6]</a><a href="#cite_note-7">[7]</a>. Według danych <a href="/wiki/G%C5%82%C3%B3wny_Urz%C4%85d_Statystyczny" title="Główny Urząd Statystyczny">GUS</a> z 31 grudnia 2023 r., miasto było zamieszkiwane przez 138 932 osoby<a href="#cite_note-8">[8]</a>, co lokuje je na 24. pozycji w kraju pod względem liczby ludności<a href="#cite_note-9">[9]</a>. <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Położenie">Położenie</h2>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Położenie" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Położenie">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Piastowskie.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Piastowskie.JPG/220px-Piastowskie.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Piastowskie.JPG/330px-Piastowskie.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Piastowskie.JPG/440px-Piastowskie.JPG 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption>Wzgórza Piastowskie</figcaption></figure> Zielona Góra jest położona w zachodniej <a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polsce</a>, na zboczu doliny rzeki <a href="/wiki/Odra" title="Odra">Odry</a> w miejscu, gdzie przecina ona pasmo wzgórz znane jako <a href="/wiki/Wa%C5%82_Zielonog%C3%B3rski" title="Wał Zielonogórski">Wał Zielonogórski</a>. <a href="/wiki/Regionalizacja_fizycznogeograficzna" title="Regionalizacja fizycznogeograficzna">Geograficznie</a> znajduje się na terenie podprowincji <a href="/wiki/Pojezierza_Po%C5%82udniowoba%C5%82tyckie" title="Pojezierza Południowobałtyckie">Pojezierza Południowobałtyckie</a>. Od północnego zachodu miasto graniczy z <a href="/wiki/Niecka" title="Niecka">Niecką</a> Płotowską, a od północnego wschodu z Niecką Chynowską<a href="#cite_note-10">[10]</a>. Miasto leży na międzynarodowym szlaku drogowym i kolejowym łączącym Skandynawię z południem Europy. Od <a href="/wiki/Pozna%C5%84" title="Poznań">Poznania</a> dzieli je 130 km, od <a href="/wiki/Wroc%C5%82aw" title="Wrocław">Wrocławia</a> 160 km, od <a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlina</a> 160 km, od <a href="/wiki/Praga" title="Praga">Pragi</a> 290 km, a od <a href="/wiki/Warszawa" title="Warszawa">Warszawy</a> 413 km<a href="#cite_note-11">[11]</a>. Miejscowość historycznie jest częścią <a href="/wiki/Dolny_%C5%9Al%C4%85sk" title="Dolny Śląsk">Dolnego Śląska</a><a href="#cite_note-:1-12">[12]</a> (leżąc na jego północnej granicy). W latach 1950–1998 miasto było stolicą województwa zielonogórskiego, ukształtowanego podczas reform w <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_zielonog%C3%B3rskie_(1950%E2%80%931975)" title="Województwo zielonogórskie (1950–1975)">1950</a> oraz <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_zielonog%C3%B3rskie_(1975%E2%80%931998)" title="Województwo zielonogórskie (1975–1998)">1975</a> roku<a href="#cite_note-13">[13]</a>. 18 maja 2014 na terenie gminy wiejskiej Zielona Góra zostało przeprowadzone <a href="/wiki/Referendum_w_gminie_Zielona_G%C3%B3ra_w_2014_roku" title="Referendum w gminie Zielona Góra w 2014 roku">referendum ws. połączenia gminy wiejskiej z miastem Zielona Góra</a><a href="#cite_note-14">[14]</a>. Mieszkańcy w większości opowiedzieli się za takim rozwiązaniem<a href="#cite_note-15">[15]</a><a href="#cite_note-16">[16]</a>. Zgodnie z decyzją Rady Ministrów do połączenia doszło z dniem 1 stycznia 2015 roku<a href="#cite_note-:2-6">[6]</a>. Według danych z 1 stycznia 2024 powierzchnia miasta wynosi 275,36 km²<a href="#cite_note-PopulacjaPowierzchnia-1">[1]</a>. W historii nazwa miasta notowana była w wielu językach oraz pod różnymi nazwami. Po łacinie Thalloris, <a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/Prasia_Elysiorum_Silesiae" class="extiw" title="wikt:Prasia Elysiorum Silesiae">Prasia Elysiorum</a><a href="#cite_note-kamusella-5">[5]</a>, w <a href="/wiki/J%C4%99zyk_niemiecki" title="Język niemiecki">niem.</a> Grünberg in Schlesien oraz po polsku Zielona Góra. Polską nazwę Zielona Góra w książce Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej wydanej w <a href="/wiki/G%C5%82og%C3%B3wek" title="Głogówek">Głogówku</a> w 1847 wymienił polski pisarz z Górnego Śląska <a href="/wiki/J%C3%B3zef_Lompa" title="Józef Lompa">Józef Lompa</a><a href="#cite_note-17">[17]</a>. W 1945 używano przejściowo formy Zielonogóra<a href="#cite_note-18">[18]</a>, w obecnej formie oficjalnie od 1946<a href="#cite_note-19">[19]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia_miasta">Historia miasta</h2>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Historia miasta" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Historia miasta">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Zielona_G%C3%B3ra_wie%C5%BCa_G%C5%82odowa.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Zielona_G%C3%B3ra_wie%C5%BCa_G%C5%82odowa.jpg/170px-Zielona_G%C3%B3ra_wie%C5%BCa_G%C5%82odowa.jpg" decoding="async" width="170" height="227" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Zielona_G%C3%B3ra_wie%C5%BCa_G%C5%82odowa.jpg/255px-Zielona_G%C3%B3ra_wie%C5%BCa_G%C5%82odowa.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Zielona_G%C3%B3ra_wie%C5%BCa_G%C5%82odowa.jpg/340px-Zielona_G%C3%B3ra_wie%C5%BCa_G%C5%82odowa.jpg 2x" data-file-width="3024" data-file-height="4032" /></a><figcaption>Wieża Łaziebna (Głodowa) – jeden z najstarszych zabytków miasta</figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Historia_Zielonej_G%C3%B3ry" title="Historia Zielonej Góry">Historia Zielonej Góry</a>.</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Czasy_piastowskie_i_jagiellońskie">Czasy piastowskie i jagiellońskie</h3>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Czasy piastowskie i jagiellońskie" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Czasy piastowskie i jagiellońskie">edytuj kod</a>]</div> Początki miasta nie są dokładnie znane, ponieważ żaden dokument lokacyjny nie przetrwał do czasów współczesnych<a href="#cite_note-:1-12">[12]</a>. Początkowo istniała osada rolnicza położona w granicach państwa <a href="/wiki/Mieszko_I" title="Mieszko I">Mieszka I</a>, u podnóża Ceglanej Góry (obecnie Winne Wzgórze). Mieszkali w niej <a href="/wiki/Dziadoszanie" title="Dziadoszanie">Dziadoszanie</a>. Była ona usytuowana na obszarze u zbiegu dzisiejszych ulic Podgórnej, Kupieckiej oraz Placu Matejki<a href="#cite_note-20">[20]</a>. Za datę początku Zielonej Góry przyjmuje się 1222 rok za panowania księcia <a href="/wiki/Henryk_I_Brodaty" title="Henryk I Brodaty">Henryka Brodatego</a>, który sprowadził tutaj osadników z Flandrii<a href="#cite_note-21">[21]</a>. Jednym ze źródeł pozwalających określić w czasie istnienie Zielonej Góry, jest dokument wystawiony przez <a href="/wiki/Henryk_III_g%C5%82ogowski" title="Henryk III głogowski">Henryka III głogowskiego</a>, datowany na 5 marca 1302 roku, w którym wspomniany teren został określony jako teritorio Grunenbergensi<a href="#cite_note-:1-12">[12]</a>. Miejsce to leżało nad wartkim wówczas i wydajnym strumieniem <a href="/wiki/%C5%81%C4%85cza_(dop%C5%82yw_Zimnego_Potoku)" title="Łącza (dopływ Zimnego Potoku)">Złota Łącza</a>, który przez następne stulecia był źródłem wody i energii dla mieszkańców i funkcjonującego tu przemysłu. Jako miasto wymienia się Zieloną Górę w dokumencie z 28 lutego 1312, odnoszącym się do spuścizny po Henryku III<a href="#cite_note-22">[22]</a>. Miasto zostało <a href="/wiki/Lokacja_(historia)" title="Lokacja (historia)">lokowane</a> na <a href="/wiki/Prawo_magdeburskie" title="Prawo magdeburskie">prawie magdeburskim</a> w 1320. W 1323 <a href="/wiki/Ksi%C4%85%C5%BC%C4%99ta_g%C5%82ogowsko-%C5%BCaga%C5%84scy" title="Książęta głogowsko-żagańscy">książę głogowsko-żagański</a> <a href="/wiki/Henryk_IV_Wierny" title="Henryk IV Wierny">Henryk IV Wierny</a> nadał Zielonej Górze pełne prawa miejskie (chociaż kroniki mówią jedynie, iż otrzymała prawa miejskie zaraz po <a href="/wiki/Ko%C5%BCuch%C3%B3w" title="Kożuchów">Kożuchowie</a>, leżącym w obecnym <a href="/wiki/Powiat_nowosolski" title="Powiat nowosolski">powiecie nowosolskim</a>). Nadanie praw miejskich skutkowało zezwoleniem na osiedlanie się Niemców oraz zwolnieniem osadników z ceł i czynszów, w związku z czym od XIII wieku powoli zaczął się proces <a href="/wiki/Depolonizacja" title="Depolonizacja">depolonizacji</a><a href="#cite_note-koscioły-23">[23]</a>. W 1335 miasto utraciło związek z Koroną. Na mocy układu zawartego przez <a href="/wiki/Kazimierz_III_Wielki" title="Kazimierz III Wielki">Kazimierza Wielkiego</a> z <a href="/wiki/Jan_Luksemburski" title="Jan Luksemburski">Janem Luksemburskim</a> w <a href="/wiki/Wyszehrad" title="Wyszehrad">Wyszehradzie</a> Śląsk został odstąpiony Czechom, Zielona Góra wraz z całym Dolnym Śląskiem przeszła pod formalne zwierzchnictwo <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Czech" title="Królestwo Czech">czeskie</a>, jednakże <a href="/wiki/Piastowie" title="Piastowie">Piastowie</a> panowali tu do ostatnich dziesięcioleci XV w. Następnie po epizodzie węgierskim, Zielona Góra wraz z <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_g%C5%82ogowskie" title="Księstwo głogowskie">księstwem głogowskim</a> była zarządzana przez przyszłych <a href="/wiki/Kr%C3%B3l_Polski" title="Król Polski">królów Polski</a> <a href="/wiki/Jan_I_Olbracht" title="Jan I Olbracht">Jana I Olbrachta</a> i <a href="/wiki/Zygmunt_I_Stary" title="Zygmunt I Stary">Zygmunta I Starego</a>, po czym w 1508 znalazła się bezpośrednio pod panowaniem <a href="/wiki/Kraje_Korony_Czeskiej" title="Kraje Korony Czeskiej">Czech</a> (do 1526 <a href="/wiki/Jagiellonowie" title="Jagiellonowie">Jagiellonów</a>, następnie <a href="/wiki/Habsburgowie" title="Habsburgowie">Habsburgów</a>)<a href="#cite_note-koscioły-23">[23]</a>. Miasto przez niemal całą swoją historię związane było z <a href="/wiki/Dolny_%C5%9Al%C4%85sk" title="Dolny Śląsk">Dolnym Śląskiem</a>, a konkretniej <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_g%C5%82ogowskie" title="Księstwo głogowskie">księstwem głogowskim</a>. Zielona Góra nigdy nie wchodziła w skład historycznej <a href="/wiki/Ziemia_lubuska" title="Ziemia lubuska">ziemi lubuskiej</a> ze stolicą w (obecnie niemieckim) mieście <a href="/wiki/Lubusz" title="Lubusz">Lubusz</a>. Gród posiadał fortyfikacje i zamek (najprawdopodobniej jednak drewniany, stąd nie pozostał po nim żaden ślad, wskazówką jest m.in. stara nazwa ulicy <a href="/wiki/Ulice_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Ulice w Zielonej Górze">Zamkowej</a> nieopodal centrum miasta) – przedstawiał on jednak nikłą wartość strategiczną i najprawdopodobniej z rozkazu wizytującego te ziemie <a href="/wiki/Jan_Luksemburski" title="Jan Luksemburski">Jana Luksemburczyka</a> został zburzony. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Od_XVI_w._do_1945">Od XVI w. do 1945</h3>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Od XVI w. do 1945" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Od XVI w. do 1945">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Zg1740.GIF" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Zg1740.GIF/220px-Zg1740.GIF" decoding="async" width="220" height="132" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Zg1740.GIF/330px-Zg1740.GIF 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Zg1740.GIF/440px-Zg1740.GIF 2x" data-file-width="937" data-file-height="563" /></a><figcaption>Panorama miasta w połowie XVIII wieku</figcaption></figure> Pierwszą znaną mapą, na której pojawiła się nazwa Grunberg, jest mapa Śląska <a href="/wiki/Martin_Helwig" title="Martin Helwig">Martina Helwiga</a> z 1561<a href="#cite_note-24">[24]</a>. W XVI i XVII wieku Zielona Góra była silnym ośrodkiem <a href="/wiki/Kalwinizm" title="Kalwinizm">ruchu kalwińskiego</a>. Z miasta wywodzili się teolog <a href="/wiki/Abraham_Scultetus" title="Abraham Scultetus">Abraham Scultetus</a> i matematyk <a href="/wiki/Bart%C5%82omiej_Pitiscus" title="Bartłomiej Pitiscus">Bartłomiej Pitiscus</a>. W 1727 w Zielonej Górze urodził się polski malarz <a href="/wiki/Tadeusz_Kuntze" title="Tadeusz Kuntze">Tadeusz Konicz</a><a href="#cite_note-25">[25]</a>. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:HerbZielonejGory-do1945.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/HerbZielonejGory-do1945.jpg/130px-HerbZielonejGory-do1945.jpg" decoding="async" width="130" height="134" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/HerbZielonejGory-do1945.jpg/195px-HerbZielonejGory-do1945.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/HerbZielonejGory-do1945.jpg/260px-HerbZielonejGory-do1945.jpg 2x" data-file-width="1083" data-file-height="1115" /></a><figcaption>Międzywojenny herb miasta</figcaption></figure> 15 grudnia 1740 miasto zostało zajęte przez wojska <a href="/wiki/Fryderyk_II_Wielki" title="Fryderyk II Wielki">Fryderyka II</a>, wskutek czego Zielona Góra wraz ze Śląskiem została przyporządkowana władzy pruskiej<a href="#cite_note-koscioły-23">[23]</a>. Na początku XIX wieku następowało przejście z <a href="/wiki/R%C4%99kodzie%C5%82o" title="Rękodzieło">rękodzieła</a> do produkcji na skalę przemysłową, którą starał się upowszechnić król <a href="/wiki/Fryderyk_Wilhelm_II_Pruski" title="Fryderyk Wilhelm II Pruski">Fryderyk Wilhelm II</a>, który około roku 1797 podarował cechowi <a href="/wiki/Sukiennictwo" title="Sukiennictwo">sukienników</a> w Zielonej Górze maszynę przędzalniczą skonstruowaną przez mechanika Hoppego z <a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlina</a><a href="#cite_note-:4-26">[26]</a>. W latach 1815–1945 miasto wchodziło w skład <a href="/wiki/Rejencja_legnicka" title="Rejencja legnicka">rejencji legnickiej</a> wchodzącej w skład <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Prus" title="Królestwo Prus">pruskiej</a> <a href="/wiki/%C5%9Al%C4%85sk_(prowincja)" title="Śląsk (prowincja)">Prowincji Śląsk</a> ze stolicą we <a href="/wiki/Wroc%C5%82aw" title="Wrocław">Wrocławiu</a>. W 1871 w Zielonej Górze otwarto linię kolejową, dzięki czemu miasto uzyskało połączenie ze znaczniejszymi ośrodkami państwa pruskiego<a href="#cite_note-zarys-27">[27]</a>. W 1873 roku w Zielonej Górze było 11 zakładów napędzanych 26 maszynami parowymi o łącznej mocy 792 KM<a href="#cite_note-:4-26">[26]</a>. W 1898 zostało utworzone <a href="/wiki/Towarzystwo_Polskich_Rzemie%C5%9Blnik%C3%B3w_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Towarzystwo Polskich Rzemieślników w Zielonej Górze">Towarzystwo Polskich Rzemieślników w Zielonej Górze</a>. Jego założyciel <a href="/wiki/Kazimierz_Lisowski" title="Kazimierz Lisowski">Kazimierz Lisowski</a> został zamordowany przez <a href="/wiki/Gestapo" title="Gestapo">gestapo</a> w 1935<a href="#cite_note-28">[28]</a>. W 1939 liczyła 26 076 mieszkańców, w tym ok. 350 osób narodowości polskiej<a href="#cite_note-ludnosc-29">[29]</a>. Była dużym ośrodkiem przemysłowym oraz znacznym węzłem kolejowym<a href="#cite_note-zarys-27">[27]</a>. W czasie <a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojny światowej</a> w mieście rozlokowanych było kilkanaście obozów pracy wykorzystujących robotników przymusowych oraz filia niemieckiego obozu koncentracyjnego <a href="/wiki/Gro%C3%9F-Rosen" title="Groß-Rosen">Groß-Rosen</a><a href="#cite_note-30">[30]</a><a href="#cite_note-31">[31]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Polska_Ludowa">Polska Ludowa</h3>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Polska Ludowa" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Polska Ludowa">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Polska_welna_zielona_g%C3%B3ra.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Polska_welna_zielona_g%C3%B3ra.jpg/220px-Polska_welna_zielona_g%C3%B3ra.jpg" decoding="async" width="220" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Polska_welna_zielona_g%C3%B3ra.jpg/330px-Polska_welna_zielona_g%C3%B3ra.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Polska_welna_zielona_g%C3%B3ra.jpg/440px-Polska_welna_zielona_g%C3%B3ra.jpg 2x" data-file-width="2772" data-file-height="2098" /></a><figcaption>Zakłady Przemysłu Wełnianego Polska Wełna (lata 60. XX wieku) – ob. <a href="/wiki/Galeria_Focus_Park_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Galeria Focus Park w Zielonej Górze">Focus Mall</a></figcaption></figure> 14 lutego 1945 Zielona Góra bez walki została zajęta przez armię radziecką (do nacierającej <a href="/wiki/Armia_Czerwona" title="Armia Czerwona">Armii Czerwonej</a> wyszedł ówczesny <a href="/wiki/Proboszcz" title="Proboszcz">proboszcz</a>, ks. Georg Gottwald i poinformował, że w mieście przebywa już tylko ludność cywilna). Dzięki temu miasto nie zostało zniszczone. 6 czerwca 1945 Zielona Góra przeszła pod administrację polską stając się początkowo częścią <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_pozna%C5%84skie_(1945%E2%80%931975)" title="Województwo poznańskie (1945–1975)">województwa poznańskiego</a>. Pierwszym polskim burmistrzem został <a href="/wiki/Tomasz_Sobkowiak" title="Tomasz Sobkowiak">Tomasz Sobkowiak</a><a href="#cite_note-zarys-27">[27]</a>. Dotychczasowych mieszkańców miasta wysiedlono do Niemiec – Zielona Góra zasiedlana była jeszcze do końca lat 70. XX wieku, głównie przez <a href="/wiki/Ekspatriacja" title="Ekspatriacja">ekspatriantów</a> z <a href="/wiki/Kresy_Wschodnie" title="Kresy Wschodnie">Kresów Wschodnich</a> oraz przybyszów z pobliskiej <a href="/wiki/Wielkopolska" title="Wielkopolska">Wielkopolski</a>. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Zielona_G%C3%B3ra_seen_by_the_American_reconnaissance_satellite_Corona_98_(KH-4A_1023)_(1965-08-23).png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Zielona_G%C3%B3ra_seen_by_the_American_reconnaissance_satellite_Corona_98_%28KH-4A_1023%29_%281965-08-23%29.png/220px-Zielona_G%C3%B3ra_seen_by_the_American_reconnaissance_satellite_Corona_98_%28KH-4A_1023%29_%281965-08-23%29.png" decoding="async" width="220" height="282" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Zielona_G%C3%B3ra_seen_by_the_American_reconnaissance_satellite_Corona_98_%28KH-4A_1023%29_%281965-08-23%29.png/330px-Zielona_G%C3%B3ra_seen_by_the_American_reconnaissance_satellite_Corona_98_%28KH-4A_1023%29_%281965-08-23%29.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Zielona_G%C3%B3ra_seen_by_the_American_reconnaissance_satellite_Corona_98_%28KH-4A_1023%29_%281965-08-23%29.png/440px-Zielona_G%C3%B3ra_seen_by_the_American_reconnaissance_satellite_Corona_98_%28KH-4A_1023%29_%281965-08-23%29.png 2x" data-file-width="1282" data-file-height="1645" /></a><figcaption>Zielona Góra sfotografowana przez amerykańskiego satelitę wywiadowczego Corona 98 (KH-4A 1023) w dniu 23 sierpnia 1965 r.</figcaption></figure> 6 lipca 1950 Zielona Góra została stolicą nowego <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_zielonog%C3%B3rskie_(1950%E2%80%931975)" title="Województwo zielonogórskie (1950–1975)">województwa</a><a href="#cite_note-32">[32]</a>. Od tego momentu zaczyna się okres szybkiej kariery miasta, które wyrasta na ważny ośrodek kulturalny, turystyczny, uniwersytecki i przemysłowy. Do grupy największych zakładów przemysłowych zaliczały się m.in. Zakłady Metalowe Zastal, Zakłady Aparatów Elektrycznych Lumel, Zielonogórska Fabryka Zgrzeblarek, Zakłady Przemysłu Wełnianego Polska Wełna, Lubuska Wytwórnia Win i Wódek Polmos, Zielonogórskie Fabryki Mebli, Fabryka Dywanów Novita<a href="#cite_note-33">[33]</a>. Liczba mieszkańców wzrosła pięciokrotnie. 21 stycznia 1957 roku uruchomiono radiostację Polskiego Radia w Zielonej Górze<a href="#cite_note-34">[34]</a>. 30 maja 1960 miały miejsce pierwsze po wojnie na tak dużą skalę masowe protesty przeciwko władzy komunistycznej. Uczestniczyło w nich 5 tysięcy zielonogórzan. Był to sprzeciw mieszkańców wobec nakazu konfiskaty domu katolickiego. Protesty te nazwano <a href="/wiki/Wydarzenia_zielonog%C3%B3rskie" title="Wydarzenia zielonogórskie">wydarzeniami zielonogórskimi</a>. Mimo to późniejsze umocnienie się pozycji <a href="/wiki/Polska_Zjednoczona_Partia_Robotnicza" title="Polska Zjednoczona Partia Robotnicza">PZPR</a> w mieście oraz organizacja <a href="/wiki/Festiwal_Piosenki_Radzieckiej" title="Festiwal Piosenki Radzieckiej">Festiwalu Piosenki Radzieckiej</a> sprawiły, że w okresie prl-owskim do miasta przylgnęło przezwisko „Czerwona Góra”<a href="#cite_note-35">[35]</a><a href="#cite_note-36">[36]</a>, pojawiające się nawet w <a href="/wiki/%C5%BBycie_Partii" title="Życie Partii">prasie partyjnej</a><a href="#cite_note-37">[37]</a>. 22 lipca 1961 Zieloną Górę, jako jedno z czterech miast w Polsce, odwiedził <a href="/wiki/Jurij_Gagarin" title="Jurij Gagarin">Jurij Gagarin</a><a href="#cite_note-38">[38]</a>. W latach 1965–1989 w Zielonej Górze odbywał się <a href="/wiki/Festiwal_Piosenki_Radzieckiej" title="Festiwal Piosenki Radzieckiej">Festiwal Piosenki Radzieckiej</a>. W 1965 założono Wyższą Szkołę Inżynierską, która następnie przemianowana została na <a href="/wiki/Politechnika_Zielonog%C3%B3rska" title="Politechnika Zielonogórska">Politechnikę Zielonogórską</a>. W 1971 powstała <a href="/wiki/Wy%C5%BCsza_Szko%C5%82a_Pedagogiczna_im._Tadeusza_Kotarbi%C5%84skiego_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Tadeusza Kotarbińskiego w Zielonej Górze">Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Tadeusza Kotarbińskiego w Zielonej Górze</a>. W 2001 Politechnika i WSP połączyły się, tworząc <a href="/wiki/Uniwersytet_Zielonog%C3%B3rski" title="Uniwersytet Zielonogórski">Uniwersytet Zielonogórski</a><a href="#cite_note-39">[39]</a>. W dniach 5–6 listopada 1966 w <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Matki_Bo%C5%BCej_Cz%C4%99stochowskiej_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Kościół Matki Bożej Częstochowskiej w Zielonej Górze">kościele Matki Bożej Częstochowskiej</a> miały miejsce zielonogórskie obchody <a href="/wiki/Milenium_chrztu_Polski" title="Milenium chrztu Polski">Sacrum Poloniae Millenium</a>, którym przewodniczył metropolita krakowski abp Karol Wojtyła, późniejszy papież i święty <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Kościół katolicki">Kościoła katolickiego</a> <a href="/wiki/Jan_Pawe%C5%82_II" title="Jan Paweł II">Jan Paweł II</a><a href="#cite_note-40">[40]</a><a href="#cite_note-41">[41]</a>. <a href="/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny_Polski_(1975%E2%80%931998)" title="Podział administracyjny Polski (1975–1998)">W latach 1975–1998</a> miasto było siedzibą tzw. „małego” <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_zielonog%C3%B3rskie_(1975%E2%80%931998)" title="Województwo zielonogórskie (1975–1998)">województwa zielonogórskiego</a>. W 1980 liczba mieszkańców miasta przekroczyła 100 tysięcy<a href="#cite_note-ludnosc-29">[29]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Po_1989_roku">Po 1989 roku</h3>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Po 1989 roku" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Po 1989 roku">edytuj kod</a>]</div> W 1992 bullą Jana Pawła II <a href="/wiki/Totus_Tuus_Poloniae_populus" title="Totus Tuus Poloniae populus">Totus Tuus Poloniae populus</a>, Zielona Góra stała się stolicą <a href="/wiki/Diecezja_zielonog%C3%B3rsko-gorzowska" title="Diecezja zielonogórsko-gorzowska">diecezji zielonogórsko-gorzowskiej</a>, a dotychczasowy kościół parafialny św. Jadwigi został podniesiony do godności <a href="/wiki/Konkatedra" title="Konkatedra">konkatedry</a><a href="#cite_note-42">[42]</a>. W 1999 miasto stało się siedzibą władz samorządowych utworzonego wówczas województwa lubuskiego<a href="#cite_note-43">[43]</a>. W 2015 po połączeniu gminy Zielona Góra z miastem, Zielona Góra stała się największym miastem województwa lubuskiego i szóstym w Polsce pod względem powierzchni<a href="#cite_note-44">[44]</a>. W latach 2022–2023 w Zielonej Górze trwały obchody jubileuszu 800-lecia powstania miasta oraz 700-lecia uzyskania praw miejskich<a href="#cite_note-45">[45]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tradycje_winiarskie">Tradycje winiarskie</h3>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Tradycje winiarskie" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Tradycje winiarskie">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Piwniczka_winiarska_w_Zielonej_G%C3%B3rze.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Piwniczka_winiarska_w_Zielonej_G%C3%B3rze.jpg/220px-Piwniczka_winiarska_w_Zielonej_G%C3%B3rze.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Piwniczka_winiarska_w_Zielonej_G%C3%B3rze.jpg/330px-Piwniczka_winiarska_w_Zielonej_G%C3%B3rze.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Piwniczka_winiarska_w_Zielonej_G%C3%B3rze.jpg/440px-Piwniczka_winiarska_w_Zielonej_G%C3%B3rze.jpg 2x" data-file-width="4032" data-file-height="3024" /></a><figcaption>Współczesna piwniczka winiarska na Winnym Wzgórzu</figcaption></figure> Zielona Góra znana jest jako polska stolica wina. Dawniej był to najdalej wysunięty na północ obszar w Europie z uprawą winorośli. Prawdopodobne początki tradycji winiarskich miasta sięgają 1150 roku, kiedy to do Zielonej Góry przybyli osadnicy z <a href="/wiki/Frankonia" title="Frankonia">Frankonii</a>, którzy przywieźli sadzonki oraz umiejętności uprawy winnej latorośli. Pierwsza wzmianka o uprawie winorośli pochodzi z 1314 roku<a href="#cite_note-46">[46]</a>. Z czasem w Zielonej Górze i okolicy powstało bardzo wiele winnic. W 1890 winorośl uprawiano na powierzchni 1400 ha<a href="#cite_note-47">[47]</a>. W okresie międzywojennym w okolicach Zielonej Góry istniało ok. 300 hektarów winnic<a href="#cite_note-48">[48]</a>. W Zielonej Górze w okresie industrializacji powstało siedem znaczących wytwórni win, w tym słynne zakłady Gremplera. W 1826 <a href="/w/index.php?title=August_Grempler&action=edit&redlink=1" class="new" title="August Grempler (strona nie istnieje)">August Grempler</a>, wraz z dwoma współpracownikami, założył w Zielonej Górze pierwszą w Niemczech wytwórnię wina musującego. Na bazie tej fabryki powstała po 1945 Lubuska Wytwórnia Win, która w 1999 uległa likwidacji, kończąc tym samym produkcję przemysłową wina w Zielonej Górze<a href="#cite_note-49">[49]</a>. W 1945 winnicę na Winnym Wzgórzu objął <a href="/wiki/Grzegorz_Zarugiewicz" title="Grzegorz Zarugiewicz">Grzegorz Zarugiewicz</a> – instruktor winiarstwa z kresowych <a href="/wiki/Zaleszczyki" title="Zaleszczyki">Zaleszczyk</a><a href="#cite_note-50">[50]</a>. Odpowiadał też za plantacje należące do Lubuskiej Wytwórni Win<a href="#cite_note-51">[51]</a>. Po II wojnie światowej, wiele zielonogórskich wytwórni skupiło się przede wszystkim na produkcji win owocowych. Jednakże ostatnią winnicę – w celu produkcji wina – uprawiano do 1977. Odrodzenie winiarstwa rozpoczęło się już w latach 80. XX wieku, kiedy to powstały Winnica „Kinga” i Winnica „Jędrzychów”. Współcześnie w całym regionie lubuskim istnieje 101 winnic (2021), z których większość została założona po 2001 roku<a href="#cite_note-52">[52]</a>. Bogate tradycje produkcji wina w przeszłości obecne były w gospodarce i krajobrazie przestrzennym, o czym świadczą dawne wytwórnie win i rezydencje winiarzy, potężne piwnice i motywy winiarskie na fasadach kamienic<a href="#cite_note-53">[53]</a>. Na terenie Zielonej Góry znajduje się kilkanaście bardzo dobrze zachowanych piwnic winiarskich, w tym m.in. znajdująca się przy ul. Wodnej unikatowa piwnica winiarska z 1786. Jest to jedyna tego typu piwnica w Polsce, charakterystyczna dla regionu <a href="/wiki/Bordeaux_(region_winiarski)" title="Bordeaux (region winiarski)">Bordeaux</a> we <a href="/wiki/Francja" title="Francja">Francji</a>. Nie powstała pod budynkiem ani na terenie wytwórni, ale została zbudowana w południowym zboczu winnic<a href="#cite_note-54">[54]</a>. Wybudował ją w 1786 roku Johann Jeremias Seydel, który był w owych czasach najważniejszą personą, jeśli chodzi o zielonogórskich winiarzy i handlarzy winem. Należały do niego winnice położone w rewirze winiarskim Rodeland. Są to tereny dzisiejszego osiedla Słowackiego<a href="#cite_note-55">[55]</a>. Wielowiekowe tradycje uprawy winorośli w Zielonej Górze zrodziły różnorodne obyczaje. Najbardziej spektakularnym ich przejawem jest hucznie obchodzone w pierwszej połowie września święto <a href="/wiki/Winobranie_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Winobranie w Zielonej Górze">Winobrania</a>. Poza tym odbywa się tu Lubuski Festiwal Otwartych Piwnic i Winnic (maj) oraz Dni Otwartych Piwnic Winiarskich (czerwiec) oraz Święto Młodego Wina (grudzień), a także tradycyjne winobranie w skansenie w ramach imprezy „U progu jesieni” (wrzesień). Coraz bardziej popularna jest też enoturystyka. W 2022 powstał Zielonogórski Szlak Winiarski<a href="#cite_note-56">[56]</a>. Od 2006 w <a href="/wiki/Muzeum_Ziemi_Lubuskiej_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze">Muzeum Ziemi Lubuskiej</a> znajduje się Muzeum Wina, jest to jedyna w Polsce ekspozycja stała ukazująca zarówno historię winiarstwa oraz zagadnienia związane z kulturą winiarską<a href="#cite_note-57">[57]</a>. W 2015 w podzielonogórskim <a href="/wiki/Zab%C3%B3r" title="Zabór">Zaborze</a> powstała 33-hektarowa Winnica Samorządowa – wówczas największa winnica w Polsce. Tuż obok znajduje się Lubuskie Centrum Winiarstwa<a href="#cite_note-58">[58]</a>. Przez Zieloną Górę prowadzi także <a href="/wiki/Lubuski_Szlak_Wina_i_Miodu" title="Lubuski Szlak Wina i Miodu">Lubuski Szlak Wina i Miodu</a><a href="#cite_note-59">[59]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Pożary_miasta">Pożary miasta</h3>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Pożary miasta" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Pożary miasta">edytuj kod</a>]</div> Odnotowany w źródłach pierwszy wielki pożar wybuchł w 1456, największy z 1582 zniszczył całe miasto a kolejne wybuchały w latach: 1608, 1627, 1631, 1651, 1689, 1735, 1793, 1834, 1893, 1902, 1903; ostatni z wielkich pożarów wybuchł w 1948<a href="#cite_note-60">[60]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Patron_miasta">Patron miasta</h3>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Patron miasta" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Patron miasta">edytuj kod</a>]</div> <div class="ImageGroup" style="max-width:235px; float: right; clear: right; text-align: center; margin-left: 1.4em;"><div style="font-weight:bold;">Św. Urban I, patron Zielonej Góry</div><div class="ImageGroupUnits"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Pomnik_%C5%9Bw._Urbana_I.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Pomnik_%C5%9Bw._Urbana_I.jpg/220px-Pomnik_%C5%9Bw._Urbana_I.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Pomnik_%C5%9Bw._Urbana_I.jpg/330px-Pomnik_%C5%9Bw._Urbana_I.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Pomnik_%C5%9Bw._Urbana_I.jpg/440px-Pomnik_%C5%9Bw._Urbana_I.jpg 2x" data-file-width="1536" data-file-height="2048" /></a><figcaption><a href="/wiki/Pomnik_%C5%9Bw._Urbana_I_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Pomnik św. Urbana I w Zielonej Górze">Pomnik św. Urbana I</a> na pl. Powstańców Wielkopolskich</figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:%C5%9Aw._Urban_I_Patron_Zielonej_G%C3%B3ry.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/%C5%9Aw._Urban_I_Patron_Zielonej_G%C3%B3ry.JPG/220px-%C5%9Aw._Urban_I_Patron_Zielonej_G%C3%B3ry.JPG" decoding="async" width="220" height="360" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/%C5%9Aw._Urban_I_Patron_Zielonej_G%C3%B3ry.JPG/330px-%C5%9Aw._Urban_I_Patron_Zielonej_G%C3%B3ry.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/%C5%9Aw._Urban_I_Patron_Zielonej_G%C3%B3ry.JPG/440px-%C5%9Aw._Urban_I_Patron_Zielonej_G%C3%B3ry.JPG 2x" data-file-width="1978" data-file-height="3237" /></a><figcaption>Obraz św. Urbana I w <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Urbana_I_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Kościół św. Urbana I w Zielonej Górze">kościele św. Urbana I</a> </figcaption></figure></div></div> Patronem Zielonej Góry jest <a href="/wiki/Urban_I" title="Urban I">św. Urban I</a> (<a href="/wiki/Papie%C5%BC" title="Papież">papież</a> i <a href="/wiki/M%C4%99czennik_chrze%C5%9Bcija%C5%84ski" title="Męczennik chrześcijański">męczennik</a>), który w tradycji chrześcijańskiej uznawany jest za <a href="/wiki/Patron_(chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo)" title="Patron (chrześcijaństwo)">patrona</a> winiarzy, ogrodników, rolników, winnej latorośli oraz dobrych urodzajów. 24 listopada 2009 Rada Miasta (na wniosek mieszkańców skupionych w Społecznym Komitecie Ogłoszenia św. Urbana I Patronem Miasta Zielona Góra, który zebrał blisko 2 tys. podpisów na czterysta wymaganych)<a href="#cite_note-61">[61]</a> przyjęła oświadczenie, w którym wyraziła chęć przyjęcia św. Urbana I patronem Zielonej Góry. 2 grudnia 2009 Przewodniczący Rady Miasta realizując podjęte oświadczenie, w imieniu organów stanowiącego i wykonawczego Miasta Zielona Góra zwrócił się z prośbą do władz kościelnych – ks. bpa <a href="/wiki/Stefan_Regmunt" title="Stefan Regmunt">Stefana Regmunta</a> – o uznanie przez Stolicę Apostolską św. Urbana I patronem miasta Zielona Góra. 22 czerwca 2010 watykańska <a href="/wiki/Dykasteria_ds._Kultu_Bo%C5%BCego_i_Dyscypliny_Sakrament%C3%B3w" title="Dykasteria ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów">Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów</a> wydała <a href="/wiki/Dekret" title="Dekret">dekret</a>, którym ustanowiła i zatwierdziła św. Urbana I patronem Zielonej Góry<a href="#cite_note-62">[62]</a>. Dekret można oglądać w <a href="/wiki/Muzeum_Ziemi_Lubuskiej_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze">Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze</a> w dziale poświęconym miastu<a href="#cite_note-63">[63]</a>. Wybór ten został dodatkowo potwierdzony uchwałą Rady Miasta 31 sierpnia 2010. Uroczyste przyjęcie patronatu odbyło się na specjalnie zwołanej sesji Rady Miasta w niedzielę 5 września 2010 roku<a href="#cite_note-64">[64]</a>. Tego samego dnia na Starym Rynku podczas obchodów Dni Zielonej Góry – <a href="/wiki/Winobranie_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Winobranie w Zielonej Górze">Winobrania</a> nastąpiło publiczne ogłoszenie patronatu św. Urbana I nad Zieloną Górą. 11 września 2011 r. podczas Winobrania odbyło się uroczyste wprowadzenie <a href="/wiki/Relikwie" title="Relikwie">relikwii</a> św. Urbana I<a href="#cite_note-65">[65]</a>. Od tego czasu Dni Zielonej Góry rozpoczynają się obchodami ku czci patrona miasta – św. Urbana I<a href="#cite_note-66">[66]</a>. W dniu rozpoczęcia Winobrania (zawsze w sobotę) ma miejsce tzw. „Noc św. Urbana”, która rozpoczyna się wieczorną mszą św. w intencji mieszkańców i gości winobraniowych w <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Urbana_I_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Kościół św. Urbana I w Zielonej Górze">kościele patronalnym pw. św. Urbana I</a> na <a href="/wiki/Wzg%C3%B3rze_Braniborskie" title="Wzgórze Braniborskie">Wzgórzu Braniborskim</a>. Po mszy ma miejsce barwny orszak z figurą i relikwiami patrona miasta do <a href="/wiki/Konkatedra_%C5%9Bw._Jadwigi_%C5%9Al%C4%85skiej_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Konkatedra św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze">zielonogórskiej konkatedry pw. św. Jadwigi Śląskiej</a>. Następnego dnia (w niedzielę) po uroczystej mszy św. w intencji miasta z udziałem władz samorządowych i mieszkańców orszak z relikwiami św. Urbana I udaje się pod ratusz, gdzie odbywają się dalsze uroczystości ku czci patrona<a href="#cite_note-67">[67]</a>. Od 2018 orszak w drodze do ratusza zatrzymuje się pod pomnikiem patrona miasta, gdzie jest odmawiana modlitwa za Zieloną Górę. 30 sierpnia 2018 na pl. Powstańców Wielkopolskich został odsłonięty <a href="/wiki/Pomnik_%C5%9Bw._Urbana_I_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Pomnik św. Urbana I w Zielonej Górze">pomnik św. Urbana I</a><a href="#cite_note-68">[68]</a>. 26 października 2011 po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego na wniosek mieszkańca miasta, <a href="/wiki/Prokuratura_rejonowa" title="Prokuratura rejonowa">Prokuratura Rejonowa</a> w Zielonej Górze skierowała wniosek<a href="#cite_note-69">[69]</a> do Rady Miasta o uchylenie uchwały z 31 sierpnia 2010 o patronacie jako wydanej z naruszeniem prawa. Nielegalność takiej uchwały wynika z faktu, iż radni nie posiadają kompetencji (podstawy prawnej) do powoływania patrona miasta, gdyż jest to wyłącznie sprawa wiernych i <a href="/wiki/Hierarchia_ko%C5%9Bcielna" title="Hierarchia kościelna">hierarchii kościelnej</a><a href="#cite_note-70">[70]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zabytki">Zabytki</h2>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Zabytki" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zabytki">edytuj kod</a>]</div> <div class="ImageGroup" style="max-width:235px; float: right; clear: right; text-align: center; margin-left: 1.4em;"><div style="font-weight:bold;">Ratusz</div><div class="ImageGroupUnits"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:RatuszZG.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/RatuszZG.jpg/220px-RatuszZG.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/RatuszZG.jpg/330px-RatuszZG.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/RatuszZG.jpg/440px-RatuszZG.jpg 2x" data-file-width="4032" data-file-height="3024" /></a><figcaption><a href="/wiki/Ratusz_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Ratusz w Zielonej Górze">Ratusz</a> – po lewej stronie widoczne jest południowe wejście do <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Matki_Bo%C5%BCej_Cz%C4%99stochowskiej_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Kościół Matki Bożej Częstochowskiej w Zielonej Górze">kościoła Matki Bożej Częstochowskiej</a></figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Ratuno21w.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Ratuno21w.jpg/220px-Ratuno21w.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Ratuno21w.jpg/330px-Ratuno21w.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Ratuno21w.jpg/440px-Ratuno21w.jpg 2x" data-file-width="2100" data-file-height="1407" /></a><figcaption>Stary Rynek i Ratusz nocą </figcaption></figure></div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Zielona_G%C3%B3ra,_konkatedra_%C5%9Bw._Jadwigi.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Zielona_G%C3%B3ra%2C_konkatedra_%C5%9Bw._Jadwigi.jpg/220px-Zielona_G%C3%B3ra%2C_konkatedra_%C5%9Bw._Jadwigi.jpg" decoding="async" width="220" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Zielona_G%C3%B3ra%2C_konkatedra_%C5%9Bw._Jadwigi.jpg/330px-Zielona_G%C3%B3ra%2C_konkatedra_%C5%9Bw._Jadwigi.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Zielona_G%C3%B3ra%2C_konkatedra_%C5%9Bw._Jadwigi.jpg/440px-Zielona_G%C3%B3ra%2C_konkatedra_%C5%9Bw._Jadwigi.jpg 2x" data-file-width="2121" data-file-height="1667" /></a><figcaption><a href="/wiki/Konkatedra_%C5%9Bw._Jadwigi_%C5%9Al%C4%85skiej_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Konkatedra św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze">Konkatedra św. Jadwigi Śląskiej</a></figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobne artykuły: <a href="/wiki/Zabytki_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Zabytki w Zielonej Górze">Zabytki w Zielonej Górze</a> i <a href="/wiki/Pomniki_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Pomniki w Zielonej Górze">Pomniki w Zielonej Górze</a>.</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Matki_Boskiej.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Matki_Boskiej.jpg/220px-Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Matki_Boskiej.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Matki_Boskiej.jpg/330px-Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Matki_Boskiej.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Matki_Boskiej.jpg/440px-Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Matki_Boskiej.jpg 2x" data-file-width="3906" data-file-height="2599" /></a><figcaption><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Matki_Bo%C5%BCej_Cz%C4%99stochowskiej_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Kościół Matki Bożej Częstochowskiej w Zielonej Górze">Kościół Matki Bożej Częstochowskiej</a> (dawny ewangelicki)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Chapel_of_the_Nativity_of_the_Virgin_Mary_in_Zielona_G%C3%B3ra_2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Chapel_of_the_Nativity_of_the_Virgin_Mary_in_Zielona_G%C3%B3ra_2.jpg/220px-Chapel_of_the_Nativity_of_the_Virgin_Mary_in_Zielona_G%C3%B3ra_2.jpg" decoding="async" width="220" height="172" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Chapel_of_the_Nativity_of_the_Virgin_Mary_in_Zielona_G%C3%B3ra_2.jpg/330px-Chapel_of_the_Nativity_of_the_Virgin_Mary_in_Zielona_G%C3%B3ra_2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Chapel_of_the_Nativity_of_the_Virgin_Mary_in_Zielona_G%C3%B3ra_2.jpg/440px-Chapel_of_the_Nativity_of_the_Virgin_Mary_in_Zielona_G%C3%B3ra_2.jpg 2x" data-file-width="2100" data-file-height="1642" /></a><figcaption><a href="/wiki/Kapliczka_na_Winnicy_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Kapliczka na Winnicy w Zielonej Górze">Kaplica na winnicy</a></figcaption></figure> Zielona Góra jest miastem zabytkowym, z racji niewielkich zniszczeń wojennych pozostała tutaj cała przedwojenna zabudowa miejska. Szczególne walory estetyczne posiada Stare Miasto oraz przedwojenne wille wzdłuż alei Niepodległości, reprezentacyjnego traktu miejskiego. Znajduje się tu też wiele budynków o unikalnej architekturze – dzieła berlińskich architektów, jak np. teatr zaprojektowany przez Oskara Kaufmanna. Oprócz pięknych niewielkich kamienic w najstarszej części miasta, jest tu też wiele budynków postindustrialnych dostosowanych do nowych funkcji, np. <a href="/wiki/Loft" title="Loft">lofty</a> w okolicach ulicy Fabrycznej czy część budynków Fabryki Wełny zaadaptowane na centrum handlowe. <div class="ImageGroup" style="max-width:235px; float: right; clear: right; text-align: center; margin-left: 1.4em;"><div style="font-weight:bold;">Deptak</div><div class="ImageGroupUnits"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Deptak_Zielona_G%C3%B3ra_%C5%BBeromskiego.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Deptak_Zielona_G%C3%B3ra_%C5%BBeromskiego.jpg/220px-Deptak_Zielona_G%C3%B3ra_%C5%BBeromskiego.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Deptak_Zielona_G%C3%B3ra_%C5%BBeromskiego.jpg/330px-Deptak_Zielona_G%C3%B3ra_%C5%BBeromskiego.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Deptak_Zielona_G%C3%B3ra_%C5%BBeromskiego.jpg/440px-Deptak_Zielona_G%C3%B3ra_%C5%BBeromskiego.jpg 2x" data-file-width="3024" data-file-height="4032" /></a><figcaption>Deptak ul. Żeromskiego</figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Deptak_Zielona_G%C3%B3ra.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Deptak_Zielona_G%C3%B3ra.jpg/220px-Deptak_Zielona_G%C3%B3ra.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Deptak_Zielona_G%C3%B3ra.jpg/330px-Deptak_Zielona_G%C3%B3ra.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Deptak_Zielona_G%C3%B3ra.jpg/440px-Deptak_Zielona_G%C3%B3ra.jpg 2x" data-file-width="4032" data-file-height="3024" /></a><figcaption>Deptak ul. Żeromskiego </figcaption></figure></div></div> <div class="ImageGroup" style="max-width:235px; float: right; clear: right; text-align: center; margin-left: 1.4em;"><div style="font-weight:bold;">Fragment murów obronnych</div><div class="ImageGroupUnits"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Mury_miejskie_ZG.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Mury_miejskie_ZG.jpg/220px-Mury_miejskie_ZG.jpg" decoding="async" width="220" height="183" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Mury_miejskie_ZG.jpg/330px-Mury_miejskie_ZG.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Mury_miejskie_ZG.jpg/440px-Mury_miejskie_ZG.jpg 2x" data-file-width="3626" data-file-height="3020" /></a><figcaption>Fragment murów obronnych</figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Mur_obronny_miasta_Zielona_G%C3%B3ra.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Mur_obronny_miasta_Zielona_G%C3%B3ra.jpg/220px-Mur_obronny_miasta_Zielona_G%C3%B3ra.jpg" decoding="async" width="220" height="186" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Mur_obronny_miasta_Zielona_G%C3%B3ra.jpg/330px-Mur_obronny_miasta_Zielona_G%C3%B3ra.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Mur_obronny_miasta_Zielona_G%C3%B3ra.jpg/440px-Mur_obronny_miasta_Zielona_G%C3%B3ra.jpg 2x" data-file-width="3586" data-file-height="3024" /></a><figcaption>Fragment murów obronnych </figcaption></figure></div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Stary_Rynek_ZG.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Stary_Rynek_ZG.jpg/220px-Stary_Rynek_ZG.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Stary_Rynek_ZG.jpg/330px-Stary_Rynek_ZG.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Stary_Rynek_ZG.jpg/440px-Stary_Rynek_ZG.jpg 2x" data-file-width="4032" data-file-height="3024" /></a><figcaption>Stary Rynek</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:S%C4%85d_Okr%C4%99gowy_w_ZG.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/S%C4%85d_Okr%C4%99gowy_w_ZG.jpg/220px-S%C4%85d_Okr%C4%99gowy_w_ZG.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/S%C4%85d_Okr%C4%99gowy_w_ZG.jpg/330px-S%C4%85d_Okr%C4%99gowy_w_ZG.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/S%C4%85d_Okr%C4%99gowy_w_ZG.jpg/440px-S%C4%85d_Okr%C4%99gowy_w_ZG.jpg 2x" data-file-width="4032" data-file-height="3024" /></a><figcaption>Gmach Sądu Okręgowego</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Wydzia%C5%82_Prawa_UZ.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Wydzia%C5%82_Prawa_UZ.jpg/220px-Wydzia%C5%82_Prawa_UZ.jpg" decoding="async" width="220" height="124" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Wydzia%C5%82_Prawa_UZ.jpg/330px-Wydzia%C5%82_Prawa_UZ.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Wydzia%C5%82_Prawa_UZ.jpg/440px-Wydzia%C5%82_Prawa_UZ.jpg 2x" data-file-width="4032" data-file-height="2269" /></a><figcaption><a href="/wiki/Wydzia%C5%82_Prawa_i_Administracji_Uniwersytetu_Zielonog%C3%B3rskiego" title="Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Zielonogórskiego">Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Zielonogórskiego</a> (dawna Resursa Kupiecka)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Obserr16.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Obserr16.jpg/220px-Obserr16.jpg" decoding="async" width="220" height="166" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Obserr16.jpg/330px-Obserr16.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Obserr16.jpg/440px-Obserr16.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1210" /></a><figcaption><a href="/wiki/Wie%C5%BCa_Braniborska" title="Wieża Braniborska">Wieża Braniborska</a></figcaption></figure> Do wojewódzkiego rejestru <a href="/wiki/Zabytek" title="Zabytek">zabytków</a> wpisane są<a href="#cite_note-71">[71]</a>: <ul><li>miasto – historyczny układ architektoniczno-urbanistyczny</li> <li><a href="/wiki/Konkatedra_%C5%9Bw._Jadwigi_%C5%9Al%C4%85skiej_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Konkatedra św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze">konkatedra</a> – kościół rzymskokatolicki parafialny pod wezwaniem <a href="/wiki/Jadwiga_%C5%9Al%C4%85ska" title="Jadwiga Śląska">św. Jadwigi Śląskiej</a>, datowany na drugą połowę XIII wieku, z lat 1372–1394, 1572 roku, z połowy XIX wieku, jest najstarszym zabytkiem architektonicznym w mieście; <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_halowy" title="Kościół halowy">kościół halowy</a>, Plac ks. bpa Wilhelma Pluty</li> <li><a href="/wiki/Kapliczka_na_Winnicy_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Kapliczka na Winnicy w Zielonej Górze">kaplica pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny</a> zwana kaplicą na Winnicy. Zbudowana w pierwszej połowie XIV wieku w dowód wdzięczności przez ocalałych Zielonej Góry od panującej w 1314 r. zarazy, w XV wieku zastąpiona budowlą murowaną z kamienia. W latach 70. XIX wieku obiekt był własnością zielonogórskiego winiarza, który po przebudowaniu kaplicy prowadził w niej wyszynk wina, ul. Aliny 17</li> <li>fragmenty murów obronnych z cegły i kamienia polnego, z XIV wieku, plac Powstańców Wielkopolskich</li> <li>wieża Łaziebna (Głodowa) z 1487 r., została zbudowana na planie prostokąta, jest pozostałością po średniowiecznym systemie <a href="/wiki/Mury_miejskie" title="Mury miejskie">obwarowań</a> miejskich. Ma 35 m wysokości i trzy kondygnacje. Budowla gotycka, przykryta barokowym hełmem. Jej nazwa wzięła się od położonej w pobliżu <a href="/w/index.php?title=%C5%81a%C5%BAnia_publiczna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Łaźnia publiczna (strona nie istnieje)">łaźni</a> miejskiej. Bywa również nazywana – Głodową w wyniku zburzenia oryginalnej wieży Głodowej, która stała kilkadziesiąt metrów dalej. W czasach <a href="/wiki/%C5%9Aredniowiecze" title="Średniowiecze">średniowiecznych</a> wieża służyła jako więzienie, Plac Pocztowy<a href="#cite_note-najstarsze-72">[72]</a></li> <li><a href="/wiki/Ratusz_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Ratusz w Zielonej Górze">ratusz</a>, wybudowany XV wieku w stylu gotyckim, co pokazuje odsłonięta spod tynku wnęka po fasadzie. Ratuszowa wieża licząca 54 metrów w wyniku błędów konstrukcyjnych jest nieznacznie odchylona od pionu<a href="#cite_note-najstarsze-72">[72]</a>. Codziennie o 12 z wieży ratusza odgrywany jest hejnał miasta pt. „Hymn Ziemi Lubuskiej”<a href="#cite_note-73">[73]</a>, Stary Rynek</li> <li>dawny dom Stanów Ziemskich, wybudowany w latach 1690–1692, był siedzibą samorządu powiatowego i powiatowego organu podatkowego. Bywali w nim między innymi królowie Prus <a href="/wiki/Fryderyk_Wilhelm_I_Pruski" title="Fryderyk Wilhelm I Pruski">Fryderyk Wilhelm I</a> i <a href="/wiki/Fryderyk_II_Wielki" title="Fryderyk II Wielki">Fryderyk II Wielki</a>, a także król Polski i książę Saksonii <a href="/wiki/August_II_Mocny" title="August II Mocny">August II Mocny</a><a href="#cite_note-74">[74]</a>, ul. gen. Sikorskiego 6</li> <li>dawny <a href="/wiki/Zajazd_Pocztowy_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Zajazd Pocztowy w Zielonej Górze">Zajazd Poczty Kurierskiej</a> z 1740 r., stację pocztowo-dyliżansową tworzyło wiele zabudowań: stajnie, powozownia, kuźnia i warsztat kołodziejski, a także pokoje gościnne, pokój odpraw podróżnych i izba pocztylionów, ul. Jedności 78<a href="#cite_note-75">[75]</a></li> <li>dawny kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki parafialny pod wezwaniem <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Matki_Bo%C5%BCej_Cz%C4%99stochowskiej_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Kościół Matki Bożej Częstochowskiej w Zielonej Górze">Matki Bożej Częstochowskiej</a>, szachulcowy, zbudowany w latach 1743–1777 jako zbór ewangelicki; wieżę dostawiono kilkanaście lat później. Znajdują się w nim m.in. <a href="/wiki/Barok" title="Barok">barokowy</a> <a href="/wiki/O%C5%82tarz" title="Ołtarz">ołtarz</a> główny, kamienna rokokowa <a href="/wiki/Chrzcielnica" title="Chrzcielnica">chrzcielnica</a> oraz szereg rzeźbionych płyt epitafijnych, ul. Adama Mickiewicza</li> <li>dawna szkoła ewangelicka z 1770 r., przeznaczona była dla 200 uczniów początkowo tylko dla osób wyznania protestanckiego, ul. Kazimierza Lisowskiego 1-3<a href="#cite_note-76">[76]</a></li> <li>kapliczka wotywna, wybudowana w 1780 r. w stylu klasycystycznym dla upamiętnienia ofiar zarazy, która 100 lat wcześniej spowodowała śmierć trzech czwartych mieszkańców Zielonej Góry, Osiedle Pomorskie<a href="#cite_note-77">[77]</a></li> <li>dom winiarza na Winnym Wzgórzu z 1818 r., obecnie stanowi część <a href="/wiki/Palmiarnia_Zielonog%C3%B3rska" title="Palmiarnia Zielonogórska">zielonogórskiej palmiarni</a>, ul. Ceglana 12a</li> <li>dawna Resursa Kupiecka z 1829 r. i 1901 r., obecnie <a href="/wiki/Wydzia%C5%82_Prawa_i_Administracji_Uniwersytetu_Zielonog%C3%B3rskiego" title="Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Zielonogórskiego">Wydział Prawa i Administracji UZ</a>, Plac Słowiański 9</li> <li>dawne gimnazjum im. <a href="/wiki/Fryderyk_Wilhelm_IV_Pruski" title="Fryderyk Wilhelm IV Pruski">Fryderyka Wilhelma IV</a> z 1846 r., obecnie Sąd Okręgowy, Plac Słowiański 6</li> <li>Sąd Okręgowy, Plac Słowiański 1/ Jedności 6, z lat 1855–1856</li> <li><a href="/wiki/Wie%C5%BCa_Braniborska" title="Wieża Braniborska">wieża Braniborska</a> powstała w latach 1859–1860 jako restauracja-winiarnia z wieżą widokową, obecnie <a href="/wiki/Obserwatorium_astronomiczne" title="Obserwatorium astronomiczne">obserwatorium astronomiczne</a> <a href="/wiki/Uniwersytet_Zielonog%C3%B3rski" title="Uniwersytet Zielonogórski">Uniwersytetu Zielonogórskiego</a>, ul. Lubuska 2<a href="#cite_note-78">[78]</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej_Maryi_Kr%C3%B3lowej_Polski_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Kościół Najświętszej Maryi Królowej Polski w Zielonej Górze">kaplica staroluterańska</a>, wybudowana w stylu neogotyckim w 1866 r., obecnie kościół polskokatolicki pod wezwaniem Matki Bożej Królowej Polski, ul. Dr Pieniężnego 25b<a href="#cite_note-79">[79]</a></li> <li>zespół produkcyjno-gospodarczy dawnych winiarni, z XIX wieku/XX wieku, ul. Ceglana 2</li> <li>zespół dawnych tkalni z XIX wieku: budynek, obecnie produkcyjno-mieszkalny, magazyn, ul. Fabryczna 13</li> <li>budynki wytwórni win z 1870 r. – XX wieku: budynek administracyjny, budynek produkcyjny z piwnicami, ul. Moniuszki 16</li> <li>zespół fabryk włókienniczych z 1872 r. – XX wieku: dwie hale fabryczne, magazyn, fabryka sukna, ul. Fabryczna 14</li> <li>dawna tzw. „czerwona szkoła” z 1882-1883, obecnie Sąd Rejonowy, Pl. Słowiański 12</li> <li>zakład opiekuńczo-leczniczy <a href="/wiki/El%C5%BCbietanki" title="Elżbietanki">Elżbietanek</a> z kaplicą i domem zakonnym z 1885-1908, Pl. Powstańców Wielkopolskich 4</li> <li>dawny kościół staroluterański z lat 1909–1911, obecnie ewangelicko-augsburski kościół Jezusowy, ul. Kazimierza Wielkiego<a href="#cite_note-80">[80]</a></li> <li>dawne Liceum Żeńskie z lat 1909–1911, obecnie Rektorat <a href="/wiki/Uniwersytet_Zielonog%C3%B3rski" title="Uniwersytet Zielonogórski">Uniwersytetu Zielonogórskiego</a>, ul. Licealna 9<a href="#cite_note-81">[81]</a></li> <li>dawny kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki parafialny pod wezwaniem <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszego_Zbawiciela_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Kościół Najświętszego Zbawiciela w Zielonej Górze">Najświętszego Zbawiciela</a>, zbudowany w latach 1915–1917 dla <a href="/wiki/Parafia" title="Parafia">parafii</a> ewangelicko-augsburskiej. W 1946 przejęty przez <a href="/wiki/Katolicyzm" title="Katolicyzm">katolików</a>. Z racji znakomitej akustyki w świątyni odbywają się koncerty. W 1926 r. wykonano tu słynne wówczas oratorium „Quo vadis” <a href="/wiki/Feliks_Nowowiejski" title="Feliks Nowowiejski">Feliksa Nowowiejskiego</a> z udziałem kompozytora. Jego fundatorem był <a href="/wiki/Georg_Beuchelt" title="Georg Beuchelt">Georg Beuchelt</a>, znany przemysłowiec, Aleja Niepodległości 28</li> <li>zespół fabryczny „Polska Wełna”, z lat 1920–1937: wykańczalnia tkanin, tkalnia, przędzalnia, magazyn i biura, kotłownia, farbiarnia, zmiękczalnia wody, obecnie centrum handlowe Focus Mall, ul. Wrocławska 17</li> <li>dawna Hala Miejska z budynkiem administracyjnym oraz gmach Teatru Operowego, obecnie <a href="/wiki/Lubuski_Teatr_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Lubuski Teatr w Zielonej Górze">Teatr Lubuski</a>, modernistyczny gmach powstał w 1931 r. według projektu <a href="/w/index.php?title=Oskar_Kaufmann&action=edit&redlink=1" class="new" title="Oskar Kaufmann (strona nie istnieje)">Oskara Kaufmanna</a>, był obiektem wielofunkcyjnym, przystosowanym do wystawiania dzieł zarówno dramatycznych, muzycznych, baletowych, filmów, a przede wszystkim oper, przebudowany w latach 1974–1978, Aleja Niepodległości 3/5</li> <li>dawny <a href="/wiki/Cmentarz_%C5%BCydowski_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Cmentarz żydowski w Zielonej Górze">cmentarz żydowski</a> założony w 1814 r. zniszczony w latach 60. XX w., zachował się dom pogrzebowy, ogrodzenie murowane, ul. Wrocławska 60a<a href="#cite_note-82">[82]</a></li> <li>część linii dawnej <a href="/wiki/Kolej_szprotawska" title="Kolej szprotawska">kolei szprotawskiej</a> („Kleinbahn Grünberg-Sprottau”) – niepaństwowa linia kolejowa wytyczona pomiędzy dwoma przemysłowymi miastami Dolnego Śląska: Zieloną Górą i <a href="/wiki/Szprotawa" title="Szprotawa">Szprotawą</a>. Od drugiej połowy lat 40. XX w. nie funkcjonuje, w większości rozebrana.</li> <li>piwnica winiarska, ul. Wodna, z XIX wieku</li> <li>sala sportowa, dawny kościół starokatolicki, ul. Moniuszki 14, z 1850 r., 1870 r.</li> <li>hala sportowa, ul. Chopina 19, z ok. 1930 r.</li> <li>domy, ul. Bankowa 1, 4, 5, 6, XIX wieku/XX wieku</li> <li>willa, ul. Batorego 53, z połowy XIX wieku: ogród, ogrodzenie, met.</li> <li>domy, ul. Bohaterów Westerplatte 32, 45, z XIX wieku</li> <li>domy, ul. Bolesława Chrobrego 1, 2, 3, 4, 5, 6, 12, 15, 18, 20, 21, 23, 24, 25, 28, 30, 44, 46-48, 50, z XIX wieku/XX wieku</li> <li>domy, ul. Drzewna 1, 20, 24, z XVIII wieku, XIX wieku</li> <li>willa, ul. Dworcowa 33, 41, z XIX wieku</li> <li>dom, ul. Fabryczna 15, z XIX wieku</li> <li>domy, ul. Głowackiego 2/4, 3/5, 6/8, 7, 10, z XIX wieku/XX wieku</li> <li>domy, ul. Grottgera 1, 3, 5, 7, 9, 11, 19, z XVIII/XIX wieku</li> <li>domy, ul. Jedności 1, 3, 4 z oficyną, 5, 12, 14, 15, 17, 19, 33, 38 z oficyną, 46, 76 stajnia pocztowa, 80, 100, z XVII wieku, XIX wieku</li> <li>dom, ul. Kasprowicza 1</li> <li>domy, ul. Kazimierza Wielkiego 6, 8, 10, 13, 14, z XIX wieku/XX wieku</li> <li>domy, ul. Kopernika 1, 13, z XVIII wieku, XIX wieku</li> <li>domy, ul. Kościelna 1, 2, 4, 5, 9, 11 wikarówka, 13 szkoła katolicka, obecnie wikariat parafii św. Jadwigi Sląskiej, z XVII wieku, XVIII/XIX wieku</li> <li>domy, ul. Kożuchowska 1, 2, 3, z XIX wieku/XX wieku</li> <li>dom, ul. Krasickiego 25, z XIX wieku</li> <li>dom, ul. Krawiecka 5, z 1906 r.</li> <li>domy, ul. Kupiecka 2, 3, 5, 12, 13, 20, 22, 23, 32, 38, 40, 43, 70, 72, z XVIII/XIX wieku, XX wieku</li> <li>domy, ul. Lisowskiego 2, 4, 5, 10, 14, 15, 18, z XVIII, XIX wieku</li> <li>domy, ul. Mariacka 2, 3, 5, 7, z XIX wieku</li> <li>domy, ul. Masarska 2, 3, 4, 5, 6, 8, 9, 11, 13, z XVII wieku, XIX wieku, XX wieku</li> <li>domy, ul. 1 Maja 21, 23, 19, z XIX wieku, XX wieku</li> <li>domy, Plac Matejki 10, 11, 12, 17, z XVIII/XIX wieku, XX wieku</li> <li>domy, ul. Mickiewicza 1, 3, 13, 14 plebania, z XVIII/XIX wieku</li> <li>domy, ul. Moniuszki 3 z oficyną, 7, 11, z XIX wieku</li> <li>domy, Aleja Niepodległości 1, 2, 4, 6, 7, 8, 13,15, 16, 18, 19 portal z XVI wieku, 21, 22, 24, 25, 28, 29 willa, obecnie przedszkole, 33, 35, 36 willa, z XIX wieku/XX wieku</li> <li>dom, ul. Ogrodowa 12</li> <li>domy, Plac Pocztowy 1, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 10, 11, 16, 17, z XVIII, XIX wieku</li> <li>dom, ul. Pod Filarami 1, 2/4, 3, z XIX wieku, XX wieku</li> <li>dom, Plac Powstańców Wielkopolskich 7, z 1800 r.</li> <li>domy, ul. Reja 2, 3, 4 z dwoma budynkami gospodarczymi, 5, 6, 7 z oficyną i stolarnią, 8 z oficyną i budynkiem gospodarczym, 9, 10, 11, 13, z XX wieku</li> <li>domy, ul. Sienkiewicza 2/4, 6, 10, 11 zespół willowy: willa, ogród, ogrodzenie, 14, 16/18, 21, 22, 24, 26, 27, 29, 30, 33, 38, 54 nie istnieje, z XIX wieku/XX wieku</li> <li>domy, ul. Sikorskiego 1, 2, 15, 18, 18-20, 24, 25, 29, 33, 36, 47a, 49, 52, 53, 55, 62, 63, 66-76 dom mieszkalny sukienników, 71, 84, z XVIII wieku, XIX wieku/XX wieku</li> <li>domy, ul. Skargi 7, 12, z XVIII/XIX wieku</li> <li>domy, ul. Sobieskiego 2, 3, 4/6, 5, 8/10, 9, 9a, 12, 14, z XVIII/XIX wieku</li> <li>dom, ul. Sowińskiego 2, z początku XX wieku</li> <li>domy, Stary Rynek 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 11, 13, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 28 piwnice domu z XVII wieku, XVIII wieku, XIX wieku, XX wieku; rynek stanowi centralny punkt miasta od XIV wieku do dziś. Był przez stulecia głównym placem <a href="/wiki/Handel" title="Handel">handlowym</a>, przez który przebiegał też główny trakt komunikacyjny</li> <li>domy, ul. Strzelecka 3, 4, 12, 14, 16, 18, 22, z XVIII/XIX wieku</li> <li>dom, ul. Świętojańska 6, z XVIII/XIX wieku</li> <li>dom, ul. Tylna 31, z 1796 r.</li> <li>willa, ul. Ułańska 7, z 1926 r.</li> <li>dom, ul. Wandy 46, z XVIII/XIX wieku</li> <li>dom, Aleja Wojska Polskiego 1, z lat 1929–1930</li> <li>domy, ul. Wrocławska 7, 12 z budynkiem gospodarczym, 24 nie istnieje, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 35, 37, 40, z XIX wieku/XX wieku</li> <li>domy, ul. Wyspiańskiego 2, 4, 5, 8, 10, 12, 16, z XIX wieku, XX wieku</li> <li>dom winiarski, obecnie mieszkalny, ul. Zakręt 2, z połowy XIX wieku</li> <li>dom, ul. Zamkowa 11, murowano-szachulcowy, z połowy XIX wieku, nie istnieje</li> <li>domy, ul. Żeromskiego 1, 2, 4, 6, 10, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 21, 23, z XVIII wieku, XIX wieku/XX wieku</li></ul> inne zabytki: <ul><li><a href="/wiki/Palmiarnia_Zielonog%C3%B3rska" title="Palmiarnia Zielonogórska">palmiarnia</a> – powstała w 1961, dostawiona do domku winiarskiego Augusta Gremplera z 1818. Mieści się w niej <a href="/wiki/Restauracja_(lokal_gastronomiczny)" title="Restauracja (lokal gastronomiczny)">restauracja</a> z salami konsumpcyjnymi pośród tropikalnej roślinności, kawiarnia oraz dwa tarasy widokowe. W otoczeniu Palmiarni znajduje się odtworzona <a href="/wiki/Winnica" title="Winnica">winnica</a>, nawiązująca do dawnych rozległych plantacji, pokrywających wszystkie stoki podmiejskie, plac zabaw, zielony labirynt, napis „I <3 Zielona” oraz piwniczka winiarska, która posiada w swojej ofercie wyłącznie wina z województwa lubuskiego.</li> <li><a href="/wiki/Pomnik_%C5%9Bw._Jana_Nepomucena_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Pomnik św. Jana Nepomucena w Zielonej Górze">pomnik św. Jana Nepomucena</a> przy konkatedrze, podstawa z 1740 r., figura 1900 r.</li> <li>rzeźba Hansa Krückeberga <a href="/wiki/Rze%C5%BAba_Ch%C5%82opiec_ze_%C5%BArebi%C4%99ciem_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Rzeźba Chłopiec ze źrebięciem w Zielonej Górze">Chłopiec ze źrebięciem</a> z lat 30 XX w.<a href="#cite_note-83">[83]</a></li></ul> zabytki na terenie <a href="/wiki/Nowe_Miasto_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Nowe Miasto (Zielona Góra)">dzielnicy Nowe Miasto</a>: <ul><li>kościół <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej_Tr%C3%B3jcy_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Kościół Najświętszej Trójcy w Zielonej Górze">Najświętszej Trójcy w Ochli</a> z 1 poł. XIV w. przebudowany w XVII-XVIII w.</li> <li>kościół <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Miko%C5%82aja_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Kościół św. Mikołaja w Zielonej Górze">św. Mikołaja w Raculi</a> z XIV w. przebudowany w XVIII w. wraz z drewnianą dzwonnicą</li> <li><a href="/wiki/Ruiny_ko%C5%9Bcio%C5%82a_%C5%9Bw._Jana_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Ruiny kościoła św. Jana w Zielonej Górze">ruina kościoła św. Jana w Zatoniu</a> z 2 poł. XIV w.</li> <li>zespół pałacowy w <a href="/wiki/Zatonie_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Zatonie (Zielona Góra)">Zatoniu</a>, w tym: ruiny <a href="/wiki/Pa%C5%82ac_w_Zatoniu" title="Pałac w Zatoniu">pałacu w Zatoniu</a> z lat 1685–1689, przebudowany w stylu klasycystycznym w latach 1842–1843, w 1945 r. spalony, obecnie po rewitalizacji funkcjonuje jako trwała ruina usytuowana w części rozległego parku krajobrazowego, ruiny oranżerii z XVIII/XIX w., czworak z 1 poł. XIX w. oraz park poł. XVII-XIX w.<a href="#cite_note-84">[84]</a></li> <li>zespół pałacowy w <a href="/wiki/Stary_Kisielin" title="Stary Kisielin">Starym Kisielinie</a> z XVIII-XIX w., w tym: pałac, park, stajnia</li> <li>pałac w <a href="/wiki/Nowy_Kisielin" title="Nowy Kisielin">Nowym Kisielinie</a> z XVII/XVIII w.</li> <li>pałac w <a href="/wiki/Kie%C5%82pin_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Kiełpin (Zielona Góra)">Kiełpinie</a> z XVIII w.</li> <li>zespół pałacowy i folwarczny w <a href="/wiki/Ochla_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Ochla (Zielona Góra)">Ochli</a> z XVII-XIX w., w tym: pałac z XVII w., 2 <a href="/wiki/Oficyna" title="Oficyna">oficyny</a>, <a href="/wiki/Folwark" title="Folwark">folwark</a>, park</li> <li>drewniana kaplica cmentarna z dzwonnicą w <a href="/wiki/%C5%81%C4%99%C5%BCyca_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Łężyca (Zielona Góra)">Łężycy</a> z 1727 r.</li> <li>dawny kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki filialny <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Antoniego_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Kościół św. Antoniego w Zielonej Górze">św. Antoniego w Jarogniewicach</a> szachulcowy z 1749-1750 r. oraz plebania z 1 poł. XIX w.</li> <li>kostnica na cmentarzu w <a href="/wiki/Jeleni%C3%B3w_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Jeleniów (Zielona Góra)">Jeleniowie</a> w XVIII/XIX w.</li> <li>dwór w Jeleniowie z XVIII/XIX w.</li> <li>dwór w <a href="/wiki/Drzonk%C3%B3w" title="Drzonków">Drzonkowie</a> z XVIII/XIX w.</li> <li>dawny kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki filialny <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Marcina_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Kościół św. Marcina w Zielonej Górze">św. Marcina w Suchej</a> z 1821 r.</li> <li>dawna szkoła w <a href="/wiki/Jarogniewice_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Jarogniewice (Zielona Góra)">Jarogniewicach</a> z 1 poł. XIX w.</li> <li>dzwonnica w <a href="/wiki/Nowy_Kisielin" title="Nowy Kisielin">Nowym Kisielinie</a> z 1840 r.</li> <li>drewniana dzwonnica cmentarna w <a href="/wiki/Jeleni%C3%B3w_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Jeleniów (Zielona Góra)">Jeleniowie</a> z XIX w.</li> <li>fabryka tektury w <a href="/wiki/Kr%C4%99pa_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Krępa (Zielona Góra)">Krępie</a> z XIX/XX w.</li> <li>młyn wodny w Krępie</li> <li>domy w <a href="/wiki/%C5%81%C4%99%C5%BCyca_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Łężyca (Zielona Góra)">Łężycy</a> nry: 4, 56 (nie istnieje), 75, 83, 85 z XVIII-XIX w.</li> <li>dom nr 11 w <a href="/wiki/%C5%81ugowo_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Ługowo (Zielona Góra)">Ługowie</a></li> <li>dom nr 27 w Zatoniu z XVIII w.</li> <li>dom w Drzonkowie nr 56 z XIX w. (nie istnieje)</li> <li>leśniczówka i teren <a href="/wiki/Skansen_etnograficzny_w_Ochli" title="Skansen etnograficzny w Ochli">skansenu w Ochli</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kultura">Kultura</h2>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Kultura" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kultura">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Zielona_G%C3%B3ra_Lato_Muz_Wszelakich.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Zielona_G%C3%B3ra_Lato_Muz_Wszelakich.jpg/220px-Zielona_G%C3%B3ra_Lato_Muz_Wszelakich.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Zielona_G%C3%B3ra_Lato_Muz_Wszelakich.jpg/330px-Zielona_G%C3%B3ra_Lato_Muz_Wszelakich.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Zielona_G%C3%B3ra_Lato_Muz_Wszelakich.jpg/440px-Zielona_G%C3%B3ra_Lato_Muz_Wszelakich.jpg 2x" data-file-width="4032" data-file-height="3024" /></a><figcaption>Koncert w ramach Lata Muz Wszelakich</figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Z tym tematem związana jest kategoria: <a href="/wiki/Kategoria:Kultura_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Kategoria:Kultura w Zielonej Górze">Kultura w Zielonej Górze</a>.</div> Kultura w Zielonej Górze to przede wszystkim <a href="/wiki/Winobranie_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Winobranie w Zielonej Górze">Winobranie</a> na początku września – duża impreza plenerowa, podczas której centrum miasta zapełnia się mieszkańcami i turystami. Ponadto w mieście działa kilka muzeów i galerii sztuki, <a href="/wiki/Filharmonia_Zielonog%C3%B3rska" title="Filharmonia Zielonogórska">Filharmonia Zielonogórska</a>, <a href="/wiki/Lubuski_Teatr_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Lubuski Teatr w Zielonej Górze">Lubuski Teatr</a>, kina oraz kilkanaście klubów muzycznych. W mieście odbywa się kilka festiwali muzycznych i kulturalnych. m.in. Międzynarodowy Festiwal Folkloru, <a href="/wiki/Festiwal_Kabaretu_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Festiwal Kabaretu w Zielonej Górze">Festiwal Kabaretu</a>, CORNO Brass Music Festival, Festiwal Filmu i Teatru – Kozzi Film Festiwal i <a href="/wiki/Quest_Europe" title="Quest Europe">Quest Europe</a>. Przy Alei Niepodległości znajduje się <a href="/wiki/Biuro_Wystaw_Artystycznych_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Biuro Wystaw Artystycznych w Zielonej Górze">Galeria BWA</a>, w której odbywają się wystawy sztuki współczesnej, koncerty i spotkania dyskusyjne. Środowisko malarskie skupia się wokół Okręgu Zielonogórskiego <a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Polskich_Artyst%C3%B3w_Plastyk%C3%B3w" title="Związek Polskich Artystów Plastyków">Związek Polskich Artystów Plastyków</a>. Aktywnym miejscem na kulturalnej mapie miasta w latach 1998–2018 pod kierownictwem Bruna Aleksandra Kiecia oraz Anety Szlachetki funkcjonował „Klub Muzyczny 4 Róże dla Lucienne”, w którym przy współpracy z Fundacją Rozwoju Kultury „Kombinat Kultury”<a href="#cite_note-85">[85]</a> odbyło się ponad 4000 imprez artystycznych m.in.: koncerty, pokazy filmowe, slamy poetyckie, biesiady, wystawy, spektakle teatralne i kabaretowe. Klub współorganizował festiwale „Rock Nocą”, Róże Jazz Festival<a href="#cite_note-86">[86]</a>” oraz „KinoPozaKinem Filmowa Góra”<a href="#cite_note-87">[87]</a>. W Zielonej Górze działa Zielonogórski Ośrodek Kultury<a href="#cite_note-88">[88]</a>, którego siedzibą jest położony w parku na Wzgórzach Piastowskich <a href="/wiki/Amfiteatr_im._Anny_German_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Amfiteatr im. Anny German w Zielonej Górze">amfiteatr im. Anny German</a>. Obiekt mieści blisko 5 tysięcy widzów. Rozpoczął on szeroką działalność na początku lat 70. XX wieku. Wtedy to nowy obiekt wybudowali mieszkańcy w czynie społecznym. Pierwszy koncert odbył się w 1973 roku podczas IX <a href="/wiki/Festiwal_Piosenki_Radzieckiej" title="Festiwal Piosenki Radzieckiej">Festiwalu Piosenki Radzieckiej</a>. Później obiekt przebudowano. Pojawiły się m.in. nowoczesna scena, zaplecza, pomieszczenia dla akustyków. Od 1987 roku amfiteatr nosi imię <a href="/wiki/Anna_German" title="Anna German">Anny German</a><a href="#cite_note-89">[89]</a>. Latem w lipcu i sierpniu Zielonogórski Ośrodek Kultury organizuje na terenie miasta „Lato Muz Wszelakich”, w ramach którego odbywa się całe spektrum koncertów plenerowych, spektakli, wystaw i pokazów<a href="#cite_note-90">[90]</a>. W mieście funkcjonują także: <ul><li>Regionalne Centrum Animacji Kultury<a href="#cite_note-91">[91]</a>, które pełni funkcję instytutu kultury działającego w obszarze edukacji kulturowej, ochrony dziedzictwa kulturowego i badań w kulturze<a href="#cite_note-92">[92]</a>. Do RCAK należy otwarte w 2021 Centrum Kreatywnej Kultury m.in. z nowoczesną salą multimedialną – studiem foto i video. Przy RCAK działa Lubuski Zespół Pieśni i Tańca im. Ludwika Figasa<a href="#cite_note-93">[93]</a>,</li> <li>Młodzieżowe Centrum Kultury i Edukacji „Dom Harcerza”<a href="#cite_note-94">[94]</a>, przy którym działa powstały w 1973 r. Zespół Taneczny „Maki”<a href="#cite_note-95">[95]</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Teatry,_filharmonia">Teatry, filharmonia</h3>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Teatry, filharmonia" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Teatry, filharmonia">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Zielona_G%C3%B3ra,_sala_koncertowa.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Zielona_G%C3%B3ra%2C_sala_koncertowa.jpg/220px-Zielona_G%C3%B3ra%2C_sala_koncertowa.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Zielona_G%C3%B3ra%2C_sala_koncertowa.jpg/330px-Zielona_G%C3%B3ra%2C_sala_koncertowa.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Zielona_G%C3%B3ra%2C_sala_koncertowa.jpg/440px-Zielona_G%C3%B3ra%2C_sala_koncertowa.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1944" /></a><figcaption><a href="/wiki/Filharmonia_Zielonog%C3%B3rska" title="Filharmonia Zielonogórska">Filharmonia Zielonogórska</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Zielona_G%C3%B3ra_al._Niepodleg%C5%82o%C5%9Bci_3-5,_Teatr_Lubuski_(2).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Zielona_G%C3%B3ra_al._Niepodleg%C5%82o%C5%9Bci_3-5%2C_Teatr_Lubuski_%282%29.jpg/220px-Zielona_G%C3%B3ra_al._Niepodleg%C5%82o%C5%9Bci_3-5%2C_Teatr_Lubuski_%282%29.jpg" decoding="async" width="220" height="194" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Zielona_G%C3%B3ra_al._Niepodleg%C5%82o%C5%9Bci_3-5%2C_Teatr_Lubuski_%282%29.jpg/330px-Zielona_G%C3%B3ra_al._Niepodleg%C5%82o%C5%9Bci_3-5%2C_Teatr_Lubuski_%282%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Zielona_G%C3%B3ra_al._Niepodleg%C5%82o%C5%9Bci_3-5%2C_Teatr_Lubuski_%282%29.jpg/440px-Zielona_G%C3%B3ra_al._Niepodleg%C5%82o%C5%9Bci_3-5%2C_Teatr_Lubuski_%282%29.jpg 2x" data-file-width="1299" data-file-height="1145" /></a><figcaption>Budynek <a href="/wiki/Lubuski_Teatr_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Lubuski Teatr w Zielonej Górze">Teatru Lubuskiego</a></figcaption></figure> Pierwszy teatr miejski i operowy w Hali Miejskiej otwarto 1 kwietnia 1931 roku <a href="/wiki/Opera" title="Opera">operą</a> <a href="/wiki/Madame_Butterfly" title="Madame Butterfly">Madame Butterfly</a>. Autorem projektu budynku był Oskar Kaufmann, twórca m.in. <a href="/w/index.php?title=Volksb%C3%BChne_Berlin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Volksbühne Berlin (strona nie istnieje)">Volksbühne</a> i Renaissance-Theater w Berlinie. Gmach mieścił wielofunkcyjną scenę, przystosowaną do wystawiania dzieł zarówno dramatycznych, muzycznych, baletowych, a także oper i wyświetlania filmów. Widownia liczyła 730 miejsc<a href="#cite_note-zarys-27">[27]</a>. Po II wojnie światowej zaniechano wystawiania oper w mieście, natomiast mocno rozwinął się teatr miejski, miasto dorobiło się stałego zespołu (przed wojną teatr działał na zasadzie impresariatu). Po wojnie funkcjonowały w mieście teatralne zespoły amatorskie, z których największą sławę zdobyły dwa: Amatorski Teatr Kolejarza i Reduta, skupiona wokół Polskiej Wełny. To ze zrębów tych zespołów ukształtował się zawodowy kształt ówczesnego Państwowego Teatru Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze. Działalność Teatru zainaugurowała Zemsta w reżyserii Róży Gelli-Czerskiej (24 listopada 1951, nieoficjalna prapremiera 19 listopada 1951). Po roku 1990 zamknięto Scenę Lalkową, którą współtworzyła Halina Lubicz, legendarna aktorka Teatru. Lubuski Teatr w Zielonej Górze (w takim kształcie nazwa funkcjonuje od lutego 2019) posiada dwie sceny: Dużą Scenę im. Stanisława Cynarskiego i Scenę Kameralną im. Stanisława Hebanowskiego. Działająca w mieście <a href="/wiki/Filharmonia_Zielonog%C3%B3rska" title="Filharmonia Zielonogórska">Filharmonia Zielonogórska</a> organizuje koncerty muzyki klasycznej, a niekiedy także muzyki popularnej. W okresie letnim filharmoników zielonogórskich można usłyszeć na scenie plenerowej przed budynkiem Filharmonii podczas koncertów promenadowych. W mieście działa także towarzystwo śpiewacze <a href="/wiki/Cantores_Viridimontani" title="Cantores Viridimontani">Cantores Viridimontani</a>, organizujące koncerty muzyki dawnej w tutejszych kościołach. W mieście działa także <a href="/wiki/Teatr_muzyczny" title="Teatr muzyczny">Teatr Muzyczny</a> – The Droshkoov Theatre<a href="#cite_note-96">[96]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Muzea_i_galerie">Muzea i galerie</h3>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Muzea i galerie" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Muzea i galerie">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Zielona_G%C3%B3ra,_Al._Niepodleg%C5%82o%C5%9Bci_15_(1).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Zielona_G%C3%B3ra%2C_Al._Niepodleg%C5%82o%C5%9Bci_15_%281%29.jpg/220px-Zielona_G%C3%B3ra%2C_Al._Niepodleg%C5%82o%C5%9Bci_15_%281%29.jpg" decoding="async" width="220" height="149" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Zielona_G%C3%B3ra%2C_Al._Niepodleg%C5%82o%C5%9Bci_15_%281%29.jpg/330px-Zielona_G%C3%B3ra%2C_Al._Niepodleg%C5%82o%C5%9Bci_15_%281%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Zielona_G%C3%B3ra%2C_Al._Niepodleg%C5%82o%C5%9Bci_15_%281%29.jpg/440px-Zielona_G%C3%B3ra%2C_Al._Niepodleg%C5%82o%C5%9Bci_15_%281%29.jpg 2x" data-file-width="448" data-file-height="303" /></a><figcaption><a href="/wiki/Muzeum_Ziemi_Lubuskiej_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze">Muzeum Ziemi Lubuskiej</a></figcaption></figure> Miasto posiada kilka muzeów i galerii, rozlokowanych częściowo w centrum miasta oraz w podmiejskich dworach i pałacach. <ul><li><a href="/wiki/Muzeum_Ziemi_Lubuskiej_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze">Muzeum Ziemi Lubuskiej</a>, na które składają się <ul><li>Muzeum Miasta Zielona Góra</li> <li>Muzeum Dawnych Tortur</li> <li>Muzeum Wina</li></ul></li> <li><a href="/wiki/Skansen_etnograficzny_w_Ochli" title="Skansen etnograficzny w Ochli">Muzeum Etnograficzne</a> w <a href="/wiki/Ochla_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Ochla (Zielona Góra)">Ochli</a></li> <li><a href="/wiki/Muzeum_Archeologiczne_%C5%9Arodkowego_Nadodrza_w_%C5%9Awidnicy" title="Muzeum Archeologiczne Środkowego Nadodrza w Świdnicy">Muzeum Archeologiczne Środkowego Nadodrza</a> w <a href="/wiki/%C5%9Awidnica_(wojew%C3%B3dztwo_lubuskie)" title="Świdnica (województwo lubuskie)">Świdnicy</a></li> <li><a href="/wiki/Lubuskie_Muzeum_Wojskowe" title="Lubuskie Muzeum Wojskowe">Lubuskie Muzeum Wojskowe</a> w <a href="/wiki/Drzon%C3%B3w" title="Drzonów">Drzonowie</a></li> <li><a href="/wiki/Biuro_Wystaw_Artystycznych_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Biuro Wystaw Artystycznych w Zielonej Górze">Biuro Wystaw Artystycznych</a> – Biuro Wystaw Artystycznych jest galerią sztuki współczesnej, magazynuje również kolekcję Lubuskiej Zachęty Sztuk Pięknych</li> <li><a href="/w/index.php?title=Muzeum_Lalek_w_Zielonej_G%C3%B3rze&action=edit&redlink=1" class="new" title="Muzeum Lalek w Zielonej Górze (strona nie istnieje)">Muzeum Lalek w Zielonej Górze</a> przy Teatrze Lubuskim.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Muzeum_Ksi%C4%85%C5%BCki_%C5%9Arodkowego_Nadodrza_w_Zielonej_G%C3%B3rze&action=edit&redlink=1" class="new" title="Muzeum Książki Środkowego Nadodrza w Zielonej Górze (strona nie istnieje)">Muzeum Ilustracji Książkowej w Zielonej Górze</a> przy Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej im. C. Norwida.</li></ul> Inne miejsca to Galeria PWW (ul. Ogrodowa), Galeria Pro Arte ZPAP (Stary Rynek), Salon Sztuki Dawnej (ul. Moniuszki). <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kina">Kina</h3>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Kina" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kina">edytuj kod</a>]</div> <ul><li>Kino Newa – studyjne kino zlokalizowane niedaleko dworca kolejowego PKP, przy <a href="/wiki/Ulice_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Ulice w Zielonej Górze">ul. K. Wielkiego</a> 21. Widownia na 215 osób. Kino wyświetla filmy niekomercyjne<a href="#cite_note-97">[97]</a>. Uruchomione 17 grudnia 1960.</li> <li><a href="/wiki/Cinema_City" title="Cinema City">Cinema City</a> – 9 sal, 1305 miejsc. Kino mieści się w centrum handlowym <a href="/wiki/Galeria_Focus_Park_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Galeria Focus Park w Zielonej Górze">Focus Mall</a>. Otwarte 17 października 2008<a href="#cite_note-98">[98]</a>.</li> <li>Kino Nysa – najstarsze kino Zielonej Góry, uruchomione w 1921 roku, wyświetlało filmy nieprzerwanie do końca października 2015, kiedy to zostało sprzedane. Posiadało widownie z balkonem, łącznie na 305 osób<a href="#cite_note-99">[99]</a>. Kino mieściło się na starym mieście naprzeciw Teatru Lubuskiego przy al. Niepodległości<a href="#cite_note-100">[100]</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Imprezy_cykliczne">Imprezy cykliczne</h3>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Imprezy cykliczne" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Imprezy cykliczne">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Amfiteatr_Zielona_G%C3%B3ra.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Amfiteatr_Zielona_G%C3%B3ra.jpg/220px-Amfiteatr_Zielona_G%C3%B3ra.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Amfiteatr_Zielona_G%C3%B3ra.jpg/330px-Amfiteatr_Zielona_G%C3%B3ra.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Amfiteatr_Zielona_G%C3%B3ra.jpg/440px-Amfiteatr_Zielona_G%C3%B3ra.jpg 2x" data-file-width="4032" data-file-height="3024" /></a><figcaption><a href="/wiki/Amfiteatr_im._Anny_German_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Amfiteatr im. Anny German w Zielonej Górze">Amfiteatr im. Anny German</a></figcaption></figure> Przed laty miasto było gospodarzem międzynarodowego <a href="/wiki/Festiwal_Piosenki_Radzieckiej" title="Festiwal Piosenki Radzieckiej">Festiwalu Piosenki Radzieckiej</a>, odbyło się 26 jego edycji. Od 2008 r. reaktywowano go jako <a href="/wiki/Festiwal_Piosenki_Rosyjskiej" title="Festiwal Piosenki Rosyjskiej">Festiwal Piosenki Rosyjskiej</a>, lecz z przyczyn politycznych w 2014 roku nie odbyła się jego 7. edycja. Dzisiaj odbywające się imprezy cykliczne to: <ul><li>Lubuski Orszak Trzech Króli (styczeń)</li> <li>Zielonogórskie Kolędowanie (styczeń)</li> <li>Zielonogórski Jarmark Wielkanocny „Kraszanka” (marzec/kwiecień)</li> <li>Kaziuki w Muzeum Etnograficznym w Ochli (marzec/kwiecień)</li> <li>Zielonogórskie Spotkania Artystyczne. Festiwal „Klan Machaliców i Przyjaciele” (kwiecień)</li> <li>Międzynarodowy Festiwal Gitarowy (maj)</li> <li>Noc Muzeów (maj)</li> <li>Lubuski Festiwal Otwartych Piwnic i Winnic (maj)</li> <li>Ogólnopolski Festiwal Piosenki Dziecięcej i Młodzieżowej FUMA (maj)</li> <li>Międzynarodowy Festiwal Francuskojęzycznych Filmów Krótkometrażowych – FrankoFilm Festiwal (maj/czerwiec)</li> <li>Ginące zawody i umiejętności w Muzeum Etnograficznym w Ochli (maj/czerwiec)</li> <li>Bachanalia – Dni Kultury Studenckiej (czerwiec)</li> <li>Zielonogórskie Uwielbienie (w Boże Ciało)</li> <li>Dni Otwartych Piwnic Winiarskich (czerwiec)</li> <li>Festiwal Filmu i Teatru – Kozzi Film Festiwal (czerwiec)</li> <li>Dobre, smaczne, bo lubuskie w Muzeum Etnograficznym w Ochli (czerwiec)</li> <li>Nocny Spacer Pidżamowców po Wzgórzach Piastowskich (czerwiec)</li> <li>Lato Muz Wszelakich (lipiec-sierpień)</li> <li>Piknik Naukowy w Centrum Nauki Keplera (lipiec)</li> <li><a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowy_Festiwal_Folkloru_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Międzynarodowy Festiwal Folkloru w Zielonej Górze">Międzynarodowy Festiwal Folkloru „Oblicza Tradycji”</a> (co dwa lata, wymiennie z Festiwalem Folkloru, w sierpniu)</li> <li>Międzynarodowy Festiwal Sztuki Ulicznej Busker Tour (sierpień)</li> <li>Noc spadających gwiazd w Muzeum Etnograficznym w Ochli (sierpień)</li> <li>Corno – Brass Music Festival (sierpień)</li> <li>Święto Miodu w Muzeum Etnograficznym w Ochli (sierpień)</li> <li>Dożynki Miejskie (sierpień)</li> <li>Międzynarodowy Festiwal Filmowy „Quest Europe” (sierpień/wrzesień)</li> <li><a href="/wiki/Winobranie_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Winobranie w Zielonej Górze">Winobranie</a> – Dni Zielonej Góry (wrzesień)</li> <li>„Noc św. Urbana” (wrzesień)</li> <li>Ogólnopolski Festiwal Tańca MOVE Zielona Góra (wrzesień)</li> <li>„Zielonogórska Połówka” – Novita Półmaraton Zielonogórski (wrzesień)</li> <li>U progu jesieni w Muzeum Etnograficznym w Ochli (wrzesień)</li> <li>Bachanalia Fantastyczne – Ogólnopolski Festiwal Miłośników Fantastyki (wrzesień/październik)</li> <li>Jazz Crossing Festival (październik)</li> <li>Biennale Zielona Góra (październik-listopad)</li> <li>Zielonogórski Bieg Niepodległości (listopad)</li> <li>Święto Niepodległości w Muzeum Etnograficznym w Ochli (listopad)</li> <li>Lubuskie Zaduszki Jazzowe (listopad)</li> <li>Święto Lubuskiego Młodego Wina (listopad)</li> <li>Festiwal Green Town of Jazz (listopad)</li> <li>Festiwal Literacki im. Anny Tokarskiej (listopad-grudzień)</li> <li>Święto Młodego Wina (początek grudnia)</li> <li>Jarmark Bożonarodzeniowy na deptaku (grudzień)</li> <li>Jarmark Bożonarodzeniowy w Muzeum Etnograficznym w Ochli (grudzień)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Winobranie">Winobranie</h3>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Winobranie" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Winobranie">edytuj kod</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Winobranie_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Winobranie w Zielonej Górze">Winobranie w Zielonej Górze</a>.</div> Oficjalnym miejskim świętem jest <a href="/wiki/Winobranie_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Winobranie w Zielonej Górze">Winobranie</a>, co urzędowo ogłosił magistrat w 1852 r. Co roku, przez dziewięć kolejnych dni pierwszej połowy września, klucze do bram miasta dzierży rzymski bóg wina <a href="/wiki/Dionizos" title="Dionizos">Bachus</a>, który wraz ze swoją świtą oprowadza turystów po Zielonej Górze. Przyjezdni goście mogą napić się miejscowego trunku, zwiedzić lokalne winnice, posłuchać muzyki i skorzystać z bogatej oferty kulturalnej i rozrywkowej. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Życie_studenckie">Życie studenckie</h3>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=17" title="Edytuj sekcję: Życie studenckie" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=17" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Życie studenckie">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Hlynur.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Hlynur.jpg/220px-Hlynur.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Hlynur.jpg/330px-Hlynur.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Hlynur.jpg/440px-Hlynur.jpg 2x" data-file-width="888" data-file-height="667" /></a><figcaption>Kabaret na scenie klubu Gęba</figcaption></figure> W Zielonej Górze studiuje ponad 10 tys. studentów<a href="#cite_note-101">[101]</a>. To właśnie w tutejszych klubach studenckich, takich jak <a href="/wiki/G%C4%99ba" title="Gęba">Gęba</a>, powstał w latach 90. fenomen kabaretów (<a href="/wiki/Zielonog%C3%B3rskie_zag%C5%82%C4%99bie_kabaretowe" title="Zielonogórskie zagłębie kabaretowe">Zielonogórskie zagłębie kabaretowe</a>). Dziś takie kluby są w większości zamknięte (Karton, Zatem Highlander). Największą imprezą są organizowane corocznie w maju <a href="/wiki/Bachanalia" title="Bachanalia">Bachanalia</a>, ściągające na plenerowe imprezy muzyczne nawet 5 tysięcy osób. Życie studenckie toczy się praktycznie tylko w klubach studenckich (Gęba, U Ojca, WySPa) na terenie kampusów uczelnianych, popularny był też klub 4 Róże, Wyspa, Straszny Dwór, Studio. Wcześniej działał również aktywny kulturalnie <a href="/wiki/Squat" title="Squat">skłot</a> Awaria, zrzeszający tutejszą scenę alternatywną i organizujący liczne koncerty ska, oi i punk.[<a href="/wiki/Pomoc:Przypisy" title="Pomoc:Przypisy">potrzebny przypis</a>] <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Biblioteki">Biblioteki</h3>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=18" title="Edytuj sekcję: Biblioteki" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=18" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Biblioteki">edytuj kod</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dzka_i_Miejska_Biblioteka_Publiczna_w_Zielonej_G%C3%B3rze" class="mw-redirect" title="Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Zielonej Górze">Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Zielonej Górze</a>.</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Biblioteka_norwid.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Biblioteka_norwid.jpg/220px-Biblioteka_norwid.jpg" decoding="async" width="220" height="159" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Biblioteka_norwid.jpg/330px-Biblioteka_norwid.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Biblioteka_norwid.jpg/440px-Biblioteka_norwid.jpg 2x" data-file-width="3064" data-file-height="2219" /></a><figcaption><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dzka_i_Miejska_Biblioteka_Publiczna_im._Cypriana_Norwida_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Cypriana Norwida w Zielonej Górze">Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Zielonej Górze</a></figcaption></figure> Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. <a href="/wiki/Cyprian_Kamil_Norwid" title="Cyprian Kamil Norwid">Cypriana Norwida</a> w Zielonej Górze jest jedną z dwóch publicznych bibliotek wojewódzkich w woj. lubuskim. Obecną siedzibę placówki oddano do użytku w 1975. Biblioteka posiada status <a href="/wiki/Biblioteka_naukowa" title="Biblioteka naukowa">biblioteki naukowej</a> oraz wiele filii i oddziałów na terenie miasta. Odbywają się w niej liczne wystawy oraz spotkania autorskie z pisarzami (w ramach tzw. „Czwartków Lubuskich”), a osoby, które ją odwiedziły, to m.in. ks. <a href="/wiki/Jan_Twardowski" title="Jan Twardowski">Jan Twardowski</a>, <a href="/wiki/William_Wharton" title="William Wharton">William Wharton</a>, <a href="/wiki/Jonathan_Carroll" title="Jonathan Carroll">Jonathan Carroll</a> i <a href="/wiki/Tadeusz_R%C3%B3%C5%BCewicz" title="Tadeusz Różewicz">Tadeusz Różewicz</a>. Biblioteka Wojewódzka ma również swoją oficynę wydawniczą – „Pro Libris”. Zarejestrowana w 2003 liczba czytelników wyniosła prawie 32 tys. osób. Średnio czytelnik wypożycza 17 książek rocznie. W mieście funkcjonuje ponadto Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. <a href="/wiki/Maria_Grzegorzewska" title="Maria Grzegorzewska">Marii Grzegorzewskiej</a>, której organem prowadzącym jest województwo lubuskie<a href="#cite_note-102">[102]</a> oraz Biblioteka Uniwersytetu Zielonogórskiego. Uczelnia jest również pomysłodawcą i koordynatorem projektu pn. Zielonogórska Biblioteka Cyfrowa<a href="#cite_note-103">[103]</a>. <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Zobacz też: <a href="/wiki/Skansen_etnograficzny_w_Ochli" title="Skansen etnograficzny w Ochli">Skansen etnograficzny w Ochli</a>, <a href="/wiki/Muzeum_Archeologiczne_%C5%9Arodkowego_Nadodrza_w_%C5%9Awidnicy" title="Muzeum Archeologiczne Środkowego Nadodrza w Świdnicy">Muzeum Archeologiczne Środkowego Nadodrza w Świdnicy</a>, <a href="/wiki/Lubuskie_Muzeum_Wojskowe" title="Lubuskie Muzeum Wojskowe">Lubuskie Muzeum Wojskowe</a>, <a href="/wiki/Biuro_Wystaw_Artystycznych_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Biuro Wystaw Artystycznych w Zielonej Górze">Biuro Wystaw Artystycznych w Zielonej Górze</a>, <a href="/wiki/Big_Band_Uniwersytetu_Zielonog%C3%B3rskiego" title="Big Band Uniwersytetu Zielonogórskiego">Big Band Uniwersytetu Zielonogórskiego</a> i <a href="/wiki/Zielonog%C3%B3rskie_zag%C5%82%C4%99bie_kabaretowe" title="Zielonogórskie zagłębie kabaretowe">zielonogórskie zagłębie kabaretowe</a>.</div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Środowisko_przyrodnicze">Środowisko przyrodnicze</h2>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=19" title="Edytuj sekcję: Środowisko przyrodnicze" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=19" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Środowisko przyrodnicze">edytuj kod</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ukształtowanie_terenu">Ukształtowanie terenu</h3>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=20" title="Edytuj sekcję: Ukształtowanie terenu" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=20" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ukształtowanie terenu">edytuj kod</a>]</div> <div class="metadata plainlinks mbox mbox-content" tabindex="0"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75298054">.mw-parser-output .mbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);border-left:10px solid var(--color-progressive,#36c);background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);box-sizing:border-box;margin:0 10%0.5em 10%;display:grid;padding:.3em;gap:.3em;grid-template-columns:60px 1fr;align-items:center;word-break:break-word}.mw-parser-output .mbox.with-iconright{grid-template-columns:60px 1fr min-content}.mw-parser-output .mbox.without-icon{grid-template-columns:1fr}.mw-parser-output .mbox-iconright,.mw-parser-output .mbox-icon{justify-self:center}.mw-parser-output .mbox-icon img{max-width:100%;object-fit:contain}.mw-parser-output .mbox p{font-size:inherit}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .mbox{margin-left:0;margin-right:0}}@media(max-width:600px){.mw-parser-output .mbox{width:100%}}@media(max-width:450px){.mw-parser-output .mbox-iconright{grid-row:2;grid-column:1/span 2;justify-self:end}.mw-parser-output .mbox.with-iconright{grid-template-columns:40px 1fr}.mw-parser-output .mbox{grid-template-columns:40px 1fr;font-size:0.85rem}}.mw-parser-output .mbox+.mbox{margin-top:calc(-0.5em - 1px)}.mw-parser-output .mbox.mbox-serious{border-left-color:#d33}.mw-parser-output .mbox.mbox-content{border-left-color:#f28500}.mw-parser-output .mbox.mbox-notice{border-left-color:var(--color-progressive,#36c)}.mw-parser-output .mbox.mbox-merge{border-left-color:#9932cc}body.ns-6 .mw-parser-output .mbox{width:unset;max-width:unset}</style> <div class="mbox-icon"> <div><a href="/wiki/Wikipedia:Weryfikowalno%C5%9B%C4%87" title="Wikipedia:Weryfikowalność"><img alt="Wikipedia:Weryfikowalność" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/50px-Question_book-4.svg.png" decoding="async" width="50" height="39" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/75px-Question_book-4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/100px-Question_book-4.svg.png 2x" data-file-width="262" data-file-height="204" /></a></div></div> <div class="mbox-text">Ta sekcja od 2009-01 wymaga <a href="/wiki/Wikipedia:Weryfikowalno%C5%9B%C4%87" title="Wikipedia:Weryfikowalność">zweryfikowania</a> podanych informacji.<div class="hide-when-compact">Należy podać wiarygodne źródła w formie <a href="/wiki/Pomoc:Przypisy" title="Pomoc:Przypisy">przypisów bibliograficznych</a>. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/szukaj/Zielona+G%C3%B3ra.html">Encyklopedia PWN</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?as_brr=0&as_pub=-icon&q=%22Zielona+G%C3%B3ra%22">Google Books</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="http://scholar.google.com/scholar?q=%22Zielona+G%C3%B3ra%22">Google Scholar</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://fbc.pionier.net.pl/search#fq={!tag=dcterms_accessRights}dcterms_accessRights%3A%22Dost%C4%99p%20otwarty%22&q=%22Zielona+G%C3%B3ra%22">Federacja Bibliotek Cyfrowych</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://bazhum.muzhp.pl/artykul/lista/?generalQuery=%22Zielona+G%C3%B3ra%22">BazHum</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://yadda.icm.edu.pl/baztech/search/page.action?qt=SEARCH&q=c_0language_0eq.all*sc.article*c_0keywords_0eq.Zielona+G%C3%B3ra*l_0*c_0fulltext_0eq.all">BazTech</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://rcin.org.pl/dlibra/results?q=%22Zielona+G%C3%B3ra%22&action=SimpleSearchAction&type=-6&p=0">RCIN</a> • Internet Archive (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/texts?query=%22Zielona+G%C3%B3ra%22">texts</a> / <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/inlibrary?query=%22Zielona+G%C3%B3ra%22">inlibrary</a>) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w <a href="/wiki/Dyskusja:Zielona_G%C3%B3ra" title="Dyskusja:Zielona Góra">dyskusji tej sekcji</a>. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon <a href="/wiki/Szablon:Dopracowa%C4%87" title="Szablon:Dopracować">{{Dopracować}}</a> z tej sekcji.</div></div> </div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:WzgorzeWinne.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/WzgorzeWinne.jpg/220px-WzgorzeWinne.jpg" decoding="async" width="220" height="84" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/WzgorzeWinne.jpg/330px-WzgorzeWinne.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/WzgorzeWinne.jpg/440px-WzgorzeWinne.jpg 2x" data-file-width="4200" data-file-height="1600" /></a><figcaption>Panorama miasta ze Wzgórza Winnego</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:DOLINLISw.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/DOLINLISw.jpg/220px-DOLINLISw.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/DOLINLISw.jpg/330px-DOLINLISw.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/DOLINLISw.jpg/440px-DOLINLISw.jpg 2x" data-file-width="3648" data-file-height="2736" /></a><figcaption>Dolina <a href="/wiki/Myszka_(kana%C5%82)" title="Myszka (kanał)">Gęśnika</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Lacza.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Lacza.jpg/220px-Lacza.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Lacza.jpg/330px-Lacza.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Lacza.jpg/440px-Lacza.jpg 2x" data-file-width="2222" data-file-height="1666" /></a><figcaption>Dolina <a href="/wiki/%C5%81%C4%85cza_(dop%C5%82yw_Zimnego_Potoku)" title="Łącza (dopływ Zimnego Potoku)">Złotej Łączy</a></figcaption></figure> Wokół miasta rozciągają się morenowe, glacitektoniczne wzgórza o powierzchni 240 km² w formie <a href="/wiki/Wa%C5%82_Zielonog%C3%B3rski" title="Wał Zielonogórski">Wału Zielonogórskiego</a>. Część pasma tych wzniesień przy granicy miasta nosi miano <a href="/wiki/Wzg%C3%B3rza_Piastowskie" title="Wzgórza Piastowskie">Wzgórz Piastowskich</a>, ponadto do tych wzniesień zalicza się również <a href="/wiki/Wzg%C3%B3rze_Braniborskie" title="Wzgórze Braniborskie">Wzgórze Braniborskie</a> wraz z <a href="/wiki/Wie%C5%BCa_Braniborska" title="Wieża Braniborska">wieżą</a> oraz pasmo niższych wzniesień przy ul. Akademickiej we wschodniej części miasta. Miasto rozlokowane jest na wielu wzgórzach: <ul><li><a href="/wiki/Wzg%C3%B3rze_Braniborskie" title="Wzgórze Braniborskie">Wzgórze Braniborskie</a> (Hirtenberg – Góra Pasterska), 202 m n.p.m. – jedno z najwyższych wzniesień w mieście. Nazwa Hirtenberg występuje w księgach miejskich z 1722 roku. Na szczycie w latach 1859–1860 wzniesiono <a href="/wiki/Wie%C5%BCa_Braniborska" title="Wieża Braniborska">wieżę widokową</a>, obecnie mieszczącą <a href="/wiki/Obserwatorium_Astronomiczne_Uniwersytetu_Zielonog%C3%B3rskiego" title="Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Zielonogórskiego">uniwersyteckie obserwatorium astronomiczne</a>.</li> <li>Wzgórze Schillera na zachód od <a href="/wiki/Ulice_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Ulice w Zielonej Górze">ulicy Wrocławskiej</a> (Schillershöhe) 195,5 m n.p.m. Na południowym stoku znajdowała się duża winnica. Wcześniej wzgórze nosiło nazwę Wzgórza Grzybowego (Pilzberg). Po raz pierwszy zostało ono wymienione w aktach miejskich z 1725 roku,</li> <li>przy <a href="/wiki/Ulice_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Ulice w Zielonej Górze">Alei Słowackiego</a> (Hirschberg) 175,5 m n.p.m. – położone naprzeciwko dawnego cmentarza żydowskiego u zbiegu <a href="/wiki/Ulice_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Ulice w Zielonej Górze">ulic Wrocławskiej</a> i <a href="/wiki/Ulice_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Ulice w Zielonej Górze">Chmielnej</a>. Nazwa wzgórza pochodziła od nazwiska właściciela placu rozrywek, który znajdował się w tym miejscu w XIX wieku,</li> <li>Maślane (Butterberg) 175 m n.p.m. – punkt widokowy w lesie na wschód od <a href="/w/index.php?title=Osiedle_Waz%C3%B3w_w_Zielonej_G%C3%B3rze&action=edit&redlink=1" class="new" title="Osiedle Wazów w Zielonej Górze (strona nie istnieje)">Osiedla Wazów</a>,</li> <li>Góra Ceglana (Ziegelberg) – położona blisko starej zabudowy miejskiej pomiędzy <a href="/wiki/Ulice_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Ulice w Zielonej Górze">ulicą Wrocławską</a>, a <a href="/wiki/Ulice_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Ulice w Zielonej Górze">ulicą Podgórną</a>. Obecnie na jej szczycie znajduje się <a href="/wiki/Palmiarnia_Zielonog%C3%B3rska" title="Palmiarnia Zielonogórska">Palmiarnia</a> dobudowana do wzniesionego w 1818 roku domku winiarza. Nazwa wzgórza pochodzi od cegielni miejskiej, która we wcześniejszych wiekach znajdowała się w tym miejscu. Nazwa Ziegelberg występuje w aktach miejskich z 1619 roku. W XIX wieku całe wzgórze pokryte było winnicami. To właśnie osada założona u stóp Góry Ceglanej zapoczątkowała proces powstawania Zielonej Góry,</li> <li>Przy <a href="/wiki/Ulice_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Ulice w Zielonej Górze">ulicy Kożuchowskiej</a> (Hohnberg) – w południowej części miasta naprzeciwko browaru. Już w XV wieku wzgórze było pokryte winnicami,</li> <li><a href="/wiki/Wzg%C3%B3rza_Piastowskie" title="Wzgórza Piastowskie">Wzgórza Piastowskie</a> – położone w południowo-zachodniej części miasta. Nazwę nadał burmistrz Zielonej Góry Heinrich Gayl dla uczczenia księcia głogowsko-żagańskiego <a href="/wiki/Henryk_VIII_Wr%C3%B3bel" title="Henryk VIII Wróbel">Henryka VIII</a> – jedynego używającego tytułu „księcia Zielonej Góry”. Składają się na nie cztery wzgórza, których wcześniejsze nazwy brzmiały: <ul><li>Augusthöhe – dla upamiętnienia miejskiego przedsiębiorcy Augusta Fostera</li> <li>Blücherberg – 201 m n.p.m.</li> <li>Piastenhöhe</li> <li>Koscheberg – 195 m n.p.m. stromo opadające w kierunku południowym. Wzgórze to pokryte było winnicami, o których najstarsze wzmianki pochodzą z 1797.</li></ul></li> <li><a href="/wiki/Jagodowe_Wzg%C3%B3rze" title="Jagodowe Wzgórze">Jagodowe Wzgórze</a> – jest najwyższym wzniesieniem w granicach Zielonej Góry (210 m n.p.m.).</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Klimat">Klimat</h3>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=21" title="Edytuj sekcję: Klimat" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=21" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Klimat">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Zielonag%C3%B3ra_zima.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Zielonag%C3%B3ra_zima.jpg/220px-Zielonag%C3%B3ra_zima.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Zielonag%C3%B3ra_zima.jpg/330px-Zielonag%C3%B3ra_zima.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Zielonag%C3%B3ra_zima.jpg/440px-Zielonag%C3%B3ra_zima.jpg 2x" data-file-width="3488" data-file-height="2616" /></a><figcaption>Widok na miasto z Winnego Wzgórza zimą</figcaption></figure> W Zielonej Górze panuje klimat umiarkowany przejściowy, z przewagą wpływów oceanicznych. Średnia temp. lipca wynosi +18,3 °C, a stycznia –1,3 °C. Opady roczne wynoszą ok. 580 mm. W ostatnich latach obserwujemy jednak stałą tendencję do ocieplania się klimatu. Zjawisko to obserwujemy w każdej porze roku (np. lipiec 2006, śr. temp. +24,2 °C; styczeń 2007, śr. temp. +4,3 °C). Charakterystycznymi cechami mikroklimatu zwłaszcza obszarów wzgórz są zmniejszone amplitudy dobowe i bardzo ciepłe noce (średnio w miesiącach półrocza letniego o 0,5 do 1,5 °C cieplejsze niż w Poznaniu, Wrocławiu, czy Słubicach). Obszar miasta Zielonej Góry charakteryzuje się też niższą liczbą dni z przymrozkami niż obszary wokół miasta, położone niżej.[<a href="/wiki/Pomoc:Przypisy" title="Pomoc:Przypisy">potrzebny przypis</a>] <table class="wikitable collapsible" style="margin:auto;"> <caption>Średnia temperatura i opady dla Zielonej Góry </caption> <tbody><tr style="font-size:90%"> <th>Miesiąc </th> <th abbr="Styczeń">Sty </th> <th abbr="Luty">Lut </th> <th abbr="Marzec">Mar </th> <th abbr="Kwiecień">Kwi </th> <th abbr="Maj">Maj </th> <th abbr="Czerwiec">Cze </th> <th abbr="Lipiec">Lip </th> <th abbr="Sierpień">Sie </th> <th abbr="Wrzesień">Wrz </th> <th abbr="Październik">Paź </th> <th abbr="Listopad">Lis </th> <th abbr="Grudzień">Gru </th> <th style="border-left-width:medium">Roczna </th></tr> <tr> <th height="16" style="font-size:90%"><abbr class="abbr" title="Średnie maksymalne temperatury w dzień">Średnie temperatury w dzień [°C]</abbr> </th> <td style="background:#FFFFFF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">1 </td> <td style="background:#FFFFFF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">2 </td> <td style="background:#FFFF99;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">7 </td> <td style="background:#FFCC66;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">11 </td> <td style="background:#FF9900;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">17 </td> <td style="background:#FF8C00;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">20 </td> <td style="background:#FF6400;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">22 </td> <td style="background:#FF6400;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">22 </td> <td style="background:#FF9900;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">17 </td> <td style="background:#FFA500;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">12 </td> <td style="background:#FFFF99;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">6 </td> <td style="background:#FFFFCC;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">3 </td> <td style="background:#FFA500;color:#000000;font-size:85%;text-align:center; border-left-width:medium">12 </td></tr> <tr> <th height="16" style="font-size:90%"><abbr class="abbr" title="Średnie minimalne temperatury w nocy">Średnie temperatury w nocy [°C]</abbr> </th> <td style="background:#C8DCF0;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">-3 </td> <td style="background:#C8DCF0;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">-3 </td> <td style="background:#FFFFFF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">1 </td> <td style="background:#FFFFCC;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">4 </td> <td style="background:#FFCC66;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">9 </td> <td style="background:#FFA500;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">12 </td> <td style="background:#FFA500;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">14 </td> <td style="background:#FFA500;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">14 </td> <td style="background:#FFCC66;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">11 </td> <td style="background:#FFFF99;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">6 </td> <td style="background:#FFFFFF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">2 </td> <td style="background:#C8DCF0;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">-1 </td> <td style="background:#FFFF99;color:#000000;font-size:85%;text-align:center; border-left-width:medium">6 </td></tr> <tr> <th height="16" style="font-size:90%"><a href="/wiki/Opad_atmosferyczny" title="Opad atmosferyczny">Opady</a> [mm] </th> <td style="background:#B4C8FF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">38.1 </td> <td style="background:#B4C8FF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">35.6 </td> <td style="background:#B4C8FF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">35.6 </td> <td style="background:#A0B4FF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">43.2 </td> <td style="background:#8CA0FF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">58.4 </td> <td style="background:#788CFF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">63.5 </td> <td style="background:#6478FF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">78.7 </td> <td style="background:#6478FF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">73.7 </td> <td style="background:#A0B4FF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">43.2 </td> <td style="background:#A0B4FF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">40.6 </td> <td style="background:#A0B4FF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">43.2 </td> <td style="background:#A0B4FF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center;">45.7 </td> <td style="background:#A0B4FF;color:#000000;font-size:85%;text-align:center; border-left-width:medium">599,4 </td></tr> <tr> <td colspan="14" style="text-align:center;font-size:88%">Źródło: Weatherbase<a href="#cite_note-Weatherbase-104">[104]</a> 15.12.2008 </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Fauna_i_flora">Fauna i flora</h3>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=22" title="Edytuj sekcję: Fauna i flora" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=22" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Fauna i flora">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Las_zg.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Las_zg.jpg/220px-Las_zg.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Las_zg.jpg/330px-Las_zg.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Las_zg.jpg/440px-Las_zg.jpg 2x" data-file-width="3488" data-file-height="2616" /></a><figcaption>Lasy stanowią połowę powierzchni Zielonej Góry</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Sroka_zg.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Sroka_zg.jpg/220px-Sroka_zg.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Sroka_zg.jpg/330px-Sroka_zg.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Sroka_zg.jpg/440px-Sroka_zg.jpg 2x" data-file-width="1165" data-file-height="876" /></a><figcaption>Liczebność <a href="/wiki/Sroka_zwyczajna" title="Sroka zwyczajna">sroki</a> w Zielonej Górze należy do najwyższych w Polsce i jest jedną z najwyższych w Europie</figcaption></figure> Zgodnie ze swą nazwą, Zielona Góra jest miastem słynącym z terenów zielonych, otoczonym zwartym pierścieniem lasów, stanowiących fragment tzw. <a href="/wiki/Bory_Zielonog%C3%B3rskie" title="Bory Zielonogórskie">Borów Zielonogórskich</a>. Ich powierzchnia na terenie miasta wynosi blisko 50 procent (47%, tj. 2667 ha w porównaniu do ok. 4% tzw. zieleni miejskiej – dane z 2010 roku<a href="#cite_note-105">[105]</a>). Po poszerzeniu granic miasta w 2015 tereny zielone zajmują 55 proc. powierzchni. Z tego najważniejszymi terenami zielonymi są lasy okalające miasto<a href="#cite_note-:0-106">[106]</a>. Lasy te ubogie są w cieki wodne, będące zasadniczo odnogami albo <a href="/w/index.php?title=Zimny_Potok_(dop%C5%82yw_Odry)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zimny Potok (dopływ Odry) (strona nie istnieje)">Zimnego Potoku</a> (północ), albo <a href="/wiki/%C5%9Al%C4%85ska_Ochla" title="Śląska Ochla">Śląskiej Ochli</a> (południe). Według danych Nadleśnictwa Zielona Góra ok. 90% populacji drzew stanowi sosna. Występują też fragmenty <a href="/wiki/D%C4%85browa_(las)" title="Dąbrowa (las)">dąbrów</a> (tereny zachodnie) oraz na obniżeniach terenowych łęg <a href="/wiki/Jesion" title="Jesion">jesionowo</a>-<a href="/wiki/Olsza" title="Olsza">olszowy</a>. Zielonogórskie lasy wspomniane są już w 1429, gdy do skutku doszła transakcja sprzedaży miastu <a href="/wiki/Las_Nadodrza%C5%84ski" title="Las Nadodrzański">„Oderwaldu”, Lasu Odrzańskiego</a> w pobliżu wsi <a href="/wiki/Kr%C4%99pa_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Krępa (Zielona Góra)">Krępa</a>. W lasach występuje <a href="/wiki/Kasztan_jadalny" title="Kasztan jadalny">kasztan jadalny</a>, licznie reprezentowany też na terenie miasta, również wśród jego pomników przyrody. Do innych najpopularniejszych gatunków pomników przyrody w mieście zaliczane są: <a href="/wiki/Cis_pospolity" title="Cis pospolity">cis pospolity</a>, <a href="/wiki/Topola_kanadyjska" title="Topola kanadyjska">topola kanadyjska</a>, <a href="/wiki/D%C4%85b_szypu%C5%82kowy" title="Dąb szypułkowy">dąb szypułkowy</a> i <a href="/wiki/Cypry%C5%9Bnik_b%C5%82otny" title="Cypryśnik błotny">cypryśnik błotny</a>. Obecność dużych obszarów leśnych w mieście i w jego otoczeniu stwarza korzystne warunki dla wielu gatunków zwierząt. Na początku XXI w. stwierdzono obecność 11 gatunków <a href="/wiki/P%C5%82azy" title="Płazy">płazów</a>, z których najczęstszym jest <a href="/wiki/Ropucha_szara" title="Ropucha szara">ropucha szara</a>, występująca na podmokłych terenach obrzeży miasta. Wśród <a href="/wiki/Gady" title="Gady">gadów</a>, najczęściej występują <a href="/wiki/Padalec_zwyczajny" title="Padalec zwyczajny">padalec zwyczajny</a> oraz <a href="/wiki/Jaszczurka_zwinka" title="Jaszczurka zwinka">jaszczurka zwinka</a>. Jedynym zaś gatunkiem <a href="/wiki/W%C4%99%C5%BCe" title="Węże">węża</a> jest <a href="/wiki/Zaskroniec_zwyczajny" title="Zaskroniec zwyczajny">zaskroniec</a>, pojawiający się najczęściej w lasach w pobliżu tzw. <a href="/wiki/Dzika_Ochla" title="Dzika Ochla">Dzikiej Ochli</a>. Zielona Góra posiada bogatą i zróżnicowaną populację <a href="/wiki/Ptaki" title="Ptaki">ptaków</a>. Liczbę gatunków szacuje się na ponad 150. Obok popularnych gatunków synantropijnych (związanych z osiedlami ludzkimi), takich jak m.in. <a href="/wiki/Wr%C3%B3bel_(ptak)" title="Wróbel (ptak)">wróble</a>, <a href="/wiki/Kawka" class="mw-redirect" title="Kawka">kawki</a>, <a href="/wiki/Jask%C3%B3%C5%82kowate" title="Jaskółkowate">jaskółki</a> czy <a href="/wiki/Go%C5%82%C4%85b_skalny" title="Gołąb skalny">gołębie</a> pojawiają się też gatunki rzadsze, jak <a href="/wiki/Jastrz%C4%85b_(zwyczajny)" title="Jastrząb (zwyczajny)">jastrząb</a>, <a href="/wiki/%C5%81oz%C3%B3wka" title="Łozówka">łozówka</a>, <a href="/wiki/Pliszka_siwa" title="Pliszka siwa">pliszka siwa</a>, <a href="/wiki/Bia%C5%82orzytka_(ptak)" title="Białorzytka (ptak)">białorzytka</a> czy <a href="/wiki/Makol%C4%85gwa" class="mw-redirect" title="Makolągwa">makolągwa</a>. Jednym z najpopularniejszych gatunków ptaków w Zielonej Górze jest <a href="/wiki/Sroka_zwyczajna" title="Sroka zwyczajna">sroka</a><a href="#cite_note-107">[107]</a>. Jej zagęszczenie w mieście jest najwyższe w kraju i stanowi jeden z najwyższych znanych zagęszczeń w <a href="/wiki/Eurazja" title="Eurazja">Eurazji</a> – ponad 30 gniazd/km² (2011). Znaczny przyrost osobników obserwuje się od lat 80. XX w.<a href="#cite_note-108">[108]</a> Słabo zróżnicowaną gatunkowo jest populacja <a href="/wiki/Ssaki" title="Ssaki">ssaków</a>. Najczęściej widywanym gatunkiem jest <a href="/wiki/Sarna_europejska" title="Sarna europejska">sarna europejska</a>. Licznie występuje nawet w najbliższym sąsiedztwie osiedli miejskich, szczególnie w okolicy <a href="/wiki/Ulice_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Ulice w Zielonej Górze">Szosy Kisielińskiej</a> czy <a href="/wiki/Ulice_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Ulice w Zielonej Górze">ul. Batorego</a>. Bardzo licznie występują <a href="/wiki/Je%C5%BCowate" title="Jeżowate">jeże</a>, <a href="/wiki/Lis" title="Lis">lisy</a> (<a href="/wiki/Lis_rudy" title="Lis rudy">Vulpes vulpes</a>), <a href="/wiki/Dzik_euroazjatycki" title="Dzik euroazjatycki">dziki</a> oraz <a href="/wiki/Borsuk" title="Borsuk">borsuk</a> i <a href="/wiki/Kuna_domowa" title="Kuna domowa">kuna domowa</a>. Rzadziej spotykanym gatunkiem jest np. <a href="/wiki/Tch%C3%B3rz_zwyczajny" title="Tchórz zwyczajny">tchórz</a> czy jeleń <a href="/wiki/Jele%C5%84_szlachetny" title="Jeleń szlachetny">Cervus elaphus</a>. Oczywistymi przedstawicielami ssaków są <a href="/wiki/Gryzonie" title="Gryzonie">gryzonie</a> – zarówno szkodniki, jak <a href="/wiki/Szczur_w%C4%99drowny" title="Szczur wędrowny">szczur wędrowny</a> i <a href="/wiki/Mysz_domowa" title="Mysz domowa">mysz domowa</a>, jak i licznie występująca w zielonogórskich parkach <a href="/wiki/Wiewi%C3%B3rka_pospolita" title="Wiewiórka pospolita">wiewiórka</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Atrakcje_przyrodnicze">Atrakcje przyrodnicze</h3>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=23" title="Edytuj sekcję: Atrakcje przyrodnicze" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=23" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Atrakcje przyrodnicze">edytuj kod</a>]</div> <div class="ImageGroup" style="max-width:265px; float: right; clear: right; text-align: center; margin-left: 1.4em;"><div style="font-weight:bold;">Palmiarnia Zielonogórska</div><div class="ImageGroupUnits"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Palmirl21w.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Palmirl21w.jpg/250px-Palmirl21w.jpg" decoding="async" width="250" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Palmirl21w.jpg/375px-Palmirl21w.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Palmirl21w.jpg/500px-Palmirl21w.jpg 2x" data-file-width="2100" data-file-height="1575" /></a><figcaption>Strona północno-zachodnia</figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Palmkg21.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Palmkg21.jpg/250px-Palmkg21.jpg" decoding="async" width="250" height="181" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Palmkg21.jpg/375px-Palmkg21.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Palmkg21.jpg/500px-Palmkg21.jpg 2x" data-file-width="2100" data-file-height="1524" /></a><figcaption><a href="/wiki/Palmiarnia_Zielonog%C3%B3rska" title="Palmiarnia Zielonogórska">Palmiarnia</a> – wejście</figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Palmmaj21.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Palmmaj21.jpg/250px-Palmmaj21.jpg" decoding="async" width="250" height="178" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Palmmaj21.jpg/375px-Palmmaj21.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Palmmaj21.jpg/500px-Palmmaj21.jpg 2x" data-file-width="2100" data-file-height="1497" /></a><figcaption>Widok ze Wzgórza Winnego</figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Palbok21w.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Palbok21w.jpg/250px-Palbok21w.jpg" decoding="async" width="250" height="333" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Palbok21w.jpg/375px-Palbok21w.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Palbok21w.jpg/500px-Palbok21w.jpg 2x" data-file-width="1575" data-file-height="2100" /></a><figcaption> </figcaption></figure></div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:800-letni_cis_w_ZG.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/800-letni_cis_w_ZG.jpg/220px-800-letni_cis_w_ZG.jpg" decoding="async" width="220" height="159" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/800-letni_cis_w_ZG.jpg/330px-800-letni_cis_w_ZG.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/800-letni_cis_w_ZG.jpg/440px-800-letni_cis_w_ZG.jpg 2x" data-file-width="4032" data-file-height="2908" /></a><figcaption>Ponad 800-letni <a href="/wiki/Cis_pospolity" title="Cis pospolity">cis</a> przy ul. Kopernika</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Wagmostaw_ZG.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Wagmostaw_ZG.jpg/220px-Wagmostaw_ZG.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Wagmostaw_ZG.jpg/330px-Wagmostaw_ZG.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Wagmostaw_ZG.jpg/440px-Wagmostaw_ZG.jpg 2x" data-file-width="4032" data-file-height="3024" /></a><figcaption><a href="/wiki/Wagmostaw" title="Wagmostaw">Wagmostaw</a> – dawna Dolina Luizy</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Millenium_Park_in_Zielona_G%C3%B3ra.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Millenium_Park_in_Zielona_G%C3%B3ra.jpg/220px-Millenium_Park_in_Zielona_G%C3%B3ra.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Millenium_Park_in_Zielona_G%C3%B3ra.jpg/330px-Millenium_Park_in_Zielona_G%C3%B3ra.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Millenium_Park_in_Zielona_G%C3%B3ra.jpg/440px-Millenium_Park_in_Zielona_G%C3%B3ra.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption><a href="/wiki/Park_Tysi%C4%85clecia_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Park Tysiąclecia (Zielona Góra)">Park Tysiąclecia</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Park_Ksi%C4%85%C5%BC%C4%99cy_Zatonie.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Park_Ksi%C4%85%C5%BC%C4%99cy_Zatonie.jpg/220px-Park_Ksi%C4%85%C5%BC%C4%99cy_Zatonie.jpg" decoding="async" width="220" height="433" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Park_Ksi%C4%85%C5%BC%C4%99cy_Zatonie.jpg/330px-Park_Ksi%C4%85%C5%BC%C4%99cy_Zatonie.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Park_Ksi%C4%85%C5%BC%C4%99cy_Zatonie.jpg/440px-Park_Ksi%C4%85%C5%BC%C4%99cy_Zatonie.jpg 2x" data-file-width="1960" data-file-height="3860" /></a><figcaption>Park Książęcy Zatonie</figcaption></figure> Na terenie miasta znajduje się <a href="/wiki/Ogr%C3%B3d_Botaniczny_Uniwersytetu_Zielonog%C3%B3rskiego" title="Ogród Botaniczny Uniwersytetu Zielonogórskiego">Ogród Botaniczny Uniwersytetu Zielonogórskiego</a> odbudowany w 2007 po blisko 60 latach oraz <a href="/wiki/Palmiarnia_Zielonog%C3%B3rska" title="Palmiarnia Zielonogórska">Palmiarnia</a> mieszcząca niewielką kolekcję roślin egzotycznych (ok. 200 <a href="/wiki/Takson" title="Takson">taksonów</a>)<a href="#cite_note-109">[109]</a>. 12 kwietnia 2014 otwarto w mieście <a href="/wiki/Mini_Zoo_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Mini Zoo w Zielonej Górze">Mini ZOO</a><a href="#cite_note-110">[110]</a>. Na terenie miasta znajdują się także 4 miejsca należące do obszarów <a href="/wiki/Natura_2000" title="Natura 2000">Natura 2000</a>. Są to: Dolina Środkowej Odry, Krośnieńska Dolina Odry, Zimna Woda (w całości na terenie miasta) oraz Kargowskie Zakola Odry<a href="#cite_note-111">[111]</a>. W północnym obszarze miasta znajduje się <a href="/wiki/Las_Nadodrza%C5%84ski" title="Las Nadodrzański">Las Nadodrzański</a>, ongiś własność miasta i teren rekreacyjny, dziś atrakcyjny przyrodniczo las nadodrzański, chroniony jako obszar Natura 2000. W południowym obszarze miasta, w pobliżu zielonogórskiego <a href="/wiki/Kie%C5%82pin_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Kiełpin (Zielona Góra)">Kiełpina</a> znajduje się <a href="/wiki/Rezerwat_przyrody_Zimna_Woda_(wojew%C3%B3dztwo_lubuskie)" title="Rezerwat przyrody Zimna Woda (województwo lubuskie)">Rezerwat Przyrody Zimna Woda</a><a href="#cite_note-112">[112]</a>. W pobliżu miasta znajduje się <a href="/wiki/Arboretum_w_Nietkowie" title="Arboretum w Nietkowie">arboretum w Nietkowie</a>, mieszczące bardzo zdewastowaną dziś kolekcję rzadkiego i egzotycznego drzewostanu. <dl><dt>Zieleń miejska</dt></dl> Zielona Góra jest po <a href="/wiki/Sopot" title="Sopot">Sopocie</a>, drugim najbardziej zielonym miastem w Polsce<a href="#cite_note-113">[113]</a>. Na terenie miasta znajdują się następujące parki i tereny zielone: <ul><li><a href="/wiki/Park_Piastowski_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Park Piastowski (Zielona Góra)">Park Piastowski</a> – jeden z największych parków w Zielonej Górze; występują w nim liczne pomniki przyrody, a bliski kontakt z lasem powoduje, że jest zamieszkiwany przez wiewiórki.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Park_%C5%9Awi%C4%99tej_Tr%C3%B3jcy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Park Świętej Trójcy (strona nie istnieje)">Park Świętej Trójcy</a> – teren byłego cmentarza niemieckiego; znajduje się w centrum miasta, wśród wielu współczesnych bloków mieszkalnych;</li> <li><a href="/wiki/Park_Tysi%C4%85clecia_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Park Tysiąclecia (Zielona Góra)">Park Tysiąclecia</a> – teren byłego cmentarza Zielonego Krzyża założonego w 1628 z pozostawioną kaplicą w formie greckiej świątyni (dawne krematorium), grobowcem <a href="/wiki/Georg_Beuchelt" title="Georg Beuchelt">Georga Beuchelta</a> oraz nielicznymi pomnikami; wydzielony plac zabaw oraz <a href="/wiki/Skatepark" title="Skatepark">skate park</a>. W latach 2023–2024 gruntownie zrewitalizowany, powstała wówczas m.in. <a href="/wiki/T%C4%99%C5%BCnia" title="Tężnia">tężnia solankowa</a>, ogród sensoryczny oraz wybieg dla psów<a href="#cite_note-114">[114]</a>.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Park_Winny&action=edit&redlink=1" class="new" title="Park Winny (strona nie istnieje)">Park Winny</a> – położony w centrum Zielonej Góry na wzniesieniu zwanym dawniej Górą Ceglaną, a obecnie – Winnym Wzgórzem. Główną jego atrakcją jest winnica położona na zboczach o powierzchni ok. 1 hektara; na jego terenie znajduje się wiele pomników oraz <a href="/wiki/Palmiarnia_Zielonog%C3%B3rska" title="Palmiarnia Zielonogórska">Palmiarnia</a> – jeden z symboli miasta. W latach 2017–2018 przeszedł rewitlizację<a href="#cite_note-115">[115]</a>.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Park_Sowi%C5%84skiego_(Zielona_G%C3%B3ra)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Park Sowińskiego (Zielona Góra) (strona nie istnieje)">Park Sowińskiego</a> – położony w centralnej części Zielonej Góry; znajdują się w nim liczne pomniki przyrody, zbiornik wodny z fontanną oraz kapliczka Matki Bożej Fatimskiej. W latach 2017–2018 park przeszedł rewitalizację<a href="#cite_note-116">[116]</a>.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Park_Dunikowskiego&action=edit&redlink=1" class="new" title="Park Dunikowskiego (strona nie istnieje)">Park Dunikowskiego</a> – leśny park na przedłużeniu ulicy Dunikowskiego, stanowi łącznik pomiędzy osiedlami Przyjaźni i Malarzy a Cegielnią. Urozmaicona rzeźba terenu i bogactwo drzew tworzą wyjątkową bazę spacerową z trasami dla pieszych i rowerów. Przed 1945 rokiem otoczony winnicami.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Park_Gierymskich&action=edit&redlink=1" class="new" title="Park Gierymskich (strona nie istnieje)">Park Braci Gierymskich</a> – areał leśny otoczony ze wszystkich stron zabudową, położony na wzgórzu. Łączy osiedle Przyjaźni z sąsiadującym Osiedlem Malarzy. Prawdopodobnie dawniej stanowił część parku angielskiego rezydencji położonych przy obecnym domu Pogotowia Opiekuńczego.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Park_Poet%C3%B3w&action=edit&redlink=1" class="new" title="Park Poetów (strona nie istnieje)">Park Poetów</a> – przedwojenny teren parkowy, porastający teren po dawnej kopalni gliny przy końcu ul. Wazów. Znajdują się tu trzy stawy: Dziady, Glinianki (oba przy ul. Szafrana) oraz Szmaragdowy (przy. ul. Akademickiej) w pobliżu wąwozu. Al. Poetów jest pozostałością dawnego szlaku spacerowego.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Park_Zacisze&action=edit&redlink=1" class="new" title="Park Zacisze (strona nie istnieje)">Park Zacisze</a> – areał leśny otoczony ze wszystkich stron zabudową osiedla Zacisze i campusem B <a href="/wiki/Uniwersytet_Zielonog%C3%B3rski" title="Uniwersytet Zielonogórski">Uniwersytetu Zielonogórskiego</a>, położony między ul. Prostą, Leśną i al. Wojska Polskiego.</li> <li><a href="/wiki/Wagmostaw" title="Wagmostaw">Wagmostaw</a> – dawna Dolina Luizy – zielony, rekreacyjny teren z dwoma stawami i ścieżkami wokół, placem zabaw, mini siłownią i wybiegiem dla psów, zrewitalizowany w 2013.</li> <li><a href="/wiki/Dzika_Ochla" title="Dzika Ochla">Dzika Ochla</a> – zielony, rekreacyjny teren ze zbiornikiem wodnym i ścieżkami wokół, <a href="/wiki/Park_linowy" title="Park linowy">parkiem linowym</a>, placem zabaw, wypożyczalnią rowerów wodnych oraz małą <a href="/wiki/Sauna" title="Sauna">sauną fińską</a><a href="#cite_note-117">[117]</a>.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Park_Braniborski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Park Braniborski (strona nie istnieje)">Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy „Park Braniborski”</a> – teren leśny ciągnący się od ul. Braniborskiej i Władysława IV przez ul. Władysława Jagiełły do ul. Gajowej<a href="#cite_note-118">[118]</a>.</li> <li><a href="/wiki/Ogr%C3%B3d_Botaniczny_Uniwersytetu_Zielonog%C3%B3rskiego" title="Ogród Botaniczny Uniwersytetu Zielonogórskiego">Ogród Botaniczny Uniwersytetu Zielonogórskiego</a> – odbudowany w 2007 roku przedwojenny ogród botaniczny. Ogród zajmuje ponad 2 ha i należy do jednych z młodszych ogrodów botanicznych w Polsce.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Liliowy_Las&action=edit&redlink=1" class="new" title="Liliowy Las (strona nie istnieje)">Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy „Liliowy Las”</a> – teren leśny położony w południowo-zachodniej części miasta Zielona Góra, na terenach położonych między ulicami: Botaniczną, Nowojędrzychowską, Liliową i obszarem leśnym w granicach administracyjnych miasta<a href="#cite_note-119">[119]</a>. Na jego terenie znajduje się ścieżka zdrowia z kompleksem sprzętów do ćwiczeń<a href="#cite_note-120">[120]</a>.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Park_Kolei_Szprotawskiej&action=edit&redlink=1" class="new" title="Park Kolei Szprotawskiej (strona nie istnieje)">Park Kolei Szprotawskiej</a> – niewielki południowo-zachodni skraj Parku Piastowskiego, na pocz. XX w. przylegający do nieużytków na granicy starej zabudowy śródmieścia (tzw. Dzikie Łąki). W latach 1910–1911 ograniczyła go od strony miasta nowa stacja kolei szprotawskiej, a w latach 60. XX w. oddzielono go od reszty Parku Piastowskiego pasem nowo pobudowanych bloków mieszkalnych. W 2013 r. Rada Miasta na wniosek Klubu Miłośników Kolei Szprotawskiej nazwała izolowany, samodzielnie istniejący skwer Parkiem Kolei Szprotawskiej, dla upamiętnienia jej twórców i historii oraz ludzi pracujących w zakładach, które obsługiwała kolej zielonogórsko-szprotawska. Na terenie Parku organizowane jest w zabytkowym dworcu Muzeum Lokalne Kolei Szprotawskiej oraz skansen kolejowy. Część Parku stanowi teren wpisany do rejestru zabytków województwa lubuskiego ze względu na znaczące walory krajobrazowe (miejski krajobraz industrialny). Skansen powstał w 2014 r. i jest realizowany z budżetu obywatelskiego miasta Zielona Góra oraz społecznymi środkami mieszkańców miasta.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Park_przy_ul._Partyzant%C3%B3w&action=edit&redlink=1" class="new" title="Park przy ul. Partyzantów (strona nie istnieje)">Park przy ul. Partyzantów</a> – park rekreacyjny w sąsiedztwie Miejskiej Komendy Policji, zrewitalizowany w latach 2017–2018, jedną z atrakcji tego parku jest zbiorniki wodny z fontanną, leżaki, siłownia i plac zabaw<a href="#cite_note-121">[121]</a>.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Dolina_G%C4%99%C5%9Bnika&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dolina Gęśnika (strona nie istnieje)">Dolina Gęśnika</a> – teren zielony, częściowo zalesiony w dolinie potoku <a href="/wiki/Myszka_(kana%C5%82)" title="Myszka (kanał)">Gęśnik</a> ciągnący się między ul. Sulechowską a Batorego. Rewitalizowany w latach 2018–2020. Na jego terenie znajdują się: część rekreacyjna z plażą, hamakami i altanami, park linowy „Gęsie Tarasy”, plac zabaw przy orliku, miasteczko ruchu drogowego wybieg dla psów<a href="#cite_note-122">[122]</a>.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Park_Zielony_Przystanek&action=edit&redlink=1" class="new" title="Park Zielony Przystanek (strona nie istnieje)">Park Zielony Przystanek</a> – park między ulicami: Nową, Lechitów i Orkana, otwarty w 2017. Główną atrakcją parku jest wieża, z której widać korony drzew. W parku powstały też tablice przyrodnicze, altany, siłownia pod chmurką czy oczko wodne<a href="#cite_note-123">[123]</a>.</li> <li><a href="/wiki/Park_Ksi%C4%85%C5%BC%C4%99cy_Zatonie" title="Park Książęcy Zatonie">Park Książęcy Zatonie</a> – założony jako ponad 50 ha park przy <a href="/wiki/Pa%C5%82ac_w_Zatoniu" title="Pałac w Zatoniu">zatońskim pałacu</a> przez nadwornego berlińskiego ogrodnika <a href="/wiki/Peter_Joseph_Lenn%C3%A9" title="Peter Joseph Lenné">Petera Lenné</a> w 1842 roku z inicjatywy księżnej <a href="/wiki/Dorota_de_Talleyrand-P%C3%A9rigord" title="Dorota de Talleyrand-Périgord">Doroty de Talleyrand-Périgord</a>. W 2018 roku rozpoczęły się w nim prace rewitalizacyjne zakończone w październiku 2020. Park Książęcy Zatonie jest nazywany zielonogórskim Wilanowem<a href="#cite_note-124">[124]</a>.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Park_Stary_Kisielin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Park Stary Kisielin (strona nie istnieje)">Park Pałacowy Stary Kisielin</a> – zabytkowy park z drugiej połowy XIX wieku w dzielnicy <a href="/wiki/Stary_Kisielin" title="Stary Kisielin">Stary Kisielin</a><a href="#cite_note-125">[125]</a>. Wchodzi w skład założenia pałacowo-parkowo-folwarcznego o pow. 2,2 ha. Na terenie parku występują ok. 200-250-letnie drzewa, wśród nich wymienić można 3 dęby szypułkowe, 5 buków pospolitych oraz 1 lipę drobnolistną. Drzewa te posiadają cechy pomników przyrody<a href="#cite_note-126">[126]</a>.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Park_Ochla&action=edit&redlink=1" class="new" title="Park Ochla (strona nie istnieje)">Park Pałacowy Ochla</a> – zabytkowy park przy pałacu w zielonogórskiej <a href="/wiki/Ochla_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Ochla (Zielona Góra)">Ochli</a>, założony w I poł. XIX w., ale część drzewostanu należy do starszej kompozycji, której wiek można określić na 250–300 lat<a href="#cite_note-koscioły-23">[23]</a>. W latach 2017–2018 park przeszedł rewitalizację.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Park_Kie%C5%82pin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Park Kiełpin (strona nie istnieje)">Park Dworski Kiełpin</a> – park dworski w zielonogórskim <a href="/wiki/Kie%C5%82pin_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Kiełpin (Zielona Góra)">Kiełpinie</a> położony jest na pd. od centrum Zielonej Góry, na pn. krańcu miejscowości o powierzchni nieco ponad 1 hektar powierzchni. Według źródeł historycznych twórcą parku jest prawdopodobnie <a href="/wiki/Peter_Joseph_Lenn%C3%A9" title="Peter Joseph Lenné">Peter Joseph Lenné</a> znany niemiecki ogrodnik i architekt krajobrazu, tworzący w Europie w XIX w.<a href="#cite_note-127">[127]</a> W latach 2017–2018 park przeszedł rewitalizację<a href="#cite_note-128">[128]</a>.</li> <li>Park Przylep – znajdujący się przy ul. Przylep-Kolejowa park w dzielnicy Przylep na północny zachód od centrum Zielonej Góry. W parku znajduje się m.in. scena letnia, tor rowerowy, siłownia, zjazd linowy tzw. <a href="/wiki/Tyrolka" title="Tyrolka">tyrolka</a>. Zmodernizowany w 2020<a href="#cite_note-129">[129]</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Demografia">Demografia</h2>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=24" title="Edytuj sekcję: Demografia" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=24" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Demografia">edytuj kod</a>]</div> <ul><li>Wykres liczby ludności Zielonej Góry na przestrzeni ostatnich 7 stuleci</li></ul> <div class="timeline-wrapper"><map name="timeline_aa9rwyhkj05fp9ccvqe7hpwuw3in31n"></map><img usemap="#timeline_aa9rwyhkj05fp9ccvqe7hpwuw3in31n" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/pl/timeline/aa9rwyhkj05fp9ccvqe7hpwuw3in31n.png" /></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Zielona_G%C3%B3ra,_Tkalnia_przy_Fabrycznej.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Zielona_G%C3%B3ra%2C_Tkalnia_przy_Fabrycznej.jpg/200px-Zielona_G%C3%B3ra%2C_Tkalnia_przy_Fabrycznej.jpg" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Zielona_G%C3%B3ra%2C_Tkalnia_przy_Fabrycznej.jpg/300px-Zielona_G%C3%B3ra%2C_Tkalnia_przy_Fabrycznej.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Zielona_G%C3%B3ra%2C_Tkalnia_przy_Fabrycznej.jpg/400px-Zielona_G%C3%B3ra%2C_Tkalnia_przy_Fabrycznej.jpg 2x" data-file-width="2779" data-file-height="2084" /></a><figcaption>Zielonogórskie <a href="/wiki/Loft" title="Loft">lofty</a> – zagospodarowanie terenów poprzemysłowych (dawna tkalnia przy Fabrycznej)</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Deptak_ZG.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Deptak_ZG.jpg/200px-Deptak_ZG.jpg" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Deptak_ZG.jpg/300px-Deptak_ZG.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Deptak_ZG.jpg/400px-Deptak_ZG.jpg 2x" data-file-width="4032" data-file-height="3024" /></a><figcaption>Centrum miasta – deptak</figcaption></figure> Największą populację Zielona Góra odnotowała w 2020 r. – według danych <a href="/wiki/G%C5%82%C3%B3wny_Urz%C4%85d_Statystyczny" title="Główny Urząd Statystyczny">GUS</a> 141 892.<a href="#cite_note-GUS_2015-130">[130]</a> <table class="wikitable"> <caption>Ludność (Dane z 31 grudnia 2022) </caption> <tbody><tr> <td bgcolor="F0F8FF">Ogółem </td> <td bgcolor="F0F8FF">139 278 </td></tr> <tr> <td bgcolor="F0F8FF">Kobiety </td> <td bgcolor="F0F8FF">73 469 </td></tr> <tr> <td bgcolor="F0F8FF">Mężczyźni </td> <td bgcolor="F0F8FF">65 809 </td></tr></tbody></table> <table class="wikitable"> <caption>Urodzenia </caption> <tbody><tr> <th>Zdarzenie </th> <th>2003 </th> <th>2004 </th> <th>2005 </th> <th>2006 </th></tr> <tr bgcolor="F0F8FF"> <td>Liczba zarejestrowanych urodzeń dzieci </td> <td>1318 </td> <td>1450 </td> <td>1330 </td> <td>1506 </td></tr> <tr bgcolor="F0F8FF"> <td>w tym chłopców </td> <td>677 </td> <td>743 </td> <td>703 </td> <td>784 </td></tr> <tr bgcolor="F0F8FF"> <td>w tym dziewczynek </td> <td>641 </td> <td>707 </td> <td>622 </td> <td>722 </td></tr> <tr bgcolor="F0F8FF"> <td>w tym bliźniąt </td> <td> </td> <td> </td> <td>18 </td> <td>21 </td></tr></tbody></table> <table class="wikitable"> <caption>Zgony </caption> <tbody><tr bgcolor="F0F8FF"> <th>Zdarzenie </th> <th>2003 </th> <th>2004 </th> <th>2005 </th> <th>2006 </th></tr> <tr bgcolor="F0F8FF"> <td>Liczba zarejestrowanych zgonów </td> <td>1386 </td> <td>1365 </td> <td>1492 </td> <td>1478 </td></tr> <tr bgcolor="F0F8FF"> <td>w tym kobiet </td> <td>640 </td> <td>614 </td> <td>669 </td> <td>640 </td></tr> <tr bgcolor="F0F8FF"> <td>w tym mężczyzn </td> <td>746 </td> <td>751 </td> <td>823 </td> <td>838 </td></tr></tbody></table> Piramida wieku mieszkańców Zielonej Góry w 2014 roku<a href="#cite_note-populacja2016-131">[131]</a>. <a href="/wiki/Plik:Piramida_wieku_Zielona_Gora.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Piramida_wieku_Zielona_Gora.png/600px-Piramida_wieku_Zielona_Gora.png" decoding="async" width="600" height="480" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Piramida_wieku_Zielona_Gora.png/900px-Piramida_wieku_Zielona_Gora.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/db/Piramida_wieku_Zielona_Gora.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="800" /></a> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Zobacz też: <a href="/wiki/Ludno%C5%9B%C4%87_Zielonej_G%C3%B3ry" title="Ludność Zielonej Góry">Ludność Zielonej Góry</a>.</div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Gospodarka">Gospodarka</h2>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=25" title="Edytuj sekcję: Gospodarka" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=25" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Gospodarka">edytuj kod</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:PGNiG_w_ZG.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/PGNiG_w_ZG.jpg/200px-PGNiG_w_ZG.jpg" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/PGNiG_w_ZG.jpg/300px-PGNiG_w_ZG.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/PGNiG_w_ZG.jpg/400px-PGNiG_w_ZG.jpg 2x" data-file-width="4032" data-file-height="3024" /></a><figcaption>Biurowiec PGNiG. Dzielnica biurowo-administracyjna</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Streamsoft.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Streamsoft.jpg/200px-Streamsoft.jpg" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Streamsoft.jpg/300px-Streamsoft.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Streamsoft.jpg/400px-Streamsoft.jpg 2x" data-file-width="4032" data-file-height="3024" /></a><figcaption>Biurowiec Streamsoft</figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Z tym tematem związana jest kategoria: <a href="/wiki/Kategoria:Przedsi%C4%99biorstwa_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Kategoria:Przedsiębiorstwa w Zielonej Górze">Przedsiębiorstwa w Zielonej Górze</a>.</div> Na koniec grudnia 2022 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w Zielonej Górze obejmowała 1759 mieszkańców, co stanowi <a href="/wiki/Stopa_bezrobocia" title="Stopa bezrobocia">stopę bezrobocia</a> na poziomie 2,5% do aktywnych zawodowo<a href="#cite_note-132">[132]</a>. Zielonogórska gospodarka to przede wszystkim przemysł informatyczny (producent dekoderów do telewizji satelitarnej – <a href="/wiki/Advanced_Digital_Broadcast" title="Advanced Digital Broadcast">ADB Polska Sp. z o.o.</a><a href="#cite_note-133">[133]</a>, producent innowacyjnego oprogramowania i sprzętu dla światowych liderów działających w obszarze <a href="/wiki/Czwarta_rewolucja_przemys%C5%82owa" title="Czwarta rewolucja przemysłowa">Przemysłu 4.0</a> – <a href="/w/index.php?title=Digital_Technology_Poland&action=edit&redlink=1" class="new" title="Digital Technology Poland (strona nie istnieje)">Digital Technology Poland</a><a href="#cite_note-134">[134]</a>, producent oprogramowania dla firm <a href="/w/index.php?title=Astec_IT_Services&action=edit&redlink=1" class="new" title="Astec IT Services (strona nie istnieje)">Astec IT Services</a><a href="#cite_note-135">[135]</a>, producent systemów GPS – <a href="/wiki/Hertz_Systems" title="Hertz Systems">Hertz Systems</a><a href="#cite_note-136">[136]</a>, producent oprogramowania – <a href="/w/index.php?title=Streamsoft&action=edit&redlink=1" class="new" title="Streamsoft (strona nie istnieje)">Streamsoft</a><a href="#cite_note-137">[137]</a>), przemysł elektryczny (producent aparatury elektrycznej – <a href="/wiki/Lumel" title="Lumel">Lumel</a> S.A.<a href="#cite_note-138">[138]</a>, producent elektroniki oświetleniowej – <a href="/w/index.php?title=LUG_S.A.&action=edit&redlink=1" class="new" title="LUG S.A. (strona nie istnieje)">LUG S.A.</a><a href="#cite_note-139">[139]</a>), przemysł metalowy (producent konstrukcji stalowych – <a href="/wiki/Polska_Grupa_Fotowoltaiczna" title="Polska Grupa Fotowoltaiczna">Zastal S.A.</a><a href="#cite_note-140">[140]</a>, przedsiębiorstwo budowy maszyn i obróbki metali – <a href="/w/index.php?title=Falubaz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Falubaz (strona nie istnieje)">Falubaz Polska S.A.</a>), przemysł włókienniczy (producent włóknin – <a href="/wiki/Novita" title="Novita">Novita S.A.</a>), przemysł drzewny (<a href="/w/index.php?title=Stelmet_S.A.&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stelmet S.A. (strona nie istnieje)">Stelmet S.A.</a><a href="#cite_note-141">[141]</a>), przemysł chemiczny (producent chemii budowlanej – FAST Sp. z o.o.<a href="#cite_note-142">[142]</a>, producent opakowań <a href="/wiki/Poli(tereftalan_etylenu)" title="Poli(tereftalan etylenu)">PET</a> – <a href="/w/index.php?title=Masterchem_Logoplaste_Sp._z_o.o.&action=edit&redlink=1" class="new" title="Masterchem Logoplaste Sp. z o.o. (strona nie istnieje)">Masterchem Logoplaste Sp. z o.o.</a><a href="#cite_note-143">[143]</a>, producent chemii gospodarczej i kosmetyków – <a href="/w/index.php?title=Marba_Sp._z_o.o.&action=edit&redlink=1" class="new" title="Marba Sp. z o.o. (strona nie istnieje)">Marba Sp. z o.o.</a><a href="#cite_note-144">[144]</a>), przemysł meblowy (producent foteli gamingowych i ergonomicznych oraz szaf metalowych – <a href="/wiki/Domator24_Sp._z_o.o." title="Domator24 Sp. z o.o.">Domator24 Sp. z o.o.</a><a href="#cite_note-145">[145]</a>) czy przemysł spożywczy (producent lodów i mrożonek – <a href="/w/index.php?title=Nordis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nordis (strona nie istnieje)">Nordis sp. z o.o.</a><a href="#cite_note-146">[146]</a>). Istotną gałęzią przemysłu spożywczego jest również produkcja alkoholi – ongiś produkowano tu znaczne ilości <a href="/wiki/Wina_polskie" title="Wina polskie">wina</a>, dziś produkuje się m.in. <a href="/wiki/W%C3%B3dka" title="Wódka">wódkę</a> (<a href="/wiki/Wyborowa" title="Wyborowa">Wyborowa</a> <a href="/wiki/Pernod_Ricard" title="Pernod Ricard">Pernod Ricard</a> S.A.<a href="#cite_note-147">[147]</a>). W Zielonej Górze swój oddział wydobywczy ma <a href="/wiki/Polskie_G%C3%B3rnictwo_Naftowe_i_Gazownictwo" title="Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo">PGNiG S.A.</a><a href="#cite_note-148">[148]</a> Ponadto na terenie miasta swoją siedzibę mają m.in. <a href="/wiki/Modivo" title="Modivo">Modivo</a> S.A.<a href="#cite_note-149">[149]</a>, <a href="/wiki/Apator" title="Apator">Apator Rector Sp. z o.o.</a>, <a href="/wiki/Cinkciarz.pl" title="Cinkciarz.pl">Cinkciarz.pl</a> Sp. z o.o<a href="#cite_note-150">[150]</a>, Ekantor.pl Sp. z o.o.<a href="#cite_note-151">[151]</a>, Bolf Sp. z o.o.<a href="#cite_note-152">[152]</a> i <a href="/wiki/Rublon" title="Rublon">Rublon</a> Sp. z o.o.<a href="#cite_note-153">[153]</a> Od 2005 na terenie miasta znajduje się utworzona przez władze <a href="/wiki/Strefa_Aktywno%C5%9Bci_Gospodarczej_%E2%80%9ESpalony_Las%E2%80%9D_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Strefa Aktywności Gospodarczej „Spalony Las” w Zielonej Górze">Strefa Aktywności Gospodarczej „Spalony Las”</a><a href="#cite_note-154">[154]</a> oraz od 2010 w dzielnicy Nowy Kisielin <a href="/wiki/Lubuski_Park_Przemys%C5%82owo-Technologiczny" title="Lubuski Park Przemysłowo-Technologiczny">Lubuski Park Przemysłowo-Technologiczny</a><a href="#cite_note-155">[155]</a>, którego część jest podstrefą <a href="/wiki/Kostrzy%C5%84sko-S%C5%82ubicka_Specjalna_Strefa_Ekonomiczna" title="Kostrzyńsko-Słubicka Specjalna Strefa Ekonomiczna">Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej</a> oraz Park Naukowo-Technologiczny UZ<a href="#cite_note-156">[156]</a>. Tu działa m.in. zielonogórska firma <a href="/w/index.php?title=Ekoenergetyka-Polska_S.A.&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ekoenergetyka-Polska S.A. (strona nie istnieje)">Ekoenergetyka-Polska S.A.</a><a href="#cite_note-157">[157]</a>, która jest europejskim liderem w projektowaniu i produkcji stacji szybkiego ładowania autobusów i samochodów elektrycznych<a href="#cite_note-158">[158]</a>. W lutym 2020 przy siedzibie firmy został otwarty <a href="/w/index.php?title=Ekoen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ekoen (strona nie istnieje)">Ekoen</a> – pierwsza w Europie wielofunkcyjna stacja ładowania samochodowych akumulatorów<a href="#cite_note-159">[159]</a><a href="#cite_note-160">[160]</a>. W Zielonej Górze powstaje też Europejskie Centrum Elektromobilności<a href="#cite_note-161">[161]</a>. W rankingu miesięcznika biznesowego „<a href="/wiki/Forbes_(Polska)" class="mw-redirect" title="Forbes (Polska)">Forbes</a>” – <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.forbes.pl/diamenty/2020">Diamenty Forbesa 2020.</a> – 25 zielonogórskich firm znalazło się w gronie najdynamiczniej rozwijających się w Polsce<a href="#cite_note-162">[162]</a>. W pobliżu miasta, w <a href="/wiki/Cigacice" title="Cigacice">Cigacicach</a>, znajduje się śródlądowy <a href="/wiki/Cigacice_Port" title="Cigacice Port">port wodny Cigacice</a> oraz dwie firmy produkujące wyroby z wełny mineralnej. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Nauka">Nauka</h2>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=26" title="Edytuj sekcję: Nauka" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=26" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Nauka">edytuj kod</a>]</div> <div class="ImageGroup" style="max-width:235px; float: right; clear: right; text-align: center; margin-left: 1.4em;"><div style="font-weight:bold;">Centrum Nauki Keplera</div><div class="ImageGroupUnits"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Planetarium_Wenus.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Planetarium_Wenus.jpg/220px-Planetarium_Wenus.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Planetarium_Wenus.jpg/330px-Planetarium_Wenus.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Planetarium_Wenus.jpg/440px-Planetarium_Wenus.jpg 2x" data-file-width="4032" data-file-height="3024" /></a><figcaption>Centrum Nauki Keplera – Planetarium Wenus</figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Zielona_G%C3%B3ra_-_Centrum_Przyrodnicze.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Zielona_G%C3%B3ra_-_Centrum_Przyrodnicze.jpg/220px-Zielona_G%C3%B3ra_-_Centrum_Przyrodnicze.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Zielona_G%C3%B3ra_-_Centrum_Przyrodnicze.jpg/330px-Zielona_G%C3%B3ra_-_Centrum_Przyrodnicze.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Zielona_G%C3%B3ra_-_Centrum_Przyrodnicze.jpg/440px-Zielona_G%C3%B3ra_-_Centrum_Przyrodnicze.jpg 2x" data-file-width="4032" data-file-height="3024" /></a><figcaption>Centrum Nauki Keplera – Centrum Przyrodnicze </figcaption></figure></div></div> W 2014 rozpoczął swoją działalność Park Naukowo-Technologiczny <a href="/wiki/Uniwersytet_Zielonog%C3%B3rski" title="Uniwersytet Zielonogórski">Uniwersytetu Zielonogórskiego</a><a href="#cite_note-163">[163]</a>, gdzie znajdują się nowoczesne laboratoria i siedziby takich instytucji jak: Centrum Logistyczne i Platforma na Rzecz Nauki i Gospodarki, Centrum Technologii Informatycznych, Centrum Budownictwa Zrównoważonego i Energii oraz Centrum Innowacji: Technologie dla Zdrowia Człowieka oraz Inkubator Przedsiębiorczości<a href="#cite_note-164">[164]</a>. Na wydziałach UZ działa wiele instytutów naukowych i badawczych np. Instytut Astronomii UZ posiada <a href="/wiki/Obserwatorium_Astronomiczne_Uniwersytetu_Zielonog%C3%B3rskiego" title="Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Zielonogórskiego">Obserwatorium Astronomiczne</a> mieszczące się w <a href="/wiki/Wie%C5%BCa_Braniborska" title="Wieża Braniborska">Wieży Braniborskiej</a>. W 2015 powstało <a href="/wiki/Centrum_Nauki_Keplera_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Centrum Nauki Keplera w Zielonej Górze">Centrum Nauki Keplera</a>, w ramach którego funkcjonuje Centrum Przyrodnicze (ul. gen. J. Dąbrowskiego) oraz Planetarium Wenus (ul. gen. W. Sikorskiego)<a href="#cite_note-165">[165]</a>. W 2019 w Zielonej Górze powstał oddział Centrum Badań Kosmicznych <a href="/wiki/Polska_Akademia_Nauk" title="Polska Akademia Nauk">PAN</a><a href="#cite_note-166">[166]</a>, którego celem jest wykształcenie kadry naukowej, na której opiera się działalność laboratoriów badawczych powstałego w 2023 w mieście Parku Technologii Kosmicznych<a href="#cite_note-167">[167]</a>. W jego ramach powstaje siedem laboratoriów, m.in. elektroniki satelitarnej, czy też pomieszczenie do czystego montażu satelitów<a href="#cite_note-168">[168]</a><a href="#cite_note-169">[169]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Administracja">Administracja</h2>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=27" title="Edytuj sekcję: Administracja" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=27" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Administracja">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Urz%C4%85d_Miasta_ZG.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Urz%C4%85d_Miasta_ZG.jpg/220px-Urz%C4%85d_Miasta_ZG.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Urz%C4%85d_Miasta_ZG.jpg/330px-Urz%C4%85d_Miasta_ZG.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Urz%C4%85d_Miasta_ZG.jpg/440px-Urz%C4%85d_Miasta_ZG.jpg 2x" data-file-width="1710" data-file-height="2279" /></a><figcaption>Urząd Miasta w Zielonej Górze</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Urz%C4%85d_Marsza%C5%82kowski_w_ZG.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Urz%C4%85d_Marsza%C5%82kowski_w_ZG.jpg/220px-Urz%C4%85d_Marsza%C5%82kowski_w_ZG.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Urz%C4%85d_Marsza%C5%82kowski_w_ZG.jpg/330px-Urz%C4%85d_Marsza%C5%82kowski_w_ZG.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Urz%C4%85d_Marsza%C5%82kowski_w_ZG.jpg/440px-Urz%C4%85d_Marsza%C5%82kowski_w_ZG.jpg 2x" data-file-width="4026" data-file-height="2692" /></a><figcaption>Urząd Marszałkowski w Zielonej Górze</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:NFZ_Zielona_G%C3%B3ra.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/NFZ_Zielona_G%C3%B3ra.jpg/220px-NFZ_Zielona_G%C3%B3ra.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/NFZ_Zielona_G%C3%B3ra.jpg/330px-NFZ_Zielona_G%C3%B3ra.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/NFZ_Zielona_G%C3%B3ra.jpg/440px-NFZ_Zielona_G%C3%B3ra.jpg 2x" data-file-width="4032" data-file-height="3024" /></a><figcaption>Lubuski Oddział Wojewódzki NFZ w Zielonej Górze</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Urz%C4%85d_Statystyczny_ZG.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Urz%C4%85d_Statystyczny_ZG.jpg/220px-Urz%C4%85d_Statystyczny_ZG.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Urz%C4%85d_Statystyczny_ZG.jpg/330px-Urz%C4%85d_Statystyczny_ZG.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Urz%C4%85d_Statystyczny_ZG.jpg/440px-Urz%C4%85d_Statystyczny_ZG.jpg 2x" data-file-width="3024" data-file-height="4032" /></a><figcaption>Urząd Statystyczny w Zielonej Górze</figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobne artykuły: <a href="/wiki/Prezydenci_Zielonej_G%C3%B3ry" title="Prezydenci Zielonej Góry">prezydenci Zielonej Góry</a> i <a href="/wiki/Rada_Miasta_Zielona_G%C3%B3ra" title="Rada Miasta Zielona Góra">Rada Miasta Zielona Góra</a>.</div> Zielona Góra jest <a href="/wiki/Miasto_na_prawach_powiatu" title="Miasto na prawach powiatu">miastem na prawach powiatu</a>. Mieszkańcy wybierają do <a href="/wiki/Rada_gminy" title="Rada gminy">rady miasta</a> 25 <a href="/wiki/Radny" title="Radny">radnych</a>. Są oni wybierani w 5 okręgach wyborczych<a href="#cite_note-170">[170]</a>. Organem wykonawczym władz jest <a href="/wiki/Prezydent_miasta" title="Prezydent miasta">prezydent miasta</a>. Funkcję prezydenta od 7 maja 2024 sprawuje <a href="/wiki/Marcin_Pabierowski" title="Marcin Pabierowski">Marcin Pabierowski</a><a href="#cite_note-171">[171]</a>. Siedzibą władz miasta jest Urząd Miasta przy ulicy Podgórnej 22. Sesje Rady Miasta Zielona Góra odbywają się w <a href="/wiki/Ratusz_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Ratusz w Zielonej Górze">ratuszu</a> na Starym Rynku<a href="#cite_note-172">[172]</a>. Od 1999 miasto jest siedzibą <a href="/wiki/Samorz%C4%85d_wojew%C3%B3dztwa" title="Samorząd województwa">samorządu województwa</a>, <a href="/wiki/Marsza%C5%82ek_wojew%C3%B3dztwa" title="Marszałek województwa">marszałka województwa</a>, zarządu <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_lubuskie" title="Województwo lubuskie">województwa lubuskiego</a> i <a href="/wiki/Sejmik_Wojew%C3%B3dztwa_Lubuskiego" title="Sejmik Województwa Lubuskiego">Sejmiku Województwa Lubuskiego</a> oraz jednostek im podporządkowanych, a także starosty <a href="/wiki/Powiat_zielonog%C3%B3rski" title="Powiat zielonogórski">powiatu zielonogórskiego</a>. W mieście znajduje się delegatura Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w <a href="/wiki/Gorz%C3%B3w_Wielkopolski" title="Gorzów Wielkopolski">Gorzowie Wielkopolskim</a> oraz administracja zespolona z <a href="/wiki/Wojewoda" title="Wojewoda">wojewodą</a>: <ul><li><a href="/wiki/Inspekcja_Weterynaryjna" title="Inspekcja Weterynaryjna">Wojewódzki Inspektorat Weterynarii</a></li> <li><a href="/wiki/Inspekcja_Ochrony_%C5%9Arodowiska" title="Inspekcja Ochrony Środowiska">Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska</a></li> <li><a href="/wiki/Inspekcja_Jako%C5%9Bci_Handlowej_Artyku%C5%82%C3%B3w_Rolno-Spo%C5%BCywczych" title="Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych">Wojewódzki Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych</a></li> <li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dzki_konserwator_zabytk%C3%B3w" title="Wojewódzki konserwator zabytków">Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków</a></li></ul> Miasto jest także siedzibą: <ul><li><a href="/wiki/Narodowy_Fundusz_Zdrowia" title="Narodowy Fundusz Zdrowia">Lubuskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia</a></li> <li><a href="/wiki/Narodowy_Fundusz_Ochrony_%C5%9Arodowiska_i_Gospodarki_Wodnej" title="Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej">Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej</a></li> <li><a href="/wiki/Najwy%C5%BCsza_Izba_Kontroli" title="Najwyższa Izba Kontroli">delegatury Najwyższej Izby Kontroli</a></li> <li><a href="/wiki/Urz%C4%85d_pracy" title="Urząd pracy">Wojewódzkiego Urzędu Pracy</a></li> <li><a href="/wiki/Ochotnicza_stra%C5%BC_po%C5%BCarna_w_Polsce" title="Ochotnicza straż pożarna w Polsce">Oddziału Wojewódzkiego Ochotniczej Straży Pożarnej</a></li> <li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dzki_Sztab_Wojskowy_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Wojewódzki Sztab Wojskowy w Zielonej Górze">Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego</a></li> <li><a href="/wiki/Agencja_Mienia_Wojskowego" title="Agencja Mienia Wojskowego">oddziału regionalnego Agencji Mienia Wojskowego</a></li> <li><a href="/wiki/Wojskowy_komendant_uzupe%C5%82nie%C5%84" title="Wojskowy komendant uzupełnień">Wojskowego Komendanta Uzupełnień</a></li> <li><a href="/wiki/Generalna_Dyrekcja_Dr%C3%B3g_Krajowych_i_Autostrad" title="Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad">oddziału Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad</a></li> <li><a href="/wiki/Zarz%C4%85d_dr%C3%B3g_wojew%C3%B3dzkich" title="Zarząd dróg wojewódzkich">Zarządu Dróg Wojewódzkich</a></li> <li><a href="/wiki/Agencja_Restrukturyzacji_i_Modernizacji_Rolnictwa" title="Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa">lubuskiego oddziału Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa</a></li> <li><a href="/wiki/Kasa_Rolniczego_Ubezpieczenia_Spo%C5%82ecznego" title="Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego">oddziału regionalnego KRUS</a></li> <li><a href="/wiki/Zak%C5%82ad_Ubezpiecze%C5%84_Spo%C5%82ecznych" title="Zakład Ubezpieczeń Społecznych">oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych</a></li> <li><a href="/wiki/Regionalna_izba_obrachunkowa" title="Regionalna izba obrachunkowa">Regionalnej Izby Obrachunkowej</a></li> <li><a href="/wiki/Regionalna_Dyrekcja_Las%C3%B3w_Pa%C5%84stwowych_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Zielonej Górze">Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych</a></li> <li><a href="/wiki/Urz%C4%85d_skarbowy" title="Urząd skarbowy">Lubuskiego Urzędu Skarbowego</a></li> <li><a href="/wiki/Izba_administracji_skarbowej" title="Izba administracji skarbowej">Izby Administracji Skarbowej</a></li> <li><a href="/wiki/G%C5%82%C3%B3wny_Urz%C4%85d_Statystyczny" title="Główny Urząd Statystyczny">Urzędu Statystycznego</a></li> <li><a href="/wiki/Pa%C5%84stwowa_Inspekcja_Pracy" title="Państwowa Inspekcja Pracy">Okręgowy Inspektorat Pracy Państwowej Inspekcji Pracy</a></li> <li><a href="/wiki/Urz%C4%85d_Komunikacji_Elektronicznej" title="Urząd Komunikacji Elektronicznej">delegatury Urzędu Komunikacji Elektronicznej</a></li> <li><a href="/wiki/Samorz%C4%85dowe_kolegium_odwo%C5%82awcze" title="Samorządowe kolegium odwoławcze">Samorządowego Kolegium Odwoławczego</a></li> <li>Prokuratury <a href="/wiki/Prokuratura_okr%C4%99gowa" title="Prokuratura okręgowa">okręgowej</a> i <a href="/wiki/Prokuratura_rejonowa" title="Prokuratura rejonowa">rejonowej</a></li> <li><a href="/wiki/S%C4%85d_okr%C4%99gowy" title="Sąd okręgowy">Sądu Okręgowego</a> i <a href="/wiki/S%C4%85d_rejonowy" title="Sąd rejonowy">Sądu Rejonowego</a></li> <li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dzki_o%C5%9Brodek_ruchu_drogowego" title="Wojewódzki ośrodek ruchu drogowego">Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego</a></li> <li><a href="/wiki/Medycyna_pracy" title="Medycyna pracy">Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy</a></li> <li><a href="/wiki/G%C5%82%C3%B3wny_Urz%C4%85d_Geodezji_i_Kartografii" title="Główny Urząd Geodezji i Kartografii">Wojewódzkiego Biura Geodezji i Terenów Rolnych</a></li> <li><a href="/wiki/Archiwum_Pa%C5%84stwowe_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Archiwum Państwowe w Zielonej Górze">Archiwum Państwowego</a></li> <li><a href="/wiki/Plac%C3%B3wka_Stra%C5%BCy_Granicznej_w_Zielonej_G%C3%B3rze-Babimo%C5%9Bcie" title="Placówka Straży Granicznej w Zielonej Górze-Babimoście">placówki Państwowej Straży Granicznej</a></li> <li><a href="/wiki/Agencja_Bezpiecze%C5%84stwa_Wewn%C4%99trznego" title="Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego">delegatury Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego</a></li> <li><a href="/wiki/Krajowe_Biuro_Wyborcze" title="Krajowe Biuro Wyborcze">delegatury Krajowego Biura Wyborczego</a></li> <li><a href="/wiki/Narodowy_Bank_Polski" title="Narodowy Bank Polski">oddziału okręgowego Narodowego Banku Polski</a></li> <li><a href="/wiki/Ochotnicze_Hufce_Pracy" title="Ochotnicze Hufce Pracy">Lubuskiej Wojewódzkiej Komendy OHP</a></li> <li><a href="/wiki/Polregio" title="Polregio">Lubuskiego Zakładu PolRegio</a></li> <li><a href="/wiki/Kurator_o%C5%9Bwiaty" title="Kurator oświaty">delegatury Lubuskiego Kuratorium Oświaty</a></li> <li><a href="/wiki/Naczelna_Izba_Lekarska" title="Naczelna Izba Lekarska">Okręgowej Izby Lekarskiej</a></li> <li><a href="/wiki/Piel%C4%99gniarka" title="Pielęgniarka">Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych</a></li> <li><a href="/wiki/Fizjoterapia" title="Fizjoterapia">Lubuskiego Oddziału Krajowej Izby Fizjoterapeutów</a></li> <li><a href="/wiki/Radca_prawny" title="Radca prawny">Okręgowej Izby Radców Prawnych</a></li> <li><a href="/wiki/Medycyna_weterynaryjna" title="Medycyna weterynaryjna">Lubuskiej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej</a></li> <li><a href="/wiki/Rolnictwo" title="Rolnictwo">Lubuskiej Izby Rolniczej</a></li> <li><a href="/wiki/Farmaceuta" title="Farmaceuta">Lubuskiej Okręgowej Izby Aptekarskiej</a></li> <li><a href="/wiki/G%C5%82%C3%B3wny_Urz%C4%85d_Miar" title="Główny Urząd Miar">Wydziału Zamiejscowego Okręgowego Urzędu Miar w Szczecinie</a></li></ul> Mieszkańcy miasta wybierają posłów na Sejm z <a href="/wiki/Okr%C4%99g_wyborczy_nr_8_do_Sejmu_Rzeczypospolitej_Polskiej" title="Okręg wyborczy nr 8 do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej">okręgu wyborczego nr 8</a>, senatora z <a href="/wiki/Okr%C4%99g_wyborczy_nr_20_do_Senatu_Rzeczypospolitej_Polskiej" title="Okręg wyborczy nr 20 do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej">okręgu numer 20</a>, a posłów do <a href="/wiki/Parlament_Europejski" title="Parlament Europejski">Parlamentu Europejskiego</a> z <a href="/wiki/Okr%C4%99g_wyborczy_nr_13_do_Parlamentu_Europejskiego_w_Polsce" title="Okręg wyborczy nr 13 do Parlamentu Europejskiego w Polsce">okręgu wyborczego nr 13</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Opieka_zdrowotna">Opieka zdrowotna</h2>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=28" title="Edytuj sekcję: Opieka zdrowotna" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=28" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Opieka zdrowotna">edytuj kod</a>]</div> <div class="ImageGroup" style="max-width:235px; float: right; clear: right; text-align: center; margin-left: 1.4em;"><div style="font-weight:bold;">Szpitale publiczne</div><div class="ImageGroupUnits"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Zielona_G%C3%B3ra,_ul._Waz%C3%B3w_(szpital).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Zielona_G%C3%B3ra%2C_ul._Waz%C3%B3w_%28szpital%29.jpg/220px-Zielona_G%C3%B3ra%2C_ul._Waz%C3%B3w_%28szpital%29.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Zielona_G%C3%B3ra%2C_ul._Waz%C3%B3w_%28szpital%29.jpg/330px-Zielona_G%C3%B3ra%2C_ul._Waz%C3%B3w_%28szpital%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Zielona_G%C3%B3ra%2C_ul._Waz%C3%B3w_%28szpital%29.jpg/440px-Zielona_G%C3%B3ra%2C_ul._Waz%C3%B3w_%28szpital%29.jpg 2x" data-file-width="2100" data-file-height="1575" /></a><figcaption><a href="/wiki/Szpital_Uniwersytecki_im._Karola_Marcinkowskiego_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Szpital Uniwersytecki im. Karola Marcinkowskiego w Zielonej Górze">Szpital Uniwersytecki</a> (część zabytkowa)</figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Poliklinika_w_Zielonej_G%C3%B3rze.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Poliklinika_w_Zielonej_G%C3%B3rze.JPG/220px-Poliklinika_w_Zielonej_G%C3%B3rze.JPG" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Poliklinika_w_Zielonej_G%C3%B3rze.JPG/330px-Poliklinika_w_Zielonej_G%C3%B3rze.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Poliklinika_w_Zielonej_G%C3%B3rze.JPG/440px-Poliklinika_w_Zielonej_G%C3%B3rze.JPG 2x" data-file-width="1536" data-file-height="2048" /></a><figcaption>Szpital MSWiA – Poliklinika </figcaption></figure></div></div> <dl><dt>Szpitale publiczne</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Szpital_Uniwersytecki_im._Karola_Marcinkowskiego_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Szpital Uniwersytecki im. Karola Marcinkowskiego w Zielonej Górze">Szpital Uniwersytecki im. Karola Marcinkowskiego w Zielonej Górze</a><a href="#cite_note-173">[173]</a></li> <li>Poliklinika. Szpital <a href="/wiki/Ministerstwo_Spraw_Wewn%C4%99trznych_i_Administracji" title="Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji">MSWiA</a> w Zielonej Górze<a href="#cite_note-174">[174]</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Edukacja">Edukacja</h2>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=29" title="Edytuj sekcję: Edukacja" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=29" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Edukacja">edytuj kod</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Z tym tematem związana jest kategoria: <a href="/wiki/Kategoria:O%C5%9Bwiata_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Kategoria:Oświata w Zielonej Górze">Oświata w Zielonej Górze</a>.</div> <div class="ImageGroup" style="max-width:235px; float: right; clear: right; text-align: center; margin-left: 1.4em;"><div style="font-weight:bold;">Uniwersytet Zielonogórski</div><div class="ImageGroupUnits"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Zielona_G%C3%B3ra,_ul._Licealna_9_(rektorat).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Zielona_G%C3%B3ra%2C_ul._Licealna_9_%28rektorat%29.jpg/220px-Zielona_G%C3%B3ra%2C_ul._Licealna_9_%28rektorat%29.jpg" decoding="async" width="220" height="163" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Zielona_G%C3%B3ra%2C_ul._Licealna_9_%28rektorat%29.jpg/330px-Zielona_G%C3%B3ra%2C_ul._Licealna_9_%28rektorat%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Zielona_G%C3%B3ra%2C_ul._Licealna_9_%28rektorat%29.jpg/440px-Zielona_G%C3%B3ra%2C_ul._Licealna_9_%28rektorat%29.jpg 2x" data-file-width="2100" data-file-height="1552" /></a><figcaption>Budynek rektoratu <a href="/wiki/Uniwersytet_Zielonog%C3%B3rski" title="Uniwersytet Zielonogórski">Uniwersytetu Zielonogórskiego</a></figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:UZ_Campus_A.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/UZ_Campus_A.jpg/220px-UZ_Campus_A.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/UZ_Campus_A.jpg/330px-UZ_Campus_A.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/UZ_Campus_A.jpg/440px-UZ_Campus_A.jpg 2x" data-file-width="4032" data-file-height="3024" /></a><figcaption>Uniwersytet Zielonogórski – Campus A </figcaption></figure></div></div> Na terenie Zielonej Góry funkcjonuje 31 publicznych przedszkoli prowadzonych przez miasto oraz 2 oddziały przedszkolne zorganizowane w publicznych szkołach podstawowych prowadzonych przez miasto<a href="#cite_note-175">[175]</a>, ponadto działa 25 publicznych szkół podstawowych w tym: szkoła podstawowa sportowa<a href="#cite_note-176">[176]</a>, Zespół Szkół Specjalnych, w skład którego wchodzą: szkoła podstawowa, branżowa szkoła I stopnia oraz szkoła przysposabiająca do pracy; 28 publicznych szkół ponadpodstawowych w tym: 8 czteroletnich liceów ogólnokształcących m.in. Liceum Ogólnokształcące Mistrzostwa Sportowego<a href="#cite_note-177">[177]</a>, 1 czteroletnie liceum ogólnokształcące dla dorosłych, 7 szkół policealnych, 5 techników, 5 branżowych szkół I stopnia, 2 branżowe szkoły II stopnia prowadzonych przez Miasto Zielona Góra<a href="#cite_note-178">[178]</a><a href="#cite_note-179">[179]</a>. Ponadto w Zielonej Górze funkcjonują: Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych, Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna I stopnia, Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia, których organem prowadzącym jest <a href="/wiki/Ministerstwo_Kultury_i_Dziedzictwa_Narodowego" title="Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego">Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego</a> oraz Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego „Medyk”, którego organem prowadzącym jest <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_lubuskie" title="Województwo lubuskie">Samorząd Województwa Lubuskiego</a>. Poza tym na terenie miasta funkcjonują przedszkola oraz szkoły publiczne i niepubliczne prowadzone przez inne organy. Na przełomie 2023-2024 w Zielonej Górze powstały dwa Branżowe Centra Umiejętności<a href="#cite_note-180">[180]</a>. Pierwsze przy Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego “Elektronik” mające na celu kształcenie w zakresie informatyki i programowania<a href="#cite_note-181">[181]</a> oraz drugie przy Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego „Budowlanka”, mające na celu kształcenie w zakresie budownictwa wodnego i melioracji<a href="#cite_note-182">[182]</a>. W Zielonej Górze mieści się Delegatura Kuratorium Oświaty w <a href="/wiki/Gorz%C3%B3w_Wielkopolski" title="Gorzów Wielkopolski">Gorzowie Wlkp.</a><a href="#cite_note-183">[183]</a> oraz Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli<a href="#cite_note-184">[184]</a>. Największą szkołą wyższą funkcjonującą w mieście i jednocześnie w <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_lubuskie" title="Województwo lubuskie">województwie lubuskim</a> jest <a href="/wiki/Uniwersytet_Zielonog%C3%B3rski" title="Uniwersytet Zielonogórski">Uniwersytet Zielonogórski</a> powstały w 2001 z połączenia <a href="/wiki/Politechnika_Zielonog%C3%B3rska" title="Politechnika Zielonogórska">Politechniki Zielonogórskiej</a> i <a href="/wiki/Wy%C5%BCsza_Szko%C5%82a_Pedagogiczna_im._Tadeusza_Kotarbi%C5%84skiego_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Tadeusza Kotarbińskiego w Zielonej Górze">Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Tadeusza Kotarbińskiego</a><a href="#cite_note-185">[185]</a>. <ul><li><a href="/wiki/Uniwersytet_Zielonog%C3%B3rski" title="Uniwersytet Zielonogórski">Uniwersytet Zielonogórski</a></li> <li><a href="/wiki/Papieski_Wydzia%C5%82_Teologiczny_we_Wroc%C5%82awiu" title="Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu">Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu</a> – Instytut Filozoficzno-Teologiczny im. <a href="/wiki/Edyta_Stein" title="Edyta Stein">Edyty Stein</a> w Zielonej Górze<a href="#cite_note-186">[186]</a></li> <li>Zielonogórski <a href="/wiki/Uniwersytet_trzeciego_wieku" title="Uniwersytet trzeciego wieku">Uniwersytet Trzeciego Wieku</a><a href="#cite_note-187">[187]</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Transport">Transport</h2>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=30" title="Edytuj sekcję: Transport" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=30" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Transport">edytuj kod</a>]</div> Zielona Góra leży na trasie <a href="/wiki/Droga_ekspresowa_S3_(Polska)" title="Droga ekspresowa S3 (Polska)">drogi ekspresowej nr 3</a>, będącej częścią międzynarodowej trasy E65 oraz na trasie linii kolejowej C-E 59 (Odrzańska Magistrala Kolejowa) wchodzącej w skład transeuropejskich korytarzy transportowych TEN, objętej umową AGTC. W pobliżu miasta znajduje się <a href="/wiki/Port_lotniczy_Zielona_G%C3%B3ra-Babimost" title="Port lotniczy Zielona Góra-Babimost">port lotniczy Zielona Góra-Babimost</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Transport_drogowy">Transport drogowy</h3>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=31" title="Edytuj sekcję: Transport drogowy" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=31" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Transport drogowy">edytuj kod</a>]</div> Przez miasto przebiegają drogi krajowe: <ul><li><a href="/wiki/Droga_ekspresowa_S3_(Polska)" title="Droga ekspresowa S3 (Polska)">S3</a><a href="/wiki/E65_(trasa_europejska)" title="E65 (trasa europejska)">E65 </a> – <a href="/wiki/%C5%9Awinouj%C5%9Bcie" title="Świnoujście">Świnoujście</a> – <a href="/wiki/Goleni%C3%B3w" title="Goleniów">Goleniów</a> – <a href="/wiki/Szczecin" title="Szczecin">Szczecin</a> (<a href="/wiki/Autostrada_A6_(Polska)" title="Autostrada A6 (Polska)">A6</a>) – <a href="/wiki/Gorz%C3%B3w_Wielkopolski" title="Gorzów Wielkopolski">Gorzów Wielkopolski</a> – <a href="/wiki/Sulech%C3%B3w" title="Sulechów">Sulechów</a> – Zielona Góra – <a href="/wiki/Nowa_S%C3%B3l" title="Nowa Sól">Nowa Sól</a> – <a href="/wiki/Polkowice" title="Polkowice">Polkowice</a> – <a href="/wiki/Lubin" title="Lubin">Lubin</a> – <a href="/wiki/Legnica" title="Legnica">Legnica</a> (<a href="/wiki/Autostrada_A4_(Polska)" title="Autostrada A4 (Polska)">A4</a>) – <a href="/wiki/Jawor_(miasto)" title="Jawor (miasto)">Jawor</a> – <a href="/wiki/Bolk%C3%B3w" title="Bolków">Bolków</a> – granica państwa z <a href="/wiki/Czechy" title="Czechy">Czechami</a>,</li> <li><a href="/wiki/Droga_krajowa_nr_27_(Polska)" title="Droga krajowa nr 27 (Polska)">27</a> – granica państwa z <a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemcami</a> – <a href="/wiki/Przew%C3%B3z_(powiat_%C5%BCarski)" title="Przewóz (powiat żarski)">Przewóz</a> – <a href="/wiki/%C5%BBary" title="Żary">Żary</a> – <a href="/wiki/Nowogr%C3%B3d_Bobrza%C5%84ski" title="Nowogród Bobrzański">Nowogród Bobrzański</a> – Zielona Góra,</li> <li><a href="/wiki/Droga_krajowa_nr_32_(Polska)" title="Droga krajowa nr 32 (Polska)">32</a> – granica państwa z Niemcami – <a href="/wiki/Gubinek" title="Gubinek">Gubinek</a> – Zielona Góra – <a href="/wiki/Sulech%C3%B3w" title="Sulechów">Sulechów</a> – <a href="/wiki/St%C4%99szew" title="Stęszew">Stęszew</a> (<a href="/wiki/Droga_ekspresowa_S5_(Polska)" title="Droga ekspresowa S5 (Polska)">S5</a>)</li></ul> oraz wojewódzkie: <ul><li><a href="/wiki/Droga_wojew%C3%B3dzka_nr_279" title="Droga wojewódzka nr 279">279</a> – <a href="/wiki/Wysokie_(wojew%C3%B3dztwo_lubuskie)" title="Wysokie (województwo lubuskie)">Wysokie</a> – Zielona Góra,</li> <li><a href="/wiki/Droga_wojew%C3%B3dzka_nr_280" title="Droga wojewódzka nr 280">280</a> – Zielona Góra – <a href="/wiki/Brody_(powiat_zielonog%C3%B3rski)" title="Brody (powiat zielonogórski)">Brody</a>,</li> <li><a href="/wiki/Droga_wojew%C3%B3dzka_nr_281" title="Droga wojewódzka nr 281">281</a> – Zielona Góra – <a href="/wiki/Pomorsko" title="Pomorsko">Pomorsko</a>,</li> <li><a href="/wiki/Droga_wojew%C3%B3dzka_nr_282" title="Droga wojewódzka nr 282">282</a> – Zielona Góra – <a href="/wiki/Bojad%C5%82a" title="Bojadła">Bojadła</a>,</li> <li><a href="/wiki/Droga_wojew%C3%B3dzka_nr_283" title="Droga wojewódzka nr 283">283</a> – Zielona Góra – <a href="/wiki/Ko%C5%BCuch%C3%B3w" title="Kożuchów">Kożuchów</a> – <a href="/wiki/Rej%C3%B3w_(wojew%C3%B3dztwo_lubuskie)" title="Rejów (województwo lubuskie)">Rejów</a>,</li> <li><a href="/wiki/Droga_wojew%C3%B3dzka_nr_298" title="Droga wojewódzka nr 298">298</a> – w ciągu Trasy Północnej.</li></ul> Miasto posiada również sieć <a href="/wiki/Obwodnica" title="Obwodnica">obwodnic</a>. Północny odcinek obwodnicy jest nazywany Trasą Północną. <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Zobacz też: <a href="/wiki/Ulice_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Ulice w Zielonej Górze">Ulice w Zielonej Górze</a>.</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Transport_kolejowy">Transport kolejowy</h3>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=32" title="Edytuj sekcję: Transport kolejowy" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=32" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Transport kolejowy">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Zielona_G%C3%B3ra_dworzec_g%C5%82%C3%B3wny.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Zielona_G%C3%B3ra_dworzec_g%C5%82%C3%B3wny.jpg/220px-Zielona_G%C3%B3ra_dworzec_g%C5%82%C3%B3wny.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Zielona_G%C3%B3ra_dworzec_g%C5%82%C3%B3wny.jpg/330px-Zielona_G%C3%B3ra_dworzec_g%C5%82%C3%B3wny.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Zielona_G%C3%B3ra_dworzec_g%C5%82%C3%B3wny.jpg/440px-Zielona_G%C3%B3ra_dworzec_g%C5%82%C3%B3wny.jpg 2x" data-file-width="4032" data-file-height="3024" /></a><figcaption>Dworzec kolejowy Zielona Góra Główna</figcaption></figure> Przez Zieloną Górę przebiega <a href="/wiki/Linia_kolejowa_nr_273" title="Linia kolejowa nr 273">linia kolejowa nr 273</a>, łącząca <a href="/wiki/Szczecin" title="Szczecin">Szczecin</a> z <a href="/wiki/Wroc%C5%82aw" title="Wrocław">Wrocławiem</a>. Potocznie zwana jest Odrzanką. Generuje ona spory ruch pociągów towarowych, ale także niemały ruch pasażerski. W 2022 ze stacji Zielona Góra Główna skorzystało 2,17 mln pasażerów, co czyni ją najbardziej ruchliwym węzłem kolejowym w województwie lubuskim<a href="#cite_note-188">[188]</a>. Zielona Góra obsługuje również połączenia w wielu innych kierunkach, takich jak: <a href="/wiki/Warszawa" title="Warszawa">Warszawa</a>, <a href="/wiki/Gdynia" title="Gdynia">Gdynia</a>, <a href="/wiki/Olsztyn" title="Olsztyn">Olsztyn</a>, <a href="/wiki/Lublin" title="Lublin">Lublin</a>, <a href="/wiki/Przemy%C5%9Bl" title="Przemyśl">Przemyśl</a> czy <a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlin</a>. W Zielonej Górze rozpoczyna bieg także <a href="/wiki/Linia_kolejowa_nr_370" title="Linia kolejowa nr 370">linia kolejowa nr 370</a> do <a href="/wiki/%C5%BBary" title="Żary">Żar</a>, którą prowadzony jest ruch pasażerski m.in. do <a href="/wiki/G%C3%B6rlitz" title="Görlitz">Görlitz</a>. Na terenie miasta znajdują się dwie stacje kolejowe, a także 2 przystanki kolejowe: <ul><li><a href="/wiki/Zielona_G%C3%B3ra_G%C5%82%C3%B3wna" title="Zielona Góra Główna">Zielona Góra Główna</a> – stacja główna</li> <li><a href="/wiki/Zielona_G%C3%B3ra_Stary_Kisielin" title="Zielona Góra Stary Kisielin">Zielona Góra Stary Kisielin</a> – stacja na terenie dzielnicy Stary Kisielin</li> <li><a href="/wiki/Zielona_G%C3%B3ra_Przylep" title="Zielona Góra Przylep">Zielona Góra Przylep</a> – przystanek kolejowy</li> <li><a href="/wiki/Zielona_G%C3%B3ra_Nowy_Kisielin" title="Zielona Góra Nowy Kisielin">Zielona Góra Nowy Kisielin</a> – przystanek kolejowy – włączony do ruchu pasażerskiego od 8.12.2018r.</li></ul> Ponadto, na terenie miasta znajdują się nieużywane stacje i przystanki kolejowe, leżące na trasie zlikwidowanej linii kolejowej Zielona Góra – <a href="/wiki/Szprotawa" title="Szprotawa">Szprotawa</a>: <ul><li><a href="/wiki/Jarogniewice_(stacja_kolejowa)" title="Jarogniewice (stacja kolejowa)">Jarogniewice</a></li> <li><a href="/wiki/Ochla_(stacja_kolejowa)" title="Ochla (stacja kolejowa)">Ochla</a></li> <li><a href="/wiki/Zielona_G%C3%B3ra_Dworzec_Szprotawski" title="Zielona Góra Dworzec Szprotawski">Zielona Góra Dworzec Szprotawski</a></li> <li><a href="/wiki/Zielona_G%C3%B3ra_G%C3%B3rne_Miasto" title="Zielona Góra Górne Miasto">Zielona Góra Górne Miasto</a></li> <li><a href="/wiki/Zielona_G%C3%B3ra_J%C4%99drzych%C3%B3w" title="Zielona Góra Jędrzychów">Zielona Góra Jędrzychów</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Transport_publiczny">Transport publiczny</h3>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=33" title="Edytuj sekcję: Transport publiczny" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=33" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Transport publiczny">edytuj kod</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Miejski_Zak%C5%82ad_Komunikacji_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Miejski Zakład Komunikacji w Zielonej Górze">Miejski Zakład Komunikacji w Zielonej Górze</a>.</div> <div class="ImageGroup" style="max-width:235px; float: right; clear: right; text-align: center; margin-left: 1.4em;"><div style="font-weight:bold;">MZK Zielona Góra</div><div class="ImageGroupUnits"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Zielona_g%C3%B3ra_mzk_bus_autobus_17.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Zielona_g%C3%B3ra_mzk_bus_autobus_17.jpg/220px-Zielona_g%C3%B3ra_mzk_bus_autobus_17.jpg" decoding="async" width="220" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Zielona_g%C3%B3ra_mzk_bus_autobus_17.jpg/330px-Zielona_g%C3%B3ra_mzk_bus_autobus_17.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Zielona_g%C3%B3ra_mzk_bus_autobus_17.jpg/440px-Zielona_g%C3%B3ra_mzk_bus_autobus_17.jpg 2x" data-file-width="5539" data-file-height="3788" /></a><figcaption>Autobus elektryczny na przystanku przy Urzędzie Miasta</figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Centrum_Przesiadkowe_ZG.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Centrum_Przesiadkowe_ZG.jpg/220px-Centrum_Przesiadkowe_ZG.jpg" decoding="async" width="220" height="124" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Centrum_Przesiadkowe_ZG.jpg/330px-Centrum_Przesiadkowe_ZG.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Centrum_Przesiadkowe_ZG.jpg/440px-Centrum_Przesiadkowe_ZG.jpg 2x" data-file-width="3778" data-file-height="2127" /></a><figcaption>Centrum Przesiadkowe </figcaption></figure></div></div> Miasto posiada rozwiniętą sieć transportu publicznego: 25 linii autobusowych dzienne i 3 linie nocne<a href="#cite_note-189">[189]</a>. Codzienne na ulice Zielonej Góry wyjeżdża 85 autobusów Miejskiego Zakładu Komunikacji, z czego 55 jest elektrycznych<a href="#cite_note-190">[190]</a>. W grudniu 2023 z komunikacji miejskiej codziennie korzystało 80 tys. pasażerów<a href="#cite_note-191">[191]</a>. W każdym <a href="/wiki/Autobus" title="Autobus">autobusie</a> znajdują się automaty <a href="/wiki/Bilet" title="Bilet">biletowe</a>, które w połączeniu z automatami biletowymi na przystankach stanowią jedyną formę dystrybucji biletów w mieście. Autobusy komunikacji miejskiej w Zielonej Górze noszą barwy miasta – <a href="/wiki/Barwa_bia%C5%82a" title="Barwa biała">biały</a>, <a href="/wiki/Barwa_zielona" title="Barwa zielona">zielony</a> i <a href="/wiki/Barwa_%C5%BC%C3%B3%C5%82ta" title="Barwa żółta">żółty</a>. Na przystankach funkcjonuje zdigitalizowany system informacji o czasie oczekiwania linii bazujący na sieci <a href="/wiki/Global_Positioning_System" title="Global Positioning System">GPS</a>. Ponadto Zielona Góra była pierwszym polskim miastem, które wprowadziło System Dynamicznej Informacji Pasażerskiej pod koniec 2005 roku. W 2019 w pobliżu dworca kolejowego oddano do użytku nowoczesne Centrum Przesiadkowe, z którego autobusem MZK można się dostać w każdy rejon miasta<a href="#cite_note-192">[192]</a>. W mieście funkcjonuje <a href="/wiki/Przedsi%C4%99biorstwo_Komunikacji_Samochodowej_Zielona_G%C3%B3ra" title="Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej Zielona Góra">PKS Zielona Góra</a>. Na terenie miasta działa także Zielonogórska Komunikacja Powiatowa, która kursuje pomiędzy Zieloną Górą a ościennymi gminami: <a href="/wiki/%C5%9Awidnica_(wojew%C3%B3dztwo_lubuskie)" title="Świdnica (województwo lubuskie)">Świdnicą</a>, <a href="/wiki/Czerwie%C5%84sk" title="Czerwieńsk">Czerwieńskiem</a>, <a href="/wiki/Nowogr%C3%B3d_Bobrza%C5%84ski" title="Nowogród Bobrzański">Nowogrodem Bobrzańskim</a> i <a href="/wiki/Zab%C3%B3r_(gmina)" title="Zabór (gmina)">Zaborem</a><a href="#cite_note-193">[193]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Transport_wodny">Transport wodny</h3>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=34" title="Edytuj sekcję: Transport wodny" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=34" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Transport wodny">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Cigacice_Port,_Odra_river_(2).JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Cigacice_Port%2C_Odra_river_%282%29.JPG/220px-Cigacice_Port%2C_Odra_river_%282%29.JPG" decoding="async" width="220" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Cigacice_Port%2C_Odra_river_%282%29.JPG/330px-Cigacice_Port%2C_Odra_river_%282%29.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Cigacice_Port%2C_Odra_river_%282%29.JPG/440px-Cigacice_Port%2C_Odra_river_%282%29.JPG 2x" data-file-width="1874" data-file-height="1360" /></a><figcaption><a href="/wiki/Port_rzeczny" title="Port rzeczny">Port śródlądowy</a> w <a href="/wiki/Cigacice" title="Cigacice">Cigacicach</a></figcaption></figure> W odległości ok. 10 km od centrum miasta znajduje się duży <a href="/wiki/Port_rzeczny" title="Port rzeczny">port śródlądowy</a> na rzece Odrze w <a href="/wiki/Cigacice" title="Cigacice">Cigacicach</a><a href="#cite_note-194">[194]</a><a href="#cite_note-195">[195]</a><a href="#cite_note-196">[196]</a><a href="#cite_note-197">[197]</a>. Pełni on funkcje przeładunkowe – jest polską bramą do systemu kanałów śródlądowych w <a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemczech</a>, z którymi jest połączony <a href="/wiki/Kana%C5%82_Odra-Hawela" title="Kanał Odra-Hawela">kanałem Odra-Havela</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Transport_lotniczy">Transport lotniczy</h3>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=35" title="Edytuj sekcję: Transport lotniczy" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=35" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Transport lotniczy">edytuj kod</a>]</div> Zielona Góra jest położona blisko <a href="/wiki/Lotnisko" title="Lotnisko">lotniska</a>: <a href="/wiki/Port_lotniczy_Zielona_G%C3%B3ra-Babimost" title="Port lotniczy Zielona Góra-Babimost">towarowo-pasażerskiego w Babimoście</a> (33 km). Port lotniczy w Babimoście obsługuje całoroczne połączenia do Warszawy, oraz sezonowe do Krakowa, Gdańska, Chorwacji, Turcji oraz Egiptu. Natomiast, w dzielnicy <a href="/wiki/Przylep_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Przylep (Zielona Góra)">Przylep</a> znajduje się <a href="/wiki/Lotnisko_Zielona_G%C3%B3ra-Przylep" title="Lotnisko Zielona Góra-Przylep">lotnisko sportowo-rekreacyjne</a> Aeroklubu Ziemi Lubuskiej (7 km od centrum miasta). Dalsze porty lotnicze znajdują się w <a href="/wiki/Pozna%C5%84" title="Poznań">Poznaniu</a> (109 km), <a href="/wiki/Wroc%C5%82aw" title="Wrocław">Wrocławiu</a> (140 km) i w <a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlinie</a> (164 km). Około 20 km na zachód od miasta znajduje się <a href="/wiki/L%C4%85dowisko_Grabowiec" title="Lądowisko Grabowiec">lądowisko Grabowiec</a>. W 2012 otwarto oficjalnie sanitarne <a href="/wiki/L%C4%85dowisko_Zielona_G%C3%B3ra-Szpital_Uniwersytecki_im._Karola_Marcinkowskiego" title="Lądowisko Zielona Góra-Szpital Uniwersytecki im. Karola Marcinkowskiego">lądowisko</a> przy ul. Zyty 26. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Turystyka">Turystyka</h2>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=36" title="Edytuj sekcję: Turystyka" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=36" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Turystyka">edytuj kod</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Szlaki_turystyczne">Szlaki turystyczne</h3>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=37" title="Edytuj sekcję: Szlaki turystyczne" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=37" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Szlaki turystyczne">edytuj kod</a>]</div> <dl><dt>Szlaki piesze</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Szlak_turystyczny" title="szlak turystyczny zielony"><img alt="szlak turystyczny zielony" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/POL_Szlak_zielony.svg/24px-POL_Szlak_zielony.svg.png" decoding="async" width="24" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/POL_Szlak_zielony.svg/36px-POL_Szlak_zielony.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/POL_Szlak_zielony.svg/48px-POL_Szlak_zielony.svg.png 2x" data-file-width="150" data-file-height="90" /></a> Mała Pętla Zielonogórska – szlak zielony, mający swój początek przy ul. Wyspiańskiego. Szlak ten biegnie wzdłuż granicy miasta okrążając je od strony południowej. Prowadzi on m.in. przez <a href="/wiki/Stary_Kisielin" title="Stary Kisielin">Stary Kisielin</a>, <a href="/wiki/Drzonk%C3%B3w" title="Drzonków">Drzonków</a> i <a href="/wiki/Ochla_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Ochla (Zielona Góra)">Ochlę</a>. Łączna długość szlaku wynosi 28 km.</li> <li><a href="/wiki/Szlak_turystyczny" title="szlak turystyczny niebieski"><img alt="szlak turystyczny niebieski" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/POL_Szlak_niebieski.svg/24px-POL_Szlak_niebieski.svg.png" decoding="async" width="24" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/POL_Szlak_niebieski.svg/36px-POL_Szlak_niebieski.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/POL_Szlak_niebieski.svg/48px-POL_Szlak_niebieski.svg.png 2x" data-file-width="150" data-file-height="90" /></a> Duża Pętla Zielonogórska (Szlak „Rezerwatów Przyrody”) – szlak niebieski biegnący przez trzy rezerwaty przyrody położone w okolicach miasta: <a href="/wiki/Rezerwat_przyrody_Zimna_Woda_(wojew%C3%B3dztwo_lubuskie)" title="Rezerwat przyrody Zimna Woda (województwo lubuskie)">Rezerwat przyrody Zimna Woda</a>, <a href="/wiki/Rezerwat_przyrody_Bukowa_G%C3%B3ra_(wojew%C3%B3dztwo_lubuskie)" title="Rezerwat przyrody Bukowa Góra (województwo lubuskie)">Rezerwat przyrody Bukowa Góra</a> oraz <a href="/wiki/Rezerwat_przyrody_Ba%C5%BCantarnia" title="Rezerwat przyrody Bażantarnia">Rezerwat przyrody Bażantarnia</a>. Łączna długość szlaku wynosi około 72 km.</li> <li><a href="/wiki/Szlak_turystyczny" title="szlak turystyczny czerwony"><img alt="szlak turystyczny czerwony" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/POL_Szlak_czerwony.svg/24px-POL_Szlak_czerwony.svg.png" decoding="async" width="24" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/POL_Szlak_czerwony.svg/36px-POL_Szlak_czerwony.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/POL_Szlak_czerwony.svg/48px-POL_Szlak_czerwony.svg.png 2x" data-file-width="150" data-file-height="90" /></a> Szlak wojewódzki – Szlak czerwony przebiegający przez <a href="/wiki/Strony_%C5%9Bwiata" title="Strony świata">południową</a> część miasta. Kierując się na zachód można dotrzeć do <a href="/wiki/%C5%9Awidnica_(wojew%C3%B3dztwo_lubuskie)" title="Świdnica (województwo lubuskie)">Świdnicy</a>, na wschód zaś szlak prowadzi do <a href="/wiki/Zab%C3%B3r" title="Zabór">Zaboru</a> i <a href="/wiki/Milsko_(wojew%C3%B3dztwo_lubuskie)" title="Milsko (województwo lubuskie)">Milska</a>.</li> <li><a href="/wiki/Szlak_turystyczny" title="szlak turystyczny żółty"><img alt="szlak turystyczny żółty" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/POL_Szlak_%C5%BC%C3%B3%C5%82ty.svg/24px-POL_Szlak_%C5%BC%C3%B3%C5%82ty.svg.png" decoding="async" width="24" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/POL_Szlak_%C5%BC%C3%B3%C5%82ty.svg/36px-POL_Szlak_%C5%BC%C3%B3%C5%82ty.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/POL_Szlak_%C5%BC%C3%B3%C5%82ty.svg/48px-POL_Szlak_%C5%BC%C3%B3%C5%82ty.svg.png 2x" data-file-width="150" data-file-height="90" /></a> Szlak Spacerowy – żółty szlak długości 4 km, mający swój początek na <a href="/wiki/G%C3%B3ra_Wilkanowska" title="Góra Wilkanowska">Górze Wilkanowskiej</a>. Przebiega on przez <a href="/wiki/Wzg%C3%B3rza_Piastowskie" title="Wzgórza Piastowskie">Wzgórza Piastowskie</a>.</li> <li><a href="/wiki/Szlak_turystyczny" title="szlak turystyczny czarny"><img alt="szlak turystyczny czarny" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/POL_Szlak_czarny.svg/24px-POL_Szlak_czarny.svg.png" decoding="async" width="24" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/POL_Szlak_czarny.svg/36px-POL_Szlak_czarny.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/POL_Szlak_czarny.svg/48px-POL_Szlak_czarny.svg.png 2x" data-file-width="150" data-file-height="90" /></a> Od Bobru do Odry – Czarny szlak, mający swój początek we wsi <a href="/wiki/Podg%C3%B3rzyce_(wojew%C3%B3dztwo_lubuskie)" title="Podgórzyce (województwo lubuskie)">Podgórzyce</a> położonej nad rzeką <a href="/wiki/B%C3%B3br_(dop%C5%82yw_Odry)" title="Bóbr (dopływ Odry)">Bóbr</a>. Przechodzi on przez zachodnią część Zielonej Góry i biegnie dalej przecinając <a href="/wiki/Odra" title="Odra">Odrę</a> i kierując się w kierunku jeziora <a href="/wiki/Nies%C5%82ysz" title="Niesłysz">Niesłysz</a>.</li> <li><a href="/wiki/Szlak_turystyczny" title="szlak turystyczny żółty"><img alt="szlak turystyczny żółty" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/POL_Szlak_%C5%BC%C3%B3%C5%82ty.svg/24px-POL_Szlak_%C5%BC%C3%B3%C5%82ty.svg.png" decoding="async" width="24" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/POL_Szlak_%C5%BC%C3%B3%C5%82ty.svg/36px-POL_Szlak_%C5%BC%C3%B3%C5%82ty.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/POL_Szlak_%C5%BC%C3%B3%C5%82ty.svg/48px-POL_Szlak_%C5%BC%C3%B3%C5%82ty.svg.png 2x" data-file-width="150" data-file-height="90" /></a> Szlak starej kolejki do Szprotawy – szlak żółty biegnący trasą dawnej <a href="/wiki/Kolej_szprotawska" title="Kolej szprotawska">kolei szprotawskiej</a>.</li></ul> <dl><dt><a href="/wiki/Szlak_rowerowy" title="Szlak rowerowy">Szlaki rowerowe</a></dt> <dd></dd></dl> <ul><li>Szlak Wału Zielonogórskiego – ma początek przy ulicy Francuskiej, trasa biegnie przez <a href="/wiki/Wzg%C3%B3rza_Piastowskie" title="Wzgórza Piastowskie">Wzgórza Piastowskie</a> oraz <a href="/wiki/Skansen_etnograficzny_w_Ochli" title="Skansen etnograficzny w Ochli">Skansen etnograficzny w Ochli</a>, kończąc się przy kąpielisku <a href="/wiki/O%C5%9Brodek_sportu_i_rekreacji" title="Ośrodek sportu i rekreacji">MOSIR</a>.</li> <li>Szlak Południowy – prowadzi od placu Konstytucji 3 Maja w centrum miasta do <a href="/wiki/Drzonk%C3%B3w" title="Drzonków">Drzonkowa</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bachusiki">Bachusiki</h3>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=38" title="Edytuj sekcję: Bachusiki" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=38" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bachusiki">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Ciekawek.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Ciekawek.jpg/220px-Ciekawek.jpg" decoding="async" width="220" height="332" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Ciekawek.jpg/330px-Ciekawek.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Ciekawek.jpg/440px-Ciekawek.jpg 2x" data-file-width="715" data-file-height="1080" /></a><figcaption>Bachusik Ciekawek</figcaption></figure> Odsłonięcie <a href="/wiki/Pomnik_Bachusa_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Pomnik Bachusa w Zielonej Górze">pomnika Bachusa</a> w 2010 zapoczątkowało serię bachusików – małych figurek ustawianych w różnych częściach miasta. Od tego czasu są one jednym z głównych produktów turystycznych Zielonej Góry. Mają propagować jej tradycje winiarskie. W Visit Zielona Góra – Centrum Informacji Turystycznej można otrzymać mapkę bachusików, która doprowadzi do wszystkich figurek<a href="#cite_note-198">[198]</a>. Podróż szlakiem bachusików jest także dobrym sposobem na zwiedzenie miasta. Liczba bachusików, fundowanych przez instytucje, zakłady pracy a także osoby prywatne stale się powiększa. Oficjalnie do końca listopada 2024 odsłonięto 74 figurki bachusików, w tym 4 figurki bachantek<a href="#cite_note-199">[199]</a>. Bachusiki mają także nieoficjalną <a rel="nofollow" class="external text" href="https://zielonogorskiebachusiki.pl/">stronę internetową</a>, gdzie można znaleźć ich opisy, zdjęcia, mapki i legendę. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Informacja_turystyczna">Informacja turystyczna</h3>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=39" title="Edytuj sekcję: Informacja turystyczna" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=39" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Informacja turystyczna">edytuj kod</a>]</div> <ul><li>Visit Zielona Góra – Centrum Informacji Turystycznej<a href="#cite_note-200">[200]</a></li> <li><a href="/wiki/Polskie_Towarzystwo_Turystyczno-Krajoznawcze" title="Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze">PTTK</a> – Oddział w Zielonej Górze</li> <li><a href="/wiki/Polskie_Towarzystwo_Krajoznawcze" title="Polskie Towarzystwo Krajoznawcze">Polskie Towarzystwo Krajoznawcze</a></li> <li><a href="/wiki/Infokiosk" title="Infokiosk">Infokiosk</a> na pl. Powstańców Wielkopolskich (niedostępny)<a href="#cite_note-201">[201]</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Rozrywka">Rozrywka</h2>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=40" title="Edytuj sekcję: Rozrywka" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=40" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rozrywka">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Zielona_G%C3%B3ra_CRS.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Zielona_G%C3%B3ra_CRS.jpg/220px-Zielona_G%C3%B3ra_CRS.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Zielona_G%C3%B3ra_CRS.jpg/330px-Zielona_G%C3%B3ra_CRS.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Zielona_G%C3%B3ra_CRS.jpg/440px-Zielona_G%C3%B3ra_CRS.jpg 2x" data-file-width="4032" data-file-height="3024" /></a><figcaption><a href="/wiki/Centrum_Rekreacyjno-Sportowe_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Centrum Rekreacyjno-Sportowe w Zielonej Górze">Centrum Rekreacyjno-Sportowe w Zielonej Górze</a></figcaption></figure> W Zielonej Górze są m.in.: <ul><li>2 kina (Cinema City, Newa)</li> <li>Centrum Aktywnej Rozrywki Grot Arena (driftujące gokarty, paintball laserowy, Siekierownia, Grota Wirtualnej Rzeczywistości VR, <a href="/wiki/Strzelnica_(strzelectwo)" title="Strzelnica (strzelectwo)">strzelnica</a> ASG, dmuchane kule, Archery Tag, VIPRoom, organizacja imprez urodzinowych, firmowych, wynajem sali)</li> <li>Salon wirtualnej rzeczywistości (VR Station)</li> <li>dwie kręgielnie ("Grape Town Bowling", "Bowling Club Zielona Góra"<a href="#cite_note-202">[202]</a>)</li> <li>Kompleks Park 79 (kręgielnia, SPA&Wellness, kort do <a href="/wiki/Squash" title="Squash">squasha</a>, siłownia, salki fitness, sauna, grota solna)</li> <li>dwa kluby <a href="/wiki/Snooker" title="Snooker">snookerowe</a> (w tym jeden snookerzysty <a href="/wiki/Marcin_Nitschke" title="Marcin Nitschke">Marcina Nitschke</a>)</li> <li>jedna większa dyskoteka ("X-Demon") oraz wiele mniejszych, kameralnych klubów z parkietem do tańczenia (m.in. "OneLove", "Prywatka", "Kawon", "U Ojca" – klub jazzowy, "WySPa" – klub studencki, "Hot Shots Music Club & Bilard", "Baloo")</li> <li>Teatr muzyczny The Droshkoov Theatre</li> <li>2 parki linowe ("Gęsie Tarasy", "H2Ochla")</li> <li><a href="/wiki/Palmiarnia_Zielonog%C3%B3rska" title="Palmiarnia Zielonogórska">Palmiarnia Zielonogórska</a></li> <li><a href="/wiki/Centrum_Rekreacyjno-Sportowe_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Centrum Rekreacyjno-Sportowe w Zielonej Górze">Centrum Rekreacyjno-Sportowe w Zielonej Górze</a></li> <li>H2Ochla - kąpielisko miejskie i park wodny wraz z kompleksem zjeżdżalni wodnych, boiskami do: <a href="/wiki/Padel" title="Padel">padla</a>, do <a href="/wiki/Pla%C5%BCowa_pi%C5%82ka_r%C4%99czna" title="Plażowa piłka ręczna">piłki ręcznej plażowej</a> i <a href="/wiki/Siatk%C3%B3wka_pla%C5%BCowa" title="Siatkówka plażowa">siatkówki plażowej</a>, <a href="/wiki/Minigolf" title="Minigolf">minigolfem</a>, <a href="/wiki/Park_linowy" title="Park linowy">parkiem linowym</a> i restauracją<a href="#cite_note-203">[203]</a></li> <li>2 parki trampolin ("Skoko Park", "Zajawka")</li> <li><a href="/wiki/Mini_Zoo_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Mini Zoo w Zielonej Górze">Mini Zoo</a> w <a href="/wiki/Ogr%C3%B3d_Botaniczny_Uniwersytetu_Zielonog%C3%B3rskiego" title="Ogród Botaniczny Uniwersytetu Zielonogórskiego">Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Zielonogórskiego</a></li> <li>Papugarnia Rio</li> <li>4 <a href="/wiki/Single_track" title="Single track">Singletrack</a>i - 3 na Wzgórzach Piastowskich (trasa zielona - 7,5 km., trasa niebieska - 11,5 km., trasa czerwona - ponad 20 km.)<a href="#cite_note-204">[204]</a> oraz 1 "4 żywioły" przy ul. Chmielnej (1,2 km.)<a href="#cite_note-205">[205]</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Wspólnoty_wyznaniowe">Wspólnoty wyznaniowe</h2>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=41" title="Edytuj sekcję: Wspólnoty wyznaniowe" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=41" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wspólnoty wyznaniowe">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Zielona_G%C3%B3ra,_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszego_Zbawiciela.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Zielona_G%C3%B3ra%2C_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszego_Zbawiciela.jpg/220px-Zielona_G%C3%B3ra%2C_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszego_Zbawiciela.jpg" decoding="async" width="220" height="279" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Zielona_G%C3%B3ra%2C_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszego_Zbawiciela.jpg/330px-Zielona_G%C3%B3ra%2C_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszego_Zbawiciela.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Zielona_G%C3%B3ra%2C_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszego_Zbawiciela.jpg/440px-Zielona_G%C3%B3ra%2C_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszego_Zbawiciela.jpg 2x" data-file-width="2568" data-file-height="3258" /></a><figcaption><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszego_Zbawiciela_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Kościół Najświętszego Zbawiciela w Zielonej Górze">Kościół Najświętszego Zbawiciela</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Cerkiew_w_Zielonej_Gorze_wisniowy.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Cerkiew_w_Zielonej_Gorze_wisniowy.jpg/220px-Cerkiew_w_Zielonej_Gorze_wisniowy.jpg" decoding="async" width="220" height="270" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Cerkiew_w_Zielonej_Gorze_wisniowy.jpg/330px-Cerkiew_w_Zielonej_Gorze_wisniowy.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Cerkiew_w_Zielonej_Gorze_wisniowy.jpg/440px-Cerkiew_w_Zielonej_Gorze_wisniowy.jpg 2x" data-file-width="2376" data-file-height="2920" /></a><figcaption><a href="/wiki/Cerkiew_Opieki_Matki_Bo%C5%BCej_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Cerkiew Opieki Matki Bożej w Zielonej Górze">Cerkiew greckokatolicka Opieki Matki Bożej</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:SM_Zielona_G%C3%B3ra_Pieni%C4%99%C5%BCnego_25b_2018_(0)_ID_697835.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/SM_Zielona_G%C3%B3ra_Pieni%C4%99%C5%BCnego_25b_2018_%280%29_ID_697835.jpg/220px-SM_Zielona_G%C3%B3ra_Pieni%C4%99%C5%BCnego_25b_2018_%280%29_ID_697835.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/SM_Zielona_G%C3%B3ra_Pieni%C4%99%C5%BCnego_25b_2018_%280%29_ID_697835.jpg/330px-SM_Zielona_G%C3%B3ra_Pieni%C4%99%C5%BCnego_25b_2018_%280%29_ID_697835.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/SM_Zielona_G%C3%B3ra_Pieni%C4%99%C5%BCnego_25b_2018_%280%29_ID_697835.jpg/440px-SM_Zielona_G%C3%B3ra_Pieni%C4%99%C5%BCnego_25b_2018_%280%29_ID_697835.jpg 2x" data-file-width="4890" data-file-height="3260" /></a><figcaption><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej_Maryi_Kr%C3%B3lowej_Polski_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Kościół Najświętszej Maryi Królowej Polski w Zielonej Górze">Kościół polskokatolicki Najświętszej Maryi Królowej Polski</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Lutheran_church_in_Zielona_G%C3%B3ra.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Lutheran_church_in_Zielona_G%C3%B3ra.jpg/220px-Lutheran_church_in_Zielona_G%C3%B3ra.jpg" decoding="async" width="220" height="276" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Lutheran_church_in_Zielona_G%C3%B3ra.jpg/330px-Lutheran_church_in_Zielona_G%C3%B3ra.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Lutheran_church_in_Zielona_G%C3%B3ra.jpg/440px-Lutheran_church_in_Zielona_G%C3%B3ra.jpg 2x" data-file-width="1673" data-file-height="2100" /></a><figcaption><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_ewangelicko-augsburski_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Kościół ewangelicko-augsburski w Zielonej Górze">Ewangelicko-Augsburski Kościół Jezusowy</a></figcaption></figure> <dl><dt>Buddyzm</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Buddyjski_Zwi%C4%85zek_Diamentowej_Drogi_Linii_Karma_Kagyu" title="Buddyjski Związek Diamentowej Drogi Linii Karma Kagyu">Buddyjski Związek Diamentowej Drogi Linii Karma Kagyu</a>: <ul><li>ośrodek w Zielonej Górze<a href="#cite_note-206">[206]</a>.</li></ul></li></ul> <dl><dt>Katolicyzm</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki_w_Polsce" title="Kościół katolicki w Polsce">Kościół rzymskokatolicki</a> – Zielona Góra leży w <a href="/wiki/Metropolia_szczeci%C5%84sko-kamie%C5%84ska" title="Metropolia szczecińsko-kamieńska">metropolii szczecińsko-kamieńskiej</a>, stolica <a href="/wiki/Diecezja_zielonog%C3%B3rsko-gorzowska" title="Diecezja zielonogórsko-gorzowska">diecezji zielonogórsko-gorzowskiej</a> i siedziba <a href="/wiki/Biskup" title="Biskup">biskupa</a>. Na terenie miasta znajdują się trzy <a href="/wiki/Dekanat" title="Dekanat">dekanaty</a>: <a href="/wiki/Dekanat_Zielona_G%C3%B3ra_%E2%80%93_Ducha_%C5%9Awi%C4%99tego" title="Dekanat Zielona Góra – Ducha Świętego">Zielona Góra – Ducha Świętego</a>, <a href="/wiki/Dekanat_Zielona_G%C3%B3ra_%E2%80%93_Podwy%C5%BCszenia_Krzy%C5%BCa_%C5%9Awi%C4%99tego" title="Dekanat Zielona Góra – Podwyższenia Krzyża Świętego">Podwyższenia Krzyża Świętego</a> i <a href="/wiki/Dekanat_Zielona_G%C3%B3ra_%E2%80%93_%C5%9Bw._Jadwigi" title="Dekanat Zielona Góra – św. Jadwigi">Świętej Jadwigi</a>, 19 kościołów parafialnych w tym: <ul><li><a href="/wiki/Konkatedra_%C5%9Bw._Jadwigi_%C5%9Al%C4%85skiej_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Konkatedra św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze">Konkatedra pw. św. Jadwigi Śląskiej</a> (<a href="/wiki/Parafia_%C5%9Bw._Jadwigi_%C5%9Al%C4%85skiej_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Parafia św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze">parafia św. Jadwigi Śląskiej</a>)</li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Matki_Bo%C5%BCej_Cz%C4%99stochowskiej_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Kościół Matki Bożej Częstochowskiej w Zielonej Górze">kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej</a> (<a href="/wiki/Parafia_Matki_Bo%C5%BCej_Cz%C4%99stochowskiej_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Parafia Matki Bożej Częstochowskiej w Zielonej Górze">parafia Matki Bożej Częstochowskiej</a>)</li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszego_Zbawiciela_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Kościół Najświętszego Zbawiciela w Zielonej Górze">kościół pw. Najświętszego Zbawiciela</a> (<a href="/wiki/Parafia_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszego_Zbawiciela_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Parafia Najświętszego Zbawiciela w Zielonej Górze">parafia Najświętszego Zbawiciela</a>)</li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Urbana_I_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Kościół św. Urbana I w Zielonej Górze">kościół patronalny pw. św. Urbana I</a> (<a href="/wiki/Parafia_%C5%9Bw._Urbana_I_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Parafia św. Urbana I w Zielonej Górze">parafia św. Urbana I</a>)</li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Alberta_Chmielowskiego_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Kościół św. Alberta Chmielowskiego w Zielonej Górze">kościół pw. św. Alberta Chmielowskiego</a> (<a href="/wiki/Parafia_%C5%9Bw._Alberta_Chmielowskiego_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Parafia św. Alberta Chmielowskiego w Zielonej Górze">parafia św. Alberta Chmielowskiego</a>)</li></ul></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_greckokatolicki_w_Polsce" title="Kościół greckokatolicki w Polsce">Kościół greckokatolicki</a>: <ul><li><a href="/wiki/Parafia_greckokatolicka_Opieki_Matki_Bo%C5%BCej_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Parafia greckokatolicka Opieki Matki Bożej w Zielonej Górze">parafia pw. Opieki Matki Bożej w Zielonej Górze</a><a href="#cite_note-207">[207]</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Polskokatolicki_w_Rzeczypospolitej_Polskiej" title="Kościół Polskokatolicki w Rzeczypospolitej Polskiej">Kościół polskokatolicki</a>: <ul><li><a href="/wiki/Parafia_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej_Maryi_Kr%C3%B3lowej_Polski_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Parafia Najświętszej Maryi Królowej Polski w Zielonej Górze">parafia Najświętszej Maryi Królowej Polski</a> (<a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej_Maryi_Kr%C3%B3lowej_Polski_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Kościół Najświętszej Maryi Królowej Polski w Zielonej Górze">kościół Najświętszej Maryi Królowej Polski</a>)<a href="#cite_note-208">[208]</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Reformowany_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Katolicki_w_Polsce" title="Reformowany Kościół Katolicki w Polsce">Reformowany Kościół Katolicki w Polsce</a>: <ul><li>Wspólnota św. Jana Apostoła w Zielonej Górze<a href="#cite_note-209">[209]</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Bractwo_Kap%C5%82a%C5%84skie_%C5%9Awi%C4%99tego_Piusa_X" title="Bractwo Kapłańskie Świętego Piusa X">Bractwo Kapłańskie Świętego Piusa X</a>: <ul><li>misja w Zielonej Górze<a href="#cite_note-210">[210]</a></li></ul></li></ul> <dl><dt>Prawosławie</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Polski_Autokefaliczny_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Prawos%C5%82awny" title="Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny">Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny</a>: <ul><li><a href="/wiki/Parafia_%C5%9Bw._Miko%C5%82aja_Cudotw%C3%B3rcy_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Parafia św. Mikołaja Cudotwórcy w Zielonej Górze">parafia św. Mikołaja</a> (<a href="/wiki/Cerkiew_%C5%9Bw._Miko%C5%82aja_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Cerkiew św. Mikołaja w Zielonej Górze">cerkiew pw. św. Mikołaja</a>)</li></ul></li></ul> <dl><dt>Protestantyzm</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Adwentyst%C3%B3w_Dnia_Si%C3%B3dmego_w_RP" title="Kościół Adwentystów Dnia Siódmego w RP">Kościół Adwentystów Dnia Siódmego</a>: <ul><li><a href="/wiki/Zb%C3%B3r_Ko%C5%9Bcio%C5%82a_Adwentyst%C3%B3w_Dnia_Si%C3%B3dmego_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Zbór Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Zielonej Górze">zbór w Zielonej Górze</a><a href="#cite_note-211">[211]</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Bo%C5%BCy_w_Chrystusie_(Polska)" title="Kościół Boży w Chrystusie (Polska)">Kościół Boży w Chrystusie</a>: <ul><li>Chrześcijańska Wspólnota „Bez Ścian”<a href="#cite_note-kbwch-212">[212]</a></li> <li>Wspólnota „Winnica”<a href="#cite_note-kbwch-212">[212]</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Bo%C5%BCy#Kościół_Boży_w_Polsce" title="Kościół Boży">Kościół Boży w Polsce</a>: <ul><li>Kościół Boży „Nowe Życie”<a href="#cite_note-213">[213]</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Chrze%C5%9Bcijan_Baptyst%C3%B3w_w_RP" title="Kościół Chrześcijan Baptystów w RP">Kościół Chrześcijan Baptystów</a>: <ul><li><a href="/wiki/Zb%C3%B3r_Ko%C5%9Bcio%C5%82a_Chrze%C5%9Bcijan_Baptyst%C3%B3w_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Zbór Kościoła Chrześcijan Baptystów w Zielonej Górze">zbór w Zielonej Górze</a><a href="#cite_note-214">[214]</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Chrze%C5%9Bcijan_Wiary_Ewangelicznej_w_RP" title="Kościół Chrześcijan Wiary Ewangelicznej w RP">Kościół Chrześcijan Wiary Ewangelicznej</a>: <ul><li>Wspólnota „Przymierze”<a href="#cite_note-215">[215]</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Ewangelicko-Augsburski_w_Rzeczypospolitej_Polskiej" title="Kościół Ewangelicko-Augsburski w Rzeczypospolitej Polskiej">Kościół Ewangelicko-Augsburski</a>: <ul><li><a href="/wiki/Parafia_Ewangelicko-Augsburska_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Parafia Ewangelicko-Augsburska w Zielonej Górze">Parafia Ewangelicko-Augsburska w Zielonej Górze</a><a href="#cite_note-216">[216]</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Zielono%C5%9Bwi%C4%85tkowy_w_RP" title="Kościół Zielonoświątkowy w RP">Kościół Zielonoświątkowy</a>: <ul><li><a href="/wiki/Zb%C3%B3r_Ko%C5%9Bcio%C5%82a_Zielono%C5%9Bwi%C4%85tkowego_%E2%80%9EEmaus%E2%80%9D_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Zbór Kościoła Zielonoświątkowego „Emaus” w Zielonej Górze">zbór „Emaus”</a><a href="#cite_note-217">[217]</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Mesja%C5%84skie_Zbory_Bo%C5%BCe_(Dnia_Si%C3%B3dmego)" title="Mesjańskie Zbory Boże (Dnia Siódmego)">Mesjańskie Zbory Boże</a>: <ul><li>punkt misyjny w Zielonej Górze<a href="#cite_note-218">[218]</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Reformowani_bapty%C5%9Bci" title="Reformowani baptyści">Reformowani baptyści</a>: <ul><li>zbór w Zielonej Górze<a href="#cite_note-219">[219]</a></li></ul></li></ul> <dl><dt>Restoracjonizm</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%C5%9Awiadkowie_Jehowy" title="Świadkowie Jehowy">Świadkowie Jehowy</a><a href="#cite_note-220">[220]</a>: <ul><li>zbór Zielona Góra-Chynów,</li> <li>zbór Zielona Góra-Jędrzychów,</li> <li>zbór Zielona Góra-Kisielin,</li> <li>zbór Zielona Góra-Migowy (zbór języka migowego),</li> <li>zbór Zielona Góra-Rosyjski</li> <li>zbór Zielona Góra-Słoneczne,</li> <li>zbór Zielona Góra-Śródmieście,</li> <li>zbór Zielona Góra-Zacisze – kompleks <a href="/wiki/Sala_kr%C3%B3lestwa" title="Sala królestwa">Sal Królestwa</a> ul. Jelenia 1B<a href="#cite_note-221">[221]</a></li></ul></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/%C5%9Awiecki_Ruch_Misyjny_%E2%80%9EEpifania%E2%80%9D" title="Świecki Ruch Misyjny „Epifania”">Świecki Ruch Misyjny „Epifania”</a>: <ul><li>zbór.</li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Media">Media</h2>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=42" title="Edytuj sekcję: Media" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=42" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Media">edytuj kod</a>]</div> Najpoczytniejsze tytuły prasowe to wydawana od lat 50. <a href="/wiki/Gazeta_Lubuska" title="Gazeta Lubuska">Gazeta Lubuska</a> (dawniej: Zielonogórska) oraz lokalne wydanie <a href="/wiki/Gazeta_Wyborcza" title="Gazeta Wyborcza">Gazety Wyborczej</a>. Ongiś poczytne (dziś nieistniejące) było pismo „<a href="/wiki/Nadodrze_(czasopismo)" title="Nadodrze (czasopismo)">Nadodrze</a>”<a href="#cite_note-222">[222]</a><a href="#cite_note-:3-223">[223]</a><a href="#cite_note-224">[224]</a>. <ul><li>Gazety codzienne: <ul><li><a href="/wiki/Gazeta_Lubuska" title="Gazeta Lubuska">Gazeta Lubuska</a> (dawniej: <a href="/wiki/Gazeta_Zielonog%C3%B3rska" title="Gazeta Zielonogórska">Gazeta Zielonogórska</a>)<a href="#cite_note-:3-223">[223]</a></li> <li><a href="/wiki/Gazeta_Wyborcza" title="Gazeta Wyborcza">Gazeta Wyborcza</a> (wydanie lokalne)</li></ul></li> <li>Tygodniki: <ul><li><a href="/wiki/Nasze_Miasto" title="Nasze Miasto">Nasze Miasto</a> Zielona Góra – bezpłatna gazeta ukazująca się w poniedziałki i czwartki</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lzg24.pl/">Łącznik Zielonogórski</a> – informator samorządowy ukazujący się w piątki</li></ul></li> <li>Miesięczniki: <ul><li>„<a href="/w/index.php?title=Puls_(miesi%C4%99cznik)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Puls (miesięcznik) (strona nie istnieje)">Puls</a>” – bezpłatny miesięcznik społeczno-kulturalny (obecnie zawieszony)</li> <li>„<a href="/w/index.php?title=%C5%BBycie_nad_Odr%C4%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="Życie nad Odrą (strona nie istnieje)">Życie nad Odrą</a>” (bezpłatny miesięcznik rozprowadzany na terenie miasta Zielona Góra i <a href="/wiki/Powiat_zielonog%C3%B3rski" title="Powiat zielonogórski">powiatu zielonogórskiego</a>)</li> <li>Gazeta Samorządu Studenckiego <a href="/wiki/Uniwersytet_Zielonog%C3%B3rski" title="Uniwersytet Zielonogórski">Uniwersytetu Zielonogórskiego</a> „UZetka”</li></ul></li> <li>Kwartalniki i roczniki: <ul><li>„Studia Zielonogórskie” (<a href="/wiki/Rocznik" title="Rocznik">rocznik</a> historyczny)</li> <li>Lubuskie „Nadodrze” (nieistniejący <a href="/wiki/Kwartalnik" title="Kwartalnik">kwartalnik</a> społeczno-kulturalny)</li> <li>Pro-Libris (lokalny kwartalnik literacki)</li></ul></li></ul> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Zielona_G%C3%B3ra,_ul._Kuku%C5%82cza_1_(Radio_Zach%C3%B3d).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Zielona_G%C3%B3ra%2C_ul._Kuku%C5%82cza_1_%28Radio_Zach%C3%B3d%29.jpg/250px-Zielona_G%C3%B3ra%2C_ul._Kuku%C5%82cza_1_%28Radio_Zach%C3%B3d%29.jpg" decoding="async" width="250" height="172" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Zielona_G%C3%B3ra%2C_ul._Kuku%C5%82cza_1_%28Radio_Zach%C3%B3d%29.jpg/375px-Zielona_G%C3%B3ra%2C_ul._Kuku%C5%82cza_1_%28Radio_Zach%C3%B3d%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Zielona_G%C3%B3ra%2C_ul._Kuku%C5%82cza_1_%28Radio_Zach%C3%B3d%29.jpg/500px-Zielona_G%C3%B3ra%2C_ul._Kuku%C5%82cza_1_%28Radio_Zach%C3%B3d%29.jpg 2x" data-file-width="1277" data-file-height="880" /></a><figcaption>Radio Zachód</figcaption></figure> <ul><li>Telewizja: <ul><li><a href="/wiki/TVP3_Gorz%C3%B3w_Wielkopolski" title="TVP3 Gorzów Wielkopolski">TVP3 Gorzów Wielkopolski</a> – redakcja i studio TVP w Zielonej Górze</li></ul></li> <li>Rozgłośnie radiowe: <ul><li><a href="/wiki/Radio_Zach%C3%B3d" title="Radio Zachód">Polskie Radio Zachód</a></li> <li><a href="/wiki/Radio_Zielona_G%C3%B3ra" title="Radio Zielona Góra">Radio Zielona Góra</a></li> <li><a href="/wiki/Akademickie_Radio_Index" title="Akademickie Radio Index">Radio Index</a></li> <li><a href="/wiki/Radio_Plus" title="Radio Plus">Radio Plus Zielona Góra</a></li> <li><a href="/wiki/Radio_Eska" title="Radio Eska">Radio Eska Zielona Góra</a></li> <li><a href="/wiki/Radio_Z%C5%82ote_Przeboje" title="Radio Złote Przeboje">Radio Złote Przeboje Zielona Góra</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Radio_RMF_Maxxx&action=edit&redlink=1" class="new" title="Radio RMF Maxxx (strona nie istnieje)">RMF Maxxx Zielona Góra</a></li> <li><a href="/wiki/RMF_Classic" title="RMF Classic">RMF Classic Zielona Góra</a></li></ul></li> <li>Internet: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zielona-gora.pl/">zielona-gora.pl</a> – internetowy serwis miejski</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://visitzielonagora.pl/">visitzielonagora.pl</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zielonanews.pl/">zielonanews.pl</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wiadomoscizg.pl/">wiadomoscizg.pl</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://zielonagora.naszemiasto.pl//">zielonagora.naszemiasto.pl</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wzielonej.pl/">wzielonej.pl</a> – portal uniwersytecki</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zgsport.pl/">zgsport.pl</a> – portal o zielonogórskim sporcie</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.newslubuski.pl/">newslubuski.pl</a> – portal informacyjny, który swoim zasięgiem obejmuje całe Lubuskie</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://wlubuskie.pl/wiadomosci/zielona-gora/">wlubuskie.pl</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://lubuskie24.pl/wiadomosci/zielona-gora.html/">lubuskie24.pl</a></li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sport">Sport</h2>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=43" title="Edytuj sekcję: Sport" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=43" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Sport">edytuj kod</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Sport_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Sport w Zielonej Górze">Sport w Zielonej Górze</a>.</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Speedway_Zielona_Gora.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Speedway_Zielona_Gora.jpg/240px-Speedway_Zielona_Gora.jpg" decoding="async" width="240" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Speedway_Zielona_Gora.jpg/360px-Speedway_Zielona_Gora.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Speedway_Zielona_Gora.jpg/480px-Speedway_Zielona_Gora.jpg 2x" data-file-width="539" data-file-height="404" /></a><figcaption><a href="/wiki/Stadion_%C5%BCu%C5%BClowy_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Stadion żużlowy w Zielonej Górze">Stadion żużlowy</a></figcaption></figure> Znajduje się tu ośrodek sportów zimowych na <a href="/wiki/G%C3%B3ra_Tatrza%C5%84ska" title="Góra Tatrzańska">Górze Tatrzańskiej</a>, który mimo niewielkich rozmiarów (stok ma ok. 30 metrów różnicy wysokości i 175 m długości) i bardzo starej infrastruktury (wyciąg orczykowy z lat 70. XX wieku) jest w przypadku dużych opadów śniegu miejscem uprawiania sportów zimowych<a href="#cite_note-225">[225]</a>. Od lat trwają zabiegi mieszkańców o to, by władze miasta unowocześniły ten przedwojenny obiekt, montując armatkę śnieżną (sztuczne naśnieżanie) albo nawet igelit<a href="#cite_note-226">[226]</a>. Dodatkowo we wschodniej części miasta, na terenie „Gór Zielonogórskich” znajdowały się: stok narciarski oraz trasa saneczkowa, dziś używane jedynie przez mountainboardzistów i <a href="/wiki/Kolarstwo_g%C3%B3rskie" title="Kolarstwo górskie">downhillowców</a>. <dl><dt>Sporty tradycyjne</dt></dl> Sport w Zielonej Górze to <a href="/wiki/III_liga_polska_w_pi%C5%82ce_no%C5%BCnej_(grupa_III)" title="III liga polska w piłce nożnej (grupa III)">III-ligowy</a> klub piłkarski <a href="/wiki/Lechia_Zielona_G%C3%B3ra" title="Lechia Zielona Góra">Lechia Zielona Góra</a>, występujący w <a href="/wiki/Polska_Liga_Koszyk%C3%B3wki" title="Polska Liga Koszykówki">Orlen Basket Lidze</a> klub koszykarski <a href="/wiki/Zastal_Zielona_G%C3%B3ra" title="Zastal Zielona Góra">Zastal Zielona Góra</a>, ekstraligowy klub żużlowy <a href="/wiki/ZK%C5%BB_Zielona_G%C3%B3ra" title="ZKŻ Zielona Góra">ZKŻ Falubaz Zielona Góra</a> oraz występujący w <a href="/wiki/Liga_Futbolu_Ameryka%C5%84skiego" title="Liga Futbolu Amerykańskiego">Lidze Futbolu Amerykańskiego</a> klub Wataha Zielona Góra. Ponadto uprawia się tu pływanie, strzelectwo, piłkę ręczną, siatkówkę, tenis, jeździectwo, sztuki walki (m.in. kick-boxing, karate, jiu-jitsu tradycyjne i brazylijskie, aikido, capoeira, krav-magę). Popularne jest kolarstwo. Na terenie miasta znajduje się przedwojenny stok narciarski z torem saneczkowym, lecz są to obiekty bardzo zaniedbane, z braku sztucznego naśnieżania warunki na nich są zwykle trudne. <dl><dt>Sporty ekstremalne</dt></dl> W mieście jest 5 <a href="/wiki/Skatepark" title="Skatepark">skateparków</a>: w <a href="/wiki/Park_Tysi%C4%85clecia_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Park Tysiąclecia (Zielona Góra)">Parku Tysiąclecia</a>, na <a href="/wiki/Osiedle_Pomorskie_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Pomorskie (Zielona Góra)">os. Pomorskim</a>, <a href="/wiki/Racula" title="Racula">Raculi</a> oraz Kaczym Dole (<a href="/wiki/Osiedle_S%C5%82oneczne_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Słoneczne (Zielona Góra)">osiedle Słoneczne</a>) i <a href="/wiki/Zatonie_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Zatonie (Zielona Góra)">Zatoniu</a>. Na terenie aeroklubu można uprawiać skoki spadochronowe, w pobliżu jest też quadowisko. W dzielnicach <a href="/wiki/Chyn%C3%B3w_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Chynów (Zielona Góra)">Chynów</a> oraz <a href="/wiki/Przylep_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Przylep (Zielona Góra)">Przylep</a> znajdują się tory rowerowe <a href="/wiki/Pumptrack" title="Pumptrack">pumptrack</a><a href="#cite_note-227">[227]</a><a href="#cite_note-228">[228]</a>. W <a href="/wiki/Ksi%C4%85%C5%BC_%C5%9Al%C4%85ski" title="Książ Śląski">Książu Śląskim</a> k. Zielonej Góry jest tor do <a href="/wiki/Motocross" title="Motocross">motocrossu</a>, inny taki obiekt znajduje się w <a href="/wiki/Kr%C4%99%C5%BCo%C5%82y_(wojew%C3%B3dztwo_lubuskie)" title="Krężoły (województwo lubuskie)">Krężołach</a>. <dl><dt>Kluby sportowe</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/ZK%C5%BB_Zielona_G%C3%B3ra" title="ZKŻ Zielona Góra">Enea Falubaz Zielona Góra</a> – <a href="/wiki/Ekstraliga_na_%C5%BCu%C5%BClu" title="Ekstraliga na żużlu">ekstraligowy klub żużlowy</a></li> <li><a href="/wiki/Zastal_Zielona_G%C3%B3ra" title="Zastal Zielona Góra">Enea Zastal BC Zielona Góra</a> – <a href="/wiki/Polska_Liga_Koszyk%C3%B3wki" title="Polska Liga Koszykówki">ekstraligowy klub koszykarski</a></li> <li>Aldemed SKM Zastal Zielona Góra – <a href="/wiki/II_liga_polska_w_koszyk%C3%B3wce_m%C4%99%C5%BCczyzn" title="II liga polska w koszykówce mężczyzn">drugoligowy klub koszykówki mężczyzn</a></li> <li><a href="/wiki/Lechia_Zielona_G%C3%B3ra" title="Lechia Zielona Góra">Lechia Zielona Góra</a> – <a href="/wiki/III_liga_polska_w_pi%C5%82ce_no%C5%BCnej" title="III liga polska w piłce nożnej">trzecioligowy klub piłkarski</a></li> <li>Lechia II Zielona Góra – <a href="/wiki/IV_liga_polska_w_pi%C5%82ce_no%C5%BCnej_(2022/2023)" title="IV liga polska w piłce nożnej (2022/2023)">czwartoligowy</a> klub piłkarski</li> <li>Drzonkowianka Racula – klub piłkarski grający w <a href="/wiki/Klasa_okr%C4%99gowa" title="Klasa okręgowa">klasie okręgowej</a></li> <li>LKS Zorza Ochla – klub piłkarski grający w klasie okręgowej</li> <li>TKKF Chynowianka – Franacepol Zielona Góra – klub piłkarski grający w <a href="/wiki/Klasa_A_w_pi%C5%82ce_no%C5%BCnej" title="Klasa A w piłce nożnej">klasie A</a></li> <li>Sparta Łężyca – klub piłkarski grający w klasie A</li> <li>Ikar Zawada – klub piłkarski grający w klasie A</li> <li>TS Masterchem Przylep – klub piłkarski grający w klasie A</li> <li>ZKS Zielona Góra – ekstraligowy klub <a href="/wiki/Speedrower" title="Speedrower">speedrowerowy</a></li> <li>Wataha Rugby Club Zielona Góra – <a href="/wiki/II_liga_polska_w_rugby_union" title="II liga polska w rugby union">drugoligowy</a> klub <a href="/wiki/Rugby" class="mw-disambig" title="Rugby">rugby</a></li> <li>Wataha Zielona Góra – klub <a href="/wiki/Futbol_ameryka%C5%84ski" title="Futbol amerykański">futbolu amerykańskiego</a> (<a href="/wiki/Liga_Futbolu_Ameryka%C5%84skiego" title="Liga Futbolu Amerykańskiego">LFA1</a>)</li> <li><a href="/wiki/AZS_Uniwersytet_Zielonog%C3%B3rski_(pi%C5%82ka_siatkowa)" title="AZS Uniwersytet Zielonogórski (piłka siatkowa)">AZS UZ Zielona Góra</a> (<a href="/wiki/Pi%C5%82ka_siatkowa" title="Piłka siatkowa">siatkówka</a>, <a href="/wiki/Pi%C5%82ka_r%C4%99czna" title="Piłka ręczna">piłka ręczna</a>, <a href="/wiki/Futsal" title="Futsal">futsal</a>, <a href="/wiki/Bryd%C5%BC_sportowy" title="Brydż sportowy">brydż sportowy</a>, <a href="/wiki/Tenis_sto%C5%82owy" title="Tenis stołowy">tenis stołowy</a>)</li> <li>ZKS <a href="/wiki/Drzonk%C3%B3w" title="Drzonków">Drzonków</a>-Zielona Góra – klub <a href="/wiki/Pi%C4%99ciob%C3%B3j_nowoczesny" title="Pięciobój nowoczesny">pięcioboju nowoczesnego</a></li> <li>ZKS Palmiarnia Drzonków-Zielona Góra – superligowy klub <a href="/wiki/Tenis_sto%C5%82owy" title="Tenis stołowy">tenisa stołowego</a></li> <li>ZKS Drzonków-Zielona Góra – klub <a href="/wiki/Je%C5%BAdziectwo" title="Jeździectwo">jeździecki</a></li> <li>Zielonogórski Klub Jeździecki Przylep-Lotnisko</li> <li>ZLKL Zielona Góra – klub <a href="/wiki/Lekkoatletyka" title="Lekkoatletyka">lekkoatletyczny</a></li> <li>Zielonogórski Klub Tenisowy</li> <li>Royal – <a href="/wiki/Tenis" title="Tenis">klub tenisowy</a></li> <li>Giganci Zielona Góra – klub <a href="/wiki/Baseball" title="Baseball">baseballowy</a><a href="#cite_note-229">[229]</a></li> <li>GKT Nafta Zielona Góra – klub tenisowy</li> <li>Gwardia – Zielonogórski Klub Sportowy – <a href="/wiki/Strzelectwo" title="Strzelectwo">strzelectwo</a>, <a href="/wiki/Kick-boxing" title="Kick-boxing">kick-boxing</a></li> <li>Towarzystwo Pływackie Zielona Góra (<a href="/wiki/P%C5%82ywanie_(sport)" title="Pływanie (sport)">pływanie</a>)</li> <li>Zielonogórski Klub <a href="/wiki/Kyokushin" title="Kyokushin">Karate Kyokushin</a><a href="#cite_note-230">[230]</a></li> <li>Bractwo Biegaczy Zielona Góra</li> <li><a href="/wiki/Aeroklub_Ziemi_Lubuskiej" title="Aeroklub Ziemi Lubuskiej">Aeroklub Ziemi Lubuskiej</a> Zielona Góra-<a href="/wiki/Przylep_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Przylep (Zielona Góra)">Przylep</a></li></ul> <dl><dt>Obiekty sportowe</dt></dl> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:PLK_17052014_Hala_CRS_w_Zielonej_G%C3%B3rze_podczas_meczu_Tauron_Basket_Ligi.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/PLK_17052014_Hala_CRS_w_Zielonej_G%C3%B3rze_podczas_meczu_Tauron_Basket_Ligi.jpg/240px-PLK_17052014_Hala_CRS_w_Zielonej_G%C3%B3rze_podczas_meczu_Tauron_Basket_Ligi.jpg" decoding="async" width="240" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/PLK_17052014_Hala_CRS_w_Zielonej_G%C3%B3rze_podczas_meczu_Tauron_Basket_Ligi.jpg/360px-PLK_17052014_Hala_CRS_w_Zielonej_G%C3%B3rze_podczas_meczu_Tauron_Basket_Ligi.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/PLK_17052014_Hala_CRS_w_Zielonej_G%C3%B3rze_podczas_meczu_Tauron_Basket_Ligi.jpg/480px-PLK_17052014_Hala_CRS_w_Zielonej_G%C3%B3rze_podczas_meczu_Tauron_Basket_Ligi.jpg 2x" data-file-width="5184" data-file-height="3456" /></a><figcaption><a href="/wiki/Centrum_Rekreacyjno-Sportowe_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Centrum Rekreacyjno-Sportowe w Zielonej Górze">Hala MOSiR-u</a> podczas meczu Tauron Basket Ligi</figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/Centrum_Rekreacyjno-Sportowe_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Centrum Rekreacyjno-Sportowe w Zielonej Górze">Hala MOSiR</a> – znajduje się przy <a href="/wiki/Ulice_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Ulice w Zielonej Górze">ulicy Sulechowskiej</a>, wybudowana w 2010, jako część nowoczesnego <a href="/wiki/Centrum_Rekreacyjno-Sportowe_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Centrum Rekreacyjno-Sportowe w Zielonej Górze">Centrum Rekreacyjno-Sportowego</a>. Jest halą widowiskowo-sportową z pełnowymiarowym boiskiem do koszykówki na 5080 miejsc siedzących. Na niej swoje mecze rozgrywa ekstraligowy klub koszykarski <a href="/wiki/Zastal_Zielona_G%C3%B3ra" title="Zastal Zielona Góra">Zastal Zielona Góra</a>. W skład CRS-u wchodzi też m.in. kryty 25-metrowy basen oraz <a href="/wiki/Aquapark" title="Aquapark">aquapark</a>.</li> <li><a href="/wiki/Stadion_MOSiR_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Stadion MOSiR w Zielonej Górze">Stadion MOSiR</a> przy ul. Sulechowskiej – powstał w latach 50. XX w. na bazie przedwojennego boiska. Wielokrotnie odnawiany, ostatnio w 1999 – kiedy to uzyskał wymiar i wygląd europejski. Posiada pełnowymiarowe boisko piłkarskie, na którym mecze rozgrywa <a href="/wiki/III_liga_polska_w_pi%C5%82ce_no%C5%BCnej" title="III liga polska w piłce nożnej">III-ligowy piłkarski</a> klub <a href="/wiki/Lechia_Zielona_G%C3%B3ra" title="Lechia Zielona Góra">Lechia Zielona Góra</a>. Jest jednocześnie stadionem <a href="/wiki/Lekkoatletyka" title="Lekkoatletyka">lekkoatletycznym</a> na 7 tys. widzów.</li> <li>Obiekty sportowe zarządzane przez MOSiR przy ul. Sulechowskiej, ul. Urszuli oraz ul. Amelii, przy których znajdują się 4 pełnowymiarowe boiska piłkarskie (w tym 2 z nawierzchnią sztuczną i jedyny w <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_lubuskie" title="Województwo lubuskie">województwie lubuskim</a> obiekt z krytym boiskiem<a href="#cite_note-231">[231]</a>), 10 kortów tenisowych, hala <a href="/wiki/Akrobatyka" title="Akrobatyka">akrobatyczno</a>-sportowa, hala <a href="/wiki/Lekkoatletyka" title="Lekkoatletyka">lekkoatletyczna</a> i hala do <a href="/wiki/Koszyk%C3%B3wka" title="Koszykówka">koszykówki</a><a href="#cite_note-232">[232]</a>.</li> <li><a href="/wiki/Stadion_%C5%BCu%C5%BClowy_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Stadion żużlowy w Zielonej Górze">Stadion ZKŻ Falubaz Zielona Góra</a> znajduje się przy <a href="/wiki/Ulice_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Ulice w Zielonej Górze">ulicy Wrocławskiej</a>, 29 co do wielkości <a href="/wiki/Stadion_sportowy" title="Stadion sportowy">stadion</a> w Polsce. Jego pojemność wynosi 15 tys. osób, w tym 14 tys. miejsc siedzących. Stadion wybudowany został w 1926 i wielokrotnie przebudowywany i remontowany. W 2007 oddano do użytku nowy budynek klubowy oraz zamontowano oświetlenie stadionu. Zimą na stadionie instalowane jest pełnowymiarowe lodowisko. Stadion ma zostać przebudowany, m.in. przebudowany będzie pierwszy łuk, trybuny zostaną powiększone do 20 tys. miejsc. Koszt przebudowy to ok. 50 mln zł<a href="#cite_note-233">[233]</a>. W 2010 oddano nową trybunę z zadaszeniem mogącą pomieścić 6 tys. ludzi, dzięki czemu liczba miejsc siedzących z 12 tys. zwiększyła się do 14 tys.</li> <li>Stadion Miejski przy <a href="/wiki/Ulice_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Ulice w Zielonej Górze">ulicy Wyspiańskiego</a> – odnowiony stadion przedwojenny, posiada pełnowymiarowe boisko piłkarskie. Stadion posiada bieżnię żużlową oraz 470 miejsc siedzących. W latach 2005–2020 należał do <a href="/wiki/Uniwersytet_Zielonog%C3%B3rski" title="Uniwersytet Zielonogórski">Uniwersytetu Zielonogórskiego</a>. Od 2021 jest stadionem miejskim zarządzanym przez MOSiR<a href="#cite_note-234">[234]</a>.</li> <li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dzki_O%C5%9Brodek_Sportu_i_Rekreacji_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Wojewódzki Ośrodek Sportu i Rekreacji w Zielonej Górze">Wojewódzki Ośrodek Sportu i Rekreacji</a> (WOSiR) w dzielnicy <a href="/wiki/Drzonk%C3%B3w" title="Drzonków">Drzonków</a>, powstał w latach 1975–1976. Uprawia się tu <a href="/wiki/Pi%C4%99ciob%C3%B3j_nowoczesny" title="Pięciobój nowoczesny">pięciobój nowoczesny</a>, a także <a href="/wiki/Triathlon" title="Triathlon">triathlon</a>, <a href="/wiki/Je%C5%BAdziectwo" title="Jeździectwo">jeździectwo</a> i <a href="/wiki/Tenis_sto%C5%82owy" title="Tenis stołowy">tenis stołowy</a>. Ośrodek posiada basen olimpijski. Co roku odbywają się w nim zawody rangi krajowej i międzynarodowej, m.in.: Mistrzostwa Polski w Pięcioboju Nowoczesnym, czy Mistrzostwa Świata Juniorów w Pięcioboju Nowoczesnym<a href="#cite_note-235">[235]</a>.</li> <li><a href="/wiki/Stadion_futbolu_ameryka%C5%84skiego_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Stadion futbolu amerykańskiego w Zielonej Górze">Stadion futbolu amerykańskiego</a> przy <a href="/wiki/Ulice_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Ulice w Zielonej Górze">ulicy Botanicznej</a> – pierwszy w Polsce stadion dedykowany <a href="/wiki/Futbol_ameryka%C5%84ski" title="Futbol amerykański">futbolowi amerykańskiemu</a><a href="#cite_note-236">[236]</a>. Posiada nawierzchnię z trawy syntetycznej, sztuczne oświetlenie oraz trybuny na około 1000 osób.</li> <li>Stadion <a href="/wiki/Rugby_(sport)" title="Rugby (sport)">rugby</a> przy ul. Xawerego Dunikowskiego 69 – powstały w 2022 stadion Watahy Rugby Club Zielona Góra<a href="#cite_note-237">[237]</a><a href="#cite_note-238">[238]</a></li> <li>Hala <a href="/wiki/Uniwersytet_Zielonog%C3%B3rski" title="Uniwersytet Zielonogórski">Uniwersytetu Zielonogórskiego</a> przy ul. prof. Zygmunta Szafrana (w zależności od imprezy od 1000 do 1200 miejsc)</li> <li>Tor <a href="/wiki/Speedrower" title="Speedrower">speedrowerowy</a> przy ul. Stefana Wyszyńskiego 101 – tor Zielonogórskiego Klubu Spedrowerowego</li> <li>Tor rowerowy <a href="/wiki/Pumptrack" title="Pumptrack">pumprack</a> przy ul. Poznańskiej w dzielnicy <a href="/wiki/Chyn%C3%B3w_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Chynów (Zielona Góra)">Chynów</a> oraz przy ul. Skokowej w dzielnicy <a href="/wiki/Przylep_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Przylep (Zielona Góra)">Przylep</a></li> <li><a href="/wiki/Karting" title="Karting">Tor kartingowy</a> WallraV Race Center w dzielnicy <a href="/wiki/Stary_Kisielin" title="Stary Kisielin">Stary Kisielin</a></li> <li>Boisko do <a href="/wiki/Hokej_na_rolkach" class="mw-disambig" title="Hokej na rolkach">hokeja na rolkach</a> w dzielnicy <a href="/wiki/Przylep_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Przylep (Zielona Góra)">Przylep</a></li> <li>Wyciąg narciarski na <a href="/wiki/G%C3%B3ra_Tatrza%C5%84ska" title="Góra Tatrzańska">Górze Tatrzańskiej</a> (sezonowo)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dzielnice_i_osiedla_Zielonej_Góry">Dzielnice i osiedla Zielonej Góry</h2>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=44" title="Edytuj sekcję: Dzielnice i osiedla Zielonej Góry" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=44" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Dzielnice i osiedla Zielonej Góry">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Zielona_G%C3%B3ra_-_plan.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Zielona_G%C3%B3ra_-_plan.svg/220px-Zielona_G%C3%B3ra_-_plan.svg.png" decoding="async" width="220" height="259" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Zielona_G%C3%B3ra_-_plan.svg/330px-Zielona_G%C3%B3ra_-_plan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Zielona_G%C3%B3ra_-_plan.svg/440px-Zielona_G%C3%B3ra_-_plan.svg.png 2x" data-file-width="744" data-file-height="875" /></a><figcaption>Osiedla Zielonej Góry</figcaption></figure> Dzielnice i osiedla mieszkaniowe nie stanowią oficjalnego, prawnego podziału administracyjnego miasta. Nie są zgodnie z art.5 ustawy o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 r. <a href="/wiki/Jednostka_pomocnicza_gminy" title="Jednostka pomocnicza gminy">jednostkami pomocniczymi gminy</a> (z wyjątkiem utworzonej 2 stycznia 2015 r. dzielnicy <a href="/wiki/Nowe_Miasto_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Nowe Miasto (Zielona Góra)">Nowe Miasto</a>). Nazwy osiedli i dzielnic funkcjonują jako nazwy potoczne poszczególnych obszarów miasta. <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r72799541">.mw-parser-output .uklad-wielokolumnowy dl,.mw-parser-output .uklad-wielokolumnowy ol,.mw-parser-output .uklad-wielokolumnowy ul{margin-top:0}.mw-parser-output .uklad-wielokolumnowy.uklad-nieprzenosny>div,.mw-parser-output .uklad-wielokolumnowy.uklad-nieprzenosny li{break-inside:avoid}</style> <div class="uklad-wielokolumnowy" style="column-count: 2; column-width: 17em;"> <ul><li><a href="/wiki/Chyn%C3%B3w_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Chynów (Zielona Góra)">Chynów</a> <ul><li><a href="/wiki/Osiedle_Kolorowe_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Kolorowe (Zielona Góra)">Osiedle Kolorowe</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99drzych%C3%B3w_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Jędrzychów (Zielona Góra)">Jędrzychów</a> <ul><li><a href="/wiki/Osiedle_Kwiatowe_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Kwiatowe (Zielona Góra)">Osiedle Kwiatowe</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Bajkowe_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Bajkowe (Zielona Góra)">Osiedle Bajkowe</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Osiedle_Uczonych_(Zielona_G%C3%B3ra)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Osiedle Uczonych (Zielona Góra) (strona nie istnieje)">Osiedle Uczonych</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Kamieni_Szlachetnych" title="Osiedle Kamieni Szlachetnych">Osiedle Kamieni Szlachetnych</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Milenijne" title="Osiedle Milenijne">Osiedle Milenijne</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Raculka" title="Raculka">Raculka</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Osiedle_Aquarium_(Zielona_G%C3%B3ra)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Osiedle Aquarium (Zielona Góra) (strona nie istnieje)">Osiedle Aquarium</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Osiedle_Stefana_Batorego_(Zielona_G%C3%B3ra)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Osiedle Stefana Batorego (Zielona Góra) (strona nie istnieje)">Osiedle Stefana Batorego</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Braniborskie" title="Osiedle Braniborskie">Osiedle Braniborskie</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Cegielnia_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Cegielnia (Zielona Góra)">Osiedle Cegielnia</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Dolina_Zielona" title="Osiedle Dolina Zielona">Osiedle Dolina Zielona</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Kaszubskie_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Kaszubskie (Zielona Góra)">Osiedle Kaszubskie</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Jana_Kili%C5%84skiego_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Jana Kilińskiego (Zielona Góra)">Osiedle Jana Kilińskiego</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Tadeusza_Ko%C5%9Bciuszki_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Tadeusza Kościuszki (Zielona Góra)">Osiedle Tadeusza Kościuszki</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Le%C5%9Bne_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Leśne (Zielona Góra)">Osiedle Leśne</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Le%C5%9Bny_Dw%C3%B3r" title="Osiedle Leśny Dwór">Osiedle Leśny Dwór</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_%C5%81u%C5%BCyckie" title="Osiedle Łużyckie">Osiedle Łużyckie</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Malarzy_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Malarzy (Zielona Góra)">Osiedle Malarzy</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Mazurskie_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Mazurskie (Zielona Góra)">Osiedle Mazurskie</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Morelowe" title="Osiedle Morelowe">Osiedle Morelowe</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_na_Olimpie" title="Osiedle na Olimpie">Osiedle na Olimpie</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Piastowskie_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Piastowskie (Zielona Góra)">Osiedle Piastowskie</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Pomorskie_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Pomorskie (Zielona Góra)">Osiedle Pomorskie</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Przyja%C5%BAni_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Przyjaźni (Zielona Góra)">Osiedle Przyjaźni</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Osiedle_Robotnicze_(Zielona_G%C3%B3ra)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Osiedle Robotnicze (Zielona Góra) (strona nie istnieje)">Osiedle Robotnicze</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_S%C5%82oneczne_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Słoneczne (Zielona Góra)">Osiedle Słoneczne</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Juliusza_S%C5%82owackiego_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Juliusza Słowackiego (Zielona Góra)">Osiedle Słowackiego</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_%C5%9Al%C4%85skie_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Śląskie (Zielona Góra)">Osiedle Śląskie</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Tysi%C4%85clecia_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Tysiąclecia (Zielona Góra)">Osiedle Tysiąclecia</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Warmi%C5%84skie" title="Osiedle Warmińskie">Osiedle Warmińskie</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Waz%C3%B3w_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Wazów (Zielona Góra)">Osiedle Wazów</a></li> <li><a href="/wiki/Winnica_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Winnica (Zielona Góra)">Osiedle Winnica</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Osiedle_Wygoda_(Zielona_G%C3%B3ra)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Osiedle Wygoda (Zielona Góra) (strona nie istnieje)">Osiedle Wygoda</a></li> <li><a href="/wiki/Zacisze_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Zacisze (Zielona Góra)">Osiedle Zacisze</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Zastalowskie" title="Osiedle Zastalowskie">Osiedle Zastalowskie</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Zdrojowe_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Zdrojowe (Zielona Góra)">Osiedle Zdrojowe</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Osiedle_%C5%B9r%C3%B3dlane_(Zielona_G%C3%B3ra)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Osiedle Źródlane (Zielona Góra) (strona nie istnieje)">Osiedle Źródlane</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Osiedle_Z%C5%82ote_Piaski_(Zielona_G%C3%B3ra)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Osiedle Złote Piaski (Zielona Góra) (strona nie istnieje)">Osiedle Złote Piaski</a></li></ul> </div> Dnia 1 stycznia 2015 roku miasto powiększyło się o obszar gminy Zielona Góra. W wyniku połączenia, na terenie dawnej gminy utworzono dzielnicę <a href="/wiki/Nowe_Miasto_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Nowe Miasto (Zielona Góra)">Nowe Miasto</a>, która od 2 stycznia 2015 funkcjonuje jako część administracyjna Zielonej Góry. W jej skład wchodzą dawne miejscowości gminy Zielona Góra. <table width="100%"> <tbody><tr> <td valign="top" width="60%"> Dzielnice o statusie sołectwa<a href="#cite_note-239">[239]</a>: <ul><li><a href="/wiki/Barcikowice" title="Barcikowice">Barcikowice</a></li> <li><a href="/wiki/Drzonk%C3%B3w" title="Drzonków">Drzonków</a></li> <li><a href="/wiki/Jany_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Jany (Zielona Góra)">Jany</a></li> <li><a href="/wiki/Jarogniewice_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Jarogniewice (Zielona Góra)">Jarogniewice</a></li> <li><a href="/wiki/Jeleni%C3%B3w_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Jeleniów (Zielona Góra)">Jeleniów</a></li> <li><a href="/wiki/Kie%C5%82pin_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Kiełpin (Zielona Góra)">Kiełpin</a></li> <li><a href="/wiki/Kr%C4%99pa_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Krępa (Zielona Góra)">Krępa</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81%C4%99%C5%BCyca_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Łężyca (Zielona Góra)">Łężyca</a> <ul><li><a href="/wiki/Osiedle_Czarkowo" title="Osiedle Czarkowo">Osiedle Czarkowo</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%C5%81ugowo_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Ługowo (Zielona Góra)">Ługowo</a></li> <li><a href="/wiki/Nowy_Kisielin" title="Nowy Kisielin">Nowy Kisielin</a></li> <li><a href="/wiki/Ochla_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Ochla (Zielona Góra)">Ochla</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Osiedle_Dworskie_(Ochla)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Osiedle Dworskie (Ochla) (strona nie istnieje)">Osiedle Dworskie</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Osiedle_Ostoja_(Ochla)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Osiedle Ostoja (Ochla) (strona nie istnieje)">Osiedle Ostoja</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Przylep_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Przylep (Zielona Góra)">Przylep</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Osiedle_Zachodnie_(Przylep)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Osiedle Zachodnie (Przylep) (strona nie istnieje)">Osiedle Zachodnie</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Racula" title="Racula">Racula</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Osiedle_Eden_(Racula)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Osiedle Eden (Racula) (strona nie istnieje)">Osiedle Eden</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Stary_Kisielin" title="Stary Kisielin">Stary Kisielin</a></li> <li><a href="/wiki/Sucha_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Sucha (Zielona Góra)">Sucha</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Osiedle_Z%C5%82ote_Piaski_(Sucha)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Osiedle Złote Piaski (Sucha) (strona nie istnieje)">Osiedle Złote Piaski</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Zatonie_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Zatonie (Zielona Góra)">Zatonie</a></li> <li><a href="/wiki/Zawada_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Zawada (Zielona Góra)">Zawada</a></li></ul> </td> <td valign="top" width="50%"> Części dzielnicy niemające statusu sołectwa: <ul><li><a href="/wiki/Barcikowiczki" title="Barcikowiczki">Barcikowiczki</a></li> <li><a href="/wiki/Kr%C4%99pa_Ma%C5%82a" title="Krępa Mała">Krępa Mała</a></li> <li><a href="/wiki/Marz%C4%99cin_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Marzęcin (Zielona Góra)">Marzęcin</a></li> <li><a href="/wiki/Przydro%C5%BCe_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Przydroże (Zielona Góra)">Przydroże</a></li> <li><a href="/wiki/Sto%C5%BCne_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Stożne (Zielona Góra)">Stożne</a></li></ul> </td> <td> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Współpraca_międzynarodowa">Współpraca międzynarodowa</h2>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=45" title="Edytuj sekcję: Współpraca międzynarodowa" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=45" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Współpraca międzynarodowa">edytuj kod</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Zobacz więcej w artykule <a href="/wiki/Urz%C4%99dy_konsularne_w_Polsce_wed%C5%82ug_miast" title="Urzędy konsularne w Polsce według miast">Urzędy konsularne w Polsce według miast</a>, w sekcji <a href="/wiki/Urz%C4%99dy_konsularne_w_Polsce_wed%C5%82ug_miast#Zielona_Góra" title="Urzędy konsularne w Polsce według miast">Zielona Góra</a>.</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Miasta_partnerskie">Miasta partnerskie</h3>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=46" title="Edytuj sekcję: Miasta partnerskie" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=46" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Miasta partnerskie">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Tablica_miasta_partnerskie_Zielonej_G%C3%B3ry.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Tablica_miasta_partnerskie_Zielonej_G%C3%B3ry.jpg/220px-Tablica_miasta_partnerskie_Zielonej_G%C3%B3ry.jpg" decoding="async" width="220" height="304" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Tablica_miasta_partnerskie_Zielonej_G%C3%B3ry.jpg/330px-Tablica_miasta_partnerskie_Zielonej_G%C3%B3ry.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Tablica_miasta_partnerskie_Zielonej_G%C3%B3ry.jpg/440px-Tablica_miasta_partnerskie_Zielonej_G%C3%B3ry.jpg 2x" data-file-width="2914" data-file-height="4032" /></a><figcaption>Tablica informacyjna w Urzędzie Miasta: miasta partnerskie Zielonej Góry. Stan na kwiecień 2022</figcaption></figure> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>Miasto<a href="#cite_note-240">[240]</a> </th> <th>Kraj </th> <th>Data podpisania umowy </th></tr> <tr align="left" style="font-size: 90%; background:#ffffff;"> <td><a href="/wiki/Troyes" title="Troyes">Troyes</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/22px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/33px-Flag_of_France.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/44px-Flag_of_France.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/Francja" title="Francja">Francja</a></td> <td align="center">6 czerwca 1970 </td></tr> <tr align="left" style="font-size: 90%; background:#ffffff;"> <td><a href="/wiki/Nitra_(miasto)" title="Nitra (miasto)">Nitra</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Flag_of_Slovakia.svg/22px-Flag_of_Slovakia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Flag_of_Slovakia.svg/33px-Flag_of_Slovakia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Flag_of_Slovakia.svg/44px-Flag_of_Slovakia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/S%C5%82owacja" title="Słowacja">Słowacja</a></td> <td align="center">18 września 1992 </td></tr> <tr align="left" style="font-size: 90%; background:#ffffff;"> <td><a href="/wiki/Chociebu%C5%BC" title="Chociebuż">Chociebuż</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/22px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/33px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/44px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemcy</a></td> <td align="center">24 stycznia 1992 </td></tr> <tr align="left" style="font-size: 90%; background:#ffffff;"> <td><a href="/wiki/Verden_(Aller)" title="Verden (Aller)">Verden (Aller)</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/22px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/33px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/44px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemcy</a></td> <td align="center">15 sierpnia 1993 </td></tr> <tr align="left" style="font-size: 90%; background:#ffffff;"> <td><a href="/wiki/Helmond" title="Helmond">Helmond</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_the_Netherlands.svg/22px-Flag_of_the_Netherlands.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_the_Netherlands.svg/33px-Flag_of_the_Netherlands.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_the_Netherlands.svg/44px-Flag_of_the_Netherlands.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/Holandia" title="Holandia">Holandia</a></td> <td align="center">27 września 1996 </td></tr> <tr align="left" style="font-size: 90%; background:#ffffff;"> <td><a href="/wiki/L%E2%80%99Aquila" title="L’Aquila">L’Aquila</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/22px-Flag_of_Italy.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/33px-Flag_of_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/44px-Flag_of_Italy.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /> <a href="/wiki/W%C5%82ochy" title="Włochy">Włochy</a></td> <td align="center">16 stycznia 1996 </td></tr> <tr align="left" style="font-size: 90%; background:#ffffff;"> <td><a href="/wiki/Bystrzyca_(Rumunia)" title="Bystrzyca (Rumunia)">Bystrzyca</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Flag_of_Romania.svg/22px-Flag_of_Romania.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Flag_of_Romania.svg/33px-Flag_of_Romania.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Flag_of_Romania.svg/44px-Flag_of_Romania.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="400" /> <a href="/wiki/Rumunia" title="Rumunia">Rumunia</a></td> <td align="center">22 lipca 2001 </td></tr> <tr align="left" style="font-size: 90%; background:#ffffff;"> <td><a href="/wiki/Aurora_(Illinois)" title="Aurora (Illinois)">Aurora</a><a href="#cite_note-241">[241]</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/22px-Flag_of_the_United_States.svg.png" decoding="async" width="22" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/33px-Flag_of_the_United_States.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/44px-Flag_of_the_United_States.svg.png 2x" data-file-width="1235" data-file-height="650" /> <a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">Stany Zjednoczone</a>, <a href="/wiki/Illinois" title="Illinois">Illinois</a></td> <td align="center">2001 </td></tr> <tr align="left" style="font-size: 90%; background:#ffffff;"> <td><a href="/wiki/Wuxi" title="Wuxi">Wuxi</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/22px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/33px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/44px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/Chi%C5%84ska_Republika_Ludowa" title="Chińska Republika Ludowa">Chiny</a></td> <td align="center">październik 2008 </td></tr> <tr align="left" style="font-size: 90%; background:#ffffff;"> <td><a href="/wiki/Kraljevo" title="Kraljevo">Kraljevo</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Flag_of_Serbia.svg/22px-Flag_of_Serbia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Flag_of_Serbia.svg/33px-Flag_of_Serbia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Flag_of_Serbia.svg/44px-Flag_of_Serbia.svg.png 2x" data-file-width="1350" data-file-height="900" /> <a href="/wiki/Serbia" title="Serbia">Serbia</a></td> <td align="center">10 września 2009 </td></tr> <tr align="left" style="font-size: 90%; background:#ffffff;"> <td><a href="/wiki/%C5%BBytawa" title="Żytawa">Żytawa</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/22px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/33px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/44px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemcy</a></td> <td align="center">2010 </td></tr> <tr align="left" style="font-size: 90%; background:#ffffff;"> <td><a href="/wiki/Iwano-Frankiwsk" title="Iwano-Frankiwsk">Iwano-Frankiwsk</a></td> <td><a href="/wiki/Ukraina" title="Ukraina"><img alt="Ukraina" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/22px-Flag_of_Ukraine.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/33px-Flag_of_Ukraine.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/44px-Flag_of_Ukraine.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a> <a href="/wiki/Ukraina" title="Ukraina">Ukraina</a></td> <td align="center">7 maja 2016 </td></tr> <tr align="left" style="font-size: 90%; background:#ffffff;"> <td><a href="/wiki/Batumi" title="Batumi">Batumi</a></td> <td><a href="/wiki/Gruzja" title="Gruzja"><img alt="Gruzja" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/22px-Flag_of_Georgia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/33px-Flag_of_Georgia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/44px-Flag_of_Georgia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Gruzja" title="Gruzja">Gruzja</a></td> <td align="center">12 października 2021 </td></tr> <tr align="left" style="font-size: 90%; background:#ffffff;"> <td><a href="/wiki/Soltau" title="Soltau">Soltau</a><a href="#cite_note-242">[242]</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/22px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/33px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/44px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemcy</a></td> <td align="center">– </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Lista_osób_związanych_z_Zieloną_Górą">Lista osób związanych z Zieloną Górą</h2>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=47" title="Edytuj sekcję: Lista osób związanych z Zieloną Górą" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=47" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Lista osób związanych z Zieloną Górą">edytuj kod</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Z tym tematem związana jest kategoria: <a href="/wiki/Kategoria:Ludzie_zwi%C4%85zani_z_Zielon%C4%85_G%C3%B3r%C4%85" title="Kategoria:Ludzie związani z Zieloną Górą">Ludzie związani z Zieloną Górą</a>.</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Z tym tematem związana jest kategoria: <a href="/wiki/Kategoria:Ludzie_urodzeni_w_Zielonej_G%C3%B3rze" title="Kategoria:Ludzie urodzeni w Zielonej Górze">Ludzie urodzeni w Zielonej Górze</a>.</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Honorowi_obywatele_miasta">Honorowi obywatele miasta</h3>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=48" title="Edytuj sekcję: Honorowi obywatele miasta" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=48" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Honorowi obywatele miasta">edytuj kod</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Honorowi_Obywatele_Zielonej_G%C3%B3ry" title="Honorowi Obywatele Zielonej Góry">Honorowi Obywatele Zielonej Góry</a>.</div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sąsiednie_gminy">Sąsiednie gminy</h2>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=49" title="Edytuj sekcję: Sąsiednie gminy" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=49" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Sąsiednie gminy">edytuj kod</a>]</div> <a href="/wiki/Czerwie%C5%84sk_(gmina)" title="Czerwieńsk (gmina)">Czerwieńsk</a>, <a href="/wiki/Ko%C5%BCuch%C3%B3w_(gmina)" title="Kożuchów (gmina)">Kożuchów</a>, <a href="/wiki/Nowogr%C3%B3d_Bobrza%C5%84ski_(gmina)" title="Nowogród Bobrzański (gmina)">Nowogród Bobrzański</a>, <a href="/wiki/Oty%C5%84_(gmina)" title="Otyń (gmina)">Otyń</a>, <a href="/wiki/Sulech%C3%B3w_(gmina)" title="Sulechów (gmina)">Sulechów</a>, <a href="/wiki/%C5%9Awidnica_(gmina_w_wojew%C3%B3dztwie_lubuskim)" title="Świdnica (gmina w województwie lubuskim)">Świdnica</a>, <a href="/wiki/Zab%C3%B3r_(gmina)" title="Zabór (gmina)">Zabór</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Pozostałe_informacje">Pozostałe informacje</h2>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=50" title="Edytuj sekcję: Pozostałe informacje" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=50" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Pozostałe informacje">edytuj kod</a>]</div> <ul><li>od 2014 w Zielonej Górze funkcjonuje program Karta Zielonogórskiej Rodziny – ZGRANA RODZINA<a href="#cite_note-243">[243]</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=51" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=51" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy">edytuj kod</a>]</div> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-PopulacjaPowierzchnia-1">↑ <a href="#cite_ref-PopulacjaPowierzchnia_1-0">a</a> <a href="#cite_ref-PopulacjaPowierzchnia_1-1">b</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/powierzchnia-i-ludnosc-w-przekroju-terytorialnym-w-2024-roku,7,21.html">Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 roku</a> [online], Główny Urząd Statystyczny, 22 lipca 2024 [dostęp 2024-10-23]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2024-07-22&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Powierzchnia+i+ludno%C5%9B%C4%87+w+przekroju+terytorialnym+w+2024+roku&rft_id=https%3A%2F%2Fstat.gov.pl%2Fobszary-tematyczne%2Fludnosc%2Fludnosc%2Fpowierzchnia-i-ludnosc-w-przekroju-terytorialnym-w-2024-roku%2C7%2C21.html" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-Populacja2024-2"><a href="#cite_ref-Populacja2024_2-0">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/ludnosc-stan-i-struktura-ludnosci-oraz-ruch-naturalny-w-przekroju-terytorialnym-w-2024-r-stan-w-dniu-30-06,6,37.html">Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2024 r. (stan w dniu 30.06)</a> [online], Główny Urząd Statystyczny, 15 października 2024 [dostęp 2024-10-28]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2024-10-15&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Ludno%C5%9B%C4%87.+Stan+i+struktura+ludno%C5%9Bci+oraz+ruch+naturalny+w+przekroju+terytorialnym+w+2024+r.+%28stan+w+dniu+30.06%29&rft_id=https%3A%2F%2Fstat.gov.pl%2Fobszary-tematyczne%2Fludnosc%2Fludnosc%2Fludnosc-stan-i-struktura-ludnosci-oraz-ruch-naturalny-w-przekroju-terytorialnym-w-2024-r-stan-w-dniu-30-06%2C6%2C37.html" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-polskawliczbach-3">↑ <a href="#cite_ref-polskawliczbach_3-0">a</a> <a href="#cite_ref-polskawliczbach_3-1">b</a> <a href="#cite_ref-polskawliczbach_3-2">c</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.polskawliczbach.pl/Zielona_Gora">Zielona Góra w liczbach</a>. www.polskawliczbach.pl. [dostęp 2021-03-04].</cite> </li> <li id="cite_note-4"><a href="#cite_ref-4">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://bip.zielonagora.pl">Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miasta Zielona Góra</a>. [dostęp 2021-03-04].</cite> </li> <li id="cite_note-kamusella-5">↑ <a href="#cite_ref-kamusella_5-0">a</a> <a href="#cite_ref-kamusella_5-1">b</a> <cite class="citation book">Tomasz Kamusella: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tara.tcd.ie/bitstream/handle/2262/15298/Dynamics%20of%20Ethnic%20Cleansing.pdf">The Dynamics of the Policies of Ethnic Cleansing in Silesia in the Nineteenth and Twentieth Centuries</a>. Budapeszt: Open Society Institute, 1999, s. 70. [dostęp 2013-04-11].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Dynamics+of+the+Policies+of+Ethnic+Cleansing+in+Silesia+in+the+Nineteenth+and+Twentieth+Centuries&rft.aulast=Kamusella&rft.aufirst=Tomasz&rft.pub=Open+Society+Institute&rft.place=Budapeszt&rft.pages=70&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.tara.tcd.ie%2Fbitstream%2Fhandle%2F2262%2F15298%2FDynamics%2520of%2520Ethnic%2520Cleansing.pdf"> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-:2-6">↑ <a href="#cite_ref-:2_6-0">a</a> <a href="#cite_ref-:2_6-1">b</a> Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 lipca 2014 r. w sprawie połączenia gmin, ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany siedziby władz gminy (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20140001023">Dz.U. z 2014 r. poz. 1023</a>). </li> <li id="cite_note-7"><a href="#cite_ref-7">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://wiadomosci.wp.pl/zielona-gora-powiekszona-o-gmine-wiejska-6027672031048321a">Zielona Góra powiększona o gminę wiejską</a> [online], wiadomosci.wp.pl [dostęp 2021-02-25]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zielona+G%C3%B3ra+powi%C4%99kszona+o+gmin%C4%99+wiejsk%C4%85&rft_id=https%3A%2F%2Fwiadomosci.wp.pl%2Fzielona-gora-powiekszona-o-gmine-wiejska-6027672031048321a" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-8"><a href="#cite_ref-8">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/ludnosc-stan-i-struktura-ludnosci-oraz-ruch-naturalny-w-przekroju-terytorialnym-w-2023-r-stan-w-dniu-31-12,6,36.html">Informacja na temat publikacji „Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31 XII 2023)”</a> [online], stat.gov.pl [dostęp 2024-04-29]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Informacja+na+temat+publikacji+%E2%80%9ELudno%C5%9B%C4%87.+Stan+i+struktura+ludno%C5%9Bci+oraz+ruch+naturalny+w+przekroju+terytorialnym+%28stan+w+dniu+31+XII+2023%29%E2%80%9D&rft_id=https%3A%2F%2Fstat.gov.pl%2Fobszary-tematyczne%2Fludnosc%2Fludnosc%2Fludnosc-stan-i-struktura-ludnosci-oraz-ruch-naturalny-w-przekroju-terytorialnym-w-2023-r-stan-w-dniu-31-12%2C6%2C36.html" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.polskawliczbach.pl/najwieksze_miasta_w_polsce_pod_wzgledem_liczby_ludnosci">Największe miasta w Polsce pod względem liczby ludności</a> [online], Polska w liczbach [dostęp 2018-09-17]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=unknown&rft.atitle=Najwi%C4%99ksze+miasta+w+Polsce+pod+wzgl%C4%99dem+liczby+ludno%C5%9Bci&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.jtitle=Polska+w+liczbach&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.polskawliczbach.pl%2Fnajwieksze_miasta_w_polsce_pod_wzgledem_liczby_ludnosci" style="display:none"> , liczba ludności na podstawie danych GUS.</cite> </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zseis.zgora.pl/index.php?id=59">Miasto Zielona Góra</a> [online], www.zseis.zgora.pl [dostęp 2021-02-25]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Miasto+Zielona+G%C3%B3ra&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.zseis.zgora.pl%2Findex.php%3Fid%3D59" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://bip.zielonagora.pl/50/Polozenie_geograficzne/">Położenie geograficzne – Miasto Zielona Góra</a> [online], bip.zielonagora.pl [dostęp 2020-02-17]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Po%C5%82o%C5%BCenie+geograficzne+%E2%80%93+Miasto+Zielona+G%C3%B3ra&rft_id=https%3A%2F%2Fbip.zielonagora.pl%2F50%2FPolozenie_geograficzne%2F" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-:1-12">↑ <a href="#cite_ref-:1_12-0">a</a> <a href="#cite_ref-:1_12-1">b</a> <a href="#cite_ref-:1_12-2">c</a> <cite class="citation book">HieronimH. Szczegóła HieronimH., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://zbc.uz.zgora.pl/dlibra/show-content/publication/edition/20793?id=20793">Zielona Góra: rozwój miasta w Polsce Ludowej</a>, Poznań 1984, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8321004571" title="Specjalna:Książki/8321004571">ISBN 83-210-0457-1</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Hieronim&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zielona+G%C3%B3ra%3A+rozw%C3%B3j+miasta+w+Polsce+Ludowej&rft.isbn=83-210-0457-1&rft.place=Pozna%C5%84&rft.date=1984&rft.aulast=Szczeg%C3%B3%C5%82a&rft_id=https%3A%2F%2Fzbc.uz.zgora.pl%2Fdlibra%2Fshow-content%2Fpublication%2Fedition%2F20793%3Fid%3D20793" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> Brak numerów stron w książce </li> <li id="cite_note-13"><a href="#cite_ref-13">↑</a> <cite class="citation book">MarianM. Kopij MarianM., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://zbc.uz.zgora.pl/dlibra/publication/59640/edition/51244/content?ref=desc">Charakterystyka ogólna województwa zielonogórskiego w latach 1950–1975</a>, Zielona Góra 1981 [dostęp 2021-02-25]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Marian&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Charakterystyka+og%C3%B3lna+wojew%C3%B3dztwa+zielonog%C3%B3rskiego+w+latach+1950%E2%80%931975&rft.place=Zielona+G%C3%B3ra&rft.date=1981&rft.aulast=Kopij&rft_id=https%3A%2F%2Fzbc.uz.zgora.pl%2Fdlibra%2Fpublication%2F59640%2Fedition%2F51244%2Fcontent%3Fref%3Ddesc" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w książce </li> <li id="cite_note-14"><a href="#cite_ref-14">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://dzienniki.luw.pl/legalact/2014/895/">Uchwała nr XLVIII.391.2014 Rady Gminy Zielona Góra z dnia 10 kwietnia 2014 r. w sprawie przeprowadzenia referendum gminnego w sprawie połączenia dwóch jednostek samorządu terytorialnego – Gminy Zielona Góra i Miasta Zielona Góra – na prawach powiatu, w wyniku czego powstanie jedna jednostka samorządu terytorialnego – Miasto Zielona Góra – na prawach powiatu, obejmujące swym zasięgiem granice administracyjne obu połączonych jednostek samorządu terytorialnego</a> [online], Dziennik Urzędowy Województwa Lubuskiego [dostęp 2021-02-25]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Uchwa%C5%82a+nr+XLVIII.391.2014+Rady+Gminy+Zielona+G%C3%B3ra+z+dnia+10+kwietnia+2014+r.+w+sprawie+przeprowadzenia+referendum+gminnego+w+sprawie+po%C5%82%C4%85czenia+dw%C3%B3ch+jednostek+samorz%C4%85du+terytorialnego+%E2%80%93+Gminy+Zielona+G%C3%B3ra+i+Miasta+Zielona+G%C3%B3ra+%E2%80%93+na+prawach+powiatu%2C+w+wyniku+czego+powstanie+jedna+jednostka+samorz%C4%85du+terytorialnego+%E2%80%93+Miasto+Zielona+G%C3%B3ra+%E2%80%93+na+prawach+powiatu%2C+obejmuj%C4%85ce+swym+zasi%C4%99giem+granice+administracyjne+obu+po%C5%82%C4%85czonych+jednostek+samorz%C4%85du+terytorialnego&rft_id=http%3A%2F%2Fdzienniki.luw.pl%2Flegalact%2F2014%2F895%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-15"><a href="#cite_ref-15">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://dzienniki.luw.pl/legalact/2014/1049/">Protokół Gminnej Komisji Do Spraw Referendum z dnia 19 maja 2014 r. w sprawie połączenia dwóch jednostek samorządu terytorialnego – Gminy Zielona Góra i Miasta Zielona Góra- na prawach powiatu, ...</a> [online], Dziennik Urzędowy Województwa Lubuskiego [dostęp 2021-02-25]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Protok%C3%B3%C5%82+Gminnej+Komisji+Do+Spraw+Referendum+z+dnia+19+maja+2014+r.+w+sprawie+po%C5%82%C4%85czenia+dw%C3%B3ch+jednostek+samorz%C4%85du+terytorialnego+%E2%80%93+Gminy+Zielona+G%C3%B3ra+i+Miasta+Zielona+G%C3%B3ra-+na+prawach+powiatu%2C+...&rft_id=http%3A%2F%2Fdzienniki.luw.pl%2Flegalact%2F2014%2F1049%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://zielonagora.wyborcza.pl/zielonagora/7,35182,24806517,5-lat-temu-mieszkancy-gminy-zaglosowali-za-polaczeniem-z-miastem.html">5 lat temu mieszkańcy gminy zagłosowali za połączeniem z miastem. Radny Rosik wspomina: duży może więcej</a> [online], zielonagora.wyborcza.pl [dostęp 2021-02-25]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=5+lat+temu+mieszka%C5%84cy+gminy+zag%C5%82osowali+za+po%C5%82%C4%85czeniem+z+miastem.+Radny+Rosik+wspomina%3A+du%C5%BCy+mo%C5%BCe+wi%C4%99cej&rft_id=https%3A%2F%2Fzielonagora.wyborcza.pl%2Fzielonagora%2F7%2C35182%2C24806517%2C5-lat-temu-mieszkancy-gminy-zaglosowali-za-polaczeniem-z-miastem.html" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-17"><a href="#cite_ref-17">↑</a> <a href="/wiki/J%C3%B3zef_Lompa" title="Józef Lompa">Józef Lompa</a>, Krótki rys jeografii Śląska dla nauki początkowej, Głogówek 1847, s. 13. </li> <li id="cite_note-18"><a href="#cite_ref-18">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19450330196">Dz.U. 1945 nr 33, poz. 196</a>. </li> <li id="cite_note-19"><a href="#cite_ref-19">↑</a> Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WMP19460440085">M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85</a>). </li> <li id="cite_note-20"><a href="#cite_ref-20">↑</a> <cite class="citation book nourl">AndrzejA. Toczewski AndrzejA. (red.), Studia Zielonogórskie Tom XXI, Zielona Góra: Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze, 2016, <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1233-815">X 1233-815 X</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Zielona+G%C3%B3ra&rft.aufirst=Andrzej&rft.aulast=Toczewski&rft.date=2016&rft.issn=1233-815+X&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Studia+Zielonog%C3%B3rskie+Tom+XXI&rft.pub=Muzeum+Ziemi+Lubuskiej+w+Zielonej+G%C3%B3rze" style="display:none"> .</cite>{{<a href="/wiki/Szablon:Cytuj" title="Szablon:Cytuj">Cytuj</a>}} Nieprawidłowe/puste pola: "issn". Brak numerów stron w książce </li> <li id="cite_note-21"><a href="#cite_ref-21">↑</a> <cite class="citation web">Redakcja, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gazetalubuska.pl/kiedy-powstala-zielona-gora/ar/7366302">Kiedy powstała Zielona Góra</a> [online], Gazeta Lubuska, 27 sierpnia 2007 [dostęp 2023-09-18]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Kiedy+powsta%C5%82a+Zielona+G%C3%B3ra&rft.date=2007-08-27&rft.aulast=Redakcja&rft_id=https%3A%2F%2Fgazetalubuska.pl%2Fkiedy-powstala-zielona-gora%2Far%2F7366302" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-22"><a href="#cite_ref-22">↑</a> <cite class="citation book nourl">WojciechW. Strzyżewski WojciechW. (red.), Historia Zielonej Góry. Dzieje miasta do końca XVIII wieku, t. I, Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2011, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788374814461" title="Specjalna:Książki/9788374814461">ISBN 978-83-7481-446-1</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Zielona+G%C3%B3ra&rft.aufirst=Wojciech&rft.aulast=Strzy%C5%BCewski&rft.date=2011&rft.isbn=978-83-7481-446-1&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Historia+Zielonej+G%C3%B3ry.+Dzieje+miasta+do+ko%C5%84ca+XVIII+wieku%2C+t.+I&rft.pub=Oficyna+Wydawnicza+Uniwersytetu+Zielonog%C3%B3rskiego" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w książce </li> <li id="cite_note-koscioły-23">↑ <a href="#cite_ref-koscioły_23-0">a</a> <a href="#cite_ref-koscioły_23-1">b</a> <a href="#cite_ref-koscioły_23-2">c</a> <a href="#cite_ref-koscioły_23-3">d</a> <cite class="citation book nourl">RobertR. Kufel RobertR., KrzysztofK. Garbacz KrzysztofK., Kościoły dekanatów zielonogórskich, Zielona Góra: Agencja Wydawnicza „PDN”, 2012, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788391991480" title="Specjalna:Książki/9788391991480">ISBN 978-83-919914-8-0</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Zielona+G%C3%B3ra&rft.aufirst=Robert&rft.aulast=Kufel&rft.date=2012&rft.isbn=978-83-919914-8-0&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Ko%C5%9Bcio%C5%82y+dekanat%C3%B3w+zielonog%C3%B3rskich&rft.pub=Agencja+Wydawnicza+%E2%80%9EPDN%E2%80%9D" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w książce </li> <li id="cite_note-24"><a href="#cite_ref-24">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bibliotekacyfrowa.pl/publication/2710">Mapa Śląska Martina Helwiga</a> w Bibliotece Cyfrowej Uniwersytetu Wrocławskiego. </li> <li id="cite_note-25"><a href="#cite_ref-25">↑</a> <cite class="citation web">Redakcja, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://zielonagora.naszemiasto.pl/290-rocznica-urodzin-tadeusza-kuntze/ar/c13-4080918">290. rocznica urodzin Tadeusza Kuntze</a> [online], Zielona Góra Nasze Miasto, 11 kwietnia 2017 [dostęp 2020-06-15]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=290.+rocznica+urodzin+Tadeusza+Kuntze&rft.date=2017-04-11&rft.aulast=Redakcja&rft_id=https%3A%2F%2Fzielonagora.naszemiasto.pl%2F290-rocznica-urodzin-tadeusza-kuntze%2Far%2Fc13-4080918" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-:4-26">↑ <a href="#cite_ref-:4_26-0">a</a> <a href="#cite_ref-:4_26-1">b</a> <cite class="citation book nourl">ZbigniewZ. Bujakiewicz ZbigniewZ., Gospodarka ziemi lubuskiej w dobie rozwoju kapitalizmu 1800–1945, Wydawnictwo Rys, 2020, s. 227–228, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788366666009" title="Specjalna:Książki/9788366666009">ISBN 978-83-66666-00-9</a>, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788395947513" title="Specjalna:Książki/9788395947513">ISBN 978-83-959475-1-3</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Zbigniew&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Gospodarka+ziemi+lubuskiej+w+dobie+rozwoju+kapitalizmu+1800%E2%80%931945&rft.isbn=9788366666009&rft.pub=Wydawnictwo+Rys&rft.date=2020&rft.aulast=Bujakiewicz" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-zarys-27">↑ <a href="#cite_ref-zarys_27-0">a</a> <a href="#cite_ref-zarys_27-1">b</a> <a href="#cite_ref-zarys_27-2">c</a> <a href="#cite_ref-zarys_27-3">d</a> <cite class="citation book nourl">JoachimJ. Benysiewicz JoachimJ., HieronimH. Szczegóła HieronimH., Zielona Góra. Zarys dziejów, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1991, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8321008658" title="Specjalna:Książki/8321008658">ISBN 83-210-0865-8</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Pozna%C5%84&rft.aufirst=Joachim&rft.aulast=Benysiewicz&rft.date=1991&rft.isbn=83-210-0865-8&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zielona+G%C3%B3ra.+Zarys+dziej%C3%B3w&rft.pub=Wydawnictwo+Pozna%C5%84skie" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w książce </li> <li id="cite_note-28"><a href="#cite_ref-28">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wzielonej.pl/informacje/zielona-gora/kazimierz-lisowski-rzemieslnicy-i-gestapo-nieznana-zielona-gora/">Zielona Góra. Kazimierz Lisowski, rzemieślnicy i gestapo [Nieznana Zielona Góra]</a> [online], wZielonej.pl, 1 marca 2020 [dostęp 2020-06-15]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2020-03-01&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zielona+G%C3%B3ra.+Kazimierz+Lisowski%2C+rzemie%C5%9Blnicy+i+gestapo+%5BNieznana+Zielona+G%C3%B3ra%5D&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.wzielonej.pl%2Finformacje%2Fzielona-gora%2Fkazimierz-lisowski-rzemieslnicy-i-gestapo-nieznana-zielona-gora%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-ludnosc-29">↑ <a href="#cite_ref-ludnosc_29-0">a</a> <a href="#cite_ref-ludnosc_29-1">b</a> <cite class="citation book nourl">HannaH. Kurowska HannaH., Liczba mieszkańców Zielonej Góry w latach 1945–2010. Studia Zachodnie 15, Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2013, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788378421016" title="Specjalna:Książki/9788378421016">ISBN 978-83-7842-101-6</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Zielona+G%C3%B3ra&rft.aufirst=Hanna&rft.aulast=Kurowska&rft.date=2013&rft.isbn=978-83-7842-101-6&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Liczba+mieszka%C5%84c%C3%B3w+Zielonej+G%C3%B3ry+w+latach+1945%E2%80%932010.+Studia+Zachodnie+15&rft.pub=Oficyna+Wydawnicza+Uniwersytetu+Zielonog%C3%B3rskiego" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w książce </li> <li id="cite_note-30"><a href="#cite_ref-30">↑</a> <cite class="citation book nourl">AbrahamA. Kajzer AbrahamA., Za drutami śmierci, Wałbrzych: Muzeum Gross-Rosen, 2013, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788389824097" title="Specjalna:Książki/9788389824097">ISBN 978-83-89824-09-7</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Wa%C5%82brzych&rft.aufirst=Abraham&rft.aulast=Kajzer&rft.date=2013&rft.isbn=978-83-89824-09-7&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Za+drutami+%C5%9Bmierci&rft.pub=Muzeum+Gross-Rosen" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w książce </li> <li id="cite_note-31"><a href="#cite_ref-31">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wzielonej.pl/informacje/zielona-gora/maria-markiewicz-i-przymusowa-praca-nieznana-zielona-gora/">Zielona Góra. Maria Markiewicz i przymusowa praca [Nieznana Zielona Góra]</a> [online], wZielonej.pl, 16 maja 2020 [dostęp 2020-06-08]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2020-05-16&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zielona+G%C3%B3ra.+Maria+Markiewicz+i+przymusowa+praca+%5BNieznana+Zielona+G%C3%B3ra%5D&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.wzielonej.pl%2Finformacje%2Fzielona-gora%2Fmaria-markiewicz-i-przymusowa-praca-nieznana-zielona-gora%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-32"><a href="#cite_ref-32">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wzielonej.pl/informacje/zielona-gora/powstanie-wojewodztwa-zielonogorskiego-nieznana-zielona-gora/">Zielona Góra: Powstanie województwa zielonogórskiego [Nieznana Zielona Góra]</a> [online], wZielonej.pl, 27 lipca 2020 [dostęp 2020-11-23]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2020-07-27&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zielona+G%C3%B3ra%3A+Powstanie+wojew%C3%B3dztwa+zielonog%C3%B3rskiego+%5BNieznana+Zielona+G%C3%B3ra%5D&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.wzielonej.pl%2Finformacje%2Fzielona-gora%2Fpowstanie-wojewodztwa-zielonogorskiego-nieznana-zielona-gora%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-33"><a href="#cite_ref-33">↑</a> Wojciech Jankowski, Mały przewodnik po Polsce, Wydawnictwo Sport i Turystyk Warszawa 1983 <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8321723292" title="Specjalna:Książki/8321723292">ISBN 83-217-2329-2</a>, s. 348. </li> <li id="cite_note-34"><a href="#cite_ref-34">↑</a> Władysław Kurkiewicz „25 lat Polski Ludowej”, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1971, s. 171. </li> <li id="cite_note-35"><a href="#cite_ref-35">↑</a> <cite class="citation web">DariuszD. Chajewski DariuszD., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://plus.gazetalubuska.pl/na-trzy-dekady-w-miescie-wymazano-30-maja-1960-z-pamieci/ar/12093652">Na trzy dekady w mieście wymazano 30 maja 1960 z pamięci</a> [online], <a href="/wiki/Gazeta_Lubuska" title="Gazeta Lubuska">Gazeta Lubuska</a> [dostęp 2024-04-19]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Dariusz&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Na+trzy+dekady+w+mie%C5%9Bcie+wymazano+30+maja+1960+z+pami%C4%99ci&rft.aulast=Chajewski&rft_id=https%3A%2F%2Fplus.gazetalubuska.pl%2Fna-trzy-dekady-w-miescie-wymazano-30-maja-1960-z-pamieci%2Far%2F12093652" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-36"><a href="#cite_ref-36">↑</a> <cite class="citation web">–, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.kongresobywatelski.pl/idee-dla-polski/ziemia-lubuska-rodzaca-sie-tozsamosc-nowe-aspiracje/">Ziemia Lubuska – rodząca się tożsamość, nowe aspiracje</a> [online], Kongres Obywatelski, 11 września 2019 [dostęp 2024-04-19]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Ziemia+Lubuska+%E2%80%93+rodz%C4%85ca+si%C4%99+to%C5%BCsamo%C5%9B%C4%87%2C+nowe+aspiracje&rft.date=2019-09-11&rft.aulast=%E2%80%93&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.kongresobywatelski.pl%2Fidee-dla-polski%2Fziemia-lubuska-rodzaca-sie-tozsamosc-nowe-aspiracje%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-37"><a href="#cite_ref-37">↑</a> <cite class="citation book">WaldemarW. Ligus WaldemarW., PGR Lubogóra: w trzy lata później..., [w:] Redakcja, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.pl/books?id=1YsNAQAAMAAJ&pg=RA13-PA16&lpg=RA13-PA16&dq=%22czerwona+g%C3%B3ra%22+zielona+g%C3%B3ra+-szpital+-%C5%9Bwi%C4%99tokrzyskie+-kielce+-kieleckie&source=bl&ots=2Ypkln_se7&sig=ACfU3U2Z4w8ztn0kCxV7wUz7Ilr-dtPhTQ&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwjtmJTrgM-FAxUcRPEDHcArBOA4FBDoAXoECAIQAw#v=onepage&q=%22czerwona%20g%C3%B3ra%22%20zielona%20g%C3%B3ra%20-szpital%20-%C5%9Bwi%C4%99tokrzyskie%20-kielce%20-kieleckie&f=false">Życie partii: organ Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, 14/421</a>, Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa”, 4 lipca 1984, s. 16 [dostęp 2024-04-19]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.aufirst=Waldemar&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%C5%BBycie+partii%3A+organ+Komitetu+Centralnego+Polskiej+Zjednoczonej+Partii+Robotniczej%2C+14%2F421&rft.pub=Robotnicza+Sp%C3%B3%C5%82dzielnia+Wydawnicza+%E2%80%9EPrasa%E2%80%9D&rft.atitle=PGR+Lubog%C3%B3ra%3A+w+trzy+lata+p%C3%B3%C5%BAniej...&rft.date=1984-07-04&rft.aulast=Ligus&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.pl%2Fbooks%3Fid%3D1YsNAQAAMAAJ%26pg%3DRA13-PA16%26lpg%3DRA13-PA16%26dq%3D%2522czerwona%2Bg%25C3%25B3ra%2522%2Bzielona%2Bg%25C3%25B3ra%2B-szpital%2B-%25C5%259Bwi%25C4%2599tokrzyskie%2B-kielce%2B-kieleckie%26source%3Dbl%26ots%3D2Ypkln_se7%26sig%3DACfU3U2Z4w8ztn0kCxV7wUz7Ilr-dtPhTQ%26hl%3Dpl%26sa%3DX%26ved%3D2ahUKEwjtmJTrgM-FAxUcRPEDHcArBOA4FBDoAXoECAIQAw%23v%3Donepage%26q%3D%2522czerwona%2520g%25C3%25B3ra%2522%2520zielona%2520g%25C3%25B3ra%2520-szpital%2520-%25C5%259Bwi%25C4%2599tokrzyskie%2520-kielce%2520-kieleckie%26f%3Dfalse" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-38"><a href="#cite_ref-38">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://zielonagora.wyborcza.pl/zielonagora/7,35182,25915726,jurij-gagarin-w-zielonej-gorze-jak-witalismy-kolumba-kosmosu.html?disableRedirects=true">Wyborcza.pl</a> [online], zielonagora.wyborcza.pl [dostęp 2021-06-22]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Wyborcza.pl&rft_id=https%3A%2F%2Fzielonagora.wyborcza.pl%2Fzielonagora%2F7%2C35182%2C25915726%2Cjurij-gagarin-w-zielonej-gorze-jak-witalismy-kolumba-kosmosu.html%3FdisableRedirects%3Dtrue" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-39"><a href="#cite_ref-39">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dziennikustaw.gov.pl/DU/2001/s/74/785">Dzienni Ustaw</a>. [dostęp 2020-11-12]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-40"><a href="#cite_ref-40">↑</a> <cite class="citation journal">RafałR. Reczek RafałR., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://zbc.uz.zgora.pl/Content/45805/PDF/18_reczek_millenium.pdf">Millenium w Zielonej Górze w dokumentach archiwalnych. Proces badawczy</a>, „Studia Zachodnie”, 17, 2015 [dostęp 2021-10-20]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=2015&rft.jtitle=Studia+Zachodnie&rft.volume=17&rft.atitle=Millenium+w+Zielonej+G%C3%B3rze+w+dokumentach+archiwalnych.+Proces+badawczy&rft_id=http%3A%2F%2Fzbc.uz.zgora.pl%2FContent%2F45805%2FPDF%2F18_reczek_millenium.pdf" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w czasopiśmie </li> <li id="cite_note-41"><a href="#cite_ref-41">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://niedziela.pl/artykul/73926">55 lat temu abp Karol Wojtyła odwiedził Zieloną Górę</a> [online], niedziela.pl, 5 listopada 2021 [dostęp 2021-11-05]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2021-11-05&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=55+lat+temu+abp+Karol+Wojty%C5%82a+odwiedzi%C5%82+Zielon%C4%85+G%C3%B3r%C4%99&rft_id=https%3A%2F%2Fniedziela.pl%2Fartykul%2F73926" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-42"><a href="#cite_ref-42">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://konkatedrazielonagora.pl/parafia/historia/">Kalendarium</a>. [dostęp 2020-11-12]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-43"><a href="#cite_ref-43">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19980960603">Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa.</a> [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2020-11-12]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Ustawa+z+dnia+24+lipca+1998+r.+o+wprowadzeniu+zasadniczego+tr%C3%B3jstopniowego+podzia%C5%82u+terytorialnego+pa%C5%84stwa.&rft_id=http%3A%2F%2Fisap.sejm.gov.pl%2Fisap.nsf%2FDocDetails.xsp%3Fid%3Dwdu19980960603" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-44"><a href="#cite_ref-44">↑</a> <cite class="citation web">Redakcja, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gazetalubuska.pl/zielona-gora-polaczyla-sie-z-gmina-mamy-szoste-najwieksze-miasto-w-polsce-mapa/ar/7474877">Zielona Góra połączyła się z gminą. Mamy szóste największe miasto w Polsce (mapa)</a> [online], Gazeta Lubuska, 2015 [dostęp 2020-11-12]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zielona+G%C3%B3ra+po%C5%82%C4%85czy%C5%82a+si%C4%99+z+gmin%C4%85.+Mamy+sz%C3%B3ste+najwi%C4%99ksze+miasto+w+Polsce+%28mapa%29&rft.date=2015&rft.aulast=Redakcja&rft_id=https%3A%2F%2Fgazetalubuska.pl%2Fzielona-gora-polaczyla-sie-z-gmina-mamy-szoste-najwieksze-miasto-w-polsce-mapa%2Far%2F7474877" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).1 stycznia</cite> </li> <li id="cite_note-45"><a href="#cite_ref-45">↑</a> <cite class="citation web">Biuro ObchodówB.O. Jubileuszu Biuro ObchodówB.O., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://800-700latzg.pl/">Jubileusz 800 lat Zielonej Góry i 700 lat nabycia praw miejskich</a> [online], Jubileusz 800 lat Zielonej Góry i 700 lat nabycia praw miejskich [dostęp 2022-10-25]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Biuro+Obchod%C3%B3w&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Jubileusz+800+lat+Zielonej+G%C3%B3ry+i+700+lat+nabycia+praw+miejskich&rft.aulast=Jubileuszu&rft_id=https%3A%2F%2F800-700latzg.pl%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-46"><a href="#cite_ref-46">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://visitzielonagora.pl/tradycje-winiarskie/">Tradycje winiarskie | Witamy w Zielonej Górze | visitzielonagora.pl</a> [online], visitzielonagora.pl, 7 stycznia 2021 [dostęp 2021-07-07]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2021-01-07&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Tradycje+winiarskie+%7C+Witamy+w+Zielonej+G%C3%B3rze+%7C+visitzielonagora.pl&rft_id=https%3A%2F%2Fvisitzielonagora.pl%2Ftradycje-winiarskie%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-47"><a href="#cite_ref-47">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://bip.zielonagora.pl/51/Historia_miasta/">Historia miasta – Miasto Zielona Góra</a> [online], bip.zielonagora.pl [dostęp 2022-09-19]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Historia+miasta+%E2%80%93+Miasto+Zielona+G%C3%B3ra&rft_id=https%3A%2F%2Fbip.zielonagora.pl%2F51%2FHistoria_miasta%2F" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-48"><a href="#cite_ref-48">↑</a> <cite class="citation book nourl">EwaE. Wawro EwaE., Winnice w Polsce, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2011, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788377630433" title="Specjalna:Książki/9788377630433">ISBN 978-83-7763-043-3</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Warszawa&rft.aufirst=Ewa&rft.aulast=Wawro&rft.date=2011&rft.isbn=978-83-7763-043-3&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Winnice+w+Polsce&rft.pub=Multico+Oficyna+Wydawnicza" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w książce </li> <li id="cite_note-49"><a href="#cite_ref-49">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://mzl.zgora.pl/wystawy/muzeum-wina/historia-zielonogorskiego-winiarstwa/">Historia zielonogórskiego winiarstwa</a> [online], Muzeum Ziemi Lubuskiej [dostęp 2022-09-19]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Historia+zielonog%C3%B3rskiego+winiarstwa&rft_id=https%3A%2F%2Fmzl.zgora.pl%2Fwystawy%2Fmuzeum-wina%2Fhistoria-zielonogorskiego-winiarstwa%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-50"><a href="#cite_ref-50">↑</a> <cite class="citation web">MarekM. Kozubal MarekM., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://regiony.rp.pl/archiwum/10089-lubuscy-winiarze-z-kresow">Lubuscy winiarze z Kresów</a> [online], regiony.rp.pl, 1 lipca 2016 [dostęp 2021-06-22]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Marek&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Lubuscy+winiarze+z+Kres%C3%B3w&rft.date=2016-07-01&rft.aulast=Kozubal&rft_id=https%3A%2F%2Fregiony.rp.pl%2Farchiwum%2F10089-lubuscy-winiarze-z-kresow" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-51"><a href="#cite_ref-51">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://palmiarnia.net.pl/historia-palmiarni/">Historia Palmiarni | Palmiarnia</a> [online] [dostęp 2021-06-22]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Historia+Palmiarni+%7C+Palmiarnia&rft_id=http%3A%2F%2Fpalmiarnia.net.pl%2Fhistoria-palmiarni%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-52"><a href="#cite_ref-52">↑</a> <cite class="citation book nourl">Winnice wczoraj i dziś, Zielona Góra: Zakład Kartograficzny Oficyna, 2021, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788374992800" title="Specjalna:Książki/9788374992800">ISBN 978-83-7499-280-0</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Winnice+wczoraj+i+dzi%C5%9B&rft.isbn=978-83-7499-280-0&rft.place=Zielona+G%C3%B3ra&rft.pub=Zak%C5%82ad+Kartograficzny+Oficyna&rft.date=2021" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w książce </li> <li id="cite_note-53"><a href="#cite_ref-53">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://zielonagora.wyborcza.pl/zielonagora/7,35182,27190903,jak-spedzic-przyszly-weekend-w-jednej-z-17-piwnic-winiarskich.html">Jak spędzić przyszły weekend? W jednej z 17 piwnic winiarskich, próbując lubuskiego wina [program]</a> [online], gazetapl [dostęp 2021-06-12]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Jak+sp%C4%99dzi%C4%87+przysz%C5%82y+weekend%3F+W+jednej+z+17+piwnic+winiarskich%2C+pr%C3%B3buj%C4%85c+lubuskiego+wina+%5Bprogram%5D&rft_id=https%3A%2F%2Fzielonagora.wyborcza.pl%2Fzielonagora%2F7%2C35182%2C27190903%2Cjak-spedzic-przyszly-weekend-w-jednej-z-17-piwnic-winiarskich.html" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-54"><a href="#cite_ref-54">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://zielonagora.wyborcza.pl/zielonagora/7,35182,27136607,festiwal-z-piwnicami-winiarskimi-w-roli-glownej-3-dni-17-piwnic.html">Festiwal z piwnicami winiarskimi w roli głównej. 3 dni, 17 piwnic i aż 25 winnic!</a> [online], gazetapl [dostęp 2021-06-12]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Festiwal+z+piwnicami+winiarskimi+w+roli+g%C5%82%C3%B3wnej.+3+dni%2C+17+piwnic+i+a%C5%BC+25+winnic%21&rft_id=https%3A%2F%2Fzielonagora.wyborcza.pl%2Fzielonagora%2F7%2C35182%2C27136607%2Cfestiwal-z-piwnicami-winiarskimi-w-roli-glownej-3-dni-17-piwnic.html" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-55"><a href="#cite_ref-55">↑</a> <cite class="citation web">Redakcja, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://mojazielona.pl/tajemnicze-drzwi-na-ulicy-wodnej-historia-piwnicy-winiarskiej/">Tajemnicze drzwi na ulicy Wodnej - historia piwnicy winiarskiej</a> [online], MojaZielona.pl, 23 października 2019 [dostęp 2024-06-11]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Tajemnicze+drzwi+na+ulicy+Wodnej+-+historia+piwnicy+winiarskiej&rft.date=2019-10-23&rft.aulast=Redakcja&rft_id=https%3A%2F%2Fmojazielona.pl%2Ftajemnicze-drzwi-na-ulicy-wodnej-historia-piwnicy-winiarskiej%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-56"><a href="#cite_ref-56">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://visitzielonagora.pl/winiarstwo/zielonogorski-szlak-winiarski/">Zielonogórski Szlak Winiarski | visitzielonagora.pl</a> [online], visitzielonagora.pl [dostęp 2024-02-01]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zielonog%C3%B3rski+Szlak+Winiarski+%7C+visitzielonagora.pl&rft_id=https%3A%2F%2Fvisitzielonagora.pl%2Fwiniarstwo%2Fzielonogorski-szlak-winiarski%2F" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-57"><a href="#cite_ref-57">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://mzl.zgora.pl/wystawy/muzeum-wina/">Muzeum Wina</a> [online], Muzeum Ziemi Lubuskiej [dostęp 2022-09-19]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Muzeum+Wina&rft_id=https%3A%2F%2Fmzl.zgora.pl%2Fwystawy%2Fmuzeum-wina%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-58"><a href="#cite_ref-58">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://centrumwiniarstwa.pl/">Lubuskie Centrum Winiarstwa</a> [online], centrumwiniarstwa.pl [dostęp 2021-06-12]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Lubuskie+Centrum+Winiarstwa&rft_id=https%3A%2F%2Fcentrumwiniarstwa.pl%2F" style="display:none"> .strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-59"><a href="#cite_ref-59">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.szlakwinaimiodu.pl/">Lubuski Szlak Wina i Miodu</a> [online], www.szlakwinaimiodu.pl [dostęp 2021-06-20]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Lubuski+Szlak+Wina+i+Miodu&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.szlakwinaimiodu.pl%2F" style="display:none"> .strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-60"><a href="#cite_ref-60">↑</a> Henryk Ankiewicz, Przechadzki zielonogórskie, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra, 1992, s. 131–132. </li> <li id="cite_note-61"><a href="#cite_ref-61">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://zielonagora.wyborcza.pl/zielonagora/1,35182,7280858,Sw__Urban_patronem_miasta__Jest_coraz_blizej.html">Św. Urban patronem miasta? Jest coraz bliżej</a>. </li> <li id="cite_note-62"><a href="#cite_ref-62">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140521031534/http://www.kkbids.episkopat.pl/uploaded/a68/Anamnesis68-2b%20str.36-37.pdf">Dekret ustanawiający św. Urbana I, papieża, patronem miasta Zielona Góra</a>. kkbids.episkopat.pl. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kkbids.episkopat.pl/uploaded/a68/Anamnesis68-2b%20str.36-37.pdf">tego adresu</a> (2014-05-21)].</cite> </li> <li id="cite_note-63"><a href="#cite_ref-63">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zielona-gora.pl/PL/971/4135/Prezydent_Miasta_przekazal_muzeum_papieski_dekret/">Prezydent Miasta przekazał muzeum papieski dekret. Internetowy Serwis Miejski</a>. </li> <li id="cite_note-64"><a href="#cite_ref-64">↑</a> <cite class="citation book">Katolicka Agencja InformacyjnaK.A.I. KAI Katolicka Agencja InformacyjnaK.A.I., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ekai.pl/sw-urban-i-opiekun-winiarzy-patronem-zielonej-gory/">Św. Urban I, opiekun winiarzy – patronem Zielonej Góry | eKAI.pl</a>, eKAI, 30 listopada 1 [dostęp 2020-06-09]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Katolicka+Agencja+Informacyjna&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%C5%9Aw.+Urban+I%2C+opiekun+winiarzy+%E2%80%93+patronem+Zielonej+G%C3%B3ry+%7C+eKAI.pl&rft.date=0001-11-30&rft.aulast=KAI&rft_id=https%3A%2F%2Fekai.pl%2Fsw-urban-i-opiekun-winiarzy-patronem-zielonej-gory%2F" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-65"><a href="#cite_ref-65">↑</a> <cite class="citation web">Zbigniew M.Z.M. Jelinek Zbigniew M.Z.M., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140521031641/http://www.radiownet.pl/publikacje/zielona-gora-uroczystosci-wprowadzenia-relikwii-sw-urbana-i-patrona-miasta">Zielona Góra: Uroczystości wprowadzenia relikwii św. Urbana I – patrona miasta</a> [online], Radio Wnet, 9 września 2011 [dostęp 2012-09-22] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.radiownet.pl/publikacje/zielona-gora-uroczystosci-wprowadzenia-relikwii-sw-urbana-i-patrona-miasta">adresu</a> 2014-05-21]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Zbigniew+M.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zielona+G%C3%B3ra%3A+Uroczysto%C5%9Bci+wprowadzenia+relikwii+%C5%9Bw.+Urbana+I+%E2%80%93+patrona+miasta&rft.date=2011-09-09&rft.aulast=Jelinek&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.radiownet.pl%2Fpublikacje%2Fzielona-gora-uroczystosci-wprowadzenia-relikwii-sw-urbana-i-patrona-miasta" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-66"><a href="#cite_ref-66">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ekai.pl/diecezje/zielonogorsko-gorzowska/x58345/zielona-gora-uroczystosci-ku-czci-patrona-miasta-sw-urbana-i/">Zielona Góra: Uroczystości ku czci Patrona Miasta – św. Urbana I</a>. ekai.pl, 10 września 2012. [dostęp 2016-05-30].</cite> </li> <li id="cite_note-67"><a href="#cite_ref-67">↑</a> <cite class="citation web">AnnaA. Bensz-Idziak AnnaA., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111104015659/http://www.niedziela.pl/artykul_w_niedzieli.php?doc=ed201139&nr=54">Świętowanie z patronem</a> [online], Tygodnik Niedziela, 2011 [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.niedziela.pl/artykul_w_niedzieli.php?doc=ed201139&nr=54">adresu</a> 2011-11-04]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Anna&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%C5%9Awi%C4%99towanie+z+patronem&rft.date=2011&rft.aulast=Bensz-Idziak&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.niedziela.pl%2Fartykul_w_niedzieli.php%3Fdoc%3Ded201139%26nr%3D54" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-68"><a href="#cite_ref-68">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180901090022/http://www.rzg.pl/pomnik-sw-urbana-oficjalnie-odsloniety/">Pomnik św. Urbana oficjalnie odsłonięty</a>. rzg.pl.pl, 2018-09-30. [dostęp 2018-08-30].</cite> </li> <li id="cite_note-69"><a href="#cite_ref-69">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zielona-gora.po.gov.pl/index.php?id=3&ida=7689">Wniosek prokuratora o uchylenie niezgodnej z prawem uchwały Rady Miasta w Zielonej Górze w sprawie ustanowienia patrona miasta – Strona prokuratury okręgowej</a>. </li> <li id="cite_note-70"><a href="#cite_ref-70">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://zielonagora.wyborcza.pl/zielonagora/1,35161,10711567,Swiety_Urban___patron_miasta_tylko_dla_wierzacych.html">Maja Sałwacka: Święty Urban – patron miasta tylko dla wierzących.</a>, 2011-11-25, zielonagora.wyborcza.pl. </li> <li id="cite_note-71"><a href="#cite_ref-71">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://nid.pl/wp-content/uploads/2022/01/LBS-rej.pdf">Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego – stan na 2022 r.</a>. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 91–104. [dostęp 2022-10-19].</cite> </li> <li id="cite_note-najstarsze-72">↑ <a href="#cite_ref-najstarsze_72-0">a</a> <a href="#cite_ref-najstarsze_72-1">b</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://gazetalubuska.pl/najstarsze-budowle-zielonej-gory-nie-wszystkie-nas-zachwycaja-dlaczego-sprawdz-to/ga/c7-15503037/zd/48597151">Najstarsze budowle Zielonej Góry. Nie wszystkie nas zachwycają. Dlaczego? Sprawdź to</a> [online], gazetalubuska.pl [dostęp 2021-04-07]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Najstarsze+budowle+Zielonej+G%C3%B3ry.+Nie+wszystkie+nas+zachwycaj%C4%85.+Dlaczego%3F+Sprawd%C5%BA+to&rft_id=https%3A%2F%2Fgazetalubuska.pl%2Fnajstarsze-budowle-zielonej-gory-nie-wszystkie-nas-zachwycaja-dlaczego-sprawdz-to%2Fga%2Fc7-15503037%2Fzd%2F48597151" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-73"><a href="#cite_ref-73">↑</a> <cite class="citation web">JaninaJ. Blikowska JaninaJ., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://regiony.rp.pl/archiwum/13328-miasta-z-muzycznym-symbolem">Miasta z muzycznym symbolem</a> [online], regiony.rp.pl, 7 kwietnia 2017 [dostęp 2020-10-05]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Janina&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Miasta+z+muzycznym+symbolem&rft.date=2017-04-07&rft.aulast=Blikowska&rft_id=https%3A%2F%2Fregiony.rp.pl%2Farchiwum%2F13328-miasta-z-muzycznym-symbolem" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-74"><a href="#cite_ref-74">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://gazetalubuska.pl/najstarsze-budowle-zielonej-gory-nie-wszystkie-nas-zachwycaja-dlaczego-sprawdz-to/ga/c7-15503037/zd/48596649">Najstarsze budowle Zielonej Góry. Nie wszystkie nas zachwycają. Dlaczego? Sprawdź to</a> [online], gazetalubuska.pl [dostęp 2021-04-07]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Najstarsze+budowle+Zielonej+G%C3%B3ry.+Nie+wszystkie+nas+zachwycaj%C4%85.+Dlaczego%3F+Sprawd%C5%BA+to&rft_id=https%3A%2F%2Fgazetalubuska.pl%2Fnajstarsze-budowle-zielonej-gory-nie-wszystkie-nas-zachwycaja-dlaczego-sprawdz-to%2Fga%2Fc7-15503037%2Fzd%2F48596649" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-75"><a href="#cite_ref-75">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://gazetalubuska.pl/najstarsze-budowle-zielonej-gory-nie-wszystkie-nas-zachwycaja-dlaczego-sprawdz-to/ga/c7-15503037/zd/48596645">Najstarsze budowle Zielonej Góry. Nie wszystkie nas zachwycają. Dlaczego? Sprawdź to</a> [online], gazetalubuska.pl [dostęp 2021-04-07]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Najstarsze+budowle+Zielonej+G%C3%B3ry.+Nie+wszystkie+nas+zachwycaj%C4%85.+Dlaczego%3F+Sprawd%C5%BA+to&rft_id=https%3A%2F%2Fgazetalubuska.pl%2Fnajstarsze-budowle-zielonej-gory-nie-wszystkie-nas-zachwycaja-dlaczego-sprawdz-to%2Fga%2Fc7-15503037%2Fzd%2F48596645" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-76"><a href="#cite_ref-76">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://gazetalubuska.pl/najstarsze-budowle-zielonej-gory-nie-wszystkie-nas-zachwycaja-dlaczego-sprawdz-to/ga/c7-15503037/zd/48596733">Najstarsze budowle Zielonej Góry. Nie wszystkie nas zachwycają. Dlaczego? Sprawdź to</a> [online], gazetalubuska.pl [dostęp 2021-04-07]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Najstarsze+budowle+Zielonej+G%C3%B3ry.+Nie+wszystkie+nas+zachwycaj%C4%85.+Dlaczego%3F+Sprawd%C5%BA+to&rft_id=https%3A%2F%2Fgazetalubuska.pl%2Fnajstarsze-budowle-zielonej-gory-nie-wszystkie-nas-zachwycaja-dlaczego-sprawdz-to%2Fga%2Fc7-15503037%2Fzd%2F48596733" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-77"><a href="#cite_ref-77">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://gazetalubuska.pl/najstarsze-budowle-zielonej-gory-nie-wszystkie-nas-zachwycaja-dlaczego-sprawdz-to/ga/c7-15503037/zd/48596643">Najstarsze budowle Zielonej Góry. Nie wszystkie nas zachwycają. Dlaczego? Sprawdź to</a> [online], gazetalubuska.pl [dostęp 2021-04-07]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Najstarsze+budowle+Zielonej+G%C3%B3ry.+Nie+wszystkie+nas+zachwycaj%C4%85.+Dlaczego%3F+Sprawd%C5%BA+to&rft_id=https%3A%2F%2Fgazetalubuska.pl%2Fnajstarsze-budowle-zielonej-gory-nie-wszystkie-nas-zachwycaja-dlaczego-sprawdz-to%2Fga%2Fc7-15503037%2Fzd%2F48596643" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-78"><a href="#cite_ref-78">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lwkz.pl/web/item/show/id/1434">Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków – Wieża Braniborska – wpis do rejestru zabytków</a> [online], www.lwkz.pl [dostęp 2021-04-07]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Lubuski+Wojew%C3%B3dzki+Konserwator+Zabytk%C3%B3w+%E2%80%93+Wie%C5%BCa+Braniborska+%E2%80%93+wpis+do+rejestru+zabytk%C3%B3w&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.lwkz.pl%2Fweb%2Fitem%2Fshow%2Fid%2F1434" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-79"><a href="#cite_ref-79">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://gazetalubuska.pl/najstarsze-budowle-zielonej-gory-nie-wszystkie-nas-zachwycaja-dlaczego-sprawdz-to/ga/c7-15503037/zd/48596803">Najstarsze budowle Zielonej Góry. Nie wszystkie nas zachwycają. Dlaczego? Sprawdź to</a> [online], gazetalubuska.pl [dostęp 2021-04-07]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Najstarsze+budowle+Zielonej+G%C3%B3ry.+Nie+wszystkie+nas+zachwycaj%C4%85.+Dlaczego%3F+Sprawd%C5%BA+to&rft_id=https%3A%2F%2Fgazetalubuska.pl%2Fnajstarsze-budowle-zielonej-gory-nie-wszystkie-nas-zachwycaja-dlaczego-sprawdz-to%2Fga%2Fc7-15503037%2Fzd%2F48596803" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-80"><a href="#cite_ref-80">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wzielonej.pl/informacje/zielona-gora/historia-wyjatkowej-swiatyni-nieznana-zielona-gora/">Zielona Góra: Historia wyjątkowej świątyni [Nieznana Zielona Góra]</a> [online], wZielonej.pl, 8 lipca 2019 [dostęp 2021-04-08]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2019-07-08&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zielona+G%C3%B3ra%3A+Historia+wyj%C4%85tkowej+%C5%9Bwi%C4%85tyni+%5BNieznana+Zielona+G%C3%B3ra%5D&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.wzielonej.pl%2Finformacje%2Fzielona-gora%2Fhistoria-wyjatkowej-swiatyni-nieznana-zielona-gora%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-81"><a href="#cite_ref-81">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wzielonej.pl/informacje/zielona-gora/historia-rektoratu-uz-nieznana-zielona-gora/">Zielona Góra: Historia Rektoratu UZ [Nieznana Zielona Góra]</a> [online], wZielonej.pl, 14 października 2019 [dostęp 2021-04-08]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2019-10-14&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zielona+G%C3%B3ra%3A+Historia+Rektoratu+UZ+%5BNieznana+Zielona+G%C3%B3ra%5D&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.wzielonej.pl%2Finformacje%2Fzielona-gora%2Fhistoria-rektoratu-uz-nieznana-zielona-gora%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-82"><a href="#cite_ref-82">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wzielonej.pl/informacje/zielona-gora/zapomniane-miejsce-pamieci-nieznana-zielona-gora/">Zielona Góra: Zapomniane... miejsce pamięci [Nieznana Zielona Góra]</a> [online], wZielonej.pl, 2 maja 2020 [dostęp 2021-04-08]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2020-05-02&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zielona+G%C3%B3ra%3A+Zapomniane...+miejsce+pami%C4%99ci+%5BNieznana+Zielona+G%C3%B3ra%5D&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.wzielonej.pl%2Finformacje%2Fzielona-gora%2Fzapomniane-miejsce-pamieci-nieznana-zielona-gora%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-83"><a href="#cite_ref-83">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://prolibris.net.pl/varia/797-rzezba-chlopiec-ze-zrebieciem">Rzeźba ''Chłopiec ze źrebięciem'' sprzed Palmiarni – zarys historii i próba interpretacji</a> [online], prolibris.net.pl [dostęp 2020-07-09]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Rze%C5%BAba+%27%27Ch%C5%82opiec+ze+%C5%BArebi%C4%99ciem%27%27+sprzed+Palmiarni+%E2%80%93+zarys+historii+i+pr%C3%B3ba+interpretacji&rft_id=http%3A%2F%2Fprolibris.net.pl%2Fvaria%2F797-rzezba-chlopiec-ze-zrebieciem" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-84"><a href="#cite_ref-84">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wzielonej.pl/informacje/zielona-gora/palac-w-zatoniu-historia-rozblysnie-na-nowo-nieznana-zielona-gora/">Zielona Góra: Pałac w Zatoniu – historia rozbłyśnie na nowo [Nieznana Zielona Góra]</a> [online], wZielonej.pl, 18 października 2018 [dostęp 2021-04-08]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2018-10-18&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zielona+G%C3%B3ra%3A+Pa%C5%82ac+w+Zatoniu+%E2%80%93+historia+rozb%C5%82y%C5%9Bnie+na+nowo+%5BNieznana+Zielona+G%C3%B3ra%5D&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.wzielonej.pl%2Finformacje%2Fzielona-gora%2Fpalac-w-zatoniu-historia-rozblysnie-na-nowo-nieznana-zielona-gora%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-85"><a href="#cite_ref-85">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kombinat-kultury.pl/">Fundacja Rozwoju Kultury „Kombinat Kultury”</a>. </li> <li id="cite_note-86"><a href="#cite_ref-86">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://jazz-festival.pl/">Róże Jazz Festival</a>. </li> <li id="cite_note-87"><a href="#cite_ref-87">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://old.filmowa-gora.pl/">Festiwal Filmowy</a>. </li> <li id="cite_note-88"><a href="#cite_ref-88">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://zok.com.pl/">ZOK – Zielonogórski Ośrodek Kultury</a> [online] [dostęp 2020-02-18]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=ZOK+%E2%80%93+Zielonog%C3%B3rski+O%C5%9Brodek+Kultury&rft_id=https%3A%2F%2Fzok.com.pl%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-89"><a href="#cite_ref-89">↑</a> <cite class="citation web">Redakcja, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gazetalubuska.pl/amfiteatr-w-zielonej-gorze-na-archiwalnych-zdjeciach-jak-dawniej-wygladalo-to-miejsce-przypominamy/ar/c1-14541083">Amfiteatr w Zielonej Górze na archiwalnych zdjęciach. Jak dawniej wyglądało to miejsce? Przypominamy</a> [online], Gazeta Lubuska, 29 października 2019 [dostęp 2020-02-18]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Amfiteatr+w+Zielonej+G%C3%B3rze+na+archiwalnych+zdj%C4%99ciach.+Jak+dawniej+wygl%C4%85da%C5%82o+to+miejsce%3F+Przypominamy&rft.date=2019-10-29&rft.aulast=Redakcja&rft_id=https%3A%2F%2Fgazetalubuska.pl%2Famfiteatr-w-zielonej-gorze-na-archiwalnych-zdjeciach-jak-dawniej-wygladalo-to-miejsce-przypominamy%2Far%2Fc1-14541083" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-90"><a href="#cite_ref-90">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.polska.travel/pl/inne-wydarzenia/lato-muz-wszelakich">Strona główna – Lato Muz Wszelakich</a> [online], www.polska.travel [dostęp 2021-05-11]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Strona+g%C5%82%C3%B3wna+%E2%80%93+Lato+Muz+Wszelakich&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.polska.travel%2Fpl%2Finne-wydarzenia%2Flato-muz-wszelakich" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-91"><a href="#cite_ref-91">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://rcak.pl/">RCAK – Regionalne Centrum Animacji Kultury</a> [online], RCAK [dostęp 2023-07-07]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=RCAK+%E2%80%93+Regionalne+Centrum+Animacji+Kultury&rft_id=https%3A%2F%2Frcak.pl%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-92"><a href="#cite_ref-92">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://rcak.pl/">RCAK – Regionalne Centrum Animacji Kultury</a> [online], RCAK [dostęp 2022-09-27]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=RCAK+%E2%80%93+Regionalne+Centrum+Animacji+Kultury&rft_id=https%3A%2F%2Frcak.pl%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-93"><a href="#cite_ref-93">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://rcak.pl/lubuski-zespol-piesni-i-tanca/">Lubuski Zespół Pieśni i Tańca</a> [online], RCAK [dostęp 2022-09-27]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Lubuski+Zesp%C3%B3%C5%82+Pie%C5%9Bni+i+Ta%C5%84ca&rft_id=https%3A%2F%2Frcak.pl%2Flubuski-zespol-piesni-i-tanca%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-94"><a href="#cite_ref-94">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.mdk-zgora.pl/">MCKiE Dom Harcerza</a> [online] [dostęp 2023-07-07]  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-95"><a href="#cite_ref-95">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.mdk-zgora.pl/zespol-taneczny-maki/">Zespół Taneczny „Maki” | MCKiE Dom Harcerza</a> [online] [dostęp 2023-07-07]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zesp%C3%B3%C5%82+Taneczny+%E2%80%9EMaki%E2%80%9D+%7C+MCKiE+Dom+Harcerza&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.mdk-zgora.pl%2Fzespol-taneczny-maki%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-96"><a href="#cite_ref-96">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://tdt.zgora.pl/o-nas/">O nas – The Droshkoov Theatre</a> [online], tdt.zgora.pl [dostęp 2022-02-10]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=O+nas+%E2%80%93+The+Droshkoov+Theatre&rft_id=https%3A%2F%2Ftdt.zgora.pl%2Fo-nas%2F" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-97"><a href="#cite_ref-97">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kkf.zgora.pl/newa.htm">Klub Kultury Filmowej Kino Newa</a>. </li> <li id="cite_note-98"><a href="#cite_ref-98">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120202002147/http://www.cinemacity.nl/pl/dla-prasy/wiadomosci/cinema-city-otwiera-multipleks-w-zielonej-gorze-17-nbsp-pazdziernika-nbsp-2008-">Cinema City otwiera multipleks w Zielonej Górze (17 października 2008)</a>. [dostęp 2010-12-10]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cinemacity.nl/pl/dla-prasy/wiadomosci/cinema-city-otwiera-multipleks-w-zielonej-gorze-17-nbsp-pazdziernika-nbsp-2008-">tego adresu</a>].</cite> </li> <li id="cite_note-99"><a href="#cite_ref-99">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://polska-org.pl/527615,Zielona_Gora,Kino_Nysa.html">Kino Nysa</a> [online] [dostęp 2020-01-10]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Kino+Nysa&rft_id=https%3A%2F%2Fpolska-org.pl%2F527615%2CZielona_Gora%2CKino_Nysa.html" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-100"><a href="#cite_ref-100">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.strefabiznesu.gazetalubuska.pl/artykul/zielonogorskie-kino-nysa-zostalo-sprzedane">Zielonogórskie kino Nysa zostało sprzedane</a> [online]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zielonog%C3%B3rskie+kino+Nysa+zosta%C5%82o+sprzedane&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.strefabiznesu.gazetalubuska.pl%2Fartykul%2Fzielonogorskie-kino-nysa-zostalo-sprzedane" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-101"><a href="#cite_ref-101">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.zielonanews.pl/inauguracja-roku-akademickiego-2022-2023-na-uz-zwiekszyla-sie-liczba-nowych-studentow-81278/">Zielona Góra: Inauguracja roku akademickiego 2022/2023 na UZ. Zwiększyła się liczba nowych studentów</a> [online], Zielona News, 3 października 2022 [dostęp 2022-10-03]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2022-10-03&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zielona+G%C3%B3ra%3A+Inauguracja+roku+akademickiego+2022%2F2023+na+UZ.+Zwi%C4%99kszy%C5%82a+si%C4%99+liczba+nowych+student%C3%B3w&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.zielonanews.pl%2Finauguracja-roku-akademickiego-2022-2023-na-uz-zwiekszyla-sie-liczba-nowych-studentow-81278%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-102"><a href="#cite_ref-102">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.pbw.zgora.pl/pbw/">Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka – im. Marii Grzegorzewskiej w Zielonej Górze | Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka – im. Marii Grzegorzewskiej w Zielonej Górze</a> [online], www.pbw.zgora.pl [dostęp 2022-10-10]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Pedagogiczna+Biblioteka+Wojew%C3%B3dzka+%E2%80%93+im.+Marii+Grzegorzewskiej+w+Zielonej+G%C3%B3rze+%7C+Pedagogiczna+Biblioteka+Wojew%C3%B3dzka+%E2%80%93+im.+Marii+Grzegorzewskiej+w+Zielonej+G%C3%B3rze&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.pbw.zgora.pl%2Fpbw%2F" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-103"><a href="#cite_ref-103">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://zbc.uz.zgora.pl/dlibra">Zielonogórska Biblioteka Cyfrowa</a> [online], zbc.uz.zgora.pl [dostęp 2022-10-10]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zielonog%C3%B3rska+Biblioteka+Cyfrowa&rft_id=https%3A%2F%2Fzbc.uz.zgora.pl%2Fdlibra" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-Weatherbase-104"><a href="#cite_ref-Weatherbase_104-0">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.weatherbase.com/weather/weather.php3?s=421&refer=">Weatherbase: Historical Weather for Zielona Gora, Poland</a>. [dostęp 2008-12-15]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-105"><a href="#cite_ref-105">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zielonagora.pl/PL/1113/Tereny_miejskie/">Zielona Góra – Tereny miejskie</a>. </li> <li id="cite_note-:0-106"><a href="#cite_ref-:0_106-0">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://zielonagora.wyborcza.pl/zielonagora/7,35182,25060602,cala-prawda-o-zieleni-w-zielonej-gorze-czy-naprawde-mamy-jej.html?disableRedirects=true">Wyborcza.pl</a> [online], zielonagora.wyborcza.pl [dostęp 2020-07-28]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Wyborcza.pl&rft_id=https%3A%2F%2Fzielonagora.wyborcza.pl%2Fzielonagora%2F7%2C35182%2C25060602%2Ccala-prawda-o-zieleni-w-zielonej-gorze-czy-naprawde-mamy-jej.html%3FdisableRedirects%3Dtrue" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-107"><a href="#cite_ref-107">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://rzg.pl/236386/coraz-wiecej-srok-w-zielonej-gorze/">Coraz więcej srok w Zielonej Górze</a> [online], Radio Zielona Góra, 16 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-16]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2023-01-16&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Coraz+wi%C4%99cej+srok+w+Zielonej+G%C3%B3rze&rft_id=https%3A%2F%2Frzg.pl%2F236386%2Fcoraz-wiecej-srok-w-zielonej-gorze%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-108"><a href="#cite_ref-108">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gazetalubuska.pl/pupile/art/7881586,w-zielonej-gorze-srok-mamy-chyba-najwiecej-w-kraju,id,t.html">Gazeta Lubuska, 19.01.2011</a>. </li> <li id="cite_note-109"><a href="#cite_ref-109">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100313232343/http://www.palmiarnia.zgora.pl/Dla-zwiedzajacych">Dla zwiedzających</a> [online], Palmiarnia [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.palmiarnia.zgora.pl/Dla-zwiedzajacych">adresu</a> 2010-03-13]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Dla+zwiedzaj%C4%85cych&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.palmiarnia.zgora.pl%2FDla-zwiedzajacych" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-110"><a href="#cite_ref-110">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.minizoo-zielonagora.pl/#section-aktualnosci">Ogród Botaniczny Mini Zoo Zielona Góra</a> [online], www.minizoo-zielonagora.pl [dostęp 2020-11-17]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Ogr%C3%B3d+Botaniczny+Mini+Zoo+Zielona+G%C3%B3ra&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.minizoo-zielonagora.pl%2F%23section-aktualnosci" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-111"><a href="#cite_ref-111">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://rzg.pl/176323/czy-zielona-gora-moze-byc-bardziej-zielona/">Czy Zielona Góra może być bardziej zielona?</a> [online], Radio Zielona Góra, 29 czerwca 2022 [dostęp 2022-07-29]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2022-06-29&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Czy+Zielona+G%C3%B3ra+mo%C5%BCe+by%C4%87+bardziej+zielona%3F&rft_id=https%3A%2F%2Frzg.pl%2F176323%2Fczy-zielona-gora-moze-byc-bardziej-zielona%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-112"><a href="#cite_ref-112">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wzielonej.pl/informacje/zielona-gora/zielonogorski-rezerwat-nieznana-zielona-gora-2-2/">Zielona Góra: Zielonogórski rezerwat „Zimna Woda” [Nieznana Zielona Góra]</a> [online], wZielonej.pl, 9 czerwca 2022 [dostęp 2022-06-10]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2022-06-09&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zielona+G%C3%B3ra%3A+Zielonog%C3%B3rski+rezerwat+%E2%80%9EZimna+Woda%E2%80%9D+%5BNieznana+Zielona+G%C3%B3ra%5D&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.wzielonej.pl%2Finformacje%2Fzielona-gora%2Fzielonogorski-rezerwat-nieznana-zielona-gora-2-2%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-113"><a href="#cite_ref-113">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.miasta.pl/aktualnosci/najbardziej-zielone-polskie-miasta">Związek Miast Polskich | Najbardziej zielone polskie miasta</a> [online], www.miasta.pl [dostęp 2024-07-19]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zwi%C4%85zek+Miast+Polskich+%7C+Najbardziej+zielone+polskie+miasta&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.miasta.pl%2Faktualnosci%2Fnajbardziej-zielone-polskie-miasta" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-114"><a href="#cite_ref-114">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://wiadomoscizg.pl/informacje/10-krokow-po-parku-tysialecia-zdjecia">10 kroków po Parku Tysiąclecia</a> [online], wiadomoscizg.pl [dostęp 2024-03-14]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=10+krok%C3%B3w+po+Parku+Tysi%C4%85clecia&rft_id=https%3A%2F%2Fwiadomoscizg.pl%2Finformacje%2F10-krokow-po-parku-tysialecia-zdjecia" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-115"><a href="#cite_ref-115">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://zielonagora.wyborcza.pl/zielonagora/7,35182,23215379,rewitalizuja-park-winny-to-bedzie-inne-miejsce-zdjecia.html?disableRedirects=true">Wyborcza.pl</a> [online], zielonagora.wyborcza.pl [dostęp 2020-07-06]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Wyborcza.pl&rft_id=https%3A%2F%2Fzielonagora.wyborcza.pl%2Fzielonagora%2F7%2C35182%2C23215379%2Crewitalizuja-park-winny-to-bedzie-inne-miejsce-zdjecia.html%3FdisableRedirects%3Dtrue" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-116"><a href="#cite_ref-116">↑</a> <cite class="citation web">mk, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gazetalubuska.pl/park-sowinskiego-w-zielonej-gorze-po-modernizacji-zobacz-jak-zmienil-sie-ten-teren-zielony-zdjecia/ar/13349627">Park Sowińskiego w Zielonej Górze po modernizacji. Zobacz, jak zmienił się ten teren zielony!</a> [online], Gazeta Lubuska, 18 lipca 2018 [dostęp 2020-07-06]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.au=mk&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Park+Sowi%C5%84skiego+w+Zielonej+G%C3%B3rze+po+modernizacji.+Zobacz%2C+jak+zmieni%C5%82+si%C4%99+ten+teren+zielony%21&rft.date=2018-07-18&rft.gengre=book&rft_id=https%3A%2F%2Fgazetalubuska.pl%2Fpark-sowinskiego-w-zielonej-gorze-po-modernizacji-zobacz-jak-zmienil-sie-ten-teren-zielony-zdjecia%2Far%2F13349627" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-117"><a href="#cite_ref-117">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://zielonogorskie.com/zielona-gora-dzika-ochla/">Zielona Góra – Dzika Ochla – Zabytki i atrakcje</a> [online] [dostęp 2020-07-17]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zielona+G%C3%B3ra+%E2%80%93+Dzika+Ochla+%E2%80%93+Zabytki+i+atrakcje&rft_id=https%3A%2F%2Fzielonogorskie.com%2Fzielona-gora-dzika-ochla%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-118"><a href="#cite_ref-118">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://bip.zielonagora.pl/system/obj/37213_0617-LXXI-2014.pdf">Uchwała nr LXXI.617.2014 Rady Miasta Zielona Góra z dnia 26 sierpnia 2014 r.</a>.</cite> </li> <li id="cite_note-119"><a href="#cite_ref-119">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.infor.pl/akt-prawny/U71.2014.235.0002461,uchwala-nr-lxxvii7042014-rady-miasta-zielona-gora-w-sprawie-ustanowienia-zespolu-przyrodniczo-krajobrazowego-8222liliowy-las8221.html">Uchwała nr LXXVII.704.2014 Rady Miasta Zielona Góra z dnia 23 grudnia 2014 r.w sprawie ustanowienia zespołu przyrodniczo-krajobrazowego „Liliowy Las”</a>.</cite> </li> <li id="cite_note-120"><a href="#cite_ref-120">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200717160404/http://www.radioplus.pl/wiadomosci-lokalne-czytaj/85875/jest_juz_sciezka_zdrowia_w_liliowym_lesie">Jest już Ścieżka Zdrowia w Liliowym Lesie – Wiadomości radio-plus-polska * radioplus.pl</a> [online], www.radioplus.pl [dostęp 2020-07-17] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.radioplus.pl/wiadomosci-lokalne-czytaj/85875/jest_juz_sciezka_zdrowia_w_liliowym_lesie">adresu</a> 2020-07-17]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Jest+ju%C5%BC+%C5%9Acie%C5%BCka+Zdrowia+w+Liliowym+Lesie+%E2%80%93+Wiadomo%C5%9Bci+radio-plus-polska+%2A+radioplus.pl&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.radioplus.pl%2Fwiadomosci-lokalne-czytaj%2F85875%2Fjest_juz_sciezka_zdrowia_w_liliowym_lesie" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-121"><a href="#cite_ref-121">↑</a> <cite class="citation web">Redakcja, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://zielonagora.naszemiasto.pl/lezaki-fontanna-silownia-kacik-zabaw-w-parku-przy-ul/ar/c10-4660537">Leżaki, fontanna, siłownia, kącik zabaw. W parku przy ul. Partyzantów w Zielonej Górze możesz odpocząć</a> [online], Zielona Góra Nasze Miasto, 24 maja 2018 [dostęp 2020-07-06]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Le%C5%BCaki%2C+fontanna%2C+si%C5%82ownia%2C+k%C4%85cik+zabaw.+W+parku+przy+ul.+Partyzant%C3%B3w+w+Zielonej+G%C3%B3rze+mo%C5%BCesz+odpocz%C4%85%C4%87&rft.date=2018-05-24&rft.aulast=Redakcja&rft_id=https%3A%2F%2Fzielonagora.naszemiasto.pl%2Flezaki-fontanna-silownia-kacik-zabaw-w-parku-przy-ul%2Far%2Fc10-4660537" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-122"><a href="#cite_ref-122">↑</a> <cite class="citation web">Wiadomości ZielonaW.Z. Góra Wiadomości ZielonaW.Z., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://wzg.net.pl/dolina-gesnika-robi-wrazenie-wielka-galeria-zdjec/">Dolina Gęśnika robi wrażenie! | Wiadomości Zielona Góra</a> [online] [dostęp 2020-07-06]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Wiadomo%C5%9Bci+Zielona&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Dolina+G%C4%99%C5%9Bnika+robi+wra%C5%BCenie%21+%7C+Wiadomo%C5%9Bci+Zielona+G%C3%B3ra&rft.aulast=G%C3%B3ra&rft_id=http%3A%2F%2Fwzg.net.pl%2Fdolina-gesnika-robi-wrazenie-wielka-galeria-zdjec%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-123"><a href="#cite_ref-123">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.zielonanews.pl/wieza-w-parku-przy-ul-lechitow-juz-jest-zobacz-widok-zdjecia-wideo-15893/">Wieża w parku przy ul. Lechitów już jest. Zobacz widok!</a> [online], Zielona News, 20 lipca 2017 [dostęp 2020-07-06]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2017-07-20&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Wie%C5%BCa+w+parku+przy+ul.+Lechit%C3%B3w+ju%C5%BC+jest.+Zobacz+widok%21&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.zielonanews.pl%2Fwieza-w-parku-przy-ul-lechitow-juz-jest-zobacz-widok-zdjecia-wideo-15893%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-124"><a href="#cite_ref-124">↑</a> <cite class="citation web">Wiadomości ZielonaW.Z. Góra Wiadomości ZielonaW.Z., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://wzg.net.pl/park-w-zatoniu-nowa-nazwa-nowe-logo/">Park w Zatoniu – nowa nazwa – nowe logo | Wiadomości Zielona Góra</a> [online] [dostęp 2020-07-06]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Wiadomo%C5%9Bci+Zielona&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Park+w+Zatoniu+%E2%80%93+nowa+nazwa+%E2%80%93+nowe+logo+%7C+Wiadomo%C5%9Bci+Zielona+G%C3%B3ra&rft.aulast=G%C3%B3ra&rft_id=http%3A%2F%2Fwzg.net.pl%2Fpark-w-zatoniu-nowa-nazwa-nowe-logo%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-125"><a href="#cite_ref-125">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.map4u.pl/pl/poi/3579412">Zespół pałacowo-parkowy w Starym Kisielinie – Portal Turystyki Aktywnej</a> [online], www.map4u.pl [dostęp 2020-10-29]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zesp%C3%B3%C5%82+pa%C5%82acowo-parkowy+w+Starym+Kisielinie+%E2%80%93+Portal+Turystyki+Aktywnej&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.map4u.pl%2Fpl%2Fpoi%2F3579412" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-126"><a href="#cite_ref-126">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lwkz.pl/web/monument/show/id/865">Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków – Stary Kisielin, park pałacowy</a> [online], www.lwkz.pl [dostęp 2020-07-06]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Lubuski+Wojew%C3%B3dzki+Konserwator+Zabytk%C3%B3w+%E2%80%93+Stary+Kisielin%2C+park+pa%C5%82acowy&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.lwkz.pl%2Fweb%2Fmonument%2Fshow%2Fid%2F865" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-127"><a href="#cite_ref-127">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lwkz.pl/web/monument/show/id/791">Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków – Kiełpin, park dworski</a> [online], www.lwkz.pl [dostęp 2020-07-06]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Lubuski+Wojew%C3%B3dzki+Konserwator+Zabytk%C3%B3w+%E2%80%93+Kie%C5%82pin%2C+park+dworski&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.lwkz.pl%2Fweb%2Fmonument%2Fshow%2Fid%2F791" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-128"><a href="#cite_ref-128">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://gazetalubuska.pl/dawny-dworski-park-w-zielonej-gorze-kielpinie-wreszcie-doczekal-sie-zmian-wybierzcie-sie-by-je-zobaczyc-zdjecia/ga/13143366/zd/28727268">Dawny dworski park w Zielonej Górze Kiełpinie wreszcie doczekał się zmian. Wybierzcie się, by je zobaczyć</a> [online], – gazetalubuska.pl [dostęp 2020-07-06]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Dawny+dworski+park+w+Zielonej+G%C3%B3rze+Kie%C5%82pinie+wreszcie+doczeka%C5%82+si%C4%99+zmian.+Wybierzcie+si%C4%99%2C+by+je+zobaczy%C4%87&rft_id=https%3A%2F%2Fgazetalubuska.pl%2Fdawny-dworski-park-w-zielonej-gorze-kielpinie-wreszcie-doczekal-sie-zmian-wybierzcie-sie-by-je-zobaczyc-zdjecia%2Fga%2F13143366%2Fzd%2F28727268" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-129"><a href="#cite_ref-129">↑</a> <cite class="citation web">LeszekL. Kalinowski LeszekL., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gazetalubuska.pl/zielona-gora-co-sie-zmienilo-w-tym-parku-za-pol-miliona-zlotych-hitem-jest-tyrolka-ale-kusi-tu-duzo-wiecej-atrakcji/ar/c3-15320946">Zielona Góra. Co się zmieniło w tym parku za pół miliona złotych? Hitem jest tyrolka, ale kusi tu dużo więcej atrakcji</a> [online], Gazeta Lubuska, 7 grudnia 2020 [dostęp 2020-12-08]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Leszek&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zielona+G%C3%B3ra.+Co+si%C4%99+zmieni%C5%82o+w+tym+parku+za+p%C3%B3%C5%82+miliona+z%C5%82otych%3F+Hitem+jest+tyrolka%2C+ale+kusi+tu+du%C5%BCo+wi%C4%99cej+atrakcji&rft.date=2020-12-07&rft.aulast=Kalinowski&rft_id=https%3A%2F%2Fgazetalubuska.pl%2Fzielona-gora-co-sie-zmienilo-w-tym-parku-za-pol-miliona-zlotych-hitem-jest-tyrolka-ale-kusi-tu-duzo-wiecej-atrakcji%2Far%2Fc3-15320946" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-GUS_2015-130"><a href="#cite_ref-GUS_2015_130-0">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/powierzchnia-i-ludnosc-w-przekroju-terytorialnym-w-2015-r-,7,12.html">Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2015 r.</a> </li> <li id="cite_note-populacja2016-131"><a href="#cite_ref-populacja2016_131-0">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.polskawliczbach.pl/Zielona_Gora">Zielona Góra w liczbach</a> [online], Polska w liczbach [dostęp 2015-12-31]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=unknown&rft.atitle=Zielona+G%C3%B3ra+w+liczbach&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.jtitle=Polska+w+liczbach&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.polskawliczbach.pl%2FZielona_Gora" style="display:none"> , liczba ludności na podstawie danych GUS.</cite> </li> <li id="cite_note-132"><a href="#cite_ref-132">↑</a> <cite class="citation web">GUS, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://zielonagora.stat.gov.pl/aktualnosci/gorzow-wielkopolski-i-zielona-gora-w-okresie-01-12-2022-r-infografika,611,1.html">Gorzów Wielkopolski i Zielona Góra w okresie 01–12. 2022 – Infografika</a> [online], zielonagora.stat.gov.pl [dostęp 2023-12-05]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aulast=GUS&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Gorz%C3%B3w+Wielkopolski+i+Zielona+G%C3%B3ra+w+okresie+01%E2%80%9312.+2022+%E2%80%93+Infografika&rft_id=https%3A%2F%2Fzielonagora.stat.gov.pl%2Faktualnosci%2Fgorzow-wielkopolski-i-zielona-gora-w-okresie-01-12-2022-r-infografika%2C611%2C1.html" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-133"><a href="#cite_ref-133">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.adbglobal.com/about-adb/contact/">Contact</a> [online], ADB [dostęp 2020-02-10]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Contact&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.adbglobal.com%2Fabout-adb%2Fcontact%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-134"><a href="#cite_ref-134">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bankier.pl/wiadomosc/Firma-Digital-Technology-Poland-swietuje-dziesiate-urodziny-8574006.html">Firma Digital Technology Poland świętuje dziesiąte urodziny!</a> [online], Bankier.pl, 5 lipca 2023 [dostęp 2023-12-05]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2023-07-05&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Firma+Digital+Technology+Poland+%C5%9Bwi%C4%99tuje+dziesi%C4%85te+urodziny%21&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.bankier.pl%2Fwiadomosc%2FFirma-Digital-Technology-Poland-swietuje-dziesiate-urodziny-8574006.html" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-135"><a href="#cite_ref-135">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://astec.net/">Astec IT Services</a> [online], Astec IT Services [dostęp 2022-01-14]  (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-136"><a href="#cite_ref-136">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hertzsystems.com/">GPS | Army | Security Systems | Space | Alarms | Hertz Systems</a> [online] [dostęp 2020-02-10]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=GPS+%7C+Army+%7C+Security+Systems+%7C+Space+%7C+Alarms+%7C+Hertz+Systems&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.hertzsystems.com%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-137"><a href="#cite_ref-137">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.streamsoft.pl/">Streamsoft – Producent systemów ERP</a> [online], Streamsoft [dostęp 2020-02-10]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Streamsoft+%E2%80%93+Producent+system%C3%B3w+ERP&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.streamsoft.pl%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-138"><a href="#cite_ref-138">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lumel.com.pl/">Urządzenia i systemy automatyki | Montaż SMT/THT | Lumel</a> [online], www.lumel.com.pl [dostęp 2020-02-10]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Urz%C4%85dzenia+i+systemy+automatyki+%7C+Monta%C5%BC+SMT%2FTHT+%7C+Lumel&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.lumel.com.pl%2F" style="display:none"> .strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-139"><a href="#cite_ref-139">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lug.com.pl/">LUG – ledowe oprawy oświetleniowe, oświetlenie ewakuacyjne, LED, przemysłowe, uliczne</a> [online], www.lug.com.pl [dostęp 2020-02-10]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=LUG+%E2%80%93+ledowe+oprawy+o%C5%9Bwietleniowe%2C+o%C5%9Bwietlenie+ewakuacyjne%2C+LED%2C+przemys%C5%82owe%2C+uliczne&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.lug.com.pl%2F" style="display:none"> .strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-140"><a href="#cite_ref-140">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zastal.pl/">Zastal SA Zielona Góra – Firma</a> [online], www.zastal.pl [dostęp 2020-02-11]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zastal+SA+Zielona+G%C3%B3ra+%E2%80%93+Firma&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.zastal.pl%2F" style="display:none"> .strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-141"><a href="#cite_ref-141">↑</a> <cite class="citation web">Centrum Technologii InternetowychC.T.I. CTI Centrum Technologii InternetowychC.T.I., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.stelmet.com/">Stelmet S.A. – Drewniana architektura ogrodowa, ogrodzenia i dekoracje</a> [online], Stelmet S.A. [dostęp 2020-02-10]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Centrum+Technologii+Internetowych&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Stelmet+S.A.+%E2%80%93+Drewniana+architektura+ogrodowa%2C+ogrodzenia+i+dekoracje&rft.aulast=CTI&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.stelmet.com%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-142"><a href="#cite_ref-142">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://fast.zgora.pl/">FAST – producent chemii budowlanej</a> [online], fast.zgora.pl [dostęp 2023-12-05]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=FAST+%E2%80%93+producent+chemii+budowlanej&rft_id=https%3A%2F%2Ffast.zgora.pl%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-143"><a href="#cite_ref-143">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.mch.com.pl/">Opakowania, Butelki, Słoiki PET, Producent Preform | Masterchem</a> [online], www.mch.com.pl [dostęp 2022-09-28]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Opakowania%2C+Butelki%2C+S%C5%82oiki+PET%2C+Producent+Preform+%7C+Masterchem&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.mch.com.pl%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-144"><a href="#cite_ref-144">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.emarba.com/">Marba Sp. z o.o. sp.j. | Marba – household chemicals producer/producent chemii gospodarczej i kosmetykówMarba Sp. z o.o. sp.j. | Marba – household chemicals producer/producent chemii gospodarczej i kosmetyków</a> [online], Marba Sp. z o.o. sp.j. [dostęp 2024-03-11]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Marba+Sp.+z+o.o.+sp.j.+%7C+Marba+%E2%80%93+household+chemicals+producer%2Fproducent+chemii+gospodarczej+i+kosmetyk%C3%B3wMarba+Sp.+z+o.o.+sp.j.+%7C+Marba+%E2%80%93+household+chemicals+producer%2Fproducent+chemii+gospodarczej+i+kosmetyk%C3%B3w&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.emarba.com%2F" style="display:none"> .strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-145"><a href="#cite_ref-145">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://domator24.com/">Sklep meblowy: fotele dla graczy i szafy metalowe | Domator24</a> [online], domator24.com [dostęp 2022-09-28]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Sklep+meblowy%3A+fotele+dla+graczy+i+szafy+metalowe+%7C+Domator24&rft_id=https%3A%2F%2Fdomator24.com%2F" style="display:none"> .strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-146"><a href="#cite_ref-146">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nordis.com.pl/">Strona główna – Nordis – lody i produkty mrożone, doskonała jakość i cena</a> [online], www.nordis.com.pl [dostęp 2020-02-11]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Strona+g%C5%82%C3%B3wna+%E2%80%93+Nordis+%E2%80%93+lody+i+produkty+mro%C5%BCone%2C+doskona%C5%82a+jako%C5%9B%C4%87+i+cena&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nordis.com.pl%2F" style="display:none"> .strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-147"><a href="#cite_ref-147">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.portalspozywczy.pl/alkohole-uzywki/wiadomosci/wyborowa-w-zielonej-gorze-ma-70-lat-inwestycje-siegnely-ostatnio-40-mln-zl,137927.html">Wyborowa w Zielonej Górze ma 70 lat; inwestycje sięgnęły ostatnio 40 mln zł – Alkohole papierosy</a> [online], www.portalspozywczy.pl [dostęp 2020-02-10]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Wyborowa+w+Zielonej+G%C3%B3rze+ma+70+lat%3B+inwestycje+si%C4%99gn%C4%99%C5%82y+ostatnio+40+mln+z%C5%82+%E2%80%93+Alkohole+papierosy&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.portalspozywczy.pl%2Falkohole-uzywki%2Fwiadomosci%2Fwyborowa-w-zielonej-gorze-ma-70-lat-inwestycje-siegnely-ostatnio-40-mln-zl%2C137927.html" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-148"><a href="#cite_ref-148">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://pgnig.pl/zielona-gora/o-zielona-gora">O/ Zielona Góra – Portal korporacyjny</a> [online], pgnig.pl [dostęp 2020-02-12]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=O%2F+Zielona+G%C3%B3ra+%E2%80%93+Portal+korporacyjny&rft_id=http%3A%2F%2Fpgnig.pl%2Fzielona-gora%2Fo-zielona-gora" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-149"><a href="#cite_ref-149">↑</a> Modivo. </li> <li id="cite_note-150"><a href="#cite_ref-150">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://cinkciarz.pl/">Wielowalutowe usługi finansowe</a> [online], Cinkciarz.pl [dostęp 2020-02-11]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Wielowalutowe+us%C5%82ugi+finansowe&rft_id=https%3A%2F%2Fcinkciarz.pl%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-151"><a href="#cite_ref-151">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://ekantor.pl/">Ekantor.pl: Wymiana walut online – bezpieczny internetowy kantor</a> [online], ekantor.pl [dostęp 2021-01-18]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Ekantor.pl%3A+Wymiana+walut+online+%E2%80%93+bezpieczny+internetowy+kantor&rft_id=https%3A%2F%2Fekantor.pl%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-152"><a href="#cite_ref-152">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.denley.pl/main-pol.html">Moda męska – odzież męska – sklep online | Denley.pl</a> [online], www.denley.pl [dostęp 2020-02-11]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Moda+m%C4%99ska+%E2%80%93+odzie%C5%BC+m%C4%99ska+%E2%80%93+sklep+online+%7C+Denley.pl&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.denley.pl%2Fmain-pol.html" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-153"><a href="#cite_ref-153">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://rublon.com/">Rublon Multi-Factor Authentication</a> [online], Rublon [dostęp 2022-01-14]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Rublon+Multi-Factor+Authentication&rft_id=https%3A%2F%2Frublon.com%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-154"><a href="#cite_ref-154">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://inwestycjezielonagora.pl/inwestycje/strefa-aktywnosci-gospodarczej">Strefa Aktywności Gospodarczej</a> [online], Inwestycje Zielona Góra [dostęp 2020-02-07]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Strefa+Aktywno%C5%9Bci+Gospodarczej&rft_id=https%3A%2F%2Finwestycjezielonagora.pl%2Finwestycje%2Fstrefa-aktywnosci-gospodarczej" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-155"><a href="#cite_ref-155">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200225012402/http://lppt.pl/geneza-powstania/">Geneza powstania | Lubuski Park Przemysłowo-Technologiczny</a> [online], lppt.pl [dostęp 2020-02-07] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://lppt.pl/geneza-powstania/">adresu</a> 2020-02-25]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Geneza+powstania+%7C+Lubuski+Park+Przemys%C5%82owo-Technologiczny&rft_id=http%3A%2F%2Flppt.pl%2Fgeneza-powstania%2F" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-156"><a href="#cite_ref-156">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://inwestycjezielonagora.pl/inwestycje/lppt-strefa-ekonomiczna-w-nowym-kisielinie">LPPT – strefa ekonomiczna w Nowym Kisielinie</a> [online], Inwestycje Zielona Góra [dostęp 2020-02-07]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=LPPT+%E2%80%93+strefa+ekonomiczna+w+Nowym+Kisielinie&rft_id=https%3A%2F%2Finwestycjezielonagora.pl%2Finwestycje%2Flppt-strefa-ekonomiczna-w-nowym-kisielinie" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-157"><a href="#cite_ref-157">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://ekoenergetyka.com.pl/pl/">Stacje ładowania pojazdów elektrycznych – ładowarki samochodowe</a> [online], Ekoenergetyka-Polska S.A. [dostęp 2022-09-28]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Stacje+%C5%82adowania+pojazd%C3%B3w+elektrycznych+%E2%80%93+%C5%82adowarki+samochodowe&rft_id=https%3A%2F%2Fekoenergetyka.com.pl%2Fpl%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-158"><a href="#cite_ref-158">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://ekoenergetyka.com.pl/pl/">Strona główna</a> [online], Ekoenergetyka-Polska Sp. z o.o. [dostęp 2020-02-10]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Strona+g%C5%82%C3%B3wna&rft_id=https%3A%2F%2Fekoenergetyka.com.pl%2Fpl%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-159"><a href="#cite_ref-159">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://zielonagora.wyborcza.pl/zielonagora/7,35182,25672349,glosna-inwestycja-w-zielonej-gorze-dziala-juz-pierwsza-w-polsce.html?disableRedirects=true">Wyborcza.pl</a> [online], zielonagora.wyborcza.pl [dostęp 2020-02-10]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Wyborcza.pl&rft_id=https%3A%2F%2Fzielonagora.wyborcza.pl%2Fzielonagora%2F7%2C35182%2C25672349%2Cglosna-inwestycja-w-zielonej-gorze-dziala-juz-pierwsza-w-polsce.html%3FdisableRedirects%3Dtrue" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-160"><a href="#cite_ref-160">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.transport-publiczny.pl/wiadomosci/ekoenergetyka-otwiera-ekoen-nowe-podejscie-do-ladowania-pojazdow-ev-zdjecia-63793.html">Ekoenergetyka otwiera Ekoen. Nowe podejście do ładowania pojazdów EV</a> [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2020-02-10]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Ekoenergetyka+otwiera+Ekoen.+Nowe+podej%C5%9Bcie+do+%C5%82adowania+pojazd%C3%B3w+EV&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.transport-publiczny.pl%2Fwiadomosci%2Fekoenergetyka-otwiera-ekoen-nowe-podejscie-do-ladowania-pojazdow-ev-zdjecia-63793.html" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-161"><a href="#cite_ref-161">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://wiadomoscizg.pl/informacje/zielona-gora-stanie-sie-europejskim-centrum-elektromobilnosci">Zielona Góra stanie się Europejskim Centrum Elektromobilności</a> [online], wiadomoscizg.pl [dostęp 2021-07-06]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zielona+G%C3%B3ra+stanie+si%C4%99+Europejskim+Centrum+Elektromobilno%C5%9Bci&rft_id=https%3A%2F%2Fwiadomoscizg.pl%2Finformacje%2Fzielona-gora-stanie-sie-europejskim-centrum-elektromobilnosci" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-162"><a href="#cite_ref-162">↑</a> <cite class="citation web">Wiadomości ZielonaW.Z. Góra Wiadomości ZielonaW.Z., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://wzg.net.pl/25-diamentow-forbesa-dla-zielonej-gory/">25 Diamentów Forbesa dla Zielonej Góry! | Wiadomości Zielona Góra</a> [online] [dostęp 2020-02-07]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Wiadomo%C5%9Bci+Zielona&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=25+Diament%C3%B3w+Forbesa+dla+Zielonej+G%C3%B3ry%21+%7C+Wiadomo%C5%9Bci+Zielona+G%C3%B3ra&rft.aulast=G%C3%B3ra&rft_id=http%3A%2F%2Fwzg.net.pl%2F25-diamentow-forbesa-dla-zielonej-gory%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-163"><a href="#cite_ref-163">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.pnt.uz.zgora.pl/?page_id=49">O nas – Park Naukowo-Technologiczny Uniwersytetu Zielonogórskiego Sp. z o.o.</a> [online] [dostęp 2021-01-21]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=O+nas+%E2%80%93+Park+Naukowo-Technologiczny+Uniwersytetu+Zielonog%C3%B3rskiego+Sp.+z+o.o.&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.pnt.uz.zgora.pl%2F%3Fpage_id%3D49" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-164"><a href="#cite_ref-164">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.pnt.uz.zgora.pl/">Park Naukowo-Technologiczny Uniwersytetu Zielonogórskiego Sp. z o.o.</a> [online] [dostęp 2024-03-12]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Park+Naukowo-Technologiczny+Uniwersytetu+Zielonog%C3%B3rskiego+Sp.+z+o.o.&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.pnt.uz.zgora.pl%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-165"><a href="#cite_ref-165">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.centrumnaukikeplera.pl/">Centrum Nauki Keplera</a> [online] [dostęp 2020-02-18]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Centrum+Nauki+Keplera&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.centrumnaukikeplera.pl%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-166"><a href="#cite_ref-166">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/w-lubuskiem-powstanie-park-technologii-kosmicznych-i-oddzial-cbk-pan">W Lubuskiem powstanie Park Technologii Kosmicznych i oddział CBK PAN</a> [online], www.urania.edu.pl [dostęp 2020-02-07]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=W+Lubuskiem+powstanie+Park+Technologii+Kosmicznych+i+oddzia%C5%82+CBK+PAN&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.urania.edu.pl%2Fwiadomosci%2Fw-lubuskiem-powstanie-park-technologii-kosmicznych-i-oddzial-cbk-pan" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-167"><a href="#cite_ref-167">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://ptklubuskie.com/">PTK Lubuskie – Sięgamy Gwiazd</a> [online], ptklubuskie.com [dostęp 2024-03-11]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=PTK+Lubuskie+%E2%80%93+Si%C4%99gamy+Gwiazd&rft_id=https%3A%2F%2Fptklubuskie.com%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-168"><a href="#cite_ref-168">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://plus.gazetalubuska.pl/pierwsza-firma-w-parku-technologii-kosmicznych-juz-jest-co-dalej/ar/c1-14416111">Pierwsza firma w Parku Technologii Kosmicznych już jest. Co dalej?</a> [online], plus.gazetalubuska.pl, 11 września 2019 [dostęp 2020-02-07]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2019-09-11&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Pierwsza+firma+w+Parku+Technologii+Kosmicznych+ju%C5%BC+jest.+Co+dalej%3F&rft_id=https%3A%2F%2Fplus.gazetalubuska.pl%2Fpierwsza-firma-w-parku-technologii-kosmicznych-juz-jest-co-dalej%2Far%2Fc1-14416111" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-169"><a href="#cite_ref-169">↑</a> <cite class="citation web">MałgorzataM. Włodarczyk MałgorzataM., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wzielonej.pl/informacje/zielona-gora/lubuskie-da-pieniadze-dla-centrum-badan-kosmicznych-polskiej-akademii-nauk/">Lubuskie: Uczelnia, ważne, Zielona Góra: Lubuskie da pieniądze dla Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk</a> [online], wZielonej.pl, 16 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-16]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Ma%C5%82gorzata&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Lubuskie%3A+Uczelnia%2C+wa%C5%BCne%2C+Zielona+G%C3%B3ra%3A+Lubuskie+da+pieni%C4%85dze+dla+Centrum+Bada%C5%84+Kosmicznych+Polskiej+Akademii+Nauk&rft.date=2023-01-16&rft.aulast=W%C5%82odarczyk&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.wzielonej.pl%2Finformacje%2Fzielona-gora%2Flubuskie-da-pieniadze-dla-centrum-badan-kosmicznych-polskiej-akademii-nauk%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-170"><a href="#cite_ref-170">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://bip.zielonagora.pl/akty/1/10278/w_sprawie_podzialu_Miasta_na_stale_okregi_wyborcze_oraz_ustalenia_ich_granic_i_numerow_oraz_liczby_radnych_wybieranych_w_kazdym_okregu__EF_BB_BF/">w sprawie podziału Miasta na stałe... – Akty prawne – Miasto Zielona Góra</a> [online], bip.zielonagora.pl [dostęp 2020-02-19]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=w+sprawie+podzia%C5%82u+Miasta+na+sta%C5%82e...+%E2%80%93+Akty+prawne+%E2%80%93+Miasto+Zielona+G%C3%B3ra&rft_id=https%3A%2F%2Fbip.zielonagora.pl%2Fakty%2F1%2F10278%2Fw_sprawie_podzialu_Miasta_na_stale_okregi_wyborcze_oraz_ustalenia_ich_granic_i_numerow_oraz_liczby_radnych_wybieranych_w_kazdym_okregu__EF_BB_BF%2F" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-171"><a href="#cite_ref-171">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://bip.zielonagora.pl/13/Wladze_Miasta/">Prezydent Miasta – Miasto Zielona Góra</a> [online], bip.zielonagora.pl [dostęp 2024-05-29]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Prezydent+Miasta+%E2%80%93+Miasto+Zielona+G%C3%B3ra&rft_id=https%3A%2F%2Fbip.zielonagora.pl%2F13%2FWladze_Miasta%2F" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-172"><a href="#cite_ref-172">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://bip.zielonagora.pl/8/Rada_Miasta/">Rada Miasta – Miasto Zielona Góra</a> [online], bip.zielonagora.pl [dostęp 2020-02-17]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Rada+Miasta+%E2%80%93+Miasto+Zielona+G%C3%B3ra&rft_id=https%3A%2F%2Fbip.zielonagora.pl%2F8%2FRada_Miasta%2F" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-173"><a href="#cite_ref-173">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.szpital.zgora.pl/">strona Szpitala Uniwersyteckiego w Zielonej Górze</a>. </li> <li id="cite_note-174"><a href="#cite_ref-174">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://zoz.msw.gov.pl/palm/dz/259/381/Lista_szpitali_MSWiA.html">Lista szpitali MSWiA – Szpitale MSW</a>. </li> <li id="cite_note-175"><a href="#cite_ref-175">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://bip.zielonagora.pl/akty/1/14097/w_sprawie_ustalenia_sieci_publicznych_przedszkoli_i_oddzialow_przedszkolnych_w_szkolach_podstawowych_prowadzonych_przez_Miasto_Zielona_Gora/">w sprawie ustalenia sieci publicznych... – Akty prawne – Miasto Zielona Góra</a> [online], bip.zielonagora.pl [dostęp 2024-04-04]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=w+sprawie+ustalenia+sieci+publicznych...+%E2%80%93+Akty+prawne+%E2%80%93+Miasto+Zielona+G%C3%B3ra&rft_id=https%3A%2F%2Fbip.zielonagora.pl%2Fakty%2F1%2F14097%2Fw_sprawie_ustalenia_sieci_publicznych_przedszkoli_i_oddzialow_przedszkolnych_w_szkolach_podstawowych_prowadzonych_przez_Miasto_Zielona_Gora%2F" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-176"><a href="#cite_ref-176">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://bip.zielonagora.pl/akty/1/12831/w_sprawie_przeksztalcenia_Szkoly_Podstawowej_nr_10_im__Janusza_Kusocinskiego_w_Zielonej_Gorze__w_Szkole_Podstawowa_nr_10_Sportowa_z_Oddzialami_Mistrzostwa_Sportowego_w_Zielonej_Gorze/">bip.zielonagora.pl</a>. [dostęp 2022-04-08].</cite> </li> <li id="cite_note-177"><a href="#cite_ref-177">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://bip.zielonagora.pl/akty/1/12832/w_sprawie_przeksztalcenia_VII_Liceum_Ogolnoksztalcacego_im__Jaroslawa_Dabrowskiego_w_Zielonej_Gorze_w_VII_Liceum_Ogolnoksztalcace_Mistrzostwa_Sportowego_w_Zielonej_Gorze/">bip.zielonagora.pl</a>. [dostęp 2022-04-08].</cite> </li> <li id="cite_note-178"><a href="#cite_ref-178">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://bip.zielonagora.pl/akty/1/11084/w_sprawie_ustalenia_planu_sieci_publicznych_szkol_podstawowych_oraz_okreslenia_granic_obwodow_publicznych_szkol_podstawowych_od_dnia_1_wrzesnia_2019_roku__EF_BB_BF/">bip.zielonagora.pl</a>. [dostęp 2019-10-30].</cite> </li> <li id="cite_note-179"><a href="#cite_ref-179">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://bip.zielonagora.pl/akty/1/13210/w_sprawie_ustalenia_planu_sieci_publicznych_szkol_ponadpodstawowych_i_specjalnych_majacych_siedzibe_na_obszarze_Miasta_Zielona_Gora/">w sprawie ustalenia planu sieci... – Akty prawne – Miasto Zielona Góra</a> [online], bip.zielonagora.pl [dostęp 2022-12-29]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=w+sprawie+ustalenia+planu+sieci...+%E2%80%93+Akty+prawne+%E2%80%93+Miasto+Zielona+G%C3%B3ra&rft_id=https%3A%2F%2Fbip.zielonagora.pl%2Fakty%2F1%2F13210%2Fw_sprawie_ustalenia_planu_sieci_publicznych_szkol_ponadpodstawowych_i_specjalnych_majacych_siedzibe_na_obszarze_Miasta_Zielona_Gora%2F" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-180"><a href="#cite_ref-180">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://zielonagora.wyborcza.pl/zielonagora/7,35182,29952474,w-zielonej-gorze-powstana-dwa-branzowe-centra-umiejetnosci.html">Wyborcza.pl</a> [online], zielonagora.wyborcza.pl [dostęp 2024-03-11]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Wyborcza.pl&rft_id=https%3A%2F%2Fzielonagora.wyborcza.pl%2Fzielonagora%2F7%2C35182%2C29952474%2Cw-zielonej-gorze-powstana-dwa-branzowe-centra-umiejetnosci.html" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-181"><a href="#cite_ref-181">↑</a> <cite class="citation web">MaciejM. Noskowicz MaciejM., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wzielonej.pl/wazne/w-zielonej-gorze-powstalo-branzowe-centrum-umiejetnosci/">W Zielonej Górze powstało Branżowe Centrum Umiejętności</a> [online], wZielonej.pl, 6 marca 2024 [dostęp 2024-03-11]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Maciej&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=W+Zielonej+G%C3%B3rze+powsta%C5%82o+Bran%C5%BCowe+Centrum+Umiej%C4%99tno%C5%9Bci&rft.date=2024-03-06&rft.aulast=Noskowicz&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.wzielonej.pl%2Fwazne%2Fw-zielonej-gorze-powstalo-branzowe-centrum-umiejetnosci%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-182"><a href="#cite_ref-182">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://wiadomoscizg.pl/informacje/budowlanka-ma-osrodek-do-ksztalcenia-zawodowcow-zdjecia-z-otwarcia">Budowlanka ma ośrodek do kształcenia zawodowców</a> [online], wiadomoscizg.pl [dostęp 2024-03-20]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Budowlanka+ma+o%C5%9Brodek+do+kszta%C5%82cenia+zawodowc%C3%B3w&rft_id=https%3A%2F%2Fwiadomoscizg.pl%2Finformacje%2Fbudowlanka-ma-osrodek-do-ksztalcenia-zawodowcow-zdjecia-z-otwarcia" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-183"><a href="#cite_ref-183">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ko-gorzow.edu.pl/kontakt/">Kontakt – Kuratorium Oświaty w Gorzowie Wlkp.</a> [online], ko-gorzow.edu.pl [dostęp 2022-09-29]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Kontakt+%E2%80%93+Kuratorium+O%C5%9Bwiaty+w+Gorzowie+Wlkp.&rft_id=http%3A%2F%2Fko-gorzow.edu.pl%2Fkontakt%2F" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-184"><a href="#cite_ref-184">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://odn.zgora.pl">Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli</a> [online], odn.zgora.pl [dostęp 2022-09-29]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=O%C5%9Brodek+Doskonalenia+Nauczycieli&rft_id=http%3A%2F%2Fodn.zgora.pl" style="display:none"> .strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-185"><a href="#cite_ref-185">↑</a> <a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.uz.zgora.pl/index.php?informacje-o-uczelni">https://www.uz.zgora.pl/index.php?informacje-o-uczelni</a>. </li> <li id="cite_note-186"><a href="#cite_ref-186">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ift.zgora.pl/">strona Instytutu Filozoficzno-Teologicznego w Zielonej Górze</a>. </li> <li id="cite_note-187"><a href="#cite_ref-187">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://utw.zgora.pl/">Zielonogórski Uniwersytet Trzeciego Wieku. Zajęcia dla seniorów UTW Zielona Góra | Celem ZUTW jest podejmowanie i rozwijanie społecznych inicjatyw naukowych, oświatowych, kulturalnych, ekologicznych, a także kultury fizycznej i sportu, poprzez prowadzenie form działalności edukacyjnej, zdrowotnej, kulturalnej, twórczej i krajoznawczo – turystycznej dla osób starszych.</a> [online] [dostęp 2022-10-18]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zielonog%C3%B3rski+Uniwersytet+Trzeciego+Wieku.+Zaj%C4%99cia+dla+senior%C3%B3w+UTW+Zielona+G%C3%B3ra+%7C+Celem+ZUTW+jest+podejmowanie+i+rozwijanie+spo%C5%82ecznych+inicjatyw+naukowych%2C+o%C5%9Bwiatowych%2C+kulturalnych%2C+ekologicznych%2C+a+tak%C5%BCe+kultury+fizycznej+i+sportu%2C+poprzez+prowadzenie+form+dzia%C5%82alno%C5%9Bci+edukacyjnej%2C+zdrowotnej%2C+kulturalnej%2C+tw%C3%B3rczej+i+krajoznawczo+%E2%80%93+turystycznej+dla+os%C3%B3b+starszych.&rft_id=https%3A%2F%2Futw.zgora.pl%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-188"><a href="#cite_ref-188">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://lubuskie24.pl/wiadomosc/1980-lubuskie-na-torach-zielona-gora-przoduje-zbaszynek-zaskakuje-ranking-stacji-pod-wzgledem-ruchu-pasazerskiego.html">Lubuskie na torach: Zielona Góra przoduje, Zbąszynek zaskakuje. Ranking stacji pod względem ruchu pasażerskiego</a> [online], lubuskie24.pl, 9 listopada 2023 [dostęp 2023-11-13]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2023-11-09&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Lubuskie+na+torach%3A+Zielona+G%C3%B3ra+przoduje%2C+Zb%C4%85szynek+zaskakuje.+Ranking+stacji+pod+wzgl%C4%99dem+ruchu+pasa%C5%BCerskiego&rft_id=https%3A%2F%2Flubuskie24.pl%2Fwiadomosc%2F1980-lubuskie-na-torach-zielona-gora-przoduje-zbaszynek-zaskakuje-ranking-stacji-pod-wzgledem-ruchu-pasazerskiego.html" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-189"><a href="#cite_ref-189">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://rozklad.mzk.zgora.pl/rozklad.php?a=6101&co=linie">MZK Zielona Góra – Rozkład Jazdy w Internecie</a> [online], rozklad.mzk.zgora.pl [dostęp 2024-03-01]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=MZK+Zielona+G%C3%B3ra+%E2%80%93+Rozk%C5%82ad+Jazdy+w+Internecie&rft_id=https%3A%2F%2Frozklad.mzk.zgora.pl%2Frozklad.php%3Fa%3D6101%26co%3Dlinie" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-190"><a href="#cite_ref-190">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.mzk.zgora.pl/">Miejski Zakład Komunikacji Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością</a> [online], Miejski Zakład Komunikacji Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, 5 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-23]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2024-01-05&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Miejski+Zak%C5%82ad+Komunikacji+Sp%C3%B3%C5%82ka+z+ograniczon%C4%85+odpowiedzialno%C5%9Bci%C4%85&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.mzk.zgora.pl%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-191"><a href="#cite_ref-191">↑</a> Lz-nr-543-2024-02-28.pdf (lzg24.pl). </li> <li id="cite_note-192"><a href="#cite_ref-192">↑</a> <cite class="citation web">maw, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gazetalubuska.pl/centrum-przesiadkowe-w-zielonej-gorze-oficjalnie-otwarte-pasazerowie-jak-tutaj-kursuja-autobusy-podpowiadamy-zdjecia-wideo/ar/c1-14217049">Centrum Przesiadkowe w Zielonej Górze oficjalnie otwarte. Pasażerowie: „jak tutaj kursują autobusy?”</a> [online], gazetalubuska.pl [dostęp 2022-05-24]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.au=maw&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Centrum+Przesiadkowe+w+Zielonej+G%C3%B3rze+oficjalnie+otwarte.+Pasa%C5%BCerowie%3A+%E2%80%9Ejak+tutaj+kursuj%C4%85+autobusy%3F%E2%80%9D&rft_id=https%3A%2F%2Fgazetalubuska.pl%2Fcentrum-przesiadkowe-w-zielonej-gorze-oficjalnie-otwarte-pasazerowie-jak-tutaj-kursuja-autobusy-podpowiadamy-zdjecia-wideo%2Far%2Fc1-14217049" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-193"><a href="#cite_ref-193">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://zielonagora.wyborcza.pl/zielonagora/7,35182,29035473,powiatowa-komunikacja-dziala-na-liczniku-420-tys-pasazerow.html?disableRedirects=true">Wyborcza.pl</a> [online], zielonagora.wyborcza.pl [dostęp 2022-10-17]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Wyborcza.pl&rft_id=https%3A%2F%2Fzielonagora.wyborcza.pl%2Fzielonagora%2F7%2C35182%2C29035473%2Cpowiatowa-komunikacja-dziala-na-liczniku-420-tys-pasazerow.html%3FdisableRedirects%3Dtrue" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-194"><a href="#cite_ref-194">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://portcigacice.w.interia.pl">„Trans-Rol” Cigacice Sp. z.o.o.</a> Informacja o firmie i zdjęcia portu w Cigacicach. Według danych <a href="/wiki/Krajowy_Rejestr_S%C4%85dowy" title="Krajowy Rejestr Sądowy">KRS</a> spółka została wykreślona z ewidencji 7 kwietnia 2008 roku. </li> <li id="cite_note-195"><a href="#cite_ref-195">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://fotopolska.eu/lubuskie/b7422,Port_Cigacice.html">Port Cigacice</a> [online], Fotopolska<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Port+Cigacice&rft_id=https%3A%2F%2Ffotopolska.eu%2Flubuskie%2Fb7422%2CPort_Cigacice.html" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-196"><a href="#cite_ref-196">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140901062303/http://wegiel.katowice.pl/firma/sklady_opalowe1/">Składy opałowe</a> [online], Katowicki Węgiel [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://wegiel.katowice.pl/firma/sklady_opalowe1/">adresu</a> 2014-09-01]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Sk%C5%82ady+opa%C5%82owe&rft_id=http%3A%2F%2Fwegiel.katowice.pl%2Ffirma%2Fsklady_opalowe1%2F" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-197"><a href="#cite_ref-197">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://dolny-slask.org.pl/3422261,foto.html">Widok na kanał portu w Cigacicach</a>. </li> <li id="cite_note-198"><a href="#cite_ref-198">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200717054422/http://www.cit.zielona-gora.pl/article,pl,99,bachusiki.html">Visit Zielona Góra</a> [online], www.cit.zielona-gora.pl [dostęp 2020-07-15] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cit.zielona-gora.pl/article,pl,99,bachusiki.html">adresu</a> 2020-07-17]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Visit+Zielona+G%C3%B3ra&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cit.zielona-gora.pl%2Farticle%2Cpl%2C99%2Cbachusiki.html" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-199"><a href="#cite_ref-199">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://rzg.pl/434358/w-zielonej-gorze-mamy-kolejna-bachantke-poznajcie-uniwerke/">W Zielonej Górze mamy kolejną bachantkę. Poznajcie UNIWERKĘ!</a> [online], Radio Zielona Góra, 18 listopada 2024 [dostęp 2024-11-19]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2024-11-18&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=W+Zielonej+G%C3%B3rze+mamy+kolejn%C4%85+bachantk%C4%99.+Poznajcie+UNIWERK%C4%98%21&rft_id=https%3A%2F%2Frzg.pl%2F434358%2Fw-zielonej-gorze-mamy-kolejna-bachantke-poznajcie-uniwerke%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-200"><a href="#cite_ref-200">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20191208083852/http://www.cit.zielona-gora.pl/article,pl,1,o_nas.html">Visit Zielona Góra</a> [online], www.cit.zielona-gora.pl [dostęp 2020-02-18] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cit.zielona-gora.pl/article,pl,1,o_nas.html">adresu</a> 2019-12-08]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Visit+Zielona+G%C3%B3ra&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cit.zielona-gora.pl%2Farticle%2Cpl%2C1%2Co_nas.html" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-201"><a href="#cite_ref-201">↑</a> <cite class="citation web">LeszekL. Kalinowski LeszekL., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://zielonagora.naszemiasto.pl/w-zielonej-gorze-pojawil-sie-infokiosk-dowiesz-sie-z-niego/ar/c7-8188333">W Zielonej Górze pojawił się infokiosk. Dowiesz się z niego o atrakcjach miasta, nadchodzących wydarzeniach i zagrożeniach. Podoba się?</a> [online], Zielona Góra Nasze Miasto, 18 marca 2021 [dostęp 2021-03-22]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Leszek&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=W+Zielonej+G%C3%B3rze+pojawi%C5%82+si%C4%99+infokiosk.+Dowiesz+si%C4%99+z+niego+o+atrakcjach+miasta%2C+nadchodz%C4%85cych+wydarzeniach+i+zagro%C5%BCeniach.+Podoba+si%C4%99%3F&rft.date=2021-03-18&rft.aulast=Kalinowski&rft_id=https%3A%2F%2Fzielonagora.naszemiasto.pl%2Fw-zielonej-gorze-pojawil-sie-infokiosk-dowiesz-sie-z-niego%2Far%2Fc7-8188333" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-202"><a href="#cite_ref-202">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kreglezg.pl/">Kręgielnia Zielona Góra • Bowling Club</a> [online], www.kreglezg.pl [dostęp 2016-06-04]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Kr%C4%99gielnia+Zielona+G%C3%B3ra+%E2%80%A2+Bowling+Club&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.kreglezg.pl%2F" style="display:none"> .strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-203"><a href="#cite_ref-203">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.mosir.zgora.pl/h2ochla-kapielisko/informacje-o-obiekcie">MOSiR Zielona Góra - H2Ochla "Kąpielisko" - Informacje o obiekcie</a> [online], www.mosir.zgora.pl [dostęp 2024-07-24]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=MOSiR+Zielona+G%C3%B3ra+-+H2Ochla+%22K%C4%85pielisko%22+-+Informacje+o+obiekcie&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.mosir.zgora.pl%2Fh2ochla-kapielisko%2Finformacje-o-obiekcie" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-204"><a href="#cite_ref-204">↑</a> Otwarcie tras rowerowych na Wzgórzach Piastowskich w Zielonej Górze | Zielona Góra Nasze Miasto </li> <li id="cite_note-205"><a href="#cite_ref-205">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://visitzielonagora.pl/sekcja/singletrack-4-zywioly/">Singletrack „4 Żywioły” | visitzielonagora.pl</a> [online], visitzielonagora.pl, 11 czerwca 2021 [dostęp 2024-11-19]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2021-06-11&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Singletrack+%E2%80%9E4+%C5%BBywio%C5%82y%E2%80%9D+%7C+visitzielonagora.pl&rft_id=https%3A%2F%2Fvisitzielonagora.pl%2Fsekcja%2Fsingletrack-4-zywioly%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-206"><a href="#cite_ref-206">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.buddyzm.pl/pl/osrodki">Ośrodki</a> [online], buddyzm.pl [dostęp 2021-11-13]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=O%C5%9Brodki&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.buddyzm.pl%2Fpl%2Fosrodki" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-207"><a href="#cite_ref-207">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cerkiew.net.pl/parafie-i-dekanaty/dekanat-zielonogorski/">Dekanat zielonogórski</a> [online], cerkiew.net.pl [dostęp 2023-06-12]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Dekanat+zielonog%C3%B3rski&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.cerkiew.net.pl%2Fparafie-i-dekanaty%2Fdekanat-zielonogorski%2F" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-208"><a href="#cite_ref-208">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.polskokatolicki.pl/STRUKTURA/diecezja_wroclawska.htm">Diecezja wrocławska</a> [online], polskokatolicki.pl [dostęp 2021-11-13]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Diecezja+wroc%C5%82awska&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.polskokatolicki.pl%2FSTRUKTURA%2Fdiecezja_wroclawska.htm" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-209"><a href="#cite_ref-209">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://starokatolicy.eu/zielona-gora/">Zielona Góra</a> [online], starokatolicy.eu [dostęp 2021-11-13]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zielona+G%C3%B3ra&rft_id=https%3A%2F%2Fstarokatolicy.eu%2Fzielona-gora%2F" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-210"><a href="#cite_ref-210">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.piusx.org.pl/kaplice/zielona-gora">Zielona Góra</a> [online], piusx.org.pl [dostęp 2023-06-14]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zielona+G%C3%B3ra&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.piusx.org.pl%2Fkaplice%2Fzielona-gora" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-211"><a href="#cite_ref-211">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://adwent.pl/kontakt/zbory/">Zbory</a> [online], adwent.pl [dostęp 2021-11-13] .</cite> </li> <li id="cite_note-kbwch-212">↑ <a href="#cite_ref-kbwch_212-0">a</a> <a href="#cite_ref-kbwch_212-1">b</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://kbwch.pl/zbory/">Zbory</a> [online], kbwch.pl [dostęp 2024-01-03] .</cite> </li> <li id="cite_note-213"><a href="#cite_ref-213">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://kosciolbozy.pl/adresy-kosciolow/">Adresy kościołów</a> [online], kosciolbozy.pl [dostęp 2021-11-09]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Adresy+ko%C5%9Bcio%C5%82%C3%B3w&rft_id=https%3A%2F%2Fkosciolbozy.pl%2Fadresy-kosciolow%2F" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-214"><a href="#cite_ref-214">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://baptysci.pl/zbory">Zbory</a> [online], baptysci.pl [dostęp 2021-11-13] .</cite> </li> <li id="cite_note-215"><a href="#cite_ref-215">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://wspolnotaprzymierze.pl/kontakt/">Wspólnota „Przymierze”</a> [online], wspolnotaprzymierze.pl [dostęp 2021-11-13]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Wsp%C3%B3lnota+%E2%80%9EPrzymierze%E2%80%9D&rft_id=https%3A%2F%2Fwspolnotaprzymierze.pl%2Fkontakt%2F" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-216"><a href="#cite_ref-216">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.luteranie.pl/zielona-gora/">Zielona Góra</a> [online], luteranie.pl [dostęp 2021-11-13]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zielona+G%C3%B3ra&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.luteranie.pl%2Fzielona-gora%2F" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-217"><a href="#cite_ref-217">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://kz.pl/znajdz-swoj-kosciol/">Znajdź Kościół</a> [online], kz.pl [dostęp 2021-11-13]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Znajd%C5%BA+Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82&rft_id=https%3A%2F%2Fkz.pl%2Fznajdz-swoj-kosciol%2F" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-218"><a href="#cite_ref-218">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://zboryboze.pl/o-nas/kontakt/">Kontakt – Zbory</a> [online], zboryboze.pl [dostęp 2021-11-13]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Kontakt+%E2%80%93+Zbory&rft_id=http%3A%2F%2Fzboryboze.pl%2Fo-nas%2Fkontakt%2F" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-219"><a href="#cite_ref-219">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://reformowani-baptysci.pl/?q=kontakt">Zbór Reformowanych Baptystów w Zielonej Górze</a> [online], reformowani-baptysci.pl [dostęp 2021-11-13]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zb%C3%B3r+Reformowanych+Baptyst%C3%B3w+w+Zielonej+G%C3%B3rze&rft_id=http%3A%2F%2Freformowani-baptysci.pl%2F%3Fq%3Dkontakt" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-220"><a href="#cite_ref-220">↑</a> Dane według <cite class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://apps.jw.org/ui/P/meeting-search.html#/weekly-meetings">wyszukiwarki zborów</a>, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy <a href="/wiki/Jw.org" title="Jw.org">jw.org</a> [dostęp 2023-02-05]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=na+oficjalnej+stronie+%C5%9Awiadk%C3%B3w+Jehowy+%5B%5Bjw.org%5D%5D&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=wyszukiwarki+zbor%C3%B3w&rft_id=https%3A%2F%2Fapps.jw.org%2Fui%2FP%2Fmeeting-search.html%23%2Fweekly-meetings" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-221"><a href="#cite_ref-221">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/xKo8">Strażnica. Towarzystwo Biblijne i Traktatowe. Zarejestrowany Związek Wyznania Świadków Jehowy w Polsce</a> [online], pkt.pl [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pkt.pl/s/zielona_gora/3499816/straznica_towarzystwo_biblijne_i_traktatowe_zarejestrowany_zwiazek_wyznania_swiadkow_jehowy_w_polsce.html">adresu</a> 2012-09-11]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Stra%C5%BCnica.+Towarzystwo+Biblijne+i+Traktatowe.+Zarejestrowany+Zwi%C4%85zek+Wyznania+%C5%9Awiadk%C3%B3w+Jehowy+w+Polsce&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.pkt.pl%2Fs%2Fzielona_gora%2F3499816%2Fstraznica_towarzystwo_biblijne_i_traktatowe_zarejestrowany_zwiazek_wyznania_swiadkow_jehowy_w_polsce.html" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-222"><a href="#cite_ref-222">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://zlp.like.pl/oddzial_zlp_w_zielonej_gorze-z_ycia_literackiego_na_ziemi_lubuskiej-cztery_dekady_literatury_lubuskiej-p21.html">Cztery dekady literatury lubuskiej</a> [online], zlp.like.pl [dostęp 2022-01-26]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Cztery+dekady+literatury+lubuskiej&rft_id=http%3A%2F%2Fzlp.like.pl%2Foddzial_zlp_w_zielonej_gorze-z_ycia_literackiego_na_ziemi_lubuskiej-cztery_dekady_literatury_lubuskiej-p21.html" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-:3-223">↑ <a href="#cite_ref-:3_223-0">a</a> <a href="#cite_ref-:3_223-1">b</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://polskapress.pl/pl/portfolio/prasa/dzienniki/gazeta-lubuska">Gazeta Lubuska – Polska Press Sp. z o.o.</a> [online], polskapress.pl [dostęp 2022-01-26]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Gazeta+Lubuska+%E2%80%93+Polska+Press+Sp.+z+o.o.&rft_id=https%3A%2F%2Fpolskapress.pl%2Fpl%2Fportfolio%2Fprasa%2Fdzienniki%2Fgazeta-lubuska" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-224"><a href="#cite_ref-224">↑</a> <cite class="citation web">Andrzej K.A.K. Piasecki Andrzej K.A.K., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150621185456/http://www.zgora.pl/studiazielonogorskie/studia7/piasecki.htm">Jubileusz gazety Lubuskiej</a> [online], web.archive.org, 21 czerwca 2015 [dostęp 2022-01-26] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zgora.pl/studiazielonogorskie/studia7/piasecki.htm">adresu</a> 2015-06-21]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Andrzej+K.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Jubileusz+gazety+Lubuskiej&rft.date=2015-06-21&rft.aulast=Piasecki&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.zgora.pl%2Fstudiazielonogorskie%2Fstudia7%2Fpiasecki.htm" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-225"><a href="#cite_ref-225">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mosir.zgora.pl/index.php?srv=1&dv=2">Obiekty w dyspozycji MOSiR</a>. [dostęp 2013-04-11]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-226"><a href="#cite_ref-226">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gazetalubuska.pl/wiadomosci/zielona-gora/art/7830675,chcesz-spedzic-ferie-w-gorach-przyjdz-na-gore-tatrzanska-wideo-zdjecia,id,t.html">Chcesz spędzić ferie w górach? Przyjdź na Górę Tatrzańską!</a>. Gazeta Lubuska. [dostęp 2013-04-11]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-227"><a href="#cite_ref-227">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://wiadomoscizg.pl/inwestycje/w-zielonej-gorze-powstaje-pumptrack-raj-dla-rowerzystow-i-skaterow-zdjecia">W Zielonej Górze powstaje pumptrack – raj dla rowerzystów i skaterów</a> [online], wiadomoscizg.pl [dostęp 2022-10-17]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=W+Zielonej+G%C3%B3rze+powstaje+pumptrack+%E2%80%93+raj+dla+rowerzyst%C3%B3w+i+skater%C3%B3w&rft_id=https%3A%2F%2Fwiadomoscizg.pl%2Finwestycje%2Fw-zielonej-gorze-powstaje-pumptrack-raj-dla-rowerzystow-i-skaterow-zdjecia" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-228"><a href="#cite_ref-228">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://wiadomoscizg.pl/inwestycje/nowy-pumptruck-w-przylepie-juz-gotowy-miasto-zaprasza-do-wyprobowania-toru-zdjecia">Nowy pumptruck w Przylepie już gotowy. Miasto zaprasza do wypróbowania toru!</a> [online], wiadomoscizg.pl [dostęp 2023-01-12]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Nowy+pumptruck+w+Przylepie+ju%C5%BC+gotowy.+Miasto+zaprasza+do+wypr%C3%B3bowania+toru%21&rft_id=https%3A%2F%2Fwiadomoscizg.pl%2Finwestycje%2Fnowy-pumptruck-w-przylepie-juz-gotowy-miasto-zaprasza-do-wyprobowania-toru-zdjecia" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-229"><a href="#cite_ref-229">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://wiadomoscizg.pl/sport-zielona-gora/giganci-dopiero-sie-rozkrecaja">Giganci dopiero się rozkręcają!</a> [online], wiadomoscizg.pl [dostęp 2023-10-23]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Giganci+dopiero+si%C4%99+rozkr%C4%99caj%C4%85%21&rft_id=https%3A%2F%2Fwiadomoscizg.pl%2Fsport-zielona-gora%2Fgiganci-dopiero-sie-rozkrecaja" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-230"><a href="#cite_ref-230">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kyokushin.zgora.pl">Zielonogórski Klub Karate Kyokushin</a>. </li> <li id="cite_note-231"><a href="#cite_ref-231">↑</a> <cite class="citation web">CezaryC. Konarski CezaryC., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://zielonagora.naszemiasto.pl/obiekt-robi-wrazenie-wielki-balon-przykryl-boisko/ar/c2-8945823">Obiekt robi wrażenie. Wielki balon przykrył boisko piłkarskie w Zielonej Górze</a> [online], Zielona Góra Nasze Miasto, 10 sierpnia 2022 [dostęp 2022-08-18]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Cezary&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Obiekt+robi+wra%C5%BCenie.+Wielki+balon+przykry%C5%82+boisko+pi%C5%82karskie+w+Zielonej+G%C3%B3rze&rft.date=2022-08-10&rft.aulast=Konarski&rft_id=https%3A%2F%2Fzielonagora.naszemiasto.pl%2Fobiekt-robi-wrazenie-wielki-balon-przykryl-boisko%2Far%2Fc2-8945823" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-232"><a href="#cite_ref-232">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.mosir.zgora.pl/">MOSiR Zielona Góra</a> [online], www.mosir.zgora.pl [dostęp 2020-11-18]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=MOSiR+Zielona+G%C3%B3ra&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.mosir.zgora.pl%2F" style="display:none"> .strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-233"><a href="#cite_ref-233">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gazetalubuska.pl/wiadomosci/zielona-gora/art/7776311,stadion-zuzlowy-bedzie-mial-pojemnosc-20-tys-miejsc,id,t.html">Stadion żużlowy będzie miał pojemność 20 tys. miejsc</a> [dostęp 2009-07-18]. </li> <li id="cite_note-234"><a href="#cite_ref-234">↑</a> <cite class="citation web">LeszekL. Kalinowski LeszekL., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://zielonagora.naszemiasto.pl/zielona-gora-miasto-przejmuje-stadion-od-uniwersytetu/ar/c2-7965725">Zielona Góra. Miasto przejmuje stadion od Uniwersytetu Zielonogórskiego. Co to oznacza? Kto będzie mógł korzystać z obiektu?</a> [online], Zielona Góra Nasze Miasto, 26 października 2020 [dostęp 2020-11-18]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Leszek&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zielona+G%C3%B3ra.+Miasto+przejmuje+stadion+od+Uniwersytetu+Zielonog%C3%B3rskiego.+Co+to+oznacza%3F+Kto+b%C4%99dzie+m%C3%B3g%C5%82+korzysta%C4%87+z+obiektu%3F&rft.date=2020-10-26&rft.aulast=Kalinowski&rft_id=https%3A%2F%2Fzielonagora.naszemiasto.pl%2Fzielona-gora-miasto-przejmuje-stadion-od-uniwersytetu%2Far%2Fc2-7965725" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-235"><a href="#cite_ref-235">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.drzonkow.pl/PL/698/HISTORIA/">Wojewódzki Ośrodek Sportu i Rekreacji w Drzonkowie – historia</a> [online], www.drzonkow.pl [dostęp 2020-11-17]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Wojew%C3%B3dzki+O%C5%9Brodek+Sportu+i+Rekreacji+w+Drzonkowie+%E2%80%93+historia&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.drzonkow.pl%2FPL%2F698%2FHISTORIA%2F" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-236"><a href="#cite_ref-236">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://pl.usembassy.gov/pl/zielona_gora-2/">Wielkie otwarcie pierwszego w Polsce stadionu futbolowego w Zielonej Górze</a> [online], Ambasada i Konsulat USA w Polsce, 23 października 2017 [dostęp 2019-03-01]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2017-10-23&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Wielkie+otwarcie+pierwszego+w+Polsce+stadionu+futbolowego+w+Zielonej+G%C3%B3rze&rft_id=https%3A%2F%2Fpl.usembassy.gov%2Fpl%2Fzielona_gora-2%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-237"><a href="#cite_ref-237">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.zielonanews.pl/boisko-do-rugby-wiata-piknikowa-nowe-sciezki-beda-zmiany-w-sp18-63243/">Zielona Góra: Boisko do rugby, wiata piknikowa, nowe ścieżki – będą zmiany w SP18</a> [online], Zielona News, 26 sierpnia 2020 [dostęp 2020-11-18]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2020-08-26&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zielona+G%C3%B3ra%3A+Boisko+do+rugby%2C+wiata+piknikowa%2C+nowe+%C5%9Bcie%C5%BCki+%E2%80%93+b%C4%99d%C4%85+zmiany+w+SP18&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.zielonanews.pl%2Fboisko-do-rugby-wiata-piknikowa-nowe-sciezki-beda-zmiany-w-sp18-63243%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-238"><a href="#cite_ref-238">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wzielonej.pl/informacje/zielona-gora/wataha-rc-oficjalnie-otwiera-stadion/">Sport: Zielona Góra: Wataha RC oficjalnie otwiera stadion</a> [online], wZielonej.pl, 22 kwietnia 2022 [dostęp 2022-04-23]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2022-04-22&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Sport%3A+Zielona+G%C3%B3ra%3A+Wataha+RC+oficjalnie+otwiera+stadion&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.wzielonej.pl%2Finformacje%2Fzielona-gora%2Fwataha-rc-oficjalnie-otwiera-stadion%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-239"><a href="#cite_ref-239">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://bipdzielnica.zielonagora.pl/45/Solectwa/">Sołectwa</a>, Biuletyn Informacji Publicznej Dzielnica Nowe Miasto – Zielona Góra [dostęp 2016-01-08]. </li> <li id="cite_note-240"><a href="#cite_ref-240">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://bip.zielonagora.pl/46/20649/Miasta_partnerskie/">Miasta partnerskie</a> – oficjalna strona miasta Zielona Góra [dostęp 2024-04-04]. </li> <li id="cite_note-241"><a href="#cite_ref-241">↑</a> Brak w oficjalnym wykazie: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zielona-gora.pl/PL/1111/">Miasta partnerskie</a> – oficjalna strona miasta Zielona Góra [dostęp 2016-01-08]. </li> <li id="cite_note-242"><a href="#cite_ref-242">↑</a> Brak podpisanej umowy partnerskiej, władze Zielonej Góry posługują się pojęciem miasta zaprzyjaźnionego; zob.: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zielona-gora.pl/PL/1111/3561/Soltau__Niemcy/">Miasta partnerskie – Soltau</a> – oficjalna strona miasta Zielona Góra [dostęp 2016-01-08]. </li> <li id="cite_note-243"><a href="#cite_ref-243">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://zgranarodzina.pl/">ZGrana Rodzina – Program i karta Zielonogórskiej Rodziny</a> [online], ZGrana Rodzina [dostęp 2024-03-12]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=ZGrana+Rodzina+%E2%80%93+Program+i+karta+Zielonog%C3%B3rskiej+Rodziny&rft_id=https%3A%2F%2Fzgranarodzina.pl%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).strona główna serwisu</cite> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=52" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=52" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia">edytuj kod</a>]</div> <ul><li>Benysiewicz, Joachim/Szczegóła Hieronim: Zielona Góra. Zarys dziejów. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1991. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8321008658" title="Specjalna:Książki/8321008658">ISBN 83-210-0865-8</a>.</li> <li><a href="/wiki/Barbara_Bielinis-Kope%C4%87" title="Barbara Bielinis-Kopeć">Bielinis-Kopeć, Barbara</a>/Kowalski, Stanisław/Lisiecka, Małgorzata: Zabytki Zielonej Góry. Zielona Góra: Regionalne Centrum Animacji Kultury 2005. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8388059572" title="Specjalna:Książki/8388059572">ISBN 83-88059-57-2</a>, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788388059575" title="Specjalna:Książki/9788388059575">ISBN 978-83-88059-57-5</a>.</li> <li>Bujkiewicz, Zbigniew: Krajobraz materialny i społeczny Zielonej Góry od końca XVIII do połowy XX wieku. Zielona Góra: Archiwum Państwowe w Zielonej Górze & Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Zielonej Górze 2003. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8389115239" title="Specjalna:Książki/8389115239">ISBN 83-89115-23-9</a>.</li> <li>Ciesielska, Izabela: Architektura pierwszej poł. XX wieku w Zielonej Górze. Przyczynek do badań nad problematyką konserwatorską, w: Lubuskie Materiały Konserwatorskie, tom 9 (2012), Zielona Góra 2012.</li> <li>Clauss, Ernst: Buch der Stadt Grünberg in Schlesien. Obst- und Rebenstadt des deutschen Ostens. Neubearbeitung und Ergänzung der Stadtgeschichten von August Förster und Hugo Schmidt. Frankfurt am Main: P. Keppler Verlag 1964 (zweite Auflage).</li> <li>Czyżniewski, Tomasz: Zielona Góra przełomu wieków XIX/XX. Łodź: Księży Młyn 2010. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788377290125" title="Specjalna:Książki/9788377290125">ISBN 978-83-7729-012-5</a>.</li> <li>Dąbrowska-Burkhardt, Jarochna (oprac.): Das alte Grünberg: Chronik. Dawna Zielona Góra. Kronika. Zielona Góra: Fundacja „My w Europie” 2005. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788392151616" title="Specjalna:Książki/9788392151616">ISBN 978-83-921516-1-6</a>.</li> <li>Fedorowicz, Krzysztof: Grünberg (powieść historyczna). Kraków: Libron 2012 (tłumaczenie wierszy: Krzysztof Fedorowicz, Julian Simonjetz i Izabela Taraszczuk). <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788362196739" title="Specjalna:Książki/9788362196739">ISBN 978-83-62196-73-9</a>.</li> <li>Förster, August: Aus Grünbergs Vergangenheit. Grünberg in Schlesien: Druck und Verlag von W. Levysohn 1900.</li> <li>Karwowski Przemysław (red.): Lubuski Szlak Wina i Miodu. Zielona Góra: Zielonogórskie Stowarzyszenie Winiarskie 2009. Tłum. Jerzy Bielerzewski i Janusz Strzelecki.</li> <li>Kiełczewska, Katarzyna: Zabytkowe piece i piecokominki w willach i kamienicach w Zielonej Górze. Komunikat, w: Lubuskie Materiały Konserwatorskie, tom 9 (2012), Zielona Góra 2012.</li> <li>Kres, Bogdan: Zarys dziejów winiarstwa zielonogórskiego. Poznań-Zielona Góra 1966.</li> <li>Kuleba, Mirosław: Ampelografia Zielonej Góry. Zielona Góra: Muzeum Ziemi Lubuskiej 2005. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8388336495" title="Specjalna:Książki/8388336495">ISBN 83-88336-49-5</a>.</li> <li><cite class="citation book nourl">MirosławM. Kuleba MirosławM., Topografia winiarska Zielonej Góry, Zielona Góra: Organizacja Pracodawców Ziemi Lubuskiej, 2010, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788393213108" title="Specjalna:Książki/9788393213108">ISBN 978-83-932131-0-8</a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/750901958">750901958</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Zielona+G%C3%B3ra&rft.aufirst=Miros%C5%82aw&rft.aulast=Kuleba&rft.date=2010&rft.isbn=978-83-932131-0-8&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Topografia+winiarska+Zielonej+G%C3%B3ry&rft.pub=Organizacja+Pracodawc%C3%B3w+Ziemi+Lubuskiej&rft_id=info%3Aoclcnum%2F750901958" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w książce</li> <li>Ostrowski, Mieczysław (red.): Zielona Góra i okolice. Wędrówka śladami przeszłości. Grünberg und Umgebung. Auf der Suche nach den Spuren der Vergangenheit (Tłumaczenie: Robert Buczek, Jan Grzegorczyk i Tadeusz Zuchewicz). Zielona Góra: Verbum 1999. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8390937522" title="Specjalna:Książki/8390937522">ISBN 83-909375-2-2</a>.</li> <li>Rok na zielonogórskiej winnicy w obrazach Doroty Komar-Zmyślony. Zielona Góra: Muzeum Ziemi Lubuskiej 2006. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8388426133" title="Specjalna:Książki/8388426133">ISBN 83-88426-13-3</a>.</li> <li>Schmidt, Hugo: Geschichte der Stadt Grünberg in Schlesien. Grünberg in Schlesien: Grünberger Verlagsdruckerei Paul Keppler 1922. <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.zbc.uz.zgora.pl/dlibra/docmetadata?id=7831&dirds=1&tab=1">[1]</a>.</li> <li>Stein, Erwin (red. nauk.): Monographien deutscher Städte. Darstellung deutscher Städte und ihrer Arbeit in Wirtschaft, Finanzwesen, Hygiene, Sozialpolitik und Technik. Band XXIX: Grünberg in Schlesien (in Zusammenarbeit mit Oberbürgermeister Dr. Busse). Berlin-Friedenau: Deutscher Kommunal-Verlag 1928. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://dlibra.bu.uz.zgora.pl/dlibra/docmetadata?id=5835&from=pubindex&dirids=1&lp=781">(online)</a>.</li> <li>Szczegóła Hieronim, Ostrowski Mieczysław (red.): Znani zielonogórzanie XIX i XX wieku (Tłumaczenie: Tadeusz Zuchewicz). Zielona Góra: Verbum 1996. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/839011142X" title="Specjalna:Książki/839011142X">ISBN 83-901114-2-X</a>.</li> <li>Taraszczuk, Izabela: Die Renaissance der Winzertraditionen im niederschlesischen Grünberg/Zielona Góra. „Schlesien heute”, nr 10/2012. Görlitz: wyd. Senfkorn Verlag Alfred Theisen, s. 60–61. ISSN 1436-5022.</li> <li>Taraszczuk, Izabela: Grünberg und Meseritz ehren das Kulturerbe der deutschen und polnischen Juden. „Schlesien heute”, nr 7/2013. Görlitz: wyd. Senfkorn Verlag Alfred Theisen, s. 48–49.</li> <li>Taraszczuk, Izabela: Es war einmal die Stadt im schönen Schlesierland – Paul Petras‘ Liebeserklärung an Grünberg. W: Kaczor, Monika/Mikołajczak, Małgorzata (red. nauk.): „Filologia Polska, Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego”, zeszyt 7 (2021). Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego 2021, s. 381–398. ISSN 2450-3584 (DOI: 10.34768/FPv7.2021).</li> <li>Toczewski, Andrzej: Tradycje zielonogórskiego winiarstwa. Zielona Góra: Muzeum Ziemi Lubuskiej 2001. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8390934299" title="Specjalna:Książki/8390934299">ISBN 83-909342-9-9</a>.</li> <li>Toczewski, Andrzej: Zielonogórskie Winobrania. Zielona Góra: Muzeum Ziemi Lubuskiej 2006. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/838842629X" title="Specjalna:Książki/838842629X">ISBN 83-88426-29-X</a>.11</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne">Linki zewnętrzne</h2>[<a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&veaction=edit&section=53" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&action=edit&section=53" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne">edytuj kod</a>]</div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zielona-gora.pl/">Informator miejski UM</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://bachusiki.cba.pl/">Strona zielonogórskich bachusików</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.fakt.pl/wydarzenia/zielona-gora-zrywa-stosunki-z-bialoruskim-witebskiem-po-agresji-na-ukraine/ztrl1ly">Batumi miastem partnerskim Zielonej Góry</a></li> <li><cite class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_XIV/599">Zielona Góra</a>, [w:] <a href="/wiki/S%C5%82ownik_geograficzny_Kr%C3%B3lestwa_Polskiego" title="Słownik geograficzny Królestwa Polskiego">Słownik geograficzny Królestwa Polskiego</a>, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 599<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=S%C5%82ownik+geograficzny+Kr%C3%B3lestwa+Polskiego&rft.atitle=Zielona+G%C3%B3ra&rft.place=Warszawa&rft.date=1895" style="display:none"> .</cite></li></ul> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74983602">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Wojew%C3%B3dztwo_lubuskie" title="Szablon:Województwo lubuskie">p</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Wojew%C3%B3dztwo_lubuskie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Województwo lubuskie (strona nie istnieje)">d</a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Wojew%C3%B3dztwo_lubuskie&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_lubuskie" title="Województwo lubuskie">Województwo lubuskie</a></div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Miasto_na_prawach_powiatu" title="Miasto na prawach powiatu">Miasta na prawach powiatu</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Gorz%C3%B3w_Wielkopolski" title="Gorzów Wielkopolski">Gorzów Wielkopolski</a> (siedziba wojewody)</li> <li><a class="mw-selflink selflink">Zielona Góra</a> (siedziba sejmiku)</li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Powiat_(Polska)" title="Powiat (Polska)">Powiaty</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Powiat_gorzowski" title="Powiat gorzowski">gorzowski</a></li> <li><a href="/wiki/Powiat_kro%C5%9Bnie%C5%84ski_(wojew%C3%B3dztwo_lubuskie)" title="Powiat krośnieński (województwo lubuskie)">krośnieński</a></li> <li><a href="/wiki/Powiat_mi%C4%99dzyrzecki" title="Powiat międzyrzecki">międzyrzecki</a></li> <li><a href="/wiki/Powiat_nowosolski" title="Powiat nowosolski">nowosolski</a></li> <li><a href="/wiki/Powiat_s%C5%82ubicki" title="Powiat słubicki">słubicki</a></li> <li><a href="/wiki/Powiat_strzelecko-drezdenecki" title="Powiat strzelecko-drezdenecki">strzelecko-drezdenecki</a></li> <li><a href="/wiki/Powiat_sul%C4%99ci%C5%84ski" title="Powiat sulęciński">sulęciński</a></li> <li><a href="/wiki/Powiat_%C5%9Bwiebodzi%C5%84ski" title="Powiat świebodziński">świebodziński</a></li> <li><a href="/wiki/Powiat_wschowski" title="Powiat wschowski">wschowski</a></li> <li><a href="/wiki/Powiat_zielonog%C3%B3rski" title="Powiat zielonogórski">zielonogórski</a></li> <li><a href="/wiki/Powiat_%C5%BCaga%C5%84ski" title="Powiat żagański">żagański</a></li> <li><a href="/wiki/Powiat_%C5%BCarski" title="Powiat żarski">żarski</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row">Inne zagadnienia</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny_wojew%C3%B3dztwa_lubuskiego" title="Podział administracyjny województwa lubuskiego">Podział administracyjny</a></li> <li><a href="/wiki/Herb_wojew%C3%B3dztwa_lubuskiego" title="Herb województwa lubuskiego">Herb</a></li> <li><a href="/wiki/Flaga_wojew%C3%B3dztwa_lubuskiego" title="Flaga województwa lubuskiego">Flaga</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <a href="/wiki/Herb_wojew%C3%B3dztwa_lubuskiego" title="Herb województwa lubuskiego"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/POL_wojew%C3%B3dztwo_lubuskie_COA.svg/50px-POL_wojew%C3%B3dztwo_lubuskie_COA.svg.png" decoding="async" width="50" height="58" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/POL_wojew%C3%B3dztwo_lubuskie_COA.svg/75px-POL_wojew%C3%B3dztwo_lubuskie_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/POL_wojew%C3%B3dztwo_lubuskie_COA.svg/100px-POL_wojew%C3%B3dztwo_lubuskie_COA.svg.png 2x" data-file-width="546" data-file-height="630" /></a> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Podzia%C5%82_administracyjny_Polski" title="Szablon:Podział administracyjny Polski">p</a></li><li><a href="/wiki/Dyskusja_szablonu:Podzia%C5%82_administracyjny_Polski" title="Dyskusja szablonu:Podział administracyjny Polski">d</a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Podzia%C5%82_administracyjny_Polski&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny_Polski" title="Podział administracyjny Polski">Podział administracyjny Polski</a></div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Województwa</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_dolno%C5%9Bl%C4%85skie" title="Województwo dolnośląskie">dolnośląskie</a></li> <li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie" title="Województwo kujawsko-pomorskie">kujawsko-pomorskie</a></li> <li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_lubelskie" title="Województwo lubelskie">lubelskie</a></li> <li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_lubuskie" title="Województwo lubuskie">lubuskie</a></li> <li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_%C5%82%C3%B3dzkie" title="Województwo łódzkie">łódzkie</a></li> <li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_ma%C5%82opolskie" title="Województwo małopolskie">małopolskie</a></li> <li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_mazowieckie" title="Województwo mazowieckie">mazowieckie</a></li> <li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_opolskie" title="Województwo opolskie">opolskie</a></li> <li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_podkarpackie" title="Województwo podkarpackie">podkarpackie</a></li> <li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_podlaskie" title="Województwo podlaskie">podlaskie</a></li> <li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_pomorskie" title="Województwo pomorskie">pomorskie</a></li> <li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_%C5%9Bl%C4%85skie" title="Województwo śląskie">śląskie</a></li> <li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_%C5%9Bwi%C4%99tokrzyskie" title="Województwo świętokrzyskie">świętokrzyskie</a></li> <li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie" title="Województwo warmińsko-mazurskie">warmińsko-mazurskie</a></li> <li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_wielkopolskie" title="Województwo wielkopolskie">wielkopolskie</a></li> <li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_zachodniopomorskie" title="Województwo zachodniopomorskie">zachodniopomorskie</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Siedziby wojewodów i sejmików</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Bia%C5%82ystok" title="Białystok">Białystok</a></li> <li><a href="/wiki/Bydgoszcz" title="Bydgoszcz">Bydgoszcz</a></li> <li><a href="/wiki/Gda%C5%84sk" title="Gdańsk">Gdańsk</a></li> <li><a href="/wiki/Gorz%C3%B3w_Wielkopolski" title="Gorzów Wielkopolski">Gorzów Wielkopolski</a></li> <li><a href="/wiki/Katowice" title="Katowice">Katowice</a></li> <li><a href="/wiki/Kielce" title="Kielce">Kielce</a></li> <li><a href="/wiki/Krak%C3%B3w" title="Kraków">Kraków</a></li> <li><a href="/wiki/Lublin" title="Lublin">Lublin</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81%C3%B3d%C5%BA" title="Łódź">Łódź</a></li> <li><a href="/wiki/Olsztyn" title="Olsztyn">Olsztyn</a></li> <li><a href="/wiki/Opole" title="Opole">Opole</a></li> <li><a href="/wiki/Pozna%C5%84" title="Poznań">Poznań</a></li> <li><a href="/wiki/Rzesz%C3%B3w" title="Rzeszów">Rzeszów</a></li> <li><a href="/wiki/Szczecin" title="Szczecin">Szczecin</a></li> <li><a href="/wiki/Toru%C5%84" title="Toruń">Toruń</a></li> <li><a href="/wiki/Warszawa" title="Warszawa">Warszawa</a></li> <li><a href="/wiki/Wroc%C5%82aw" title="Wrocław">Wrocław</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Zielona Góra</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row">Podziały administracyjne województw</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny_wojew%C3%B3dztwa_dolno%C5%9Bl%C4%85skiego" title="Podział administracyjny województwa dolnośląskiego">dolnośląskie</a></li> <li><a href="/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny_wojew%C3%B3dztwa_kujawsko-pomorskiego" title="Podział administracyjny województwa kujawsko-pomorskiego">kujawsko-pomorskie</a></li> <li><a href="/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny_wojew%C3%B3dztwa_lubelskiego" title="Podział administracyjny województwa lubelskiego">lubelskie</a></li> <li><a href="/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny_wojew%C3%B3dztwa_lubuskiego" title="Podział administracyjny województwa lubuskiego">lubuskie</a></li> <li><a href="/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny_wojew%C3%B3dztwa_%C5%82%C3%B3dzkiego" title="Podział administracyjny województwa łódzkiego">łódzkie</a></li> <li><a href="/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny_wojew%C3%B3dztwa_ma%C5%82opolskiego" title="Podział administracyjny województwa małopolskiego">małopolskie</a></li> <li><a href="/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny_wojew%C3%B3dztwa_mazowieckiego" title="Podział administracyjny województwa mazowieckiego">mazowieckie</a></li> <li><a href="/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny_wojew%C3%B3dztwa_opolskiego" title="Podział administracyjny województwa opolskiego">opolskie</a></li> <li><a href="/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny_wojew%C3%B3dztwa_podkarpackiego" title="Podział administracyjny województwa podkarpackiego">podkarpackie</a></li> <li><a href="/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny_wojew%C3%B3dztwa_podlaskiego" title="Podział administracyjny województwa podlaskiego">podlaskie</a></li> <li><a href="/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny_wojew%C3%B3dztwa_pomorskiego" title="Podział administracyjny województwa pomorskiego">pomorskie</a></li> <li><a href="/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny_wojew%C3%B3dztwa_%C5%9Bl%C4%85skiego" title="Podział administracyjny województwa śląskiego">śląskie</a></li> <li><a href="/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny_wojew%C3%B3dztwa_%C5%9Bwi%C4%99tokrzyskiego" title="Podział administracyjny województwa świętokrzyskiego">świętokrzyskie</a></li> <li><a href="/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny_wojew%C3%B3dztwa_warmi%C5%84sko-mazurskiego" title="Podział administracyjny województwa warmińsko-mazurskiego">warmińsko-mazurskie</a></li> <li><a href="/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny_wojew%C3%B3dztwa_wielkopolskiego" title="Podział administracyjny województwa wielkopolskiego">wielkopolskie</a></li> <li><a href="/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny_wojew%C3%B3dztwa_zachodniopomorskiego" title="Podział administracyjny województwa zachodniopomorskiego">zachodniopomorskie</a></li></ul> </td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row">Herby województw</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Herb_wojew%C3%B3dztwa_dolno%C5%9Bl%C4%85skiego" title="Herb województwa dolnośląskiego">dolnośląskie</a></li> <li><a href="/wiki/Herb_wojew%C3%B3dztwa_kujawsko-pomorskiego" title="Herb województwa kujawsko-pomorskiego">kujawsko-pomorskie</a></li> <li><a href="/wiki/Herb_wojew%C3%B3dztwa_lubelskiego" title="Herb województwa lubelskiego">lubelskie</a></li> <li><a href="/wiki/Herb_wojew%C3%B3dztwa_lubuskiego" title="Herb województwa lubuskiego">lubuskie</a></li> <li><a href="/wiki/Herb_wojew%C3%B3dztwa_%C5%82%C3%B3dzkiego" title="Herb województwa łódzkiego">łódzkie</a></li> <li><a href="/wiki/Herb_wojew%C3%B3dztwa_ma%C5%82opolskiego" title="Herb województwa małopolskiego">małopolskie</a></li> <li><a href="/wiki/Herb_wojew%C3%B3dztwa_mazowieckiego" title="Herb województwa mazowieckiego">mazowieckie</a></li> <li><a href="/wiki/Herb_wojew%C3%B3dztwa_opolskiego" title="Herb województwa opolskiego">opolskie</a></li> <li><a href="/wiki/Herb_wojew%C3%B3dztwa_podkarpackiego" title="Herb województwa podkarpackiego">podkarpackie</a></li> <li><a href="/wiki/Herb_wojew%C3%B3dztwa_podlaskiego" title="Herb województwa podlaskiego">podlaskie</a></li> <li><a href="/wiki/Herb_wojew%C3%B3dztwa_pomorskiego" title="Herb województwa pomorskiego">pomorskie</a></li> <li><a href="/wiki/Herb_wojew%C3%B3dztwa_%C5%9Bl%C4%85skiego" title="Herb województwa śląskiego">śląskie</a></li> <li><a href="/wiki/Herb_wojew%C3%B3dztwa_%C5%9Bwi%C4%99tokrzyskiego" title="Herb województwa świętokrzyskiego">świętokrzyskie</a></li> <li><a href="/wiki/Herb_wojew%C3%B3dztwa_warmi%C5%84sko-mazurskiego" title="Herb województwa warmińsko-mazurskiego">warmińsko-mazurskie</a></li> <li><a href="/wiki/Herb_wojew%C3%B3dztwa_wielkopolskiego" title="Herb województwa wielkopolskiego">wielkopolskie</a></li> <li><a href="/wiki/Herb_wojew%C3%B3dztwa_zachodniopomorskiego" title="Herb województwa zachodniopomorskiego">zachodniopomorskie</a></li></ul> </td></tr><tr class="a5"><th class="navbox-group opis" scope="row">Flagi województw</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Flaga_wojew%C3%B3dztwa_dolno%C5%9Bl%C4%85skiego" title="Flaga województwa dolnośląskiego">dolnośląskie</a> (<a href="/wiki/Flagi_gmin_w_wojew%C3%B3dztwie_dolno%C5%9Bl%C4%85skim" title="Flagi gmin w województwie dolnośląskim">g</a>) (<a href="/wiki/Flagi_powiat%C3%B3w_w_wojew%C3%B3dztwie_dolno%C5%9Bl%C4%85skim" title="Flagi powiatów w województwie dolnośląskim">p</a>)</li> <li><a href="/wiki/Flaga_wojew%C3%B3dztwa_kujawsko-pomorskiego" title="Flaga województwa kujawsko-pomorskiego">kujawsko-pomorskie</a> (<a href="/wiki/Flagi_gmin_w_wojew%C3%B3dztwie_kujawsko-pomorskim" title="Flagi gmin w województwie kujawsko-pomorskim">g</a>) (<a href="/wiki/Flagi_powiat%C3%B3w_w_wojew%C3%B3dztwie_kujawsko-pomorskim" title="Flagi powiatów w województwie kujawsko-pomorskim">p</a>)</li> <li><a href="/wiki/Flaga_wojew%C3%B3dztwa_lubelskiego" title="Flaga województwa lubelskiego">lubelskie</a> (<a href="/wiki/Flagi_gmin_w_wojew%C3%B3dztwie_lubelskim" title="Flagi gmin w województwie lubelskim">g</a>) (<a href="/wiki/Flagi_powiat%C3%B3w_w_wojew%C3%B3dztwie_lubelskim" title="Flagi powiatów w województwie lubelskim">p</a>)</li> <li><a href="/wiki/Flaga_wojew%C3%B3dztwa_lubuskiego" title="Flaga województwa lubuskiego">lubuskie</a> (<a href="/wiki/Flagi_gmin_w_wojew%C3%B3dztwie_lubuskim" title="Flagi gmin w województwie lubuskim">g</a>) (<a href="/wiki/Flagi_powiat%C3%B3w_w_wojew%C3%B3dztwie_lubuskim" title="Flagi powiatów w województwie lubuskim">p</a>)</li> <li><a href="/wiki/Flaga_wojew%C3%B3dztwa_%C5%82%C3%B3dzkiego" title="Flaga województwa łódzkiego">łódzkie</a> (<a href="/wiki/Flagi_gmin_w_wojew%C3%B3dztwie_%C5%82%C3%B3dzkim" title="Flagi gmin w województwie łódzkim">g</a>) (<a href="/wiki/Flagi_powiat%C3%B3w_w_wojew%C3%B3dztwie_%C5%82%C3%B3dzkim" title="Flagi powiatów w województwie łódzkim">p</a>)</li> <li><a href="/wiki/Flaga_wojew%C3%B3dztwa_ma%C5%82opolskiego" title="Flaga województwa małopolskiego">małopolskie</a> (<a href="/wiki/Flagi_gmin_w_wojew%C3%B3dztwie_ma%C5%82opolskim" title="Flagi gmin w województwie małopolskim">g</a>) (<a href="/wiki/Flagi_powiat%C3%B3w_w_wojew%C3%B3dztwie_ma%C5%82opolskim" title="Flagi powiatów w województwie małopolskim">p</a>)</li> <li><a href="/wiki/Flaga_wojew%C3%B3dztwa_mazowieckiego" title="Flaga województwa mazowieckiego">mazowieckie</a> (<a href="/wiki/Flagi_gmin_w_wojew%C3%B3dztwie_mazowieckim" title="Flagi gmin w województwie mazowieckim">g</a>) (<a href="/wiki/Flagi_powiat%C3%B3w_w_wojew%C3%B3dztwie_mazowieckim" title="Flagi powiatów w województwie mazowieckim">p</a>)</li> <li><a href="/wiki/Flaga_wojew%C3%B3dztwa_opolskiego" title="Flaga województwa opolskiego">opolskie</a> (<a href="/wiki/Flagi_gmin_w_wojew%C3%B3dztwie_opolskim" title="Flagi gmin w województwie opolskim">g</a>) (<a href="/wiki/Flagi_powiat%C3%B3w_w_wojew%C3%B3dztwie_opolskim" title="Flagi powiatów w województwie opolskim">p</a>)</li> <li><a href="/wiki/Flaga_wojew%C3%B3dztwa_podkarpackiego" title="Flaga województwa podkarpackiego">podkarpackie</a> (<a href="/wiki/Flagi_gmin_w_wojew%C3%B3dztwie_podkarpackim" title="Flagi gmin w województwie podkarpackim">g</a>) (<a href="/wiki/Flagi_powiat%C3%B3w_w_wojew%C3%B3dztwie_podkarpackim" title="Flagi powiatów w województwie podkarpackim">p</a>)</li> <li><a href="/wiki/Flaga_wojew%C3%B3dztwa_podlaskiego" title="Flaga województwa podlaskiego">podlaskie</a> (<a href="/wiki/Flagi_gmin_w_wojew%C3%B3dztwie_podlaskim" title="Flagi gmin w województwie podlaskim">g</a>) (<a href="/wiki/Flagi_powiat%C3%B3w_w_wojew%C3%B3dztwie_podlaskim" title="Flagi powiatów w województwie podlaskim">p</a>)</li> <li><a href="/wiki/Flaga_wojew%C3%B3dztwa_pomorskiego" title="Flaga województwa pomorskiego">pomorskie</a> (<a href="/wiki/Flagi_gmin_w_wojew%C3%B3dztwie_pomorskim" title="Flagi gmin w województwie pomorskim">g</a>) (<a href="/wiki/Flagi_powiat%C3%B3w_w_wojew%C3%B3dztwie_pomorskim" title="Flagi powiatów w województwie pomorskim">p</a>)</li> <li><a href="/wiki/Flaga_wojew%C3%B3dztwa_%C5%9Bl%C4%85skiego" title="Flaga województwa śląskiego">śląskie</a> (<a href="/wiki/Flagi_gmin_w_wojew%C3%B3dztwie_%C5%9Bl%C4%85skim" title="Flagi gmin w województwie śląskim">g</a>) (<a href="/wiki/Flagi_powiat%C3%B3w_w_wojew%C3%B3dztwie_%C5%9Bl%C4%85skim" title="Flagi powiatów w województwie śląskim">p</a>)</li> <li><a href="/wiki/Flaga_wojew%C3%B3dztwa_%C5%9Bwi%C4%99tokrzyskiego" title="Flaga województwa świętokrzyskiego">świętokrzyskie</a> (<a href="/wiki/Flagi_gmin_w_wojew%C3%B3dztwie_%C5%9Bwi%C4%99tokrzyskim" title="Flagi gmin w województwie świętokrzyskim">g</a>) (<a href="/wiki/Flagi_powiat%C3%B3w_w_wojew%C3%B3dztwie_%C5%9Bwi%C4%99tokrzyskim" title="Flagi powiatów w województwie świętokrzyskim">p</a>)</li> <li><a href="/wiki/Flaga_wojew%C3%B3dztwa_warmi%C5%84sko-mazurskiego" title="Flaga województwa warmińsko-mazurskiego">warmińsko-mazurskie</a> (<a href="/wiki/Flagi_gmin_w_wojew%C3%B3dztwie_warmi%C5%84sko-mazurskim" title="Flagi gmin w województwie warmińsko-mazurskim">g</a>) (<a href="/wiki/Flagi_powiat%C3%B3w_w_wojew%C3%B3dztwie_warmi%C5%84sko-mazurskim" title="Flagi powiatów w województwie warmińsko-mazurskim">p</a>)</li> <li><a href="/wiki/Flaga_wojew%C3%B3dztwa_wielkopolskiego" title="Flaga województwa wielkopolskiego">wielkopolskie</a> (<a href="/wiki/Flagi_gmin_w_wojew%C3%B3dztwie_wielkopolskim" title="Flagi gmin w województwie wielkopolskim">g</a>) (<a href="/wiki/Flagi_powiat%C3%B3w_w_wojew%C3%B3dztwie_wielkopolskim" title="Flagi powiatów w województwie wielkopolskim">p</a>)</li> <li><a href="/wiki/Flaga_wojew%C3%B3dztwa_zachodniopomorskiego" title="Flaga województwa zachodniopomorskiego">zachodniopomorskie</a> (<a href="/wiki/Flagi_gmin_w_wojew%C3%B3dztwie_zachodniopomorskim" title="Flagi gmin w województwie zachodniopomorskim">g</a>) (<a href="/wiki/Flagi_powiat%C3%B3w_w_wojew%C3%B3dztwie_zachodniopomorskim" title="Flagi powiatów w województwie zachodniopomorskim">p</a>)</li></ul> </td></tr><tr class="a6"><th class="navbox-group opis" scope="row">Województwa proponowane</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/17._wojew%C3%B3dztwo" title="17. województwo">17. województwo</a></li> <li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_cz%C4%99stochowskie_(projektowane)" title="Województwo częstochowskie (projektowane)">częstochowskie</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Wojew%C3%B3dztwo_podbeskidzkie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Województwo podbeskidzkie (strona nie istnieje)">podbeskidzkie</a></li> <li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_staropolskie" title="Województwo staropolskie">staropolskie</a></li> <li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_%C5%9Brodkowopolskie" title="Województwo środkowopolskie">środkowopolskie</a> (wschodniowielkopolskie)</li> <li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_%C5%9Brodkowopomorskie" title="Województwo środkowopomorskie">środkowopomorskie</a></li> <li><a href="/wiki/Warszawa_(projekt_wojew%C3%B3dztwa)" title="Warszawa (projekt województwa)">Warszawa</a></li></ul> </td></tr><tr class="a7"><th class="navbox-group opis" scope="row">Inne jednostki podziału</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Powiat_(Polska)" title="Powiat (Polska)">powiaty</a></li> <li><a href="/wiki/Gmina_(Polska)" title="Gmina (Polska)">gminy</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <a href="/wiki/Plik:POL_location_map.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/POL_location_map.svg/60px-POL_location_map.svg.png" decoding="async" width="60" height="56" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/POL_location_map.svg/90px-POL_location_map.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/POL_location_map.svg/120px-POL_location_map.svg.png 2x" data-file-width="497" data-file-height="463" /></a> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Miasta_wojew%C3%B3dztwa_lubuskiego" title="Szablon:Miasta województwa lubuskiego">p</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Miasta_wojew%C3%B3dztwa_lubuskiego&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Miasta województwa lubuskiego (strona nie istnieje)">d</a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Miasta_wojew%C3%B3dztwa_lubuskiego&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption">Miasta <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_lubuskie" title="Województwo lubuskie">województwa lubuskiego</a></div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Miasta na prawach powiatu</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Gorz%C3%B3w_Wielkopolski" title="Gorzów Wielkopolski">Gorzów Wielkopolski</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Zielona Góra</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Miasta powiatowe</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Krosno_Odrza%C5%84skie" title="Krosno Odrzańskie">Krosno Odrzańskie</a></li> <li><a href="/wiki/Mi%C4%99dzyrzecz" title="Międzyrzecz">Międzyrzecz</a></li> <li><a href="/wiki/Nowa_S%C3%B3l" title="Nowa Sól">Nowa Sól</a></li> <li><a href="/wiki/S%C5%82ubice" title="Słubice">Słubice</a></li> <li><a href="/wiki/Strzelce_Kraje%C5%84skie" title="Strzelce Krajeńskie">Strzelce Krajeńskie</a></li> <li><a href="/wiki/Sul%C4%99cin" title="Sulęcin">Sulęcin</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awiebodzin" title="Świebodzin">Świebodzin</a></li> <li><a href="/wiki/Wschowa" title="Wschowa">Wschowa</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%BBaga%C5%84" title="Żagań">Żagań</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%BBary" title="Żary">Żary</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row">Miasta gminne</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Babimost" title="Babimost">Babimost</a></li> <li><a href="/wiki/Brody_(powiat_%C5%BCarski)" title="Brody (powiat żarski)">Brody</a></li> <li><a href="/wiki/Bytom_Odrza%C5%84ski" title="Bytom Odrzański">Bytom Odrzański</a></li> <li><a href="/wiki/Cybinka" title="Cybinka">Cybinka</a></li> <li><a href="/wiki/Czerwie%C5%84sk" title="Czerwieńsk">Czerwieńsk</a></li> <li><a href="/wiki/Dobiegniew" title="Dobiegniew">Dobiegniew</a></li> <li><a href="/wiki/Drezdenko" title="Drezdenko">Drezdenko</a></li> <li><a href="/wiki/Gozdnica" title="Gozdnica">Gozdnica</a></li> <li><a href="/wiki/Gubin" title="Gubin">Gubin</a></li> <li><a href="/wiki/I%C5%82owa" title="Iłowa">Iłowa</a></li> <li><a href="/wiki/Jasie%C5%84_(miasto)" title="Jasień (miasto)">Jasień</a></li> <li><a href="/wiki/Kargowa" title="Kargowa">Kargowa</a></li> <li><a href="/wiki/Kostrzyn_nad_Odr%C4%85" title="Kostrzyn nad Odrą">Kostrzyn nad Odrą</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%BCuch%C3%B3w" title="Kożuchów">Kożuchów</a></li> <li><a href="/wiki/Lubniewice" title="Lubniewice">Lubniewice</a></li> <li><a href="/wiki/Lubsko" title="Lubsko">Lubsko</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81%C4%99knica" title="Łęknica">Łęknica</a></li> <li><a href="/wiki/Ma%C5%82omice" title="Małomice">Małomice</a></li> <li><a href="/wiki/Nowe_Miasteczko" title="Nowe Miasteczko">Nowe Miasteczko</a></li> <li><a href="/wiki/Nowogr%C3%B3d_Bobrza%C5%84ski" title="Nowogród Bobrzański">Nowogród Bobrzański</a></li> <li><a href="/wiki/O%C5%9Bno_Lubuskie" title="Ośno Lubuskie">Ośno Lubuskie</a></li> <li><a href="/wiki/Oty%C5%84" title="Otyń">Otyń</a></li> <li><a href="/wiki/Rzepin" title="Rzepin">Rzepin</a></li> <li><a href="/wiki/Skwierzyna" title="Skwierzyna">Skwierzyna</a></li> <li><a href="/wiki/S%C5%82awa_(miasto)" title="Sława (miasto)">Sława</a></li> <li><a href="/wiki/Sulech%C3%B3w" title="Sulechów">Sulechów</a></li> <li><a href="/wiki/Szlichtyngowa" title="Szlichtyngowa">Szlichtyngowa</a></li> <li><a href="/wiki/Szprotawa" title="Szprotawa">Szprotawa</a></li> <li><a href="/wiki/Torzym" title="Torzym">Torzym</a></li> <li><a href="/wiki/Trzciel" title="Trzciel">Trzciel</a></li> <li><a href="/wiki/Witnica" title="Witnica">Witnica</a></li> <li><a href="/wiki/Zb%C4%85szynek" title="Zbąszynek">Zbąszynek</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <a href="/wiki/Plik:POL_wojew%C3%B3dztwo_lubuskie_COA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/POL_wojew%C3%B3dztwo_lubuskie_COA.svg/60px-POL_wojew%C3%B3dztwo_lubuskie_COA.svg.png" decoding="async" width="60" height="69" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/POL_wojew%C3%B3dztwo_lubuskie_COA.svg/90px-POL_wojew%C3%B3dztwo_lubuskie_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/POL_wojew%C3%B3dztwo_lubuskie_COA.svg/120px-POL_wojew%C3%B3dztwo_lubuskie_COA.svg.png 2x" data-file-width="546" data-file-height="630" /></a> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Osiedla_i_cz%C4%99%C5%9Bci_miasta_Zielonej_G%C3%B3ry" title="Szablon:Osiedla i części miasta Zielonej Góry">p</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Osiedla_i_cz%C4%99%C5%9Bci_miasta_Zielonej_G%C3%B3ry&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Osiedla i części miasta Zielonej Góry (strona nie istnieje)">d</a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Osiedla_i_cz%C4%99%C5%9Bci_miasta_Zielonej_G%C3%B3ry&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption">Dzielnice i osiedla <a class="mw-selflink selflink">Zielonej Góry</a></div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Dzielnica <a href="/wiki/Nowe_Miasto_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Nowe Miasto (Zielona Góra)">Nowe Miasto</a></th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a1_1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/So%C5%82ectwo" title="Sołectwo">Sołectwa</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Barcikowice" title="Barcikowice">Barcikowice</a></li> <li><a href="/wiki/Drzonk%C3%B3w" title="Drzonków">Drzonków</a></li> <li><a href="/wiki/Jany_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Jany (Zielona Góra)">Jany</a></li> <li><a href="/wiki/Jarogniewice_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Jarogniewice (Zielona Góra)">Jarogniewice</a></li> <li><a href="/wiki/Jeleni%C3%B3w_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Jeleniów (Zielona Góra)">Jeleniów</a></li> <li><a href="/wiki/Kie%C5%82pin_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Kiełpin (Zielona Góra)">Kiełpin</a></li> <li><a href="/wiki/Kr%C4%99pa_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Krępa (Zielona Góra)">Krępa</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81%C4%99%C5%BCyca_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Łężyca (Zielona Góra)">Łężyca</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81ugowo_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Ługowo (Zielona Góra)">Ługowo</a></li> <li><a href="/wiki/Marz%C4%99cin_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Marzęcin (Zielona Góra)">Marzęcin</a></li> <li><a href="/wiki/Nowy_Kisielin" title="Nowy Kisielin">Nowy Kisielin</a></li> <li><a href="/wiki/Ochla_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Ochla (Zielona Góra)">Ochla</a></li> <li><a href="/wiki/Przylep_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Przylep (Zielona Góra)">Przylep</a></li> <li><a href="/wiki/Racula" title="Racula">Racula</a></li> <li><a href="/wiki/Stary_Kisielin" title="Stary Kisielin">Stary Kisielin</a></li> <li><a href="/wiki/Sucha_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Sucha (Zielona Góra)">Sucha</a></li> <li><a href="/wiki/Zatonie_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Zatonie (Zielona Góra)">Zatonie</a></li> <li><a href="/wiki/Zawada_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Zawada (Zielona Góra)">Zawada</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Osiedla niesołeckie</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Barcikowiczki" title="Barcikowiczki">Barcikowiczki</a></li> <li><a href="/wiki/Kr%C4%99pa_Ma%C5%82a" title="Krępa Mała">Krępa Mała</a></li> <li><a href="/wiki/Przydro%C5%BCe_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Przydroże (Zielona Góra)">Przydroże</a></li> <li><a href="/wiki/Sto%C5%BCne_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Stożne (Zielona Góra)">Stożne</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Osiedla zwyczajowe</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Osiedle_Bajkowe_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Bajkowe (Zielona Góra)">Osiedle Bajkowe</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Braniborskie" title="Osiedle Braniborskie">Osiedle Braniborskie</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Cegielnia_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Cegielnia (Zielona Góra)">Osiedle Cegielnia</a></li> <li><a href="/wiki/Chyn%C3%B3w_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Chynów (Zielona Góra)">Chynów</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Czarkowo" title="Osiedle Czarkowo">Osiedle Czarkowo</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Dolina_Zielona" title="Osiedle Dolina Zielona">Osiedle Dolina Zielona</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99drzych%C3%B3w_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Jędrzychów (Zielona Góra)">Jędrzychów</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Kaszubskie_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Kaszubskie (Zielona Góra)">Osiedle Kaszubskie</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Jana_Kili%C5%84skiego_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Jana Kilińskiego (Zielona Góra)">Osiedle Jana Kilińskiego</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Kolorowe_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Kolorowe (Zielona Góra)">Osiedle Kolorowe</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Tadeusza_Ko%C5%9Bciuszki_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Tadeusza Kościuszki (Zielona Góra)">Osiedle Kościuszki</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Kwiatowe_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Kwiatowe (Zielona Góra)">Osiedle Kwiatowe</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Le%C5%9Bne_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Leśne (Zielona Góra)">Osiedle Leśne</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Le%C5%9Bny_Dw%C3%B3r" title="Osiedle Leśny Dwór">Osiedle Leśny Dwór</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_%C5%81u%C5%BCyckie" title="Osiedle Łużyckie">Osiedle Łużyckie</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Malarzy_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Malarzy (Zielona Góra)">Osiedle Malarzy</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Morelowe" title="Osiedle Morelowe">Osiedle Morelowe</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Mazurskie_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Mazurskie (Zielona Góra)">Osiedle Mazurskie</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_na_Olimpie" title="Osiedle na Olimpie">Osiedle na Olimpie</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Piastowskie_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Piastowskie (Zielona Góra)">Osiedle Piastowskie</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Pomorskie_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Pomorskie (Zielona Góra)">Osiedle Pomorskie</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Przyja%C5%BAni_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Przyjaźni (Zielona Góra)">Osiedle Przyjaźni</a></li> <li><a href="/wiki/Raculka" title="Raculka">Raculka</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_S%C5%82oneczne_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Słoneczne (Zielona Góra)">Osiedle Słoneczne</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Juliusza_S%C5%82owackiego_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Juliusza Słowackiego (Zielona Góra)">Osiedle Juliusza Słowackiego</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_%C5%9Al%C4%85skie_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Śląskie (Zielona Góra)">Osiedle Śląskie</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Tysi%C4%85clecia_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Tysiąclecia (Zielona Góra)">Osiedle Tysiąclecia</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Waz%C3%B3w_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Wazów (Zielona Góra)">Osiedle Wazów</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Warmi%C5%84skie" title="Osiedle Warmińskie">Osiedle Warmińskie</a></li> <li><a href="/wiki/Winnica_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Winnica (Zielona Góra)">Winnica</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Uczonych" title="Osiedle Uczonych">Osiedle Uczonych</a></li> <li><a href="/wiki/Zacisze_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Zacisze (Zielona Góra)">Zacisze</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Zastalowskie" title="Osiedle Zastalowskie">Osiedle Zastalowskie</a></li> <li><a href="/wiki/Osiedle_Zdrojowe_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Osiedle Zdrojowe (Zielona Góra)">Osiedle Zdrojowe</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row">Części miasta wg <a href="/wiki/TERYT" title="TERYT">TERYT</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Barcikowice" title="Barcikowice">Barcikowice</a></li> <li><a href="/wiki/Barcikowiczki" title="Barcikowiczki">Barcikowiczki</a></li> <li><a href="/wiki/Chyn%C3%B3w_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Chynów (Zielona Góra)">Chynów</a></li> <li><a href="/wiki/Drzonk%C3%B3w" title="Drzonków">Drzonków</a></li> <li><a href="/wiki/Jany_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Jany (Zielona Góra)">Jany</a></li> <li><a href="/wiki/Jarogniewice_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Jarogniewice (Zielona Góra)">Jarogniewice</a></li> <li><a href="/wiki/Jeleni%C3%B3w_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Jeleniów (Zielona Góra)">Jeleniów</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99drzych%C3%B3w_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Jędrzychów (Zielona Góra)">Jędrzychów</a></li> <li><a href="/wiki/Kie%C5%82pin_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Kiełpin (Zielona Góra)">Kiełpin</a></li> <li><a href="/wiki/Kr%C4%99pa_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Krępa (Zielona Góra)">Krępa</a></li> <li><a href="/wiki/Kr%C4%99pa_Ma%C5%82a" title="Krępa Mała">Krępa Mała</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81%C4%99%C5%BCyca_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Łężyca (Zielona Góra)">Łężyca</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81ugowo_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Ługowo (Zielona Góra)">Ługowo</a></li> <li><a href="/wiki/Marz%C4%99cin_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Marzęcin (Zielona Góra)">Marzęcin</a></li> <li><a href="/wiki/Nowy_Kisielin" title="Nowy Kisielin">Nowy Kisielin</a></li> <li><a href="/wiki/Ochla_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Ochla (Zielona Góra)">Ochla</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Piskorze_(Zielona_G%C3%B3ra)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Piskorze (Zielona Góra) (strona nie istnieje)">Piskorze</a></li> <li><a href="/wiki/Przydro%C5%BCe_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Przydroże (Zielona Góra)">Przydroże</a></li> <li><a href="/wiki/Przylep_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Przylep (Zielona Góra)">Przylep</a></li> <li><a href="/wiki/Racula" title="Racula">Racula</a></li> <li><a href="/wiki/Raculka" title="Raculka">Raculka</a></li> <li><a href="/wiki/Stary_Kisielin" title="Stary Kisielin">Stary Kisielin</a></li> <li><a href="/wiki/Sto%C5%BCne_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Stożne (Zielona Góra)">Stożne</a></li> <li><a href="/wiki/Sucha_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Sucha (Zielona Góra)">Sucha</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=W%C5%82osa%C5%84_(Zielona_G%C3%B3ra)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Włosań (Zielona Góra) (strona nie istnieje)">Włosań</a></li> <li><a href="/wiki/Zatonie_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Zatonie (Zielona Góra)">Zatonie</a></li> <li><a href="/wiki/Zawada_(Zielona_G%C3%B3ra)" title="Zawada (Zielona Góra)">Zawada</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <a href="/wiki/Plik:POL_Zielona_G%C3%B3ra_COA.svg" class="mw-file-description" title="Herb Zielonej Góry"><img alt="Herb Zielonej Góry" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/POL_Zielona_G%C3%B3ra_COA.svg/50px-POL_Zielona_G%C3%B3ra_COA.svg.png" decoding="async" width="50" height="60" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/POL_Zielona_G%C3%B3ra_COA.svg/75px-POL_Zielona_G%C3%B3ra_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/POL_Zielona_G%C3%B3ra_COA.svg/100px-POL_Zielona_G%C3%B3ra_COA.svg.png 2x" data-file-width="520" data-file-height="626" /></a> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Powiat_zielonog%C3%B3rski_(dawny)" title="Szablon:Powiat zielonogórski (dawny)">p</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Powiat_zielonog%C3%B3rski_(dawny)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Powiat zielonogórski (dawny) (strona nie istnieje)">d</a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Powiat_zielonog%C3%B3rski_(dawny)&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Powiat_zielonog%C3%B3rski" title="Powiat zielonogórski">Powiat zielonogórski</a> (1945–1975)</div><div class="mw-collapsible-content"><div class="hlist navbox-above above"> <ul><li>Siedziba powiatu – <a class="mw-selflink selflink">Zielona Góra</a></li></ul> </div><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo" title="Województwo">Przynależność wojewódzka</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_pozna%C5%84skie_(1945%E2%80%931975)" title="Województwo poznańskie (1945–1975)">woj. poznańskie</a> (1946-50)</li> <li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_zielonog%C3%B3rskie_(1950%E2%80%931975)" title="Województwo zielonogórskie (1950–1975)">woj. zielonogórskie</a> (1950-75)</li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Gmina_miejska" title="Gmina miejska">Miasta</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Czerwie%C5%84sk" title="Czerwieńsk">Czerwieńsk</a> (1945, 1969-75)</li> <li><a href="/wiki/Oty%C5%84" title="Otyń">Otyń</a> (1945)</li> <li><a class="mw-selflink selflink">Zielona Góra</a> (1945-50 <a href="/wiki/Powiat_grodzki" title="Powiat grodzki">→</a>)</li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Dawne_osiedla_w_Polsce" title="Dawne osiedla w Polsce">Osiedla</a> (1954-72)</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Czerwie%C5%84sk" title="Czerwieńsk">Czerwieńsk</a> (1957-68)</li></ul> </td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Gmina_wiejska" title="Gmina wiejska">Gminy wiejskie</a> (1945-54 i 1973-75)</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Bojad%C5%82a_(gmina)" title="Bojadła (gmina)">Bojadła</a> (1945-50 <a href="/wiki/Powiat_sulechowski" title="Powiat sulechowski">→</a>)</li> <li><a href="/wiki/Czerwie%C5%84sk_(gmina)" title="Czerwieńsk (gmina)">Czerwieńsk</a> (1945-54, 1973-75)</li> <li><a href="/wiki/Kolsko_(gmina)" title="Kolsko (gmina)">Kolsko</a> (1945-50 <a href="/wiki/Powiat_sulechowski" title="Powiat sulechowski">→</a>)</li> <li><a href="/wiki/Nowogr%C3%B3d_Bobrza%C5%84ski_(gmina)" title="Nowogród Bobrzański (gmina)">Nowogród Bobrzański</a> (1973-75)</li> <li><a href="/wiki/Oty%C5%84_(gmina)" title="Otyń (gmina)">Otyń</a> (1945-54)</li> <li><a href="/wiki/P%C5%82oty_(gmina_w_wojew%C3%B3dztwie_zielonog%C3%B3rskim)" title="Płoty (gmina w województwie zielonogórskim)">Płoty</a> (1945-54)</li> <li><a href="/wiki/Racula_(gmina)" title="Racula (gmina)">Racula</a> (1945-54, 1973-75)</li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awidnica_(gmina_w_wojew%C3%B3dztwie_lubuskim)" title="Świdnica (gmina w województwie lubuskim)">Świdnica</a> (1945-54, 1973-75)</li> <li><a href="/wiki/Zab%C3%B3r_(gmina)" title="Zabór (gmina)">Zabór</a> (1945-54, 1973-75)</li> <li><a href="/wiki/Zawada_(gmina_w_wojew%C3%B3dztwie_zielonog%C3%B3rskim)" title="Zawada (gmina w województwie zielonogórskim)">Zawada</a> (1945-54)</li> <li><a href="/wiki/Zielona_G%C3%B3ra_(gmina_wiejska)" title="Zielona Góra (gmina wiejska)">Zielona Góra</a> (1973-75)</li></ul> </td></tr><tr class="a5"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Gromada_(podzia%C5%82_administracyjny)" title="Gromada (podział administracyjny)">Gromady</a> (1954-72)</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Bogacz%C3%B3w_(gromada)" title="Bogaczów (gromada)">Bogaczów</a> (<a href="/wiki/Powiat_nowosolski" title="Powiat nowosolski">←</a> 1955-57)</li> <li><a href="/wiki/Chyn%C3%B3w_(gromada_w_powiecie_zielonog%C3%B3rskim)" title="Chynów (gromada w powiecie zielonogórskim)">Chynów</a> (1954-57)</li> <li><a href="/wiki/Czerwie%C5%84sk_I_(gromada)" title="Czerwieńsk I (gromada)">Czerwieńsk I</a> (1954-56)</li> <li><a href="/wiki/Czerwie%C5%84sk_II_(gromada)" title="Czerwieńsk II (gromada)">Czerwieńsk (II)</a> (1954-72)</li> <li><del><a href="/wiki/Dr%C4%85gowina_(gromada)" title="Drągowina (gromada)">Drągowina</a></del>(<a href="/wiki/Powiat_%C5%BCaga%C5%84ski" title="Powiat żagański">←</a><del>1959</del>)</li> <li><a href="/wiki/J%C4%99drzych%C3%B3w_(gromada_w_powiecie_zielonog%C3%B3rskim)" title="Jędrzychów (gromada w powiecie zielonogórskim)">Jędrzychów</a> (1954-61)</li> <li><a href="/wiki/Le%C5%9Bni%C3%B3w_Wielki_(gromada)" title="Leśniów Wielki (gromada)">Leśniów Wielki</a> (1954-72)</li> <li><a href="/wiki/Letnica_(gromada)" title="Letnica (gromada)">Letnica</a> (1954-57)</li> <li><a href="/wiki/Niedoradz_(gromada)" title="Niedoradz (gromada)">Niedoradz</a> (1954-57 (<a href="/wiki/Powiat_nowosolski" title="Powiat nowosolski">→</a>))</li> <li><a href="/wiki/Nietkowice_(gromada)" title="Nietkowice (gromada)">Nietkowice</a> (<a href="/wiki/Powiat_kro%C5%9Bnie%C5%84ski_(wojew%C3%B3dztwo_lubuskie)" title="Powiat krośnieński (województwo lubuskie)">←</a> 1955-72)</li> <li><a href="/wiki/Nietk%C3%B3w_(gromada)" title="Nietków (gromada)">Nietków</a> (1954-57)</li> <li><a href="/wiki/Niwiska_(gromada_w_powiecie_zielonog%C3%B3rskim)" title="Niwiska (gromada w powiecie zielonogórskim)">Niwiska</a> (<a href="/wiki/Powiat_%C5%BCaga%C5%84ski" title="Powiat żagański">←</a> 1958-72)</li> <li><a href="/wiki/Nowogr%C3%B3d_Bobrza%C5%84ski_(gromada)" title="Nowogród Bobrzański (gromada)">Nowogród Bobrzański</a> (<a href="/wiki/Powiat_%C5%BCaga%C5%84ski" title="Powiat żagański">←</a> 1958-72)</li> <li><a href="/wiki/Ochla_(gromada)" title="Ochla (gromada)">Ochla</a> (1954-72)</li> <li><a href="/wiki/Przylep_(gromada)" title="Przylep (gromada)">Przylep</a> (1954-72)</li> <li><a href="/wiki/Racula_(gromada)" title="Racula (gromada)">Racula</a> (1954-72)</li> <li><a href="/wiki/S%C5%82one_(gromada)" title="Słone (gromada)">Słone</a> (1954-57)</li> <li><a href="/wiki/Stary_Kisielin_(gromada)" title="Stary Kisielin (gromada)">Stary Kisielin</a> (1954-72)</li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awidnica_(gromada_w_powiecie_zielonog%C3%B3rskim)" title="Świdnica (gromada w powiecie zielonogórskim)">Świdnica</a> (1954-72)</li> <li><a href="/wiki/Zab%C3%B3r_(gromada)" title="Zabór (gromada)">Zabór</a> (1954-72)</li> <li><a href="/wiki/Zawada_(gromada_w_powiecie_zielonog%C3%B3rskim)" title="Zawada (gromada w powiecie zielonogórskim)">Zawada</a> (1954-72)</li></ul> </td></tr></tbody></table></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-g"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<a href="/wiki/Miasto_na_prawach_powiatu" title="Miasto na prawach powiatu">miasto na prawach powiatu</a>):</div><ul><li><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">VIAF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/123152678">123152678</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/125633397">125633397</a></li><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/n92107169">n92107169</a></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/500469-X">500469-X</a></li><li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale" title="Bibliothèque nationale">BnF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb155774228">155774228</a></li><li><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_Universitaire_de_Documentation" title="Système Universitaire de Documentation">SUDOC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.idref.fr/123426979">123426979</a></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ge211495">ge211495</a></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007550313405171">987007550313405171</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007533138205171">987007533138205171</a></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/place/Zielona-Gora">place/Zielona-Gora</a></li> <li><a href="/wiki/Wielka_Encyklopedia_Rosyjska" title="Wielka Encyklopedia Rosyjska">БРЭ</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/5761660">5761660</a></li> <li><a href="/wiki/Store_norske_leksikon" title="Store norske leksikon">SNL</a>: <a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4342&url_prefix=https://snl.no/&id=Zielona_G%C3%B3ra">Zielona_Góra</a></li> <li><a href="/wiki/Den_Store_Danske_Encyklop%C3%A6di" title="Den Store Danske Encyklopædi">DSDE</a>: <a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8313&url_prefix=https://lex.dk/&id=Zielona_G%C3%B3ra">Zielona_Góra</a></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zielona_Góra&oldid=75311619">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zielona_Góra&oldid=75311619</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Zielona_G%C3%B3ra" title="Kategoria:Zielona Góra">Zielona Góra</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Miasta_na_prawach_powiatu" title="Kategoria:Miasta na prawach powiatu">Miasta na prawach powiatu</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Miasta_wojew%C3%B3dzkie" title="Kategoria:Miasta wojewódzkie">Miasta wojewódzkie</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Miasta_w_Polsce_lokowane_w_XIV_wieku" title="Kategoria:Miasta w Polsce lokowane w XIV wieku">Miasta w Polsce lokowane w XIV wieku</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Miasta_w_wojew%C3%B3dztwie_lubuskim" title="Kategoria:Miasta w województwie lubuskim">Miasta w województwie lubuskim</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Strony_u%C5%BCywaj%C4%85ce_rozszerzenia_Phonos" title="Kategoria:Strony używające rozszerzenia Phonos">Strony używające rozszerzenia Phonos</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Strony_u%C5%BCywaj%C4%85ce_rozszerzenia_EasyTimeline" title="Kategoria:Strony używające rozszerzenia EasyTimeline">Strony używające rozszerzenia EasyTimeline</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Uniwersalny_szablon_cytowania_%E2%80%93_brak_strony" title="Kategoria:Uniwersalny szablon cytowania – brak strony">Uniwersalny szablon cytowania – brak strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytuj_do_sprawdzenia" title="Kategoria:Szablon cytuj do sprawdzenia">Szablon cytuj do sprawdzenia</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablony_cytowania_%E2%80%93_problemy_%E2%80%93_cytuj_%E2%80%93_strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Kategoria:Szablony cytowania – problemy – cytuj – strona główna">Szablony cytowania – problemy – cytuj – strona główna</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_z_brakuj%C4%85cymi_przypisami_od_2011-06" title="Kategoria:Artykuły z brakującymi przypisami od 2011-06">Artykuły z brakującymi przypisami od 2011-06</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_wymagaj%C4%85ce_uzupe%C5%82nienia_%C5%BAr%C3%B3de%C5%82_od_2009-01" title="Kategoria:Artykuły wymagające uzupełnienia źródeł od 2009-01">Artykuły wymagające uzupełnienia źródeł od 2009-01</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Uk%C5%82ad_wielokolumnowy_-_2_kolumny" title="Kategoria:Układ wielokolumnowy - 2 kolumny">Układ wielokolumnowy - 2 kolumny</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Uk%C5%82ad_wielokolumnowy_z_wielopoziomow%C4%85_list%C4%85" title="Kategoria:Układ wielokolumnowy z wielopoziomową listą">Układ wielokolumnowy z wielopoziomową listą</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 21 lis 2024, 13:01.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Zielona_G%C3%B3ra&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-jmw2b","wgBackendResponseTime":239,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"2.834","walltime":"3.576","ppvisitednodes":{"value":53605,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":572717,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":69836,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":23,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":51,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":295131,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":7,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 2933.682 1 -total"," 36.74% 1077.947 189 Szablon:Cytuj"," 10.00% 293.395 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 9.88% 289.957 1 Szablon:Polskie_miasto_infobox"," 4.95% 145.221 17 Szablon:Cytuj_stronę"," 4.94% 144.790 6 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 4.40% 129.037 1 Szablon:Województwo_lubuskie"," 2.73% 80.076 5 Szablon:Infobox_projekt"," 2.10% 61.614 12 Szablon:Państwo"," 2.01% 58.889 18 Szablon:Dmbox"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"1.275","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":8439266,"limit":52428800},"limitreport-logs":"\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"before\"] = true,\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = table#1 {\n [\"value\"] = true,\n}\n#prop A = 1\n#prop B = 1\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"before\"] = true,\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = table#1 {\n [\"value\"] = true,\n}\n#prop A = 1\n#prop B = 1\n{{#invoke:Moduł:Mapa|Infobox}}\nwspółrzędne = \"51°56′23″N 15°30′18″E\"\nargumenty = table#1 {\n [\"category\"] = \"Polskie miasto infobox\",\n [\"geohack\"] = \"type:city\",\n}\nmap = \"lubuskie\"\nmap = \"Polska\"\nmap = \"lubuskie\"\ntable#1 {\n [\"autoAlt\"] = \"punkt z opisem „Zielona Góra”\",\n [\"description\"] = \"Zielona Góra\",\n [\"latitude\"] = 51.939722222222,\n [\"link\"] = \"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl\u0026params=51.939722222222_N_15.505_E_type:city_\",\n [\"longitude\"] = 15.505,\n [\"mark\"] = \"Red pog.svg\",\n [\"posDesc\"] = \"blisko centrum na dole\",\n [\"rx\"] = 119.54090909091,\n [\"ry\"] = 214.70492642286,\n [\"size\"] = 6,\n [\"x\"] = 50.227272727273,\n [\"y\"] = 67.042042042042,\n}\nmap = \"Polska\"\ntable#1 {\n [\"autoAlt\"] = \"punkt z opisem „Zielona Góra”\",\n [\"description\"] = \"Zielona Góra\",\n [\"latitude\"] = 51.939722222222,\n [\"link\"] = \"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl\u0026params=51.939722222222_N_15.505_E_type:city_\",\n [\"longitude\"] = 15.505,\n [\"mark\"] = \"Red pog.svg\",\n [\"posDesc\"] = \"po lewej\",\n [\"rx\"] = 37.924299065421,\n [\"ry\"] = 116.04876172608,\n [\"size\"] = 6,\n [\"x\"] = 15.934579439252,\n [\"y\"] = 50.15811965812,\n}\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n}\nsnaktype = nil\n#prop A = 1\n\n== selectProperty ==\nrank = \"najlepsza\"\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = nil\n#prop A = 1\n#prop B = 1\nrequired = table#1 {\n}\nWRAP: lead = \"span\"\nWRAP: tail = \"span\"\nWRAP: lead = \"span\"\nWRAP: tail = \"span\"\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = false\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Studia Zachodnie\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\nrequired = table#1 {\n}\n","limitreport-profile":[["recursiveClone \u003CmwInit.lua:45\u003E","180","13.8"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getExpandedArgument","160","12.3"],["dataWrapper \u003Cmw.lua:672\u003E","160","12.3"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::match","120","9.2"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getReferencedEntityId","120","9.2"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::callParserFunction","120","9.2"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getAllExpandedArguments","60","4.6"],["?","60","4.6"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getEntity","40","3.1"],["type","40","3.1"],["[others]","240","18.5"]]},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-5dc468848-drn78","timestamp":"20241124191145","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Zielona G\u00f3ra","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Zielona_G%C3%B3ra","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q104720","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q104720","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2001-12-29T11:26:44Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/2\/2a\/Zielona_G%C3%B3ra_kola%C5%BC.jpg","headline":"miasto w wojew\u00f3dztwie lubuskim"}</script> </body> </html>